Profielschets burgemeester De Fryske Marren

1

Profielschets burgemeester De Fryske Marren Profielschets voorgelegd aan inwoners, verenigingen en instanties De burgemeester is burgemeester van en voor de hele gemeente. De gemeenteraad hoopt dan ook iemand te vinden die goed bij de gemeente De Fryske Marren past. Op 24 april 2015 is onderstaande profielschets om die reden naar buiten gebracht. Inwoners, verenigingen en instanties waren in de gelegenheid om aan te geven wat anders in de Over gemeente profielde zou moeten staan dan wat er nu staat. Er zijn 28 reacties gekomen (1 ongeldig), waarvan 21 van particulieren (2 van buiten de gemeente), en 6 namens instanties en verenigingen. De gemeenteraad is hier zeer verheugd over. De reacties treft u in de bijlage bij de profielschets aan. Gezien de reacties heeft de voorbereidingscommissie die de profielschets namens de gemeenteraad heeft opgesteld, een enkele aanvulling op de oorspronkelijke tekst toegevoegd. Nieuw per 1 januari 2014 De gemeente De Fryske Marren1 is een 50.000+ gemeente in het zuidwestelijk deel van Fryslân. De gemeente is per 1 januari 2014 gevormd uit de voormalige gemeenten Gaasterlân-Sleat, Lemsterland en Skarsterlân, en het dorp Terherne uit de voormalige gemeente Boarnsterhim. De voorbereiding van de bestuurlijke besluitvorming is in 2013 door de drie fusiegemeenten gezamenlijk opgepakt onder meer door een vergaderstructuur voor de drie raden. Hierdoor is een natuurlijke overgang naar het besluitvormingsproces van de nieuwe gemeenteraad bewerkstelligd.

Aard en ligging Het grondgebied van de gemeente beslaat bijna 55.000 ha. Kenmerkend voor het gebied van De Fryske Marren is het open beeld met water als rode draad. Beeldbepalend zijn de open ruimte van het weidegebied, het vele water, de gaasten, de bossen, het natuurlijke én in cultuur gebrachte groen, de karakteristieke woonkernen en de dorpen die van waardevolle Friese historie getuigen. Het maakt De Fryske Marren tot een mooie woon- en werkgemeente met een diversiteit aan recreatieve mogelijkheden: de ligging aan het IJsselmeer met het unieke

1

In de profielschets wordt niet de naam De Friese Meren gehanteerd, maar wordt vooruit gelopen op de nieuwe naam De Fryske Marren, die per 1 juli 2015 een feit is.

1

kliffenlandschap van Gaasterland, de aanwezigheid van het merendeel van de Friese meren binnen de gemeentegrenzen en een toeristische watersportsector van internationale allure. In breder geografisch perspectief heeft De Fryske Marren een kansrijke ligging. Aan de poort van Fryslân gesitueerd is er zowel over de weg (A6 en A7) als het water (IJsselmeer, Prinses Margrietkanaal, Tjeukemeer) sprake van goede verbindingen.

Economie De gemeente De Fryske Marren is een krachtige en ambitieuze plattelandsgemeente. De economie van de gemeente als geheel is van een robuuste en veerkrachtige samenstelling. Enerzijds zijn het midden-en kleinbedrijf en de detailhandel sterk en divers; anderzijds is er een nog steeds groeiende werkgelegenheid bij de grote, toonaangevende, innovatieve en industriële bedrijven. Ook is een groei in de beroepsgroep van ZZP’ers (zelfstandige zonder personeel) waar te nemen. Van de ruim 50 kernen hebben Balk, Lemmer en Joure een regionale functie. Joure en Lemmer zijn zogeheten ‘vlecken’, grote plaatsen die zich historisch gezien geen stad mogen noemen. Sloten is in dit opzicht de enige stad in het gebied, tevens één van de Friese elf steden. Het unieke landschap van weiden, bossen en meren garandeert een gevarieerde toeristischrecreatieve sector. De watergebonden activiteiten nemen een bijzondere plaats in met onder meer het Skûtsjesilen en de stranden langs de IJsselmeerkust. En natuurlijk met Sloten als onderdeel van de Elfstedenroute, Lemmer als oud vissersdorp en Joure als ambachtsstad. De agrarische sector is net als de recreatie een belangrijke economische motor. Deze diversiteit aan economische activiteiten vraagt om een balans tussen behoud en ontwikkeling. Binnen de gemeentegrenzen bevindt zich het ir. D.F. Woudagemaal (in Lemmer) dat als Unesco werelderfgoed is aangemerkt. Daarnaast zijn er aansprekende evenementen zoals o.a. de ballonfeesten in Joure, het Concours Hippique in Rijs en Lemmer Ahoy. Vanuit één van de drie fusiegemeenten bestaat een stedenband met de twee partnergemeenten, Drolshagen in Duitsland en Medias in Roemenië.

