gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer Og.Rn8Z.OOr Inboeknummer oSbstoo6z4 Dossiernummer 523.452 6 juni zooS
Oplegvel Raadsvoorstel tot het uitvoeren van een pilot voor geautomatiseerde beveiligde fietsenstallingen 1 Samenvatting Als aanvulling op bewaakte rijwielstallingen en onbewaakte fietsbeugels wordt voorgesteld een pilot te doen met rijwielstallingen die per fietsplaats voorzien zijn van een automatische vergrendeling. Deze vergrendeling kan bediend worden met een pas (of sleutelhanger) voorzien van een chip. Uitgangspunten bij de stalling zijn gebruiksgemak, veiligheid en lage kosten, zowel qua exploitatie als voor de gebruikers.
De pilot zal worden uitgevoerd op basis van twee stallingen met ieder 50 fietsplaatsen, warbij ter introductie passen gratis verstrekt zullen worden. Bij gebleken succes zal snel een voorstel gemaakt worden hoe dit type stallingen op brede schaal in Eindhoven bij publiekstrekkende functies geplaatst kan worden, waarbij een pas toegang geeft tot vele stallingen. Daarbij kan zelfs overwogen worden een koppeling te maken met toegang tot bewaakte stallingen.
2 Bijlage(n) Als bijlage bij dit voorstel behoort: Aangifte fietsendiefstallen in Eindhoven in 2004.
De bijlage is bijgevoegd.
BJ05005481
rg
gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer 05.RI28I.OOI inboeknummer oSbstoo6s4 Beslisdatum B&W 6 juni 2005
Dossiernummer 523.452
Raadsvoorstel tot het uitvoeren van een pilot voor geautomatiseerde beveiligde fietsenstallingen 1 Inleiding In Eindhoven, en vooral in de binnenstad, bestaat op een aantal plaatsen een serieus probleem met het stallen van fietsen. Deze problemen kunnen worden onderverdeeld in de volgende categorieen: onvoldoende capaciteit (bijvoorbeeld in de directe omgeving van het NS Station); onvoldoende capaciteit in bewaakte fietsvoorzieningen; te grote loopafstand tussen stalling en plaats van bestemming; de bereikbaarheid en vindbaarheid van de stallingscapaciteit. Als gevolg hiervan worden te vaak fietsen geplaatst op plekken waar ze overlast veroorzaken voor andere bezoekers. Een gerelateerd groot probleem betreft het aantal fiersdiefstallen. In 2004 is in Eindhoven in 3.556 gevallen aangifte gedaan van fietsdiefstal, waarvan 1.536 in het centrum Het werkelijke aantal fietsdiefstallen ligt waarschijnlijk ruim boven deze cijfers. Zeker ook gezien de mobiliteitsdoelstelling om het gebruik van de fiets te stimuleren zullen er maatregelen genomen moeten worden om deze getallen substantieel naar beneden te krijgen.
Uiteraard zijn reeds enkele maatregelen uitgevoerd en/of in voorbereiding. Bijvoorbeeld: eind 2003 is een met camera bewaakte (gratis) rijwielstalling gerealiseerd in de parkeergarage Kennedyplein; in 2007 zal er een bewaakte rijwielstalling met 1.950 plaatsen gerealiseerd zijn onder het 18 Septemberplein; in 2005 zal de capaciteit van de bewaakte rijwielstalling onder de Heuvelgalerie verdubbeld worden tot 1000 stuks en zal bij de herinrichting van het Catharinaplein de toegankelijkheid ervan worden verbeterd; met de NS wordt overleg gevoerd over maatregelen ter verbetering van de stallingssituatie rondom het NS station.
rp
Raadsnummer Og.RZZ8r.OOX
2 Wat willen we bereiken? Door middel van een pilot-project inzicht krijgen in de mate waarin het mogelijk is om binnen de gemeentegrenzen rijwielstallingen te plaatsen die: bijdragen aan het oplossen van de stallingsproblematiek (capaciteit, veiligheid, bereikbaarheid, ...); de veiligheid van de fiets verbeteren met betrekking tot diefstal; geringe exploitatiekosten met zich meebrengen. Tevens zal het met behulp van de pilot duidelijk worden hoe de gevolgde aanpak op grotere schaal kan worden toegepast.
Een succesvolle pilot, gevolgd door een gemeentebrede uitrol, zal een zichtbaar effect moeten geven in toename van het gebruik van de fiets (doelstelling mobiliteitsplan) en verminderde ergernis (en lasten) door het terugdringen van het aantal fietsdiefstal l en.
Als meetpunten voor succes kunnen de volgende criteria worden gehanteerd: aantal gebruikers van de voorzieningen; bezettingsgraad van de voorzieningen; aantal diefstallen uit de voorzieningen.
