gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer org.Rx 88.oox Inboeknummer oSbstoxog4 Beslisdatum BRW 6 juni 2005 Dossiernummer 523.454
Oplegvel Raadsvoorstel tot het vaststellen van de Koepelvisie "wonen voor senioren" 1 Samenvatting Door de toenemende vergrijzing staat Eindhoven voor een belangrijke opgave op het gebied van seniorenhuisvesting. De Koepelvisie "wonen voor senioren" geeft inzicht in de opgave waar Eindhoven voor staat om in de woonbehoefte van ouderen nu en in de toekomst te voorzien. De Koepelvisie is een deeluitwerking van het Beleidsplan Wonen (juni 2004). Voorgesteld wordt om de Koepelvisie "wonen voor senioren" vast te stellen.
2 Bijlage(n) Als bijlage bij dit voorstel behoort: Koepelvisie "wonen voor senioren", april 2005.
De bijlage is separaat toegezonden.
BE05011146
gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer og.Rzz88.oor Inboeknummer ogbstorog4 Beslisdatum B&W 6 juni 2005 Dossiernummer 523.454
Raadsvoorstel tot het vaststellen van de Koepelvisie "wonen voor senioren" 1 Inleiding Door de toenemende vergrijzing staat Eindhoven voor een belangrijke opgave op het gebied van seniorenhuisvesting. De Koepelvisie "wonen voor senioren" geeft inzicht in de opgave waar Eindhoven voor staat om in de woonbehoefte van ouderen nu en in de toekomst te voorzien. De Koepelvisie is een deeluitwerking van het Beleidsplan Wonen (juni 2004). Onder invloed van de trends van vergrijzing (groei aantal senioren) en extramuralisering (scheiden van financiering van wonen en zorg, hetgeen leidt tot vernieuwing van verzorgings- en verpleeghuizen) worden er de laatste tijd veel bouwinitiatieven ingediend voor het realiseren van seniorenwoningen. Het gaat hierbij zowel om ’nultredenwoningen’ als om ’verzorgd wonen’. Dat is een goede zaak, want er is een grote vraag naar seniorenwoningen en bestaande voorzieningen voldoen vaak niet meer aan de eisen van deze tijd.
Aandachtspunt bij het ’verzorgd wonen’ is dat de bouwinitiatieven voor extramuralisering een zeer grote toename van bouwvolume laten zien. Kleine, intramurale eenheden worden vervangen door grote, zelfstandige woningen. In de regel is het totale ruimtebeslag 3 tot% keer zo groot als in de uitgangssituatie. Qua hoogte (torens) en qua dichtheid zijn deze zware programma’s niet op elke locatie verantwoord in te passen. Bovendien moeten zorginstellingen vaak ook nog forse resterende boekwaarden terugverdienen bij de herontwikkeling van complexen (boekwaardeproblematiek), hetgeen tot een verdere vergroting van het bouwvolume leidt. Wat betreft de ’nultredenwoningen’ blijkt uit de Woningbouwmonitor dat er bij wijkvernieuwing, grote stadsprojecten en verdichtingslocaties al aandacht is voor het realiseren van nultredenwoningen. Maar er moet nog een extra inspanning worden geleverd door alle partners om de opgave van 2460 nultredenwoningen tot 2010 inderdaad te verwezenlijken. Aandachtspunt hierbij is het vinden van ruimte voor kleinschalige woonprojecten voor senioren in bestaande woonwijken, zowel voor wat betreft nultredenwoningen als ’beschermd wonen’.
