p. 5
Avond van de Architectuur Architectuurboek Vlaanderen N°11 Architectuur middenin
p. 7 Tentoonstelling noAarchitecten Ontmoetingen p. 11 Tentoonstelling Projecties 3 De provocatie van het schijnbaar onmogelijke p. 13 Tentoonstelling StadBuitenStad p. 15 Tentoonstelling Projecties 4 Deconstructie, Decorum, Decoratie p. 17 Lezingen Opdracht en Ontwerp Hoe komt architectuur tot stand? p. 17 Lezingen StadBuitenStad De ontdekking van de voorsteden p. 19 Architectuurboek Vlaanderen N°11 Architectuur middenin
Beeld cover: deSingel © Michiel De Cleene
Architectuur Is hedendaagse architectuur een feest van de grote iconen? Of moet architectuur vandaag veeleer gaan over de vraag hoe we onze alledaagse leefomgeving op een zinvolle manier vormgeven en inrichten? Hoe gaan ontwerpers om met de verzoeken en verzuchtingen van opdrachtgevers en gebruikers? En vinden ze daarin de sleutel voor hun eigen artistieke antwoorden? Hoe kunnen Europese steden een nieuw perspectief ontwikkelen, niet alleen voor de historische stadscentra maar ook voor de halfstedelijke stadswijken die de voorkeur van een groot deel van de stedelijke bevolking genieten? Deze en andere vragen komen vanaf september in ons programma aan bod.
do 18 sep 2014 Boekpresentatie
Avond van de Architectuur
Architectuurboek Vlaanderen N°11 Architectuur middenin Op donderdag 18 september verwelkomen we u heel graag op de Avond van de Architectuur. We presenteren er onder meer editie 2014 van het ‘Architectuurboek Vlaanderen’. Het wordt een ontmoetingsmoment met een avondvullend programma voor architecten, bouwheren, opdrachtgevers, studenten, ... Het ‘Architectuurboek Vlaanderen N°11’ staat middenin het dagelijkse leven. De geselecteerde projecten voor ‘Architectuur middenin’ zijn ambitieus, zelfbewust, nadrukkelijk aanwezig en met uiterste zorg ontworpen. Toch worden ze nooit ijdel. Ze nemen het dagelijkse gebruik als bestaansconditie. Wat er gebeurt, gebeurt vanuit een vanzelfsprekendheid, maar wordt ook buitengewoon. Architectuur die niet ontworpen is met formele acrobatieën of voor eenmalig spektakel. Architectuur die niet wil entertainen, maar doordringen tot in de kleinste vezel van het bestaan. Wanneer wordt het banale bijzonder? Als een schaduw in het bos gebouw wordt. Als een waterval van kamers een huis wordt. Als zorg deel van het dorp wordt.