3 Wat gaan we daarvoor doen? In de inleiding is reeds een aantal maatregelen genoemd die een bijdrage zullen leveren aan de stallingsproblematiek voor fietsen. Het voorstel is om daarnaast meer gebruik te maken van geautomatiseerde stallingen. Daarbij wordt gedacht aan een rijwielstalling die er uitziet als een gewone stalling, in principe overdekt, en die voldoet aan alle belangrijke kenmerken van een rijwielstalling, zoals het keurmerk fietsparkeur. Toegevoegd is dat de stalling een vergrendeling van de fiets in zich heeft, De vergrendeling is zodanig dat een potentiele fietsendief daar niet bij kan. De rijwielstalling krijgt in principe een overkapping met daarin verwerkt een goede verlichting en cameratoezicht. De beelden zullen worden doorgestuurd naar een centrale meldkamer. Daarbij zal worden aangesloten bij het reeds opgestarte traject van realisatie van cameratoezicht in de binnenstad, dat gebruik zal maken van aanwezige of binnenkort te realiseren breedband infrastructuur. De rijwielstalling onderscheidt zich doordat per stallingsplaats afzonderlijk een vergrendeling wordt gemonteerd die met behulp van een simpele identificatie kan worden gesloten en geopend. Verder zal het gebruik van de stalling in zoveel mogelijk opzichten gelijk zijn aan dat van een traditionele fietsenstalling.
Werkwijze stallingen. In het kort is de omschrijving van de werkwijze van de stalling als volgt. De gebruiker zoekt zelf een vrije plaats. Voordat een vrije plaats kan worden benut zal het inwendige slot eerst ontgrendeld moeten worden. Dit ter voorkoming van onrechtmatig gebruik van de stalling. Het ontgrendelen kan alleen gebeuren doordat de fietser zich identificeert met een fietspas ( of sleutelhanger) die voor de betreffende stalling
Raadsnummer 05.RI28I.OOI
geldig is. Voor die identificatie zal per fietsplaats een makkelijk toegankelijke kaartlezer gemonteerd zijn. Deze kaartlezer is van het type proximity, en is daarom van korte afstand leesbaar (fietspas hoeft dus niet in een gleuf). Na identificatie en verificatie kan de fiets op normale wijze geplaatst worden en valt de inwendige vergrendeling automatisch om het voorwiel, dat daardoor niet meer verwijderd kan worden. Het slot is daarna slechts te ontgrendelen door identificatie met dezelfde pas als waarmee de vergrendeling heeft plaatsgevonden. De fietser wordt geadviseerd om daarnaast zijn of haar fiets op gewone wijze extra op slot te zetten.
Om van de rijwielstalling gebruik te kunnen maken moet men dus geregistreerd staan en de beschikking hebben over een identificatiemiddel. In eerste instantie zal dat een ’fietspas’ zijn, maar er kan ook gedacht worden aan een sleutelhanger. De uitdaging is om zoveel mogelijk mensen te bewegen zo’n Eindhovense fietspas aan te schaffen. Dat betekent dat de drempel zo laag mogelijk zal moeten zijn.
Met deze aanpak, gebaseerd op een fietspas, wordt primair een oplossing geboden aan de regelmatige bezoeker. Een incidentele bezoeker wordt in eerste instantie verwezen naar de bestaande fietsvoorzieningen (bewaakt of onbewaakt (tulip)). Voor de toekomst moet er voor gezorgd worden dat bewoners van Eindhoven graag een fietspas aanschaffen, omdat de wederdienst die ze er voor krijgen (een veilige stallingsplaats voor hun fiets) hen veel waard is, terwijl er slechts geringe kosten tegenover staan. Hiervoor is het noodzakelijk dat er uiteindelijk op veel plaatsen dergelijke stallingen beschikbaar komen, zodat het gebruik zich niet beperkt tot het centrumgebied. De wens is om dergelijke stallingen straks bij alle publiekstrekkende functies aan te bieden. Denk daarbij aan scholen, ziekenhuizen, sportaccommodaties, vervoersknooppunten, culturele instellingen, winkelcentra etc. In dat geval zal er werkelijk sprake zijn van een goede dienstverlening naar de fietsers van Eindhoven. Tijdens de pilot zal onderzocht worden in welke mate en onder welke voorwaarden opschalen van het gebruik mogelijk is. Dit type van rijwielstallingen is voor deze publieke toepassing nieuw. Tot op heden zijn varianten toegepast in situaties van verhuur van fietsen, bijvoorbeeld door de NS. Momenteel worden dergelijke systemen verder uitontwikkeld om geschikt te zijn voor deze meer generieke toepassing. Rond juni 2005 zullen de systemen beschikbaar zijn om vanaf september gedurende een half jaar een pilot uit te kunnen voeren. Deze pilot zal tot doel hebben het toetsen van de haalbaarheid van een dergelijke oplossing.
Is het systeem voldoende gebruikersvriendelijk? Is het systeem inderdaad vandalisme- en diefstalbestendig? Zijn gebruikers tevreden over de processen eromheen (zoals het verstrekken van passen, vervanging bij verlies of diefstal, etc.)? Onder welke omstandigheden zijn gebruikers bereid voor de dienstverlening een (bescheiden) bedrag te betalen? (gedacht wordt aan een bedrag van 6 20.ÃćâĆňâĂİ per jaar).
