Muziek
Componist Heinz Holliger over zijn passie voor Schumann p. 7 Theater
Een vraaggesprek met Zachary Oberzan p. 4
deSingel is multiple
Oktober in deSingel v.u. Jerry Aerts, Desguinlei 25, B-2018 Antwerpen t 32 (0)3 248 28 28
Maandelijks behalve in juli / P702096
deSingel Desguinlei 25 B-2018 Antwerpen
Maandkrant deSingel Oktober 2013 31ste jaargang
B-09
P.B/P.P
Na het overweldigend succes van ‘The Life and Death of Marina Abramovic’ in juni 2012 komt de Amerikaanse theatermaker Robert Wilson terug naar deSingel. Theater p. 3
België - Belgique
‘The Old Woman’
Afgiftekantoor: ANTWERPEN X
Maandkrant · Oktober 2013
Theater
Een vraaggesprek met Rodrigo García
Rodrigo García La Carnicería Teatro: Gólgota Picnic met Gonzalo Cunill, Núria Lloansi, Juan Loriente, Juan Navarro, Jean-Benoît Ugeux muzikale uitvoering Marino Fromenti 20 uur . Rode zaal € 26 (basis) | € 22 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Spreektaal Spaans . Boventiteling Nederlands In het theater van regisseur en auteur Rodrigo García schuilt een diepe melancholie, ja zelfs een malaise over het lot van de mensheid. Alles pakt hij aan, zij het met humor en lichte ironie: de eenzaamheid, de hypocrisie, de menselijke wreedheid. In ‘Gólgota Picnic’ bezweert hij met zijn beschouwingen, tussen passioneel betoog en rauwe aanklacht, een wereld die zich overlevert aan blinde consumptie. Daarop volgt verstilling, ingetogenheid, poëzie. De Italiaanse pianist Marino Fromenti speelt - alleen op de scène - integraal ‘De zeven laatste woorden van Christus aan het kruis’, het meesterwerk van Joseph Haydn. productie Centro Dramático Nacional (Madrid) coproductie Théâtre Garonne (Toulouse), Festival d’Automne à Paris
“Spring in de leegte van de stilte en van de eenzaamheid, en geniet er met volle teugen van.” Kan deze zin alleen al niet een omschrijving zijn van ‘Gólgota picnic’? Deze zin drukt een gewaagde want onpopulaire idee uit. Niemand verlangt naar de stilte of de leegte, hoewel alles slechts leegte is en stilte, maar dan gecamoufleerd. Wij allen ervaren het wanneer we thuiskomen, nadat we de deur achter ons op slot hebben gedaan, nadat we hebben geplast, onze tanden gepoetst, ons uitgekleed en in bed zijn gaan liggen. En toch, wanneer ons de volgende ochtend gevraagd wordt “En hoe gaat het?, antwoorden we automatisch: “Goed”. En we gaan door.
Hoe ziet u de jongste ontwikkeling van uw theater? Het gaat blijkbaar om een reis naar de stilte en de duisternis.
© David Ruano
In uw theater, en zeker in ‘Gólgota picnic’, verwijst u bij herhaling naar de Bijbel. Wat betekent voor u de Heilige Schrift? De beeldenrijkdom. De schoonheid van de taal. De utopie. En het extreme geweld. En vooral,
2
het onrecht. Elke doctrine is verwerpelijk, omdat ze ons tegen wil en dank wil redden. Als je moet kiezen voor een bijbelse tekst, kies ik voor het boek Ecclesiasticus. Dat staat bol van contradicties en biedt geen oplossingen, is tegelijk bitter als gal en zoet als honing. In ‘Gólgota picnic’ vinden we een aantal mensen terug met wie u al meermaals hebt gewerkt: de acteurs, maar ook Carlos Marquerie voor belichting en Ramón Diago voor video … Wat is hun inbreng in de voorstelling? Het zijn personen aan wie ik niets hoef uit te leggen. Als ik op een dag eens niet verschijn op een repetitie, als ze een week lang van mij taal noch teken krijgen, moet ik mij bij hen niet verantwoorden. Ze weten dat ik in een ‘cel’ zit, wat zowel een hotelkamer als mijn huis kan zijn. En dan, uiteraard, zijn er de acteurs. Die zijn de materie. Met hen kan gewerkt worden zonder praten. Als er tijdens een repetitie gepraat wordt, zakt alles als een pudding ineen. Je gaat naar een repetitie om uit te voeren, om op te bouwen. Daar ga je niet heen om te praten. Je doet dingen en mettertijd komt betekenis. Met deze mensen vult het stuk zichzelf met betekenis, met verschillende en verscheiden betekenissen. Ik kan me voorstellen dat elk van hen het stuk ziet op zijn eigen manier, en die wil ik niet kennen. Ik constateer dat hen dat ligt als ik hen opbel voor een volgende voorstelling en ze me antwoorden: "Ja, graag". Pianist Marino Formenti vertolkt op het toneel ‘De Zeven Laatste Woorden van Christus aan het Kruis’ van Joseph Haydn. Wat is de plaats van dit werk in de voorstelling? De muziek van Haydn was een vertrekpunt. Ik wilde deze muziek op het toneel, maar wist nog niet hoe. Ik heb ze aan het einde gezet, na veel mogelijkheden uitgeprobeerd te hebben. Ik kan niet luisteren naar Haydn en tegelijk iets anders doen, iets anders tonen. Niets moet gebeuren. Maar waar ze nu staat, op het einde, gebeuren duizend dingen. Het publiek kan terugdenken aan de momenten in het stuk die het gezien heeft, en de betekenis ervan ontdekken dankzij de muziek. Het is geen besluit of een epiloog, het is niet een tweede deel van het stuk. Ze is ingebed in de schoot van het stuk, maar ze is verplaatst omdat ik van deze verplaatsing poëzie moet maken. Het is poëzie. Had ik zoiets gekund met een andere vertolker als Marino, met een andere pianist? Neen.
vr 25, za 26, zo 27, ma 28, di 29 okt 2013
Robert Wilson Mikhail Baryshnikov, Willem Dafoe: The Old Woman regie, scenografie, licht Robert Wilson met Mikhail Baryshnikov, Willem Dafoe 20 uur . Rode zaal € 50 (basis) | € 40 (-25/65+) | € 8 (- 19 jaar) Spreektaal Engels / Boventiteling Ned/Fr Na het overweldigend succes van ‘The Life and Death of Marina Abramovic’ in juni 2012 komt de Amerikaanse theatermaker Robert Wilson terug naar deSingel. U herkent zijn unieke stijl aan een aaneenschakeling van gestileerde beelden, uiterst precieze bewegingen en duizend-eneen lichtschakeringen. Met vertraagde, kunstige bewegingen en poses vertolken danser en performer Mikhail Baryshnikov en theater- en filmacteur Willem Dafoe wisselende facetten van één en hetzelfde personage, de schrijver. Voor deze productie inspireren zij zich op het kortverhaal ‘The Old Woman’ dat de Russische avant-gardeschrijver Daniil Charms vlak voor zijn jonge dood schreef in 1939. een project van Baryshnikov Productions, Change Performing Arts, The Watermill Center coproductie deSingel internationale kunstcampus, Manchester International Festival, Spoleto Festival dei 2Mondi, Théâtre de la Ville (Parijs)/Festival d’Automne à Paris
Wi lle
m
Da fo e
&
M
Jansch ucie ©L ov nik sh ry Ba
In het voorwoord van een van uw boeken hebt u verklaard dat u scrupuleuzer tewerk bent gegaan met elke morzel grond van de toneelruimte dan met een uitgeschreven zin. Nochtans lijken uw stukken het resultaat van een schrijfarbeid die meer en meer gepolijst is. Wil u steeds verder gaan in uw confrontatie met de taal? Het Spaans is een haast hemels stuk gereedschap, maar het is ook een marteling. Jorge Luis Borges heeft ooit gezegd dat er geen duizenden valabele metaforen zijn, dat je wel elke metafoor kan uitvinden die je maar wil, maar dat je de juiste op één hand kunt tellen. Er gaapt een kloof tussen wat decoratief is en de juiste formulering, en om die kloof te dichten moet je met je kont op een stoel gaan zitten, handen op het klavier, en open staan voor onverwacht bezoek van het toeval. Elke welgekomen uitdrukking is kind van het toeval. Als mijn woorden diepzinniger zijn, is dat omdat ik naar de werkelijkheid kijk met ogen die ouder zijn geworden. Rimbaud blijft een buitenbeentje. Die diende niet ouder te worden om zijn pen te zetten waar hij ze moest zetten.
The Old Woman
il ha ik
Over uw gepubliceerde stukken hebt u geschreven dat deze boeken de restanten of de stoffelijke overschotten zijn van uw theatervoorstellingen. Over ‘Gólgota picnic’ zegt u dat de tekst niet zo rijk is als u gewenst had. Nochtans bevat hij passages die u niet gebruikt hebt in de voorstelling. Hoe is het schrijfproces in zijn werk gegaan? Het idee om met de Bijbel te werken gaat ver terug. Je zou kunnen zeggen dat het schrijfproces begonnen is zonder te schrijven. Het is begonnen zoals elk schrijfproces, vertrekkend van ooit beleefde ervaringen, die ik vervolgens weer heb gerecupereerd. Zo bijvoorbeeld de vrees die God me als kind inboezemde. Daarna moet je dat alles vormgeven. En ik dacht dat het eleganter was om het te hebben over iconografie (Mantegna, Grünewald, Giotto, Van der Weyden…). Ik citeer deze fresco’s of schilderijen op doek of hout om het niet te moeten hebben over mijn godsvrees als kind en mijn vaarwel aan God toen ik als zestienjarige ophield met geloven (dankzij een boek van Schopenhauer). Ik heb getracht hulp te zoeken bij een theoloog. Ik wilde, en zo geschiedde, met hem in dialoog gaan. Dat heeft goed gewerkt, totdat hij de titel van het stuk vernam. Zodra ik niet meer kon rekenen op hulp van deze theoloog, heb ik een beroep gedaan op de verbeelding, heb ik opnieuw passages in de Bijbel bezocht zoals je een stripverhaal leest, en heb ik mijn eigen bijbelse verbeeldingswereld geconstrueerd. Vergeleken bij het origineel is die uiteraard pover en mank.
