Jaarverslag 2009 Annual Report 2009

Jaarverslag 2009 Annual Report 2009

FATUM Schadeverzekering N.V. FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V. Hoofdkantoor / Head office Noorderkerkstraat 5 - 7, Paramaribo Telefoon: (+597) 471541 Fax : (+597) 410067 Bijkantoren / Branche-offices Kwattaweg 405, Paramaribo Telefoon: (+597) 465755 Fax : (+597) 530801 Landingstraat 14, Nieuw Nickerie, District Nickerie Telefoon: (+597) 0231537 Fax : (+597) 0232031 E-mail : [email protected] Website: www.fatum-suriname.com

INHOUDSOPGAVE Algemene informatie

3

Missie en Profiel

4

Vijf jaar geconsolideerde kerncijfers 2009 - 2005

5

Prae-advies van de Raad van Commissarissen

6

Verslag van de Directie

7

Jaarrekening

15

- Geconsolideerde balans ná winstbestemming per 31 december 2009 - Geconsolideerde winsten verliesrekening over 2009 - Geconsolideerd kasstroomoverzicht Toelichting algemeen

16 17 18 19

- Grondslagen voor consolidatie, waardering, voorzieningen en resultaatbepaling - Toelichting op de geconsolideerde balans - Toelichting op de geconsolideerde winsten verliesrekening

19

- Vennootschappelijke balans ná winstbestemming per 31 december 2009 - Vennootschappelijke winsten verliesrekening over 2009 ná winstbestemming - Toelichting op de vennootschappelijke balans - Toelichting op de vennootschappelijke winsten verliesrekening

29

22 27

30 31 34

Overige gegevens 36

- Accountantsverklaring English version

39

- Summary of the annual report 2009

Jaarverslag 2009 / Annual Report 2009

2

ALGEMENE INFORMATIE Raad van Commissarissen Mr. Ch. A. Calor - Voorzitter Mr. A. R. Baarh M. Goede Prof. Dr. R. Lai A Fat Directie N.W. Lalbiharie Sectorleiders en daaraan gelijkgestelden G. Laigsingh Mr. R. E. F. Parsan-Lalbiharie M. V. Parsan, MBA Mr. M. M. Pitti D. P. Sakiman Accountants BDO Assurance N.V. Medisch adviseur Drs. F. C. Chan Pin Jin Herverzekeringsadviseur A.I.H. Witteveen Juridisch adviseur Mr. S. Mangroelal

3


MISSIE EN PROFIEL Visie FATUM is de meest service gerichte financiële dienstverlener voor elke inwoner van Suriname.

Mission Statement FATUM biedt zekerheid aan personen en bedrijven. Door de financiële gevolgen van de alledaagse risico’s aan ons over te dragen, kunnen onze klanten met meer zekerheid ondernemen, wonen, werken, leven en zich ontwikkelen. Wij zijn ondernemend, integer en gericht op samenwerking, waarbij wij rekenschap geven aan de maatschappelijke omgeving waarin wij wonen. Profiel FATUM is een dynamische financiële dienstverlener met een ruim pakket aan verzekerings- en beleggingsproducten voor de Surinaamse markt. De middelen die uit de onderneming worden gegenereerd, worden voornamelijk geïnvesteerd in de lokale economie. Wij zijn als oudste verzekeringsmaatschappij in Suriname een stabiele factor en een vertrouwde financiële partner. Met de enthousiaste inzet van onze deskundige medewerkers en tussenpersonen willen we uitblinken door een excellente kwaliteit van onze dienstverlening. Ons handelen wordt bepaald door drie kernwaarden: Ondernemend Vroegtijdig kansen of mogelijke risico’s signaleren en op grond hiervan adequaat handelen. Integer Hanteren van sociale en ethische normen die algemeen aanvaard zijn. FATUM onderschrijft de tien principes van ‘The Global Compact’. Teamwork Gebruik maken van elkaars kennis en van die van partners om een solide resultaat voor de klant te bereiken.

Reeds meer dan 128 jaar uw betrouwbare financiële partner Wat er ook gebeurt...


4

VIJF JAAR GECONSOLIDEERDE KERNCIJFERS 2009 - 2005 Bedragen in duizenden SRD1 m.u.v. de gegevens per aandeel

Balans

2009

2008

2007

2006

Balanstotaal Beleggingen Verzekeringstechnische- en overige voorzieningen Eigen vermogen

177.666 167.398

169.173 158.081

150.708 140.516

123.129 111.480

74.495 65.579

23.680 65.396

22.733 57.715

8.450 60.444

8.754 51.405

7.193 44.723

23.172 1.523 11.979 36.674

21.748 1.522 6.273 29.543

18.310 1.324 10.207 29.841

16.631 1.140 10.230 28.001

17.367 893 6.031 24.291

5.351 241 8.606 11.116 25.314

3.507 1.595 7.907 8.755 21.764

3.227 35 9.127 8.037 20.426

6.452 89 5.041 8.225 19.807

4.827 726 9.131 4.855 19.539

Winst en winstverdeling Resultaat technische rekening Andere baten / lasten Winst vóór belastingen Belastingen Nettowinst te verdelen - In bedrijf gehouden - Dividend

11.360 31 11.391 (309) 11.082 10.182 900

7.779 (362) 7.417 (248) 7.169 6.669 500

9.415 32 9.447 108 9.339 9.039 300

8.194 (7) 8.187 (78) 8.109 7.909 200

4.752 44 4.796 (56) 4.740 4.615 125

Gegevens per aandeel van nominaal SRD 0,025 Nettowinst Dividend Eigen vermogen

55,41 4,50 326,98

35,85 2,50 288,58

46.70 1,50 302,22

40,55 1,00 257,03

23,70 0,63 144,49

2005

Resultaten Premie inkomen schade Premie inkomen leven Opbrengst beleggingen Bedrijfslasten Herverzekeringspremies Toevoeging premiereserve Netto geleden schade Provisie en kosten

SRD = Surinaamse Dollar

1

5


6

PRAE-ADVIES VAN DE RAAD VAN COMMISSARISSEN Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van FATUM Schadeverzekering N.V.

Ter voldoening aan het bepaalde in artikel 29, lid 4 van de statuten doet het ons een genoegen u terzake van de geconsolideerde jaarrekening van FATUM Schadeverzekering N.V. het volgende te berichten. Wij hebben conform het bepaalde in de statuten van FATUM Schadeverzekering N.V., de balans per 31 december 2009 en de winsten verliesrekening over het boekjaar 2009, alsmede de daarbij behorende toelichting, laten onderzoeken en adviseren u de onderhavige jaarrekening, zoals deze tezamen met de verklaring van BDO Assurance N.V., door de directie ter behandeling is aangeboden, conform vast te stellen. Deze vaststelling strekt tot décharge van de directie voor het bestuur en beheer en de Raad voor het gehouden toezicht. Met het voorstel van de directie om van de uit de jaarrekening blijkende nettowinst een bedrag van SRD 10.182.000 te reserveren en het restant ten bedrage van SRD 900.000 in de vorm van dividend in contanten uit te keren, hebben wij ons kunnen verenigen. Volgens het door de Raad van Commissarissen opgemaakt rooster van aftreden, zoals bepaald in artikel 20 van de statuten van FATUM Schadeverzekering N.V., is aan de beurt om af te treden de heer Mr. A. R. Baarh. Wij stellen u voor de aftredende commissaris, die zich herkiesbaar stelt, te herbenoemen. De Raad bedankt de directie voor de wijze waarop zij de belangen van de vennootschap in het afgelopen boekjaar heeft behartigd. Wij danken verder de medewerkers alsook de tussenpersonen voor hun bijdrage in het afgelopen boekjaar

Paramaribo, mei 2010 Raad van Commissarissen: Mr. Ch. A. Calor - Voorzitter Mr. A. R. Baarh M. Goede Prof. Dr. R. Lai A Fat


6

VERSLAG VAN DE DIRECTIE Aan de aandeelhouders Bij de aanvang van het verslagjaar bevond de wereldeconomie zich nog in een diepe recessie. De stimuleringspakketten die wereldwijd werden ingezet, de significante daling van de energie- en grondstoffenprijzen en het ruime monetaire beleid leidden in de loop van 2009 tot enige stabilisatie van de wereldeconomie. Het jaar 2009 eindigde met goed economisch nieuws. Ultimo december 2009 was er goed nieuws vanwege de verhoging van de kredietwaardigheid van Suriname door Standard & Poor’s. Bovendien werd aangegeven dat het eerstvolgende ratingniveau van BB- (double B minus) behaald kan worden indien het huidige stabiele economische beleid ook na 2010 wordt gecontinueerd en indien de resterende schuld aan de Verenigde Staten van Amerika wordt afgelost. De Surinaamse kredietwaardigheid is duidelijk aan het verbeteren. Echter, Suriname kampt nog met uitdagingen zoals de implementatie van FISO (Functie Informatie Systeem Overheid) welke negatieve effecten kan hebben op de inflatie. Mede door de stijgende prijzen van exportproducten in voorafgaande jaren is er een valutareserve opgebouwd. Het inkomen van Suriname is in hoge mate gecorreleerd met ontwikkelingen in de goud, olie en aluinaarde sectoren. Deze prijzen zijn volatiel en alhoewel wij het komende jaar verdere prijsstijgingen verwachten is er een risico dat de prijzen van grondstoffen beduidend lager kunnen worden waardoor het inkomen van Suriname snel kan verminderen. De uitdaging voor de nieuwe beleidsmakers in 2010 is daarom om beleidsmaatregelen te ontwikkelen die Suriname kunnen beschermen tegen lagere inkomsten uit de natuurlijke hulpbronnensector. Suriname heeft vooralsnog niet voldoende capaciteit en gebrek aan specialistische units om in te kunnen spelen op toekomstige ontwikkelingen in deze sectoren. Daarom is het essentieel instituten te bouwen die door specialisten worden bemenst. SECTOREN Rijstsector Door de grotere inzaai en de verbeterde productiviteit is in het verslagjaar de padieproductie met circa 25% toegenomen tot 229.730 metrieke ton. Deze groei was het gevolg van een gunstige marktsituatie in 2008 waardoor vooral de grotere landbouwbedrijven besloten om meer in te zaaien. Vanwege de mondiale recessie, verslechterde de situatie in 2009, met als gevolg mindere vraag en sterkere prijsdalingen. Om de continuïteit te garanderen heeft de regering een subsidie aan de rijstboeren verleend van ongeveer SRD 12,6 miljoen. Daarnaast heeft de beschikbaarstelling van krediet via het Agrarisch Krediet Fonds (AKF), welke onder beheer staat van de Landbouwbank N.V., een positieve invloed op de sector gehad. De Europese Unie (EU) bleef in het verslagjaar onze belangrijkste afzetmarkt, dit was ook in 2008 het geval. Van de productie werd 46% afgezet in de EU. In het najaar van 2009 verbeterde de wereldmarktsituatie weer enigszins waardoor de prijzen weer omhoog gingen. De verwachtingen op middellange termijn zijn gunstig, er wordt een toename van de vraag en een stijging van de prijs verwacht. De Stichting Machinale Landbouw (SML) in Wageningen is schuldvrij. Het bedrijf, in het verleden één van ‘s werelds modernste rijstbedrijven, heeft eindelijk de schuldeisers kunnen uitbetalen. Staatsolie heeft voor een bedrag van USD 9 miljoen 12.600 hectare landbouwareaal van het staatsbedrijf gekocht. Staatsolie zal het terrein aanwenden voor de productie van biobrandstof, namelijk Ethanol. Naast deze verkoop heeft het voormalig rijstbedrijf al eerder 5.000 hectare onderverdeeld aan oud-arbeiders als onderdeel van een afvloeiingsregeling. De bananensector Ondanks ongekende productie- en exportcijfers en een record aantal gecreëerde arbeidsplaatsen de afgelopen jaren, bleef de Stichting Behoud Bananen Sector (SBBS) in het verslagjaar op verlies draaien. In het jaar 2008 zouden de eerste winsten geboekt moeten worden. Deze projectie werd tenietgedaan door de wereldcrisis. Hoewel Surinaamse bananen moeilijk de elite status kunnen bereiken, kan er wel drie extra euro per doos verdiend worden met certificering. SBBS heeft intussen al een minimale certificering, de Global GAP (voor goede agrarische praktijken), binnen. Dit moet het bedrijf dit jaar één euro extra per doos opleveren.