Raadsnummer 05.RI288.OOI
Het voorstel spoort met Samen Stad 2002-2006:
sociale pijler: zelfredzaamheid als hoofddoelstelling (nultredenwoningen dragen hiertoe bij);
ruimtelijke pijler: gedifferentieerde woonmilieus en ruimte voor starters op de woningmarkt, voor wonen en zorg en verscheidenheid van leefstijlen. Stadsvisie 2010. Eindhoven als stad waarin mensen zich met elkaar thuis voelen:
door samenstelling van de woningvoorraad deze zo te beinvloeden, dat mensen die een andere woning zoeken deze in hun eigen buurt kunnen vinden; door de sociale samenhang in stadsdelen te versterken; door te kiezen voor een aanpak die mensen stimuleert op eigen benen te staan. SOP 2005-2009.
Hoofdstuk 3, fysiek: Betere balans tussen vraag en aanbod op het gebied van wonen. Beleidsplan Wonen (juni 2004).
2 Wat willen we bereiken Het vaststellen van de bouwopgave voor seniorenwoningen zal leiden tot prestatieafspraken met corporaties en ontwikkelingsovereenkomsten met marktpartijen over te realiseren woningen in de categorieen ’nultredenwoningen’ en ’verzorgd wonen’. Hiermee kan de benodigde bouwopgave concreet worden uitgezet en gerealiseerd. Een menging van goedkoop en duur is hierbij uitgangspunt, om de totstandkoming en betaalbaarheid van woningen voor alle senioren te kunnen waarborgen. Het vaststellen van het ruimtelijk toetsingskader biedt een objectief en integraal instrumentarium waaraan bouwinitiatieven voor extramuralisering getoetst kunnen worden. Ook kan aangeduid worden op welke wijze de extramuralisering kan bijdragen aan een betere integratie van het woonzorgcentrum in de woonomgeving. Dit is van belang omdat het in toenemende mate gaat om zelfstandige woningen voor senioren en om woonzorgcentra met een voorzieningenaanbod dat een groter bereik heeft dan alleen de eigen bewoners.
De ruimtelijke kaderstelling zal leiden tot een betere informatievoorziening naar de initiatiefnemers (men weet snel waarmee rekening te houden bij planvorming) en versnelling van gemeentelijke procedures. Dit komt ten goede aan de snelheid waarmee seniorenwoningen gerealiseerd kunnen worden. Als pilot zal de herontwikkeling van verzorgingshuis Den Eerdbrand worden uitgewerkt.
3 Wat gaan we daarvoor doen Er zijn de afgelopen jaren diverse bouwplannen ingediend bij de gemeente voor grootschalige woonzorgcomplexen, als resultante van de extramuraliseringsopgave van Zorginstellingen. Aanvankelijk is geprobeerd om deze projecten stuk voor stuk
Raadsnummer 05.RI288.OOI
aan te pakken en middels wijziging van bestemmingsplannen (artikel 19) tot uitvoering te brengen.
Gaandeweg werd echter duidelijk dat deze bouwinitiatieven door hun grootschaligheid wel een erg grote impact op de stedenbouwkundige omgeving zouden krijgen en zeer moeilijk of niet ruimtelijk inpasbaar waren. Daarnaast was er onvoldoende inzicht in vraag en aanbod van seniorenwoningen. Kortom, een visie op "wonen voor senioren" naar aanleiding van veranderende maatschappelijke ontwikkelingen en regelgeving met betrekking tot woonzorg werd node gemist. Bovendien werd duidelijk dat bouwinitiatieven op het gebied van wonen met zorg niet alleen vanuit de ruimtelijke invalshoek bekeken moesten worden, maar ook vanuit zorg, welzijn en woonomgeving. Er is daarom aansluiting gezocht bij het project Woonservicezones, dat door de Gemeentelijke Gezondheidsdienst wordt
