Omgevingsbewust ondernemen. Jaarverslag 2009

Jaarverslag 2009 Omgevingsbewust ondernemen

DELTA N.V. JAARVERSLAG 2009

DELTA N.V. Poelendaelesingel 10 4335 JA MIDDELBURG T : +31 (0)118 – 88 20 00 F : +31 (0)118 – 88 21 00 E : [email protected] W : www.DELTA.nl Ingeschreven in het Handelsregister van de Kamer van Koophandel te Middelburg onder nummer 22031457.

2 3 4 8 10 14 18 23 25 26 27 30 32 34 36

Profiel Strategisch kader Kerncijfers Bericht van de directie aan aandeelhouders, klanten, medewerkers en partners Financiële gang van zaken Maatschappelijk verantwoord ondernemen Operationele gang van zaken • Energie • Afvalverwerking • Solar • Netbeheer • Overig Beheersaspecten • Risico’s en risicobeheersing • Corporate governance • Bericht van de Raad van Commissarissen • Personalia

Inhoudsopgave Geconsolideerde jaarrekening 2009 40 41 42 43 44 45 57 83 90 91 92 94 96

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Grondslagen voor de financiële verslaglegging Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht Toelichting bij gesegmenteerde informatie Gesegmenteerde informatie Geconsolideerde deelnemingen Niet-geconsolideerde deelnemingen

Vennootschappelijke jaarrekening 98 99 100

Vennootschappelijke balans per 31 december 2009 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

Overige gegevens 108 109 111 112 112

Winstbestemming Accountantsverklaring DELTA in cijfers, geconsolideerd DELTA kengetallen Berekeningswijze financiële ratio’s

delta jaaroverzicht 2009

DELTA N.V. is een zelfstandige multi-utilityprovider. De aandelen zijn in handen van negentien Zeeuwse en Brabantse gemeenten en de provincies Zeeland, Noord-Brabant en Zuid-Holland. Bij DELTA werken circa 3.285 mensen. Het bedrijf is actief op de volgende gebieden: Energie Naast de opwekking van elektriciteit en energiehandel levert DELTA gas en elektra aan particulieren en de zakelijke markt. Op de consumentenmarkt biedt DELTA behalve energie digitale diensten (internet, telefonie, tv en radio) en water via de deelneming in Evides. Met deze multi-utilitybenadering bedient de onderneming het overgrote deel van deze markt in Zeeland.

2

Profiel De activiteiten op het gebied van infrastructuur die samenhangen met de levering van elektriciteit, water en digitale diensten zijn ondergebracht in de Infradivisie van DELTA. Ook deze activiteiten zijn ondergebracht in het segment Energie.

Afvalverwerking DELTA beschikt over een breed spectrum aan bedrijfsactiviteiten op het gebied van afvalverwerking, waaronder energierecuperatie door verbranding, de productie van biomassa, compostering en de verwerking van gevaarlijk industrieel afval. Deze activiteiten vinden plaats binnen de divisie Milieu en dochteronderneming Indaver. Solar De laatste jaren investeert DELTA in nieuwe technologie op het gebied van zonneenergie. Deze activiteiten zijn ondergebracht in de dochterondernemingen Solland Solar en Sunergy. Netbeheer In het onafhankelijk opererende netwerkbedrijf DNWB zijn de gereguleerde activiteiten op het gebied van aanleg, beheer en onderhoud van het gas- en elektriciteitsnetwerk en van de distributie ondergebracht. Overig Dochteronderneming Biovalue produceert biodiesel.

Energie, afvalverwerking en water, met de daaraan verbonden infrastructuur, zijn in onze visie onlosmakelijk verbonden met het welzijn van de mens en de groei van de economie. Wij zien echter ook de eindigheid van de traditionele bronnen en technieken. Voor energie, afvalverwerking en water is het noodzakelijk om te komen tot betaalbare, duurzame alternatieven en oplossingen. In het transitieproces naar een duurzame toekomst op deze gebieden voorzien wij technologische doorbraken. Het transitieproces van oude naar nieuwe bronnen en oplossingen zal geleidelijk gaan, daarom investeert DELTA ook in bestaande vormen van elektriciteitsproductie en afvalverwerkingstechnieken. DELTA voorziet een toenemende behoefte aan onafhankelijke energievoorziening en duurzame afvalverwerking.

Strategisch kader Kernpunten beleid • Multi-utility: gericht op het gemak (‘ontzorging’) van de particuliere en zakelijke klant; • groei in energie en afvalverwerking; • complementariteit en samenhang tussen de kernactiviteiten, maar wel zodanig dat de activiteiten afzonderlijk voldoen aan de gestelde rendementsnormen; • terugdringen van de CO2-uitstoot van de bedrijfsactiviteiten; • slagvaardige en efficiënte organisatie met aantrekkelijke ontplooiingsmogelijkheden voor een diverse groep medewerkers; • onafhankelijke, zelfstandige positie die recht doet aan de verbondenheid met de Zeeuwse samenleving.

Stevig geworteld in Zeeland De consumenten- en kleinzakelijke markt van Zeeland vormt een stevige thuisbasis voor DELTA. Voor deze klanten introduceerden we het begrip multi-utility: het gecombineerd aanbieden van de diensten die DELTA levert. Dankzij deze aanpak zijn we erin geslaagd het grootste deel van deze markten te bedienen, evenals een aanzienlijk deel van de zakelijke markt. Buiten Zeeland is DELTA actief in de zakelijke markt op het gebied van energie (elektriciteit en gas) en afvalverwerking.

Duurzaam ondernemen DELTA houdt niet alleen rekening met economische aspecten maar ook met milieu, veiligheid en gezondheid. De onderneming streeft naar betaalbare en duurzame alternatieven op het gebied van energie en afvalverwerking met als uiteindelijk doel een CO2-neutrale onderneming in 2050. Daarom zet DELTA in op CO2-neutrale vormen van energieopwekking en wordt geïnvesteerd in Waste-to-Energy (WtE): processen waarbij afval wordt omgezet in energie en die zo bijdragen aan de oplossing van milieuproblemen. Omdat de overgang naar een volledig CO2-neutrale onderneming alleen stapsgewijs te realiseren is, werken we aan de verduurzaming van bestaande vormen van energieopwekking. Daarom investeert DELTA in gasgestookte centrales en in kernenergie, als respectievelijk schone fossiele brandstof en transitiebrandstof. De investeringen in duurzame energieopwekking, ten slotte, moeten bijdragen aan solide elektriciteitsproductie in de toekomst.

Werken bij DELTA Voor medewerkers wil DELTA een aantrekkelijke werkgever zijn. DELTA streeft naar een stabiele werknemerspopulatie door langdurige relaties met medewerkers, stimuleert medewerkers zich continu te verbeteren door opleidingen en trainingen aan te bieden en biedt een aantrekkelijke werkomgeving. DELTA is zich bewust van zijn maatschappelijke rol, in het bijzonder in de Zeeuwse regio.

delta jaar verslag 2009

3

Bedragen in miljoenen euro’s

Netto-omzet waarvan: Levering elektriciteit Levering gas Transport E & G Kabel, internet en telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Zonne-energie Biobrandstof Overige omzet Financiën Brutomarge Operationeel resultaat Resultaat voor Vpb Nettoresultaat

4

09

08

1.967,3

2.210,9

874,6 299,5 124,9 68,7 446,4 66,7 31,1 55,4

989,7 387,2 105,9 62,7 393,5 118,2 76,0 77,7

630,1 38,5 9,0 7,1

590,9 119,8 114,4 100,9

1.312,5 3.233,0

1.433,0 3.635,5

2,3% 0,6% 40,6% 13,2

5,0% 7,4% 39,4% 50,8

Kerncijfers Groepsvermogen (ex. dividend) Balanstotaal Ratio’s Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen Rentabiliteit vermogen toekomend aan aandeelhouders Solvabiliteit Interest Coverage Ratio

BEREKENINGSWIJZE FINANCIËLE RATIO’S Rentabiliteit van het geïnvesteerd vermogen (ROIC) Bedrijfsresultaat + rentebaten uit financiële vaste activa + resultaat uit deelnemingen x 100%, gedeeld door het geïnvesteerd vermogen. Geïnvesteerd vermogen Som van vaste activa en nettowerkkapitaal op balansdatum. Rentabiliteit van het eigen vermogen (REV) Nettoresultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV, gedeeld door het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV. Solvabiliteit Groepsvermogen x 100%, gedeeld door het balanstotaal. Interest Coverage Ratio Bedrijfsresultaat + rentebaten gedeeld door de rentelasten (excl. rentedotatie aan voorzieningen).

Brandstofmix 2009: 17% 40% 12% 1% 30%

levering consumenten Kolen Aardgas Nucleaire energie Overig Hernieuwbare energie

Brandstofmix 2009: levering consumenten en zakelijk klanten 22% 54% 16% 2% 6%

Kolen Aardgas Nucleaire energie Overig Hernieuwbare energie

5

Totale omzet naar categorie 2009 45% Levering elektriciteit 15% Levering gas 6% Transport E&G 23% Afvallogistiek en milieudiensten 3% Zonne-energie 3% Kabel, internet, telecomm. 2% Biobrandstof 3% Overig

Totale omzet naar categorie 2008 45% Levering elektriciteit 17% Levering gas 5% Transport E&G 18% Afvallogistiek en milieudiensten 5% Zonne-energie 3% Kabel, internet, telecomm. 3% Biobrandstof 4% Overig

119,8

100,9

38,5

7,1 2009

2008

2009

2008

Nettoresultaat

Operationeel resultaat

(Bedragen x EUR 1 miljoen)

(Bedragen x EUR 1 miljoen) delta jaar verslag 2009

6

Van

Jaarlijks verwerkt de Biomassacentrale Moerdijk (BMC) ruim 400.000 ton stapelbare pluimveemest tot energie. Dat is ruim een derde van de landelijke productie. Bart Jan Wulfse, directeur van de coöperatie DEP (Duurzame Energieproductie Pluimveehouderij): ‘Wat we vroeger als afvalstof beschouwden, is nu een duurzame energiebron.’ Uniek initiatief Het initiatief voor de biomassacentrale kwam vanuit de pluimveesector zelf. Wulfse: ‘Toen een aantal jaren geleden duidelijk werd dat de hoeveelheid en samenstelling van pluimveemest een groot probleem zouden worden, hebben de pluimveehouders de koppen bij elkaar gestoken. “Wat kunnen we doen met onze kippenmest?” Uitstrooien over het land was geen optie. Pluimveemest bevat veel fosfaat, dat schadelijk is voor het milieu en in het drinkwater kan uitspoelen. Maar de mest bevat ook veel energie en heeft een hoog calorische waarde. Dat bracht de pluimveehouders op het idee om een energiecentrale te bouwen.’ Na een lang proces heeft DELTA zich gecommitteerd aan het plan en zo’n tien jaar later stond de centrale er.

kippenmest tot groene stroom

7

Volgens Wulfse getuigt het van lef van de partijen dat ze dit samen hebben aangedurfd. ‘De pluimveehouders hebben, samen met aandeelhouders DELTA, de ZLTO en AE&E, de centrale deels gefinancierd. Daarnaast betalen de pluimveehouders voor elke ton mest die ze aan BMC Moerdijk leveren een gate fee en hebben ze zich duurzaam aan het initiatief verbonden. Elke deelnemer heeft zich verplicht zijn mest tien jaar lang aan BMC Moerdijk te leveren. Zo’n lange overeenkomst is uniek, zeker in deze tijd. Maar het levert de partijen dan ook veel op: de pluimveehouders kunnen hun mest duurzaam kwijt, BMC Moerdijk krijgt de benodigde grondstoffen om energie te produceren en DELTA koopt de groene energie.’

Door deze unieke samenwerking met DELTA verbinden we de pluimveesector met de energiesector. Mest van goede kwaliteit Alleen kwalitatief goede en ‘stapelbare’ mest mag naar de BMC. Wulfse: ‘Stapelbaar moet je heel letterlijk nemen. Een deel van de in Nederland geproduceerde kippenmest is nat en een deel is droog. Alleen het droge deel is geschikt voor verbranding. Toen we met het initiatief kwamen, dachten we dat de mest voldoende droog zou zijn, maar dat bleek lang niet altijd het geval. Daarom ondersteunen we onze leden in het verbeteren van de kwaliteit van de mest. Goede, droge mest levert meer energie en biedt de pluimveehouders ook een financieel voordeel.’ Wulfse verwacht veel van de BMC: ‘Het is een langlopend, duurzaam project, gericht op continuïteit van onder andere de pluimveehouderij. De sector kijkt steeds meer vanuit een integraal perspectief naar de productie van vlees, eieren en energie. En naar de wijze waarop de bedrijven zelf verantwoord met energie kunnen omgaan. Door deze unieke samenwerking met DELTA verbinden we de pluimveesector met de energiesector en realiseren we meerwaarde voor de maatschappij. Het initiatief past daarmee uitstekend in de visie van zowel DELTA als de agrarische sector.’

thema


In het verslagjaar 2009 is het nettoresultaat uitgekomen op eur 7 miljoen (2008: eur 101 miljoen). Een teleurstellend resultaat, mede als gevolg van de economische crisis en gewijzigd overheidsbeleid. De nettoverliezen van eur 110 miljoen in het duurzame energiesegment (Biovalue en Solland) zijn de belangrijkste oorzaak van de magere uitkomsten.

8

Bericht van de directie

aan aandeelhouders, klanten, medewerkers en partners

De nettoverliezen van Biovalue zijn een gevolg van verliezen uit de operatie van EUR 10 miljoen en een volledige afwaardering van de goodwill en de vaste activa (EUR 46 miljoen). De negatieve vooruitzichten voor de biodieselmarkt, vooral door het terugdraaien van de bijmengverplichting, liggen ten grondslag aan de afwaardering. Daarnaast waren er marktprijsverstorende invloeden door ‘dumping’ van biodiesel vanuit de Verenigde Staten op de Europese markt. Veel biodieselproductiecapaciteit in Europa is gedurende 2009 stilgelegd. Momenteel beraadt DELTA zich over zijn positie in de markt voor biodiesel. Bij Solland zijn verliezen uit de operatie geleden van EUR 27 miljoen en is er een eenmalige afschrijving gedaan van eveneens EUR 27 miljoen. Hiermee wordt de waarde van al ingekochte wafers, langlopende verkoopcontracten en knowhow op het gebied van productie afgewaardeerd. Datzelfde geldt voor oninbare vorderingen als gevolg van faillissementen. Bij Solland zijn intussen maatregelen genomen om het tij te keren, zoals reductie van de personele bezetting en heronderhandelingen van de belangrijkste inkoopcontracten. In 2010 zal moeten blijken in welke mate Solland tot winstherstel in staat is. Dit is mede afhankelijk van de concurrentie uit Azië, de marktgroei, en het aangaan van geschikte partnerships. In de bedrijfssegmenten Energie en Afvalverwerking zijn de resultaten op niveau gebleven. In het segment Energie mede door een positief mark-to-market-resultaat.

Maatregelen tot winstherstel In 2009 zijn maatregelen genomen om winstherstel in 2010 te realiseren. Naast algehele kostenbesparingen gaat het daarbij om een substantiële vermindering van het aantal inleenkrachten, beperking van de investeringen en een actief werkkapitaal- en cashmanagement. Deze maatregelen worden DELTA-breed voortgezet in 2010. Naast deze interne wijzigingen wordt ook de marktbenadering aangescherpt. De in de consumentenmarkt succesvolle multi-utilitybenadering wordt geïntensiveerd toegepast in de zakelijke markten op de gebieden energie en afvalverwerking. De intensivering van de bestaande strategie en de noodzakelijke, verdergaande kostenreductie zullen leiden tot aanpassingen binnen de organisatie om de efficiency en effectiviteit te verhogen tot het niveau dat de markt van ons verlangt. Een wendbaarder en slagvaardiger bedrijf zal het resultaat zijn. Andere ontwikkelingen in 2009 Aan het eind van 2009 hebben wij de gasgestookte Sloecentrale in bedrijf genomen. Deze hoogrendementscentrale (59%), met een capaciteit van 870 MW, is in een 50/50-joint venture met het Franse EdF gebouwd. In het najaar van 2009 hebben we ook het grootste zonnepark in de Benelux in gebruik genomen. Dit PV-zonnepanelenpark in Willebroek (België) heeft een capaciteit van 2,6 MW en beslaat een oppervlakte van 26.000 m2.

9

Frank Verhagen

Jaap Rieter

In december keurde de minister van Economische Zaken het splitsingsplan goed. In dat plan staat beschreven op welke manier het netwerkbedrijf zijn onafhankelijke positie tegemoet gaat. In het verslagjaar is intensief overleg gepleegd met de aandeelhouders over de positionering van Evides binnen de onderneming. De discussie over de manier waarop het publieke belang van de drinkwatervoorziening het beste te borgen is, zal zich naar verwachting uitstrekken tot medio 2010. Daarnaast heeft DELTA zich met succes verweerd tegen de voorgenomen verkoop door Essent van het 50%-aandeel in EPZ. De statuten van EPZ bevatten een kwaliteitseis die bepaalt dat slechts publieke aandeelhouders EPZ-aandelen in bezit mogen houden. Op grond van deze eis hebben de rechtbank en, in hoger beroep, het gerechtshof beide in een kortgedingprocedure de verkoop aan RWE, een niet-publieke onderneming, verboden. DELTA houdt vast aan deze kwaliteitseis, mede op aandringen van zijn aandeelhouders.

Naar een CO2-neutrale onderneming in 2050 Omgevingsbewust ondernemen betekent voor DELTA in de eerste plaats: streven naar een CO2-neutrale onderneming in 2050. Dat doen we omdat we goed voor het milieu willen zorgen, maar ook omdat we dit als noodzaak beschouwen. Fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas raken immers op, terwijl de vraag naar energie juist zal toenemen.

Ad Louter

Peter Boerma

De verwachting is dat deze vraag in 2030 wereldwijd met ongeveer 40% zal zijn gestegen ten opzichte van 2004 en in 2050 zelfs zal zijn verdubbeld. In Nederland stijgt de vraag met ongeveer 1% per jaar, waarbij groene energie een steeds grotere rol speelt. Willen we ons doel bereiken, dan zullen we nu concrete stappen moeten zetten. De belangrijkste stap voor DELTA is het bouwen van een tweede kerncentrale in Borssele. De komende tijd zullen we op zoek gaan naar partners. Zodra deze gevonden zijn en de vergunning er is, willen we van start gaan.

Ten slotte Ik wil graag mijn waardering uitspreken voor de manier waarop onze medewerkers zich hebben aangepast aan de huidige slechte economische omstandigheden. Daaruit blijkt opnieuw een enorme steun en betrokkenheid voor ons bedrijf. Ik realiseer me dat de aankondiging van verdere maatregelen in het bedrijf van invloed zal zijn op het personeel. We zullen de grootst mogelijke zorgvuldigheid betrachten bij het nemen van maatregelen die voor onze onderneming noodzakelijk zijn.

Ir. P.G. Boerma Algemeen directeur


DELTA realiseerde in 2009 een omzet van bijna eur 2,0 miljard: een daling met 11% ten opzichte van 2008. Deze daling is voor een belangrijk deel toe te schrijven aan de daling van de verkoop- en inkoopprijzen voor energie, terwijl de economische recessie ook heeft geleid tot een lagere energieafzet. De financiële crisis en de daaropvolgende economische teruggang hadden de grootste impact op het segment duurzame energie (zonnecellen en biodiesel). In deze sectoren halveerde de omzet vrijwel. Door het wegvallen van subsidie- en financieringsmogelijkheden nam de vraag naar duurzame producten sterk af. Tegelijkertijd leidde de mede hierdoor ontstane overcapaciteit binnen de productiebedrijven tot een drastische verlaging van de marktprijzen.

10

Financiële gang van zaken

Vanwege de tegenvallende resultaten zijn de vooruitzichten voor de exploitatie van de biodieselfabriek in Eemshaven eind 2009 opnieuw in beeld gebracht. Dit leidde tot de verwachting dat de fabriek op het huidige investeringsniveau tot en met 2013 een negatieve EBITDA zal realiseren van ongeveer EUR 5 miljoen. Om deze reden heeft de directie voorzichtigheidshalve besloten tot volledige afwaardering van de goodwill en vaste activa van Biovalue. Solland heeft in 2009 aanzienlijke verliezen geleden (het resultaat voor financieringslasten en vennootschapsbelasting kwam uit op -/- EUR 67 miljoen). Dat is veroorzaakt door vraaguitval en sterk dalende prijzen van zonnecellen. In het verlies is de afwaardering van EUR 15 miljoen op DELTA-niveau van de langlopende verkoopcontracten en de productieknowhow begrepen, die beide door DELTA waren gewaardeerd in het kader van de overname enige jaren geleden. Als gevolg van faillissementen is een voorziening getroffen voor oninbaarheid (EUR 10 miljoen). Daarnaast is de voorraad wafers afgewaardeerd (EUR 11 miljoen). Ook de afvalverwerkingsactiviteiten ondervonden de effecten van de recessie. Door het lagere activiteitenniveau bij klanten werd er beduidend minder afval ter verwerking aangeboden. De omzet in afvalverwerking nam toe met EUR 53 miljoen, onder andere door de volledige consolidatie van het verworven 51%-belang in de Duitse afvalverwerker SAV (dochterbedrijf van Indaver).

Door de substantieel lagere verkoopprijzen van zowel elektriciteit als gas, is de omzet in deze activiteiten verminderd. Digitale dienstverlening, infrastructuur en netbeheer lieten een stabiele ontwikkeling zien. Door een positieve mutatie in de waarde van de handelsportefeuille (EUR 47 miljoen) en de consolidatie van SAV (EUR 77 miljoen extra brutomarge) is de brutomarge toegenomen met EUR 39 miljoen tot EUR 630 miljoen. In reactie op het lagere omzetniveau zijn in het verslagjaar flinke kostenbesparingen doorgevoerd in de verschillende bedrijfsonderdelen. De effecten hiervan werden vanaf het tweede halfjaar duidelijk zichtbaar. Desondanks zijn de nettobedrijfslasten in 2009 met EUR 140 miljoen gestegen ten opzichte 2008. Van deze toename is EUR 73 miljoen het gevolg van de consolidatie van SAV. De afschrijvingen zijn met EUR 99 miljoen toegenomen, onder andere door bijzondere waardeverminderingen in het duurzame segment (EUR 62 miljoen). Rekening houdend met de extra lasten bij Solland vanwege enkele faillissementen en het feit dat in 2008 eenmalige extra kosten zijn opgenomen voor het project Westerscheldekruising, kan worden gesteld dat de nettobedrijfslasten in 2009 in totaliteit ongeveer gelijk zijn aan 2008.

Het resultaat uit joint ventures en geassocieerde deelnemingen steeg in 2009 met EUR 21 miljoen naar EUR 68 miljoen. Dit is onder andere toe te schrijven aan een verbetering van het resultaat in 2009 van EPZ (van EUR 1 miljoen in 2008 naar EUR 16 miljoen in 2009) en de bijdrage van de Sloecentrale, die in oktober 2009 in gebruik is genomen (EUR 6 miljoen). Het negatieve saldo van de financiële baten en lasten nam toe met EUR 25 miljoen door de lagere resultaten en de financiering van enkele grote investeringen (waaronder de nieuwbouw van de Sloecentrale en de bouw van een nieuwe afvalverbrandingsinstallatie). Hierbij is ook sprake van een eenmalige last van EUR 6 miljoen in het kader van de vervroegde beëindiging van de cross border lease voor gas, die in februari 2009 is gerealiseerd. Het nettoresultaat komt hiermee uit op EUR 7 miljoen (2008 EUR 101 miljoen).

Kasstroom en investeringen De kasstroom uit bedrijfsactiviteiten steeg met EUR 175 miljoen naar EUR 305 miljoen (2008: EUR 130 miljoen) door een gericht beleid ter verbetering van het werkkapitaal en de positieve kasstroom uit de verkoop van ons hoogspanningsnet aan TenneT voor EUR 58 miljoen. Daarnaast is actief gestuurd op het tijdig gereedkomen van de Sloecentrale en de daarmee corresponderende projectfinanciering van EUR 206 miljoen. Verder is het investeringsniveau teruggebracht van EUR 173 miljoen in 2008 tot EUR 114 miljoen in 2009. Financiële positie Het balanstotaal van de groep nam af met EUR 0,4 miljard tot EUR 3,2 miljard ultimo 2009 (ultimo 2008: EUR 3,6 miljard). Deze daling is met name het gevolg van het vrijkomen van de projectfinanciering (EUR 206 miljoen) voor de Sloecentrale, naast een versterkt werkkapitaalbeheer en de afwaarderingen van vaste activa. De externe financiering van de groep kon hierdoor met bijna EUR 300 miljoen worden teruggebracht. Het groepsvermogen liep terug van EUR 1,43 miljard tot EUR 1,31 miljard. Dit hangt samen met de negatieve mutatie van de hedgereserve met EUR 26 miljoen, de aankoop van het minderheidsbelang in Sunergy (EUR 32 miljoen) en het uitkeren van dividend (EUR 50 miljoen). De solvabiliteit (groepsvermogen als percentage van het balanstotaal) is licht verbeterd tot 41%. De verhouding netto vreemd vermogen/EBITDA (indicatie voor de financieringsruimte) bedroeg ultimo 2009 2,0. Deze ratio is ten opzichte van eind 2008 (3,3) sterk verbeterd.

Vooruitzichten 2010 DELTA heeft in 2009 een aantal stappen gezet om de impact van de economische recessie en de terugval van de resultaten te verminderen en een voor de toekomst gezonde uitgangspositie te creëren. Belangrijke punten in dit kader waren: • volledige stop en afbouw van de inhuur van tijdelijke medewerkers, wat gecompenseerd zal worden door het in dienst nemen van vaste krachten; • beperking van de invulling van vacatures; • acties gericht op kostenbesparing en efficiencyverhoging; • beperking van het investeringsniveau; • uitrollen van een aantal programma’s om actief het werkkapitaal te verbeteren; • heronderhandeling van bestaande inkoopcontracten. Deze maatregelen hebben in 2009 al een positieve bijdrage opgeleverd en zullen in 2010 nog verder doorwerken in het resultaat. Hierdoor heeft DELTA in 2009 ruimschoots kunnen voldoen aan de afspraken met zijn banken, is de solvabiliteit licht en de liquiditeitspositie zelfs duidelijk verbeterd ten opzichte van 2008. De ingezette bezuinigingsmaatregelen zullen onverminderd worden voortgezet; de onderneming zal slanker en slagvaardiger worden ingericht. Naar verwachting zal ook het aantal arbeidsplaatsen afnemen. 2010 staat in het teken van herstel van de winstgevendheid. Onze multi-utilitystrategie zal in 2010 verder worden uitgebouwd naar de zakelijke markt. Daarnaast zullen wij de samenwerking op technisch en economisch vlak binnen de duurzame-energieactiviteiten verder uitbouwen. Naar verwachting zullen de Solland-activiteiten in de tweede helft van 2010 weer een positieve bijdrage leveren. Op het gebied van afvalverwerking zullen door verdergaande integratie van DELTA Milieu en Indaver synergievoordelen kunnen worden gerealiseerd. Daarnaast zal, conform het splitsingsplan, de vorming van een volwaardig, onafhankelijk netwerkbedrijf en een commercieel bedrijf worden geëffectueerd. Daarbij streeft DELTA naar het zoveel mogelijk handhaven van de bestaande synergie die voortvloeit uit de multi-utilitystrategie. De directie van DELTA verwacht dan ook, uitgaande van het doorzetten van het geleidelijke economisch herstel, een sterke verbetering van de performance van de onderneming. Dat geldt ook voor het solarsegment, hoewel concurrentie uit Azië, marktgroei en het aangaan van geschikte partnerships daarbij medebepalend zijn.


11

12

Afval zou eigenlijk geen ‘afval’ meer mogen heten. Dankzij inventieve ondernemers als Frank Laarakker en Erik Renes krijgt EcoFuels in het Limburgse Well jaarlijks tonnen aardappel- en wortelschillen en tot moes gepureerde rotte peren, pomolo’s en paprika’s aangeleverd.

‘Bij de groenteverwerking komen veel reststromen vrij, zoals snijafval’, vertelt Frank Laarakker van Laarakker Groenteverwerking, dat groenten verwerkt voor de glas-, conserven- en diepvriesindustrie. ‘Het leek ons mooi om dat afval in een eigen vergistingsinstallatie te verwerken. Maar omdat de groenteverwerking een seizoensgebonden activiteit is, leek dat aanvankelijk niet haalbaar.’ Toch liet Laarakker zijn ambitieuze plan niet varen. ‘Ook bij de industrie waaraan we leveren, komen resttromen vrij. Bovendien beschikken we over een uitgebreid netwerk en hebben we een groot logistiek voordeel. Dus hebben we in 2004 toch een ontwerp gemaakt. Vanwege de forse investeringen en het risicoprofiel zochten we wel naar een betrouwbare partner.’

De energie van een paprika

13

DELTA bleek die ideale partner: ‘DELTA heeft veel kennis en expertise in huis en is een betrouwbare partij. Toen de vergistingsinstallatie complexer bleek dan gedacht, speelde DELTA daar goed op in.’ ‘Wat we doen is heel belangrijk. Afvalstromen uit de voedingsmiddelen- en genotsindustrie worden in de installatie omgezet in biogas. Dit gas kan vervolgens worden omgezet in warmte en elektriciteit. Het afvalwater wordt gefilterd en opnieuw gebruikt, bijvoorbeeld voor de bevloeiing van gewassen. Het residu van de vergisting kan worden toegepast in de landen tuinbouw als bodemverbeteraar, vergelijkbaar met compost.’ Laarakker vergelijkt het proces met de natuurlijk fotosynthese, waarbij planten onder invloed van licht suikers en dus energie aanmaken: ‘Ook wij produceren energie uit organische stoffen. Maar bij ons gaat dat natuurlijk veel sneller. In korte tijd recyclen we reststoffen op een milieuverantwoorde manier en maken we ze weer bruikbaar voor de volgende energiecyclus. Wij raken zo op verantwoorde wijze onze reststoffen kwijt, terwijl DELTA nog een vorm van duurzame energie kan produceren, naast onder andere zonne- en windenergie. Sinds 2009 draait EcoFuels optimaal en volgens verwachting. Nu wordt zo’n 7 procent van onze eigen reststoffen vergist. De rest komt van derde partijen.’ Energievolle pulp Een van die partijen is Renes AGF Services, een bedrijf dat min of meer uit toeval is ontstaan. Samen met zijn broer Willem is Erik Renes eigenaar van Renes B.V., dat papier, karton en plastic recyclet. ‘Enkele jaren geleden vroeg een fruitimporteur of wij hem van 200 pallets overrijpe ananassen konden afhelpen. In het fruit waren we niet geïnteresseerd maar des te meer in de kartonnen dozen waarin de vruchten zaten. Die rotte ananassen raken we ook wel kwijt, dachten we. We zouden het agf-afval scheiden van de verpakking, om het vervolgens te ‘vermoezen’ en aan te bieden als recyclebare producten.’ Renes realiseerde zich dat veel groente- en fruitbedrijven met hetzelfde probleem zitten: zo’n vier procent van al hun partijen is niet geschikt voor consumptie. Het zou hen veel tijd en geld besparen als we dat afval bij hen in de buurt konden verwerken. Dat scheelt ze een hoop transportkosten. Mijn broer en ik hebben toen een stuk grond gekocht, een pand gebouwd en zijn begonnen met het verwerken van dit agf-afval tot moes. Zo is Renes AGF Services ontstaan.’

thema


Maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) betekent voor DELTA onder meer dat we streven naar duurzaamheid. Dat wil zeggen dat we op een innovatieve en vernuftige manier op zoek gaan naar nieuwe manieren om energie op te wekken en waar mogelijk energie besparen. Daarnaast hebben we een belangrijke maatschappelijke taak: we willen een aantrekkelijke werkgever zijn, met goede arbeidsvoorwaarden. We willen zorgen voor een veilige werkomgeving en voldoende ontwikkelingsmogelijkheden voor onze medewerkers. Onze betrokkenheid bij de Zeeuwse samenleving komt tot uiting in projecten op het gebied van sport, cultuur, welzijn en natuur & milieu in onze thuisregio.

14

Maatschappelijk verantwoord onder Duurzaamheid Op 18 maart 2009 heeft DELTA het Europese verdrag van de Europese brancheorganisatie van elektriciteitsbedrijven (Eurelectric) ondertekend. Hierin spreken de aangesloten ondernemingen af om in 2050 volledig CO2-neutraal te werken. DELTA gaat nog een stap verder. Wij streven ernaar niet alleen in onze energieopwekking CO2-neutraal te zijn, maar we willen dat dit geldt voor onze hele organisatie. Dus voor zowel de wijze waarop we energie opwekken, als onze bedrijfsvoering. DELTA meet zijn CO2-uitstoot op basis van de nationale CO2benchmark. Het speciale logo dat we gebruiken bij al onze duurzaamheidsacties, visualiseert de manier waarop we dit willen realiseren: stap voor stap.

Nucleair, omdat we zien dat Nederland, ter vervanging van oude kolencentrales, de komende jaren nog een forse basislastcapaciteit nodig zal hebben. Daarbij kiezen wij expliciet voor CO2-reductie door in te zetten op kernenergie. Gas, omdat DELTA hecht aan flexibiliteit, juist in het belang van de energietransitie. Een gasgestookte centrale is in staat om in te springen op fluctuaties in vraag en aanbod en past dus prima bij een productiemix waarin bijvoorbeeld windmolens een steeds groter aandeel nemen. Op deze manier wil DELTA binnen de randvoorwaarden van betaalbaarheid en betrouwbaarheid geleidelijk toewerken naar een 100% duurzame energievoorziening.

Energietransitie Onze samenleving bevindt zich in een transitieproces. Nu wordt het leeuwendeel van de elektriciteit nog opgewekt met eindige, fossiele brandstoffen. Over pakweg 50 jaar zal dat fundamenteel anders zijn: duurzaam opgewekte energie is dan de dominante stroombron. De energiesector speelt een belangrijke rol in deze transitie. Betaalbaarheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid moeten immers in evenwicht zijn, en dat kan alleen als energiebedrijven blijven investeren. DELTA wil in 2050 CO2-neutraal zijn en kiest, om dit te bereiken, nadrukkelijk voor de combinatie gas-nucleair-zon. Zon, omdat wij inzetten op een duurzame, op termijn betaalbare energiebron. Mede dankzij onze investeringen in R&D zal zonne-energie concurrerender worden ten opzichte van traditionele opwekmethoden.

Waste-to-Energy In toenemende mate geeft DELTA concreet vorm aan ‘Waste-to-Energy’: afval omzetten in energie. In 2008 werd de vierde afvalverbrandingslijn bij Afvalverwerking Zuid-Nederland (AZN) in Moerdijk in gebruik genomen. De centrale, waarin DELTA een belang heeft van 20%, levert stroom voor ongeveer 235.000 huishoudens. In dit verslagjaar jaar is in Meath, Ierland, de eerste paal geslagen van een soortgelijke installatie. Een ander aansprekend voorbeeld is de BioMassaCentrale (BMC) in Moerdijk: in deze centrale wordt jaarlijk ruim 400.000 ton kippenmest omgezet in 100% groene stroom, waarmee zo’n 90.000 huishoudens van stroom worden voorzien. De centrale biedt een oplossing voor het kippenmestprobleem en de innovatieve rookgasreinigingsinstallatie zorgt ervoor dat de mineralenkringloop grotendeels gesloten blijft.

nemen

Zorg voor de omgeving Als organisatie gaan we eerst na of we verspilling kunnen tegengaan en hoe we op producten en energie kunnen besparen. Daarom hebben we besloten om tijdens de landelijke ‘Dag van de duurzaamheid’ de uitstoot van het woon-werkverkeer van de DELTA-medewerkers te compenseren door 2.500 spaarlampen uit te delen aan alle basisscholen in Zeeland en in aangrenzende gemeenten in Brabant en Zuid-Holland. Met deze actie helpen we de basisscholen om energie te besparen en maken we kinderen bewust van het belang van duurzaamheid. Daarnaast organiseert DELTA samen met gemeenten informatieavonden voor woningbezitters en eigenaren van gebouwen over het nationale energiebesparingsprogramma ‘Meer Met Minder’. Dit programma heeft tot doel in 2020 30% minder energie te verbruiken in 2,4 miljoen woningen in Nederland.

15

DELTA’s in 2009 gestarte campagne ‘Eigen Energie’ sluit aan bij deze overheidscampagne door consumenten en kleinzakelijke klanten de mogelijkheid te bieden om zuiniger en duurzamer met energie om te gaan. Dat doen we door besparingsadviezen te geven en via onze webshop duurzame producten aan te bieden, zoals hr-ketels, zonneboilers en zonnepanelen. DELTA adviseert niet alleen bij de keuze voor het juiste product maar neemt ook de subsidieaanvraag en -afhandeling voor zijn rekening. Ook beoordelen we op verzoek woningen op energiezuinigheid en duurzaamheid volgens de standaard van het Energie Prestatie Advies. Gemeenten adviseren wij over mogelijke subsidieregelingen en woningcorporaties over de wijze waarop zij hun huurders kunnen helpen om energie te besparen.


16

In september organiseerde DELTA samen met vertegenwoordigers van overheden en publieke instellingen de tweede werkconferentie ‘Duurzame Samenwerking’. Stond de eerste conferentie nog in het teken van voorlichting over duurzaamheid, tijdens de tweede werden concrete stappen gezet. Ons aanbod om bij alle gemeenten gratis een scan te doen van het openbareverlichtingsbestand werd door veel gemeenten aangegrepen. Behalve een inventarisatie van de aanwezige verlichtingsobjecten, kregen zij gratis besparingsadviezen. Een ander initiatief is het project ‘Zon op School’, een samenwerkingsverband tussen DELTA, COS, IVN Consulentschap Zeeland en de provincie Zeeland. In het kader van dit project kregen leerlingen van groep 7 en 8 van een basisschool in Borssele in het najaar van 2009 een gastles over zonne-energie. Op het dak van de school werden zonnepanelen geplaatst en op een scherm in het schoolgebouw kunnen kinderen het resultaat van de opwekking van duurzame zonne-energie dagelijks volgen. In 2010 zal dit project op meerdere scholen navolging krijgen.

Een maatschappelijk verantwoorde werkgever Wij streven naar optimaal inzetbare medewerkers die hun capaciteiten zo goed mogelijk kunnen ontwikkelen. DELTA begeleidt en faciliteert ze daarbij. Maatschappelijke verantwoordelijkheid uit zich ook in het toerusten van mensen met nieuwe vaardigheden en competenties om een andere functie binnen de organisatie te kunnen vervullen en zo optimaal inzetbaar te blijven. Daarom hebben we in 2009 het mobiliteitsbureau DELTAflex opgericht. Medewerkers die binnen de organisatie een andere functie ambiëren of willen doorstromen, kunnen hier terecht voor advies. Ook bemiddelt DELTAflex eventueel boventallig personeel. In 2009 heeft DELTAflex zo’n 40 mensen succesvol herplaatst. Bewegen en ontwikkelen DELTA levert veel inspanningen om jonge mensen op te leiden, te begeleiden en vooral ook te behouden. In Zeeland is DELTA met ruim 1.600 werknemers een van de grootste werkgevers. Talentvolle jongeren kunnen we goed gebruiken. Veel Zeeuwse jongeren blijken zich na hun opleiding elders te vestigen.

Efficiencymaatregelen Net als de meeste andere ondernemingen, had DELTA te kampen met de gevolgen van de crisis. We hebben in 2009 dan ook een aantal efficiencymaatregelen moeten treffen. Zo is het aantal inleenmedewerkers substantieel gereduceerd. Alleen in ons Call Center en in het bedrijfsonderdeel Industriële Reiniging werken we nog met uitzendkrachten. In alle andere afdelingen zijn de tijdelijke contracten niet verlengd of is het werk overgenomen door eigen mensen. Om de organisatie wendbaarder te maken en de efficiency verder te vergroten, zijn verbeteringsprojecten gestart, gebaseerd op de kwaliteitsmanagementmethode ‘Lean Six Sigma’. Veiligheid Wij hechten veel waarde aan goede werkomstandigheden. Niet in de laatste plaats gaat het daarbij om de fysieke veiligheid van onze medewerkers. In alle bedrijfsprocessen zijn hiervoor waarborgen ingebouwd en wordt gewerkt met strikte veiligheidsinstructies. Uitgangspunt voor het veiligheidsbeleid bij DELTA is: ‘Ik werk veilig of ik werk niet’. In 2009 is het aantal ongevallen opnieuw fors teruggedrongen en hebben de managers uit de corporate leader group hun VCA-certificaat behaald en een aantal veiligheidsaudits gedaan.

