Notulen ledenvergadering. Terugblik op symposium. Protocol katheteriseren. Nieuwsblad van Uroned Nederlandse Vereniging voor Urologie Verpleegkundigen

Nieuwsblad van Uroned Nederlandse Vereniging voor Urologie Verpleegkundigen nr 3 / november 2001

Notulen ledenvergadering Terugblik op symposium Protocol katheteriseren

Voorwoord

De zomer is al weer al weer een poosje voorbij, zelfs oktober met zijn warmte hebben we achter ons gelaten. We richten ons op de herfst en komende winter. Toch jammer, want wat is er heerlijker dan in een warm zonnetje een terrasje te pakken? Ondanks dat we de toiletten daar, als we de kranten mogen geloven, geen bezoekje waard vinden. Toiletten, ze zijn er in vele maten en soorten. In de winter beperkt het bezoek zich veelal tot de eigen wc. ‘s Zomers is men voornamelijk afhankelijk van andermans hygiëne. Voor een schone wc in een horecagelegenheid komt men nog eens terug. Toch scoren de meeste bars en restaurants niet zo goed!! Echt lekker op het toilet zitten in een bar of restaurant is er niet bij voor 60% van de bezoekers. Dat is namelijk het aantal dat boven de bril blijft hangen. De toiletbril in bars en cafés scoort volgens een onderzoek van ’Grohe, Water Technology’ niet hoger dan een 4.2. In restaurants is dat een 5.6. En dan hebben we nog de campingtoiletten, waar je soms je eigen wc-rol mee moet nemen en geluidsoverlast of muggen voor lief moet nemen, nog niet benoemd. Of de lange wachttijden bij sommige vrouwen toiletten. Het plastuitje is hier voor uitgevonden. Wie heeft hem al geprobeerd en heeft er een mening over?

Inmiddels heeft iedereen vast zijn gewone dagelijkse urologische zaken alweer opgepakt. Zo ook de redactie van Lekturo. We zijn bezig met uitbreiding en wijziging van rubrieken en zoeken nog naar een eigen vorm. Dit is immers ook pas het derde nummer dat verschijnt! Zo nemen we niet meer de artikelen uit de syllabus van het symposium over. Deze staan immers in de syllabus. Wel zijn we gestart met een nieuwe rubriek, we plaatsen een protocol zoals dat in een ziekenhuis in NL wordt toegepast. In ieder nummer willen we een ander protocol plaatsen. We hopen dat jullie, de leden, erop gaan reageren zodat Uroned protocollen krijgt die worden gedragen door urologie-verpleegkundig Nederland. Natuurlijk zijn de vaste rubrieken ook geplaatst in Lekturo, zoals een verslag ‘uit de praktijk’, waarin ons dit keer een blik in de keuken van een gefuseerd ziekenhuis wordt gegund, de urologiewijzer, waarin verwijzingen en nieuwtjes op het urologisch vlak zijn opgenomen en is er ruimte voor nieuws van de bestuurstafel. We wensen je veel leesplezier! De redactie

Colofon Lekturo is het verenigingsblad van Uroned, de Nederlandse Vereniging voor Urologie Verpleegkundigen en verschijnt twee keer per jaar. Lidmaatschap van Uroned is mogelijk voor verpleegkundigen die werkzaam zijn binnen de urologie. Zij, die anderszins werkzaam zijn binnen de urologie kunnen wel lid worden van de vereniging, echter zonder de mogelijkheid om een bestuursfunctie te vervullen. Het lidmaatschap bedraagt ƒ 40,- per jaar. Het lidmaatschap is persoonsgebonden, een afdeling of instelling kan geen lid zijn. Opzeggen van het lidmaatschap moet vóór 1 december van het daarop volgend jaar bij het secretariaat van de vereniging. Adres secretariaat Uroned p/a LCVV Postbus 3135 3502 GC Utrecht Bestuur Uroned R. Ketelaar, voorzitter M. Kappert, vice-voorzitter M. Britstra, penningmeester E. van Koeveringe, secretaris A. de Jong 2 vacatures Redactie M. Kappert T. Boekema Redactie adres M. Kappert Slingeland Ziekenhuis Afdeling urologie Postbus 169 7000 AD Doetinchem e-mail: [email protected] De redactie behoudt zich het recht voor ingezonden artikelen in te korten en te redigeren. Opmaak en druk PlantijnCasparie Zwolle Advertentie verkoop M. Britstra Poli urologie Isala klinieken loc. Sophia Dokter van Heesweg 2 8025 AB Zwolle Tel. 038-4247020

Inhoudsopgave

Voorwoord Notulen ledenvergadering 8 december 2000

4

Nieuws van de bestuurtafel

7

Terugblik op het symposium van 11 mei 2001

8

Uit de praktijk

10

Protocol

13

Retouro

15

Urologie wijzer (uit de vakbladen)

18

Symposium wijzer

21

Notulen ledenvergadering 8 december 2000

1. Opening 2. Terugblik 2000 Na het oprichtingsjaar is Uroned druk doende geweest het beleid voor de komende jaren te bepalen. Een beleidsplan is opgesteld (punt 9) waarin de lijnen van de vereniging zijn bepaald. In grote lijnen heeft de vereniging vorm en gezicht gekregen. Nu is het zaak die punten nader uit te werken en daadwerkelijk inhoud te geven. Verschillende werkgroepen hebben een werkplan opgezet. Hieronder volgt een overzicht van de verschillende onderwerpen; • Commissie Symposia (COSY) Deze commissie ging door ‘op oude voet’. Veel voormalige WUVleden (Werkgroep Urologie Verpleegkundigen) bleven actief in het organiseren van de symposia. In plaats van 1 symposium per jaar worden er nu 2 symposia georganiseerd. Eén in het voorjaar, gekoppeld aan de voorjaarsvergadering van de NVU en één in het najaar, het verpleegkundig symposium, gekoppeld aan de jaarlijkse algemene ledenvergadering. Doordat COSY onder de naam WUV al jaren symposia organiseerde heeft de commissie daar veel ervaring in. Omdat COSY nu geen zelfstandig organiserende club is vraagt afstemming met het bestuur van de vereniging (waar ligt de eindverantwoordelijkheid, wie doet wat) nog wel nadere aandacht. Het vastleggen van terugkerende handelingen in een handboek is een wens.

de Lekturo nog in ontwikkeling is en haar vaste inhoud nog zoekt. De redactie zoekt nog ondersteuning van leden die kunnen helpen bij het uitwerken van een aantal rubrieken. Wat betreft de communicatie binnen de vereniging is per commissie een der bestuursleden contactpersoon. De commissie krijgt een (deel)opdracht of vraag en kan hier zelf mee aan de slag. Bij vragen en terugrapportage kan contact worden gezocht met de contactpersoon. Mee vergaderen behoort tot de mogelijkheden, maar is geen verplichting. Het bestuur blijft middels notulen wel graag op de hoogte van de ontwikkelingen. • Sponsoren Een aantal sponsoren heeft het ‘aangedurfd’ ons in het ontwikkeljaar al te ondersteunen. Voor de komende jaren willen we het aantal sponsoren zien uit te breiden. Als we 2x per jaar een symposium organiseren, de website onderhouden en Lekturo als nieuwsblad van Uroned meer bekendheid heeft, dan is het voor een bedrijf ook aantrekkelijker om sponsor te worden. • Commissie opleiding en scholing Deze commissie staat nog in de kinderschoenen. Het bestuur heeft wel aangegeven een functieprofiel en opleidingsprofiel uit te willen werken, maar is hier nog niet aan toe gekomen. Ook worden actieve leden gezocht die in deze commissie plaats willen nemen.

3. Mededelingen • Communicatie / PR De vereniging heeft een extern bureau in de arm genomen om de website te ontwikkelen. Wensen zijn hierbij kenbaar gemaakt en een website is ontworpen. Www.uroned.nl heeft de groene Uroned kleur en een aantal rubrieken en bladzijden. Links met meerdere verenigingen en sponsoren is een wens, maar samenwerking met collega-verenigingen is nog niet opgezet. De vereniging heeft eerst ‘binnenskamers’ de lijnen willen bepalen alvorens ‘naar buiten te kunnen’. Lekturo, het nieuwsblad is opgezet mbv. een externe designer en een drukkerij is gezocht en gevonden. De groene kleur is aangehouden, evenals enkele terugkerende rubrieken en lay-out om de herkenbaarheid zo optimaal mogelijk te maken. Toch blijkt dat 4

De vereniging heeft nu 205 leden. Er zijn 9 bedrijven die Uroned steunen; Abbott b.v., Astra Tech, Bard Benelux en Coloplast als eresponsor, Bosman, Medeco en Pfizer als sponsor en Byk en Storz als steunende firma. Het bestuur heeft momenteel nog 5 leden. Hier wordt bij punt 8 op teruggekomen.

