NOORDNIEUWS. Vlammend Noord-Nederland Het noorden als energiepoort MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4 > 2008

NOORDNIEUWS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4 > 2008

Vlammend Noord-Nederland Het noorden als energiepoort > Regiospecifiek Pakket: Nog geen centimeter infrastructuur aangelegd > “Het JSF-programma is nu al een groot succes voor Nederland” > Baanverlenging Eelde: Knarsende raderen van staat > Ondernemersgala 2008: van Bach tot Bling

Transparant pensioenadvies voor DGA én collectief !

Werkgeversdesk Rabobank Stad en Midden Groningen Dé pensioenspecialist. Het is tijd voor de Rabobank.

Griffeweg 80 9723 DR Groningen Telefoon (050) 586 86 79 [email protected]

Inhoud NoordNieuws 4 > 2008

1

2

4

14

20

24

28

Opinie

2 14

Regiospecifiek Pakket: Nog geen centimeter infrastructuur aangelegd De Waddenzee moet een polder worden

Actualiteit

4 10 16

JSF: langdurig werk voor Stork Fokker AESP Proces Baanverlenging Eelde onnodig lang Domesta investeert in eigen Coevordense ‘Vogelaar-wijk’

Vereniging

20

Ondernemersgala 2008: van Bach tot Bling

Praktijk

8 12 13 19 40

Arbeidsverhoudingen temidden van megatrends DGA, let op bij echtscheiding Student + Bedrijf = Kans Deloitte legt verbinding Groningen-Riga 1% tegen armoede

Vlammend Noord-Nederland

22 24 27 28 30 32

Zwalkend rijksbeleid smoort concrete energie-initiatieven Nuon Magnum, energiecentrale met een naam Energiemanagement op bedrijventerreinen Grontmij: van energiebesparing tot energiecentrale Energy Delta Institute: internationale kennispijler Gevolgen van Global Warming voor het bedrijfsleven

Vaste rubrieken

7 9 36 37 38 39

Bedrijfsnieuws Column Actualiteiten VNO-NCW Noord in actie Personalia Welkom nieuwe leden

2

NoordNieuws september 2008

Hans Haerkens [email protected]

Foto: Dirk Hol

14 aanbevelingen voor aanpak Regiospecifiek Pakket Nog geen centimeter infrastructuur aangelegd Op 28 november 2007 viel voorlopig het doek voor de Zuiderzeelijn. Hiervoor in de plaats komt een stevig bedrag beschikbaar gericht op structuurversterking, meer werk en verbetering van de bereikbaarheid. VNO-NCW Noord waarschuwt voor te groot optimisme.

Het Regiospecifiek pakket (RSP) dient als compensatie voor het afblazen van de aanleg van de Zuiderzeelijn. Door politiek Noord-Nederland en Flevoland wordt het afschieten van de Zuiderzeelijn door het kabinet – gesteund door de coalitiepartijen – ten zeerste betreurd. Op basis van onderzoeken concludeerde het kabinet op 16 november 2007 dat een Zuiderzeelijn in de vorm van een Hogesnelheidstrein (HST) niet verantwoord te exploiteren is binnen het beschikbare overheidsbudget. Bovendien werd het ruimtelijk-economisch structurerend rendement van een HST relatief beperkt beschouwd en in elk geval onvoldoende om een rijksinvestering van bijna € 3 miljard te rechtvaardigen. Daarom koos het kabinet voor een alternatief samenhangend pakket (regiospecifiek pakket), waarvan infrastructurele maatregelen een substantieel deel uitmaken. Het RSP is dus de uitwerking van het kabinetsbesluit om een streep te zetten door de Zuiderzeelijn. Het planproces voor de Zuiderzeelijn, dat in 2000 is gestart met een verkenning, wordt gestopt. Er komt geen vervolg in de vorm van een planstudie. In plaats daarvan wordt gestart met regiospecifieke oplossingen voor de gewenste structuurversterking van het noordelijk landsdeel. Het pakket bestaat uit drie onderdelen: een regionaal bereikbaarheidspakket, een ruimtelijk-economisch programma en een regionaal mobiliteitsfonds. Hiervoor komt € 2.83 miljard beschikbaar, waarvan € 2.16 miljard rijksbijdrage is (inclusief 160 miljoen motie Koopmans)

en € 0.67 miljard wordt bijgedragen door de regio.