Wat zijn de operationele kosten?
vp
Raadsnummer 05.RI28I.OOI
Welke partijen zouden zich bij de gemeente willen aansluiten om zo volume te creeren? Opmerkingen. 1 Het is wenselijk de fietspas ook te kunnen koppelen aan bewaakte rijwielstallingen. Zo kan bijvoorbeeld overwogen worden om met een geringe bijbetaling via de pas ook toegangsrechten te verkrijgen tot alle (gemeentelijke) bewaakte rijwielstallingen in Eindhoven. Bij voldoende volume snijdt dan het mes aan twee kanten: intensiever gebruik van de stallingsvoorzieningen, want er hoeft niet per keer te worden afgerekend en de plaatsen waar de toegang ’gratis’ is neemt enorm toe, en tegelijkertijd meer (zekere) inkomsten. De fietspas met de uitbreiding voor bewaakte rijwielstallingen kan daarmee waarschijnlijk aanzienlijk goedkoper worden dan het huidige jaarabonnement voor een bewaakte rijwielstalling (prijspeil 2005: 6 59,-). Ter introductie van deze fietspas kan zelfs overwogen worden iedereen tijdens het kalenderjaar van aanschaf, deze fietspas gratis te verstrekken.
2 In de huidige vorm wordt met de beveiligde rijwielstalling het voorwiel verankerd. In een volgende generatie producten zal het ook mogelijk zijn het achterwiel of het frame te verankeren, wat een nog betere beveiliging tegen diefstal biedt. De systematiek hoeft daarvoor niet te wijzigen. Beide vormen van beveiliging kunnen namelijk prima in een achterliggend beheerssysteem worden ge’integreerd. 3 De wethouder van ruimtelijke ordening heeft in de raadsvergadering van 20 december 2004 aangekondigd dat zij met een voorstel zou komen met betrekking tot geautomatiseerde beveiligde rijwielstallingen. 4 In een vroeg stadium is reeds overleg geweest met de Eindhovense Fietsersbond over de gewenste functionaliteit van de rijwielstallingen. Tevens zal deze bond gevraagd worden plaats te nemen in een soort van gebruikerspanel.
Financiele aspecten Een van de doelen is te komen tot een volledig netwerk van rijwielstallingen waarbij uiteindelijk de jaarlijkse exploitatielasten, dat wil zeggen zonder kapitaallasten, volledig gedragen worden door de inkomsten via de fietspassen, terwijl deze kosten voor de individuele kaarthouder toch laag zijn. Dit kan zodra er voldoende fietspassen verstrekt worden. Een belangrijke voorwaarde daarvoor is dat er voldoende rijwielstallingen beschikbaar komen. De pilot zal de vraag moeten beantwoorden of, en zo ja hoe, dat scenario gerealiseerd kan worden. Uitgangspunt daarbij is dat de gemeente aanschaft, maar dat de exploitatie voor rekening en risico van derden komt, waarbij de gemeente haar belangen veilig stelt door middel van een dienstverleningsovereenkomst (DVO). In deze DVO zal onder andere worden geregeld: het niveau van onderhoud; de snelheid van reageren in geval van calamiteiten; het schoonhouden van de voorzieningen;
Raadsnummer 05.RI28r.ooZ
inspanningsverplichting om deze rijwielstallingen ook te realiseren bij andere publiekstrekkende functies, zoals Stadsschouwburg, PSV stadion, ziekenhuizen, winkelcentra, etc.; aansprakelijkheid; de maximaal door te belasten kosten aan de gebruikers. Wat houdt de pilot in?
De pilot zal naar verwachting betrekking hebben op twee van dergelijke stallingen, ieder met een capaciteit van 50 fietsen. Een van deze stallingen zal geplaatst worden in de directe nabijheid van het NS Station, terwijl de andere op een publiekstrekkende locatie buiten het centrum zal worden geplaatst, bijvoorbeeld bij De Tongelreep, Voor de pilot zullen fietspassen gratis worden verstrekt, bij voorkeur aan eenieder die geinteresseerd is deel te nemen aan de pilot. Bij de uitvoering van de pilot zullen de partijen die een rol zullen gaan spelen in de uiteindelijke exploitatie van de rijwielstallingen, alsmede belanghebbendenorganisaties zoals de Fietsersbond, een belangrijke rol spelen. Voor de uitvoering van een dergelijke pilot zijn behoorlijk wat activiteiten nodig: het selecteren van definitieve locaties en het regelen van alle benodigde ver-
gunningen; het inrichten van het backoffice proces voor de fietspassen, inclusief het in de lucht brengen van een WEBsite, die gebruikt kan worden als belangrijk communicatiemiddel;
het inrichten van een bewakingsproces, inclusief de aansluiting op een meldkarner; het maken en uitvoeren van een communicatieplan; het organiseren van de onderhoudstaak; het inrichten en uitvoeren van een klanttevredenheidsonderzoek; het analyseren, evalueren en rapporteren van de ervaringen, waarbij onder andere zal worden aangegeven onder welke omstandigheden een kostendekkende exploitatie mogelijk is.
