Oost Flevoland Woondiensten Truus Sweringa directeur – bestuurder Duurzaam renoveren: van improviseren naar organiseren 22 maart 2012
www.ofw.nl
Oost Flevoland Woondiensten •
Actieve, middelgrote woningcorporatie in de CO2-neutrale gemeente Dronten
•
Voor zo‟n 10.000 huurders de sociale verhuurder
•
Verhuureenheden: circa 4.900
•
Bezit: 70% eengezinswoningen, 1/3 van het bezit in 4 jaar gebouwd (± 40 jaar oud)
•
Brede visie op wonen
•
59 medewerkers (52 fte)
•
Eén van de speerpunten: duurzaamheid
•
Eerste woningcorporatie met energielabels
OFW heeft een duurzame bedrijfsvoering Een paar voorbeelden: • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Kantoor energielabel A Windmolens, zonnepanelen Bamboe bureaubladen, cradle to cradle-vloerbedekking Energiezuinige PC‟s en printers Energiezuinige verlichting Zelfsturende teams Ruim opleidingsbudget Veel stagiairs, leerlingbouwplaatsen Ketensamenwerking Digitaal post- en archiveringssysteem Zuinige auto‟s, dienstfiets, fietsenplan E-nieuwsbrief Gerecycled papier Digitaal jaarverslag Digitaal duurzaamheidsverslag Gescheiden afvalinzameling Fair trade koffie en kerstpakket … …
Missie OFW Het bieden van een kansrijke woon- en leefomgeving voor mensen die zwak staan op de woningmarkt in de gemeente Dronten.
Visie OFW staat als maatschappelijk partner in wonen voor: •
Het bieden van een leefbare, kansrijke en veilige woonomgeving waarin mensen prettig samenleven en waar het rijk- of arm-zijn niet doorslaggevend is voor de kansen die je krijgt in het dagelijks leven.
•
Het actief invulling geven aan het begrip duurzaamheid.
•
Het bieden van een gedifferentieerd aanbod van huur- (en koop-) woningen en wonen met zorg, daarbij rekening houdend met (toekomstige) marktontwikkelingen.
•
Mensen keuzes bieden die afgeleid zijn van hun woonwensen.
•
Het faciliteren zodat mensen een kans wordt geboden te emanciperen en zelfredzaam te worden, waarbij voorop staat dat zij zelf verantwoording nemen voor de keuzes die zij maken in het leven.
•
Het bieden van een vangnetfunctie wanneer het reguliere aanbod niet volstaat.
•
Het initiëren van het maatschappelijk debat en het faciliteren van maatschappelijke partners op het gebied van wonen, zorg, onderwijs, veiligheid, milieu/duurzaamheid en sociale activering.
Waardering • •
• • •
•
• •
Themaprijs „Verantwoorden over duurzaamheid‟ 2011 van het Glazen Huis In 2011 genomineerd voor FSC Opdrachtgever Award Themaprijs Duurzaamheid 2010 van het Glazen Huis voor het beste jaarverslag Flevolands Leerbedrijf van het jaar 2010 Winnaar NET-trofee 2008 & Nominatie NET-trofee 2007 (Nationale Energie Toekomst Trofee, initiatief VROM) Award Aedes Directeurencontact voor beste corporatiedirecteur 2007 thema: Energiebesparing Eervolle vermelding Energy Award 2006 2e in VDZ Projectcompetitie 2003 (woonservicegebied WoonArk-Regenboog)
Definitie Duurzaamheid Brundtland „Een ontwikkeling die voorziet in de behoefte van de huidige generatie, zonder daarmee voor toekomstige generaties de mogelijkheden in gevaar te brengen om ook in hun behoeften te voorzien‟.
