Notulen van de commissievergadering Sociaal van de gemeente Hengelo d.d. 26 oktober 2011 Voorzitter Mevrouw E.Y. Prent Griffier Mevrouw A.M.G. Haarhuis- Oude luttikhuis commissiegriffier Aanwezig De heer E. Alkema (ChristenUnie), de heer H. van Doren (SP), de heer R.J Fens (VVD), de heer F. van Grouw (SP), de heer J.W.M. Harink (CDA), de heer J.T.J. Heijstek (Pro Hengelo), mevrouw M. Luttikholt (PvdA), de heer J.J.H. Rikkerink (VVD), de heer R. Theunissen (GroenLinks), mevrouw G.A.M. Uitslag (D66), de heer B.J. van Veen (CDA), mevrouw K. Veneberg (D66), de heer B.G. van Wakeren (Pro Hengelo), de heer W.A. Winter (PvdA), mevrouw D. Zenginoglu (BurgerBelangen) Verder aanwezig Wethouders de heer E. Lievers en de dames J.E Oude Alink en, M.A. ten Heuw Insprekers De heer P. Breur (lid van het college van bestuur van de Schaepmanstichting) bij Verslag
agendapunt 9 mevrouw M.M. Westenbrink (Kantoorprofs)
1.
Opening en mededelingen van de voorzitter De voorzitter opent de vergadering om 19.30 uur. Mevrouw De Jong (GroenLinks) laat zich vanwege omstandigheden afmelden.
2.
Vaststellen van de agenda Er is een inspreker voor agendapunt 9 Onderwijsmonitor Hengelo 2010 en in verband hiermee wordt agendapunt 9 behandeld na agendapunt 6.
3.
Ingekomen stukken ter informatie a. Detailhandelsvisie Hengelo 2011 (11G201056) b. Koopzondagen 2012 (11G201549) c. Brief college m.b.t. HSSV GALM - fittesten voor 55+ers (11G201172) d. Wijkprogramma Hengelose Es (11G201450) e. Wijkprogramma Hasseler Es (11G201451) De heer Heijstek (Pro Hengelo) vraagt of de Detailhandelsvisie Hengelo op de agenda van de commissie worden geplaatst. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat de commissie het concept van de Detailhandelsvisie heeft gekregen omdat deze is vrijgegeven voor inspraak. Dit is gedaan omdat als nota`s in inspraak worden gegeven er aan raadsleden vaak vragen over worden gesteld. De inspraaktermijn loopt tot 8 november 2011. Het college doet er alles aan om de reacties nog te verwerken in de Detailhandelsvisie die in december aan de raad zal worden aangeboden.
4.
Verslag vergadering 28 september en bijbehorende actielijst Tekstuele veranderingen die zijn binnengekomen zullen worden verwerkt. Naar aanleiding van het verslag: De heer Heijstek (Pro Hengelo) stelt dat in het verslag te lezen is dat het college schriftelijk zal terugkomen op de procedure met TCN. De heer Heijstek informeert naar de stand van zaken. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat er een uitgebreide brief naar de raad is verstuurd. In week 42 is de inhoud van de brief openbaar geworden. In de brief is aangegeven, dat als de raad het op prijs stelt om met de wethouder over de inhoud van de brief van gedachte te wisselen de wethouder dit graag van de raad verneemt. Actiepuntenlijst - Punt 1, maatschappelijke stages. Wethouder Oude Alink meldt dat een stuk in voorbereiding is en dat dit in de commissievergadering van januari 2012 op de agenda kan worden geplaatst. - De heer Van Veen (CDA) vraagt of het jaarlijks agenderen van de voortgang van het jeugdbeleid aan de actielijst kan worden toegevoegd. De griffier zal nagaan of dit mogelijk is. De actiepuntenlijst wordt vastgesteld.
5.
Mededelingen van het college * Wethouder Oude Alink geeft aan het onderzoek Jongeren en vrije tijd Hengelo 2011 ter kennisname aan de commissieleden wordt aangeboden. * De commissieleden hebben een Wmo krant ontvangen. In de krant heeft het college geprobeerd om zo concreet mogelijk aan te geven welke acties zijn ondernomen, welke veranderingen er zijn. * Het Jeugdprogramma is ondertekend door alle partners. De partners zijn van plan om er werk van te maken. *Wethouder Ten Heuw geeft aan dat de Tweede Kamer op 11 oktober heeft ingestemd met een wetsvoorstel dat gaat leiden tot een aanpassing van de Wet Investeren in Jongeren (WIJ) en tot
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
1/16
aanpassingen in de Wet werk en bijstand (Wwb). Het gaat om verstrekkende wijzigingen die grote gevolgen zullen hebben voor de mensen die op dit moment een bijstandsuitkering ontvangen dan wel huisgenoten daarvan. In de week 44 krijgen de commissieleden een brief van de wethouder waarin wordt aangegeven wat de wijzigingen allemaal inhouden en de wijze waarop het college de mensen bij de Sociale dienst gaat voorbereiden op hoe ze met de wetswijzigingen moeten omgaan. De wetswijzigingen moeten nog worden geaccordeerd door de Eerste Kamer maar de wethouder gaat ervan uit dat de wijzigingen op 1 januari 2012 in werking zullen treden. De Cliëntenraad Wet werk en bijstand organiseert informatiebijeenkomsten. Vanuit het oogpunt van de cliënt zal worden aangegeven wat de wetswijzigingen zullen betekenen. De eerste bijeenkomst is op 16 november in wijkcentrum De Hengelose Es van 9.30 uur tot 11.30 uur. De Cliëntenraad zou het op prijs stellen als raadsleden deze informatiebijeenkomst bij zouden wonen. *In de afgelopen raadsvergadering heeft de raad unaniem een motie aangenomen met betrekking tot de Rijksgebouwenconcentratie. De motie droeg het college op om alles in het werk te stellen om Twente als Rijksknooppunt te positioneren en een tweede bullet was om in ieder geval de werkgelegenheid voor Twente te behouden. In de Regioraad is eenzelfde motie aangenomen. Hiermee hebben alle Twentse gemeenten zich achter dit punt geschaard. De burgemeester van Enschede heef heel nadrukkelijk uitgesproken dat Hart van Zuid in Hengelo de primaire locatie is waar de Rijksgebouwenconcentratie zou moeten komen. Dit is in lijn met eerdere afspraken die hierover zijn gemaakt. Op 8 november zal de vaste Kamercommissie voor binnenlandse zaken vergaderen over het hele programma dat te maken heeft met de herhuisvesting van de Rijksdienst. Op 26 oktober is een persbericht, een positionpaper en een brief naar de Tweede Kamer uitgegaan waarin heel nadrukkelijk invulling wordt gegeven aan de moties om de positie van Twente onder de aandacht te brengen van de Kamerleden. Deze informatie zal via de griffie op extranet worden geplaatst. In de provincie worden ook moties voorbereid om het college van Gedeputeerde Staten er toe aan te zetten om het pleidooi voor Twente te ondersteunen. *Wethouder Lievers meldt met betrekking tot het Sport-en leercentrum in het FBK stadion dat er gesprekken zijn gevoerd met FBK, MPM en FC Twente over de herinrichting van het hoofdgebouw. Op 25 oktober is er een laatste gesprek gevoerd. De wethouder wil in de commissievergadering van december een compleet beeld schetsen van hoe het nieuwe Sport- en leercentrum er uit gaat zien. In verband met de subsidie moet het centrum in 2012 worden gerealiseerd. De wethouder stelt dat dit gaat lukken. *De wethouder meldt dat de verlichtingsinstallatie van het zwembad is afgeschreven. Het college heeft er voor gekozen om de verlichting te vervangen door een duurzame energiezuinige variant. De totale vervangingskosten zijn 123.000 euro. Hiervan kan 60.000 euro uit het reguliere vervangingsbudget worden gefinancierd. De keuze voor een duurzame variant heeft tot gevolg dat er een extra krediet van 63.000 euro nodig is. Het bedrag wordt terugverdiend door de energiebesparing. In de volgende commissievergadering wordt de kredietaanvraag voorgelegd. Probleem is dat er nu acute problemen zijn met betrekking tot de verlichting. Het gaat daarbij vooral om het wedstrijdbad. De wethouder vraagt of de commissie er mee akkoord gaat dat vooruitlopend op de besluitvorming die in commissie en raad gaat plaatsvinden daar waar het nodig is alvast de verlichting wordt vervangen door de duurzame variant. De heer Winter (PvdA) gaat er vanuit dat in het voorstel dat komt te lezen zal zijn dat er op de langere termijn besparingen worden gerealiseerd. De heer Winter gaat akkoord met het nu vervangen van defecte verlichting. De heer Harink (CDA) prijst het college dat er op dit moment met het voorstel wordt gekomen en dat de commissie niet achteraf voor een voldongen feit wordt geplaatst. De CDA-fractie kan zich vinden in het voorstel. De heer Heijstek (Pro Hengelo) merkt op dat de afschrijvingstermijn van de verlichting bekend is. Een half jaar eerder had er ook een vervangingsvoorstel kunnen liggen. Pro Hengelo stemt in met het voorstel. De heer Van Grouw (SP) geeft aan dat er een behoorlijk verschil is tussen de economische afschrijving en de technische afschrijving. Het had ook zo kunnen zijn dat er nog twee jaar langer met de verlichting doorgegaan had kunnen worden. De heer Heijstek is blijkbaar van mening dat iets dat economisch is afgeschreven ook direct vervangen moet worden. De heer Heijstek (Pro Hengelo) stelt dat wanneer iets is afgeschreven er voor vervanging een bedrag is gereserveerd. Het geld had er dus al moeten zijn. Dit is heel wat anders dan de heer Van Grouw zegt. De heer Alkema (ChristenUnie) geeft aan dat de vervanging kan worden betaald uit de middelen die voor vervanging zijn gereserveerd. Over de totale vervanging kan op een later tijdstip worden gepraat. Dat er voor een duurzame variant wordt gekozen vindt de heer Alkema een goede zaak. De heer Theunissen (GroenLinks) is akkoord met de toepassing van de duurzame variant. Mevrouw Veneberg (D66) sluit zich aan bij de vorige spreker en de opmerking van de heer Alkema over de betaling uit het bedrag dat voor vervanging is gereserveerd. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) is akkoord met het voorstel van de wethouder. Wethouder Lievers geeft aan dat de 60.000 euro er gewoon is. Het college ging er van uit dat de lampen nog een aantal maanden langer mee zouden gaan dan de economische levensduur. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
2/16
6.