gecoordineerd. Daarnaast is in goed overleg en samenwerking met de Gemeentelijke Gezondheidsdienst het hoofdstuk 3 ’Woonvormen’ totstandgekomen, waarin de verschillende woonvormen voor senioren worden gedefinieerd. Hiermee is tevens voldaan aan het verzoek van wethouders Kuppens aan de projectleider Woonservicezones om een begrippenlijst voor woonvormen op te stellen. In de Koepelvisie "wonen voor senioren" staan de verworven inzichten uitgebreid verwoord. Kort samengevat zijn de belangrijkste onderwerpen als volgt: 1 trends van vergrijzing, vraag naar differentiatie, extramuralisering en boekwaardeproblematiek worden omschreven; 2 de verschillende woonvormen voor senioren, zowel intramuraal als extramuraal,
worden gedefinieerd; 3 het woonprogramma voor senioren tot 2010 wordt geformuleerd, zowel de extra behoefte aan ’nultredenwoningen’ als de benodigde vervangings- en uitbreidingsopgave in de categorie ’verzorgd wonen’ in het kader van de extramuralisering; 4 de ruimtelijke ontwikkelingen in het kader van extramuralisering worden omschreven, de kansen voor de woonomgeving worden benoemd en er worden ruimtelijke kaders gesteld voor de stedenbouwkundige inpassing. Ook worden er mogelijke oplossingsrichtingen voor de boekwaardeproblematiek benoemd; 5 er wordt een link gelegd met het project Woonservicezones (Gemeentelijke Gezondheidsdienst), vanwege de noodzakelijke integrale benadering van seniorenhuisvesting in het veld van wonen, zorg, welzijn en woonomgeving.
Raadsnummer Og.Rra88.OOr
4 Wat kost het De Koepelvisie "wonen voor senioren" heeft geen directe financiele gevolgen en risico’s voor de gemeente. Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
C. Langerwerf, secretaris.
j+
Raadsnummer 05.Rzz88.ooz
Raadsbesluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 6 juni 2005; gelet op het aangenomen amendement A6; besluit:
de Koepelvisie "wonen voor senioren" vast te stellen met dien verstande dat het navolgende beleidsuitgangspunt wordt opgenomen in de visie ( met name gerelateerd aan de passages op pagina’s 8 en 43 met betrekking tot de inkomenspositie van ouderen):
Om de betaalbaarheid van woningen voor minder draagkrachtige senioren te waarborgen dienen er voldoende woningen in het goedkope segment beschikbaar te zijn.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 29 augustus 2005
A. Sakkers, voorzitter.
J. Verheugt, griffier.
BE05009839
gemeente Eindhoven
Adviescommissie Seniorenbeleid
Retouradres Postbus 9orSo, S6oo RB Eindhoven
De voorzitter en de leden van de raad van de
gemeente Eindhoven
Behandeld door Telefoon (040)
Uw brief vanUw kenmerkOns kenmerk ACSB 29 )Uni 2005
Advies Betreft: Koepelvisie "wonen voor senioren"
Geachte dames en heren,
De Adviescommissie Seniorenbeleid brengt hierbij het gevraagde advies uit over de Koepelvisie "wonen voor senioren".
Overwegingen Bij bestudering van deze Koepelvisie dringt zich als eerste de vraag op waarom het beleid voor seniorenwoningen eigenlijk is gebaseerd op 55plussers. Het rijksbeleid is gericht op langer doorwerken en het terugdringen van VUT en prepensioen, maar ook de toenemende gezondheid trekt de noodzaak om al vanaf het 55"’ levensjaar te vragen om een aangepaste woning in twijfel. Door de groep 55-65jarigen te weren uit de doelgroep worden de wachtlijsten niet alleen optisch bekort, maar wordt ook de woningbehoefte vastgesteld aan de hand van een meer realistisch uitgangspunt.