Duurzaamheid is een containerbegrip
Lange termijn Behoud van waarde voor wijken en woningen, relaties, kennis. Bedrijfsvoering die met meer rekening houdt dan korte termijn winst. Energiebesparing, woningisolatie CO2 uitstoot Klimaatverandering Biodiversiteit
Duurzaam = noodzaak
Meer wereldburgers Grondstoffen en fossiele brandstoffen worden schaars Meer consumenten, opkomst BRIC-landen
Gevolg sterke kostenstijging Energie Bouwmaterialen Schoon drinkwater
Klimaatverandering Ontbossing Vermindering biodiversiteit Concurrentie voedsel, (bouw)materialen met brandstof
Lastenstijging 2000 t/m 2010
Bron: CBS Bewerking: OFW
Huur en energielasten per maand € 900 Woning met E/F-label
€ 800 € 700 € 600 € 500
Woning met D/E-label € 77
Woning met B-label € 77
€ 77
Woning met C-label € 77
€ 190 € 113
€ 96
Woning met A-label € 77 € 56
€ 142
€ 400 € 300 € 200
€ 405
€ 474
€ 490
€ 478
€ 516
€ 100 €0 Jaren '60 niet geïso leerd
Jaren '60 Jaren '70 niet gemo d/geïso leerd geïso l/Do o rzo n
Jaren '80-'90 iso latie
na 1998/ho ge bo uwiso latie-eisen
electra gas huur
Huur (incl. huurtoeslag) en energielasten per maand € 600 Woning met E/F-label
€ 500 € 400
Woning met D/E-label € 77
Woning met B-label
€ 77
Woning met C-label € 77
€ 77
€ 77
€ 190
€ 300
€ 142
€ 96
€ 219
€ 236
Woning met A-label
€ 113
€ 56
€ 200 € 100
€ 240
€ 237
€ 247
€0 Jaren '60 niet Jaren '60 Jaren '70 niet geïso leerd gemo d/geïso leerd geïso l/Do o rzo n
Jaren '80-'90 na 1998/ho ge iso latie bo uwiso latie-eisen
Oost Flevoland Woondiensten
electra gas netto-huur
Verhouding huur en energielasten
huur 2010 2015
energiekosten 450 125 459 134
energiehuur kosten 575 22% 78% 593 23% 77%
Verhouding huur (incl. huurtoeslag) en energielasten
huur 2010 2015
energielasten 250 125 255 134
energie- huur lasten 375 33% 389 34%
67% 66%
Bestaande bouw • •
• •
• •
Meeste energiebesparing te realiseren in bestaande bouw. Sturen op woonlasten, energiekosten steeds meer bepalend wat „goedkoop‟ of „duur‟ is. Sterke stijging kosten bouwmaterialen, hergebruik aantrekkelijk, tegengaan van verspilling, diefstal, onderhoud noodzaak. Maatschappelijk meer behoefte aan duurzame productie (FSC-hout e.d.). Overheid stuurt op CO2 reductie. Aandacht schoon drinkwater onderbelicht.
•
29.300 nieuw gebouwde corporatiehuurwoningen in 2010 (> 1.000 minder dan in 2009)
•
Corporaties sloopten duidelijk minder woningen in 2010 (13.400) (2009: 15.800).
Aantal corporatiewoningen in NL: 2.400.000 waarvan
Corporatiewoningen in NL naar bouwperioden
2.016.000 gebouwd vóór 1990
1990-1999 11%
vanaf 2000 3%
voor 1945 9%
1945-1959 16%
1980-1989 22% 1960-1969 19% 1970-1979 20%
Trias Energetica als uitgangspunt 1.
Gebruik zo min mogelijk energie Isoleren, kierdichting en oriëntatie
2.
Gebruik duurzame energie PV-cellen, zonneboiler, WKO, windenergie Hre ketel (Micro WKK)
3.