7


SBBS exporteerde ruim 57 metrieke ton bananen in 2009, het drievoudige van de 21 ton die bij de herstart in 2004 werd gehaald. Bij SBBS werken momenteel ruim 2.500 arbeiders, te Jarikaba en Nickerie. In verband met de privatisering van het bedrijf zijn onderhandelingen gaande met de Belgische multinational Univeg, ‘s werelds grootste handelaar in agrarische producten. Indien er echter geen financiële steun van de EU komt voor de sector, staan ruim 2.500 arbeidsplaatsen van de SBBS en nog eens een substantieel aantal bij de toeleveringsbedrijven op de tocht. Ook het privatiseringsproces van de SBBS komt nog verder onder druk te staan. Dit gezien het feit dat potentiële kopers momenteel geen zicht hebben op het terugverdienen van hun investering. Bauxietsector De productie van bauxiet en aluinaarde is in het verslagjaar afgenomen. De wereldmarktprijs ging in het verslagjaar omlaag, waardoor ook een daling van de exportwaarde van aluinaarde merkbaar was. In 2009 werd ook het vertrek van BHP-Billiton (BMS) aangekondigd, wat een gevoelig verlies voor Suriname is geweest. Alcoa heeft de aandelen van BHP-Billiton, van de joint-venture in de aluinaarderaffinaderij, overgenomen. Het is de bedoeling dat de activiteiten in Oost-Suriname, die gericht zijn op bauxietwinning, zullen bijdragen aan de versteviging van de rol van deze sector in de Surinaamse economie. Als randvoorwaarde kan wel gesteld worden dat een aantrekkende wereldeconomie en een stijgende prijs van aluinaarde hiervoor aan de basis dienen te staan. Goudsector De totale goudproductie in Suriname - geregistreerde en kleinschalige goudwinning - bracht in 2008 ruim 740 miljoen USD op. Hoewel de kleinschalige goudwinning de hoogste productie kent, ontvangt de staat hieruit maar een miniem aandeel. De productie van Rosebel Goldmines (thans IAMGOLD) bedroeg in dat jaar circa 10.000 kilo hetgeen circa 278 miljoen USD opleverde. Suriname ontving daaruit vijftig miljoen USD aan royalties en bedrijfs- en loonbelasting. Nu de goudprijs op de wereldmarkt records verbreekt en IAMGOLD haar productie opvoert, zijn de verwachte netto inkomsten van de staat circa 150 miljoen USD. Naast het aandeel uit de goudwinning geniet de staat nog ontvangsten uit de levering van 3 megawatt hydroenergie via Afobaka en 16 megawatt thermische energie vanuit de Energie Bedrijven Suriname N.V. Uit de hydroenergie wordt door de aanpassing van de energieovereenkomst ongeveer 2,5 miljoen USD meer aan inkomsten verwacht tot 2011. In de pijplijn is een nieuw pakket investeringen bij Surgold N.V., een joint venture tussen Alcoa en Newmont, dat ruim 150 nieuwe banen moet scheppen. De geschatte investering bedraagt ruim 450 miljoen USD. Indien Suriname hierin participeert zal dus een deel van deze kosten gedragen moeten worden. De keuze is de financiering te putten uit staatsmiddelen of door het mobiliseren van Private Capital. Voor de regulering van de goudsector wordt nu een staatsbesluit voorbereid dat het bezit en gebruik van kwik reguleert. De Geologische Mijnbouwkundige Dienst en deskundigen van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) hebben in 1998 reeds een proefproject uitgevoerd in het gebruik van het milieuvriendelijke retort-systeem. Bij dit systeem wordt nagestreefd dat kwik wordt hergebruikt en niet in de aardbodem komt. In maart 2010 wordt een rapport verwacht met beleidspunten van het Ministerie van Natuurlijke Hulpbronnen en de World Wildlife Fund voor de ordening van de goudsector. Aardoliesector Door de sterke daling van de aardolieprijs op de wereldmarkt is het resultaat van Staatsolie N.V. in het verslagjaar negatief beïnvloed. De gemiddelde netto verkoopprijs per barrel daalde met 26% ten opzichte van 2008. Het productievolume bleef wel gelijk, deze bedroeg in het verslagjaar 5,86 miljoen barrels. De bruto-omzet daalde met USD 115 miljoen ofwel 22% tot USD 425 miljoen. Het resultaat vóór belastingen liep terug en wel met USD 200 miljoen (52%) tot USD 180 miljoen. De bijdrage aan de betalingsbalans bedroeg USD 170 miljoen en die aan de staatskas USD 130 miljoen. De afname in de productie van aluinaarde heeft geleid tot sterk verminderde aankopen door Suralco. Deze namen met 50% af tot USD 115 miljoen. Een toename van de export leidde echter niet tot afzetproblemen. De raffinaderij had een goede benuttingcapaciteit, zij verwerkte 2,74 miljoen barrels ruwe olie, 8% meer dan in 2008. De raffinagecapaciteit zal op middellange termijn worden verdubbeld tot 15.000 barrels terwijl ook derivaten als gasoline, premium diesel, zwavelzuur en bitumen zullen worden geproduceerd. De haalbaarheidsstudie


8

is in 2009 afgerond en de onderhandelingen met binnenlandse en buitenlandse financiers zijn gestart. Het is erg belangrijk dat voldoende nieuwe voorraden ruwe olie worden aangetroffen, daarom worden de exploratieactiviteiten voortgezet. DE VERZEKERINGSBRANCHE Invoering Algemene Ziektekosten Verzekering (AZV) De regering is geruime tijd voornemens om een AZV in te voeren. Het wetsontwerp is ingediend bij de Raad van Ministers en nog in behandeling. In De Nationale Assemblee is gesproken over de invoering van bedoelde verzekering, echter zonder dat duidelijkheid is verkregen in het reeds eerder geconstateerde en in principe belangrijkste knelpunt namelijk de financiering van de invoering. Het wetsontwerp is aangehouden en is er op dit moment nog geen zicht op de eventuele invoering van de AZV. Verkeersveiligheid Wij moeten helaas wederom constateren dat ondanks de vele maatregelen die door de Minister van Justitie en Politie zijn ondernomen om de verkeerscriminaliteit terug te dringen deze blijft toenemen. In 2009 zijn er in totaal 112 verkeersdoden gevallen. Dat zijn er 21 meer dan in 2008. Een stijging van 18%, ondanks de verkeersveiligheidscampagnes, maatregelen voor te hard rijden, seat belts en mobiel bellen. En dan hebben wij het slechts over de verkeersdoden, terwijl het aantal personen dat slachtoffer van een verkeersongeval is geworden velen malen groter is. In navolging van het in 2008 gehouden verkeerscongres heeft de Stuurgroep Verkeersveiligheid, onder voorzitterschap van de heer D. Lo Fo Sang, uitgebreid een aantal voorstellen uitgewerkt, welke zich thans in de uitvoeringsfase bevindt. Bij de uitvoering wordt nauw samengewerkt met de andere belangrijke actoren binnen de samenleving. Een van de opvallende zaken die in dit verband genoemd kan worden is de oprichting van de Vereniging van Verkeersslachtoffers. Egalisatiereserve Uit studies is gebleken dat de faciliteit welke de mogelijkheid biedt aan de verzekeringsmaatschappijen om een buffer te vormen voor calamiteiten, de egalisatiereserve, zal worden opgeheven. Hiervoor in de plaats komt een forfaitaire heffing op de inkomsten van de maatschappijen. In overleg met de externe accountant en een fiscalist is hiertegen protest aangetekend aangezien de bedrijfsvoering c.q. de continuïteit van de verzekeringsmaatschappijen met dergelijke wetgeving ernstig in gedrang komt. Er is een voorstel gedaan om de huidige faciliteit aan een evaluatie te onderwerpen en te komen tot het stellen van aangepaste normen (plafond), evenals het inbouwen van een overgangsregeling. DE FATUM GROEP ISO-Certificering Het ISO-traject dat in maart 2009 van start ging is in het vierde kwartaal van het verslagjaar in de afrondende fase beland. De documentatie en de handboeken zijn gefinaliseerd; er is een pre-audit geweest om de registratie te verifiëren. In december 2009 is de implementatie-fase gestart. De interne audit zal worden verricht in februari 2010 en de externe audit, om na te gaan of het bedrijf gereed is voor ISO-certificering, zal plaatsvinden in maart 2010. Ten tijde van het schrijven van dit verslag is bekend geworden dat ons bedrijf de externe audit goed heeft doorstaan en nu ISO-9001 gecertificeerd is. Dit is een geweldige mijlpaal welke wij met de inzet van al onze medewerkers hebben bereikt. Branche Motorrijtuigen Bij het schadebedrijf is het resultaat van de autobranche ten opzichte van het vorig boekjaar lichtelijk verbeterd. Het aanpassen van de aangeboden dekking welke heeft geresulteerd in een toename van de premieopbrengsten wordt echter tenietgedaan door een meer dan evenredige stijging van de schadelasten. Ondanks de stijging van het aantal schaden is de premie voor de autoverzekering al jaren niet verhoogd. Wij streven ernaar verzekerden bewust te maken van het feit dat het voorkomen en beperken van schade niet alleen een zaak is voor de verzekeraar maar ook voor henzelf. Zoals eerder aangegeven is het aantal verkeersdoden in 2009 gestegen met 21 ten opzichte van het vorig boekjaar.

9


Aantal verkeersdoden afgelopen 6 jaren

91

1 20 100 80 60 40

2004

112

81

76

69

91

2005

2006

2007

2008

2009

Branche Brand Het afgelopen boekjaar was de brandportefeuille gevrijwaard van grote brandschaden. Zoals reeds aangegeven in 2008 dienen maatregelen van preventie en risicobeoordeling aangescherpt te worden. Bedrijven en woningeigenaren moeten nadrukkelijker voorgelicht worden over brandpreventie. Door ons is hierop ingespeeld door het inspectieapparaat alsook een geselecteerd deel van het agentenkorps te onderrichten in (brand) preventie en risicobeoordeling. Hierbij is met een toonaangevend bedrijf op dit gebied een samenwerking aangegaan waarbij niet slechts de grotere risico’s een herkeuring hebben ondergaan maar ook de inspecteurs zijn begeleid bij het verrichten en beoordelen van bepaalde risico’s. Dit proces zal worden herhaald in 2010 om zo een continu proces van kwaliteit te garanderen.

Beleggen en beleggingsopbrengsten

In 2008 zijn de beleggingsopbrengsten als gevolg van de internationale financiële crisis sterk afgenomen. In 2009 hebben de effectenbeurzen zich echter hersteld en een positief rendement opgeleverd. Ultimo 2009 was de uitbreiding van de Hermitage Mall in een afrondende fase. Dit zal de beleggingsopbrengsten voor 2010 gunstig beïnvloeden omdat dit object dan zal aanvangen met het genereren van inkomsten. In combinatie met de oplevering van het aangrenzende TBL Multiplex, welke eveneens in 2010 zal starten met activiteiten, zal met de uitbreiding van de Hermitage Mall kunnen worden ingespeeld op de toenemende behoefte aan shoppingmogelijkheden in combinatie met ontspanning en recreatie. Een ander project waar het bedrijf in participeert is het Twin Hotels N.V. welke haar deuren in augustus 2009 heeft geopend. Middels het deelnemen in de obligatielening van het Kersten Concern ten behoeve van het Bergendal Eco & Cultural River Resort toeristisch project is getracht de beleggingsopbrengsten voor de organisatie te diversificeren. Balanstotaal 2004-2009

in SRD duizend

177.666 200.000 150.000

57.272

74.495

123.129

150.708

169.173

50.000 0 2004

2005

2006

2007

2008

2009

In bovenstaande grafiek wordt het verloop van het balanstotaal over de periode 2004-2009 weergegeven. Vanaf 2006 is er een significante toename waar te nemen welke te maken heeft met de introductie van het eerste beleggingsproduct van FATUM Investments N.V, het FATUM Suriname Fund, en de daarmee gepaard gaande investeringen waaronder uitbreiding van de Hermitage Mall en de hierboven genoemde investeringsobjecten.