4. Ingekomen stukken Er zijn geen ingekomen stukken.

5. Notulen algemene ledenvergadering dd. 19 november 1999 De notulen zijn ter vergadering pas rondgedeeld. Een en ander heeft

te maken met de verandering van functie van een der bestuursleden en daardoor kon pas op late termijn de notulen worden doorgegeven. Er wordt een korte leespauze in gelast. Hierna worden de notulen besproken en vastgesteld. Er zijn geen op- of aanmerkingen.

6. Jaarverslag penningmeester De penningmeester doet verslag van het financieel beleid van het afgelopen jaar. Doordat de vereniging is ontstaan uit de WUV en de WUV niet als zelfstandig organiserend orgaan is blijven bestaan, zijn de gelden van de WUV in de verenigingskas gestort. Hierbij komen de inkomsten van 9 sponsoren. De kosten voor de symposia, het ontwikkelen en bijhouden van de website, de ontwikkel- en drukkosten van Lekturo moeten hier vanaf. Middels sheets brengt de penningmeester het verslag in beeld.

7. Kascommissie De kascommissie, bestaande uit mw. B. Pothof en dhr. R. Singapradja heeft de boeken gecontroleerd en goed bevonden. Er wordt een nieuwe kascommissie benoemd. Voorstel is om 1 zittend en 1 nieuw lid te benoemen. Mw. B. Pothof en dhr. H. Louisse melden zich aan en worden hierbij benoemd.

8. Vacatures Het bestuur bestond uit 7 leden. Echter door wijziging van functie en werkplek van zowel Miek de Wit als Isabelle Schut hebben zij zich genoodzaakt gezien zich terug te trekken uit een bestuursfunctie. Hierdoor zijn 2 vacatures ontstaan. Het bestuur heeft hen bedankt voor hun inzet en wenst hen succes in hun nieuwe functie. De vereniging zoekt mensen voor de verschillende commissies. Kort wordt ingegaan op de hoeveelheid tijd die het kost. Het bestuur vergadert zo’n 7 x per jaar, locatie LCVV te Utrecht. Verder wordt veel communicatie per telefoon en / of e-mail gedaan, hetgeen bijzonder efficiënt blijkt te werken, omdat dit vanuit eigen werkplek of huis kan en dus geen reistijd kost. In de statuten is niet vastgelegd hoe vaak de commissies bij elkaar moeten komen. Per commissie kunnen afspraken worden gemaakt over het aantal keren vergaderen of andere vormen van communicatie en overleg. De commissies bepalen in overleg met de contactpersoon uit het bestuur, zelf de wijze waarop gewerkt wordt. Er is een grote mate van zelfstandigheid mogelijk, binnen bepaalde marges. Er melden zich 3 mensen voor meer informatie: Det Copic, Roelien Veldhuis en Christel Braam. Het bestuur zal op een later tijdstip met deze mensen in gesprek gaan en informatie uitwisselen. Er hadden zich voor de vergadering geen mensen gemeld voor een bestuursfunctie. Deze blijven dus vacant.

gemaakt met als doel de lijnen aan te geven waarbinnen de vereniging zich wil ontwikkelen en dit vervolgens inzichtelijk te maken voor iedereen. De doelstellingen zoals benoemd en vastgelegd in de statuten hebben als uitgangspunt gediend. Speerpunten zijn: • Profileren van de vereniging en vergroten van draagkracht en daadkracht en streven naar financiële onafhankelijkheid • Betrekken en participeren van leden • Scholing • Vergroten van communicatie • Uitwisselen van kennis en ervaring • Bestuurlijke continuïteit en evenredige taakbelasting Deze punten worden ter vergadering besproken.

Mw. J. Verkerk vraagt over de gang van zaken bij aanmelding en lidmaatschap bij de AVVV. De AVVV is de Algemene Vergadering van Verpleegkundigen en Verzorgenden. Dit is een landelijk overkoepelende organisatie die de gemeenschappelijke belangen van de beroepsgroepen behartigd. De AVVV heeft een landelijk netwerk en fungeert als platform. Uroned heeft de beleidsnota van de AVVV opgevraagd, maar zag in het oprichtings-/ ontwikkeljaar nog niet de voordelen van lidmaatschap in. Er moet rekening worden gehouden met de kosten die dit met zich meebrengt (Fl. 7,50 per lid). Het bestuur staat echter open voor suggesties en zal dit binnen de vergaderingen meenemen. De beleidsnotitie wordt vastgesteld.

10. Rondvraag en sluiting De voorzitter bedankt de leden voor hun aanwezigheid en sluit de vergadering.

9. Beleidsplan Het concept beleidsplan is aan de leden toegestuurd. Toch blijkt niet iedereen dit ontvangen te hebben. Een ieder die het beleidsplan alsnog wil ontvangen kan dit melden bij het bestuur. In grote lijnen wordt het plan doorgenomen. Het beleidsplan is 5

Vriendelijker voor patiënt en milieu In het belang van de patiënt... Astra Tech heeft veel tijd en moeite gestoken in de ontwikkeling van een katheter die minder belastend is voor het milieu. Het resultaat is een volledig PVC-vrije katheter die naast de vertrouwde LoFric® katheter wordt aangeboden. LoFric® Plus is gemaakt van PEBA, een zacht en flexibel materiaal dat vriendelijker is voor het milieu. LoFric® Plus heeft dezelfde unieke glijlaag als de LoFric® katheter. De wisselwerking tussen het 'groene' materiaal PEBA en de hydrofiele glijlaag zorgt ervoor dat het water beter wordt vastgehouden gedurende het katheteriseren. Daarom geeft LoFric® Plus nog minder wrijving dan de bekende LoFric® katheter.

...en het milieu LoFric® Plus is de katheter die welzijn van de patiënt en zorg voor het milieu op een effectieve wijze combineert.

Voor meer informatie kunt u gratis bellen met Astra Tech B.V.: 0800 – 363 22 08

Astra Tech B.V. Postbus 656 2700 AR Zoetermeer

6

Tel.: 079 360 19 50 Fax: 079 362 37 48

E-mail adres: [email protected]

Nieuws van de bestuurtafel

In het afgelopen jaar heeft Uroned ook niet stil gezeten. Het bestuur heeft contact gelegd met zusterverenigingen. Er is immers een aantal verenigingen actief binnen het vakgebied urologie. In plaats van concurrenten te zijn, wil Uroned een samenwerking opzetten zodat we gebruik kunnen maken van ieders kennis en kunde. We hebben contact gelegd met de VNIV (Vereniging van Nederlandse Incontinentie Verpleegkundigen), de VVSN (Vereniging Verpleegkundigen Stomazorg Nederland), de LVDT (Landelijke Vereniging Dialyse en Transplantatie), Urobel (Belgische nationale vereniging voor urologische verpleegkundigen en aanverwanten) en de EAU-n (European Association Urology nurses). We hebben enkele enthousiaste reacties ontvangen en de volgende stap is het gesprek plannen waarin we elkaars verwachtingen en mogelijkheden gaan bespreken. Iedere vereniging heeft zijn eigen gebied en wil dit blijven bewaken, maar onderlinge afstemming lijkt ons tot de mogelijkheden te behoren. Inmiddels hebben alle Uroned-leden de ’Nurses Newsletter’, de nieuwsbrief van de EAU-n, via ons adressenbestand ontvangen. Met de NVU (Nederlandse Vereniging voor Urologie) hebben we reeds een gesprek gehad. De urologen vinden het fijn dat wij, de verpleegkundigen, ons ook verenigd hebben en willen graag met ons blijven samenwerken. 1 x Per jaar organiseren wij ons symposium parallel aan hun voorjaarsvergadering, maar het bestuur van de NVU is bereid mee te denken over uitbreiding van samenwerking en ondersteuning! Links op de websites gaan we in ieder geval uitwisselen. Onze eigen website zijn we aan het bijstellen. We hebben zelf wat wensen hoe het eruit moet komen te zien. Ook hopen we binnenkort over modules te beschikken waardoor we enkele rubrieken zelf kunnen actualiseren. Ook hopen we zo een bladzij te kunnen opzetten voor vraag en antwoord. Jij plaatst een vraag en ergens in NL heeft een verpleegkundige het antwoord. Hoe alles er precies uit komt te zien, weten we nog niet, maar er wordt in ieder geval hard aangewerkt. Ons adres is: www.uroned.nl De commissie symposia gaat door met het organiseren van 2 symposia per jaar. Het symposium van 30 november staat voor de deur. Het volgend symposium staat gepland voor vrijdag 26 april 2002. Dit is het symposium dat parallel aan de voorjaarsvergadering van de NVU plaats heeft. Noteer deze datum vast in je agenda!!!! De commissie scholing en opleiding heeft een aanvang genomen. Allereerst zal er een inventarisatie worden gehouden van reeds bestaande scholingen en opleidingen. Daar kun jij als lid eenvoudig bij helpen. Heb je ooit een opleiding op urologisch gebied gevolgd, meld het ons even. Een kattebelletje waarop staat waar je wanneer, welke opleiding, gedurende x uren, dagen,weken of maanden hebt gevolgd, is voldoende. Meer informatie mag, maar hoeft niet. Interne ziekenhuisopleidingen willen we ook graag inventariseren.