Door een jaarlijks traineeprogramma aan te bieden en geregeld ontwikkelingstrajecten te organiseren, proberen we talentvolle jongeren te motiveren om zich in Zeeland te vestigen en bij DELTA te komen werken. Nieuwe, veelbelovende medewerkers krijgen na een tweejarige opleiding een dienstverband bij DELTA. Onze eigen opleidingsorganisatie, DELTALENT, biedt medewerkers een gevarieerd pakket aan cursussen en trainingen aan en werkt samen met scholen. DELTA draagt bijvoorbeeld substantieel bij aan de curricula van verschillende Zeeuwse opleidingen als het ROC Zeeland, omdat deze opleidingen waardevolle potentiële werknemers afleveren. In 2009 heeft DELTA EUR 700.000 in opleidingen en trainingen geïnvesteerd. DELTA is in 2009 is uitgeroepen tot ‘Top Werkgever 2010’. Deze titel is toegekend door het CRF Institute. Dit instituut beoordeelt bedrijven aan de hand van vijf criteria die de loopbaankeuze van werknemers beïnvloeden: arbeidsvoorwaarden, carrièremogelijkheden, training & ontwikkeling, werkomstandigheden en bedrijfscultuur. DELTA gooide hoge ogen op alle onderdelen.

Sociaaleconomisch verbonden De stevige verankering van DELTA in de Zeeuwse samenleving is veelzijdig. Niet alleen is de onderneming een belangrijke leverancier van onder andere energie en afvaldiensten, ook zijn er de samenwerkingsverbanden met toeleveranciers, Zeeuwse partnerbedrijven, onderwijsinstellingen en overheden (bijvoorbeeld op het gebied van milieu, operationele samenwerking en participatie in energie- of afvalprojecten). Versterking van de Zeeuwse economie en werkgelegenheid zijn daarmee direct in het belang van DELTA. Waar de beoogde economische ontwikkeling de bedrijfsvoering van DELTA versterkt, beziet DELTA of, en in samenwerking met welke private partners, deze ondersteund kan worden. Zo ondersteunen we Economische Impuls Zeeland, BioBase Europe en de versterking van het Nucleair Cluster in Zeeland, inclusief de actie om de nieuwe onderzoeksreactor, Pallas, naar Zeeland te halen. Daarnaast sponsoren we grote evenementen, zoals DELTA Tour Zeeland, Film by the Sea en de DELTA-week. Verder is sinds 2009 een specifiek budget voor ondersteuning van Zeeuwse projecten op het gebied van sport, cultuur, welzijn en natuur & milieu ondergebracht in het DELTA Zeeland Fonds. Vanuit dit fonds geeft DELTA concrete invulling aan zijn betrokkenheid bij de Zeeuwse samenleving, zowel in materiële als immateriële zin (vrijwillige inzet van medewerkers).


17

Het verslagjaar wordt gekenmerkt door turbulentie: economische recessie en veranderd overheidsbeleid missen hun uitwerking niet. Daar staan bijzondere gebeurtenissen (zoals de opening van de Sloecentrale) en positieve ontwikkelingen (waaronder de stabiele resultaten in het segment Afvalverwerking) tegenover. De belangrijkste zaken worden per segment samengevat. In de segmenten Energie en Afvalverwerking zijn de belangrijkste bedrijfsactiviteiten van DELTA ondergebracht. De activiteiten op het gebied van zonne-energie worden besproken onder de noemer Solar. Het zelfstandig opererende netwerkbedrijf komt apart ter sprake (onder Netbeheer), evenals dochteronderneming Biovalue (in de categorie Overig).

1. ENERGIE

2. AFVALVERWERKING

3. SOLAR

Opwek

DELTA Milieu

Solland Solar

Handel

Indaver

Sunergy Investco

Levering

BMC

4. NETBEHEER DELTA Netwerkbedrijf

5. OVERIG Biovalue

Infradiensten

18

Operationele gang van zaken Energie In het energiesegment vinden activiteiten plaats die rechtstreeks met energie verbonden zijn, zoals de opwek, handel en levering van energie. De levering aan consumenten omvat meer dan energie: DELTA’s multi-utilitybenadering omvat ook water en digitale diensten. Ook de samenhangende Infradiensten zijn in de categorie Energie ondergebracht.

OPWEK

DELTA produceert conventionele energie in de EPZ-kolencentrale en kernenergie in de EPZ-kerncentrale, beide in Borssele. Groene energie produceren we in de Biomassacentrale in Moerdijk. In de Elstacentrale, een samenwerkingsverband met onder andere Essent en AES, wordt de opwek van elektriciteit gecombineerd met de productie van stoom voor Dow Chemical in Terneuzen. Om aan de toenemende behoefte aan energie te kunnen voldoen, zal de productiecapaciteit moeten groeien. Daarbij kiezen we bewust voor duurzame productiemethoden of, omdat dit niet altijd mogelijk is, voor verduurzaming van bestaande methodes. Zo levert de kolencentrale dankzij

de bijstook van biomassa al voor een deel groene energie. Ook kernenergie beschouwen we als een reële en verantwoorde energiebron, een CO2-vrije toevoeging aan de brandstofmix. Een ander deel van de energie wordt opgewekt in wind- en zonneparken. Omdat DELTA zonne-energie beschouwt als de energiebron van de toekomst, wordt ook daarin geïnvesteerd. Zo hebben we in 2009 de grootste, op een dak geplaatste, zonne-installatie van Europa gerealiseerd in het Belgische Willebroek. DELTA vindt het belangrijk om te participeren in zonne-energieprojecten: dit stelt ons in staat de transitie naar een CO2-neutrale onderneming te realiseren én we kunnen gebruikmaken van expertise uit verschillende bedrijfsonderdelen. Dit synergievoordeel biedt ons voordeel in de markt.

19

Nieuwe centrale en verbeteringen In 2009 hebben we met de opening van de Sloecentrale een belangrijke stap gezet in zowel de groei als de verduurzaming van DELTA. Dankzij deze moderne centrale, die binnen de gestelde termijn en binnen het budget is opgeleverd, kan DELTA meer energie leveren en voldoen aan de hoogste milieueisen. Met de realisering van de Sloecentrale in het havengebied van Vlissingen-Oost is het opgestelde vermogen toegenomen met 870 MW; dat komt overeen met het verbruik van twee miljoen huishoudens. Daarbij is het rendement van de centrale met 59% uitzonderlijk hoog. Omdat de Sloecentrale gebruikmaakt van de nieuwste gasturbinetechnologie, is de uitstoot van CO2 ruim 25% minder dan bij bestaande gasgestookte elektriciteitscentrales. De Sloecentrale is een samenwerkingsverband met het Franse elektriciteitsbedrijf Electricité de France (50% DELTA, 50% EdF). Lage CO2-uitstoot De CO2-uitstoot van DELTA is nu al ruim lager dan die van andere energiebedrijven: 0,34 kg/kWh tegenover 0,58 kg/kWh gemiddeld. Die vermindering realiseren we door de kerncentrale en diverse windparken. Ook de bijstook van biomassa (zo’n 14% van de totale brandstof) in de kolencentrale in Borssele draagt bij aan de vermindering: de centrale levert deels groene stroom. Om de kolencentrale efficiënter te maken en de

levering van elektriciteit te waarborgen, is deze in het najaar van 2009 acht weken uit bedrijf geweest voor groot onderhoud. De installatie is bovendien schoner en duurzamer gemaakt. Zo is onder meer de middendrukturbine gereviseerd en heeft de Denox-installatie extra katalysatoren gekregen, waardoor de uitstoot van verzurende stoffen flink is teruggedrongen. Met deze maatregelen draagt DELTA verder bij aan de verduurzaming van energie.

Strategische samenwerking In 2009 heeft DELTA samen met NPG Energy een akkoord ondertekend voor de ontwikkeling van 150 MW-groenestroomproductie in de Benelux voor de komende vijf jaar. NPG Energy ontwikkelt en exploiteert kleinschalige, duurzame-energieprojecten. Samen zullen we dergelijke projecten uitwerken op industrieterreinen en op gebouwen in België. De eerste projecten zijn een zonnepanelenpark in Willebroek (gerealiseerd) en een windmolenpark in St. Vith (in ontwikkeling). Vanwege het rendabele subsidieregime worden de grootschalige projecten voornamelijk in België uitgevoerd. Het Willebroekproject bestaat uit een 3 MWp (Mega Watt piek)zonnepaneleninstallatie, waarin in totaal voor EUR 9,5 miljoen is geïnvesteerd. Op een dak van 40.000 m2 zijn 12.000 zonnepanelen geplaatst met een totaalvermogen van 3 MWp. De gebruikte zonnecellen zijn geproduceerd door Solland Solar.


20

Bij windenergie kiest DELTA, naast een aantal eigen investeringen in windparken, met name voor participatie in projecten van derden. In 2009 zijn we diverse samenwerkingsverbanden aangegaan, hoofdzakelijk met lokale partijen. Daarnaast bieden we zakelijke klanten de mogelijkheid een groot deel van hun elektriciteitsverbruik zelf op te wekken met een windturbine. In het verslagjaar zijn verschillende nieuwe initiatieven opgestart met als doel de productiecapaciteit van windenergie in Zeeland uit te breiden. De modernisering en uitbreiding van het windmolenpark Kreekraksluis is daar een voorbeeld van. HANDEL

De afdeling Trade handelt in energie om risico’s als gevolg van de fluctuerende energieprijzen te beperken en de levering van energie veilig te stellen. Op de tradefloor van DELTA wordt gehandeld in olie-, kolen-, CO2-, gas- en elektriciteitcontracten. Dankzij een scherpe inkoopstrategie en gunstige prijseffecten in de handelsportefeuille, wisten we in 2009 goede resultaten te behalen. De markt waarop we opereren wordt gedomineerd door grote, kapitaalkrachtige ondernemingen. Om daar als middelgrote speler goed te kunnen presteren, is het belangrijk de organisatie professioneel en efficiënt in te richten. Daaraan heeft DELTA het afgelopen jaar hard gewerkt. Ook de komende jaren zullen we blijven investeren in de verdere professionalisering van de Trade-afdeling.

LEVERING

Zakelijke markt De grens tussen klein- en grootzakelijk verbruik is wettelijk bepaald. Tot de grootzakelijke aansluitingen behoren klanten met een elektriciteitsaansluiting met een aansluitwaarde groter dan 3 x 80 Ampère. Voor gas is de grens per 1 januari 2009 veranderd van een volume van 170.000 m3 per jaar naar een technische capaciteit van 40 m3/uur. Wisselende jaarverbruiken en daarmee samenhangende administratieve lasten vormden de aanleiding van deze wijziging. Zo’n 70% van onze grootzakelijke klanten is gevestigd in Zeeland. Het volume van onze energieafzet ligt echter voor 70% buiten de provincie. Ons onderscheidend vermogen ten opzichte van andere aanbieders zit met name in de service en klantgerichtheid. Zo heeft elke grootzakelijke klant bij ons één vast aanspreekpunt. De klanttevredenheid onder zakelijke verbruikers is groot. Ongeveer 60% van de grootzakelijke klanten neemt zowel gas als energie bij ons af. Door de economische recessie nam de vraag hiernaar af. Presteerden ondernemingen in de voedingsmiddelenindustrie nog redelijk goed, de petrochemie en autoindustrie kregen zware klappen te verduren. Toch hebben we ook in deze branches geen klanten verloren en wisten we onze doelstellingen te behalen. Ons vermogen om snel en flexibel in te spelen op de wensen van de klant heeft daaraan bijgedragen.

- Water Waterbedrijf Evides levert drinkwater aan 2,5 miljoen consumenten en zakelijke klanten in Zuidwest-Nederland. De onderneming levert industriewater aan zakelijke klanten in heel Nederland. Evides is voor 50% eigendom van DELTA en voor 50% van Gemeenschappelijk Bezit Evides, een samenwerkingsverband van Zuid-Hollandse gemeenten die water betrekken van Evides. Bij het bedrijf ligt de nadruk op efficiency en kwaliteit van de bedrijfsprocessen. Dit resulteerde erin dat de winstgevendheid, ondanks stijgende kosten, in 2009 op hetzelfde niveau gehandhaafd kon blijven. Op het gebied van water is DELTA daarnaast onder de naam Triqua actief op het gebied van (kleinschalige) waterzuivering en -behandeling voor specifieke sectoren en projecten.

Consumentenmarkt DELTA levert als multi-utilitybedrijf een breed pakket diensten en producten aan consumenten en kleinzakelijke klanten. Naast energie gaat het om water en digitale diensten (radioen tv-signalen, telefonie en internet). - Energie De consumentenmarkt telt zo’n 180.000 voornamelijk Zeeuwse huishoudens. Zeeland is onze thuismarkt en we hechten eraan om onze Zeeuwse klanten een zo voordelig mogelijke energieprijs aan te bieden. De lage energieprijzen, de verschillende contractmogelijkheden en het aantrekkelijke loyaliteitsprogramma zorgen voor trouwe klanten. Het switchpercentage van DELTA bedraagt nog geen 3% tegenover een landelijk gemiddelde van meer dan 10%. In 2009 was de afzet in de consumentenmarkt redelijk stabiel. De vraag naar elektriciteit is licht gestegen, terwijl die naar gas iets daalde. De oorzaak daarvan is dat er steeds meer nieuwe woningen worden gebouwd, die beduidend minder energie verbruiken dan de oudere. Bovendien komen er steeds meer klimaatneutrale woningen bij, die zeer beperkt elektriciteit verbruiken. Als gevolg van de crisis investeerden minder huishoudens in duurzame, eigen energieproductiemiddelen als zonnepanelen en -boilers. De verhuur van cv-ketels is daarentegen gelijk gebleven.

- Digitale diensten Onder de naam ZeelandNet biedt DELTA digitale diensten aan, zoals internet, telefonie, radio en tv, en ICT-diensten als webhosting en netwerkbeveiliging. Daarbij richten we ons op zowel de particuliere als zakelijke klant. Zo’n 160.000 huishoudens, voornamelijk in Zeeland, hebben een kabelabonnement van DELTA. Daarvan hebben er 90.000 ook een abonnement op (kabel)internet. Voor bedrijven biedt DELTA daarnaast internet via glasvezel aan. Hoewel het marktaandeel van DELTA in Zeeland al groot is, hebben we de ambitie om verder te groeien. Met name digitale televisie zien we als een groeimarkt. Digitaal tv-kijken biedt de consument een aantal extra mogelijkheden en voordelen, zoals een betere beeldkwaliteit en een grotere zenderkeuze. Daarom investeren we veel in de ontwikkeling van nieuwe kabeltechnologie en zullen we in de toekomst nieuwe interactieve diensten aanbieden, zoals internet en e-mail via de interactieve tv. Het verschil tussen internet en televisie zal daardoor steeds verder vervagen. DELTA streeft ernaar om een snel en betrouwbaar internetproduct te leveren tegen een goede prijs. Daarom hebben we in het verslagjaar de internetsnelheden van het breedbandinternetabonnement verhoogd zonder dat de klant daarvoor extra moest betalen. Verder zullen we begin 2010 supersnel internet via de kabel introduceren, waarmee we minimaal 4x sneller zijn dan DSL. INFRADIENSTEN

De bedrijfsactiviteiten die samenhangen met het ontwerpen, aanleggen en onderhouden van de netwerken zijn ondergebracht in de divisie Infra. Onder de noemer Multi Infra Management voert DELTA activiteiten uit op het gebied van technische infrastructuur, meettechniek, openbare verlichting, hoogspanningstechniek en utility services. Deze laatste dienst legt zich toe op onder meer het onderhoud en beheer van warmtekrachtcentrales en windmolens. Infra is met ongeveer 500 fte’s een grote divisie. De opdrachtenportefeuile bestaat uit enkele belangrijke opdrachtgevers, zoals DNWB en Evides. Daarnaast komen veel opdrachten voort uit de multi-utilityaanpak van DELTA, met name uit de samenwerking met de divisie Energie.


21

Zo kan de zakelijke klant bij DELTA terecht voor een energiecontract in combinatie met de noodzakelijke meettechniek en kunnen meetdiensten op maat worden afgenomen. Ook binnen complexe bedrijfsvoeringen is het daardoor mogelijk om optimaal inzicht te krijgen in het energieverbruik, wat voor veel bedrijven een eerste stap op weg naar duurzamer energiemanagement is.

22

Naar een marktconforme organisatie DELTA Infra kan terugkijken op een goed jaar, waarin een aanzienlijke efficiencywinst is behaald. Mede daardoor kon de onderneming de uurtarieven verlagen. Dat is nodig, omdat Infra door de afsplitsing van de netbeheerder wordt gedwongen om nog efficiënter en commerciëler te werken. Infra streeft ernaar om in twee jaar tijd volledig marktconforme tarieven te kunnen aanbieden. In 2009 hebben we een aantal projecten volgens de ‘Samen Steeds Beter’-systematiek opgezet. Hierbij wordt volgens het Lean Six Sigma-model gewerkt aan het optimaliseren en marktgerichter maken van de processen en organisatie. We hebben daarnaast honderd ICT-werkplekken kunnen besparen, geïnvesteerd in relatiebeheer en in het opzetten van een centrale salesafdeling. Tenslotte maken we medewerkers bewust van het belang van een commerciële houding tijdens hun werkzaamheden en krijgen ze meer ruimte om ook andere diensten van DELTA aan te bevelen. Lichttechniek De business line Lichttechniek ontwerpt lichtplannen, adviseert over verlichting en voert verlichtingsprojecten uit. Bovendien beschikken we over een eigen storings- en onderhoudsdienst. De oplossingen die wij bieden, hebben zoveel mogelijk een duurzaam karakter, waarbij als uitgangspunt geldt dat ze bijdragen aan een vermindering van het energieverbruik en de CO2-uitstoot en waar mogelijk ook lichthinder verminderen. In 2009 is Lichttechniek gestart met het aanbieden aan gemeenten van een gratis inventarisatie van de openbare verlichting, gekoppeld aan een energiebesparingsadvies. Daarnaast hebben we een aantal openbare aanbestedingen op het gebied van openbare verlichting gewonnen. Dit betrof veelal nieuwbouwprojecten buiten Zeeland. Technische infrastructuur Technische infrastructuur richt zich op de aanleg en het onderhoud van netwerken voor elektriciteit, gas, water en communicatie. Daarbij gaat het om grootschalige projecten, zoals de volledige infrastructuur voor nieuwbouwwijken en bedrijventerreinen, maar ook om kleinschaliger activiteiten, zoals voorzieningen op recreatieparken of onderhoud aan schakelinstallaties. Het afgelopen jaar werden binnen deze business line, de grootste van de divisie Infra, verschillende reorganisaties doorgevoerd en is het aantal steunpunten in Zeeland teruggebracht van vier naar twee. Hoogspanningstechniek Zowel voor het openbare net als voor bedrijfsinstallaties verleent DELTA diensten op het gebied van hoogspanningstechniek: van planontwikkeling en vergunnings- en uitbestedingsprocedures tot uitvoering en beheer. De divisie Hoogspanningstechniek (vanaf 150kV) heeft industriële klanten, waaronder enkele grote petrochemische bedrijven, en voert daarnaast het onderhoud voor TenneT uit. In 2009 is hier een aantal nieuwe industriële klanten bij gekomen met een eigen hoogspanningsinstallatie.

Meettechniek Ook op het gebied van meettechniek biedt DELTA een compleet pakket diensten aan, van reguliere en specialistische meetdiensten tot verschillende vormen van monitoring voor grootzakelijke klanten. Als een van de weinige energiebedrijven in Nederland bieden we deze diensten aan voor zowel gas en elektriciteit als water. De klanten van Meettechniek bevinden zich vooral in Zeeland. In de zomer van 2009 heeft de divisie echter voor het eerst een grootschalig project buiten de provincie uitgevoerd. In juli en augustus hebben we ruim 800 ‘oude’ gas- en elektrameters in de gemeente Groningen vervangen door op afstand uitleesbare energiemeters. Deze stellen de gemeente in staat het energieverbruik op afstand te monitoren en zo energie te besparen. Utility Services Installaties die voor de energievoorziening zorgen, maken vaak integraal deel uit van de productieprocessen. Onder de naam Utility Services biedt DELTA infradiensten aan die verband houden met de aanschaf, het onderhoud en beheer van deze installaties. Daarvoor is specifieke kennis en ervaring nodig. Als energieleverancier en -producent hebben we die kennis in huis. Onze dienstverlening omvat uiteenlopende activiteiten: van een storing aan een warmtekrachtkoppeling tot het installeren van zonnepanelen. Ook zijn we steeds vaker betrokken bij het onderhoud van windmolenparken. Zo onderhouden we meer dan 50% van de Zeeuwse windmolens.

23

Afvalverwerking Binnen DELTA Milieu en Indaver vinden alle activiteiten plaats op het gebied van afvalverwerking. DELTA Milieu is gespecialiseerd in afvalbeheer. In Nederland richten onze activiteiten zich op het bieden van een totaaloplossing op maat voor niet-gevaarlijk en huishoudelijk afval aan ondernemingen en overheden. Daarbij zoeken we naar duurzame oplossingen, zoals composteren, vergisten, opwerken tot biomassa en het thermisch verwerken van afvalstoffen. Ook is DELTA Milieu actief op het gebied van industriële reiniging en slibontwatering. Indaver, waarvan DELTA 75% van de aandelen bezit, biedt duurzame en kostenefficiënte totaaloplossingen voor het afvalbeheer van internationale industriële klanten en overheden. Dankzij de vele eigen installaties, aangevuld met verwerkingsmogelijkheden bij derden, kan Indaver voor elk type afval een oplossing op maat bieden.

Samenwerking op het gebied van afvalverwerking In 2009 is verder gewerkt aan de integratie van DELTA Milieu en Indaver. Al eerder heeft Indaver de activiteiten van DELTA Milieu Gevaarlijk Afval overgenomen en deze voortgezet onder de naam Indaver Gevaarlijk Afval. Het streven is om in 2010 Indaver en DELTA Milieu te integreren tot één afvalverwerkingsdivisie binnen DELTA. DELTA MILIEU

In Nederland heeft DELTA zijn afvalverwerkingsactiviteiten ondergebracht in verschillende businessunits. Industriële Reiniging en DELTA Impex (slibontwatering) zijn actief op de industriële markt. DELTA Afvalberging richt zich op definitieve berging van afval. Alleen als hergebruiken of verbranden met energierecuperatie geen opties meer zijn, wordt afval definitief geborgen. De locaties hiervoor zijn de afvalberging de Derde

Merwedehaven in Dordrecht en de afvalberging Noord- en Midden-Zeeland in industriegebied Vlissingen-Oost. De bedrijfsonderdelen Verwerking en Compost & Biomassa verwerken huishoudelijk en gft-afval voor gemeenten in ZuidwestNederland. De ZRD (Zeeuwse ReinigingsDienst) ten slotte, beheert in opdracht van de Zeeuwse gemeenten alle milieustraten in Zeeland en verzorgt de afvalinzameling bij zo’n 60.000 huishoudens in zes gemeenten. De economische recessie heeft vooral gevolgen voor de bedrijfsonderdelen die actief zijn op de industriële markten. Zowel DELTA Industriële Reiniging als DELTA Impex had vooral in de eerste helft van 2009 te kampen met een belangrijke afname (15-20%) van de orderportefeuille. Ook DELTA Afvalberging zag het afvalaanbod teruglopen, niet alleen door de recessie maar ook door een verandering in de wetgeving die bepaalt dat brandbaar afval niet langer naar de stortplaatsen mag worden gebracht. Het vlakglasrecyclingbedrijf HiGH5 is in het verslagjaar verkocht aan Paté vanwege tegenvallende resultaten.


Omdat huishoudelijk afval minder conjunctuurgevoelig is, bleef de omzet van de bedrijfsonderdelen Verwerking en Compost & Biomassa in 2009 op peil. Onze gft-composteerinstallaties hebben, ondanks de sterk toegenomen concurrentie, een record aan gft-afval verwerkt: meer dan 211.000 ton. Consumenten die gft-afval aanbieden, mochten in april gratis een zak compost komen halen bij een milieustraat, gemeentewerf of compostbedrijf in de buurt. Met deze actie wilden we gemeenten en inwoners bedanken voor hun inspanning organisch afval gescheiden aan te leveren. De ZRD heeft zijn dienstverlening uitgebreid. In 2009 zijn we gestart met de inzameling van huishoudelijk afval in de gemeente Veere en met de gescheiden inzameling van kunststof in geheel Zeeland.

24

Waste-to-Energy Het hergebruik van organisch afval heeft een positief milieueffect. Bij het maken van compost wordt de uitstoot van CO2 beperkt en de compost als grondverbeteraar gebruikt. In het streven naar een optimale benutting van organische afvalstromen, werkt DELTA ook steeds meer groenstromen op tot biomassa. Bij ons streven naar een CO2-neutrale onderneming past ook vergisting van nat organisch afval. We onderzoeken of het haalbaar is om, naast onze deelneming in Ecofuels, meerdere vergistinginstallaties te realiseren voor huishoudelijk gft-afval en organisch afval dat afkomstig is van de levensmiddelenindustrie. Van kippenmest tot energie De biomassacentrale BMC Moerdijk is een ander toonaangevend voorbeeld van duurzame energieopwekking uit afvalstromen. In Moerdijk wordt van kippenmest energie gemaakt. Dit initiatief van DELTA, Coöperatie DEP, ZLTO en Austrian Energy & Environment draaide in 2009 een eerste volledig jaar na de opening in het najaar van 2008. Na enkele aanloopproblemen in de eerste maanden van 2009, leverde de centrale de rest van het jaar een goede prestatie. INDAVER

Indaver beheert afvalbeheerssystemen en exploiteert verwerkingsinstallaties voor gevaarlijk en niet-gevaarlijk afval. De focus ligt daarbij op recycling en energieproductie. Uitgangspunt bij al onze activiteiten is dat we zoveel mogelijk hernieuwbare bronnen inzetten. Al bij het ontwerp van onze installaties houden we er rekening mee dat deze zoveel mogelijk energie uit afvalstoffen moeten leveren (Waste-to-Energy). De energie die daarbij vrijkomt gebruiken we voor onze eigen installaties, leveren we aan bedrijven in de buurt en aan het publieke net.

Indaver beheert jaarlijks zo’n 3 miljoen ton afvalstoffen in verschillende Europese landen. Wij streven ernaar een toonaangevende speler te zijn in Noordwest-Europa voor het beheer en de verwerking van industrieel en gevaarlijk afval. Voor huishoudelijk en niet-gevaarlijk bedrijfsafval willen wij een partner zijn voor overheden in België, Nederland en Ierland. Via onze ’Public waste Partnerships’ bieden we een passend antwoord op behoeften van gemeenten. Wij streven ernaar met hen samenwerkingsverbanden aan te gaan voor de lange termijn en waar mogelijk gezamenlijk te investeren in verwerkingscapaciteit.

Europese positie Indaver had in 2009 te kampen met de negatieve gevolgen van de economische crisis. Doordat de bedrijfsactiviteiten afnamen, verminderde het aanbod van industrieel afval met 15 tot 20%. Daarop hebben we het kostenniveau verlaagd, efficiencymaatregelen getroffen en investeringen uitgesteld. Net zoals bij DELTA Milieu is de omzet op het gebied van huishoudelijk afval op peil gebleven. De strategie van Indaver is erop gericht de verwerkingscapaciteit en commerciële activiteiten systematisch uit te breiden over heel Europa. We doen dit zowel via organische groei als door weloverwogen acquisities. Daarbij richten we ons in de eerste plaats op landen waar onze belangrijkste klanten gevestigd zijn. Zo is Indaver actief in Duitsland dankzij een meerderheidsparticipatie (51%) in de SAV-groep. Deze biedt integrale dienstverlening aan voor industrieel en gevaarlijk afval, van inzameling tot eindverwerking. Tot de klanten van SAV behoren met name chemische en farmaceutische ondernemingen. Daarnaast is de groep actief in bodemsanering, zowel in Duitsland als in andere Europese landen. De installaties van SAV-bedrijf AVG leveren voldoende energie om 30.000 huishoudens van stroom te voorzien. Projecten in ontwikkeling Indaver opereert internationaal en kan dankzij de eigen verwerkingscapaciteit in België, Duitsland en Nederland en overslagstations in heel Europa inspelen op de behoeften van internationale klanten. In Meath, Ierland, bouwen we een Waste-to-Energy-installatie. Deze installatie kan 200.000 ton huishoudelijk afval en niet-gevaarlijk industrieel afval verwerken en zal daarmee 20.000 huishoudens van energie kunnen voorzien. Het project helpt Ierland bij het realiseren van zijn doelstellingen in het kader van het Kyoto-protocol. In Antwerpen wil Indaver op termijn, mede afhankelijk van de marktontwikkelingen, een vierde roosteroven bouwen, waarvan de energieproductie zal overeenkomen met de energiebehoefte van 35.000 huishoudens.

25

Solar Sinds begin 2009 is Sunergy Investco volledig eigendom van DELTA. Beide dochterondernemingen in het solarsegment, Solland en Sunergy, werken nu vanuit dezelfde ‘technologieroadmap’. Binnen Sunergy wordt onder andere gewerkt aan veelbelovende technologieën voor de productie van silicium, de grondstof van zonnecellen, en voor het verwerken van silicium tot wafers. De kernactiviteit van Solland Solar is de ontwikkeling en productie van standaardzonnecellen en speciale ‘backcontacting’-zonnecellen (Sunweb) die zonlicht omzetten in elektriciteit. Het uiteindelijke doel is de algehele kosten van zonne-energie te verlagen door samen te werken met andere ondernemingen in de waardeketen, zoals leveranciers van wafers en producenten van zonnemodules.

Voor Solland Solar was met name de eerste helft van 2009 zwaar. Door de economische crisis was het moeilijker om de zonne-energieparken gefinancierd te krijgen, met vraaguitval als gevolg. Ook het faillissement van Econcern, een van de grote klanten van Solland, speelde een rol. Bovendien had Solland te kampen met wereldwijde overcapaciteit, prijsdalingen en te dure inkoopcontracten. Solland Solar zag de productie met 35% dalen. Solland heeft in het eerste halfjaar maatregelen genomen gericht op het verlagen van de kosten, zoals werktijdverkorting, het niet-verlengen van de 86 tijdelijke arbeidscontracten, heronderhandeling van eerder afgesloten inkoopcontracten en het fors terugbrengen van de inkoopprijzen. Dit resulteerde in een aanzienlijk betere tweede helft van het jaar, waarin ook de verkopen weer aantrokken.

Focus aanbrengen Omdat de markt van zonne-energie de afgelopen jaren is veranderd van een aanbod- in een vraagmarkt, positioneert Solland Solar zich nu sterker als partij binnen de kennisindustrie. Daarnaast heeft Solland Solar zijn strategie aangescherpt en besloten zelf zonnepanelen te produceren die in gebouwen worden geïntegreerd (building integrated) of op daken gemonteerd. Hierdoor is DELTA in staat om rechtstreeks aan klanten te leveren.


26

Samenwerking Medio 2009 kondigde DELTA de wens aan om een strategische samenwerking aan te gaan met branchegenoot Scheuten uit Venlo. De samenwerking was bedoeld om de kosten te reduceren en om gezamenlijk te investeren in onderzoek en ontwikkeling. Verschillen in strategie, visie en integratievoornemens resulteerden in het niet voortzetten van het samenwerkingsverband. In januari 2010 sloot Solland Solar een overeenkomst met de Oostenrijkse onderneming AT&S voor de gezamenlijke ontwikkeling en productie van zonnepanelen. AT&S is Europees marktleider op het gebied van printplaten voor elektronica. Dankzij de samenwerking heeft Solland toegang tot de technologie die hierbij wordt toegepast. Deze heeft veel overeenkomsten met de technologie die wordt gebruikt bij de productie van zonnepanelen. Ook produceert AT&S de voor de Subweb-technologie belangrijke back-contactingfolie. Inmiddels zijn de ondernemingen gestart met het opzetten van een pilotproductielijn voor panelen die bestaan uit de geavanceerde Subweb-cellen van Solland. Door de geleiding van de opgewekte energie te concentreren aan de achterzijde van de cel, levert Sunweb per cel meer rendement. Verwerkt en geschakeld in een zonnepaneel, loopt het voordeel nog verder op met 9%. De nieuwe productiewijze in combinatie met de efficiënte Sunweb-cel zal leiden tot lagere productiekosten en een hoger rendement.

Netbeheer DELTA netwerkbedrijf (DNWB) is eigenaar en beheerder van het gas- en elektriciteitsnet in Zeeland. DNWB is verantwoordelijk voor 380.000 aansluitingen van consumenten, bedrijven en overheden en voor een aantal in de wet vastgelegde taken, het zogeheten gereguleerd domein. Deze taken bestaan uit: • het doelmatig beheren en onderhouden van de transportnetwerken voor elektriciteit en gas, zodat veiligheid, stabiliteit en betrouwbaarheid geborgd zijn; • het distribueren van elektriciteit en gas voor de energieleveranciers en het transporteren naar de eindgebruiker; • het ondersteunen van de vrije energiemarkt voor zowel consumenten als bedrijven, bijvoorbeeld bij het overstappen naar een andere energieleverancier (switch); • het registreren en verwerken van de meterstanden en het toerekenen van gasverbruiken. De Energiekamer houdt toezicht op de uitvoering van deze taken. DNWB geeft een apart jaarverslag uit.

Bouwen aan een nieuwe organisatie In de Wet onafhankelijk netbeheer zijn de spelregels en financiële ratio’s opgenomen waaraan netbeheerders moeten voldoen. Energiebedrijven moeten op grond van deze wet uiterlijk op 1 januari 2011 hun netbedrijven hebben gesplitst van de leverings- en productiebedrijven.

In 2008 heeft DELTA de overdracht van het economisch eigendom van de distributienetwerken naar het verzelfstandigde netbedrijf gerealiseerd. In 2009 zijn ook de hoogspanningsnetten (150 en 380 kV) aan de landelijke netbeheerder TenneT verkocht. De laatste stap is de afsplitsing van DNWB van moederbedrijf DELTA, eind 2010. Het officiële splitsingsplan hiervoor heeft DELTA in juni 2009 ingediend. In december 2009 is het plan goedgekeurd door de minister van Economische Zaken. Al sinds 2008 werkt DNWB er hard aan om de inrichting van de organisatie in overeenstemming te brengen met de nieuwe situatie als volwaardig, zelfstandig netbeheerder. Verschillende nieuwe afdelingen zijn opgericht en bestaande afdelingen zijn uitgebreid en ondergebracht binnen DNWB. Destijds telde de netbeheerder ongeveer 30 medewerkers. Intussen is DNWB uitgegroeid tot een omvangrijke organisatie die goed is toegerust voor alle taken die horen bij een zelfstandig opererende onderneming. De nu ongeveer 100 fte’s tellende organisatie zal zich in de toekomst richten op de strategische taken. Voor de nieuwe aandeelhouders heeft DNWB diverse voorlichtingsbijeenkomsten georganiseerd om het nieuwe verzelfstandigde netbedrijf voor te stellen. In de loop van 2010 zal een nieuwe bedrijfsnaam worden geïntroduceerd.

27

Goede operationele performance Ondanks de door de Energiekamer opgelegde tariefsverlagingen, kan DNWB terugkijken op een goed jaar. De Energiekamer legde een doelmatigheidskorting op van 5,8% voor elektriciteit en 6,6% voor gas. Omdat DNWB in staat was de kosten goed te beheersen en ze in dezelfde mate omlaag te brengen, slaagde de onderneming erin het resultaat op niveau te houden. De elektriciteits- en gasnetten van DNWB behoren tot de hoogwaardigste en veiligste van Nederland. Bij het elektriciteitsnet bedroeg de gemiddelde uitvalduur 16,5 minuut (landelijk: 26,5 minuten) en bij gas 44 seconden (landelijk: 23 seconden). De gemiddelde aanrijtijd van monteurs naar storingen voor de gehele provincie ligt bij DNWB onder de 30 minuten. Bijdragen aan duurzaamheid Samen met de andere beheerders van Nederlandse elektriciteitsnetten gaat DNWB een infrastructuur aanleggen voor het opladen van elektrische auto’s. Om dit verder vorm te geven hebben de netbeheerders in het verslagjaar de stichting e-laad.nl opgericht. Het streven is om de komende jaren 10.000 oplaadpunten op openbaar terrein te realiseren. Met dit initiatief komt de netbeheerder tegemoet aan de wens van veel overheden om elektrisch vervoer te stimuleren. Elektrisch vervoer levert immers een grote bijdrage aan (inter) nationale en regionale doelstellingen op het gebied van milieu en energie. Voor een snelle ontwikkeling ervan is het van belang dat overal in Nederland automobilisten hun auto kunnen opladen. De netbeheerders nemen samen de verantwoordelijkheid om hiervoor de benodigde infrastructuur te realiseren. Voor hen is het bovendien belangrijk om in een vroeg stadium bij te dragen aan de ontwikkeling van elektrisch vervoer, omdat dit van grote invloed kan zijn op de ontwikkeling van elektriciteitsnetwerken.

Overige DELTA is sinds 2008 volledig eigenaar van biodieselfabriek Biovalue in de Eemshaven, waarbij op basis van een gepatenteerd productieproces koolzaad wordt omgezet in biodiesel. Biovalue werkt volgens het ‘zero pollution concept’: alles wat de fabriek in gaat, komt er in bruikbare producten weer uit. Er is dus geen afvalstroom. Voor Biovalue was 2009 geen goed jaar. Er was sprake van verminderde vraag als gevolg van een lagere bijmengverplichting van biobrandstoffen in een markt die bovendien wordt verstoord door buitenlandse import (vooral uit de Verenigde Staten). Overcapaciteit was hiervan het gevolg. Hierdoor lijkt het besluit om oliemaatschappijen te verplichten om rond 2010 5,75% van hun diesel en benzine bij te mengen met biologische brandstoffen van de baan. Door de vraaguitval was Biovalue gedwongen de productie gedurende drie maanden stil te leggen. Hoewel de marktomstandigheden vanaf het derde kwartaal verbeterden, moest het jaar toch met verlies worden afgesloten.


28

De zonnepanelen op het dak van de ds. G.H. Kerstenschool in Borssele leveren misschien nog geen financieel voordeel op, maar ze vormen al wel een mooie aanleiding voor lessen over duurzame energie.

‘Bij de bouw van onze nieuwe basisschool hebben we heel bewust voor zonne-energie gekozen, vertelt directeur Chris van Koeveringe. ‘We lieten een paar kleine panelen op het dak installeren. Op een display in de hal kunnen de leerlingen zien hoeveel watt de panelen op dat moment opleveren en hoeveel kilowattuur in totaal geproduceerd is.’ Daarnaast kwam DELTA met een interessant aanbod. Voor een klein maandbedrag zou het energiebedrijf er drie grote zonnepanelen bij plaatsen. Samen produceren deze voor ongeveer hetzelfde bedrag aan energie, waardoor we dus quitte zouden spelen. We kregen dus een groter volume aan energie, terwijl het ons niets meer kost.’

Zon op school

29

De nieuwe panelen werden officieel in gebruik genomen door de directeur van DELTA en een wethouder van de gemeente Borssele. Van Koeveringe: ‘Dat was een feestelijke middag. De kinderen uit groep 7 en 8, dus uit de bovenbouw, kregen eerst een gastles. Daarna volgde een quiz en kregen ze allemaal een led-zaklantaarn. Mensen van DELTA hebben een aantal kinderen en ouders geïnterviewd voor een video, die op de site van DELTA heeft gestaan.’