Ruimtelijk-economisch pakket In het ruimtelijk-economisch programma (REP) is ruimte voor projecten gericht op economische ontwikkeling en het creëren van banen. Dit pakket bestaat uit 12 programmalijnen: energie, watertechnolgie, sensortechnologie, lifesciences, agribusiness, chemie, toerisme, metaal en scheepsbouw, algemeen mkb-beleid, arbeidspotentieel, vestigingslocaties en woon- en leefklimaat. Het REP-budget omvat € 600 miljoen bestaande uit de volgende bijdragen: rijk € 300 miljoen, kennisinstellingen/markt € 200 miljoen en decentrale overheden € 100 miljoen. Hierbij ligt de besluitvorming eenderde gedeeld met ministerie van Economische Zaken en voor voor tweederde in de regio. Er wordt ruimte geboden om projecten met uitstraling snel uit te voeren.

Twijfels VNO-NCW Noord is van mening dat er gerechtvaardigde twijfels bestaan over het RSP en de respectievelijke versterking van de ruimtelijk-economische structuur Gemist: • integraliteit: er is onvoldoende sprake van een samenhangend pakket • afstemming met marktpartijen • ruim € 1 mld euro: oorspronkelijk zou een injectie gedaan worden van 3.75 miljard euro in de ruimtelijk-economische structuur. Dit is geslonken tot € 2.67 miljard. • uitwerking van werkgelegenheidsef-

fecten van enkele duizenden arbeidsplaatsen; de bewijslast hiervoor ligt bij het rijk • onderbouwing van de stelling dat het RSP tot grotere ruimtelijk-economische effecten leidt dan de strategische investering van een HST verbinding • aandacht voor PPS, multiplier effecten en (gebrek aan) bestuurskracht lagere overheden • de onderbouwing van de bijdrage van de kennisinstellingen + markt Risico’s: • Er zit spanning tussen provinciale differentiatie en noordelijke integratie • de vraag laat zich stellen of het RSP in de praktijk additioneel is ten opzichte van regulier beleid. Ervaringen uit het verleden bieden geen garantie voor de toekomst. Pas toen de Zuiderzeelijn definitief uit beeld was, kwam via het RSP-pakket duidelijkheid over de financiering van de zuidelijke ringweg Groningen. Genoemde weg kwalificeerde zich met een positieve maatschappelijke kosten baten analyse van ruim € 100 miljoen sowieso met stip voor snelle uitvoering. Hoezo additioneel? Kritiek: • het tempo van uitvoering van de projecten ligt laag. Over de eerste 4 jaar wordt slechts 8% van de rijksbijdrage besteed. In de resterende 9 jaar (70% van het tijdsvak) 92% van beschikbare geld. • het ruimtelijk economisch programma (REP) bedraagt € 400 miljoen verdeeld

opinie

3

over 12 programmalijnen. Dat betekent € 34 miljoen per programmalijn, verdeeld over 13 jaar. Dat is minder dan € 3 miljoen per jaar per programmalijn. • De planstudie Zuiderzeelijn eindigt na 10 jaar van de politieke agenda; Een planstudie voor de Zuidelijke ringweg, bereikbaarheid Leeuwarden, Assen is niet nodig. Dit heeft de schijn van ambtelijke willekeur. • De vraag of een verantwoorde exploitatie mogelijk is wordt niet gesteld op het tracé Heerenveen – Groningen. Naar verwachting zal de NS het tracé niet exploiteren zonder subsidie. Gewenste subsidie zal niet gegeven worden door het Rijk. Dit resulteert in een hoog afbreukrisico voor de hoogste financiële oormerking van het bereikbaarheidsagenda. Dit leidt tot een hoog ‘wie dan leeft, dan zorgt – gehalte’. De huidige generatie van politieke bestuurders is dan niet meer aanspreekbaar. • Financiële risico’s liggen eenzijdig bij de regio: onvoorziene gebeurtenissen zijn voor rekening van de regio: Er is een verschil tussen blanco cheque en

moraliteit van het rijk. De rijksbijdrage aan het RSP wordt in geen geval verhoogd, ook niet wanneer de waarde van de aandelen onverhoopt dramatisch zou afwijken. • De verhouding in bijdrage tussen rijkregio is nog steeds zonder precedent. De regio zelf draagt 27% van het totale bedrag bij. Anders geformuleerd: de bijdrage van de regio is 37% van de rijksbijdrage.

