ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Informatica, IT Service Management. Croho-registratienummer: 34488

Hogeschool Dirksen © Certiked

ONDERZOEKSVERSLAG Rapportage van de toetsing van

HTO Informatica, IT Service Management Croho-registratienummer: 34488 aan het NVAO Accreditatiekader De visitatie vond plaats op 10 mei 2005 en 19 mei 2005

Inhoud van het verslag Identificatie ...............................................................................................................................................2 Managementsamenvatting.........................................................................................................................3 Bevindingen ..............................................................................................................................................4 Bijlage 1: Programma..............................................................................................................................25 Bijlage 2: Documenten............................................................................................................................27 Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader ...........................................................................................28 Bijlage 4: Visitatieteam...........................................................................................................................32 Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen.............................................................................................34

De verantwoordelijke teamleider: ing. C.R. van Wieringen namens deze,

C.F.M. van Strien Certiked 29 juni 2005

Pagina 1 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc


Identificatie Hogeschool Dirksen Postbus 3090 6802 DB Arnhem Telefoon: 026 354 46 10 Website: www.dirksen.nl Voor kwaliteit verantwoordelijke bestuurder: ing. D. van der Mark Kwaliteitsfunctionaris: drs. K. Veen

Scope en doel De visitatie heeft betrekking op: • Hogeschool Dirksen • HBO opleiding HTO Informatica • Deeltijd / afstandsonderwijs • Locatie: Arnhem. Doel van het onderzoek is te beoordelen in welke mate het NVAO Beoordelingskader (februari 2003) adequaat worden afgedekt.

Teamsamenstelling Teamleider: ing. C.R. van Wieringen Assistent-teamleider: ir. R.S. Kloosterman Extern deskundigen: ing. C.R. van Wieringen, W.L.T. van Eijck RI Secretaris: drs. W.J.J.C. Vercouteren (ook als studentlid)

Werkwijze De opleiding heeft een zelfevaluatie opgesteld ten aanzien van de gevisiteerde opleiding en deze doen toekomen aan het visitatieteam op 9 maart 2005. Het visitatieteam heeft enkele voorbereidende bijeenkomsten gehad in de periode maart / april / mei 2005. De eerste visitatiedag is uitgevoerd op 10 mei 2005; op 19 mei 2005 is de tweede visitatiedag uitgevoerd. Het conceptrapport is op 14 juni 2005 toegezonden aan het management van de opleiding. Op 15 juni zijn schriftelijke reacties opgesteld door de opleiding, die hebben geleid tot onderhavig definitief rapport. In de aanloop naar de visitatie is er viermaal een bijeenkomst geweest tussen leden van het visitatieteam en vertegenwoordigers van de Hogeschool. Deze bijeenkomsten hadden alle een voorlichtend en planningstechnisch karakter.



Managementsamenvatting Op 10 mei 2005 en 19 mei 2005 heeft een visitatieteam van Certiked een visitatie uitgevoerd bij de opleiding HTO Informatica, IT Service Management van Hogeschool Dirksen. Doelstelling was een toetsing uit te voeren van de kwaliteit van de opleiding, gerelateerd aan het NVAO Beoordelingskader.

Algemeen beeld De Hogeschool Dirksen is een onderdeel van Dirksen Groep (samen met Dirksen Opleidingen). Hogeschool Dirksen stelt zichzelf tot doel het verzorgen van kwalititatief goede opleidingen op het gebied van informatica, elektrotechniek en telecommunicatie. De opleiding HTO Informatica, IT Service Management is een opleiding in de vorm van afstandsonderwijs. Dat wil zeggen dat de studenten aan de opleiding in een situatie van begeleide zelfstudie met een grote mate van zelfstandigheid, maar ondersteund door de faciliteiten van Hogeschool Dirksen, de opleiding doorlopen. De faciliteiten van Hogeschool Dirksen bestaan onder andere uit DirksenPlaza, een elektronische leeromgeving. Deze leeromgeving biedt de studenten de mogelijkheid een beoordeling van docenten te krijgen op hun oplossing van opgaven, die zij via DirksenPlaza inzenden. Naast de antwoorden krijgen de studenten uitleg over de juistheid of onjuistheid van een antwoord. Tevens zorgt DirksenPlaza voor zeer frequente evaluatie van het lesmateriaal, doordat studenten na afloop van elke toets naar hun mening wordt gevraagd. Naast DirksenPlaza is het studiemateriaal zelf een belangrijke ondersteuning voor de student. Omdat de studenten zelfstandig studeren, stelt de opleiding hoge eisen aan het studiemateriaal in termen van de kwaliteit en de bijbehorende begeleiding. Iedere les wordt afgesloten met herhalingsopgaven én multiple choice opgaven die via DirksenPlaza worden ingezonden, aan de hand waarvan de student kan beoordelen of hij de stof van de les beheerst. Tot slot heeft de opleiding uitgebreide handleidingen en procedures ontwikkeld voor de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht die de studenten moeten uitvoeren in het kader van de opleiding. Het aantal studenten dat op dit moment aan de opleiding studeert, bedraagt tussen 200 en 250. De opleiding hecht veel belang aan kwaliteitszorg en kwaliteitsverbetering. Het instrument dat de opleiding daarbij hanteert, is de Quality Guide of European Association for Distance Learning, die is ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. Het kwaliteitszorgsysteem van de opleiding is daaraan ontleend. De kwaliteitscyclus heeft betrekking op het studiemateriaal, de begeleiding, de didactiek en de docenten en is niet alleen gericht op het maximaliseren van de slaagkans maar ook op het optimaliseren van de aansluiting van de opleiding bij de beroepspraktijk. Het visitatieteam van Certiked heeft vastgesteld, dat de opleiding ten aanzien van alle onderwerpen die in het NVAO Beoordelingskader staan, een voldoende beoordeling heeft gekregen. Daarmee concludeert het visitatieteam van Certiked dat de opleiding HTO Inforrmatica IT Service Management voldoet aan de eisen die in het NVAO Beoordelingskader zijn gesteld.



Bevindingen Voor de NVAO-onderwerpen zijn hieronder de bevindingen van het visitatieteam weergegeven. Steeds zijn in de ‘blokken’ de NVAO-criteria aangegeven die bij betreffend onderwerp en facetten horen, is een beschrijving gegeven van de bevindingen en wordt vervolgens een beoordeling ten aanzien van betreffend facet gegeven.



1. Onderwerp: doelstellingen opleiding 1.1 Domeinspecifieke eisen De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en de beroepspraktijk gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