10

Premie-inkomen

in SRD duizend

Beleggingsopbrengsten

30.000 25.000 20.000 15.000

17.0 4 5 7.9 2 3

18 .2 6 0

17.771

6 .0 3 1

10 .2 3 0

19 .6 3 4 10 .2 0 7

2 3 .2 70 6 .2 3 7

2 4 .6 9 5 11.9 79

10.000 5.000 0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

In bovenstaande grafiek wordt het verloop van het premie-inkomen en de beleggingsopbrengsten over de periode 2004-2009 weergegeven. Het premie-inkomen vertoont met uitzondering van het boekjaar 2006 een groei. De beleggingsopbrengsten over het boekjaar 2009 zijn als gevolg van de herstelde effectenbeurzen op het oude niveau i.c. als voor de financiële crisis. Verdeling van de omzet

67%

33%

2009

Van de omzet over 2009 bestaat 67% (2008: 79%) uit premie-inkomen en 33% (2008: 21%) uit beleggingsopbrengsten Het Levenbedrijf In 2009 is er een goed resultaat geboekt en is er actief gewerkt aan het tot stand brengen van een internationale strategische samenwerking om te komen tot een ruimer productaanbod en een betere bediening van de Surinaamse markt. De besprekingen zijn zinvol geweest en in 2010 zal de samenwerking met een buitenlandse partner worden bevestigd. Deze branche blijft een complexe en daarom is continue training en opleiding van zowel de binnen- als de buitendienst noodzakelijk. Tussenpersonen Voor elke verzekeraar geldt dat een belangrijk deel van de productie wordt gerealiseerd door tussenpersonen. Deze zijn onmisbaar in het dienstverlenend proces. In 2009 is het traject van evaluatie van ons korps voortgezet wat heeft geresulteerd in een hernieuwde indeling van ons korps onder nieuwe inspecteurs. Het doel hiervan was om met name de service en dienstverlening aan onze tussenpersonen en onze klanten te verbeteren. Het resultaat is dat een groot deel van onze tussenpersonen actiever zijn geworden in de verkoop van onze producten en beter contact hebben gekregen met de maatschappij. Alle tussenpersonen zijn in 2009 persoonlijk bezocht om de verzekeringsportefeuille te analyseren en te bespreken. Ook zijn de tussenpersonen gedurende het jaar individueel geïnformeerd over alle wijzigingen in de diverse verzekeringsproducten en de introductie van nieuwe. In december 2009 is er een uitgebreid opleidingsplan voor alle actieve tussenpersonen opgezet met als speerpunten: permanente educatie, kennisvergroting en verkooptechnieken. Onze klanten hebben recht op een goede service en die kunnen we alleen aanbieden middels professionele tussenpersonen en medewerkers. Corporate Social Responsibility In 2009 hebben wij, zoals gebruikelijk, de nodige steun verleend aan liefdadigheidsinstellingen. Ook sport, kunst en cultuur hebben wij financieel ondersteund. Wij proberen elk jaar de investeringen in nationale sociale activiteiten te ondersteunen en hierdoor een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van ons eigen land.

11


Bijkantoor Nickerie In het verslag over het boekjaar 2008 werd vermeld dat het niet doorgaan van de samenwerking tussen BHP Billiton en de Suralco ook een negatieve invloed zou hebben op de economie van Nickerie. In 2009 is deze invloed inderdaad bij een aantal toeleveringsbedrijven merkbaar geworden. De positieve ontwikkeling ten aanzien van de prijs voor padie welke in 2008 begon, heeft zich helaas niet voortgezet. Een mindere vraag internationaal en sterke prijsdalingen hebben de inkomsten voor deze sector, welke een belangrijke rol speelt voor Nickerie, onder druk gezet. Dit zal resulteren in een afname van investeringen in deze sector. Ondanks de hevige concurrentie in dit district is het ons niet alleen gelukt om ons marktaandeel te behouden maar ook lichtelijk te vergroten. Organisatie en medewerkers Goed human resources beleid is een van de belangrijkste pijlers binnen een bedrijf. Het is immers de kwaliteit van de medewerkers die het succes van de organisatie in belangrijke mate bepaalt. In het verslagjaar hebben wij aan opleiding en training wederom de nodige aandacht besteed. Er zijn interne trainingen verzorgd en wel in “professioneel omgaan met klanten” en “professionele zakelijke correspondentie”. Een aantal van onze medewerkers heeft tevens een externe management opleiding gevolgd. Het opleiden en professionaliseren van onze medewerkers op diverse niveau’s behoort tot de prioriteiten van ons human resources beleid. Tijdens het verslagjaar is met name gewerkt aan het versterken van de kwaliteit en klantgerichtheid van onze organisatie. Toenemende concurrentie, globalisatie en voortschrijdende technologische ontwikkeling verplichten ons om onze medewerkers te wijzen op het belang van klantgericht denken en handelen om zo de continuïteit van onze onderneming te bevorderen. Immers een tevreden klant komt altijd terug. Het personeelsbestand van de FATUM Groep telde 87 medewerkers per ultimo 2009, (2008: 83), en bestond uit 43 vrouwen en 44 mannen. Medewerker van het jaar en meest belovende medewerker van het jaar In het verslagjaar is de heer G. Tjon Aman gekozen tot medewerker van het jaar en Mevr. N. Radjkoemar-Jhauw tot meest belovende medewerkster. Wij feliciteren beide medewerkers met deze prestatie. Pensioen In het verslagjaar zijn twee medewerkers met pensioen gegaan. De heer B. Gangaram Panday per 1 december 2009, na een dienstverband van 38 jaar, en de heer D. Sakiman, eveneens per 1 december 2009 na een dienstverband van 24 jaar. Wij spreken onze hartelijk dank uit aan deze trouwe medewerkers voor hun inzet en de toewijding waarmee zij het bedrijf in de afgelopen jaren hebben ondersteund. Jubilarissen In 2009 hebben wij een aantal jubilarissen mogen huldigen. Het betrof in deze de dames S. SontodimedjoRamnarain, J. Paulus en S. Premchand, allen met een dienstverband van 12,5 jaar, en de heer W. Hek met een dienstverband van 30 jaar. Wij zijn de jubilarissen zeer erkentelijk voor hun jarenlange trouwe inzet. Resultaat Het bruto geconsolideerde premie-inkomen is in het verslagjaar toegenomen van SRD 23,2 miljoen in 2008 tot SRD 24,7 miljoen. De verdiende premies zijn tevens toegenomen en wel van SRD 18,1 miljoen naar SRD 19,1 miljoen. Het netto rendement op de beleggingen is als volgt samengesteld: 2009 In duizenden SRD SRD % Bruto rendement beleggingen 18.364 14,8 Af: rentelasten financiering beleggingen 6.385 9,3 Netto rendement 11.979 21,6

2008 SRD % 9.913 9,2 3.640 7,3 6.273 10,9


12

In het bruto rendement zijn tevens de beleggingsopbrengsten welke voortvloeien uit de activiteiten van het FATUM Suriname Fund opgenomen, namelijk de huuropbrengsten van de Hermitage Mall en dividend alsmede hypotheekrente. De beleggingsopbrengsten zijn toegenomen door de in 2009 herstelde effectenbeurzen. Tevens heeft in 2008 de afwaardering plaatsgevonden van de depositobelegging bij CLICO Life Insurance Company Suriname N.V. De interestlasten aan de beleggers in het FATUM Suriname Fund zijn opgenomen als rentelasten financiering beleggingen. Na aftrek van het herverzekeringsaandeel en te betalen schaden (mutatie technische verplichting) is het eigen aandeel in de schadelast ten opzichte van 2008 met ca 9% toegenomen. De bedrijfslasten zijn ten opzichte van 2008 over de gehele linie toegenomen met 25%. De bedrijfswinst vóór belasting is toegenomen van SRD 7,2 miljoen in 2008 tot SRD 11 miljoen in 2009. in SRD duizend 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000

Nettowinst 11.082

5.421

2004

4.740

2005

8.109

2006

9.339

2007

7.169

2008

2009

De nettowinst over het boekjaar 2009 toont ten opzichte van 2008 een stijging van 19%; dit als gevolg van het herstellen van de buitenlandse effectenbeurzen welke een stijging van de beleggingsopbrengsten teweeg bracht. Vooruitzichten In 2009 hebben de effectenbeurzen zich lichtelijk hersteld en hebben de stimuleringspakketten geresulteerd in enige stabilisatie van de wereldeconomie. Het ziet er echter, om uiteenlopende redenen, niet naar uit dat deze stabilisatie van blijvende aard zal zijn. Bij het schrijven van dit rapport zijn de voorbereidingen voor de op 25 mei 2010 te houden Algemene, Vrije en Geheime Verkiezingen in volle gang. Het is van eminent belang dat de beleidsmakers er zorg voor zullen dragen dat de thans bereikte resultaten tenminste geconsolideerd zullen worden en zo mogelijk verder worden uitgebouwd. Onze dank Wij betuigen onze bijzondere dank aan het personeel, waartoe wij ook ons agentenkorps rekenen, voor hun inzet en loyaliteit in het afgelopen boekjaar. N.W. Lalbiharie Directie

13



14

JAARREKENING

Jaarverslag 2009 / Annual Report 2009 15


GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2009 (ná winstbestemming) In duizenden SRD

2009

Activa Beleggingen Onroerende goederen Overige financiële beleggingen

67.695 99.703

61.219 96.862 167.398

Vorderingen Vorderingen uit directe verzekeringen en beleggingen Overige vorderingen

Overige activa Bedrijfsmiddelen Liquide middelen

2008

525 504

158.081

1.864 398 1.029

1.068 2.060

2.262

1.307 1.905 3.128

3.212

6.111

5.618

177.666

169.173

Overlopende activa Overlopende rente Totaal activa

Passiva Groepsvermogen Aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Algemene reserve

2009

2008

5 6.635 58.756

5 9.416 48.294 65.396

57.715

Voorzieningen

23.680

22.733

Langlopende schulden

49.964

55.310

Schulden Schulden aan kredietinstellingen Te betalen schaden R/C Schuld aan pensioenfonds Overige schulden

Overlopende passiva Totaal passiva

12.072 11.316 217 14.309

8.701 8.953 118 15.170 37.914

32.942

712

473

177.666

169.173


16

GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2009 In duizenden SRD

Baten Verdiende premies eigen rekening Opbrengst beleggingen

2009

2008

19.344 11.979

19.763 6.273 31.323

26.036

Lasten Schadelasten Mutaties technische voorzieningen Bedrijfskosten incl. acquisitiekosten

Resultaat technische rekening Andere baten en lasten Resultaat vóór belastingen Belastingen Operationele winst

8.606 241 11.116

7.907 1.595 8.755 19.963

18.257

11.360 31 11.391 -309 11.082

7.779 -362 7.417 -248 7.169

900 10.182

500 6.669

11.082

7.169

RECAPITULATIE WINSTVERDELING In contanten: Toevoeging Algemene reserve:

17


GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT In duizenden SRD

2009 Kasstroom uit operationele activiteiten Winst vóór belasting Belasting over het resultaat Resultaat na belasting Afschrijvingen Gerealiseerde herwaardering beleggingen Vermeerdering verzekeringstechnische voorzieningen Mutatie kortlopende schulden Mutatie vorderingen Kasstroom uit investerings- en beleggingsactiviteiten Investeringen en verstrekkingen in: Bedrijfsmiddelen Beleggingen Desinvesteringen, aflossingen en verkopen Belegde middelen Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende schulden Bankkrediet en overige financiers Mutatie overige bezittingen Dividend

Mutatie liquide middelen

2008

11.391 309 11.082 787 -5.656 947 -1.016 -1.339 4.805

7.417 248 7.169 816 4.747 2.385 2.036 -258 16.895

-82 -38.504 -38.586

-371 -48.450 -48.821

34.558 -4.028

28.136 -20.685

-8.516 9.149 -355 -900 -622

-2.260 6.945 -1.085 -500 3.100

155

-690

Bovenstaand kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de zogenoemde indirecte methode. Alleen die mutaties zijn verwerkt die een wijziging in de liquide middelen tot gevolg hebben gehad. Herwaarderingen zijn buiten beschouwing gelaten. Het effect van valutaverschillen op de saldi van liquide middelen genoteerd in vreemde valuta is als koersverschil in het resultaat verwerkt.