Demografie Volgens de prognoses neemt het aantal inwoners van De Fryske Marren in de komende jaren toe. De groei vlakt echter af vergeleken met eerdere perioden. Verwacht wordt dat het aantal inwoners tussen 2010 en 2030 groeit met 3,3%, wat iets lager is vergeleken met de 3,8% tussen 2000 en 2010. Deze groei is overigens ongelijk verdeeld over de gemeente, wat weer gevolgen heeft voor de samenstelling van de bevolking in de kernen.

2

Leefbaarheid in de kernen De gemeente heeft oog voor het aspect van leefbaarheid in de kernen. Daarbij gaat het om fysieke en economische zaken zoals fietspaden, wegen, winkels en gebouwen. Het gaat ook om de inwoners en de manier waarop zij in staat zijn deel te nemen aan de samenleving. De Fryske Marren vindt het belangrijk dat er leefbare dorpen en wijken zijn, waar inwoners zich onderling verbonden voelen en waar burenhulp nog gewoon is. Dorpen en wijken hebben een eigen identiteit waar het verenigingsleven bloeit en de plek waar men elkaar ontmoet een levend hart vormt. De gemeente voelt zich daarbij betrokken en wil samen met de inwoners de fysieke, de economische en de sociale leefbaarheid in stand houden en daar waar nodig verbeteren.

Openbare orde en veiligheid Het veiligheidsbeeld van de gemeente ziet er over het algemeen goed en beheersbaar uit. De gemeente streeft er, samen met de professionele partners en met ondernemers en inwoners naar om dit niveau van veiligheid te behouden en waar mogelijk te verbeteren. In de Kadernota Veiligheid zijn begin 2015 de ambities van de drie voormalige gemeenten geactualiseerd. Daarbij is rekening gehouden met het veranderde netwerk van samenwerkingspartners op dit gebied. Te denken valt daarbij aan het ontstaan van de Veiligheidsregio Fryslân, de regionalisering van de brandweer, het ontstaan van de nationale politie, de versteviging van de rol van het Veiligheidshuis en de transities van de zorgtaken naar gemeenten.

Overige opgaven en uitdagingen Naast de economische potentie van de recreatieve en de agrarische sector en de leefbaarheid in de kernen, zijn in de diverse beleidsstukken nog tal van andere aandachtspunten te vinden die om beleid vragen. In willekeurige volgorde valt te denken aan:  De verdere versterking van de financiële stabiliteit. Dankzij een ingrijpende bezuinigingsronde, waarvan de realisatie nog enkele jaren door loopt, kan de stabiele maar fragiele financiële situatie zich ontwikkelen naar robuust en stabiel. De harmonisatie van verordeningen en regelingen ligt op schema.  Het in positie brengen van de gemeente in bestuurlijk Fryslân.  Het komen tot andere verhoudingen tussen bestuur en inwoners. Daarbij uiteraard oog voor de rol van de overheid, wettelijke eisen en maatwerk. De doorontwikkeling van de gemeente als dienstverlener dient in dit licht te worden bezien.

Ambtelijke organisatie Al op 1 januari 2013 zijn, vooruitlopend op de fusie, de ambtelijke organisaties van de drie fusiegemeenten samengegaan. Er zijn daarbij drie kernwaarden geformuleerd: klantgericht, resultaatgericht en samenwerking. Er is gekozen voor een zogenaamde platte organisatie, waar de verantwoordelijkheden laag zijn neergelegd. De interne werkwijze gaat uit van zelfstandig

3

werkende eenheden, die volgens het nieuwe werken hun eigen taken en tijd inrichten. Het organisatiemodel is een directiemodel. Tegelijk met de ambtelijke fusie is het gemeentekantoor gevestigd in Joure. Grofweg kan gesteld worden dat het bestuur en de frontoffice van de gemeente zijn gevestigd in park Heremastate, terwijl de backofficetaken vanuit de dependance Woudstate op het bedrijventerrein Woudfennen worden opgepakt. In Balk en Lemmer zijn servicepunten ingericht. Huisvesting is nog wel een punt van aandacht.