Help ons, alleen zo wordt het volledig. Daarnaast wil de commissie zich bezig houden met het functieprofiel urologieverpleegkundige. Ook daarvoor vragen we jullie hulp. Iedereen die onder de CAOZiekenhuiswezen valt, valt onder het nieuwe FWG 3.0 (functiewaarderingsgroep). Om dat goed uit te voeren, zijn opnieuw functiebeschrijvingen gemaakt. Dus ook voor de verpleegkundige urologie (poli, afdeling, enzovoort). Graag zou de commissie zoveel mogelijk van deze beschrijvingen ontvangen om een zo breed mogelijk beeld te krijgen wat iedere urologieverpleegkundige doet en zo tot een concept-functieprofiel te komen. Stuur dus alsjeblieft een kopie van je functiebeschrijving op. Ook als je niet onder die CAO valt, maar wel werkt binnen de urologie, wil de commissie graag bericht ontvangen. We willen komen tot een profiel dat gedragen wordt door iedere urologieverpleegkundige, dat ben jij ook! Als je toch een envelop naar ons toestuurt kun je er misschien ook nog wel een protocol bij in stoppen... Uroned is onlangs benaderd door een urologieverpleegkundige voor een urologisch protocol. Helaas heeft Uroned nog geen "protocollendatabank". Wat zou het geweldig zijn om dit op korte termijn op te starten. We vragen jullie daarom om ons zoveel mogelijk protocollen toe te sturen. Als het goed is staat er een protocollenboek bij jullie in de kast. In het kader van de wet BIG moet een en ander namelijk duidelijk in kaart zijn gebracht. Lekturo zal in ieder nummer een protocol plaatsen. We plaatsen een protocol, zoals dat bestaat in één ziekenhuis en hopen op jullie reactie, aanvulling of wijziging. Op deze manier willen we een protocol maken dat wordt gedragen door heel urologie-verpleegkundig Nederland. Dit kunnen we niet alleen, we vragen daarom een bijdrage van jou als lid. We willen als vereniging naast de uitwisseling van kennis en informatie op symposia, ook gebruik maken van de andere middelen die we hebben sinds we een vereniging zijn, zoals bijvoorbeeld via deze Lekturo. We hopen op jullie medewerking. Verder kunnen we je melden dat we steeds grotere bekendheid krijgen. Het aantal sponsoren groeit nog steeds. Maar ook andere instanties weten ons te vinden. We ontvangen hierdoor ‘vanzelf’ nieuws en worden geïnformeerd over noviteiten die we zo weer door kunnen spelen naar jullie. Zo lees je bijvoorbeeld in "Urologie wijzer" een verwijzing naar het advies dat de gezondheidsraad heeft uitgebracht met betrekking tot urine incontinentie. Ook Uroned heeft een advies toegezonden gekregen. Samenvattend kunnen we zeggen dat Uroned groeit (het ledenaantal is de 250 gepasseerd!) en dat we hard aan ontwikkelingen werken. We zullen je (o.a.) via deze weg blijven informeren en staan open voor suggesties van jullie kant! Het bestuur 7

Terugblik op het symposium van 11 mei 2001 Op 11 mei 2001 vond in het Erasmus Congrescentrum te Rotterdam het symposium plaats dat parallel liep aan de voorjaarsvergadering van de urologen. Uroned en de NVU (Nederlandse Vereniging voor Urologie) hadden ieder een eigen, afzonderlijk programma. De dag werd afgesloten met een gezamenlijke discussie. Voor het eerst dit jaar werden er ook workshops gehouden. Op deze manier kon in kleinere groepjes informatie worden uitgewisseld en was interactie mogelijk.

Een impressie van de deelnemers op deze dag: Jammer dat het gezamenlijk deel aan het eind van de middag niet aansloot op ons programma en ook zo laat pas bekend werd gemaakt dat dit zou plaatsvinden. Met de files viel het reuze mee! (Vond je dat?) Jammer dat er niet voldoende zitplaatsen waren tijdens de lunch. Kwam dit doordat de vertegenwoordigers van de verschillende firma’s tegelijk met ons lunchten?

Op de naambadge staat ieders huisadres ipv. werkadres / instelling. Dat zou ik veel liever weten. Kunnen er geen acceptgiro’s worden meegestuurd bij aanmelding, veel handiger. Had de indeling van de workshops niet al eerder kunnen gebeuren, bijvoorbeeld bij aanmelding voor het symposium?

Een korte reactie op een aantal punten: De syllabus is wat mager, sommige sprekers zijn er helemaal niet in vertegenwoordigd. Als naslagwerk en voor mijn collega’s die niet mee konden staat er nu erg weinig in. De inschrijving / aanmelding kon pas laat doorgegeven worden, de meeste dienstlijsten waren al rond. Leuke onderwerpen zaten ertussen, hadden best nog wel wat dieper uitgewerkt kunnen en mogen worden wat mij betreft. Prettig, die workshops. Zo hoor je toch wat makkelijker hoe het bij collega’s elders in het land gaat. Het bij elkaar in de keuken kijken en informatie uitwisselen gaat prima zo en je kunt ook wat makkelijker doorvragen. In het vorig symposium is blaasinstillaties in de thuissituatie aan de orde geweest. Leuk, maar bij ons in de regio lijkt dat volstrekt onmogelijk. Hoe is het proces van afstemming in die regio gedaan, of was daar geen grote discussie voor nodig? Kan zoiets op een symposium eens nader worden toegelicht en dan ook gekoppeld aan ethische vragen.

8

* Nav. het gezamenlijk symposium met de NVU vindt er altijd een evaluatie plaats met de urologen. Het bewuster afstemmen van medisch en verpleegkundig deel in het gezamenlijk onderwerp zal besproken worden. Deze onderdelen kunnen dan al opgenomen worden in het programma waardoor een ieder tijdig geïnformeerd. Ook het laten aansluiten van beide programma’s ipv. een ‘tussenuur’ is dan mogelijk. Het punt van te weinig zitplaatsen tijdens de lunch wordt ook opgepakt. Mede door het mooie weer zijn nu veel bezoekers naar buiten gegaan waardoor de stands wat minder bezocht zijn. * COSY had ook graag bij voorinschrijving al de aanmeldingen voor de workshops gehad, dan hadden ze op de ochtend van het symposium niet onder hoge tijdsdruk hoeven puzzelen met de aanmeldingen. Helaas is dit niet duidelijk op het aanmeldingsformulier vermeld. Desondanks is COSY verheugd iedereen bij die workshops te plaatsen die men had opgegeven als 1e of 2e keus. Ook zijn de workshops goed ontvangen. Zowel door de bezoekers als door de sprekers. Door reactie en interactieve bijdrage van de deelnemers in de zaal is iedere workshop anders gelopen, aangepast aan de vragen. Zeker de moeite waard om nog eens te doen. * Het uitnodigen van de leden is aan de late kant gebeurd. Voor