Maandkrant · Oktober 2013
Wilson, Baryshnikov en Dafoe over het maakproces van
Gólgota picnic vr 4, za 5 okt 2013
Theater
De tekening die ons verwelkomt op uw internetsite is een mannetje dat in een vliegtuig een nooduitgang openwrikt. Een metafoor voor uw theater? Het is het beeld van mijn toekomst. Te verdwijnen in de wolken. Daarom heb ik al twee keer (eerst in ‘Arrojad mis cenizas sobre Mickey/ Verstrooi mijn asse over Mickey’ en nu in ‘Gólgota picnic’) de video in een voorstelling opgenomen van Núria Lloansi die vanuit een vliegtuig in de ruimte springt. Bron: interview afgenomen door Christilla Vasserot, gespecialiseerd in Latijns-Amerikaans theater, voor persdossier Festival d’Automne à Paris (vertaling Frans Redant)
Wilson, Dafoe en Baryshnikov vertellen hoe zij samen 'The Old Woman' creëerden. Robert Wilson: Jaren geleden al maakten Misha (Baryshnikov) en ik plannen om samen iets te maken. Het idee was om een Russische tekst te gebruiken. Een paar jaar geleden suggereerde Wolfgang Wiens ons ‘De Oude Vrouw’. Geen van ons kende het werk van Daniil Charms, maar eens we het gelezen hadden, zagen we het idee wel zitten. Ik dacht dat Darryl Pinckney de uitgelezen man zou zijn om het te bewerken. Darryl is een vriend, al jaren artistiek medewerker, en hij kent mijn werk heel goed. Hij wilde het doen, en in minder dan drie maanden kreeg ik een eerste vertaling en een theaterbewerking. Change Performing Arts en Baryshnikov Productions gaven hun akkoord om het werk te produceren en Manchester International Festival gaf de opdracht en produceerde, in coproductie met het Spoleto Festival in Italië, het Théâtre de la Ville/Festival d’Automne in Parijs én deSingel. In de zomer van 2012 hielden we een workshop van enkele dagen in het Watermill Center om na te gaan in welke richting de productie zich zou ontwikkelen en om mijn werkwijze af te toetsen aan die van Misha. In de lente van dit jaar begonnen we dan met de repetities in Spoleto, zonder enig vooropgezet plan. Ik had nog niet beslist wie welke tekst zou zeggen, of zelfs hoe het decor er zou uitzien. Ik begon het stuk te verknippen in termen van licht, decor en beweging, en stilaan begon ik tekst toe te voegen. Ik werkte tegelijkertijd met alle elementen. Normaal begin ik eerst met het licht en dan met beweging. Tekst en klank voeg ik later toe. Ik ontwerp een scène, dan ga ik naar de volgende, en ik ga na hoe die onderling verschillen. Wanneer ik tenslotte een schets van het hele werk heb, keer ik terug naar het begin, breng ik veranderingen aan en voeg ik details toe. Tenslotte werk ik met make-up en kostuums, en bepaal ik de opbouw van tijd en ruimte. Vaak verwissel ik dingen tot de onderdelen elkaar ondersteunen of complementeren. Omdat er geen eenduidig verhaal is, krijgt eenieder een zekere vrijheid om te construeren of te deconstrueren. Ik heb deze twee acteurs gekozen, Misha en Willem, omdat ik denk dat ze met hun verschillende persoonlijkheden elkaar aanvullen. Ik zie ze beiden als één: de schrijver. En in de loop van het stuk wisselen ze om: A wordt B, en B wordt A, omdat A en B één zijn, niet twee.
"De klepper van het seizoen"
Willem Dafoe: Onlangs hoorde ik Bob Wilson zeggen dat er iets is dat hij doorheen de jaren heeft geleerd: de repetitieruimte binnen te gaan zonder ideeën, met een witboek. Veeleer dan te proberen te doen wat in zijn hoofd zit, verkiest hij te zien wat in de ruimte aanwezig is, naar de muziek te luisteren, met de ruimte, het licht en de theatrale elementen te spelen, een structuur te creëren voor de acteurs. Zo verfijnd als zijn theater is, is er niets pedants aan zijn benadering. Toen Bob ‘De Oude Vrouw’ voorstelde, wist ik dat ik zou samenspelen met de legendarische Mikhail Baryshnikov (die ik als jonge kerel al bewonderde), maar het was me nog niet heel duidelijk welk personage ik zou spelen. De tekst was simpelweg verdeeld tussen twee sprekers, ‘A’ en ‘B’. Ik vroeg Bob wie ‘A’ was en wie ‘B’, en hij zei dat hij dat nog niet wist. In het begin van ‘The Life and Death of Marina Abramovic’ bestond een gelijkaardige ambiguïteit over wat mijn rol of functie zou zijn. Op het eind was het zo inspirerend, en hield ik zo van het werken met Bob dat ik zo laaiend was om de sprong te wagen en mee te werken aan ‘De Oude Vrouw’. Een nieuw werk creëren houdt altijd een mysterie in. Zoals Bob zegt: “Als je weet wat het is, waarom zou je het dan nog doen?” Mikhail Baryshnikov: Werken met Bob Wilson is geen gemakkelijke opdracht. Het repetitieproces is intens en veeleisend. Het vraagt een veelzijdigheid die ik nooit voordien had moeten aanboren. Eén moment ben je een stille filmacteur, daarop een vaudevilleartiest, en daarna een no-theateracteur. Dit alles als toevoeging aan Bobs nauwgezette scenografie en belichting. Die is enerzijds beperkend, maar uiteindelijk geeft hij zijn performers de vrijheid om de extremen te vinden die hij zoekt. Uiteraard maakte Willem Dafoe, een ongelooflijk talentvol en veelzijdig acteur, het voor mij makkelijker om Bobs haast picturale benadering te decoderen in het creatieve proces. Hij werkte voordien met Bob en hij leerde me veel over wat het betekent een zeker geduld te hebben. Ik denk dat ‘De Oude Vrouw’ van Daniil Charms een prachtig stuk absurdistische literatuur is. In de handen van Bob Wilson en zijn creatieve team, samen met een uitmuntend collega (ik ben geluksvogel in deze mix), hebben we alleen nog nood aan het publiek. Dan zullen we zien wat het resultaat is. Bron: dossier Manchester International Festival (vertaling Frans Redant)
De Standaard, 24 aug 2013
do 10, vr 11, za 12 okt 2013
Ivo van Hove Toneelgroep Amsterdam: Lange dagreis naar de nacht van Eugene O’Neill spel Roeland Fernhout, Marieke Heebink, Ramsey Nasr, Gijs Scholten van Aschat
Regisseur Ivo van Hove heeft iets met Eugene O’Neill: hij regisseerde al meermaals een tekst van deze Amerikaanse theaterauteur. Familiebanden en het verleden waarmee we nooit helemaal in het reine komen, zijn weerkerende thema’s in O’Neills oeuvre, dat gekenmerkt wordt door ‘een realisme van de ziel’. ‘Lange dagreis naar de nacht’ (1942) schetst een portret van de familie Tyrone waarvan de vier leden niet met, maar ook niet zonder elkaar kunnen leven. We volgen hen in hun strandhuis in Connecticut in 1912, tijdens één lange dag die om 8.30 uur begint en zijn einde vindt in de nacht.
20 uur . Rode zaal € 22 (basis) | € 18 (-25/65+) | € 8 (- 19 jaar)
Lange dagreis naar de nacht © Jan Versweyveld
3
Maandkrant · Oktober 2013
Theater
Een vraaggesprek met Zachary Oberzan over
Tanztheater Wuppertal Pina Bausch: Café Müller & Le Sacre du Printemps € 60 (basis) | € 48 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Deze voorstelling is inmiddels UITVERKOCHT. Geïnteresseerden adviseren we te bellen de dag van de voorstelling vanaf 10 uur: +32 (0)3 248 28 28. Zij kunnen wellicht een plaats op de wachtlijst reserveren.
vr 18, za 19 okt 2013
Zachary Oberzan: Tell Me Love Is Real wereld première
met Zachary Oberzan 20 uur . Theaterstudio € 18 (basis) | € 14 (-25/65+) | € 8 (- 19 jaar) Spreektaal Engels . Boventiteling Nederlands (ov.)