Overige gevolgen van de aanpak. De verwachting is dat gebruikers enthousiast zullen reageren op de rijwielstallingen. Als gevolg daarvan dient rekening gehouden te worden met een snelle doorstart. Dit zou kunnen betekenen dat de gemeente samen met andere instellingen, zoals ziekenhuizen en onderwijsinstellingen, een plan zal opstellen hoe verdere invulling kan worden gegeven aan uitbouw van dit soort voorzieningen en exploitatievormen. In het meest wenselijke scenario stalt een fietser zijn fiets dagelijks in zo’n geautomatiseerde stalling: bij school, op het werk, bij het sporten, bij het (over)stappen, bij het winkelen, etc,. Als dit volume bereikt is, dan loont de aanschaf van de Eindhovense fietspas enorm. En dat terwijl de exploitatielasten maar beperkt toenemen.
Raadsnummer 05.RI28I.OOI
Over een mogelijke doorstart zal separate besluitvorming plaatsvinden. Daarbij zal bij gebleken succes van de pilot de mogelijkheid onderzocht worden om te komen tot een Publiek-Private Samenwerking, waarbij de marktpartij volledig verantwoordelijk wordt voor de exploitatie van de voorzieningen en de gemeente invloed houdt op de plaatsing en de doorbelasting naar de gebruikers. Opmerkingen:
1 In sommige gevallen is er sprake van een selecte doelgroep gebruikers, zoals bij een school of bibliotheek. In dat geval kan gekozen worden voor een veel goedkopere variant, waarbij een gewone fietsenstalling wordt voorzien van een hek met een automatische deur. Deze deur werkt dan met dezelfde fietspas. Dit kan zodanig worden georganiseerd dat deze deur alleen door de doelgroep kan worden geopend, terwijl de daarvoor benodigde fietspassen op algemeen toegankelijke plaatsen, zoals in de binnenstad gewoon door iedereen gebruikt kunnen worden. 2 Bij succes zal gezocht worden naar een integrale benadering, waarmee per individuele fietspas eenvoudig de verschillende toegangsrechten kunnen worden geregeld. Een abonnement op de ijsbaan kan bijvoorbeeld toegang geven tot de geautomatiseerde afgesloten fietsenstalling bij de ijsbaan. Dit kan eenvoudig worden uitgebreid tot bijvoorbeeld de seizoenkaart van PSV, de OV-jaarkaart of de bibliotheekpas. En zelfs, zoals eerder aangegeven, tot gebruik van de fietspas bij de bewaakte rijwielstallingen.
4 Wat kost het? Met de uitvoering van de pilot zijn kosten gemoeid. Deze kosten zijn als volgt opgebouwd, waarbij voor een deel gebruik gemaakt zal worden van externe ondersteuning. Deze externe ondersteuning zal tegen kostprijs worden verrekend.
Taak Ontwikkelen backoffice, (fietspassen systeem, WEBsite, ...)
Kosten 30.000,ÃćâĆňâĂİ
Inrichten bewakingsproces (incl. huren bewakingsmonitoren) 6 15.000,ÃćâĆňâĂİ
Maken en uitvoeren communicatieplan Verstrekking passen (schatting: 1000 stuks) Uitvoering onderhoudsprogramma Uitvoering bewakingstaak (capaciteit) Aanschaf stallingen (2 stuks 0 50 plaatsen) Klanttevredenheidsonderzoek Rapportage Projectmanagement (extern) Onvoorzien Totaal
25.000,ÃćâĆňâĂİ 10.000,ÃćâĆňâĂİ 15.000,ÃćâĆňâĂİ
20.000,ÃćâĆňâĂİ 80.000,ÃćâĆňâĂİ 20.000,ÃćâĆňâĂİ 10.000,ÃćâĆňâĂİ
30.000,ÃćâĆňâĂİ
20.000,ÃćâĆňâĂİ
6 275.000,ÃćâĆňâĂİ
Raadsnummer 05.RI28I.OOI
wfÂż Van deze kosten zal geprobeerd worden via subsidies zoveel mogelijk via andere instanties vergoed te krijgen. Denk daarbij aan SRE, MOVE, provincie, etc.
Een ontwerpraadsbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
C. Langerwerf, secretaris.
Raadsnummer 05.RI28I.OOI
Raadsbes1uit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 6 juni 2005 ; besluit:
1 een pilot voor geautomatiseerde beveiligde rijwielstallingen op te zetten en uit te voeren conform de omschrijving en de planning; 2 de kosten hiervoor, geschat op 6 275.000,ÃćâĆňâĂİ, ten laste te brengen van de post
Fietsmaatregelen van het Meerjaren Investering Programma; 3 het college van burgemeester en wethouders op te dragen van deze kosten een deel terug te krijgen door maximaal gebruik te maken van subsidiemogelijkheden.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 29 augustus 2005.