een deel heeft dit met de afstemming tussen bestuur en COSY te maken en het aanleveren van het programma. Echter alle leden zijn op het vorig symposium geïnformeerd over de datum van dit symposium. Het heeft ook in Lekturo gestaan en het is het op internet vermeld. De datum was dus ruim van tevoren aangegeven. Voor het maken van de daadwerkelijke invulling van het programma en het maken van de uitnodigingen waren toezeggingen van de sprekers nodig. Hier gaat altijd wat tijd overheen. COSY en het bestuur denken erover om de flyer in een eerder stadium te maken, waardoor bijvoorbeeld wel spreker en onderwerp vermeld worden, maar bijvoorbeeld nog niet de precieze titel van de lezing. Dat wordt dan bijvoorbeeld toegezonden na aanmelding samen met de routebeschrijving. * Acceptgiro’s worden expres niet verstuurd. De komst van de euro zorgt ervoor dat Uroned vooralsnog voor deze (bewerkelijke) manier heeft gekozen. Ook is het zo dat sommige bezoekers niet zelf hoeven te betalen, omdat de instelling waar ze werken betaalt. De voorgedrukte acceptgiro’s zijn dan niet te gebruiken. Leden staan nl. op persoonsnaam in het ledenbestand en niet op instellingsnaam. Dit is ook de reden waarom de naambadges op persoonsnaam zijn gemaakt. Een enkeling had dit ondervangen door zelf de werkplek met pen in te vullen. * Voorheen zaten er evaluatieformulieren bij de syllabus. Tijdens de laatste symposia was dit niet meer het geval. COSY overweegt om toch weer af en toe evaluatieformulieren uit te delen om meerdere reacties en vragen naar nieuwe onderwerpen te krijgen, omdat een vrij hoog percentage bezoekers deze altijd invulde! * Al met al is de commissie symposia (COSY) tevreden over het symposium. COSY heeft een jarenlange ervaring in het organiseren van symposia en van ieder symposium worden weer nieuwe dingen geleerd die meegenomen worden naar een volgende keer. Ook afstemming met het bestuur vraagt enige tijd en zorgvuldigheid. Inmiddels ligt er een puik draaiboek op tafel waardoor sommige negatieve punten de volgende keer (hopelijk) niet meer voor komen. Er zullen natuurlijk altijd onderwerpen zijn die de een meer aanspreken, dan de ander. COSY hoort graag alle ideeën zodat er wisselende symposia georganiseerd kunnen blijven worden; voor elk wat wils!

de urologisch patiënt, die allochtoon is. En hoe je hiermee om kunt gaan. • Nurse Practitioner in de urologie, door mw. drs. P. Roodbol, hoofd opleidingsinstituut AZG. Zij deed verslag van de ontwikkeling en het ontstaan van de nurse practitioner; een functie in het ‘grijze’ gebied, waarvoor duidelijke afspraken moeten worden (en zijn) gemaakt. Het biedt een nieuwe carrière ontwikkeling voor wie geïnteresseerd is. • Indicaties voor het toepassen van verschillende katheters, door dr. J. v.d. Moorselaar, uroloog UMCU Tijdens de workshops kwamen de volgende onderwerpen aan bod: • Kwaliteitsverbetering bij postoperatieve patiënten met pijn, door mw. M. Giesberts, verpleegkundig consulent postoperatieve pijn • Communiceren over seksualiteit met de urologische patiënt, hoe doe ik dat? Door dhr. P. Rabsztyn, seksuoloog NVVS • Het gebruik van incontinentiemateriaal in de urologie, door mw. H. Cobussen en Mw. J. Postma, incontinentieverpleegkundigen polikliniek urologie UMC Nijmegen • Verzorging van drains en katheters, door mw. J. Verkerk, zorgcoördinator urologie Groene Hart Ziekenhuis Gouda en mw. A. van Ommeren, verpleegkundig teamleider UMC Utrecht Van een aantal van deze sprekers is haar/zijn tekst gebundeld in de syllabus. Voor wie niet op het symposium is geweest, maar wel interesse heeft is deze syllabus op te vragen bij de penningmeester (zolang de voorraad strekt).

De onderwerpen die aan bod zijn geweest zijn: • Intimiteit en allochtonen, door mw. M. Veenstra, sociaal verpleegkundige. Zij hield haar verhaal over de (cultuur)verschillen en taalproblemen waar je tegen aan kunt lopen in de zorg voor 9

Uit de praktijk

In de vorige twee Lekturo’s heb je zowel ’een dagje mee kunnen lopen’ met een verpleegkundige van een verpleegafdeling als met een verpleegkundige van een polikliniek. Het betroffen hier natuurlijk urologie afdelingen. In het nu volgende artikel kun je lezen over de ontwikkelingen van een afdeling urologie binnen een ziekenhuis dat gefuseerd is. Het betreft de ziekenhuizen De Weezenlanden en Sophia, tegenwoordig geheten: Isalaklinieken te Zwolle. Hoe twee locaties uiteindelijk worden samengevoegd tot een nieuwe locatie en welke gevolgen dit heeft voor de afdeling urologie, kun je lezen in het artikel van Wim Flier, waarnemend afdelingshoofd van afdeling A3, urologie, locatie Weezenlanden. De Isalaklinieken, met onder andere twee ziekenhuislocaties; Sophia en De Weezenlanden, zijn onderweg om over ongeveer 10 jaar alle klinische zorg op één locatie onder te brengen. Daartoe loopt een project van nieuwbouw in de gemeente Zwolle om dit te realiseren op de huidige locatie van het Sophia ziekenhuis. De Isalaklinieken, met een grote regionale functie, hebben diverse zogenaamde speerpunt- specialismen. Urologie is één van deze specialismen en met de concentratie van klinische urologie is die mogelijkheid nu zeker aanwezig.

Top-klinische urologie in een perifeer ziekenhuis Sinds het voorjaar van 2001 zijn de twee afdelingen urologie samengevoegd tot één afdeling klinische urologie voor volwassenen op de locatie De Weezenlanden van de Isalaklinieken te Zwolle. De klinische en poliklinische kinderurologie is geconcentreerd op de locatie Sophia. Met deze samenvoeging is dit de grootste niet- academische afdeling urologie van Nederland geworden. Met een geïnspireerde maatschap van 6 urologen en 3 artsassistenten zijn we in staat een afdeling met 30 bedden urologie, goed en efficiënt te benutten. Op deze manier kan efficiënter worden gewerkt en het biedt mogelijkheden tot een verdere professionalisering van de totale zorg rondom de urologische patiënten. Deze verbetering van zorg zal zich ook doorzetten in de poliklinische zorg, die overigens nog wel voor de volwassenen op twee locaties actief blijft. 10

De verpleegafdeling In de voorbereidingen op deze concentratie is door middel van belangstellingsgesprekken geïnventariseerd welke verpleegkundigen interesse zouden hebben om op de nieuwe afdeling urologie te gaan werken. Alle verpleegkundigen die aangegeven hadden wel op urologie te willen werken konden inderdaad geplaatst worden. Zodoende ontstond er een goed gemotiveerd team, met echte interesse voor het vak urologie en het verlangen en de wil er iets goeds van te maken. Binnen dit nieuwe team zijn er diverse mensen met specifieke aandachtsgebieden die, verdeeld over twee teams, tot nu toe nog niet echt de mogelijkheden hebben gehad dit goed vorm te geven; nu met één team kan dit verder uitgewerkt worden. Op de verpleegafdeling biedt dit grote ontwikkelingsmogelijkheden voor zowel de verpleegkundigen almede de urologische zorg. Zo is er een verpleegkundige die oncologie binnen de urologie als aandachtsgebied heeft. In samenwerking met de Isala-breed werkende oncologie verpleegkundige is het nu mogelijk om kennis en kunde verder te ontwikkelen. Ook krijgt de zorg en begeleiding van patiënten met incontinentie problemen en stomapatiënten nadere aandacht zowel in het klinische traject als in het poliklinische traject. Verpleegkundigen kunnen hun kennis en kunde zelf direct gebruiken bij de zorg die ze rechtstreeks aan de patiënt verlenen, maar kunnen dit ook indirect doen door hun kennis over te dragen aan collega’s die vervolgens deze zorg verlenen. Deze kennisoverdracht kan bijvoorbeeld door middel van klinische lessen of tijdens patiëntenbesprekingen uitgewerkt worden.

Dagelijkse praktijk Het vak urologie presenteert zich in de volle breedte binnen de Isalaklinieken. Alle voorkomende ingrepen worden gedaan, van een vasectomie tot de meest uitgebreide blaas- en / of urineweg reconstructies. Dit alles maakt het voor ons als verpleegkundigen erg aantrekkelijk; een enorm diverse patiëntengroep. Het boeiende, vooral bij de meer complexe ingrepen, is het voortdurend inspelen op de situatie die zich op dat moment

voordoet. Er wordt heel vaak een beroep gedaan op de creativiteit van de verpleegkundige. Bijvoorbeeld: een patiënt die aan zijn blaas is geopereerd en meerdere katheters heeft (urethraal en SP) waarbij de blaas moet worden gespoeld; hoe doe je dat, welke katheter klem je af en welke spoel je, in welke volgorde en waarom. Dit vraagt inzicht in de reden van het blaasspoelen en technische handigheid. Maar creativiteit wordt ook gevraagd bij het volgende: hoe ga je om met een patiënt die incontinent is na een operatie en doorlopend nat is, maar weigert net als zijn kleinkind "luiers" te gaan dragen? Hoe begeleid je deze patiënt en kun je toch samen een passende oplossing vinden? Of een patiënt met een blaasontledigingsstoornis die zichzelf een paar keer per dag moet katheteriseren, ook op zijn werk, terwijl zowel ruimte als (bedrijfs-) cultuur voor de patiënt weinig mogelijkheden lijken te bieden?

