Jaarverslag 2009 Save the Children. Jaarverslag 2009

Jaarverslag 2009

Save the Children

Postbus 82061 2508 EB Den Haag Tel: +31 (0) 70 338 44 48 Fax: +31 (0) 70 350 12 79 [email protected] www.savethechildren.nl Giro 809

9 0 0 2 g a l s r e v r Jaa

k o n i n k l i j k e n e d e r l a n d s e s l a g e rs o r g a n i s a t i e

foto cover: akash

/ panos pictures

foto: save the children

www.slokkerbouwgroep.nl

Inhoud Een stevige basis

Voorwoord van de voorzitter . . . . . . . . . . . . . . . 3 Verslag van de directie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4 Save the Children 1919-2009 . . . . . . . . . . . . . . . 6 1. Profiel van de organisatie . . . . . . . . . . . 10 1 . Naam en doelstelling . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 2 . Visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 3 . Missie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 4 . Waarden . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 5 . Identiteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2. Save the Children International . . . . . 14 1 . Een nieuwe start . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 2 . Groei . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3 . Omvang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3. Programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 1 . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 1 . Nood- en structurele hulp . . . . . . . . . . . 17 2 . Thema’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3 . Uitgangspunten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 2 . Programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 1 . Azië (Afghanistan, Azerbeidzjan, Tadzjikistan, Kirgizië, India, Indonesië) . . . 22 2 . Afrika (Soedan, Oeganda, Democratische Republiek Congo) . . . . . 30 3 . Latijns-Amerika (Mexico) . . . . . . . . . . . . 38 4 . Akkoord van Schokland . . . . . . . . . . . . . 40 3 . Overzicht programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . 42 4 . KinderNoodhulpFonds . . . . . . . . . . . . . . . . . 46 5 . Financiering van programma’s . . . . . . . . . . . . 46

4. Draagvlak in Nederland . . . . . . . . . . . . . 48 1 . Inleiding . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 2 . Campagnes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 1 . Het recht op onderwijs . . . . . . . . . . . . . . 49 2 . Het recht op gezondheidszorg . . . . . . . . 49 3 . Het recht op participatie . . . . . . . . . . . . 50 3 . Voorlichting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 4 . Vrijwilligers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52 5 . Media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 6 . Beleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 7 . Samenwerkingsverbanden . . . . . . . . . . . . . . . 54 8 . Nieuwe corporate partners . . . . . . . . . . . . . 55 9 . Fondsenwerving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56 5. Blik op de toekomst . . . . . . . . . . . . . . . . 58 1 . Een nieuw strategisch meerjarenplan . . . . . . 59 2 . Programma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 3 . Onze investeringen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59 6. Toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 1 . Raad van Toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63 2 . Directie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 3 . Verantwoordingsverklaring . . . . . . . . . . . . . . 64 1 . Scheiding toezicht houden, besturen en uitvoeren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64 2 . Effectiviteit en efficiency van bestedingen . . 65 3 . Omgang met belanghebbenden . . . . . . . . 65 7. Organisatie en personeel . . . . . . . . . . . . 66 1 . Structuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67 2 . Directie en managementteam . . . . . . . . . . . 67 3 . Personeelsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 4 . Gedragscodes en kwaliteitsstandaarden . . . 68 5 . Beleidscyclus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 6 . Risicobeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 8. Verkorte Jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . 72 Jaarverslag 2009 | 1

Voorwoord


| Jaarverslag 2009

Voorwoord Voorwoord

I

n 2009 bestond Save the Children 90 jaar. In dit jaarverslag

legt Save the Children Nederland verantwoording af over het

staan we dan ook graag stil bij onze historie. We hebben

beleid, de mooie èn de tegenvallende resultaten. In hoofdstuk

daarvoor een aantal belangrijke momenten op een rij gezet.

6 vindt u de verantwoording van de Raad van Toezicht over het

Dit historisch overzicht laat zien dat we door de jaren heen

toezicht op de organisatie.

talloze kinderen een toekomst hebben kunnen bieden. Maar het

Save the Children prijst zich gelukkig met een groeiende achter-

drukt ons ook weer met de neus op de feiten. Want

ban. Ik wil graag alle betrokkenen bij onze organisatie

ook nu nog is onze steun helaas hard nodig. Ondanks al

bedanken voor hun steun en hun bijdragen. Ik denk

onze inspanningen zijn er in 2009 wereldwijd miljoenen

daarbij aan onze institutionele donoren, zoals het Mi-

kinderen die het moeten stellen zonder voedsel, zonder

nisterie van Buitenlandse Zaken en de Europese Unie.

de geborgenheid van een gezin en zonder goed onder-

En aan de Nationale Postcode Loterij die begin 2010

wijs. Save the Children ziet het als haar taak om deze

besloot de jaarlijkse bijdrage aan Save the Children te

kinderen de helpende hand toe te steken.

verdubbelen naar een miljoen euro. Onze dank gaat ook

In 2009 heeft Save the Children stappen gezet om de

uit naar de partners in het bedrijfsleven, onze trouwe

organisatie beter toe te rusten voor de toekomst. Op

particuliere donateurs en de vrijwilligers. Deze steun

bestuurlijk vlak gebeurde dit met het bepalen van de meerjaren-

geeft ons werk een enorme impuls en draagt bij aan onze motivatie

strategie 2010-2015 van Save the Children International. Deze

om ons ook in de komende jaren te blijven inzetten voor de

strategie gaat uit van verdere bundeling van krachten van alle

verbetering van de levensomstandigheden van kinderen. We

lidorganisaties. Met deze nieuwe aanpak komen we tegemoet aan

hopen dat we op deze steun mogen blijven rekenen.

de wens vanuit de samenleving om efficiënte en duurzame hulpverlening te bieden. Niet alleen internationaal, maar ook binnen de Nederlandse

Rik van Slingelandt

organisatie zijn er veel nieuwe ontwikkelingen. In dit jaarverslag

Voorzitter Raad van Toezicht

Jaarverslag 2009 |

Verslag van de directie Save the Children gunt kinderen een lang en gelukkig leven. Toch sterft elke drie seconden ergens op de wereld een klein kind. Dat betekent dat per jaar ongeveer negen miljoen kinderen voor hun vijfde levensjaar overlijden. Het merendeel van deze kinderen sterft aan een ziekte die we met eenvoudige middelen kunnen voorkomen of genezen. Dat is niet te begrijpen en ook volstrekt onaanvaardbaar. Save the Children roept daarom op tot actie en is zelf een grote internationale campagne gestart onder de naam: ‘Stop Kindersterfte!’.

Kwetsbare kinderen in conflictgebieden Een hoge kindersterfte komt vooral voor in landen waar conflicten en/of extreme armoede heersen. Deze landen verkeren vaak in een streng isolement, wat de situatie extra lastig maakt. Dit geldt voor een groot aantal Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara, alsook voor Pakistan en Afghanistan. Save the Children Nederland richt zich met nadruk op deze conflictgebieden.

Naast de ‘Stop Kindersterfte!’ campagne die in 2010 goed op stoom moet komen werken we in de conflictgebieden verder aan onze onderwijsprogramma’s, die vooral gericht zijn op kinderen in de basisschoolleeftijd. Voor deze jonge kinderen opent onderwijs een deur naar een zelfstandig leven en een goede toekomst. Bij deze programma’s in conflictlanden moeten we meer dan in andere situaties rekening houden met politieke kwesties en onvoorziene omstandigheden. Dat ondervond Save the Children toen de Soedanese regering in maart 2009 besloot alle hulporganisaties in Noord-Soedan en Darfur van de ene op de andere dag het land uit te zetten, nadat de rechters van het Internationale Gerechtshof een dagvaarding tegen president Bashir hadden uitgevaardigd. Helaas werden de moeder/kindzorg- en water- en sanitatie-programma’s van Save the Children hierdoor abrupt stopgezet. In Afghanistan was Save the Children in 2009 onder meer actief in de zuidelijke provincies Uruzgan en Kandahar. Samen met lokale en andere internationale organisaties werkten we

daar onder meer aan de opbouw van het onderwijs. Door dit programma kregen in dit verslagjaar een groot aantal jongens en meisjes de kans om voor het eerst naar school te gaan. Ook is met grote inzet en betrokkenheid van velen in Nederland en Afghanistan de Timo Smeehuijzen school bij Tarin Kowt in gebruik genomen. Het initiatief daartoe kwam van de familie van Timo, een in Afghanistan omgekomen Nederlandse militair. Save the Children heeft geholpen bij het realiseren van de school. Met al deze activiteiten in Afghanistan levert Save the Children een wezenlijke bijdrage aan het Millennium Doel: alle kinderen in 2015 naar school. En daar zijn we best een beetje trots op.

Jubileum VN Kinderrechtenverdrag In 2009 was het twintig jaar geleden dat het Verdrag inzake de Rechten van het Kind werd aangenomen door de Verenigde Naties. In dit verdrag is afgesproken dat kinderen recht hebben op basisbehoeften als voeding, zorg en onderwijs. Het Verdrag is een essentiële pijler onder ons werk. De meeste landen hebben het Verdrag inmiddels geratificeerd, en dat is goed nieuws. Ook gaan er wereldwijd steeds meer kinderen naar school, daalt de kindersterfte in de meeste landen en worden ziektes steeds effectiever bestreden. Dat is voor ons een signaal dat wat we doen zin heeft. Maar we zijn er nog lang niet en het verwezenlijken van de Millenniumdoelstellingen zal de komende jaren nog een uiterste inspanning eisen.

De noodzaak tot samenwerking

foto: aubrey wade

| Jaarverslag 2009

Onze doelstellingen zijn ambitieus. Dat moet ook, want de problemen in de wereld zijn omvangrijk en complex. Alleen kunnen we die problemen niet oplossen. Samenwerking – tussen de lidorganisaties onderling en ook met anderen – is daarom een absolute vereiste. De minister voor Ontwikkelingssamenwerking riep in zijn beleidsnotitie Samenwerking, maatwerk en meerwaarde dan ook terecht op tot samenwerking. Aan die oproep geven we gehoor. We hebben de banden met ons internationale netwerk verstevigd en daarnaast een actieve rol gespeeld in andere samenwerkingsverbanden, zoals het Dutch Consortium voor Uruzgan (DCU), het Medefinancieringsstelsel voor ontwikkelingsorganisaties (MFS) en de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). In alle gevallen is onze inzet gericht op het moderniseren van

Verslag van de directie de ontwikkelingsagenda. Met daarbij centrale aandacht voor onze partners in het Zuiden en het werken aan schaalvergroting en effectiviteit.

Een nieuwe internationale strategie Save the Children Nederland is lid van een internationale federatie en opereert in Nederland als een onafhankelijke organisatie. We hebben onze strategie vastgelegd in het Strategisch Meerjarenplan 2006-2010. Dit plan kent een heldere focus en is afgestemd op de meerjarenstrategie van Save the Children International, zoals de internationale organisatie sinds begin 2010 officieel heet. Het afgelopen jaar zijn alle leden, ook Save the Children Nederland, nauw betrokken geweest bij het formuleren van het Strategisch Meerjarenplan van Save the Children International voor de volgende periode: 2010-2015. In dit plan is een gezamenlijk gedragen visie en missie vastgelegd. Ook is het bestuurlijke model versterkt door een groter gewicht toe te kennen aan de eenheid van optreden in het veld. En tot slot worden de activiteiten nu centraal gecoördineerd. Dit nieuwe traject moet leiden tot grotere slagvaardigheid, meer effectiviteit en een betere kostenbeheersing. In de nieuwe meerjarenstrategie heeft Save the Children International de ‘Theorie van Verandering’ vastgelegd. Deze theorie kent drie basisdoelen: 1. een stem geven aan kinderen om de manier waarop er met kinderen wordt omgesprongen positief te beïnvloeden, 2. het leveren van goede resultaten op grote schaal, 3. een innovatieve aanpak. In onze rol als innovator gaan we onder meer aandacht geven aan de gevolgen van de klimaatverandering, die maakt dat er steeds vaker natuurrampen plaatsvinden. Die rampen treffen vaak arme mensen die daartegen geen verweer hebben.Vooral kinderen zijn het slachtoffer van bijvoorbeeld aardbevingen en ander natuurgeweld. Save the Children zoekt naar nieuwe methodes om de risico’s voor kinderen in deze rampgevoelige gebieden zo klein mogelijk te houden. Zo hopen we deze kinderen op termijn beter te kunnen beschermen tegen de gevolgen van de klimaatverandering.

Resultaten van een sterk team Ondanks de economische recessie zijn wij er in 2009 in geslaagd onze inkomsten te laten stijgen naar € 14,9 miljoen. Dat is nagenoeg gelijk aan het doel dat we ons voor dit verslagjaar hadden gesteld. Daarmee zijn de inkomsten met ruim 20% gestegen ten opzichte van 2008. Deze stijging is in lijn met de groeidoelstelling, zoals die in onze meerjarenstrategie is vastgelegd. De hogere inkomsten uit subsidies van institutionele donoren gaven kracht aan de ontwikkeling. Deze subsidies worden echter vaak alleen verstrekt als de organisatie ook een deel eigen geld aan het uit te voeren programma koppelt. Om verdere groei van deze subsidies mogelijk te maken is het daarom van groot belang er naar te streven het aandeel vrij besteedbaar geld binnen de eigen fondsenwerving te vergroten. Dat betekent ook dat we onze beleidsprioriteiten beter tot hun recht kunnen laten komen en de continuïteit van de organisatie en het werk dat we doen kunnen waarborgen. Het aandeel van de inkomsten uit eigen fondsenwerving is met zo’n 19% beperkt, en deze bron van inkomsten heeft dan ook onze volle aandacht. Deze inkomsten zijn namelijk van essentieel belang voor het bekostigen van onze organisatie en om medefinanciering van subsidies mogelijk te blijven maken. Save the Children Nederland voert een bewust beleid met betrekking tot de uitvoeringskosten, resulterend in een scherp percentage ten opzichte van de totale bestedingen. Het gerealiseerde percentage in 2009 is 7,6%; de norm die Save the Children Nederland zich heeft gesteld is 12%. Aan de bestedingenkant is een duidelijke stijging waarneembaar. De totale uitgaven zijn uitgekomen op € 14,8 miljoen. De verhouding tussen noodhulp- en structurele hulpprogramma’s was in 2009 44% - 56%. In vorige jaren was het aandeel noodhulp telkens groter. We streven naar balans, maar dit streven blijkt mede door de onvoorspelbaarheid van noodsituaties lastig te realiseren.

foto: aubrey wade

wij ons open voor suggesties en kritiek. Ook werken we aan kwaliteitsmanagement, dat steeds meer extern wordt getoetst. Begin 2010 heeft de organisatie het ISO 9001:2008 certificaat behaald. We zijn trots op onze resultaten en blij met het vertrouwen dat we van steeds meer mensen en instellingen krijgen. De motor achter dit succes is een klein hecht team dat wordt gekenmerkt door professionaliteit en creativiteit. Het is een voorrecht om met dit team te mogen werken. Natuurlijk gaat onze dank ook uit naar onze institutionele en particuliere donateurs en onze vrijwilligers en we bedanken hen hartelijk voor het in ons gestelde vertrouwen. Dankzij deze trouwe achterban kunnen wij onze belofte om kinderen een volwaardig leven te bieden gestalte geven. Holke Wierema Directeur

Professioneel en betrokken De afgelopen jaren hebben we veel geïnvesteerd in de professionalisering van onze organisatie. Zo evalueren we regelmatig ons werk met het doel te leren van onze successen en fouten. Door nauw samen te werken met anderen stellen Jaarverslag 2009 |

Save the Children 1919 - 2009 In dit verslagjaar bestaat Save the Children 90 jaar . In 1919 legde een Engelse onderwijzeres, Eglantyne Jebb, de basis voor een wereldwijde beweging die zou opkomen voor de rechten van het kind . Zij was geschokt door de erbarmelijke omstandigheden waaronder kinderen tijdens de Eerste Wereldoorlog leefden . Veel kinderen vochten mee in de oorlog . Als ze geen soldaat waren, moesten ze al van jongs af aan hard werken tegen een gering loon . Naar school gaan was er vaak niet bij . En altijd was er gebrek aan eten . Ondervoede kinderen waren in die tijd in Europa eerder onderwijzeres + regel dan uitzondering .

Eén moed + daadkracht

=

Eglantyne trok zich het lot van deze kinderen aan en richtte in 1919 een fonds op om ze te helpen . Zij had een goede neus voor publiciteit en wist in korte tijd veel steun voor haar fonds te verwerven . De volgende stap was een internationale beweging voor kinderen: The international Save the Children Union, die in 1920 werd opgericht in Genève . Wat ooit bij één vrouw met een goed idee begon, groeide in de loop der jaren uit tot een krachtige internationale organisatie die al bijna een eeuw lang opkomt voor de rechten van het kind .

Een beter leven voor miljoenen kinderen

Eglantyne Jebb vond dat elk kind recht had op een gezond en gelukkig leven . Voor dat recht, het recht op een menswaardig bestaan, heeft zij haar hele leven gevochten . Zij geloofde er in dat elke uitzichtloze situatie ten goede gekeerd kon worden . Wij, haar opvolgers, delen dat geloof . We hebben de afgelopen decennia ervaren dat we met moed, geduld, vastberadenheid en goed beleid veel kinderen een zetje in de goede richting kunnen geven . We bouwen verder op die ervaring en kijken vol vertrouwen naar de toekomst .

1919

1923

Eglantyne Jebb Eglantyne Jebb

Eglantyne Jebb hield er opmerkelijke methodes op na om geld in te zamelen voor haar Save the Childrenfonds . Zo schreef ze in 1919 een brief aan paus Benedictus XV met een dringend verzoek om financiële steun . Met succes . De paus riep de katholieke kerken op om geld in te zamelen voor Save the Children . Daarnaast plaatste Jebb paginagrote advertenties in de Engelse krant The Times om zo aandacht te vragen voor het leed van kinderen in Europa .

1920

In 1923 schreef Eglantyne Jebb een handvest waarin de rechten van het kind werden vastgelegd . Dit handvest diende later als model voor Het verdrag inzake de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties dat in 1989 werd bekrachtigd .

The London Times, 1920

1930 “The only international language is a child’s cry.” Eglantyne Jebb Aanvankelijk zette Save the Children zich uitsluitend in voor kinderen in Oostenrijk en Oost-Europa . Maar al snel kreeg de organisatie een internationaal karakter . Begin jaren dertig werkte Save the Children in 25 landen over de hele wereld, van China tot Chili, van Albanië tot Zuid-Afrika .

6 | Jaarverslag 2009

“I believe we should claim certain rights for the children and labour for their universal recognition.” Eglantyne Jebb

“A child is a child, whether red, white, brown or black.”

Armeense vluchtelingen

Save the Children 1919 - 2009 1940-1945 “All wars, just or unjust, are waged against the child.” Eglantyne Jebb Met het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog concentreerden de werkzaamheden van Save the Children zich weer meer op Europa . De organisatie hield kledinginzamelingsacties en zette dagcentra op met allerlei activiteiten voor kinderen . Dit voorkwam dat deze kinderen doelloos over straat zwierven . Aan het eind van de oorlog trok Save the Children achter de geallieerde troepen bevrijd gebied in om zich te ontfermen over wees- en dakloze kinderen . Na de oorlog opende de organisatie in heel Europa weeshuizen en gezondheidscentra voor kinderen .

1950 Het verhaal van Sung-Chul Hwang

Sung-Chul Hwang

Van 1950 tot 1953 woedde er in Korea een burgeroorlog tussen het op het Oostblok gerichte Noord-Korea en het westers gezinde Zuid-Korea . De oorlog eindigde in een wapenstilstand . In deze oorlog stierven veel kinderen aan ziekte en ondervoeding . Sung-Chul Hwang was tien jaar toen de oorlog eindigde . Hij behoorde tot de groep kinderen die door Save the Children werd opgevangen en begeleid . Vandaag de dag is hij een 66-jarige oudprofessor theologie en vader van Sung-Chul Hwang twee kinderen .

1967 “We are willing to spend a million pounds a day upon destruction; when shall we be willing to spend it on rescuing children?” Eglantyne Jebb De Vietnamoorlog was een slepende oorlog die in 1946 begon en in 1976 eindigde toen Noord- en ZuidVietnam herenigd werden . Naar schatting zijn in deze oorlog een miljoen kinderen gedood of gewond geraakt . In de jaren zestig was de oorlog op zijn hevigst . In die periode stuurde Save the Children als een van de eerste hulporganisaties een team naar Vietnam . Onze basis was een centrum voor zieke en gewonde kinderen in Qui Nhon .

Jaarverslag 2009 | 7

Save the Children 1919 - 2009 1976

1984

Begin van de Alliance

Noodkreet uit Ethiopië

Aardbeving in Guatemala

In februari 1976 werd Guatemala getroffen door een aardbeving . Een paar dagen na de beving arriveerden medewerkers van Save the Children uit Oostenrijk, Canada, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Amerika en Engeland . Gezamenlijk begonnen ze met het bieden van noodhulp en de wederopbouw . Deze samenwerking was de aanzet tot het Save the Children zoals we dat nu kennen: een groep van onafhankelijk werkende organisaties die dezelfde doelen nastreeft . In 1989 kreeg de Save the Children Alliance definitief gestalte.

De jaren tachtig begonnen in Ethiopië met de ergste hongersnood die het land ooit gekend heeft . 90% van de jaarlijkse oogst mislukte, waardoor er niet voldoende voedsel was om alle monden te voeden . In 1983 balanceerden meer dan twee miljoen mensen op de rand van de dood . De wereld kwam in actie . Zanger Bob Geldof organiseerde het benefietconcert Live Aid, een mediaspektakel dat over de hele wereld werd uitgezonden . Save the Children werkte toen al 50 jaar in Ethiopië en speelde een belangrijke rol bij de hulpacties . In 1984 voorzag Save the Children in dit land per dag 13 .500 kinderen van voedsel .

1989 Met het opstellen van het VN Verdrag inzake de Rechten van het Kind werd een mijlpaal bereikt in de geschiedenis van Save the Children .

1981 In 1981 kreeg Save the Children ook in Nederland voet aan de grond onder de naam Stichting Redt de Kinderen . Vanaf 1981 tot aan haar overlijden in 2004 is prinses Juliana erevoorzitter van de organisatie geweest . Stichting Redt de Kinderen trad in 1988 toe tot de internationale federatie en draagt sinds 1993 de internationale naam Save the Children .

1994 Familiehereniging na de genocide in Rwanda

Naar schatting zijn in 1994 ongeveer een miljoen mensen omgekomen bij de genocide in Rwanda .Veel kinderen verloren hun ouders of vluchtten in paniek weg en vonden hun ouders nooit meer terug . Twee jaar later, in 1996, leefden nog steeds meer dan 60 .000 kinderen zonder begeleiding in vluchtelingenkampen . Save the Children liet lijsten met namen en foto’s rondgaan om mensen op te sporen en bedacht een effectieve methode om families te herenigen . foto: amadou mbodj


“The world’s children stand in urgent need of better protection, because it is they who today pay the heaviest price for our shortsighted economic policies, our political blunders, our wars.” Eglantyne Jebb

Save the Children 1919 - 2009 2004

2006 Together we can Rewrite the Future

VerwoestendeTsunami

(beter onderwijs voor kinderen in conflictgebieden)

Miljoenen kinderen op aarde lijden onder de problemen die volwassenen veroorzaken . Zij zijn weerloos en raken gevangen in een negatieve spiraal van geweld, honger en armoede . Maar we hoeven niet lijdzaam toe te zien . We kunnen de ‘toekomst herschrijven’, een nieuwe wending geven, door deze kinderen naar school te laten gaan en ze een perspectief te bieden . In 2006 lanceerde Save the Children daarom haar eerste wereldwijde campagne voor onderwijs aan kinderen in conflictgebieden. Inmiddels krijgen tien miljoen kinderen beter onderwijs .

In 2004 volgde na een zware zeebeving in de Indische oceaan een tsunami (vloedgolf) die zich over verschillende delen van de oceaan verspreidde en bij land op de kust sloeg . Het gevolg was meer dan 230 .000 doden en 1,7 miljoen ontheemden . Save the Children kwam onmiddellijk in actie om de eerste nood te lenigen . In de eerste drie maanden hielpen we meer dan 600 .000 mensen in zes landen met voedsel, tenten en hygiënekits .

2009 Kinderrechten beginnen bij het recht op leven In 2009 startte Save the Children de grootste campagne ooit: het terugdringen van de kindersterfte . Elk jaar sterven meer dan vijf miljoen baby’s en jonge kinderen aan ziekten als longontsteking, diarree en mazelen . Ziekten die gemakkelijk te voorkomen of te genezen zijn . Met deze campagne willen we 50 miljoen kinderen en vrouwen aan de juiste zorg helpen . Daardoor zullen 500 .000 kinderen, die het anders niet gehaald zouden hebben, in leven blijven .

foto: colin crowley


Een stevige basis

1 . Profiel van de organisatie

foto: frederic courbet


Profiel van de organisatie Ieder kind heeft recht op een volwaardig leven. Een beschermd leven zonder honger en armoede. Een leven waarin het zich onbekommerd kan ontplooien en dat perspectief biedt. Save the Children strijdt al 90 jaar lang voor de verwezenlijking van dit recht voor kinderen. Om dit te bereiken werken we: 1. met een kwalitatief hoogstaand pakket aan programma’s, 2. samen met andere organisaties, zowel in de programmalanden als in Nederland, 3. in Nederland aan draagvlak voor ons werk, door het geven van voorlichting aan het Nederlandse publiek en het werven van fondsen, 4. aan een betere naleving van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind van de Verenigde Naties en de Millenniumdoelen. Save the Children dringt bij overheden en (inter)nationale instanties aan op respect voor de rechten van kinderen.

Het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind Save the Children onderschrijft het belang van kinderrechten, niet vanuit een gevoel van morele verplichting ten opzichte van kinderen die hulp nodig hebben, maar juist vanuit de idee dat kinderen recht hebben op een perspectiefrijk bestaan en daarin zelf actief kunnen handelen. Het Verdrag, dat in 1989 door de leden van de Verenigde Naties is aangenomen en inmiddels door bijna alle landen is geratificeerd, is verankerd in onze statuten en formuleert een groot aantal kinderrechten. Save the Children focust het beleid op het in praktijk brengen van drie basisrechten: het recht op onderwijs, het recht op gezondheidszorg en het recht op bescherming tegen uitbuiting en geweld.

1.1 Naam en doelstelling De huidige statutaire naam is Stichting Save the Children Nederland. In de dagelijkse praktijk wordt de naam Save the Children gevoerd. De stichting zetelt in Den Haag.

Statutaire doelstelling Het verbeteren van de leefomstandigheden en toekomstperspectieven van kinderen en jongeren in moeilijke omstandigheden, waar ook ter wereld, ongeacht geslacht, ras, nationaliteit, geloof of politieke gezindheid, alsmede het verrichten van onderzoek en het uitvoeren van voorlichting en pleitbezorgingsactiviteiten ten behoeve van kinderen en jongeren in moeilijke omstandigheden.

1.2 Visie Een wereld waarin ieder kind recht heeft op leven, bescherming, ontplooiing en participatie.

1.3 Missie Doorbraken bewerkstelligen in de manier waarop de wereld omgaat met kinderen, en directe, blijvende veranderingen in het leven van kinderen tot stand brengen.

1.4 Waarden Verantwoording We doen onze uiterste best om meetbare resultaten te behalen en om rekenschap af te leggen aan onze achterban en partners en bovenal aan de kinderen.

Ambitie We stellen hoge eisen aan onszelf en aan onze collega’s, we zijn ambitieus in onze doelstellingen en we doen er alles aan om de kwaliteit van ons werk voor kinderen te verbeteren. foto: save the children


Profiel van de organisatie Samenwerking

Integriteit

We respecteren en waarderen iedereen, we zien onze diversiteit als een voordeel en we werken met partners om – met een wereldwijde bundeling van krachten – daadwerkelijk een verschil te maken voor kinderen.

We streven ernaar om te voldoen aan de hoogste maatstaven wat betreft eerlijkheid en gedrag; we doen niets wat onze goede naam kan schaden en we handelen altijd in het belang van kinderen.

Creativiteit

De visie, missie en waarden worden door alle leden onderschreven en nageleefd.

We staan open voor nieuwe ideeën, we grijpen kansen voor verandering aan en we nemen verantwoorde risico’s om te komen tot duurzame oplossingen voor en met kinderen.

Millenniumdoelen De Millenniumdoelen. De Millenniumdoelen zijn in internationaal verband vastgesteld. In het jaar 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen afgesproken om vóór 2015 een aantal belangrijke wereldproblemen aan te pakken. Save the Children draagt bij aan het realiseren van de volgende doelstellingen: 1. De armoede halveren en de hongersnood verminderen. 2. Elk kind naar school. 3. Mannen en vrouwen gelijkwaardig. 4. Minder kindersterfte. 5. Verbetering van de gezondheid van moeders. 6. Bestrijding van hiv/aids, malaria en andere dodelijke ziektes. 7. Bescherming van het milieu, iedereen schoon drinkwater en minder mensen in sloppenwijken. 8. Het ontwikkelen van een wereldwijde samenwerking voor ontwikkeling.


1.5 Identiteit Save the Children Nederland is lid van Save the Children International. Met 29 lidorganisaties, actief in ruim 120 landen, is Save the Children International de grootste onafhankelijke kinderrechtenorganisatie ter wereld. Ondanks hun diversiteit, delen de organisaties een grote inzet voor kinderen en maken we werk van hun rechten en noden. Hoe we dat doen? • Door de stem van kinderen te zijn We voeren actief beleid voor betere omstandigheden voor kinderen en voor betere regelgeving ten aanzien van kinderrechten, speciaal voor kinderen die leven in de moeilijkste omstandigheden. • Door te innoveren We ontwikkelen goede en praktisch toepasbare oplossingen voor problemen waarmee kinderen te maken hebben. • Door te bouwen aan samenwerking We werken samen met kinderen, civil society organisaties, (lokale) gemeenschappen, overheden en de private sector om kennis te delen en elkaars capaciteit te versterken. • Door te werken aan resultaten op grote schaal We ondersteunen effectieve implementatie van kwaliteitsprogramma’s en goed beleid voor kinderen en bundelen onze kennis voor duurzame en goede resultaten op grote schaal.

Een stevige basis



2 . Save the Children Internationaal

foto’s: save the children


Save the Children Internationaal Save the Children werd in mei 1919 in Londen opgericht. Ter gelegenheid van het 90-jarig jubileum is een korte geschiedenis van de organisatie opgenomen op pagina 6 van dit jaarverslag. In 1981 werd Save the Children Nederland opgericht onder de naam Stichting Redt de Kinderen. Stichting Redt de Kinderen trad in 1988 toe tot de internationale federatie van Save the Children organisaties en draagt sinds 1993 de internationale naam.

2.1 Een nieuwe start 2009 markeerde een nieuwe start voor de internationale organisatie. De leden werkten gezamenlijk aan een nieuw strategisch plan voor de jaren 2010-2015. In november 2009 werd dit plan aanvaard op de ledenvergadering, het hoogste orgaan van de organisatie. Hiermee ging het licht op groen voor belangrijke beleidswijzigingen. Wijzigingen die de komende jaren zullen worden ingevoerd en die de organisatie voorbereiden op de toekomst:

Gezamenlijke koers Voor het eerst in het bestaan van de organisatie hebben alle leden zich gecommitteerd aan een gemeenschappelijke missie, visie en een vijftal waarden (zie hoofdstuk 1). Voor Save the Children Nederland was dit geen grote wijziging. De nieuwe uitgangspunten onderscheiden zich niet wezenlijk van onze oude uitgangspunten.

Governance Voorheen kende de internationale organisatie een bestuur dat hoofdzakelijk bestond uit directeuren van lidorganisaties (executives). Om de uitvoerende taken te scheiden van de toezichthoudende taken is gekozen voor een nieuw bestuur met vooral mensen uit de besturen/raden van toezicht van de lidorganisaties, aangevuld met enkele onafhankelijke leden (non-executives). Ook zijn er wijzigingen doorgevoerd in de verhouding tussen het bestuur en de ledenvergadering, waardoor het bestuur meer mogelijkheden krijgt slagvaardiger te handelen.

Centrale programma eenheid De structuur van onze organisatie gaat veranderen. In de bestaande organisatiestructuur worden de programma’s in de ontwikkelingslanden aangestuurd vanuit de hoofd- en regionale kantoren van de lidorganisaties. In de programmalanden waren vaak meerdere lidorganisaties gelijktijdig onder eigen vlag actief. In de nieuwe structuur zal de regie in handen zijn van een centraal geleide programma eenheid (de International Program Unit, IPU). De IPU zal worden gevestigd in Londen. De regionale structuur zal hiermee grotendeels verdwijnen. Ook zal Save the Children voortaan in de programmalanden als één organisatie aanwezig zijn. Dit alles leidt tot een meer uniforme aanpak en daarmee tot belangrijke financiële besparingen.

Een nieuwe aanpak, een nieuwe naam Bij de nieuwe aanpak hoort ook een nieuwe naam die beter past bij deze tijd. De naam van onze internationale organisatie luidt voortaan: Save the Children International.