A. Sakkers, voorzitter.
J. Verheugt, griffier.
BJ05005483
gemeente Eindhoven
Griffie gemeenteraad Commissiesecretariaat
Retouradres Postbus goxgo, S6oo RB Eindhoven
Raadsnummer O5.Rr?SZ.OO2
Aan de leden van de raad van de gemeente Eindhoven.
Behandeld door M. Honing Telefoon (o4o) 2382488 Ons kenxnerk griffie Versenddatum 4 juli sooS
Commissieadvies Betreft cie Rp: Raadsvoorstel tot het uitvoeren van een pilot voor geautomatiseerde beveiligde fietsenstallingen De commissie Ruimtelijke pijler heeft in haar vergadering van 30 juni 2005 beraadslaagd over het bovengenoemde onderwerp.
De commissie heeft als volgt geadviseerd: ’leefbaar eindhoven’. Niet Akkoord, kanttekening: te duur, richten op handhaving;
CDA: Stemvoorbehoud, kanttekening: PvdA
onduidelijkheid over kostenplaatje; Stemvoorbehoud, kanttekening: advies van de Fietsersbond ontbreekt; Akkoord, kanttekening: meetpunten voor succes zijn vaag en te
algemeen SP:
Akkoord;
GroenLinks: D66:
OuderenApphl: De Stadspartij: Liberaal Eindhoven:
Stemvoorbehoud, kanttekening: tegen eventueel cameratoezicht; Akkoord; Sternvoorbehoud, kanttekening: te duur, pleit voor kleinere pilot; Akkoord;
Akkoord, kanttekening: kijken naar voorbeeld(en) andere gemeente(n).
Toezeggingen wethouder M. Schreurs:
er zal een exploitatie-opzet worden aangereikt; de meetpunten voor succes worden uitgebreider omschreven; De secretaris van de commissie, M. Honing
Besoekadres Stadhuisplein xo Eindhoven Openingstijden ma t/m vr g.oo-x6.oo uur
Bereikbaar per openbaar vervoer met bus y
Postadres Postbus goxso 36oo RB Eindhoven
Telefonisch bereikbaar g.oo-xs.go en xg.go-x6.oo uur Pax (o4o) x43 35 85
gemeente Eindhoven
Griffie gemeenteraad Commissie secretariaat
Retouradres Postbus goxSo, S6oo RB Eindhoven
Raadsnuxnmer 05.RI28I.OOQ
Leden van de gemeenteraad CC: college van burgemeester en wethouders
Ons kenmerk cie Rp rx juli 2005
Betreft comrnissiebehandeling in tweede instantie van het raadsvoorstel tot het uitvoeren van een pilot voor geautomatiseerde beveiligde fietsenstallingen
Geachte dames en heren, De commissie Ruimtelijke pijler heeft in haar vergadering van 30 juni 2005 geadviseerd over bovengenoemd voorstel (zie bijlage).
Naar aanleiding van vragen en opmerkingen tijdens de behandeling van het voorstel heeft wethouder M. Schreurs aanvullende informatie aangereikt met het verzoek aan de commissie om zich hierover uit te spreken in de uitloopvergadering (6 juli 2005). De aanvullende informatie is voor de meeste fracties geen aanleiding geweest om het eerder gegeven advies te herzien, ook om reden dat een aantal fracties geen fractieoverleg heeft gehad of dit nog voor de zomer zal kunnen hebben. Liberaal Eindhoven heeft aangegeven dat het ontbreken van een positief advies van de Fietserbond aanleiding is om het aanvankelijk gegeven positieve advies om te zetten in een stemvoorbehoud. GroenLinks is inhoudelijk akkoord, maar met een voorbehoud op het cameratoezicht.