coproductie deSingel internationale kunstcampus, Black Box Teater (Oslo), Gessnerallee (Zürich), brut Wien, BIT Teatergarasjen (Bergen), Teaterhuset Avant Garden (Trondheim), Kunstencentrum BUDA (Kortrijk)/NEXT Festival
Eind oktober gaat in deSingel ‘Tell me love is real’ in wereldpremière. Waarover gaat dit nieuwe stuk? Ik hoop dat het elke avond over iets anders gaat. Maar in feite gaat het vooral om mijn heel persoonlijke relatie met het publiek, en hoe we - hopelijk - elkaar kunnen helpen. Relaties, en vooral in de liefde, zijn niet altijd vrolijk. Zoals al mijn werk is het stuk uiterst autobiografisch. Na zware emotionele problemen in de voorbije twee jaar, wil ik nu zien hoe ik momenteel mijn plek vind in de wereld. Tot mijn vreugde en verrassing zijn de meeste toeschouwers in staat geweest mijn verhalen naar hun eigen leven te vertalen. Misschien is alles wat ik wil opwekken: medelijden. Ik weet het nog niet. Maar dat is oké. Toon me iemand die nog nooit zelfmedelijden heeft gehad. Het is eigen aan de mens, en net zo geschikt voor artistiek onderzoek als iets anders. “Heb medelijden met me!”, schreeuwt Gogo in ‘Wachten op Godot’. Als niemand ervan houdt, zal ik het beschouwen als een zonde van mij. En zonden dienen gestraft te worden. We zullen die straf moeten bepalen (lacht). Heb je het gevoel dat de persoonlijke strijd waar je de voorbije twee jaar door moest je kijk heeft veranderd op wat het betekent kunstenaar/ theatermaker te zijn? Zeker. Het veranderde mijn kijk op het leven, en zodoende op mijn werk, want dat is wat ik doe als ik leef. Mijn werk volgt mijn leven. Weet je wat, ik ga het vanaf nu mijn kunst noemen, in plaats van mijn werk. Iedereen noemt zijn kunst zijn werk om niet pretentieus over te komen, maar ik ben er zeker van dat de overgrote meerderheid van kunstenaars wat ze doen beschouwen als kunst. Mocht ik wat ik doe niet beschouwen als kunst, dan zou ik het niet doen. Onder meer op die manier hebben mijn problemen mijn kijk als kunstenaar veranderd. Zeg het luidop, ik ben een kunstenaar en ik ben er fier op. Is ‘Tell me love is real’ puur autobiografisch of breng je er ook fictie in? Eerst en vooral moet je definiëren wat fictie is en wat realiteit. Veel mensen geloven zaken die niet waar zijn, dus hun realiteit is mijn fictie. En
Maandkrant · Oktober 2013
do 17, vr 18, za 19 okt 2013 . 20 uur . Rode zaal zo 20 okt 2013 . 15 uur . Rode zaal
Tell me love is real Nadat hij een aantal jaren meedraaide in het al te gekke New Yorkse theatergezelschap Nature Theater of Oklahoma ging Zachary Oberzan solo. En dat voor de volle 100%: hij regisseert, filmt, zingt én acteert. In zijn performances begeeft hij zich telkens op de dunne grens tussen fictie en documentaire. Zijn verhalen zijn autobiografisch maar barsten tegelijk van de verbeelding. In 2011 presenteerde hij in het kader van ons New Yorkfestival ‘Your Brother. Remember’, een bij momenten tragisch én humoristisch relaas over de relatie met zijn broer. Zijn nieuwe productie, ‘Tell Me Love Is Real’, zal na een residentie in onze Theaterstudio er in wereldpremière gaan.
Dans
DVD-AANBOD TICKETSHOP PIAS: Wim Wenders, Pina
Café Müller dans Helena Pikon, Dominique Mercy, Nazareth Panadero, Jean-Laurent Sasportes, Michael Strecker, Azusa Seyama muziek Henry Purcell
Zachary Oberzan © Nicole Schuchardt
vice versa. Ik vind het vreemd wanneer een film of een stuk zich afficheert als “gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis”, alsof dat het sterker en echter zou maken. Elk stuk of elke film is uiteindelijk gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis, omdat wanneer een schrijver het kan verzinnen, het zeker onder een of andere vorm gebeurd is in de loop van de mensheid. Het valt moeilijk te zeggen wat precies echt of onecht is in ‘Tell me love is real’. Ik ben er zelf niet helemaal zeker van. Van Abbas Kiarostami, de Iraanse cineast die heel handig is in het vermengen van fictie en realiteit, heb ik veel geleerd. Dus wat ‘Tell me love is real’ betreft, zeg ik niet dat het waar is. Dat laat ik aan jou over. Als je het niet gelooft, begrijp ik dat. In ‘Tell me love is real’ worden Buddy Holly, Serge Gainsbourg, Amelia Earhart en Bruce Lee weer tot leven gewekt. Vanwaar de keuze om hen tot personages in je stuk te maken? In het stuk zijn er niet echt personages, iedereen speelt gewoon zichzelf. Er is een scène waarin Whitney Houston mij speelt, of liever, dat ik Whitney Houston speel, denk ik. Elk van deze individuen, en vele anderen in het stuk, hebben een heel directe, innige band met mijn leven. Niets hiervan is research. Ik heb het niet zo begrepen op research, ik ben al helemaal in beslag genomen door dingen die gewoon gebeuren. Zo verbleef ik in 1996 in een stadje nabij New Castle. Er was op TV een reclame voor wasmiddel. De soundtrack was een soort muzak. Ik was er meteen gek op – het was de mooiste song die ik ooit gehoord heb. Ik probeerde hem voor mensen na te zingen om te zien of ze hem kenden, maar nee, niemand. Ongeveer vijftien jaar later luister ik toevallig naar een cd van Buddy Holly. En daar was het: ‘Words of Love’ van Buddy Holly. Dat was de song die ik lang geleden in Engeland gehoord had. The Beatles hadden er een geweldige hit mee. Vandaar mijn verdere obsessie voor Buddy. De titel van dit stuk komt van die song. Het punt is dat dergelijke dingen mij vaak overkomen. En ze worden religie. Hoe tragisch sommige elementen ook zijn, in je werk is humor altijd sterk aanwezig. Vind je dat tragiek en humor altijd samengaan? “Niets is grappiger dan ongeluk”, zei Beckett. Daar zit veel waarheid in. Het hangt ervan af hoe je het benadert. Aan de ene kant neem ik mezelf serieus, maar voel me nooit te beroerd voor een goede grap. In mijn kunst wil ik nooit helemaal ondergedompeld worden in de tragedie, omdat
4
het dan niet meer leuk is. Hoewel, vaak is wat ik grappig of tragisch vind, totaal verschillend van wat het publiek grappig of tragisch vindt. In ‘The Story of Poop’ van ‘Your brother. Remember?’ lig ik meestal krom van het lachen. Maar gewoonlijk zit het publiek er in doodse stilte bij. Zo ook met de monoloog in ‘Your brother. Remember?’ waar Jean-Claude Van Damme en ikzelf enkele tragedies uit ons leven ontvouwen. Sommige mensen bescheuren zich ermee. Volgens mij is het één van de triestigste dingen ooit vertoond. Meestal doe je in je werk alles zelf. Je schrijft, je regisseert, je acteert, je zingt, je maakt de video. Waarom verkies je zo te werken? Oorspronkelijk was dat uit noodzaak. Ik had niemand om mij te helpen. Het eerste workin-progress was ‘Your brother. Remember?’ in Noorderzon (Performing Arts Festival Groningen). Ik bediende de video en het licht terwijl ik speelde. Ik klaag niet, ik ben heel dankbaar dat ik die kans kreeg. Ik leerde mezelf veel over zelfredzaamheid. Mensen vragen me vaak waarom ik zo graag focus op actiehelden – wel, ik denk dat het vooral hun zelfredzaamheid is die me aanspreekt. Ik ben vooral bedreven geworden in het creëren van hele stukken in mijn hoofd, omdat ik in New York niet beschik over een repetitieruimte. Het is als een spelletje schaak spelen met jezelf, in je hoofd. Gelukkig heb ik enige technische en dramaturgische ondersteuning in Europa, nu. Mijn productieleider, zakelijk leider, en dramaturg Nicole Schuchardt is een enorme hulp geweest. Niets was vandaag mogelijk geweest zonder haar. Tom Barcal deed de techniek van meer dan 100 ‘Your brother. Remember?’ voorstellingen. Hij was onschatbaar. Het voorbije jaar heb ik gewerkt met David Lang, een briljant technicus met een grote kennis van videoplayback, wat me enorm heeft geholpen. Eike Bottcher heeft ook zijn hulp geboden bij deze voorstelling met zijn suggesties voor enscenering en licht. Nog steeds begin ik aan een productie met dat schaakspel volledig in mijn hoofd, maar ik sta heel open voor de mening en suggesties van het team. Zoals mijn oude vriend Pavol Liska placht te zeggen, “Ik zoek alleen het beste idee dat in de kamer aanwezig is”. Ik heb heel bepaalde zaken te zeggen, en soms ben ik daar koppig in, maar ik ben gezegend met een team waarvoor ik respect heb. En dat ik graag zie. Bron: interview afgenomen door Karlien Meganck, programmamaker van deSingel (vertaling Frans Redant)
Le Sacre du Printemps dans Pablo Aran Gimeno, Rainer Behr, Andrey Berezin, Damiano Ottavio Bigi, Wladislav Bondarenko, Luiza Braz Batista, Lea Burkart, Ermis Cagdas, Da Soul Chung, Chang-Wen Hsu, Ching-Yu Chi, Ales Cucek, Ji-Hye Chung, Darwin Diaz, Silvia Farias Heredia, Mareike Franz, Rudolf Giglberger, Chrystel Guillebeaud, Paul Hess, Ditta Miranda Jasjfi, Scott Jennings, Daphnis Kokkinos, Kyungwoo Kwon, Thusnelda Mercy, Blanca Noguerol Ramirez, Jorge Puerta Armenta, Franko Schmidt, Azusa Seyama, Julian Stierle, Michael Strecker, Fernando Suels Mendoza, Paul White, Tsai Wei Tien, Anna Wehsarg, Tsai-Chin Yu, Sergey Zhukov muziek Igor Stravinsky Twee meesterwerken van Pina Bausch op één avond: ‘Café Müller’ uit 1978, gevolgd door ‘Le Sacre du Printemps’ uit 1975. Sinds de oprichting van haar Tanztheater Wuppertal in 1973 begeesterde Pina Bausch het publiek wereldwijd. Lang voor haar dood in 2009 verwierf zij de status van meest invloedrijke choreografe van onze tijd. ‘Café Müller’ is doordrongen van weemoed, niet in het minst door Henry Purcells muziek. In ‘Le Sacre du Printemps’ wordt de strijd tussen de seksen op een zinnelijke, uitzinnige, haast gewelddadige wijze in beeld gebracht. Op Stravinsky’s opzwepende muziek komen driften tot een adembenemende climax.