do 18 sep 2014 20 uur | Blauwe zaal | gratis
Beeld: Buurtsporthal Kiel, Antwerpen, UR architects © Harry Gruyaert
5
vr 26 sep 2014 zo 4 jan 2015 Tentoonstelling
noAarchitecten Ontmoetingen
Hoe zou een architectuurtentoonstelling eruitzien als de tentoonstelling zélf als architectuuropgave wordt benaderd? Het uitgangspunt van ‘Ontmoetingen’, de vraag naar een directe ruimtelijke beleving, plaatst de getoonde projecten in een bevreemdende relatie tot elkaar en tot de toeschouwer. ‘Ontmoetingen’ brengt de uniciteit van noAarchitecten in beeld. Het collectief positioneert zich als subtiele verzoener tussen opdrachtgever, gebouw, context en toekomstige gebruiker. Het ontwerpen vanuit verschillende houdingen, soms zelfs in één gebouw, leidt tot tegenspraak en complexiteit. Die ambiguïteit wordt verdiept door een zorgvuldige planopbouw en een trefzekere selectie van kleur en materiaal. noA’s architectuur is nooit neutraal. Ze is specifiek, biedt een plek op maat en verleent een bijna rituele dimensie aan alledaagse handelingen. noAarchitecten profileert zich zowel met opmerkelijke kleine realisaties als grootschalige publieke gebouwen waaronder het elektriciteitsstation Petrol en de uitbreiding van het Plantin Moretusmuseum in Antwerpen, het museum Texture in Kortrijk, ... productie noAarchitecten, Vlaams Architectuurinstituut, deSingel internationale kunstcampus curatoren atrien Vandermarliere en Christoph Grafe (Vlaams Architectuurinstituut) projectsponsors E K LIA, Febelcem, FSB, Universiteit Hasselt, Vande Moortel m aterialen, meubilair en constructies Alucobond, Anders Construct, Artek, Bruns, Forbo Flooring, Kree interieur, Richard Lampert, Vandommele VCS, Verstraetebouw
Tentoonstelling vr 26 sep 2014 zo 4 jan 2015 Open wo zo: 14 18 uur en bij avondvoorstellingen gesloten ma, di & feestdagen €5 tickets te koop bij ingang tentoonstelling
Rondleidingen zo 5 okt, zo 9 nov, zo 7 dec 2014 | 14 uur €5 reserveren:
[email protected] Groepsrondleiding op afspraak max. 20 personen € 60 reserveren: www.antwerpenaverechts.be
Tentoonstellingsgids gratis vai.be | desingel.be Openingslezing do 25 sep 2014 | 20 uur | Blauwe zaal Stephen Bates (Sergison-Bates architects, UK/CH) gratis reserveren: www.vai.be/inschrijven
Beeld boven: Petrol Antwerpen 2004-2010, noAarchitecten © Kim Zwarts | Beeld onder: Stadhuis Lo 2008-2012, noAarchitecten © Filip Dujardin | Beeld volgende pagina: Universiteit Hasselt 2008-2012, noAarchitecten © Kim Zwarts
7
wo 15 okt 2014 zo 4 jan 2015 Tentoonstelling
Projecties 3
De provocatie van het schijnbaar onmogelijke
De tentoonstelling 'De provocatie van het schijnbaar onmogelijke' is gebaseerd op de onderzoeksprojecten ‘Het Lam Gods of de provocatie van het schijnbaar onmogelijke’ en ‘Eros en Thanatos’. Het diepgaand onderzoek van zowel het landschap van Jan van Eyck als de site van Villers-la-Ville genereert een verhoogd architectuurbewustzijn en scherpt de inzichten van de ontluikende architect aan. De ervaring van vandaag grijpt in op het verleden van de plek. Door middel van het gebruik van het maaiveld, de geologie van de plek, de resten van de bouwwerken en de instrumenten van de architect - de tekening, de doorsnede, de maquette, het bestek en de 3D-film - annexeert de werkelijkheid de verbeelding. Zowel voor de ontwerper als voor de bezoeker. Met de reeks ‘Projecties’ bieden het Vlaams Architectuurinstituut en deSingel het bestaand ontwerpend onderzoek in Vlaanderen een podium. Leidraad bij de keuze van de projecten zijn maatschappelijke thema’s en/of het bevragen van de rol van de discipline architectuur in de samenleving. Met als enige constante: de relevantie van het onderzoek voor Vlaanderen, wars van elke vrijblijvendheid. 