Scholing Bij het verschijnen van dit artikel in Lekturo zijn we ongeveer negen maanden bezig en beginnen de nieuwe ontwikkelingen vorm te krijgen voor zowel het verpleegkundig- als het urologenteam. Veel nieuwe ontwikkelingen behoeven afstemming. Dit verloopt tot nu toe erg goed en biedt veel vertrouwen voor de toekomst. Zowel het team verpleegkundigen als ook de artsen zijn zich bewust van het feit dat je elkaar nodig hebt om te komen tot een goed lopend bedrijf. Binnen dit geheel spelen ook diverse andere disciplines en

poliklinieken een belangrijke rol. Denk hierbij bv. aan fysiotherapie, gespecialiseerd in bekkenbodemproblematiek. Om het team hierin voldoende kennis en kunde te bieden en te ontwikkelen, zullen er in de nabije toekomst nog diverse interne bijscholingen worden aangeboden door de specialisten aan de verpleegkundigen. Dit heeft dan het dubbele effect dat er meteen afstemming plaatsvindt tussen het verpleegkundig- en het artsenteam, wat de behandeling van de patiënt ten goede komt.

BIG en Protocollen Waar we ook druk mee bezig zijn is het ontwikkelen van ons protocollenbestand. Er zijn al veel protocollen op het gebied van de behandeling van de urologische patiënt, maar deze moeten ook voldoen aan de eisen van de Isalaklinieken, de BIG-wet en de WGBO. We ervaren het als een groot voordeel dat we deze protocollen kunnen ontwikkelen, toetsen en bijstellen om tot een standaardisatie te komen mbt ons verpleegkundig handelen binnen de Isalaklinieken. We houden ons overigens aanbevolen voor protocollen uit andere instellingen in den lande of zelfs daarbuiten. Als wij dit allemaal op orde hebben, zullen onze protocollen geautomatiseerd beschikbaar komen. Eerst binnen de Isalaklinieken zelf en daarna ook daarbuiten. Het zou toch prachtig zijn als er een internet site gaat komen waarop alle protocollen zo op te vragen zijn! Het past helemaal in de huidige ontwikkelingen binnen de gezondheidszorg om te komen tot standaardisatie met betrekking tot behandeling en (na-) zorg van de urologische patiënt.

De toekomst We zijn ons er van bewust dat we hoog inzetten en dit is ook onze duidelijke doelstelling. We verwachten ongeveer twee tot drie jaar nodig te hebben om de gewenste vorm gestalte te geven en in de praktijk uit te voeren. Met een goed gemotiveerde groep van ongeveer 25 mensen, die bewust gekozen hebben voor het specialisme urologie, is het voor ons een uitdaging om urologische zorg op hoog niveau te leveren aan deze categorie patiënten in de Isalaklinieken. Een goed samengestelde verpleegafdeling, een actieve maatschap urologen, goed uitgeruste poliklinieken en intensieve samenwerking met andere disciplines, zoals o.a. de afdeling fysiotherapie voor de bekkenbodem problematiek, bieden alle mogelijkheden om een urologie afdeling te presenteren die uiting geeft aan het Isala-brede streven om in de regio (en daarbuiten) topklinische zorg te leveren.

Tot slot Met dit verslag hoop ik duidelijk gemaakt te hebben dat wij in de Isalaklinieken in Zwolle de urologie als een belangrijk specialisme binnen onze organisatie meer willen profileren. We willen over geruime tijd graag nog eens verslag doen van de huidige ontwikkelingen en de daaruit voortgekomen resultaten. 11

GEBRUIKSKLAAR Diverse Charrière-maten

InCare InstantCath Intermitterende zelfcatheterisatie: veilig én gemakkelijk

Inbrengen zonder de catheter aan te raken

Vasthoudmechanisme

andaag! Afvoerhuls

De InstantCath is een handig en gebruiksklaar systeem. Zonder water of glijmiddel kunt u deze catheter rechtstreeks vanuit de verpakking inbrengen. Heel hygiënisch: u hoeft de catheter niet aan te raken. De InstantCath is daardoor niet alleen praktisch voor het dagelijks gebruik, maar ook voor op reis. De InstantCath biedt optimaal gemak: ● De afvoerhuls is op de gewenste lengte te brengen met de inkepingen op de verpakking. ● De catheter is eenvoudig in te brengen dankzij het taps toelopende uiteinde. ● De catheter is gemakkelijk te verwijderen dankzij de speciale gel. Ervaar zelf hoe veilig en gemakkelijk de InstantCath werkt. Wilt u meer weten over deze oplossing van InCare en/of een proefmonster aanvragen? Bel dan gratis naar onze Klantenservice: 0800-02 303 52! Of bezoek onze site: www.incare.nl

Inkepingen voor het op maat brengen van de afvoerhuls

Gel op waterbasis

InCare continentiezorg: oplossingen van v 12

Postbus 2662, 3800 GE Amersfoort Telefoon: (033) 45 01 000 www.incare.nl

Protocol

In dit nummer van Lekturo wordt een start gemaakt met het plaatsen van een protocol. Dit protocol wordt aangeleverd door een willekeurige urologie verpleegkundige of afdeling. Het betreft wel protocollen waar in de praktijk mee gewerkt wordt. Het bestuur van Uroned (en de redactie van Lekturo) ontvangen graag zoveel mogelijk protocollen. Ieder nummer van Lekturo plaatsen we een ander protocol. We hopen op deze manier kennis uit te wisselen, maar ook een soort databank te beheren voor mensen die op het gebied van urologie, protocollen willen opvragen. In dit nummer het protocol "Inbrengen van een verblijfskatheter", zoals gehanteerd in de Isalaklinieken in Zwolle. Het is een nieuw (uitgewerkt) protocol. Indien jij handige tips hebt, suggesties of aanvullingen zijn je reacties van harte welkom bij zowel Uroned en de redactie van Lekturo, als de Isalaklinieken.

Het inbrengen van een verblijfskatheter Doel Het kunstmatig doen afvloeien van de urine uit de blaas. Beleid • Indien urinekweek afgenomen moet worden, dan eerst wat urine in het bekken laten lopen, daarna urine afnemen voor kweek • Bij een output > 500 ml de patiënt goed observeren. • Bij de man en vrouw na het katheteriseren het bed beschermen met dun celstofmatje in verband met teruglopen glijstof • Soms lukt het bij de man niet de katheter langs de prostaat te schuiven, dan niet forceren, maar arts of urologieverpleegkundige waarschuwen • De katheter één maal per 4 à 6 weken verwisselen • Indien van tevoren bekend is dat de katheter langer dan een week in moet liggen, verdient een gesiliconiseerde katheter de voorkeur • Katheterzak in elk geval één keer per week verwisselen • Vochtopname van de patiënt moet voldoende zijn, zodat de patiënt minimaal een urineproductie heeft van 1500 ml tot 2000 ml per dag. Definities Charrière = Ch. (1 CH. = 1/3 mm diameter). Verspreidingsgebied Verpleegkundige Sector Isalaklinieken.