Met het project ‘Zon op School’, speciaal opgezet voor de Zeeuwse scholen, draagt DELTA bij aan de bewustwording van de scholieren. Energielessen Volgens Van Koeveringe draagt het project bij aan de bewustwording van de scholieren. ‘De meeste leerlingen bleken niet zo veel te weten over duurzame energie. Om ze te stimuleren, zijn we begonnen met ze te attenderen op het display in de hal. Wie daar als eerste 1000 watt op zag staan, mocht dat bij de schoolleiding melden en een prijsje in ontvangst nemen. In de weken daarna heeft een stagiaire lessen over zonne-energie gegeven aan kinderen uit groep 7 en 8.’ ‘Het schoolgebouw en de zonnepanelen zijn van de gemeente. Daarom past het ook zo goed bij Borssele, dat zich sterk profileert als energiebewuste gemeente. Iedereen is hier enthousiast over ons project. We overwegen zelfs om binnenkort subsidie aan te vragen voor heel veel zonnepanelen. We willen er mogelijk nog zo’n zeventig bij plaatsen.’

thema


Risicobeheer DELTA is actief op verschillende markten en wordt geconfronteerd met strategische, politieke, operationele en financiële risico’s die inherent zijn aan de activiteiten van de onderneming. Binnen deze context probeert DELTA deze risico’s al in een vroegtijdig stadium te onderkennen en beheersbaar te houden. In het verslagjaar heeft DELTA extra aandacht gegeven aan risico-inventarisatie, aan de risico’s binnen de onderneming in relatie met de gevoerde strategie en aan de risico-managementsystemen die inzicht geven in deze risico’s. Daardoor hebben we bewust de afweging kunnen maken welke risico’s bij DELTA horen en welke risico’s beter door anderen gedragen kunnen worden.

30

Beheersaspecten DELTA onderkent een aantal risico’s. Om risicobeheersmaatregelen te definiëren en uit te voeren, zijn deze risico’s systematisch geïdentificeerd en gecategoriseerd in de volgende hoofdgroepen: 1. De eerste categorie zijn de interne risico’s. Daartoe behoren strategische risico’s, organisatierisico’s, veiligheids- en aansprakelijkheidsrisico’s en ten slotte technische risico’s. a. In 2009 heeft DELTA, mede in het kader van de voorgenomen splitsing, de samenstelling van de totale portfolio van producten en activiteiten opnieuw geëvalueerd. Het directe resultaat hiervan is een sterk verhoogde en continue aandacht voor kostenreductie en stroomlijning van de organisatie. Hiermee reduceert DELTA ook de invloed die de ontwikkeling van technologie op het bedrijfsresultaat kan hebben. b. Binnen DELTA vindt een groot aantal fabrieksmatige en infrastructurele werken plaats. Het veiligheidsrisico wordt geborgd door strikte werkprocedures, kwaliteitsmanagementsystemen en periodieke audits. De medewerkers worden door de directie en het management van DELTA expliciet ondersteund bij het behoud van een veilige werkomgeving. c. Een uitgebreide set verzekeringen beschermt DELTA tegen schades waarvoor DELTA aansprakelijk kan worden gehouden. Gedurende de verslagperiode is er voor DNWB een aansprakelijkheidsverzekering afgesloten die volledig voldoet aan de nieuwe situatie van het netwerkbedrijf.

2. De tweede categorie wordt gevormd door de externe risico’s. Daartoe behoren: politieke en regelgevingrisico’s, marktrisico’s en maatschappijrisico’s. a. De activiteiten die DELTA onderneemt hebben een sterke relatie met overheidsregulering, subsidies en weten regelgeving. DELTA kent de risico’s die samenhangen met zijn activiteiten op het scheidsvlak van publiek en privaat. Door een actieve participatie in het publieke debat en door de intensieve band die DELTA heeft met zijn publieke aandeelhouders, wordt dit marktrisico zo goed mogelijk beheerst. b. DELTA handelt actief op de internationale gas- en elektriciteitsmarkten. De prijzen op deze markten bewegen sterk en door de lage economische groei vormt het afzetvolume ook een onzekere factor. Om deze risico’s goed te beheersen, heeft het Risico Oversight Committee (ROC) ook in 2009 intensief samengewerkt met de divisie Energie. Het ROC ziet erop toe dat de energiehandelsactiviteiten van DELTA binnen de gestelde risicomarges blijven. Ook in 2010 zal het ROC blijven toezien op de effectiviteit van het risicobeheer, waarbij het werkveld van het ROC zal worden uitgebreid naar alle operationele divisies. DELTA heeft in het verslagjaar bovenstaande risico’s voor alle onderdelen van de DELTA Groep in kaart gebracht, geclassificeerd en activiteiten gedefinieerd om deze risico’s te beheersen. Dit vormt bij DELTA een expliciet onderdeel van de planning- en controlcyclus. De operationele divisies zijn hierbij betrokken en hiervoor ook verantwoordelijk gemaakt, waardoor het beheer van risico’s een onderdeel is van de dagelijkse activiteiten.

Om de invloed die de risico’s kunnen hebben op het Groepsresultaat goed in te kunnen schatten, is in de verslagperiode extra aandacht gegeven aan het proces om risico’s te kwantificeren. Bij het identificeren en wegnemen van doublures, inconsistenties en lacunes bij de al bestaande activiteiten op het gebied van risicomanagement en interne beheersing, sluit DELTA aan bij het COSO-raamwerk (Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission). Deze systematiek is in de verslagperiode geïmplementeerd en moet bijdragen aan het systematisch en blijvend identificeren en onderkennen van risico’s. Om dit proces uit te voeren, worden de operationele divisies ondersteund door een aantal stafafdelingen. Deze stafafdelingen zijn actief op het vlak van compliance en externe regelgeving, internal audit en corporate-risicomanagement, strategic decision support en de afdeling Financial Control. Voor de handhaving van kwaliteitsnormen sluit DELTA aan bij verschillende ISO- en VCA-certificeringen. Om het vereiste kwaliteitsniveau te handhaven en verder uit te bouwen, worden de operationele divisies ondersteund door Business Excellence.

In control-verklaring De directie van DELTA is verantwoordelijk voor de inrichting en effectieve werking van het DELTA interne risicobeheersingen controlesysteem. Dit systeem is erop gericht om steeds tijdig op de hoogte te zijn van de mate waarin DELTA zijn strategische, operationele en financiële doelstellingen bereikt, een betrouwbare financiële verslaglegging te waarborgen, en te handelen in overeenstemming met de toepasselijke weten regelgeving. De opzet van het risicomanagement is mede gebaseerd op het COSO Enterprise Risk Management-Integrated Framework (COSO-ERM). Risico’s nemen is onlosmakelijk verbonden aan ondernemen en het uitvoering geven aan de strategie. Ons risicobeheersingsysteem stelt ons in staat om ondernemingsrisico’s beheerst te nemen, actief te volgen en daar waar nodig passend actie te nemen. Gezien het maatschappelijk belang worden er hoge eisen gesteld aan de levering van onze diensten, met name met betrekking tot kwaliteit en veiligheid. Deze eisen zijn verwoord in diverse wetten. Om aan deze hoge eisen te voldoen, investeert DELTA veel in processen en systemen. Dit vormt dan ook het hart van ons risicobeheersingen controlesysteem voor alle bedrijfsonderdelen.

Belangrijke elementen hierbij zijn: • kwaliteitssystemen voor de levering van onze diverse diensten en voor de onderliggende processen; • crisismanagementorganisatie en -procedure, -trainingen en -trainingsevaluaties; • regelmatige bewustwordingsacties voor de medewerkers op het gebied van veiligheid; • periodieke risicoanalyses en risicorapportages voor directie en managementteam; • project-risicomanagement; • gedragscode en huisregels; • klokkenluidersregeling; • personeelsselectiebeleid (o.a. verklaringen van gedrag); • planning & controlcyclus; • treasurybeleid en -rapportages; • beschrijving van de a.o./i.c. voor de belangrijke financiële processen; • gestructureerd financieel maanden jaarafsluitingsproces; • autorisatieregeling. Op de goede werking van de controlesystemen worden gedurende het jaar interne audits uitgevoerd. Ten behoeve van de jaarrekeningcontrole beoordeelt de externe accountant, voor zover dit efficiënt is in het kader van diens controleaanpak, maatregelen van interne beheersing ten aanzien van de financiële verslaglegging. De externe accountant rapporteert de bevindingen aan de directie, Auditcommissie en Raad van Commissarissen. Er wordt naar gestreefd de kans op fouten, op het nemen van verkeerde beslissingen en op het verrast worden door onvoorziene omstandigheden zo veel mogelijk te reduceren. Volledigheid valt hierbij echter niet te garanderen. Het is mogelijk dat DELTA bloot staat aan risico’s die nog niet bekend zijn of die (nog) niet belangrijk worden geacht. Geen enkel systeem van interne risicobeheersing en -controle kan een absolute zekerheid bieden tegen het niet realiseren van ondernemingsdoelstellingen, noch kan het alle onjuistheden, verlies, fraude en overtredingen van wetten en regels geheel voorkomen. De directie rapporteert en legt verantwoording af over de opzet en de effectieve werking van het systeem van interne risicobeheersing en -controle aan de Auditcommissie en de Raad van Commissarissen. Op basis van de door haar uitgevoerde evaluatie en in overeenstemming met best practice II.1.5 in de Nederlandse Corporate Governance Code, is de directie van DELTA van oordeel dat het risicobeheersingen controlesysteem ten aanzien van de financiële verslagleggingsrisico’s gedurende 2009 naar behoren heeft gefunctioneerd en een redelijke mate van zekerheid verschaft dat de jaarrekening 2009 geen materiële onjuistheden bevat. De directie van DELTA blijft zich ook in 2010 inzetten voor een verdere versterking en professionalisering van haar interne risicobeheersingen controlesysteem, waarbij tevens aandacht voor mogelijke efficiencyverbeteringen in deze processen zal worden gecontinueerd. delta jaar verslag 2009

31

Corporate governance Goed ondernemerschap, integer handelen, respect, toezicht, transparante verslaglegging en het anderszins afleggen van verantwoording vormen de belangrijkste leidraad voor het corporategovernancebeleid van DELTA. Wij willen zorgvuldig omgaan met maatschappelijke belangen. DELTA volgt de Nederlandse Corporate Governance Code, die de commissie-Tabaksblat heeft opgesteld voor in Nederland aan de beurs genoteerde vennootschappen, ook al is een aantal bepalingen niet direct van toepassing op de onderneming.

32

Structuur, beleid en naleving DELTA N.V. is een structuurvennootschap in de zin van artikel 2:154 van het Nederlandse Burgerlijk Wetboek. De consequenties die het Burgerlijk Wetboek hieraan verbindt zijn in de governance van DELTA als niet geheel passend ervaren. De betrokkenheid van de (Algemene vergadering van) Aandeelhouders (AvA) en Raad van Commissarissen (RvC) bij de gang van zaken van de onderneming heeft haar weerslag gevonden in statuten en diverse reglementen. Daarin is ook vastgelegd waar (aanvullende) goedkeuring nodig is van hetzij de RvC dan wel de AvA op voorgenomen directiebesluiten met betrekking tot investeringen en/of overnames of bij het afstoten van (delen) van de onderneming. Als het hiermee gemoeide bedrag de som van EUR 5 miljoen te boven gaat, is voor voorgenomen besluiten de instemming vereist van de RvC. Gaat het om investeringen en dergelijke met een waarde van meer dan EUR 55 miljoen, dan is de voorafgaande instemming van de aandeelhouders van DELTA vereist. Directie Binnen de grenzen van haar bevoegdheid heeft de DELTAdirectie zichzelf een aantal spelregels opgelegd in het directiereglement. Hierin zijn onder de vier leden van de directie de diverse bestuurstaken verdeeld, zijn de interne procuraties geformuleerd, is de besluitvorming binnen de directie vormgegeven en zijn de uit de Nederlandse Corporate Governance Code voortvloeiende regels neergelegd, zoals regels betreffende tegenstrijdige belangen van directieleden. In het verlengde van de interne procuratie heeft de directie een procuratiereglement opgesteld dat na goedkeuring van de RvC in 2008 in werking is getreden en waarin de diverse aan medewerkers toegekende procuraties zijn vastgelegd. Raad van Commissarissen De RvC van DELTA houdt toezicht op het totale functioneren van de onderneming inclusief de nagestreefde beleidsregels en de behaalde resultaten door de directie, de financiële positie van de vennootschap en de financiële verslaglegging. Daarnaast vervult de RvC de rol van sparring partner van de directie. Om die rol te kunnen vervullen, dient de RvC een profiel te hebben dat aansluit bij dat van de onderneming.

De profielschets zoals die door de RvC is opgesteld geeft inzicht in de kwaliteiten die (kandidaat-)leden dienen te bezitten, een en ander met inachtneming van het versterkte voordrachtrecht van de Centrale Ondernemingsraad (COR) en de afspraak die onder anderen aandeelhouders, RvC en directie hebben gemaakt over de invulling van vacatures in de RvC. Ook op het punt van de samenstelling (diversiteit naar leeftijd, achtergrond en expertise) voldoet de RvC aan de Code. Het punt van de diversiteit naar geslacht blijft, met slechts één vrouwelijk lid in de RvC, nog een aandachtspunt. Taken en bevoegdheden, alsmede interne besluitvormingsprocessen en de rol van de voorzitter van de RvC, zijn neergelegd in een RvC-reglement. Daarin zijn ook zaken als periodieke evaluatie van het eigen functioneren conform het gestelde in de Code neergelegd. Naast dit reglement bestaan ook de reglementen voor het Audit Committee en de Strategy Committee van de RvC. Het Audit Committee rekent naast onderwerpen van financiële en fiscale aard ook het toezicht op de risico’s die de vennootschap wenst te lopen tot zijn taak. Risicomanagement en rapportage over het gevoerde beleid staan dat ook regelmatig op de agenda van het Audit Committee maar ook op die van de voltallige RvC.

Aandeelhouders De rol van de aandeelhouders van DELTA en de bevoegdheden van de algemene vergadering zijn vastgelegd in de statuten. Aandeelhouders van DELTA zijn betrokken en gedreven, mede ingegeven door hun publieke karakter (alle zijnde gemeenten of provincies). Zoals de Code aangeeft, geldt ook voor DELTA-aandeelhouders dat zij bij hun handelen in beginsel hun eigenbelang mogen nastreven, binnen het kader van de wettelijke maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Maar zeker door de ruime bevoegdheden die de AvA van DELTA krachtens de statuten heeft, is de wijze waarop aandeelhouders hun stemrecht uitoefenen van grote invloed op de gang van zaken binnen de onderneming.

De commissie-Frijns constateerde dit in bredere zin in tal van andere vennootschappen in Nederland en beveelt ook aan een beleid te voeren ter zake bilaterale contacten tussen de vennootschap en haar aandeelhouders. Bij DELTA heeft een dergelijk beleid vorm gekregen in gemaakte afspraken over periodiek informeel overleg tussen de directie en de aandeelhouders onder leiding van een onafhankelijke derde. In het verlengde van de constateringen van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code kunnen deze afspraken zich ontwikkelen tot een gedragscode teneinde de processen tussen bestuur, RvC en (algemene vergadering van) aandeelhouders zorgvuldig te laten verlopen en een juiste belangenafweging door het bestuur en de RvC mogelijk te maken ter zake de te voeren strategie. De nu opgedane ervaringen zullen in de nieuwe governance van DELTA na de afsplitsing in 2010 van de netbeheerder DNWB in een overall actualisering van de governance hun finale vorm krijgen.

Dividend Directie en aandeelhouders hebben het dividendbeleid voor de periode 2007 tot en met 2010 in een voor allen aanvaardbare en werkbare meerjarenvisie vastgelegd.

Betrekkingen met externe belanghebbenden Gezien het belang en de positie van de onderneming publiceert DELTA regelmatig zijn resultaten en belangrijke gebeurtenissen door middel van persberichten en publicaties via zijn website. Reglementen DELTA kent verschillende reglementen die de kaders aangeven voor het functioneren van de verschillende organen, dan wel inhoud geven aan binnen DELTA geldende regels. De regelingen worden van tijd tot tijd getoetst en zo nodig aangepast. Het betreft: - statuten - directiereglement en RvC-reglement - gedragscode - procedure voor het omgaan met een vermoeden van ongewenst gedrag (‘klokkenluidersregeling’) Voorts zijn geplaatst op de website: - rooster van aftreden van de Raad van Commissarissen - reglement voor de Raad van Commissarissen

Ondernemingsraad In het geheel van statuten, reglementen en andersoortige overeenkomsten mag ten slotte de relatie met de (C)OR van de DELTA Groep niet onvermeld blijven. Een relatie die ingegeven is door wederzijds respect heeft vorm gekregen in een gestructureerd overleg tussen bestuurder en de (C)OR op basis van overeenstemming ter zake van te raadplegen onderwerpen en faciliteiten van de leden van de C(OR). Daarbij heeft in de loop van het verslagjaar de vorming van een Europese Ondernemingsraad eveneens haar beslag gekregen. Compliance DELTA heeft een door de RvC vastgesteld ‘Klokkenluidersreglement’ dat medewerkers, in aanvulling op de activiteiten van de compliance officer, de gelegenheid geeft om vermoedens van een misstand bij de directie en/of vertrouwenspersoon te melden zonder het risico te lopen van enige benadeling in zijn positie als werknemer.


33

Bericht van de Raad van Commissarissen Voor DELTA was 2009 het jaar dat zich kenmerkte door de afronding van onze grootste investering in Zeeland ooit: de gasgestookte Sloecentrale in Vlissingen. Maar het was ook het jaar waarin de Nederlandse inbreng in de energiesector sterk afnam als gevolg van overnames door buitenlandse partijen. Bovendien werd er veel gediscussieerd over de beste governance, de beste vorm van bestuur in de energiesector. De splitsing van netwerken en productie- en leveringsbedrijf waren al langer onderwerp van discussie. In 2009 kwamen daar privatisering, buitenlandse inbreng en publiek belang bij. Vraagstukken waarmee ook DELTA te maken heeft. Voor ons staat in die discussies steeds het ondernemingsbelang voorop: hoe kunnen we onze activiteiten het beste uitvoeren? Dat we daarbij rekening houden met de belangen van alle stakeholders spreekt voor zich.

34

Een grillig jaar De financiële crisis en de daaropvolgende recessie hebben ook DELTA niet onberoerd gelaten. Grote industriële klanten produceerden minder, verbruikten dus minder energie en produceerden ook minder afval. Bovendien werden banken terughoudender met financieringen en werd er fors minder gebouwd. Investeringen in duurzame oplossingen liepen daardoor terug, hetgeen de verwachte groei in duurzaamheid flink remde. Ook de politiek toonde zich in 2009 grillig door niet langer investeringen in duurzame energie te faciliteren. De focus in Den Haag verschoof van groen naar beschikbare middelen en met name de betaalbaarheid van energie kreeg alle aandacht. Toen ook de olieprijs fors daalde, en daarmee de prijs van elektriciteit, werd duurzame energie zelfs nog minder aantrekkelijk. De politiek in Zeeland is eveneens in beweging. Onze aandeelhouders volgen scherp wat elders in Nederland gebeurt. Zij zien dat energiebedrijven worden verkocht en dat andere provincies en gemeenten daaraan verdienen. Dat deze ontwikkeling hen aan het twijfelen brengt is begrijpelijk. Het is aan de directie, de Raad van Commissarissen en aandeelhouders om deze onzekerheid weg te nemen door een heldere meerjarenstrategie en goede afspraken. Dat is goed voor de onderneming én voor alle stakeholders. In de loop van 2009 heeft een delegatie van de Raad van Commissarissen (de heren Hennekeij en Izeboud) tezamen met de general counsel (de heer Lustenhouwer) en de secretaris voor de Raad (de heer Van den Heuvel) een start gemaakt met te inventariseren wat een goede governance zou zijn voor DELTA NV na de splitsing. Dit traject heeft zich eerst geconcentreerd op de governance voor het af te splitsen netwerkbedrijf. In de loop van 2010 wordt dit traject uitgebreid naar DELTA NV met als doel de ‘spelregels’ tussen directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders te actualiseren. Dit proces loopt nog en moet resulteren in eigentijdse governance-regels, die op de juiste wijze verantwoordelijkheden en bevoegdheden combineren.

Bijeenkomsten Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen is in 2009 negen maal bij elkaar geweest in aanwezigheid van de statutaire directie. Eén vergadering hiervan was speciaal belegd in het kader van de ontwikkelingen binnen de statutaire directie en had als onderwerp het functioneren van de directie en de Raad van Commissarissen. Tijdens de vergaderingen zijn de volgende onderwerpen behandeld: • strategie en de hieruit voortgekomen concrete stappen; • financiële onderwerpen, zoals kwartaalrapportages en de jaarrekening; • groepsplan met de operationele en financiële doelstellingen van de vennootschap; • acquisities, (des)investeringen, samenwerking met andere partijen; • dividendbeleid; • investeringsbeleid; • financieringsbeleid; • risicomanagement; • procuratieregeling; • corporate governance; • gesprekken met aandeelhouders binnen het aandeelhoudersoverleg; • compliancebeleid; • ontwikkelingen omtrent de governance in de sector: liberalisering, marktwerking, Wet onafhankelijk netbeheer en splitsingsplan; • discussie met de aandeelhouders over de positionering van de deelneming in Evides; • ontwikkelingen in de zonne-energie: strategie, investeringen, opzet samenwerkingen (joint ventures, commercieel), uitkoop management; • grote projecten, zoals Sloecentrale, tweede kerncentrale, investeringen Indaver; • actuele onderwerpen, zoals overnames andere Nederlandse energiebedrijven, dispuut voormalige Essent-aandeelhouders, politieke ontwikkelingen.

Evides Een onderwerp dat in 2009 veel aandacht vroeg van de directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders was de positionering van Evides. Met de aanname in 2009 van de Drinkwaterwet wordt van rijkswege verder ingegrepen in de tariefstelling van drinkwater door regulering en worden verdere kaders gesteld voor de kwaliteit en leveringszekerheid van drinkwater. Ondanks deze borging van de publieke belangen van drinkwater, blijft er bij verschillende partijen een zeker gevoel van onbehagen ten aanzien van de binnen DELTA gehanteerde constructie. Vanuit de provincie Zeeland is daarbij de wens geuit om de aandelen Evides rechtstreeks onder de publieke aandeelhouders te brengen. Op verzoek van de aandeelhouders heeft DELTA in de periode juli-september 2009 verschillende scenario’s onderzocht voor eventuele verhanging van de aandelen Evides. De hoofdlijnen van de bevindingen zijn dit najaar uitvoerig besproken met de aandeelhouders. Randvoorwaarde voor alle betrokken partijen is dat eventuele verhanging van aandelen niet leidt tot aantasting van de financiële positie van DELTA of tot verlies van aandeelhouderswaarde. Directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders streven ernaar om voor de zomer van 2010 tot een gezamenlijke oplossing te komen. Overige onderwerpen De Raad van Commissarissen heeft enkele keren overlegd buiten aanwezigheid van de statutaire directie. Ook de rol van de Raad van Commissarissen is daarbij aan de orde geweest. In het verslagjaar hebben twee reguliere aandeelhoudersvergaderingen plaatsgevonden. Daarnaast vonden drie informele aandeelhoudersbijeenkomsten plaats om de aandeelhouders uitvoerig te informeren over actuele, strategisch belangrijke ontwikkelingen zoals het splitsingsplan en investeringen. Om enkele strategische en governance-issues uitvoeriger te bespreken, is een delegatie van de aandeelhouders drie keer bijeengeweest met een delegatie van de Raad van Commissarissen en van de statutaire directie. Ook zijn er informatiebijeenkomsten georganiseerd voor ambtelijke en politieke vertegenwoordigers van de aandeelhouders om de strategie en investeringen toe te lichten.

Audit Committee Het Audit Committee is in de loop van het verslagjaar zeven maal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn daarbij besproken: Management Letter, Groepsplan, kwartaalrapportages, halfjaarbericht, jaarrekening, financiële uitkomsten van projecten en investeringen, risicomanagement, IFRS, fiscale issues en enkele (des)investeringsvoorstellen. Het Audit Committee bestaat uit de heren prof. drs. C. Izeboud, C.H.J. van der Luijt RA (voorzitter) en G.K. van der Peijl. Tevens wonen de heren ir. P.G. Boerma, drs. F. Verhagen RA, H. Snijders (secretaris) en drs. W. de Leeuw RA (Deloitte) de bijeenkomsten bij. Selectiecommissie De Selectiecommissie houdt zich bezig met de voorbereiding van en participatie in de selectieprocedures van nieuwe leden van de statutaire directie. Dit gebeurt al dan niet samen met een extern bureau. De hele Raad is bij de definitieve selectie betrokken.

In 2009 was de Selectiecommissie betrokken bij de selectieprocedure voor de nieuwe commercieel directeur. Per 1 november is de heer drs. J.J. Rieter in die functie benoemd. De Selectiecommissie bestaat uit mevrouw C.J.M. ter Bekke-Heijboer en de heer G.K. van der Peijl.

Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie is in de loop van het verslagjaar vier maal bijeengekomen. De volgende onderwerpen zijn besproken: beloningsbeleid en beloning statutair bestuur, honoreringsbeleid Raad van Commissarissen, arbeidsovereenkomsten leden statutair bestuur, doelstellingen statutair bestuur en DELTA-gerelateerde commissariaten. Voorts is de personele invulling binnen de statutaire directie besproken. De Remuneratiecommissie bestaat uit de heren E.J. Gelok en ing. J.I. Hennekeij (voorzitter) en mevrouw C.J.M. ter BekkeHeijboer. De heer H. van Stel (DELTA) treedt op als secretaris van de Remuneratiecommissie en de heer P. van Raaij, directeur HRM, als adviseur Strategiecommissie De Strategiecommissie is in 2009 vier maal bijeengekomen. Deze commissie volgt en bespreekt, tezamen met het management, de langetermijnstrategie en adviseert in dezen de Raad van Commissarissen. De commissie heeft met name de strategische positionering inzake de ontwikkelingen in de zonne-energie en de governance bekeken, ook met betrekking tot de dochtermaatschappijen en deelnemingen. De leden van deze commissie zijn de heren J.G. van der Werf (voorzitter), M.J. Wiersma en mr. W.C.T.F. de Zeeuw. Begeleidingscommissie Ter advisering van de statutaire directie heeft de Raad van Commissarissen in 2007 besloten tot het instellen van een Begeleidingscommissie. Deze commissie is in 2009 vier keer bijeengekomen en bestaat uit de heren J.I. Hennekeij (voorzitter), J.G. van der Werf en prof. drs. C. Izeboud. Governance post-splitsing De Raad van Commissarissen heeft in december besloten om een traject in gang te zetten die de bestaande governance moet bekijken en zo nodig moet actualiseren. Dit houdt onder meer in dat wordt gekeken naar het profiel, de omvang en de bezetting van de Raad van Commissarissen. Tevens zal worden gekeken naar de bestaande statuten en hieruit afgeleide reglementen. Deze commissie bestaat uit de vicevoorzitter van de Raad en de secretaris voor de Raad alsmede een delegatie van de aandeelhouders. Dit traject dient afgerond te zijn voor het einde van 2010. Samenstelling Raad van Commissarissen In 2009 hebben geen wijzigingen in de Raad van Commissarissen plaatsgevonden. De heren prof. drs. C. Izeboud, C.H.J. van der Luijt RA en M.J. Wiersma zijn herbenoemd. Hoofd Corporate Affairs, de heer mr. F.A.M. van den Heuvel, is tevens secretaris voor de Raad van Commissarissen en ondersteunt in die hoedanigheid de Raad in de meest brede zin.


35

Samenstelling statutair bestuur In 2009 bestond de statutaire directie uit de heren ir. P.G. Boerma (voorzitter directie), ir. A.S. Louter (directeur Operationele Zaken), drs. J.J. Rieter (directeur Commerciële Zaken, vanaf 1/11/09), drs. R.A.L. Verstraeten (financieel directeur a.i., tot 1/3/09), en drs. F.Verhagen (financieel directeur, vanaf 1/3/09). Jaarrekening De Raad van Commissarissen heeft kennisgenomen van het door de statutaire directie voorgelegde jaarverslag over het boekjaar 2009, de jaarrekening en de toelichting daarop. Verder heeft de Raad kennisgenomen van de Management Letter, het verslag van de jaarrekeningcontrole en de accountantsverklaring van Deloitte Accountants. Op grond daarvan heeft de Raad de jaarrekening 2009 voorzien van een positief advies en stelt de Raad de Algemene vergadering van Aandeelhouders voor om deze zonder voorbehoud vast te stellen.

36

Tot slot De Raad van Commissarissen wil de medewerkers van DELTA danken voor hun inspanningen en inzet gedurende het afgelopen jaar. In alle divisies waren goede ontwikkelingen: de afronding van de bouw van de Sloecentrale, de verdere samenwerking tussen DELTA Milieu en Indaver, nieuwe producten bij ZeelandNet en de aanleg van de noodzakelijke infrastructuur. Alle divisies, dochtermaatschappijen en deelnemingen hadden het moeilijk om te opereren in crisistijd. Op veel punten hebben medewerkers, directie, Raad van Commissarissen en aandeelhouders prima samengewerkt. Dat enkele strategische keuzes van DELTA het afgelopen jaar onderwerp van discussie waren, lag voor de hand. Vaker echter werd DELTA geprezen vanwege zijn moed om de zelfstandige koers te continueren, vanwege de durf om te blijven investeren in zonne-energie en vanwege de initiatieven om kernenergie als een wezenlijk onderdeel van de energiemix te positioneren. DELTA is niet de grootste, maar ook niet de kleinste. DELTA heeft niet alleen duurzame energieopwekking, maar zet ook fors in op op CO2-reductie. DELTA is een energiebedrijf en doet nog veel meer. DELTA zoekt steeds naar de optimalisatie: in schaal, in energiemix en in producten- en dienstenaanbod. 2009 was een lastig jaar, maar het was ook het jaar waarin de Sloecentrale is afgerond, waarin we kernenergie op de agenda hebben geplaatst, waarin we bleven geloven in zonneenergie en waarin de afval-, kabel- en wateractiviteiten ondanks de crisis verstevigd zijn. Wij zijn van mening dat het jaarverslag van DELTA op een transparante en toegankelijke wijze de ontwikkelingen en onderwerpen die in 2009 aan de orde waren weergeeft. Namens de Raad van Commissarissen van DELTA N.V. Ing. J.I. Hennekeij, Voorzitter

Personalia RAAD VAN COMMISSARISSEN

Dhr. ing. J.I. (Jaap) Hennekeij (1948), president-commissaris Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 1993 tot commissaris en in 1995 tot voorzitter Lopende termijn: Tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie: (Project)adviseur/voormalig lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties: voorzitter Raad van Advies Rothuizen van Doorn ’t Hooft, architecten en stedenbouwkundigen in Goes, voorzitter Coöperatieve Producentenorganisatie DELTA Zuid te Breskens, voorzitter Stichting Zeelandboek, lid bestuur Steunfonds voor de Zeeuwse musea

Dhr. E.J. (Jaap) Gelok (1951), secretaris Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 2002 Lopende termijn: Tot medio 2010 Beroep/hoofdfunctie: Burgemeester van Borssele Nevenfuncties: lid Aanpassings- en Inrichtingscommissie Borsele, voorzitter Stichting Zeeuwse Schaapskudde, voorzitter RvC Sportfondsen Borsele, voorzitter facilitair bureau brandweer Goes/Borsele, voorzitter Klankbordgroep RMPK, lid RvT ROC Zeeland, voorzitter RvC Woongoed Middelburg, voormalig burgemeester van de gemeente Strijen

Mw. C.J.M. (Conja) ter Nationaliteit: Indiensttreding: Lopende termijn: Beroep/hoofdfunctie:

Bekke-Heijboer (1959) Nederlandse Eerste benoeming in 2006 Tot medio 2010 zelfstandig organisatieadviseur Mens Mentis Consultancy

Nevenfuncties: lid RvT Ziekenhuis de Lievensberg, Voorzitter RvC Rabobank Het Markiezaat, bestuurslid Stichting Leergeld Bergen op Zoom

Dhr. prof. drs. C. (Kees) Izeboud (1946) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 2002 Lopende termijn: Tot medio 2013 Beroep/hoofdfunctie: zelfstandig organisatieadviseur, hoogleraar Faculteit Economische wetenschappen en Bedrijfskunde, Vrije Universiteit Amsterdam Nevenfuncties: lid RvC ING Nederland, voorzitter RvC Kruidenier Groep B.V., lid RvT Hivos, lid RvT Hivos-Triodos Fonds, vicevoorzitter RvT Zorgstroom, voorzitter RvT Omroep Zeeland, voorzitter RvT Film by the Sea, lid Raad van Toezicht Hogeschool Zeeland

DIRECTIE

Dhr. C.H.J. (Kees) van der Luijt RA (1964) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 2005 Lopende termijn: Tot medio 2013 Beroep/hoofdfunctie: lid RvB en CFO Inter Access Groep Nevenfuncties: commissaris woningcorporatie Vidomes, adviseur Arendhorst Informatica Opleidingen

Dhr. ir. P.G. (Peter) Boerma (1954), algemeen directeur (CEO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 maart 2006 Nevenfuncties: vicevoorzitter van het bestuur van EnergieNed, lid van het bestuur van de Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging Zeeland, voorzitter van de RvT van de Zeeuwse Bibliotheek en voorzitter RvT Emergis (GGZ-instelling Zeeland)

Dhr. G.K. (Govert) van Nationaliteit: Indiensttreding: Lopende termijn: Beroep/hoofdfunctie:

Dhr. ir. A.S. (Ad) Louter (1963), directeur operations (COO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 mei 2008 Nevenfuncties: lid adviesraad Nyenrode Energy Academy, lid Raad van Advies Lean manufacturing, lid Innovatienetwerk Zeeland

der Peijl (1939) Nederlandse Eerste benoeming in 2000 Tot medio 2011 voormalig voorzitter RvB De Hoop Terneuzen B.V.

Nevenfuncties: commissaris Holding De Vier Ambachten, RvT Stichting voor Regionale Zorgverlening (SVRZ), voorzitter RvB Ready Beton Hasselt, voorzitter RvB Minera Antwerpen, lid RvC Transport Mij. Terneuzen, lid RvC De Hoop Terneuzen

Dhr. J.G. (Johan) van der Werf (1952), vicevoorzitter Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 2001 Lopende termijn: Tot medio 2011 Beroep/hoofdfunctie: voormalig voorzitter Directie AEGON Nederland N.V. Nevenfuncties: lid RvC De Lotto, lid RvC ONVZ N.V., lid RvC Zevenwouden, lid RvT UMC Utrecht, Bestuurslid Pensioenfonds Cultuur, bestuurslid Right to Play, bestuurslid Nederlands Dans Theater

37

Dhr. drs. F. (Frank) Verhagen RA (1961), financieel directeur (CFO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 februari 2009

Dhr. J.J. (Jaap) Rieter (1962), commercieel directeur (CCO) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: 1 november 2009

Dhr. M.J. (Marten) Wiersma (1949) Nationaliteit: Nederlandse Indiensttreding: Eerste benoeming in 2007 Lopende termijn: Tot 2011 Beroep/hoofdfunctie: lid Gedeputeerde Staten van Zeeland Nevenfuncties: lid Algemeen Bestuur Zeeland Seaports (ZSP)

Dhr. prof. mr. W.C.T.F. Nationaliteit: Indiensttreding: Lopende termijn: Beroep/hoofdfunctie:

(Friso) de Zeeuw (1952) Nederlandse Eerste benoeming in 2001 Tot medio 2011 directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling B.V.

Nevenfuncties: praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft, lid bestuur Neprom, lid RvC Movares, Commissaris Spring Architecten BV, lid dagelijks bestuur Instituut voor Bouwrecht (IBR), lid RvT Instituut voor de Bouw (EIB), lid RvT Connekt, innovatienetwerk mobiliteit, voorzitter Stichting DDR-collectie, voorzitter Meezingkoor Waterland


CORPORATE LEADER GROUP

CENTRALE ONDERNEMINGSRAAD

Bestaande uit de directie plus:

Dhr. J.M. (Hans) de Feijter (1949) OR Milieu (voorzitter) per september 2009 OR Stafdiensten/SSC’s

Directeur Divisie Energie Dhr. ir. G. (Guido) Custers (1966) Directeur Divisie Infra Dhr. drs. E. (Erik) Duim (1952) Directeur Divisie Comfort Dhr. ir. P.P.C. (Pascal) de Klerk (1967) Directeur Divisie Milieu Dhr. ing. P. (Peter) Louwman (1960) Algemeen Directeur Indaver Dhr. R. (Ronny) Ansoms (1951) Directeur Solland Solar Dhr. H.J.M. (Henk) Roelofs (1957) vanaf april 38

Directeur Human Resource Management Dhr. drs. P.B. (Paul) van Raay (1951) General Counsel Dhr. mr. C. (Colin) Lustenhouwer (1955) Manager Strategic Decision Support Mw. drs. V.C.L.M. (Veronique) Heins RA (1967) Manager Customer Service Center Mw. H.J.M. (Harriëtte) Hesselmans (1959) Manager Business Excellence Dhr. M.A. (Michel) van Neutigem (1960) Manager Business Information Services Dhr. drs. J.J.D.M. (Jos) Pielage (1951) Manager Corporate Affairs Dhr. mr. F.A.M. (Frank) van den Heuvel (1965) Manager Corporate Communicatie Mw. M. (Mirjam) van Zuilen MCC (1958) Adjunct-directeur Financiën en Control Dhr. drs. H.S.C. (Harry) Snijders (1948)

Dhr. A. (Bram) Nonnekes (1952) OR Energie (secretaris) Dhr. C. (Kees) Joosse (1956) OR Stafdiensten/SSC’s (vice-secretaris) Dhr. H.A.M. (Harrie) Martens (1955) OR Infra (vice-voorzitter) Overige leden Mw. K. (Karin) Aspeslagh (1968) OR divisie Milieu Dhr. M.P. (Pepijn) van den Berg (1974) OR CSC Dhr. L. (Leen) Boer (1955) OR divisie INFRA Dhr. J.H. (Jaspert) Heijnsdijk (1947) uit per juli 2009 OR Stafdiensten/SSC’s Dhr. B. (Bart) van Houte (1956) OR Comfort (voorzitter) Dhr. M. (Maurice) de Jong (1968) OR Solland Solar (voorzitter) Dhr. J.G.T. (Theo) Nieuwburg (1958) OR divisie INFRA (secretaris) Dhr. B. (Bur) van Nugteren (1971) OR divisie Milieu Dhr. E.Y.M. (Etiënne) Poppe (1958) nieuw per september 2009 OR divisie Milieu Dhr. A. (Axel) Schäfer (1964) OR Solland Solar

Europese Ondernemingsraad Dhr. J.M. (Hans) de Feijter, COR DELTA N.V. Nederland, voorzitter EOR Dhr. L. (Leen) Boer, COR DELTA N.V. Nederland Dhr. A. (Bram) Nonnekes, COR DELTA N.V. Nederland Dhr. C. (Kees) Joosse, COR DELTA N.V. Nederland Dhr. A. (Axel) Schäfer, OR Solland Solar Dhr. Dhr. Dhr. Dhr.