•

•

• •

De opleiding HTO Informatica, IT Service Management ontleent de eindkwalificaties aan een door de opleiding zelf opgesteld Beroepsprofiel. Dit Beroepsprofiel is grotendeels gebaseerd op een tweetal heden ten dage actuele documenten als het gaat om de beroepsvereisten van de afgestudeerde op het gebied van IT Service Management. De documenten waarop het Beroepsprofiel van de opleiding is gebaseerd, zijn het Profiel Academy Track IT Service Management van het Exameninstituut voor Informatica in Nederland EXIN en Frameworks versie 3.0, dat ook tot stand is gekomen onder auspiciën van EXIN. Het Profiel Academy Track IT Service Management en Frameworks zijn beide mede tot stand gekomen in samenspraak met vertegenwoordigers van het beroepenveld en daarnaast ook in samenspraak met vertegenwoordigers van opleidingsinstituten in Nederland. De beroepenveldcommissie van de opleiding heeft in een vergadering in mei van dit jaar het beroepsprofiel vastgesteld als zijnde een reële afspiegeling van wat van de afgestudeerde van de opleiding in de beroepspraktijk wordt gevraagd. Het Beroepsprofiel omvat de kerntaken die de afgestudeerde op het gebied van IT Service Management zal uitvoeren. De kerntaken omvatten met name het ontwikkelen van beleid, het leiding geven aan de uitvoering van dat beleid, het adviseren daaromtrent en het leiding geven aan de IT dienstverlening. De opleiding heeft op basis van deze kerntaken de competenties afgeleid waarover de afgestudeerde dient te beschikken. Deze zijn (a) inzicht in ontwikkelingen op het gebied van informatievoorziening, informatiesystemen en informatiebeveiliging, (b) inzicht in processen in de ICT beheerorganisatie, (c) bepalen van vereisten voor de ICT dienstverlening en vastleggen van deze diensten, (d) competenties uit verschillende ICT disciplines integreren in het beroepsmatig handelen en in complexe situaties, (e) creatief, zelfstandig en probleemgericht analyseren en handelen, (f) gebruik maken van methoden en technieken en deze door reflectie en analyseren optimaliseren, (g) leiding geven aan projecten, (h) effectief communiceren en samenwerken in een multidisciplinaire omgeving en (i) besef hebben van verantwoordelijkheid voor samenleving, arbeidsorganisatie, klanten en collega’s. Het Beroepsprofiel van de opleiding is actueel in de zin dat het aansluit bij het Profiel Academy Track IT Service Management van EXIN dat uit 2005 dateert. Het Beroepsprofiel is door de opleiding als uitgangspunt genomen voor de eindkwalificaties van de opleiding HTO Informatica, IT Service Management.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eindkwalificaties van deze opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties van de opleiding mede tot stand zijn gekomen op grond van de relevante eisen van het beroepenveld en de eisen van vakgenoten. Pagina 5 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc


1.2 Niveau De eindkwalificaties van de opleiding sluiten aan bij algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

In het beroepsprofiel zijn de eindkwalificaties van de opleiding beschreven. In welke mate deze eindkwalificaties overeenkomen met de algemene beschrijvingen van de kwalificaties, zoals geformuleerd in de Dublin descriptoren volgt in onderstaande bevindingen.

•

De afgestudeerde dient te beschikken over (a) het inzicht in ontwikkelingen over informatievoorziening, informatiesystemen en informatiebeveiliging, (b) het inzicht in processen in de ICT beheerorganisatie en (f) methoden en technieken die daarop betrekking hebben. De kennis en inzichten waarover de afgestudeerde moet beschikken dienen voldoende te zijn voor de kerntaken en deze bepalen in belangrijke mate de zwaarte van de kennis. Deze kerntaken zijn het ontwikkelen van beleid, leiding geven en adviseren over de uitvoering van het beleid en leiding geven aan de uitvoering van de ICT dienstverlening. De afgestudeerde dient kennis en inzicht te kunnen toepassen door (c) de vereisten voor de ICT dienstverlening te bepalen en deze diensten vast te leggen, (d) competenties uit verschillende ICT disciplines te integreren in het beroepsmatig handelen en in complexe situaties, (f) gebruik te maken van methoden en technieken en (g) leiding te geven aan projecten. Bij deze activiteiten dient de afgestudeerde in staat te zijn de kennis en inzichten toe te passen in de genoemde situaties. Voor de afgestudeerde geldt dat hij in staat moet zijn om (d) competenties uit verschillende ICT disciplines te integreren in het beroepsmatig handelen en in complexe situaties en (e) creatief, zelfstandig en probleemgericht te analyseren en handelen. In deze situaties dient de afgestudeerde in staat te zijn gegevens te verzamelen, deze te interpreteren, problemen te onderkennen, zich een oordeel te vormen en een keuze te kunnen maken voor een bepaalde oplossing. Dat geldt ook voor de eindkwalificatie (i) besef hebben van de verantwoordelijkheid voor samenleving en arbeidsorganisatie, waarin afwegingen van maatschappelijke en morele aard gevraagd worden. Van de afgestudeerde wordt gevraagd dat hij in staat is te komen tot adequate communicatie. Deze vaardigheid blijkt onder meer uit (g) leiding geven aan projecten en (h) effectief communiceren en samenwerken in een multidisciplinaire omgeving. In beide soorten van situaties worden aan de afgestudeerde eisen gesteld op het vlak van communicatie met ICT-specialisten en niet-specialisten. De afgestudeerde is in staat tot zelfreflectie en beschikt over leervaardigheden. Dat komt onder andere tot uitdrukking in (f) methoden en technieken door reflectie en analyseren te optimaliseren en (i) besef hebben van verantwoordelijkheid voor samenleving, arbeidsorganisatie, klanten en collega’s. Dat kan de afgestudeerde alleen tot een goed einde brengen, wanneer hij over voldoende mogelijkheden van zelfreflectie en over voldoende leervaardigheden beschikt.

•

•

•

•

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bevindingen het HBO-bachelorniveau van de eindkwalificaties als voldoende. De eindkwalificaties weerspiegelen voldoende de algemene, internationaal geaccepteerde beschrijvingen van de kwalificaties, zoals ze tot uitdrukking komen in de Dublin descriptoren. Pagina 6 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc


1.3 Oriëntatie HBO De eindkwalificaties van de opleiding zijn mede ontleend aan de door of met het relevante beroepenveld opgestelde beroepsprofielen en/of beroepscompetenties. Een HBO-bachelor heeft de kwalificaties voor het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar in een specifiek beroep of in een samenhangend spectrum van beroepen waarvoor een HBO-opleiding vereist of dienstig is. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

De eindkwalificaties van de opleiding zijn ontleend aan het beroepsprofiel dat de opleiding opgesteld heeft. Dit beroepsprofiel is mede ontleend aan het Profiel Academy Track IT Service Management van het Exameninstituut voor Informatica in Nederland EXIN en Frameworks versie 3.0, dat ook tot stand is gekomen onder auspiciën van EXIN. Beide documenten zijn ontwikkeld in samenspraak met vertegenwoordigers van het relevante beroepenveld. De afgestudeerde van de opleiding HTO Informatica IT Service Management is een informaticus, die als aankomend manager leiding geeft aan, op managementniveau adviseert over of op beleidsmatig niveau een bijdrage levert aan IT Service Management. IT Service Management beperkt zich niet alleen tot de technische infrastructuur maar omvat ook informatiesystemen. Het gaat om de aankomend manager en betreft aldus de taken en verantwoordelijkheden van de beginnend beroepsbeoefenaar. In het Beroepsprofiel van de opleiding is een aantal beroepen opgenomen, die de afgestudeerde van de opleiding geacht wordt te kunnen bekleden. Deze beroepen zijn IT service manager, hoofd systeem- en netwerkbeheer, projectmanager IT Service Management, teamleider IT Service Management, change manager, storage manager, incident manager, problem manager en configuration manager. In deze beroepen komen de eisen op HBO-niveau tot uitdrukking in de zin dat de benodigde kennis en inzicht, het kunnen toepassen daarvan, het kunnen komen tot adequate oordelen, het kunnen communiceren en het kunnen reflecteren in deze beroepen van de afgestudeerde wordt geëist.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen de HBO-oriëntatie van de eindkwalificaties van de opleiding als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de eindkwalificaties aan het beroepenveld zijn ontleend, dat het bij de eindkwalificaties om de beginnend beroepsbeoefenaar gaat en dat de beroepen waarvoor opgeleid wordt, in voldoende mate de HBO-eisen weerspiegelen.

Beoordeling van het onderwerp ‘Doelstellingen opleiding’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van de bovenstaande bevindingen het onderwerp Doelstellingen opleiding als zijnde positief. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleiding over een adequaat domeinspecifiek kader beschikt, dat in het kader in voldoende mate het HBO-bachelorniveau te zien is en dat de opleiding voldoende aansluit op de eisen die vanuit het beroepenveld worden gesteld.