2.2 Groei In 2009 groeide Save the Children International, statutair gevestigd in Genève met een uitvoerend Secretariaat in Londen, van 27 naar 29 leden die samen in ruim 120 landen actief zijn. Alle leden van Save the Children International voeren een zelfstandig beleid en leggen daarover verantwoording af. Binnen de federatie is Save the Children Nederland een middelgrote lidorganisatie die in 2009 deelnam aan programma’s in zo’n 20 landen. Save the Children Nederland maakt daarbij gebruik van het bestaande internationale netwerk van Save the Children veldkantoren. Nederland heeft momenteel geen mensen uitgezonden. De programma’s worden uitgevoerd door de veldkantoren. Save the Children Nederland blijft wel eindverantwoordelijk voor de programma’s die met geld van onze organisatie zijn gefinancierd.

2.3 Omvang Jaarlijks publiceert de internationale organisatie een jaarverslag, waarin verslag wordt gedaan van de belangrijkste werkzaamheden en waarin een overzicht wordt gegeven van de inkomsten van de leden. Deze jaarverslagen zijn onder andere verkrijgbaar via de website van Save the Children International, www.savethechildren.net en het Nederlandse secretariaat. Het jaarverslag van Save the Children International en de financiële cijfers over 2009 zijn nog niet beschikbaar op het moment dat Save the Children Nederland het jaarverslag over 2009 publiceert. Het totaal van de inkomsten in 2008 van de Save the Children leden bedroeg iets minder dan 1,3 miljard US dollar.* Dit bedrag is de optelsom van de inkomsten van de afzonderlijke leden (toen nog 27 leden) waarover de leden zelfstandig de verantwoordelijkheid voeren. Het is dus niet zo dat Save the Children International dit bedrag centraal beheert. De leden betalen jaarlijks bijna een half procent over hun omzet aan contributie (met een maximum voor de grote leden) aan de internationale organisatie, waarmee onder meer de kosten van het Secretariaat van Save the Children International worden gefinancierd. Op dit Secretariaat werken ongeveer 45 mensen.

Lidorganisaties in 2008 Lidorganisaties met inkomsten meer dan 100 miljoen US dollar Verenigde Staten,Verenigd Koninkrijk, Zweden en Noorwegen Lidorganisaties met inkomsten tussen 10 en 100 miljoen US dollar Australië, Denemarken, Italië, Finland, Nederland, ZuidKorea, Spanje, Canada en Nieuw-Zeeland Lidorganisaties met inkomsten minder dan 10 miljoen US dollar Japan, Mexico, Zwitserland, Duitsland, India, Honduras, Roemenië, Swaziland, IJsland, Dominicaanse Republiek, Fiji, Litouwen, Guatemala, Jordanië * Niet geconsolideerde inkomsten volgens opgave van de leden, zoals gepubliceerd in het jaarverslag 2008 van de International Save the Children Alliance, welke niet is voorzien van een accountantsverklaring. Toegetreden lidorganisaties in 2009: Brazilië en Hong Kong.


Een stevige basis

3 . Programma’s



Programma’s 3.1. Inleiding Elk kind heeft recht op voedsel, goede gezondheidszorg, onderwijs en bescherming. Toch overlijden er jaarlijks wereldwijd bijna negen miljoen kinderen onder de vijf jaar, waarvan een zeer aanzienlijk aantal aan ondervoeding of ziekten die goed te behandelen zijn. Kinderen die de eerste vijf jaar overleven, krijgen helaas daarna vaak met andere tegenslagen te maken.Voor velen is naar school gaan er niet bij. Ook worden kinderen nog steeds op grote schaal uitgebuit. En bij natuurrampen zijn het meestal de kleinsten die het zwaarst worden getroffen. Save the Children trekt zich het lot van al deze kinderen aan. Wij bieden hen praktische hulp en structurele ondersteuning.

3.1.1. Noodhulp en structurele hulp Save the Children maakt onderscheid tussen noodhulp en structurele hulp. We streven altijd naar een evenwicht tussen beide vormen van hulp, hoewel dat natuurlijk niet altijd te

De kindvriendelijke school Bij de onderwijsprogramma’s hecht Save the Children groot belang aan het concept van de kindvriendelijke school. In een kindvriendelijke school zijn de rechten van het kind gewaarborgd. Behalve onderwijs biedt de school kinderen bescherming tegen misbruik, uitbuiting en geweld. Een kindvriendelijke school stelt het kind centraal en is gevoelig voor de specifieke behoeften van meisjes en jongens. De school moedigt participatie, creativiteit en gevoel voor eigenwaarde aan en draagt zo bij aan het psychosociaal welzijn van kinderen. De school volgt een gestructureerd kindgericht leerplan met leermethodes die geschikt zijn voor het ontwikkelingsniveau, leergedrag en de capaciteiten van het kind. Een kindvriendelijke school houdt er een goede ethiek op na en streeft naar kwalitatief goed onderwijs door het opleiden van leraren. Verder toont de school een grote betrokkenheid bij het dagelijks leven van de kinderen.

beïnvloeden is. Natuurrampen komen nu eenmaal altijd onverwacht. a. Noodhulp - Acute noodhulp: deze hulp start binnen enkele dagen na de crisis en is gericht op het lenigen van de eerste nood. - Wederopbouw: hulp die wordt geboden als een land of gebied na een crisis weer enigszins stabiel is, zodat men kan starten met het opbouwen van voorzieningen. b. Structurele hulp - Lange termijn ondersteuning in een stabiele situatie gericht op het verminderen van armoede, het versterken van de sociaal-economische structuur en het verstevigen van voorzieningen.

3.1.2 Thema’s: onderwijs, gezondheidszorg en bescherming Save the Children concentreert zich bij de werkzaamheden vooral op de thema’s onderwijs, gezondheidszorg en bescherming tegen uitbuiting en geweld. Al deze thema’s zijn verankerd in het VN-verdrag inzake de Rechten van het Kind en in de Millenniumdoelstellingen. Daarnaast worden bij een aantal programma’s extra activiteiten uitgevoerd, zoals het verschaffen van onderdak en schoon water en het voorzien in levensonderhoud.

Childlink Childlink is het programma waarmee donateurs zich voor langere tijd aan Save the Children verbinden. De activiteiten vinden plaats in Haïti en Malawi. In Haïti vertegenwoordigt Loudouide de kinderen die met dit programma worden gesteund. In Malawi is dit Elestina. Donateurs volgen de ontwikkeling van het kind door de jaren heen door middel van verslagen met foto’s uit het land. Vanzelfsprekend houden we hen op de hoogte van de resultaten die worden behaald. De donaties komen ten goede aan alle kinderen en hun families die met de programma’s worden bereikt.

Gezondheidszorg Het verminderen van kinderen moedersterfte is een van de aandachtspunten van Save the Children. Juist voor deze groepen zijn goede hygiënische voorzieningen letterlijk van levensbelang. Save the Children heeft daarom speciale programma’s voor schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen. Daarnaast zijn er diverse gezondheidszorgprogramma’s opgezet, vooral gericht op de zorg aan moeder en kind. We zorgen ervoor dat gezondheidszorg ook in arme en verafgelegen gebieden voorhanden is door mensen een EHBO diploma te laten halen of hen op te leiden als ‘tussenpersoon’ naar professionele hulp. Door deze programma’s hebben moeders, kinderen en jongeren een aanzienlijk grotere kans om te overleven.

Basisonderwijs Save the Children zet zich in voor meer en beter basisonderwijs voor de meest kwetsbare kinderen. Het gaat hier om kinderen in landen die geteisterd worden door extreme armoede, geweld en conflicten. Of landen waar men, na een conflict, is begonnen met de wederopbouw. Save the Children doet dit onder andere door het bouwen van en/of het repareren van bestaande scholen, het ontwikkelen en beschikbaar stellen van lesmateriaal, het opleiden van leraren en het ondersteunen en trainen van nationale en regionale onderwijsautoriteiten bij de opzet en het management van het onderwijs.Wij betrekken kinderen en ouders actief bij het onderwijsproces door de opzet van kinderclubs en oudercomités.

Bescherming Chronische armoede, onveiligheid, machtsongelijkheid en schadelijke traditionele gebruiken liggen vaak ten grondslag aan geweld tegen en uitbuiting van kinderen. Aan deze onderliggende oorzaken en aan het bespreekbaar maken hiervan wordt in de programma’s van Save the Children aandacht besteed. Kinderen ondersteunen bij het stelling nemen tegen geweld is een moeilijke, maar zeer belangrijke manier om geweld tegen kinderen uit te bannen.


Programma’s 3.1.3. Uitgangspunten Participatie, duurzaamheid en samenwerking zijn belangrijke uitgangspunten voor de programma’s van Save the Children . We helpen mensen zichzelf weerbaar te maken . Dat lukt niet van de ene op de andere dag . Sterker nog, er gaat soms een generatie overheen . Zoveel tijd is er soms nodig om structurele verbeteringen door te voeren .

Participatie Het is van groot belang dat mensen en organisaties in ontwikkelingslanden zelf ook verantwoordelijkheid nemen voor hun eigen ontwikkeling . Save the Children formuleert haar programma’s in samenwerking met belanghebbenden . Dat zijn in de eerste plaats de kinderen en jongeren, en daarnaast de ouders, leraren, bestuurders en vertegenwoordigers van de gemeenschappen waar de kinderen wonen . Zij nemen deel aan onderzoeken naar de problemen in de gemeenschap en helpen bij het bedenken van plannen om de situatie te verbeteren .

Duurzaamheid De bouw van scholen of klinieken zijn geen opzichzelfstaande activiteiten . Ze maken vaak deel uit van een ‘masterplan’, waarin verschillende problemen gelijktijdig worden aangepakt met steun van de gemeenschap en lokale en landelijke overheden . Onze programma’s hebben een duurzaam effect op de toekomst van kinderen en de ontwikkeling van hun gemeenschap en hun land .

Samenwerking met de overheid en partnerorganisaties foto: save the children

Internationale samenwerking leidt tot doelmatiger aanpak Save the Children wil zelfs onder de meest lastige omstandigheden snel en effectief hulp kunnen bieden . Dat lukt het best als we er gezamenlijk de schouders onder zetten . Voor dit doel hebben we een speciaal team opgezet: het Save the Children Emergency Liaison Team (ELT) . Dit team stuurt het hele proces rond gezamenlijke noodhulpacties aan . Een lid van Save the Children treedt op als coördinator en bundelt 18 | Jaarverslag 2009

alle activiteiten van de leden van de internationale federatie . Van het maken van een plan van aanpak tot de daadwerkelijke hulpacties . En van het leggen van contacten met lokale instanties tot de in- en externe communicatie en internationale fondsenwerving . Zo werd voor de ramp in Sumatra berekend dat er € 7 miljoen nodig was voor het realiseren van het noodhulpplan . Met dit cijfer voor ogen gingen de leden van Save the Children samen aan de slag om de gestelde doelen te bereiken .

Save the Children biedt de helpende hand door een vruchtbare samenwerking te initiëren tussen autoriteiten en gemeenschappen, scholen en verzorgers, organisaties onderling in de donorlanden, alsook tussen internationale organisaties en overheden . We hechten dan ook veel belang aan langdurige aanwezigheid in de landen waar we programma’s uitvoeren . Op deze wijze raken we ingebed in de gemeenschap en zijn we in staat om een netwerk van relaties en samenwerkingsverbanden op te bouwen, dat noodzakelijk is voor maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding .

Programma’s Rewrite the Future: onderwijs voor miljoenen kinderen in (post-) conflictlanden In het jaar 2000 gingen ruim 100 miljoen kinderen wereldwijd niet naar school. Een van de Millenniumdoelstellingen is dat in 2015 dit aantal gedaald is tot 0. Helaas is de werkelijkheid weerbarstiger dan we zouden willen. Eind 2009 kregen helaas nog steeds 75 miljoen kinderen over de hele wereld geen onderwijs. Van die 75 miljoen kinderen leeft meer dan de helft in landen die in conflict zijn of het conflict net achter de rug hebben.

Doel Save the Children Ook Save the Children levert op het gebied van onderwijs een bijdrage aan het Millenniumakkoord: • In 2010 moeten 8 miljoen schoolkinderen in conflictlanden beter onderwijs krijgen . • In 2010 moeten 3 miljoen kinderen in conflictlanden die geen onderwijs krijgen in de schoolbanken zitten .

Financiering Save the Children heeft een speciaal onderwijsprogramma onder het motto: ‘Elk kind telt’ . Dit programma is onderdeel van de bredere Rewrite the Future-campagne van de Internationale organisatie . Save the Children ontvangt hiervoor een bijdrage uit het Medefinancieringsprogramma (MFS) van het Ministerie van Buitenlandse Zaken voor vier onderwijsprogramma’s in Ivoorkust, Oeganda, Burkina Faso en Zuid-Soedan . Het MFS is bedoeld voor particuliere organisaties die bijdragen aan het realiseren van de Millenniumdoelen . Naast directe armoedebestrijding wordt in deze programma’s ook aandacht besteed aan maatschappijopbouw en beleidsbeïnvloeding . De resultaten van 2009 staan in het volgende hoofdstuk en op onze website . Ook in Nederland vinden activiteiten plaats in dit kader onder de naam:YES! De naam staat voor ‘Young Entrepreneurs for Schools’ en is bedoeld om kinderen en jongeren in Nederland te betrekken bij onze onderwijsprogramma’s . Kijk voor meer informatie over dit programma op pagina 50 .


In 2009 verscheen het rapport ‘Learning from Those Who Live It’: een grondige evaluatie van vier Rewrite the Future programma’s in Afghanistan, Angola, Nepal en Zuid-Soedan . Save the Children Nederland droeg bij aan de totstandkoming ervan . Een belangrijke conclusie uit dit rapport is dat in de moeilijke omgeving van fragiele staten er nog meer aandacht moet zijn voor de participatie van meisjes in het onderwijs . In 2010 wordt deel twee van deze evaluatie uitgevoerd .

Resultaat

foto: karlijn van acker

10 miljoen

kinderen in conflictgebieden krijgen beter onderwijs . Dat zijn er twee miljoen meer dan gepland .

1 miljoen

kinderen in conflictgebieden gaan voor het eerst naar school . Dat zijn er twee miljoen minder dan we hadden gepland . Dit betekent dat de oorspronkelijke doelstelling niet binnen de gestelde tijd wordt gehaald . Om dit alsnog te bereiken heeft Save the Children besloten om de campagne voort te zetten .



Groeten uit Uruzgan

interview

Het Dutch Consortium Uruzgan (DCU), een samenwerkingsverband van Nederlandse hulporganisaties, werkt sinds 2006 met succes aan allerlei projecten in deze afgelegen streek in afghanistan. Wat dat betekent voor de kinderen in Uruzgan? Ze vertellen het u zelf:

Hallo, mijn naam is Samiullah en ik ben 13 jaar. Ik ben een tijdje geleden van school afgegaan. Maar ik wil wel graag later mijn eigen geld verdienen. Daarom volg ik sinds twee maanden lessen in elektrotechniek. En ze leren me meteen goed lezen, schrijven en rekenen. Hallo, mijn naam is Jamila en ik ben 12 jaar. Ik volg een opleiding voor machineborduren en leer voor het eerst lezen en schrijven. Met deze naaimachines kan ik al best ingewikkelde figuren borduren op kleding. Dat vind ik heel leuk werk. En ik houd van mooie kleren! Hallo, mijn naam is Amanullah en ik ben 15 jaar. Ik leefde tot voor kort op straat en had geen eigen huis. Ook moest ik voor mijn eigen eten zorgen. Dat is best moeilijk als je niks hebt geleerd. Daarom volg ik nu een opleiding tot kleermaker. Hallo, mijn naam is Durkhoo en ik ben 13 jaar. Net als Jamila krijg ik les in machineborduren. Ik doe het nu twee maanden en kan het al best goed. Ik ben blij dat ik dit mag leren, want nu kan ik tenminste mijn eigen geld verdienen als dat nodig is. Hallo, mijn naam is Quadratullah en ik ben 15 jaar. In het begin vond ik het best lastig om deze training elektrotechniek te doen. Elke dag leren, dat was ik niet gewend. Ik ging nooit naar school en woonde op straat. Waar mijn ouders zijn? Dat weet ik niet. 20 | Jaarverslag 2009

VIETNaM

Mexico

FIlIPPIJNEN

Haîti

ZUID aFRIKa

Colombia

OEGaNDa

PaKISTaN

COlOMBIa

Een stevige basis aFGHaNISTaN

INDIa

Nederland Mongolië Georgië

Kirgizië azerbeidzjan

Palestijnse Gebieden

Tadzjikistan afghanistan

HaïTI Pakistan India

Soedan

Burkina Faso

Vietnam

aZERBEIDZJaN

Filippijnen

Ethiopië

Ivoorkust

MONGOlIë

Oeganda Democratische Republiek Congo Indonesië Malawi

SOEDaN

Zuid afrika

IVOORKUST

DEMOCRaTISCHE REPUBlIEK CONGO INDONESIë MExICO

PalESTIJNSE GEBIEDEN

Hierna volgen een aantal voorbeelden van programma´s in 2009 . Daar vertellen we meer over onze werkwijze en concrete resultaten . Voor meer informatie over onze programma’s verwijzen we naar onze website www .savethechildren .nl . Jaarverslag 2009 | 21

Een stevige basis

3 .2 .1 Azië



Afghanistan Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

AZIË

Kaboel (2,7 miljoen inwoners) Afghaans Perzisch (Dari) en Pashtu Islamitische Republiek 652.090 km² 32.738.000 (2008) Islam (99%)

Doel

Basisvoorzieningen scheppen op het gebied van: gezondheidszorg, onderwijs, plattelandsontwikkeling, drinkwatervoorzieningen en veterinaire zorg. Het DCU wil met deze hulp aansluiten bij programma’s van Afghaanse organisaties en de overheid.

+ Aanpak Binnen het samenwerkingsverband is Save the

In vogelvlucht Save the Children werkt sinds 2006 in Uruzgan. Dit is een van de armste provincies van Afghanistan. Na jaren van oorlog en interne conflicten is er een gebrek aan vrijwel alles, zoals infrastructuur, gezondheidszorg, schoon drinkwater, werkgelegenheid en vooral onderwijs. Zo kan slechts 1% van de volwassen vrouwen lezen en schrijven. Daarnaast lijden veel Afghanen aan angsten en depressies als gevolg van traumatische oorlogservaringen. Verder is het gebruik van heroïne – Afghanistans belangrijkste exportproduct – er schrikbarend. Veel jongeren zijn verslaafd, zitten zonder werk en hebben Veel jonge een uitzichtloos bestaan. Alsof dat nog niet Afghanen zijn genoeg is, probeert intussen de Taliban elke verslaafd aan poging tot wederopbouw van de provincie te door aanslagen te plegen op iederdrugs. frustreren een die hen voor de voeten loopt. Nederland is betrokken bij de wederopbouw in Afghanistan met de zogenoemde 3D-benadering: ‘defence, diplomacy and development’. In dat kader zijn er Nederlandse troepen in het land, maar is ook het budget voor ontwikkelingssamenwerking aanzienlijk verruimd. Begin 2007 ging het met overheidsgeld gefinancierde Dutch Consortium Uruzgan (DCU) van start. Het DCU is een samenwerkingsverband tussen Nederlandse hulporganisaties. Aanvankelijk bestond het DCU uit drie leden: Save the Children, Healthnet/TPO en Cordaid. In 2008 sloten ZOA Vluchtelingenzorg en het Dutch Committee for Afghanistan-Veterinary Programme (DCA) zich bij het consortium aan. Samen met tien lokale partners werken zij de komende vier jaar, tot 2013, verder aan de opbouw van Afghanistan. Ook als de Nederlandse militairen weer vertrokken zijn. Thema:

Onderwijs, Bescherming, Gezondheidszorg

Looptijd:

01-04-2009 t/m 31-03-2013

Totaal budget:

€ 4.821.848

Financiering:

Nederlandse ambassade in Kaboel

Bestedingen 2009:

€ 575.884 (kosten programma en kosten van DCU coördinatie

Children verantwoordelijk voor het onderwijs en het sociaal-maatschappelijk werk. We faciliteren volwassenenonderwijs en zetten centra voor straatkinderen en vakopleidingen voor jongeren op. Verder helpen we drugsverslaafden met afkicken en het zoeken naar werk. En we trainen politiemensen en overheidsfunctionarissen in het respecteren van kinderrechten. Het DCU heeft een gezamenlijk kantoor in Tarin Kowt.

- Hindernissen

Een groot probleem blijft de veiligheidssituatie. De Taliban blijft een onvoorspelbare factor. Daarnaast zijn we sterk afhankelijk van de goodwill van de lokale bevolking en de lokale overheid. Zij moeten in het project geloven. Daarom blijven we investeren in een goede relatie met de plaatselijke bevolking. Uiteindelijk moeten de Afghanen, na onze eerste aanzet, zelfstandig de verdere opbouw van het gebied realiseren. Ook de bereikbaarheid en de schaarste aan mensen en hulpbronnen blijven een punt van aandacht. Er is bijvoorbeeld weinig vliegverkeer tussen Kaboel en Tarin Kowt, vervoer over de weg is vaak levensgevaarlijk en de kosten zijn hoog.

= Resultaat Resultaat Save the Children binnen het DCU

+ Resultaten van de andere DCU-partners

1 centrum voor werkende kinderen en straatkinderen. Dit

200 boeren zijn voorzien van zaden en mest. Ook zijn er

programma voorkomt dat kinderen aan de drugs raken en biedt hen de mogelijkheid om een beroep te leren. In 2009 kregen 300 straatkinderen, onder wie 75 meisjes, in dit centrum een opleiding.

50 nieuwe boomgaarden geselecteerd voor fruitteelt. Het DCU wil met deze landen tuinbouwprojecten de Afghanen een goed alternatief bieden voor de teelt van papaver, de grondstof voor heroïne.

1

p rogramma basisonderwijs voor volwassenen.Veel mensen in Uruzgan hebben nooit leren lezen, rekenen en schrijven. In 2009 hebben we 300 volwassenen, onder wie 100 vrouwen, geschoold.

48 educatieve radioprogramma’s. Programma’s voor en door

1170 mensen met psychische problemen zijn behandeld. 22 particuliere klinieken hebben medicijnen ontvangen.

280 waterputten en 100 toiletten zijn gebouwd of gerepa-

kinderen. Thema’s die aan bod komen zijn onder meer: de gevaren van drugsgebruik en kinderrechten.

reerd. 228 nieuwe watercomité’s zorgen voor het behoud en beheer van de putten. We gaven ook trainingen in hygiëne.

1 afkickkliniek voor drugsverslaafden in Tarin Kowt. Enkele

175.000 dieren zijn door 24 dierenartsen en 30 assistenten in 2009

1

duizenden Uruzghani lijden aan een heroïneverslaving. Hier was tot nu toe nauwelijks aandacht voor. Met deze afkickkliniek wordt dit probleem nu serieus aangepakt. In 2009 zijn er 48 mensen opgenomen in de kliniek. 30 hebben het programma afgerond.

2.200 kippen zijn uitgedeeld.Vrouwen, onder wie veel weduwen,

gemeenschappelijk kantoor in Tarin Kowt

12 Afghaanse partnerorganisaties kregen cursussen admini-

behandeld of gevaccineerd tegen besmettelijke ziektes.

kunnen hiermee beter in hun eigen levensonderhoud voorzien.

stratief en financieel management.


Azerbeidzjan Een stevige basis Hoofdstad: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

Bakoe Republiek 86.600 km2 8.238.672 Islam

In vogelvlucht Azerbeidzjan ligt in het zuidwesten van Azië, op de Kaukasus tussen Iran en Rusland. Het land maakte vroeger deel uit van de Sovjet-Unie en is sinds 1991 onafhankelijk. Ook al behoort Azerbeidzjan niet tot de ontwikkelingslanden, de levensomstandigheden zijn er verre van rooskleurig. Bijna de helft van de gezinnen leeft in armoede. Ongeveer een op de vijftien kinderen overlijdt voor de vijfde verjaardag. Een kwart van de kinderen tussen de vijf en veertien jaar oud verricht kinderarbeid en bijna de helft van alle jongeren met een vakopleiding is werkeloos. Veel kinderen leven in kindertehuizen. Ook als hun ouders nog in leven zijn. Soms zijn de kinderen ziek of gehandicapt. Maar vaak zijn ze kerngezond en is armoede het grootste probleem. De 23.000 kinderen leven in ouders kunnen niet in het leeen kindertehuis. Ook vensonderhoud van hun kinderen voorzien. Ook zijn er als ze geen wees zijn. geen maatschappelijk werkers of vergelijkbare hulpverleners waar ze een beroep op kunnen doen. Uit pure nood laten ouders daarom hun kinderen uit huis plaatsen. Al deze kinderen belanden in tehuizen, waarvan het beleid nog stamt uit de tijd van de Sovjet-Unie. Daar is weinig aandacht voor individuele zorg en aandacht.Voor kinderen in deze situatie is het lastig om zich geestelijk en emotioneel goed te ontwikkelen. De regering van Azerbeidzjan onderschrijft het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Maar helaas kan het land niet aan de bijhorende verplichtingen voldoen, omdat daarvoor de benodigde kennis en expertise ontbreekt. Save the Children werkt nu samen met de overheid van Azerbeidzjan aan een beter systeem voor bescherming en opvang voor kwetsbare kinderen uit sociaal zwakke gezinnen.

Thema:

Bescherming

Looptijd:

december 2008 – november 2010

Totaal budget:

€ 491.938

Financieringsbron:

EuropeAid

Bestedingen 2009:

€ 110.878


Doel

Azerbeidzjaanse kinderen laten opgroeien bij hun ouders. Save the Children wil voorkomen dat kinderen onnodig in een weeshuis terechtkomen. Als de kinderen al in een weeshuis zitten, zorgen we ervoor dat ze terug naar hun ouders of familie kunnen.

+ Aanpak Save the Children is in vijf steden van start

gegaan met het opzetten van centra voor kinderbescherming. In deze nieuwe centra bieden we allerlei diensten aan, zoals een consultatiebureau, jongerengroepen, maatschappelijk werk, een spreekuur voor ouders, dagopvang en advies en begeleiding voor ouders met een gehandicapt kind. We bekijken samen met de ouders hoe we kunnen voorkomen dat hun kind in een tehuis belandt.Voor kinderen die al in tehuizen zitten maken we een reïntegratieplan om ze weer thuis te laten wonen. Als er behoefte is aan specialistische hulp verwijzen we de ouders door naar de juiste instanties. Met een ‘kinder-volgsysteem’ houden we de kinderen in de peiling. Daarmee voorkomen we dat ze alsnog of opnieuw in een kindertehuis of op straat belanden. Tegelijkertijd proberen we kwetsbare kinderen op te sporen die anders niet vanzelf de weg naar het centrum zouden vinden. Vanzelfsprekend borgen we al onze werkzaamheden door een

intensieve samenwerking met de landelijke overheid en lokale instanties. We laten hen zien dat er goede alternatieven zijn voor de ouderwetse en kindonvriendelijke tehuizen.

- Hindernissen

Het tehuizensysteem was decennialang een geaccepteerde vorm van opvang in voormalige Sovjetlanden. Het zal dus niet gemakkelijk zijn om de bevolking ervan te overtuigen dat de tehuizen achterhaald zijn. Daarom starten we samen met een grote Azerbeidzjaanse organisatie een bewustwordingscampagne.


= Resultaat 5 in 2008 zijn we van start gegaan met centra voor kinderbescherming in 5 steden. We zijn nu dus halverwege de looptijd van het programma en hebben het volgende bereikt:

sociale diensten. We hebben een plan ontwikkeld om deze diensten beter te laten functioneren, zodat uithuisplaatsing wordt voorkomen.

19 nieuwe stafleden aangenomen voor de centra. De werk-

1 handboek geschreven voor jeugd- en gezinszorg. Dit boek

nemers ontvangen trainingen in onder meer kinderrechten, kinderbescherming en speciaal onderwijs. Per gemeenschapscentrum is een kostenraming gemaakt voor het operationeel houden ervan. De ramingen zijn aan de overheid gepresenteerd, zodat deze kunnen worden opgen omen in het kinder/jeugdbudget voor 2010. Zo kan het voortbestaan van de centra gewaarborgd worden.

is verspreid onder de betrokken instanties. Ook zijn aanvullend trainingen gegeven.

1.250 kinderen en ouders namen deel aan een evenement over

3 onderzoeken gedaan. Naar de medische en sociale achter-

1 dialoog gestart met de Azerbeidzjaanse regering over de

grond van de betrokken kinderen; naar de sociale kwetsbaarheid van de bevolking in de steden waar de centra zijn gevestigd en een onderzoek naar de bestaande lokale

‘Child Code’. Dit is een richtlijn waarin procedures en regels rondom kinderbescherming zijn vastgelegd. We hebben aanbevelingen gedaan om deze richtlijn te verbeteren.

kinderrechten (Child’s day). Op deze manier informeren we de Azerbeidzjaanse bevolking over de rechten van het kind en de alternatieven voor een tehuis.

Tadzjikistan en Kirgizië Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

Doesjanbe

Hoofdstad: Bisjkek Officiële Tadzjieks landstaal: Kirgizisch, Republiek Russisch 143.100 km2 Regeringsvorm: Republiek 7.349.145 Oppervlakte: 199.900 km2 Islam Inwoners: 5.431.747 Religie: Islam, Russischorthodox

In vogelvlucht In Tadzjikistan en Kirgizië komen regelmatig natuurrampen voor. Grote droogtes, aardbevingen, overstromingen en modderlawines veroorzaken veel leed onder de bevolking. In de zomer van 2009 werd Tadzjikistan nog geteisterd door hevige overstromingen en modderlawines. Deze middelgrote natuurrampen halen meestal het nieuws niet. Maar voor de lokale bevolking in beide landen (ruim 12.5 miljoen mensen) zijn de gevolgen enorm. De Tadzjieken en Kirgiziërs zijn sterk afhankelijk van de landbouw. Kinderen weten niet Dat maakt hen extra kwetsbaar voor weersomstandigheden en nawat ze moeten doen tuurrampen. Doordat de rampen bij een aardbeving. elkaar in snel tempo opvolgen krijgt de bevolking nauwelijks de tijd om zich te herstellen. Het valt ook niet mee om iets op te bouwen als het effect steeds weer teniet wordt gedaan. Voor deze mensen is het dan ook erg moeilijk om aan de armoede te ontsnappen.Voor kinderen zijn de gevolgen ernstig: meer kinderarbeid, minder kans op onderwijs, onvoldoende en slecht voedsel, bestaansonzekerheid en gebrek aan bescherming. Tadzjikistan en Kirgizië hebben het “Hyogo Framework for Action” getekend. In dit internationale Framework zijn richtlijnen opgesteld voor het bestrijden van natuurrampen en het reduceren van de risico’s. Dit heeft onder meer geleid tot een plan van aanpak voor het beschermen van de dorpen in de gevarenzones. Helaas heeft dit tot nu toe weinig concrete resultaten opgeleverd. Het ontbreekt de overheden aan kennis, geld en middelen om dit plan van aanpak daadwerkelijk uit te voeren. Thema:

Bescherming

Looptijd:

oktober 2008 – december 2009

Totaal budget:

€ 600.000

Financieringsbron:

DIPECHO (Disaster Preparedness/ European Commission for Humanitarian Aid Office)

Bestedingen 2009:

€ 565.034

AZIË

Doel

De bevolking van 70 dorpen in Tadzjikistan en Kirgizië leren hoe ze zichzelf het best tegen natuurrampen kunnen beschermen. Het programma richt zich vooral op kinderen. Bij een aardbeving of andere natuurramp weten kinderen vaak niet wat er gebeurt en hoe ze hierop moeten reageren. Op school krijgen ze hierover geen informatie. Terwijl voorlichting en educatie bij rampbestrijding nu juist zo belangrijk zijn.

+ Aanpak

Save the Children heeft voorlichting over rampbestrijding gegeven aan dorpsgemeenschappen in de risicogebieden. De dorpelingen weten nu hoe ze de oorzaken van natuurrampen kunnen aanpakken. Zo leidt bijvoorbeeld houtkap steeds vaker tot aardverschuivingen. Minder kappen en meer aanplant van nieuwe bomen kan dus veel ellende besparen. Daarnaast vormden we in elk dorp een rampenbestrijdingsteam, samengesteld uit lokale vrijwilligers. Deze vrijwilligers kregen professionele trainingen in risico’s inschatten en een rampenplan opzetten en uitvoeren. Samen met Save the Children hebben de vrijwilligersteams op hun beurt voorlichting gegeven aan de dorpsgemeenschappen waaruit ze afkomstig waren. Het programma richtte zich ook op het verbeteren van rampbestrijding op nationaal niveau. We deden dit in nauwe samenwerking met het lokale Rode Kruis en lokale overheden. Onze aandacht ging

daarbij vooral uit naar het ‘kindvriendelijker’ maken van de rampenplannen. Wij vinden dat kinderen een actieve rol moeten hebben in de plannen voor preventie en bestrijding van rampen. Ze hebben er immers ook mee te maken; dus kunnen ze er maar beter op voorbereid zijn. Bij een volgende aardbeving weten ze dan bijvoorbeeld dat ze in de buitenlucht veiliger zijn dan binnen in huis of op school. Belangrijkste activiteiten: 1. Het ontwikkelen van een rampenplan voor elk dorp. 2. Het opzetten van een rampenbestrijdingsteam in elk dorp. 3. Het houden van rampoefeningen op scholen. 4. Trainingen geven over waarschuwingssystemen. 5. Kinderclubs waar kinderen leren hoe ze moeten reageren bij een ramp. 6. Risicokaarten maken waarop alle risico’s staan vermeld die een dorp bedreigen.