De Adviescommissie Seniorenbeleid heeft waardering voor de goede inventarisatie van de problemen bij de huisvesting van senioren in de stad, zoals die in de Koepelvisie is weergegeven. Zij mist echter de samenhang tussen de diverse hoofdstukken, zodat geen sprake is van een integrale benadering. Zij betreurt verder het vrijblijvende karakter van het document, met name in de (onduidelijk gedefinieerde) "conclusies en aanbevelingen "(hoofdstuk 7). Van een "visie" (in politiek afrekenbare termen) ten aanzien van de oplossingen is dan ook slechts op deelgebieden sprake, te weten:
de kwantitatieve en kwalitatieve behoeftenstelling, de wijze waarop de gemeente zich zal opstellen ten aanzien van de "boekwaardeproblematiek", de kaderstelling voor het scheppen van ruimtelijke mogelijkheden voor de extramuralisatie.
Besoekadres Stadhuisplein r Eindhoven Openingstijden
Postadres Postbus gorSo s6oo RB Eindhoven
ma t/m vr 9.00-16.00 uur
Telefonisch bereikbaar
Bereikbaar per openbaar vervoer met bus z
Pax (o4O) 249 SS BS
9.00-r2.90 en rg.so-r6.00 uur
rp
Ons kenmerk ACSB
Een geintegreerde visie ontbreekt naar ons inzicht, vooral op de diverse aspecten van de woonorngeving:
inpassing van het project Woonservicezones in het totale "Woonprogramma senioren"; hoofdstuk 4.6 "Woonomgeving", de matrix "integrale ruimtelijke kaderstelling" op pagina 34 en hoofdstuk 6 "Woonservicezones", zijn op geen enkele wijze in relatie tot elkaar gebracht. Daar waar van de gemeente een actieve rol wordt verwacht in de boekwaardeproblematiek, kan de gemeente in ruil daarvoor van de instellingen een actievere rol vragen ten aanzien van het project Woonservicezones en de VTA ’s.
De beleidsmatige invulling van de woonomgeving als dominante factor voor leefbaarheid voor senioren is te summier: inrichting openbare ruimte en routeinrichting, toegankelijke groenvoorzieningen, buurtvoorzieningenniveau zoals winkels, zorgvoorzieningen, buurtontmoetingscentra, vrije-tijds en sportaccomodaties, maar ook welstandscriteria voor de architectuur van zorgcentra, die toegankelijkheid en openheid naar de wijk benadrukken, etc.. Een goed ingevulde woonomgeving zal vooral in het geval van hoogbouw een bijdrage leveren aan het tegengaan van gevoelens van eenzaamheid. Andere gebieden roepen vragen op of vragen om verduidelijking:
de betaalbaarheid van seniorenwoningen, in het licht van de inkomenssituatie van 55-plussers (2796 op of onder de armoedegrens!), dient als harde eis te
worden geformuleerd. Een toegankelijk (dat wil zeggen niet uitsluitend op internet gebaseerd) en uniform woonruimteverhuursysteem voor senioren, (waarop wij bij herhaling hebben aangedrongen) zou integraal deel uit moeten maken van deze koepelvisie.
Evenzo een woningtoewijzingssysteem dat prioriteit geeft aan de bewoners uit de betreffende buurt of wijk en dat uitsluit dat aangepaste woningen worden toegewezen aan huurders die deze aanpassingen niet nodig hebben en ze zelfs laten verwijderen. Een systeem van jaarlijkse evaluatie van de uitvoering van de raamovereenkomsten, waarin alle gemaakte afspraken met de partners zowel kwalitatief als kwantitatief worden gecontroleerd, ook door de raad, zou deel van deze visie moeten uitmaken.
Door het (nog) ontbreken van geaccordeerd hoog bouwbeleid is integrale ruimtelijke kaderstelling voor (ver-) nieuwbouw van verzorgingshuizen en dergelijke problematisch (rechtsongelijkheidP). Dit hoogbouwbeleid zou snel moeten worden afgezegend. De tabel op pagina 23 roept de vraag op of er op dit moment al sprake is van een plan-achterstand van1025 woningen en wat daaraan gaat gebeuren.