Actualiteiten en vragen van de commissie De heer Heijstek (Pro Hengelo) heeft vragen naar aanleiding van het concert op de markt. Het was dit jaar geen groot succes. Door gebrek aan faciliteiten was er geen live begeleiding mogelijk en moesten alle artiesten met een band op treden. Het podium was te laag waardoor veel mensen de artiesten niet konden zien. De artiesten behoorden in tegenstelling tot andere jaren niet tot de top. Het budget van in totaal 70.000 euro was te laag om een buitenconcert te organiseren. Van gemeentelijke zijde is er een bijdrage geleverd van 40.000 euro. Het gebrek aan middelen en het daardoor navenante gebrek aan kwaliteit van de faciliteiten en programmering deed zich pijnlijk voelen. Naar aanleiding hiervan heeft de heer Heijstek de volgende vragen: Vindt de wethouder dat het een zinvolle besteding van gemeenschapsgeld was. Weet de wethouder of en hoe het concert op de markt in 2011 is geëvalueerd en wat de uitkomsten daar van waren. Het college heeft besloten het evenementenbeleid op afstand te plaatsen. VVV & Stadspromotie Hengelo moet uiteindelijk aan het eind van dit jaar een planning voor de evenementen ter goedkeuring aan het college voorleggen. Naar aanleiding hiervan heeft de heer Heijstek de volgende vragen: Is de planning al overlegd en als het concert op de markt in de planning wordt opgenomen en op dezelfde wijze als in 2011 wordt georganiseerd wat is dan de reactie van het college daarop. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat het concert op de markt uitvoerig is geëvalueerd door VVV & Stadspromotie in combinatie met de gemeentelijke afdelingen die bij het concert betrokken zijn geweest (Handhaving, Vergunningen) en met politie, brandweer, Grolsch (die het concert voor drie jaar sponsort), horecapartners en leveranciers. Er zijn open gesprekken gevoerd. Er zijn positieve- en negatieve punten benoemd. De podiumlocatie was niet de meeste gelukkige. Geconstateerd is het gemis van een LED-wall. De wethouder is zeer tevreden over de wijze waarop is samengewerkt tussen de gemeente, de marktbond, de politie, brandweer, Grolsch horeca partners en leveranciers. Dat het weer een enorme spelbreker was, was niet te voorzien. Het is de vraag of er maatregelen genomen moeten/kunnen worden om dergelijke weersomstandigheden te tackelen. Qua uitstraling is het een geweldig evenement geweest. Er waren zeer professionele faciliteiten. De reacties vanuit de stad zowel de ondernemers, de bezoekers en de marktbond waren lovend. Het aantal bezoekers was gezien de weersomstandigheden prima. De wethouder is van mening dat er topartiesten zouden optreden (Wolter Kroes, Glennis Grace). Het college is van mening dat er zeker geen sprake is van geldverspilling. Financieel gezien is het evenement sluitend. Als het aan het college ligt gaat het concert in 2012 zeker weer plaatsvinden. Met VVV & Stadspromotie is een driejarig contract afgesloten met Grolsch. Het college is van plan om het hele evenementenbeleid voor drie jaar op te dragen aan VVV & Stadspromotie om zowel inhoudelijk als financieel hiermee een efficiencywinst te boeken. Op 8 en 9 november ligt dit als onderdeel van de zoekrichtingen bij de gemeenteraad voor. Het is de bedoeling dat rond 24 november het evenementenbeleid in het college wordt besproken. De heer Heijstek (Pro Hengelo) merkt op dat hij het woord verspilling niet in de mond heeft genomen. Hij is van mening dat er wat meer aan de hand was dan alleen maar het weer. Het concert op de markt wordt in zijn algemeenheid zeer gewaardeerd. Hij heeft de nadruk gelegd op de dingen die niet goed zijn gegaan zodat dit in het komende jaar beter zal gaan. Het concert wordt zeer gewaardeerd door de bevolking en Pro Hengelo wil het concert ook behouden maar wel op een kwalitatief goede wijze. Twee jaar geleden is er in een motie voorgesteld om het concert eenmaal per twee jaar te organiseren met een budget van 80.000 euro. Pro Hengelo zal waarschijnlijk het voorstel dat het twee jaar geleden niet heeft gehaald nogmaals uit de kast halen. De heer Harink (CDA) is blij met de positieve beantwoording van het college. Hij vond dat de vragen van Pro Hengelo een wat negatieve teneur hadden richting het evenement. Hij had zich van Pro Hengelo iets anders voorgesteld. Bovendien vraagt hij wat de actualiteit is van de vraag. De heer Van Grouw (SP) deelt niet de zure insteek van Pro Hengelo. De SP heeft inderdaad twee jaar geleden een motie ingediend om het evenement eventueel eens in de twee jaar te organiseren om een kwaliteitslag te kunnen maken. Hij is blij dat er nu is gezegd we gaan voor een totaal pakket en dat parkeren we bij VVV & Stadspromotie. Hij hoorde de wethouder een flink aantal samenwerkingspartners noemen maar mist hierin het Rabotheater en Metropool. Hij ziet graag dat VVV & Stadspromotie een poging doet om deze bij het evenement te betrekken. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat VVV & Stadspromotie in de zaal aanwezig is en dus de oproep van de heer Van Grouw heeft gehoord. Het college is tevreden over de kwaliteit van het concert dat aansluit bij het budget dat er is. In combinatie met het contract dat er met Grolsch is gesloten is het concert voor de komende drie jaar een prima toevoeging aan het totaal van evenementen dat in de stad wordt georganiseerd. Het college ziet niet de noodzaak om het budget voor het concert op de markt te verhogen. Er was dit jaar voor ieder wat wils en het concert had naar de mening van de wethouder geen verminderde uitstraling in vergelijking met de voorgaande jaren.
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
3/16
7.
Nota Sterker aan het werk (11G201611) De heer Heijstek (Pro Hengelo) is blij dat het onderwerp zo voortvarend wordt opgepakt door het college. Er worden veel bezuinigingen door Den Haag opgelegd en dit maakt het voor het college niet gemakkelijk. Hij ziet twee hoofdlijnen in het stuk. Sterker aan het werk wordt alleen nog mogelijk voor de kwetsbare middengroepen die met ondersteuning richting betaald werk uit de uitkering kunnen stromen. Dit is op dit moment 6% van het bestand. Voor mensen voor wie betaald werk binnen afzienbare tijd nog een stapje verder is, wordt een participatietraject, ondermeer via welzijnswerk en Wmo, geboden. Voor deze mensen is al niet meer het uitgangspunt dat er wordt toe geleid naar werk. Deze groep wordt opgegeven als het gaat om werk terwijl algemeen bekend is dat het hebben van werk het meest bijdraagt aan het gevoel van eigenwaarde. Het gaat om 40%. Deze keuze is zeer opvallend voor het naar eigen zeggen progressief college. Mensen die het het moeilijkst hebben laat het college in de kou staan. Pro Hengelo had van het college harde maatregelen verwacht maar dan eerder op het intrinsieke terrein. Het wordt de survival of the fittest. Bij nog meer bezuinigingen zal de groep kansarmen nog groter worden dan 40%. De heer Heijstek is van mening dat niet iedereen zo zelfredzaam is dat hij of zij uit de voeten kan met uitsluitend e-dienstverlening en e-coaching. De dienstverlening van het UWV is al sterk tanend. Pro Hengelo vraagt zich af of aan de randvoorwaarden die worden gesteld voor de keuze van deze doelgroep kan worden voldaan. Pro Hengelo is van mening dat dit niet het geval is. Het is zo dat meer dan de helft van de mensen bij het UWV wordt ontslagen. Dit heeft gevolgen voor de dienstverlening van het UWV. Het UWV Werkplein levert op dit moment veel minder dan de basisdienstverlening. Pro Hengelo vindt het principieel onjuist dat uitgerekend voor kansarmen er niet meer toe leiding naar werk is. Naar de mening van Pro Hengelo kunnen de groepen 1, 2 en 3 wel worden begeleid naar werk. Arbeid kan een sociaal netwerk opleveren wat zorgt voor een stijging op de participatieladder. Daarom moet er op ingezet blijven worden. Als dit niet gebeurt, vindt Pro Hengelo dat heel jammer en de heer Heijstek hoopt dan ook dat hij dit verkeerd heeft gezien. Mevrouw Veneberg (D66) constateert dat in het voorstel wordt gesproken over vaststelling op hoofdlijnen. In het stuk staan naar de mening van D66 niet alleen hoofdlijnen, maar ook specifieke keuzes van het college. De opzet van het voorstel zoals het er nu ligt maakt het naar de mening van D66 onmogelijk om op punten te amenderen. Mevrouw Veneberg verzoekt het college dan ook om een aangepast voorstel toe te zenden waarin de keuzes en de voorstellen die gedaan worden specifiek worden benoemd. Het onderzoek wijst uit dat klanten aan de onderkant van de participatieladder 1 en 2 weinig tot geen beweging laten zien. Volgens de nota worden er forse bewegingen verwacht met name in trede 2. Het is een erg ambitieus plan. Ze vraagt of deze verschuiving reëel is. Ze wil graag een reactie van het college horen op de opmerking van de heer Heijstek over de inzet voor de kansarmen. Ze vraagt of het budget van 490.000 euro voldoende is als hieruit het aanbieden van opleidingen voor het wegnemen van belemmeringen moet worden betaald. De Adviesraad Inkomen en Arbeid pleit voor het verlenen van een uitkering op grond van stappenplan. Een contract waarin rechten en plichten worden verwoord. De uitkeringsgerechtigde ziet zijn of haar inzet beloond bij het nakomen van de verplichtingen door de uitkering die hiertegenover staat. Ze vraagt hoe het college hier tegenover staat. En ze vraagt of het reëel is dat het geluksbudget kan worden bewerkstelligd. De heer Theunissen (GroenLinks) geeft aan dat met de nota Sterker aan het werk een antwoord wordt gegeven op de negatieve spiraal die de economische crisis onder andere op de arbeidsmarkt veroorzaakt. De re-integratiemiddelen worden minder. De werkloosheid wordt hoger en dit betekent dat mensen die geen hoogvliegers zijn op de arbeidsmarkt minder kansen hebben. Hier moet goed op worden ingespeeld door vooral de kwetsbare middengroepen te ondersteunen. Hiermee wordt volgens GroenLinks de juiste keuze gemaakt en de grootste kans gemaakt met de roep die het meest kansrijk is om door te stromen. Het is een prima keus dat groepen die het zelf kunnen het ook zelf laten doen. Ter interruptie: De heer Heijstek (Pro Hengelo) zegt dat hij heeft geprobeerd aan te geven dat bij verdergaande bezuinigingen er nog minder geld is en dan moet er nog meer worden gekozen en daardoor gaat de ondergrens van de middengroep omhoog en zal er een nog kleinere groep bediend kunnen worden. De heer Theunissen (GroenLinks) is het met de heer Heijstek eens dat dit zou kunnen gebeuren maar de heer Theunissen ziet het zo dat nu de riemen waar mee moet worden geroeid optimaal worden benut. Het is niet zo dat mensen met minder kansen niet worden geholpen. In het kader van welzijn wordt er voor gezorgd dat de mensen een dagritme houden, dat ze worden ondersteund en scholing krijgen. Er moet wel realistisch worden gekeken naar wat wel of niet kan. De Cliëntenraad geeft aan dat er mensen buiten de boot zullen gaan vallen maar de Adviesraad kan zich op hoofdlijnen wel vinden in het voorstel. GroenLinks kan akkoord gaan met het vaststellen van de nota.