- Hindernissen Er wordt in rampenplannen veel te

weinig rekening gehouden met de wensen en behoeftes van kinderen. Hier valt voor Save the Children nog veel te winnen. Soms was het ook lastig om de dorpelingen betrokken te houden bij het programma. Meedoen kost immers tijd en inspanning. Veel mensen in die regio hebben, zeker in de huidige economische crisis, wel andere dingen aan hun hoofd.

= Resultaat 882 vrijwilligers van 70 dorpen namen deel aan een rampenbestrijdingsteam en konden zo hun kennis overdragen aan:

in sommige dorpen de daken van openbare gebouwen verstevigd, en zijn in andere dorpen bruggen gerepareerd zodat er veilige vluchtroutes zijn.

70.000 bewoners die voorlichting en training kregen in ramp-

67 rampenoefeningen in samenwerking met de lokale over-

bestrijding.

1.600 kinderen zijn via de 79 kinderclubs actief bezig als ‘rampbestrijders’. Save the Children heeft kindvriendelijk rampbestrijdingsmateriaal gemaakt en uitgedeeld op deze clubs en op scholen.

72 kleinschalige bouwprojecten en renovaties moeten de

heid en het Rode Kruis.

60

dagen lang zijn er op de lokale televisie 4 tekenfilms over natuurrampen uitgezonden om de mensen meer bewust te maken van het belang van rampbestrijding.

10

a ndere organisaties ontvangen, net als Save the Children, Europese steun voor rampbestrijding. Daardoor kan men het probleem op grote schaal aanpakken.

dorpen minder kwetsbaar voor rampen maken. Zo zijn


‘Safe You and Safe Me’ in Nederland Helaas hebben ook kinderen in ons land te maken met kindermishandeling. Preventie en aanpak van kindermishandeling is daarom ook in ons land hard nodig. Met het landelijke project ‘Safe You and Safe Me’ krijgen Nederlandse basisscholen een nieuwe lesmethode aangereikt om kindermishandeling aan de orde te stellen. ‘Safe You and Safe Me’ is vertaald in het Nederlands en aangepast aan de Nederlandse context. Het is bestemd voor klassen in de bovenbouw (groepen 6, 7 en 8). Het boekje is onderdeel van een compleet programma, bestaand uit een handleiding, training voor leraren en lesmateriaal. Ook krijgen scholen ondersteuning bij het vormgeven van het programma. Bijvoorbeeld bij het organiseren van ouderbijeenkomsten, theater- en filmvoorstellingen en multimedia-activiteiten. ‘Safe You and Safe Me’ in Nederland is een samenwerking van Save the Children, Stichting Kinderpostzegels Nederland en het Nationaal Instituut voor Gezondheidsbevordering en Ziektepreventie (NIGZ) en sluit aan bij bestaande initiatieven op dit gebied, zoals het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling (AMK). 26 | Jaarverslag 2009

foto: save the children/ karlijn van acker

India Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

AZIË New Delhi Hindi, Engels Federale Republiek 3.287.263 km2 1.166.079.217 Hindoeïsme (80%), Islam (13%)

In vogelvlucht In India zijn veel kinderen het slachtoffer van geweld en uitbuiting. Dit lot treft vooral kinderen uit de laagste sociale klassen. India kent namelijk een strenge verdeling in maatschappelijke standen (kastenstelsel). Wie tot de laagste stand behoort, heeft weinig kans daar ooit uit te ontsnappen. Daardoor leven grote groepen kinderen in armoede. Om te kunnen overleven moeten ze al op jonge leeftijd gaan werken. Iedereen kent wel de verhalen en de foto’s van kinderen die zware stenen sjouwen, tapijten maken, bloemen verkopen of in de mijnen werken. Kinderarbeid is niet de enige vorm van misbruik waar kinderen in India mee te maken krijgen. Helaas komen fysieke en seksuele mishandeling nog veel voor. In 2007 is er een grootschalig onderzoek geweest naar Een bruid van geweld tegen kinderen in dit land. Het onderzoek is uitgevoerd door het Indiase 9 jaar is in India Ministerie van Vrouwen- en Kindontwikkeheel gewoon. ling en gefinancierd door Save the Children, UNICEF en PRAYAS, een lokale Indiase kinderrechtenorganisatie. Er zijn al eerder van dit soort onderzoeken geweest, maar nu erkent de Indiase regering voor het eerst dat het om een levensgroot probleem gaat. Dat is een grote stap vooruit. Save the Children wil de kinderen in India bewust maken van hun rechten. We doen dit onder meer met het boekje ‘Safe You and Safe Me’. Het boekje is een kindvriendelijke versie van een studie van de Verenigde Naties naar geweld tegen kinderen (UN Study on Violence against Children).

Doel Kinderen in India beschermen tegen geweld

en uitbuiting. Voor dit doel is een boekje ontwikkeld: ‘Safe You and Safe Me’, bestemd voor kinderen van zeven tot twaalf jaar. Ze leren dat geweld tegen kinderen nooit mag. Dit boekje wordt gebruikt bij kinderbeschermingsprogramma’s en maakt deel uit van een grote campagne in India tegen kindermishandeling.

+ Aanpak

‘Safe You and Safe Me’ richt zich op vijf thema’s: geweld in het gezin, op school, in instellingen, op het werk en geweld in het algemeen. De meeste vormen van geweld worden namelijk gepleegd door bekenden van de kinderen en in situaties waarin het kind zich veilig zou moeten voelen. Thuis, op school, bij vrienden en bekenden. Het boekje ‘Safe You and Safe Me’ is vertaald en aangepast aan de Indiase context. In het boek staat ook informatie over de kindertelefoon en andere belangrijke hulpdiensten. Een handleiding voor begeleiders is bijgevoegd. Ook heeft Save the Children een plan gemaakt om dit boekje te promoten en te verspreiden. We geven voorlichting en trainingen aan veldwerkers, leraren en andere betrokken personen over het gebruik van het boek op scholen. We zetten een landelijke campagne tegen kindermishandeling op. En er komt een CD-ROM met tekenfilmpjes over het onderwerp.

Het boekje is geïntegreerd in bestaande beschermingsprogramma’s van Save the Children, zoals die van kinderarbeid en straatkinderen. We werken binnen dit project samen met gemeenschappen en scholen in tien deelstaten waar Save the Children al langer werkzaam is. Verder is het programma uitgebreid besproken met alle betrokkenen en met de Indiase Ministeries van Vrouwen- en Kindontwikkeling en van Onderwijs. Zo weten we zeker dat onze aanpak duurzaam zal zijn.

- Hindernissen Geweld tegen kinderen komt meer

voor dan we denken. Maar vaak wordt er over gezwegen. Het onderwerp ligt té gevoelig; daar praten mensen liever niet over. Bovendien wordt geweld tegen kinderen vaak gepleegd op school of binnen de familie. Dus door mensen met wie een kind eigenlijk een vertrouwensband zou moeten hebben. Dit maakt het probleem extra lastig. De enige manier om het onderwerp bespreekbaar te maken is om iedereen bij het programma te betrekken. Alleen zo kan de schaamte en het taboe worden doorbroken. Helaas loopt de huidige financiering voor dit programma eind april 2010 af. We zijn hard op zoek naar verdere financiering zodat we dit programma kunnen vervolgen en uitbreiden.

= Resultaat 5 vertalingen. Safe You and Safe Me is vertaald in het Hindi,

2 workshops voor het Ministerie van Vrouwen- en

Urdu, Bangali, Gujarati en Marathi. De talen die het meest worden gesproken in de 10 deelstaten waar Save the Children dit programma uitvoert.

Kindontwikkeling en het Ministerie van Onderwijs. Zo betrekken we hen bij het onderwerp en versterken we het draagvlak voor ons programma.

50 Kinderen mochten het boekje eerst testen, zodat we zeker

30.200 kinderen en belanghebbenden hebben het boekje ‘Safe

wisten dat ze het goed begrepen. Daarna zijn een paar dingen aangepast.

You and Safe Me’ gelezen en zijn nu op de hoogte van de rechten van het kind. De kinderen krijgen daarnaast ook een training hoe zij zichzelf tegen geweld kunnen beschermen.

Thema:

Bescherming

200

Looptijd:

januari 2009 – april 2010

200 leiders van de kinderclubs, veldwerkers en leraren volgden

Totaal budget:

€ 200.000 (India € 146.250 + Nederland € 53.750)

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken

Bestedingen 2009:

€ 23.874

scholen gebruiken nu dit boekje.

een training in het gebruik van het boekje. Ze weten nu hoe ze gevoelige vragen van kinderen het best kunnen beantwoorden. En naar welke hulpinstanties ze kinderen met problemen moeten doorverwijzen.


Een stevige basis



Indonesië Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

AZIË Jakarta Indonesisch (Bahasa Indonesia) Republiek 1 .904 .569 km2 240 .271 .522 Islam (86%), Christendom (10%)

Doel

17.500 mensen (60% kinderen) onderdak bieden. En huishoudelijke artikelen uitdelen waarmee de gezinnen voorlopig vooruit kunnen . Verder tijdelijke schooltjes en kindvriendelijke ruimtes opzetten (tenten), zodat de kinderen toch onderwijs krijgen en zich kunnen uitleven met spelletjes en andere activiteiten .

+ Aanpak

In vogelvlucht Op 30 september 2009 werd de westkust van het Indonesische eiland Sumatra getroffen door een zware aardbeving. Er volgden twee flinke naschokken en even vreesde men voor een tsunami, maar die bleef gelukkig uit . De aardbeving veroorzaakte grote schade aan wegen, bruggen, ziekenhuizen en het telecommunicatie netwerk in de omgeving van Padang . Ruim 180 .000 huizen zijn verwoest of (zwaar) beschadigd . Ziekenhuizen raakten overbelast door de toestroom van gewonde mensen . Vele ontheemden zochten hun heil in moskeeën . Bij de aardbeving kwamen meer dan duizend mensen om . Duizenden anderen raakten zwaar gewond of zijn vermist . De aardbeving had Na de ramp waren veel mensen een kracht van 7.6 op dakloos; zij verbleven noodgein kampen . Save the de schaal van Richter dwongen Children heeft samen met lokale partners de eerste noden en behoeften geïnventariseerd en op grond daarvan een noodhulpplan opgezet . De resultaten van deze inventarisatie zijn in een publiek toegankelijke database gezet, zodat ook andere internationale NGO’s van onze kennis kunnen profiteren. Save the Children is al meer dan 30 jaar actief in Indonesië . Zo verleenden we enkele jaren geleden noodhulp aan de slachtoffers van de tsunami . Dankzij een bestaand netwerk en ruime ervaring in het gebied, kon Save the Children dan ook als eerste internationale organisatie in actie komen bij de recente aardbeving in Sumatra . Gezien de omvang van de ramp besloten de leden van Save the Children International tot een gezamenlijke noodhulpactie .

Thema:

Kostwinning

Looptijd:

1 oktober 2009 – 31 maart 2010

Totaal budget:

€ 500.000

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken:

Bestedingen 2009:

€ 316.801

Save the Children heeft een noodhulpplan voor dit soort rampen . We voorzien de slachtoffers van: 1 . de eerste levensbehoeften, zoals voedsel en noodpakketten met daarin artikelen voor persoonlijke hygiëne (zeep, waspoeder) en het huishouden (borden, bestek, emmer, pannen, kleding), 2 . bouwpakketten met zeil en andere materialen voor de reparatie van beschadigde huizen, 3 . schoon drinkwater en sanitaire voorzieningen, 4 . onderwijs en opvang van kinderen waarbij ze psychologische ondersteuning krijgen .

- Hindernissen

Er is nog steeds een groot tekort aan veilige klaslokalen . Hierdoor is het noodzakelijk om verspreid over de dag aan verschillende groepen kinderen les te geven . Ook krijgen kinderen van verschillende leeftijden tegelijk les in hetzelfde lokaal . Dit heeft een negatieve invloed op de kwaliteit van het onderwijs . Het zal echter nog vele maanden duren voordat alle klaslokalen hersteld zijn . De overheid is ook nog steeds niet goed voorbereid op deze rampen . Wij moeten ze ondersteunen zodat ze bij een volgende ramp sneller kunnen reageren, zodat de negatieve effecten van de ramp geringer zullen zijn .

foto: ingrid lund

= Resultaat 3.500 gezinnen (in totaal 17 .500 mensen) kregen een bouwpakket voor dakbedekking, samen met noodpakketten met artikelen voor het huishouden en persoonlijke hygiëne . Hierdoor konden veel mensen hun huis weer snel bewoonbaar maken en hun ‘dagelijkse’ routinebezigheden weer oppakken . Deze maatregelen op het gebied van hygiëne zijn erg belangrijk om ziektes te voorkomen .

10

voor docenten . Save the Children coördineert dit soort projecten altijd samen met UNICEF in het kader van het VN onderwijscluster .

3

kindvriendelijke ruimtes waar 150 kinderen plezier kunnen maken en spelletjes doen . Deze ruimtes zorgen ervoor dat kinderen snel weer in een ‘normale routine’ komen en de emoties over wat gebeurd is sneller verwerken .

schoolpakketten met lesmateriaal voor 1400 kinderen, 10 pakketten met spelletjes en 10 pakketten met materiaal


3 .2 .2 Afrika

foto: jenny matthews


Soedan Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

AFRIKA Khartoem Arabisch Republiek 2.505.813 km² 40.218.455 (2008) Islam, Animisme, Christendom

Doel

Onderwijs voor ruim 30.000 kinderen, onder wie 12.000 meisjes. Veel van deze kinderen zijn teruggekeerde vluchtelingen.

In vogelvlucht Al meer dan vijftig jaar lijdt de bevolking van Soedan, het grootste land van Afrika, onder een stroom van conflicten. In de noordelijke regio Darfur woedt sinds 2003 een zeer gewelddadige oorlog tussen door de Soedanese regering gesteunde Arabische milities (Janjaweed) en rebellen, die zich genegeerd voelen door de centrale overheid. In maart 2009 verslechterde de situatie in Soedan nog verder. Het Internationaal Strafhof (ICC) vaardigde een arrestatiebevel uit tegen president El Bashir, onder meer voor misdaden tegen de menselijkheid. Daarop verbood de Soedanese overheid dertien internaSlechts 1 op de tionale hulporganisaties, waaronder 10 vrouwen in Save the Children, hun werk te doen in noordelijke deel van Soedan. Zuid-Soedan kan het In het semi-autonome Zuid-Soedan lezen en schrijven. heeft Save the Children haar activiteiten wel kunnen voortzetten. In dit deel van het land heerst, na een burgeroorlog van ruim 20 jaar, sinds 2005 relatieve rust en vrede. Eind 2009 laaide het geweld echter weer op en de vrees bestaat dat het conflict verder zal escaleren. Het zuiden van Soedan kampt met een zeer gebrekkige infrastructuur, die door de lange burgeroorlog ook niet verbeterd kon worden. Er is een groot tekort aan scholen. Momenteel gaat meer dan de helft van de kinderen niet naar school. De kinderen die wel naar school gaan zijn meestal jongens. De Zuid-Soedanese overheid werkt aan het verbeteren van het onderwijs, maar dit is een lang en moeizaam proces. Met het Rewrite the Future-programma ondersteunt Save the Children samen met haar lokale partner Madan Relief and Development Organisation (MRDO) het Soedanese onderwijs. Thema:

Onderwijs

Looptijd:

juli 2007 – juni 2010

Totaal budget:

€ 944.000

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken (MFS) (€ 551.434) en SCNL eigen fondsenwerving (€ 392.566)

Bestedingen 2009:

€ 364.700

voor het eerst wordt er naar hen geluisterd! We zoeken met dit programma aansluiting bij regionale en landelijke beleidsontwikkelingen op het gebied van onderwijs. Daarom organiseert Save the Children bijeenkomsten met betrokken instanties. We ontwikkelen het materiaal samen met het Ministerie van onderwijs, zoals een gedragscode voor docenten en een handboek veiligheid voor schoolkinderen. In Upper Nile, één van de drie deelstaten waar het project wordt uitgevoerd, is een deel van de activiteiten uitbesteed aan de lokale organisatie MRDO. Zo versterken we de lokale inbreng.

- Hindernissen


+ Aanpak Save the Children werkt samen met een lokale

partner aan beter basisonderwijs op 46 bestaande scholen in drie deelstaten van Zuid-Soedan. Zo trainen we leraren in het gebruik van nieuwe, kindvriendelijke onderwijsmethodes. Ook delen we lesboeken en ander onderwijsmateriaal uit. Verder organiseren we de volgende workshops: ‘Kinderrechten’, ‘Recht op onderwijs voor meisjes en jongens’ en ‘Schoolmanagement voor ouder/ lerarenraden’. In een workshop over kinderrechten worden lijfstraffen op scholen en het vroeg uithuwelijken van meisjes ter discussie gesteld. Deze workshops zijn bestemd voor kinderen en hun ouders, leraren en overheidsinstanties. Daarnaast zijn er ook speciale kinderclubs. Kinderen kunnen er relaxen en sporten, maar ook deelnemen aan discussies over allerlei onderwerpen. Op deze clubs mogen de kinderen zelf aangeven wat ze belangrijk vinden;

We wilden op 120 scholen aan de slag; het werden er voorlopig 46. De reden was dat op elke school het aantal leerlingen veel hoger was dan geschat. Wilden we binnen het vastgestelde budget blijven, dan moest het aantal scholen vooralsnog beperkt blijven. Het uithuwelijken van meisjes vanaf negen jaar is in Soedan heel gewoon. Die kinderen gaan verloren voor het onderwijs. Via trainingen, workshops en de kinderclubs moeten we een dringend beroep blijven doen op ouders om hun dochters naar school te laten gaan en niet uit te huwelijken. In november 2009 heeft Save the Children een externe evaluatie laten uitvoeren voor dit medefinancieringsprogramma. Uitslag: het project ligt goed op schema, maar enkele zaken kunnen beter. Zo moeten we nog een slag maken op de duurzaamheid van het programma. Bijvoorbeeld door meer aandacht te schenken aan de leerkrachten op scholen. Hun motivatie en inbreng zijn van doorslaggevend belang voor de continuïteit van het programma. Verder moeten we meer samenwerken met organisaties die het lokale niveau overstijgen. Bijvoorbeeld regionale verenigingen van kinderclubs of hoofdonderwijzers. In de planning voor 2010 zijn deze aanbevelingen meegenomen.

= Resultaat 46 scholen hebben naar schatting 50.000 onderwijsmaterialen gekregen, waaronder lesboeken, handleidingen voor leraren, voorlichtingsmaterialen over HIV/AIDS en gereedschap om een schooltuin te beginnen.

21.000 leerlingen op deze scholen profiteren nu van beter basis-

32% van deze leerlingen is meisjes – aan het einde van het project hopen we 40% meisjes te bereiken.

36

scholen hebben nu ouder/leraarcomités.

30

scholen hebben een kinderclub

onderwijs.


AFRIKA Financieel Programma Manager Robert Bal Robert Bal werkt sinds 2009 bij Save the Children. Hij is financieel verantwoordelijk voor de programma’s in een aantal landen in Centraal-Azië en Afrika en in Haïti en India. Zeker nu er vanuit de

samenleving

steeds

kritischer gekeken wordt naar ontwikkelingshulp, ziet hij het als zijn persoonlijke opdracht om alle financiële en beheersprocessen haarscherp in goede banen te leiden.

Heb je altijd bij hulporganisaties gewerkt? “Nee, na mijn studie economie ben ik begonnen in de commerciële sector, in de accountancy en in de arbeidsbemiddeling. Maar na verloop van tijd merkte ik dat mijn hart meer lag bij het ontwikkelingswerk. Dus toen ik de kans kreeg om een jaar in Oeganda in een vluchtelingenkamp te werken heb ik dat gedaan. Ik hield me bezig met allerlei organisatorische zaken, maar ik deed ook spelletjes en andere activiteiten met de kinderen daar.” En toen had je de smaak te pakken? “Het werk sprak me inderdaad heel erg aan. Terug in Nederland heb ik een postdoc “Children,Youth and Development” gevolgd aan het Institute of Social Studies in Den Haag. Daarna ben ik bij AMREF Flying Doctors gaan werken als programma en financieel manager.” Hoe ben je bij Save the Children terechtgekomen? “Dat was min of meer toevallig. Ik stond op het punt om met mijn gezin te verhuizen naar Oeganda. Mijn vrouw is namelijk Oegandese. Ik had mijn werk opgezegd en mijn koffers gepakt, maar door privé-omstandigheden moest ik plotseling in Nederland blijven. Dus toen ben ik op zoek gegaan naar een interessante werkgever in eigen land. Dat werd Save the Children.” Waaruit bestaat jouw werk bij Save the Children? “Ik ben financieel verantwoordelijk voor een aantal programma’s van Save the Children in verschillende landen. Ik let erop dat het geld op een rechtmatige manier wordt uitgegeven. Neem als voorbeeld de noodhulp-


interview

verlening bij rampen. In zo’n situatie moet een aantal hulporganisaties samenwerken. Niet alleen logistiek en operationeel, maar ook in financieel opzicht moeten de zaken dan kloppen. Het Nederlandse publiek wil er namelijk van verzekerd zijn dat elke euro die ze voor het goede doel geven ook daadwerkelijk goed wordt besteed. En terecht. Dus doen we er alles aan om die transparantie te bieden.” Waarom is Save the Children voor jou een aantrekkelijke werkgever? “De focus ligt op kinderen. Dat spreekt me aan.Verder is Save the Children een grote internationale organisatie en dus in het krachtenveld een significante speler. De organisatie is in staat om op hoog niveau veranderingen door te voeren en beleid in landen te beïnvloeden. Er heerst ook een prettige werksfeer. We werken met z’n allen aan een gezamenlijk doel: kinderen verder helpen. Het is echt een ‘team effort’.” Welke belangrijke prestatie heb jij dit jaar geleverd? “Voorheen werkte Save the Children Nederland altijd via veldkantoren van de Alliance of lokale partners. In 2009 hebben we voor het eerst eigen veldstructuren opgezet in de Kaukasus en Centraal-Azië. Ik ben projectleider op dit traject en tot nu toe loopt dit goed.“ Je hebt zelf een zoontje. Kijk je nu anders naar het werk dat je doet? “Ja, zeker als ik in Oeganda bij de familie van mijn vrouw op bezoek ben. Ik zie dat veel kinderen er niet naar school gaan en mee moeten werken. Of ze krijgen slecht onderwijs. Dan word ik weer heel erg met mijn neus op de feiten gedrukt. Mijn eigen zoon heeft in Nederland alle mogelijkheden om zich te ontwikkelen. Voor een kind in Oeganda is dit veel minder vanzelfsprekend. Het besef dat ik, op mijn bescheiden manier, daar verandering in kan brengen geeft me de energie om dit werk te doen.”

Save the Children in Soedan Verschillende landen waar Save the Children actief is, zijn bestuurlijk nog niet goed georganiseerd . Ook corruptie is een veelvoorkomend probleem . Een falende overheid is dan ook een gegeven waar Save the Children dagelijks mee te maken heeft . Toch lukt het ons vaak om goede afspraken te maken met nationale en lokale overheden . Soms lukt dat echter niet en moeten we, door externe omstandigheden daartoe gedwongen, plotseling de hulp staken . Dat gebeurde in Noord-Soedan . In maart 2009 werd Save the Children, samen met andere hulporganisaties, door de autoriteiten het land uitgewezen . Dit heeft ernstige gevolgen voor de bevolking van West-Darfur en andere delen van Noord-Soedan die tot voor kort hulp van Save the Children ontvingen . Save the Children voorzag de bewoners van essentiële hulp als voedsel, schoon water, voedingssupplementen en gezondheidszorg . Vooral zwangere vrouwen en zwaar ondervoede kinderen hebben te lijden onder deze uitzetting omdat zij geen gebruik meer kunnen maken van de specialistische voedselprogramma’s en gezondheidsvoorzieningen . In de vluchtelingenkampen en in vele dorpen in deze gebieden zorgde Save the Children ook voor onderwijs en voor bescherming van kinderen tegen misbruik en geweld . Dit alles dreigt nu teniet te gaan . Aanvoer van voedsel is een groot knelpunt . Volgens cijfers van de Verenigde Naties zijn, sinds de uitzetting van de organisaties, ongeveer 1,5 miljoen mensen verstoken van voedsel, medicijnen en onderdak . Dit is de harde realiteit van het werken in conflictlanden. Het treft alle mensen die we onder deze moeilijke omstandigheden moesten achterlaten . Zodra de situatie het toelaat, keren we terug en pakken we de draad weer op . foto: jenny matthews



Een stevige basis

foto’s: karlijn van acker


Oeganda Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

AFRIKA Kampala Engels, Swahili Republiek 241.038 km2 32.369.558 Christendom (84%), Islam (12%)

In vogelvlucht Noord-Oeganda was 20 jaar lang het toneel van één van de meest dramatische oorlogen die zich op het Afrikaanse continent hebben afgespeeld. Deze oorlog begon in 1986. De rebellengroep ‘Lord’s Resistance Army‘ (LRA) ontvoerde zo’n 20.000 kinderen en dwong ze om kindsoldaat te worden. Een zeer groot deel van deze kinderen is nooit teruggekeerd. In 2006 tekenden de overheid en dit ‘Verzetsleger van de Heer’ een staakt-het-vuren. Er volgden vredesonderhandelingen, maar eind 2009 was er nog steeds geen getekend vredesakkoord. Niet iedereen is namelijk bij vrede gebaat; het internationale gerechtshof wil de Kindsoldaten hebben hoofddaders van het LRA voor de nooit leren lezen, rechter brengen. Inmiddels heeft LRA zijn activiteiten verplaatst rekenen en schrijven. het naar met name de Democratische Republiek Congo (DRC). Sinds 2006 is het relatief rustig in Noord-Oeganda en veel vluchtelingen zijn de afgelopen jaren naar huis teruggekeerd. 1,4 miljoen mensen die nog in kampen wonen hopen dat ook zij binnenkort naar huis kunnen. Dit conflict heeft grote gevolgen gehad voor de infrastructuur en de basisvoorzieningen van het land. Scholen zijn leeggeplunderd en de meubels en lesboeken zijn verbrand. Onderwijzers zijn van het platteland naar de stad gevlucht op zoek naar veiligheid. Save the Children draagt met de wereldwijde Rewrite the Future/Elk kind Telt-campagne bij aan de wederopbouw van het onderwijs in de zwaarst getroffen gebieden Lira, Oyam en Pader.

Doel

Goed, veilig en kindvriendelijk basisonderwijs voor 48.000 kinderen in de conflictgebieden. Het gaat hierbij vooral om kinderen uit het rebellenleger, gehandicapte kinderen, tienermoeders, werkende kinderen en weeskinderen.

+ Aanpak

We richten ons op twee groepen kinderen in de districten Lira, Oyam en Pader. Een groep van ongeveer 24.000 kinderen die nog helemaal geen onderwijs kreeg omdat alle scholen in de oorlog verwoest zijn. En een groep van 24.000 kinderen die wel al naar school ging, maar die beter onderwijs nodig heeft. In dit onderwijsprogramma werken we samen met de volgende belanghebbenden: districts-onderwijsinstanties, andere hulporganisaties die actief zijn op het gebied van onderwijs zoals WorldVision, schoolmanagementcomités (120 personen), medezeggenschapsraden (120 personen) en onderwijzers (240). Plan van aanpak: 1. We streven er naar om 120 nieuwe klaslokalen te bouwen en in te richten. 2. Trainingen voor leraren (in didactische vaardigheden en kennis over kinderrechten). 3. Lokale overheidsambtenaren voorlichten over zaken als kinderrechten, hiv/aids en speciaal onderwijs. 4. Leden van schoolmanagementcomités en medezeggenschapsraden trainen in: management, beleidsbeïnvloeding, kinderrechten en hoe om te gaan met hiv/aids.

Onderwijs

Looptijd:

januari 2007 – december 2010

Totaal budget:

€ 1.342.203

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken (MFS) (€ 1.142.203) + SCNL € 200.000

Bestedingen 2009:

€ 538.603

Het is lastig om voldoende personeel te vinden voor de onderwijsprogramma’s. In Oeganda zijn lokale onderwijsinstanties sterk onderbemand. De instanties moeten daarom noodgedwongen de hulp inroepen van de plaatselijke bevolking. Maar deze mensen zijn, na jaren van oorlogsellende, net weer teruggekeerd in hun dorp en geven prioriteit aan het herbouwen van hun huis en het zoeken naar werk. Daarom kozen we voor een andere aanpak. Nu coachen we het personeel van de onderwijsinstanties bij het mobiliseren van de plaatselijke bevolking. En dat werkt. Leraren wonen vaak ver van school en zijn veel tijd kwijt met reizen. Bovendien is bij die scholen vaak geen logeergelegenheid. Hierdoor blijft er minder tijd over om les te geven. Daarbij komt dat het salaris laag is (ca. € 75 per maand) wat de motivatie van de leraren niet ten goede komt. Save the Children lobbyt daarom samen met andere internationale hulporganisaties bij de overheid voor meer geld voor huisvesting en lerarensalarissen. Deze districten worden geraakt door een voedselcrisis. Oogsten mislukken zodat de prijs van het voedsel sterk stijgt. De mensen moeten dan ook veel tijd, energie en geld steken in het vervullen van de eerste levensbehoeften. Hierdoor hebben ze minder belangstelling voor zaken als onderwijs voor hun kinderen. Save the Children ondersteunt deze gezinnen, zodat ze meer tijd overhouden om mee te doen aan schoolactiviteiten.

= Resultaat 6000 voormalige ‘thuisblijvers’ en 6000 kinderen die al naar de basisschool gingen profiteren van goed onderwijs. Hiermee liggen we op koers om de doelstelling van het programma (24.000 nieuwe + 24.000 schoolgaande kinderen) te realiseren.

92 Thema:

- Hindernissen

nieuwe klaslokalen.

106 leraren kregen trainingen in didactische vaardigheden en kennis over kinderrechten.

verantwoordelijkheid en dat draagt bij aan de continuïteit en de kwaliteit van het onderwijs in deze districten. Een concreet voorbeeld hiervan is dat diverse dorpsgemeenschappen zelf hebben bijgedragen aan de bouw van klaslokalen.

1 radioprogramma van kinderen in gesprek met lokale districtsonderwijsambtenaren. Dit programma heeft de mensen aan het denken gezet. Ze zijn zich nu meer bewust van het belang van onderwijs voor hun kinderen.

510 leden van schoolmanagementcomités en medezeggen-

48 leraren van 25 scholen leerden hoe ze de meisjes op school

schapsraden zijn getraind in: management, beleidsbeïnvloeding, kinderrechten en hoe men moet omgaan met hiv/aids. En dat werpt vruchten af. Deze leden nemen nu meer hun

kunnen steunen door open te staan voor hun problemen en met ze te praten. Hierdoor verlaten minder meisjes de school voortijdig.


Een stevie basis

foto’s: wendy flik


Democratische Republiek Congo Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

Kinshasa Frans Republiek 2.344.858 km2 68.692.542 Christendom (80%)

In vogelvlucht De Democratische Republiek Congo (DRC) is al bijna vijftien jaar strijdtoneel van conflicten tussen de overheid en verschillende rebellengroepen en de rebellen onderling. DRC telde eind 2009 zo’n 1.460.000 vluchtelingen, waarvan er zich 800.000 in de provincie Noord-Kivu bevinden. Ondanks de vredesakkoorden van 2008 en 2009 vinden er nog steeds hevige gevechten plaats. Eind 2008 laaide het geweld in alle hevigheid weer op in het oosten van DRC. Dit leidde tot een humanitaire ramp. Er vielen vele doden en honderdduizenden mensen Sinds 1996 zijn er al sloegen op de vlucht. Eind 2009 is het in sommige delen van Noordmeer dan 5 miljoen Kivu weer wat rustiger geworden. mensen omgekomen. De mensen zijn teruggekeerd naar hun dorp of stad en hebben hun leven weer opgepakt. Maar ontvoeringen, fysiek en seksueel geweld zijn nog steeds aan de orde van de dag. Niet alleen de rebellenmilities maken zich hieraan schuldig, maar ook soldaten van het regeringsleger. Dat komt doordat elk gezag ontbreekt en misdaden vaak onbestraft blijven. Door de jarenlange instabiliteit en het steeds terugkerende geweld zijn er nauwelijks basisvoorzieningen in het oosten van DRC. Dit geldt met name voor de gezondheidszorg. Daarom werkt Save the Children in Noord-Kivu aan de (weder)opbouw van klinieken waar vrouwen en kinderen terechtkunnen voor goede gezondheidszorg. Ook heeft Save the Children voedingscentra opgezet waar ondervoede kinderen extra voeding en medische hulp krijgen.

AFRIKA

Doel

Medische zorg voor de bevolking van de regio’s Masisi en Mweso in de provincie Noord-Kivu, met name voor vrouwen en kinderen. Het gaat in totaal om ongeveer 400.000 mensen. Het programma richtte zich in het bijzonder op 80.000 kinderen onder de vijf jaar, 46.500 kinderen tussen de vijf en vijftien jaar en 27.500 jonge vrouwen die in verwachting zijn of borstvoeding geven.

de verantwoordelijkheid voor centra geleidelijk over aan de overheid. Omdat de behoefte aan gezondheidszorgprogramma’s groot blijft, wil Save the Children graag samen met andere organisaties bestaande programma’s verder uitbouwen en nieuwe programma’s opzetten.