Bestuur De raad vergadert in een maandelijkse cyclus van commissievergaderingen en een besluitvormende raadsvergadering. In de vergaderingen bestaat de mogelijkheid voor inwoners, organisaties en bedrijven om in te spreken op geagendeerde onderwerpen. Op basis van het aantal inwoners telt de gemeenteraad 31 zetels, verdeeld over 9 fracties: FNP (9), CDA (8), PvdA (4), VVD (3) D66 (2), ChristenUnie (2), NCPN (1), GroenLinks (1) en NPP (1). Fracties die niet voldoende raadsleden hebben om de drie commissies te bemensen, zijn in de gelegenheid commissieleden voor te dragen voor benoeming en beëdiging door de gemeenteraad. De coalitie wordt gevormd door de fracties van de FNP en het CDA (17 zetels), die ieder twee (deeltijd) wethouders leveren. Elke wethouder is tevens contactpersoon voor een aantal dorpen of wijken en daarmee het bestuurlijk aanspreekpunt voor de besturen van dorps-, stads- en wijkbelangorganisaties.

Over de burgemeester die wij zoeken In de kern We zoeken een stevige, energieke, onafhankelijke burgemeester die authentiek is in wat hij2 doet; iemand die er plezier in heeft op verschillende borden tegelijk te schaken en daarbij de gemeente op de kaart te zetten. Voor de raad ligt hierin besloten dat de burgemeester die wij zoeken nieuwsgierig is, lef, visie en ambitie heeft en daarmee bijdraagt aan het elan van de gemeente. Verder is de burgemeester betrokken, benaderbaar en in staat mensen te overtuigen en mee te nemen.

Inwoners, kernen, maatschappelijke organisaties en bedrijven 

2

De burgemeester is zich er zeer van bewust dat de nieuwe gemeente de komende jaren moet groeien in saamhorigheid en stabiliteit. Hij is gevoelig voor signalen uit de gemeenschap en toont zich betrokken. De burgemeester is zichtbaar en aanspreekbaar

Waar hij/zijn staat kan ook zij/haar gelezen worden.

4





en straalt dat ook uit. Zijn open houding maakt dat hij nieuwsgierig is naar kansen en beperkingen voor de veelsoortige bedrijven en maatschappelijke organisaties. Wanneer nuttig, kan hij op ingetogen wijze adequaat op de voorgrond treden. De samenleving verandert en daarmee de rol van de overheid. De burgemeester heeft daar oog voor. Ook hij wil toe naar een overheid die niet direct tegen inwoners en bedrijven zegt waarom iets niet kan, maar die gaat kijken op welke wijze een reële wens wel kan worden gerealiseerd. Daarbij staat hij uiteraard pal voor de overheid en beziet hij zorgvuldig hoe, zowel bestuurlijk als ambtelijk, veranderingsprocessen te realiseren. We zien de burgemeester daarin als inspirator en boegbeeld. Gelet op de reacties uit de samenleving voegen we met plezier en overtuiging aan deze paragraaf toe dat de gemeente De Fryske Marren een burgervader of burgermoeder zoekt, die zich oprecht betrokken, open en eerlijk toont, sociaal geëngageerd is en oog heeft voor (bedrijvigheid in) stad, dorpen en kernen.

Regio  

De burgemeester dwingt als boegbeeld en gesprekspartner respect af en krijgt zaken voor elkaar. In het zoeken naar kansen toont hij ambitie en is hij creatief. Hij signaleert ontwikkelingen en vertaalt deze naar de eigen gemeente. Voor de verdere ontwikkeling van de gemeente heeft hij een open oog voor samenwerking binnen en buiten Fryslân. Hij is een belangenbehartiger die kan netwerken, waarbij het netwerk binnen Fryslân minstens zo belangrijk is als dat daarbuiten.