Resumerend: VVD, SP, GroenLinks, D66 en Stadspartij: CDA, PvdA en Liberaal Eindhoven:
Akkoord; Stemvoorbehoud;
’leefbaar eindhoven’ en OuderenAppxsl:
Niet akkoord,
Hoogachtend, M. Honing
commissiesecretaris Bijlage(n): 1
mho/EC05024833
Besoekadres stadhuisplein x Eindhoven Openingstijden
P ostadres Postbus yoxSo 36oo RB Eindhoven
ma t/m vr B.oo-x6.oo uur
Telefonisch bereikbaar
Bereikbaar per openb aar vervoer
3.oo-xs.3o en r3.3o-x6.oo uur Pax(oeo) 24335 BS
xnet bus F
gemeente Eindhoven
Dienst Stedelijke Ontwikkeling en Beheer
Raadsnummer 05.RI28I.OO4 Inboeknummer osbstoxsxx Beslisdatum BSxW xr augustus 2005
Dossiernummer s.sxx8
Nadere toelichting bij raadsvoorstel Betreft een pilot voor geautomatiseerde beveiligde fletsenstallingen Inleiding Tijdens de vergaderingen van de commissie ruimtelijke pijler, d.d. 30 juni 2005 en 6 juli 2005, zijn met betrekking tot het dossier over de pilot geautomatiseerde beveiligde fietsenstallingen enkele vragen naar voren gekomen, ln deze nadere toe-
lichting zal op een aantal onderwerpen nader worden ingegaan. Samengevat zijn de belangrijkste aanvullingen: Doelstellingen: voordat de twee fietsenstallingen van de pilot op straat in gebruik worden genomen zullen in overleg met de Fietsersbond meer specifieke en meetbare doelstellingen voor de pilot worden geformuleerd. Fietsersbond: met de Fietsersbond is gesproken over de fietsenstalling en de pilot. Geconstateerd wordt dat bewaakte stallingen de beste oplossing zijn, maar dat deze slechts beperkt toepasbaar zijn. De geautomatiseerde stallingen zijn op verschillende plaatsen een goed alternatief die bij juiste uitvoering extra bescherming bieden tegen diefstal, zeker ook in combinatie met cameratoezicht, maar minder tegen vandalisme. Waar de ruimte dat toestaat zouden oplossingen als fietskluizen nog meer toegevoegde waarde bieden. Beide type oplossingen zijn echter goed te combineren in een netwerk van geautomatiseerde stallingen. Het effect van het concept van fietspassen op het gebruik van de fiets is maximaal als de passen gratis verstrekt zouden worden.
Financiering: op korte termijn is niet meer zekerheid te geven over de subsidieringskansen van de pilot. De benaderde instanties hebben positief gereageerd, maar de meest kansrijke programma’s (SenterNovem) zijn tender-regelingen, waarvan pas over enkele maanden uitsluitsel komt. Bij voldoende volume zijn de stallingen in de toekomst volledig kostendekkend in exploitatie.
Aanvullende opmerkingen Hieronder worden bovenstaande punten, alsmede enkele andere onderwerpen die ln de discussie aan de orde zijn geweest, in meer detail uitgewerkt: Meetpunren voor succes: er dient onderscheid gemaakt te worden tussen de meetpunten voor succes van de pilot en een eventuele gemeentebrede invoering. In dat laatste geval, waarbij de binnenstad en veel andere plaatsen in de
Raadsnummer 05.RI28I.OO4
stad waar fietsers komen voorzien zijn van dit type stallingen, zullen de effecten zichtbaar moeten zijn op het niveau van doelstellingen van een nog in ontwikkeling zijnd Fietsprogramma (afhankelijk van de definitieve besluitvorming rondom de Fietsnota). Denk daarbij aan verandering van de modal-split ten gunste van de fiets en minder fietsdiefstal. Ook kan een doelstelling worden geformuleerd over het aantal ’rondslingerende’ fietsen, maar daarvoor is mede een strak handhavingsbeleid noodzakelijk. Meer en betere stallingen is hiervoor een noodzakelijke randvoorwaarde. Voor de pilot gelden andere succescriteria. De pilot zal de volgende inzichten moeten opleveren:
werkt het concept qua beveiliging en gebruiksvriendelijkheid; in welke mate en tegen welke condities (incl. kosten) zijn gebruikers bereid dit type stallingen te gebruiken en er een abonnement voor aan te schaffen; inzicht in de werkelijk te verwachten kosten en baten, zodat de financiele haalbaarheid van een gemeentebrede invoering kan worden bepaald. Roi Fietsersbond: in overleg met de Fietsersbond is de volgende fasering afgesproken: stap 1: het aan de hand van een prototype (vier stallingsplaatsen) uitvoeren van een functionele toets, waarin onder andere de mate wordt bepaald waarin de stalling bescherming biedt tegen diefstal (-veiligheidsklasse); stap 2: het aan de hand van zo specifiek mogelijke doelstellingen uitvoeren van een gebruikersonderzoek (de feitelijke pilot). Een klanttevredenheidsonderzoek zal deel uitmaken van deze stap. Met name in stap 2 zal de Fietsersbond een actieve rol spelen en een onafhankelijk advies uitbrengen over de gewenste vervolgstappen.
Financiering: het voorstel is het project te betalen uit de post Fietsmaatregelen uit het MIP. Deze middelen zijn in 2000 gereserveerd om uitvoering te geven aan het toen vastgestelde mobiliteitsplan. Het totaal nog beschikbare bedrag van deze reservering bedraagt 6 504.000,ÃćâĆňâĂİ. De discussie over het al dan niet toereikend
zijn van het MIP concentreert zich alleen op nog niet bestuurlijk vastgestelde projecten en de daarvoor benodigde middelen en laat derhalve de post Fietsmaatregelen ongemoeid;
in het projectvoorstel wordt gesproken over een subsidiemogelijkheid. Sinds twee maanden heeft SenterNovem een nieuw programma geopend: Mobiiiteitsmanagement 2005. Het voorgestelde project over de geautomatiseerde fietsenstalling voldoet aan de definitie van een praktijkexperiment. Dit betekent dat bij toekenning 259o van het belangrijkste deel van de kosten van de pilot via SenterNovem kan worden terug gekregen. Omdat het een tenderregeling is met 12 oktober 2005 als sluitdatum kan over deze subsidiemogelijkheid op dit moment niet meer zekerheid worden verstrekt; het Ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft voor uitvoering van het ProRailprogramma Ruimte voor de Fiets versneld middelen beschikbaar gesteld.