2. Onderwerp: programma 2.1 Eisen HBO Kennisontwikkeling door studenten vindt plaats via vakliteratuur, aan de beroepspraktijk ontleend studiemateriaal en via interactie met de beroepspraktijk en/of (toegepast) onderzoek. Het programma heeft aantoonbare verbanden met actuele ontwikkelingen in het vakgebied / de discipline. Het programma waarborgt de ontwikkeling van beroepsvaardigheden en heeft aantoonbare verbanden met de actuele beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

•

•

•

Het studiemateriaal van de opleiding wordt ontwikkeld volgens een vast stramien dat vastligt in het handboek kwaliteitszorg van de opleiding. De opleiding streeft ernaar het studiemateriaal zoveel mogelijk te laten aansluiten op relevante externe eisen van de beroepspraktijk. Deze externe eisen worden geformuleerd door EXIN. Bijna alle modulen in de propedeuse (69 ECTS van in totaal 71 ECTS) en een groot aantal modulen in de hoofdfase (83 ECTS van totaal 169 ECTS) leiden op voor EXIN-examens. Omdat deze modulen aansluiten op en opleiden voor de examens van EXIN is de afstemming met de beroepspraktijk daardoor gegarandeerd. EXIN draagt er zorg voor dat de inhoud van de examens in overeenstemming met de beroepspraktijk is. De overige modulen leiden op tot interne examens van de opleiding. De opleiding draagt er zorg voor dat de eindtermen van de modulen aansluiten bij de heersende opvattingen in de beroepspraktijk. Door de raadpleging van de beroepenveldcommissie en, waar mogelijk, de afstemming met reguliere instellingen in het hoger beroepsonderwijs, verzekert de opleiding de afstemming met het relevante beroepenveld en met vakgenoten. De opleiding maakt gebruik van de literatuur die EXIN heeft voorgeschreven bij de modulen en van maatgevende literatuur bij de overige modulen. Deze literatuur biedt een getrouwe afspiegeling van de heersende en maatgevende inzichten op het vakgebied en is van recente datum. De module HX.AH omvat het afleiden van concepten en inzichten op grond van de bestudering van een aantal artikelen. Voor deze artikelen put de student uit het Jaarboek IT Service Management, dat elk jaar de meest actuele thema’s en inzichten op het vakgebied bundelt. Actuele thema’s zijn onder meer ASL, BISL, costmanagement en IT-business alignment. De praktijkopdrachten (9 ECTS in het tweede leerjaar) en de afstudeeropdracht (27 ECTS in het derde leerjaar) moeten de studenten uitvoeren op hun werkplek. De praktijkopdrachten en afstudeeropdracht worden beoordeeld op de mate waarin de toepassing in de praktijk door de student is gerealiseerd. Als EXIN de examens aanpast, zal de opleiding dat volgen. Dat geldt binnenkort bijvoorbeeld voor de verandering van de modulen in de propedeuse. Zo blijft de inhoud van de modulen actueel.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de HBO-eisen van het programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding zowel bij de modulen die voor externe eisen opleiden als bij de intern geëxamineerde modulen de afstemming met de beroepspraktijk heeft gerealiseerd en dat de opleiding voldoende actueel is. Pagina 8 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc


2.2 Relatie tussen doelstellingen en inhoud programma Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. De inhoud van het programma biedt de studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

•

Ten aanzien van de eindkwalificaties van de opleiding zijn (a) inzicht in ontwikkelingen op het gebied van informatievoorziening, informatiesystemen en informatiebeveiliging, (b) inzicht in processen in de ICT beheerorganisatie en (c) bepalen van de vereisten voor de ICT dienstverlening en vastleggen van deze diensten te vinden in de modulen van de propedeuse Informatiekunde (23 ECTS), Hardware, software, netwerken en SQL (23 ECTS), Basisbegrippen, NIAM, modellen, schema’s en projectmatig werken (23 ECTS) en in de modulen in de hoofdfase Inleiding in ICTbeheer (23 ECTS), Organisatie en samenhang van ICT-beheer (24 ECTS) en Management en beleid van ICT-beheer (24 ECTS). De eindkwalificaties (d) competenties uit verschillende ICT disciplines integreren en (h) effectief communiceren en samenwerken in een multidisciplinaire omgeving komen aan de orde in de Collegedag presentatietechnieken (propedeuse, 2 ECTS) en bij de uitvoering van de Praktijkopdrachten (hoofdfase, 9 ECTS) en de afstudeeropdracht (hoofdfase, 27 ECTS). In de uitvoering van deze opdrachten dient de student in het bedrijf waar hij werkzaam is, nadrukkelijk met anderen te overleggen en de toepassing van concepten en inzichten in de praktijk aan te tonen in de vorm van het toepasbaarheidsonderzoek. De student dient in het mondeling examen van de module Exploitatie en beheer van informatiesystemen (hoofdfase, 12 ECTS) en bij het schrijven en de mondelinge verdediging van de afstudeerscriptie ook blijk te geven van voldoende communicatieve vaardigheden. De eindkwalificaties (e) creatief, zelfstandig en probleemgericht analyseren en handelen en (i) besef hebben van verantwoordelijkheid voor samenleving, arbeidsorganisatie, klanten en collega’s komen aan bod bij het schrijven van de praktijkopdrachten (hoofdfase, 9 ECTS) en afstudeeropdracht (hoofdfase, 27 ECTS). Bij deze opdrachten dient de student blijk van te geven van het zelfstandig uitvoeren van taken, het functioneren binnen een arbeidsorganisatie en de verdere professionalisering van de eigen beroepsuitoefening. De eindkwalificatie (f) gebruik maken van methoden en technieken en deze door reflectie en analyse optimaliseren komt aan de orde in de module Exploitatie en beheer van informatiesystemen (hoofdfase, 12 ECTS). In deze module dient de student aan de hand van actuele en maatgevende artikelen op het vakgebied bepaalde concepten en inzichten te kunnen verwoorden. De eindkwalificatie (g) leiding geven aan projecten komt tot uitdrukking in de module Management van IT-projecten (hoofdfase, 36 ECTS). In deze module wordt de nadruk gelegd op de vaardigheden en de praktische toepassing van inzichten op het gebied van projectmanagement.



Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding alle eindkwalificaties in de modulen heeft afgedekt.

2.3 Samenhang programma Studenten volgen een inhoudelijk samenhangend studieprogramma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

•

In de propedeuse van de opleiding bieden de modulen Informatiekunde (23 ECTS), Hardware, software, netwerken en SQL (23 ECTS), Basisbegrippen, NIAM, modellen, schema’s en projectmatig werken (23 ECTS) een oriënterend beeld van het vakgebied van de informatica en van de verschillende aspecten die met het beheer van informatiesystemen en infrastructuren te maken hebben. De student krijgt zo een totaal overzicht van het vakgebied. In het tweede leerjaar van de hoofdfase wordt in de modulen Inleiding in ICT-beheer (23 ECTS), Organisatie en samenhang van ICT-beheer (24 ECTS) en Management en beleid van ICT-beheer (24 ECTS) voortgeborduurd op wat in de modulen van de propedeuse aan de orde is gekomen. De complexiteit waarmee de modulen in de hoofdfase deze onderwerpen behandelen, is hoger dan in de propedeuse. Er is aldus sprake van een doorlopende leerlijn van de propedeuse naar hoofdfase. In het tweede leerjaar worden de theoretische modulen afgewisseld met een drietal praktijkopdrachten. Daarin zijn de studenten in de gelegenheid de verworven kennis en inzichten in een praktische situatie toe te passen. Het blijkt wel zo te zijn dat de overstap van theoretische kennis naar praktische toepassing voor veel studenten een nogal grote stap is, waar zij dan ook veel moeite mee hebben. In het derde leerjaar is de afstudeeropdracht (27 ECTS) een logische voortzetting van de door de student in het tweede leerjaar gemaakte praktijkopdrachten. De omvang en de complexiteit van de afstudeeropdracht zijn groter dan die van de praktijkopdrachten. De modulen Management van IT-projecten (36 ECTS) en Exploitatie en beheer van informatiesystemen (12 ECTS) zijn qua complexiteit en mate van praktische toepassing een begrijpelijke uitbouw van de modulen in het tweede leerjaar.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de samenhang van het programma als zijnde voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de propedeuse een beeld van het vakgebied biedt en dat het programma doorlopende leerlijnen van toenemende complexiteit kent.