Tanztheater Wuppertal Pina Bausch/Le Sacre du Printemps © Ullie Weiss
za 26 okt 2013
Daniel Linehan Artiste Associé: A No Can Make Space Lecture performance + boekpresentatie 20 uur . Theaterstudio . gratis Tijdens zijn eerste seizoen als Artiste Associé in deSingel werkte Daniel Linehan samen met vormgever Gerard Leysen aan een boek. Zijn uitgangspunt was een boek te creëren zoals een choreografie. Vandaag, bij aanvang van zijn tweede seizoen als Artiste Associé, presenteert hij u het resultaat, een straf staaltje vakmanschap waar u als dansliefhebber en bibliofiel niet omheen kan! Voorafgaand aan de boekpresentatie brengt Linehan een lecture performance waarin hij u vertelt over zijn werkproces. Dat doet hij terwijl hij fragmenten uit zijn choreografieën brengt. coproductie deSingel internationale kunstcampus, Opéra de Lille in samenwerking met Caravan Production http://artiste-associe.desingel.be/
Boek ism. Gerard Leysen (Afreux) te koop in onze ticketshop vanaf ma 28 okt
Daniel Linehan © Peggy Kaplan
5
Muziek
Maandkrant · Oktober 2013
wo 2 okt 2013
wo 9 okt 2013
DAAU Eight Definitions
LECTURE RECITAL
Heinz Holliger (componist) & Jan Michiels (piano)
Roel Van Camp accordeon Han Stubbe klarinet Hannes d’Hoine contrabas Steven Cassiers drums
Over de ‘Partita’ van Heinz Holliger
20 uur . Blauwe zaal € 22 (basis) | € 18 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Piet Van Bockstal 19.15 uur Blauwe foyer
20 uur . Muziekstudio € 10 (basis) | € 8 (-25/65+ en tickethouders concert do 10 okt 2013) . Spreektaal Engels Eerste hulp bij hedendaagse muziek nodig? Geen betere spoedbehandeling dan deze van de componist zelf. De Zwitserse componist Heinz Holliger (°1939) himself wijdt u in in zijn even wonderlijke als indringende klankwereld. Centraal staat zijn compositie ‘Partita’ voor piano solo uit 1999. De ‘Partita’ ondergaat tijdens dit lecture recital een complete dissectie, zodat u helemaal voorbereid bent op de integrale uitvoering tijdens het concert de avond nadien. “Schumann is de componist die bijna altijd in het centrum van mijn muzikale denken heeft gestaan”, aldus Holliger. Dat geldt zeker ook voor zijn ‘Partita’, die in meerdere opzichten naar Schumanns ‘Kreisleriana’ verwijst. Holliger vertelt hoe precies hij te werk is gegaan. Pianist Jan Michiels illustreert met livefragmenten uit de ‘Partita’ en uit de composities die Holliger hebben geïnspireerd.
De sound van Die Anarchistische Abendunterhaltung (DAAU) is door de jaren heen even ongrijpbaar als oorspronkelijk en authentiek gebleven. Na zes albums, steeds wisselende bezettingen en uitstapjes naar barre gebieden als electro, folk en jazz stelt het ensemble in deSingel zijn zevende plaat, ‘Eight Definitions’, voor. Boris Wilsdorf (Einstürzende Neubauten) stond in voor de mixage van het album. Met nieuw groepslid Steven Cassiers (Dez Mona, drums) klinkt DAAU anno 2013 in het concertprogramma ‘Eight Definitions’ frisser dan ooit tevoren. voorprogramma Maya's Moving Castle
DAAU © Tom Verbruggen
do 3 okt 2013
Doric String Quartet Alex Redington, Jonathan Stone viool Hélène Clément altviool John Myerscough cello J Haydn Strijkkwartet nr 28 in Es, opus 20 nr 1, ‘Zon’ E W Korngold Strijkkwartet nr 3 in D, opus 34 R Schumann Strijkkwartet nr 3 in A, opus 41 nr 3 20 uur . Blauwe zaal € 22, 18 (basis) | € 18, 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Gert Haelterman 19.15 uur Blauwe foyer CD-AANBOD TICKETSHOP Chandos: Doric String Quartet, Korngold Strijkkwartet opus 34 & Schumann Strijkkwartet opus 41 nr 3 Lang ietwat miskend, valt de componist Erich Wolfgang Korngold vandaag een felle herwaardering te beurt, met het Doric String Quartet als een van de vurigste pleitbezorgers. Twee cd’s heeft het collectief al aan hem gewijd, beide overladen met vijfsterrenquoteringen. In zijn laatste strijkkwartet blikt Korngold terug op zijn leven, met een lach en een traan. Alleen al het Sostenutodeel kent qua sonore warmte en tederheid haar gelijke niet in de kwartetliteratuur. Critici zijn vol lof over “de weelde aan onvermoede stemmen en kleuren” die het Doric String Quartet in Korngolds muziek blootlegt.
wo 9 okt 2013
Cantus Cölln & Concerto Palatino olv. Konrad Junghänel Magdalene Harer, Monika Mauch sopraan Elisabeth Popien, Alexander Schneider alt Hans Jörg Mammel, Manuel Warwitz tenor Wolf Matthias Friedrich, Markus Flaig bas H I F von Biber Vespro della Beata Vergine (moderne première) J C Kerll Missa in fletu solatium 20 uur . Blauwe zaal € 42, 36, 30 (basis) | € 36, 30, 26 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding 19.15 uur . Blauwe foyer CD-AANBOD TICKETSHOP Harmonia Mundi: Cantus Cölln von Biber: Vespro della Beata Vergine Onterecht vergeten meesters of miskende meesterwerken, ze blijven met regelmaat opduiken. De kleurrijke, inventieve ‘Missa in fletu solatium’ van Johann Caspar Kerll bijvoorbeeld. Het werk diende ter vertroosting van het leed dat de bevolking in Wenen moest doorstaan tijdens het beleg van de Osmanen in 1683. En nog steeds kan deze muziek verlichting bieden in droeve tijden. Aan de andere kant van Oostenrijk, in Salzburg, was op hetzelfde moment Biber aan de slag. Voor de kathedraal van Salzburg schreef hij prachtige werken, zoals deze Mariavespers.
do 10 okt 2013
Nico Couck (gitaar) Reciprocity 20 uur . ChampdAction/Studio . gratis ChampdAction organiseert op geregelde tijdstippen concerten in de ChampdAction/Studio. Dat kan gaan van toonmomenten over cdpresentaties tot concerten van gastensembles en artiesten. Er is slechts één gemene deler: experiment en kwaliteit gaan hand in hand. Nico Couck (vorig jaar nog winnaar jong talent van Klara) zal er zijn eerste solocd ‘Reciprocity’ op het ChampdAction/Studiolabel voorstellen.
do 10 okt 2013
Heinz Holliger (hobo) & Jan Michiels (piano) R Schumann 'Gesänge der Frühe', opus 133 voor piano solo 'Drei Romanzen', opus 94 voor hobo en piano B Britten Temporal Variations voor hobo en piano E Carter HBHH voor hobo solo Figment VI voor hobo solo H Holliger Elis (Drei Nachtstücke) voor piano solo (1961) Partita voor piano, solo (1999) 'Zwei Stücke nach Mani Matter' voor piano solo (2011) 'Feuerwerklein' voor piano solo (2012) 'Dr Igu und Dr Haas' voor piano en spreekstem (1995) 20 uur . Blauwe zaal € 22, 18 (basis) | € 18, 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Piet Van Bockstal 19.15 uur Blauwe foyer CD-AANBOD TICKETSHOP Neos: Heinz Holliger, Carter HBHH DG: Heinz Holliger, Schumann Romances opus 94 Etcetera: Jan Michiels, Schumann Romances opus 94 “De toekomst moet de hogere echo van het verleden zijn.” Deze gevleugelde woorden van Robert Schumann zijn perfect van toepassing op het oeuvre van de Zwitserse componist Heinz Holliger. Op zijn vierenzeventigste is hij nog altijd op ontdekkingsreis. Zo zoekt hij in zijn eigen composities vanuit de traditie steeds weer nieuwe sferen op. Intieme lyriek en klankonderzoek waarbij de uiterste grenzen van de instrumentale mogelijkheden worden afgetast, gaan hand in hand. In ons land is Jan Michiels één van de belangrijkste pleitbezorgers van Holligers muziek. We horen hem in solostukken en in kamermuziek samen met Holliger, die zich tevens van zijn andere kant laat zien als één van ’s wereld beste hoboïsten.