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
4/16
De heer Harink (CDA) geeft aan dat in de nota keuzes worden gemaakt. Met sommige keuzes is het CDA het eens maar bij andere heeft de CDA-fractie sterke bedenkingen. Voorop staat dat de CDA-fractie moeite heeft met het categoriseren van mensen. Dit vindt de CDA-fractie arbitrair. In zijn visie mag niemand aan de kant worden gezet. Het college kiest voor de kansarme middengroep en laat de zwakste schommelen. Dit vindt de CDA-fractie niet juist. De keuzes zijn volgens de CDA-fractie gemaakt op basis van pragmatische argumenten en niet op basis van een visie en beleid. De CDA-fractie neemt hier afstand van. De heer Harink vraagt zich af of reintegratie via de ZZP-lijn wel een goede keuze is. Niet iedereen is geschikt om als zelfstandige deel te nemen aan de arbeidsmarkt. Vraag is hoe wordt bepaald of iemand ZZP`er kan zijn. De CDA-fractie is het er wel mee eens dat er gekeken wordt naar die werkterreinen die op termijn arbeidsplaats manifest zijn. Een van de groeisectoren is de zorg. Als mensen hier duurzaam moeten integreren moet er iets worden gedaan aan scholing. Hij vraagt of het college hier in overleg met de ondernemers iets aan kan doen zodat mensen daar duurzaam te werk kunnen worden gesteld. Hij vraagt of er een hiërarchie is in de re-integratie en in welke sectoren er de meeste kansen zijn. De heer Harink meldt dat er op het Werkplein in korte tijd meerdere mensen zijn op een cliënt. Dit komt het proces om opnieuw deel te nemen aan het arbeidsproces niet ten goede. Hij vraagt of deze constatering juist is en als dit zo is of dit dan kan worden veranderd. De heer Winter (PvdA) vindt het een helder programma op hoofdlijnen. Vernieuwend in het stuk is aandachtspunt 6. Dit mag wat de heer Winter betreft wel als eerste worden genoemd. Het college kiest er expliciet voor om stadsbanen op te nemen in de eigen begroting bij de algemene middelen en bij de sectorale begroting, en hij vindt dat dit zwaar onderbelicht is in deze notitie. Omwille van de barre financiële tijden is het een sterk financieel gedreven document. Het is naar zijn gevoel gemaakt voor 2012 als overgangsjaar want het wordt nog minder. Belangrijk is dat er anders gedacht gaat worden. Minder professionals, meer eigen kracht, meer ontsluiten van de informatie, er meer voor zorgen dat mensen zelf inzicht kunnen krijgen in hun eigen positie. Ontsluiten van informatie is heel belangrijk. De heer Winter gaat er vanuit dat in het komende jaar het kopje innovatie verder ontwikkeld zal worden. Ten aanzien van de keuzes die gemaakt wordt voor de groepen mist hij de samenhang met andere beleidsterreinen. De groepen 1, 2 en 3 komen in dit document eigenlijk niet meer naar voren. De heer Winter zou willen dat ze in het Zorg- en Welzijnsdomein wel naar voren komen. De doorkijkjes naar deze beleidsterreinen die ziet de heer Winter niet in het stuk en dus lijkt het er op dat deze groepen in de kou blijven staan. Dit mag niet de bedoeling zijn. Het is wel een uitdaging voor dit college om duidelijk te maken dat deze groepen op een andere plek worden opgepakt. Hij vraagt hoe het college er voor zorgt dat als die categorieën uit elkaar worden getrokken en de groepen 1, 2 en 3 in een ander domein terug laten komen dat wel de stijging op de ladder kunnen faciliteren. Misschien is de participatieladder hierin wel het centrale begrip. Ter interruptie: De heer Heijstek (Pro Hengelo) stelt dat in de nota afstand wordt genomen van toe leiden naar werk voor de groepen 1, 2 en 3. De heer Heijstek vraagt wat de PvdA vindt van de principieel andere keuze dus niet meer gaan voor werk. De heer Winter (PvdA) is van mening dat de keuze niet radicaal is omgedraaid. De groepen worden op een andere manier vanuit andere domeinen bediend. Belangrijk daarbij is dat er één taalvoering wordt gehanteerd omdat anders de gemeente de groepen wel verliest. Als er gekeken wordt naar trede 1 van de participatieladder dan staat daar geïsoleerd levend. Om deze groepen te laten stijgen op de ladder zijn er andere instrumenten nodig. De doorkijkjes naar andere beleidsterreinen zijn nodig om de samenhang te vinden. Ook trede 2 is een groep die niet direct met werk kan worden belast maar wel met buurtwerkgerichte en wijkgerichte activiteiten. Den Haag heeft het voorstel gelanceerd dat alle 19.000 bijstandsgerechtigden een tegenprestatie moeten leveren in de stad of op het gebied van buurt- en wijkverenigingen. Hierbij moet zeer nadrukkelijk de samenwerking worden aangegaan met de sociale werkvoorziening. Over de ketensamenwerking staat maar een klein hoofdstukje in het stuk. In sommige steden in Nederland ziet de heer Winter de Sociale dienst gaan fuseren met het SW bedrijf. Het heet dan bijvoorbeeld Werkbedrijf. Dit komt in deze notitie niet terug. Over de SROI mag nog wat zwaarder worden aangezet dat de SROI bij aanbestedingen er voor zorgt dat mensen uit Hengelo aan het werk komen. De heer Van Grouw (SP) geeft aan dat er een stuk ligt met visie en een duidelijke omslag in beleid. Het gaat om een gedwongen invulling die voor mensen die het moeilijk hebben niet goed zal uitpakken. Hengelo is er gelukkig in geslaagd om voor tientallen mensen met een stadsbaan elders in de begroting ruimte te vinden om ze op een goede manier aan het werk te zetten. Hierdoor komt er weer geld vrij om mensen te begeleiden naar een hogere positie op de participatieladder of naar werk. Hengelo kiest er ook voor om de kansarmen niet helemaal te laten vallen. Als er op later tijdstip over Welzijn wordt geschreven dan moet hier ook aandacht aan worden besteed. Het is een hele moeilijke opgave om met dit budget aandacht te geven aan iedereen die dat nodig heeft. Er zal meer collectief moeten worden gedaan. De verschuiving naar welzijnswerk is een keuze die voor een deel voor de gemeente wordt gemaakt. De collectieve sector wordt op dit moment vreselijk afgebroken. De Wet sociale werkvoorziening (Wsw) heeft het heel erg moeilijk door de maatregelen uit Den Haag. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
5/16
Ter interruptie: De heer Harink (CDA) geeft aan dat hij opmerkingen heeft gemaakt over de keuzes die de gemeente zelf maakt. De heer Heijstek (Pro Hengelo) brengt naar voren dat het college heeft gekozen voor een aantal flinke fysieke investeringen in de stad en niet voor sociaal beleid terwijl het sociale beleid een keiharde pijler was in het collegeakkoord. Het is niet helemaal eerlijk om te zeggen dat het allemaal uit Den Haag komt. De heer Van Grouw (SP) stelt dat als er 1 miljoen wordt uitgegeven aan het Stadskantoor dit een zesde is van de totale kortingen die de gemeente jaarlijks over dit budget heen krijgt en dat is er nog niet eens gesproken over alle andere kortingen. Het gaat om een druppel op een gloeiende plaat. Er zal meer aandacht moeten zijn voor de uitstroom naar de profit sector in plaats van naar de nonprofit sector. De trajecten zullen korter gemaakt moeten worden en Hengelo zal meer moeten samenwerken met lokale bedrijven. De omslag samen met de bezuiniging maakt die uitdaging veel lastiger. Door het korter maken van de trajecten wordt er ook meer geld overgehouden om voor andere mensen wat te doen. Het is de heer Van Grouw nog niet helemaal duidelijk hoe alle veranderingen samengaan met een verminderd budget. De impact van de maatregelen is heel lastig in te schatten. De heer Van Grouw gaat er van uit dat er heel hard aan gewerkt zal worden en dat de commissie er delen van terug gaat zien. De heer Van Grouw is van mening dat `t Geerdink een belangrijke rol kan spelen bij de uitvoering van de nota. `t Geerdink is bezig met participatieactiviteiten maar ook met geleidelijk toeleiding naar structureel vrijwilligerswerk of betaald werk. `t Geerdink heeft een locatie in een wijk die extra aandacht nodig heeft, een locatie in een stadspark dat de gemeente gaat ontwikkelen. Hier liggen kansen die gepakt moeten worden. De heer Van Grouw vraagt de wethouder hoe zij denkt over de rol van het `t Geerdink en of de wethouder wil kijken hoe de kracht van `t Geerdink gebruikt kan worden om samen met `t Geerdink een aantal dingen neer te zetten. De heer Rikkerink (VVD) is het eens met de opmerkingen van de heer Van Grouw over `t Geerdink. De heer Rikkerink merkt op naar aanleiding van het boekje factsheets sociaal beleid gemeente Hengelo dat in dit boekje uitzonderlijk goed wordt beschreven hoe de zaken er in Hengelo voorstaan. In de nota wordt regelmatig naar factsheets Hengelo sociaal verwezen. De heer Rikkerink hoopt dat de verkorte versie nog uitgewerkt gaat worden. De nota Sterker aan het werk straalt ambitie uit en dat kan de heer Rikkerink waarderen. De heer Rikkerink onderschrijft de stelling van de heer Winter dat je met minder geld meer kan doen. De VVD-fractie kan zich vinden in de indeling van de drie groepen en dat de gelden ingezet worden voor de kwetsbare middengroep. Op pagina 8 wordt gesproken over drie groepen. De eerste groep zelfredzaam, de kwetsbare middengroep en derde groep waarvoor binnen afzienbare tijd vermoedelijk werk te vinden is. Aan de onderste groep wordt 40% toegeschreven en de middelste groep 60%. De heer Rikkerink mist de groep die direct door kan gaan naar werk. Iets verder op staat dat het om 10% gaat. Dit vindt de heer Rikkerink vrij weinig en hij vraagt of de cijfers kloppen. Op pagina 8 worden de ambities ook beschreven. De VVD-fractie onderschrijft de prestatie indicatoren en vooral dat er zelfs per kwartaal op wordt gecontroleerd en bijgestuurd. De heer Rikkerink stelt het op prijs als de raad hier van tijd tot tijd ook van op de hoogte wordt gehouden. Hij stelt dat lang niet iedereen geschikt is om ZZP`er te worden. Hij leest dat er mensen zijn die ZZP`er worden om als bezorger te gaan werken bij Post NL. De heer Rikkerink geeft aan dat er een Regionale Organisatie Zelfstandigen is. Deze moet ervoor waken dat niet iedereen wordt aangeraden om als ZZP`er aan de slag te gaan. De heer Van Grouw (SP) vraagt of de heer Rikkerink ook vindt dat een bedrijf als Post NL eigenlijk de mensen gewoon in dienst had moeten nemen. De heer Rikkerink (VVD) is het met de heer Van Grouw eens. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) is van mening dat wie kan werken ook de plicht heeft om dat te doen. Vanuit de verschillende adviesorganen is er zorg uitgesproken over de maatregelen die het kabinet doorvoert. Er wordt zelfredzaamheid van mensen met een uitkering gevraagd. Voor mensen die een bijstandsuitkering ontvangen zijn er meestal geen andere mogelijkheden. Het versoberen van de bijstandsuitkering betekent een versobering van een toch al niet royaal inkomen. In de nota is te zien dat Hengelo een sociaal beleid wil voeren. Het college neemt bij de uitvoering de uitgangspunten van de verschillende adviesorganen mee. De heer Alkema (ChristenUnie) sluit zich aan bij de opmerking van de heer Winter over de SROI. Hij geeft aan dat er voorrang kan worden verleend bij het geven van opdrachten aan bedrijven die zich vrijwillig aan SROI committeren. Hij is het eens met de woorden van het CDA met betrekking tot de kansarmen. Iedereen moet een kans hebben. De mensen op treden 1, 2 en 3 kunnen best een steuntje in de rug gebruiken. De heer Van Grouw (SP) geeft aan dat de mensen nog steeds de kans krijgen om zich te verbeteren alleen de ambities zijn bijgesteld en de manier waarop het wordt gedaan is iets aangepast. De heer Alkema (ChristenUnie) leest in het stuk dat de mensen niet direct in eerste instantie aan de beurt zijn voor de eerste ondersteuning. Ook deze mensen moeten een steun in de rug krijgen en dat ze daarvoor een tegenprestatie moeten leveren is prima. Efficiency door samenwerking is een uitgemolken punt. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
6/16
Wethouder Ten Heuw geeft aan dat de aanleiding voor de nota beslist niet alleen het financiële verhaal is. Door de komst van de Wet werken naar vermogen is er sprake van een fundamentele herziening ten aanzien van hoe er met werk en inkomen wordt omgegaan. 2012 is een soort tussenjaar in aanloop naar 1 januari 2013 wanneer de Wet werken naar vermogen zijn intrede doet. Deze nota draait eigenlijk alleen om werk. Het gaat om re-integratie richting de arbeidsmarkt. Het gaat er om hoe er in Hengelo wordt omgegaan met het budget dat er is om mensen toe te leiden naar de arbeidsmarkt. Het college heeft een aantal keuzes gemaakt over hoe het college in 2012 het geld in wil zetten. De participatieladder is een hulpinstrument om te duiden wat voor vorm van ondersteuning mensen nodig hebben om uit de uitkering te komen. Het helpt om de koers te bepalen ook in samenwerking met de partners om te bepalen welke prestaties er worden verlangd. Het college ziet niet dat de mensen in groep 1 en 2 op korte termijn de gang naar de arbeidsmarkt kunnen maken. Het college heeft geconstateerd op basis van 10 à 15 jaar re-integratiebeleid dat het uitermate moeilijk is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt in categorie 1 of 2 op korte termijn toe te leiden naar een volwaardige baan in loondienst. Veel van deze mensen zullen dit nooit bereiken. Die mensen moeten eerst collectief in de vorm van bijvoorbeeld sociale activering bij de maatschappij betrokken blijven. Ze moeten onder de mensen komen en niet nog verder op de participatieladder afglijden en in een isolement komen. Van het cliëntenbestand dat de gemeente nu heeft (ongeveer 2500 mensen) wordt 40% in de categorie 1 en 2 ingedeeld. Dit betekent dat 60% op 3.5 of hoger zit. Ook deze mensen hebben een zeer grote afstand tot de arbeidsmarkt. Het samenspel met welzijn, met maatschappelijke opvang, met de AWBZ, met dagbesteding is een hele dunne lijn aan het worden. Soms is het reëel dat mensen de stap maken van niveau 2 naar niveau 3 en soms komt het er nooit van. Veel meer dan in de afgelopen jaren moet de verbinding worden gezocht bij het reguliere bedrijfsleven om hen mede verantwoordelijk te maken voor de maatschappelijke opgave die er ligt. De stichting `t Geerdink ligt in een wijk waar het aantal uitkeringen twee keer groter is dan het Hengeloos gemiddelde. De werkloosheid is drie keer zo hoog als het Hengeloos gemiddelde. De stichting `t Geerdink zou hier een belangrijke rol kunnen spelen in combinatie met bijvoorbeeld onderhoud in de buurt en alles wat daarmee samenhangt. De wethouder wil zich er voor inzetten om hierover met `t Geerdink nadere afspraken te gaan maken. Bij het UWV Werkbedrijf wordt drastisch bezuinigd. Dit heeft grote gevolgen voor hoe het Werkplein zich gaat ontwikkelen. Het UWV trekt zich terug van het Werkplein in Hengelo op 31 december 2012. Het UWV heroriënteert zich op de wijze van dienstverlening die ze richting mensen die geen werk hebben inzetten. Dit leidt er toe dat Hengelo samen met de gemeenten Borne, Hof van Twente en de gemeente Oldenzaal overlegt hoe zij vorm willen geven aan het Werkplein en hoe dit zich verhoudt tot de dienstverlening die de gemeente aan haar inwoners wil geven. Over een aantal maanden komt de wethouder hierop terug. Dat de mensen verschillende contactpersonen hebben op het Werkplein is inherent aan het feit dat de helft van de coaches ontslag heeft gekregen. De mensen die tot drie maanden werkloos zijn kunnen alleen nog maar via de computer dienstverlening krijgen. Tussen drie en twaalf maanden werkloos krijgt 10% van de mensen nog een consulent. De anderen worden op een callcenter-achtige manier bediend. Na 12 maanden werkloos biedt het UWV geen dienstverlening meer. Het college is aan het bekijken hoe dit kan worden opgevangen. De heer Heijstek (Pro Hengelo) constateert dat de dienstverlening achteruit holt. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat de dienstverlening van het UWV er alleen is voor mensen die in de WW zitten. De mensen in de bijstand zijn per definitie klant van de gemeente. Het educatiebudget is geld dat van het Ministerie van Onderwijs komt. Het Ministerie heeft bepaald dat de gemeente dit geld verplicht in moet zetten bij het ROC. Het college heeft hele goede afspraken met het ROC om te gaan kijken dat het geld zoveel mogelijk wordt ingezet voor cursussen die het college nuttig vindt. Het geld wordt voornamelijk ingezet voor kinderen die de school niet hebben afgemaakt. Het is niet zo dat iedereen zomaar richting ROZ wordt geleid om maar zelfstandige te worden. Alleen mensen waarvan de trajectmanager de indicatie heeft dat misschien uitstroom richting zelfstandigheid een manier is om uit de uitkering te komen worden voorgedragen bij het ROZ. Het is realiteit dat Post NL weigert om op grote schaal mensen in dienst te nemen en zich bedient van ZZP`ers om pakketjes rond te brengen. Als mensen op die manier hun geld kunnen verdienen zegt de gemeente niet dat ze dit niet moeten doen. Op het moment dat het participatiebudget zo groot was als het was, was het niet onrealistisch om een groot deel van het budget af te zonderen om het in het kader van sociale activering in te zetten. Ook nu is het nog zo dat binnen het participatiebudget geld wordt ingezet in het kader van de sociale activering. Het zijn alleen geen individuele trajecten meer. Het college wil het meer collectief activeren. De focus zal zijn op de mensen die een kans maken sneller uit te stromen naar de arbeidsmarkt. De wethouder constateert hierin niet een rigoureuze breuk met het verleden. Het is niet zo dat het college vooral investeert in fysiek. Er wordt 2 miljoen uit de algemene middelen vrijgemaakt naar 2015 toe om juist ten aanzien van wat er eerst uit het participatiebudget werd gedekt te gaan dekken uit de algemene middelen. Dit zijn rond de veertig Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
7/16
banen waar het college normaal regulier werk van wil maken. De personele kosten worden ook normaal onder de algemene dienst gebracht. Op 8 november gaan de colleges van Hengelo, Oldenzaal, Borne en Hof van Twente zeer waarschijnlijk een besluit nemen over de intensivering van de samenwerking op het gebied van sociale zaken. De opbrengst hiervan zal met de raad worden gedeeld. De SWB is in het kader van toe leiden naar werk een uitvoeringspartner. De vergadering wordt voor 10 minuten geschorst. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat het college een totaal pakket heeft voorgelegd waarin een hele duidelijke lijn zit. Er zijn geweldige tekorten op het inkomensdeel van de Wet werk en bijstand. In dit verband is wat de gemeente als re-integratie bewerkstelligt complementair aan het verminderen van de tekorten op het inkomensdeel. In die zin wordt de focus op werk ingevuld zoals voorgesteld. Wat voor ligt is een pakkage deal met beleidsdoelen die logisch in elkaar overvloeien. De fact sheets zijn destijds gemaakt ook voor het samenstellen van de sociale visie. De fact sheets die de nu zijn verstrekt gaan alleen over alles wat met het werk- en inkomen domein te maken heeft. Dit is continue in ontwikkeling. Er wordt gekeken of het per kwartaal geüpdate kan worden zodat de voortgang bijgehouden kan worden. Het stuk kan als bespreekstuk door naar de raadsvergadering. 8.