Gemeenteraad 



  

De burgemeester bewaakt de zorgvuldigheid van de besluitvorming en de helderheid van de besluiten en zo nodig bevordert hij deze. Hij doet dat als onafhankelijk, voortvarend en krachtig voorzitter, maar is tegelijkertijd gevoelig voor de behoeften van de raad. Op ontspannen wijze biedt hij dan ook ruimte voor debat. Hij kan omgaan met de dynamiek die een groot aantal fracties nu eenmaal met zich brengt. De raad wil zich in zijn rol verder ontwikkelen en is zoekende naar een invulling die, binnen duale verhoudingen, past bij de omvang van de gemeente en bij de veranderende verhouding tussen overheid en samenleving. Dat is ruimer dan een ander vergadermodel, waar over gesproken wordt. De burgemeester zal dat als voorzitter steunen en waar mogelijk faciliteren. Hij ziet actief toe op de naleving van ordentelijke omgangsvormen, heeft een open oor en zet indien gewenst zijn coachende vaardigheden in. Als voorzitter zal hij de samenwerking zoeken met de griffier van de raad. De burgemeester behartigt in het college ook de belangen van de raad en zet zich ervoor in dat de door de raad gewenste rolontwikkeling een gezamenlijk traject is. Door dat te doen benadrukt hij het gemeenschappelijk belang van college, raad, burgemeester en organisatie .

5

Driehoek 

De burgemeester onderkent het belang van een goed functionerende interne driehoek en zet zich daar actief voor in.

College 



De burgemeester is een krachtig voorzitter, die de bijeenkomsten van het college in het kader van eenheid van beleid leidt tot verdieping en besluitvorming. Hij is daarbij zowel richtinggevend als een teamspeler. Hij kan goed luisteren maar ook met een eigen mening deel nemen aan de beraadslagingen. Waar nodig is hij de aanjager van processen. Hij heeft een kritische doch positieve opstelling en vraagt door waar dat nuttig is. Waar het de portefeuilles van wethouders betreft is hij als voorzitter onafhankelijk en dienend en zet hij waar mogelijk wethouders in hun kracht. Hij heeft respect voor ieders rol en oog voor verschillende kwaliteiten. Hij biedt ruimte en creëert eenheid.

Portefeuille van de burgemeester 

Er is sprake van een grote en nieuwe gemeente die zowel binnen het eigen grondgebied als daarbuiten goed op de kaart moet komen te staan. De raad vindt het belangrijk dat de burgemeester, zeker in de lopende collegeperiode, vooral daar zijn energie in steekt.

Ambtelijke organisatie  

Binnen de ambtelijke organisatie van ca. 400 fte toont de burgemeester belangstelling, is zichtbaar en aanspreekbaar. Zijn betrokkenheid en bemoeienis vinden plaats in samenspraak met de algemeen directeur, ieder vanuit eigen verantwoordelijkheid. Zijn omgang met de algemeen directeur is op basis van wederzijds respect, openheid en eerlijkheid. Ze zijn elkaars steun en sparringpartner, waarbij kritisch reflecteren en het vermogen om relevante vragen te stellen de kern vormen van hun constructieve relatie. Vertrouwen dat het goed gaat is mooi, maar de overtuiging dat het goed gaat is beter. Ze zullen elkaar daarom ruim informeren en intensief bevragen, op niveau, met een scherp oog voor noodzakelijke vernieuwing.

Veiligheid 

Bij calamiteiten is de burgemeester zowel de doortastende, stressbestendige crisismanager als de betrokken burgervader die zich in andermans situatie kan verplaatsen. In de veiligheidsregio en in de lokale gezagsdriehoek is de burgemeester een ter zake kundige, stevige gesprekspartner. 6

Integriteit 



De burgemeester functioneert transparant waar dat kan en is zich bewust van zijn voorbeeldfunctie. Hij is alert op situaties waarin de schijn van belangenverstrengeling of ander niet-integer handelen in het geding is of kan komen. Indien nodig spreekt hij mensen daarop aan. Hij mag zich daarin gesteund weten door de gemeenteraad. Hij is in staat tot zelfreflectie en staat open voor kritiek. Hij draagt er toe bij dat evalueren normaal wordt gevonden en kritiek als constructief kan worden ervaren.

Friese taal en cultuur 

Belangstelling voor de Friese taal, historie en culturele uitingen is een voorwaarde om als burgemeester in De Fryske Marren te kunnen functioneren. De voertaal binnen de raad bijvoorbeeld, is in hoge mate Fries. Van de burgemeester die de Friese taal niet beheerst, wordt verwacht dat hij ten minste de bereidheid heeft zich de passieve beheersing daarvan op korte termijn eigen te maken.

Procedure  

Een assessment kan deel uitmaken van de procedure. Ieder die de raad denkt te kunnen overtuigen dat zijn ervaring passend is voor het ambt in De Fryske Marren, is van harte uitgenodigd te solliciteren.

7

1