+ Aanpak Ondanks de instabiele situatie heeft Save the

in DRC aan het verbeteren van de gezondheidszorg. Hoewel er sindsdien veel is bereikt, heeft het aanhoudende geweld in dit land grote invloed op ons werk. Zo moesten de gezondheidscentra binnen ons project eind 2008 tijdelijk de deuren sluiten tijdens de geweldsuitbarstingen. Gezondheidscentra die wel open bleven tijdens de gevechten raakten overbelast door de toestroom van vluchtelingen en gewonden. Save the Children probeert in dit soort situaties toch zo goed mogelijk hulp te bieden. We zetten dan tijdelijke klinieken op in vluchtelingenkampen. Ook worden er mobiele klinieken ingezet om vluchtelingen te helpen. Een geheel andere hindernis is dat Save the Children Nederland in 2010 de werkzaamheden voorlopig niet op deze schaal kan voortzetten omdat de financiering in december 2009 stopte. In 2010 zal Save the Children daarom eigen middelen inzetten voor het financieren van een voedingscomponent binnen dit programma. De vijftien gezondheidscentra binnen dit project zullen worden gefinancierd uit andere bronnen.

Children in 2009 veel kunnen doen aan de verbetering van de gezondheidszorg in Noord-Kivu. In DRC zijn veel ondervoede kinderen, die bovendien vaak lijden aan ziektes als malaria of longontsteking. We hielpen deze kinderen door ze medische hulp én extra voeding te geven. Zo konden ze meer weerstand opbouwen. Save the Children heeft bij dit project nauw samengewerkt met UNICEF en het Wereldvoedselprogramma van de Verenigde Naties. Van groot belang was ook de samenwerking met de overheid. Om duurzaamheid te waarborgen, stemt Save the Children haar werkzaamheden altijd nauw af met de overheid. Ook hier hebben we samen met de overheid eerst actieplannen gemaakt, vervolgens de regio’s geselecteerd die in aanmerking kwamen voor het bouwen van gezondheidscentra en daarna gezamenlijk toegezien op de uitvoer en kwaliteitscontrole van de bouw. Dankzij onze trainingen heeft de overheid nu ook betere gezondheidsmedewerkers en managers voor de gezondheidscentra. Zo draagt Save the Children

= Resultaat 77.033 mensen hebben gratis zorg gehad in vijftien gezondheidscentra, waarvan ruim 27.507 kinderen onder de vijf jaar.

te managen. Daardoor kan Save the Children de centra op den duur volledig overdragen.

1.749 kinderen hebben extra voeding ontvangen in de tien eer-

85 vrijwilligers uit de dorpen zijn getraind in het opsporen

der binnen dit programma opgezette voedingscentra.

Thema:

Gezondheidszorg

Looptijd:

oktober 2007 – december 2009

Totaal budget:

€ 2.112.601

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken (€ 1.797.587) en SCNL eigen fondsenwerving (€ 315.014)

Bestedingen 2009:

€ 1.066.505

- Hindernissen Save the Children werkt sinds 1994

436 extreem ondervoede kinderen, of ondervoede kinderen met complicaties als malaria of longontsteking, zijn behandeld in een stabilisatiecentrum.

83 medewerkers van de klinieken (o.a. doktoren, verplegers,

van ondervoede en zieke kinderen. De kinderen worden naar een gezondheidscentrum gestuurd.

2.669 kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven, hebben voedingssupplementen gekregen. 2.243 vrouwen hebben professionele hulp bij hun bevalling gekregen.

vroedvrouwen) zijn medisch bijgeschoold. Dankzij deze trainingen heeft de overheid meer en beter opgeleid personeel tot haar beschikking om de gezondheidscentra Jaarverslag 2009 | 37

3 .2 .3 Latijns-Amerika

foto: andrew reynolds


Mexico Hoofdstad: Officiële landstaal: Regeringsvorm: Oppervlakte: Inwoners: Religie:

LATIJNS-AMERIKA Mexico Stad Spaans Republiek 1.958.201 km² 111.211.789 (2009) Christendom

Doel

5.000 kinderen uit arme gezinnen in Chiapas beschermen tegen kinderarbeid en uitbuiting. We bieden de kinderen van Chiapas de kans om naar een goede school te gaan, want een opleiding kan voor hen de sleutel tot een beter leven zijn.

+ Aanpak

In vogelvlucht Mexico is de vijftiende economie van de wereld, gemeten naar het Bruto Nationaal Product. Ook behoort het tot de rijkere landen van Latijns-Amerika. Maar de welvaart in het land is zeer ongelijk verdeeld; 40% van de bevolking leeft onder de armoedegrens. Save the Children is actief in Chiapas, een van de armste deelstaten van Mexico. De meeste inwoners van Chiapas stammen af van de oorspronkelijke indiaanse Maya bevolking. De Maya’s vormden ooit een van de grootste beschavingen van Midden-Amerika. Maar van die macht is weinig meer over. Ze leven veelal een geïsoleerd bestaan en worden gediscrimineerd en onderdrukt. De meeste Maya’s leven in bittere armoede en vooral de kinderen 20% van de kinderen lijden hieronder. Ze moeten hard in Chiapas maakt de meewerken om geld te verdienen het gezin. Hun ouders zijn basisschool niet af. voor veelal werkloos of hebben een slecht betaald baantje. De kinderen worden ingezet als straatverkoper, hulp in de huishouding of als landarbeider. Dat gaat vanzelfsprekend ten koste van de schoolprestaties; veel kinderen maken dan ook hun school niet af. Om te ontsnappen aan de armoede en het uitzichtloze bestaan, belanden sommigen daardoor in de drugshandel of zoeken hun heil in gewapende jongerenbendes.

Dit onderwijsprogramma voor 28 dorpen is een ‘pilot’ om een nieuwe aanpak voor beter onderwijs voor kansarme kinderen te ontwikkelen. We evalueren zorgvuldig elke stap die we nemen. Op basis van die ervaringen stellen we het programma zonodig bij voor toekomstige projecten in andere dorpen. Zoals altijd doen we dit programma in samenwerking met de kinderen, ouders, leerkrachten en plaatselijke overheden. Onze lokale partner, ENLACE, heeft ruime ervaring op het gebied van onderwijs en het werken met inheemse gemeenschappen in Chiapas. Dit vergroot de kans op succes.

Onderwijs

Looptijd:

februari 2009 – januari 2012

Totaal budget:

€ 327.645

Financieringsbron:

Particulier Fonds (€ 279.000), en SCNL eigen fondsenwerving (€ 48.645)

Bestedingen 2009:

€ 91.706

- Hindernissen

Een pilot kost extra veel tijd, geld en energie. En de uitkomst is nog onzeker. Dit programma moet de ‘blauwdruk’ worden voor toekomstige programma’s in de regio. Daarom maken we duidelijke afspraken met Save the Children Mexico over het te volgen traject en het toepassen van de opgedane kennis. We zijn deels afhankelijk van de Mexicaanse overheid (ministerie van Onderwijs en Instituut voor Gezinszaken). Zij moeten hun medewerking blijven verlenen aan het programma, anders gaan onze inspanningen deels verloren. Dit vraagt om een continue afstemming van plannen, wensen en eisen.

= Resultaat Dit programma is begin 2009 van start is gegaan. Harde cijfers hebben we nog niet. We zijn druk bezig met alle voorbereidende werkzaamheden en dat levert al veel nieuwe inzichten op. Het begin is er.

Thema:

Plan van aanpak met ondermeer de volgende activiteiten: 1. Onderzoek naar de leerbehoeften van schoolgaande kinderen. 2. Evaluatie van de resultaten van het onderzoek met alle belanghebbenden om te komen tot een plan van aanpak ter verbetering van het onderwijs. 3. Educatieve brochures ontwikkelen (over het herkennen en voorkomen van geweld tegen kinderen). Dit voorlichtingsmateriaal is bestemd voor scholen en lokale organisaties. 4. Kindernetwerken, kinderclubs en hulpcomités opzetten. Zo houden we de vinger aan de pols. Kinderen die dreigen af te haken motiveren we om weer naar school te gaan. 5. Op basis van de opgedane ervaringen proberen we het overheidsbeleid op het gebied van onderwijs positief te beïnvloeden.

De belangrijkste activiteit van dit eerste jaar was een onderzoek naar de onderwijsproblemen. Een eerste onderzoek wees uit dat de scholen weinig kindvriendelijk zijn, dat er veel geweld heerst, het lesmateriaal slecht is of geheel ontbreekt en ouders weinig of geen interesse hebben voor het onderwijs van hun kinderen. Save the Children gaat hierin verbetering brengen door, samen met alle betrokkenen, nieuwe lesmethoden en educatieve materialen te introduceren en door het onderwijs anders te organiseren. Ook hebben

we geïnventariseerd hoeveel kinderen in de basisschoolleeftijd niet naar school gaan en wat daarvoor de achterliggende oorzaken zijn. Deze gegevens gebruiken we voor het opstellen van een plan om de kinderen weer in de schoolbanken te krijgen. In verschillende dorpen hebben we op scholen workshops voor kinderen georganiseerd, bijvoorbeeld over kinderrechten, normen en waarden en geweld in het dagelijks leven. Overal waar we werken zoeken we naar draagvlak voor onze activiteiten. In dit geval hebben we intensief contact met het Ministerie van Onderwijs (SEP) en het Instituut voor Gezinszaken (DIF). Ons plan werd met instemming ontvangen. We hebben goede afspraken gemaakt over de onderlinge samenwerking en het voortzetten van het programma. Jaarverslag 2009 | 39

Een stevige basis

3 .2 .4 Akkoord van Schokland



/ lia van nieuwenhuijzen

Akkoord van Schokland In vogelvlucht In het jaar 2000 hebben regeringsleiders van 189 landen afgesproken om vóór 2015 een aantal belangrijke wereldproblemen aan te pakken (de Millenniumdoelen). Er zijn acht concrete doelstellingen vastgelegd. Een van die doelstellingen is dat in 2015 alle kinderen op de wereld naar school zullen gaan. Negen jaar later, in 2009, staan nog steeds 75 miljoen kinderen langs de kant. Ze krijgen geen opleiding en zijn daardoor veroordeeld tot een leven in armoede. Meer dan de helft van deze kinderen woont in fragiele staten, landen die te maken hebben met oorlog of continue oorlogsdreiging, (extreme) armoede en een dikwijls zwakke overheid. Juist in deze landen is onderwijs heel belangrijk. Het biedt kinderen structuur en werkt in zekere zin ‘helend’. Op school komen kinderen namelijk weer in een normaal Wereldwijd gaan ritme. Bovendien zijn ze er veiliger. 75 miljoen kinderen Kortom, op school krijgen kinderen weer wat vertrouwen in de toeniet naar school. komst. In 2007 werd ter ondersteuning van de Millenniumdoelen het ‘Akkoord van Schokland’ ondertekend door hulporganisaties, bedrijven, instellingen en de overheid. Zo ontstond in 2008 het programma ‘Fragiele Staten en Onderwijs’, een samenwerkingsverband van de overheid en Save the Children, Dark & Light Blind Care, ICCO/KerkinActie, Oxfam-Novib, War Child en Woord en Daad. Het doel van deze samenwerking is om elkaar en de lokale partners te versterken in landen als Afghanistan, Zuid-Soedan en Colombia. Save the Children coördineert deze samenwerking.

Doel

Meer kinderen naar school en beter onderwijs in Afghanistan, Zuid-Soedan en Colombia.

+ Aanpak

De deelnemende organisaties hebben afgesproken om hun onderwijsprogramma’s te versterken door beter te gaan samenwerken met elkaar en met de lokale overheden en door kritisch naar ieders programma te kijken. Dat gaan we als volgt aanpakken: 1. Bijeenkomsten organiseren, waar we ervaringen uitwisselen en afspraken maken over een effectievere samenwerking tussen de lokale partners onderling en met de overheden in de betreffende landen. 2. Collegiale toetsing. Lokale partners in de betreffende projectlanden werpen een kritische blik op elkaars werk binnen het onderwijs. Dit komt de kwaliteit van hun werk ten goede (bijvoorbeeld op het gebied van capaciteitsopbouw, onderwijsmodellen en onderzoeksresultaten). 3. De resultaten van de collegiale toetsing vormen de leidraad bij het opzetten van gezamenlijke onderwijsactiviteiten in de betreffende landen die moeten resulteren in verbeterde toegankelijkheid en kwaliteit van het onderwijs.

Onderwijs

Looptijd:

oktober 2008 – maart 2010

Totaal budget:

€ 243.305

Financieringsbron:

Ministerie van Buitenlandse Zaken (€ 288.309, waarvan € 45.004 t.b.v. Stichting Woord & Daad)

Bestedingen 2009:

€ 132.697

4. Nationale onderwijsinitiatieven ondersteunen en de eigen werkzaamheden daarop afstemmen. 5. Publiekscampagnes opzetten om in Nederland aandacht te vragen voor de slechte onderwijssituatie in fragiele staten.

- Hindernissen

We zijn met dit project begonnen op een tijdstip dat niet ideaal was. Alle samenwerkingspartners hadden het op dat moment erg druk met zaken als jaarrapportages, evaluaties en planning. Ook was het lastig om de lokale partnerorganisaties bij elkaar te krijgen, met als gevolg dat in de meeste landen het project pas later van start ging. Voor veel partnerorganisaties was ook de opzet van het project niet geheel duidelijk. Dit ondanks het feit dat iedereen vooraf was geïnformeerd. Een mondelinge toelichting ter plaatse heeft gelukkig voor veel opheldering gezorgd. Iedereen weet nu wat er moet gebeuren.

= Resultaat 1 tekenfilm gemaakt door Colombiaanse schoolkinderen. De

1 lobbytraject.We wijzen de Zuid-Soedanese overheid er op

film gaat over hun leven. Hoe zij school ervaren en hoe het is om op te groeien in een land waar je als kind vrijwel dagelijks te maken hebt met geweld. Zo laten we kinderen zelf aan het woord komen.

dat de schoolkosten voor ouders van schoolgaande kinderen steeds hoger worden.

2 workshops voor lokale organisaties in Afghanistan over methoden van kinderparticipatie en het toegankelijker maken van onderwijs, met name voor meisjes.

41 dorpen in 6 Afghaanse provincies deden mee aan een Thema:

onderzoek onder schoolgaande kinderen en thuisblijvers. We onderzochten wat de belangrijkste barrières zijn voor het naar school gaan, in het bijzonder voor meisjes. Het is voor het eerst dat deze vraag aan de kinderen zelf is gesteld. In totaal deden 73 groepen kinderen (38 meisjesgroepen en 35 jongensgroepen) en 730 dorpsbewoners mee aan dit onderzoek. Op grond van de resultaten stellen we een actieplan op om de thuisblijvers naar school te krijgen.

13 groepen van een basisschool in Voorschoten kregen een les over het schoolleven in conflictgebieden. In oktober 2009 konden kinderen van basisschool De Vink in Voorschoten ’s ochtends vroeg hun school niet in. Dat maken Nederlandse kinderen niet vaak mee. Met deze ludieke actie wilden de deelnemende hulporganisaties de aandacht vestigen op de problematiek van onderwijs in conflictgebieden. Uiteindelijk opende niemand minder dan minister Koenders alsnog de deuren en konden de kinderen naar binnen. Ze keken naar een film over scholen in conflictgebieden en er was een tentoonstelling van tekeningen, gemaakt door kinderen uit Colombia en Zuid-Soedan. Ook werd er aandacht besteed aan het onderwerp in een speciale bijlage van de krant Metro.


Overzicht Een stevigeprogramma’s basis

Azië Land

Programma

Looptijd

Thema

Belangrijkste doelstellingen en resultaten

Afghanistan

Betere basisvoorzieningen en capaciteit in Uruzgan (fase 1)

107.817

364.664

07-2008 / 03-2009

Onderwijs

Binnen dit programma zijn onder meer kindercomités op scholen opgericht en is een radioprogramma voor kinderen opgezet. Het programma vormde de opmaat voor het grote 4-jarige programma dat in april van start is gegaan.

Goed basisonderwijs voor kinderen in Uruzgan

687.602

1.491.495

01-2008 / 06-2012

Onderwijs

In 2009 hebben 3.671 kinderen, waarvan 2.715 jongens en 956 meisjes basisonderwijs gevolgd in 130 huiskamerklassen.

Goed basisonderwijs voor kinderen in Kandahar

558.402

1.010.802

01-2008 / 06-2010

Onderwijs

In 2009 hebben 3.780 kinderen, waarvan 1.452 jongens en 2.328 meisjes basisonderwijs gevolgd in 130 huiskamerklassen

Scholenbouw en leraren opleiding voor Uruzgan

2.488.347

5.000.000

07-2008 / 12-2011

Onderwijs

Door deze uitbreiding van het onderwijsprogramma in Uruzgan kunnen 120 nieuwe leraren worden g etraind en zullen dertig scholen gebouwd worden. In 2009 is er gestart met de bouw van 17 scholen, waarvan er 7 succesvol zijn afgerond.Verder zijn 89 studenten begonnen aan de 2-jarige lerarenopleiding in India.

Krachten bundelen: betere basisvoorzieningen en capaciteit in Uruzgan

575.884

4.821.848

04-2009 / 03-2013

Onderwijs

Binnen het gezamenlijke programma van het Dutch Consortium Uruzgan (DCU), een samenwerkings verband van Nederlandse hulporganisaties, heeft Save the Children o.a. gewerkt aan het geven van volwassenenonderwijs. In 2009 hebben 300 volwassenen leren schrijven, lezen en rekenen.Verder hebben in hetzelfde jaar 300 kinderen een vakopleiding gekregen. Zie de uitgebreide beschrijving op pagina 23.

Timo-school

159.531

160.000

07-2008 / 12-2009

Onderwijs

Eind 2009 zijn de bouwwerkzaamheden van de school succesvol afgerond. Begin 2010 wordt het meubilair gemaakt, waarna de school in maart haar deuren zal openen.

Kandahar Local Initiatives Program

88.798

137.028

08-2008 / 6-2010

Onderwijs

In 2009 hebben 810 kinderen basisonderwijs gevolgd in 27 huiskamerklassen. Daarnaast is er gewerkt aan de ondersteuning van scholen door het trainen van leraren, het aanbieden van goed onderwijsmateriaal en het opzetten van oudercomités.

Bescherming van kwetsbare kinderen

110.878

491.938

12-2008 / 11-2010

Bescherming

Save the Children zet vijf centra voor kinderbescherming op. Zie uitgebreide beschrijving pagina 24.

Toegang tot de arbeidsmarkt voor jongeren

9.585

483.140

11-2009 / 10-2011

Kostwinning

In december 2009 verkeerde het programma in de opstartfase. Doel van het programma is om kansarme jongeren uit tehuizen toegang te bieden tot de arbeidsmarkt door een speciaal arbeidsbemiddelings- en opleidingstraject op te zetten.

Filippijnen

Noodhulp na overstromingen

25.000

25.000

10-2009 / 03-2010

Bescherming

Personele en logistieke ondersteuning van de distributie van noodhulpgoederen aan 20.000 huishoudens. Kijk voor meer informatie op pagina 46 bij kindernoodhulpfonds.

Georgië

Psychosociale steun aan kinderen in conflictgebieden

146.128

300.000

11-2008 / 04-2009

Bescherming

Er zijn 10 centra opgezet waar 1.614 ontheemde kinderen opgevangen zijn. De kinderen konden aan onderwijs- en recreatieve activiteiten deelnemen en ontvingen psychosociale steun. 319 ontheemde volwassenen ontvingen steun van psychologen en maatschappelijke werkers.

Psychosociale steun aan door het conflict getroffen kinderen en gezinnen in Georgië (fase 2)

142.911

245.000

09-2009 / 03-2010

Gezondheidszorg

1.757 door het conflict getroffen kinderen en jongeren nemen deel aan de in 13 centra aangeboden psychosociale activiteiten. Daarnaast zijn er campagnes gestart om volwassenen attent te maken op de beschikbare psychosociale en maatschappelijke steun.

Gemeenschapscentra’s voor ontheemde gemeenschappen in Georgië

96.365

1.000.000

09-2009 / 03-2011

Bescherming

Save the Children heeft samen met lokale partners op verschillende plekken in Georgië 5 gemeenschapscentra opgezet. In deze centra worden, in overleg met de ontheemden en de lokale overheid, activiteiten opgezet voor volwassenen. De mensen leren zelfredzaam te worden. In totaal zullen ca. 17.000 ontheemden baat hebben van deze activiteiten.


0

36.000

09-2008 / 02-2009

Bescherming

Na overstromingen in de deelstaat Bihar hebben we er voor gezorgd dat 540 mensen, waaronder 190 kinderen, werden herenigd met hun familie. In de deelstaat Orissa zijn de 10 meest beschadigde scholen -en kinderopvangcentra gerepareerd en weer in gebruik genomen. Daarnaast zijn onderwijsmaterialen en kleren uitgereikt aan 1.884 kinderen. Alle bestedingen voor dit programma zijn gedaan in 2008.

Safe you and Safe me

23.874

200.000

01-2009 / 10-2010

Bescherming

Het kinderboek Safe You and Safe Me is in India en Nederland naar de lokale context vertaald. Kijk voor een uitgebreide beschrijving van het programma in India op pagina 27.

Noodhulp na aardbeving

25.000

25.000

10-2009 / 03-2010

Gezondheidszorg

Logistieke en technische ondersteuning bij de distributie van noodhulppakketten (bouwmaterialen, h uishoudelijke en hygiënekits) aan 30.000 huishoudens. Kijk voor meer informatie bij het Kindernoodhulpfonds op pagina 29.

Oppakken dagelijks leven na aardbeving Sumatra

316.801

500.000

10-2009 / 03-2010

Kostwinning

3.500 huishoudens ontvangen noodhulppakketten met bouwmaterialen, huishoudelijke artikelen en hygiënekits. We hebben onderwijsmaterialen verstrekt aan leraren en leerlingen en kindvriendelijke ruimtes opgezet voor kleine kinderen. Kijk ook op pagina 29.

Azerbeidzjan

India

Indonesië


Subsides 2009 €

Budget €

Overzicht Een programma’s stevige basis Land

Programma

Looptijd

Thema


Mongolië

Centrum voor gehandicapte kinderen in Bayanhongor

18.365

66.900

04-2009 / 07-2010

Gezondheidszorg

Doel van dit programma is de bouw van een centrum voor gehandicapte kinderen in de afgelegen Bayanhongor provincie. Het centrum zal medische en pedagogische hulp voor kinderen en hun ouders aanbieden. En daarnaast trainingen voor medewerkers in de gehandicaptenzorg verzorgen. Naar schatting zullen 1.750 gehandicapte kinderen en hun ouders gebruikmaken van dit centrum.

Pakistan

Beter basisonderwijs: alle jongens en meisjes in Balochistan met plezier naar school

20.095

150.000

01-2008 / 12-2010

Onderwijs

Door de verbeteringen van de infrastructuur en de onderwijsfaciliteiten op de 8 basisscholen is de schooluitval gereduceerd tot 0. Op 3 scholen voor meisjes worden extra lokalen bijgebouwd zodat zij daar na het behalen van de basisschool een aantal klassen middelbaar onderwijs kunnen volgen.

Onderwijs Balochistan

9.636

8.820.000

12-2009 / 11-2014

Onderwijs

In december 2009 verkeerde het programma in de opstartfase. Doel is om 73.000 kinderen (waarvan 43.800 meisjes) in de schoolgaande leeftijd een verbeterde toegang tot en kwaliteit van het onderwijs te bieden. Het programma richt zich op 340 scholen

Kinderen wapenen tegen natuurrampen

565.034

600.000

10-2008 / 12-2009

Bescherming

Save the Children heeft in 70 natuurrampgevoelige dorpen noodhulprespons-teams opgezet. Deze teams zijn intensief getraind in het in kaart brengen van de lokale situatie en hoe ze de risico’s daar kunnen verminderen. Zie ook de uitgebreide beschrijving op pagina 25.

Beter basisonderwijs door maatschappijopbouw

44.896

96.090

12-2008 / 04-2010

Onderwijs

In de armste dorpen zijn 24 scholen geselecteerd. Op alle scholen zijn ouder-leraar-comités opgericht. De leden hebben diverse trainingen gehad om zelf de hiaten in het lokale onderwijssysteem te traceren. En om daar samen met de kinderen én de lokale overheid duurzame oplossingen voor te vinden.


25.000

25.000

10-2009 / 03-2010

Gezondheidszorg

Aan 3.300 kinderen, zwangeren en borstvoeding gevende moeders zijn voedingssupplementen uitgedeeld om ondervoeding te voorkomen. Kijk voor een uitgebreide beschrijving bij het Kindernoodhulpfonds op pagina 46.

Looptijd

Thema


Tadzjikistan en Kirgizië

Vietnam

Subsides 2009 €

Budget €

Midden-Oosten Land

Programma

Subsides 2009 €

Budget €

Palestijnse gebieden

Werkgelegenheid arme huishoudens (fase 3)

128.033

785.093

07-2008 / 02-2009

Kostwinning

Aan het einde van het programma hadden 1.597 gezinshoofden door tijdelijke werkgelegenheid binnen dit programma geld verdiend. Hiermee konden zij achterstallige schulden en de meest noodzakelijke levensbehoeften betalen. Ook hebben ze bijgedragen aan de distributie van noodhulppakketten in het kader van de noodhulpoperatie voor Gaza. Het merendeel van de bestedingen voor dit programma is reeds in 2008 geboekt.

Werkgelegenheid arme huishoudens (fase 4)

1.045.028

1.310.000

03-2009 / 01-2010

Kostwinning

Tot eind december hebben 1.861 gezinshoofden door tijdelijk werk geld binnen dit programma verdiend. Hiermee konden zij achterstallige schulden en de meest noodzakelijke levensbehoeften betalen.

Noodhulprespons Gaza

142.881

150.000

01-2009 / 06-2009

Gezondheidszorg

Er zijn 700 hygiënepakketten, 700 speelgoedpakketten, 950 voedselpakketten en 335 babyhulppakketten uitgedeeld. In totaal hadden 19.629 personen baat bij de inhoud van deze pakketten (soms ontving 1 huishouden meer dan 1 pakket i.v.m. de gezinssituatie)

Capaciteitsopbouw landenkantoor

24.000

60.000

04-2009 / 03-2011

Overig

Het lokale kantoor kon dankzij deze bijdrage additionele staf aantrekken om de lopende programma´s beter te kunnen monitoren en inhoudelijk te versterken.

Afrika Land

Programma

Burkina Faso

Elk Kind Telt Capaciteitsversterking lokale NGO (FDC) Douré School

Democratische Republiek Congo

Medische zorg voor vrouwen en kinderen in conflictgebieden Noodhulp na escalatie conflict

Subsides 2009 €

Looptijd

Thema


257.069

Budget € 1.250.000

01-2007 / 12-2010

Onderwijs

Binnen dit onderdeel van het Elk Kind Telt-programma konden in 2009 3.647 kinderen naar een nieuwe dorpsschool en zijn 130 leraren getraind in het geven van kwalitatief onderwijs.

0

25.000

01-2007 / 12-2010

Onderwijs

De lokale partnerorganisatie kan dankzij deze bijdrage hun lopende kosten voor de uitvoering van het bovenstaande Elk Kind Telt-programma kunnen dekken. Alle bestedingen hiervoor zijn gedaan in 2008.

7.185

27.260

06-2008 / 12-2010

Onderwijs

Binnen dit onderdeel van het Elk Kind Telt-programma konden wij door steun van een school in Nederland bij de Douré dorpsschool een schoolkantine laten bouwen en een moestuin, boomkwekerij en akker opzetten.

1.066.505

2.112.601

10-2007 / 12-2009

Gezondheidszorg

77.033 mensen hebben medische zorg gekregen in de 15 nieuwe of herstelde gezondheidscentra. 1.749 kinderen hebben extra voeding ontvangen in de 10 voedingscentra en 5.124 kinderen zijn ingeënt. Zie ook de uitgebreide programmabeschrijving op pagina 37.

0

50.000

11-2008 / 03-2009

Gezondheidszorg

Eind 2008 laaide er opnieuw hevig geweld op in het oosten van DRC, met een humanitaire ramp tot gevolg. In een van de grootste vluchtelingenkampen heeft Save the Children een mobiele kliniek opgezet. 6.365 mensen hebben medische zorg ontvangen, onder wie 3.271 kinderen tot 18 maanden. Ook zijn 200 geïmpregneerde muggennetten aan zwangere vrouwen uitgedeeld. Alle uitgaven hiervoor zijn gedaan in 2008.


Overzicht programma’s Looptijd

Thema


64.000

80.000

07-2009 / 12-2010

Onderwijs

Op tien scholen zijn inkomensgenererende activiteiten gestart, waaronder kleine winkeltjes, graanschuren en zagerijen. Met de inkomsten van deze activiteiten wordt het schoolgeld voor de meest kwetsbare kinderen betaald.

0

60.000

02-2008 / 04-2009

Gezondheidszorg

Door de aidsepidemie blijven duizenden kinderen zonder ouders achter. Door het maken van een ‘memory book’ maken ouders samen met hun kinderen een boek over hun leven. In het boek staan o.a. herinneringen, de familiegeschiedenis en tradities vermeld die zij willen doorgeven aan hun kinderen. In dit programma zijn 300 ouders en 186 kinderen bereikt. Over de totale programmaperiode van 3 jaar hebben meer dan 4.400 mensen hieraan deelgenomen. Alle uitgaven hiervoor zijn gedaan in 2008.

441.417

1.636.217

01-2007 / 12-2010

Onderwijs

Binnen dit onderdeel van het Elk Kind Telt-programma bieden wij kwalitatief onderwijs aan kinderen in een veilige omgeving. 20 scholen zijn herbouwd en van lesmateriaal voorzien. Onderwijzers zijn getraind en er zijn schoolcomités en kinderclubs opgezet.

Sanitaire voorzieningen voor scholen

3.363

25.000

11-2008 / 03-2009

Gezondheidszorg

4 scholen in het Abengourou district hebben via dit programma in totaal 28 nieuwe toiletten gekregen. Zo hebben 1.278 kinderen schone, werkende toiletten.

Sanitaire voorzieningen voor scholen

42.613

50.000

01-2009 / 09-2009

Gezondheidszorg

5 scholen in Abengourou district hebben via dit programma in totaal 30 nieuwe toiletten gekregen. Op iedere school is er een hygiëne committee opgezet, zijn er kranen aangelegd zodat kinderen hun handen kunnen wassen en is er zeep geleverd. Ook zijn er kranen voor veilig drinkwater aangelegd. 1.800 kinderen hebben hier profijt van.

Elk Kind Telt

538.603

1.342.203

01-2007 / 12-2010

Onderwijs

Binnen dit onderdeel van het Elk Kind Telt-programma zijn er in 2009 90 klaslokalen gebouwd en in gebruik genomen. 6000 nieuwe kinderen konden naar school gaan.Voor 6000 kinderen die al naar school gingen is de kwaliteit van het onderwijs verbeterd. Kijk ook op pagina 35.

Voorlichting over seksualiteit, reproductieve gezondheid en rechten van kinderen en jongeren op scholen

7.245

39.677

10-2008 / 02-2010

Gezondheidszorg

Voor kinderen tussen 9 en 14 jaar wordt een lesmethode over seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (dwz. het zelfbeschikkingsrecht over je eigen lichaam) ontwikkeld. Na deze ontwikkelingsfase zal de lesmethode op 150 basisscholen worden geïmplementeerd en 45.000 kinderen bereiken.

Malawi

Child Link

72.489

72.489

Doorlopend

Onderwijs

In 85 dorpen zijn leesclubs (Reading Camps) opgericht om het lees- en schrijfniveau van kinderen in de eerste vier klassen van de basisschool te verhogen. Deze leesclubs worden geleid door 170 vrijwillige leerkrachten die hiervoor een speciale training hebben gekregen.

Soedan

Voorzieningen voor levensonderhoud in Darfur (fase 2)

344.937

961.511

05-2008 / 04-2009

Kostwinning

12.000 huishoudens (72.000 personen waarvan 48.000 kinderen) beschikken dankzij het programma over voldoende, gezond en gevarieerd voedsel. In maart 2009 verbood de Soedanese overheid Save the Children en andere organisaties hun werk voort te zetten in reactie op het arrestatiebevel dat het Internationale Strafhof tegen de Soedanese president El Bashir uitvaardigde. Als gevolg hiervan is het programma abrupt en eerder dan gepland geëindigd.

Reproductieve gezondheidszorg voor Vluchtelingen in Darfur (fase 5)

375.878

995.158

05-2008 / 04-2009

Gezondheidszorg

In 2008 profiteerden 45.000 mensen in de verschillende vluchtelingenkampen van kwalitatief goede gezondheidszorg en schoon drinkwater. Dit was te danken aan de 7 gespecialiseerde klinieken in |moeder–kind zorg, 6 goed onderhouden waterpunten en de goede waterkwaliteit van 12 watertanks (10.000 liter per stuk). Echter, dit programma is abrupt geëindigd omdat de Soedanese overheid Save the Children en andere organisaties begin maart 2009 het land uitzette als reactie op het arrestatiebevel dat het Internationale Strafhof tegen de Soedanese president El Bashir uitvaardigde.

Gezondheidszorg voor de bevolking in Zuid-Kordofan

208.573

600.000

07-2008 / 04-2009

Gezondheidszorg

Dit programma omvatte het trainen van gezondheidspersoneel en de wederopbouw van de klinieken. Ook dit programma in Soedan is voortijdig beëindigd (zie hierboven).