Uitvoerenden Uitvoerenden • Verpleegkundigen in opleiding. • Verpleegkundigen. Bevoegdheid tot indicatiestelling • Arts. • Verpleegkundigen. Voorbehouden handeling. • Ja. Indicaties • Natuurlijke afvloed van urine belemmerd is / urineretentie • Neurogene aandoening met problemen bij de mictie • Operatieve ingrepen • Atone blaas / hypotone blaas • Voor bewaking urineproductie • (poly) trauma / bekkenfractuur. Contra-indicaties Absoluut • Obstructie van de urethra • Letsel van de urethra • Bekkenfractuur Relatief • Blaasinfectie. • Bij patiënten waarbij je zeker weet dat de blaas langdurig gedraineerd moet blijven, overweeg dan een suprapub. Benodigde materialen • Katheterset: • Dun celstofmatje met split • Bakje met wattendeppers (steriel) • 1 Paar dunne plastic handschoenen voor reinigen van de patiënt • 1 Paar disposable handschoenen (steriel) • Spuit van 10 ml • De bak waarin de materialen zich bevinden kan gebruikt worden als bekken • Spuit met 10 ml steriel water (voor katheterballon) • Zo nodig bij gebruik van grotere ballon extra steriel water • Flesje steriel glijstof • 1 Steriele ballonkatheter (gesiliconiseerde.) • Eventueel materiaal voor laboratoriumonderzoek en urinekweek • Urineopvangzak (met kraan) + houder 13

• Dun celstofmatje • Zo nodig kweek- en laboratoriumformulieren Werkwijze Voorbereiding • Katheterset openen. • Kraan goed laten stromen en daarna niet teveel water op de wattendeppers laten stromen. Uitvoering • Identificeer de patiënt door zijn naam te noemen of op het polsbandje te kijken. • Informeer de patiënt. • Celstofmatje onder de stuit van de patiënt leggen. • Bekken plaatsen voor het bakje met wattendeppers. • Dunne plastic handschoenen aandoen. • Bakje met wattendeppers tussen de benen van de patiënt plaatsen. Bij de man: • Preputium terugschuiven, indien mogelijk en na de handeling weer reponeren. • Glanspenis wassen met steriele wattendeppers, één streek met één wattendepper (met laatste streek urethra wassen). • Wattenkom, bekken met deppers en handschoenen wegwerpen. • Steriel handschoenen aandoen. • Assisterend verpleegkundige opent na goed schudden het flesje met katheter glijstof. • Verpleegkundige neemt de spuit van 10 ml of meer. • 10 ml glijstof opzuigen in de spuit of meer. • Spuit de glijstof in de urethra terwijl de penis gestrekt wordt gehouden. • Glijstof met de zijkant van de spuit naar beneden masseren. • Klem na het inspuiten van de glijstof de urethra af tussen duim en wijsvinger. • Assisterend verpleegkundige geeft steriele katheter aan. • Assisterend verpleegkundige plaatst steriel bekken (bak katheterset) tussen de benen van de patiënt of sluit urine- opvangzak aan. • "Steriel" schenkrandje maken voor de glijstof. • Assisterend verpleegkundige giet glijstof over de katheter. • Penis gestrekt houden en de katheter voorzichtig inbrengen. • Controleer of er urine komt . • Ballon van de katheter vullen met de voorgeschreven hoeveelheid steriel water. • Urine af laten lopen in bekken of urine- opvangzak. Bij de vrouw: • Vulva uitwassen van boven naar beneden, één streek met één wattendepper. (De labia goed spreiden.) • Wattenkom, bekken met deppers en handschoenen wegzetten. • Steriele handschoenen aandoen. • Assisterend verpleegkundige opent het flesje met katheter glijstof. • Assisterend verpleegkundige geeft steriele katheter aan. • Assisterend verpleegkundige plaatst steriel bekken tussen de benen van de patiënt of sluit urine-opvangzak aan. 14

• Assisterend verpleegkundige giet glijstof over de katheter. • Met één hand de labia spreiden. • Met opwaartse iets scheppende beweging de katheter voorzichtig inbrengen. • Controleer of er urine komt. • Ballon vullen met de voorgeschreven hoeveelheid steriel water. • Urine af laten lopen in bekken of urine-opvangzak. Handeling gerelateerde nazorg • Urineverzamelzak aansluiten (deze mag ook door assisterend verpleegkundige worden aangesloten bij het aangeven van de katheter). • Handschoenen uitdoen en wegwerpen. • Ballon van de katheter vullen met de voorgeschreven hoeveelheid steriel water. • Urineverzamelzak aan de houder bevestigen. • Noteer de ingespoten hoeveelheid water in de ballon. • Hoeveelheid urine meten en noteren in het verpleegkundig dossier. • Observaties van de patiënt noteren in het verpleegkundig dossier. • Eventueel urine gereed maken voor kweek- en laboratoriumonderzoek. Complicaties Handelingsgebonden • Onderliggend lijden (met name ontregelde diabetes mellitus, verhoogde kans op infectie.) • Kolonisatie meatus met darmflora met name bij de vrouw. • Afwijkingen aan het urogenitale systeem : letsel van de urethra, bloeding van de urethra. • Ondeskundige katheterisatie. Behandelingsgebonden • Urineweginfectie door niet steriel inbrengen en of verzorgen van de katheter. • Blaaskrampen. • Gestoorde nierfunctie ten gevolg van een opstijgende urineweginfectie. Opmerkingen • Het is belangrijk dat de patiënt voldoende vocht drinkt. Gerelateerde documenten • Katheter – katheter verblijfskatheter inbrengen – Verpleegkundig Werkboek deel 1 locatie Sophia. • Protocol – Blaaskatheterisatie, verblijfskatheter locatie Weezenlanden. Trefwoorden • Katheter. Bronnen • Richtlijn 12a en 51 van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP).

Retouro

In deze rubriek worden ingezonden brieven van lezers behandeld. Wilt u reageren op een Lekturo artikel, of heeft u vragen aan de redactie of aan collega’s? Stuur dan uw post naar het redactie adres: p/a M. Kappert Slingeland Ziekenhuis, afdeling Urologie Postbus 169 7000 AD Doetinchem e-mail: [email protected]

15

Naschrift: Prins Claus heeft inmiddels in augustus/september een paar weken in het AMC in Amsterdam gelegen ivm. verslechterde nierfunctie. Vlak voor zijn verjaardag, op 6 september, is de prins ontslagen. Op Paleis Noordeinde is de prins verder hersteld. Inmiddels is het herstel zodanig, dat hij af en toe weer in de openbaarheid treedt. Wij zijn uiteraard blij dat het de prins naar omstandigheden weer goed gaat. De redactie van Lekturo wenst de prins alle gezondheid toe.

16

17

Urologie wijzer (uit de bladen)

In deze rubriek vermelden we artikelen m.b.t. de urologie uit diverse vakbladen. We geven geen samenvatting, maar verwijzen je naar het betreffende vakblad met vermelding van het artikel voor de volledige tekst en informatie.

Ontvangen van de Gezondheidsraad: Het advies ‘Urine Incontinentie’ van de Gezondheidsraad, zoals aangeboden aan de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Dit advies is gemaakt in het kader van de doelmatigheidsanalyse van medische verrichtingen en is aan de betreffende minister aangeboden. Het advies is opgesteld door een commissie bestaande uit de werkgroep Urine-incontinentie en de Kerncommissie Medical Technology Assesment en beoordeeld door de Beraadsgroep Geneeskunde. De commissie wijst erop dat, met name bij relatief jongere patiënten zonder bijkomende kwalen, urine incontinentie vaak goed te behandelen is. Het is van belang dat hierover adequate voorlichting wordt gegeven en dat huisartsen de richtlijn van het Nederlands Huisartsen Genootschap volgen. Bij oudere patiënten die ook te kampen hebben met andere gebreken, kan behandeling in veel gevallen de kwaliteit van leven verbeteren. Als praktische suggesties voor het vergroten van de mogelijkheid om op tijd een toilet te bereiken, pleit de commissie voor meer openbare toiletten, vooral voor vrouwen. 18

Bekkenbodemproblemen Voor mensen met bekkenbodemklachten, waaronder incontinentie en seksuele disfunctie is er een nieuw adres waartoe zij zich kunnen wenden: de Stichting voor Bekkenbodem Patiënten (SBP). De stichting is in het voorjaar 2001 van start gegaan en wil mensen helpen met pijn in bekken of onderbuik of bij problemen met plassen, de ontlasting, seksuele problemen of prostaatproblemen. Veel van deze patiënten schamen zich om over deze vorm van ongerief met hun huisarts te praten en hier wil de SBP de helpende hand bieden door klachten bespreekbaar te maken. Tevens organiseert de SPB lotgenotencontact. De SBP is een initiatief van de Pelvic Floor Netherlands (PFN) een organisatie waarin behandelaars van mensen met bekkenbodemklachten vertegenwoordigd zijn. Het gaat om professionele behandelaars zoals urologen, gynaecologen, en bekkenbodem fysiotherapeuten. PFN bestaat 6 jaar en richt zich op diagnostiek en behandeling van patiënten met een bekkenbodemprobleem. De SBP

is een onafhankelijke stichting die het moet hebben van donateurs. Bij de SPB zijn patiëntenfolders verkrijgbaar over problemen in de bekkenbodem. Meer informatie via internet: www.bekkenbodem.net of telefonisch via de informatielijn 0900-1111999 (95c/min).