Raadsuummer 05.RI28r.oog
Helaas bevat dat programma geen Eindhovense initiatieven. Samen met ProRail wordt nog gekeken naar andere mogelijkheden om aansluiting te vinden bij projecten voor niet-bewaakte stallingen in de directe omgeving van het NS-station;
recent zijn additioneel restant GDU-gelden toegekend voor dit soort voorzieningen in de stationsomgeving (denk bijvoorbeeld aan de bewaakte rijwielstalling 18 septemberplein). Door middel van reallocatie is het denkbaar dat deze middelen worden ingezet voor geautomatiseerde fietsenstallingen in het centrumgebied noord; de fietsenstalling kan en mag ook gebruikt worden door fietsers uit de omliggende gemeenten. Ook zij zullen in de gelegenheid gesteld worden een toegangspas aan te schaffen. Tenslotte is het in het belang van Eindhoven dat ook zij zoveel mogelijk op de fiets komen. Daarmee krijgt het project ook een enigszins regionaal karakter, waardoor het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven mogelijk een financiele bijdrage kan leveren, eventueel gekoppeld aan de sternet fietsroutes van het RVVP en de concept Fietsnota; de provincie Noord-Brabant heeft samen met Eindhoven, de provincie Groningen en Amsterdam begin dit jaar een gesubsidieerd project ICT 5 Fiets afgerond, waarin het nut van dergelijke stallingen is bevestigd. Zij staat positief tegenover dit initiatief. Initiele en Operationele kosten: de stalling is een innovatieve (Eindhovense) ontwikkeling (Kooymans Industrieel Ontwerp, ontwerper van de ’tulip’). Vandaar dat de kosten voor de pilot hoger zijn dan van een straks in serie geproduceerde fietsenstalling. Verder kan worden opgemerkt dat het concept voor exploitatie gebaseerd is op volume. Er zal bij een gemeentebrede invoering een beheerorganisatie worden ingericht die het mogelijk moet maken kostendekkend te opereren. Of dat lukt hangt sterk af van het aantal abonnementen dat verkocht gaat worden, hetgeen weer gekoppeld is aan het aantal plaatsen dat beschikbaar gesteld wordt. Vooralsnog gaan we uit van een verhouding van 10 abonnementen op een fietsstallingsplaats. De pilot zal inzicht moeten geven of daarmee en een goede bezetting kan worden gerealiseerd en tegelijkertijd er meestal nog wel een plaats te vinden is.
Onderstaande financiele doorkijk geldt voor het geval dat dit type fietsenstallingen gemeentebreed wordt ingevoerd en waarbij een jaarlijkse vergoeding gevraagd wordt van 6 25,ÃćâĆňâĂİ. Voordat hiervan sprake is zal na de pilot separate be-
sluitvorming hierover plaatsvinden.
Raadsnummer 05.RI28I.OO4
De bovenstaande aannames geven het volgende beeld:
Initiele Stuksp rij s investering
Operationele WinstNerlies kosten per jaar bij 1:10
500,ÃćâĆňâĂİ < 500.000,ÃćâĆňâĂİ 6 440.000,ÃćâĆňâĂİ
1 90.000,ÃćâĆňâĂİ-
450,ÃćâĆňâĂİ < 1.125.000,ÃćâĆňâĂİ 4 625.000,ÃćâĆňâĂİ 6 0 400,ÃćâĆňâĂİ 6 1.600.000,ÃćâĆňâĂİ 6 780.000,ÃćâĆňâĂİ < 220.000,ÃćâĆňâĂİ
Opmerkingenlconclusies: 1 de stuksprijs (per stallingsplaats) wordt minder naarmate het aantal te realiseren stallingsplaatsen toeneemt; 2 de jaarlijkse Operationele kosten zijn opgebouwd uit een vast deel (< 300.000,-) en een variabel deel (< 50,ÃćâĆňâĂİ per stallingsplaats voor onderhoud
en de rest kapitaallasten ter vervanging van de stallingsplaats en de componenten na de periode van afschrijving). Dat betekent dus dat er tegelijkertijd gespaard wordt voor de vervanging van de stallingen. De rente en afschrijving van de initiele kosten zijn vooralsnog in de berekeningen niet meegenomen, maar kunnen met geringe aanpassingen uiteraard wel worden
meegenomen; 3 de laatste kolom (Winst!Verlies bij 1:10) geeft het resultaat weer in het geval dat er 10 keer zoveel abonnementen verkocht worden als stallingsplaatsen (zie eerste kolom). Deze kolom illustreert dat het concept vooral een volumeverhaal is, waarbij het omslagpunt zit bij 2.500 stallingen en 25.000 abonnementen. In de situatie dat er 4.000 plaatsen zijn gerealiseerd en 40.000 abonnementen zijn verkocht wordt er een positief resultaat behaald van < 220.000,ÃćâĆňâĂİ.