Basisvoorzieningen in Nuba Mountains (fase 2)

207.055

1.250.000

07-2007 / 04-2010

Gezondheidszorg

In 2009 profiteerden 50.000 mensen, onder wie 25.000 kinderen, van verbeterde basisvoorzieningen. We repareerden 25 waterpompen, lieten 110 latrines aanleggen en bouwden 7 klinieken. Maar ook dit programma heeft in 2009 stilgelegen doordat de Soedanese overheid dwarslag. Gelukkig zijn er voor dit programma mogelijkheden gevonden om een aantal activiteiten nog af te ronden in 2010.

Elk Kind Telt

364.700

944.000

07-2007 / 06-2010

Onderwijs

Binnen dit onderdeel van het Elk Kind Telt-Programma profiteerden in 2009 ruim 21.000 leerlingen van beter basisonderwijs. Op de 46 scholen zijn onderwijsmaterialen uitgedeeld, waaronder lesboeken, handleidingen voor leraren, voorlichtingsmaterialen over HIV/AIDS en materialen om een schooltuin te beginnen. Op 36 scholen functioneren ouder-leraarcomités en op 30 scholen zijn kinderclubs actief. Zie ook de uitgebreide beschrijving op pagina 31.

Land

Programma

Democratische Republiek Congo

Onderwijs voor kwetsbare kinderen

Ethiopië

Memory book (fase 3)

Ivoorkust

Elk Kind Telt

Oeganda


Subsides 2009 €

Budget €

Overzicht programma’s Land

Programma

Subsides 2009 €

Looptijd

Thema


Zuid-Afrika

Caring schools

26.000

26.000

01-2008 / 12-2009

Onderwijs

Via dit programma hebben we 3.000 kinderen op 30 scholen kunnen ondersteunen. We deden dit door eenmalig een bedrag te schenken dat scholen zelf mochten besteden. Met het geld zijn o.a. extra voeding, sport-, muziek- en spelmaterialen gekocht; schoolkeukens gebouwd en schooltuinen aangelegd om groenten te verbouwen.

Caring Schools

31.060

31.573

01-2008 / 12-2009

Onderwijs

Veel kinderen in Zuid-Afrika komen uit buurlanden zoals Zimbabwe. Zij proberen de ellende en armoede te ontvluchtten en hopen in een ander land een beter leven te vinden. Deze kwetsbare kinderen hebben extra hulp nodig.Via dit programma hebben 2.709 kinderen op 15 scholen extra zorg gekregen binnen het al bestaande onderwijssysteem. We doen dit o.a. door het trainen van jeugdmentoren; het opzetten van kinderclubs, en door de aanschaf van spel-, muziek- en sportmaterialen.

285

410.000

01-2006 / 06-2009

Onderwijs

HIV/AIDS heeft dramatische gevolgen voor kinderen die al in een kwetsbare omgeving leven. Scholen spelen een belangrijke rol in het leven van kinderen en bieden daarom een goede omgeving om ze te helpen. In 2009 zijn 78 scholen bereikt met dit programma. Kinderen op deze scholen kregen extra voeding, huiswerkbegeleiding, hulp bij het verkrijgen van geboorteaktes, identiteitskaarten en kinder bijslag, schooluniformen, medische zorg en psychosociale hulp. Het merendeel van de uitgaven voor dit programma zijn reeds in 2008 geboekt.

Zorg voor kinderen getroffen door hiv/aids

Budget €

Latijns Amerika Looptijd

Thema


50.041

50.041

Doorlopend

Onderwijs

Meer dan 1.200 kinderen hebben leren lezen met behulp van een nieuwe - door Save the Children ontwikkelde - Creoolse leesmethode voor jonge kinderen. 4.500 kinderen ontvingen nieuwe tekstboeken (rekenen, Creools en Frans) om hen te helpen bij hun opleiding. Meer dan 17.000 schoolkinderen hebben ontwormingstabletten gekregen.

Vermindering van het risico op en de effecten van natuurrampen

0

530.079

12-2009 / 02-2011

Bescherming

Dit programma is gericht op het geven van voorlichting over en het voorbereiden op natuurrampen van met name scholieren. Dit programma was in de opstartfase toen de aardbeving in januari 2010 Haïti trof

Onderwijs voor kansarme kinderen in Chiapas

91.706

327.645

02-2009 / 01-2012

Onderwijs

Er is een onderzoek uitgevoerd naar de onderwijssituatie. Aansluitend zijn in alle dorpen bijeenkomsten gehouden om gezamenlijk naar oplossingen voor de gevonden problemen te zoeken en actieplannen op te stellen. Zie ook de uitgebreide programmabeschrijving op pagina 39.

Elk Kind Telt

680.662

2.419.922

01-2007 / 12-2010

Onderwijs

Het Nederlandse gedeelte van het Elk Kind Telt-programma betreft een vrijwilligersprogramma en het jongerenambassadeursprogramma.Via het ‘YES’-programma worden Nederlandse jongeren aangemoedigd om als ondernemers aan de slag te gaan. De opbrengst van hun activiteiten komt direct ten goede aan een project in een ontwikkelingsland. Kijk voor een uitgebreide beschrijving op pagina 50.

Elk Kind Telt

9.499

32.755

09-2008 / 01-2010

Overig

In Ivoorkust is in het kader van het Elk Kind Telt Programma een onderzoek uitgevoerd naar de impact van gewapende conflicten op het basisonderwijs. Het onderzoeksrapport heeft gediend als input voor een workshop met vertegenwoordigers van het Ivoriaanse Ministerie van Onderwijs en NGOs, waarbij scenario’s zijn uitgewerkt om continuïteit van het onderwijs te bevorderen.

Wereldwijd

Child Survival

5.716

5.716

05-2009

Gezondheidszorg

Dit betreft een bijdrage aan de wereldwijde Save the Children campagne ‘Everyone´/ ‘Stop Kindersterfte!’ die zicht richt op betere gezondheidszorg voor kinderen van 0-5 jaar.

Onderwijs India/Pakistan

107.589

107.589

01-2009 / 12-2009

Onderwijs

Bijdrage aan onderwijsprogramma’s in India en Pakistan vanuit fondsen Soft toys campagne IKEA

Afghanistan, Colombia, Soedan

Verbeterde kennisuitwisseling en samenwerking in Afghanistan, Zuid-Soedan en Colombia voor goed basisonderwijs in fragiele staten (Akkoord van Schokland)

132.697

243.305

10-2008 / 03-2010

Onderwijs

In alle drie landen hebben workshops en zogenoemde ´peer reviews´ plaatsgevonden waardoor de deelnemende partnerorganisaties hun werkzaamheden hebben kunnen verbeteren. Zo zijn er informatie en ervaringen uitgewisseld. Dit moet leiden tot kwalitatief beter basisonderwijs. Kijk voor meer informatie op pagina 41.

Land

Programma

Haïti

Child Link

Mexico

Subsides 2009 €

Budget €

Overig/Regio-overschrijdend Nederland


een stevige b asis Programma’s Een stevige basis 3 .4 KinderNoodhulpFonds Save the Children heeft een reserve, het zogenoemde KinderNoodhulpFonds, van € 250.000, gefinancierd uit eigen middelen, om bij rampen en conflicten onmiddellijk te kunnen reageren . Geld uit deze reserve kan snel worden ingezet om in bepaalde situaties direct noodhulp te kunnen verlenen . Ook wordt het gebruikt voor rampen die minder in de schijnwerpers staan . Dit geld werd in het kader van gezamenlijke hulpacties van Save the Children-lidorganisaties besteed . In 2009 is in drie situaties aanspraak gemaakt op het fonds: In september is Vietnam zwaar getroffen door de storm Ketsana . De storm bracht enorme overstromingen teweeg en heeft drie miljoen mensen getroffen . Duizenden mensen zijn hun akkers, oogst en voedsel kwijtgeraakt en konden zichzelf en hun gezin niet meer voeden . Save the Children Nederland heeft € 25.000 uit het noodhulpfonds vrijgemaakt voor voedselhulp aan 3 .300 jonge kinderen en zwangere en borstvoeding gevende vrouwen in de door Ketsana getroffen gebieden . Het Indonesische eiland Sumatra is eind september getroffen door een sterke aardbeving . De huizen van ruim 180 .000 gezinnen raakten beschadigd of verwoest. Save the Children Nederland heeft € 25.000 vrijgemaakt om meteen noodhulp te kunnen bieden in de vorm van transport van noodhulppakketten en materiaal om huizen te repareren en schoon te maken . De Filippijnen werden vanaf eind september herhaaldelijk getroffen door tropische stormen . Door het gebrek aan schoon water en hygiëne lagen levensbedreigende ziektes zoals diarree en cholera op de loer. Met de € 25.000 uit het noodhulpfonds konden de transport- en distributiekosten van 20 .000 hygiënepakketten met daarin onder meer schoonmaakmiddelen, zeep, ondergoed en handdoeken worden betaald .


3 . 5 Financiering van programma’s De programma’s van Save the Children worden gefinancierd door institutionele donoren en door de opbrengsten van onze fondsenwerving bij particuliere en corporate donateurs, fondsen en stichtingen . In hoofdstuk 4 vindt u een toelichting op onze fondsenwerving . Hier besteden wij aandacht aan onze institutionele donoren . We bedanken hen voor het vertrouwen dat zij in ons stellen .

Institutionele donoren Ministerie van Buitenlandse Zaken Directie Mensenrechten, Goed Bestuur Humanitaire Hulp De directie Mensenrechten, Goed Bestuur en Humanitaire Hulp (DMH) is verantwoordelijk voor de coördinatie, de ontwikkeling en het uitdragen van de inhoudelijke inbreng van het beleid ten aanzien van mensenrechten, goed bestuur, conflictpreventie, crisisbeheersing, conflictoplossing, post-conflict-wederopbouw en humanitaire hulp in internationale fora en organisaties . DMH ziet toe op een coherente aanpak van beleid en hulp op deze beleidsterreinen waar politieke aspecten en ontwikkelingssamenwerking onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden . De afdelingen van DMH zijn: Humanitaire Hulp (DMH/HH) Mensenrechten (DMH/MR) Vredesopbouw en Goed Bestuur (DMH/VG)

De directie bestaat uit 3 afdelingen: Gezondheid en Aids (DSO/GA) Maatschappelijke Organisaties (DSO/MO) Onderwijs en Onderzoek (DSO/OO)

Nederlandse ambassades De Nederlandse ambassades in de verschillende landen dragen bij aan ontwikkelingssamenwerking via financiering van programma’s vanuit de bilaterale gelden . In 2009 was er een belangrijke samenwerking met de Nederlandse ambassade in Afghanistan met betrekking tot de wederopbouw van de samenleving . Nederland heeft sinds 2002 aanzienlijk bijgedragen aan de wederopbouw van Afghanistan en behoort tot de grootste bilaterale donoren . Bij de inzet van Nederlandse troepen in de provincie Uruzgan in augustus 2006 is voor deze provincie een wederopbouwprogramma van start gegaan . Dit programma behelst onder meer de opbouw van de veiligheidssector, lokaal bestuur, gezondheidszorg, onderwijs, plattelandsontwikkeling en infrastructuur .

Directie Sociale Ontwikkeling (DSO) De nieuwe fusieafdeling DSO bestaat uit de voormalige directies DCO (Culturele Samenwerking, Onderwijs en Onderzoek) en DSI (Sociale en Institutionele Ontwikkeling) . DSO richt zich op sociale ontwikkeling en is kenniscentrum voor de beleidsterreinen onderwijs, onderzoek, gezondheid, hiv/aids, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten en is verantwoordelijk voor de relatie van Buitenlandse Zaken met het maatschappelijke middenveld .

foto: anna kari

Een Programma’s stevige basis EuropeAid De Europese Unie (27 lidstaten en de Europese Commissie) is één van de belangrijkste EuropeAid donoren ter wereld op het gebied van ontco-operation office wikkelingssamenwerking. EuropeAid is de afdeling van de Europese Commissie die verantwoordelijk is voor alle structurele hulp buiten Europa. De doelen van EuropeAid zijn het verminderen van armoede, het voorkomen van conflictsituaties en het versterken van kwetsbare samenlevingen. De zes pijlers van het EU-ontwikkelingsbeleid zijn: Handel en ontwikkeling; Regionale integratie en samenwerking; Macro-economisch beleid: toegang tot sociale voorzieningen; Transport; Voedselzekerheid en duurzame, rurale ontwikkeling; ‘Good governance’, capaciteitsvergroting van instituties en de ‘Rule of Law’. EuropeAid investeert in deze pijlers en neemt daarbij de prioriteiten mee die de EU stelt op het gebied van milieu, ‘gender’ en mensenrechten. EuropeAid investeert vooral via haar eigen delegaties, maar heeft ook een co-financieringsprogramma waarbij projecten van Europese NGO’s in ontwikkelingslanden ondersteund worden.

Inkomsten en uitgaven In 2009 heeft Save the Children een totaalbedrag van € 14,9 miljoen aan baten gerealiseerd. In 2008 was dit € 12,4 miljoen. Dit betekent een toename van 20,7%. Baten 2009 per inkomstenbron

Europese Unie noodhulp 22%

Beleggingen 2%

De gelden voor noodhulp en structurele hulp werden als volgt verdeeld over de thema’s Onderwijs, Bescherming en Gezondheidszorg. Daarnaast werden nog gelden beschikbaar gesteld voor diverse andere activiteiten, zoals onderdak en kostwinning. Verstrekte subsidies per thema Overig 18%

Eigen Fondsenwerving 19% Acties van derden 3%

Europese Unie structurele hulp 3%

Bescherming 10% Onderwijs 55%

Canadian International Development Agency Structurele Hulp 4 %

Min. Buitenlandse Zaken - structurele hulp 33%

Min. Buitenlandse Zaken - noodhulp 14%

Gezondheidszorg 17%

De gelden werden als volgt over de regio’s verdeeld. De institutionele subsidies bedroegen € 11,2 miljoen en zijn daarmee met 32,6% gestegen ten opzichte van 2008.

Verstrekte subsidies per regio

ECHO ECHO staat voor Directoraat-Generaal voor Humanitaire Hulp van de Europese Commissie (Humanitarian Aid Department of the European Commission). ECHO’s taken zijn het bieden van assistentie bij noodsituaties en het bieden van hulp aan slachtoffers bij natuurrampen en gewapende conflicten, buiten de Europese Unie. De hulp is direct gericht op alle slachtoffers, waarbij ras, religie en politieke overtuiging van deze mensen geen rol speelt. ECHO regelt dat goederen (als voedsel en medische voorzieningen) en diensten (als medische teams) snel in crisisgebieden terechtkomen. ECHO laat de aanwezigheid in de gebieden voornamelijk uitvoeren door partners. ECHO werkt met ongeveer 200 NGO’s, VN-afdelingen en internationale organisaties.

De baten uit eigen fondsenwerving zijn met 6,5% gegroeid ten opzichte van 2008 en bedroegen in 2009 € 2,8 miljoen. De baten uit eigen fondsenwerving zijn als volgt opgebouwd:

Midden-Oosten 11%

Afrika 37%

Baten uit eigen fondsenwerving Mailingacties 15% Nalatenschappen 2% Stichtingen en fondsen 7%

Latijns Amerika 1%

Overig 1%

Azië 50%

Europa 1%

Corporate partners 12% Incidentele Giften/schenkingen particulieren 3%

Incassogevers 60%


Een stevige basis

4 . Draagvlak in Nederland

foto: tirsa hofstee


Draagvlak in Nederland 4 .1 Inleiding Wij kunnen ons werk niet doen zonder de hulp van onze donateurs, vrijwilligers en andere geïnteresseerden. Hun financiële steun, betrokkenheid en inzet zijn hartverwarmend . En hoe meer steun we krijgen, hoe meer kinderen we een goede toekomst kunnen bieden . Daarom proberen we continu het draagvlak voor ons werk binnen de Nederlandse samenleving te vergroten . We doen dit door het geven van voorlichting en informatie en door het Nederlandse publiek te vragen om een bijdrage te leveren . Ook benaderen we actief overheden en organisaties om ze bewust te maken van de problematiek in ontwikkelingslanden . Kortom, we nodigen iedereen uit om samen met ons deze wereld een beetje kindvriendelijker te maken .

en lokale omroep en met spotjes in Omniversum .) Verschillende Nederlandse kranten en tijdschriften hebben aandacht besteed aan onze campagnes . In de publicatie Rewrite the Future – three years on worden de resultaten na drie jaar Rewrite the Future geëvalueerd . In een gemeenschappelijke inspanning zorgde Save the Children International ervoor dat 10 miljoen kinderen nu beter onderwijs hebben . Een miljoen kinderen die nooit onderwijs hebben genoten, gingen in deze periode voor het eerst naar school . Dit staat gelijk aan het openen van twee nieuwe scholen per dag! Enkele cijfers: Voor het eerst naar school:

Beter onderwijs:

4 .2 Campagnes Ook in 2009 stonden onze communicatie- en marketingactiviteiten in het teken van drie belangrijke kinderrechten: 4 .2 .1 Het recht op onderwijs 4 .2 .2 Het recht op gezondheidszorg 4 .2 .3 Het recht op participatie

4.2.1 Het recht op onderwijs: Rewrite the Future Rewrite the Future is een wereldwijde campagne van Save the Children International met als doel: goed basisonderwijs voor minstens acht miljoen kinderen in conflictgebieden vóór 2010 . Op pagina 9 vindt u meer informatie over de inhoud van het Rewrite the Future-programma .

De resultaten in 2009 Dit verslagjaar hebben we met onze acties voor beter onderwijs in conflictgebieden meer dan vijf miljoen mensen bereikt via advertenties, radiocommercials en tv-reclames (advertenties in: Metro, J/M en dagblad Trouw; radiocommercials op radio 1, 3FM, Q-music en regionale radiozenders; tv-commercials via Socutera op de zenders van de publieke

Afghanistan (61.000); Ivoorkust (14.000); Zuid-Soedan (57.000) Afghanistan (2,5 miljoen); Ivoorkust (447.000); Zuid-Soedan (820.000) .

De resultaten in 2015 De doelstellingen van onze campagne Rewrite the Future zijn ruimschoots gehaald . Maar dat wil niet zeggen dat we er zijn . Uit het rapport Last in Line, Last in School 2009 wordt duidelijk dat we er nog harder aan moeten trekken om de Millenniumdoelstelling ‘Alle kinderen naar school’ in 2015 te halen . De ervaring leert namelijk dat veel fragiele staten zelf nauwelijks in staat zijn om fondsen te werven en een onderwijssysteem op te zetten . De donorlanden moeten dus blijven investeren in onderwijs in conflictgebieden! Overigens blijkt uit het rapport dat de Nederlandse regering het goed doet op dit gebied, maar dat er meer geld vrijgemaakt moet worden voor onderwijsvoorzieningen in noodsituaties . Hierover organiseerden we, samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, een studiemiddag waar afgevaardigden van de Nederlandse hulporganisaties en van het Ministerie met elkaar in gesprek gingen over de uitkomsten van het rapport .

Harde actie in Voorschoten! Op 1 oktober 2009 konden kinderen van basisschool ”De Vink” in Voorschoten ’s ochtends vroeg hun school niet in . De deuren waren gebarricadeerd . Met deze ludieke actie, die de naam ‘Vrede moet je leren’ meekreeg, wilden de samenwerkende hulporganisaties Save the Children, Dark en Light Blind Care, Woord en Daad, War Child, ICCO & Kerk in Actie en Oxfam Novib de aandacht vestigen op het gebrekkige onderwijs in conflictgebieden. Gelukkig opende minister Koenders alsnog de deuren en konden de leerlingen naar binnen . Er werd een speciale bijlage gewijd aan deze actie in de gratis krant Metro!

Meer weten? Kijk op www.vredekanjeleren.nl

4.2.2 Het recht op gezondheidszorg Onderwijs is mooi . Onderwijs geeft een kind toekomst . Maar wat als dat kind nooit de leeftijd bereikt waarop normaal gesproken de basisschool begint? Dat overkomt Jaarverslag 2009 | 49

Draagvlak in Nederland veel kinderen in ontwikkelingslanden . Zij sterven voor hun vijfde levensjaar . Door de slechte kwaliteit van de gezondheidszorg . Door onvoldoende en slechte voeding . En door de gebrekkige hygiëne en zuigelingenzorg . Daarom zal Save the Children vanaf 2010 haar internationale campagne richten op dit belangrijke thema onder de titel ‘Stop Kindersterfte!’ . In 2009 troffen we de voorbereidingen voor de nieuwe campagne . Daarbij baseren we ons op de bevindingen van onderstaande rapporten en publicaties .

Moederdag Elk jaar publiceert Save the Children het zogenaamde Moederdagrapport. Het rapport brengt de situatie van moeders en kinderen wereldwijd in beeld en wordt door (inter)nationale overheden en collega-organisaties gebruikt bij beleidsvorming . Dit jaar zoomde het rapport in op het belang van de ontwikkeling van jonge kinderen . Door armoede, een slechte gezondheid, ondervoeding en tekortschietende zorg blijft in ontwikkelingslanden 40% van de kinderen onder de vijf jaar achter in cognitieve ontwikkeling . Wereldwijd zijn dat meer dan 200 miljoen kinderen .

nog ouders, maar die zijn door armoede of familieproblemen niet in staat om voor hun kinderen te zorgen . Save the Children laat zien dat het anders kan . Als we de ouders helpen met werk en sociaal-maatschappelijke opvang, zullen zij weer in staat zijn om hun kinderen zelf op te voeden . Want elk kind is natuurlijk het liefst bij de eigen ouders .

Publicatie: Metro Oplage:

414721

Datum:

19-11-2009

Mediawaarde: 14800,00 EUR

4.2.3 Het recht op participatie Actieve participatie van jongeren en kinderen is een strategisch uitgangspunt voor Save the Children . Het wordt in al onze programma’s toegepast . Ook in Nederland slaagt Save the Children er meer en meer in om kinderen en jongeren te enthousiasmeren, bijvoorbeeld door het inzetten van jongerenambassadeurs en door ons scholenprogramma .

Jongerenambassadeurs

Feeling the Heat Save the Children deed onderzoek naar de gevolgen van klimaatsverandering voor kinderen . Uit dit onderzoek, Feeling the Heat, blijkt dat juist de allerjongsten het meest te lijden hebben onder de klimaatveranderingen . Bij natuurrampen – die naar verwachting steeds vaker zullen voorkomen door de opwarming van de aarde – zijn meestal de kinderen het slachtoffer . Bovendien komt door klimaatverandering ook de voedselproductie in gevaar . Grote groepen mensen zullen hierdoor getroffen worden; kinderen nog het meest . Zij hebben weinig reserves en sterven vaker aan ondervoeding . Wij leren kinderen en hun ouders hoe ze zichzelf moeten beschermen bij natuurrampen . En hoe ze op een natuurvriendelijke manier met hun omgeving kunnen omgaan .

Keeping children out of harmful institutions Met deze publicatie vraagt Save the Children aandacht voor de miljoenen kinderen die wereldwijd onder erbarmelijke omstandigheden in tehuizen leven .Vaak hebben deze kinderen 50 | Jaarverslag 2009

Dit knipsel is geselecteerd op: SAFE (SAVE) THE CHILDREN - ORGANISATIE alleen voor intern/eigen gebruik

foto: tirsa hofstee

Het team Jongerenambassadeurs, dat in 2008 was aangetreden, sloot haar ambassadeursjaar in juni af met de overhandiging van een cheque van 7 .000 euro aan de directeur van Save the Children . Dit bedrag was ruim voldoende voor hun beoogde doel: een nieuw dak op één van de door hen in 2008 bezochte scholen . De nieuwe ambassadeurs Neline (15),Tessa (17), Aranea (16) en Mandy (16) organiseerden op vrijdag 27 september 2009 een groot schoolfeest, waarmee de leerlingen 1 .000 euro ophaalden . Ruim 400 kinderen kwamen op het feest af . De

10809|00121|020.00|00

meiden van team Saam zijn hiermee jongerenambassadeur 2009-2010 geworden . Zij gingen in de herfstvakantie op bezoek bij Save the Children in Zuid-Afrika, waar ze programma’s op het gebied van onderwijs en bescherming bezochten . Dit was voor hen een indrukwekkende reis . De verkiezing en de reis kregen veel aandacht in kranten als het Nederlands Dagblad en de gratis krant Metro .

Ondernemerschap op school In 2007 is Save the Children gestart met het ontwikkelen van een bijzonder onderwijsprogramma voor middelbare scholen . We maken echte ondernemers van scholieren . Zij mogen zelf een bedrijfje opzetten . De winst die ze daarmee maken is bestemd voor het Rewrite the Futureprogramma van Save the Children . Met dit programma willen

Draagvlak in Nederland we scholieren duidelijk maken hoe belangrijk onderwijs en actieve participatie is voor hun toekomst . En niet alleen voor die van hen, maar ook en vooral voor kinderen in ontwikkelingslanden . In het schooljaar 2008-2009 zijn met dit onderwijsprogramma zeventien middelbare scholen bereikt . Daarnaast hebben we samengewerkt met vijf studentbedrijven die (een deel van) hun winst aan Save the Children schonken .

Kinderen geven een handtekening aan ministers

Nieuwsbrieven en e-flashes

3!6% .)%573 .!*!!2

In 2009 werd de Nieuwsbrief Save Nieuws in een nieuw jasje gestoken . Inhoud en vorm zijn verbeterd en er is nu meer ruimte voor verhalen uit het veld . +INDERENWAPENEN We verstuurden: METKENNIS twee papieren nieuws-brieven naar 38 .000 adressen, vier keer een e-flash naar 8.500 adressen. Een e-flash is een extra e-mailbericht over bijvoorbeeld noodhulpacties of evenementen . We streven ernaar om het aantal e-flashes volgend jaar verder te verhogen. /NDERWIJSINCONmICTGEBIEDEN

Kinderrechtendag Op 20 november vierde Save the Children samen met 100 leerlingen van basisschool ‘De Notenkraker’ uit Den Haag het 20-jarig bestaan van het VN Verdrag inzake de Rechten van het Kind . Voor het gebouw van de Tweede Kamer overhandigden de kinderen een manifest en “handtekeningen” aan de ministers Koenders, Verhagen en Plasterk . Zij vroegen extra aandacht voor de rechten van het kind . Het Jeugdjournaal maakte hiervan een mooi item en er waren filmpjes op internet te zien .

)NDITNUMMEROA

%LKKINDTELT

foto: hans ruijter

4 .3 Voorlichting Save the Children wil haar achterban op een duidelijke, open en volledige wijze voorlichten over haar activiteiten en de resultaten van haar werk . De internationale publicaties van Save the Children vormen een belangrijke basis voor onze voorlichtingsactiviteiten, publiekscampagnes en beleidsbeïnvloeding in Nederland .

Website De website van Save the Children bevat informatie over de organisatie en onze werkzaamheden . Bezoekers krijgen informatie over actuele gebeurtenissen, over programma’s en campagnes en kunnen er ook internationale rapporten en ons jaarverslag downloaden . In 2009 hebben we onze website verder geprofessionaliseerd. Er zijn filmpjes en weblogs geplaatst . En de website biedt meer ruimte voor het werven van donateurs en fondsen . In 2009 bezochten per maand gemiddeld 12 .500 mensen onze site, met een recordaantal van ruim 30 .000 in zowel oktober, november en december tijdens onze wervingscampagne . Dit is een stijging van bijna 50% ten opzichte van 2008 .

s"OUWSCHOOLVOORMEISJESIN5RU

ZGANVANSTART

s!ANHETWERKIN#OLOMBIA

s-AKE!RT NOT7AR

Op vrijdag 20 november 2009 vierden 100 kinderen van Haagse basisscholen samen met de ministers Plasterk, Verhagen en Koenders het 20-jarig bestaan van het kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties . Ze maakten er echt een feestje van op het Plein in Den Haag . Maar de kinderen hadden ook een boodschap voor de ministers: ‘nog steeds worden miljoenen kinderen in de wereld onderdrukt en uitgebuit . Daar moet een eind aan komen . Kinderen hebben recht op bescherming, op een veilige plek, op onderwijs en gezondheidszorg; kinderen mogen hun mening geven en er moet naar hen geluisterd worden’ . In Nederland hebben we op dit gebied al veel bereikt, zo meenden de Haagse schoolkinderen . Maar nu moest Nederland ook maar eens opkomen voor de rechten van kinderen in andere delen van de wereld . Daarom deden ze bij deze manifestatie een oproep aan de Nederlandse regering om haar stem te laten horen als het om kinderrechten gaat . Om hun woorden kracht bij te zetten overhandigden zij honderden ‘hand’tekeningen op grote spandoeken aan de Ministers .

Inschrijven voor de e-nieuwsbrief en e-flashes kan via onze website .

Welkom nieuwe donateur Een nieuwe donateur ontvangt altijd een welkomstbericht, per e-mail of op papier . Daarin bedanken we de donateur voor zijn/haar betrokkenheid en geven we meer achtergrondinformatie over Save the Children en ons werk . Aan alle nieuwe donateurs wordt gevraagd of ze onze post per e-mail willen ontvangen . Op die manier sparen we het milieu . Save the Children verwelkomt dit jaar 7 .500 nieuwe donateurs .

Klachten en suggesties van donateurs We staan open voor klachten en suggesties . Klachten handelen we zorgvuldig af door: onze klachtenprocedure . Via e-mail of brief kunnen klachten worden ingediend . Save the Children streeft ernaar om de klachten naar tevredenheid op te lossen binnen een acceptabele termijn . De melder wordt over de voortgang van de behandeling van de klacht geïnformeerd . het aanpassen van de interne procedures, indien zinvol en mogelijk . In 2009 zijn er klachten geweest, onder meer over foutieve donateurregistratie en over het Jaarverslag 2009 | 51

Draagvlak in Nederland ongevraagd ontvangen van mailings. Om hierin verbetering te brengen hebben we een medewerker ‘donateurservice’ aangenomen. Deze medewerker heeft tot taak donateurs te woord te staan bij vragen en klachten en op basis daarvan actie te ondernemen. Ook zijn we overgestapt op een ander databasesysteem voor de registratie van gegevens, waardoor we verwachten onze donateurs nog beter van dienst te kunnen zijn. Donateurs hebben vaak goede ideeën. Zo kregen we onder meer de suggestie om in onze mailings te vermelden dat giften aan Save the Children aftrekbaar zijn van de belasting. Een goede tip!

Transparant Elk jaar legt Save the Children verantwoording af aan al haar belanghebbenden met een jaarverslag. Wij streven naar een

helder en informatief jaarverslag dat voldoet aan de wettelijke vereisten, maar dat tegelijkertijd tegemoetkomt aan de wensen van onze donateurs, subsidiënten, vrijwilligers, partners en andere betrokkenen. Daarbij worden de aanbevelingen die we ontvangen, bijvoorbeeld via onze deelname aan de Transparantprijs, zoveel mogelijk meegenomen. In 2009 behaalde Save the Children een dertiende plaats. Daar zijn we trots op.

ruim 80 vrijwilligers in het hele land zich actief in voor Save the Children. Dit zijn er ruim 30 meer dan in 2008.

Wat doen de vrijwilligers voor ons? Een greep uit de ongeveer 50 activiteiten die in 2009 door vrijwilligers zijn opgezet:

4.4 Vrijwilligers: een Dream Team Onze vrijwilligers zijn de handen en voeten van onze organisatie. Zij helpen ons om de boodschap van Save the Children uit te dragen. Zo geven vrijwilligers gastlessen en presentaties op basis- en middelbare scholen en maken ze reclame voor Save the Children op festivals en evenementen. Ook steunen ze ons bij allerlei werkzaamheden op kantoor. Eind 2009 zetten

Vrijwilliger Morgen Chinoona uit Zimbabwe

interview

“Ik studeerde in 2005 ‘History & Development’ aan de Midlands State University in Zimbabwe. Voor die studie moest ik stage lopen om werkervaring op te doen. Een van de stageplekken was bij Save the Children Noorwegen-Zimbabwe. Dat leek me wel wat. Deze organisatie werkt via lokale partners aan het verbeteren van de kinderrechten in mijn land. Met die rechten is het niet zo best gesteld. Er vindt nog steeds veel kindermisbruik plaats. Hoewel, ik moet zeggen, langzaam maar zeker merk je toch dat er een soort van bewustwording plaatsvindt dat kinderen ook rechten hebben. Misbruik wordt vaker dan vroeger gemeld bij de politie en vervolgens gestraft. Mijn stage bestond onder meer uit het bedenken, uitvoeren en evalueren van allerlei activiteiten, zoals de kinderclubs. Sinds september 2009 woon ik in Nederland. Ik studeer hier aan het International Institute of Social Studies en hoop in 2010 mijn master te halen. Ook in Nederland werk ik bij 52 | Jaarverslag 2009

Save the Children. Nu bij de groep ‘International volunteers’. Ik spreek natuurlijk geen Nederlands, dus hebben ze voor mensen zoals ik een speciaal programma bedacht. We gaan bijvoorbeeld naar internationale scholen om voorlichting te geven over het werk van Save the Children. We doen dat op een speelse manier. Bijvoorbeeld door een fotowedstrijd voor scholieren te organiseren met als thema onderwijs. We laten ze verder helemaal vrij in de creatieve uitwerking van dit thema. Eind 2010 hoop ik weer terug te gaan naar Zimbabwe. Het liefst zou ik daar bij de overheid willen werken als beleidsadviseur op het gebied van kinderrechten. Dus op een positie waarin ik daadwerkelijk iets kan betekenen voor kinderen. Maar dan moet ik wel eerst hier in Nederland mijn papieren halen. Ik verlang wel terug naar mijn eigen land. Hier ken ik eigenlijk alleen wat mensen van mijn studie en van Save the Children.”