18

TOELICHTING ALGEMEEN Grondslagen voor consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening zijn opgenomen FATUM Schadeverzekering N.V. en haar nagenoeg 100% dochterondernemingen FATUM Levensverzekering N.V. alsmede FATUM Investments N.V. Belangen van derden in het vermogen en de resultaten van de deelnemingen worden afzonderlijk in de geconsolideerde jaarrekening vermeld. De vennootschappelijke jaarrekening van de moedermaatschappij is afzonderlijk in dit verslag opgenomen. De jaarrekeningen van FATUM Levensverzekering N.V. en FATUM Investments N.V. zijn separaat uitgebracht. Het vastgoed Hermitage Mall, dat deel uitmaakt van het FATUM Suriname Fund, is ondergebracht in de N.V. SUVAM, een 100 % deelneming van FATUM Investments N.V. Het FATUM Suriname Fund wordt, zijnde een beleggingsproduct van FATUM Investments N.V., niet als afzonderlijke entiteit in de consolidatie betrokken. De door FATUM Investments N.V. uitgegeven participaties in het FATUM Suriname Fund worden als schuld in de geconsolideerde jaarrekening verwerkt. Anderzijds worden de - wat betreft de vergoeding van interest en waardemutaties - aan de deelgerechtigden van het fonds toekomende beleggingen (het fonds), die allen eigendom zijn van de FATUM Groep, als bezittingen in de geconsolideerde balans opgenomen. Vreemde valuta waarderingsgrondslagen Activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de onderstaand vermelde koersen per balansdatum. Baten en lasten uit hoofde van transacties in vreemde valuta worden omgerekend tegen de koersen op transactiedatum. De verschillen verband houdende met wijzigingen van wisselkoersen worden afzonderlijk in de winsten verliesrekening verwerkt onder de post ‘Andere baten en lasten’. De voor omrekening in lokale valuta gebruikte koersen per balansdatum zijn als volgt:

US Dollar Euro (EUR)

2009

2008

SRD 2,80 4,10

SRD 2,80 3,90

WAARDERINGSGRONDSLAGEN Algemene waarderingsgrondslagen Activa en passiva worden gewaardeerd tegen nominale waarde, tenzij hierna een andere waarderingsgrondslag wordt vermeld. Waar nodig is een voorziening voor oninbaarheid in mindering gebracht. SPECIFIEKE WAARDERINGSGRONDSLAGEN Onroerende goederen De onroerende goederen, met uitzondering van aanschaffingen in het lopend boekjaar, zijn opgenomen tegen de actuele waarde verminderd met lineaire afschrijvingen op basis van de geschatte economische levensduur. De actuele waarde van de onroerende goederen, m.u.v. de Hermitage Mall, is in 2005 gebaseerd op extern verrichte taxaties. De in gebruik zijnde fasen I en II van de Hermitage Mall zijn geherwaardeerd op basis van externe taxaties verricht op 17 december 2007, terwijl de uitbreidingsfasen tegen de bestede kosten zijn opgenomen. De aanschaffingen in het lopend jaar alsmede de investeringen in bestaande onroerende goederen worden tot aan de eerstvolgende taxatie tegen de verkrijgingswaarde opgenomen. Het vermogenssurplus voortvloeiende uit de vorenvermelde herwaarderingen wordt toegevoegd aan de onder het eigen vermogen opgenomen ‘Herwaarderingsreserve’, terwijl het herwaarderings-surplus van de Hermitage Mall, gegeven het beleggingskarakter, onder de beleggingsopbrengsten onder de post ‘huuropbrengsten’ is verantwoord. Over de herwaardering van het hoofdkantoor en filialen wordt geen voorziening voor latente inkomstenbelasting gevormd daar het niet verwachtbaar is dat deze gedesinvesteerd zullen worden. Bedrijfsgebouwen worden in 20 jaar lineair afgeschreven.

19


Overige financiële beleggingen De overige financiële beleggingen, met uitzondering van effecten, worden gewaardeerd tegen de nominale waarde, onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid. Effecten zijn tegen de beurskoers ultimo van het boekjaar gewaardeerd. Koerswaarde mutaties zijn in het resultaat verwerkt onder de post ‘Beleggingsopbrengsten’. Overlopende rente van depositobeleggingen is onder aftrek van een voorziening voor oninbaarheid, dividend van aandelen en hypotheekrente opgenomen onder de post ‘Overlopende activa’. Vorderingen De hieronder opgenomen vorderingen uit directe verzekeringen hebben betrekking op tussenpersonen uit hoofde van afgesloten verzekeringen en op de nog te ontvangen bedragen van hypotheekdebiteuren uit de verstreken aflossingstermijnen die zijn opgenomen tegen de nominale waarde verminderd met een voorziening voor oninbaarheid. Onder de vorderingen zijn eveneens opgenomen de overlopende huurvorderingen van de Hermitage Mall en overlopende inleggelden van participanten, die gewaardeerd zijn tegen de nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor dubieusheid. Bedrijfsmiddelen De bedrijfsmiddelen worden opgenomen tegen aanschafwaarde verminderd met lineaire afschrijvingen gebaseerd op de economische levensduur van de objecten. Het afschrijvingspercentage bedraagt voor voertuigen, automatiseringsapparatuur en overige bedrijfsmiddelen respectievelijk 20%, 331/3% en 10% per jaar. Liquide middelen De liquide middelen betreffen kas- en direct opvraagbare banktegoeden en zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. De onder de liquide middelen begrepen vreemde valuta tegoeden zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende koersen zoals vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen. De verschillen verband houdende met wijzigingen van wisselkoersen worden, zoals eerder vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen, afzonderlijk in de winsten verliesrekening verwerkt onder de post ‘Andere baten en lasten’. Algemene reserve De algemene reserve ontstaat uit toevoegingen uit de winst, terwijl er met goedvinden van de Algemene Vergadering van Aandeelhouders ook onttrekkingen daaruit kunnen plaatsvinden ten bate van de winst. De fiscale egalisatiereserve maakt deel uit van de algemene reserve. De fiscale egalisatiereserve dient tot egalisatie van de aan het verzekeringsbedrijf verbonden risico’s. De omvang van deze reserve beloopt bij het schadebedrijf niet meer dan tweemaal het bedrag van de jaarlijkse netto verdiende premies, terwijl bij het levenbedrijf de egalisatiereserve 10% van de netto premiereserve dient te bedragen. VOORZIENINGEN Premiereserve De premiereserve van het schadebedrijf betreft een voorziening voor het nog niet verdiende gedeelte van de geboekte premies van reeds aangevangen en nog niet verstreken risicotermijnen, verminderd met de provisies. De voorziening wordt vastgesteld op basis van het zogeheten ‘vierentwintigste systeem’. Voorziening voor verzekeringsverplichtingen De voorziening voor verzekeringsverplichtingen van het levenbedrijf wordt actuarieel becijferd volgens de nettomethode, zijnde de verzekeringstechnische waarde van de toekomstige uitkeringen verminderd met de contante waarde van de toekomstige premies. De vaststelling van de voorziening heeft plaatsgehad met inachtneming van een rekenrente van 4% en sterftetafel voor mannen en vrouwen gedurende 1961-1965. De aldus berekende voorziening voor verzekeringsverplichtingen is vermeerderd met een voorziening voor administratiekosten, gebaseerd op 0,25% van de contante waarde van het verzekerd kapitaal voor premievrije- en koopsommenverzekeringen en 5% van de voorziening voor verzekeringsverplichtingen tegen premiebetaling. Voorts wordt een voorziening gevormd


20

voor het verhoogd actuarieel risico in verband met beperkte ouderdom van de levenportefeuille. Voorziening voor post employment benefits De voorziening voor zogenoemde ‘post employment benefits’ is gevormd ter dekking van de medische kosten tot het overlijden van de gepensioneerden en is bepaald als de contante waarde van de benodigde voorziening. Eveneens wordt een voorziening gevormd voor actieven waaraan gedurende de resterende diensttijd tot hun pensionering wordt gedoteerd, rekening houdende met verdere actuariële ontwikkelingen. Tevens is voor uitbetalingen door de onderneming een pensioenvoorziening gevormd gebaseerd op het eindloon beginsel, als aanvulling op de regulier ten laste van het pensioenfonds uitgekeerde (te lage) pensioenen. De voorziening uit deze hoofde is ultimo 2009 eveneens geschat op basis van de, actuariële uitgangspunten ultimo 2008. De dotatie over 2009 en 2008 is in het resultaat verwerkt onder het hoofd ‘personeelskosten’. De actuariële vaststelling van de voorziening is o.a. gebaseerd op de geschatte medische kosten, inflatie verloop, ontslag- en invaliditeitskansen, beleggingsrendement en een discontovoet van 0,93%. Voorziening voor onderhoudskosten Ter egalisatie van de groot-onderhoudskosten wordt een voorziening gevormd gebaseerd op 1,25% van de aanschafwaarde van de verhuurde bedrijfsgebouwen van de Hermitage Mall. De betreffende onderhoudskosten zullen, naast de jaarlijkse dotatie, worden geïndexeerd op basis van de ontwikkeling van de bouwkosten en periodiek op basis van taxaties van het groot-onderhoud. Langlopende schulden De waarde van de hieronder opgenomen participaties van deelgerechtigden in het FATUM Suriname Fund is tot stand gekomen door verwerking van agio c.q. disagio op de inleggelden in diverse valuta-klassen en de herwaardering van de in vreemde valuta genoteerde participaties tegen de balanskoers. Het waarderingsverschil is tezamen met de agio- c.q. disagio-verwerking en de nominale rentevergoeding op de participaties in het resultaat verwerkt onder de post ‘Opbrengst beleggingen’. Zowel de nominale inleg als de minimale rente van de deelgerechtigden in alle klassen van het FATUM Suriname Fund zijn gegarandeerd door de FATUM Groep. De eveneens onder de langlopende schulden opgenomen vreemde valutabank- en overige investeringsleningen voor financiering van de Hermitage Mall en andere vastgoedbeleggingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde en gewaardeerd tegen de per balansdatum vermelde omrekeningskoersen voor vreemde valuta. De koersverschillen uit hoofde hiervan zijn als financieringskosten van de Hermitage Mall in mindering gebracht op de beleggingsopbrengsten van de Hermitage Mall. Grondslagen van resultaatbepaling De premies, provisies, en schade-uitkeringen zijn verantwoord onder aftrek van het aandeel van herverzekeraars en worden tezamen met de opbrengst uit beleggingen verantwoord in het boekjaar waarop zij betrekking hebben. De kosten worden bepaald met inachtneming van de hiervoor vermelde grondslagen van waardering en toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben. De afschrijvingen geschieden tijdsevenredig op basis van de verwachte economische levensduur. Op aanschaffingen gedurende het jaar wordt naar tijd gelang afgeschreven. De belastingen worden in de winsten verliesrekening opgenomen op basis van het fiscale resultaat, rekening houdend met toevoegingen of onttrekkingen aan de fiscale egalisatiereserve, fiscaal vrijgestelde posten, en respectievelijk geheel of gedeeltelijk niet - aftrekbare kosten.