E. (Eric) Demaertelaere, OR Indaver België G. (Guy) Smits, OR Indaver België, secretaris EOR R. (Rainer) Martens, OR SAV Duitsland R. (Rudi) Wachtel, OR SAV Duitsland

Werkgeversdelegatie: Dhr. P.G. (Peter) Boerma, Algemeen directeur DELTA N.V Dhr. P.B. (Paul) van Raay, Directeur HRM DELTA N.V. Dhr. A.J. (André) van Os, Ambtelijk secretaris

Jaarrekening 2009 Geconsolideerde jaarrekening 2009 40 41 42 43 44 45 57 83 90 91 92 94 96

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen Geconsolideerd kasstroomoverzicht Grondslagen voor de financiële verslaglegging Toelichting op de geconsolideerde balans Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht Toelichting bij gesegmenteerde informatie Gesegmenteerde informatie Geconsolideerde deelnemingen Niet-geconsolideerde deelnemingen

Vennootschappelijke jaarrekening 98 Vennootschappelijke balans per 31 december 2009 99 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 100 Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening

Overige gegevens 108 109 111 112 112

Winstbestemming Accountantsverklaring DELTA in cijfers, geconsolideerd DELTA kengetallen Berekeningswijze financiële ratio’s

Geconsolideerde balans per 31 december 2009 (voor resultaatverdeling) (bedragen x EUR 1.000)

ACTIVA

toelichting

Immateriële vaste activa Materiële vaste activa

1 2

Joint ventures, deelnemingen en financiële instrumenten Leningen u/g overige deelnemingen Overige financiële vaste activa Uitgestelde belastingvorderingen Derivaten

3 4 4 4 5

31-12-2009 514.878 1.002.159 548.271 15.797 54.468 88.580 179.316

Financiële vaste activa Totaal vaste activa Voorraden Onderhanden projecten voor derden

6 6

40

576.441 1.015.770 512.274 203.808 53.348 95.395 237.530

886.432

1.102.355

2.403.469

2.694.566

33.040 2.070

Totaal voorraden Handelsvorderingen Actuele belastingvorderingen Overige vorderingen Activa aangehouden voor verkoop Derivaten

31-12-2008

32.520 589 35.110

7 7 7 7 5

339.778 35.067 87.745 272.655

33.109 378.985 18.497 144.688 53.069 257.525

Totaal vorderingen

735.245

852.764

Totaal vlottende activa

770.355

885.873

59.137

55.025

Liquide middelen

8

Totaal activa

3.232.961

3.635.464

PASSIVA Eigen vermogen Nettoresultaat lopend jaar

1.251.014 7.091

1.263.750 100.916

Vermogen toerekenbaar aan aandeelhouders DELTA N.V. Minderheidsbelang derden

1.258.105 54.369

1.364.666 68.302

Groepsvermogen

1.312.474

1.432.968

Voorzieningen Pensioenverplichting Langlopende financiële verplichtingen Uitgestelde belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet Overige langlopende verplichtingen Derivaten

9 9 10 11 11 11 5

92.538 20.936 438.256 60.454 54.543 139.725 186.827

Langlopende verplichtingen Handelscrediteuren Actuele belastingverplichtingen Vooruitontvangen omzet Overige verplichtingen Bankkrediet Derivaten Totaal vlottende passiva Totaal passiva

104.269 20.169 742.243 63.664 60.097 140.494 242.453 993.279

12 12 12 12 12 5

283.491 96.307 14.950 101.657 96.074 334.728

1.373.389 164.968 80.980 13.050 145.427 104.391 320.292

927.207

829.108

3.232.961

3.635.464

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening (bedragen x EUR 1.000)

toelichting

DELTA N.V. 2009

Netto-omzet

13

1.967.266

101.406

2.210.774

Inkoopwaarde van de omzet

14

(1.403.333)

(18.531)

(1.649.250)

Operationele brutomarge

DNWB 2009 DELTA N.V. 2008

563.933

82.875

561.524

15

32.241

58

42.112

16

33.912

-

630.086

82.933

590.853

17 18 19

236.417 213.349 191.243

35.204 7.370 21.543

250.572 169.689 92.448

20

18.312

768

4.885

Totaal nettobedrijfslasten

659.321

64.885

517.594

Bedrijfsresultaat

(29.235)

18.048

73.259

67.751

1.075

46.568

38.516

19.123

119.827

(29.500)

(7.121)

9.016

12.002

114.398

(2.139)

(1.274)

(14.620)

6.877

10.728

99.778

3.306

-

1.645

10.183

10.728

101.423

Minderheidsbelangen

3.092

-

507

Aandeelhouders van DELTA N.V.

7.091

10.728

100.916

Overige bedrijfsopbrengsten (derden) Reële waardemutatie handelsportefeuille

Brutomarge Diensten van derden Personeelskosten Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen Overige bedrijfskosten

Resultaat deelnemingen

21

Operationeel resultaat Financiële baten en lasten

22

Resultaat voor belastingen Vennootschapsbelasting

23

Resultaat na belastingen uit voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat na belastingen uit beëindigde activiteiten Resultaat in het jaar

24

(12.783)

(5.429)

Resultaat toe te rekenen aan:

De minister heeft op 2 december het splitsingsplan goedgekeurd. In dit plan wordt de juridische splitsing van het netwerkbedrijf (DNWB) en DELTA N.V. beschreven. Deze splitsing dient uiterlijk ultimo 2010 gerealiseerd te zijn. DELTA N.V. heeft ervoor gekozen om in deze jaarrekening, naast de geconsolideerde winst-en-verliesrekening van de Holding, ook de winst-en-verliesrekening van het netwerkbedrijf apart te vermelden om het effect van het verdwijnen van dit netwerkbedrijf te tonen.

delta jaarrekening 2009

41

Geconsolideerd overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten (bedragen x EUR 1.000)

toelichting

DELTA N.V. 2009

DELTA N.V. 2008

10.183

101.423

Resultaat in het jaar na vennootschapsbelasting gerealiseerd Niet-gerealiseerde resultaten: Effectieve deel van winsten en verliezen op afdekkingsinstrumenten in een kasstroomafdekking Energiederivaten Herclassificatie - aanpassingen

42

5 (69.137) 35.612

(69.133) (55.736)

(33.525)

(124.869)

Rentederivaten Herclassificatie - aanpassingen

(8.396) 6.117

(3.317) (6.811)

(Latente) winstbelastingen

(2.279) 9.204

(10.128) 34.992

(26.600)

(100.005)

Aandeel in niet-gerealiseerde resultaten van joint ventures en geassocieerde deelnemingen* Aandeel in niet-gerealiseerde resultaten van joint ventures en geassocieerde deelnemingen Herclassificatie - aanpassingen (Latente) winstbelastingen

(18.163) -

4.178 -

(18.163)

4.178

Translatiereserve verschillen Translatiereserve verschillen Herclassificatie - aanpassingen

(13) -

239 (156)

(Latente) winstbelastingen

(13)

83

(13)

83

61 (244)

377 -

Overige mutaties Overige mutaties Herclassificatie - aanpassingen (Latente) winstbelastingen

(183)

377

Totaal van niet-gerealiseerde resultaten

(44.959)

(95.367)

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten

(34.776)

6.056

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten toe te rekenen aan: Minderheidsbelangen

2.615

Aandeelhouders van DELTA N.V.

(37.391)

588 5.468

* het aandeel in niet-gerealiseerde resultaten van joint ventures en geassocieerde deelnemingen betreft vrijwel geheel mutaties in de hedgereserve bij joint ventures.

Tot en met 2008 werden naast de mutaties die voortvloeien uit transacties tussen aandeelhouders, ook de mutaties in o.a. de hedgereserve, in niet-gerealiseerde resultaten van deelnemingen, in joint ventures en geassocieerde deelnemingen en in de translatiereserve (in samenhang met de omrekening van de jaarrekening van een buitenlandse activiteit) getoond in het mutatieoverzicht van het eigen vermogen. Met ingang van 1 januari 2009 is IAS 1 herzien en dienen deze mutaties te worden gerapporteerd als niet-gerealiseerde resultaten in een overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten. De niet-gerealiseerde resultaten worden samen met de gerealiseerde resultaten verwerkt in het mutatieoverzicht eigen vermogen.

Geconsolideerd mutatieoverzicht van het eigen vermogen (bedragen x EUR 1.000)

Boekwaarde 1 januari 2008 Wijziging consolidatiekring

Totaal

gestort aandelenkapitaal

wettelijke reserve

hedgereserves

1.433.444

6.937

122.941

64.497 1.107.558

-

-

-

-

-

-

-

-

-

(297)

overige onverdeelde reserves winst

Vermogensinbreng derden

58.822

-

Winstverdeling 2007/dividendbetaling

(57.265)

-

(29.093)

-

86.358

-

1.345

-

(1.345)

-

-

Mutatie i.v.m. geactiveerde ontwikkelingskosten

-

Overboekingen i.v.m. verplichtingen a.g.v. putopties

(7.792)

-


6.056

-

Boekwaarde 31 december 2008

1.432.968

6.937


1.432.968

92.899

(35.508) 1.199.422

100.916

68.302

6.937

92.899

(35.508) 1.199.422

100.916

68.302

-

-

-

(3.316)

-

(34.776)

-

1.312.474

-

588

(50.458)


-

100.916

Winstverdeling 2008/dividendbetaling


58.822

6.851

-

Overboekingen i.v.m. verplichtingen a.g.v. putopties

-

(297)

-

(31.944)

-

(114.530)

16.981

-

Transactie tussen aandeelhouders

Mutatie i.v.m. geactiveerde ontwikkelingskosten

114.530

aandeel derden

6.937

(2.294)

(100.005)

-

(18.712)

(9.329)

-

59.787

(10.499)

-

10.499

-

-

-

-

-

(18.163)

(26.128)

(191)

54.908

(61.636) 1.250.805

(100.916)

(7.792)

(13.232) -

-

(3.316)

7.091

2.615

7.091

54.369

De transactie tussen aandeelhouders betreft de aankoop van het minderheidsbelang in Sunergy Investco B.V. Op de uitbreiding van het belang in Sunergy Investco B.V. wordt IFRS 3 vervroegd toegepast. Dit betekent dat er geen goodwill wordt geboekt aangezien het wordt beschouwd als een transactie tussen aandeelhouders. De wettelijke reserve betreft onder andere de niet-uitgekeerde winsten uit minderheidsdeelnemingen. De wettelijke reserve en de hedgereserve zijn niet vrij uitkeerbaar. Het getoonde aandeel derden heeft, na de aankoop van de minderheidsbelangen in Sunergy Investco B.V. en Solland Solar Energy Holding B.V, met name nog betrekking op het minderheidsbelang van NEIF (NIBC European Infrastructure Fund) in het Duitse afvalverwerkingsbedrijf SAV. De overboeking naar verplichtingen als gevolg van putopties heeft betrekking op de minderheidsaandeelhouders van Indaver.


43

Geconsolideerd kasstroomoverzicht (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

UIT OPERATIONELE ACTIVITEITEN

44

Bedrijfsresultaat Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Reële waardemutaties handelsportefeuille Correctie vooruitontvangen omzet Afschrijvingen en waardeverminderingen Mutatie voorzieningen Mutatie voorraden Mutatie handelsvorderingen Mutatie handelsschulden Mutatie overige vorderingen/schulden Overige mutaties

(29.235) 51.535 (33.912) (5.554) 191.243 (11.730) (2.001) 39.207 118.524 (10.636) (2.347)

73.259 2.755 12.783 (7.063) 92.448 (6.143) (6.179) (29.907) (30.783) 30.681 (1.969)

Uit bedrijfsactiviteiten

305.094

129.882

Kasstromen voortvloeiend uit ontvangen dividenden uit deelnemingen Kasstromen voortvloeiend uit financiële baten en lasten Kasstromen voortvloeiend uit winstbelastingen

30.423 (29.500) 4.716

54.751 (5.429) (19.624)

Kasstroom uit operationele activiteiten

310.733

159.580

(109.390)

(166.060)

(58.920)

(220.247)

206.083

18.832 (84.690)

37.773

(452.165)

Mutatie bankkrediet Mutatie langlopende verplichtingen Uitgekeerde dividenden Vermogensinbreng door derden

(8.317) (285.619) (50.458) -

29.055 256.101 (57.265) 58.822

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

(344.394)

286.713

UIT INVESTERINGSACTIVITEITEN Investeringen en desinvesteringen in (im)materiële vaste activa Investeringen in groepsmaatschappijen en deelnemingen (na aftrek van verworven liquide middelen) Vervreemding van groepsmaatschappijen en deelnemingen (na aftrek van afgestane liquide middelen) Mutatie overige financiële vaste activa Kasstroom uit investeringsactiviteiten

UIT FINANCIERINGSACTIVITEITEN

Kasstroomontwikkeling in het jaar

4.112

(5.872)

Saldo liquide middelen begin boekjaar

55.025

61.186

Saldo liquide middelen ultimo jaar

59.137

55.314

Koersverschillen Eindsaldo volgens balans

59.137

(289) 55.025

Grondslagen voor de financiële verslaglegging 1. ALGEMENE GRONDSLAGEN DELTA N.V. is een naar Nederlands recht opgerichte naamloze vennootschap en is de moedermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezighouden met: • opwekken, transporteren en leveren van energie; • verrichten van milieudiensten m.b.t. afvalverwerking en industriële reiniging; • leveren van kabeldiensten, zowel met betrekking tot analoge en digitale televisie als voor internet en digitale telefonie; • ontwikkelen en produceren van duurzame energie op het gebied van wind- en zonne-energie en biodiesel; • wateractiviteiten. Mede in dit kader heeft de groep belangen in een aantal joint ventures en geassocieerde deelnemingen. De aandeelhouders van DELTA N.V. zijn de provincie Zeeland, de Zeeuwse gemeentes, enige Zuid-Hollandse en Noord-Brabantse gemeentes en de provincies Zuid-Holland en Noord-Brabant. DELTA N.V. is statutair gevestigd in Middelburg aan de Poelendaelesingel 10. In 2009 hebben de volgende wijzigingen zich voorgedaan in de consolidatiekring: 1. overname van de aandelen van S’Energy in Sunergy Investco B.V. op 4 maart 2009 waardoor DELTA N.V. 100% eigenaar is geworden. DELTA N.V. bezat daarvoor al 55,11% van de aandelen. De aankoopprijs bedroeg EUR 32,0 mln. De reële waarde (gelijkgesteld met de nettovermogenswaarde) was EUR 13,2 mln. Door vervroegde toepassing van IFRS 3 revised ‘Bedrijfscombinaties’ wordt deze aankoop beschouwd als een transactie tussen aandeelhouders; 2. oprichting van en verwerving van een 49%-belang in NPG Willebroek N.V.; 3. uitbreiding aandelenbelang met 10% in Solland Solar Energy Holding B.V. naar 100% per 30 september 2009. Er is EUR 3,8 mln. betaald voor goodwill. De optie tot aankoop van de 10% was verwerkt voor EUR 7,1 mln. Het verschil van EUR 3,3 mln. is in mindering gebracht op de oorspronkelijke goodwill van EUR 71,3 mln; 4. uitbreiding van het 70%-belang in High5 Recycling Group N.V. naar 100%-belang. Deze onderneming is inmiddels verkocht; 5. verkoopactiviteiten op Curaçao. Met betrekking tot de overname in 2008 door Indaver van SAV is in 2009 de goodwill aangepast naar aanleiding van verdere analyse van de reële waarde. De goodwill is met EUR 13,7 mln. gedaald naar EUR 87,8 mln. als gevolg van de aanpassing van de reële waarde van terreinen en overige materiële vaste activa. De functionele valuta is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden euro’s. Deze jaarrekening 2009 is op 29 maart 2010 ondertekend en vrijgegeven voor publicatie door de Raad van Commissarissen. De Raad van Commissarissen zal de jaarrekening ter vaststelling voorleggen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 21 juni 2010. DELTA N.V. heeft gebruikgemaakt van de optie in Titel 9 Boek 2 BW om de vennootschappelijke jaarrekening op te stellen volgens de IFRS-grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening, met uitzondering van de groepsmaatschappijen en deelnemingen welke worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De vennootschappelijke winst-en-verliesrekening is op basis van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven.


45

Overeenstemmingsverklaring IFRS en samenvatting van wijzigingen in de waarderingsregels IFRS De geconsolideerde jaarrekening van de vennootschap is opgesteld in overeenstemming met de International Financial Reporting Standards (IFRS), uitgegeven door de International Accounting Standards Board (IASB), en de interpretaties uitgegeven door het International Financial Reporting Interpretation Committee (IFRIC) van de IASB die door de Europese Commissie (EC) zijn goedgekeurd tot en met 31 december 2009. Ten opzichte van het voorgaande boekjaar zijn de volgende nieuwe richtlijnen of aanvullingen/verbeteringen door de IASB uitgegeven en door de EC goedgekeurd voor gebruik binnen de Europese Unie. De nog niet door de EC goedgekeurde wijzigingen zijn niet in onderstaand overzicht meegenomen. Alle standaarden en aanvullingen/verbeteringen die niet van toepassing zijn op DELTA N.V. in 2009 zijn niet in onderstaand overzicht opgenomen, maar zijn wel opgenomen in de administratieve procedures voor de volgende jaren. A: De volgende standaarden en verbeteringen zijn door DELTA toegepast in de jaarrekening 2009: Nieuwe standaarden 1. IFRS 8: Operationele segmenten. Deze richtlijn heeft als ingangsdatum jaarperiodes die aanvangen op of na 1 januari 2009 en vervangt de standaard IAS 14 ‘Gesegmenteerde informatie’. Ten opzichte van de oude richtlijn geeft IFRS 8 meer handvatten om de segmenten te bepalen. Deze nieuwe richtlijn heeft geen impact op de rapportage van de operationele segmenten van DELTA.

46

Aangepaste richtlijnen 2. IAS 23 (revised): Herziene versie van richtlijn IAS 23 ‘Financieringskosten’. Deze richtlijn verplicht tot het gebruik van het activeringsmodel voor de bouwrente. DELTA heeft bij de implementatie van IFRS reeds gekozen voor het activeringsmodel waardoor deze aanvulling geen effect heeft op de cijfers van DELTA. 3. IAS 1 (revised): Herziene versie van richtlijn IAS 1 ‘Presentatie van de jaarrekening’. Hierin zijn opgenomen gewijzigde presentatievereisten, in het bijzonder de presentatie van de baten en lasten. DELTA heeft ervoor gekozen de winst-en-verliesrekening in de oude vorm te handhaven en een aanvulling te presenteren voor de niet-gerealiseerde resultaten. De nieuwe IAS 1 schrijft voor dat in het mutatieoverzicht van het eigen vermogen onder andere: a. de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten over de periode, waarbij de totale bedragen die toerekenbaar zijn aan eigenaars van de moedermaatschappij en aan minderheidsbelangen afzonderlijk moeten worden vermeld; b. de bedragen van transacties met eigenaars in hun hoedanigheid van eigenaars, waarbij bijdragen door en uitkeringen aan eigenaars afzonderlijk moeten worden vermeld. De onder b. genoemde bedragen worden expliciet in het mutatieoverzicht van het eigen vermogen benoemd. Het onder a. genoemde totaal van de gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten is de vermogensmutatie tijdens een periode die voortvloeit uit transacties en andere gebeurtenissen, met uitzondering van mutaties die voortvloeien uit transacties met eigenaars in hun hoedanigheid van eigenaars. Dit kan in twee of een overzicht(en) worden gepresenteerd. DELTA heeft geopteerd voor de presentatie in twee overzichten. IAS 1 definieert onder andere de volgende begrippen: • de geconsolideerde winst-en-verliesrekening Hierin is opgenomen het totaal van baten minus lasten, exclusief de componenten van niet-gerealiseerde resultaten. • niet-gerealiseerde resultaten (other comprehensive income) Deze niet-gerealiseerde resultaten omvatten baten en lasten (met inbegrip van herclassificatie aanpassingen) die niet in winst of verlies worden opgenomen zoals door andere IFRS’s vereist of toegestaan. Niet-gerealiseerde resultaten bestaan uit de volgende componenten: a. wijzigingen in herwaarderingsreserves (zie IAS 16 en IAS 38); b. actuariële winsten en verliezen op toegezegdpensioenregelingen opgenomen in overeenstemming met alinea 93A van IAS 19; c. winsten en verliezen die voortvloeien uit de omrekening van de jaarrekening van een buitenlandse activiteit (zie IAS 21); d. winsten en verliezen op herwaarderingen van voor verkoop beschikbare financiële activa (zie IAS 39); e. het effectieve deel van winsten en verliezen op afdekkinginstrumenten in een kasstroomafdekking (zie IAS 39).

Herclassificatieaanpassingen zijn bedragen die werden geherclassificeerd naar de winst of het verlies in de lopende periode en die in de lopende of vorige perioden werden opgenomen in niet-gerealiseerde resultaten. Aangepaste standaarden, vervroegd toegepast: 4. IFRS 3 (revised): Herziene versie van richtlijn IFRS 3 ‘Bedrijfscombinaties’. De belangrijkste wijzigingen betreffen de verwerking van acquisities voor items als kostprijs, goodwill en aankoop in delen en verkoop van deelnemingen met of zonder behoud van zeggenschap. Deze richtlijn is van toepassing vanaf 1 januari 2010; eerdere toepassing is toegestaan. Bij eerdere toepassing moet ook IAS 27 revised tegelijkertijd worden toegepast. DELTA heeft IFRS 3 revised vervroegd toegepast op de verwerving van 44,89% van de geplaatste aandelen van Sunergy Investco B.V. DELTA was reeds in het bezit van 55,11% van de geplaatste aandelen van Sunergy Investco B.V. Het verschil tussen de aankoopprijs en de reële waarde is verwerkt als transactie tussen aandeelhouders binnen het eigen vermogen. Voor het 10%-minderheidsbelang in Solland Solar Energy Holding B.V. waren reeds onder goodwill en kortlopende verplichtingen bedragen opgenomen. De goodwill is nu opgenomen voor de waarde resulterend op het moment van overname. 5. IAS 27 (revised): Herziene versie van richtlijn IAS 27 ‘De geconsolideerde jaarrekening en de enkelvoudige jaarrekening’. Deze herziening betreft de verwerking van verkoop van een gedeelte van een gehouden belang in een dochteronderneming, joint venture of geassocieerde deelneming. Deze richtlijn is van toepassing vanaf 1 januari 2010; eerdere toepassing is toegestaan. Aangezien IFRS 3 revised vervroegd is toegepast in 2009 is ook IAS 27 revised vervroegd toegepast. Overigens heeft dit geen effect gehad. Nieuwe interpretaties: 6. IFRIC 13 ‘Loyaliteitsprogamma’s’: geeft nadere uitleg over de behandeling van klantgetrouwheidsprogramma’s. Bij DELTA wordt het DELTA PlusPuntenprogramma gevoerd, dat niet als een klantgetrouwheidsprogramma wordt aangemerkt. De tot nu toe toegepaste administratieve verwerking van de uitgekeerde bedragen (als vooruitbetaling) behoeft door deze interpretatie niet gewijzigd te worden. Er is geen impact voor de jaarrekening 2009. 7. IFRIC 14 ‘IAS 19 – De limiet voor een actief uit hoofde van een toegezegdpensioenregeling, vereisten inzake minimale financiering en de wisselwerking hiertussen’: behandelt de beperking van activa uit hoofde van toegezegdpensioenregelingen, minimale financieringsverplichtingen en hun interactie. Er is geen impact voor de jaarrekening 2009. Jaarlijkse verbeteringen (door IASB gepubliceerd in mei 2008): 8. In het kader van het jaarlijkse verbeteringsproces door het IASB worden niet dringende maar noodzakelijke verbeteringen doorgevoerd. IAS 36 Bijzondere waardeverminderingen vereist een uitgebreidere informatieverschaffing indien afwijkingen in schattingen ontstaan. De schattingen worden gebruikt bij het bepalen van de bedrijfswaarde. Alle overige verbeteringen hebben geen of slechts geringe invloed op met name de toelichtingen. B: De volgende standaarden en verbeteringen zijn door DELTA nog niet toegepast in de jaarrekening 2009: Standaarden, aanvullingen, verbeteringen en IFRIC’s, goedgekeurd door de EU, maar die niet van kracht waren per balansdatum zijn niet vervroegd toegepast. Het betreft de volgende standaarden: 1. IFRS 5 (verbetering 2008) ‘Vaste activa aangehouden voor verkoop en beëindigde bedrijfsactiviteiten’: betreffen de plannen tot verkoop van een dochteronderneming waarbij sprake zal zijn van een verlies van zeggenschap. 2. IFRIC 17 ‘Uitkeringen van niet-geldelijke activa aan eigenaars’: DELTA heeft tot op heden dividenden alleen cash uitbetaald. 3. IFRIC 18 ‘Overdracht van activa van klanten’: Deze interpretatie geeft standaarden voor de verwerking van het verkrijgen van activa van een klant (of geldmiddelen van de klant om activa aan te schaffen) die nodig zijn om de klant te verbinden met een netwerk of om hem toegang te geven tot het verkrijgen van goederen of diensten. Overdracht van activa blijkt nauwelijks voor te komen. Ontvangen gelden van klanten voor aansluitingen worden als bijdrage derden behandeld en vallen in hetzelfde tempo vrij als de bijbehorende activa worden afgeschreven. Het niet vervroegd toepassen van deze nieuwe en/of gewijzigde standaarden is naar de mening van het bestuur niet nadelig voor het beeld van de financiële positie van DELTA.


47

Overheidssubsidies Overheidssubsidies worden opgenomen zodra het redelijkerwijs zeker is dat aan de voorwaarden voor verkrijging is of wordt voldaan en dat de subsidies zijn of zullen worden ontvangen. Bij activering van investeringsprojecten worden ontvangen subsidies, evenals ontvangen bijdragen in de aanlegkosten, in mindering gebracht op de aanschafwaarde van de activa. Exploitatiesubsidies worden veelal in mindering gebracht op de inkoopkosten. Fiscale subsidieregelingen worden opgenomen bij de berekening van de belastingplicht. Schattingen en veronderstellingen Het opstellen van een jaarrekening brengt met zich mee dat gebruik wordt gemaakt van schattingen en veronderstellingen die zijn gebaseerd op ervaringen uit het verleden en op factoren die naar het oordeel van het management aanvaardbaar zijn. Deze schattingen hebben voornamelijk betrekking op de opbrengsten uit levering en transport van elektriciteit en gas aan kleinverbruikers in verband met gespreide meteropname, op uitgestelde belastingvorderingen en op de hoogte van voorzieningen. Deze schattingen en veronderstellingen hebben invloed op de jaarrekeninggegevens, waarbij de werkelijke gegevens kunnen afwijken. De effecten van schattingswijzigingen worden prospectief verwerkt in de winst-en-verliesrekening. Schattingswijzigingen kunnen eveneens leiden tot wijzigingen in activa en verplichtingen of in componenten van het eigen vermogen. Dergelijke schattingswijzigingen worden verwerkt in de periode waarin een schattingswijziging heeft plaatsgevonden.

48

Bijzondere waardevermindering van activa Gedurende het verslagjaar wordt beoordeeld of er aanwijzingen zijn voor een bijzondere waardevermindering van activa. Indien dit het geval is, wordt een schatting gemaakt van de realiseerbare waarde van het actief; deze is gelijk aan de hoogste van de reële waarde minus verkoopkosten (fair value less costs to sell) of de bedrijfswaarde (value in use). De bedrijfswaarde wordt bepaald door de contante waarde van de geschatte toekomstige kasstromen, gebaseerd op de intern opgestelde en door de directie goedgekeurde ondernemingsplannen, gebruikmakend van een discontovoet vóór belastingen die zowel de actuele marktrente als de specifieke risico’s met betrekking tot het actief weergeeft. Ten aanzien van verantwoorde goodwill wordt jaarlijks een impairmentberekening opgemaakt. Een bijzondere waardevermindering wordt verwerkt indien de boekwaarde van een actief of de kasstroomgenererende eenheid waartoe het actief behoort, hoger is dan de realiseerbare waarde. Bijzondere waardeverminderingen van aan kasstroomgenererende eenheden toegewezen activa worden eerst in mindering gebracht op de boekwaarde van aan kasstroomgenererende eenheden (of groepen van eenheden) toegerekende goodwill en vervolgens naar rato in mindering gebracht op de boekwaarde van de overige activa van de eenheid (groep van eenheden). De betreffende activa worden niet lager gewaardeerd dan de eigen (individuele) realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering wordt teruggenomen indien vastgesteld wordt dat de uitgangspunten zijn veranderd op basis waarvan in het verleden de realiseerbare waarde is bepaald. Een bijzondere waardevermindering wordt alleen teruggenomen voor zover de resterende boekwaarde van het actief niet hoger is dan de boekwaarde die zou zijn bepaald, na aftrek van afschrijvingen, in de veronderstelling dat geen bijzondere waardevermindering had plaatsgevonden. Bijzondere waardeverminderingen van goodwill worden niet teruggenomen. Een bijzondere waardevermindering of terugname ervan wordt ten laste of ten gunste van het resultaat gebracht. Ontwikkelingen in 2009 In de loop van 2008 werd de wereld geconfronteerd met de financiële crisis en de daaruit voortvloeiende economische crisis. Door het wegvallen van de financiële prikkels (zowel voor financiering van investeringen als voor subsidiering van aanschaf van producten/diensten) is in 2009 de markt voor duurzame energie volledig ingestort. Deze crisis is niet aan DELTA voorbijgegaan; ook DELTA werd geconfronteerd met een afnemende vraag en een daaraan gerelateerde prijsdruk en dientengevolge een dalende omzet met betrekking tot nagenoeg het gehele producten- en dienstenpakket. In het licht van deze ontwikkelingen zijn de plannen op het gebied van duurzame energie voor de komende jaren tegen het licht gehouden en bijgesteld. Op basis hiervan heeft DELTA opnieuw de bedrijfswaarde voor deze bedrijfsonderdelen vastgesteld, hetgeen heeft geresulteerd in een neerwaartse bijstelling van de realiseerbare waarde en daarmee in een afwaardering op een aantal deelgebieden.

Gesegmenteerde informatie Er wordt nadere informatie verstrekt per bedrijfssegment. Bedrijfssegmenten worden onderscheiden overeenkomstig de bestuurlijke en interne rapportagestructuur van DELTA N.V. Leveringen tussen segmenten worden tegen marktconforme prijzen verrekend. Vreemde valuta De activa en passiva die in vreemde valuta worden gehouden, worden omgerekend tegen de valutakoersen die gelden aan het einde van de verslagperiode. De verschillen die verband houden met de wijziging van valutakoersen worden verwerkt in de winst-en-verliesrekening voor zover deze geen betrekking hebben op de netto-investering in buitenlandse deelnemingen; deze laatste leiden als onderdeel van de niet-gerealiseerde resultaten tot een mutatie in het eigen vermogen. In de winst-en-verliesrekening zijn de kosten en opbrengsten luidend in vreemde valuta omgerekend naar euro’s tegen de koers op het moment van de transactie.

2. GRONDSLAGEN VOOR DE CONSOLIDATIE De geconsolideerde jaarrekening omvat de financiële gegevens van DELTA N.V. en haar groepsmaatschappijen. Groepsmaatschappijen zijn rechtspersonen en vennootschappen waarin beslissende zeggenschap ter zake van het bestuur en het operationele en financiële beleid wordt uitgeoefend. Bij de bepaling of er sprake is van beslissende zeggenschap worden de bestaande en potentiële stemrechten, die momenteel uitoefenbaar of converteerbaar zijn, meegewogen. Daarnaast wordt hierbij beoordeeld in hoeverre andere overeenkomsten aanwezig zijn die DELTA N.V. de mogelijkheid bieden het operationele en financiële beleid te bepalen. Groepsmaatschappijen worden in de consolidatie betrokken vanaf het moment waarop van beslissende zeggenschap sprake is. Anderzijds wordt vanaf de datum waarop van beslissende zeggenschap geen sprake meer is, de consolidatie beëindigd. De groepsmaatschappijen zijn geconsolideerd volgens de integrale methode, waarbij vermogen en resultaat voor 100% in de consolidatie worden opgenomen. In het geval dat het belang in een groepsmaatschappij minder bedraagt dan 100% wordt het aandeel van derden afzonderlijk in de balans en de winst-en-verliesrekening tot uiting gebracht. In het geval van putopties wordt het hiermee samenhangende minderheidsbelang gereclassificeerd onder langlopende dan wel kortlopende verplichtingen. Purchase accounting wordt toegepast bij de verwerking van verwerving van groepsmaatschappijen. De kostprijs werd onder IFRS 3 (goedgekeurd in 2004 door de EU) hierbij verhoogd met de rechtstreeks aan de verwerving toe te rekenen kosten. Onder IFRS 3 herzien worden de rechtstreeks aan de verwerving toe te rekenen kosten niet langer verwerkt als onderdeel van de kostprijs van de bedrijfscombinatie doch direct ten laste van het resultaat gebracht. De waarderingsgrondslagen van groepsmaatschappijen worden, indien nodig, aangepast teneinde een uniforme toepassing binnen DELTA te realiseren.

3. GRONDSLAGEN VOOR DE BALANSWAARDERING De jaarrekening is opgesteld op basis van historische kosten, met uitzondering van de waardering op reële waarde van derivaten (financiële instrumenten). Alle transacties in financiële instrumenten worden verantwoord op transactiedatum. 3.1 Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op betaalde goodwill, ontwikkelingskosten, software, klantenbestanden alsmede gekochte transportrechten. Goodwill De goodwill vertegenwoordigt het positieve verschil tussen de verwervingsprijs van groepsmaatschappijen ten opzichte van de reële waarde van de verwerving. Goodwill, betaald bij de overname van groepsmaatschappijen, wordt verantwoord onder de post immateriële vaste activa. Goodwill betaald bij de overname van een joint venture of geassocieerde deelneming wordt begrepen in de verkrijgingprijs van de betrokken deelnemingen. Indien de overnameprijs lager is dan de reële waarde van de overgenomen identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen (negatieve goodwill), dan wordt dit verschil direct in het resultaat verwerkt.


49

De boekwaarde van goodwill omvat de historische kostprijs verminderd met de cumulatieve bijzondere waardeverminderingen. Op goodwill wordt niet afgeschreven. Jaarlijks wordt door middel van impairment tests vastgesteld of sprake is van noodzaak tot een bijzondere waardevermindering van goodwill. Bij het uitvoeren van de impairment tests wordt goodwill toegewezen aan kasstroomgenererende eenheden. Indien een transactie kan worden aangemerkt als een transactie tussen aandeelhouders, zal het verschil tussen de aankoopprijs en de reële waarde worden verwerkt in het eigen vermogen. Ontwikkelingskosten Ontwikkelingskosten worden gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en worden afgeschreven over een periode van 10 jaar, volgens het patroon van de extra kasstromen die gegenereerd worden door de verworven proceskennis. Software De geactiveerde software is gewaardeerd tegen historische kostprijs onder aftrek van afschrijvingen. Deze wordt in beginsel over een periode van 5 jaar lineair afgeschreven. De gebruiksduur wordt jaarlijks beoordeeld. Eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. Klantencontracten Klantencontracten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en worden afgeschreven volgens het patroon van de extra kasstromen die gegenereerd worden door de overgenomen klantencontracten.

50

Transportrechten Transportrechten zijn gewaardeerd tegen verkrijgingprijs en worden lineair afgeschreven over een periode van 20 jaar. De gebruiksduur wordt jaarlijks beoordeeld. Eventuele aanpassingen worden prospectief verwerkt. 3.2 Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs, onder aftrek van gecumuleerde lineaire afschrijvingen op basis van een geschatte levensduur, welke op technisch-economische maatstaven wordt bepaald, rekening houdend met een geschatte restwaarde en onder aftrek van (eventuele) gecumuleerde bijzondere waardeverminderingen. Ontvangen subsidies en bijdragen van derden in aanlegkosten van vaste bedrijfsmiddelen zijn in mindering gebracht op de waarde van de activa. Onder de materiële vaste activa is ook opgenomen een contant gemaakte schatting van het bedrag dat naar verwachting benodigd is voor eindafdichting van de stortplaatsen aan het einde van de stortperiode. De afschrijving is gebaseerd op de werkelijk in de periode verbruikte stortcapaciteit. Wijzigingen in de eindwaarde als gevolg van technische of economische ontwikkelingen en gevolgen van hantering van een gewijzigde disconteringsvoet worden gemuteerd onder de vaste activa en worden via de afschrijvingen in de toekomstige jaren ten laste van het resultaat gebracht. Indien het activum is afgeschreven, wordt het verschil direct in het resultaat verantwoord. Kosten van externe financiering van activa (bouwrente) worden in de kostprijs opgenomen indien deze rechtstreeks aan het activum kunnen worden toegerekend. Als een actief uit meerdere componenten met verschillende afschrijvingstermijnen en restwaarden bestaat, worden deze componenten afzonderlijk verantwoord. Investeringen ten behoeve van vervanging van componenten worden geactiveerd onder gelijktijdige afwaardering van de te vervangen componenten. De geschatte levensduur en de geschatte restwaarde worden jaarlijks ten tijde van het opstellen van het ondernemingsplan beoordeeld; indien op basis van impairmentberekeningen sprake is van een bijzondere waardevermindering, wordt de waardering aangepast. De materiële vaste activa in aanbouw zijn in de balans opgenomen tegen de per balansdatum daaraan bestede kosten van materiaal en diensten, kosten van directe manuren, een passend gedeelte van de direct toerekenbare overheadkosten en de rechtstreeks aan het activum toe te kennen financieringskosten. In 2009 heeft DELTA N.V de crossborderlease-transactie met betrekking tot de infrastructuur van gas afgekocht. Indaver heeft in 1999 een crossborderlease-overeenkomst afgesloten met een Amerikaanse investeerder met betrekking tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de verbrandingsoven in Doel. In deze transacties is het juridische en economisch eigendom aan de vennootschap voorbehouden gebleven. Derhalve zijn deze activa in de geconsolideerde jaarrekening opgenomen overeenkomstig de waarderingsgrondslagen die worden toegepast voor de materiële vaste activa.

3.3 Financiële vaste activa Algemeen Een bedrijfscombinatie is het samenbrengen van afzonderlijke entiteiten of bedrijfsactiviteiten in één verslaggevende entiteit. Een bedrijfscombinatie die in het toepassingsgebied valt wordt verwerkt volgens de overnamemethode, waarbij de volgende stappen genomen worden: 1. identificatie van de overnemende partij; 2. bepalen van de kostprijs van de bedrijfscombinatie; 3. toerekenen op de overnamedatum van de kostprijs van de bedrijfscombinatie. De kostprijs van een bedrijfscombinatie is het totaal van de reële waarde, op de datum van de ruil, van afgestane activa, aangegane of overgenomen verplichtingen en door de overnemende partij uitgegeven eigenvermogeninstrumenten. Hieraan worden onder IFRS 3 (goedgekeurd in 2004 door de EU de rechtstreeks aan de bedrijfscombinatie toe te schrijven kosten nog toegevoegd. Onder IFRS 3 herzien worden de rechtstreeks aan de verwerving toe te rekenen kosten niet langer verwerkt als onderdeel van de kostprijs van de bedrijfscombinatie doch direct ten laste van het resultaat gebracht. Goodwill wordt gewaardeerd als de waarde waarmee de kostprijs van de bedrijfscombinatie het belang van de overnemende partij in de netto reële waarde van de identificeerbare activa, verplichtingen en voorwaardelijke verplichtingen overschrijdt. Negatieve goodwill wordt direct in de winst-en-verliesrekening opgenomen en minderheidsbelangen in het eigen vermogen. Joint ventures, geassocieerde deelnemingen en financiële instrumenten Joint ventures zijn contractuele overeenkomsten waarbij DELTA N.V. tezamen met één of meerdere partijen activiteiten uitvoert waarbij alle partijen gezamenlijk de zeggenschap uitoefenen. Geassocieerde deelnemingen zijn die entiteiten waarin DELTA N.V. direct of indirect invloed van betekenis heeft maar geen beslissende zeggenschap. In het algemeen is hiervan sprake indien DELTA N.V. tussen 20% en 50% van de stemrechten kan uitoefenen. Investeringen in joint ventures en geassocieerde deelnemingen worden in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt volgens de ‘equitymethode’. Volgens deze methode vindt de initiële waardering plaats tegen kostprijs, waarbij derhalve ook de betaalde goodwill in dit bedrag is opgenomen. Jaarlijks wordt het aandeel in het resultaat bij- of afgeboekt en worden dividenduitkeringen op de waardering in mindering gebracht. Indien de (gecumuleerde) verliezen van de joint venture en/of deelneming de boekwaarde overstijgen, worden deze verliezen niet meer verwerkt, tenzij DELTA N.V. de verplichting heeft of betalingen heeft gedaan om deze verliezen aan te zuiveren. Financiële instrumenten zijn deelnemingen waarin DELTA N.V een belang heeft dat kleiner is dan 20%. In de geconsolideerde jaarrekening worden deze gewaardeerd tegen reële waarde, tenzij onvoldoende informatie beschikbaar is. Waardering vindt dan plaats tegen kostprijs. DELTA heeft besloten de reële waarde gelijk te stellen aan de nettovermogenswaarde. Niet-uitgekeerde resultaten van deelnemingen en rechtstreekse vermogensvermeerderingen betreffende deelnemingen waarvan uitkering niet zonder beperking kan worden bewerkstelligd, worden als onderdeel van de niet-gerealiseerde resultaten toegevoegd aan de wettelijke reserve. Het resultaat van financiële instrumenten gaat als onderdeel van de niet-gerealiseerde resultaten naar de wettelijke reserve deelnemingen. Leningen u/g overige deelnemingen Verstrekte leningen aan deelnemingen of aan externe partijen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, hetgeen overeenkomt met de geamortiseerde kostprijs. Waar nodig wordt een voorziening getroffen in verband met mogelijk oninbaarheid, die in mindering wordt gebracht op de boekwaarde. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen Onder financiële activa zijn ook uitgestelde belastingvorderingen opgenomen. Deze zijn een gevolg van het verschil in commerciële en fiscale waardering, alsmede verrekenbare verliezen. Uitgestelde belastingvorderingen en -verplichtingen worden tegen nominale waarde gewaardeerd op basis van vennootschapsbelastingtarieven, waarvan het wetgevingsproces materieel is afgesloten per balansdatum. Uitgestelde belastingvorderingen worden opgenomen als redelijkerwijs kan worden aangenomen dat verrekening kan plaatsvinden met toekomstige fiscale resultaten. Jaarlijks wordt een herbeoordeling gedaan voor de opname van de uitgestelde belastingvordering. 3.4 Voorraden Voorraden worden gewaardeerd tegen een gewogen gemiddelde kostprijs, gebaseerd op basis van de FIFO-methode (first in first out) of tegen de netto-opbrengstwaarde als deze lager is, onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. De waardeverminderingen op voorraden worden ten laste van het resultaat geboekt en afzonderlijk vermeld.