'De provocatie van het schijnbaar onmogelijke' is de derde tentoonstelling in de reeks. masterclass olv. Jo Van Den Berghe (architect) en Mira Sanders (beeldend kunstenaar) ism. K U Leuven, Faculteit Architectuur, Campus Sint-Lucas Gent, traject EAD (Explorative Architectural Design) organisatie Vlaams Architectuurinstituut, deSingel Internationale Kunstcampus curatoren J o Van Den Berghe, Mira Sanders en Katrien Vandermarliere
Tentoonstelling wo 15 okt 2014 zo 4 jan 2015 Open wo zo: 14 18 uur en bij avondvoorstellingen wandelgangen gesloten ma, di & feestdagen gratis Opening en debat di 14 okt 2014 | 20 uur | Muziekstudio gratis reserveren: www.vai.be/inschrijven
Beeld boven: 'Het actuele discours omtrent het vluchtige', ontwerpopdracht Eros en Thanatos 2014 | Beeld onder: 'Het actuele discours omtrent het vluchtige-detail', ontwerpopdracht Eros en Thanatos 2014 © Matilde Everaert, Ian Leonard en Andreas Verlinden
11
vr 27 feb zo 7 jun 2015 Tentoonstelling
StadBuitenStad
De stad wint aan populariteit. Maar niet voor iedereen is wonen in de dichtbebouwde en vaak dure binnenstad mogelijk noch wenselijk. Velen opteren voor de stedelijke buitenwijken: dichtbij de stad, maar toch ook weer niet. Rijwoningen of appartementen vlakbij scholen en winkels zijn er vaak nog betaalbaar. De stadsvernieuwing heeft zich lange tijd voornamelijk op het centrum en de 19de-eeuwse wijken van onze steden geconcentreerd. Deze tentoonstelling laat aan de hand van een aantal onderzoeken en ontwerpen het bijzondere potentieel zien dat in de stedelijke buitenwijken - de ‘StadBuitenStad’ verscholen ligt. Diverse projecten schetsen hoe de ruimtelijke diversiteit van groengebieden en woonwijken verder ontwikkeld kan worden. De tentoonstelling is echter meer dan louter een presentatie: ze zoekt de randen van de stad op, oude buitenplaatsen, tuinwijken, winkelcentra en verdichte bedrijventerreinen die de ‘StadBuitenStad’ niet alleen in Europa maar ook daarbuiten kenmerken. En probeert een nieuwe identiteit voor de voorstad te vinden: ontspannen en stedelijk tegelijk. Curator en productie Vlaams Architectuurinstituut, deSingel internationale kunstcampus
Tentoonstelling vr 27 feb 2014 zo 7 jun 2015 Open wo zo: 14 18 uur en bij avondvoorstellingen wandelgangen gesloten ma, di & feestdagen €5 tickets te koop bij ingang tentoonstelling
Rondleidingen zo 15 mrt, zo 26 apr, zo 10 mei 2015 | 14 uur €5 reserveren:
[email protected] Groepsrondleiding op afspraak max. 20 personen € 60 reserveren: www.antwerpenaverechts.be
Tentoonstellingsgids gratis vai.be | desingel.be Opening do 26 feb 2015 | 20 uur | Blauwe zaal gratis reserveren: www.vai.be/ inschrijven
Beeld: StadBuitenStad, met dank aan Stadsbouwmeester Antwerpen © Dries Luyten
13
wo 18 mrt zo 7 jun 2015 Tentoonstelling
Projecties 4
Deconstructie, Decorum, Decoratie