14 scholen kregen voorlichting over kinderrechten. 30 informatiepakketten zijn verstuurd aan schoolgaande jongeren voor presentaties, werkstukken en voor fondsenwervende acties. Het ‘stoeltjesproject’ in Groningen: scholieren beschilderden hun oude schoolmeubilair om het daarna te veilen. De opbrengst ging naar Save the Children. Kinderparkpop in Den Haag: tijdens dit muziekfestival kregen kinderen een sticker op hun jas met daarop het telefoonnummer van hun ouders, zodat deze altijd gebeld konden worden. Jeugdrechtendag in Limburg: in een theater- en puzzelspel werd aandacht gevraagd voor de rechten van het kind. Een speciale les over hygiëne en gezondheid, gegeven door drie leerlingen van een Utrechtse basisschool. Ze haalden bijna € 2.000,- op voor Save the Children. Het Amsterdamse Rode Loperfestival. Kinderen mochten grote vliegers beschilderen met als thema: ‘Recht op Vrijheid’. Het vijfde Kinderrechtenfestival in Rotterdam. Kinderen konden er in de Save the Children knutselhoek hun eigen aankleedpoppen maken en aan een quiz meedoen.

Wat doen wij voor de vrijwilligers? Het vrijwilligersprogramma van Save the Children bestaat sinds september 2005 en wordt steeds verder geprofessionaliseerd.We werken met vrijwilligersovereenkomsten en er is een procedure voor werving en selectie. De vrijwilligers worden op de hoogte gehouden van nieuwe activiteiten en ontwikkelingen via een digitale nieuwsbrief, onze website, hyves en speciale informatiebijeenkomsten waarop we meer vertellen over de programma’s in de diverse landen.

Draagvlak in Nederland 4 .6 Beleid

Make art, not War! Save the Children maakte in 2009 nog eens extra tamtam voor beter onderwijs in conflictlanden. We deden dit door middel van een kunstproject met de titel: Make art, not War! We vroegen kinderen in Groningen om schoolmeubilair te beschilderen . Dat werd vervolgens tentoongesteld in de Openbare Bibliotheek Groningen . Nadat dit project met veel enthousiasme in de media was ontvangen, besloot Save the Children om Make Art, not War nog eens groots te herhalen in de Randstad . Kinderen van basisscholen in Rotterdam, Den Haag en Amsterdam mochten zich uitleven op hun oude stoeltje of tafeltje en hun beleving van het thema kinderrechten in verf uitdrukken . Ook deze stoelen en tafels werden tentoongesteld en in Amsterdam zelfs met een boot door de grachten gevaren onder luid gejoel van de kinderen . Deze prachtige kinderkunstwerken verhuisden vervolgens naar de centrale bibliotheken van Rotterdam, Den Haag en Amsterdam en waren daar te zien, samen met het schoolmeubilair dat beschilderd was door bekende Nederlandse kunstenaars als Ans Markus, Diederick Kraaijeveld, Sieb Posthuma, Jacques Tange en Rogier Willems . De laatste etappe was een veiling in drie steden . In Amsterdam was het groot feest met veilingmeester Rik Hoogendoorn, minister Plasterk en vele schoolkinderen met hun ouders . Nieuwslezer Roelof Hemmen liet Den Haag schitteren door de aanwezigen flink tegen elkaar op te laten bieden. En actrice Loes Luca zette Rotterdam op stelten met gevatte opmerkingen naar het enthousiaste publiek .

4 .5 Media Save the Children streeft naar zo veel mogelijk publiciteit via de media . Het is een goede manier om onze boodschap over het voetlicht te krijgen . Daarbij hechten we zeer aan een zorgvuldige weergave van onze missie en ons werk . Dit verslagjaar was er veel aandacht voor de volgende onderwerpen: ‘wederopbouw in Uruzgan’, ‘kinderen in weeshuizen’ en de afgedwongen beëindiging van onze hulp in Soedan, met name in Darfur .

Lobbyen voor de goede zaak Veel problemen kunnen alleen structureel worden opgelost door nieuwe wetgeving en aangepaste beleidsprioriteiten van overheden . De lobbyactiviteiten van Save the Children zijn in 2009 vooral gericht geweest op de beleidsontwikkeling rond ‘onderwijs en ontwikkeling’, kinderrechten en de wederopbouw in Uruzgan . We hebben gesproken met leden van de Tweede Kamer, met de minister voor Ontwikkelingssamenwerking en ambtenaren van het Ministerie van Buitenlandse Zaken om via hen het beleid op deze thema’s te voeden . Twee publicaties Rewrite the Future – three years on en Last in Line, Last

Trefpunt afghanistan

foto: hans ruijter

Al deze activiteiten hadden een feestelijk resultaat: € 8.273,-. Met deze opbrengst van de kunstveilingen financiert Save the Children in conflictgebieden nieuwe scholen, lesmateriaal en opleidingen voor docenten .

Persoverzicht 2008 en 2009

Medium

Aard uiting

Frequentie 2009 (2008)

Dagbladen en Tijdschriften

Redactionele bijdrage

300

(154)

Televisie


4

(9)

Radio


12

(20)

Op 14 maart 2009 konden de bezoekers van ‘Trefpunt Afghanistan’ in pakhuis De Zwijger in Amsterdam van alles zien en horen over ontwikkelingshulp in Afghanistan . Deze manifestatie was georganiseerd door een aantal hulporganisaties, waaronder Save the Children . Centraal stond de vraag: treft hulp doel? Boeken we inderdaad resultaat in Afghanistan? Volgens de hulporganisaties is het antwoord volmondig: ja . Door de lokale aanpak hebben zij namelijk veel draagvlak gecreëerd onder de Afghaanse bevolking . En dat werkt . Minder goed nieuws is dat hulpverleners steeds vaker doelwit worden van aanslagen en ontvoeringen . Dat maakt het werken in Afghanistan zeer lastig . Er vond ook een discussie plaats, die werd voorgezeten door journalist en Afghanistankenner Joeri Boom . Aan het woord waren onder andere Marten de Boer, Hoofd Ontwikkelingssamenwerking van de Nederlandse ambassade in Kaboel, Mariko Peters, lid van de Tweede Kamer voor GroenLinks, de journalisten Minka Nijhuis en Linda Polman, Thea Hilhorst, hoogleraar Humanitaire hulp en wederopbouw, en vertegenwoordigers van Afghaanse en Nederlandse ontwikkelingsorganisaties en het maatschappelijk middenveld . Save the Children werd vertegenwoordigd door directeur Holke Wierema . Jaarverslag 2009 | 53

Draagvlak in Nederland in School 2009 zijn aangeboden aan de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, het Moederdagrapport aan de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking en aan de Minister voor Jeugd en Gezin. Alle rapporten werden gestuurd aan de betrokken ambtenaren en de woordvoerders ontwikkelingssamenwerking van de politieke partijen in de Tweede Kamer.

4.7 Samenwerkingsverbanden Om onze inspanningen zo effectief mogelijk te maken, zijn we altijd op zoek naar nieuwe samenwerkingsverbanden. Zo zijn we in 2009 toegetreden tot de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO).Verder participeerden we in 2009 in:

1. Een bijeenkomst over 60 jaar ontwikkelingssamenwerking, georganiseerd door het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Save the Children gaf onder meer presentaties over onderwijs in conflictgebieden en kindersterfte. 2. De Global Campaign for Education (GCE), een wereldwijd verband van internationale en nationale hulporganisaties die pleiten voor meer aandacht, beter beleid en meer fondsen voor onderwijs aan kinderen wereldwijd. In april 2009 organiseerde de GCE in Nederland een landelijke actiedag rond het thema ‘ongeletterdheid’ en werd het ‘Boek van Belang’ aan-

I GOAL Minister President Jan-Peter Balkenende en oudvoetballer Ruud Gullit gaven op 6 oktober de aftrap voor de 1GOAL campagne. Deze campagne wil, in de aanloop naar het Wereldkampioenschap Voetbal in 2010, iedereen oproepen steun te betuigen aan het belang van onderwijs voor alle kinderen. Bij dit initiatief zijn, naast Save the Children, ook de KNVB en ‘Meer dan Voetbal’ betrokken. Laatstgenoemde organisatie is aan de KNVB gelieerd en houdt zich bezig met het bevorderen van sport.


geboden aan Prinses Laurentien. Op 6 oktober lanceerde de GCE de wereldwijde 1GOAL campagne. Evenals in vorige jaren waren we betrokken bij de volgende campagnes en samenwerkingsverbanden : De EEN-campagne, een wereldwijde samenwerking van hulporganisaties tegen armoede; de HIER-campagne, een nationaal verband van organisaties op het gebied van ontwikkelingshulp, milieu en natuur; de Save the Children Europe Group, waarin de elf Europese leden van Save the Children International samenwerken om invloed uit te oefenen op het kinderrechtenbeleid van de Europese Unie en haar lidstaten; het Kinderrechtencollectief, een coalitie van Nederlandse organisaties die binnen Nederland werken aan de naleving van het Internationaal Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK); Dutch NGO Network on A fghanistan (DNNA), een coalitie van Cordaid, Healthnet/TPO, ICCO, Oxfam-Novib en Save the Children. In maart organiseerde het DNNA een Afghanistandag, waar veel belangstelling voor was. (Zie pagina 53); het Dutch Consortium Uruzgan (DCU), een samenwerkingsverband van Save the Children met Cordaid, Healthnet/ TPO, ZOA Vluchtelingenzorg, Dutch Committee Afghanistan – Veterinary Programme en Save the Children dat gezamenlijk werkt aan wederopbouw in Uruzgan; de werkgroepen ‘Onderwijs in (post-) conflictlanden’, ‘Kinderen en Geweld’ en ‘Children affected by AIDS’ van het Kennis-

forum. Het Kennisforum is bedoeld voor uitwisseling tussen het Ministerie van Buitenlandse Zaken en het maatschappelijk middenveld met als doel kennis en ervaring over ontwikkelingssamenwerking, hiv/aids en kinderrechten te bevorderen en de samenwerking tussen de deelnemende organisaties te versterken; het Akkoord van Schokland, waarin in 2007 hulporganisaties en de Nederlandse overheid afspraken maakten over het bereiken van de Millenniumdoelen; de MFScoalitie, bestaande uit Save the Children met Care Nederland, Healthnet/TPO en ZOA Vluchtelingenzorg, die een gezamenlijke aanvraag hebben voorbereid voor financiering vanuit het Medefinancieringsstelsel, in eerste versie ingediend in november 2009. En tot slot de brancheorganisaties Partos (voor organisaties op het gebied van internationale samenwerking) en de VFI (voor landelijk wervende goede doelen).

Draagvlak in Nederland 4 .8 Corporate partners Save the Children zoekt actief de samenwerking met bedrijven die hun maatschappelijke verantwoordelijkheid serieus nemen en daaraan concreet invulling willen geven, want die zijn van groot belang voor ons werk voor kinderen . Organisaties die bijvoorbeeld belangeloos expertise of diensten ter beschikking stellen of een deel van hun winst doneren . We hebben voor corporate partners een brochure ontwikkeld, waarin een aantal samenwerkingsmodellen staat . Informatie hierover is ook te vinden op de bedrijvenpagina van onze website . In 2009 is een nieuw partnerships aangegaan met Biz Newz:

Biz Newz Biz Newz verkoopt en distribueert in opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken noodpakketten . Van elk verkocht pakket gaat een deel van de opbrengst naar het KinderNoodhulpFonds . Donateurs van Save the Children krijgen € 5 of € 10 korting bij het online bestellen van een noodpakket .

Kilometers voor Kinderen In 2007 startte Dirk Regter de actie ‘Kilometers voor Kinderen’ . Hij reed in een T-Ford uit 1915 van Peking naar Parijs, dwars door onder meer Mongolië en steunde daarmee een schoolproject in Baruun-Urt . Sinds die tijd heeft Dirk Regter Mongolië niet losgelaten .Tijdens een bijeenkomst in 2009 bij Etro Vastgoedzorg in Wormerveer vertelde hij over zijn bijzondere reis en veilde hij symbolisch ‘bouwstenen’ voor een nieuw programma voor kinderen in Bayanhogor in Mongolië . In totaal zijn er aan het bedrijfsleven ruim 25 stenen voor een totaalbedrag van € 50.000 geveild.

Bestaande partner op het pluche

fotofoto : save: tirsa the children hofstee

Sommige partners blijven ons jaren trouw . Dat stemt ons dankbaar . Voor de vijfde keer op rij is op 2 november 2009 de jaarlijkse IKEA-actie ‘1 euro is een fortuin’ van start gegaan . Dit betekent dat IKEA wereldwijd voor elk verkocht pluchen speelgoedbeest – ongeacht de prijs en grootte – één euro doneert aan onderwijsprojecten van Save the Children

Een partner in de spotlights: EuroFlorist EuroFlorist is een van oorsprong Zweeds verzendhuis van bloemen . Het bedrijf levert mondiaal via lokale bloemisten en via internet aan zowel particulieren als bedrijven . In Europa zijn 10 .000 bloemisten in tien landen aangesloten bij EuroFlorist . Wereldwijd zijn dat er zo’n 54 .000 . Sinds 2008 is EuroFlorist partner van Save the Children . Onder het motto ‘Stuur een bloemetje, steun een kind’ verkoopt het bedrijf onder het logo van Save the Children diverse boeketten . Dit kan een bos tulpen zijn, maar ook een bos rozen of een valentijnsboeket .Van elk boeket dat via de website van Save the Children wordt besteld, gaat 15% van het verkoopbedrag naar projecten voor kinderen in ontwikkelingslanden . EuroFlorist promoot onder meer op hun eigen site en via affiches in de bloemenwinkels. Bastiaan van Lammeren (30), directeur Benelux van EuroFlorist, is zeer tevreden over de samenwerking: “Dit speciale bloemetje is een van onze best lopende boeketten . We merken dat mensen graag geven voor een goed doel en juist daarom voor het Save the Children boeket kiezen .” De samenwerking met Save the Children was voor EuroFlorist een eerste kennismaking met een goede doelenorganisatie . Die samenwerking bevalt goed . Van Lammeren geeft aan dat EuroFlorist zich graag committeert aan de doelen van een kinderrechtenorganisatie en dat Save the Children ook in 2010 op hun steun kan rekenen: “Wij dragen het werk van Save the Children een warm hart toe en helpen graag mee aan de groei en bloei van kinderen in ontwikkelingslanden .”


Draagvlak in Nederland Rennen voor beter onderwijs De Dam tot Damloop is al jaren het grootste hardloopevenement van Nederland en in haar soort de grootste bedrijvenloop ter wereld. Op zondag 20 september renden 60 mensen voor Save the Children van Amsterdam naar Zaandam. Een paar dagen later liep in Berlijn een groepje Nederlandse mannen en vrouwen een marathon. Deze hardlopers in Amsterdam en Berlijn lieten zich sponsoren door vrienden, familie, collega’s en bekenden. Het geld dat zij bij elkaar renden is bestemd voor Rewrite the Future, onze campagne voor beter onderwijs in conflictlanden. En……………… de opbrengst = € 11.500,-

in. Elk jaar zetten we in op een jaarlijkse verhoging van de inkomsten uit eigen fondsenwerving. Hoewel we door de economische crisis onze verwachtingen voor dit verslagjaar hebben moeten bijstellen, zijn de inkomsten ten opzichte van 2008 toch met 6,5% procent toegenomen. Geen slecht resultaat dus.

Vormen van werving In 2009 zijn fondsen geworven door direct mail (mailings en inserts), advertenties, donateurwerving op straat en van deur-tot-deur, e-marketing informatie op de website en speciale fondsenwervende acties, zoals de City-Pier-City en de van Dam-tot-Damloop.

Nieuw in 2009:

Een proef met werving via het inzamelen van mobieltjes. Fondsenwerven via Geef-SMS. Mensen kunnen via een sms’je een bedrag doneren.

Direct mail in 2009

Deze atleten liepen om het hardst, om zoveel mogelijk geld op te halen voor onze onderwijscampagne.

en UNICEF. Sinds de start in 2003 is er wereldwijd in totaal 16.7 miljoen euro opgehaald door IKEA. In 2009 is er in Nederland een record opbrengst van € 171.634,50 opgehaald voor Save the Children Nederland.


Er zijn zeven mailings gestuurd naar onze donateurs. Daarbij houden wij rekening met de wensen van onze donateurs, die kunnen aangeven hoeveel mailings ze per jaar willen ontvangen. De mailings bevatten projectinformatie en een verzoek om het werk van Save the Children financieel te steunen. In 2009 hebben we onder meer aandacht besteed aan onderwijs, noodhulp en gezondheidszorg. In totaal zijn er 185.000 mailpacks verzonden. Er zijn drie prospectmailings verzonden, in totaal 148.545 stuks. 232.500 mailpacks als inserts bij zeven verschillende tijdschriften. De inserts bevatten informatie over ons Rewrite the Future-programma.

4.9 Fondsenwerving & voorlichting

Fondsen en stichtingen

Save the Children werft op verschillende manieren fondsen voor de programma’s. We benaderen hiervoor particulieren, bedrijven, stichtingen en fondsen. Daarbij neemt ook het geven van voorlichting over ons werk een belangrijke plaats

Een belangrijke bron van inkomsten voor Save the Children is de financiële bijdrage van fondsen en stichtingen als de Anna Muntz Stichting, Stichting Mundo Crastino Meliori, de Turing Foundation, Stichting Liberty en Stichting VDU Care. Vanuit hun eigen opdracht en missie dragen zij bij aan de

totstandkoming van de programma’s van Save the Children. Deze bijdrage kan variëren van een bijdrage voor een deel van een programma tot volledige financiering. Een mooi voorbeeld: door de bijdrage van de Turing Foundation hebben we in 2008 het programma ‘Alle jongens en meisjes in Balochistan met plezier naar school’ in Pakistan op kunnen zetten. In 2009 kwam hierop een mooi vervolg: we kregen via de Nederlandse ambassade in Pakistan € 8,8 miljoen om dit succesvolle programma in 2010 op grote schaal uit te rollen.

Samenwerkende Hulporganisaties (SHO) Save the Children is sinds 2009 deelnemer van de Samenwerkende Hulporganisaties (SHO), een samenwerkingsverband van negen Nederlandse hulporganisaties. Bij grote rampen werken deze samen in een Nationale Actie, waaraan ook andere particuliere organisaties deel kunnen nemen als gastorganisatie. Een Nationale Actie heeft als doel om: geld in te zamelen op giro 555, informatie te geven over de humanitaire situatie in het rampgebied, hulp aan mensen in het getroffen gebied zo goed mogelijk af te stemmen met andere (lokale en internationale) organisaties, hulp bieden aan de mensen in het getroffen gebied, samen te rapporteren over de bestedingen van de opbrengst van de Actie.

Nationale Postcode Loterij De Nationale Postcode Loterij is de grootste goede-doelenloterij in Nederland. In de missie van de Postcode Loterij is opgenomen ‘bijdragen aan een schonere en rechtvaardige wereld’. Sinds de oprichting in 1989 heeft de Nationale Postcode Loterij meer dan 256 miljoen euro gedoneerd aan organisaties die zich inspannen voor ontwikkelingssamenwerking en mensenrechten, sociale cohesie en natuur en milieu. Save the Children ontving in 2009 voor een negende keer de jaarlijkse bijdrage van € 500.000. Deze steun van de loterij is van groot belang voor de continuïteit van ons werk.

Draagvlak in Nederland Marieke van Schaik, Managing Director Nationale Postcode Loterij: “Onderwijs is vaak een sleutel tot de oplossing van armoede en geweld in conflictlanden. Buiten lezen en schrijven leren kinderen in een veilige omgeving om hun ervaringen te delen en hun emoties te uiten. Dit maakt kinderen in conflictgebieden meer weerbaar. Save the Children wil de succesvolle programma’s die hiervoor zijn opgezet verder uitbreiden. De Postcode Loterij ondersteunt Save the Children daarom van harte om deze missie te realiseren. “

Particuliere acties Bouw Timo school

De actieve steun en betrokkenheid van onze donateurs en andere geïnteresseerden is steeds weer hartverwarmend . We noemen hier een paar aansprekende voorbeelden:

De Timoschool In mei 2009 is, met enige vertraging, de eerste steen gelegd voor de Timoschool in Tarin Kowt, Uruzgan . De familie Smeehuijzen nam het initiatief tot de bouw van deze school . Tijdens zijn uitzending voor de missie in Uruzgan kwam hun zoon Timo door een aanslag om het leven . Met hem kwamen ook zeven Afghaanse schoolkinderen om . Timo’s ouders wilden iets doen voor de kinderen in Uruzgan en benaderden ons om de bouw van een school te realiseren . De school is nu zo goed als klaar en wordt bij de start van het nieuwe schooljaar in maart 2010 in gebruik genomen . De Junior Kamer Breda en het ROC/ASA in Amersfoort hebben ondermeer bijgedragen aan deze school . Er komt nog steeds geld binnen voor dit doel . Dit geld wordt, in overleg met de familie van Timo, ook ingezet voor ons programma ‘huiskamerklasjes’ in Kandahar .

van kinderen wereldwijd . Twintig procent van de opbrengst van deze boekjes komt ten goede aan ons Rewrite the Futureprogramma .

Reis om de Wereld in een dag In de Kinderboekenweek 2009 is het boek Reis om de wereld in een dag uitgegeven . In dit kinderboek leren we kinderen uit diverse landen kennen en lezen we hoe hun leven eruitziet . De auteur Leonora Farkas heeft de hele wereld afgereisd en op vele plekken gewoond . Nadat zij op 40-jarige leeftijd in Mexico overleed, besloot haar man Marcel Belt haar verhalen in een kinderboek te bundelen . De opbrengst van het boek gaat naar de bouw van klaslokalen in Oeganda .

Een gulle gift Naast het regelmatig doneren, zijn er ook andere mogelijkheden om het werk van Save the Children te steunen . Het vieren van een huwelijk, verjaardag of geboorte is regelmatig aanleiding voor donateurs om het werk van Save the Children over het voetlicht te brengen en vrienden en familie te vragen een donatie te doen in plaats van cadeaus te geven . Donateurs die het werk van Save the Children een warm hart toedragen kunnen er ook voor kiezen een notariële schenking af te sluiten of Save the Children op te nemen in hun nalatenschap . In 2009 besloten twaalf personen tot een notariële schenking en zes personen lieten Save the Children iets na in hun nalatenschap .

Gedichtenbundel ‘Vrede’

Bouw Timo school

In 2009 heeft Rineke Robben de gedichtenbundel Vrede uitgebracht . Deze bundel is net als de bundel Onschuld (2008) een bijzonder fraai vormgegeven full colour boekwerk met schitterende foto’s en korte gedichten . “Vrede is nooit monddood, vrede kent geen radiostilte, maar klinkt als muziek in je oren”, aldus Rineke Robben . Rineke is medeoprichtster van Twinkling Eyes, een organisatie die een bijdrage wil leveren aan het verbeteren van de leefomstandigheden Jaarverslag 2009 | 57

Een stevige basis

5 . Blik op de Toekomst



Blik op de Toekomst Save the Children ontwikkelt zich in een dynamische, moeilijk voorspelbare context. Het wereldwijde economische klimaat, de veranderende veiligheidscondities in programmalanden, maar ook het politieke klimaat in Nederland zijn slechts enkele factoren die van grote invloed zijn op het werk van onze organisatie.

5.1 Een nieuw strategisch meerjarenplan Begin 2011 gaat onze nieuwe meerjarenstrategie van start. De voorbereidingen hiervoor zijn in volle gang. Onze huidige meerjarenstrategie heeft bewezen een gedegen kader te vormen voor onze activiteiten van de afgelopen vijf jaar. Dat was vooral te danken aan het feit dat het plan een duidelijke focus kende en door de hele organisatie werd gedragen. Dit zijn dan ook belangrijke ijkpunten voor het nieuwe plan, waarbij we streven naar continuïteit van het beleid. Er zijn drie belangrijke aandachtsgebieden in de nieuwe strategie van Save the Children Nederland: 1. De veranderingen in ontwikkelingslanden. Het wordt in toenemende mate van belang aan te sluiten op de lokale kennis en mogelijkheden en de ontwikkeling hiervan te stimuleren. 2. Het debat over ontwikkelingssamenwerking in de Nederlandse samenleving. Een belangrijk ijkpunt hier is het recent verschenen rapport van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid Minder pretentie, meer ambitie; ontwikkelingshulp die verschil maakt. Het baart zorgen dat dit rapport vraagtekens zet bij de effectiviteit van juist die werkgebieden waarop Save the Children actief is, die van voorzieningen als onderwijs, drinkwater en gezondheidszorg. 3. De strategie van Save the Children International (zie het Directieverslag). Centrale pijler in deze strategie is meer regie in het werk in ontwikkelingslanden. Wij zullen ons daarbij blijven richten op fragiele staten. Bij dit alles zullen de gevolgen van de economische crisis zich de komende jaren sterk doen voelen. Op de eerste plaats in de landen waar wij werken. Maar het raakt ook de beschikbaarheid van publieke en particuliere middelen

voor de financiering van ons werk. Save the Children stemt de ontwikkeling van de organisatie hierop af en gaat de uitdaging aan. Het is dan ook van belang dat Save the Children Nederland de nieuwe meerjarenstrategie samen met de medewerkers en externe belanghebbenden vorm geeft.

5.2 Programma’s Op het terrein van de programma’s ligt een aantal grote uitdagingen voor ons. De ontwikkelingen rond de Nederlandse betrokkenheid bij Afghanistan en het politieke en veiligheidsklimaat in dat land zullen de kaders scheppen voor de verdere ontplooiing van onze tot dusverre succesvolle programma’s ter plekke. Save the Children stelt zich onafhankelijk op en werkt nauw samen met de lokale organisaties en de plaatselijke bevolking, maar is uiteraard wel gebaat bij een stabiele en veilige omgeving. Dit geldt evenzeer voor ons werk in Pakistan, waar eind 2009 een groot onderwijsprogramma in de regio Balochistan van start is gegaan. Save the Children Nederland kent veel belang toe aan dit programma en de regio Centraal Azië. Daarbij zoeken we naar een efficiënte samenwerking met onze internationale organisatie in deze regio. Save the Children heeft, samen met ZOA Vluchtelingenzorg, HealthNet/TPO en Care Nederland, ingezet op een gecombineerd programma in fragiele Afrikaanse staten: Soedan, de Democratische Republiek Congo, Oeganda, Burundi en Liberia. Voor de financiering doen we een beroep op het Nederlandse Medefinancieringsprogramma (MFS). Dit bundelen van de krachten vond al eerder plaats in het Dutch Consortium voor Uruzgan. Deze samenwerking is geëvalueerd en de verbeterpunten worden meegenomen in dit nieuwe plan van aanpak voor de Afrikaanse staten. Wanneer de financiering wordt toegekend, zullen we extra alert zijn op een goede coördinatie van alle werkzaamheden tussen de hulporganisaties onderling in de genoemde landen. Ook in andere samenwerkingsverbanden zal Save the Children zich de komende jaren actief opstellen en initiatieven tonen. Op het gebied van noodhulp gebeurt dit binnen de Stichting Samenwerkende Hulporganisaties (SHO). Begin januari 2010 vond een gezamenlijke nationale actie plaats ten behoeve

van de slachtoffers van de aardbeving op Haïti. Direct werd gestart met het verlenen van levensreddende hulp en de komende jaren zal Save the Children met gelden vanuit de SHO-actie actief bijdragen aan de wederopbouw van Haïti.

5.3 Onze investeringen Save the Children Nederland zal ook de komende jaren blijven investeren in mensen en middelen. Dit is noodzakelijk om tegemoet te komen aan de eisen die de Nederlandse maatschappij en onze partners in ontwikkelingslanden stellen.We moeten daarbij rekening houden met mogelijke aanpassingen die uit de bovengeschetste ontwikkelingen voortvloeien, waarbij steeds meer onze deskundigheid het verschil zal maken. Op het terrein van draagvlak en financiering vanuit de samenleving heeft Save the Children in toenemende mate te maken met een sterke achterban. Deze achterban kan op verschillende manieren bij ons werk betrokken zijn. Zo zoeken we met ons vrijwilligersprogramma actief naar allerlei mogelijkheden om mensen te betrekken bij ons werk. Ook worden in toenemende mate moderne interactieve middelen, waaronder een goede website en een goed bereikbare donateursservice, van belang. Met onze nieuwe database zetten wij in op het gericht communiceren met onze achterban en wij hopen en verwachten daaruit de voor Save the Children belangrijke steun te verwerven. Ons bedrijvenprogramma ondersteunt dit hele proces, onder andere door enkele veelbelovende nieuwe samenwerkingsverbanden. Met al deze initiatieven ziet Save the Children de toekomst met vertrouwen tegemoet.




Een interview met Charlotte Petri Gornitzka, Secretaris-Generaal van Save the Children International De Zweedse Charlotte Petri Gornitzka geeft sinds 2008 leiding aan het Secretariaat van Save the Children in londen. Onder haar leiding werd een nieuwe strategie geformuleerd. Deze behelst een centrale regie en een strakkere coördinatie van alle activiteiten in het veld. Doel is: ‘Eén Save the Children’, dat wil zeggen een organisatie met één duidelijke focus en heldere doelstellingen. We vroegen Charlotte naar de noodzaak van deze ingrijpende veranderingen. En naar haar persoonlijke drijfveren om voor Save the Children te werken.

Welke voordelen heeft een centraal gestuurde organisatie? Deze nieuwe opzet voorkomt dat we dingen dubbel doen. Het zal ons helpen fondsen nog beter te besteden en brengt de 29 lidorganisaties meer op één lijn. Voortaan gaan we uit van één gezamenlijke visie, missie, strategie en waarden. We bundelen onze expertise en middelen om zo de kwaliteit van onze programma’s te verhogen. Bovendien zal de nieuwe opzet kostenbesparend zijn; waardoor we met hetzelfde budget meer kinderen kunnen bereiken. ‘Eén Save the Children’, wat betekent dit voor de Nederlandse organisatie en haar stakeholders, bijvoorbeeld de donateurs? Bij het realiseren van deze ambitieuze, wereldwijde strategie hebben we de steun van het Nederlandse publiek hard nodig. De komende jaren gaan we nog actiever campagne voeren en fondsen werven. De rol van onze vrijwilligers en bestaande donateurs zal dus belangrijker worden dan ooit. Een centrale afdeling gaat de implementatie van de programma’s voor haar rekening nemen en Save the Children Nederland zal een belangrijke stem hebben in het formuleren van de programma’s. Wat zijn de ambities voor de komende vijf jaar? In onze strategie 2010-2015 hebben we de volgende uitgangspunten geformuleerd:

• Kinderen sterven niet langer aan ziekten die voorkomen kunnen worden. We streven naar een aanzienlijke vermindering van onnodige sterfgevallen onder pas geboren baby’s en jonge kinderen. Onze doelstelling is dat rond 2015 jaarlijks vijf miljoen meer kinderen hun vijfde verjaardag halen. Save the Children zal er alles aan doen om hier een aanzienlijke bijdrage aan te leveren. • Kinderen hebben recht op een gewone jeugd, zelfs in noodsituaties. We zullen snel hulp bieden aan kinderen in noodsituaties, waarmee we in de komende jaren het leven van miljoenen kinderen positief hopen te beïnvloeden. We geven rampenvoorlichting aan dorpsgemeenschappen zodat ze zelfredzaam zijn. • Kinderen krijgen de kans om te leren. Wij garanderen dat steeds meer kinderen, zelfs die kinderen die in conflictgebieden wonen of in noodsituaties verkeren, naar school zullen gaan. We helpen mee om in 2015 circa 60 miljoen kinderen per jaar goed onderwijs te kunnen bieden. En we zullen er alles aan doen om de buitenwereld ervan te doordringen dat kinderen gebaat zijn bij onze hulp op het gebied van onderwijs. • Kinderen zijn veilig voor misbruik, verwaarlozing, uitbuiting en geweld. Wij maken ons sterk voor goede juridische weten regelgeving die kinderen bescherming biedt. We bedenken samen met kinderen, ouders en andere bewoners van de dorpsgemeenschappen methodes om het recht van kinderen op bescherming onder de aandacht te brengen. • Kinderen mogen niet besmet raken met AIDS, of hun ouders verliezen aan deze ziekte. Wij zullen koploper blijven in de zorg voor miljoenen kinderen die hun ouders hebben verloren als gevolg van AIDS en er alles doen om verspreiding van HIV te voorkomen. We willen kinderen, jongeren en gezinnen weerbaarder tegen de ziekte maken.

interview

deze rechten en dragen er zorg voor dat kinderen hun rechten kennen en begrijpen. In 2015 zullen we in meer dan 50 landen kinderrechtenactiviteiten organiseren. Wat voor werk deed u voordat u bij Save the Children kwam? Ik ben begonnen in het onderwijs, gevolgd door tien jaar management consultancy in het bedrijfsleven. Daarna maakte ik de overstap naar de ‘softe’ sector. Voordat ik bij Save the Children Zweden terechtkwam, werkte ik bij het Zweedse Rode Kruis. Eerst als hoofd communicatie en later als adjunctdirecteur. De rode draad in mijn carrière is dat ik mensen graag de kans wil bieden op een menswaardig bestaan. Waarom koos u voor Save the Children als werkgever? Toen ik zelf kinderen kreeg ondervond ik persoonlijk hoe onrechtvaardig kinderen met een handicap worden behandeld. Zelfs in een ontwikkeld land als Zweden. Door deze ervaring kreeg ik steeds meer interesse in een functie bij een organisatie die zich op kinderen focuste. Ik ben in 2003 directeur van Save the Children Zweden geworden en sta sinds 2008 aan het hoofd van de internationale organisatie. Wat beschouwt u als uw grootste succes voor Save the Children? Save the Children Zweden is enorm gegroeid. Daardoor wonnen we aan slagkracht en konden we de kinderrechten wereldwijd hoger op de agenda zetten. Het onderwerp is nu meer in beeld. Daar ben ik trots op. Het was een enorme uitdaging om dat voor elkaar te krijgen, maar we zijn er nog lang niet. We moeten blijven vechten voor langetermijnoplossingen voor kwetsbare kinderen. Wat hoopt u in de komende jaren nog te bereiken? Ik hoop dat wereldleiders naar ons blijven luisteren en doordrongen raken van de noodzaak van een kindvriendelijkere wereld. Een wereld waarin ieder kind zich thuis voelt.