51

3.5 Onderhanden projecten in opdracht van derden DELTA hanteert de methode ‘percentage of completion’ voor de onderhanden projecten in opdracht van derden om de kosten en opbrengsten te bepalen die in het resultaat van de verslagperiode worden verwerkt. Voor het bepalen van het stadium van voltooiing worden de productiemetingen gebruikt. Onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een voorziening voor waarschijnlijke verliezen en reeds gefactureerde termijnen. Indien de gerealiseerde winst naar ratio van de voortgang van het project betrouwbaar kan worden vastgesteld, wordt deze opgenomen in de waardering. 3.6 Vorderingen Handelsvorderingen, overige vorderingen en overlopende activa worden in verband met de veelal korte looptijd gewaardeerd tegen reële waarde, onder aftrek van een voorziening voor het risico van oninbaarheid. Bijzondere waardeverminderingen worden in het resultaat verwerkt indien objectief is vast te stellen dat bedragen oninbaar zijn.

52

3.7 Vaste activa aangehouden voor verkoop en bedrijfsbeëindiging DELTA classificeert een activapost (of een groep van activaposten) als aangehouden voor verkoop indien de boekwaarde hoofdzakelijk door een verkooptransactie zal worden gerealiseerd en niet door het voortgezette verbruik ervan. Hiervoor dient het actief in de huidige staat onmiddellijk beschikbaar te zijn voor verkoop en de verkoop dient ook zeer waarschijnlijk te zijn en naar verwachting binnen één jaar plaats te vinden. Bij de (voorgenomen) afstotingen van een groep van activaposten zullen ook de rechtstreeks daaraan verbonden verplichtingen worden opgenomen in de waardering. Direct na de classificatie als aangehouden voor verkoop wordt de waardering van de activa gesteld op de laagste waarde van de boekwaarde en de reële waarde minus verkoopkosten en wordt meteen ook de afschrijving stopgezet. Bijzondere waardeverminderingen worden opgenomen in de resultatenrekening. 3.8 Liquide middelen Onder de liquide middelen worden niet alleen de geldmiddelen opgenomen maar ook kasequivalenten die zonder materieel risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen worden omgezet. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen reële waarde. 3.9 Eigen Vermogen In het mutatieoverzicht Eigen Vermogen wordt het verloop van het Eigen Vermogen toegelicht. Het maatschappelijk kapitaal van de vennootschap bedraagt EUR 9.080.000 en is verdeeld in 20 duizend aandelen met een nominale waarde van elk EUR 454. Per 31 december 2008 is EUR 6.937.120 geplaatst en volgestort. Gedurende 2009 is hierin geen wijziging opgetreden. Dividenden worden opgenomen als een verplichting in de periode waarin ze worden toegekend. Kapitaalbeheer Het beleid van DELTA N.V. op het gebied van kapitaalbeheer is erop gericht om het beheer van de liquide middelen en het aantrekken van financiële middelen zoveel mogelijk te centraliseren in de holdingmaatschappij DELTA N.V. Op basis van de ondernemingsplannen wordt jaarlijks het financieringsplan opgesteld, dat richting geeft aan de activiteiten van de afdeling Treasury van DELTA N.V. Een onderdeel hiervan is de jaarlijkse vaststelling van de verhouding tussen kort en lang vreemd vermogen. Ten behoeve van de noodzakelijke flexibiliteit in verband met de uitvoering van strategische projecten, beschikt DELTA N.V. over een stand-bykredietfaciliteit van maximaal EUR 500 mln. Het is daarnaast mogelijk om naar behoefte op andere wijze de kapitaalmarkt te betreden. 3.10 Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare feitelijke verplichtingen welke samenhangen met de bedrijfsactiviteiten. De voorzieningen worden opgenomen tegen de contante waarde van de te verwachten uitgaven. De contante waarde wordt berekend met behulp van een disconteringsvoet vóór belasting waarin de actuele marktbeoordeling van de tijdswaarde van geld tot uitdrukking komt. De verwachte uitgaven binnen een jaar na balansdatum worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. 3.11 Personeelsverplichtingen Daar waar deze voorzieningen betrekking hebben op pensioenverplichtingen en ziektekosten, zijn deze berekend op basis van actuariële grondslag. Deze verplichtingen worden apart zichtbaar gemaakt op de balans. Dit is enkel het geval bij de groepsdeelneming Indaver. Indaver voorziet in vergoedingen na uitdiensttreding voor de meeste van zijn medewerkers.

Deze vergoedingen worden verstrekt onder toegezegdebedragenregelingen en toegezegdpensioenregelingen via een verzekeringsplan of via een ongefinancierde regeling. De betaalde bijdrage op basis van de toegezegdebijdrageregeling wordt onmiddellijk in de winst-en-verliesrekening opgenomen. De kostprijs voor elk van de uitkeringen op basis van de toegezegdepensioenregeling wordt afzonderlijk bepaald waarbij gebruikgemaakt wordt van de actuariële ‘Projected Unit Credit’ waarderingsmethode. De onderneming neemt een gedeelte van de actuariële winsten/verliezen op als opbrengsten/verliezen indien de gecumuleerde niet-opgenomen winsten/verliezen op het einde van het voorgaande boekjaar de 10% overschrijden met betrekking tot: - de contante waarde van de brutoverplichting uit hoofde van toegezegde pensioenrechten op die datum; - de reële waarde van de fondsbeleggingen op die datum. Het overschot en tekort worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening over de verwachte gemiddelde resterende dienstperiode van de werknemers die deelnemen aan de regeling. 3.12 Langlopende verplichtingen De langlopende verplichtingen worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs met behulp van de effectieverentemethode. De binnen een jaar vervallende aflossingsverplichtingen op langlopende verplichtingen worden opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. Bij financiële lease (alle aan het eigendom verbonden voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessee) worden bij aanvang van een leaseperiode de financiële lease als activum en de verplichtingen onder de passiva opgenomen tegen de reële waarde. De afschrijving van het actief wordt bepaald conform de geldende regels voor materiële vaste activa. Bij operationele lease (alle aan het eigendom verbonden voordelen en risico’s zijn voor rekening van de lessor) worden de leasebetalingen op tijdsevenredige basis in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Het langlopende deel van de vooruit ontvangen omzet wordt onder langlopende verplichtingen geclassificeerd. Het gedeelte dat het volgend jaar vrijvalt wordt onder de kortlopende verplichtingen opgenomen. Tot slot is het gedeelte dat betrekking heeft op het huidig verslagjaar opgenomen onder de omzet. 3.13 Putopties De putopties worden tegen fair value opgenomen, waarbij de fair value wordt benaderd door de desbetreffende waardering van de putoptie jaarlijks te muteren met het aandeel in het resultaat en andere vermogensmutaties toekomend aan de desbetreffende putoptiehouder minus eventueel uitgekeerd dividend. Deze waarde wordt getoetst aan de indirecte opbrengstwaarde van het desbetreffende minderheidsbelang, waarbij een bandbreedte wordt gehanteerd voor het vereiste rendement. Indien de waardering van de putoptie hoger dan de hoogste indirecte opbrengstwaarde c.q. lager dan de laagste indirecte opbrengstwaarde uitkomt, vindt een aanpassing plaats van de waardering van de putoptie welke wordt gemuteerd in goodwill.

4. GRONDSLAGEN VOOR DE WAARDERING VAN FINANCIËLE INSTRUMENTEN 4.1 Waardering derivaten DELTA N.V. handelt in contracten voor elektriciteit, gas, kolen, olie, CO2-certificaten en valuta met betrekking tot het lopende kalenderjaar en de drie opvolgende jaren. DELTA N.V. beschouwt de markten voor deze producten als liquide voor deze periode; hiervoor zijn betrouwbare prijzen beschikbaar via brokers, beurzen en dataleveranciers. De reële waarde van commoditycontracten worden berekend op basis van deze gepubliceerde prijzen; er wordt geen gebruikgemaakt van eigen waarderingsmodellen. De gepubliceerde maand-, kwartaalen jaarprijzen worden slechts bewerkt om aan te sluiten op de relatieve perioden in de handelssystemen. Ook heeft DELTA N.V. derivaten als interest rate swaps. De reële waarde van interest rate swaps wordt berekend op basis van yield curves beschikbaar via o.a. brokers en De Nederlandsche Bank. 4.2 Financiële instrumenten DELTA maakt gebruik van financiële instrumenten om de normale marktrisico’s, die samenhangen met zijn energie-, valuta- en renteposities, te beheersen en te optimaliseren. DELTA past de richtlijnen IAS 32 ‘Financial Instruments: Presentation’ en IAS 39 ‘Financial Instruments: Recognition and Measurement’ toe. Op grond van deze richtlijnen worden derivaten (afgeleide financiële instrumenten) gewaardeerd tegen reële waarde (fair value) en worden handelscontracten in de winst-en-verliesrekening verwerkt op basis van ‘fair value through P&L’.


53

Definiëring Een derivaat is een financieel instrument of ander contract dat binnen het toepassingsgebied van IAS 39 valt en dat de drie volgende kenmerken bezit: - de waarde verandert als gevolg van veranderingen in een bepaalde rentevoet, prijs van een financieel instrument, commodityprijs, valutakoers, index van prijzen of rentevoeten of andere variabele, mits, in geval van een niet-financiële variabele, de variabele niet specifiek voor een contractpartij is (soms ‘de onderliggende waarde’ genoemd); - er is geen of slechts een geringe netto-aanvangsinvestering benodigd in verhouding tot andere soorten contracten die op vergelijkbare wijze reageren op veranderingen in marktfactoren; - de afwikkeling vindt in de toekomst plaats. Rubricering en saldering Derivaten worden onder de kortlopende, respectievelijk langlopende activa geclassificeerd indien de reële waarde positief is; onder de kort-, respectievelijk langlopende verplichtingen indien de reële waarde negatief is. Vorderingen en verplichtingen uit hoofde van derivaten voor verschillende transacties met dezelfde tegenpartij worden gesaldeerd indien er een contractueel of juridisch recht tot saldering bestaat en DELTA de desbetreffende kasstromen eveneens op gesaldeerde basis verrekent.

54

Verwerking reële waarde mutaties (fair value) Onder IAS 32 en 39 en onder IFRS 7 worden alle derivaten vanaf eerste opname gewaardeerd tegen reële waarde. Onder IAS 39 worden energie-commoditycontracten (olie, gas, kolen en elektriciteit, alsmede de daaraan gerelateerde posities in vreemde valuta) en renteswapcontracten als derivaat aangemerkt. Aanpassingen in de reële waarde (fairvalue-mutaties) van derivaten worden in het resultaat verwerkt. Op het algemene principe dat alle mutaties in de fair value in het resultaat moeten worden verwerkt, bestaan twee uitzonderingen: 1. Own-usebehandeling: voor commoditycontracten voor eigen gebruik, productie en in- en verkoopcontracten die bestemd zijn voor fysieke levering aan eindgebruikers past DELTA accrual accounting toe, hetgeen impliceert dat tussentijdse waardestijgingen niet in het resultaat worden verwerkt. Dergelijke transacties worden op het moment van effectuering tegen de dan geldende prijzen verwerkt als aan- of verkoop. 2. Hedge accounting: dit biedt de mogelijkheid om het effect van fairvalue-mutaties op het resultaat te beperken, doordat bij hedge accounting rekening wordt gehouden met tegengestelde effecten op het resultaat van fairvalue-mutaties van de hedgetransacties en van de afgedekte positie; de fairvalue-mutaties van derivaten worden in dit geval (via het overzicht van de niet-gerealiseerde resultaten) in het eigen vermogen verwerkt tot het moment dat de afgedekte positie/transactie plaatsvindt. Hedge accounting DELTA maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s die voortvloeien uit energie-commoditycontracten (olie, kolen, gas) af te dekken. Door afgesloten renteswaps wordt het risico van met wijzigingen in de rente samenhangende fluctuaties in de kasstroom afgedekt. DELTA past hiervoor cashflow hedging (kasstroomafdekking) toe, waarbij door middel van hedgetransacties het risico van schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden, worden afgedekt. De hedges zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is gerelateerd aan een balanspost of een toekomstige transactie die hoogst waarschijnlijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van de hedgereserve wordt (via het overzicht van de niet-gerealiseerde resultaten) in het eigen vermogen onder de hedgereserves verwerkt. Het niet-effectieve deel wordt verwerkt in het resultaat. De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het resultaat wordt verwerkt.

Criteria voor toepassing van hedge accounting Voor het toepassen van hedge accounting gelden strikte regels ten aanzien van noodzakelijke documentatie en effectiviteitmeting. Een derivaat kan onder hedge accounting worden gebracht indien het voldoet aan de volgende criteria: 1. bij het aangaan van de transactie dient het derivaat formeel als hedge te worden aangemerkt en moeten de hedgerelatie, de doelstellingen van de hedge en de risicomanagement-strategie worden gedocumenteerd; 2. voor cashflow hedges geldt dat ingedekte, verwachte, toekomstige transacties hoogst waarschijnlijk dienen te zijn en dat voornoemde verwachte toekomstige transacties de onderneming blootstellen aan schommelingen in (toekomstige) kasstromen die invloed op het resultaat kunnen hebben; 3. de effectiviteit van de hedgetransactie kan betrouwbaar worden vastgesteld; 4. de hedgetransactie is naar verwachting in hoge mate effectief; 5. de hedgetransactie wordt periodiek beoordeeld op effectiviteit. Effectiviteitmeting van hedges DELTA beoordeelt formeel, zowel bij het aangaan van de hedgerelatie als gedurende de looptijd daarvan, of de derivaten waarvan gebruik is gemaakt ten behoeve van hedgetransacties effectief zijn geweest voor het opvangen van veranderingen in de reële waarde of kasstromen van de afgedekte positie. Hiertoe beoordeelt en bepaalt DELTA of veranderingen in de reële waarde of de kasstromen van de afgedekte positie worden gecompenseerd door veranderingen in de reële waarde of kasstromen van het hedge-instrument, binnen een bandbreedte van 80% tot 125%. Het ineffectieve deel van een hedgerelatie is de mate waarin de veranderingen in de reële waarde van het derivaat verschillen van de veranderingen in de reële waarde van de afgedekte positie in een reële-waardehedge of de mate waarin veranderingen in de reële waarde van het derivaat uitstijgen boven de reële waardeverandering van de verwachte kasstroom in een kasstroomhedge. Ineffectieve hedges en winsten en verliezen op componenten van een derivaat die bij de beoordeling van de effectiviteit van de hedgetransactie buiten beschouwing worden gelaten, worden direct in het resultaat verwerkt. DELTA beëindigt hedge accounting indien de hedgerelatie niet langer effectief is of indien niet langer verwacht wordt dat deze effectief zal blijven.

5. GRONDSLAGEN VOOR DE RESULTAATBEPALING 5.1 Netto-omzet Onder de netto-omzet worden de direct toerekenbare opbrengsten verantwoord van aan derden geleverde goederen en diensten, onder aftrek van kortingen en over de omzet geheven en af te dragen belastingen zoals de omzetbelasting en regulerende energiebelasting. Opbrengsten worden opgenomen als de wezenlijke risico’s en voordelen van eigendom van de goederen zijn overgedragen aan de koper. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de verrichte prestaties aan het einde van de verslagperiode. De verantwoording van de opbrengsten uit hoofde van transportdiensten en levering van elektriciteit en gas is gebaseerd op de verrichte leveringen in het kalenderjaar. De opbrengst van leveringen aan kleinverbruikers is voor een deel geraamd in verband met de over het jaar gespreide meteropname. Voor de verantwoording van de omzet van elektriciteit wordt ervan uitgegaan dat de geproduceerde elektriciteit uit de eigen productiemiddelen (incl. joint ventures) aan derden wordt verkocht, terwijl de aan eindverbruikers geleverde elektriciteit volledig bij derden wordt ingekocht. Indien sprake is van handelscontracten met betrekking tot gas en elektriciteit die geen fysieke levering betreffen, zijn inkoop- en verkoopwaarden gesaldeerd. De omzet die wordt verantwoord onder telecommunicatie betreft naast de abonnementsgelden uit signaallevering ook de opbrengsten uit internetdiensten en overige datatransmissieactiviteiten. De baten en de daarmee rechtstreeks samenhangende lasten van milieudiensten worden toegerekend aan de periode waarin de activiteiten plaatsvinden. De baten en lasten van leveringen vanuit het duurzame segment (Biovalue en Solland Solar Energy Holding B.V) worden eveneens toegerekend aan de periode waarin de activiteiten plaatsvinden. Opbrengsten uit projecten in opdracht van derden worden in het resultaat verwerkt volgens de methode van winstneming naar rato van de verrichte prestaties.


55

5.2 Nettobedrijfslasten De nettobedrijfslasten worden bepaald op basis van verkregen prestaties en op basis van de hiervoor reeds gememoreerde grondslagen met betrekking tot waardering en afschrijving. De kosten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. Winsten worden verantwoord in het jaar waarin zij daadwerkelijk worden geëffectueerd; verliezen worden genomen in het jaar waarin zij voorzienbaar zijn. 5.3 Financiële baten en lasten De financiële baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop zij betrekking hebben volgens de effectieverentemethode. Kosten van externe financiering (bouwrente) worden door DELTA in voorkomende gevallen geactiveerd. 5.4 Vennootschapsbelasting Vennootschapsbelasting over het resultaat wordt berekend door toepassing van het nominaal geldende tarief op het in de jaarrekening getoonde resultaat voor belasting, rekening houdend met permanente verschillen tussen dit resultaat en het resultaat op basis van fiscale grondslagen.

6. GRONDSLAGEN VOOR HET KASSTROOMOVERZICHT

56

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Onderscheid is aangebracht tussen de operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De mutatie van het kortlopend deel van de langlopende verplichtingen en voorzieningen is als onderdeel van de overige (kortlopende) verplichtingen verantwoord bij mutaties ‘overige vorderingen/schulden’ onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Mutaties in financiële baten en lasten en winstbelastingen zijn niet volledig aan te wijzen als kasstromen, waarbij de niet direct gerealiseerde kasstromen worden gecorrigeerd.

Toelichting op de geconsolideerde balans 1. IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (bedragen x EUR 1.000)

Totaal

Goodwill

Ontwikkeling

Software

Klant-

Transport-

contracten

rechten

Overig

2008 Boekwaarde per 1 januari 2008

446.467

343.008

9.866

56.635

21.403

11.639

3.916

Wijziging consolidatiekring Investeringen

115.007 34.349

101.414 3.794

2.336

334 25.418

152

-

13.259 2.649

Afschrijvingen Bijzondere waardevermindering Desinvesteringen Overige mutaties

(18.924) (821) (126) 489

Boekwaarde per 31 december 2008

576.441

447.945

Cumulatieve afschrijvingen en impairment

100.174

Aanschafwaarde per 31 december 2008

(271)

(424) (821) 254

(12.419) (126) 434

(3.789) -

(1.076) -

(1.216) 72

11.211

70.276

17.766

10.563

18.680

4.567

1.760

73.513

7.063

11.553

1.718

676.615

452.512

12.971

143.789

24.829

22.116

20.398

576.441

447.945

11.211

70.276

17.766

10.563

18.680

843

16.142

200

-

9

2009 Boekwaarde per 1 januari 2009 Investeringen

14.940

(2.254)

Afschrijvingen Bijzondere waardevermindering Desinvesteringen Aanpassingen PPA Indaver/SAV Overige mutaties

(37.056) (27.100) (339) (13.719) 1.713

(8.985) (13.719) 2.129


514.878

425.116


161.674


676.552

Afschrijvingstermijnen in jaren

Goodwill per kasstroom genererende eenheid

(897) (10.445) -

(28.008) (196) (1.301)

(5.122) (7.670) (143) 606

(1.011) 279

(2.018) -

712

56.913

5.637

9.831

16.671

13.552

13.102

101.952

19.855

9.477

3.736

438.668

13.814

158.865

25.492

19.308

20.407

nvt

5

5

variabel

20

variabel

31-12-2009

31-12-2008

Indaver Solland Milieu Kreekraksluis Zeelandnet Sunergy Biovalue Triqua

325.963 67.923 4.069 1.390 9.843 13.246 2.682

338.603 71.254 4.069 1.390 9.843 11.119 8.985 2.682

Totaal goodwill

425.116

447.945


57

Algemeen In relatie tot de overname van SAV in 2008 door Indaver, is op basis van nadere analyse in 2009 de goodwill met EUR 13,7 mln. neerwaarts bijgesteld ten gunste van een herwaardering naar fair value van terreinen en overige materiële vaste activa. Marktontwikkelingen enerzijds en productontwikkelingen anderzijds hebben geleid tot een heroriëntatie op de realiseerbare marktwaarde van activiteiten op het gebied van duurzaamheid en daarmee tot de noodzaak van een afwaardering op een aantal immateriële vaste activa. Op basis van deze uitkomsten is de goodwill die is betaald bij de verwerving van Biovalue volledig afgewaardeerd. Daarnaast is in het licht van de voortschrijdende technologische ontwikkeling (Sunweb-technologie) en het faillissement van enkele belangrijke klanten de fair value van verworven knowhow en van klantencontracten van Solland eveneens volledig afgewaardeerd (EUR 14,8 mln.). In het kader van vervanging van enkele belangrijke softwareapplicaties, mede in het licht van de voorbereiding van de splitsing tussen een commercieel en een netwerkbedrijf, heeft impairment op enkele ICT-activa plaatsgevonden.

58

Indaver Met betrekking tot de activiteiten van Indaver zijn impairmentberekeningen gemaakt op het niveau van zijn Kasstroom Genererende Eenheden. Het management heeft de kasstroomvoorspellingen daarbij gebaseerd op de ondernemingsplannen voor de jaren 2010-2012 en in enkele gevallen van een iets langere zichtperiode. Vanaf het einde van de zichtperiode is een eeuwigdurende reeks gehanteerd. In de opgestelde ondernemingsplannen is rekening gehouden met de marktontwikkelingen. Er is geen gebruikgemaakt van extrapolaties met groeipercentages welke uitgaan boven inflatie. De impairmenttests bij Indaver zijn uitgevoerd op basis van een disconteringsvoet per entiteit waarbij rekening is gehouden met lokaal vigerende belastingen. Rekening houdend met de verhoudingen eigen vermogen/vreemd vermogen die gebruikelijk zijn in de markt en de risicopercepties per land en branche, is met betrekking tot de disconteringvoet een aantal senario’s uitgewerkt. Hierbij is uitgegaan van een disconteringsvoet per entiteit in een range van 8,35% tot 10,30% vóór belastingen waarbij rekening is gehouden met lokaal vigerende belastingen. Bij genoemde waarden is reeds rekeninggehouden met de onder toelichting 3.1 vermelde impairment op de fairvalue-aanpassingen op het niveau van DELTA N.V. bij de minderheidsdeelneming van Indaver N.V. in de Intercommunale Vereniging Hooge Maey CVBA. Afgezien van de impairment op De Intercommunale Vereniging Hooge Maaey CVBA leidt de bedrijfswaardeberekening niet tot impairment. Solland De activiteiten in de solar business hebben in 2009 te kampen gehad met grote tegenslagen. Als gevolg hiervan heeft DELTA stappen ondernomen om zijn positie in de solar business naar de toekomst te versterken. Zo zijn alle contracten met toeleveranciers van wafers heronderhandeld, hetgeen tot een sterke verbetering van de uitgangspositie heeft geleid zodra de verkoop weer aantrekt. Een belangrijke ontwikkeling betreft de ontwikkeling van de Sunweb-cel. De verwachting is dat deze cel in de loop van 2010 in productie kan gaan. De voortgaande ontwikkeling van de sunweb-cel vormt de basis voor het toekomstige succes van Solland. In relatie hiermee zijn gesprekken gevoerd met potentiële partners hetgeen reeds heeft geresulteerd in vergevorderde afspraken over samenwerking, afname en/of partnering. Vanwege het innovatieve karakter van de Sunweb-cel verwacht men dat het aandeel van Solland in de totale productie wereldwijd kan groeien van circa 1% tot 2% de komende 5 jaar. Tevens worden mogelijkheden onderzocht de Sunweb-cellen/-modulen zo efficiënt mogelijk te produceren. Recentelijk is een businessplan 2010-2015 opgesteld waarin op basis van deze uitgangspunten de toekomstige exploitatie van Solland is vastgelegd. Solland staat aan het begin van deze ontwikkeling en vandaar dat het businessplan met onzekerheden is omgeven. De kritische elementen uit het businessplan zijn: - de verdere ontwikkeling van de sunwebcel, en wel in hoeverre deze in voldoende mate onderscheidend is en blijft om een aanzienlijk snellere groei dan de markt te bewerkstelligen; - de mogelijkheden om de groeipotentie te realiseren met verkoopcontracten; - de mogelijkheid Sunweb-cellen/-modulen zo efficiënt mogelijk te produceren. Het businessplan is beoordeeld door een extern bureau met als conclusie dat het een ambitieus plan is, waarbij de voorgaande punten als kritisch zijn aangemerkt.

De impairmentberekening door DELTA is gebaseerd op het businessplan. Als disconteringsvoet geldt een percentage van 14,1% (2008: 16,8%) vóór belastingen. In de benadering van de disconteringsvoet is evenals in 2008 rekening gehouden met een local risk premium. Weliswaar is het risico in de markt groter geworden, maar daar is in de kasstromen reeds rekening mee gehouden. Tevens is rekening gehouden met een marktconforme verhouding eigen vermogen/vreemd vermogen en de risk free rate (marktrente). Op basis van het voorgaande is DELTA van oordeel dat naast de onder de algemene paragraaf genoemde afwaarderingen, welke in het resultaat over 2009 zijn verwerkt, op basis van de huidige inzichten en marktverwachtingen ten laste van 2009 geen verdere afwaardering binnen de solar business behoeft plaats te vinden en er goede vooruitzichten zijn voor een betere toekomst. Biovalue Was enkele jaren geleden nog sprake van hoog gestelde verwachtingen rond bijmengverplichtingen en daarvan afgeleide positieve marktontwikkelingen, inmiddels zijn beide uitgangspunten drastisch bijgesteld. Enerzijds zijn de nationale en internationale voornemens ten aanzien van de bijmengverplichtingen, in ieder geval voor de eerstkomende jaren, naar beneden bijgesteld; anderzijds is, juist als een gevolg van de oorspronkelijke plannen, de productiecapaciteit enorm uitgebreid. Beide ontwikkelingen, gekoppeld aan de food for fuel-discussie, en daarnaast de prijserosie als gevolg van de subsidiëring en dumping vanuit de USA, hebben een zeer negatieve impact op de prijsontwikkelingen in Europa, zowel op de verkoopmarkt als ten aanzien van de productieprijzen. Voor DELTA heeft dit in 2009 geleid tot een druk op de brutomarge en een productiestop van enkele maanden. Daarnaast zijn de vooruitzichten voor de komende jaren zeker niet positief: de markt toont vooralsnog geen tekenen van herstel terwijl, als gevolg van aanwezige overcapaciteit, verdere prijserosie zal plaatsvinden, mede doordat grote spelers gebruikmaken van het faillissement van kleinere spelers, waardoor zij voor weinig geld over veel productiecapaciteit kunnen beschikken. Ook de vooruitzichten met betrekking tot de resultaten van de huidige R&D-activiteiten zijn inmiddels in een ander daglicht gekomen. Enerzijds lijkt de kwaliteit van het ontwikkelde additief minder hoopgevend dan op basis van oorspronkelijke informatie zou mogen worden verwacht. Anderzijds wordt het uitgangspunt dat glycerine in overvloed beschikbaar is en dus de prijs laag, te worden gelogenstraft; mede als gevolg van nieuwe toepassingen en vermindering van biodieselproductie, zijn de voorraden drastisch teruggelopen en is daarentegen de prijs inmiddels verdrievoudigd. Op basis van voorgaande ontwikkelingen is een impairmentberekening waaruit structureel negatieve kasstromen blijken met een negatieve bedrijfswaarde van het resultaat. Het businessplan is beoordeeld door een extern bureau dat het bovenstaande onderschrijft. Dientengevolge moet worden geconcludeerd dat op langere termijn de vooruitzichten op een positieve ontwikkeling minimaal zijn. In deze wetenschap heeft de directie moeten besluiten om vaste activa volledig af te waarderen voor totaal EUR 45,8 mln. Overig In 2009 is in de resultatenrekening EUR 1,6 mln. (2008 EUR 1,8 mln.) kosten voor onderzoek in het kader van research & development opgenomen, naast de EUR 0,8 mln. geactiveerde R&D-uitgaven in 2009 (2008 EUR 2,3 mln.).


59

2. MATERIËLE VASTE ACTIVA (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Gebouwen

Machines en

Andere vaste

Activa in

Bijdrage

en terreinen

installaties

bedrijfsmid.

aanbouw

van derden


857.114

151.766

648.974

36.345

175.223

(155.194)

Wijziging consolidatiekring Investeringen Geactiveerde financieringskosten

143.154 132.777 5.629

32.981 13.828 -

102.606 27.040 -

10.960 -

7.567 97.770 5.629

(16.821) -

2.777

-

2.777

-

-

Terugname impairment Afschrijvingen Naar Activa aangehouden voor verkoop Bijzondere waardeverminderingen Desinvesteringen Overige mutaties

60

(70.854) (37.719) (4.626) (3.269) (9.213)

(9.571) (1.353) (538) 18.770

-

(63.562) (51.157) (3.273) (1.493) 52.341

(5.931) (44) (1.238) (3.854)

(46.163)

8.213 13.482 (30.307) (180.627)


1.015.770

205.883

714.253

36.238

240.026

Boekwaarde voor aftrek bijdragen

1.196.400

205.883

714.253

36.238

240.026

945.668

148.133

732.765

64.770

-

2.142.068

354.016

1.447.018

101.008

240.026

1.015.770

205.883

714.253

36.238

240.026

(180.627)

Investeringen Geactiveerde financieringskosten

97.010 2.059

6.121 -

52.815 -

7.579 -

45.344 2.059

(14.849) -

Afschrijvingen Bijzondere waardeverminderingen Desinvesteringen Aanpassingen PPA Indaver/SAV Overige mutaties

(90.605) (34.586) (7.736) 19.668 583

(11.648) (12.977) (106) 10.868 2.235

(78.020) (21.569) (777) 8.800 187.826

(7.329) (2.077) (6.874) (506)

(225) (56) (197.370)

6.617 2.093 21 8.398

Cumulatieve afschrijvingen en impairment Aanschafwaarde per 31 december 2008



1.002.159

200.376

863.328

27.031

89.778


1.180.513

200.376

863.328

27.031

89.778


1.065.214

171.946

822.274

70.713

281


2.245.727

372.322

1.685.602

97.744

90.059

10 - 40

7 - 40

5 - 15

nvt

Afschrijvingstermijnen in jaren

(178.347)

De investeringen betreffen met name uitbreidingen en vervangingen in elektriciteit- en gasnetwerken en uitbreiding in afvalverwerking (Indaver). Met betrekking tot de overname in 2008 door Indaver van SAV is in 2009, naar aanleiding van verdere analyse van de reële waarde van terreinen en overige materiële vaste activa, de waarde van terreinen met EUR 10,9 mln. bijgesteld en de waarde van de machines en installaties met EUR 8,8 mln. Gelet op de actuele ontwikkelingen en verwachtingen voor de toekomst met betrekking tot de verkoop en productie van biodiesel, is besloten tot volledige afwaardering van de materiële vaste activa bij Biovalue, daar op basis van deze ontwikkelingen de vooruitzichten ten aanzien van winstgevendheid ook op langere termijn bij Biovalue minimaal zijn. De forse verschuivingen in 2009 onder overige mutaties vanuit ’activa in aanbouw’ worden onder andere veroorzaakt door het activeren van de gasleiding door Zuid-Beveland ten behoeve van de Sloecentrale. In de bijdrage van derden zijn ook subsidies afkomstig van overheidsorganen meegenomen.

3.1 JOINT VENTURES, DEELNEMINGEN EN FINANCIËLE INSTRUMENTEN (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Boekwaarde per 1 januari 2008

Joint ventures

Geassocieerde

Financiële

deelnemingen

instrumenten

502.772

437.892

55.736

9.144

3.423

3.423

-

-

Investeringen/verkopen Ontvangen dividenden Resultaat Bijzondere waardevermindering Overige mutaties

11.208 (54.751) 46.568 3.054

24.289 (48.711) 40.735


512.274

461.813

41.472

8.989


512.274

461.813

41.472

8.989

Investeringen/Verkopen Ontvangen dividenden Resultaat Bijzondere waardevermindering Overige mutaties

18.791 (30.423) 67.751 (1.895) (18.228)

6.433 (23.853) 59.614 (18.232)

13.152 (5.095) 7.158 (1.895) (12)

(794) (1.475) 978 16


548.271

485.776

54.780

7.715

Wijziging consolidatiekring

4.185

(12.093) (5.849) 5.120 (1.442)

(989) (190) 713 311

De investeringen betreffen de stortingen in het eigen vermogen van de Sloecentrale Holding B.V. Daarnaast hebben diverse agiostortingen plaatsgevonden in geassocieerde deelnemingen die betrekking hebben op zonne-energie (RGS Development en Fesil Sunergy). De bijzondere waardevermindering heeft betrekking op de partiële afwaardering op de fair value van de participatie van Indaver in afvalbergingsbedrijf Intercommunale Hooge Maey (IHM) als gevolg van de dalende aanvoer van stortafval en de daaraan gerelateerde afnemende winstgevendheid.


61

3.2 JOINT VENTURES (bedragen x EUR 1.000)

Samenvattende informatie m.b.t. de belangrijkste joint ventures (o.b.v. 100%):

Balans

31-12-09

31-12-08

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen

1.383.245 163.409 149.284 300.473

1.366.177 117.805 200.037 237.844

Totaal activa

1.996.411

1.921.863

513.833 464.635 713.945 303.998

463.578 435.292 733.976 289.017

1.996.411

1.921.863

Totaal baten Totaal lasten

719.549 598.594

714.555 620.303

Saldo

120.955

94.252

Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden Totaal passiva 62

Resultaat

Deze informatie heeft betrekking op de belangrijkste joint ventures waarin DELTA participeert: de productiebedrijven EPZ N.V. en Elsta B.V., het waterbedrijf Evides N.V. en het afvalverbrandingbedrijf Sleco-Centrale N.V.

3.3 GEASSOCIEERDE DEELNEMINGEN (bedragen x EUR 1.000)

Samenvattende informatie m.b.t. de belangrijkste geassocieerde deelnemingen (o.b.v. 100%): Balans

31-12-09

31-12-08

Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen

338.070 8.966 30.121 79.318

343.087 13.944 24.843 74.750

Totaal activa

456.475

456.624

Eigen vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden

110.883 7.281 159.223 179.088

77.879 5.602 180.220 192.923

Totaal passiva

456.475

456.624

141.751 117.815

123.733 107.997

23.936

15.736

Resultaat Totaal baten Totaal lasten Saldo

Deze informatie heeft betrekking op de belangrijkste geassocieerde deelnemingen waarin DELTA participeert: IC Hooge Maey en AZN.

3.4 FINANCIËLE INSTRUMENTEN

Onder de Financiële instrumenten zijn opgenomen de participaties in KEMA, Synergia, Vlar Papier N.V., GRL GlasRecycling N.V. en IVVO. Ook het belang in Decu Beheer B.V. (60%) en Decu CV (60%) is geclassificeerd als financieel instrument omdat er door DELTA geen beïnvloeding van de bedrijfsprocessen mogelijk is.

3.5 TRANSACTIES VERBONDEN PARTIJEN (bedragen x EUR 1.000) % Deel-

Verkochte goederen

neming

Elsta B.V en Co C.V.

24,75%

Elsta B.V.

25,00%

N.V. EPZ

50,00%

Sloecentrale Holding 50,00%

}

2009

2008

Ingekochte goederen 2009

2008

Debiteuren 31-12-09

Crediteuren

31-12-08

31-12-09

Verstrekte leningen

31-12-08

31-12-09

31-12-08

Betaalde rente 31-12-09

31-12-08

3.334

3.483

24.538

25.927

455

383

243

46

-

-

-

-

36.188

9.750

125.941

135.212

4.202

5.831

4.952

7.877

-

25.000-

61-

20-

16.138

124

19.291

-

51

9

7.726

-

-

149.173

8.788

4.995

50,00%

1.392

78

4.277

4

881

6

872

2.238

14.912

10.875

938

927

Zebra Pijpleiding vof 33,33%

-

275

-

-

-

25

-

-

-

-

-

-

Zebra Gasnetwerk

33,33%

-

8

4.556

4.842

-

-

98

46

-

-

-

-

IC Hooge Maey

30,00%

1.016

1

200

1

333

2.411

113

-

-

-

-

Sleco Centrale N.V.

50,00%

32.851

30.890

28.598

34.277

4.541

-

2.661

4.206

-

51.000

-

3.450

Evides N.V.

50,00%

31.194

32.903

1.816

1.723

6.689

695

157

1.345

-

-

-

-

122.113

77.512

209.218

201.986

17.152

9.360

16.822

15.758

14.912

186.048

9.665

9.352

BMC Moerdijk B.V.

Totaal

Ten behoeve van de vorderingen op verbonden partijen zijn geen voorzieningen voor oninbaarheid opgenomen in verband met het ontbreken van de noodzaak daartoe. Transacties met verbonden partijen worden uitgevoerd tegen marktconforme prijzen.


63

4. OVERIGE FINANCIËLE VASTE ACTIVA (bedragen x EUR 1.000) Totaal

64

Leningen u/g

Uitgestelde

Overige

deelnemingen

belasting-

financiële

vordering

activa


231.175

116.439

56.489

58.247

Wijziging consolidatiekring Terugboeking kortlopend gedeelte Nieuwe vorderingen Resultaat Verstrekte vooruitbetalingen Leveringen op vooruitbetalingen Ontvangen aflossingen Ten laste van eigen vermogen i.v.m. hedgereserve Opgenomen onder Activa bestemd voor verkoop Overige mutaties Kortlopend gedeelte

1.835 29.258 101.410 2.281 5.139 (2.178) (29.009)

24.942 98.410 (24.241)

1.602 2.281 -

233 4.316 3.000 5.139 (2.178) (4.768)


352.551

203.808

95.395

53.348

Terugboeking kortlopend gedeelte Nieuwe vorderingen Resultaat Verstrekte vooruitbetalingen Ontvangen aflossingen Ten laste van eigen vermogen i.v.m. hedgereserve Overige mutaties Kortlopend gedeelte

23.029 51.074 (16.014) 9.140 (264.614)

12.752 50.684 (249.295)

(16.014) -

10.277 390 9.140 (15.319)

9.204 36 (5.561)

(1.101) (1.051)

9.204 (5) -

1.142 (4.510)


158.845

34.992 (3.995) 4.673 (23.029)

1.010 (12.752)

15.797

34.992 (3.995) 4.026 -

88.580

(364) (10.277)

54.468

Leningen u/g deelnemingen De vorderingen op deelnemingen betreffen leningen u/g aan joint ventures, geassocieerde deelnemingen en financiële instrumenten. De leningen zijn gewaardeerd op nominale waarde. De gewogen gemiddelde rentevoet bedraagt per ultimo 2009: 6,1% (2008: 5,5%). In deze vorderingen op deelnemingen zijn voor een bedrag van EUR 14,9 mln. achtergestelde leningen opgenomen.