Zuinig & efficiënt gebruik van fossiele bronnen, als duurzame energie niet volstaan HR-ketels, MV met demand flow en gelijkstroom WTW, optimale leidingtracés
Trias Energetica: in 1996 geïntroduceerd door Novem / uitgewerkt door TU Delft
Gewenste situatie Mensen willen graag en lang in hun woning wonen (dierbaarheidsfactor): –
– – – – – – – –
Locatie Een woning met uitstraling Goed geïsoleerde woning Gezond en comfortabel binnenklimaat Technische installaties in de woning die makkelijk in gebruik zijn Zo min mogelijk reparatie / onderhoud aan hun woning Betaalbare woonlasten Bij renovatie van hun woning: zo min mogelijk (over)last ervaren Betrokken zijn bij renovatie van hun woning/buurt
Gewenste situatie Hoe bereik je dat? – – – – – – – –
– – – – –
– – – –
In plaats van improviseren organiseren Duurzame besluitvorming (sociaal-cultureel / ecologisch / bedrijfseconomisch) Woningcorporatie als inspirerend opdrachtgever: “samen anders denken” Integraal bouwproces Andere rollen partners bouwproces: overlap in disciplines Stedenbouwkundige randvoorwaarden „Duurzaamheids‟kennis op peil Duurzaam energieconcept: aan de voorkant van een ontwerp meenemen Zorgen voor installaties die „dummy-proof‟ zijn Innoveren (juist in tijden van crisis) Goede plattegrond woning Gebruik duurzaam (geproduceerd) materiaal lange levensduur woning Zoveel mogelijk werkzaamheden voorbereiden in fabriek (< overlast voor bewoners) In de voorbereiding: bewoners betrekken / draagvlak bij plannen In de uitvoering: snappen wat resultaat moet zijn + kwaliteitscontrole In de uitvoering: omgang met bewoners In het beheer: goede uitleg over werking installaties
Duurzaamheidsbeleid = kwaliteitsbeleid
Bouwketen staat voor cultuurverandering Duurzaam stedenbouwkundig ontwerp Bouwkundig en installatietechnisch ontwerp gelijktijdig Beheer en ontwikkeling nieuwe installaties Hoge eisen aan kwaliteit uitvoering Faalkosten vermijden Bewustzijn op gezondheid Dummy-proof Worden corporaties duurzaam energiebedrijf? Betalen huurders woonlasten of huren?
Concrete doelen OFW beleidsplan 2007-2011 • • •
• • • •
In 2014 geen E,F, G labels Bij renovatie minimaal label B Bij nieuwbouw 50% EPC < 0,7 (EPC is nu 0,6) Bij nieuwbouw gebruik maken groenfinanciering 35 % onder EPC Bij renovatie gebruik maken groenfinanciering 2 of meer labelsprongen Experimenteren met nieuwe toepassingen om ervaring op te doen energie neutrale woning duurzaam energie opwekken: –
Woning gebonden? – Complex gebonden? – Of…?
OFW maakt resultaten zichtbaar
Start in 2000: woningen OFW gemiddeld een E-label In 2008 gemiddeld een D-label In 2011 gemiddeld een C-label
Resultaten Energielabels OFW 01-01-2008 G F 5% 1%
E 18%
D 32%
A 7%
B 14%
A B C D E F G
C 23%
Energielabels OFW 01-01-2012 E F G 4% 1% 0%
A 21%
D 26% C 28% B 20%
A B C D E F G
Resultaten
OFW energieverbruik gas m3 Gem. gasverbruik per woning
2000 1800 1600
1400 1200 1000
800 600 400
200 0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006 Jaar
2007
2008
2009
2010
2011
Resultaten
Cumulatieve besparing gasverbruik woningen OFW 45%
40% 35% 30% 25% 20% 15% = Besparing t.o.v. het jaar 2000 10% 5% 0% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Resultaten
CO2 uitstoot reductie OFW 4500 4000
ton CO2 per jaar
3500 3000 2500 2000 1500 = Reductie t.o.v. het jaar 2000
1000 500 0 2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Woningen om trots op te zijn!
voor
na
Touwslagerstraat in Dronten
De Oeverloper in Dronten
Woningen om trots op te zijn!
Fokkestraat in Dronten
voor
na
voor
na
De Steven in Dronten
Woningen om trots op te zijn!
voor
na
voor
na
Akkerhof in Biddinghuizen
Schelpenbuurt in Swifterbant
Vragen?