Muziek
Componist Heinz Holliger over zijn passie voor Schumann
Een zingend puntje aan de hemel
Hoog bezoek in de Blauwe Zaal: de Zwitser Heinz Holliger (°1939) is niet alleen hoboïst en dirigent maar tevens een van de belangrijkste componisten van zijn generatie. Met pianist Jan Michiels horen we hem aan het werk in muziek van onder meer Schumann en hemzelf. Tijdens een lecture recital de avond voordien wijdt Holliger u zelf in in een van zijn composities, de ‘Partita’ voor piano solo, die in meerdere opzichten naar ‘Kreisleriana’ van Schumann verwijst. Schumann is alomtegenwoordig in het leven en werk van Holliger. Wanneer is uw passie voor Schumann begonnen? Ik was 14 of 15 jaar oud, toen ik tijdens een concert in Bern de Tweede Vioolsonate en het Pianotrio in g hoorde. Deze worden beschouwd als moeilijke late werken van Schumann, die de meeste mensen afschrikken. Bij mij was het omgekeerd. Ik stond meteen in vuur en vlam. Een brand die niet meer te blussen is? Inderdaad. En hoe ouder ik word, hoe intensiever het vuur gaat branden. Wat houdt het vuur dan brandende? Schumanns muziek kan men eindeloos blijven analyseren. Er zijn steeds nieuwe deuren die opengaan. De ene open deur leidt naar een volgende en daarachter zit nog een deur en dan nog een en nog een. In zijn muziek komen speculatief denken en een extreem labyrintisch voorstellingsvermogen samen. Schumann was een zeer erudiet man. Op zijn zeventiende heeft hij Sofocles vertaald. Hij was literair hoogbegaafd en naast Berlioz en Debussy waarschijnlijk de grootste schrijver onder de componisten. Dat maakt hem tot een bijna encylopedische figuur, tot een kosmische figuur die geen grenzen kent. Zo is ook zijn muziek. Hoewel Beethoven een groot voorbeeld voor hem was, wou hij nooit lineair denken in zijn composities. Het interesseerde hem niet van A naar B te gaan. Uitgaand van een oermotief zet hij spiraalvormige bewegingen in gang, die exponentieel toenemen tot er gigantische bouwwerken ontstaan. Zijn vermogen om associatief te denken en steeds nieuwe speculatieve cirkels te trekken, bewonder ik enorm. Schumanns muziek is in de letterlijke zin van het woord ‘ver-rückt’: hij verplaatst de tijd. De maatstreep is voor hem een marteling. Bijna altijd verschuift hij de zware tel. Hij syncopeert de hoofdaccenten en stapelt verschillende tijdsniveaus over elkaar heen. Er ontstaat een soort van ‘tijddelirium’. Men voelt niet meer hoe de tijd voorbijgaat. Schumann componeerde koortsachtig snel en tegelijkertijd was hij uiterst pedant op alle vlakken. Hoe gaat dat samen? Dat klopt, hij heeft bijna alles in trance geschreven aan een ongelooflijke snelheid. En toch was er altijd die enorme zelfcontrole. Hij had een perfect vormbewustzijn en van zijn tijdgenoten kon enkel Mendelssohn zijn contrapuntische vaardigheden evenaren. Schumann leidde een zeer geordend leven. Hij had rechten gestudeerd, hield netjes zijn huishoudboekjes bij, noteerde in zijn huwelijksdagboek zelfs de intiemste details. Aan de andere kant waren er opborrelende uitspattingen van het onderbewustzijn, die hij op papier overbracht. Hij schreef koortsachtig snel en toch met een ongelooflijke discipline. Hij schreef lange tijd uitsluitend liederen of wijdde zich een jaar lang alleen maar aan strijkkwartetten. Hij controleerde consequent zijn werkprocessen. Maar onder die orde bleef het borrelen? Dat vind ik zo fantastisch. Zelfs in Schumanns
6
Maandkrant · Oktober 2013
meest vormbewuste stukken voelt men steeds dat voortdurende vechten tegen de vorm in. Er is altijd een heikele balans tussen controle en uitbarsting. Dat vindt men ook bij Hölderlin terug, die zijn rijke fantasie aan de moeilijkste versmaten onderwierp. Hij schreef de grootste ritmische tours de force waaraan een dichter zich ooit waagde en toch stond het ene het andere niet in de weg. Bij Schumann is het net hetzelfde. Schumanns leven eindigde in een gesticht in Endenich bij Bonn. Hij ondernam een zelfmoordpoging, was geestelijk erg in de war. Tot vandaag speculeren experts over de aard van zijn waanzin. Ik wil onderstrepen dat Schumann vrijwillig naar die kliniek in Endenich is gegaan. Hij werd er niet tegen zijn wil opgesloten. Over Hölderlin zei Sinclair: “Zijn ziekte is alleen een aanvaarde geestesgesteldheid”. Maar er bestaat toch geen twijfel over dat hij aan een geestesziekte leed? Om het banaal te zeggen: een normaal mens componeert niet - of componeert zoals Carl Czerny of Muzio Clementi. Om creatief te zijn, heb je een zekere openheid en onaangepastheid van geest nodig. Bij de zogenaamde geesteszieken is deze openheid minder dichtgemetseld, ze hebben een directere toegang tot hun onderbewustzijn. U ziet in waanzin dus vooral het creatieve potentieel? Ik ben zoon van een dokter, misschien zie ik het daarom een beetje anders. Voor mij is het ‘anders zijn’ iets wat bij het leven hoort. Ik zoek niet naar het ziekelijke in een mens. Ik zoek naar mensen die geen grenzen in hun fantasie hebben, die niet bang zijn om over te steken naar een andere wereld, of dat nu de waanzin is of de dood, beide zijn met elkaar verwant. Zulke mensen hebben fijnere voelsprieten dan andere. Ik weet niet of we Beethoven een normaal mens zouden vinden wanneer we hem op straat zouden tegenkomen. Hij was een bijzonder vreemde man. Of Mozart, die over de tafels sprong en grappen vertelde en gekke dingen deed. Zouden we hem normaal vinden? Schumanns emotionele leven is als een groot accelerando, steeds sneller en sneller. Dat moest ooit tot een inzinking leiden en in stilte eindigen - in ‘Enden-Ich’. Betrapt u uzelf er soms op privégesprekken met Schumann te voeren? Neen, zover gaat het niet. Ik voel mij zeer nauw met hem verwant. Vaak is hij aanwezig wanneer ik over iets nadenk. Maar ik vraag me niet af welke beslissing hij zou genomen hebben of zo. Of ik persoonlijk goed met hem zou overeengekomen zijn, weet ik niet. Bedenk bijvoorbeeld hoe belangrijk het voor hem was Friedrich Hebbel te ontmoeten - en toen Hebbel uiteindelijk bij hem op bezoek was, sprak hij geen woord. Het was bijzonder moeilijk met Schumann contact te maken. Zijn uiterlijk voorkomen was niet bijzonder innemend. Hij sprak stil en binnensmonds, had een opgezwollen gezicht en hij was bijziend. Fysiek sta ik niet zo dicht bij hem. Hij is meer een geestelijke baken in mijn leven. “Een zingend puntje aan de hemel of een juichende wereldbol” zoals Lenau in zijn ‘Notizbuch aus Winnenthal‘ schreef. Op concerten worden bijna altijd dezelfde werken van Schumann uitgevoerd en dan vooral enkele van zijn pianowerken en liederen. Waaraan ligt het dat zo’n groot deel van Schumanns oeuvre genegeerd wordt?
7
Heinz Holliger © Priska Ketterer
Jammer genoeg zijn er heel veel redenen die niets met muziek te maken hebben. Ten eerste kreeg Schumann een etiket opgekleefd door naar Endenich te gaan. Zijn biografen onderzochten of hij hier of daar al ziek was of dat hij dit of dat werk geschreven had toen hij nog gezond was. Dat werd van de ene biograaf op de andere overgenomen. Dan is er de ‘Neudeutsche Schule’ rond Wagner en Liszt met hun revolutionaire ideeën. Zij hebben Schumann voorgesteld als een kleinburgerlijke traditionalist, op basis van zijn late stukken, die veel geconstrueerder en door de vorm gedicteerd zijn. Deze polemiek heeft hem veel schade toegebracht. Daarbij komt nog dat zijn vrouw Clara en Joseph Joachim na Schumanns dood een soort van hagiografie wilden schrijven. Alle brieven werden gecensureerd. Alles wat niet in het reine kwam met Schumanns onschendbaarheid, werd geschrapt. Dat ging zelfs zover dat Clara op het einde van haar leven op aanraden van Brahms de vijf Romances voor cello heeft verbrand. Deze daad van vernietiging heb ik in mijn ‘Romancendres’ tot een compositorisch thema uitgewerkt. Eigenlijk was Alban Berg met zijn analyse van ‘Träumerei’ de eerste die erop wees dat Schumann niet alleen een aan delirium lijdende componist was, maar vooral een groot contrapuntist met een groot vormbewustzijn. Hoe groot is de invloed van Schumann op uw eigen muziek? Er is geen enkel werk waarin hij niet aanwezig is. Hij komt reeds voor in mijn eerste gedrukte werk, de cantate ‘Erde und Himmel’. Precies in het midden van een symmetrische groep noten komt het motief uit het lied ‘Zwielicht’ van Schumann. (Holliger zingt) “Was soll dieses Grauen bedeuten?” [Wat heeft deze verschrikking te betekenen?] En de woorden die ik op dit motief heb gezet: “Oh, wenn ich wieder wäre”. [O, indien ik terug zou zijn] Fragmenten uit een interview afgenomen door Claus Spahn, verschenen in ‘Die Zeit’ op 4 juni 2010 (vertaling Chloë Herteleer)
Muziek
Maandkrant · Oktober 2013
Muziek
Maandkrant · Oktober 2013
za 5 okt 2013
vr 11 okt 2013
za 19 okt 2013
FILMCONCERT
B’Rock olv. Bejun Mehta Christian Poltéra (cello)
Zwerm
Tronthaim Berlin, Die Sinfonie der Großstadt Daniel Dorsch, Sascha Moser electronics Walter Ruttmann stille film, 1927 20 uur . Muziekstudio € 12 (basis) | € 10 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Het elektronische muziekduo Tronthaim kiest voor het Berlijn van het midden van de ‘vrolijke’ jaren twintig, het bruisende centrum van de culturele avant-garde. Allerlei kunstenaars experimenteerden met het nieuwe medium film. ‘Berlin, Die Sinfonie der Großstadt’ van Walter Ruttmann is een absoluut meesterwerk uit die periode. Net als tijdgenoot Fritz Lang was Ruttmann gefascineerd door de grootstad als symbool van industrie en vooruitgang. Hij filmde van ‘s ochtends tot ‘s avonds in de straten van Berlijn. Met als resultaat een visuele symfonie. Die behandelt sociale thema’s als de tegenstelling tussen rijk en arm, maar eigenlijk gaat de film over het levensritme van de metropool.
