Oan Provinsjale Steaten
Gearkomste Wurklistnûmer Beliedsprogramma Ôfdieling Behanneljend amtner Tastel Registraasjenûmer Primêr nûmer
: : : : : : : :
Ûnderwerp
: Bijdrage in het kader van het REP voor het project 'Energy Valley IV'
Taheakke
: De subsidieaanvraag en bijlagen, waaronder het Strategieplan Stichting Energy Valley 2012-2015, en de begrotingswijziging.
Oanlieding / Beliedsramt
: Strategisch Energieakkoord met het Rijk, als opvolger van het Energieakkoord Noord-Nederland. Nu het REP-kader is vastgesteld kan er een beroep worden gedaan op de REP-middelen.
Economie, recreatie en toerisme Kennis en Ekonomy/Regel en Beheer R.Zijlstra-Ytsma 5599 1067691
Nu de REP-middelen beschikbaar zijn wordt voorgesteld om het bedrag van € 975.000 beschikbaar te stellen.
Koarte gearfetting
: In 2011 is door Energy Valley een subsidieaanvraag voor bovengenoemd project ingediend. Voor het Strategieplan Energy Valley 4 (2012-2015) werd een totale overheidsbijdrage (rijk, provincies, gemeenten) van € 7,5 miljoen gevraagd. Voor de rijks- en provinciale bijdragen werd er geopteerd voor REP-geld. Het Rijk bleek geen financiering vanuit REP-centraal beschikbaar te willen stellen. Daardoor kwam er een grotere vraag bij de provincies te liggen. In 2011 was er nog geen duidelijkheid over de besteding van de regionale REP-middelen (het REP-kader). Wachten tot dit kader was vastgesteld was op dat moment geen optie: er zou te lang onduidelijkheid zijn over de financiering van Energy Valley. Daarom is in de GS-vergadering van 22 november 2011 besloten uit het budget Duurzame Energie 2012-2015 € 1.575.000,- beschikbaar te stellen. Van dit bedrag is € 975.000 aangemerkt als voorfinanciering voor de te verstrekken REP-bijdrage voor dit project. Het resterende bedrag van € 600.000 betrof een bijdrage uit het budget Duurzame Energie 2012-2015.Voor dekking van het volledige bedrag van € 1,6 mln. uit het budget Duurzame 1
Energie 2012-2015 was (en is) onvoldoende ruimte. Nu het REP-kader is vastgesteld kan er een beroep worden gedaan op de REP-middelen. In de Kadernota 2013 is voor Energy Valley € 1,6 mln. als voorwaardelijk budget opgenomen in programma 10. Omdat een bedrag van € 600.000 al is gedekt uit het budget Duurzame Energie wordt voorgesteld om voor het project Energy Valley IV € 975.000 beschikbaar te stellen en over te hevelen van programma 10 naar programma 6. Voor het resterende bedrag van € 600.000,-- zullen in de Kadernota 2015 voorstellen worden ingediend voor projecten uit het programma Duurzame Energie.
Taljochting
: Het project Energy Valley IV is een invulling van opgave A. Versterken kennispieken: 1. Energie. Het project levert een forse bijdrage aan de doelstellingen van het REP. Er worden binnen de energiesector naar verwachting 9000 nieuwe banen gecreëerd. De bijdrage van markt en kennisinstellingen bedraagt 35% van de totale projectkosten. De stichting Energy Valley vervult een centrale rol als netwerkorganisatie en aanjager van nieuwe energieactiviteiten. De afgelopen acht jaren heeft de stichting zich ontwikkeld tot kennisdrager, vakkundige projectaanjager, sparringpartner, spreekbuis en bindende factor voor de noordelijke energiesector. In die periode is er, naast een bijdrage uit de noordelijke programma’s, steeds sprake geweest van cofinanciering door de provincies Drenthe, Groningen, Noord-Holland en Fryslân. Dankzij de forse Piekenbijdrage was de cofinanciering door provincies en gemeenten laag: in de periode 2009 tot en met 2011 bedroeg deze € 487.500 per provincie. Nu er voor de nieuwe programmaperiode geen sprake meer is van een bijdrage uit de noordelijke programma’s worden er hogere bijdragen van de provincies gevraagd. Verheugend is dat de betrokkenheid van de gemeenten fors is toegenomen. In de periode 2009 tot en met 2011 was er alleen sprake van bijdragen van de gemeenten Groningen en Leeuwarden. In de periode tot en met 2015 doen ook de gemeenten Assen, Emmen, Den Helder en Alkmaar mee. HET PROJECT Het project Energy Valley 4 richt zich op het versterken en uitbouwen van de regionale energie-economie van het Noord van Nederland (Drenthe, Fryslân, Groningen en Noord-Holland-Noord). Het project wordt uitgevoerd door de publiek-private Stichting Energy Valley, die specifiek hiervoor is opgericht. Het is een direct vervolg op het project Energy Valley III (2009-2011). Energy Valley IV kent ten opzichte van fase 3 een bijgestelde focus. De werkingssfeer is verlegd naar specifieke ondersteuning en branding van investeringen 2