14 punten plan VNO-NCW Noord doet daarom de volgende aanbevelingen: • Implementatie adviezen commissie Ruding • Implementatie adviezen commissie Elverding • Krachtige regie: centrale regisseur • Organiseer een kennispool/expertisecentrum • Bewaak de samenhang • Verkenning duidelijker markeren, politieke besluitvorming borgen • Coördineer timing van op te pakken infrastructuurprojecten (topprioriteit voor de zuidelijke ringweg Groningen) • Bouw continue afstemming en reflectie

met bedrijfsleven in • Voorkom onnodige drempels bij aanbesteding (maximale benutting van regionale capaciteit) • Doe de uitvraag aan de markt zo veel mogelijk geïntegreerd • Aandacht voor vereiste professionaliteit bij bewaking projectvoorstellen en mobiliseren van voldoende vakkundigheid bij uitvoering. • Alles op haren en snaren zetten: snel aan de slag te gaan • Inzet op gebiedsontwikkeling, innovatief aanbesteden + geïntegreerde contracten • Marktpartijen moeten leidend zijn bij de invulling van het ruimtelijk-economisch pakket, gefaciliteerd door alerte overheden.<

4


Daan Bultje [email protected]

Foto: Stork Fokker AESP

JSF: langdurig werk voor Stork Fokker AESP Erick Vink (Stork): ‘Het JSF-programma is nu al een groot succes voor Nederland’

De Nederlandse deelname aan het JSFprogramma staat volop in de belangstelling. NoordNieuws sprak met Erick Vink, Executive Vice-President JSF Stork Aerospace, over de deelname aan het prestigieuze project en de effecten op de regio Noord. Stork Fokker AESP uit Hoogeveen is één van meer dan 80 Nederlandse bedrijven die nauw betrokken is bij het JSF-programma en sinds 2002 voor miljoenen dollars aan orders binnen haalde. De F-35 Lightning II – voorheen bekend als Joint Strike Fighter – is een ‘multirole’ vliegtuig, ontworpen om alle missies van deze tijd aan te kunnen, van ‘peace keeping’ tot landsverdediging. Het gevechtsvliegtuig gaat mogelijk de F-16 vervangen, het jachtvliegtuig dat het eind van zijn technische levensduur zal bereiken. Om tijdig over een vervanger te beschikken werd eind jaren ‘90 het project Vervanging-F-16 gestart. Na een studie waaruit de JSF als ‘beste toestel voor de beste prijs’ naar voren kwam, besloot Nederland in 2002 samen met acht partnerlanden deel te nemen aan de ontwikkelingsfase van het

toestel. In totaal investeerde de overheid 800 miljoen dollar. De Nederlandse vliegtuigindustrie heeft zich garant gesteld dat meedoen aan de ontwikkeling van het programma niet méér zou gaan kosten dan ‘kopen van de plank’. Dit om te voorkomen dat de Nederlandse belastingbetaler nadeel zou ondervinden van de deelname. De F-35 telt meer dan 20 deuren en luiken, waaraan zeer hoge eisen worden gesteld. Zo moeten zij tijdens de vlucht bij hoge snelheden en onder extreem warme of koude omstandigheden kunnen worden geopend en gesloten, waarbij de stealth eigenschappen zeer hoge eisen aan deze componenten stellen en dat gedurende tientallen jaren. Stork is verantwoordelijk voor de ontwikkeling en productie van deze ‘In-Flight Opening Doors’. Deze onderdelen worden gemaakt uit composiet en titanium. Andere onderdelen die in Hoogeveen worden ontwikkeld zijn structuurdelen voor de motoren en de beweegbare delen van de vleugels. Volgens Erick Vink, Executive Vice-President JSF Stork Aerospace, verloopt de technische en operationele ontwikkeling van de F-35 ‘voorspoedig’ en is de deelname aan het JSF programma nu al een groot succes voor Stork Fokker AESP én de regio Noord.