Ter vergelijking: 4.000 ’tulips’ kosten in aanschaf ongeveer 6 440.000,ÃćâĆňâĂİ en aan
operationele kosten bij benadering jaarlijks 6 50.000,ÃćâĆňâĂİ (afschrijving en
onderhoud). Hier staan geen inkomsten tegenover. Dit houdt in dat voor 4.000
stuks na vijf jaar de overall kosten van de geautomatiseerde stallingen (6 1.600.000,ÃćâĆňâĂİ ÃćâĆňâĂİ 5 x < 220.000,ÃćâĆňâĂİ = 6 500.000,-) lager zijn dan de kosten van de
tulips (6 440.000,-+ 5 x< 50.000,ÃćâĆňâĂİ = 6 690.000,-). Deze berekeningen zijn
schattingen op basis van 40.000 abonnementen, waarbij bijvoorbeeld geen rekening gehouden is met een rentecomponent; 4 ook kan eenvoudig worden uitgerekend hoeveel abonnementen verkocht moeten worden om break-even te draaien. Dat levert de volgende aantallen op:
5 bij bovenstaande berekeningen is nog geen rekening gehouden met de aanschaf van stallingen door andere instellingen en (private) organisaties,
Raadsnummer 05.RI28I.004
noch met een mogelijke extra verkoop van abonnementen voor de bewaakte stallingen;
6 deze vorm van beveiligde fietsenstallingen is vele malen goedkoper dan bewaakte stallingen (in aanschaf en exploitatie); 7 als het gewenste volume gehaald wordt, dan is er zowel qua veiligheid als qua kosten een positieve balans ten opzichte van de ’tulip’. Vorm: de vorm is bewust afwijkend van de bekende ’tulip’. De meer strakke vorm heeft voor de combinatie met de automatische klem een aantal voordelen: de rechtere vorm maakt het inpassen van de klem eenvoudiger. Er ontstaat geen vormconf liet (gebogen versus recht);
de vorm is geoptimaliseerd naar een tweezijdige uitvoering, waardoor kosten bespaard kunnen worden in de elektronica (met name de kaartlezers). de vorm is robuuster, zodat de kans op ombuiging van de stalling nog verder is verkleind; bij de gekozen vorm staan de steunpunten voor het wiel verder uit elkaar en grijpen hoger vast, waardoor de fiets duidelijk stabieler in de stalling staat; het voorwiel hoeft veel minder ver te worden opgetild, wat het gebruiksgemak ten goede komt;
door de duidelijk andere vorm is het voor de gebruiker direct helder wat voor type stalling hij gebruikt (’tulip’ of klem). Daarnaast dient opgemerkt te worden dat in een later stadium door verschillende rnarktpartijen andere uitvoeringsvormen kunnen en zullen worden ontwikkeld. Bijvoorbeeld kan daarbij gedacht worden aan afgesloten fietskluizen, die naast veiligheid ook bescherming bieden tegen vandalisme, maar waarvoor niet op alle plaatsen in de stad de fysiek benodigde ruimte beschikbaar is. Het onder-
liggende beheersysteem kan de verschillende stallingsvormen op uniforme wijze als een netwerk van stallingen behandelen, waardoor een gebruiker met de juiste autorisaties van alle stallingen in het netwerk gebruik kan maken. Veiligheid en privacy:
het systeem kan ter verdere verlaging van de kans op diefstal optioneel voorzien worden van cameratoezicht. Geen gebruik maken van deze mogelijkheid verlaagt de kosten in geringe mate (initieel en operationeel). Met name kan cameratoezicht goed worden toegepast in een omgeving waarin reeds een beheerder in de directe nabijheid aanwezig is (bijvoorbeeld bij een sporthal);
Raadsnummer 05.RI28I.OO4
de database waarin alle registraties samenkomen is optimaal beveiligd tegen ongewenste inbreuken. De basis van het software systeem komt namelijk uit de parkeerwereld, waarin via dergelijke systemen veel geld omgaat. Daarnaast zal qua informatie alleen datgene bewaard worden wat uit het oogpunt van management informatie relevant is. Denk daarbij aan indicatoren als bezettingsgraad, gemiddelde stallingstijd, etc. Deze informatie zal niet-persoonsgebonden worden opgeslagen.
Burgemeester en wethouders van Eindhoven,
C. Langerwerf, secretaris
BJ05016930