en projecten op de speerpunten: groene gasrotonde bio based energy power production & balancing slimme decentrale energiesystemen kennis & internationale samenwerking Het project Energy Valley IV kent twee hoofdsporen: 1. Projectstimulering Actieve ondersteuning van bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen om nieuwe projecten en activiteiten op de speerpunten te stimuleren. Doel is daarbij de economische structuur van het noorden van Nederland te versterken. Via diverse vakspecialisten wordt kennis beschikbaar gesteld om nieuwe investeringen en projecten te entameren, toetsen, versnellen en tot realisatie te brengen. Vanuit het project Energy Valley wordt geen directe investeringssteun geboden. De financiering en uitvoering van de projecten ligt altijd bij derden. Door Energy Valley wordt door inbreng van technische en financiële kennis en netwerkcontacten ondersteuning geboden om tot versnelde projectrealisatie te komen. Specifiek onderdeel is de ondersteuning van projecten uit de Green Deal Noord-Nederland, die recent is gesloten met de Rijksoverheid. Energy Valley zal actieve ondersteuning bieden om de bestaande projecten in de Green Deal verder te geleiden en binnen dit kader nieuwe projectopties voordragen. 2. Branding/clusteruitbouw Actieve branding van het Noorden van Nederland als aantrekkelijke ontwikkelregio voor nieuwe energieactiviteiten op de speerpunten. Doelen: de (inter)nationale (beleids)positie als energieregio versterken; het actieve Noordelijke cluster van bedrijven, overheden en kennisinstellingen op het energiethema verbinden, informeren en mobiliseren; - nieuwe economische energieactiviteiten uitlokken. FOCUS PROVINCIE FRYSLAN Energy Valley is actief betrokken bij diverse Friese energieprojecten met een sterke focus op decentrale energie. De afgelopen jaren betrof dit bijvoorbeeld de ontwikkeling van de Groen Gas hubs en de biogasleiding NO-Fryslân, Smart Grid Leeuwarden, de duurzame afsluitdijk met Blue Energie Pilot en de grootschalige (rest)warmtenet en – opslag glastuinbouw Sexbierum. Voor de komende periode wordt o.a. ingezet op biogas/groen gas: blijvende steun en nieuwe hubs; groene afsluitdijk als internationaal icoon; decentrale energieopwekking: zonnepanelen in woonomgeving; (rest)warmteprojecten industrie, agrobusiness en stadsverwarming; Geothermie en warmte-koude-opslag in de ondergrond; 3
aanhaking mbo/hbo-opleidingen en Wetsus bij Energy Academy. Voor een nadere toelichting op de activiteiten van Energy Valley en de focus op de provincie Fryslân wordt verwezen naar de bijgevoegde aanvraag met bijlagen, waaronder het Strate-gieplan StichtingEnergy Valley 4 (2012-2015). ECONOMISCHE EN MAATSCHAPPELIJKE EFFECTEN Het project Energy Valley IV biedt maximale ondersteuning aan nieuwe projecten en ontwikkelingen om de energiesector te versterken. Expliciet wordt ingezet op het onderhouden en uitbouwen van het krachtige noordelijke energiecluster. De energiesector in Noord-Nederland is erkend als cluster van nationaal belang, met een sleutelrol in de uitbouw van de nationale Topsector Energie, en de Europese samenwerking op het energiethema (Hansa Energy Corridor). Het project Energy Valley IV is faciliterend om de beoogde investeringen en ontwikkelingen uit te lokken en ondersteunen. Dit is een gezamenlijke inspanning, waarbij vele andere partijen uit het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid betrokken zijn. Voor de verdere uitbouw van de positie van Noord-Nederland op het terrein van Energy is ondersteuning van het project Energy Valley IV noodzakelijk. Effecten: bijdrage aan de doelstellingen van het REP De komende jaren wordt een additionele investeringsimpuls van plm. € 11 miljard voorzien. Het verwachte werkgelegenheidseffect is 9.000 nieuwe banen. Voorzien wordt het creëren van 3.500 MW aan extra opwekkingscapaciteit voor elektriciteit. Het productievolume van groen gas zal toenemen naar 500 miljoen m3 per jaar. In totaal zullen de duurzame energieactiviteiten op de speerpunten naar verwachting leiden tot 6-7 Mton vermeden CO2-emissie per jaar. Via uitbouw en bundeling van energieonderzoek & onderwijs in de Energy Academy is een flinke groei voorzien in het aantal studenten en kenniswerkers. Tijdens de projectperiode worden minimaal 25 nieuwe start-ups en 25 nieuwe bedrijfsvestigingen voorzien.