Belastinglatentie

2009

2008

(Im)materiële vaste activa Voorzieningen Verrekenbare verliezen Hedgereserve ingevolge IAS39/derivaten

48.075 9.330 8.997 22.178

51.351 12.964 18.106 12.974

Totaal uitgestelde belastingvordering

88.580

95.395

De latente belastingvordering staat in relatie tot de waardering van (im)materiële vaste activa en voorzieningen. De vordering inzake (im)materiële vaste activa is voor een deel ontstaan als gevolg van de verschillen tussen de fiscale waardering en de bedrijfseconomische boekwaarde in de jaarrekening per 1 januari 1998 (fiscale openingsbalans). Voor nadien ontstane verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van (im)materiële vaste activa (o.a. fiscale investeringsregelingen) is eveneens een vordering opgenomen. De opgenomen belastingvordering in verband met voorzieningen heeft als reden dat voor een aantal commercieel opgenomen voorzieningen, de kosten fiscaal eerst bij feitelijke besteding ten laste van het resultaat mogen worden gebracht. Bij enkele ondernemingen is een uitgestelde belastingvordering opgenomen voor verrekenbare verliezen die, naar verwachting, in de komende jaren worden gecompenseerd. Per balansdatum is overleg met de Belastingdienst gaande over het vaststellen van een aantal van deze verrekenbare verliezen. Afhankelijk van de uitkomst van deze gesprekken kan de latente belastingvordering wijzigen. De uitgestelde belastingvordering inzake verliescompensatie wordt jaarlijks beoordeeld en wordt opgenomen voor zover naar verwachting verrekening kan plaatsvinden met toekomstige fiscale resultaten. In 2009 is een deel van de verliescompensatie benut. Sinds 2006 is er een hedgereserve voor niet-gerealiseerde waardemutaties op derivaten/handelscontracten ingevolge IAS 39/32. Voor deze ongerealiseerde resultaten die in mindering komen op het vermogen wordt een belastinglatentie gevormd. Per balansdatum is de betreffende hedgereserve negatief, hetgeen resulteert in een uitgestelde belastingvordering. De niet in de balans opgenomen latente belastingvordering bedraagt EUR 5,7 mln. Dit betreft met name naar verwachting niet te compenseren verliezen (in binnen- en buitenland) en belastingvoordelen waarvan onzeker is op welke termijn ze gerealiseerd kunnen worden. Gelet op de actuele ontwikkelingen en verwachtingen voor de toekomst met betrekking tot de verkoop en productie van biodiesel, is besloten tot volledige afwaardering van de uitgestelde belastingvordering ad EUR 8 mln. bij Biovalue, daar op basis van deze ontwikkelingen de vooruitzichten ten aanzien van winstgevendheid ook op langere termijn bij Biovalue minimaal zijn. Overige financiële activa De overige financiële activa betreffen met name koopsommen, ontvangen in het kader van afgesloten sale/lease-backovereenkomsten, welke als zekerheid in deposito zijn verstrekt aan de lessor. Tevens worden onder de overige financiële vaste activa de verstrekte vooruitbetalingen verantwoord.

5. DERIVATEN

Risicobeheer Het risicobeleid is erop gericht om op korte termijn de gevolgen van koersschommelingen te beperken en op lange termijn de vigerende marktprijzen te volgen. Onder verantwoordelijkheid van het statutaire bestuur heeft het Risk Oversight Committee procedures en limieten op het gebied van risicobeheersing vastgesteld. Deze procedures omvatten zowel procedures en richtlijnen met betrekking tot het risicomanagement voor de gehele onderneming als procedures en richtlijnen die betrekking hebben op specifieke gebieden. Het Risk Oversight Committee is verantwoordelijk voor de handhaving van het risicomanagementbeleid. De afdeling Corporate Risk Management is verantwoordelijk voor de operationele uitvoering van dit toezicht en rapporteert daarover aan het Risk Oversight Committee. Door gebruik te maken van financiële instrumenten mitigeert Delta commodity-marktrisico’s, valuatarisico’s, renterisico’s en liquiditeitsrisico. Hiervoor zijn de randvoorwaarden vastgelegd in het Risk Policy Document en het Treasury Statuut. Marktrisico’s Marktrisico’s vloeien voort uit prijsbewegingen in de inkoop- en verkoopmarkten waarin DELTA actief is. Deze risico’s worden systematisch beheerst, waarbij DELTA afhankelijk van de verwachte prijsontwikkelingen activa inzet en posities inneemt. Deze posities worden op dagelijkse basis gevolgd. Handelsrisico’s worden beperkt door strikte toepassing van een stelsel van limieten. DELTA hanteert in de commoditymarkten waarin de onderneming opereert – gas, kolen, olie, elektriciteit, emissierechten, valuta, transportcapaciteit, import/exportcapaciteit, etc. – de Value at Risk-methodiek (VaR) om de marktrisico’s te beoordelen. Hierbij wordt een aantal aannames voor diverse veranderingen in marktomstandigheden gehanteerd. Binnen DELTA is VaR een belangrijk instrument voor de toetsing van het marktrisico. De VaR geeft, met een betrouwbaarheid van 95%, de maximale daling van de waarde van de portefeuille aan als gevolg van prijsveranderingen over een periode van drie dagen (derhalve kan in 5% van de gevallen de waardedaling van de portefeuille de VaR overstijgen). De directie stelt op voordracht van het Risk Oversight Committee de limiet vast voor de VaR op corporate niveau.


65

De verdeling over portfolio’s en commodity’s vindt plaats door het Risk Oversight Committee. Binnen DELTA is VaR een belangrijk instrument voor het beheer van de portfolio’s en daarom wordt deze dagelijks berekend en gerapporteerd. Op basis van deze dagelijkse rapportage is onderstaande specificatie opgesteld.

Value at risk (bedragen x EUR 1.000)

VaR per 1-1-2009 VaR per 1-1-2010

Trading-portfolio Gas hedge-portfolio Sales portfolio Generation & Allocation-portfolio* Diversificatie over portfolio’s

802 144 68 11.799 (1.421)

2.446 1.499 816 14.348 (6.563)

Totaal

11.392

12.546

*

Per 1-1-2009 werd de Generation & Allocation-portfolio apart gerapporteerd. De VaR op deze portfolio’s bedroeg toen EUR 11.247 resp. 3.157.

De diversificatie over deze portfolio’s bedroeg EUR -/- 2.605.

66

Doordat portfolio’s tegengestelde posities bevatten en er een onderlinge correlatie is, is de valuea at risk op de totale portfolio kleiner dan de som van de individuele portfolio’s. In 2009 is besloten voor het risico op de Generation & Allocation-portfolio de hedgeratio leidend te laten zijn. Concreet heeft DELTA als norm dat steeds minimaal 55% van de toekomstige productiecapaciteit van de centrales verkocht moet zijn, uitgaande van een handelsperiode van 3 jaar. Het doel is minimaal een marktgemiddelde opbrengst van de assets te halen. Op 1 januari 2010 bedroeg deze ratio 67%. De ratio wordt minimaal één keer per maand gemeten en gerapporteerd. DELTA gebruikt financiële instrumenten om fluctuaties in verwachte cashflows zoveel mogelijk te beperken. Om de gevolgen van toekomstige veranderingen in marktprijzen te beheersen, maakt DELTA gebruik van derivaten zoals termijncontracten, opties en swaps. Het zodoende hedgen van prijs- en valutarisico’s wordt in hoofdzaak gebruikt om bestaande risico’s van fysieke handelsposities in te dekken. Waar toegestaan neemt DELTA deze financiële instrumenten en fysieke aankoop- en verkoopcontracten boekhoudkundig op in een cashflowhedgeratie onder IAS 39. Hierbij is het hedged item de toekomstige aankooptransactie (centrales, LT sourcing) of verkooptransactie (sales) van gas of elektriciteit. De hedging instruments zijn derivaten in de door DELTA verhandelde commodity’s, welke afgesloten worden om het cashflow-, prijs- en valutarisico te beperken. Hedge accounting wordt toegepast om de totale waardemutatie van deze derivaten te dempen. Valutarisico’s Valutarisico’s hebben betrekking op het prijsrisico dat samenhangt met de wijziging van wisselkoersen. Het risicobeleid van DELTA is er op gericht om valutarisico’s op ingenomen posities luidend in vreemde valuta af te dekken. Voor het afdekken van de risico’s gebruikt DELTA financiële instrumenten om fluctuaties in verwachte cashflows zoveel mogelijk te voorkomen. Ingenomen valutapositie die voortvloeien uit afgesloten (commodity) contracten worden day-to-day gerapporteerd aan treasury en op groepsniveau aldaar afgedekt. Valutarisicolimieten worden periodiek in overleg met Risk Oversight Comittee vastgesteld en vervolgens bewaakt door Treasury Front Office. Buiten de valuta, gerelateerd aan de commodity, heeft DELTA geen valutaswaps. Renterisico’s Het risicobeleid van DELTA met betrekking tot renterisico’s is erop gericht om renteschommelingen te beperken. Voor het afdekken van de risico’s maakt DELTA gebruik van derivaten als interest rate swaps. Met behulp van deze swaps wordt bewerkstelligd dat voor dit bedrag variabel rentende leningen worden omgezet in vastrentende leningen. Liquiditeitsrisico Liquiditeitsrisico is het risico dat DELTA onvoldoende financiële middelen ter beschikking heeft om aan zijn verplichtingen te voldoen. De afdeling Treasury stelt periodiek kasstroomprognoses op om een inschatting te maken of DELTA voldoende financiële middelen heeft voor een periode van tenminste 12 maanden. Het beleid van DELTA is erop gericht om tenminste een minimum niveau van financiële middelen ter beschikking te hebben ter hoogte van EUR 100 mln. DELTA heeft een kredietfaciliteit tot zijn beschikking van EUR 500 mln. die eind 2009 is benut voor een bedrag van EUR 300 mln. DELTA heeft een corporate credittrating van BBB bij Standard & Poor’s.

Kredietrisico’s Kredietrisico betreft het verlies dat zou kunnen ontstaan indien een tegenpartij in gebreke blijft bij het voldoen aan de contractuele verplichting. DELTA heeft kredietlimieten opgesteld met betrekking tot zijn externe tegenpartijen teneinde het kredietrisico te beperken. Een intern kredietbeoordelingssysteem stelt voor elke externe tegenpartij een kredietlimiet vast. Dit interne beoordelingssysteem is gebaseerd op beschikbare, gepubliceerde informatie over de betreffende onderneming of de garantsteller daarvoor (jaarverslagen, creditratings etc.). Gedurende de kredietcrisis is de handel met een aantal banken ingeperkt, omdat de markt voor Credit Default Swaps het risico daarop veel hoger inschat dan de rating agencies. Voor eindgebruikers waarmee DELTA al eerder zaken heeft gedaan, speelt het historische betaalgedrag een belangrijke afweging voor het al dan niet aangaan van een leveringscontract. DELTA hanteert verschillende instrumenten om kredietrisico’s te managen, waaronder het handelen onder standaardcontracten en -voorwaarden, het handelen via beurzen, het diversificeren naar eindgebruikers en het vragen van garanties. Creditrating Indien de creditrating van een externe tegenpartij of de garantsteller daarvoor niet (langer) investment grade is, wordt daarvoor geen additioneel kredietrisico geaccepteerd. Per ultimo 2009 vertoonden de externe tegenpartijen de volgende verdeling over de ratingklassen: 25%

67

20%

15%

10%

5%

0
BBB-

BBB

BBB+

A-

A

A+

AA-

AA-

AA+

AAA

Creditrating (S&P-equivalent)

Specificatie derivaten DELTA handelt in contracten voor elektriciteit, gas, kolen, olie, CO2-certificaten en valuta voor het lopende kalenderjaar plus de drie eerstvolgende jaren. DELTA beschouwt de markten voor deze producten als liquide voor deze periode. Hiervoor zijn betrouwbare prijzen beschikbaar via brokers, beurzen en dataleveranciers. Fair values van commodity-contracten worden berekend op basis van deze gepubliceerde prijzen en er wordt geen gebruik gemaakt van eigen waarderingsmodellen. De gepubliceerde maand-, kwartaalen jaarprijzen worden slechts bewerkt om aan te sluiten op de relatieve perioden in de tradesystemen. De prijzen voor levering over zesendertig maanden worden verder geëxtrapoleerd. DELTA is contractueel verplicht de forwardcontracten te betalen op het einde van de looptijd. Van de waardemutaties is een bedrag van EUR 33,5 mln. (2008: EUR 124,9 mln.) verwerkt via de hedgereserve.


Cashflow hedges elektriciteit en brandstoffen (bedragen x EUR 1.000) Bedrag reële waarde 2008 2009

2010

2011

2012

> 5 jaar

Totaal

Elektriciteit forwards Gas swaps Gas forwards Kolen swaps CO2 forwards Olie swaps

-

(42.570) 1.881 (22.325) 26 13.027

22.410 1.408 (15.055) (10.907) (3.094) 9.343

8.301 555 (5.173) (867) (719) 2.937

-

-

(11.860) 3.843 (42.554) (11.748) (3.813) 25.307

Totaal ultimo 2008

-

(49.963)

4.104

5.034

-

-

(40.825)

2008 Contractwaarde

Reële waarde

Gemiddelde prijs

2009 Contractwaarde

Reële waarde

(97.884) 96.982 (135.503) (225.735) (70.389) (16.604) 62.483 -

(11.860) 5.694 (1.851) (42.554) (11.748) (3.813) 25.307 -

62,92 0,24 0,22 0,21 72,72 19,14 476,49 1,14

80.326 84.368 (135.503) (315.693) (56.755) (45.209) 22.650 (193.644)

56.716 24.159 (39.038) (77.480) (16.623) (15.097) 3.966 (5.912)

(40.825)

-

-

2013

> 5 jaar

Cashflow hedges instrumenten (bedragen x EUR 1.000) Gemiddelde prijs 68

Elektriciteit forwards Gas swap Gas swap (Heren) Gas forwards Kolen swap CO2 forwards Olie swap Valuta swaps

67,57 0,24 0,22 0,23 64,92 22,14 464,22 -

Totaal ultimo jaar

-

-

Bedrag reële waarde 2009 2010

2011

(69.309)

Cashflow hedges elektriciteit en brandstoffen (bedragen x EUR 1.000) 2012

Totaal

Elektriciteit forwards Gas swaps Gas forwards Kolen swaps CO2 forwards Olie swaps

-

48.191 (16.948) (64.260) (15.857) (11.800) 2.911

8.952 2.069 (10.516) (766) (3.166) 1.054

(427) (2.703) (132) -

-

-

56.716 (14.879) (77.480) (16.623) (15.097) 3.966

Valuta swaps

-

(4.770)

(634)

(508)

-

-

(5.912)

Totaal ultimo 2009

-

(62.533)

(3.006)

(3.770)

-

-

(69.309)

De netto reële waarde van de financiële instrumenten, die zijn toegewezen als commodity cashflow hedginginstrumenten, bedraagt per 31 december 2009 EUR 69,3 mln. negatief. (2008: EUR 40,8 mln. negatief ). De in deze tabel gerapporteerde waarden verschillen van de gerapporteerde hedgereserve omwille van de volgende redenen: In de hedgereserve is de waardeontwikkeling opgenomen van onderliggende derivaten in de periode dat deze opgenomen zijn in een effectieve hedgerelatie. De in het overzicht ‘cashflow hedge’ weergegeven derivaten betreffen de derivaten die per balansdatum opgenomen zijn in een hedgerelatie. Mismatch ontstaat doordat: − in het overzicht ‘cashflow hedge’ ook het ineffectieve deel van de hedge-instrumenten is opgenomen; − de waarde ontwikkeling in de hedge-instrumenten tot het aangaan van een hedgerelatie ook is opgenomen in het overzicht ‘cashflow hedge’; − in de hedgereserve ook opgenomen is de waardeontwikkeling van de hedge-instrumenten die in het verleden waren opgenomen in een hedgerelatie, doch per einde boekjaar niet daarin zijn opgenomen. De in de hedgereserve gerapporteerde waarden houden rekening met de designation date van een instrument in een hedgerelatie. Deze kan afwijken van de trade date, daarnaast wordt in de hedgereserve alleen het effectieve gedeelte van de totale in de hedge toegewezen reële waarde van de hedge-instrumenten meegenomen. Verloop hedgereserve De vrijval uit de hedgereserve naar het resultaat komt ten gunste van de operationele bruto marge. De opbouw van onderstaande hedgereserve is exclusief renteswaps en bevat derhalve enkel de hedges die gerelateerd zijn aan brandstoffen.

69

Hedgereserve 2008 (bedragen x EUR 1.000)

Hedgereserve 1 januari 2008 Opgenomen in het eigen vermogen Vrijval naar resultatenrekening

Hedgereserve 31 december 2008

Gas

Elektriciteit

Kolen

Olie

40.135

23.101

24.815

(1.085)

(58.174)

(26.340)

1.588

21.293

28.423

10.768

18.909

(2.363)

(46.462)

(14.008)

7.494

22.571

Kolen

Olie

CO2

Valuta

Totaal

-

-

86.965

-

(69.133)

-

55.736

-

(37.904)

(7.499) -

(7.499)

Hedgereserve 2009 (bedragen x EUR 1.000)

Hedgereserve 1 januari 2009 Opgenomen in het eigen vermogen Vrijval naar resultatenrekening Hedgereserve 31 december 2009

Gas

Elektriciteit

CO2

(46.462)

(14.008)

7.494

22.571

(7.499)

(68.235)

15.942

(3.377)

(5.440)

(5.473)

(25.789)

(43.283)

16.216

17.244

(88.908)

45.217

(12.099)

(112)

-

(12.972)

Valuta

(2.554) -

(2.554)

Totaal

(37.904) (69.136) (35.612)

(71.428)


Opbouw hedgereserve (per eind 2009) (bedragen x EUR 1.000)

Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten

olie gas kolen elektriciteit CO2 valuta

Totaal

70

2010

2011

2012

Eindtotaal

(891) (76.682) (11.663) 42.321 (10.489) (1.503)

599 (10.614) (436) 3.829 (2.395) (376)

179 (1.612) (933) (89) (675)

(112) (88.908) (12.099) 45.217 (12.972) (2.554)

(58.906)

(9.393)

(3.130)

(71.428)

Deze verwachte kasstromen vallen niet altijd samen met het moment van opname in het resultaat. De reden hiervoor is dat in sommige hedges een zogenaamd tijdsverschuivend effect zit. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de meeste gas-hedges waarbij de gasprijs voor het eerste kwartaal van een jaar bepaald kan worden door de gemiddelde olie prijs over het halve jaar voorafgaand aan dat kwartaal. De waarde van de swaps die gebruikt worden in zo’n hedgerelatie en die settelen in het halve jaar voorafgaande aan het kwartaal van levering, wordt tot het kwartaal van levering meegenomen in de hedgereserve en wordt ten laste/gunste van het resultaat gebracht ten tijd van het eerste kwartaal. De maximale tijdsverschuiving bij contracten die in een hedgerelatie worden gebracht is 9 maanden. Er is in het afgelopen jaar geen sprake geweest van hedgerelaties die gediscontinueerd zijn in verband met het niet doorgaan van een verwachte transactie.

Derivaten positie Per 31 december 2009 kunnen de derivaten als volgt worden weergegeven: Specificatie derivaten

Vaste

Vlottende

Langlopende

Kortlopende

(bedragen x EUR 1.000)

activa

activa

verplichtingen

verplichtingen

2.901 134.143 4.461 26.818 1.579 9.415 -

6.722 165.242 11.766 78.289 10.555 81 -

(220) (150.113) (5.916) (16.493) (4.847) (3.556) (5.683)

(2.018) (249.461) (27.396) (20.262) (21.825) (5.379) (8.387)

179.316

272.656

(186.828)

(334.728)

Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Valutacontracten Renteswaps

olie gas kolen elektriciteit overig

Totaal

Per 31 december 2008 kunnen de derivaten als volgt worden weergegeven: Specificatie derivaten

Vaste

Vlottende

Langlopende

Kortlopende


activa

activa

verplichtingen

verplichtingen

18.743 127.552 15.228 56.298 7.335 12.374 -

35.152 178.934 11.611 8.566 12.046 11.216 -

(9.874) (162.703) (28.037) (12.738) (13.517) (7.356) (8.228)

(28.000) (199.648) (16.277) (47.179) (15.367) (10.260) (3.561)

237.530

257.525

(242.453)

(320.292)

Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Commoditycontracten Valutacontracten Renteswaps Totaal

olie gas kolen elektriciteit overig

Hiërarchie van financiële instrumenten De financiële instrumenten, gewaardeerd tegen reële waarde zijn geclassificeerd volgens onderstaande hiërarchie: Niveau 1: Genoteerde prijzen (niet-aangepast) op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen. Niveau 2: Andere inputs dan de in niveau 1 ondergebrachte genoteerde prijzen die voor het actief of de verplichting waarneembaar zijn, hetzij direct (d.w.z. als prijzen) hetzij indirect (d.w.z. afgeleid van prijzen). Niveau 3: Inputs voor het actief of de verplichting die niet zijn gebaseerd op waarneembare marktgegevens (niet-waarneembare inputs).

Activa en passiva gewaardeerd tegen reële waarde (bedragen x EUR 1.000) waarvan

Totaal

Activa gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Deelnemingen, financiële instrumenten

31 december 2009

niveau 1

niveau 2

niveau 3

451.971 7.330

-

451.971 -

7.330

459.301

-

451.971

7.330

31 december 2009

niveau 1

niveau 2

niveau 3

521.555 135.540

-

521.555 -

135.540

657.095

-

521.555

135.540

Totaal

Passiva gewaardeerd tegen reële waarde Derivaten Putoptie (langlopende verplichtingen)

waarvan

De reële waarde van de deelnemingen, financiële instrumenten zijn ten opzichte van ultimo 2008 gedaald met EUR 1,3 mln. Dit betreft de verkoop van het belang in een van de deelnemingen, alsmede ontvangen dividend. De putopties worden tegen fair value opgenomen, waarbij de fair value wordt benaderd door de desbetreffende waardering van de putoptie jaarlijks te muteren met het aandeel in het resultaat en andere vermogensmutaties toekomend aan de desbetreffende putoptiehouder minus eventueel uitgekeerd dividend. Deze waarde wordt getoetst aan de indirecte opbrengstwaarde van het desbetreffende minderheidsbelang, waarbij een bandbreedte wordt gehanteerd voor het vereiste rendement. Prijsrisico’s uit hoofde van variabele rente-instrumenten Over de rentederivaten wordt geen Value-at-Risk (VaR) berekend. DELTA heeft een aantal rente-swaps. Deze swaps zijn alle effectief per balansdatum. De gevoeligheid is berekend door de floating spot met 10% te verhogen respectievelijk te verlagen. De swaps blijven effectief, vandaar dat er geen effect op de resultatenrekening is opgenomen. In de tabel is het verschil van de 10% stijging, dan wel 10% daling weergegeven ten opzichte van de boekwaarde per 31 december 2009. Het verschil tussen de bedragen opgenomen onder de derivatenbalans en de hedgereserve is te verklaren door de opgenomen belastinglatentie dan wel als mutatie in het minderheidsbelang.


71

Sensitiviteitsanalyse (bedragen x EUR 1.000)

31-12-09 Interest rates

Derivatenbalans

10% stijging 10% daling

31-12-08 Interest rates

1.398 (1.455) Derivatenbalans

10% stijging 10% daling

2.898 (2.923)

Hedgereserve

Winst-en-verliesrekening

770 (793) Hedgereserve

Winst-en-verliesrekening

1.669 (1.685)

Als de interestpercentages op rentedragende leningen met een variabele rente (uitgezonderd die, die door middel van een interest rate swap zijn afgedekt), 10% hoger dan wel lager zouden zijn op 31 december 2009 en alle andere variabelen constant worden gehouden, zou het resultaat (voor minderheidsbelang) dalen respectievelijk stijgen met EUR 244.000.

72

6 A. VOORRADEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Grondstoffen

8.934

26.530

5.723 1.893 17.399

3.840 3.166 -

33.949

33.536

(909)

(1.016)

33.040

32.520

Hulpmateriaal Eindproduct Handelsgoederen

af: Voorziening incourante voorraden Totaal

Van de voorraden bij Biovalue en Solland Solar Energy Holding B.V is een gedeelte gewaardeerd tegen fair value verminderd met verkoopkosten. Totale waarde: EUR 19,5 mln. (2008: EUR 1,8 mln.).

6 B. ONDERHANDEN PROJECTEN VOOR DERDEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Onderhanden projecten voor derden

2.070

589

Hieronder zijn met name werkzaamheden van Indaver en Triqua begrepen.

7. VORDERINGEN 2009

2008

339.778

378.985

Actuele vennootschapsbelasting Actuele overige belastingen

1.746 33.321

3.212 15.285

Totaal belastingen

35.067

18.497

Liquide middelen niet direct opeisbaar Kortlopend deel langlopende uitgegeven gelden Transacties verbonden partijen Overige en overlopende activa

26.682 5.561 17.152 38.350

25.878 21.928 9.360 87.522

Totaal overige vorderingen

87.745

144.688

-

53.069

Derivaten

272.655

257.525

Totaal

735.245

852.764


Handelsdebiteuren

Activa aangehouden voor verkoop

73

Alle in de jaarrekening van 2008 opgenomen activa aangehouden voor verkoop, zijn in 2009 verkocht. Op de vorderingen op handelsdebiteuren is een voorziening in verband met mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht van EUR 25,1 mln. (2008: EUR 18,7 mln.).

Mutaties in voorziening voor dubieuze debiteuren 2009

2008

Voorziening per 1 januari

18.697

21.824

Onttrekking wegens oninbare vorderingen Dotaties/vrijval

(6.979) 13.364

(5.167) 2.040

Voorziening per 31 december

25.082

18.697


Met name in verband met diverse faillissementen van afnemers zijn bedragen gedoteerd aan de voorziening voor dubieuze debiteuren. DELTA heeft per balansdatum een actuele vennootschapsbelastingvordering op de balans opgenomen van EUR 1,7 mln. Dit saldo bestaat uit de berekende vennootschapsbelastingverplichting over de jaren tot en met 2009, waarop in mindering zijn gebracht de betaalde voorlopige aanslagen. De vennootschapsbelastingverplichtingen zijn zo goed mogelijk ingeschat. Echter tot het moment dat de definitieve aanslagen voor de vennootschapsbelasting zijn ontvangen is het mogelijk dat zich afwijkingen zullen voordoen van de feitelijke realisatie van deze post. Definitieve aanslagen aan DELTA N.V. zijn opgelegd tot en met het jaar 2000. Op de balansdatum is overleg gaande met de Belastingdienst over de aanslagregeling voor nog openstaande jaren. Ten aanzien van de meerderheidsdeelnemingen zijn de achterstanden in de aanslagregeling kleiner. In de meeste gevallen is de aanslagregeling geregeld en zijn er geen openstaande jaren meer. In de gevallen dat er nog wel achterstanden zijn in de aanslagregeling, bedraagt deze achterstand maximaal twee jaar. De liquide middelen, welke niet direct opeisbaar zijn, betreffen de deposito’s in het kader van de handelsactiviteiten op de Endex. Met betrekking tot openstaande vorderingen worden geen kredietrisico’s van enige omvang verwacht.


8. LIQUIDE MIDDELEN Onder de liquide middelen zijn niet alleen de geldmiddelen opgenomen maar ook kasequivalenten, die zonder materieel risico van waardeverandering in liquide middelen kunnen worden omgezet. De liquide middelen bestonden ultimo 2009 uit: Liquide middelen

2009

2008

35,7 23,4

23,4 31,6

59,1

55,0

(bedragen x EUR 1,0 mln)

Deposito’s Kas Bank Giro

De bovenstaande bedragen in deposito’s vallen binnen een termijn van 3 maanden vrij.

9. VOORZIENINGEN

Totaal


74


108.470

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen Wijziging consolidatiekring Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties

12.462 3.846 9.723 5.047 (9.955) (22.384) 2.446


109.655

Kortlopend gedeelte van voorzieningen

(5.386)

Milieu-

Verlieslatende

Personeels-

Amovering-

Overige

herstelkosten

contracten

kosten

voorziening

voorzieningen

51.123

38.708

5.928

1.664

11.047

366 1.243 4.327 2.579 (25) (385) 1.679 60.907 (1.188)

2.245 1.932 (7.995) (8.800) 8 26.098 -


104.269

59.719

26.098

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties

5.386 903 4.576 (6.540) (12.450) 758

1.188 1 2.961

435 1.121 (6.195) (8.200) (9)


96.902

63.024


(4.364)


92.538

(760) (85)

(524) 62.500

13.250 13.250

293 581 140 (307) (759) (127) 5.749 (932) 4.817

932 385 124 (597) 179 5.840 (851) 4.989

82 399 2.145 2.145

82 (399) 1.828 1.828

Het kortlopende deel ad EUR 4,4 mln. (2008: EUR 5,4 mln.) is opgenomen onder de kortlopende verplichtingen. Milieu-herstelkosten Voor de pré-nazorg, eindafdekking en recreatieve inrichting van de afvalberging Derde Merwedehaven is tot 2020 circa EUR 30,7 mln. benodigd (prijspeil 2009). De onttrekkingen zullen plaatsvinden vanaf 2017. Evenzo is voor de pré-nazorg en eindafdekking van de in 2005 gesloten afvalberging Koegorspolder tot 2012 ca. EUR 10,0 mln. (prijspeil 2009) benodigd. Voor de pré-nazorg en eindafdekking van de afvalberging Noord- en Midden-Zeeland is tot 2025 circa EUR 21,1 mln. (prijspeil 2009) benodigd. De onttrekkingen zullen plaatsvinden vanaf 2017. De jaarlijkse dotatie betreft een rentedotatie, voor 2009 tegen een rekenrente van 5%.

11.803 2.603 2.488 396 (1.628) (12.440) 487 14.756 (3.266) 11.490

3.266 370 54 (2.893) 673 12.960 (2.989) 9.971

Daarnaast is binnen Indaver voor de eindafdichting en nazorg van de afvalbergingen die in gebruik zijn een voorziening gevormd. Er wordt verwacht dat EUR 1,9 mln. van de voorziening van EUR 11,7 mln. gedurende de eerstvolgende 5 jaar zal worden uitgegeven. Het resterende gedeelte (EUR 9,7 mln.) zal worden uitgegeven over een periode die oploopt tot 60 jaar. Deze kosten worden door het management geraamd volgens de ‘best practice’-methode en op basis van de huidige technologie. De discontering heeft plaatsgevonden op basis van 4,67% (2008: 4,67%) voor de Belgische afvalbergingen en op basis van 5,0% voor de Duitse afvalbergingen (2008: 5,0%). Verlieslatende contracten Dit betreft een voorziening voor niet-marktconforme langjarige energie in-/verkoopcontracten. In het kader van de liberalisering van de energiemarkt en mede in het licht van de huidige ontwikkelingen van de marktprijzen zijn enkele energie in-/verkoopcontracten niet rendabel. Daarom is ter afdekking van het onrendabele deel van deze contracten een voorziening getroffen. De jaarlijkse onttrekkingen komen ten gunste van de bruto-marge. De voorzieningen worden, in het licht van de prijsontwikkelingen op de elektriciteits- en brandstoffenmarkten, ieder jaar opnieuw beoordeeld. Dit heeft geleid, bij een disconteringsvoet van 5% (2008: 5%), tot een vrijval uit de desbetreffende voorziening; deze is afgewikkeld via de overige bedrijfskosten. Personeelskosten Deze voorzieningen zijn met name gevormd om aan de toekomstige financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Als gevolg van de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel per 1-1-2006 zijn de verplichtingen die ten grondslag liggen aan de voorziening ziektekosten substantieel gewijzigd. De publiekrechtelijke ziektekostenverzekering van IZA/IZR, waarbij DELTA ten behoeve van een groot deel van zijn Nederlandse medewerkers was aangesloten, is komen te vervallen; volgens de publiekrechtelijke voorwaarden, was DELTA als voormalig werkgever verplicht tot betaling van een werkgeversbijdrage in de ziektekosten van de (gepensioneerde) ex-medewerkers. Deze verplichting is als gevolg van de nieuwe wetgeving vervallen. Uit het oogpunt van sociaal beleid zijn de sociale partners een overgangsmaatregel overeengekomen, hetgeen inhoudt dat (met ingang van 2006) gedurende een periode van 10 jaar de werkgever jaarlijks een bijdrage zal verstrekken van EUR 240,- per gepensioneerde medewerker. Van de voorziening die in het verleden is gevormd, resteert zodoende nog een bedrag van EUR 1,5 mln. (2008 EUR 1,5 mln.). Daarnaast kent DELTA, als gevolg van cao-bepalingen diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden. Vanaf het moment van indiensttreding wordt voor deze uitkeringen een voorziening gevormd op basis van verstreken dienstjaren, verwachte prijs- en salarisstijgingen (gemiddeld 2,0%), kansen op ontslag, invaliditeit en sterfte. De desbetreffende disconteringsvoet bedraagt 5% (2008: 5%). DELTA (met uitzondering van Indaver) heeft de pensioenverplichtingen ondergebracht bij pensioenfondsen in Nederland en vooral bij het ABP. De pensioenpremies die DELTA afdraagt aan het ABP (en andere van belang zijnde pensioenfondsen), zijn gebaseerd op verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van inflatie, de stijging van salarissen, de vergrijzing van het personeelsbestand, de sterftekansen en de rendementen van de beleggingsportefeuille van het pensioenfonds. Door het ABP branchepensioenfonds is aangegeven dat er geen consistente en betrouwbare basis is om de pensioenverplichting, fondsbeleggingen en kosten toe te rekenen aan de separate deelnemende partijen. Dientengevolge maakt DELTA gebruik van de vrijstelling onder IAS 19 om de toegezegde pensioenregeling te behandelen als een toegezegde bijdrageregeling. De pensioensverplichtingen van groepsdeelneming Indaver zijn opgenomen onder het hoofdstuk pensioensverplichtingen inzake Indaver. Amoveringsvoorzieningen De opgenomen amoveringsvoorziening betreft de geschatte kosten (na aftrek van restwaarde) voor een verplichte amovering indien wordt besloten tot sluiting van operationele activa. Overige voorzieningen Dit betreft onder andere een voorziening in het kader van het Bedrijfsmilieuactieplan (BMAP). In de jaren 1991 t/m 1999 werd aan bepaalde categorieën verbruikers over de elektriciteit en gasleveringen een milieutoeslag in rekening gebracht die de grondslag vormt voor deze voorziening. Resterende verplichtingen, voortvloeiend uit activiteiten die in het verleden ten laste van de BMAP zijn uitgevoerd, worden op deze voorziening in mindering gebracht. Binnen Indaver zijn voorzieningen opgenomen voor verwachte kosten als gevolg van vastgestelde verontreinigingen op bepaalde locaties.


75

Pensioenverplichtingen inzake Indaver

2009

2008

Pensioensverplichtingen

20.936

20.169

Totaal pensioensverplichtingen

20.936

20.169


Onder kortlopende schulden zijn de volgende posten meegenomen voor pensioenverplichtingen inzake Indaver: EUR 1,1 mln. (2008: EUR 1,1 mln.). Defined benefit plans Indaver voert een defined benefit plan voor medewerkers van de Indaver Holding en sommige deelnemingen die voor 31 december 2007 onderdeel van de Indaver-groep waren. Dit bevat twee polissen (de een uitgezet bij Fortis, de andere bij Ethias). Indaver voert daarnaast ‘unfunded defined benefit plans’ voor de medewerkers van de SAV-groep in Duitsland.

76

Defined contribution plan Indaver voert tevens een ‘defined contribution plan’ voor nieuwe medewerkers die na 1 janauri 2008 in dienst zijn getreden bij de holding en bij sommige deelnemingen in Belgie als wel voor de medewerkers van Indaver Ierland (100% deelneming). Ook is een extra ‘defined contribution plan’ voor sommige key-medewerkers van de holding. Pensioenvoorzieningen inzake Indaver (bedragen x EUR 1.000)

1. Nettoverplichting Contante waarde van de brutoverplichting Reële waarde van de fondsbeleggingen Contante waarde van de nettoverplichtingen Nog niet opgenomen pensioenkosten van verstreken jaren Actuariële winsten of verliezen Toegezegde bijdrage regeling met eenvoudige actuariële berekening Nettoverplichting opgenomen in de balans

2. Wijzigingen in de contante waarde Verplichting per 1 januari Betaalde bijdragen Interestkosten Actuariële winsten Bijdragen door deelnemers Betaalde kosten Betaalde premies Betaalde vergoedingen Nettotransfer in/out Inperkingen en afwikkelingen Verplichting per 31 december

België

Duitsland

België

Duitsland

31-12-09

31-12-09

31-12-08

31-12-08

23.116 (17.373)

12.273 -

20.294 (15.480)

10.437 -

5.743

12.273

4.814

10.437

4.153

(1.604)

4.396

135

1.351

149

1.524

10.031

12.020

9.359

11.940

31-12-09

31-12-09

31-12-08

31-12-08

20.294

10.437

19.821

-

1.766 1.045 89 250 (49) (261) (163) 145 23.116

245 610 1.589 (608) 12.273

(21)

1.801 926 (1.440) 228 (82) (234) (714) 394 (406)

89 154 21 (141) 10.314 -

20.294

10.437

3. Wijzigingen in de reële waarde Reële waarde per 1 januari Verwacht rendement Actuariële winsten of verliezen Bijdragen door werkgever Bijdragen door deelnemers Expenses paid Premiums paid Betaalde vergoedingen Afwikkelingen Bedrijfscombinaties Reële waarde per 31 december

31-12-09

31-12-09

31-12-08

31-12-08

15.480

-

13.212

-

858 (57) 1.225 250 (49) (261) (163) 90

-

1.041 2.055 228 (82) (234) (714) (163) 137

-

17.373

-

15.480

-

31-12-09

31-12-09

31-12-08

31-12-08

Aan het dienstjaar toegerekende pensioenkosten Rentekosten Verwacht rendement op fondsbeleggingen Actuariële winsten en verliezen

1.765

251

1.801

89

1.045 (858) (96)

610 -

Opgenomen in personeelskosten

1.856

861

2.019

242

31-12-09

31-12-09

31-12-08

31-12-08

5,5% 5,5% 4,0% 2,0%

5,5%

5,5% 5,0% 4,0% 2,0%

6,0%

4. Pensioenkosten

5. Actuariële veronderstellingen Verplichtingen voor personeelsbeloningen Disconteringsvoet Verwacht rendement Toekomstige loonsverhogingen Evolutie medische kosten

2,0% 2,0%

926 (686) (22)

153 -

2,5% 2,0%

6. Effectief rendement op fondsbeleggingen Het effectief rendement van de fondsbeleggingen in 2009 was EUR 0,80 mln. (2008: EUR 1,04 mln.).

10. LANGLOPENDE FINANCIËLE VERPLICHTINGEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Waarde per 1 januari

755.645

394.846

Wijziging consolidatiekring Opgenomen leningen Mutaties CBL Aflossingen Overige mutaties

574.100 (561) (866.357) (3.205)

102.467 369.910 (31) (111.510) (37)

459.622

755.645

Aflossingen in het volgend boekjaar

(21.366)

(13.402)

Langlopende financiële verplichtingen

438.256

742.243


77

De schulden betreffen verplichtingen aan kredietinstellingen. De gemiddelde rentevoet van de schuld per 31 december 2009 was 1,7% (2008: 3,9%). Van dit saldo heeft EUR 74,4 mln. een looptijd van meer dan vijf jaar. DELTA heeft met vijf banken een bilaterale stand-by kredietfaciliteit ter grootte van EUR 500 mln. DELTA heeft in 2009 hier gedurende het eerste halfjaar EUR 500 mln. en gedurende het tweede halfjaar EUR 270 - 300 mln. op getrokken. Voor deze faciliteiten zijn geen zekerheden verstrekt. Daarnaast is met dezelfde banken een bridge faciliteit van EUR 250 mln. afgesloten, welke als ondersteuning diende voor de financiering van de bouw van de Sloe centrale. Na oplevering van deze centrale is de faciliteit afgelost en beëindigd in december 2009. Binnen Indaver, Solland Solar Energy Holding B.V en Biovalue wordt eveneens gebruik gemaakt van eigen kredietfaciliteiten. Als waarborg voor de schulden van de SAV-Groep zijn de immateriële en materiële activa van SAV als zekerheid verstrekt. Tevens zijn haar vorderingen, voorraden en liquide middelen als zekerheid verstrekt. Ten behoeve van de nakoming van de verplichtingen van Solland Solar Energy Holding B.V. heeft DELTA N.V. een garantie verstrekt ter grootte van EUR 70 mln. DELTA heeft zich borg gesteld voor Biovalue voor een bedrag van EUR 33,9 mln.