2.4 Studielast Het programma is studeerbaar doordat factoren, die betrekking hebben op dat programma en die de studievoortgang belemmeren zoveel mogelijk worden weggenomen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

• •

De studenten zijn in de gelegenheid om hun eigen studietempo te kiezen en aan te houden. De lessen van de opleiding zijn zo ingericht dat ze per les een gelijke studiebelasting met zich mee brengen. De opleiding heeft een voorkeurs-leerroute opgesteld waar de studenten overigens van af mogen wijken, als ze dat verkiezen. De studenten hebben een grote vrijheid in het kiezen van het tijdstip van de examens. Dat geldt zowel voor de externe examens als ook voor de interne examens. De EXIN-examens kunnen dagelijks worden afgelegd en de examens van de opleiding zelf worden eenmaal per maand georganiseerd. De antwoorden op de door de studenten ingezonden uitwerkingen van vragen en opdrachten worden gegeven binnen de vanuit studievoortgang gewenste termijn. De uitleg bij de antwoorden op de door de studenten ingeleverde uitwerkingen van opgaven is voldoende uitgebreid en begrijpelijk.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studeerbaarheid van het programma als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de studenten over de relevante informatie beschikken en dat zij genoeg mogelijkheden hebben om hun studie naar hun eigen mogelijkheden in te richten.

2.5 Instroom Het programma sluit qua vorm en inhoud aan bij de kwalificaties van de instromende studenten: VWO, HAVO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding (WEB) of daarmee vergelijkbare kwalificaties, blijkend uit toelatingsonderzoek. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • •

•

De opleiding beschikt over een toelatingscommissie die zich buigt over de toelating van studenten en daar besluiten over neemt op basis van vaststaande regels. In de Onderwijs- en examenregeling van de opleiding is de toelating van studenten met HAVO, VWO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding formeel geregeld. Het is ook vastgelegd in de studiegids. De instroomeisen sluiten aan bij de eindkwalificaties van HAVO, VWO, middenkaderopleiding of specialistenopleiding.



•

•

•

De opleiding stelt als eis bij het toelaten tot de opleiding dat de student werkzaam is in de relevante beroepspraktijk, dat wil zeggen een baan heeft in het vakgebied van de opleiding. Deze eis komt voort uit het feit dat de opleiding geen stage kent en dat de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht de praktische toepassing van kennis en inzicht in de praktijk vereisen. De opleiding gaat tijdens de intake (meestal aan de hand van schriftelijke verklaringen en bewijzen, zoals kopieën van examenbewijzen, certificaten en werkgeversverklaringen en in een aantal gevallen wordt naar aanleiding hiervan contact opgenomen met de potentiële student en vindt er een intakegesprek plaats) met de toekomstige student na of deze over een relevante werkomgeving beschikt. In dat gesprek wordt ook bekeken of de student aan de vooropleidingseisen voldoet. De opleiding kent een commissie die vrijstellingen verleent. De opleiding verleent overigens geen vrijstellingen op grond van elders verworven competenties (EVC’s).

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de instroom als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding aan formele toelatingseisen voldoet en overigens op adequate wijze de instroom vaststelt.

2.6 Duur De opleiding voldoet aan de formele eisen met betrekking tot de omvang van het curriculum: 240 studiepunten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

De opleiding voldoet aan het formele vereiste van 240 ECTS. De opleiding heeft per module het aantal studiebelastingsuren beschreven. De opleiding heeft vanuit de studiebelastingsuren een vertaling naar studiepunten gemaakt. De opleiding hanteert een omrekeningsfactor waarin rekening gehouden wordt met het feit dat de student werkzaam is in de beroepspraktijk. Dit is een toepassing van het concurrency-beginsel. De studiebelasting van de studenten bedraagt gemiddeld tussen 15 en 20 uur per week.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de duur van de opleiding als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding aan formele eisen daaromtrent voldoet.



2.7 Afstemming tussen vormgeving en inhoud Het didactisch concept is in lijn met de doelstellingen. De werkvormen sluiten aan bij het didactisch concept. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

• • • •

•

De opleiding heeft in het document Didactische aspecten en onderwijskundige grondslagen een didactisch concept neergelegd. In dit document is de visie van de opleiding op afstandsonderwijs verwoord. Van overwegend belang in het afstandsonderwijs is de opbouw en inrichting van het schriftelijk studiemateriaal. Vanuit een beschrijving van de inhoud van de modulen worden in het materiaal de eindtermen en leerdoelen neergelegd. Deze eindtermen zijn afgestemd op het HBO-bachelorniveau van de opleiding. Het studiemateriaal moet volgens de opleiding aan de navolgende eisen voldoen: het materiaal moet aangeven wat van de student wordt verwacht, het moet de student de mogelijkheid bieden om regelmatig een beeld te krijgen van zijn vorderingen, het moet duidelijk en logisch opgebouwd zijn en het moet de student motiveren om te leren. De opleiding heeft het didactisch concept vertaald in de Handleiding voor auteurs, een stappenplan, waarin in concrete termen de leidraad voor de auteurs van het studiemateriaal wordt geboden. De structuur en de inhoud van het studiemateriaal beantwoorden aan de door de opleiding daaraan gestelde eisen. In het studiemateriaal komen zowel multiple-choicevragen als open vragen en opdrachten voor. Na inzending van deze krijgt de student het antwoord. De antwoorden zijn inhoudelijk adequaat. Naast het studiemateriaal kent de opleiding praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht. Deze zijn met name bedoeld om de opgedane kennis en inzichten toe te passen in de praktijk. In de handleidingen bij de opdrachten voor de studenten is beschreven aan welke eisen de opdrachten moeten voldoen en hoe de studenten te werk moeten gaan. Deze handleidingen zijn uitgebreid en adequaat. Daarnaast kent de opleiding collegedagen, waarin de studenten in staat worden gesteld om instructie te krijgen en bepaalde aspecten te oefenen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de afstemming tussen vormgeving en inhoud als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding een didactisch concept heeft opgesteld, dat in voldoende mate aansluit op de doelstellingen van de opleiding, met name gerelateerd aan de aspecten van het afstandsonderwijs.