Ons kenmerk ACSB
Advies De Adviescommissie Seniorenbeleid adviseert de gemeenteraad: C+ In te stemmen met de conclusies en aanbevelingen uit hoofdstuk 7 van deze Koepelvisie "wonen voor senioren": voor wat betreft de algemene uitgangspunten in de paragrafen 1, 2, 4, 5, 10 en 13;
voor wat betreft de kwantificering van de behoefte in paragraaf 3; voor wat betreft het boekwaardeprobleem in paragraaf 12.
Niet in te stemmen met de overige paragrafen alvorens deze aanzienlijk minder vrijblijvend zijn geformuleerd en zijn aangepast aan het bovenstaande commentaar.
Hoogachtend, H J JAM Grootveld, voorzitter
gemeente Eindhoven
Griffie gemeenteraad commissiesecretariaat
Retouradres Postbus 9ozSo, S6oo RB Eindhoven
Raadsnummer o t3. Rzz88. oom
Aan de leden van de raad
Behandeld door M. Honing Telefoon (04o) 2382488 Ons kenmerk griffie Versenddatum 3 juli 2ooS
van de gemeente Eindhoven.
Commissieadvies Betreft cie Rp: Raadsvoorstel tot het vaststellen van de Koepelvisie "wonen voor senioren".
De commissie Ruimtelijke pijler heeft in haar vervolgvergadering van 6 juli 2005 beraadslaagd over het bovengenoemde onderwerp.
Commissiebreed is waardering uitgesproken over het advies van de Adviescommissie Seniorenbeleid (ACSB). De commissie heeft als volgt geadviseerd;
’leefbaar eindhoven’; Akkoord;
CDA: Akkoord; PvdA: Sternvoorbehoud; VVD: Akkoord;
SP: Akkoord op hoofdlijnen; GroenLinks: Akkoord;
D66: Akkoord;
OuderenAppel: Akkoord; De Stadspartij: Akkoord op hoofdlijnen; Liberaal Eindhoven: Akkoord. Kanttekeningen: ’leefbaar eindhoven’: kan zich ook vinden in het advies van de ACSB, met uitzondering van de punten betaalbaarheid en toegankelijkheid; CDA: zie GroenLinks ten aanzien van de betaalbaarheid; PvdA: zou graag meer concrete richting in de visie willen zien ten aanzien van de
punten betaalbaarheld en toegankelijkheid en overweegt op deze punten een amendement; GroenLinks: zal er op toezien dat het punt betaalbaarheid wordt opgenomen in de prestatieafspraken met de corporaties;
D66: wenst naast de betaalbaarheid ook de toegankelijkheid te benadrukken; OuderenApphl: wenst visies niet vast te stellen, maar er kennis van te nemen;
Besoekadres Stadhuisplein zo Eindhoven Openingstijden
Postadres Postbus 9oxso S6oo RB Eindhoven
ma t/m vr 9.0o-x6.oo uur
Telefonisch bereikbaar
Bereikbaar per openbaar vervoer
9.00-22.30 en x3.3o-x6.00 uur
met bus 7
Pax (040) 243 35 85
Ons kenmerk griffie
De Stadspartij: de punten uit het advies van de ACSB moeten in de visie verwerkt
worden. Slotopmerkingen wethouder M. Schreurs: terecht is door de PvdA opgemerkt dat er te voorzichtig is geformuleerd ten aanzien van de betaalbaarheid en de toegankelijkheid, maar wacht in deze het aangekondigde amendement af; de meeste punten uit het advies van de ACSB zijn of worden reeds op andere plekken geregeld zoals de Woonvisie, het woonprogramma en de (prestatie) afspraken met de corporaties. De meeste zaken zijn ook door de raad vastgesteld of worden door de raad gevolgd. Toezegging wethouder M. Schreurs: de concept-visie hoogbouw zal na de zomervakantie ter informatie aan de commissie worden aangereikt (vgl. concept-fietsnota).
De secretaris van de commissie, M. Honing
Bijlage(n): 0