De vierde tentoonstelling in de reeks ‘Projecties’ focust op de toekomst van de culturele infrastructuur in Vlaanderen. In de jaren zeventig vervingen de culturele centra de ideologisch gekleurde burgerlijke salons, volkshuizen, Vlaamse huizen, gildehuizen en parochiezalen. De typische gebouwen toegespitst op polyvalent gebruik en een symbolische laagdrempeligheid moesten het pluralistisch karakter van de overheidsinstellingen representeren. Vandaag zijn ze aan een nieuwe invulling toe. In een onderzoeksopdracht van de Vlaamse Gemeenschap belicht labo A (Universiteit Gent) de toekomst van de lokale culturele infrastructuur in Vlaanderen: cultuurcentra, gemeenschapscentra en bibliotheken. De begrippen deconstructie, decorum en decoratie helpen een aantal nieuwe vragen te stellen en nodigen uit om verder in te gaan op de onderzoeksthematiek. Hoe kan architectuur in haar materialiteit vormgeven aan een publiek programma? Welke ruimte blijft er over voor het gemeenschapsleven in een steeds meer privatieve samenleving? Op welke manier communiceert de overheid via haar patrimonium met haar publiek? Met de reeks ‘Projecties’ bieden het Vlaams Architectuurinstituut en deSingel het bestaand ontwerpend onderzoek in Vlaanderen een podium. Leidraad bij de keuze van de projecten zijn maatschappelijke thema’s en/of het bevragen van de rol van de discipline architectuur in de samenleving. Met als enige constante: de relevantie van het onderzoek voor Vlaanderen. in samenwerking met l abo A, Vakgroep Architectuur en Stedenbouw, UGent onder leiding van G uy Châtel, Kris Coremans, Maarten Van Den Driessche organisatie Vlaams Architectuurinstituut, deSingel Internationale Kunstcampus
Tentoonstelling wo 18 mrt zo 7 jun 2015 Open wo zo: 14 18 uur en bij avondvoorstellingen wandelgangen gesloten ma, di & feestdagen gratis Opening en debat di 17 mrt 2015 | 20 uur | Muziekstudio gratis reserveren: www.vai.be/inschrijven
Beeld: Buurtpaviljoen, Labo A, Vakgroep Architectuur en Stedenbouw, UGent, 2013
15
ma 10 nov, ma 24 nov, ma 8 dec 2014 Lezingen
Opdracht en Ontwerp
Hoe komt architectuur tot stand?
In de lezingenreeks ‘Opdracht en Ontwerp - Hoe komt architectuur tot stand’ spreken architecten en bouwheren over hun beweegredenen, verzuchtingen en dromen. Het Vlaams Architectuurinstituut organiseert dit najaar deze lezingenreeks naar aanleiding van het verschijnen van het ‘Architectuurboek Vlaanderen N°11 – Architectuur middenin’. architectuurlezingen ma 10 nov, ma 24 nov, ma 8 dec 2014 20 uur | Muziekstudio gratis | reserveren via www.vai.be/inschrijven
di 10 feb, di 3 mrt, di 31 mrt, di 21 apr, di 12 mei 2015 Lezingen
StadBuitenStad De ontdekking van de voorsteden
In de lezingenreeks ‘StadBuitenStad - De ontdekking van de voorsteden’ geven stedenbouwkundigen, architecten, politici en kunstenaars hun visie op de rand en de kern van de steden waarin we leven. Hoe krijgen de begrippen stad, stedelijkheid en voorstad een nieuwe betekenis in de grote en kleine Europese metropolen?
architectuurlezingen di 10 feb, di 3 mrt, di 31 mrt, di 21 apr, di 12 mei 2015 20 uur | Muziekstudio gratis | reserveren: www.vai.be/inschrijven
Beeld boven: Kinderpsychiatrisch centrum Genk, osar © Harry Gruyaert | Beeld onder: StadBuitenStad © Stad Antwerpen, foto Dries Luyten
17
Architectuurboek Vlaanderen N°11 Architectuur middenin