De ICP (Interstitiële Cystitis Patiëntenvereniging) Wij ontvingen de presentatie van Sharon Barker tijdens het congres van de IC Support Group (ICSG), gehouden in oktober 2001 in congrescentrum Engels te Rotterdam. Sharon Baker is een continentie adviseur in het Tankerton Hospital in Whistable, North Kent (UK). Zij vertelt het relaas hoe zij in aanraking kwam met interstitiële cystitis en haar kennis hierover uitbreidde. Zij kreeg een patiënt verwezen die meer informatie wilde. Tot haar schrik wist ze er weinig van, waarop ze informatie is gaan vergaren. Daarnaast dacht ze dat het een goed idee was om een lotgenotengroep op te starten in haar regio. Dit is uitgegroeid tot een behoorlijke club. Indien patiënten (en

hulpverleners) informatie willen: ICSG, 79 High Street, Stony Stratford, Buckinghamshire MK 11 1AH. De Nederlandse vereniging voor IC-patienten, ICP, is bereikbaar via: [email protected] Het volgende jaarcongres IC-patiënten wordt gehouden op 10 november 2001, dit is tevens hun lustrumviering!

Roken en blaaskanker Uit De Gelderlander (regionaal dagblad) Het roken van sigaretten is de belangrijkste oorzaak van blaaskanker. Het aantal jaren dat men rookt is daarbij van veel grotere invloed dan het aantal sigaretten. Dit blijkt uit een grootscheepse studie van de universiteit Maastricht en TNO Zeist, waarbij 120.000 Nederlanders vijf jaar lang zijn gevolgd. Drs. M. Zeegers promoveerde op dit onderzoek dat tot de grootste ter wereld behoort. Het toont aan dat rokers van sigaretten drie keer zoveel kans op blaaskanker hebben als niet rokers. Mensen die gestopt zijn met roken lopen nog altijd twee keer zoveel risico.

18

Preventie UWI Het dagelijks drinken van 50 milliliter cranberrysap zorgt dat urineweginfecties minder vaak terugkomen. Drankjes met de bacterie lactobacillus helpen daarentegen niet. Dit schrijft T.Kontiokari (universiteit Oulu) in het British Medical Journal op grond van een onderzoek bij 150 vrouwen die regelmatig last hadden van urineweginfecties. Na een jaar hadden de vrouwen die cranberrysap dronken 20% minder vaak een infectie dan de vrouwen die geen sap dronken.

Bekkenbodemdisfunctie Begeleiding van patiënten met bekkenbodemdisfunctie, door E.S. Versprille-Fischer, is in een tweede herziene druk verschenen. Dit boek beschrijft een effectieve oefentherapeutische aanpak van bekkenbodemproblematiek. De auteur gaat ervan uit dat problemen in het bekkenbodemgebied doorgaans ontstaan door een onjuist gebruik van de lichaamsfuncties of door problemen in het immuunsysteem. Deze problemen zijn grotendeels te bestrijden met een goede begeleiding en door het geven van voorlichting en adviezen voor een gezonde leefwijze, een betere houding en meer bewegen. Het werk is door de praktijkgerichte opzet, de heldere lay-out en de talloze illustraties een zeer toegankelijk naslagwerk voor de praktijk en als leerboek. ISBN 90 352 2390 X / Elsevier Gezondheidszorg

Katheterprobleem en wat nu? Dit is een compact boekje betreffende katheterverzorging. Het boekje is gemaakt met de intentie om de kwaliteit van zorg voor de patiënt met een transurethrale of suprapubische katheter te verhogen. Het boekje is gemaakt door enthousiaste verpleegkundigen van polikliniek urologie van het Gemini Ziekenhuis in Den Helder, om (leerling)verpleegkundigen en verzorgenden in een vroeg stadium attent te maken op deze problematiek, zodat de zorg en aandacht voor de patiënt met een katheter geoptimaliseerd kunnen worden. Verpleegkundigen op een urologische afdeling bouwen een ruime ervaring op met het omgaan met katheters. Voor hen voorziet dit boekwerkje in een praktisch gerubriceerd overzicht. Ook verpleegkundigen van andere afdelingen en leerlingverpleegkundigen met minder ervaring met verblijfskatheters, worden wel eens geconfronteerd met een katheter probleem. Om op dat moment adequaat te observeren en handelen, voorziet dit boekje in een duidelijke behoefte. De boekjes kosten fl. 10,00 per stuk (incl. verzendkosten) en zijn te bestellen bij: Stichting Gemini Ziekenhuis, t.a.v. polikliniek Urologie Antwoordnummer 405 1780 WB Den Helder.

De VNIV zond ons de Incourant, hun nieuwsbrief. In Incourant no. 19 onder andere de volgende artikelen:

Overactieve blaas. Fysiotherapie? Een verslag van het promotie onderzoek van dr. L.C.M. Berghmans. In dit artikel wordt uitgelegd wat de effectiviteit van de verschillende gangbare fysiotherapeutische behandelvormen bij vrouwen met een overactieve blaas is. Het onderzoek wordt toegelicht, evenals de verschillende behandelmethoden en de onderzoeksresultaten.

op de oudere leeftijd dat gesteld kan worden dat ‘iedere man, als hij tijd van leven heeft, ooit prostaatkanker zal krijgen’. Er zijn dus nogal wat urologische ziektebeelden die belangrijk worden bij het vorderen van de leeftijd. Daarom mag verwacht worden dat een vergrijzende bevolking in toenemende mate een beroep zal doen op urologische zorg. Kennis van fysiologie, patho-fysiologie en (multidisciplinaire) behandelingsmogelijkheden worden nader uitgelegd.

Urine-incontinentie bij ouderen, door dr. B.L.H. Bemelmans. Wat zullen de gevolgen zijn van de vergrijzing voor de urologie? Schattingen geven aan dat een kwart van alle mannen en meer dan de helft van alle vrouwen boven de 60 jaar problemen heeft met het plassen of het ophouden van de urine. Voor ouderen die in een verzorgingshuis leven zijn deze percentages nog veel hoger. Oudere vrouwen kampen met name met UWI, urine incontinentie en huidproblemen tgv urineverlies. Plasproblemen bij mannen variëren van vaak plassen, ‘s nachts plassen, slappe straal, nadruppelen tot onvolledig leegplassen, urineretentie en nierfunctiestoornissen. Verder is prostaatkanker momenteel de belangrijkste doodsoorzaak door carcinomen bij mannen boven de 70 jaar. Prostaatkanker is een zo frequent voorkomende ziekte 19

Verpleegkunde Nieuws Nr. 9 en 19; De AVVV-bijlage Zoals te lezen in de notulen van de ledenvergadering van Uroned, buigt het bestuur zich over de vraag om wel of geen lid te worden van de AVVV. In de bijlage van het Verpleegkunde Nieuws kun je alvast een aantal speerpunten van de AVVV lezen.

Nr. 10; Blaastraining bij urine incontinentie, effectieve therapie of ritueel? Met blaastraining wordt in dit artikel bedoeld het afklemmen van de katheter om de patiënt weer het gevoel van een volle blaas terug te geven of te leren (reservoirfunctie van de blaas). Onduidelijkheid over de effectiviteit van deze blaastraining blijft ook op het eind van dit artikel bestaan. Wel wordt gepleit voor evaluatie van de therapie op de afdelingen waar het nog wordt toegepast.

Urobel (onze zusterorganisatie in België) zond ons hun Urobelmagazine. In jaargang 5. Nr.2 o.a. de volgende artikelen:

Gelezen in de Donorkrant, een uitgave van Bloedbank Geldersche Rivieren, het volgende opmerkelijke bericht:

Prostaatcarcinoom en Preventie,

"Ik wil wel maar ik mag niet"

door prof. Dr. J.J. Wijndale, dr. L. Hoekx en prof. Dr. W.A. de Sy. Dit artikel is een samenvatting van het symposium ‘Prostaat en voeding’ Antwerpen, september 2000. In dit artikel worden wijzigingen in het voedingspatroon gestimuleerd om prostaatcarcinomen te voorkomen. Vooral de tomaat in de voeding komt er erg goed uit.

Preventie van urineweginfecties Het vóórkomen van UWI’s bij de aanwezigheid van en verblijfskatheter alsmede de voorzorgsmaatregelen om een UWI te voorkómen.

Neurologie en incontinentie bij kinderen,

Redenen voor uitstel van bloeddonatie, onvoldoende bekend. "Het blijft een vervelende ervaring: naar de bloedbank gaan om bloed te geven en onverrichter zake worden weggestuurd. Een van de redenen om (tijdelijk) te worden afgekeurd is een kijkoperatie. Voorbeelden van ingrepen die sinds jaar en dag via kijkoperatie, in vaktermen scopie genaamd, worden verricht zijn er te over. Een scopie kan echter ook via een natuurlijke opening van het lichaam worden uitgevoerd. Het bekendst zijn de onderzoeken van maag en darmen, scopieën door KNO-artsen, longartsen en urologen. Voor alle scopieën, al of niet operatief uitgevoerd geldt een uitsluitingstermijn van 12 maanden."

door dr. De Ridder, UZ te Leuven.