21


TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE BALANS In duizenden SRD Beleggingen De beleggingen zijn als volgt onderverdeeld:

2009

Onroerende goederen Bedrijfsgebouwen en terreinen Overige onroerende goederen Overige financiële beleggingen Hypotheken Effecten Leningen op schuldbekentenissen Termijndeposito’s

Totale beleggingen

2008

63.962 3.733 67.695

58.721 2.498 61.219

39.304 50.520 7.481 2.398 99.703

47.087 41.618 6.205 1.952 96.862

167.398

158.081

Onroerende goederen Onder de onroerende goederen zijn opgenomen de Hermitage Mall, het appartementencomplex in aanbouw aan de Anton Dragtenweg, het kantorencomplex aan de Noorderkerkstraat en de Henck Arronstraat, in Nieuw Nickerie de dienstwoning voor de filiaalhouder, het recreatieoord te Saramacca, alsmede de onbebouwde terreinen. De Hermitage Mall maakt deel uit van het FATUM Suriname Fund. Het verloop in de onroerende goederen is als volgt:

2009

2008

Afschrijvingen Eindsaldo boekwaarde

61.219 9.171 -2.500 67.890 -195 67.695

47.410 11.811 2.500 61.721 -502 61.219

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Historische boekwaarde Boekwaarde herwaarderingen Eindsaldo boekwaarde

60.371 -904 59.467 8.228 67.695

51.200 -989 50.211 11.008 61.219

Beginsaldo boekwaarde Investeringen minus desinvesteringen Herwaardering

Hypotheken De hypothecaire vorderingen zijn verstrekt onder zekerheid van eerste hypotheek en zijn opgenomen tegen nominale waarde onder aftrek van een voorziening wegens oninbaarheid. De interestpercentages van de per balansdatum uitstaande hypothecaire vorderingen in Surinaams courant varieren tussen de 17% en 26% per jaar en van de vreemde valuta uitzettingen tussen de 10% en 18% per jaar. Effecten De binnenlandse fondsen zijn gewaardeerd tegen de slotkoersen per ultimo van het boekjaar, zoals genoteerd door de Surinaamse Effectenbeurs, terwijl de buitenlandse fondsen zijn opgenomen tegen de door de vermogensbeheerders opgegeven beurskoersen. De toename van de buitenlandse effectenportefeuille, welke deel uitmaakt van het FATUM Suriname Fund, heeft voornamelijk betrekking op het herstel van de beurskoersen. Daarnaast zijn slecht renderende fondsen afgestoten en beter presterende fondsen aangekocht.


22

Leningen op schuldbekentenis Het rentepercentage van leningen op schuldbekentenis beloopt voor SRD en vreemde valuta leningen respectievelijk 15% tot 23% en 9% tot 12 % per jaar. Termijndeposito’s De onder deze post opgenomen beleggingen in termijndeposito’s en spaarrekeningen luidende in locale valuta renderen tussen de 6,5% en 12,5% per jaar. De eveneens onder deze post opgenomen vreemde valuta termijndeposito’s, met een tegenwaarde van in totaal ca. SRD 1.105 duizend, (2008 ca. SRD 724 duizend) zijn belegd tegen rentepercentages van 3,94% - 7,25% per jaar. Het termijndeposito belegd bij CLICO Life Insurance Company Suriname N.V. (CLICO) dat op 13 maart 2009, inclusief geaccumuleerde rente, zou verlopen is ultimo 2008 en 2009 uit voorzichtigheidsoverwegingen geheel voorzien, daar CLICO te kennen heeft gegeven dat door de financiële crisis bij de moedermaatschappij CLICO Trinidad, de uitbetalingen op polissen en van termijndeposito’s aangetrokken in Suriname zijn aangehouden. De rechter in Suriname heeft aan CLICO Suriname N.V. surseance van betaling verleend tot ultimo 2010. Tot deze tijd is CLICO Suriname N.V. niet verplicht uitkeringen te doen aan haar schuldeisers. Van de uitstaande spaar- en depositobeleggingen bij bankiers is een bedrag van SRD 555 duizend gesepareerd ten behoeve van de Centrale Bank van Suriname uit hoofde van de solvabiliteitsvereisten. Vorderingen uit directe verzekeringen en beleggingen

525 504 1.029

Vorderingen uit directe verzekeringen Overige vorderingen

De vorderingen uit directe verzekeringen zijn als volgt opgebouwd: Agentensaldi Af: voorziening voor dubieuze vorderingen Balanswaarde

2009

2009 1.425 -900 525

2008 1.864 398 2.262

2008 3.022 1.158 1.864

De langer dan een jaar achterstallige agentenvorderingen zijn geheel voorzien tot een bedrag van ca. SRD 766 duizend (2007: ca. SRD 985 duizend) terwijl op de dubieuze vorderingen over 2009 een voorziening is getroffen van ca. SRD 134 duizend (2008: ca. SRD 173 duizend). Overige vorderingen De overige vorderingen hebben voornamelijk betrekking op huurvorderingen met betrekking tot de exploitatie van de Hermitage Mall alsmede personeelsvoorschotten. Bedrijfsmiddelen Het verloop van de bedrijfsmiddelen is als volgt:

2009

2008

Afschrijvingen Boekwaarde eind van het jaar

1.307 82 1.389 -321 1.068

1.250 371 1.621 -314 1.307

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde

2.759 -1.691 1.068

2.677 -1.370 1.307

Boekwaarde begin van het jaar Investeringen

23


Liquide middelen De samenstelling van deze post ziet er als volgt uit:

2009 552 1.508 2.060

Kastegoeden Banktegoeden Totaal

2008 702 1.203 1.905

De kas- en banksaldi staan ter vrije beschikking van de in de consolidatie betrokken vennootschappen. Kas- en banksaldi in vreemde valuta, met een tegenwaarde ultimo 2009 en 2008 van respectievelijk ca. SRD 1,2 miljoen en SRD 1,3 miljoen, zijn gewaardeerd tegen de per balansdatum geldende koersen, zoals vermeld onder de vreemde valuta waarderingsgrondslagen. Overlopende activa Hieronder zijn overlopende rente en dividend opgenomen van:

2009

2008

445 4.179 1.408 79 6.111

Effecten Hypotheken Leningen u/g Termijndeposito’s

270 4.325 965 58 5.618

Groepsvermogen Het maatschappelijk en geplaatst kapitaal bestaat uit 200.000 aandelen elk groot SRD 0,025 nominaal. Het verloop in de reserves kan als volgt worden weergegeven:

Balanswaarde begin van het jaar Bij: - resultaat ná belastingen - herwaardering - dividend 2009 - gerealiseerde herwaardering onroerende goederen Balanswaarde einde van het jaar Voorzieningen Het verloop in de voorzieningen is als volgt: Stand begin van het jaar Toevoeging in het jaar Stand eind van het jaar

Herwaarderingsreserve

9.415 -2.500 -280 6.635

2009 22.733 947 23.680

Algemene reserve

48.294 11.082 -900 280 58.756

2008 8.450 14.283 22.733

Onder de voorzieningen zijn naast de technische voorzieningen voortvloeiende uit het schade- en levenbedrijf ook opgenomen een voorziening voor post employment benefits en een voorziening ter egalisatie van de onderhoudskosten van de Hermitage Mall. Aan de voorziening voor technische verplichtingen van het levenbedrijf werd ten laste van het resultaat een bedrag van SRD 381 duizend toegevoegd terwijl de onttrekking aan de premiereserve van het schadebedrijf ca. SRD 141 duizend bedroeg. De voorziening voor post employment benefits houdende enerzijds de geneeskundige voorziening voor gepensioneerden en voor actieven na het bereiken van de gepensioneerde leeftijd is ultimo 2009 geschat op


24

SRD 4.865 duizend. Anderzijds is een voorziening gevormd ter aanvulling op de reguliere ten laste van het pensioenfonds uitgekeerde pensioenen door het optrekken van de pensioengrondslagen naar het niveau van het laatst verdiende salaris vóór pensionering voor actieven, gewezen deelnemers met recht op uitgesteld pensioen en gepensioneerden. De voorziening uit deze hoofde is ultimo 2009 geschat op ca. SRD 9.084 duizend. De totale dotatie aan de voorziening is ten laste van het resultaat onder de personeelskosten verwerkt tot een bedrag van respectievelijk SRD 507 duizend. De dotatie aan de onderhoudsvoorziening voor de Hermitage Mall bedraagt SRD 200 duizend.

2009

Langlopende schulden Participaties van deelgerechtigden in het FATUM Suriname Fund (FSF) Overige investeringsleningen

2008

33.452 16.512 49.964

41.968 13.342 55.310

Het verloop in participaties van de deelnemers in het FSF is als volgt:

2009 Beginsaldo Aantrekking Uitbetaling (Disagio) / Agio Herwaardering Eindsaldo

2008

SRD klasse USD klasse Euro klasse 12.828 16.699 12.441 1.285 50 -6.128 -3.338 -1.169 27 4 1 6.727 14.650 11.323 752 6.727 15.402 11.323

Totaal 41.968 1.335 -10.635 32 32.700 752 33.452

SRD klasse USD klasse Euro klasse Totaal 13.067 12.964 18.197 44.228 175 375 124 674 -331 -814 -1.091 -2.236 -83 -84 -112 -279 12.828 12.441 17.118 42.387 -419 -419 12.828 12.441 16.699 41.968

De participaties in het FSF in de verschillende klassen zijn bepaald door de nominale inleggelden te waarderen tegen de koersen per balansdatum van 100% voor de SRD, USD en Euro participaties. Door het herstel van de beleggingsopbrengsten van voornamelijk buitenlandse beleggingen heeft dit geleid tot een matig herstel van een agio van SRD 32 duizend tegenover een disagio in 2008 van SRD 279 duizend. De omrekeningskoers naar SRD voor de Euro participaties is conform het vermelde onder de grondslagen van vreemde valuta omrekening, resulterende in een nadelig omrekeningsverschil in 2009 van ca. SRD 752 duizend tegenover een voordelig omrekeningsverschil in 2008 van ca. SRD 419 duizend. Overige investeringsleningen Onder overige investeringsleningen zijn opgenomen de medefinanciering van de Hermitage Mall door een lokale commerciële bankinstelling tot een bedrag van USD 1,2 miljoen. Hieronder is ook opgenomen een externe belegging in de Hermitage Mall tot de tegenwaarde van ca. USD 1,8 miljoen. Verder bestaan de investeringsleningen uit de financiering door derden van de aankoop van onroerend goed in het noorden van Paramaribo tot een bedrag van Euro 2,1 miljoen. Ter medefinanciering van de uitbreiding van de Hermitage Mall (fase III) heeft de vennootschap een lening van USD 4 miljoen opgenomen bij een buitenlandse investeringsbank. Voor deze financieringen zijn genoemde objecten als onderpand verstrekt. De rentepercentages belopen 8,25 % en de looptijden ca. zeven jaren. De investeringsleningen zijn onder aftrek van de vervallen termijnen en binnen een jaar vervallende aflossingen opgenomen. De laatste zijn onder de kortlopende schulden opgenomen.

25


Kortlopende schulden

2009

Schulden aan kredietinstellingen Te betalen schaden Rekening-courantschuld aan Stichting Pensioenfonds van de FATUM Schadeverzekering N.V. Overige schulden

2008

12.072 11.316

8.701 8.953

217 14.309 37.914

118 15.170 32.942

Schulden aan kredietinstellingen Betreffen rekening-courantfaciliteiten alsmede kortlopende investeringskredieten waarvoor specifieke hypothecaire dekking en overige zekerheden zijn verstrekt. Te betalen schaden Te betalen schaden Af: aandeel herverzekering Te betalen schaden eigen rekening

2009 12.050 734 11.316

2008 9.767 814 8.953

De te betalen schaden betreffen de voorziening voor de per balansdatum nog niet afgewikkelde schaden. De vaststelling is geschied hetzij post voor post, hetzij als benadering hiervan op grond van ervaringscijfers.Voorts zijn, voor zover redelijkerwijs te schatten, voorzieningen getroffen voor gevallen maar nog niet vastgestelde schaden. De te betalen schaden hebben, evenals voorgaande jaren, voornamelijk betrekking op de branches brand- en motorrijtuigenverzekering alsmede overlijdensuitkeringen Overige schulden Hieronder zijn opgenomen: Schulden aan financiers Schulden uit verzekeringen Overige te betalen schulden Totaal

2009 7.702 318 6.289 14.309

2008 5.095 3.281 6.794 15.170

De ‘schulden aan financiers’ bestaan uit rentevergoeding op de aangegane investeringsleningen. Onder ‘schulden uit verzekeringen’ zijn o.m. opgenomen herverzekeringspremies en schadeverrekeningen alsmede af te dragen toeslagen waarborgfonds uit hoofde van de motorrijtuigenverzekering. Onder ‘overige te betalen schulden ’ zijn opgenomen de per saldo nog af te dragen omzetbelasting, vooruit ontvangen huren en waarborgsommen.