Nota Armoedebeleid 2012-2015 (11G201591) Mevrouw Luttikholt (PvdA) stelt dat de PvdA-fractie de laatste jaren stevig heeft geïnvesteerd in een sociale stad. Er moeten nu keuzes worden gemaakt. De beste weg uit armoede is werk. Belangrijk is dat werk moet lonen. Mevrouw Luttikholt heeft een aantal vragen: Waar liggen de verbindingsmogelijkheden tussen de nota Armoedebeleid en Sterker aan het werk. Hoe kan de etalage worden verbreed in plaats van opschonen. Zit er in de uitvoering van het beleid door het vereenvoudigen van processen ook een kostenbesparing. Kan er geïntegreerd gewerkt worden. Is er gezocht naar nieuwe samenwerkingsverbanden. Heeft de wethouder via de geldzoeker uitgezocht welke consequenties dit voorgestelde beleid heeft op de mensen. Is er een armoede effect rapportage gedaan. De PvdA-fractie is nog niet uit de discussie wat de meest wenselijke oplossing is als het gaat om het vouchersysteem. Ze vraagt waarom het college heeft gekozen voor leenbijstand en wat de wethouder bedoelt met de woordkeuze “Een prikkel naar werk”. Naar aanleiding van computers voor volwassen en onderzoek daarnaar vraagt mevrouw Luttikholt waar het onderzoek op is gericht. mevrouw Luttikholt vraagt of de kranten ook worden aangeboden bij de kleine welzijnsvoorzieningen en of Wegener ook iets kan betekenen in het kader van verantwoord ondernemerschap. Het college maakt hele positieve keuzes door de collectieve ziektekostenverzekering aan te blijven bieden. Het is ook heel bijzonder dat het college er nog steeds naar streeft om op individueel niveau te kijken of als dat nodig is mensen toch tot het 120% niveau kunnen komen. De heer Van Veen (CDA) merkt op dat de nota ondanks jargon goed leesbaar is door de duidelijke structuur en opbouw. De gemaakte keuzes worden inhoudelijk beargumenteerd en voorzien van reacties vanuit de inspraak en vervolgens afgesloten met het standpunt van het college. Deze werkwijze ademt transparantie en maakt tegelijk het politieke debat mogelijk. Het sociaal beleid van de gemeente Hengelo is goed en ruimhartig. Er mag best eens stil worden gestaan bij de ambtenaren die uitvoering geven aan dit beleid. Opvallend is dat de formatie van de ambtenaren gelijk blijft terwijl het voorzieningenniveau daalt. De heer Van Veen vraagt of dit een bewuste keuze van het college is. Het armoedebeleid is gestoeld op de uitgangspunten participatie en werk, eigen kracht en eigenwaarde. De CDA-fractie heeft het idee dat toch vrij snel de stap naar de overheid wordt gemaakt. De CDA-fractie hecht eraan dat mensen zoveel mogelijk zelf de regie en verantwoordelijkheid voor hun leven nemen. De toegankelijkheid van voorzieningen neemt voor de zwakkeren in de samenleving af. Hierbij kan worden gedacht aan de rechtsgang. Dit mist de CDA-fractie in de nota. De heer Van Veen vraagt of het mogelijk is om een deel van de uit Den Haag beloofde middelen te bestemmen voor de rechtsgang van Hengeloërs met een laag inkomen en deze groep waar mogelijk financieel te ondersteunen vanuit de bijzondere bijstand. Hij is blij dat met betrekking tot de langdurigheidtoeslag de referentieperiode in tact is gebleven. Hij vraagt aandacht voor mensen die als gevolg van fraude de toeslag niet krijgen. Het een keer maken van een fout heeft voor deze mensen enorme gevolgen. De CDA-fractie vindt het belangrijk dat er met dit machtsmiddel heel zorgvuldig wordt omgegaan. De pc kan worden gezien als een nutsvoorziening. Hier hoort naar de mening van de CDA-fractie ook een internetaansluiting bij. Er moet wel nadrukkelijk aandacht zijn voor het tegengaan van misbruik. De heer Van Veen vraagt hoe de aanvragen en gebruik worden gecontroleerd en vraagt
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
8/16
of er met bruikleenovereenkomsten of een borg kan worden gewerkt. De heer Van Veen vindt het een overweging waard om de pc onder de duurzame consumptiegoederen te scharen. De CDA-fractie is voorstander van leenbijstand omdat het bij kan dragen aan het gevoel van eigenwaarde. De CDA-fractie deelt de keuzes van het college. Maatwerk blijft belangrijk. De CDAfractie is wel voorstander van het afschaffen van het vouchersysteem maar is wel benieuwd naar de ervaringen die zijn opgedaan met het vouchersysteem. Het is belangrijk om in te zetten op het vergroten van de mogelijkheden om de eigen gezondheid te borgen en waar mogelijk te bevorderen. De CDA-fractie is dan ook blij met de inzet om te komen tot een collectieve verzekering voor deze doelgroep en het bevorderen van sport en beweging. Hij maakt zich zorgen over de armoedeval. De bereikbaarheid van een groot aantal voorzieningen komt in het gedrang door de aanpassing van de normering van het sociaal minimum tot 110%. De CDA-fractie vraagt of het college de groep werkende armen in beeld heeft en of is inzichtelijk is hoeveel van deze groep gebruik maakt van de voorzieningen. Hij heeft ook zorgen over de uitwerking van de invoering van Diftar voor de zwakkeren in de samenleving. De CDA-fractie dringt aan op goede communicatie richting deze doelgroep en vraagt het college om daarbij na te gaan wat de ervaringen zijn van andere gemeenten op dit punt. De CDA-fractie krijgt regelmatig klachten over het functioneren van de Stadsbank. De CDA-fractie vraagt het college om misstanden in de dienstverlening te onderzoeken en aan de kaak te stellen en ook op zoek te gaan naar alternatieven voor deze vorm van dienstverlening. Er zou over kunnen worden gegaan naar het inzetten van een maatje of buddysysteem zoals dat ook gebeurt bij het aanleren van de Nederlandse taal. Op het terrein van armoedebeleid zijn veel organisaties actief. De heer Van Veen vraagt wat het college doet aan de bewegwijzering. In bijlage 3 wordt gesproken over de talentenschool. Dit is een activiteit die zeker gestimuleerd en gefaciliteerd moet worden. Er worden specifieke acties ingezet gericht op kleine ondernemers. De heer Van Veen vraagt of er nader inzicht kan worden gegeven in het project dat voor deze doelgroep loopt. Solidariteit is een van de grondbeginselen van de CDA. Het Bijbelse begrip naastenliefde vormt de grondslag voor het principe dat men dient te zorgen voor de kwetsbaren in de samenleving. Vanuit deze achtergrond wil de CDA-fractie zorgvuldig omgaan met de behandeling van dit onderwerp en daarom neemt de heer Van Veen het stuk mee terug voor behandeling in de fractie. In de raad zal de CDA-fractie er verder over spreken en wellicht komen met een motie. De heer Van Veen vindt dat de titel en subtitel van de nota Armoedebeleid klinkt alsof er gestreden wordt tegen een nare ziekte. De titel van de vorige nota “Koers op kansen” komt respectvoller over. De voorliggende nota zou de volgende titel kunnen krijgen: “Koers op nieuwe kansen”. Ter interruptie: Mevrouw Luttikholt (PvdA) constateert dat de heer Van Veen voorstellen doet voor een andere titel terwijl hij het heeft over de zwakkeren in de samenleving. Deze mensen zijn zeer sterk omdat zij het zeer weinig geld volhouden. De heer Theunissen (GroenLinks) vraagt wat er met de inspraakadviezen is gebeurd, dus is er met deze mensen opnieuw over gepraat. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat de inspraakreacties integraal in de bundel zijn opgenomen. In de nota is in een reactie aangegeven hoe de inspraakreacties het standpunt van het college hebben bepaald. Het eindproduct hebben diegenen die een inspraakreactie hebben geleverd ontvangen. Ter interruptie: Mevrouw Uitslag (D66) mist het verhaal van het Diagonaal Platform. De heer Theunissen (GroenLinks) merkt op dat er staat dat er een communicatietraject ingezet is om de verschillende wijzigingen voor te lichten. De heer Theunissen vraagt een toelichting op dit punt. Het verdere communicatieproces komt uitstekend op de heer Theunissen over. Hengelo laat met de nota zoveel als mogelijk haar sociale gezicht zien. Als het kan de inkomensgrens op 120% handhaven en als het niet is toegestaan naar 110% gaan is een prima uitgangspunt. Hij vindt de nota een goed leesbaar stuk waarin concrete taal wordt gebruikt. Inhoudelijk vindt de heer Theunissen de keuzes en uitgangspunten prima en GroenLinks kan dan ook instemmen met de nota. Mevrouw Uitslag (D66) had ook graag het verhaal van het Diagonaal Platform besproken willen hebben en ze vraagt welke kerken er in deelnamen en of de adviezen goed zijn overgenomen. Het schrappen van de krant of gedeeltelijk schrappen levert 6000 plus op. Ze vraagt of er ook is gekeken naar de sportabonnementen. Mevrouw Uitslag vraagt of er ook gekeken wordt naar abonnementen waarvan na twee maanden geen gebruik meer wordt gemaakt. Mevrouw Uitslag is benieuwd naar de evaluatie van de vouchers. D66 vindt maatwerk heel belangrijk. Het zou mooi zijn als ervaringsdeskundige coaches worden aangesteld. Ze ziet de Voedselbank nergens genoemd. De inhoud van de nota is verweven met de uitwerking herontwerp en bezuinigen. D66 wil vrij zijn om hierin keuzes te maken. Instemmen zou beteken dat de gekoppelde veranderingen bezuinigingen over zouden nemen en hierover wil D66 binnen de fractie nog nader overleg hebben. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
9/16
De heer Van Wakeren (Pro Hengelo) gaat akkoord met de langdurigheidtoeslag (pagina 7), dit geldt ook voor de computer op pagina 8. Pro Hengelo gaat ook akkoord met pagina 9. Pro Hengelo gaat niet akkoord met het voorstel om de vouchers af te schaffen. Er vindt nog geen evaluatie plaats en om voor de evaluatie al een systeem af te schaffen vindt Pro Hengelo heel voorbarig. Het is bijzonder onverstandig om mensen aan de onderkant van de samenleving met een lening te belasten. Pro Hengelo gaat akkoord met het voorstel betreffende de ziektekostenverzekering (pagina 13). Pro Hengelo heeft geen behoefte aan een diepgaande discussie over het wel of niet standaard vergoeden van de eigen bijdrage (pagina 14). Pro Hengelo gaat mee met het voorstel van het college ten aanzien van de krant omdat het een besparing van 164.000 euro oplevert. Het voorstel betreffende het Sport en cultuurfonds gaat Pro Hengelo mee akkoord (pagina 16). Dit geldt ook voor kwijtschelding Diftar (pagina 16) en het voorstel betreffende de Stadsbank op pagina 17. De heer Alkema (ChristenUnie) meldt dat zijn fractie akkoord gaat met het voorstel betreffende de leenbijstand. Het schrappen van het aanbieden van de krant levert een forse besparing op. Er moet wel een alternatief worden aangeboden en de heer Alkema kan meegaan met dit onderdeel van het voorstel. Hij vraagt wanneer hij de rapportage over de afwikkeling van schuldhulpverlening te gemoed kan zien. De heer Alkema kan zich verder vinden in de nota. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) pleit ervoor om bij de uitvoering van het armoedebeleid de aandacht te vestigen op drie kwetsbare groepen. Kinderen en jongeren die opgroeien in armoede, en werkende mensen met een heel laag inkomen uit arbeid en ZZP`ers. De ZZP`ers die in moeilijkheden zitten dienen uit schaamte vaak geen aanvraag in bij overheid of hulpverlening. Dit kan een verborgen kwetsbare groep zijn. De fractie van BurgerBelangen praat hier inhoudelijk nog over en komt hier als dat nodig is in de raad op terug. BurgerBelangen vraagt om geen aanpassingen te doen aan de langdurigheidtoeslag. BurgerBelangen is geen voorstander van leenbijstand aan mensen die het al moeilijk hebben om rond te komen. Mevrouw Zenginoglu vraagt, waarom er bij het systeem van vouchers geen maatwerk kan worden geleverd. BurgerBelangen wil dat de gemeente geen gratis krant verstrekt aan professionele instellingen. BurgerBelangen kan zich wel vinden in het verstrekken aan gratis kranten aan vrijwilligersorganisaties. Mevrouw Zenginoglu vraagt of het bij het college bekend is dat de werkwijze van de Stadsbank en de omgang met cliënten zorgelijk is en als dit het geval is hoe denkt de wethouder hier dan mee om te gaan. De heer Rikkerink (VVD) onderschrijft de redenering van de Adviesraad Inkomen en Arbeid om de inkomensgrens te verschuiven van 120 naar 110% omdat het uniformeren van regelingen meer duidelijkheid geeft. In 2007 is de bijzondere bijstandsverstrekking zonder terugbetaling in Hengelo ingevoerd voor duurzame gebruiksgoederen. Dit had een uitgave stijging tot gevolg van 70.000 naar 470.000 euro. De VVD kiest dan ook voor de renteloze leenbijstand. Op pagina 11 wordt er gesproken over een proef met een voucher voor vijf producten. De heer Rikkerink vraagt of dit betekent dat mensen in een keer een nieuwe huisraad kunnen aanschaffen. De heer Van Grouw (SP) is van mening dat het Armoedebeleid een titel is die aan dit beleid mag worden gehangen. Deze mensen hebben het niet gemakkelijk. Hengelo heeft het armoedebeleid hard nodig. Hengelo is ruimhartig in haar toekenningen. De heer Van Grouw is van mening dat Hengelo dat ook ruimhartig moet blijven doen. Daar waar de 120% gehandhaafd mag worden moet dat ook beslist worden gedaan. Hengelo is ook actief om niet gebruik te voorkomen. Het armoedebeleid is een open einde financiering. Inhoudelijk moet het armoedebeleid bij de bezuinigingen buitenschot blijven. Hij is van mening dat het college hierin is geslaagd. Als er, door de aanvraagdrempel voor sommige zaken te verhogen maar de eisen eraan in stand te houden, bezuinigd kan worden dan vindt de SP dit niet leuk maar wel acceptabel. De SP heeft minder moeite met het vouchersysteem dan met het middel leenbijstand. De SP is voorstander van het handhaven van het vouchersysteem. Het leenmiddel zou alleen in moeten worden gezet als stuurmiddel of sanctiemiddel. De SP heeft er geen moeite mee dat de gratis krant verdwijnt ook omdat de fysieke krant op diverse plaatsen zal worden neergelegd. Hij zou wel graag de digitale krant in de voorzieningen opgenomen willen zien. De heer Van Grouw vraagt of de wethouder hier naar wil laten kijken. Het armoedebeleid is een noodzakelijk kwaad. De gemeenschap zou wat moeten doen aan de oorzaak van armoede. De oorzaken vallen nu uiteen in een inkomen dat voor velen te laag is en in het feit dat de reguliere lasten voor velen te hoog zijn. De heer Van Grouw zou het toejuichen als Hengelo ook aan deze kant kijkt of er nog kansen zijn om wat te doen. Er zou bijvoorbeeld gekeken kunnen worden naar het collectief inkopen van energie. Wethouder Ten Heuw meldt dat er voor de inspraak een aantal keuzes zijn voorgelegd aan de Adviesraad en de Cliëntenraad en het Diagonaalplatform (dit laatste is mondeling gebeurd). Dit heeft niet geleid tot substantieel andere inzichten. De doelgroep van de nota is iedereen met een inkomen tot 120% van het wettelijk minimum loon (ongeveer 1500 euro netto). Dit is in Hengelo 10 tot 12% van de inwoners dus meer dan 8000 mensen. De wethouder is het niet eens met BurgerBelangen dat binnen de groep verschillen moeten worden aangebracht. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
10/16
Als de nota wordt vastgesteld en als daar wijzigingen uit voortvloeien ten aanzien van bestaand beleid dan wordt dat gecommuniceerd naar de doelgroep. Het college heeft alle moeite gedaan om daar waar dat mocht en kon toch te houden aan de 120% grens. Ten aanzien van het voorstel om een andere titel aan de nota te geven merkt de wethouder op dat het niet mooier weergegeven moet worden dan het is. Het gaat wel degelijk om armoede. Het is een uitdrukkelijke keuze om de collectieve ziektekostenverzekering te houden. Het college is van mening dat er een preventieve werking uitgaat van een goede verzekering en dat de premie wordt doorbetaald. Op individuele basis wordt er nu al in bijzondere gevallen zorg gedragen voor rechtsbijstand. In het kader van het Sport en cultuurfonds worden er geen abonnementen afgesloten met sportverenigingen. Mensen die aangeven deel te willen nemen aan sport en cultuur kunnen om dit mogelijk te maken per gezinslid een bijdrage krijgen van 110 euro. Het is een inhoudelijke keuze van het college om de krant uit het pakket te halen. De krant is indertijd toegevoegd omdat het idee was dat dit participatie zou bevorderen. Het is nu zo dat de krant eerder het isolement vergroot. De krant wordt nu verstrekt op plekken waardoor mensen gedwongen worden om uit huis te gaan. Ook wijkcentra zijn professionele instellingen. Ter interruptie : De heer Van Grouw (SP) is van mening dat er zeker een groep is waarbij de krant participatie bevordert alleen al door het feit dat men op de hoogte is van wat er lokaal in de stad gebeurt en daardoor op een makkelijker manier met de mensen in de directe omgeving communiceert. Dit is de reden voor het betoog van de heer Van Grouw om te kijken of er niet iets mogelijk is bijvoorbeeld in de vorm van een digitale krant. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat als het in het licht wordt geplaatst van de nota Sterker aan het werk er een groep mensen is die weinig uit huis komt. Om te stimuleren dat deze groep wel uit huis komt zou het kunnen helpen dat de mensen `s ochtends naar het wijkcentrum gaan om de krant te lezen en zo hun sociale contacten weer op orde brengen. Daarnaast is het zo dat er in Hengelo een groot aantal weekkranten zijn waar mensen ook hun informatie uit kunnen halen. Ter interruptie: De heer Van Wakeren (Pro Hengelo) vraagt aan mevrouw Zenginoglu of zij van mening is dat alle kranten uit de bibliotheek moeten verdwijnen. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) geeft aan dat zij er tegenstander van is dat op kosten van de gemeente de krant in de bibliotheek aanwezig is. De bibliotheek heeft een eigen bedrijfsvoering en krijgt subsidie van de gemeente. De bibliotheek kan de krant uit het eigen budget bekostigen. De heer Van Wakeren (Pro Hengelo) vraagt wat het verschil is tussen de bibliotheek en een wijkcentrum dat ook een subsidie van de gemeente ontvangt. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) antwoordt dat het verschil misschien is dat er bij het wijkcentrum meer vrijwilligers rondlopen dan bij de bibliotheek. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat het niet de norm is dat de graad van vrijwilligers bepaalt in hoeverre kranten ter beschikking worden gesteld. Het is wel zo dat in het subsidiebedrag dat naar de bibliotheek gaat is opgenomen dat er een bepaald bedrag zal worden besteed aan het inkopen van kranten. De wethouder is er voorstander van om breed op plaatsen waar mensen elkaar ontmoeten kranten neer te leggen. De pc voor volwassenen is nog in onderzoek. Dit heeft met de kosten te maken. De vorm waarin de pc wordt verstrekt is hierbij relevant. Het wordt wel steeds belangrijker om over een pc te kunnen beschikken. De wethouder wil wel nadrukkelijk kijken naar pakkage deals waarbij telefoon en internet in één pakket worden aangeboden. Het college heeft in een brief richting de Stadsbank aangegeven hoe het college zich voorstel dat de Stadsbank binnen het budget van 680.000 euro blijft. Belangrijk is dat Hengelo naast de Stadsbank ook BudgetAlert heeft. De Stadsbank is een gemeenschappelijke regeling waar de gemeente Hengelo niet lichtvaardig uit kan. Het is verlengd lokaal bestuur. In het samenspel BudgetAlert /Stadsbank kan de gemeente wel tot nadere afspraken komen over de dienstverlening richting de burger. Interruptie: De heer Van Veen (CDA) geeft aan dat hij niet heeft willen suggereren dat Hengelo onder de dienstverlening van de Stadsbank uit zou moeten. Hij heeft de zorg over het functioneren over willen brengen en de strakke werkwijze. De heer Van Veen heeft gevraagd of de wethouder wil nadenken over alternatieven bijvoorbeeld het werken met een buddy. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat als het gaat om trajecten richting wettelijke schuldsanering en BBR trajecten deze door het college alleen bij de Stadsbank kunnen worden neergelegd. Vraag is of schuldsanering altijd moet leiden tot wettelijke trajecten of trajecten die door de Stadsbank moeten worden opgelost. Door gebruik te maken van BudgetAlert kan het beroep dat op de Stadsbank wordt gedaan verminderd worden. Het college is bezig om dit beter op elkaar af te stemmen. Het is zo dat de schuldenproblematiek behoorlijk toeneemt en dit gebeurt ook bij de middeninkomens. Het college heeft nagedacht over de verbreding van het pakket. De computers voor kinderen is daar een voorbeeld van. Op dit moment kan het college geen voorstellen richting de raad doen die realistisch gesproken een verbreding van het pakket opleveren. Als het gaat om de eigenbijdrage is het zo dat er wettelijk gezien op dit punt geen bijzondere bijstand mag worden geleverd. Over ophoging van de huursubsidie gaat de gemeente niet. Ter interruptie: Mevrouw Luttikholt (PvdA) geeft aan dat zij met verbreden heeft bedoeld om te kijken naar samenwerkingsverbanden en hoe je op andere manier aan dingen kunt komen. Een voorbeeld is bijvoorbeeld dat bedrijven waar mensen vouchers in kunnen leveren mensen Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
11/16
stageplaatsen aanbieden. Wethouder Ten Heuw geeft aan dat in een bijlage het effect is te zien van verschillende maatregelen op verschillende inkomens en verschillende gezinssamenstellingen. Het gaat om ongeveer 8000 mensen in Hengelo. Die ondervinden allemaal op verschillende manieren het effect van dit beleid. Mensen die in de bijstand zitten maken actiever gebruik van het armoedebeleid dan mensen die in de WW, WAO WSW zitten. Er wordt heel veel gedaan aan niet-gebruik. Het blijft de keuze van mensen zelf of ze naar de Sociale Dienst willen gaan. De Voedselbank voorziet in een behoefte maar het jammer dat het er in een rijk land als Nederland moet zijn. Wat Diftar betreft is het zo dat het gemiddelde gebruik van een huishouden wordt kwijtgescholden. Dit wordt gedaan omdat anders de prikkel om afval te scheiden voor de doelgroep wordt weggenomen. Ter interruptie: De heer Van Veen (CDA) vraagt of er ervaringen worden opgehaald bij gemeenten die al met Diftar werken en die al ervaring hebben met het communiceren richting deze doelgroep. De gevolgen van het niet goed communiceren, kan voor de financiële situatie van deze doelgroep groot zijn. Wethouder Ten Heuw meldt dat in Hengelo kwijtschelding een onderdeel is van het belastingregiem. Binnen het belastingregiem moet dus ook de kwijtschelding plaatsvinden. Er zijn ook veel gemeenten waar kwijtschelding een onderdeel is van het budget dat in de algemene dienst staat voor armoedebeleid. Het systeem van Hengelo is een meer solidair systeem. De mensen die het kunnen betalen, betalen ook mee voor de mensen die het niet kunnen betalen. Het college heeft veel voors en tegens van het leensysteem afgewogen. In juni 2011 is een vouchersysteem ingevoerd voor vijf duurzame gebruiksgoederen. De fiets, de koelkast, de televisie, gasfornuis en de wasmachine. In de praktijk blijkt dit systeem niet werkbaar. Nadelen van het vouchersysteem is dat de vrijheid voor de klant ontbreekt. Voor het systeem van leenbijstand-tenzij geldt dat het een hulpmiddel kan zijn voor mensen om hun eigenwaarde te vergroten door op met moment dat ze doorgroeien naar werk de lening kwijt te schelden. Mevrouw Luttikholt (PvdA) geeft aan dat de groepen 1 en 2 daar voorlopig niet voor in aanmerking komen. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat het leenbijstand is tenzij. Alle fracties hebben aangegeven, dat het bemiddelen van mensen naar werk voorop moet staan. Bij iedereen in het bestand wordt eerst gekeken of er ontwikkeling in zit richting werk. Het is zo dat 40% van de doelgroep daar voorlopig nog niet aan toe is. Dit betekent niet dat deze mensen zich niet kunnen ontwikkelen. Iemand die weer onder de mensen komt maakt een stap op de participatieladder en kan in die zin positief beloond worden. Er wordt nu 470.000 euro uitgegeven aan duurzame gebruiksgoederen. Het college schat in dat als er gegaan wordt naar het systeem van leenbijstand-tenzij er ongeveer 150.000 euro minder uitgegeven wordt. Een aantal mensen hoeft de voorziening niet meer op het moment dat het leenbijstand wordt. Het systeem van de leenbijstand maakt meer maatwerk mogelijk omdat de afstemming met Sterker naar werk wat wordt verbeterd. Het college wil graag samen met de Cliëntenraad kijken naar hoe het moet worden ontwikkeld. De Cliëntenraad heeft gevraagd of er voor drie artikelen met vouchers gewerkt kan worden (koelen, wassen, drogen). Het college zit meer op het standpunt van de combinatie met Sterker naar werk blijven zoeken om niet, tenzij. De heer Van Grouw (SP) merkt op dat hij heeft gesproken over het verlagen van lasten en het gezamenlijk inkopen van energie. Wethouder Ten Heuw antwoordt dat zij bekend is met het onderzoek van Enschede. Het onderzoek Energie sociale minima van 2009 laat zien dat er wel sprake moet zijn van enige massa. Hengelo en Enschede samen zijn niet groot genoeg om tot voordeel te komen. Het is wel een suggestie waard om te kijken of er in Twente voordeel kan worden behaald. Het stuk kan als bespreekstuk door naar de raadsvergadering. 9.