Johannes Westendorp, Bruno Nelissen, Toon Callier, Kobe Van Cauwenberghe elektrische gitaar Eric Thielemans percussie
J Haydn Symfonie nr 44 in e, HobI:44, ‘Trauersinfonie’ Concerto voor cello en orkest in C, HobVIIb:1
Underwater Princess Waltz
W A Mozart Divertimento in D, KV136 Symfonie nr 29 in A, KV201
One Page Pieces van Alvin Curran, Earl Brown, Joel Ford, Larry Polansky, Christian Wolff, Dan Goode, Jessie Marino, Clinton McCullum, Nick Didkovsky, Karl H Berger
20 uur . Blauwe zaal € 26, 22, 18 (basis) | € 22, 18, 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Jan Devlieger 19.15 uur Blauwe foyer
20 uur . Muziekstudio € 18 (basis) | € 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Maarten Beirens 19.15 uur Vergaderzaal
Intrigeert het u ook om contratenor Bejun Mehta als dirigent aan het werk te zien? Van ons krijgt hij alvast sparringpartners eerste klas: topcellist Christian Poltéra en het schitterende barokorkest B’Rock. De eerste concerthelft is voor Joseph Haydn, die met het trage deel van zijn ‘Trauersinfonie’ zijn eigen begrafenismuziek schreef. In het Eerste Celloconcerto gaat het er minder rouwig aan toe. In Mozarts sprankelende Divertimento voor strijkers in D, KV136 komt Haydn nog geregeld om het hoekje kijken. Bejun Mehta © Marco Borggreve
ism. dasKULTURforum, festival Berliner Herbst, be Berlin
za 12 okt 2013
do 17 okt 2013
vr 18 okt 2013
Rotterdams Philharmonisch Orkest olv. Yannick Nézet-Séguin Marc-André Hamelin (piano)
Duo Koroliov 2 piano’s: Evgeni Koroliov & Ljupka Hadzi-Georgieva
Café Zimmermann olv. Céline Frisch (klavecimbel)
S Prokofjev Sarkasmen, opus 17
Pablo Valetti, Mauro Lopes Ferreira, David Plantier, Kepa Artexte viool Petr Skalka cello
S Prokofjev Symfonie nr 1 in D, opus 25 ‘Klassieke’ M-A Turnage Piano Concerto (Belgische creatie) I Stravinsky De Vuurvogel (integraal) 20 uur . Blauwe zaal € 50, 40, 30 (basis) | € 40, 30, 25 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Magda De Meester 19.15 uur Blauwe foyer Het Rotterdams Philharmonisch is van geen kleintje vervaard. Tussen twee Russische evergreens door neemt het orkest de Belgische creatie van het ‘Piano Concerto’ van Turnage voor haar rekening. Die maakt al een kwarteeuw furore met het laten klinken en botsen van hoog en laag, klassiek en licht. En wie beter dan pianokoning Marc-André Hamelin zet zijn schouders onder de solopartij? Bovenaan de affiche prijkt ‘De Vuurvogel’. Met deze sprookjesachtige balletmuziek voor “verkwistend groot” orkest vestigde Stravinsky naam en faam. Tot op vandaag is het zijn populairste concertstuk.
‘Underwater Princess Waltz’ is de gloednieuwe titel van het concert én de cd die Zwerm presenteert met uitsluitend ‘One Page Pieces’. De naam zegt het al: One Page Pieces zijn composities die uit een enkele pagina bestaan. Soms drukken ze een eenvoudig muzikaal idee uit, soms blijken het ingewikkelde structuren met copieuze aanduidingen voor de uitvoerder. Alvin Curran en James Tenney waren de eerste componisten die het genre in de jaren 1960 beoefenden. Het duurde niet lang vooraleer hun spitsvondige schetsen ook anderen - waaronder Christian Wolff, Larry Polansky, Joel Ford of Earl Brown - inspireerden. Een nieuwe Amerikaanse muziekstijl bleek geboren. Omdat One Page Pieces zowel humoristisch, maar evengoed conceptueel, politiek geëngageerd of volks kunnen zijn, doen ze beroep op de fikse inleving van de uitvoerders. Laat dat nu net de sterkte van het Belgisch-Nederlandse elektrische gitaarkwartet Zwerm zijn. De vier musici van Zwerm en percussionist Eric Thielemans selecteren voor dit cd-releaseconcert hun favoriete One Page Pieces uit de muziekliteratuur. Hiermee illustreren ze hoe ze met hun gitaren de experimentele rock en Americana exploreren. Dit concert loodst u doorheen onontdekte klanken en dito sferen.
C Debussy Selectie uit de ‘Préludes’ I Stravinsky Le Sacre du Printemps
A Vivaldi Concerti uit ‘Estro Armonico’, opus 3, nrs 7 tot 12 Concerto voor cello en strijkers in G, RV414 Concerto voor viool, cello en strijkers in F ‘Il Proteo o sia il Mondo al rovescio’, RV544
20 uur . Blauwe zaal € 22, 18 (basis) | € 18, 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Adeline Boeckaert 19.15 uur Blauwe foyer
20 uur . Blauwe zaal € 28, 24, 20 (basis) | € 24, 20, 16 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Bruno Forment 19.15 uur Blauwe foyer
CD-AANBOD TICKETSHOP Tacet: Duo Koroliov, Prokofiev, Sarcasmen & Debussy, Préludes
CD-AANBOD TICKETSHOP Alpha: Café Zimmerman, Vivaldi Concerti
Het Duo Koroliov brengt een ode aan het magische jaar 1913. Het jaar van de schandaleuze première van Stravinsky’s ‘Le Sacre du Printemps’ in Parijs. Voor de balletrepetities maakte Stravinsky een reductie voor twee piano’s. In de pianorversie luistert u met frisse oren naar de ‘Sacre’. De seismische oerkrachten blijven onverminderd overeind. Duo Koroliov laat de aarde onder uw voeten openbarsten. Tevens in 1913 werkte Prokofjev aan zijn diabolische ‘Sarkasmen’, een soort van studies op verschillende uitdrukkingen van spottende ironie. Net als de ‘Sacre’ een complete tegenpool van de hoogst evocatieve ‘Préludes’ van Debussy uit datzelfde wonderjaar.
De publicatie van Vivaldi’s ‘Estro Armonico’ in 1711 was een splinterbom die een omwenteling veroorzaakte in de instrumentale muziek van de barok. De toenmalige opwinding is tot op vandaag begrijpelijk. ‘Il prete rosso’ legt de typische contouren van het instrumentale barokconcerto vast en toont er ook de enorme expressieve mogelijkheden van aan. Er zijn concerti bij voor een, twee en vier vioolsolisten. Het barokke concerto kan in principe maar een keer geboren worden. Dankzij de virtuozen van Café Zimmermann kan u een wonderlijke en ongetwijfeld blijde wedergeboorte meemaken.
LECTURE RECITAL Ralph van Raat (piano) Over het gedifferentieerd gebruik van klankkleuren in de pianocomposities van Olivier Messiaen 20 uur . Blauwe zaal € 10 (basis) | € 8 (-25/65+ en tickethouders concert deFilharmonie do 28 nov 2013) Spreektaal Nederlands
za 19 okt 2013
di 22 okt 2013
za 26 okt 2013
Seil Kim (tenor) & Rudolf Jansen (piano)
DUBBELCONCERT
Alexander Melnikov (piano)
F Liszt Selectie uit ‘Tre sonetti del Petrarca, S158’
De muziek van Olivier Messiaen laat zich onder geen enkele avant-gardestroming klasseren. Messiaen klinkt simpelweg als Messiaen. Zijn muzikale taal is een hoogst unieke mengeling van middeleeuwse componeertechnieken, Indiase ritmes, spiegelbare toonladders en vogelzang. En bovenal van kleur, want als synestheet zag Messiaen waanzinnig gedetailleerde kleurcombinaties voor zich als hij klanken hoorde. In dit recital voorziet pianist Ralph van Raat al deze facetten spelenderwijs van muzikale illustraties. Ook weidt hij uit over de monumentale ‘Turangalîla Symfonie’, Messiaens orkestrale ode aan de liefde, die van Raat samen met deFilharmonie zal uitvoeren op 28 november 2013.