Overlopende passiva Accountantskosten Te betalen dividend Diversen

2009 136 576 712


2008 213 255 5 473

26

TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE WINST- EN VERLIESREKENING In duizenden SRD Verdiende premies Schadebedrijf Bruto premies Herverzekeringspremies Verdiende premies Levenbedrijf Bruto premies Herverzekeringspremies Verdiende premies Totaal

2009

2008

23.172 -4.924 18.248

21.748 -3.125 18.623

1.523 -427 1.096

1.522 -382 1.140

19.344

19.763

Uit het bovenstaande overzicht blijkt dat de verdiende premies van het schadebedrijf t.o.v. 2008 zijn afgenomen naar het niveau van SRD 18,3 miljoen. De verdiende premies van het levenbedrijf zijn t.o.v. 2008 afgenomen met ca. 4%. De premie van motorrijtuigen- en brandverzekeringen leverden de grootste bijdrage aan de totale premiebaten. Opbrengst beleggingen De opbrengst van de beleggingen is als volgt: Bruto opbrengst beleggingen Af: rentelasten financiering beleggingen Netto rendement

2009 18.364 6.385 11.979

2008 9.913 3.640 6.273

Het bruto rendement op de beleggingen, uitgedrukt in procenten van het gemiddeld belegd kapitaal, is voornamelijk door het herstel van de koerswaarde van buitenlandse effecten toegenomen van 9,2% in 2008 naar ca. 15,6% in 2009. Het netto rendement, uitgedrukt in procenten van het belegd kapitaal minus financieringsmiddelen, beloopt over 2009 en 2008 respectievelijk 21,6% en 10,9%. Schadelast en uitkeringen De per saldo schadelast is als volgt samengesteld: Levenbedrijf Schadebedrijf

Provisie en kosten Acquisitiekosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten

27

2009 249 8.357 8.606

2009 2.611 4.166 787 3.552 11.116


2008 91 7.816 7.907

2008 2.483 3.754 816 1.702 8.755

De acquisitiekosten, uitgedrukt in procenten van de netto premiebaten, zijn over de jaren 2009 en 2008 op hetzelfde niveau gebleven namelijk 10%. Exclusief de dotatie aan de voorziening voor post employment benefits, zijn de personeelskosten ten opzichte van 2008 met circa 11% toegenomen onder meer als gevolg van de jaarlijkse aanpassing van de lonen en salarissen en de daaraan gerelateerde sociale lasten. De toename van de overige bedrijfskosten heeft voornamelijk betrekking op de dotatie aan de voorziening voor dubieuze leningen op schuldbekentenis. Andere baten en lasten Betreft de per saldo (nadelige) c.q. voordelige koersresultaten ontstaan uit afrekening van transacties tegen andere koersen dan waartegen deze waren verwerkt. N.W. Lalbiharie Directeur


28

VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS PER 31 DECEMBER 2009 (ná winstbestemming) In duizenden SRD

ACTIVA Beleggingen Onroerende goederen Deelnemingen Overige financiële beleggingen

Vorderingen Vorderingen uit directe verzekeringen Vorderingen groepsmaatschappijen Overige vorderingen

Overige activa Bedrijfsmiddelen Liquide middelen

2009 15.435 6.580 59.834

525 23.463 257

1.005 1.560

Overlopende activa Overlopende rente Totaal activa

PASSIVA Eigen vermogen Geplaatst en gestort aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Algemene reserve

Overlopende passiva Totaal passiva

29

19.759 5.606 54.092 81.849

79.457

1.864 13.209 277 24.245

15.350

1.265 1.314 2.565

2.579

5.389

4.183

114.048

101.569

2009

2008

5 6.635 58.756

Voorzieningen Schulden Schulden aan kredietinstellingen Te betalen schaden R/C Schuld aan pensioenfonds Overige schulden

2008

5 9.416 48.294 65.396

57.715

21.055

20.689

12.072 10.865 217 3.792

8.701 8.502 118 5.371 26.946

22.692

651

473

114.048

101.569


30

VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING OVER 2009 (ná winstbestemming) In duizenden SRD

2009 Bedrijfsopbrengsten Verdiende premies Opbrengst beleggingen

18.388 9.271

Schadelast

Bedrijfskosten Acquisitiekosten Personeelskosten Afschrijvingen Overige bedrijfskosten Af: doorberekend naar dochtermaatschappijen Resultaat technische rekening Resultaat deelnemingen Andere baten en (lasten) Resultaat vóór belastingen Belasting lopend jaar Resultaat ná belastingen

2.346 4.073 771 2.659 9.849 873

2008 17.332 3.360 27.659 8.357 19.302

20.692 7.816 12.876

2.214 3.657 805 815 7.491 -1.105 8.976 10.326 974 31 11.331 -249 11.082



6.386 6.490 1.238 -362 7.366 -197 7.169

30

TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE BALANS

31

In duizenden SRD Algemeen De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde zoals hierna is vermeld. De overige grondslagen van waardering en resultaatbepaling van de vennootschappelijke jaarrekening zijn gelijk aan de grondslagen die zijn vermeld in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. BALANSPOSTEN Onroerende goederen Het verloop is als volgt:

2009

2008

Afschrijvingen Eindsaldo boekwaarde

19.759 -3.858 15.901 -466 15.435

16.917 844 2.500 20.261 -502 19.759

Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Historische boekwaarde Boekwaarde herwaarderingen Eindsaldo boekwaarde

9.748 -909 8.839 6.596 15.435

11.377 -994 10.383 9.376 19.759

Beginsaldo boekwaarde Investeringen minus desinvesteringen Herwaardering

Deelnemingen Het verloop in de deelnemingen is als volgt:

Fatum Investments N.V. - Saldo begin van het jaar - Resultaat lopend jaar - Saldo einde van het jaar Totaal

Overige financiële beleggingen Hypothecaire leningen Effecten Leningen op schuldbekentenis Termijndeposito’s Totaal

31

2009

2008

2.414 867 3.281 --------

1.266 1.148 2.414 --------

3.192 107 3.299 -------6.580

3.102 90 3.192 -------5.606

2009 33.028 17.142 7.391 2.273 59.834


2008 32.139 14.000 6.101 1.852 54.092


Fatum Levensverzekering N.V. - Saldo begin van het jaar - Resultaat lopend jaar - Saldo einde van het jaar

De hypothecaire vorderingen en leningen op schuldbekentenis zijn uitgezet tegen rentepercentages variërend tussen de 17% en 26% per jaar voor SRD beleggingen en tussen de 10% en 18% per jaar voor vreemde valuta beleggingen. De termijndeposito’s in locale valuta renderen tussen de 6,5% en 12,5% per jaar en de vreemde valuta beleggingen tegen de 2% per jaar (2008: 3,94% - 7,25% per jaar).

2009 525

Vorderingen uit directe verzekeringen

2008 1.864

Betreft agentenvorderingen onder aftrek van een voorziening voor dubieusheid van ca. SRD 0,9 miljoen; (2008: SRD 1,2 miljoen).

2009 Overige vorderingen

257

2008 277

De overige vorderingen hebben voornamelijk betrekking op personeelsvoorschotten en leningen aan derden. Bedrijfsmiddelen In het verslagjaar werd voor circa SRD 45 duizend geïnvesteerd in transportmiddelen, automatiseringsapparatuur en kantoorinventaris. Transportmiddelen en automatiseringsapparatuur worden respectievelijk in 5 jaar en 3 jaar lineair afgeschreven terwijl de overige bedrijfsmiddelen in 10 jaar worden afgeschreven. De afschrijvingslast over het verslagjaar bedraagt SRD 305 duizend.

2009 Liquide middelen

1.560

2008 1.314

De hieronder opgenomen kas- en banksaldi staan ter vrije beschikking van de vennootschap. Overlopende activa Hieronder zijn de overlopende rente en het dividend van de beleggingen opgenomen. Eigen vermogen Aandelenkapitaal Herwaarderingsreserve Algemene reserve

2009 5 6.635 58.756 65.396

2008 5 9.416 48.294 57.715

Voor een nadere toelichting op het aandelenkapitaal, de herwaarderings- en de algemene reserve wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. Voorzieningen De voorzieningen zijn als volgt samengesteld: Premie-reserve Post employment benefits

2009 7.106 13.949 21.055


2008 7.247 13.442 20.689

32

De premiereserve heeft betrekking op de onverdiende premie van het schadebedrijf van de reeds aangevangen en nog niet verstreken risicotermijnen verminderd met de provisies. De voorziening voor post employment benefits die enerzijds betrekking heeft op geneeskundige voorziening voor gepensioneerden en actieven na het bereiken van de gepensioneerde leeftijd is ultimo 2009 geschat op SRD 4.865 duizend. Anderzijds is een voorziening gevormd ter aanvulling op de reguliere ten laste van het pensioenfonds uitgekeerde pensioenen door het optrekken van de pensioengrondslagen naar het niveau van het laatst verdiende salaris vóór pensionering voor actieven, gewezen deelnemers met recht op uitgesteld pensioen en gepensioneerden. De voorziening uit deze hoofde is ultimo 2009 geschat op ca. SRD 9.084 duizend. De totale dotatie aan de voorziening is ten laste van het resultaat onder de personeelskosten verwerkt tot een bedrag van SRD 507 duizend.

2009 12.072

Schulden aan kredietinstellingen

2008 8.701

Als dekking voor kredietfaciliteiten bij de kredietinstellingen heeft de vennootschap hypothecaire en secundaire zekerheden verstrekt.

2009 10.865

Te betalen schaden

2008 8.502

De te betalen schaden betreffen de nog niet afgewikkelde schaden en hebben voornamelijk betrekking op de branches brand- en motorrijtuigenverzekering. Overige schulden Hieronder zijn opgenomen:

2009 318 3.474 3.792

Schulden uit verzekeringen Overige te betalen schulden Totaal

2008 3.281 2.090 5.371

De ‘schulden uit verzekeringen’ hebben betrekking op herverzekeringspremies en schadeverrekeningen alsmede af te dragen toeslagen waarborgfonds uit hoofde van motorrijtuigenverzekeringen. Onder ‘overige te betalen schulden’ zijn o.m. opgenomen de per saldo nog af te dragen omzetbelasting alsmede de vooruit ontvangen huren en waarborgsommen. Overlopende passiva Betreft het te betalen dividend en de voorziening voor accountantskosten.

33


TOELICHTING OP DE VENNOOTSCHAPPELIJKE WINST- EN VERLIESREKENING In duizenden SRD Verdiende premies De mutaties in de premiebaten over 2009 met vergelijkende cijfers over 2008 zijn als volgt weer te geven:

2009 Bruto premie-inkomen Herverzekeringspremie Premies eigen rekening Mutatie premiereserve Verdiende premies

2008

23.172 -4.924 18.248 140 18.388

21.748 -3.125 18.623 -1.291 17.332

Uit bovenstaand overzicht blijkt dat de verdiende premies t.o.v. 2008 met 6% zijn gestegen. Opbrengst beleggingen De beleggingsopbrengsten alsmede de gemiddelde rendementspercentages zijn als volgt weer te geven:

2009

2008

SRD

%

SRD

%

Rente hypothecaire- en persoonlijke leningen

4.670

14,2

2.155

14,1

Dividend- en rente opbrengsten effecten

4.004

25,8

657

5,1

779 112 891

10,3 0,3 10,2

1.085 -730 355

18,2 -37,7 4,5

416 723 1.139 -------10.704 1.433 9.271

6,2 14,4

613 613 -------3.780 420 3.360

8,3 -

Rente leningen op schuldbekentenis Rente deposito’s en spaargelden

Verhuuropbrengsten ná aftrek van exploitatiekosten Boekwinst verkoop onroerende goederen

Af: betaalde bankrente

Netto schadelast De netto schadelast is als volgt samengesteld:

Bruto schade Herverzekeringsuitkeringen Netto schade Mutatie technische verplichtingen Schadelast

15,9

2009 6.773 -779 5.994 2.363 8.357

8,7

2008 13.705 -6.242 7.463 353 7.816

De afname van de bruto schadeuitkeringen ten opzichte van 2008 met ruim 50% heeft voornamelijk betrekking op de branche Brand.


34

Overige bedrijfskosten De bedrijfskosten, inclusief de acquisitiekosten, zijn als volgt samengesteld:

Acquisitiekosten Personeelskosten Afschrijvingen Diensten van derden Huisvestingskosten Kantoorbehoeften Productiekosten Overige algemene kosten Af: doorbelast aan groepsmaatschappijen Netto

Resultaat deelnemingen FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V.