Onderwijsmonitor Hengelo 2010, uitgave 2011 ( 11G201431) Inspreker bij dit agendapunt is de heer Breur. De heer Breur spreekt in namens alle schoolbesturen van de Dr. Schaepmanstichting, voor primair onderwijs in de gemeente Hengelo. De heer Breur maakt de wethouder een compliment voor het feit dat hij in staat is gebleken om met alle partijen een eerste aanzet te geven voor het bekend maken van de gegevens. Dit is iets waaraan de schoolbesturen vanuit het primair onderwijs belang hechten omdat er richting de voorschoolse situatie en ook richting het VO heel veel mogelijkheden liggen om elkaar te gaan vinden. Hiervoor is van belang dat de kengetallen bekend zijn en zo transparant mogelijk met elkaar worden gedeeld. De gegevens worden met elkaar besproken in de Programmaraad Onderwijs. Op basis hiervan hebben de schoolbesturen een aantal jaren geleden een weg ingeslagen om op het gebied van taal en rekenen zo efficiënt mogelijk op te treden en om de opbrengsten te verhogen. Dit is iets wat de schoolbesturen zelf wilden en is niet van bovenaf opgelegd. Door de Inspectie in het onderwijs wordt gekeken naar meerdere jaren en in het kader daarvan hebben de schoolbesturen gewaarschuwd voor de momentopname die de onderwijsmonitor laat zien. De schoolbesturen hebben aangegeven dat zij er belang aan hechten om met name op het gebied van taal en rekenen actief aan te slag te zijn. Dit wordt ook gedaan in
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
12/16
de gemeenten Borne en Hof van Twente, omdat de schoolbesturen in Hengelo in twee samenwerkingsverbanden vallen met in totaal elf schoolbesturen. Deze schoolbesturen hebben zich gecommitteerd om op deze manier te gaan werken. Dit is van belang voor de toekomst in verband met de veranderingen die passend onderwijs met zich mee gaan brengen waarbij niet alleen naar de opbrengsten gekeken gaat worden maar ook naar het maken van de combinatie met aan de ene kant de opbrengsten verhogen maar aan de andere kant niet het kind achter de cijfers uit het oog te verliezen. De heer Breur stelt voor namens de schoolbesturen om een presentatie te geven over de activiteiten die de scholen inhoudelijk op schoolniveau doen om het totale rekenonderwijs op een hoger plan te brengen en de methodieken hierachter. De schoolbesturen zijn blij om op dit onderdeel de afstemming van de samenwerking met de gemeente te hebben. De schoolbesturen zijn blij dat de gemeente heeft aangegeven hiervoor onderwijsbegeleidingsmiddelen in te willen zetten. Daarbij is ook de afspraak gemaakt dat de schoolbesturen tenminste hetzelfde bedrag in zullen zetten. De schoolbesturen zijn blij dat het wat betreft de inzet van schoolbegeleidingsmiddelen om een langdurige relatie gaat tot 2014. De heer Breur vindt het jammer dat er in het kader van de bezuinigingen 25% op deze middelen wordt bezuinigd. Dit rijmt niet met het willen inzetten op het verbeteren van taal en rekenen. De heer Alkema (ChristenUnie) constateert dat de monitor een periode van een jaar bestrijkt. Het gaat om een ruwe schets, die wel zicht geeft op waar het naar toe gaat. De conclusie dat het op een aantal terreinen beter zou moeten maar dat het op een aantal terreinen goed is wordt door de heer Alkema onderschreven. Hij merkt op naar aanleiding van de weekendschool waar informatie en voorlichting wordt gegeven dat dit niet iets is dat op zondag zou moeten. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) constateert dat de insteek van de onderwijsmonitor positief is als het gaat om de kansen voor alle leerlingen. Iedere Hengelose leerling krijgt de kans op een schoolloopbaan die recht doet aan haar talenten en interesses. BurgerBelangen vindt het goed dat de monitor laat zien dat een leerling in een breder perspectief wordt geplaatst door verschillende instanties die met kinderen te maken hebben en met elkaar samenwerken. Kwetsbare kinderen komen al in het voorschoolse traject in beeld. Dit is in de onderwijsmonitor terug te vinden. De onderwijsmonitor is een goed instrument om het resultaat te toetsen. Te zien is dat de inzet van de gemeente het gewenste resultaat oplevert maar er is nog wel een weg te gaan om het niveau van de taalachterstand en het resultaat van de eindtoets op het juiste peil te krijgen. Hiervoor is het belangrijk dat de leerkrachten geschoold worden. Dit geeft ontwikkeling van brede scholen en vergt grote inspanning van verschillende partners zoals scholen, instellingen en de gemeente zelf. Het is belangrijk om het proces en de opbrengst regelmatig te evalueren. De brede school is nieuw voor de gemeente Hengelo en dit geldt ook voor de relatie die de gemeente in de komende jaren met de scholen denkt aan te gaan. BurgerBelangen vindt het dan ook van belang om deze relatie steeds transparanter te maken. Relevante vragen voor BurgerBelangen zijn hoe de ontwikkeling van de brede school verloopt, hoeveel en welke activiteiten er straks daadwerkelijk worden aangeboden en welke voorzieningen er daadwerkelijk komen. De ontwikkeling van de sociale competenties van leerlingen is ook een taak van de school. Een recente ontwikkeling is de maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs. BurgerBelangen vraagt welke scholen er op dit moment actief zijn op het gebied van sociale competenties. De heer Fens (VVD) vindt dat de gemeente goed gedegen informatie aandraagt. Er wordt zeker niet te veel geschreven. Er moet wel wat mee worden gedaan. Hij vraagt of het de bedoeling is dat het stuk als een basis wordt gebruikt en dat er zaken aan worden toegevoegd zodat er een steeds completer beeld ontstaat, of dat er voor een volgend keer een compleet nieuw stuk wordt gemaakt. De heer Fens vraagt of er vanuit het stuk al beleidsstappen kunnen worden ondernomen. In het primair onderwijs gaat het best goed. Taal loopt een beetje achter. Dit is een punt van aandacht maar niet van grote zorg. Hij vraagt of er mogelijkheden zijn om hier beleid op te maken. Er moet zeker gewerkt worden aan kwaliteitsverbetering. Leerkrachten moeten meer handvaten aangeboden krijgen om het werk te gaan doen. Er moeten geen uitgebreide scholingsprogramma`s op worden gezet want de inzet hierop is vaak heel groot en het effect minimaal. Een concreet maatwerkpakket werkt sterker dan een groot scholingsprogramma. Er ligt een goed stuk dat goed te hanteren is. Het is een goed uitgangspunt om mee verder te gaan. De heer Van Grouw (SP) geeft aan dat als met de monitor kan worden bereikt dat de schoolbesturen regelmatig rond de tafel zitten en er samen een stuk ontwikkeling wordt gerealiseerd en zaken verbeteren er al een stuk van het doel is bereikt. Over een jaar of vier kan er misschien worden gezien of bepaald beleid effecten heeft gehad. Mevrouw Luttikholt (PvdA) is van mening dat het goed is dat de monitor wordt meegenomen in het programma brede school Hengelo. Het is een prima aanvulling om zicht te krijgen op de leeftijdsgroep van nul tot drieëntwintig jaar. Het is duidelijk dat er nog geen conclusies kunnen worden getrokken. Sommige cijfers leveren wel een aantal vragen op. Het lijkt dat Hengelo meer kinderen met een rugzak heeft op de basisschool dan het landelijk gemiddelde. Ze vraagt of de cijfers zo geïnterpreteerd mogen worden en als dat zo is kan de wethouder dit verklaren en is er al eens onderzoek naar gedaan. De PvdA-fractie vraagt zich af of de belasting voor het reguliere Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
13/16
onderwijs met de invoering van het passend onderwijs niet te groot wordt. Ze vraagt of het reguliere onderwijs ondersteuning vraagt van de gemeente en of de kinderen ook worden gevolgd zodat kan worden voorkomen dat ze buiten de boot vallen. Heeft de gemeente instrumenten om scholen te stimuleren om iets te doen aan kwaliteitsverbetering en kan de wethouder aangeven of het beneden gemiddeld scoren op taal alleen een Hengeloos probleem is. De raad moet zich verantwoordelijk blijven voelen voor het onderwijs. De monitor is een instrument dat duidelijkheid biedt en de scholen worden uitgedaagd om de gemeente van de juiste informatie te voorzien. De PvdA-fractie maakt graag gebruik van de uitnodiging van de heer Breur. De heer Harink (CDA) is van mening dat de trends die uit het stuk zijn af te leiden en het beleid dat hierop moet worden gevoerd een verantwoordelijkheid is van het schoolbestuur. Het is een vinger aan de pols, waarbij kan worden geconstateerd welke trends waarneembaar zijn zonder dat er absolute oordelen en conclusies kunnen worden getrokken. Hij is het eens met wat er afgesproken is en is te lezen in de aanbiedingsbrief van het college. De CDA-fractie maakt graag gebruik van het aanbod van de heer Breur. De heer Harink kan zich voorstellen dat als het om een doelstelling gaat er iets hoger wordt gemikt dan op het gemiddelde. De heer Theunissen (GroenLinks) ziet in het stuk cijfers die nog niet kunnen worden geïnterpreteerd omdat het een begin is. Hengelo komt als heel gemiddeld naar voren. Dat is niet slecht. Hij is benieuwd naar de verdere ontwikkelingen. Het is een goede zaak om de ontwikkelingen met elkaar te kunnen volgen. De heer Theunissen wacht de volgende tussenrapportage met veel vertrouwen af. Mevrouw Veneberg (D66) spreekt waardering uit over het proces van de totstandkoming van de onderwijsmonitor en het heldere stuk dat voorligt. Het is heel goed dat er afstemming is tussen schoolbesturen over de behoefte om gezamenlijk meer resultaat gericht te werken en daarbij de peuterspeelzalen en de kinderopvanginstellingen bij te betrekken. Ze hoopt dat er in de toekomst wat meer nadruk komt te liggen op het voortgezet onderwijs. Uit de monitor blijkt dat op sommige punten weinig zicht is op het resultaat dat wordt bereikt. Hoe en wanneer worden deze resultaten in beeld gebracht en hoe wordt de raad hierover geïnformeerd. Hoe reëel is het om te veronderstellen dat de behoefte aan het aantal kindplaatsen in de buitenschoolse opvang toe zal nemen. Ze vraagt of er op dit moment al een stijging waarneembaar is als het gaat om taal- en rekenniveau. Het lijkt D66 goed dat de gemeente met inzet van middelen voor schoolbegeleiding ondersteuning en sturing geeft aan het verbeteren van de taal- en rekenopbrengsten in het primair onderwijs. Ze vraagt in hoeverre er overeenstemming is tussen primair- en voortgezet onderwijs en of dit in het vervolgtraject wordt onderzocht. Misschien is er een rol weggelegd voor studenten op onderwijsgebied om eens te kijken naar