• Kinderen weten waar ze recht op hebben. We vechten voor een omslag in het denken over kinderrechten. We streven wereldwijd naar het veiligstellen en naleven van Jaarverslag 2009 | 61

Een stevige basis

6 . Toezicht en bestuur



Toezicht en bestuur 6.1 Raad van Toezicht

Voorzitter dhr. drs. D.J.M.G. Baron van Slingelandt

Save the Children kent een directie, die de organisatie bestuurt en een Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht bewaart een zekere afstand tot het dagelijks werk van de organisatie om zich te kunnen concentreren op haar verantwoordelijkheid van toezicht houden op de hoofdlijnen van het bestuur en het werk van de stichting. De Raad van Toezicht vergadert periodiek met de directeur en daarnaast onderhoudt de voorzitter van de Raad van Toezicht op meer regelmatige basis contacten met de directeur over de organisatie. Verder krijgt de directie advies van de Raad van Toezicht, of van afzonderlijke leden daarvan.

Geboortedatum

17-7-1946

Bestuurslid tussen

2006-2008

Toegetreden tot Raad van Toezicht

2008

Laatste functie

Lid Raad van Bestuur Rabobank Nederland en tevens Voorzitter Directie Rabobank International

In 2009 kwam de Raad van Toezicht zes maal bijeen. Een vast agendapunt is de relatie met Save the Children International. Bijzondere aandacht ging in 2009 uit naar de ontwikkeling van de nieuwe strategie van Save the Children International voor de jaren 2010-2015 en welke gevolgen dit zal hebben voor Save the Children Nederland en haar nieuwe eigen meerjarenstrategie, die in 2010 zal worden geformuleerd. Gedurende het verslagjaar hebben zowel de Raad van Toezicht als de directie actief deelgenomen aan het strategieproces. Hieruit is een aantal voorstellen naar voren gekomen die van belang zullen zijn voor de nieuwe meerjarenstrategie van Save the Children Nederland. Andere zaken waarover de Raad van Toezicht zich in 2009 heeft gebogen waren de vaststelling van het jaarverslag en de jaarrekening 2009; de evaluatie van en de besluitvorming over de aanstelling van de externe accountant; de voortgang van de organisatie en het bespreken van nieuwe samenwerkingsverbanden. In december 2009 werden het jaarplan en de begroting 2010 besproken en vastgesteld. Verder heeft de Raad van Toezicht zich op de hoogte gesteld van de ontwikkelingen rond de programma’s in ontwikkelingslanden (onder andere op basis van reisverslagen van de directeur); de acute problemen in Soedan; de ontwikkeling van het draagvlak en de particuliere en institutionele inkomsten. In 2009 is de Auditcommissie met haar werkzaamheden gestart. Lid van de Auditcommissie zijn de heren Hollestelle (voorzitter) en Bouwman; zij vergaderen met de directie en de controller. De Auditcommissie bereidt financiële onder-

Nevenfuncties

L id van de Raad van Commissarissen van Talpa Media, IHC Merwede Holland B.V., Kasbank N.V. Lid Adviesraad Kahn Scheepvaart B.V. en Adviesraad Redevco Europe Service B.V.

Secretaris dhr. dr. R. Bouwman Geboortedatum

08-09-1940

Bestuurslid tussen

2002-2008

Toegetreden tot de Raad van Toezicht

2008

Laatste functie

Directeur Shell Nederland

Nevenfuncties

Senior Advisor Shell Nederland Lid van de Advisory Board van de l’École Supérieure de Commerce van Bordeaux

dhr. drs. Z.J. Hollestelle Geboortedatum

12-05-1945

Bestuurslid tussen

2006-2008


2008

Laatste functie

Directeur Kredieten Regio Rotterdam/Den Haag ABN AMRO

Nevenfuncties

Lid college Regenten en Regentessen Weeshuis der Hervormden te Schiedam

mw. B.E.A. Ambags Geboortedatum

06-02-1938

Bestuurslid tussen

2003-2008


2008

Laatste functie

H.M. Ambassadeur te Harare (Zimbabwe)

Nevenfuncties

Vice-voorzitter van het Curatorium van het Afrika Studie Centrum te Leiden

dhr. mr. R.J. Hoekstra Geboortedatum

25-11-1941

Bestuurslid tussen

2002-2008


2008; afgetreden per 31 december 2009

Huidige functie

Lid van de Raad van State

Nevenfuncties

Voorzitter Stichting Academie voor Wetgeving Voorzitter Stichting Bronovo-Nebo Voorzitter Raad van Toezicht Rijksuniversiteit Groningen Lid Raad van Toezicht Hogere Hotelschool Den Haag Voorzitter Klachteninstituut Financiële Dienstverlening Bestuurslid Roosevelt Study Centre


Toezicht en bestuur werpen voor, vergadert met de externe accountant en adviseert de Raad van Toezicht over deze zaken. In 2010 zal de Raad van Toezicht de ontwikkelingen volgen ten aanzien van het opstellen van de meerjarenstrategie 20112015 van de eigen stichting. Ook hiervoor geldt dat de Raad van Toezicht enige afstand houdt van de organisatie en zelf geen directe deelnemer is aan het strategieproces. Uiteindelijk stelt de Raad van Toezicht de nieuwe meerjarenstrategie vast. Leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging of vacatiegelden. Wel mogen zij vergoedingen ontvangen voor gemaakte kosten voor de Stichting. In 2009 bedroegen de kosten € 771. Aan leden van de Raad van Toezicht worden geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Het nieuwe Raad van Toezichtmodel ging september 2008 in, 2009 is dus het eerste volledige jaar waarin dit model functioneerde. In de praktijk blijkt het nieuwe model een verbetering, hoewel het nog op een enkel punt verder moet uitkristalliseren. In 2009 werd dan ook nog geen evaluatie van het functioneren van de Raad van Toezicht uitgevoerd. Dit staat voor 2010 geagendeerd en zal jaarlijks terugkeren.

Samenstelling van de Raad van Toezicht In de statuten is vastgelegd dat de leden van de Raad van Toezicht zelf de nieuwe leden benoemen. Dit gebeurt op basis van een schema van af- en aantreden en volgens de

statuten en de procedure uit het Reglement van de Raad van Toezicht. Daarin is onder meer bepaald dat leden van de Raad van Toezicht geen persoonlijke of financiële banden mogen hebben met de stichting en dat de Raad dient te bestaan uit mensen van verschillende achtergronden met uiteenlopende expertise. Eind 2009 is de heer Hoekstra teruggetreden uit de Raad van Toezicht. In 2010 zal conform het schema de heer Bouwman aftreden. In 2009 zijn voor beide vacatures de profielen geactualiseerd op basis waarvan is begonnen met de oriëntatie voor kandidaten. De werving en selectie krijgt in 2010 zijn verdere beslag. De leden worden aangesteld voor een periode van vier jaar en kunnen vervolgens in beginsel eenmaal worden herbenoemd, in bijzondere gevallen voor een tweede maal.

6.2 Directie Save the Children kent een statutaire directie die de bestuurlijke verantwoordelijkheid draagt. In 2009 bestond de directie uit één directeur. De directeur heeft een arbeidscontract voor onbepaalde tijd. In 2009 bedroegen de bruto salariskosten (inclusief vakantiegeld) € 94.904 (exclusief € 4.347 aan sociale werkgeverslasten). Daarnaast ontving hij een onkostenvergoeding van € 2.700. De pensioenlasten ten behoeve van de directeur bedroegen € 14.266. Het salaris van de directeur

Schema van aan- en aftreden Raad van Toezicht

Raad van Toezicht

Datum Benoeming

Datum Herbenoeming

Datum Aftreden

Dhr. drs. D.M.J.G. baron van Slingelandt

nov-2006

nov-2010

nov-2014

Dhr. drs. Z.J. Hollestelle

jan-2006

jan-2010

jan-2014

Dhr. dr. R. Bouwman

dec-2002

dec-2006

dec-2010

Dhr. mr. R.J. Hoekstra

sep-2002

sep-2006

sep-2010

Mw. B.E.A. Ambags

feb-2003

feb-2007

feb-2011

In 2008 zijn alle leden na een statutenwijziging uit het Bestuur getreden en toegetreden tot de nieuw ingestelde Raad van Toezicht. Besloten is het schema van aan- en aftreden, zoals dat bestond voor het bestuur te handhaven voor de Raad van Toezicht. 64 | Jaarverslag 2009

Directeur dhr. dr. H.S.M. Wierema Geboortedatum:

20 januari 1951

Directeur sinds

01/09/2003

Nevenfuncties

Lid van de Financiering Toetsingscommissie Stichting IntEnt Lid van het Comité van Aanbeveling van Roses for Children/Stichting Roos Lid van het bestuur van de Stichting Samenwerkende Hulporganisaties.

wordt jaarlijks na een evaluatie door de Raad van Toezicht vastgesteld, waarbij net als voor de andere werknemers van Save the Children de functie, op basis van zwaarte en benodigde kennis en ervaring wordt ingedeeld binnen de BBRA-salarisschaal. Het salaris van de directeur valt binnen de Adviesregeling Beloning van Directeuren voor Goede Doelen.

6.3 Verantwoordingsverklaring De Raad van Toezicht herkent in de drie principes van het verantwoordingsmodel, zoals voorgestaan door het CBF, de uitgangspunten van deugdelijk bestuur en onderschrijft deze principes en licht deze als volgt toe.

6.3.1

cheiding toezicht houden, besturen S en uitvoeren

De toezichthoudende taak behoort toe aan de Raad van Toezicht. In de huidige structuur zijn de voorwaarden geschapen voor de scheiding van ‘toezicht’, ‘bestuur’ en ‘uitvoering’. De statuten geven aan de Raad van Toezicht de middelen voor het adequaat kunnen uitvoeren van haar toezichthoudende rol waaronder: de bevoegdheid directieleden te benoemen en te ontslaan, de bevoegdheid de accountant aan te stellen, de instelling van de auditcommissie, de besluitvorming over de statuten, strategische beleidsdocumenten, het Reglement van de Raad van Toezicht en het Directiereglement.

Toezicht en bestuur Het bestuur en de dagelijkse leiding van de organisatie zijn de verantwoordelijkheid van de statutaire directie. De Raad van Toezicht ziet toe op de directie in de uitvoering van deze rollen. Jaarlijks beoordeelt de Raad van Toezicht het functioneren van de directie. Het voorbereiden en uitvoeren van het beleid vindt plaats in het collegiaal werkend managementteam, dat wordt voorgezeten door de directeur, die de eindbeslissingen neemt. De directie fungeert binnen de kaders van de statuten en het directiereglement zoals vastgesteld door de Raad van Toezicht. De directie rapporteert aan de Raad van Toezicht over de voortgang van de organisatie, onder meer via kwartaalrapportages en tijdens vergaderingen van de Raad van Toezicht. Daarnaast onderhouden de voorzitter van de Raad van Toezicht en de directeur regelmatig contact en vindt overleg plaats met individuele leden, o.a. in de auditcommissie die speciaal de financiële voortgang overziet en tijdens het verslagjaar drie maal bijeenkwam.Voor haar eigen functioneren heeft de Raad van Toezicht een reglement. Gedurende het verslagjaar heeft de Raad van Toezicht actief bijgedragen aan de nieuwe meerjarenstrategie van Save the Children International en zich daarbij gericht op de rol die binnen de strategie is weggelegd voor Save the Children Nederland alsmede op de gevolgen die de strategie heeft op de Nederlandse organisatie.

6.3.2 Effectiviteit en efficiency van bestedingen Een voor de Raad van Toezicht belangrijk moment om het gevoerde beleid te evalueren vormt de behandeling van het jaarverslag en de jaarrekening, welke plaatsvindt in aanwezigheid van de accountant. De bevindingen van de auditcommissie en de accountant, alsmede evaluaties en rapportages van andere externe auditoren, die worden aangesteld door partners als ECHO en het Ministerie van Buitenlandse Zaken geven aan het oordeel van de Raad van Toezicht een goede basis. Verbeterpunten die door auditoren naar voren worden gebracht krijgen daarbij aandacht. De Raad van Toezicht concludeert dat de uitvoering van de werkzaamheden en de besteding van gelden hebben plaatsgevonden binnen het mandaat van de stichting. Op het terrein van de fondsenwerving particuliere middelen worden de ambities in hoge mate afgegrendeld door de

CBF-kostennorm van 25% als maximum voor de kosten van fondsenwerving. Voor wat betreft de bestedingen aan uitvoeringskosten heeft de Raad van Toezicht met instemming kunnen vaststellen dat is voldaan aan de interne doelstelling. In deze doelstelling is vastgelegd dat maximaal 12% van de inkomsten besteed mag worden aan uitvoeringskosten. In 2009 lag dit met 7,6% ruim daaronder. De Raad van Toezicht constateert dat het beleggingsbeleid tijdens het verslagjaar zorgvuldig is uitgevoerd. Gekozen wordt voor een defensief beleid ten aanzien van de beleggingen, voornamelijk in obligaties en deposito’s, waarmee tevens directe beleggingen in controversiële bedrijven of activiteiten worden vermeden. Voor het verslagjaar kan worden vastgesteld dat belangrijke stappen zijn gezet in de professionalisering van de organisatie, iets wat onderstreept wordt door het behalen van het certificaat ISO 9001:2008. De stappen zijn ook geconstateerd door de externe auditors en in hun rapportages opgenomen. Daarbij hebben de kosten en baten van de organisatie zich evenwichtig ontwikkeld. In april 2009 heeft de Raad van Toezicht de jaarrekening en het jaarverslag 2008 vastgesteld. In december heeft de Raad van Toezicht het jaarplan met de begroting 2010 vastgesteld. De plannen passen binnen het strategisch meerjarenplan 2006-2010, waarbij de kosten/baten verhouding en de ontwikkeling van inkomsten en uitgaven, de capaciteitsopbouw van de organisatie en het beheersen van effectiviteit en efficiency voldoende aandacht krijgen.

6.3.3

Omgang met belanghebbenden

Aandacht voor de vele belanghebbenden waarmee Save the Children werkt, is een sleutelvoorwaarde voor het succes van het werk. Niet alle communicatie kan direct plaatshebben, soms is een tussenschakel onvermijdelijk. Dit geldt voor de doelgroep, kinderen en hun ouders, die worden bereikt via de veldkantoren van Save the Children en onze partnerorganisaties. Via rapportages, overleg in onder andere veldbezoeken met veldkantoren, partnerorganisaties en andere organisaties en instellingen, waaronder lokale overheden, onderhoudt Save the Children Nederland de relaties met deze belanghebbenden.

In evaluatierapporten van de programma’s wordt de samenwerking met belanghebbenden betrokken en meegenomen bij nieuwe activiteiten. Onze donateurs, vrijwilligers en anderen die in ons werk geïnteresseerd zijn geven legitimiteit en een financiële basis aan het werk van Save the Children. Dit wordt verder versterkt door het vertrouwen van institutionele donoren als het Ministerie van Buitenlandse Zaken, de Europese Unie en de bijzondere band met de Nationale Postcode Loterij. De vensters voor communicatie en informatieverstrekking van een netwerkorganisatie zoals Save the Children moeten wijd open staan. Save the Children geeft dit vorm via de website en het internet, nieuwsbrieven, het jaarverslag en op maat gemaakte rapportages. De Raad van Toezicht ziet toe op en hecht aan de zorgvuldige communicatie met belanghebbenden, onder meer door een klachtenregeling en het beleid m.b.t. fraude. De Raad van Toezicht constateert dat het aantal donateurs groeiende is en ziet hierin een indicatie dat het contact met donateurs goed verloopt. Het betrekken van belanghebbenden zal in de toekomst zeker verdere aandacht vergen, onder meer door de inzet van internet. Het aantal bezoekers van de website van Save the Children is daarbij een graadmeter voor de belangstelling vanuit de samenleving. Save the Children krijgt steeds meer steun vanuit het bedrijfsleven en particuliere stichtingen. Vaak leidt dit tot win-win situaties. Bedrijven kunnen hun ambities op het vlak van maatschappelijk verantwoord ondernemen invullen en dit naar buiten toe uitdragen. Save the Children op haar beurt ontvangt financiering waarmee het de eigen doelstellingen kan nastreven. De economische recessie zal mogelijk druk op dit type samenwerkingsverbanden leggen. De Raad van Toezicht constateert met instemming dat Save the Children in toenemende mate ook via de media haar belanghebbenden en het publiek in het algemeen bereikt. Andere wegen zijn deelname aan bijeenkomsten, dialoog met partners, lidmaatschap van brancheorganisaties, en vooral ook een actieve jongerenparticipatie op diverse terreinen van het werk. Save the Children hecht aan de feedback die komt vanuit belanghebbenden en de samenleving, ook al is deze kritisch. Suggesties of klachten worden zorgvuldig afgehandeld, en waar dat aan de orde is worden lessen geleerd. Jaarverslag 2009 | 65

Een stevige basis

7 . Organisatie en personeel

foto: aleksandra babic-golubovic


Organisatie en personeel 7.1 Structuur

Organogram Save the Children per 31 december 2009

Save the Children Nederland bestaat uit drie afdelingen: Programma’s, Communicatie & Marketing en Algemeen.

Raad van Toezicht

De afdeling Programma’s is primair belast met de hoofddoelstelling: het verbeteren van leefomstandigheden van kinderen wereldwijd. Deze afdeling initieert en monitort alle programma’s. Daarnaast onderhoudt de afdeling ook het contact met de veldkantoren, die de werkzaamheden in de programmalanden uitvoeren, en de institutionele financiers. De afdeling Communicatie & Marketing draagt verantwoordelijkheid voor alle uitingen naar publiek, media en private donoren. Zij geeft daarmee inhoud aan de statutaire doelstelling van het geven van voorlichting ten behoeve van kinderen in moeilijke omstandigheden. De afdeling Algemeen bestaat uit het secretariaat en de financiële administratie. De afdeling is voorwaardenscheppend voor de andere twee afdelingen en ondersteunt de Raad van Toezicht, de directeur en de andere afdelingen op (financieel) administratief en secretarieel gebied.

Directie Directeur

Secretariaat

Financiële Administratie

Directieassistent Management Assistent

Controller Boekhouder Financieel administratief medewerker

Afdeling Programma’s

Afdeling Communicatie & Marketing

Manager Afdeling Programma’s 7 Programma Managers (1 via detachering) 2 Financieel Programma Managers

Overzicht aantal werknemers en FTE’s

2009

2008

Verschil

Gemiddeld aantal medewerkers

23,4

20,1

3,3

Gemiddeld aantal fulltime equivalenten

19,6

16,8

2,8

Aantal medewerkers ultimo verslagjaar

24

21

3

Aantal fulltime equivalenten ultimo verslagjaar

19,9

17,5

2,4

Eind 2009 was één detacheringkracht (0,8 FTE) ingehuurd. De toename in de personele bezetting in 2009 ten opzichte van 2008 is toe te schrijven aan de groei in activiteiten.

Manager Afdeling Communicatie & Marketing Voorlichter 3 Medewerkers Communicatie en Marketing Coördinator Vrijwilligers- en Scholenprogramma Assistent C&M Medewerker Donateurservice

7.2 Directie en managementteam De directeur staat aan het hoofd van het managementteam. Het team bestaat uit de managers van de afdeling Programma’s en van de afdeling Communicatie en Marketing, de controller en de directieassistent. Het managementteam vergadert twee keer per maand en bespreekt onder meer de begroting, de jaarplannen, het personeelsbeleid, de periodieke managementinformatie, evaluaties van het werk, Jaarverslag 2009 | 67

Organisatie en personeel nieuwe initiatieven en organisatietrajecten, het verloop en de voortgang van de werkzaamheden, de samenwerking met Save the Children International, de kwartaalrapportages en andere rapportages, het Midterm Review, de jaarrekening en het jaarverslag. De managementrapportages worden geëvalueerd en vergeleken met het jaarplan en de begroting. Op basis van de bevindingen stuurt het managementteam, waar noodzakelijk en mogelijk, processen bij om uitvoering van de plannen te realiseren.

7.3 Personeelsbeleid Het personeelsbeleid van Save the Children Nederland is gericht op het formeren van een kwalitatief sterk en evenwichtig team. We zorgen ervoor dat medewerkers intern goed worden ingewerkt en we stimuleren hen deel te nemen aan relevante (kennis)netwerken. Een aantal medewerkers doet ervaring op tijdens dienstreizen. Medewerkers verbeteren elkaar door het systeem van ‘checks and balances’ dat in alle lagen van de organisatie is doorgevoerd. Minimaal een keer per jaar voeren de managers met iedere medewerker functioneringsgesprekken, waarin de inhoud en uitvoering van het takenpakket tegen het licht worden gehouden en de mogelijkheden en noodzaak van bijscholing worden besproken. Het team bestaat uit een evenwichtige mix van ervaren mensen en jong talent, die zowel zelfstandig als in teamverband goed functioneren. Voorts wordt gestreefd naar evenwicht van functies voor hoog- en laag opgeleiden.

Werving en selectie Bij het aanstellen van nieuw personeel volgt Save the Children een wervings- en selectieprocedure. Hierin is onder meer vastgelegd hoe en door wie de keuze voor een kandidaat wordt gemaakt en hoe het inwerken van een nieuwe collega is geregeld. Als een arbeidscontract afloopt, volgt een beoordeling op basis waarvan een medewerker al dan niet een vervolgcontract wordt aangeboden.


Personeelsoverleg

Vertrouwenspersoon

De medewerkers komen twee maal per jaar bijeen voor een personeelsoverleg waarin zaken van algemeen belang door de medewerkers aan de orde gesteld kunnen worden. Gezien haar omvang kent Save the Children geen formele personeelsvertegenwoordiging.

Save the Children kent een interne onafhankelijke vertrouwenspersoon. Medewerkers kunnen conform het interne protocol bij de vertrouwenspersoon terecht voor vragen of klachten over ongewenst gedrag of andere zaken die zij binnen de organisatie aan de orde willen stellen.

Arbeidsvoorwaarden Save the Children kent een arbeidsweek van 38 uur. Bij een fulltime aanstelling hebben medewerkers recht op 190 vakantie-uren per kalenderjaar. Het vakantiegeld bedraagt 8% van het brutosalaris en wordt jaarlijks uitgekeerd in de maand mei. Save the Children kent geen eindejaarsuitkering. Reiskosten voor het woon-werkverkeer worden afhankelijk van het type arbeidscontract (tijdelijk of vast) en de salarisschaal vergoed. Save the Children hanteert de indeling van de BBRA-salarisschalen (de schalen voor rijksambtenaren) maar volgt een bescheidener pakket dan de BBRA. De aanpassingen die in 2009 voor de salarissen van rijksambtenaren zijn doorgevoerd, zijn door Save the Children overgenomen. De functies worden zoveel mogelijk brancheconform ingedeeld. Bij het bepalen van de periodiek binnen de schaal wordt onder meer rekening gehouden met de leeftijd en ervaring van de werknemer. Jaarlijks beoordeelt de beloningscommissie, bestaande uit de directeur en de controller, voor iedere werknemer de indeling. Save the Children biedt werknemers de mogelijkheid een spaarloon- en levensloopregeling af te sluiten. Het pensioen van de werknemers van Save the Children wordt opgebouwd bij het bedrijfstakpensioenfonds PGGM en betreft een middelloonregeling. De stichting draagt 75% bij aan de pensioenpremie van haar werknemers.

7.4 Gedragscodes en kwaliteitsstandaarden Neutrale hulpverlening Bij de uitvoering van noodhulpprogramma’s richt Save the Children zich naar de gedragscode van het Internationale Rode Kruis, waarin is opgenomen dat de hulpverlening neutraal dient te zijn. Ook onderschrijft Save the Children het Sphere Project dat de minimumstandaarden weergeeft waaraan moet worden voldaan bij hulpverlening na rampen. Wat betreft de correcte omgang met kinderen hanteert Save the Children de Child Protection Policy van Save the Children International. Er wordt aan alle medewerkers, vrijwilligers en ook andere relaties gevraagd deze gedragscodes te onderschrijven. De vertrouwenspersoon heeft het mandaat om te rapporteren over de naleving van de Child Protection Policy.

CBF-keurmerk Op bestuurlijk vlak committeert Save the Children zich aan de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen (Code Wijffels) uit 2005. Hierin staan zaken beschreven als de verhouding tussen bestuur en het toezicht op organisaties. Sinds 2008 is de code vervlochten met het reglement van de Centraal Bureau Fondsenwerving dat verantwoordelijk is voor het afgeven van het keurmerk voor goede doelen. Save the Children draagt het keurmerk sinds 1999.

Gezondheidsaspecten Save the Children heeft een overeenkomst met Achmea Arbo op het vlak van ziekteverzuim. Ook wordt Achmea Arbo ingeschakeld voor advies over het handhaven van een gezonde werkomgeving. Het ziekteverzuimpercentage in 2009 bedroeg 3,2%, tegenover 8,1% in 2008. De afname is in grote mate toe te schrijven aan het feit dat in tegenstelling tot 2008 de organisatie in 2009 niet werd geconfronteerd met langdurig ziekteverzuim.

ISO 9001:2008 Save the Children streeft naar een hoge standaard van kwaliteitsmanagement. Hiermee proberen we voortdurend onze werkwijze efficiënter te maken en de tevredenheid van onze belanghebbenden te verbeteren. Om het kwaliteitsmanagementsysteem te toetsen onderging de organisatie in december 2009 / januari 2010 een audit door een erkend ISO-certificeerder. Het certificaat werd in februari 2010

Organisatie en personeel toegekend, waarmee Save the Children formeel voldoet aan de internationaal erkende norm ISO 9001:2008 voor kwaliteitsmanagement.

Gunstige ANBI-regeling Save the Children beschikt sinds de invoering in januari 2008 over een ANBI-verklaring. De verklaring garandeert dat de belastingdienst Save the Children erkent als Algemeen Nutbeogende Instelling, hetgeen fiscale voordelen heeft voor zowel Save the Children als voor onze donateurs.

Geen ongewenste werving Save the Children wil voorkomen dat mensen tegen hun wil per post of telefoon door Save the Children worden benaderd. De laatste jaren heeft Save the Children geen gebruik gemaakt van actieve telefonische wervingsmethodes. Save the Children en onze partnerorganisaties zijn aangesloten bij Stichting Postfilter die door zelfregulering ongewenste fondsenwervingspots tegengaat. Save the Children heeft geen interne gedragscode voor fondsenwerving.

Nieuwe codes en keurmerken Save the Children stelt zich onder meer door haar lidmaatschap van de brancheverenigingen Partos en de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI) op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen op het gebied van gedragscodes en keurmerken. Save the Children participeert binnen Partos en de VFI in discussies over dit onderwerp.

7.5 Beleidscyclus Save the Children kent een beleidscyclus die uiteen valt in een meerjarencyclus en een jaarcyclus. De meerjarencyclus omvat de hoofdpunten van het beleid voor een periode van vijf jaar. In de jaarcyclus worden, op basis van het meerjarenbeleid, concrete (deel)plannen opgesteld. Over de uitgevoerde plannen wordt na afloop verantwoording afgelegd. In de meerjaren- en jaarcyclus staat ook beschreven hoe de inkomsten van Save the Children zijn verdeeld over de verschillende beleidsterreinen en hoe de stichting er financieel voorstaat. foto: ton bugge


Organisatie en personeel Meerjarencyclus

Jaarcyclus

De meerjarenbeleidscyclus bij Save the Children bestaat uit de volgende onderdelen: strategisch meerjarenplan met meerjarenraming over een periode van vijf jaar, jaarlijkse tussentijdse evaluatie, eindevaluatie in het laatste jaar van de cyclus.

De jaarcyclus bij Save the Children bestaat uit de volgende onderdelen:

Strategisch meerjarenplan en meerjarenraming

Jaarplan met begroting

Het strategisch meerjarenplan is de beschrijving van de strategische visie en keuzes van de stichting en bevat een globale aanduiding van de wijze waarop deze worden nagestreefd, en een meerjarenraming. Het huidige strategisch meerjarenplan loopt van 2006 tot en met 2010. Er is vastgelegd dat Save the Children zich moet ontwikkelen tot een organisatie die: zich specialiseert op het thema ‘onderwijs aan kinderen in conflictgebieden’, zowel kwantitatief als kwalitatief groeit, werkt aan capaciteitsversterking bij lokale partners, tezamen en complementair met andere organisaties werkt.

Het jaarplan is gebaseerd op het strategisch meerjarenplan en op actuele informatie en ontwikkelingen. In dit jaarplan zijn concrete werkplannen en een begroting voor het komende kalenderjaar opgenomen. Alle afdelingen zijn betrokken bij het opstellen van het jaarplan, wat het draagvlak voor de plannen en de verantwoordelijkheid om deze te realiseren aanzienlijk versterkt. De plannen zijn nauw verweven met de jaarbegroting, die onderdeel is van het jaarplan. Het jaarplan wordt door de directie goedgekeurd en vervolgens vastgesteld door de Raad van Toezicht.

Jaarlijkse evaluatie In het laatste kwartaal van het jaar wordt het jaarplan van het komende jaar opgesteld. In dit proces worden de tot dan toe behaalde resultaten in kaart gebracht en kritisch vergeleken met het strategisch meerjarenplan. Zo nodig vindt bijstelling plaats van het strategisch meerjarenplan en de meerjarenraming. Het managementteam bespreekt en analyseert de bevindingen, waarna de directeur rapporteert aan de Raad van Toezicht.

Eindevaluatie In het laatste jaar van de cyclus evalueren het managementteam en de Raad van Toezicht de resultaten van het strategisch meerjarenplan en de meerjarenraming. De conclusies uit deze evaluatie worden meegenomen in het nieuw op te stellen strategisch meerjarenplan.


over mogelijke verbeteringen en de opvolging van de gemaakte afspraken.

Eindevaluatie, jaarverslag en jaarrekening jaarplan met begroting, tussentijdse rapportages, eindevaluatie, jaarverslag en jaarrekening.

Tussentijdse rapportages Het managementteam bespreekt de managementrapportages die per maand en per kwartaal worden opgeleverd. Deze rapportages bevatten een aantal vaste thema’s, zoals de voortgang van lopende programma’s, nieuwe programma’s, donateurs, ziekteverzuim en inkomsten en uitgaven van de organisatie. Op basis van de managementrapportages brengt de directeur per kwartaal verslag uit aan de Raad van Toezicht. Halverwege het jaar vindt de Midterm Review plaats. Tijdens deze Review bespreekt het managementteam de voortgang van het jaarplan. De Midterm Review is een toetsingsinstrument om achterblijvende prestaties te traceren en om nieuwe impulsen te geven aan het realiseren van de doelstellingen. Zo nodig worden doelstellingen tijdens de Midterm Review bijgesteld. Rond het Midterm Review vindt tevens de Management Review plaats. Tijdens het Management Review wordt gekeken naar onder meer de kwaliteit van de werkprocessen, de risico’s van de organisatie en de tevredenheid van onze belanghebbenden. Vervolgens worden er afspraken gemaakt

Aan het eind van het jaar vindt een evaluatie plaats van de in het jaarplan vastgelegde doelstellingen. Op basis van de voorlopige cijfers bespreekt het managementteam onder meer de resultaten van het afgelopen kalenderjaar. Ook zoekt het team naar de oorzaken van eventueel niet behaalde doelstellingen. De bevindingen worden vastgelegd in een interne jaarrapportage. Gesignaleerde zwakheden of ongewenste uitkomsten worden meegenomen bij het opstellen van het eerstkomende jaarplan. De cyclus wordt afgesloten met het jaarverslag en de jaarrekening. Beide verschijnen in het voorjaar. In het jaarverslag legt Save the Children publiekelijk verantwoording af over het gevoerde beleid en de resultaten. De jaarrekening geeft een overzicht van de financiële situatie en toont een eindafrekening afgezet tegen de begroting. Jaarverslag en jaarrekening worden door de Raad van Toezicht vastgesteld na goedkeuring door de directie. De jaarrekening wordt na controle door een accountant voorzien van een accountantsverklaring.

7.6 Risicobeleid Het werk van Save the Children brengt onvermijdelijk een aantal risico’s met zich mee. Om beter in te kunnen spelen op de risico’s zijn we in 2009 gestart met het in kaart brengen van de risico’s in een risicomatrix, en het benoemen van de instrumenten om er beleid op te voeren.Via onder meer de kwartaalrapportage en de Management Review beoordeelt het managementteam of de matrix nog actueel is en of het beleid dient te worden bijgesteld.