35

2009 2.346 4.073 771 411 282 330 912 724 9.849 873 8.976

2008 867 107 974


2008 2.214 3.657 805 192 255 317 600 -549 7.491 1.105 6.386

2007 1.147 91 1.238

OVERIGE GEGEVENS Aan: De Raad van Commissarissen, de Directie en de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van FATUM Schadeverzekering N.V. ACCOUNTANTSVERKLARING Wij hebben de in dit jaarverslag op pagina 16 tot en met 35 opgenomen jaarrekening 2009 van FATUM Schadeverzekering N.V., te Paramaribo, bestaande uit de geconsolideerde balans per 31 december 2009, de geconsolideerde winsten verliesrekening over 2009 en het geconsolideerde kasstroomoverzicht, de vennootschappelijke balans per 31 december 2009 en de vennootschappelijke winst en verliesrekening over 2009 met de toelichting gecontroleerd Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met algemeen aanvaarde controlestandaarden. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor het opmaken van en getrouw weergeven in de jaarrekening van vermogen en resultaat relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van de vennootschap. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die het bestuur van de vennootschap heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van FATUM Schadeverzekering N.V. per 31 december 2009 en van het resultaat over 2009 in overeenstemming met algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving. Paramaribo, mei 2010 BDO Assurance N.V. Namens deze L. Bhawanie AA

Drs. R. Abrahams RA


36

SUMMARY OF THE ANNUAL REPORT 2009

FATUM Schadeverzekering N.V. FATUM Levensverzekering N.V. FATUM Investments N.V.

Jaarverslag 2009 / Annual Report 2009 37


VISION, MISSION AND PROFILE Vision FATUM is the most service-oriented financial service provider for every resident of Suriname. Mission FATUM offers security to individuals and businesses. By transferring the financial consequences of everyday risks to us, our customers are able to pursue their lives in terms of business, home, work and personal development with greater peace of mind. We undertake our activities in a spirit of true entrepreneurship, integrity and teamwork, always taking account of the local communities in which we are active. Profile FATUM is a dynamic financial service provider offering an extensive range of insurance and investment products to the Suriname market. Entrusted customer funds and also company-generated funds are primarily invested in the local economy. As the oldest insurance company in Suriname, we are a stable factor and a trusted financial partner. Drawing on the enthusiastic efforts of our expert employees and intermediaries, we aim to distinguish ourselves by the excellent quality of our service.

Our activities are guided by three core values: Entrepreneurship Identifying opportunities or potential risks at an early stage and responding effectively. Integrity Adhering to generally accepted social and ethical standards. FATUM endorses the ‘Ten Global Compact Principles’. Teamwork Benefiting from each other’s knowledge and that of our partners to achieve a solid result for the customer.

Your trusted financial partner, for more than 128 years Whatever happens...


38

KEY DATA 2009 - 2005 Amounts in thousands of SRD1, except for the per share data

Balance sheet

2009

2008

2007

2006

Balance sheet total Investments Insurance and other provisions Shareholders’ equity

177,666 167,398 23,680 65,396

169,173 158,081 22,733 57,715

150,708 140,516 8,450 60,444

123,129 111,480 8,754 51,405

74,495 65,579 7,193 44,723

23,172 1,523 11,979 36,674

21,748 1,522 6,273 29,543

18,310 1,324 10,207 29,841

16,631 1,140 10,230 28,001

17,367 893 6,031 24,291

5,351 241 8,606 11,116 25,314

3,507 1,595 7,907 8,755 21,764

3,227 35 9,127 8,037 20,426

6,452 89 5,041 8,225 19,807

4,827 726 9,131 4,855 19,539

Profit and profit appropriation Underwriting result Other income/expenses Profit before taxation Taxation Distributable net profit - Retained profit - Dividend

11,360 31 11,391 (309) 11,082 10,182 900

7,779 (362) 7,417 (248) 7,169 6,669 500

9,415 32 9,447 (108) 9,339 9,039 300

8,194 (7) 8,187 (78) 8,109 7,909 200

4,752 44 4,796 (56) 4,740 4,615 125

Figures per share of SRD 0.025 nominal value Net profit Dividend Shareholders’ equity

55.41 4.50 326.98

35.85 2.50 288.58

46.70 1.50 302.22

40.55 1.00 257.03

23.70 0.63 144.49

2005

Income statement Reveneus Premium income Life premium income Investment income

Operating expenses Reinsurance premiums Addition to premium reserve Net claims paid Commissions and expenses

SRD = Suriname Dollar

1

39


REPORT OF THE SUPERVISORY BOARD To the General Meeting of Shareholders of FATUM Schadeverzekering N.V.

Pursuant to the provisions in article 29.4 of the Articles of Association, we are privileged to report as follows in respect of the consolidated financial statements of FATUM Schadeverzekering N.V. The balance sheet as at 31 December 2009 and the income statement for the 2009 financial year as well as the accompanying notes have been audited at our request in conformity with the provisions in the Articles of Association of FATUM Schadeverzekering N.V., and we recommend that you adopt these financial statements as presented to you by the Management Board together with the auditor’s report of BDO Assurance N.V. The adoption of the financial statements serves to ratify the actions of the Management Board and the Supervisory Board. We have agreed with the proposal of the Management Board to add SRD 10,182,000 from the profit stated in the financial statements to the reserves and to pay out the remainder of SRD 900,000 in the form of a cash dividend. According to the schedule of retirement drawn up by the Supervisory Board, in accordance with article 20 of the Articles of Association of FATUM Schadeverzekering N.V., Mr A.R. Baarh is due to retire. We propose that you reappoint this resigning member of the Supervisory Board who has made himself available for reappointment. We thank the Management Board for the manner in which they represented the company’s interests in the past financial year. Furthermore, we thank our employees as well as the intermediaries for their contribution in the past financial year. Paramaribo, May 2010 Supervisory Board: Ch. A. Calor - Chairman A. R. Baarh M. Goede R. Lai A Fat


40

REPORT OF THE MANAGEMENT BOARD To the shareholders At the start of the year under review, the global economy was still in a deep recession. The stimulus packages worldwide, the significant decline in energy and commodity prices, and the expansive monetary policy led to some stabilisation of the global economy in the course of 2009. The year 2009 ended with good economic news: on 22 December 2009, Standard & Poor’s upgraded Suriname’s credit rating, while indicating that the next rating level of BB- (double B minus) can be achieved if the current stable economic policy is maintained beyond 2010 and if the remaining debt to the United States of America is repaid. Suriname’s solvency is clearly improving. However, Suriname is still faced with challenges such as the implementation of FISO (Public Sector Function Information System), which may have negative inflationary effects. Thanks partly to the rising commodity prices in previous years, a currency reserve has now been generated. Suriname’s income is largely correlated with developments in the gold, oil and alumina sectors. These prices are volatile; though we expect further price increases in the coming year, there is also the risk of commodity prices becoming significantly lower, which could cause a rapid fall in Suriname’s income. The challenge for the new policy-makers in 2010 is therefore to develop policy measures that can protect Suriname against substantially lower income from the natural resources sector. Suriname has insufficient capacity and a lack of specialist units to respond to future developments in these sectors. It is therefore essential to build institutions and to staff these with high-quality specialists. SECTORS Rice sector Increased rice planting and improved productivity in the year under review served to boost rice production by about 25% to 229,730 metric tons, the highest level since 1998. This growth was driven by favourable market conditions in 2008, which prompted larger agricultural firms in particular to step up their planting. However, the situation deteriorated due to the global recession, which dampened demand in 2009 and sparked strong price falls. To guarantee continuity, the government granted some SRD 12.6 million of subsidies to the rice farmers. In addition, the availability of credit via the AKF (Agricultural Credit Fund), which is under the management of Landbouwbank N.V., gave the sector a positive impulse. As in 2008, the European Union (EU) was our most important sales market in the year under review, with 46% of the production going to the EU. In the autumn of 2009 the global market improved somewhat, which set prices rising again. The mid-term outlook is favourable, with rising demand expected to lead to renewed price increases. Stichting Machinale Landbouw (Foundation for Mechanized Agriculture - SML n.v.) in Wageningen is debt-free. The company, once one of the world’s most modern rice-producing factories, has finally managed to repay its creditors. Staatsolie n.v. (State Oil Company) has purchased 12,600 hectares of agricultural land from the stateowned company for an amount of USD 9 million. Staatsolie n.v. will use the land for the production of biofuel in the form of Ethanol. Prior to this sale, the former rice-producing company had already divided 5,000 hectares among ex-employees as part of a redundancy scheme. Banana sector Despite unprecedented production and export figures and a record job creation in the past years, the Stichting Behoud Bananen Sector (Foundation for the Preservation of the Banana Sector / SBBS) continued to operate at a loss in the year under review. The first profits were to be realised in the year 2008, but the global crisis put this target beyond reach. Though it is hard for Suriname bananas to achieve elite status, three extra euros per box could be earned through certification. Meanwhile, SBBS has already obtained a minimum certification, the Global GAP (for good agricultural practice), which should yield the company one euro extra per box this year. In 2009, SBBS exported over 57 metric tons of bananas, almost three times more than the 21 tons achieved after the restart in 2004. SBBS currently employs over 2,500 people at Jarikaba and Nickerie. In connection with the company’s privatisation, negotiations are ongoing with the Belgian multinational Univeg, the world’s largest trader in agricultural produce. However, if no financial support is forthcoming for the sector from the EU, over

41


2,500 jobs at SBBS and also a number of jobs at the supplier firms are at risk. In addition, the privatisation process of SBBS will come under further pressure as prospective buyers currently have no prospect of recouping their investment. Bauxite sector The production of bauxite and alumina decreased in the year under review. Global market prices declined, leading to a noticeable fall in the export value of alumina. In 2009, the departure of BHP-Billiton (BMS) was also announced, which meant a great loss for Suriname. Alcoa took over BHP-Billiton’s shares in the joint venture in the alumina refinery. It is hoped that the activities in East Suriname, which are aimed at bauxite extraction, will help to reinforce this sector’s role in the Suriname economy. This, however, will depend on a recovery of the global economy and rising alumina prices. Gold sector The total gold production in Suriname – including both registered and small-scale gold extraction – yielded over USD 740 million in 2008. Small-scale gold extraction accounts for the highest production volume, but the state receives only a minimum share of this. In 2008, the production of Rosebel Goldmines (now IAMGOLD) totalled some 10,000 kilos, yielding about USD 278 million. Of this, Suriname received USD 50 million in royalties and profit and wage taxes. Now that gold prices are breaking records in the world market and IAMGOLD is stepping up production, the state is expected to receive a net income of about USD 150 million. Besides its share from gold extraction, the state also receives income from the supply of three megawatt of hydro-energy through Afobaka and 16 megawatt of thermal energy from Energie Bedrijven Suriname N.V. Due to an adjustment to the energy agreement, hydro-energy is expected to generate additional income of about USD 2.5 million until 2011. A new package of investments is in the pipeline at Surgold N.V., a joint venture between Alcoa and Newmont, which is to create over 150 new jobs. The estimated investment amounts to over USD 450 million. If Suriname participates in this venture, it will have to bear part of these costs, either from public funds or by mobilising Private Capital. A State Decree regulating the possession and use of mercury is currently being prepared as part of the efforts to regulate the gold sector. In 1998, the Geological Mining Department and experts of the Organisation of American States (OAS) already carried out a pilot project into the use of an environmentally-friendly retort system, which is designed to re-use mercury and avoid it leaching into the soil. A report outlining policy guidelines is expected from the Ministry of Natural Resources and the World Wildlife Fund (WWF) for the regulation of the gold sector in March 2010. Oil sector The sharp decline in oil prices in the world market had a negative impact on the result of Staatsolie N.V. in the year under review. The average net selling price per barrel fell by 26% compared to 2008. The production volume remained unchanged at 5.86 million barrels in the year under review. Gross turnover decreased by USD 115 million (22%) to USD 425 million. The pre-tax profit dropped by USD 200 million (52%) to USD 180 million. A contribution of USD 170 million was made to the balance of payments and of USD 130 million to the Suriname treasury. The decrease in the production of alumina led to a sharp fall in the oil purchased by Suralco. This dropped by 50% to USD 115 million. Thanks to increased exports, however, there were no sales problems. The refinery had a good capacity utilisation and processed 2.74 million barrels of crude oil, 8% more than in 2008. The refining capacity will be doubled to 15,000 barrels in the medium term, while derivatives such as gasoline, premium diesel, sulphuric acid and bitumen will also be produced. The feasibility study was completed in 2009 and the negotiations with domestic and foreign financiers have started. It is extremely important to find sufficient new stocks of crude oil, so the exploration activities are continuing.