2.8 Beoordeling en toetsing Door de beoordelingen, toetsingen en examens wordt adequaat getoetst of de studenten de leerdoelen van (onderdelen van) het programma hebben gerealiseerd. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

• •

•

•

De externe examens van EXIN sluiten qua diepgang en breedte aan bij de toetsing van de kennis en het inzicht dat op het niveau van HBO-bachelor verwacht mag worden. Het gaat hier om een afwisseling tussen multiple-choice en open opgaven. De huidige Exin examens (HG.1, HG.2 en HG.3) beantwoorden aan het HBO-bachelorniveau. Van de toekomstige I-track Academy Track Foundation examens (die bij de volgende programmaherziening deel gaan uitmaken van de propedeuse) zijn er enkele die niet aan HBObachelorniveau voldoen. De Hogeschool zal moeten kijken naar eigen aanvullingen om het HBOniveau van de Academy Track te borgen. De interne vragen en opdrachten die vooruitlopen op de examens van EXIN sluiten in termen van diepgang en breedte voldoende aan op de examens van EXIN. De examens die behoren bij de door de opleiding zelf geëxamineerde modulen zijn voldoende in termen van moeilijkheidsgraad. Dat bewijzen bijvoorbeeld de examens die behoren bij de module Management van IT-projecten. Daarin wordt niet alleen de theoretische kennis maar ook de toepassing in de praktijk daarvan getoetst. De praktijkopdrachten zijn van een voldoende diepgang. Deze gaan in op praktijkgerelateerde onderwerpen en vergen van de studenten niet alleen theoretische kennis maar ook het vermogen tot toepassing daarvan. De praktijkopdrachten zijn soms zelfs iets te zwaar, gezien het moment in de studie dat ze van de student gevraagd worden. De afstudeeropdracht valt uiteen in twee delen, te weten een literatuuronderzoek op het gebied van exploitatie en beheer en een toepasbaarheidsonderzoek in de eigen organisatie van de student. Het literatuuronderzoek vereist het vergelijken van theorieën, modellen of technieken. Het tweede deel, te weten het toepasbaarheidsonderzoek vraagt van de student de toepassing van één van deze theorieën, modellen of technieken in de praktijk van de eigen organisatie. In de afstudeerscriptie wordt het vermogen van de student om tot een afgewogen oordeel en keuze te komen, adequaat getoetst. De student dient de afstudeeropdracht overigens ook nog mondeling te verdedigen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de beoordeling en toetsing als voldoende. Het visitatieteam heeft daarbij overwogen dat de opleiding zowel in de externe als in de interne examens van de hoofdfase het niveau van kennis en inzicht van de HBO-bachelor behaalt, waarbij de praktijkopdrachten en de afstudeeropdrachten het vermogen van de student tot toepassing en oordeelsvorming adequaat toetsen.



Beoordeling van het onderwerp ‘Programma’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp Programma als positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het programma de eindkwalificaties adequaat in zich heeft, dat de opleiding gebruik maakt van geschikt en actueel studiemateriaal en dat zowel de vormgeving van het onderwijs als de toetsing en beoordeling zorgen dat de student de eindkwalificaties ook daadwerkelijk bereikt.



3. Onderwerp: inzet van personeel 3.1 Eisen HBO Het onderwijs wordt voor een belangrijk deel verzorgd door personeel dat een verbinding legt tussen de opleiding en de beroepspraktijk. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

De docenten en auteurs die verbonden zijn aan de opleiding, zijn allen extern en hebben naast hun docenttaken bij de opleiding, een baan in de relevante beroepspraktijk. De beroepspraktijk waar de docenten en auteurs werkzaam zijn, is onder andere de overheid, financiële instellingen en de consultancypraktijk. In het door de auteurs geschreven studiemateriaal wordt door de auteurs geput uit hun ervaringen in de praktijk en komen dan ook vaak voorbeelden uit de praktijk voor. De docenten maken ook in de beoordeling en reactie op de uitwerkingen van de studenten de vertaalslag van de theorie naar de praktijk.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de eisen HBO van de docenten en auteurs als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de docenten en auteurs in de beroepspraktijk werkzaam zijn en zo de verbinding met de praktijk leggen.

3.2 Kwantiteit personeel Er wordt voldoende personeel ingezet om de opleiding met de gewenste kwaliteit te verzorgen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • • •

De opleiding beschikt over een overzicht van de docenten die aan de opleiding zijn verbonden. Het aantal docenten is voldoende, gezien het feit dat de studenten de reactie op hun uitwerkingen van opgaven en antwoorden op hun vragen over het algemeen binnen een korte tijd ontvangen. Omdat het om afstandsonderwijs gaat, spelen situaties van lesuitval en vervanging minder een rol. De opleiding draagt er zorg voor een voldoende contact met de docenten te onderhouden en is aldus op de hoogte van eventuele gebreken in hun beschikbaarheid.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwantiteit van het personeel als zijnde voldoende.



3.3 Kwaliteit personeel Het personeel is gekwalificeerd voor de inhoudelijke, onderwijskundige en organisatorische realisatie van het programma. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• •

De opleidingsmanager van de opleiding voert wervings- en selectiegesprekken met toekomstige docenten en auteurs. Wanneer het selectiegesprek positief verloopt, dan wordt de docent uitgenodigd voor het geven danwel schrijven van een proefles. De opleidingsmanager beoordeelt de docent tijdens de les casu quo beoordeelt het resultaat van de auteur. Alleen als de kwaliteit van het geleverde naar genoegen is, wordt de docent of schrijver aangesteld. De docenten die aan de opleiding verbonden zijn, hebben blijkens hun curriculum vitae voldoende capaciteiten op inhoudelijk, didactisch en organisatorisch gebied. De opleiding stelt een aantal eisen aan de docenten. De docenten moeten passen in het docentenprofiel van de opleiding, moeten bereid zijn om deel te nemen aan didactische trainingen die de opleiding verzorgt en moeten voldoende scoren bij evaluaties door studenten. De examenresultaten van de studenten mogen niet herhaaldelijk onder het gemiddelde liggen en de docenten moeten betrokken zijn bij de opleiding.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de kwaliteit van het personeel als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat aan de docenten en auteurs eisen worden gesteld ten aanzien van inhoudelijke kennis en didactische en organisatorische vaardigheden en dat de docenten en auteurs daaraan voldoen.

Beoordeling van het onderwerp ‘Inzet van personeel’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp inzet van personeel als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding hoge eisen stelt aan de docenten en auteurs en dat ze waarborgt dat de docenten en auteurs aan deze eisen voldoen.



4. Onderwerp: voorzieningen 4.1 Materiële voorzieningen De huisvesting en materiële voorzieningen zijn toereikend om het programma te realiseren. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

De belangrijke materiële voorziening waarover de opleiding beschikt, is de elektronische leeromgeving DirksenPlaza. DirksenPlaza biedt voldoende informatie voor de studenten en biedt de faciliteiten aan de hand waarvan de studenten hun studie kunnen volgen en hun modulen kunnen afronden, mede middels de reactie van de docenten op hun uitwerkingen. Voor eventuele mondelinge lessen is er sprake van adequate leslokalen.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de materiële voorzieningen als voldoende.

4.2 Studiebegeleiding en informatievoorziening De studiebegeleiding en de informatievoorziening aan studenten zijn adequaat met het oog op studievoortgang. De studiebegeleiding en de informatievoorziening sluiten aan bij de behoefte van studenten. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

• •

•

•

De studenten geven aan dat zij over voldoende informatie beschikken over onder meer de mogelijkheden van examinering, het verkrijgen van vrijstellingen en het aantal te behalen studiepunten per module. De informatie is opgenomen in de studiebrochure en in het document Rondom uw cursus dat beschikbaar is op de elektronische leeromgeving DirksenPlaza. Iedere student krijgt aan het begin van een module een thuisdocent toegewezen op wie hij terug kan vallen in het geval van vragen en problemen. Via DirksenPlaza of telefonisch kan de student vragen stellen aan deze docent, waar hij gewoonlijk binnen twee dagen antwoord op krijgt. De handleidingen voor het schrijven van de praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht zijn helder en begrijpelijk. Bij het schrijven van praktijkopdrachten en de afstudeeropdracht wordt van de student eerst een plan van aanpak verwacht. Pas wanneer het plan van aanpak is goedgekeurd, kan de student aan het schrijven van de opdrachten beginnen. Via het elektronische leeromgeving DirksenPlaza worden de studievorderingen van de studenten gevolgd. Wanneer een student studievertraging oploopt, neemt de zogenoemde telecoach contact met hem op. Soms leidt dat tot hervatting van de studie door de student, soms is een gesprek nodig. De student kan een bepaalde termijn van rust inlassen in zijn studie, om welke reden dan ook.



Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de studiebegeleiding en informatievoorziening als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende zorg besteedt aan deze beide aspecten en voldoende mechanismen bezit om te kunnen signaleren en te kunnen ingrijpen, als het nodig is.

Beoordeling van het onderwerp ‘Voorzieningen’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp voorzieningen als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding voldoende faciliteiten biedt aan de studenten om hen in het verloop van hun studie adequaat te kunnen ondersteunen.



5. Onderwerp: interne kwaliteitszorg 5.1 Evaluatie resultaten De opleiding wordt periodiek geëvalueerd, mede aan de hand van toetsbare streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• •

• •

De opleiding heeft de beschikking over een kwaliteitszorgsysteem. Dit systeem is neergelegd in het handboek Kwaliteitszorg Hogeschool Dirksen. Het kwaliteitzorgsysteem is ontleend aan de Quality Guide van de European Association for Distance Learning, die dateert van oktober 2002 en die is ontwikkeld in opdracht van de Europese Commissie. Bij de totstandkoming van deze Quality Guide is aangesloten bij het EFQM-systeem. In het handboek kwaliteitszorg is aangegeven waarom voor de opleiding kwaliteitszorg belangrijk is en op welke wijze de kwaliteit wordt geborgd. De kwaliteitszorg heeft betrekking op de ontwikkeling van doelstellingen, eindtermen en leerdoelen, het ontwikkelen van de opleiding, het tot stand komen van studiemateriaal, de studiebegeleiding, de docenten, de onderwijsresultaten en de beoordelingen. De opleiding heeft op deze gebieden doelen geformuleerd, die in het handboek kwaliteitszorg zijn neergelegd. De opleiding vraagt de studenten na elke module deze te evalueren op een aantal relevante onderdelen, zoals de kwaliteit van het studiemateriaal en de begeleiding door de docent. De opleiding organiseert ook telefonische ondervragingen bij studenten naar hun oordeel over de opleiding.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de evaluatie van de resultaten die uit het kwaliteitszorgsysteem voortkomen, als voldoende.

5.2 Maatregelen tot verbetering De uitkomsten van deze evaluatie vormen de basis voor aantoonbare verbetermaatregelen die bijdragen aan de realisatie van de streefdoelen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

• •

De opleiding meet de resultaten mede aan de hand van de examenresultaten en het aantal drop-outs. De opleiding tracht door maatregelen de examenresultaten en het aantal drop-outs in positieve zin te beïnvloeden. De evaluatie van de examenresultaten kan voor de opleiding aanleiding zijn het studiemateriaal, de didactische werkvormen of de interne examinering te herzien. Om het aantal drop-outs te beperken heeft de opleiding een systeem van studiebegeleiding en het ingrijpen bij studievertraging ingesteld.



• • • •

De opleiding heeft mede op grond van eerdere visitaties de praktijkopdrachten van de opleiding gewijzigd en meer competentiegericht gemaakt en heeft de beoordeling en terugkoppeling aangepast. De kwaliteit van de afstudeeropdracht is, mede naar aanleiding van eerdere visitaties, in belangrijke mate verhoogd. Er zijn, mede naar aanleiding van eerdere visitaties, telecoaches aangesteld waardoor de begeleiding van studenten verbeterd is. Het studiemateriaal van enkele modulen wordt momenteel herzien op grond van de opmerkingen van de studenten in de evaluaties.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen de maatregelen tot verbetering als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat in een aantal situaties de opleiding van concrete verbeteringen blijk heeft gegeven.

5.3 Betrekken van medewerkers, studenten alumni en beroepenveld Bij de interne kwaliteitszorg zijn medewerkers, studenten alumni en beroepenveld van de opleiding actief betrokken. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: •

•

•

•

De studenten worden door de opleiding naar hun oordeel gevraagd door middel van de evaluaties aan het einde van elke module en doordat een extern onderzoekster hen telefonisch benadert en naar hun mening vraagt. Het beroepenveld wordt bij de opleiding betrokken in de vorm van de beroepenveldcommissie. Deze komt tweemaal per jaar bij elkaar, is samengesteld uit personen van een verschillende achtergrond. De beroepenveldcommissie beschikt over een statuut, waarin hun rol is vastgelegd. Een aantal van de vaste medewerkers en docenten hebben zitting in de programmacommissie. Deze komt vier tot vijf keer per jaar bij elkaar. Ook de programmacommissie heeft een statuut, waarin vermeld is dat de programmacommissie verantwoordelijk is voor het programma van de opleiding en de verschillende onderdelen waaruit de opleiding bestaat. Er is geen systematische bevraging onder alumni.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het betrekken van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de meesten van hen op systematische wijze in het kader van de kwaliteitszorg bij de opleiding betrokken zijn.



Beoordeling van het onderwerp ‘Interne kwaliteitszorg’ Het visitatieteam beoordeelt op basis van bovenstaande bevindingen het onderwerp interne kwaliteitszorg als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de opleiding over een adequaat opgezet en functionerend kwaliteitszorgsysteem beschikt, daarbij verschillende geledingen betrekt en op grond daarvan tot aantoonbare verbetermaatregelen komt.



6. Onderwerp: resultaten 6.1 Gerealiseerd niveau De gerealiseerde eindkwalificaties zijn in overeenstemming met de nagestreefde eindkwalificaties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

De beoordelingen van de examens zijn dusdanig dat de gerealiseerde eindkwalificaties in overeenstemming zijn met de nagestreefde eindkwalificaties. Bij de afstudeeropdrachten vindt de beoordeling plaats door tenminste twee personen, waardoor de kwaliteit van de beoordeling mede is gewaarborgd. De afstudeeropdrachten zijn qua complexiteit, diepgang en aansluiting bij de beroepspraktijk van een voldoende niveau. De beoordeling van de afstudeerscripties is in overeenstemming met het niveau van de afstudeeropdrachten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het gerealiseerde niveau als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat de examens en de afstudeeropdrachten een adequate beoordeling krijgen en zo de nagestreefde eindkwalificaties weerspiegelen.

6.2 Onderwijsrendement Voor het onderwijsrendement zijn streefcijfers geformuleerd in vergelijking met relevante andere opleidingen. Het onderwijsrendement voldoet aan deze streefcijfers. Bevindingen: Het visitatieteam heeft op grond van de gevoerde gesprekken en de bestudering van de verstrekte informatie het navolgende kunnen vaststellen: • • •

Volgens het handboek kwaliteitszorg bekijkt de examencommissie de examenresultaten en grijpt deze in als deze resultaten te wensen over zouden laten. Omdat de examenresultaten van de externe examens niet door de opleiding ingezien kunnen worden, is geen vergelijking met de resultaten van andere opleidingen mogelijk. Omdat de opleiding niet bekostigd is en de studenten de studie zelf of via hun werkgever moeten bekostigen, hebben ze in de ogen van de opleiding ook zelf een grote verantwoordelijkheid ten aanzien van de studieresultaten.

Beoordeling door het Certiked visitatieteam: Het visitatieteam beoordeelt op grond van deze bevindingen het onderwijsrendement als voldoende. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het eisen aan het onderwijsrendement zijn geformuleerd en dat de opleiding daar ook op stuurt. Pagina 23 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc


Beoordeling van het onderwerp ‘Resultaten’ Het visitatieteam beoordeelt op grond van bovenstaande bevindingen het onderwerp resultaten als zijnde positief. Het visitatieteam heeft vastgesteld dat het gerealiseerde niveau van de opleiding voldoende is en dat de opleiding eisen heeft geformuleerd op voor het onderwijsrendement.