Mopo
H Wolf Selectie uit ‘Goethe Lieder’ en ‘Mörike Lieder’
J Brahms Sieben Fantasien, opus 166
H Duparc Soupir; Le manoir de Rosemonde; Phydilé
1000 Quartet
A Skrjabin Fantasie in b, opus 28
O Schoeck ‘Peregrina II’ uit ‘Acht Lieder, opus 17’ F Schubert Nachtstück, D672; Ganymed, D544 R Schumann Selectie uit ‘Zwölf Kerner Lieder, opus 35’
Reeds als tiener maakte de jonge tenor Seil Kim de Europese conservatoria onveilig. Van Rome ging het naar Genève en Zürich, daarna volgde de Opera Studio in Amsterdam. Op het Maria Callasconcours, de Thomas Quasthoff Liedwettbewerb en het Internationaal Vocalisten Concours Den Bosch viel Kim telkens in de prijzen. In Den Bosch maakte de geboren Koreaan tevens kennis met pianist Rudolf Jansen. Het klikte. Samen nemen ze u mee op een rondreis door het romantische liedrepertoire, kriskras van de vroege liedprins Schubert via Schumanns melancholische ‘Kerner Lieder’ naar de walmende chromatiek van Wolf. Onderweg klinkt een sensuele ‘mélodie’ van Duparc.
Jan Klare saxofoons Bart Maris trompet Wilbert de Joode contrabas Michael Vatcher drums, zingende zaag 20 uur . Theaterstudio € 22 (basis) | € 18 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Hugo De Craen 19.15 uur Blauwe foyer De Finse Moposcooter accelereert in een nanoseconde van nul tot lichtsnelheid. Plankgas waagt het trio zich aan een hilarische muzikale joyride. Jazz, musichallnostalgie, funky afrobeat, jaren zeventig ‘take no prisoner’-punk en de Finse natuur als brandstof. Elke compositie wordt geboren in de magie van het moment. Inspiratie komt soms uit onverwachte hoek. Ook de rasimprovisatoren van het 1000 Quartet werpen hun vislijnen uit naar alle windrichtingen. Monteverdi, Bach, Wagner, Ravel, marsritmes of een melodie van Burt Bacharach, … Allemaal potentiële vertrekpunten voor hun fantasierijke bewerkingen. De ultieme gelukzaligheid volgens Klare, Maris, de Joode en Vatcher.
Ralph van Raat
8
F Schubert Drei Klavierstücke, D946
Linda Fredriksson saxofoons, jingles Eero Tikkanen contrabas, scheidsrechterfluitjes Eeti Nieminen drums, koebellen, fluiten
20 uur . Blauwe zaal € 20 (basis) | € 16 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Waldo Geuns 19.15 uur Blauwe foyer
wo 16 okt 2013
coproductie cd en concert deSingel internationale kunstcampus
© Zwerm
9
S Prokofjev Pianosonate nr 6 in A, opus 82 20 uur . Blauwe zaal € 22, 18 (basis) | € 18, 14 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Pieter Herregodts 19.15 uur Blauwe foyer CD-AANBOD TICKETSHOP harmonia mundi: Alexander Melnikov, Brahms Sieben Phantasien opus 116 Pianist Alexander Melnikov, ooit finalist tijdens de Koningin Elisabethwedstrijd, is een zeldzame alleskunner. Zo bewees hij twee seizoenen geleden nog in zijn marathon met de Preludes & Fuga’s van Sjostakovitsj dat hij uitstekend uit de voeten kan met Russisch repertoire. Tegelijkertijd houdt de geboren Moskoviet er nogal on-Russische trekjes op na: lichte toets, speelse toon en flirten met de authentieke uitvoeringspraktijk. In dit recital laat Melnikov beide kanten spreken. Zo horen we zijn Russische roots in Skrjabins extatische ‘Fantasie’ en Prokofjevs indringende Zesde Pianosonate, de eerste van diens monumentale ‘Oorlogssonates’. Een veel ranker geluid klinkt in Schuberts ‘Klavierstücke’, een drietal apocriefe impromptu’s die een inspiratiebron vormden voor Brahms’ ‘Fantasien’.
Muziek
Maandkrant · Oktober 2013
zo 27 okt 2013
do 31 okt 2013
Cappella Mediterranea & Choeur de Chambre de Namur olv. Leonardo García Alarcón Mariana Flores, Céline Scheen sopraan Fabían Schofrin contratenor Zachary Wilder, Fernando Guimarães tenor Victor Torres bariton Sergio Floresti bas
Remix Ensemble Casa da Música olv. Peter Rundel L Antunes Pena Wereldcreatie (2013) S Sciarrino ... da un Divertimento (1968-1970) F Donatoni Spiri (1977)
C Monteverdi Vespro della Beata Vergine 15 uur! . Blauwe zaal € 42, 36, 30 (basis) | € 36, 30, 26 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Jacques Van Deun 14.15 uur Blauwe foyer Een muzikale bom! Dat is Monteverdi’s ‘Vespro della Beata Vergine’. U kan er alle kanten van zijn genie in ontdekken: imposante koorzangen in het overdonderende ‘Magnificat’, duetten in de stijl van de oude madrigaalkunst en een heel palet aan intieme solozang, duozang en virtuoze instrumentale passages. Leonardo García Alarcón, ooit assistent van Gabriel Garrido, verkent sinds 2005 met zijn ensemble Cappella Mediterranea de wereld van de barok, van Frescobaldi tot Händel en Bach. In 2010 werd hij ook artistiek directeur van het Chœur de Chambre de Namur, een koor dat gepokt en gemazeld is in de oude muziek. Een ideaal team dus om voor u zowel de spirituele als de overweldigende kant van Monteverdi’s meesterwerk naar boven te halen.
G F Haas Remix (2007) 20 uur . Blauwe zaal € 22 (basis) | € 18 (-25/65+) | € 8 (-19 jaar) Gratis inleiding Christine Dysers 19.15 uur Blauwe foyer Het Remix Ensemble grijpt terug naar het Italië van de vroege jaren zeventig en slaat een brug naar vandaag. Salvatore Sciarrino herkent u in diens stijl vol geraffineerde klanken. Daarbij speelt ook stilte een cruciale rol. Bij Franco Donatoni horen we de ambachtsman die eeuwig blijft vijlen aan zjin composities, vluchtig en delicaat. De jonge Portugees Luís Antunes Pena gaat vandaag totaal anders te werk. Intensief computerwerk en zelfontworpen ICTtools liggen aan de basis van zijn elektroakoestische composities. Georg Friedrich Haas put dan weer inspiratie uit de erfenis van Morton Feldman en Luigi Nono. Remix dus.
CURSUS: “Dat is toch geen muziek!” Hedendaagse klassieke muziek voor beginners Docent: Eveline Heylen 19.30 - 22 uur . Vergaderzaal € 21 lid Amarant of abonnee deSingel € 23,50 (-25/65+) | € 24,50 niet-leden inschrijven www.amarant.be “Dat is toch geen muziek!” is een van de regelmatig gehoorde uitingen van onbegrip in confrontatie met zogenaamde hedendaags klassieke en experimentele muziek. Dat is niet verwonderlijk omdat heel wat muziek uit de 20 ste en 21ste eeuw buiten kringen van kenners gebaat is met een extra woordje uitleg. Daarom bieden we in deze cursus een soort ‘eerste hulp bij nieuwe kunstmuziek’ aan. Deze cursus zit boordevol basisinformatie en luistervoorbeelden die aanschouwelijk maken hoe elke muziekliefhebber ook van hedendaags klassieke muziek kan genieten zodra enkele fundamentele inzichten bekend zijn.