78

11.1 OVERIGE LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Uitgestelde belastingsverplichting Vooruitontvangen omzet Putoptie Indaver Overige langlopende verplichtingen Derivaten

60.454 54.543 135.540 4.185 186.827

63.664 60.097 132.223 8.271 242.453

Totaal overige langlopende verplichtingen

441.549

506.708

DELTA heeft in 2008 zijn belang in Indaver vergroot naar 75%. Aan de aandeelhouders die de overige 25% in hun bezit hebben is een put-optie versterkt. Deze put-optie (die o.a. kan worden uitgeoefend vanaf het einde van het 5e jaar tot het einde van het 7e jaar na closing in 2007), is opgenomen onder langlopende verplichtingen en is gewaardeerd tegen de fair value per 31 december van enig jaar.

11.2 MUTATIEOVERZICHT OVERIGE LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN (bedragen x EUR 1.000)

2009


506.708

Wijziging consolidatiekring

2008

-

273.090 40.286

Mutatie derivaten Vrijval uitgestelde belastingsverplichting (via resultaat) Vrijval vooruitontvangen omzet (via resultaat) Mutatie putoptie Indaver/Solland Overige mutaties

(55.626) (9.159) (5.554) 3.316 1.864

205.550 (2.721) (7.063) (5.975) 3.541

Totaal overige langlopende verplichtingen

441.549

506.708

Bij de acquisitie van Indaver zijn materiële en immateriële activa gewaardeerd tegen reële waarde. Het verschil tussen deze reële waarde en de boekwaarde is verwerkt in de balans. Deze reële waardeaanpassingen zijn fiscaal niet toegestaan. Vandaar dat er voor deze reële waardeaanpassingen van de materiële en immateriële activa een uitgestelde belastingverplichting is gevormd. De gevormde uitgestelde belastingverplichting in verband met deze reële waardeaanpassingen neemt af in relatie tot deze afschrijvingen op de reële waardeaanpassingen, exclusief de reële waardeaanpassingen op grond.

Met betrekking tot de overname in 2008 door Indaver van SAV is in 2009 de reële waarde van terreinen en overige materiële vaste activa aangepast. Hierdoor is de belastinglatentie met een bedrag van EUR 5,9 mln. verminderd. Deze mutatie is gerubriceerd onder de overige mutaties. De uitgestelde belastingsverplichting vloeit voort uit:

31-12-09

31-12-08

Immaterieel vast actief Materieel vast actief Overig

1.447 58.472 535

9.917 53.099 648

Totaal

60.454

63.664

De vooruitontvangen omzet heeft betrekking op nog te verwerken afval bij Indaver.

12. KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

283.491

164.968

Actuele belastingverplichtingen

96.307

80.980

Vooruitontvangen omzet

14.950

13.050

Kortlopend deel van de langlopende verplichtingen Kortlopend deel van de voorzieningen Schulden aan verbonden partijen Kortlopende putopties Overlopende passiva

21.366

13.402

4.365 16.822 59.104

5.387 15.758 9.898 100.982

101.657

145.427

96.074

104.391

Derivaten

334.728

320.292

Totaal kortlopende verplichtingen

927.207

829.108

Handelscrediteuren

Totaal overige kortlopende verplichtingen Bankkrediet

79

Onder kortlopende verplichtingen zijn naast operationele handelscrediteuren en overige kortlopende schulden en transitorische posten, ook begrepen de voor 2010 geplande aflossingen op langlopende leningen en onttrekkingen aan voorzieningen. Bovendien is het deel van de derivaten dat in 2010 zal worden geëffectueerd, eveneens hier verantwoord. Put-optie van het minderheidsbelang van 10% in Solland Aangezien DELTA de overige (10%) aandeelhouders in Solland Solar Energy Holding B.V. heeft uitgekocht, is de put-optie geëffectueerd en daarmee van de balans afgehaald.


CONTRACTUELE LOOPTIJD VAN FINANCIËLE VERPLICHTINGEN ULTIMO 2009 < 1 jaar

1-5 jaar

> 5 jaar

Totaal

Handelscrediteuren Rentedragende leningen Derivaten Overige

283.491 117.440 334.728 191.548

363.880 186.827 229.536

74.376 25.186

283.491 555.696 521.555 446.270

Totaal

927.207

780.243

99.562

1.807.012

8.110

21.328

4.564

34.002

Te betalen rente

De contractuele looptijd van de financiële verplichtingen geven de verwachte uitgaande kasstromen weer met betrekking tot de op balansdatum aangegane financiële verplichtingen. In bovenstaand overzicht zijn de financiële verplichtingen vanuit voorzieningen en pensioensverplichtingen niet meegenomen. NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE RECHTEN EN VERPLICHTINGEN 80

Investeringsverplichtingen Per 31 december 2009 is de vennootschap financiële verplichtingen aangegaan voor een bedrag van ca. EUR 114,3 mln. (2008: EUR 44,4 mln.), welke niet in de balans zijn opgenomen. Deze verplichtingen hebben met name betrekking op nog uit te voeren investeringswerken. Sale-lease-backcontracten In voorgaande jaren heeft DELTA een aantal warmtekrachtinstallaties en windparken gerealiseerd. Een deel van deze activa is ondergebracht in sale-lease-backconstructies. De contante waarde van de contractuele verplichtingen bedraagt ultimo 2009 EUR 27,5 mln. Deze verplichtingen kunnen als volgt worden gespecificeerd: Periode niet langer dan 1 jaar: EUR 5,9 mln. Periode langer dan 1 jaar, niet langer dan 5 jaar: EUR 17,5 mln. Periode langer dan 5 jaar: EUR 4,1 mln. Door middel van deposito van de koopsommen zijn voor een bedrag van ca. EUR 25,1 mln. zekerheden verstrekt; deze bedragen zijn als vorderingen opgenomen onder de financiële vaste activa. Cross border lease verbrandingsoven Op 17/08/1999 heeft Indaver een cross border lease overeenkomst afgesloten met een Amerikaanse investeerder met betrekking tot het gebruik van lijn 1 en 2 van de verbrandingsoven in Doel. De initiële leasetermijn heeft een looptijd van 25,4 jaar met de optie voor een onderhoudscontract voor een extra 13 jaar. Onder de afspraken van deze lease heeft Indaver op de ingangsdatum van de lease een bedrag ad USD 135 mln. ontvangen en USD 129,4 mln. op deposito geplaatst. Met het geplaatste deposito is bij banken met een hoge creditrating een vrijwel volledig gedekte betalingsovereenkomst afgesloten. In dit kader diende ook een bankgarantie gesteld t.o.v. de Amerikaanse tegenpartij. Deze wordt verzekerd door een bedrag op een geblokkeerde bankrekening van Indaver. V.O.F. Als vennoot kunnen DELTA resp. tot de DELTA Groep behorende vennootschappen hoofdelijk worden aangesproken voor de schulden en verplichtingen van een aantal gelieerde vennootschappen onder firma waarin wordt deelgenomen.

Zekerheden en garanties DELTA heeft een aantal financiële zekerheden verstrekt en ontvangen als waarborg voor aangegane transacties: Verstrekte zekerheden (bedragen x EUR 1.000)

Termijn in jaren < 1 jaar

1-5 jaren

> 5 jaar

Totaal

Zekerheden verstrekt voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures Overige verstrekte zekerheden

43.947 33.035

26.836 1.518

2.576 272.461

73.360 307.015

Totaal verstrekte zekerheden

76.983

28.354

275.037

380.375

< 1 jaar

1-5 jaren

> 5 jaar

Totaal

Ontvangen zekerheden voor geassocieerde deelnemingen en joint ventures Overige ontvangen zekerheden

13.267

131.672

130.708

275.649

Totaal ontvangen zekerheden

13.267

131.672

130.708

275.649

Ontvangen zekerheden

Termijn in jaren

81

Belangrijkste verstrekte zekerheden DELTA heeft zich borg gesteld ten behoeve van de provincie Zeeland voor de financiële verplichtingen welke samenhangen met de eindafdichting van de afvalbergingen Koegorspolder en Noord- en Midden-Zeeland; deze borgtocht bedraagt in totaliteit EUR 22,3 mln. Evenzo heeft DELTA zich ten behoeve van de provincie ZuidHolland borg gesteld tot financiële zekerheid voor de eindafdichting van de Afvalberging Derde Merwedehaven te Dordrecht; deze borgtocht bedraagt EUR 24,6 mln. Met name ten behoeve van de handelsactiviteiten van DELTA Energy en enkele specifieke werkzaamheden van DELTA Milieu en Triqua zijn bankgaranties afgegeven voor een totaal bedrag van EUR 4,6 mln. Ten behoeve van de nakoming van de verplichtingen van Solland Solar Energy Holding B.V. heeft DELTA N.V. een garantie verstrekt ter grootte van EUR 70,0 mln. Hiernaast is bij het uitvoeren van de verstrekte putoptie door het voormalige management van Solland Solar Energy Holding B.V. een garantie verstrekt van EUR 3,2 mln. aan de begunstigden in verband met nog lopende onderzoeken betreffende de waardebepalingen van de putoptie. Door Solland Solar Cells B.V., dochter van de DELTA-deelneming Solland Solar Energy Holding B.V., is een aantal langlopende, meerjaren inkoopcontracten gesloten met een totale waarde van EUR 1,2 miljard. In dit kader zijn borgstellingen afgegeven voor een totaal bedrag van EUR 71,6 mln. waarop reeds een trekking van EUR 4,2 mln. heeft plaatsgevonden door REC Scanwafer Norway gedurende het jaar 2009. Als exploitant van stortplaatsen in Antwerpen en Doel stelt Indaver N.V. zich borg ten behoeve van de Openbare Afvalstoffenmaatschappij voor het Vlaamse Gewest (OVAM) door middel van bankgaranties. Deze bankgaranties stemmen overeen met de kosten van de eindafdichting en de nazorg van deze stortplaatsen en worden geleidelijk opgebouwd naargelang de vordering van de stortactiviteiten. Voor de periode van de nazorg, na de definitieve eindafwerking, dient een verlaagde bankgarantie te worden gesteld. Op 31 december 2009 bedroegen deze bankgaranties EUR 6,9 mln., een bedrag dat wijzigt in functie van de stortplaatsen in gebruik, het percentage van volstorting en de aard van te vervullen verplichtingen. Op basis van de huidige inschattingen zullen deze garanties worden gesteld tot 2050 voor de stortplaatsen in Antwerpen, waarbij voor de periode van 2021 tot 2050 enkel een garantie moet worden gesteld voor de verplichting tot nazorg. Voor de stortplaats in Doel moeten bankgaranties worden gesteld tot 2069, zij het voor een verminderd bedrag voor de periode van 2041 tot 2069.


Indaver heeft voor een bedrag van EUR 78,0 mln. bankgaranties uitgegeven, waarvan het merendeel samenhangt met het transport en de behandeling van afvalstromen (EUR 46,4 mln.). DELTA heeft zich borg gesteld voor een maximaal bedrag van EUR 33,9 mln. voor de externe bancaire leningen van Biovalue B.V. Belangrijkste ontvangen zekerheden De ontvangen zekerheden hebben voor een bedrag van EUR 94,8 mln. betrekking op ontvangen bankgaranties voor specifieke werkzaamheden van DELTA Infra, handelsactiviteiten van DELTA Energy en ontvangen bankgaranties inzake defeasances.

Portfolio handelscontracten DELTA Energy B.V. Het risicobeleid van DELTA is erop gericht om de uit de productieactiva en langetermijn-inkoopcontracten resulterende risicoposities actief te beheersen. Uit handelstransacties voortvloeiende posities worden door middel van een strikt toegepast systeem van limieten in omvang beperkt. Daarbij wordt gebruikgemaakt van zowel financiële als energiederivaten, waaronder swaps en opties. De in de portfolio opgenomen verkoopcontracten hangen samen met de energieleveringen aan eindverbruikers en handelspartijen en de daaraan gerelateerde financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de verkoopcontracten in 2009: EUR 1.267 mln. (2008: EUR 1.593 mln.).

82

De in de portfolio opgenomen inkoopcontracten hebben betrekking op de productie- en inkoopovereenkomsten met handelspartijen en daaraan gerelateerde contracten aangaande financiële instrumenten. Op balansdatum bedraagt de waarde van de inkoopcontracten in 2009 EUR 2.051 mln. (2008: EUR 2.165 mln.). De waardering van de financiële instrumenten wordt in samenhang met transacties die zijn afgesloten in het kader van de fysieke goederenhandel op basis van marktwaarden vastgesteld. Borssele-convenant In 2006 is met de landelijke overheid een convenant gesloten met betrekking tot de openstelling van de kerncentrale. In dit kader zijn ook afspraken gemaakt ten aanzien van de inspanningen welke DELTA (en Essent) zich zal getroosten om nieuwe ontwikkelingen op het gebied van duurzame energie technisch en financieel ter hand te nemen en te ondersteunen. Hiertoe is in 2007 een commanditaire vennootschap opgericht (Sustainable Energy Technology –SET- Fund C.V.) waarin DELTA via DELTA Investeringsmaatschappij B.V. (DIM) als stille vennoot voor 50% zal participeren voor een bedrag van EUR 25,0 mln. (waarvan reeds uitgegeven EUR 5,9 mln.). NEA-claim op EPZ In februari 2008 heeft NEA een claim gelegd bij EPZ waarbij NEA circa EUR 200 mln. van EPZ vordert vanwege voordelen op de voorzieningen restkern en amovering van de kerncentrale, voortvloeiende uit de verlenging van de levensduur van 2003 tot en met 2033. De voorganger van NEA, de Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven (SEP) heeft tot en met 2000 in het kader van de toen geldende ‘overeenkomst van samenwerking’ de dotaties aan deze voorzieningen betaald. NEA stelt dat het voordeel dat ontstaat doordat de voorzieningen veel later benodigd zijn dan in 2003 grotendeels aan haar toekomt. De directie van EPZ heeft de claim afgewezen. Afgesproken is tussen partijen dat het geschil via een arbitrageprocedure zal worden beslecht. Inmiddels zijn de wederzijdse standpunten in de vorm van conclusies aan arbiters voorgelegd. B.V. Grondbezit AVI Moerdijk - 4e lijn Afvalcontract DELTA en aan DELTA gelieerde ondernemingen hebben zich jegens BVG verplicht om op basis van een afval leveringsovereenkomst jaarlijks 55.000 ton afval aan te leveren tot en met 2028. DELTA Milieu DELTA Milieu B.V. heeft zich jegens een Franse vennootschap garant gesteld voor een periode eindigend eind april 2011 voor de nakoming van bepaalde garanties aangaande de verkoop aan deze Franse vennootschap van aandelen die DELTA Milieu B.V. hield in High 5 Recycling Group B.V. ter hoogte van een bedrag van maximaal EUR 150.000,- met een franchise per schadegeval van EUR 15.000,-. Tot op heden zijn geen claims onder deze garantie ingediend. DELTA Netwerkbedrijf B.V. Door DELTA Netwerkbedrijf B.V. zijn procedures aangespannen bij het College van Beroep voor het bedrijfsleven terzake de aansluiting van een tweetal windparken welke, indien en voor zover DNWB door het college niet in het gelijk wordt gesteld, zullen leiden tot aanvullende kosten in de orde van grootte van tenminste EUR 3,5 mln.

Niet opgeloste geschillen Belastingdienst Er zijn op dit moment geen onopgeloste geschillen met de Belastingdienst. Splitsingsplan – WON De minister heeft op 2 december 2009 het splitsingsplan goedgekeurd. In dit splitsingsplan wordt de juridische splitsing van het netwerkbedrijf beschreven. De voorwaarden waaronder deze zal plaatsvinden, zullen worden neergelegd in een overeenkomst. De minister heeft in haar besluit opgenomen dat DELTA voor DNWB in de beginperiode van extra financiële zekerheid moet voorzien, door een aanvullende storting van eigen vermogen ad EUR 10 mln. en een garantie van EUR 40 mln. waarop DNWB gedurende 5 jaar na splitsing een beroep kan doen indien het niet aan een van de ratio’s uit het Besluit financieel beheer netbeheerders voldoet.

Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 13. NETTO-OMZET (bedragen x EUR 1.000)

Levering elektriciteit Levering gas Transport E & G Kabel, internet en telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Zonne-energie Biobrandstof Overige omzet Totaal netto-omzet

2009

2008

874.595 299.451 124.930 68.675 446.437 66.703 31.096 55.379

989.674 387.200 105.861 62.701 393.455 118.155 76.027 77.701

1.967.266

2.210.774

83

De omzet levering van elektriciteit is met bijna EUR 113,9 mln. afgenomen ten opzichte van het vorige jaar, mede door het stoppen van de levering aan een eenmalig contract van een bijzondere afnemer en een negatief prijseffect. De omzet van geleverd gas is met ongeveer 22% gedaald, voornamelijk veroorzaakt door een negatief prijseffect. Van de totale omzet elektriciteit en gas is een deel geraamd in verband met de over het kalenderjaar verspreide meteropneming bij de kleinverbruikers. Onder de omzet elektriciteit is voor een bedrag van EUR 230,8 mln. (in 2008: EUR 208,2 mln.) verantwoord van de met eigen (inclusief joint ventures) productiemiddelen geproduceerde elektriciteit op de groothandelsmarkt. De omzet van afvallogistiek en milieudiensten is gestegen als gevolg van het voor een geheel jaar meeconsolideren van het Duitse afvalverwerkingsbedrijf SAV. De omzet is in 2009 fors verminderd door de effecten van de financiële en de daarop volgende economische crisis. De omzet biobrandstof komt volledig voor rekening van dochterbedrijf Biovalue B.V. dat in 2009 enige maanden geen productie heeft gedraaid in verband met de volledig ingezakte markt. In de overige omzet zijn de werken in opdracht van derden meegenomen.

14. INKOOPWAARDE VAN DE OMZET De prijsontwikkelingen op de brandstoffenmarkt liggen ten grondslag aan de daling van de inkoopwaarde. Een deel van de benodigde elektriciteit wordt ingekocht bij verbonden partijen EPZ, Sloecentrale en Elsta waarin DELTA een kapitaal belang heeft. Deze inkoop vindt plaats op cost-plusbasis en betreft ca. 14,7% (5,5 TWh) van de totaal ingekochte/geproduceerde hoeveelheden inclusief handel. De van de overheid ontvangen vergoedingen en subsidies in het kader van de productie van duurzame energie zijn in mindering gebracht op de inkoopkosten. In 2009 betreft dit een bedrag van EUR 8,4 mln. (2008: EUR 7,5 mln.)

15. OVERIGE BEDRIJFSOPBRENGSTEN De overige opbrengsten bestaan voornamelijk uit vergoeding door derde partijen voor verleende diensten. De daling is met name terug te voeren op bedrijfsopbrengsten van Indaver welke niet direct te relateren zijn aan de ‘corebusiness’. delta jaarrekening 2009

16. WAARDERING REËLE WAARDEMUTATIE HANDELSPORTEFEUILLE DELTA maakt gebruik van derivaten om prijs- en valutarisico’s die voortvloeien uit energie-commoditycontracten (olie, kolen, gas en elektriciteit) af te dekken. DELTA past hiervoor cashflow hedging (kasstroomafdekking) toe, waarbij door middel van hedgetransacties het risico van schommelingen in (toekomstige) kasstromen die het resultaat kunnen beïnvloeden, worden afgedekt. De hedges zijn toewijsbaar aan een specifiek risico dat is gerelateerd aan een balanspost of een toekomstige transactie die hoogst waarschijnlijk is. Het effectieve deel van de wijzigingen in de reële waarde van de hedgereserve wordt in het eigen vermogen onder de reserves verwerkt. De cumulatieve bedragen die in het eigen vermogen zijn verwerkt, worden overgeheveld naar het resultaat in dezelfde periode waarin de afgedekte transactie in het resultaat wordt verwerkt. Het gedeelte van de waardemutatie van de contractenportfolio dat niet is afgedekt door hedgecontracten (de niet-effectieve hedges) wordt als reële waardemutatie in de winst-en-verliesrekening opgenomen. Als gevolg van de prijsontwikkelingen op de energiemarkten heeft dit eind 2009 geleid tot een positieve ontwikkeling op de reële waarde van de contractenportfolio van EUR 0,3 mln., waarvan ca. EUR 33,9 mln. direct ten gunste van het resultaat is gekomen en ca. EUR 33,6 mln. (via het overzicht van de niet-gerealiseerde resultaten) ten laste van het eigen vermogen.

17. DIENSTEN VAN DERDEN, MATERIAALKOSTEN EN ANDERE EXTERNE KOSTEN (bedragen x EUR 1.000)

84

2009

2008

Materiaalverbruik Werkzaamheden en diensten van derden Andere externe kosten

38.949 173.373 24.095

45.642 193.469 11.461

Totaal diensten van derden, etc.

236.417

250.572

Splitsingkosten De door de DELTA-groep uitgegeven splitsingskosten bedroegen in 2009 EUR 4,9 mln., waarvan incidentele splitsingskosten EUR 3,3 mln. en structurele splitsingskosten EUR 1,6 mln. De kosten zijn verzameld door alle betrokken ICT-projecten na te gaan en exact te bepalen welke kosten hiervan als splitsingskosten konden worden aangemerkt. Daarnaast zijn alle afdelingskostenplaatsen bekeken en is hierbij eveneens bepaald welke kosten als splitsingskosten konden worden benoemd. De structurele kosten zijn in kaart gebracht door te kijken naar de uitbreiding van de organisatie die plaats heeft gevonden als gevolg van de toekomstige splitsing van het netwerkbedrijf. Ook zijn eventuele extra kosten voor financiering en hogere inkoopkosten bekeken.

18. PERSONEELSKOSTEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Dotaties aan personeelsvoorzieningen Overige personeelskosten

174.350 21.980 14.653 15.162

140.466 18.432 13.381 16.129

Personeelskosten

226.145

188.408

Dekking personeelskosten i.v.m. activeringen

(12.796)

(18.719)

Totaal personeelskosten

213.349

169.689

3.285 3.353

3.421 3.115

Aantal medewerkers (fte) per 31 december Gemiddeld aantal werknemers (fte)

De stijging van de personeelskosten is met name toe te schrijven aan het voor een volledig jaar consolideren van de Duitse dochter SAV.

Bezoldiging statutair bestuurders DELTA N.V. conform inschrijving Kamer van Koophandel 2008 Bezoldiging Ontslagvergoeding Pensioenlasten Variabele beloning

2009 Bezoldiging Ontslagvergoeding Pensioenlasten Variabele beloning

P.G. Boerma

W.A. Keus

293.265 69.418 82.200

17.537 2.798 28.492

444.883

48.827

T.J.B. vd. Klaauw

A.S. Louter*

266.672* 275.828 68.950* -

133.328 21.222 -

611.450

154.550

*Inclusief 6 mnd opzegtermijn

*in dienst sinds 1/5

P.G. Boerma

F. Verhagen*

J.J. Rieter*

A.S. Louter

364.042 87.833 89.386

183.339 28.905 -

30.000 4.764 -

219.996 31.601 34.595

541.261

212.244

34.764

286.192

*In dienst sinds 1/2

*In dienst sinds 1/11

85

De bezoldiging en pensioenlasten hebben betrekking op de vaste beloning van de statutaire bestuurder in het betreffende jaar. De variabele beloning heeft betrekking op de uitbetaling van de beloning op grond van de resultaten in het voorafgaande jaar.

19. AFSCHRIJVINGEN EN BIJZONDERE WAARDEVERMINDERINGEN (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

37.056 27.100

18.924 821

97.222 34.586 (6.616)

79.067 4.626 (2.777) (8.213)

Immateriële vaste activa Afschrijvingen op immateriële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Materiële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Terugname impairments Vrijval bijdragen van derden Bijzondere waardeverminderingen financiële vaste activa Totaal afschrijvingen

1.895

-

191.243

92.448

De stijging in de afschrijvingen op immateriële vaste activa heeft te maken met het versneld afschrijven van ICT en de hogere dan gebruikelijke investeringen in het jaar 2008. Door het voor een volledig jaar meeconsolideren van SAV en het activeren van enige grote projecten, stijgen de afschrijvingen op materiële vaste activa.


De bijzondere waardeverminderingen onder IVA betreffen de impairment op de goodwill voor Biovalue en daarnaast de afwaardering van de fair value van verkoopcontracten en knowhow bij Solland. De bijzondere waardeverminderingen van MVA vinden hun oorzaak in de afwaarderingen van Biovalue. De bijzondere waardevermindering Financiële vaste activa betreft een impairment van de fair value met betrekking tot Intercommunale Vereniging Hooge Maey CVBA.

20. OVERIGE BEDRIJFSKOSTEN (bedragen x EUR 1.000)

86

2009

2008

Dotatie voorziening debiteuren Vrijval voorziening debiteuren Kosten i.v.m. betaling debiteuren Overige bedrijfskosten Dotaties overige voorzieningen Vrijval overige voorzieningen

13.364 563 3.565 820 -

2.040 (2.125) 876 1.268 2.826 -

Totaal

18.312

4.885

Aan de voorziening debiteuren is een bedrag gedoteerd als gevolg van enige faillissementen. De dotaties aan de overige voorziening betreffen de dotaties aan de voorzieningen met betrekking tot verlieslatende contracten en de personeelskosten. De honoraria welke zijn uitgekeerd aan de leden van de Raad van Commissarissen van de vennootschap worden onder overige bedrijfskosten verantwoord. In 2009 bedroeg de totale vergoeding EUR 207.948 (in 2008: EUR 201.871). Naast deze beloningen bestaan er geen andere transacties of balansposities met DELTA. Beloningsregels Raad van Commissarissen:

2009

2008

23.116 143.574 41.258

22.545 138.744 40.582

207.948

201.871

2009

2008

N.V. EPZ Evides N.V. Elsta B.V. IC Hooge Maey Sleco Centrale N.V. Sloe Centrale B.V. Overige deelnemingen

15.805 22.838 5.732 387 8.903 6.471 7.615

752 27.439 5.039 1.371 7.533 4.434

Totaal

67.751

46.568

Voorzitter Leden van de Raad Commissievergoeding

21. RESULTAAT UIT DEELNEMINGEN (bedragen x EUR 1.000)

Het resultaat uit deelnemingen werd in 2008 bij EPZ negatief beïnvloed door de gevolgen van de kredietcrisis. In 2009 is de Sloecentrale operationeel geworden.

22. FINANCIËLE BATEN EN LASTEN (bedragen x EUR 1.000)

Externe financieringsbaten Externe financieringslasten Rentedotatie aan voorzieningen Afkoop/rentedotatie aan cbl Vergoeding voor bankfaciliteit Koersverschillen Overige financiële baten en lasten

Geactiveerde rente Totaal financiële baten en lasten

2009

2008

13.908 (32.300) (4.575) (5.750) (1.784) (801) (257)

24.967 (34.221) (5.047) (26) (180) 3.449 -

(31.559)

(11.058)

2.059

5.629

(29.500)

(5.429)

Het gehanteerde rentepercentage voor activering van de bouwrente bedroeg in 2009: 1,7% (2008: 4,7%).

87


23. VENNOOTSCHAPSBELASTING (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Geconsolideerde winst-en-verliesrekening Vennootschapsbelasting: Vennootschapsbelasting over boekjaar Mutatie uitgestelde belastingvorderingen/-verplichtingen

88

5.251 (10.493)

(20.458) 5.004

Totaal belastingen

(5.242)

(15.454)

Waarvan gerapporteerd onder beëindigde bedrijfsactiviteiten

(3.103)

(834)

Belastingen gerapporteerd in de winst-en-verliesrekening

(2.139)

(14.620)

Effectieve belastingdruk (inclusief beëindigde bedrijfsact.)

34,0%

13,2%

Actueel verschuldigde vennootschapsbelasting De aansluiting tussen het resultaat voor belastingen en het feitelijk belastbaar bedrag met de hieruit voortvloeiende belastinglast is als volgt: Resultaat voor belastingen (incl. beëindigde bedrijfsactiviteiten) Deelnemingsvrijstelling EIA/MIA-regeling Tijdelijke verschillen (incl. VAMIL) In eerdere jaren verwerkte bedrijfslasten Verrekening voorvoegingsverliezen Goodwill Overige verschillen

15.424 (61.676) (70) (15.546) (2.866) 10.985 739

116.877 (25.445) (377) (30.893) 11.325 (1.773) 1.726

Belastbaar bedrag

(53.010)

71.440

Vigerende belastingtarief Nederland Belasting Correctie voorgaande jaren Belasting meerderheidsdeelnemingen inclusief buitenland

25,50% 13.518 (2.348)

25,50% (18.217) 3.695

(5.919)

(5.936)

Verschuldigde belasting over jaar

5.251

(20.458)

Effectieve belastingdruk jaar

-34,0%

17,5%

Mutatie uitgestelde belastingpositie Correctie voorgaande jaren Tijdelijke verschillen Mutaties in de latentie voor verrekenbare verliezen Mutaties latentie door verliescompensatie

(75) (3.900) (7.978) (712)

528 (6.335) 3.609 (451)

Mutaties belastingvoorzieningen bij meerderheidsdeelnemingen (inclusief buitenland)

2.170

7.653

(10.493)

5.004

9.204

34.992

Mutaties uitgestelde belastingvorderingen/-verplichtingen De bate vloeit voort uit verschillen tussen de commerciële en fiscale winstberekening, alsmede een gedeeltelijke benutting van compensabele verliezen.

Mutatie in de belastingvoorzieningen Geconsolideerd overzicht eigen vermogen Latente belastingen gerelateerd aan posten direct verwerkt in het eigen vermogen: Nettowaardering hedgerelaties

24. WINST-EN-VERLIESREKENING VOOR BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN (bedragen x EUR 1.000)

2.009

2.008

Omzet Overige omzet

8.474

6.721 -

8.474

6.721

Kosten

(2.065)

(4.242)

Resultaat voor belasting

6.409

2.479

Belastingen

(3.103)

Resultaat na belastingen

3.306

1.645

Resultaat na belastingen Kasstroom uit verkoop Afschrijvingen uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Overige items

3.306 44.731 3.500

1.645 1.110 -

Kasstroom uit beëindigde bedrijfsactiviteiten

51.535

2.755

(834)

KASSTROOMONTWIKKELING UIT BEËINDIGDE BEDRIJFSACTIVITEITEN (bedragen x EUR 1.000) 89

De beëindigde bedrijfsactiviteiten, zowel in winst-en-verliesrekening als in het kasstroomoverzicht hebben betrekking op de verkoop van het hoogspanningsnet aan TenneT, de verkoop van (het meerderheidsbelang in) High 5 Recycling Group en de definitieve afwikkeling van de verkoop van de groepsmaatschappijen op Curaçao. De kasinstroom is met name veroorzaakt door de ontvangsten van gelden in 2009 van TenneT.


Toelichting op het geconsolideerde kasstroomoverzicht In 2009 heeft DELTA een stringent beleid gevoerd om de kaspositie verder te verbeteren. Verschillende initiatieven, zoals versnelling van facturatie en incasso van debiteuren en stringente handhaving van inkoopvoorwaarden en betalingscondities hebben geleid tot een sterke verbetering van de kasinstroom uit operationele activiteiten.

90

Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Gezien het feit dat enkele posten in de winst-en-verliesrekening en de balans geen directe kasstroomeffecten genereren, is voor deze bestanddelen de kasstroom geneutraliseerd. Dit betreft met name een drietal onderdelen: • Behandeling derivaten De reële waardemutatie van handelscontracten leidt enerzijds tot (langlopende en kortlopende) mutaties op zowel de activa- als op de passivazijde van de balans. Anderzijds worden deze mutaties deels verwerkt in het bedrijfsresultaat en deels in de hedgereserve, als onderdeel van het groepsvermogen. Geen van deze wijzigingen heeft echter een directe kasstroom tot gevolg. Daarom zijn alle mutaties binnen de operationele kasstroom verwerkt, waardoor de positieve en negatieve mutaties elkaar neutraliseren. • Resultaat uit deelnemingen Het resultaat uit deelnemingen wordt slechts gedeeltelijk uitgekeerd in de vorm van dividenden; het gedeelte dat niet wordt uitgekeerd leidt tot een toename van het eigen vermogen van de betreffende onderneming en daarmee tot een balansmutatie van de financiële activa bij DELTA. Dientengevolge is ervoor gekozen om in de kasstroom alleen de werkelijke dividendontvangsten te verwerken. • Vennootschapsbelasting In het resultaat is niet alleen rekening gehouden met de te betalen vennootschapsbelasting, gerelateerd aan het belastbaar resultaat, maar ook met de latente belastingvorderingen en schulden welke voortvloeien uit compensabele verliezen en de overeenkomst met de Belastingdienst ten aanzien van de fiscale waardering van de openingsbalans 1998. Daar de mutaties in de latenties niet leiden tot een daadwerkelijke kasstroom zijn de mutaties in de latente belastingvorderingen en schulden in de kasstroom geëlimineerd. In de investeringskasstroom zijn naast de uitgaven voor uitbreiding en vervanging van materiële en immateriele activa, ook verwoord de uitgaven in het kader van bijstorting van eigen vermogen bij joint ventures en geassocieerde bedrijven voor een totaal bedrag van EUR 58,9 mln. Dit betreft met name de uitbreiding van het eigen vermogen van DELTA in Sloecentrale Holding B.V. en de verwerving van het minderheidsbelang in Sunergy Investco B.V. en Solland Solar Energy Holding B.V. Daarnaast hebben bijstortingen plaatsgevonden bij RGS Development B.V. en Fesil Sunergy A.S. ten behoeve van de financiering van de ontwikkelingsactiviteiten van deze bedrijven. De mutaties onder Overige financiële vaste activa hebben betrekking op de financiering in 2008 en 2009 door DELTA van de bouw van de Sloecentrale en de aflossing van deze financiering door Sloe Centrale Holding B.V. eind 2009 na de ingebruikname van de centrale. De positieve kasinstroom is gebruikt om de externe schulden in een versneld tempo af te lossen.

Toelichting bij gesegmenteerde informatie In 2009 zijn nieuwe IFRS-regels met betrekking tot gesegmenteerde gegevens van kracht geworden. Het grootste verschil is het feit dat de gesegmenteerde informatie gebaseerd dient te zijn op de interne verslaglegging waarbij het kan zijn dat er verschillen bestaan in waarderingen. Uiteraard dienen deze waarderingsverschillen dan verklaard te worden. DELTA N.V. verstrekte haar informatie in het verleden al op basis van de bestuurlijke en interne rapportagestructuur. De DELTA Groep onderscheidt de volgende divisies: Energie, Comfort, DNWB, Infra, Milieu, Duurzame energie en Overige activiteiten van de Holding. De divisie Energie is actief in de gehele energieketen. Vanaf de inkoop van de benodigde brandstoffen, de productie van elektriciteit tot en met de levering van energie (gas/elektriciteit) aan de zakelijke markt. De divisie Comfort zorgt voor de levering van elektriciteit, gas, water, radioen televisiesignalen en telefonie via kabel en internet aan de consumenten en klein zakelijke markt. Tevens verhuurt zij warmteapparatuur, geeft ze voorlichting en participeert ze in onderzoeken en projecten voor duurzame energie en energiebesparing. Het netwerkbedrijf (DNWB) verzorgt het transport van elektriciteit en gas en is verantwoordelijk voor aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit en gas. De divisie Infra verzorgt aanleg, beheer en onderhoud van de verschillende netwerken voor elektriciteit, gas, water, warmte en telecommunicatie. Daarnaast verzorgt Infra plaatsing, beheer en opname van de verbruiksmeters voor elektriciteit, gas en water. De divisie Milieu richt zich op alle activiteiten van de afvalketen: het ophalen, recyclen, bewerken en verwerken van afval. Bovendien is zij werkzaam op het gebied van industriële reiniging. In 2008 is de groepsmaatschappij SAV aangekocht. De activiteiten op het gebied van ontwikkeling, productie en verkoop van duurzame energie hebben met name betrekking op diverse schakels in de zonne-energie keten en DELTA Biovalue B.V. (productie biodiesel). Onder overige activiteiten zijn begrepen de werkzaamheden van de centrale stafafdelingen alsmede van de cost centers, behoudens de stafafdelingen en cost centers van de divisies Milieu en Duurzaam. De Stafafdelingen en cost centers van de divisies Milieu en Duurzaam zijn begrepen in de cijfers van deze divisies. Transacties tussen verbonden partijen geschieden tegen prijzen vergelijkbaar met het prijsniveau van transacties met derden.