Nr. 18; Themanummer Stoma en Incontinentie De volgende artikelen komen aan bod: • Incontinentie nooit zomaar accepteren, wat zijn de behandelingsmogelijkheden • Stomamaterialen • Stomaverpleegkundige werkt transmuraal • Hyperkeratose bij stomadrager • Voeding bij ileostoma

20

Lezing op het 14e congres van de EAU te Stockholm, 1999. Nieuwe behandelingsmethoden, zoals medicamenteus, operatief, neuromodulatie en –stimulatie, werpen nieuw licht op de neuro-urologie en incontinentie.

Incontinentie bij bejaarden, door Bart Dereyne, verpleegkundige UZ Gent. Een verslag van het congres in november 2000 te Parijs over incontinentie bij bejaarden. Het artikel benadrukt de veelzijdige aanpak.

Dit was de redactie van Lekturo niet bekend en ook bij navraag aan collega’s bleek niemand op de hoogte. Ook het bestuur van Uroned had er niets over gehoord! Een telefoontje naar de bloedbank dan maar om te vragen of het klopt en naar het waarom. De bloedbank zelf blijkt ook helemaal niet gelukkig met deze maatregel, temeer omdat de scopie zo’n gebruikelijk onderzoek is geworden en vaak wordt toegepast. Echter in Engeland zijn een handjevol mensen na bloedtransfusie besmet gebleken met hepatitis B. Dit was terug te voeren naar

donoren die een scopie hadden ondergaan met ondeugdelijk gereinigde scopen. Die scopen konden niet in de autoclaaf, maar waren handmatig gereinigd. Hieruit is de conclusie getrokken dat een scopie een risico is voor het oplopen van virale besmetting. De European Council for Bloodtransfusion heeft de Europese regelgeving hierop aangepast. In Nederland was tot dusverre geen enkel besmettingsgeval voorgekomen en men wil beginnen om de Nederlandse regelgeving afwijkend van de Europese te maken. Tot op heden is men daar nog niet in geslaagd en gaat men mee in de Europese regelgeving. Omdat slijmvliescontact een klein, minuscuul risico op besmetting geeft, worden patiënten die een scopie hebben ondergaan voor 12 maand afgekeurd. Dit alles zou betekenen dat ook de patiënt na een cystoscopie is uitgesloten van bloeddonatie. Wie heeft hier al reactie van patiënten op gehad of heeft het zelf ondervonden? Wie is via officiële weg op de hoogte en kan meer informatie geven? Meld het ons even!

Symposium wijzer

Hier vind je vermelding van enkele ‘zuster’verenigingen met programma’s voor dit jaar zoals symposia, bijeenkomsten en adressen voor meer informatie.

Uroned; de Nederlandse Vereniging voor Urologie Verpleegkundigen Najaarssymposium: 30 november 2001 in UMC Utrecht Voorjaarssymposium: 26 april 2002 in Erasmus Congrescentrum te Rotterdam

VNIV, Vereniging Nederlandse Incontinentie Verpleegkundigen 15 november 2001, jubileum symposium in de Blokhoeve te Nieuwegein. Naast het reguliere programma worden er activiteiten georganiseerd in het kader van het 10-jarig bestaan van de VNIV.

EAUN, European Association of Urology Nurses

Nursing

Cure & Care development

Internet suggesties:

Tijdschrift Nursing organiseert weer een vakbeurs, dit keer onder een nieuwe naam: De Nursing Dagen. De dagen vinden plaats op 11, 12 en 13 december 2001 in hal 10 van de Jaarbeurs in Utrecht. Voor meer informatie kunt u bellen met Nicole van Leeuwen: 0205159292 of kijken op de website: www.nursingdagen.nl

wil de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van behandelingsstrategieën binnen de (geestelijke) gezondheidszorg onder de aandacht brengen van de beroepsbeoefenaren. Om dit doel te bereiken organiseert CCd symposia, workshops en opleidingen. Op 22 november 2001 organiseert CCd een symposium ‘Behandelingsstrategieën bij seksuele disfuncties’. Cure & Care publishers is de wetenschappelijke uitgeverij en Cure & Care books is de wetenschappelijke boekhandel. C&Cp geeft in november 2001 een boek uit onder dezelfde naam als het symposium. Meer informatie over Cure & Care is te verkrijgen via het secretariaat van C&C. Tel. 030 - 6912650

14-15 november 2001: 22 journées de l’infirmière en urologie, Parijs. meer info [email protected] 6-8 november 2001: British association of urological nurses conference. meer info: [email protected]

De NVU, Nederlandse Vereniging voor Urologie, heeft haar website vernieuwd. Er is nu veel meer informatie op te vinden: www.nvu.nl loodst je naar de site van de NVU binnen urolog.

VVSN, Vereniging Verpleegkundigen Stomazorg Nederland heeft een nieuwe website: www.vvsn.com

23 febr – 26 februari 2002 wordt de 3e meeting georganiseerd, in Birmingham (UK) Meer informatie via de website: [email protected]

21

Incontinentie Wondverzorging

CuriCat gecoate afnamecatheter

Het onderscheid: voelbaar beter

Hoteldienst Verpleging Chirurgie Anesthesie/IC

Van operatietafel tot thuiszorg: Medeco richt zich op de gehele gezondheidszorg, met producten die zijn aangepast aan elke specifieke situatie,

van 09.00 uur tot 16.30 uur bellen met de Helpdesk.

praktijkgerichte productadviezen en een De ene, ideale catheter bestaat natuurlijk niet. Uit ervaring weet u immers sluitende logistiek. De kennis en ervaring die opgebouwd zijn in de zes specialismen

dat elke gebruiker een persoonlijke kijk heeft op zaken als gebruiksgemak en comfort. Een praktisch advies aan gebruikers is dan ook om zelf uit te proberen welke gecoate afnamecatheter het beste bevalt. Dit advies is op de

worden ten dienste gesteld aan de

Curion CuriCat zeker van toepassing, aangezien deze heel wat te bieden heeft. Dankzij de vernieuwde coating is de CuriCat niet alleen langer te

gezondheidszorg door opleidingen en

gebruiken tijdens de catheterisatie, maar voelt hij ook prettiger aan.

trainingen die worden verzorgd binnen het Medeco College.

Medeco B.V.,

Het woord is aan de gebruikers: gratis startset De CuriCat is door Medeco met zorg ontwikkeld. Uit uitgebreide tests blijkt dat gebruikers er positief over zijn. Maar het gaat erom dat de gebruikers die u ontmoet, ook tevreden zijn. Wat zij van de CuriCat vinden, kunt u snel ontdekken. Door voor hen een gratis startset aan te vragen bij onze Helpdesk: 0800 - 022 82 33.

De CuriCat gecoate afnamecatheters zijn leverbaar in een vrouwen-, Nelaton- en Tiemann-uitvoering. Praktische voordelen ● hanteerbaarheid, door geribbelde connector ● gemak bij het inbrengen, door verstevigd materiaal ● schoner werken, door ongecoat gedeelte vóór de connector en handige plakstrip voor het ophangen van verpakking ● duidelijke gebruiksaanwijzing

Postbus 1555, 3260 BB Oud Beijerland Telefoon algemeen: 0186 63 44 00 Telefax algemeen: 0186 61 68 93 E-mail: [email protected] www.medeco.nl

22

Helpdesk: 0800 - 022 82 33 (gratis) Medeco geeft praktijkgerichte productadviezen via productspecialisten en verpleegkundigen. Voor informatie, een afspraak of overleg op het gebied van incontinentie kunt u elke werkdag

Sponsoren van Uroned zijn: (in alfabetische volgorde)

Abbott b.v. Astra Tech Astra Zeneca Bard Benelux n.v. Bosman Byk Coloplast b.v. Hollister b.v. Karl Storz Medeco MMS Pfizer b.v.

In elke Lekturo is advertentieruimte gereserveerd voor de sponsoren. Zij kunnen contact opnemen met:

M. Britstra, penningmeester Polikliniek urologie Isala klinieken loc. Sophia Dokter van Heesweg 2 8025 AB Zwolle tel. 038 – 4247020

Kopij voor de volgende Lekturo uiterlijk aanleveren op 15 maart 2002 23

www.uroned.nl