do 24, vr 25 okt 2013
Studium Generale De waarheid achter de spiegel
Integrated 2013 International arts & design conference
di 22 okt 2013 Herman Van Goethem hoogleraar politieke en institutionele geschiedenis Universiteit Antwerpen telkens om 19 uur . Gele zaal . gratis reservering verplicht:
[email protected] In de lezingenreeks Studium Generale vertellen tien eminente sprekers nuchter en objectief - maar wat is objectief? - hun verhaal over de relatie tussen de waarheid en de wereld waarin we leven. Vanuit een heldere visie, met een groot inlevingsvermogen en dito deskundigheid opgebouwd in hun beroepspraktijk. organisatie AP Hogeschool Antwerpen ism. deSingel internationale kunstcampus
10 © Shutterstock
Blauwe zaal . telkens 9.30 > 19.30 uur € 75 (studenten & docenten) € 150 (professionelen) Spreektaal Engels De tweejaarlijkse interdisciplinaire conferentie Integrated is een forum met hoog festivalgehalte. Sprekers hebben het over ontwerpprocessen, inspiratiebronnen en methodieken. Integrated 2013 richt de schijnwerper op de veranderende posities van kunstenaars, architecten en ontwerpers en onderzoekt hoe zij verbindende actoren kunnen zijn in een virtueel netwerk. organisatie Sint Lucas Antwerpen reservering en tickets www.desingel.be
Sprekers Ludovic Balland (CH) Juliette Bellocq (F) Cox & Grusenmeyer (B) Rens Cools (B) Sara De Bondt (B) EMRG (B) Simon Esterson & John L. Walters (UK) Oliver Ibsen (B) Eike König - Hort (DE) Morag Myerscough (UK) Nousvous (UK) Dan Perjovschi (RO) Felix & Mathis Pfäffli (CH) Rick Poynor (UK) Unfold (B) Julien Vallée & Eve Duhamel (CAN) http://2013.integratedconf.org/
deSingel is multiple 10
Maandkrant · Oktober 2013
vr 27 sep 2013 − zo 5 jan 2014
Bureau Bas Smets Landschappen € 5 . open wo - zo 14 - 18 uur en bij voorstellingen
gesloten ma, di en feestdagen LEESZAAL KUNSTCAMPUS specifieke informatie over deze tentoonstelling kan u terugvinden in het evenementenrek van onze Leeszaal
‘Landschappen’ presenteert hoe het landschapsontwerp in Vlaanderen - ‘een land zonder landschap’ - een beslissende impact heeft gehad op het werk van Bureau Bas Smets. Deze eerste retrospectieve is gebaseerd op de theorievorming van de eigen methodiek. De tentoonstelling schetst de verbeelding van het landschap in zeven autonome etappes: kader, lezing, exemplarisch landschap, figuur, schriftuur, perceptie en embleem. Zeven projecten illustreren het stapsgewijze ontwerpproces. Elke etappe heeft haar specifieke beeld als resultaat. Op die manier creëert het landschapsontwerp een reeks beelden die ingezet worden om de realiteit te transformeren. Bas Smets leerde de praktijk bij de Franse landschapsarchitect Michel Desvigne en verwierf op korte tijd een internationale reputatie met ontwerpen voor landschappen en publieke ruimte op heel diverse plekken in de wereld. productie Bureau Bas Smets, Vlaams Architectuurinstituut, deSingel internationale kunstcampus curator Katrien Vandermarliere, coproductie arc-en-rêve, centre d’architecture Bordeaux (F) projectsponsors Arbor Boomkwekerijen, Steenbakkerij Vande Moortel, Eurodal, Aquafontal Fonteinbouw
di 8 okt & di 22 okt 2 013
di 8 okt 2013 Robert Voorhamme gemeenteraadslid Antwerpen, vanaf 1 okt voorzitter Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen
Leonardo García Alarcón
ma 30 sep & ma 7 okt 2013
Architectuur
BBS 183 Bordeaux . 55 000 ha voor de natuur 2013 © Bureau Bas Smets
ma 7 okt 2013 - zo 13 okt 2013
Bloeiende Landschappen Dag van de Architectuur 2013 Studienamiddag Deense landschapsarchitectuur. Toen en nu ma 7 okt 2013 . Kleine zaal . 17 uur . gratis Filmmarathon ‘Bewegende landschappen’ do 10 okt 2013 . Muziekstudio . 20 uur Rondleiding gebouw deSingel zo 13 okt 2013 . 11.30 uur . gratis Rondleiding tentoonstelling Bureau Bas Smets zo 13 okt 2013 . 14 uur . gratis
Wordt Vlaanderen één grote parkstad? Hebben alle verkavelingstuinen samen de kracht van een natuurgebied? Is hoogbouw de beste oplossing voor het gebrek aan bouwgrond? Hoe combineer je een fabriek met een winkelstraat? De Dag van de Architectuur zoekt naar nieuwe woon-, werk- en samenlevingsvormen. Een bouwcultuur gebaseerd op de consumptie van ruimte is onhoudbaar. Nieuw is de keuze voor één stad of regio als focus van de Dag van de Architectuur. Genk is een jonge stad die samen met haar inwoners zoekt naar manieren om de gemeente om te vormen tot een duurzame en kwaliteitsvolle leefomgeving. Tijdens de Dag van de Architectuur ontdekt u architectuurprojecten in eigen regio of daarbuiten, van de Westhoek tot het Maasland. U kan tal van opengestelde gebouwen bezoeken, deelnemen aan rondleidingen, wandel- en fietstochten, lezingen, debatten en masterclasses. dagvandearchitectuur.be
wo 16 okt 2013 - zo 5 jan 2014
Projecties Breuckland. De voorstad OPENING EN DEBAT di 15 okt 2013 . Muziekstudio . 20 uur ‘Naar een breuk in het voorstedelijk beleid’ met Tom Thys en Ward Verbakel (KU Leuven), Kristiaan Borret (Antwerps stadsbouwmeester), Tim Rieniets (directeur StadtBauKultur NRW, D) en Christoph Grafe (directeur VAi)
open wo > zo . 14-18 uur en bij voorstellingen gesloten ma, di en feestdagen . gratis LEESZAAL KUNSTCAMPUS specifieke informatie over deze tentoonstelling kan u terugvinden in het evenementenrek van onze Leeszaal
Met de reeks ‘Projecties’ willen het Vlaams Architectuurinstituut en deSingel het ontwerpend onderzoek in Vlaanderen een podium bieden. Het eerste tentoongesteld onderzoek in de reeks ‘Projecties’ schetst het resultaat van twee jaar ontwerpend onderzoek door masterstudenten van de KU Leuven onder leiding van Tom Thys en Ward Verbakel. ‘Breuckland. De voorstad’ verbeeldt een toekomst waarin wonen en werken dicht bij elkaar liggen. Het kwalitatief huisvesten van de explosief groeiende bevolking in de stad is een van de grote uitdagingen van de 21ste eeuw. Ook het geïntegreerd denken over productie, logistiek en groothandel binnen de stad staat op de agenda. En wat met onze metropolitane infrastructuur, die net zo goed een buurtpark of de waterzuivering voor een wijk zou kunnen bevatten? productie ASRO KU Leuven ism. Columbia University, New York Institute of Technology en de planningsadministratie van Brooklyn organisator Vlaams Architectuurinstituut en deSingel internationale kunstcampus curatoren Tom Thys, Ward Verbakel, Katrien Vandermarliere
11
di 29 okt 2013
Urban Catalyst Het tijdelijk gebruik van de stad LEZING
Muziekstudio . 20 uur . gratis Sneller dan stadsplanologen kunnen voorzien of de immobiliënmarkt kan reageren, veranderen braakliggende terreinen en leegstaande gebouwen in uiterst levendige plekken. Ongepland, en dus ook oncontroleerbaar, werden zulke dynamische ontwikkelingen lange tijd met argwaan bekeken. Dat het tussentijds gebruik als impuls voor stadsontwikkeling op een intelligente manier kan worden aangewend tonen Philipp Oswalt, Klaus Overmeyer en Philipp Misselwitz aan in hun boek ‘Urban Catalyst’. Aan de hand van praktijkvoorbeelden komt Klaas Overmeyer vertellen over het onderzoek. Info en inschrijven: vai.be
Maandkrant · Oktober 2013
wo 2 okt
Muziek
Oktober in deSingel
DAAU
p. 6
Doric String Quartet
do 3 okt
Muziek
vr 4, za 5 okt
Theater
za 5 okt
Muziek
ma 7 okt
Architectuur studienammidag
Rodrigo García Gólgota Picnic
di 15 okt
wo 9 okt
wo 9 okt
Think & Talk
Studium Generale
do 17, vr 18, za 19, zo 20 okt
p. 11
Cantus Cölln & Concerto Palatino
p. 10
Muziek
p. 6
Muziek lecture recital
p. 6
Heinz Holliger & Jan Michiels do 10, vr 11, za 12 okt
do 10 okt
Ivo van Hove Lange dagreis naar de nacht
Theater
p. 3
p. 11
Architectuur filmmarathon
Bewegende landschappen do10 okt
do 10 okt
vr 11 okt za 12 okt
zo 13 okt
Muziek cd-presentatie
Nico Couck
Heinz Holliger & Jan Michiels
p. 6
Muziek
Muziek
B’Rock
p. 8
Rotterdams Philharmonisch Orkest Dag van
Architectuur rondleiding tentoonstelling
Bureau
p. 11
p. 11
Tanztheater Wuppertal Pina Bausch / Café Müller & Le Sacre du Printemps Dans
Muziek
Duo Koroliov
Zachary Oberzan Tell Me Love Is Real Theater
p. 5
p. 8 p. 4
vr 18 okt
Muziek
Café Zimmermann
p. 8
za 19 okt
Muziek
Seil Kim & Rudolf Jansen
p. 9
za 19 okt
Muziek
Zwerm
p. 9
di 22 okt
Muziek
Mopo / 1000 Quartet
do 24, vr 25 okt
Kunstcampus
vr 25, za 26, zo 27, ma 28, di 29 okt za 26 okt
za 26 okt
p. 11
Bas Smets
t +32 (0)3 248 28 28 Desguinlei 25 B-2018 Antwerpen www.desingel.be f deSingelArtCity
vr 18, za 19 okt
zo 27 okt
de Architectuur zo 13 okt
do 17 okt
p.8
Muziek
Architectuur rondleidingen, lezingen, ...
p. 6
Architectuur vernissage tentoonstelling
Projecties: Breuckland. De voorstad
landschapsarchitectuur. Toen en nu di 8, di 22 okt
p. 8
p. 6
p. 8
Deense
Muziek lecture recital
Ralph van Raat
p. 2
Tronthaim
wo 16 okt
Integrated 2013
Wilson, Baryshnikov, Dafoe The Old Woman Theater
Daniel Linehan A No Can Make Space Dans
Muziek
Alexander Melnikov
Cappella Mediterranea & Choeur de Chambre de Namur olv. L. G. Alarcón Muziek
di 29 okt
Architectuur lezing
do 31 okt
Muziek
Urban Catalyst
Remix Ensemble
OPENINGSUREN BESPREEKBUREAU
OPENINGSUREN GRAND CAFÉ
ma – vr 10 – 19 uur za 16 – 19 uur
alle dagen open 9 – 24 uur: drankjes, hapjes, snacks
p. 9 p. 10 p. 3
p. 5
p.9
p. 10
p. 11
p. 10
uitgebreid tafelen www.grandcafédesingel.be www.desingel.be 24/24 uur tickets reserveren, betalen per creditcard, reservering onmiddellijk per e-mail bevestigd, tickets thuis toegestuurd of aan het bespreekbureau van deSingel op de avond van de voorstelling, altijd meest recente informatie over programma, bezetting, duur van de voorstelling, pauze(s), inleidingen, boventiteling, vanaf een drietal dagen vóór de voorstelling is het mogelijk om het programmaboekje van een voorstelling te downloaden in pdf-formaat
deSingel is multiple deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Gemeenschap en geniet de steun van
mediasponsors