schooltijden die beter aansluiten op de werktijden van de ouders. In het stuk is te lezen dat wat betreft taal de peutertoets nog niet beschikbaar is voor grote groepen. D66 lijkt het wel belangrijk dat de effecten van vroege voorschoolse educatie gemeten kunnen worden. Mevrouw Veneberg vraagt hoe dit op termijn wel gerealiseerd gaat worden. De monitor is een prima eerste opzet. Ze hoopt dat de raad in de toekomst geïnformeerd blijft worden en dat er ook eens verder gekeken wordt. Vraag is hoe en wanneer dit gaat gebeuren. De heer Van Wakeren (Pro Hengelo) merkt op dat op pagina 6 onder drie tabellen wordt aangegeven dat het taalniveau van Hengelose leerlingen gedurende de basisschoolperiode daalt en het rekenniveau stijgt. Dit is een conclusie die niet kan worden getrokken. Het gaat om vier verschillende groepen. Er kan hooguit worden gezegd dat groep 8 het beter doet dan groep 2. Op pagina 7 staat dat de verschillen met landelijke cijfers minimaal is. Wat wel opvalt, is dat de gemiddelde eindexamencijfers laag zijn. Voor havo is het 6.2 en 6.3 voor vwo. Ter interruptie: De heer Fens (VVD) meldt dat deze cijfers volstrekt normaal zijn. De heer van Wakeren (Pro Hengelo) antwoordt dat hij de cijfers laag vindt. Pro Hengelo wacht verder af wat de volgende onderwijsmonitoren laten zien. Wethouder Lievers geeft aan dat de onderwijsmonitor niet tot stand had kunnen komen als niet de medewerking was ontvangen van de scholen zelf. Door de cijfers is er een beter en helder beeld te zien van hoe het onderwijs er voor staat. Nu kan de conclusie getrokken worden dat het redelijk conform het landelijk gemiddelde is. Bij de bespreking van de definitieve monitor is er door alle schoolbesturen aangegeven, dat er nu een kwaliteitsslag moet worden gemaakt in de zin van een kwaliteitsslag voor de onderwijsmonitor zelf. Het is nu nog een redelijk kwantitatieve opsomming van de situatie. Gemeentebestuur en schoolbesturen hebben tegen elkaar uitgesproken dat het gaat om een groeidocument dat in ieder geval een goede basis vormt voor gesprekken. Het is verder een sturingsinstrument voor de schoolbegeleidingsmiddelen die de gemeente inzet. Er wordt gekeken naar welke projecten ondersteund kunnen worden om het taal- en rekenniveau verder te verbeteren. Afspraak is dat de schoolbesturen ook een zelfde bedrag ter beschikking stellen. De wethouder zegt toe dat in de volgende monitor concreet te zien is wat er met het bedrag is gebeurd en welke verschillende activiteiten er op het gebied van rekenen en taal al gebeuren en welke extra zijn gedaan ten opzichte van dit jaar. De presentatie die de heer Breur aangeboden heeft kan zeer verhelderend zijn. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
14/16
De monitor is een eerste aanzet die in ieder geval goed zicht geeft op het reken- en taalniveau. Het kan nog scherper, uitgebreider en gedetailleerder. Het is inderdaad zo dat er op een aantal terreinen verbeteringen mogelijk zijn. De wethouder heeft er bewust voor gekozen om een ambitie te formuleren die op redelijk korte termijn gerealiseerd kan worden. Het is uiteraard de bedoeling om uiteindelijk boven het landelijk gemiddelde te presteren. De weekeindschool is vooral bedoeld om de leerlingen te laten oriënteren op mogelijke toekomstige beroepen. Het gebeurt op zondag. De raad krijgt ieder jaar deze opzet van de monitor aangevuld met de kwaliteitslag waarvan gehoopt wordt dat die zal worden gerealiseerd. De wethouder zal een overzicht aan de commissieleden doen toekomen waarin wordt aangegeven wat de stand van zaken is met betrekking tot de brede scholen. Een aantal scholen is al concreet op weg en een aantal scholen is nog met elkaar in gesprek. In het overzicht zal per brede school aangegeven worden wat de stand van zaken is. In het kader van de maatschappelijke stages geeft de wethouder aan niet te weten welke scholen actief zijn op het terrein van sociale competenties. Als de commissieleden dit wenselijk vinden wil de wethouder hier wel iets van opnemen in de onderwijsmonitor. De keuze voor deze monitor is geweest om het vooral over de verifieerbare cijfers te hebben. Het is wellicht mogelijk om te kijken wat er gebeurt op het gebied van sociaal emotionele ontwikkeling en wat een aantal andere projecten zijn die nog gebeuren. De wethouder zal proberen om dit ook op te nemen in de monitor. De wethouder zegt toe ieder jaar een monitor aan de raad te doen toekomen. Met de monitor kunnen beleidsstappen worden ondernomen. De wethouder wil de middelen die de gemeente ter beschikking heeft samen met de schoolbesturen inzetten voor taal en rekenen. De wethouder zal concreet zichtbaar maken wat er met het geld wordt gedaan. In het onderwijsveld zijn ontzettend veel veranderingen gaande, ook op het gebied die van invloed zijn op het werken en functioneren van een docent. Hierdoor geldt de regel van levenlang leren. De wethouder is het wel eens met het feit dat dit met een zekere maat moet gebeuren. Het is inderdaad zo dat er in Hengelo meer kinderen met een rugzak zijn dan gemiddeld. Er is niet een duidelijke verklaring voor. Een reden zou kunnen zijn dat er in Twente veel aanbod is en aanbod schept ook vraag. Dit betekent dat er voor Twente een extra groot probleem is. Het moet worden teruggebracht naar het landelijk niveau en op het landelijk niveau wordt bezuinigd dus de klappen zijn dubbel zwaar. Er moet goed gekeken worden, hoe dit probleem moet worden opgelost. Het is inderdaad zo dat de kwaliteit een verantwoordelijkheid is van de schoolbesturen. Er moet jaarlijks een zichtbare stijging zijn van het niveau van lezen en rekenen. Als dit het geval is dan kan er worden bekeken of de beschikbare middelen op de juiste manier zijn ingezet. De wethouder geeft aan dat ook het voortgezet onderwijs inmiddels is benaderd. Het VO heeft aangegeven bereid te zijn om mee te werken aan de verdere verfijning van de monitor. Het gaat om een momentopname. In de toekomstige monitor moet worden gekeken of er verbetering is en wat die dan is. De aansluiting PO- VO moet in de volgende monitor verder worden uitgewerkt. Over hoe er moet worden omgegaan met andere schooltijden worden op dit moment afspraken gemaakt tussen de schoolbesturen. Er wordt ook gesproken over of er gegaan moet worden naar een soort peutertoets. Het taalniveau waarover op pagina 6 wordt gesproken slaat op de toetsen die worden afgenomen in de verschillende groepen. Deze worden vergeleken met het landelijk niveau en dat niveau neemt af. Hengelo zit nog iets te veel aan de onderkant als er gekeken wordt naar de landelijke cijfers. Wethouder Oude Alink geeft aan dat er geprobeerd wordt om met de kinderopvangorganisaties te kijken of er aantallen op tafel kunnen worden gelegd zodat ook een bekeken kan worden hoeveel kinderen er gebruik maken van de kinderopvang. Wat betreft het aantal kindplaatsen is het zo dat het effect van de bezuinigingen van het Rijk moet worden afgewacht. De wethouder denkt wel dat de behoefte aan kinderopvang blijft. Er zal ook zeker behoefte zijn aan buitenschoolse opvang. Als er gekeken wordt naar andere schooltijden zal er ook gekeken moeten worden naar dit soort voorzieningen. Wethouder Lievers geeft aan dat de bezuinigingen op het onderwijs in de gecombineerde commissie vergadering van 27 oktober aan de orde zullen komen. Tweede termijn De heer Alkema (ChristenUnie) merkt op naar aanleiding van de weekeindschool dat het al heel vroeg is om al bezig te zijn met beroepsoriëntatie. De heer Alkema houdt twijfels als het gaat om de weekeindschool. Mevrouw Zenginoglu (BurgerBelangen) vraagt wanneer de notitie over de stand van zaken met betrekking tot de brede school tegemoet kan worden gezien. De heer Fens (VVD) merkt op dat basisscholen in Hengelo heel alert zijn op kinderen die op de een of andere manier in de knel komen. Hij is van mening dat dit niet moet worden afgebouwd. Het is juist een teken dat er zorg wordt besteed aan de kinderen. Mevrouw Luttikholt (PvdA) vraagt wat er al wordt georganiseerd voor het passend onderwijs en of het aan de scholen is om dit op te lossen. Ze vraagt hoe er zicht wordt gehouden op de kinderen. Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
15/16
Mevrouw Veneberg (D66) is van mening dat er voor moet worden gewaakt dat er te veel dingen worden uitgezocht omdat dit veel geld kan gaan kosten. Ze vraagt of de wethouder mogelijkheden ziet om bij de universiteit een afstudeeropdracht neer te zetten waarmee gedegen onderzoek kan worden gedaan naar onder andere speciaal onderwijs in de regio en of nieuwe schooltijden. De opmerking over de peutertoets was bedoeld om te zien of de middelen van voorschoolse- en vroegtijdige educatie gericht op taal effectief zijn en of dit te meten is. De heer Heijstek (Pro Hengelo) geeft aan dat de Rekenkamercommissie ook onderzoek kan doen. Wethouder Lievers neemt kennis van de bezwaren van de heer Alkema betreffende de weekeindschool. Het overzicht betreffende de brede school zal over ongeveer drie weken richting de commissie komen. Schoolbesturen zijn volop bezig om zaken betreffende het passend onderwijs in kaart te brengen. Er is bekend hoeveel kinderen er op het speciaal onderwijs zitten. Er is bekend hoeveel kinderen een rugzak hebben. Passend onderwijs wordt ingevoerd per 1 augustus 2013. Bij de presentatie die heer Breur heeft aangeboden kan er ook aandacht worden besteed aan wat schoolbesturen op dit moment al doen op het gebied van het passend onderwijs. De wethouder is voorzitter van het portefeuillehouderoverleg Onderwijs in Twente verband. Passend onderwijs wordt in dit overleg heel prominent geagendeerd. Het is zo dat er ook huisvestingsproblemen kunnen gaan spelen. De onderwijsbesturen hebben aangegeven graag op regionaal niveau met de gemeenten te willen overleggen. De gemeenten bekijken, wat er beschikbaar is aan huisvesting en of er beter op elkaar kan worden afgestemd. Wat betreft andere schooltijden is het zo, dat er op dit moment gesprekken plaatsvinden tussen schoolbesturen over hoe hier mee zou kunnen worden omgegaan. Als dit tot concrete resultaten leidt zal de wethouder dit aan de commissieleden laten weten. De voorzitter concludeert dat de commissie belangstelling heeft voor het aanbod van de heer Breur met betrekking tot het geven van een presentatie. 10.
Rondvraag Er wordt geen gebruik gemaakt van de rondvraag. De voorzitter sluit de vergadering om 23.35 uur.
Gemeente Hengelo Commissie Sociaal, d.d. 26 oktober 2011
16/16