Bijlage 1: Programma Eerste visitatiedag op 10 mei 2005 10.00 uur – 10.30 uur Bestuur, opleidingsmanager Voorstellen, doornemen van het programma van de visitatiedag Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek), H. Slokker (lid didactische staf HTO Elektrotechniek)

10.30 uur – 12.00 uur Opleidingsmanager en didactische staf (Management team) Domeinspecifieke eisen, bachelorniveau, HBO-oriëntatie, programma van de opleiding Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek), H. Slokker (lid didactische staf HTO Elektrotechniek)

12.00 uur – 15.00 uur Documentenonderzoek, lunch, aanvullend gesprek met opleidingsmanager

15.00 uur – 16.00 uur Studenten, verdeeld over de leerjaren Studiebegeleiding, studielast, informatievoorziening, faciliteiten E. Braakensiek (bezig met propedeuse, bijna afgerond)

16.00 uur – 17.00 uur Afstudeerders, verschillende afstudeerrichtingen Resultaten van de opleidingen, niveau A. Trappenberg, J. Zweers

17.00 uur – 18.00 uur Alumni Aansluiting opleiding op de beroepspraktijk R. Burgerhout (afgestudeerd mei 2005)

18.00 uur – 18.30 uur Diner en beraad visitatieteam

18.30 uur – 19.00 uur Bestuur, opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen van eerste visitatiedag, maken vervolgafspraken Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek)



Tweede visitatiedag op 19 mei 2005 10.00 uur – 12.00 uur Programmacommissie HTO Informatica HBO-niveau opleiding, samenhang curriculum, didactiek, toetsing en beoordeling Dr. L. van Hemmen (lid programmacommissie), D. Appelboom (lid programmacommissie), P. Blaas (lid programmacommissie)

12.00 uur – 14.00 uur Documentenonderzoek, lunch, aanvullend gesprek met opleidingsmanager

14.00 uur – 15.00 uur Beroepenveldcommissie Afstemming opleiding op beroepspraktijk F. Vogt (lid beroepenveldcommissie), D. Appelboom (lid programmacommissie) en P. Blaas (lid programmacommissie)

15.00 uur – 16.30 uur Aanvullend onderzoek, intern beraad visitatieteam

16.30 uur – 17.00 uur Bestuur, opleidingsmanagement Terugkoppeling bevindingen Ing. D. van der Mark (directeur), drs. K. Veen (kwaliteitsmanager), P. Blaas (opleidingsmanager HTO Informatica), M. Feenstra Bc. (opleidingsmanager HTO Elektrotechniek)



Bijlage 2: Documenten Documenten die zijn bestudeerd, zijn: • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Zelfevaluatie kwaliteitszorgsysteem voor de opleiding HTO Informatica Frameworks versie 3.0 Trackbeschrijving Expert in IT Service Management Beroepsprofiel van de bacheloropleiding IT Service Management Studiegids Hogeschool Dirksen Inschrijfvoorwaarden Programma HTO Informatica Onderwijs- en Examenreglement HTO Informatica Omschrijving module-inhouden HTO Informatica Uitgangspunten bij het verlenen van vrijstellingen en aanvraagformulier vrijstellingen Rondom uw cursus, informatie over de studie voor studenten DirksenPlaza, learning management systeem van Dirksen opleidingen Studiegegevens voor de modules die deel uitmaken van het programma HTO Informatica Instructie afstudeeropdracht Hogeschool Dirksen HTO Informatica Afstudeeropdrachten en praktijkopdrachten door studenten HTO Informatica Handleiding voor schrijven van afstudeerscriptie Hogeschool Dirksen Reglement programmacommissie HTO Informatica Overzicht van leden van de programmacommissie en hun c.v’s Verslagen van vergaderingen van de programmacommissie Reglement beroepenveldcommissie HTO Informatica Overzicht van leden van de beroepenveldcommissie en hun c.v’s Verslagen van de vergaderingen van de programmacommissie Overzicht van c.v’s van docenten Exameneisen (eindtermen) van modulen uit programma HTO Informatica Examendata van de examens die Dirksen zelf verzorgd Examenreglement Dirksen Opleidingen Aanvulling examenreglement met betrekking tot praktijkopdrachten en afstudeeropdrachten Procedure bepalen examenresultaat bij open opgaven Examenbewijzen bij Dirksen Overeenkomst Stichting Exin en Hogeschool Dirksen Reglement voor de examens van Exin Regeling inzage in examenwerk/beroepenprocedure van Exin Didactische aspecten en onderwijskundige grondslagen Stroomdiagram fasegewijze ontwikkelen Handleiding voor auteurs, een stappenplan Hogeschool Dirksen Self-Assessment Quality Guide of European Association for Distance Learning Kwaliteitszorg Hogeschool Dirksen Resultaten van evaluaties onder studenten



Bijlage 3: Domeinspecifiek referentiekader Als domeinspecifiek referentiekader wordt gehanteerd het beroepsprofiel, dat hierna is bijgevoegd.


Beroepsprofiel van de bacheloropleiding IT Service Management Het werkveld van de IT Service Manager Het werkveld van de IT Service Manager is het beleid op het gebied van IT Service Management en de uitvoering van de daaruit voortvloeiende werkzaamheden. Deze werkzaamheden hebben in hoofdlijnen betrekking op: • de inrichting van het IT Service Management • het managen van de IT Services • de verbetering en optimalisering van het IT Service Management. Het werkveld IT Service Management beperkt zich niet tot het domein van IT Service Management, maar omvat ook IT Management. Bovendien spelen de werkzaamheden van de IT Service Manager zich vaak af in de grensgebieden tussen IT Service Management en IT Management en andere domeinen en hun aandachtgebieden. De IT Service Manager houdt zich daarbij bezig met de afstemming van de processen in de verschillende domeinen, en richt zich op de verlening van IT Services aan de organisatie en het optimaliseren van de IT infrastructuur. Desgewenst zal de IT Service Manager bij beleid of advies ook processen uit het informatiemanagement en/of Software Design and Development mee kunnen nemen. En rekening houden met randvoorwaarden die gesteld worden aan de IT Solutions.

Figuur 1: Werkveld van de bachelor in IT Service Management

De doelgroep De doelgroep voor de opleiding bachelor in IT Service Management bestaat uit informatici die als (aankomend) manager leiding geven aan, of op management niveau adviseren over, of beleidsmatig op tactisch of strategisch niveau een bijdrage leveren aan het IT Service Management.

De rol van de IT Service Manager De IT Service Manager is een professional die binnen een organisatie in een leidinggevende of adviserende functie betrokken is bij het beleid op het gebied van het IT Service Management en bij de uitvoering van de daaruit voortvloeiende werkzaamheden. Deze leidinggevende of Pagina 29 van 34 Dirksen HTO I, IT Service Management dv 0506.doc

adviserende rol hoeft niet noodzakelijk te berusten op een formele hiërarchische positie, maar kan ook ontleend worden aan expertise en ervaring als specialist op het gebied van IT Service Management. Voorbeelden van ICT functies die door een IT Service Manager vervuld kunnen worden zijn: • Service Manager • Hoofd Systeem- en Netwerkbeheer • Project Manager IT Service Management • Projectleider IT Service Management • Teamleider IT Service Management • Change Manager • Storage Manager • Incident Manager • Problem Manager • Configuration Manager IT Service Management omvat een breed terrein aan taken die alle bijdragen aan de ontwikkeling, implementatie en onderhoud van het eindproduct. De IT Service Manager beheerst de basiscompetenties op dit hele gebied.