42

THE INSURANCE SECTOR Introduction of General Health Insurance (AZV) The government has long been planning to introduce a compulsory general health insurance scheme (AZV). The draft AZV bill has been submitted to the Council of Ministers, which however has not yet given its approval. The introduction of the aforementioned insurance has been discussed in the National Assembly, but without providing clarity about the key bottleneck. As mentioned previously, this concerns the funding of the scheme. The handling of the draft bill has been suspended and the actual introduction of the AZV is not yet in the offing. Road safety We regret to note once again that despite the many road safety measures taken by the Minister of Justice and Police, road crime is continuing to rise. In 2009, there were 112 road fatalities in total, which is 21 more than in 2008. This represents an increase of 18%, despite diverse road safety campaigns and measures to clamp down on speeding, promote the use of seat belts and discourage the use of mobile phones while driving. And that is just the number of fatalities; the number of people who fell victim to road accidents is many times greater. Following the road safety conference held in 2008, the Road Safety Steering Group chaired by Mr D. Lo Fo Sang worked out a range of proposals that are currently being implemented. This is taking place in close cooperation with other important actors within society. One noteworthy initiative that can be mentioned in this context is the foundation of the Association of Road Victims. Equalisation reserve Draft legislation shows that the equalisation reserve facility, which enables insurance companies to form a buffer against calamities, is to be abolished and replaced with a fixed levy on the income of insurance companies. In consultation with the external auditor and a tax specialist, a protest has been lodged against this legislation, which poses a serious risk to the operations and continuity of the insurance companies. A proposal has been made to review the existing facility and to adjust the standards (ceiling) and introduce a transitional arrangement. THE FATUM GROUP ISO Certification The ISO process that started in March 2009 reached the rounding-off stage in the fourth quarter of the year under review. The documentation and the manuals were finalised; a pre-audit was performed to verify the registration. The implementation stage started in December 2009. The internal audit will be performed in February 2010 and the external audit to determine whether the company is ready for ISO certification has been scheduled for March 2010. At the time of writing this report, it was announced that our company had passed the external audit and is now ISO 9001-certified. This is a memorable milestone, which we achieved thanks to the efforts of all our employees. Motor vehicle insurance In the general insurance sector, the result of the automotive segment improved slightly compared to last year. However, the adjustment of the offered cover, which resulted in an increase in premium income, was cancelled out by a more than proportionate rise in the cost of claims. Despite the growing number of claims, car insurance premiums have not been raised for years. We are seeking to put across the message that the prevention and limitation of damage – and hence claims – is not only a matter for the insurer, but also for the customers themselves. As noted, the number of traffic deaths increased in 2009 by 21 compared to the previous financial year.

43


Number of traﬃc deaths in the past 6 years

91

1 20 100 80 60 40

2004

81

76

69

112

91

2005

2006

2007

2008

2009

Fire insurance In the past financial year, the fire segment was spared the occurrence of major fires. As indicated in 2008, prevention and risk assessment measures must be tightened up. Information on fire prevention must be more intensively communicated to businesses and homeowners. Accordingly, we provided the inspectors and a select group of intermediaries with training in (fire) prevention and risk assessment. In this connection, we entered into a partnership with a leading firm in this field where, in addition to a review of the larger risks, the inspectors also received support and assistance with the inspection and assessment of certain specific types of risk. Investments and investment income In 2008, investment income fell sharply as a result of the international financial crisis. In 2009, however, the stock exchanges recovered and generated positive returns. At year-end 2009, the expansion of the Hermitage Mall was in the final stages of completion. This will have a favourable impact on investment income for 2010, as this property will then start generating revenue. Combined with the completion of the adjacent TBL Multiplex, which will start operations in 2010, the expansion of the Hermitage Mall will make it possible to respond to the growing demand for shopping facilities combined with leisure and entertainment. Another project in which the company participates is Twin Hotels N.V., which opened its doors in August 2009. The company is participating in the bond issue of the Kersten Concern for the Bergendal Eco & Cultural River Resort tourist project in order to diversify the investment income. in thousands of SRD

Balance sheet total 2004-2009 177,666

200,000 150,000

57,272

74,495

123,129

150,708

169,173

50,000 0 2004

2005

2006

2007

2008

2009

The above graph shows the progress of the balance sheet total over the period 2004-2009. A significant increase can be seen from 2006. This is due to the launch of the first-ever investment product of FATUM Investments N.V, the FATUM Suriname Fund, and the resulting investments including the expansion of the Hermitage Mall and the other investment properties mentioned above.


44

Premium income

in thousands of SRD

Investment income

30,000 25,000 20,000 15,000

17,0 4 5 7,9 2 3

18 ,2 6 0 6 ,0 3 1

17,771 10 ,2 3 0

19 ,6 3 4 10 ,2 0 7

2 3 ,2 70 6 ,2 3 7

2 4 ,6 9 5 11,9 79

10,000 5,000 0

2004

2005

2006

2007

2008

2009

The above graph shows the development of premium income and investment income over the period 20042009. With the exception of the financial year 2006 premium income grew inconsiderably. Investment income over 2009 remained the same as before the financial crisis, such resulting from the recovery of the stock markets.

Breakdown of turnover

67%

33%

2009

Of the turnover for 2009, 67% (2008: 79%) consists of premium income and 33% (2008: 21%) of investment income. Life insurance A good result was achieved in 2009 and active efforts were undertaken to bring about a strategic international alliance aimed at widening the product range and delivering a better service to the Suriname market. The discussions were useful and the cooperation with a foreign partner will be confirmed in 2010. This sector remains complex, so that continuous training for both our office and field staff is as essential as ever. Intermediaries A significant part of every insurance company’s new business is realised by intermediaries. They play an indispensable role in the service process. In 2009, the process of evaluating our intermediaries was continued, resulting in a renewed subdivision of our group of intermediaries under new inspectors. The primary aim is to improve the quality of service to our intermediaries and our customers. As a result, many of our intermediaries are selling our products more actively and their contacts with the company have improved. All intermediaries received a personal visit in 2009 to analyse and discuss the insurance portfolio. In the course of the year, intermediaries were also given individual information about all changes in the various insurance products and the launch of new insurance products. In December 2009, an extensive training programme for all active intermediaries was set up, with a specific focus on promoting lifelong learning, increasing knowledge and improving sales techniques. Our customers are entitled to excellent service and we can only offer this through professional intermediaries and employees. Corporate Social Responsibility In 2009, we continued our traditional support to charity institutions. Funding was also provided to sports, arts and cultural activities. Each year we endeavour to support the investments in social activities all over the country and to make a contribution to the development of Suriname.

45


Nickerie branch In the financial year 2008, it was announced that the failure of BHP Billiton and Suralco to agree on a partnership would have a negative impact on the economy of Nickerie. As predicted, the adverse consequences did in fact become noticeable at a number of supplier firms in 2009. Unfortunately, the favourable increase in rice prices, which started in 2008, was not sustained in 2009. Weaker international demand and strong price falls put pressure on the income of this sector, which plays such a vital role in Nickerie’s economy. This will result in a decrease in investments in this sector. Despite the fierce competition in this district, we not only retained, but even slightly increased, our market share. Organisation and employees A good human resources policy is one of the most important pillars within a company. For it is the quality of the employees that largely determines the success of the organisation. In the year under review, we once again devoted considerable attention to education and training. Internal training programmes were provided in “professional customer-facing skills” and “professional business correspondence”. A number of our employees recently also attended an external management training programme. Training and enhancing the professionalism of our employees at various levels are among the priorities of our human resources policy. One key aim during the year under review was to improve the quality and customer focus of our organisation. Growing competition, globalisation and advancing technology compel us to make our employees aware of the importance of thinking and acting in a customer-focused manner in order to promote the continuity of our company – because a satisfied customer always comes back. At the end of the financial year 2009, the FATUM Group had a workforce of 87 employees (2008: 83), of which 43 women and 44 men. Employee of the year and the most promising employee of the year In the year under review, Mr G. Tjon Aman was voted employee of the year, while Ms N. Radjkoemar-Jhauw was voted most promising employee of the year. We congratulate both these staff members with this outstanding achievement. Retirement Two staff members went into retirement in the year under review. On 1 December 2009, Messrs B. Gangaram Panday and D. Sakiman retired after 38 and 24 years of service, respectively. We express our gratitude to these loyal staff members for all their hard work and the dedication with which they served the company in the past years. Anniversaries In 2009, we celebrated the 12.5 year anniversaries of Ms S. Sontodimedjo-Ramnarain, Ms J. Paulus and Ms S. Premchand as well as the 30th anniversary of Mr W. Hek. We are grateful to them all for their many years of loyal service. Result Consolidated gross premium income increased from SRD 23.2 million in 2008 to SRD 24.7 million in 2009. Earned premiums also increased, namely from SRD 18.1 million to SRD 19.1 million.

The breakdown of net investment income was as follows: (in thousands of SRD) Gross investment income Less: interest expense of funding investments Net investment income

2009 SRD % 18,364 14.8 6,385 9.3 11,979 21.6

2008 SRD % 9,913 9.2 3,640 7.3 6,273 10.9


46

The gross income also includes investment income from the activities of the FATUM Suriname Fund, i.e. the rental income from the Hermitage Mall and dividend as well as mortgage interest. Investment income increased due to the recovery of the stock markets in 2009. In addition, the write-down on the deposit investment at CLICO Life Insurance Company Suriname N.V. took place in 2008. Interest paid to investors in the FATUM Suriname Fund is shown above as interest expense of funding investments. After deduction of the reinsurance share and outstanding claims (the movement in the technical provision), the company’s share of the cost of claims increased by approximately 9% compared to 2008. Operating expenses increased across the board by 25% relative to 2008. The pre-tax profit increased from SRD 7.2 million in 2008 to SRD 11 million in 2009.

Net profit

In thousands of SRD 12,000 10,000 8,000 6,000 4,000 2,000

11,082 5,421

2004

4,740

2005

8,109

2006

9,339

2007

7,169

2008

2009

The net profit for the 2009 financial year increased relative to 2008 by 19%; this was due to the recovery of the foreign stock markets which resulted in an increase in investment income. Outlook In 2009, the stock markets staged a slight recovery and the stimulus packages resulted in a certain degree of stabilisation of the global economy. However, various factors suggest that this stabilisation will not be of a permanent nature. At the time of writing this report, the preparations for the General, Free and Secret Elections on 25 May 2010 were well under way. It is of paramount importance that the policy-makers at least consolidate, and if possible continue to build on, the results now achieved. Our thanks We extend our special thanks to the staff, including our intermediaries, for their hard work and loyalty in the past financial year. N.W. Lalbiharie Director

47


CONSOLIDATED BALANCE SHEET AS AT DECEMBER 31, 2009 (after profit appropriation) In SRD thousands

Assets Fixed assets Tangible assets Investments

2009

2008

67,695 99,703

61,219 96,862 167,398

Current assets Accounts receivable Cash and cash equivalent

8,208 2,060

10,268

158,081

9,187 1,905 11,092

Total assets

177,666

169,173

LIABILITIES Shareholders’ equity

65,396

57,715

Insurance and other provisions

23,680

22,733

Current liabilities

88,590

88,725

Total liabilities

177,666


169,173

48

CONSOLIDATED INCOME STATEMENT FOR 2009 In SRD thousands

2009

2008

Revenues Gross premium income Return on investments

24,695 11,979

Total revenues

23,270 6,273

36,674

29,543

Expenditures Reinsurance premiums Claims incurred Increase insurance provisions Commissions and expenses Other income

5,351 8,606 241 11,116 -31

3,507 7,907 1,595 8,755 362

Total expenses

25,283

22,126

Profit before taxation

11,391

7,417

-309

-248

11,082

7,169

Taxation Profit after taxation

49


Redactie/Editors: FATUM Schadeverzekering N.V. Grafische vormgeving/Graphical design: Guilliano Pawiroredjo (G Design Graphics) CTP & Druk/CTP & Printing: N.V. Drukkerij Leo Victor


50

Jaarverslag 2009 Annual Report 2009

Recommend Documents