BIJDRAGEN VAN MARKT EN KENNISINSTELLINGEN Acht private partijen dragen ieder € 400.000 bij; vier kennisinstellingen betalen ieder € 200.000. De totale bijdrage van ‘markt en kennisinstellingen in dit project is totaal dus 35%, te weten € 3,2 miljoen (28%) van private partijen en € 800.000 (7%) van kennisinstellingen. Zie voor de specificatie bij ‘kosten en financiering’. EVALUATIE Bij de toekenning van de bijdrage uit het budget Duurzame Energie is als voorwaarde opgenomen dat de stichting zich moet inspannen om het private aandeel in 4
de financiering (op dat moment 35%) verder te verhogen. Ook moet heel duidelijk de betrokkenheid van Energy Valley bij Friese projecten blijken. Hiervoor zou er eind 2013 een lichte evaluatie plaatsvinden. Inmiddels is duidelijk dat Energy Valley aan beide criteria zal kunnen voldoen. Door de opmerkingen van de Noordelijke Rekenkamer over de stichting, in zowel het rekenkameronderzoek naar het Energie Akkoord NoordNederland als het onderzoek naar de noordelijke clusters, is echter besloten deze Mid Term Review zwaarder uit te voeren. Deze wordt nu ambtelijk voorbereid, zodat direct na de zomer aan het Bestuurlijk Overleg Energie NoordNederland een concreet voorstel voor de inrichting van de mid term review kan worden gedaan. Het is de bedoeling dat de mid term review klaar is voor het bestuurlijk overleg Energie Noord-Nederland van 11 oktober a.s. Het evaluatierapport zal daarna ter kennisname naar uw staten worden gezonden. KOSTEN EN FINANCIERING De totale kosten bedragen € 11,5 miljoen. Noordelijke kennisinstellingen (Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool Groningen, Kenniscampus Leeuwarden en Noorderpoort College) dragen ieder € 200.000 bij. Aan private bijdragen (Gasunie Gasterra, NAM BV, Groningen Seaports, Enexis, Alliander, KEMA en PM) wordt in totaal € 3,2 miljoen ontvangen. De gemeenten Groningen, Leeuwarden, Assen, Emmen, Den Helder en Alkmaar) betalen ieder € 200.000. De bijdragen van de provincies Drenthe, Groningen en Noord-Holland bedragen € 1.575.000 per provincie. Ook van de provincie Fryslân wordt eenzelfde bedrag gevraagd. Fryslân heeft uit het budget Duurzame Energie 2012-2015 € 600.000 beschikbaar gesteld. Dekking van het totaal gevraagde bedrag van € 1.575.000 uit het budget Duurzame Energie is geen optie. Het budget is daarvoor niet toereikend. Voorgesteld wordt voor het project Energy Valley IV een REP-bijdrage van € 975.000,- beschikbaar te stellen. De voorfinanciering uit het budget Duurzame Energie kan dan worden teruggedraaid.
Ljouwert, Deputearre Steaten fan Fryslân,
J.A. Jorritsma
, foarsitter
drs. A.J. van den Berg
, sekretaris 5
BESLÚT NR.
:
PROVINSJALE STEATEN fan FRYSLÂN
Nei it lêzen fan it útstel fan Deputearre Steaten fan Fryslân fan 20 augstus 2013, nr. 1067691
Oerwagende dat
:
- De Stichting Energy Valley een centrale rol vervult als netwerkorganisatie en aanjager van nieuwe energieactiviteiten; - De energiesector in Noord-Nederland is erkend als cluster van nationaal belang, met een sleutelrol in de uitbouw van de nationale Topsector Energie; - De Stichting Energy Valley wordt medegefinancierd door de provincies Drenthe, Groningen en NoordHolland, een aantal gemeenten, noordelijke kennisinstellingen en het bedrijfsleven; - het project Energy Valley IV een forse bijdrage levert aan de doelstellingen van het REP; - er al in 2011 een Friese bijdrage aan dit project is toegekend; - dat deze bijdrage, in afwachting van het beschikbaar komen van de REP-middelen, voor een groot deel is voorgefinancierd uit het budget Duurzame Energie; - dat het budget Duurzame Energie ontoereikend is voor de dekking van de totale bijdrage van € 1.575.000; - dat in de begroting in programma 10 voor dit project een voorwaardelijk budget van € 1,6 mln. is gereserveerd;
Beslute
: - voor het project Energy Valley IV een bijdrage van € 975.000 beschikbaar te stellen ten laste van het budget ‘REP Regio’ (RSP REP provinciefonds); - hiervoor een bedrag van € 975.000 over te hevelen van programma 10 naar programma 6; - de begrotingswijziging vast te stellen.
6
Sa feststeld troch Provinsjale Steaten Fan Fryslân yn harren iepenbiere gearkomste fan ,
, foarsitter
, griffier
7