Kerntaken De kerntaken van een IT Service Manager zijn: A B C D

ontwikkelen van beleid voor een organisatie op het gebied van IT Service Management leiding geven aan de uitvoering van het beleid op het gebied van IT Service Management adviseren over de uitvoering van het beleid op het gebied van IT Service Management leiding geven aan de ICT dienstverlening

Meer in het bijzonder horen de volgende werkzaamheden tot de taak van de IT Service Manager: A1 A2 A3 B1 B2 B3 C1 C2 D1 D2 D3

organisatie van ICT dienstverlening ontwerpen organisatie van ICT dienstverlening plannen organisatie van ICT dienstverlening bijstellen veranderingen in de organisatie leiden afspraken maken over ICT dienstverlening problemen in de ICT dienstverlening oplossen ICT dienstverlening analyseren adviseren over optimaliseren ICT dienstverlening ICT dienstverlening plannen ICT dienstverlening bewaken ICT dienstverlening optimaliseren

De competenties van de IT Service Manager Een goed functionerende medewerker heeft naast een aantal vaktechnische competenties ook een aantal gedragscompetenties die hem in staat stellen om zijn taken goed uit te voeren. Een voorbeeld van een vaktechnische competentie is ‘het installeren van componenten voor de IT-infrastructuur’. Een voorbeeld van een gedragscompetentie is ‘zelfstandig kunnen werken’.


De IT Service Managers functioneren op HBO-bachelor niveau. Hiertoe beschikken zij naast de voor het omschreven werkveld noodzakelijke competenties, ook over een aantal algemene beroepscompetenties die voor HBO-bachelor afgestudeerden beschreven zijn. De IT Service Manager beschikt over de volgende competenties: Algemene beroepscompetenties voor een afgestudeerde bachelor op HBO-niveau: • Inzicht in het ICT vakgebied en ontwikkelingen. • Afspreken en vastleggen van ICT diensten en vaststellen van de vereisten voor de processen voor de ICT dienstverlening en de ICT Infrastructuur. • Competenties uit verschillende ICT disciplines integreren in het beroepsmatig handelen en toepassen in nieuwe of complexe situaties. • Creatief, zelfstandig en probleemgericht analyseren en handelen. • Bewust gebruik maken van methoden en technieken en deze aan de hand van reflectie en analyse optimaliseren. • Leiding geven aan projecten. • Effectief communiceren en samen werken in een multidisciplinaire omgeving. • Participeren in de samenwerking tussen verschillende onderdelen van een organisatie. • Besef van verantwoordelijkheid voor samenleving, arbeidsorganisatie, klanten en collega’s. Specifiek voor de IT Service Manager: • Inzicht in ICT dienstverlening • Inzicht in processen in de ICT organisatie • Inzicht in het functioneren van organisaties • Inzicht in besluitvorming in organisaties • Inzicht in informatievoorziening • Inzicht in informatiesystemen • Inzicht in informatiebeveiliging • Inzicht in kwaliteitszorg in de IT • Werken in projecten • Vaardigheid in het leiden van ICT dienstverlening • Vaardigheid in professionele communicatie • Vaardigheid in het leiden van organisatieverandering Deelnemers aan deze bacheloropleiding worden geacht over een minimaal hiervoor relevante vooropleiding te beschikken.

Vastgesteld d.d.: 26 mei 2005.



Bijlage 4: Visitatieteam Ing. C.R. van wieringen (1965), teamleider en deskundige Informatica Ingenieur HIO (Technische Hogeschool Eindhoven). De heer Van Wieringen heeft een brede ervaring op het gebied van automatisering, teamleiding en projectmanagement. Daarnaast heeft hij ervaring met het opzetten en invoeren van (kwaliteits-)systemen voor projectmanagement, projectbeheersing en risicomanagement. Zo heeft hij gedurende anderhalf jaar de functie van Business Risk Manager vervuld als adviseur van de regiodirectie van CMG Oost-Nederland. Als projectmanager is hij verantwoordelijk voor geweest voor tal van nationaal toonaangevende projecten, op het grensvlak van bedrijfsvoering en automatisering. Sinds begin 2003 is hij gevestigd als zelfstandig trainer en communicatieconsultant, waarbij hij zich vooral beweegt op het raakvlak van psychologie en informatica. Ir. R.S. Kloosterman (1967), assistent teamleider Bedrijfskundig ingenieur (TU Eindhoven, juni 1991), sinds mei 1991 werkzaam als organisatieadviseur (eerst voor KPMG Consulting, sinds 1993 zelfstandig). In die hoedanigheid grote projecten uitgevoerd op het gebied van bedrijfsprocesanalyses, het ontwerpen en invoeren van systemen. Sinds 1995 parttime verbonden aan Certiked als auditor. Opdrachtgevers zowel in de profit, ICT dienstverlening als in de notfor-profit. Enkele grote opdrachtgevers waar Kloosterman audits heeft uitgevoerd: LogicaCMG, Randstad Nederland, Deloitte Nederland, Projectorganisatie Betuweroute, Essent Information Management. Sinds 1998 is hij directeur van Certiked en verantwoordelijk voor new business, innovatie, en sinds 2004 algeheel verantwoordelijk. Voerde visitaties uit bij circa dertig HBO-opleidingen. W.L.T. van Eijck RI (1941), extern deskundige Wilbert van Eijck studeerde Sociale Wetenschappen aan de Universiteit van Amsterdam en volgde diverse vakopleidingen: verschillende AMBI-examens, waaronder het praktijkdiploma COBOL; cursussen op het gebied van systeemontwikkeling en -ontwerp, informatie-analyse en presentatietechnieken. Hij vervulde functies bij de Interne Organisatiestaf van Klynveld, Kraaijenhof & Co, het GCEI (Gemeentelijk Centrum voor Elektronische Informatieverwerking van de gemeente Amsterdam) en was onder andere docent bij de afdeling Voorlichting en Opleiding en hoofd van de onderafdeling Systeembeheer van de afdeling Productie (2 jaar). Sinds 1985 is hij adviseur en trainer op het gebied van programmeertalen, besturingssystemen, netwerken, bestandsorganisatie en gegevensbanken. Sinds september 1987 is hij registerinformaticus (RI) en lid van de Vereniging van Registerinformatici (VRI). Drs. W.J.J.C. Vercouteren (1953), secretaris en studentlid Econoom (Erasmus) met uitgebreide werkervaring op het grensvlak van ondernemingsbesturing, bedrijfseconomie en ICT-systemen. Na zijn studie economie heeft Vercouteren een vijftal jaar managementfuncties bekleed. Sinds 1990 is hij op basis van zelfstandigheid, analyse-werkzaamheden en interim management verricht, met name voor opleidingsinstituten: ISBW, Wolters-Kluwer Génève, Ministerie OC&W. Zo was hij projectmanager integratie informatiesystemen van fusiepartijen IBW en ISW, Internationaal coördinator millenniumvraagstuk bij opleidingsbedrijven en voerde hij operationele audits uit ten aanzien van investeringsvoorstellen voor informatiesystemen..Daarenboven was hij tussen 1995 en 1998 eindredacteur van het Handboek Herontwerp van Bedrijfsprocessen. Daarnaast is hij in de afrondende fase van zijn postdoctorale controlleropleiding (Nijenrode) alsmede treedt hij op als deeltijd docent aan dit instituut.



Het visitatieteam onderschrijft unaniem de bevindingen en beoordelingen per onderwerp en per facet zoals weergegeven in deze rapportage, en heeft verklaard op onafhankelijke wijze tot deze beoordeling gekomen te zijn.



Bijlage 5: Onafhankelijkheidsverklaringen Ing. R. van Wieringen Ir. R.S. Kloosterman W.L.T. van Eijck RI Drs. W.J.J.C. Vercouteren


ONDERZOEKSVERSLAG. Rapportage van de toetsing van. HTO Informatica, IT Service Management. Croho-registratienummer: 34488

Recommend Documents