Het ‘Architectuurboek’ levert het bewijs dat architectuurcultuur tot in de verste uithoeken van Vlaanderen en in alle geledingen van de maatschappij is doorgedrongen: crèches, scholen, sporthallen, gezinswoningen, psychiatrische centra, verzorgingstehuizen, crematoria, ... Het boek toont een opmerkelijke verscheidenheid aan architectuur: gebouwen van uiteenlopende schaal, met diverse programma’s en gebruikers, soms met volstrekt tegenovergestelde ruimtelijke ambities. Toch hebben ze heel wat gemeen. Allemaal zijn ze bedacht als leefwerelden die de kennis en verwachtingen van opdrachtgevers en gebruikers ernstig nemen, zonder de architectuur uit het beeld te laten verdwijnen. In het ‘Architectuurboek’ krijgt ook architectuurfotografie een prominente rol. Gerenommeerd Magnumfotograaf Harry Gruyaert brengt de architectuur tot leven. Hij tovert met de vluchtigheid, veranderlijkheid en bedrijvigheid die architectuur kan genereren. In zijn beeldessay worden de gebouwen kleurrijke, poëtische verblijfplaatsen. Met dit boek presenteert het Vlaams Architectuurinstituut editie 2014 in de reeks ‘Architectuurboek Vlaanderen’. Onder de titel ‘Architectuur middenin’ wordt de architectuurproductie van de afgelopen twee jaar kritisch gewogen - in woord en beeld. Het ‘Architectuurboek Vlaanderen’ is daarmee al meer dan 20 jaar zowel een manifest voor het architectuurexperiment als een naslagwerk van spraakmakende gebouwen. Met architectuur van 51N4E, Architecten Broekx-Schiepers, Architectenbureau De Wyngaert, architecten de vylder vinck taillieu, architecten Els Claessens en Tania Vandenbussche, awg architecten, BC architects & studies, Bogdan & Van Broeck, Bovenbouw Architectuur, BULK Architecten, BURO II & ARCHI+I, Carlos Arroyo ism. ELD, Collectief Noord architecten, Coussée & Goris Architecten ism. RCR en Aranda Pigem Vilalta Arquitectes, De Smet Vermeulen architecten, Ellen Harvey ism. Pol Sileghem en partners, lezze architecten, Marie-José Van Hee architecten, noAarchitecten, NU architectuuratelier, Office Kersten Geers David Van Severen, ONO architectuur, osar, Philip Metten, Rapp+Rapp, RAUM architecten, Robbrecht en Daem architecten, Sarah Melsens ir. architect ism. Roberta Gigante, Studio Associato Bernardo SecchiPaola Viganò, tcct, Tijl Vanmeirhaeghe ism. Carl Bourgeois, UR architects, Verdickt & Verdickt Architecten, Vincent Van Duysen Architects en Xaveer De Geyter Architecten Met teksten van Tom Broes, Aslı Çiçek, Bernard Colenbrander, Michiel Dehaene, Oswald Devisch, Stefan Devoldere, Katrien Embrechts, Christoph Grafe, André Loeckx, Ruth Soenen en Caroline Voet Redactie bestaat uit B irgit Cleppe, Aslı Çiçek, Ilse Degerickx, Oswald Devisch, Katrien Embrechts, Christoph Grafe, François Thiry (2013) en Caroline Voet beeldredactie Stefan Siffer vormgeving Joris Kritis en Julie Peeters verantwoordelijke uitgever C hristoph Grafe, directeur Vlaams Architectuurinstituut
Te koop in de boekhandel of via de webshop www.vai.be Prijs € 39.50 | Nl + Eng editie te koop vanaf 19 sep 2014
Voorintekenactie Bestel en betaal het boek vóór 15 sep, en krijg 20% korting van het VAi. € 31.50 in plaats van € 39.50 Info www.vai.be/architectuurmiddenin
Coverbeeld Architectuurboek: Buurtsporthal Kiel, Antwerpen, UR © Harry Gruyaert
19
Architectuur
Tentoonstellingen Lezingen Films Boeken …
www.desingel.be T + 32 (0)3 248 28 28 Desguinlei 25 B-2018 Antwerpen f deSingelArtCity
www.vai.be T + 32 (0)3 242 89 70 Jan van Rijswijcklaan 155 B-2018 Antwerpen f Architectuurinstituut
Het Vlaams Architectuurinstituut wordt betoelaagd door de Vlaamse Gemeenschap. Het programma wordt mee mogelijk gemaakt door Reynaers Aluminium, Groep Bernaerts, Bulo, Bulvano, Vooruitzicht
deSingel is een kunstinstelling van de Vlaamse Overheid
mediasponsors