91

Gesegmenteerde informatie (bedragen x EUR 1 miljoen)

92

Totaal 2009

2008

Energie 2009

2008

Comfort 2009

2008

Netto-omzet Aan derden Tussen de segmenten onderling

1.967,3 -

2.210,8 -

1.031,9 165,8

1.228,2 177,4

248,4 -

250,0 -

Totaal netto-omzet conform de jaarrekening

1.967,3

2.210,8

1.197,6

1.405,6

248,4

250,0

Lasten Afschrijvingen vaste activa Overige bedrijfskosten Bijzondere waardeverminderingen vaste activa

127,7 1.805,3 63,6

94,1 2.045,0 (1,7)

7,7 1.117,6 -

3,0 1.330,3 -

9,6 217,8 -

9,8 224,7 -

Resultaat van het segment cf. de jaarrekening

(29,2)

73,3

72,3

72,3

21,0

15,5

Resultaat van de niet-geconsolideerde deelnemingen

67,8

46,6

28,0

7,0

-

-

38,5

119,9

100,4

79,3

21,0

15,5

3,3

2,5

-

-

-

Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting

41,8

122,4

100,4

78,2

21,0

15,5

Financiële baten en lasten

(33,5)

(2,3)

5,6

(2,9)

(3,1)

Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting voortgezette bedrijfsactiviteiten Resultaat voor intrest en vennootschapsbelasting beëindigde bedrijfsactiviteiten

(5,5)

(1,1)

Resultaat voor vennootschapsbelasting

8,3

116,9

98,1

83,8

18,1

12,4

Vennootschapsbelasting

1,9

(15,5)

(21,1)

(16,9)

(4,7)

(2,2)

Nettoresultaat inclusief belang derden Niet-gerealiseerde resultaten

10,2 (45,0)

101,4 (95,4)

77,1 (36,8)

66,9 (91,3)

13,5 -

10,2 -

Totaal van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten Resultaat toe te rekenen aan minderheidsbelangen

(34,8) (2,6)

6,1 (0,6)

13,5

10,2

Resultaat toe te rekenen aan aandeelhouders

(37,4)

5,5

BALANS (bedragen x EUR 1 miljoen)

Totaal 2009

2008

(30,3)

(25,6)

Energie 2009

2008

Comfort 2009

2008

Immateriële en materiële vaste activa Minderheidsdeelnemingen Uitgestelde belastingvorderingen Overige activa Niet-verdeelde activa

1.517,1 548,3 88,6 1.019,8 59,1

1.592,2 512,3 95,4 1.379,9 55,7

146,8 90,3 731,2 -

165,9 78,3 899,8 -

76,8 6,0 -

92,0 28,9 -

Totaal activa

3.232,9

3.635,5

968,3

1144

82,8

120,9

Verplichtingen Niet-gealloceerde groepsvermogen

1.920,4 1.312,5

2.202,5 1.433,0

743,4

652,6

12,1

11,0

Totaal passiva

3.232,9

3.635,5 Energie 2009

2008

Comfort 2009

OVERIGE GEGEVENS (bedragen x EUR 1 miljoen)

Totaal 2009

2008

Aangewende activa: Investeringen in immateriële en materiële vaste activa

132,7

169,6

9,0

26,5

3,9

8,8

3.285,1

3.420,5

162,4

205,0

200,8

183,9

Aantal medewerkers (fte) per 31 december

2008

DNWB 2009

2008

Infra 2009

2008

Milieu 2009

2008

Duurzaam 2009

2008

100,6 0,8

88,5 2,0

39,8 -

52,0 -

446,4 14,8

393,0 9,1

100,2 0,9

199,2 0,2

(182,3)

(188,7)

101,4

90,4

39,8

52,0

461,2

402,0

101,1

(182,3)

(188,7)

21,5 61,8 -

22,1 47,5 -

1,4 34,0 -

6,0 51,1 (2,8)

52,2 388,1 1,9

32,3 345,3 3,9

16,1 152,9 61,7

199,5 10,4 215,9 1,5

19,1 (166,9) -

10,6 (169,9) (4,4)

18,0

20,8

4,4

(2,3)

19,1

20,5

(129,5)

(34,5)

(25,0)

1,1

1,1

-

16,1

13,7

(0,6)

(28,4) (1,2)

23,2

25,9

19,1

21,9

4,4

(2,3)

35,1

34,2

(130,1)

(29,5)

(11,3)

0,9

-

-

-

6,3

(2,3)

5,6

(2,7)

19,1

21,9

4,4

4,0

32,8

34,2

(29,5)

(5,7)

(1,8)

(7,1)

(8,7)

0,8

0,8

(10,8)

(4,7)

(9,6)

(15,6)

14,2

12,0

13,2

5,2

4,8

22,0

29,5

(125,8)

39,1

(21,3)

12,4

(1,3)

(3,3)

(1,3)

(2,0)

(4,8)

(5,4)

21,1

9,3

13,9

5,0

10,7 -

9,9 -

3,9 -

2,8 -

17,2 (1,1)

24,1 (1,5)

(104,7) -

(29,8) -

(7,4) (7,1)

17,4 (2,5)

10,7

9,9

3,9

1,8

(16,1)

(22,6)

(104,7)

(29,8)

(14,5)

(14,9)

-

-

(130,1) 4,3

-

Overig/eliminaties 2009 2008

DNWB 2009

2008

Infra 2009

2008

Milieu 2009

2008

Duurzaam 2009

2008

347,1 6,4 10,9 -

350,4 5,4 33,8 -

15,4 5,4 -

11,7 29,9 -

779,2 165,7 8,2 213,2 -

775,0 153,7 8,5 191,3 -

171,1 9,7 5,4 84,8 -

230,6 1,5 12,0 68,0 -

(19,3) 276,1 75,0 (31,6) -

(33,4) 273,4 74,9 32,8 -

364,4

389,6

20,8

41,6

1166,3

1108,5

271

312,1

300,2

347,7

17,7

18,3

14,9

6,6

474,4

521,9

123,0

181,3

535,0

810,8

DNWB 2009

2008

Infra 2009

Milieu 2009

2008

Duurzaam 2009

2008

38,0

34,7

0,9

-

46,5

31,7

20,1

41,7

14,2

26,2

99,8

65,1

486,5

462,6

1.624,1

1.649,4

280,4

422,5

431,1

432,0

2008



93

Geconsolideerde deelnemingen Deelneming

DELTA Infra B.V. DELTA Netwerkbedrijf B.V. DNWB MZL Activa B.V.

DELTA Netwerk Gas B.V. DELTA Energy B.V. DELTA Ficus Holding B.V. DELTA Pipe B.V. Deltius B.V. Windpark Kreekraksluis B.V. N.V. DELTA Windparken Curaçao DELTA Caribbean N.V. DELTA Tolling Sloe B.V. DELTA Saefthinge N.V.

94

DELTA Milieu B.V. Promar B.V. DELTA Milieu Compost en Biomassa B.V. DELTA Milieu Biofuels B.V. DELTA Milieu Groencompost B.V. DELTA Milieu Composteren B.V. DELTA Impex B.V. DELTA Milieu Industriële Reiniging B.V. DELTA Milieu Industriële Reiniging N.V. Zeeuwse Reinigingsdienst B.V. DELTA Milieu Verwerking B.V. DELTA Milieu Recycling B.V. HigH5 Recycling Group N.V. Perex B.V. DELTA Milieu Afvalbergingen B.V. Derde Merwedehaven B.V. Stortplaats Koegorspolder B.V. Stortplaats Noord en Midden Zeeland B.V. DELTA Milieu Verbranding & Handel B.V. BTC Zoetermeer B.V. DELTA Milieu Personeel B.V.

DELTA Comfort B.V. DELTA Kabelcomfort Netten B.V. DELTA Kabelcomfort B.V. ZeelandNet B.V. Internetservices Zeeland B.V. Internetplatform Zeeland B.V. DELTA Comfort Service B.V.

DELTA Investerings Maatschappij B.V. DELTA Onroerend Goed Ontwikkelingsmaatschappij B.V. Stichting DELTA Zeeland Fonds Zeeuwse Netwerkholding N.V.

Vestigingsplaats

Aandeel DELTA

Stemrechten

31-12-09

31-12-08

Middelburg Middelburg Middelburg Middelburg

100% 100% 100% nvt

100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% nvt

Middelburg Middelburg Middelburg Ritthem Middelburg Willemstad, Curaçao Willemstad, Curaçao Middelburg Doel, België

100% 100% 100% 100% 100% nvt 100% 100% 99,9%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 75% 100% nvt

100% 100% 100% 100% 100% nvt 100% 100% 99,9%

Terneuzen Terneuzen Terneuzen Terneuzen Terneuzen Schiedam ’s-Gravenpolder Terneuzen Gent, België Terneuzen Terneuzen Terneuzen Antwerpen, België Terneuzen Terneuzen Dordrecht Terneuzen Terneuzen Terneuzen Terneuzen Terneuzen

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% nvt 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% 70% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 99% 100% 100% nvt 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Middelburg Middelburg Middelburg Kamperland Kamperland Kamperland Middelburg

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Middelburg

100%

100%

100%

Middelburg Middelburg Middelburg

100% 100% 100%

100% 100% nvt

100% 100% 100%

1) Aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming.

1)

1) 1) 1)

1)

1)

1) 1) 1) 1) 1) 1) 1)

1) 1)

Geconsolideerde deelnemingen (vervolg) Deelneming

DELTA Development & Water B.V. DELTA MBR B.V. Triqua B.V. DELTA Biovalue B.V. (voorheen: Biovalue Holding B.V.) DELTA Biovalue Nederland B.V. DELTA Biopat B.V. DELTA Solar B.V. Solland Solar Energy Holding B.V. Solland Solar Energy B.V. Solland Solar Real Estate B.V. Solland Solar Cells B.V. Solland Solar Cells GmbH

Sunergy Investco B.V. Solsic Development Company AS Solwafer B.V. Solland Solar Energy Holding B.V. Solland Solar Energy B.V. Solland Solar Real Estate B.V. Solland Solar Cells B.V. Solland Solar Cells GmbH

Indaver N.V. Indaver Participaties N.V. Indaver Logistics N.V. Indaver Medical Services N.V. Aroc-NL B.V. Indaver Italia srl Indaver Ireland Ltd Lokrum Ltd Cedar Integrated Waste Ltd Indaver Nederland B.V. Indaver Gevaarlijk Afval B.V. Indaver Personeel B.V. Aroc B.V. Indaver Portugal SA Indaver Schweiz AG Indaver UK Ltd Indaver Polska Sp. z o. o. Indaver Servisi d.o.o INNI Holdings GmbH SAV GmbH AVG GmbH HIM GmbH SAV Beteiligungs GmbH SAV Zweite Beteiligungs GmbH & Co. KG AVG Abfall - Verwertungs - Gesellschaft mbH GAREG Umwelt - Logistik GmbH HIM GmbH FRASSUR GmbH Umweltschultz - Dienstleistungen Panse Wetzlar Entsorgung GmbH AVA Abwasser - und Verwertungsanlagen GmbH

Vestigingsplaats

Aandeel DELTA

Stemrechten

31-12-09

31-12-08

Middelburg Middelburg Wageningen

100% 100% 100%

100% 100% 100%

100% 100% 100%

Eemshaven Eemshaven Eemshaven Middelburg Heerlen Heerlen Heerlen Heerlen Aken, Duitsland

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 70% 100% 100% 100% 100%

100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%

Middelburg Noorwegen Middelburg Heerlen Heerlen Heerlen Heerlen Aken, Duitsland

100% 60% 100% nvt nvt nvt nvt nvt

55,11% 60% 100% 20% 100% 100% 100% 100%

100% 60% 100% nvt nvt nvt nvt nvt

België België België België IJmuiden Italië Ierland Ierland Ierland Terneuzen Terneuzen Terneuzen IJmuiden Portugal Zwitserland Groot-Brittannië Polen Slovenië Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland Duitsland

75% 100% 100% 100% nvt 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 98,36% 100% nvt nvt nvt nvt 51% 94,9% 99,74% 100% 93,83% 100% 100% 100%

75% 100% 100% 100% 100% 100% 100% nvt nvt 100% 100% 100% nvt 100% 100% 100% 98,36% 100% 51% 100% 99,74% 93,83% nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt nvt

75% 100% 100% 100% nvt 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100% 98,36% 100% nvt nvt nvt nvt 51% 94,9% 99,74% 100% 93,83% 100% 100% 100%

1) 1)

1) 1) 1) 1) 1)

1) 1)

1) 1) 1)

1) 1) 1) 1) 1) 1) 1)


95

Niet-geconsolideerde deelnemingen Deelneming

Vestigingsplaats

Aandeel DELTA

Stemrechten

31-12-09

31-12-08

Borssele Middelburg Terneuzen Middelburg Moerdijk Vlissingen Vlissingen

50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 100,00%

50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 100,00%

50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 50,00% 100,00%

Terneuzen Terneuzen

50,00% 50,00%

50,00% 50,00%

50,00% 50,00%

Dordrecht

50,00%

50,00%

50,00%

Nieuwdorp

50,00%

50,00%

50,00%

Well, Limburg

50,00%

50,00%

50,00%

Rotterdam Middelburg Middelburg Goes

50,00% 25,00% 24,75% 50,00%

50,00% 25,00% 24,75% 50,00%

50,00% 25,00% 24,75% 50,00%

België België België België

50,00% 50,00% 50,00% 50,00%

50,00% 50,00% 50,00% 50,00%

50,00% 50,00% 50,00% 50,00%

Duitsland

50,00%

nvt

50,00%

33,33% 100,00% 33,33% 100,00% 66,67%

33,33% 100,00% 33,33% 100,00% 66,67%

nvt 40,00%

40,00% 40,00%

nvt 40,00%

40,00% 49,00%

40,00% nvt

40,00% 49,00%

Joint ventures DELTA Energy B.V. N.V. EPZ Sloewind B.V. Windpark Distridam vof PV Ned B.V. BMC Moerdijk B.V. Sloe Centrale Holding B.V. Sloe Centrale B.V.

1)

DELTA Milieu Industriële Reiniging B.V. Vedis Reiniging B.V. DELTA Mourik Industrial Services (DEMIS) vof

DELTA Milieu Verbranding & Handel B.V. 96

Depmer B.V.

DELTA Milieu Afvalbergingen B.V. Zeeuwgrond B.V.

DELTA Milieu Biofuels B.V. Ecofuels B.V.

DELTA N.V. Evides N.V. Elsta B.V. Elsta B.V. & Co CV DELTA/Essent Lighting vof

Indaver N.V. Indaver Relight N.V. Sleco-Centrale N.V. Svex N.V. Wips N.V. SAV Beteiligung GmbH HIM GmbH Gesellschaft fur die Verwertung von Sonderabfallen mbH & Co KG

1)

Geassocieerde deelnemingen DELTA Netwerkbedrijf B.V. Zebra GasNetwerk B.V. Zebra Activa B.V. Zebra Pijpleiding vof Entrade Pipe B.V. Zebra Pijpleiding vof

Middelburg Middelburg Middelburg Vught Middelburg

33,33% 100,00% 33,33% 100,00% 66,67%

1) 1) 1) 1)

DELTA Energy B.V. Windpark Perkpolderhaven B.V. Windpark Neeltje-Jans B.V. Windpark Zeeland 1 B.V. NPG Willebroek N.V.

Perkpolder Veere Vlissingen/ Kapelle-Schore Antwerpen, België

Niet-geconsolideerde deelnemingen (vervolg) Deelneming

Vestigingsplaats

Aandeel DELTA 31-12-09

Stemrechten

31-12-08

DELTA N.V. Sunergy Investco B.V. RGS Development B.V. Fesil Sunergy AS Partners Vliegveld Zeeland B.V. Zeeland Airport B.V. N.V. AZN

Petten Noorwegen Middelburg Middelburg Den Bosch

35,00% 49,00% 45,00% 48,00% nvt

Moerdijk Moerdijk Den Bosch

35,00% 49,00% 45,00% 48,00% 20,00%

35,00% 49,00% 45,00% 48,00% nvt

20,00% 20,00% 20,00%

20,00% 20,00% nvt

20,00% 20,00% 20,00%

België België België België

30,00% 35,12% 39,90% 42,61%

30,00% 35,12% 39,90% 42,61%

30,00% 35,12% 39,90% 42,61%

België België België

26,00% 50,00% 50,00%

26,00% 50,00% 50,00%

26,00% 50,00% 50,00%

1,65%

1,65%

1,65%

60,00% 59,76%

60,00% 59,76%

60,00% 59,76%

15,00%

15,00%

15,00%

7,60% 5,00%

7,60% 5,00%

7,60% 5,00%

49,93%

49,93%

34,99% 34,96% 50,00%

34,99% 34,96% 50,00%

34,99% 34,96% 50,00%

nvt

24,63%

nvt

1,50% 3,46%

1,50% 3,46%

1) 1)

1)

Delta Milieu B.V. B.V. Grondbezit AVI Moerdijk B.V. Grondbezit AVI Moerdijk II N.V. AZN

Indaver N.V. IHM cvba Ibogem cvba Intercommunale vereniging Verko N.V. Ecowest N.V. Indaver Participaties N.V. Sita Decontamination Services N.V. Ecov N.V. Ivago cvba

1) 1) 1)

Financiële instrumenten DELTA Netwerkbedrijf B.V. Energie Data Services Nederland B.V.

DELTA Energy B.V. Decu Beheer B.V. Decu CV

DELTA Milieu B.V. Business Park Terneuzen B.V.

DELTA N.V. N.V. Kema Synergia Capital Partners B.V. DELTA Investerings Maatschappij B.V. Sustainable Energy Technology Fund CV

49,93%

1)

Indaver N.V. GRL Glasrecycling N.V. Vlar Papier N.V. Spanin N.V. Indaver Schweiz AG Sibag AG Ecowest N.V. IVIO cvba Ivvo cvba 1)

1,50% 3,46%

1)

aandelenbelang van de moederonderneming in de dochteronderneming


97

Vennootschappelijke balans per 31 december 2009 (voor resultaatverdeling) (bedragen x EUR 1.000) 31-12-2009

31-12-2008

42.352 35.489

65.755 48.847

ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Andere deelnemingen Vorderingen op groepsmaatschappijen Leningen u/g overige deelnemingen Overige leningen Uitgestelde belastingvordering Overige vorderingen

725.649 289.016 36.876 1.202 26.145 74.959 -

98

Vlottende activa Vorderingen op groepsmaatschappijen Vorderingen op verbonden partijen Overige vorderingen

756.030 288.518 79.445 150.426 33.980 74.920 1.153.847

1.383.319

1.231.688

1.497.921

473.237 617 56.552

Liquide middelen

276.120 546 281.454 530.406

558.120

9.294

12.506

1.771.388

2.068.547

PASSIVA Eigen vermogen Eigen vermogen Nettoresultaat

1.251.014 7.091

Voorzieningen Langlopende verplichtingen Kortlopende verplichtingen Schulden aan groepsmaatschappijen Schulden aan verbonden partijen Overige schulden

1.263.751 100.916 1.258.105

1.364.667

3.702

3.867

314.295

519.588

130.695 130 64.461

42.283 872 137.271 195.286

180.426

1.771.388

2.068.547

Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening (bedragen x EUR 1.000) 2009

Resultaat uit eigen bedrijfsvoering Resultaat deelnemingen Resultaat

2008

(41.723) 48.814

81.683 19.233

7.091

100.916

99


Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening DELTA N.V. is de naar Nederlands recht opgerichte houdstermaatschappij van een aantal groepsmaatschappijen die zich bezighouden met het opwekken, transporteren en leveren van energie alsmede het verrichten van milieu- en kabeldiensten. De functionele valuta is de euro. Alle bedragen zijn, tenzij anders vermeld, opgenomen in duizenden euro’s. DELTA heeft gebruikgemaakt van de optie in Titel 9 Boek 2 BW om de vennootschappelijke jaarrekening op te stellen volgens de IFRS-grondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening met uitzondering van de groepsmaatschappijen en deelnemingen welke worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde. De vennootschappelijke winst-en-verliesrekening is op basis van artikel 402 Titel 9 Boek 2 BW in beknopte vorm weergegeven. Waarderingsgrondslagen en grondslagen voor de resultaatbepaling De deelnemingen worden gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde, die is bepaald op basis van de IFRSgrondslagen die worden gehanteerd in de geconsolideerde jaarrekening, gecorrigeerd voor de waarde van de betaalde goodwill bij overname, verminderd met eventuele bijzondere waardeverminderingsverliezen op goodwill. Tevens wordt geen rekening gehouden met een minderheidsbelang derden. Dit wordt gecorrigeerd op de waarde van de desbetreffende groepsmaatschappij. Voor de overige grondslagen wordt verwezen naar de toelichtingen bij de geconsolideerde jaarrekening.

100

IMMATERIËLE VASTE ACTIVA (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Software

Boekwaarde per 1 januari

54.751

54.751

Investeringen Afschrijvingen Herrubricering/overige mutaties

23.638 (11.297) (1.337)

23.638 (11.297) (1.337)

Boekwaarde per 31 december

65.755

65.755

Boekwaarde per 1 januari

65.755

65.755

Investeringen Afschrijvingen Herrubricering/overige mutaties

7.831 (26.267) (4.967)

7.831 (26.267) (4.967)


42.352

42.352

2008

2009

De mutatie met betrekking tot de immateriële vaste activa is volledig veroorzaakt door investeringen in nieuwe IT-software en afschrijvingen op IT-software. De overige mutaties betreffen de overheveling van IT-software naar DNWB.

MATERIËLE VASTE ACTIVA (bedragen x EUR 1.000)

Totaal

Gebouwen

Machines en

Andere vaste

Activa in

Bijdrage

en terreinen

installaties

bedrijfsmid.

aanbouw

van derden

2008 Boekwaarde per 1 januari

312.546

39.744

360.328

3.451

49.495

140.472

Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen Overboeking naar activa te verkopen Overige mutaties

1.600 (626) (490) (37.719) (226.464)

259 (626) (293) (15.887)

205 (62) (51.157) (292.197)

1.136 (135) (44) (829)

(29.668)

13.482 112.117


48.847

23.197

17.117

3.579

19.827

(14.873)


63.720

23.197

17.117

3.579

19.827


92.086

23.360

49.402

19.324

-

155.806

46.557

66.519

22.903

19.827

10 - 40

7 - 40

5 - 15

nvt

Aanschafwaarde per 31 december Afschrijvingstermijnen in jaren

101

2009 Boekwaarde per 1 januari

48.847

23.197

17.117

3.579

19.827

14.873

Investeringen Afschrijvingen Desinvesteringen Overige mutaties

2.243 (1.079) (426) (14.096)

(635) (23) (1.422)

(403) (9.078)

(444) (1.668)

2.243 (12.755)

10.827


35.489

21.117

7.636

1.467

9.315

(4.046)


39.534

21.117

7.636

1.467

9.315


94.789

23.649

51.815

19.325

-

134.323

44.766

59.450

20.792

9.315

10 - 40

7 - 40

5 - 15

nvt

Aanschafwaarde per 31 december Afschrijvingstermijnen in jaren

Onder materiële vaste activa worden met name investeringen in huisvesting verantwoord. De verplichte economische overdracht van de meters in het afgelopen jaar naar de netbeheerder is verantwoord onder de overige mutaties.


FINANCIËLE VASTE ACTIVA (EXCL. BELASTINGVORDERING) (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Deelnemingen

Andere

Vorderingen op

Vorderingen

Overige

in groepsmaat-

deelnemingen

groepsmaat-

op andere

vorderingen

schappijen

deelnemingen

schappijen

Stand per 1 januari 2008 Mutatie groepsmaatschappijen Terugboeking/opboeking kortlopend gedeelte Aankoop/uitgegeven leningen Resultaat

102

1.200.545

695.264

301.494

109.641

52.455

41.690

107.808

98.373

-

9.435

-

-

-

-

-

300

-

1.815

15.217

98.022

3.000

-

-

-

(5.661) 118.054

(5.961)

19.263

(14.815)

34.078

Verkoop/aflossing/dividend

(130.039)

(18.827)

(51.310)

Mutaties hedgereserve

(124.869)

(124.869)

-

-

-

-

Storting aandelenkapitaal

120.000

120.000

-

-

-

-

3.299

904

2.441

-

-

1.308.400

756.030

288.518

79.445

150.426

33.980

5.767

-

-

-

-

5.767

47.935

390

-

-

Overige mutaties Stand per 1 januari 2009 Terugboeking/opboeking kortlopend gedeelte Aankoop/uitgegeven leningen

32.820

(18.712)

8.907

Resultaat

48.814

20.564

28.249

Verkoop/aflossing/dividend

(262.603)

-

Mutaties hedgereserve

(51.688)

(45.262)

Storting aandelenkapitaal

15.744

15.744

Overige mutaties

(18.363)

(2.715)

Stand per 31 december 2009

1.078.891

725.649

(18.908) (6.426) (11.323) 289.016

(54.802)

(46)

(5.700) (31.265)

(351)

(197.159)

(4.749)

(15.271)

-

-

-

-

-

-

-

1.279

1.202

26.145

(5.605) 36.876

De storting in het aandeel bij groepsdeelnemingen heeft betrekking op een versterking van het eigen vermogen van de netwerkbeheerder. De hedgereserve laat een negatieve ontwikkeling zien in het jaar 2009. De mutatie is exclusief de bijbehorende belastinglatentie. De vorderingen op groepsmaatschappijen betreffen de leningen met groepsmaatschappijen of leningen die een van haar dochters heeft met groepsmaatschappijen. De nieuwe vorderingen op overige deelnemingen betreft met name een vordering op de Sloecentrale Holding B.V. waarin DELTA voor 50% in participeert. Deze vordering is eind 2009 volledig afgelost. De overige vorderingen betreffen koopsommen, ontvangen in het kader van afgesloten sale-lease-backovereenkomsten, welke als zekerheid in deposito zijn verstrekt aan de lessor.

UITGESTELDE BELASTINGVORDERINGEN De uitgestelde belastingvorderingen zijn ontstaan als gevolg van verschillen tussen de boekwaarde in de jaarrekening enerzijds en de fiscale boekwaarde anderzijds. Tevens zijn bedragen opgenomen in verband met compensabele verliezen. DELTA vormt daarnaast een hedgereserve voor niet-gerealiseerde waardemutaties op derinvaten/handelscontracten ingevolge IAS 39/32. In het jaar 2008 was de mutatie in de hedgereserve negatief, hetgeen heeft geresulteerd in een toename van de uitgestelde belastingvordering.

KORTLOPENDE VORDERINGEN (bedragen x EUR 1.000) Vorderingen (excl. op groepsmaatschappijen)

2009

2008

37.811

190.776

Actuele vennootschapsbelasting Actuele overige belastingen

1.745 -

6.472 3

Totaal actuele belastingen

1.745

6.475

Overige en overlopende activa Activa te verkopen Kortlopend deel langlopende uitgegeven gelden Transacties verbonden partijen

12.435 -

23.784 50.091

4.561 617

10.328 546

Overige vorderingen

17.613

84.749

Totaal

57.169

282.000

Handelsdebiteuren

103

De handelsdebiteuren dalen ten opzichte van ultimo 2008 als gevolg van het zelfstandig opnemen van de debiteuren door de divisie Energie. De transacties met verbonden partijen zijn de uitstaande vorderingen bij Evides.


MUTATIEOVERZICHT VAN HET EIGEN VERMOGEN (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Gestort

Wettelijke

Hedge-

Overige

Onverdeelde

aandelen-

reserve

reserve

reserves

winst

122.941

64.497

1.107.558

114.530

kapitaal

Stand per 31 december 2007 Winstverdeling 2007

6.937

(57.265)

-

(29.093)

-

86.358

4.557

-

(2.294)

-

6.851

-

-

-

1.345

-

(1.345)

-

(124.869)

-

-

(124.869)

-

-

Muaties in hedgereserve rentederivaten

(10.127)

-

-

(10.127)

-

-

Bij: vpb-effect

34.992

-

-

34.992

-

-

100.916

-

-

-

-

100.916

1.364.667

6.937

92.899

1.199.422

100.916

-

Overige mutaties Mutatie i.v.m. geactiveerde ontwikkelingskosten Mutaties in hedgereserve energiederivaten

104

1.416.463

Nettoresultaat 2008 Stand per 31 december 2008 Transactie tussen aandeelhouders

(18.712)

-

Winstverdeling 2008

(50.458)

-

Overige mutaties

(18.354)

Mutatie i.v.m. geactiveerde ontwikkelingskosten Mutaties in hedgereserve energiederivaten

-

(35.508) -

(18.712)

(9.329)

-

59.787

-

(18.163)

-

-

(10.499)

-

191

(114.530)

(100.916) -

10.499

-

(33.525)

-

-

(33.525)

-

-

Muaties in hedgereserve rentederivaten

(1.807)

-

-

(1.807)

-

-

Bij: vpb-effect

9.204

-

-

9.204

-

-

Nettoresultaat 2009

7.091

-

-

-

-

7.091

1.258.105

6.937

54.908

1.250.805

7.091

Stand per 31 december 2009

(61.636)

De wettelijke reserve betreft de niet-uitgekeerde winsten van deelnemingen. Dientengevolge is de wettelijke reserve niet vrij uitkeerbaar, evenmin als de hedgereserve welke in relatie moet worden gezien met de niet-gerealiseerde resultaten uit de reële waardemutatie van de handelsportefeuille. Voor een verklaring van de mutaties in het eigen vermogen wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening. In tegenstelling tot de geconsolideerde jaarrekening is het minderheidsbelang per groepsmaatschappij rechtstreeks in mindering gebracht op de betreffende groepsmaatschappijen conform de equity-valuemethode.

VOORZIENINGEN (bedragen x EUR 1.000) Totaal

Boekwaarde per 1 januari 2008 Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties

B-map

Personeels-

Overige

voorzieningen

voorzieningen

5.269

800

3.391

1.079

10.366 431 192 (287) (10.543) 17

650 52 (382) 109

241 431 140 (287) (736) 1.037

9.475 (9.425) (1.129)


5.445


(1.578)

(650)


3.867

579

Terugboeking kortlopend gedeelte van voorzieningen Dotaties Rentedotaties Vrijval Onttrekkingen Overige mutaties

1.578 275 141 (682) 21

650 16 (101) -


5.200


(1.498)

(650)


3.702

494

1.229

1.144

4.217

-

(928)

-

3.289

-

928 275 124 (580) 21

105

-

4.057

-

(848)

-

3.208

-

De voorzieningen betreffen met name personeelsvoorzieningen en voorzieningen voor B-map. Deze voorzieningen zijn gevormd om aan de toekomstig financiële verplichtingen te kunnen voldoen. De B-mapvoorziening betreft een voorziening in het kader van het Bedrijfsmilieuactieplan (BMAP); in de jaren 1991 t/m 1999 werd aan bepaalde categorieën verbruikers over de elektriciteit en gasleveringen een milieutoeslag in rekening gebracht welke de grondslag vormt voor deze voorziening. Resterende verplichtingen, voortvloeiend uit activiteiten welke in het verleden ten laste van de BMAP zijn uitgevoerd, worden op deze voorziening in mindering gebracht. Als gevolg van de invoering van het nieuwe ziektekostenstelsel per 1-1-2006 zijn de verplichtingen die ten grondslag liggen aan de voorziening ziektekosten substantieel gewijzigd. Van de voorziening die in het verleden is gevormd, resteert zodoende nog een bedrag van EUR 1,5 mln. Daarnaast kent DELTA als gevolg van cao-bepalingen diensttijdgebonden uitkeringen toe aan personeelsleden. Vanaf het moment van indiensttreding wordt voor deze uitkeringen een voorziening gevormd op basis van verstreken dienstjaren, verwachte prijs- en salarisstijgingen (gemiddeld 2,0%), kansen op ontslag, invaliditeit en sterfte. De desbetreffende disconteringsvoet bedraagt 5,0% (2007: 5,0%).


LANGLOPENDE VERPLICHTINGEN (bedragen x EUR 1.000) 2009

2008


519.588

324.523

Terugboeking kortlopend gedeelte Opgenomen leningen Mutaties CBL Aflossingen Mutaties renteswap

9.899 550.000 (420) (760.000) (2.156)

3.949 305.000 (31) (108.949) 4.995

316.911

529.487

Aflossingen in het volgend boekjaar Langlopende financiële verplichtingen

106

(2.616) 314.295

(9.899) 519.588

KORTLOPENDE VERPLICHTINGEN (EXCL. GROEPSMAATSCHAPPIJEN) (bedragen x EUR 1.000) 2009

2008

6.926

8.565

29.199

56.536

5.575

2.440

Kortlopend deel van de langlopende schulden Kortlopend deel van de voorzieningen Schulden aan verbonden partijen Overlopende passiva

2.616 1.498 130 13.947

9.899 1.578 872 33.253

Totaal overige schulden

18.191

45.602

4.700

25.000

64.591

138.143

Handelscrediteuren Actuele belastingverplichtingen Derivaten

Bankkrediet Stand per 31 december

Onder overige schulden zijn onder andere het kortlopende gedeelte van de voorzieningen, het kortlopende gedeelte van de opgenomen gelden en de uitstaande crediteurenpositie verantwoord. Onder de actuele belastingverplichtingen zijn de te betalen btw en energiebelasting opgenomen.

NIET UIT DE BALANS BLIJKENDE VERPLICHTINGEN DELTA N.V. heeft een verklaring zoals bedoeld in artikel 2:403 BW bij de Kamer van Koophandel gedeponeerd waarbij ze zich hoofdelijk aansprakelijk stelt voor de uit de rechtshandelingen van onderstaande dochterbedrijven voortvloeiende schulden. DELTA Energy B.V. DELTA Pipe B.V. DELTIUS B.V. DELTA Ficus Holding B.V. Windpark Kreekraksluis B.V. DELTA Tolling Sloe B.V. DELTA Comfort B.V. DELTA Kabelcomfort B.V. ZeelandNet B.V.

DELTA Comfort Services B.V. Internetplatform Zeeland B.V. Internetservice Zeeland B.V. DELTA Netwerk Bedrijf B.V. DELTA Netwerk Gas B.V. DELTA MBR B.V. DELTA Infra B.V. DELTA Kabelcomfort Netten B.V.

Op grond hiervan en van jaarlijks bij de Kamer van Koophandel te deponeren instemmingsverklaringen van de aandeelhouders zijn deze vennootschappen vrijgesteld van de voorgeschreven inrichtingsvoorschriften voor de jaarrekening. DELTA N.V. vormt met een aantal dochterbedrijven een fiscale eenheid en is als zodanig hoofdelijk aansprakelijk voor de diverse belastingverplichtingen van deze bedrijven. DELTA heeft putopties verstrekt aan minderheidsaandeelhouders van Indaver. Voor een verdere bespreking wordt verwezen naar de geconsolideerde jaarrekening.

107

Ten behoeve van de nakoming van de verplichtingen van Solland Solar Energy Holding B.V. aan haar lenders heeft DELTA N.V. een garantie verstrekt ter grootte van EUR 70,0 mln. DELTA heeft zich borg gesteld voor een maximaal bedrag van EUR 33,9 mln. voor de externe bancaire leningen.

HONORARIA ACCOUNTANT (bedragen x EUR 1.000) In 2009 heeft DELTA N.V. de volgende honoraria uitgegeven aan accountantskosten: Deloitte Accountants B.V.

Overige onderdelen

Totaal

Deloitte netwerk Nederland

2009

2008

2009

2008

2009

2008

Onderzoek van de jaarrekeningen DELTA Groep

629

527

-

-

629

527

Andere controleopdrachten Adviesdiensten op fiscaal terrein Andere niet-controlediensten

148 119

242 285

247

21 166

148 366

242 21 451

Totaal

896

1.054

247

187

1.143

1.241

Er is geen sprake van resultaatafhankelijke honoraria. Het onderzoek van de jaarrekeningen van de vennootschappen behorende tot de DELTA Groep heeft in 2009 betrekking op de afwikkeling van de jaarrekeningen 2008 (19 in totaal) alsmede de interim-controle 2009 (over 2007 zijn 14 jaarrekeningen gecertificeerd). Over het jaar 2008 is de scope van de audit belangrijk uitgebreid met Solland (2 jaarrekeningen), Biovalue (eerste volledig jaar van exploitatie) en drie Nederlandse vennootschappen van Indaver, waardoor de controlekosten in 2009 hoger zijn dan in 2008. Daarnaast was in het kader van de afwikkeling van de jaarrekening 2008 sprake van meerwerk, onder andere ten gevolge van de overgang van Solland op IFRS.


Winstbestemming Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming In artikel 39 van de statuten zijn de volgende bepalingen opgenomen inzake de winstbestemming. 1. Indien de winst-en-verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als verlies, zal dit verlies ten laste worden gebracht van de algemene reserve. Indien deze reserve daartoe niet toereikend is, zal het resterende verlies ten laste komen van de winsten van volgende jaren. 2. Indien de winst-en-verliesrekening, welke van de vastgestelde jaarrekening deel uitmaakt, een bedrag aanwijst als winst, kan de Raad van Commissarissen ten laste van die winst bedragen toevoegen aan de algemene reserves. De resterende winst staat ter beschikking van de algemene vergadering van aandeelhouders.

108

VOORSTEL WINSTVERDELING (bedragen x EUR 1.000)

2009

2008

Resultaat over 2009 resp. 2008

7.091

100.916

Onttrekking/toevoeging aan de wettelijke reserve

(40.581)

9.329

Voor winstverdeling beschikbare winst

(33.490)

110.245

Onttrekking/toevoeging aan de algemene reserves

(83.490)

59.787

Voorgesteld dividend

50.000

50.458

Voor akkoord:

Ir. P.G. Boerma, Algemeen directeur

Drs. F. Verhagen RA, Financieel directeur

Ing. J.I. Hennekeij, Voorzitter R.v.C.

De aandeelhouders van DELTA N.V. Postbus 5048 4330 KA MIDDELBURG

Accountantsverklaring VERKLARING BETREFFENDE DE JAARREKENING Wij hebben de jaarrekening 2009 van DELTA N.V. te Middelburg gecontroleerd. De jaarrekening omvat de geconsolideerde en de vennootschappelijke jaarrekening. De geconsolideerde jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde balans per 31 december 2009, de geconsolideerde winst- en verliesrekening, het overzicht van gerealiseerde en niet-gerealiseerde resultaten, het geconsolideerde mutatieoverzicht eigen vermogen en het geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2009 en de toelichting, bestaande uit een overzicht van de belangrijkste gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. De vennootschappelijke jaarrekening bestaat uit de vennootschappelijke balans per 31 december 2009 en de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2009 met de toelichting. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.

109

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van DELTA N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat en de kasstromen over 2009 in overeenstemming met International Financial Reporting Standards zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.


Oordeel betreffende de vennootschappelijke jaarrekening Naar ons oordeel geeft de vennootschappelijke jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van DELTA N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW. Toelichting Wij vestigen de aandacht op de toelichting bij de post goodwill in de jaarrekening, waarin de onzekerheid uiteengezet is met betrekking tot de toekomstige kasstromen van Solland. Voor Solland is een herzien businessplan 2010-2015 vervaardigd. Dit businessplan is ambitieus en mitsdien zijn de uitkomsten onzeker. Deze situatie doet geen afbreuk aan ons oordeel. VERKLARING BETREFFENDE ANDERE WETTELIJKE VOORSCHRIFTEN EN/OF VOORSCHRIFTEN VAN REGELGEVENDE INSTANTIES Op grond van de wettelijke verplichting ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder f BW melden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Middelburg, 29 maart 2010 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: W.A. de Leeuw RA

110

DELTA IN CIJFERS, GECONSOLIDEERD (bedragen x EUR 1.0 mln.)

2009

2008

2007

2006

2005

515 1.002 886 770 59

576 1.016 1.102 886 55

446 857 794 614 61

92 502 547 384 196

48 498 431 379 280

3.233

3.635

2.772

1.721

1.636

1.312 93 901 927

1.433 104 1.269 829

1.433 108 666 565

1.288 72 59 301

1.198 101 34 303

3.233

3.635

2.772

1.721

1.636

875 299 125 69 446 67 31 55

990 387 106 1 63 393 118 76 77

704 147 113 3 73 278 91 13 31

623 271

514 113

51 103 1 45

49 104

Totaal opbrengsten

1.967

2.211

1.453

1.093

1.035

Kosten Inkoopwaarde netto-omzet Reële waardemutatie handelsportefeuille Overige opbrengsten Nettobedrijfslasten

1.403 (34) (32) 659

1.649 13 (42) 518

1.008 (24) (36) 427

Totaal operationele kosten

1.997

2.138

1.375

1.277

957

Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa Vlottende activa Liquide middelen

Passiva Groepsvermogen Voorzieningen Schulden op lange termijn Schulden op korte termijn

Opbrengsten Elektriciteit Gas E&G transport Water/afvalwater Telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Zonne-energie Biodiesel Diversen

804 31 223

36

539 (4) 203

Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen

(29) 68

73 47

79 60

35 70

77 68

Operationeel resultaat

39

120

139

105

145

Saldo van financiële baten en lasten

(30)

(6)

(15)

5

4

Resultaat voor belastingen Vennootschapsbelasting Resultaat uit beëindigde bedrijfsactiviteiten Aandeel derden

9 (2) 3 (3)

114 (15) 2 (1)

124 (4) (4)

110 59 -

149 (22) -

Nettoresultaat

7

100

116

169

127

50

50

57

68

50

Voorgesteld dividend

111


DELTA kengetallen (bedragen x EUR 1 miljoen) Netto-omzet waarvan: Levering elektriciteit Levering gas Transport E & G Kabel, internet en telecommunicatie Afvallogistiek en milieudiensten Zonne-energie Biobrandstof Overige omzet Financiën Brutomarge Operationeel resultaat Resultaat voor Vpb Nettoresultaat

112

Groepsvermogen (ex. dividend) Balanstotaal Ratio’s Rentabiliteit geïnvesteerd vermogen Rentabiliteit vermogen toekomend aan aandeelhouders Solvabiliteit Interest Coverage Ratio

2009

2008

1.967,3

2.210,9

874,6 299,5 124,9 68,7 446,4 66,7 31,1 55,4

989,7 387,2 105,9 62,7 393,5 118,2 76,0 77,7

630,1 38,5 9,0 7,1

590,9 119,8 114,4 100,9

1.312,5 3.233,0

1.433,0 3.635,5

2,3% 0,6%

5,0% 7,4%

40,6% 13,2

39,4% 50,8

Berekeningswijze financiële ratio’s Rentabiliteit van het geïnvesteerd vermogen (ROIC) Bedrijfsresultaat + rentebaten uit financiële vaste activa + resultaat uit deelnemingen x 100%, gedeeld door het geïnvesteerd vermogen. Geïnvesteerd vermogen Som van vaste activa en nettowerkkapitaal op balansdatum. Rentabiliteit van het eigen vermogen (REV) Nettoresultaat toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV, gedeeld door het eigen vermogen toe te rekenen aan de aandeelhouders van DELTA NV. Solvabiliteit Groepsvermogen x 100%, gedeeld door het balanstotaal. Interest Coverage Ratio Bedrijfsresultaat + rentebaten gedeeld door de rentelasten (excl. rentedotatie aan voorzieningen).

Omgevingsbewust ondernemen. Jaarverslag 2009

Recommend Documents