Operationele risico’s Operationele risico’s kunnen ontstaan wanneer de juiste middelen en mensen ontbreken. Dit is een wezenlijk risico gezien de vaak zware omstandigheden waarin Save the Children haar werk verricht. Ook door externe factoren

Organisatie en personeel kunnen vertragingen ontstaan bij het werk of kunnen programma’s noodgedwongen worden stopgezet . Save the Children spant zich in om de operationele risico’s te beheersen door een zorgvuldige programmaplanning op basis van goede assessments . Ook wordt de voortgang van de programma’s bewaakt door nauwkeurige monitoringprocedures .

Financiële risico’s Door de aard van het werk loopt Save the Children ook financiële risico’s. Juist in conflictgebieden is het vaak onzeker of het geld kan worden besteed zoals gepland . Risicospreiding is daarom belangrijk . Dit geldt voor de verdeling van programma’s over verschillende kernregio’s en over verschillende thema’s . Maar het geldt ook voor een spreiding van inkomsten . Save the Children draagt er zorg voor dat de inkomsten uit verschillende bronnen afkomstig zijn, waarbij wordt gestreefd naar het aangaan van langetermijnrelaties . Dit komt tot uitdrukking in de meerjarenovereenkomsten met institutionele financiers als het Ministerie van Buitenlandse Zaken en de Europese Unie en de relatie met de Nationale Postcode Loterij . Ook bij particuliere fondsenwerving ligt de nadruk op het aangaan van structurele relaties; dat wil zeggen het werven van mensen, instellingen en bedrijven die periodiek willen doneren . Save the Children kent een fraudeprotocol waarin is vastgelegd hoe moet worden gehandeld als er een verdenking van fraude bestaat . Fraude met de ter beschikking gestelde middelen wordt onder andere tegengegaan door het mechanisme van ‘checks and balances’, waarbij medewerkers de verantwoordelijk heid hebben elkaar te controleren en waarbij niemand geheel zelfstandig uitgaven kan doen . Uitvoering van externe accountantscontroles van de lopende projecten en de jaarlijkse accountantscontrole op het kantoor in Den Haag dragen eveneens bij aan een juiste verantwoording van de inkomsten en bestedingen . Veldkantoren hebben hun eigen fraudeprotocol dat deel uitmaakt van een uitgebreid procedurehandboek .

Reputatie risico´s Save the Children Nederland hecht aan haar goede naam die mede bepaald en bevorderd wordt door het werk dat

wordt verricht door de zusterorganisaties . Het werken met 29 organisaties in 120 landen verhoogt echter ook het risico op reputatieschade . Door de grote omvang van de organisatie is de kans op een falend programma ergens ter wereld reëel . Dit kan directe consequenties hebben voor Save the Children International en daarmee ook afbreuk doen aan de goede naam en reputatie van Save the Children Nederland . Het werken met partners in de verschillende programmalanden brengt eveneens met zich mee dat Save the Children Nederland afhankelijk is van anderen . Dit risico wordt beheerst door strenge selectieprocedures bij het kiezen van partners, door het onderhouden van langdurende samenwerkingsrelaties, door duidelijke contractafspraken en door regelmatige monitoringsprocessen .

Risico van machtsmisbruik Een speciaal aspect van het werken met kinderen is het risico van (machts)misbruik ten opzichte van kinderen . Om dit risico het hoofd te bieden heeft Save the Children de Child Protection Policy opgesteld waarin nauwkeurig staat beschreven welke omgangsvormen medewerkers en partners van Save the Children in acht nemen bij direct contact met kinderen . Daarnaast zijn maatregelen opgenomen ter voorkoming van situaties waarin volwassenen in een machtspositie ten opzichte van kinderen kunnen komen . Medewerkers en andere betrokkenen dienen de Child Protection Policy te onderschrijven . Via een jaarlijkse zelfcontrole wordt dit up-to-date gehouden .

Politieke risico´s Save the Children is een onafhankelijke en neutrale organisatie en is van mening dat kinderrechten, zoals het recht op onderwijs en het recht op gezondheidszorg, geïmplementeerd moeten worden in het beleid van overheden . In de praktijk werkt Save the Children dan ook samen met overheden, zowel op lokaal, regionaal als nationaal niveau . De regimes in de programmalanden staan echter niet zelden bekend als ondemocratisch, ondeskundig of corrupt . Werken in landen met dubieuze overheden gebeurt daarom uiterst behoedzaam en met nadruk op het neutrale karakter van Save the Children, waarbij actief gezocht wordt naar betrouwbare netwerken en relatiepatronen .


Veiligheidsrisico´s Save the Children opereert vaak in instabiele landen of conflictgebieden. Veel programma’s van Save the Children worden uitgevoerd in crisisgebieden en vinden plaats onder moeilijke omstandigheden . Save the Children kent een streng veiligheidsprotocol dat voldoet aan de eisen van de Verenigde Naties en zorgdraagt voor de veiligheid van de werknemers . Het veiligheidsprotocol maakt het mogelijk om activiteiten te ontplooien in bijvoorbeeld de Palestijnse Gebieden, Afghanistan of de Democratische Republiek Congo .


Een stevige basis

8 . Verkorte jaarrekening



Verkorte jaarrekening Dit is een verkorte versie van de jaarrekening. De volledige jaarrekening is beschikbaar via www.savethechildren.nl en de jaarrekening kan ook telefonisch worden opgevraagd bij het secretariaat op het telefoonnummer 070 - 338 44 48. De jaarrekening presenteert de financiële gegevens van Stichting Save the Children Nederland.

Balans (bedragen in euro’s)

De jaarrekening 2009 is opgesteld overeenkomstig de RJ 650 Fondsenwervende instellingen. Bij het opstellen van de jaarrekening is tevens rekening gehouden met de richtlijnen van het CBF.

Vlottende activa

Gebruik van schattingen. De opstelling van de jaarrekening vereist dat de directie oordelen vormt en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van deze schattingen. De schattingen en onderliggende veronderstellingen worden voortdurend beoordeeld. Herzieningen van schattingen worden opgenomen in de periode waarin de schatting wordt herzien en in toekomstige perioden waarvoor de herziening gevolgen heeft.

31 december 2009

31 december 2008

26.531

17.981

26.531

17.981

737.089

1.149.095

1.201.337

1.270.273

541.989

389.979

Effecten

2.507.030

2.089.281

Liquide middelen

7.096.065

6.955.519

12.083.510

11.854.147

12.110.041

11.872.128

Continuïteitsreserve

1.918.043

1.783.961

Bestemmingsreserve projecten

1.241.780

1.226.081

ACTIVA Vaste activa

Materiële vaste activa

Nog te ontvangen subsidies Vooruitbetaalde subsidies Overige vorderingen en overlopende activa

PASSIVA Reserves en fondsen Reserves

Bestemmingsreserve financiering activa Vrij besteedbare reserve

26.531

17.981

454.477

281.515

3.640.831

3.309.538

Fondsen

Bestemmingsfondsen

373.379

620.811

4.014.210

3.930.349

Vooruitontvangen subsidies

4.947.635

5.520.366

Nog te betalen subsidies

2.856.249

2.171.688

Kortlopende schulden

Overige schulden en overlopende passiva

291.947

249.725

8.095.831

7.941.779

12.110.041

11.872.128


Verkorte jaarrekening Staat van baten en lasten (bedragen in euro’s)

Kasstroomoverzicht (bedragen in euro’s) 2009

begroting 2009

2009 2008

BaTEN Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit gezamenlijke acties Baten uit acties van derden Subsidies van overheden en anderen Baten uit beleggingen Overige baten

Som der baten

Ontvangen uit acties van derden 2 .841 .636

2 .952 .960

2 .666 .834

-

-

210 .527

503 .787

708 .400

714 .917

11 .245 .665

11 .101 .600

8 .483 .366

300 .493

184 .650

274 .925

19 .622

-

-

14.911.203

14.947.610

12.350.569

laSTEN Besteed aan doelstellingen

Structurele hulp

7 .060 .209

7 .433 .641

3 .032 .306

Noodhulp

5 .454 .335

5 .198 .230

6 .728 .534

Voorlichting en bewustmaking

1 .142 .093

1 .274 .659

1 .051 .353

13.656.637

13.906.530

10.812.193

Werving baten

Kosten eigen fondsenwerving Kosten acties derden Kosten subsidies van overheden en anderen Kosten van beleggingen

Kosten beheer en administratie

Som der lasten Resultaat

Ontvangen subsidies

624 .489

687 .202

596 .524

6 .365

6 .700

8 .550

109 .577

114 .730

91 .305

5 .461

5 .650

41 .688

745.892

814.282

738.067

424.813

530.490

396.539

14.827.342

15.251.302

11.946.799

83.861

-303.692

403.770

Ontvangen uit eigen fondsenwerving

2008

11 .084 .941

10 .091 .381

504 .233

714 .917

2 .783 .627

14.372.801

3 .054 .148

13.860.446

Projectbetalingen

-11 .949 .394

-10 .059 .359

Algemene uitgaven

-2 .023 .044

-1 .823 .762

Kasstroom uit operationele activiteiten

Aangekochte obligaties

-13.972.438

-11.883.121

400.363

1.977.325

-429 .645

-

Ontvangen interest

231 .794

254 .652

Betaalde interest en bankkosten

-36 .115

-26 .499

Kasstroom uit beleggingen

Investeringen materiële vaste activa

-233.966 -25 .851

228.153 -6 .388

Kasstroom uit investeringen

-25.851

-6.388

Toename / afname liquide middelen

140.546

2.199.090

Liquide middelen 1 januari

6 .955 .519

4 .756 .429

Liquide middelen 31 december

7 .096 .065

6 .955 .519

140.546

2.199.090

Resultaatbestemming Mutatie Continuïteitsreserve Mutatie Bestemmingsreserve projecten Mutatie Bestemmingsreserve financiering activa Mutatie Vrij besteedbare reserve Mutatie Bestemmingsfondsen

134 .082

246 .810

15 .699

136 .841

8 .550

-9 .266

172 .962

-189 .187

-247 .432

218 .572

83.861 74 | Jaarverslag 2009

403.770


Verkorte jaarrekening Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling BALANS Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd op aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen, die zijn gebaseerd op een geschatte economische levensduur van drie jaar voor computerapparatuur en vier jaar voor de overige activa.

Financiële instrumenten Financiële instrumenten omvatten handels- en overige vorderingen, obligaties, geldmiddelen, handelsschulden en overige te betalen posten. Financiële instrumenten worden bij de eerste opname verwerkt voor reële waarde. Na de eerste opname worden financiële instrumenten (met uitzondering van obligaties) gewaardeerd voor de geamortiseerde kostprijs op basis van de effectieve rentemethode. Obligaties worden na eerste verwerking gewaardeerd op aflossingswaarde of op lagere marktwaarde. Het beleggingsbeleid van Save the Children heeft als uitgangspunt om de hoofdsom te behouden en is hiermee aan te merken als defensief. Dit is vastgelegd in het vermogens- en beleggingsbeleid van de Stichting.

Activa en passiva in vreemde valuta De activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend in euro’s tegen de wisselkoers per balansdatum. De koersresultaten worden onder de overige baten en lasten opgenomen.

Reserves en fondsen:

STAAT VAN BATEN EN LASTEN Baten

Continuïteitsreserve

Giften en baten uit hoofde van mailingen worden verantwoord in het jaar waarin deze zijn ontvangen.

Deze reserve is gevormd conform de aanbeveling van de Commissie Herkströter en dient als buffer, zodat de activiteiten van Save the Children enige tijd kunnen worden voortgezet bij financiële tegenslagen. Het betreft met name de risico’s van fluctuerende en/of tegenvallende inkomsten of onvoorziene kosten in de exploitatie. De reserve mag conform bovengenoemde richtlijn maximaal anderhalf maal de jaarlijkse kosten van de werkorganisatie bedragen. Als kosten van de werkorganisatie worden aangemerkt: directe wervingskosten en uitvoeringskosten. Bij het bepalen van deze reserve wordt door de Directie uitgegaan van de gemiddelde kosten werkorganisatie over het verslagjaar en de begrote kosten werkorganisatie komend boekjaar. De opgebouwde reserve voldoet hieraan. De Directie streeft ernaar de reserve op peil te houden met éénmaal het niveau van de kosten van de werkorganisatie.

De opbrengsten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de aard en omvang betrouwbaar kan worden vastgelegd. Opbrengsten van de NPL en de SHO worden verantwoord in het jaar van ontvangst van de middelen. Subsidies worden verantwoord als baten in het jaar waarin de bestedingen, waarop de subsidies betrekking hebben, plaatsvinden. Bijdragen van derden voor specifieke projecten die aan het einde van het desbetreffende jaar nog niet zijn besteed, worden verantwoord in het bestemmingsfonds projecten.


Bestedingen

Deze reserve betreft het deel van het vermogen dat door de Directie reeds is aangemerkt voor bepaalde projecten en voorlichtingsactiviteiten. Deze uitgaven zijn niet in rechte afdwingbaar. Daarnaast heeft Save the Children een Reserve voor Noodhulp, zodat er direct gehandeld kan worden in geval van acute noodsituaties. De voorwaarden om gebruik te maken van deze reserve liggen vast in het protocol Reserve voor Noodhulp.

Bestedingen van projecten gefinancierd met NPL en/of SHO middelen worden toegerekend conform de contractwaarde. Bestedingen van overige langlopende projecten worden verantwoord conform de gerealiseerde projectbestedingen in het boekjaar.

Overige baten en lasten Bestemmingsreserve financiering activa

Overige activa en passiva

Deze reserve dient ter financiering van activa in het kader van de bedrijfsvoering. De hoogte van de reserve is gelijk aan de boekwaarde van de materiële vaste activa.

De overige activa en passiva worden opgenomen tegen de nominale waarde.

Vrij besteedbare reserve

De overige baten en lasten worden toegerekend aan de periode waarop deze betrekking hebben.

KASSTROOMOVERZICHT Het kasstroomoverzicht is opgesteld op basis van de directe methode.

Dit deel van het vermogen is vrij beschikbaar ter besteding aan de doelstelling.

Bestemmingsfondsen Dit betreft de middelen die door derden voor een specifiek doel zijn bestemd.


Verkorte jaarrekening Toelichting op de balans (bedragen in euro’s) 31 december 2009

Liquide middelen

31 december 2008

31 december 2009

31 december 2008

Effecten

Spaarrekeningen

3.352.000

4.057.170

De effectenportefeuille bestaat uit de volgende obligaties:

Korte termijn deposito’s

2.050.000

2.142.364

Kas en overige banken girorekeningen

1.694.065

755.985

7.096.065

6.955.519

EUR 397.000 VAR ABN AMRO bank

393.030

373.180

EUR 391.000 4,500% Nord LDBK

391.000

391.000

EUR 385.000 5,000% Kreditanst

385.000

385.000

EUR 375.000 5,500% ING bank

375.000

EUR 363.000 5,375% EIB

363.000

375.000 363.000

EUR 250.000 4,25% EIB

250.000

-

EUR 250.000 4,125% BNG

250.000

-

EUR 100.000 6,000% 00/10 ING bank

100.000

100.000

NLG 225.000 6,125% 97/09 ABN AMRO bank

-

102.101

2.507.030

2.089.281

De obligaties zijn gewaardeerd voor de aflossingswaarde of lagere marktwaarde ultimo 2009. De marktwaarde van de obligaties bedraagt ultimo 2009 € 2.630.741. In 2009 is overgegaan tot de aanschaf van een tweetal nieuwe obligaties. Deze obligaties voldoen aan de criteria die Save the Children in haar vermogens- en beleggingsbeleid heeft vastgelegd. Een van deze criteria is dat Save the Children haar middelen niet belegt in bedrijven/instellingen waarvan ze redelijkerwijs kan vermoeden dat deze handelen in strijd met het Verdrag voor de Rechten van het Kind.

Zowel de saldi van de korte termijn deposito’s als de saldi op de spaarrekeningen zijn direct of op korte termijn opeisbaar.

Reserves en fondsen Continuïteitsreserve

Saldo 1 januari Resultaatbestemming Saldo 31 december

31 december 2009

31 december 2008

1.783.961

1.537.151

134.082

246.810

1.918.043

1.783.961

De continuïteitsreserve mag conform de aanbevelingen van de Commissie Herkströter maximaal anderhalf maal de kosten van de werkorganisatie bedragen. De continuïteitsreserve van Save the Children Nederland bedraagt éénmaal de waarde van de kosten van de werkorganisatie. Bij de berekening van de kosten van de werkorganisatie wordt het gemiddelde genomen van de werkelijke kosten in het afgelopen boekjaar en de begrote kosten voor het komende boekjaar.

Resultaatbestemming Saldo 31 december

31 december 2009

31 december 2008

1.226.081

1.089.240

15.699

136.841

1.241.780

1.226.081

Deze reserve betreft het deel van het vermogen dat door de Directie is aangemerkt voor bepaalde projecten, voor76 | Jaarverslag 2009

31 december 2009

31 december 2008

Middelen Child Survival Programma

390.000

-

Reserve Noodhulp

250.000

250.000

Nog te ontwikkelen programma’s

225.000

300.000

Burkina Faso

83.883

60.812

Kirgizië

75.000

-

Soedan

69.398

159.239

Voorlichting programma Elk Kind Telt

62.500

153.494

Palestijnse gebieden

18.000

60.000

India

16.000

16.000

Oeganda

14.719

135.674

Elk Kind Telt M&E en Samenwerking

14.221

-

Mexico

9.982

18.000

DRC

8.000

41.686

Ivoorkust

5.077

26.176

-

5.000

1.241.780

1.226.081

Afghanistan

Bestemmingsreserve financiering activa

Saldo 1 januari


Saldo 1 januari

lichtingsactiviteiten en noodhulp. Deze uitgaven zijn niet in rechte afdwingbaar. De samenstelling van de bestemmingsreserve is als volgt:

Resultaatbestemming Saldo 31 december

31 december 2009

31 december 2008

17.981

27.247

8.550

-9.266

26.531

17.981

De omvang van deze bestemmingsreserve is gelijk aan de boekwaarde van de materiële vaste activa.

Verkorte jaarrekening Vrij besteedbare reserve 31 december 2009

31 december 2008

Saldo 1 januari

281.515

470.702

Resultaatbestemming

172.962

-189.187

454.477

281.515

Saldo 31 december

Dit deel van het vermogen is vrij beschikbaar ter besteding aan de doelstelling. Deze reserve wordt aangehouden om de noodzakelijke flexibiliteit te kunnen garanderen ten aanzien van de bedrijfsvoering.

Bestemmingsfondsen

Saldo 1 januari Resultaatbestemming Saldo 31 december

31 december 2009

31 december 2008

620.811

402.239

-247.432

218.572

373.379

620.811

De bestemmingsfondsen betreffen de middelen die door derden voor een specifiek doel zijn bestemd. De samenstelling van de bestemmingsfondsen is als volgt: 31 december 2009

31 december 2008

Vietnam

171.635

-

Mongolië

47.853

19.942

Ivoorkust

37.976

78.532

Afghanistan

31.422

208.215

Mexico

26.055

-

Pakistan

21.270

157.140

Vooruitontvangen subsidies

Niet uit de balans blijkende verplichtingen

De vooruitontvangen subsidies hebben met name betrekking op grote projecten die in 2009 van start zijn gegaan en die doorlopen in 2010.

De huurverplichting voor het jaar 2010 bedraagt € 86.691. Voor de jaren 2010 t/m 2015 bedraagt de huurverplichting € 24.865.

Toelichting op de staat van baten en lasten (bedragen in euro’s) 2009

begroting 2009

2008

1.706.677

1.607.500

1.454.157

Mailingacties

431.654

564.460

513.011

Incidentele giften / schenkingen

628.829

715.000

668.453

48.125

66.000

31.043

Baten uit eigen fondsenwerving

Incassogevers

Nalatenschappen Overige baten eigen fondsenwerving

Samenwerkende hulporganisaties (SHO)

Burkina Faso

11.722

15.724

Nationale Postcode Loterij (NPL)

6.368

61.476

Overige

YES programma

683

40.413

Palestijnse Gebieden

-

-

2.539

Angola/Tanzania

-

6.225

373.379

620.811

2009

begroting 2009

-

-

210.527

-

-

210.527

2009

begroting 2009

2008

500.000

500.000

710.594

3.787

208.400

4.323

503.787

708.400

714.917

2008

Baten uit acties van derden

30.605

250

170

2.666.834

Baten uit gezamenlijke acties

18.145

Zuid-Afrika Stop Aids Now

-

2.952.960

De inkomsten uit eigen fondsenwerving zijn het afgelopen jaar 3,8% lager uitgekomen dan begroot en waren 6,5% hoger dan in 2008. In 2009 heeft de Stichting een aantal geoormerkte giften mogen ontvangen. Voor zover deze giften in 2009 nog niet aan de daarvoor bestemde doelstelling zijn besteed, zijn ze opgenomen in een bestemmingsfonds en zullen deze baten naar verwachting in 2010 besteed worden.

Oeganda Zuid-Afrika

26.351

2.841.636

Van de Nationale Postcode Loterij heeft Save the Children in maart 2009 haar reguliere bijdrage mogen ontvangen van € 500.000. De overige baten uit acties van derden betreffen inkomsten van de Sponsor Bingo Loterij.


Verkorte jaarrekening Subsidies overheden en anderen 2009

begroting 2009

2008

4.926.214

4.814.960

1.820.856

Europese Commissie

435.543

926.835

182.135

CIDA

608.433

388.046

281.834

-

90.000

-

5.970.190

6.219.841

2.284.825

Structurele hulp


Inspanningsverplichting* Noodhulpprojecten


2.087.250

2.165.033

2.475.637

Europese Commissie

3.188.225

2.581.705

3.722.904

Inspanningsverplichting*

-

135.021

-

5.275.475

4.881.759

6.198.541

11.245.665

11.101.600

8.483.366

De inspanningsverplichting betreft werving voor de bij de opstelling van de begroting nog niet concreet bekende projecten en programma’s. De inkomsten uit subsidies zijn 1,3% hoger dan begroot en ten opzichte van 2008 is er een groei gerealiseerd van 32,6%.

Baten uit beleggingen 2009

begroting 2009

2008

102.486

100.000

109.235

Interest deposito´s

91.109

60.000

140.496

Overige bankrente

106.898

24.650

25.194

300.493

184.650

274.925

Interest obligaties

Het gemiddelde rendement op deposito’s bedraagt in 2009 4,6%, in 2008 was dit 4,22%. Het gemiddelde rendement op obligaties bedraagt in 2009 4,47%, 2008 5,17%.

Overige Baten Dit betreft koersverschillen effecten € 17.991 en € 1.631 koersverschillen vreemde valuta.

foto: stuart bamforth


Verkorte jaarrekening Besteed aan doelstellingen 2009

begroting 2009

2008

Structurele hulp

7.060.209

7.433.641

3.032.306

Noodhulp

5.454.335

5.198.230

6.728.534


1.142.093

1.274.659

1.051.353

13.656.637

13.906.530

10.812.193

De bestedingen aan de doelstelling zijn iets lager dan begroot (1,8%) maar fors hoger dan in 2008 (26,3%). Het percentage van de bestedingen aan de doelstelling ten opzichte van de totale baten is 91,6%. Dit is lager dan begroot (93,0%), maar beduidend hoger dan in 2008 (87,5%).

Structurele hulp

Verstrekte steun en subsidies Directe projectkosten Uitvoeringskosten eigen organisatie

2009

begroting 2009

2008

6.545.211

6.968.820

2.678.782

422.454

350.201

286.830

92.544

114.620

66.694

7.060.209

7.433.641

3.032.306

2009

begroting 2009

2008

5.215.040

5.022.600

6.597.983

113.170

30.000

5.143

foto: tirsa hofstee

Noodhulp

Verstrekte steun en subsidies Directe projectkosten Uitvoeringskosten eigen organisatie

126.125

145.630

125.408

5.454.335

5.198.230

6.728.534

2009

begroting 2009

2008

401.300

429.032

384.712


Directe projectkosten (MFS-programma)

5.716

-

-

Overige directe kosten

Verstrekte steun en subsidies

449.422

509.477

366.600

Uitvoeringskosten eigen organisatie

285.655

336.150

300.041

1.142.093

1.274.659

1.051.353



Verkorte jaarrekening Voorlichting en bewustmaking specificatie overige directe kosten 2009

begroting 2009

2008

338.874

410.727

318.950

6.279

16.250

16.982

Website

17.662

17.500

9.968

Overige kosten (inclusief kosten Database)

79.923

60.000

15.883

6.684

5.000

4.817

449.422

509.477

366.600

Publiciteitskosten Evenementen

Jaarverslag

De overige directe kosten Voorlichting en bewustwording zijn ten opzichte van 2008 met 22,6% toegenomen. Deze stijging wordt vooral veroorzaakt door eenmalige kosten die in 2009 gemaakt zijn als gevolg van het overgaan op een nieuwe service database ten behoeve van onze donateurs en belanghebbenden. De directe kosten voorlichting zijn 11,8% lager dan begroot. Dit betreft met name minder uitgaven aan publiciteitskosten.

Kosten eigen fondsenwerving

Directe kosten fondsenwerving Uitvoeringskosten eigen organisatie Als % van baten eigen fondsenwerving

2009

begroting 2009

2008

541.251

601.112

514.560

83.238

86.090

81.964

624.489

687.202

596.524

22,0%

23,3%

22,4%

Het percentage kosten eigen fondsenwerving ten opzichte van de baten uit eigen fondsenwerving blijft binnen de CBF-norm van 25%.

Uitvoeringskosten eigen organisatie

Personeelskosten Personeelskosten registraties Totaal personeelskosten Overige kosten Doorbelastingen aan projecten

2009

begroting 2009

2008

1.238.882

1.316.250

1.060.687

86.360

-

-

1.325.242

1.316.250

1.060.687

402.216

528.900

368.880

1.727.458

1.845.150

1.429.567

-593.680

-505.090

-317.378

1.133.778

1.340.060

1.112.189

In 2009 heeft Save the Children Nederland zich in een aantal landen in EurAzie geregistreerd. De personeelskosten van de lokale medewerkers die in dienst zijn van Save the Children Nederland worden apart gepresenteerd. 80 | Jaarverslag 2009


Verkorte jaarrekening Toerekening uitvoeringskosten De uitvoeringskosten worden als volgt toegerekend aan de verschillende bestemmingen: personeelskosten naar functie- en taakomschrijving overige kosten in verhouding tot het aantal fte’s De uitvoeringskosten zijn op basis van deze toerekening opgenomen in de staat van baten en lasten:

2009

begroting 2009

2008

126.125

145.630

125.408

92.544

114.620

66.694


285.655

336.150

300.041

Kosten eigen fondsenwerving

83.238

86.090

81.964

Noodhulp Structurele hulp

Kosten acties derden Kosten subsidies van overheden en anderen Kosten van beleggingen Kosten beheer en administratie

6.365

6.700

8.550

109.577

114.730

91.305

5.461

5.650

41.688

424.813

530.490

396.539

1.133.778

1.340.060

1.112.189

Het totale bedrag van de uitvoeringskosten is 15,4% lager dan begroot, mede door een lagere personeelsbezetting dan begroot. Ook de overige uitvoeringskosten waren lager dan begroot, dit is o.a. veroorzaakt door lagere advieskosten. De norm voor uitvoeringskosten in verhouding tot de totale lasten is vanaf de meerjarenraming 2006-2010 gesteld op 12%.Voor Save the Children betekent deze norm, gezien de omvang en de fluctuaties in de inkomstenstroom, vooral een richtbepaling. In 2009 is het gerealiseerde percentage 7,6% t.o.v. 9,3% in 2008 en 9,8% in 2007. Het gemiddelde percentage over de boekjaren 2007 t/m 2009 komt daarmee uit op 8,9%, waarmee het binnen de gestelde norm blijft. De uitvoeringskosten zullen gezien de fluctuaties steeds in meerjarenperspectief moeten worden bekeken. De kosten van beheer en administratie ten opzichte van de totale bestedingen:

2009 Kosten beheer en administratie Som der lasten Kosten beheer en administratie als percentage totale bestedingen

begroting 2009

2008

424.813

530.490

396.539

14.827.342

15.251.302

11.946.799

2,9%

3,5%

3,3%



Verkorte jaarrekening Toelichting lastenverdeling doelstellingen

werving baten

noodhulp

structurele hulp

Subsidies en bijdragen

5 .215 .040

6 .545 .211

5 .716

Directe projectkosten

113 .170

422 .454

401 .300

Subsidies en bijdragen

Directe kosten publiciteit en communicatie

Personeelskosten Huisvestingskosten Kantoor- en algemene kosten Afschrijving en rente Totaal kosten veldkantoren Doorbelastingen aan projecten Uitvoeringskosten eigen organisatie Totaal lasten

5.328.210 6.967.665

voorlichting & eigen bewustmaking fondsenwerving

407.016 449.422

beheer

acties derden

subsidies

beleggingen

beheer en administratie

totaal 2009

begroot 2009

totaal 2008

-

-

-

-

-

11 .765 .967

11 .991 .420

9 .276 .765

-

-

-

-

-

936 .924

809 .233

676 .685

-

-

-

-

-

-

-

-

-

64 .879

5 .402

92 .176

4 .725

350 .599

541.251

12.702.891 12.800.653 990.673

1.110.589

9.953.450 881.160

-

-

117 .457

277 .786

325 .858

8 .882

18 .777

24 .444

5 .029

370

6 .603

285

21 .579

85 .969

64 .600

65 .716

17 .247

40 .015

81 .610

12 .315

519

9 .470

395

110 .468

272 .039

448 .500

287 .509

1 .788

3 .775

4 .930

1 .015

74

1 .328

56

4 .335

17 .301

15 .800

15 .655

-

113 .267

-

-

-

-

-

-

113 .267

-

-

-19 .249

-361 .076

-151 .187

-

-

-

-

-62 .168

-593 .680

-505 .090

-317 .378

126.125

92.544

1 .238 .882

1.133.778

1 .316 .250

1.340.060

1 .060 .687

285.655

83.238

6.365

109.577

5.461

424.813

1.112.189

5.454.335 7.060.209 1.142.093

624.489

6.365

109.577

5.461

424.813 14.827.342 15.251.302 11.946.799



Verkorte jaarrekening werkelijk 2006

werkelijk 2007

werkelijk 2008

werkelijk 2009

begroting 2010

Inkomsten

7.789

9.809

12.351

14.911

17.375

Eigen fondsenwerving

2.147

2.474

2.667

2.841

3.189

90

-

211

-

-

bedragen x € 1.000

Gezamenlijke acties Acties van derden

854

511

715

504

510

4.466

6.631

8.483

11.246

13.422

232

193

275

320

254

Bestedingen

8.014

9.346

11.947

14.827

17.380

Noodhulp

4.268

5.836

6.729

5.454

10.972

Structurele hulp

Subsidies overheden en anderen Overige inkomsten

1.953

1.858

3.032

7.060

3.553


914

729

1.051

1.142

1.447

Kosten werving baten

509

593

738

746

823

Kosten beheer en administratie

370

330

397

425

585

-225

463

404

84

-5

Saldo inkomsten -/- bestedingen

Accountantsverklaring Aan de Raad van Toezicht en de directie van Stichting Save the Children Nederland

van zekerheid wordt verkregen dat de verkorte jaarrekening op de juiste wijze is ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controleinformatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.

Opdracht Wij hebben gecontroleerd of de in dit Jaarverslag 2009 op pagina 72 tot en met 82 opgenomen verkorte jaarrekening van Stichting Save the Children Nederland te Den Haag over 2009 op de juiste wijze is ontleend aan de door ons gecontroleerde jaarrekening 2009 van Stichting Save the Children Nederland. Bij die jaarrekening hebben wij op 7 april 2010 een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt. Het bestuur van de Stichting is verantwoordelijk voor het opstellen van de Verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2009 van Stichting Save the Children Nederland. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de verkorte jaarrekening te verstrekken.

Werkzaamheden Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht. Dienovereenkomstig dienen wij onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate

Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten op de juiste wijze ontleend aan de jaarrekening.

Toelichting Wij vestigen er de aandacht op dat voor het inzicht dat vereist is voor een verantwoorde oordeelsvorming omtrent de financiële positie en de resultaten van de Stichting en voor een toereikend inzicht in de reikwijdte van onze controle de verkorte jaarrekening dient te worden gelezen in samenhang met de volledige jaarrekening, waaraan deze is ontleend, alsmede met de door ons daarbij op 7 april 2010 verstrekte goedkeurende accountantsverklaring. Deze toelichting doet geen afbreuk aan ons oordeel. Den Haag, 7 april 2010 KPMG ACCOUNTANTS N.V. J.A.A.M.Vermeeren RA

foto: aleksandra babic-golubovic


Bedankt

t k n a d e B foto: jodi bieber


k o n i n k l i j k e n e d e r l a n d s e s l a g e rs o r g a n i s a t i e

foto cover: akash

/ panos pictures


www.slokkerbouwgroep.nl

Jaarverslag 2009

Save the Children

Postbus 82061 2508 EB Den Haag Tel: +31 (0) 70 338 44 48 Fax: +31 (0) 70 350 12 79 [email protected] www.savethechildren.nl Giro 809

9 0 0 2 g a l s r e v r Jaa

Jaarverslag 2009 Save the Children. Jaarverslag 2009

Recommend Documents