5

centage kunnen wij immers niet meer winstgevend werken. Dat is niet alleen voor ons een bezwaar. Ook onze Amerikaanse opdrachtgevers kunnen daar niet mee uit de voeten: zij besteden geen opdrachten uit aan bedrijven die verlies maken op hun opdrachten, vanwege de potentiële, financiële risico’s die de bedrijven dan lopen.´

Wat klopt er niet aan het afdrachtpercentage?

Erick Vink ‘Het JSF programma is een krachtige innovatiemotor; een intensief en veelzijdig project dat het bedrijfsleven volop kansen biedt om nieuwe technologieën te ontwikkelen en te introduceren. De orders bieden ons de mogelijkheid onze samenwerking met het midden- en kleinbedrijf verder uit te breiden en te versterken. Ook krijgen zij de kans om met opleidingen trainingsprogramma’s mee te doen. Op dit moment werken we in de regio Noord al samen met tientallen bedrijven.’

actueel

Wat betekent deelname aan de productiefase voor Noord-Nederland? ‘Als de Nederlandse overheid besluit tot aanschaf van het toestel, kan de Nederlandse industrie zich in de productie- en onderhoudsfasen verheugen op omvangrijke opdrachten die kunnen oplopen tot wel 10 miljard dollar. Daarvan komt een aanzienlijk deel in Noord-Nederland terecht. Naar verwachting ontstaat er structureel, hoogwaardig werk voor honderden mensen, voor de komende 40 tot 50 jaar. Mogelijk openen we zelfs een nieuwe fabriek in het Noorden.’

´De staat heeft in 2002 zeer conservatieve inschattingen gemaakt. Het JSF-project is een enorm succes voor Nederland, ook financieel. Er is sprake van een fors overschot in de ontwikkelingsfinanciering, oplopend tot honderden miljoenen. Dat komt door allerlei besparingen, kortingen en belastingvoordelen als gevolg van de Nederlandse deelname. Denk bijvoorbeeld aan de belastinginkomsten als gevolg van extra werkgelegenheid die is ontstaan. Wij hebben uitgerekend dat het voordeel kan oplopen tot een bedrag tussen de 1,5 en 2 miljard euro, afhankelijk van de beslissingen die nog worden genomen. Daarmee heeft de overheid haar investering ruimschoots terugverdiend en ontstaat er puur voordeel voor de belastingbetaler.´ De komende periode zullen industrie en overheid om de tafel gaan zitten om zoveel mogelijk informatie uit te wisselen over de financiering, om vervolgens in overleg te treden. Naar verwachting ontstaat er medio september meer duidelijkheid over ”de herijking van de business case”. Het besluit tot de daadwerkelijke aanschaf van de F-35 valt in 2009.<

(advertentie)

Het Afierisme* * Meer weten over het Afierisme? Vraag het boekje aan: afierisme@ afier.com

Wat zijn de gevolgen voor de economische positie van de regio? Éen versterking van de positie en reputatie van het bedrijfsleven op de (internationale) markt van de luchtvaartindustrie. Belangrijke, complexe onderdelen van het toestel zijn gerealiseerd dankzij know-how van Stork in Hoogeveen en met hulp van onze partners. En dat geeft weer toegang tot opdrachten uit andere sectoren. Denk bijvoorbeeld aan opdrachten voor de Airbus A380. Ook biedt het project een grote groep deelnemende MKB’ers de mogelijkheid om nieuwe kennis en internationaal ervaringen op te doen.´ Op dit moment staat de Nederlandse deelname en de financiering van het JSF-programma volop in de belangstelling. Op 1 juli kondigde het kabinet aan het afdrachtpercentage van de industrie te verhogen van 3,5% naar 10,3%. Daarop tekende de Nederlandse industrie officieel bezwaar aan, omdat er volgens hen sprake is van een fors overschot in de ontwikkelingsfinanciering: de schatkist houdt veel geld over aan de deelname, in vergelijking met ‘kopen van de plank’.

‘Hoe een accountantskantoor kan zijn’

‘Duidelijkheid doet wonderen’

De overheid en de industrie hebben onenigheid over de financiering van het project?

drs. Marc Oegema RA

´Je kunt gerust zeggen dat het programma zich in een moeilijke, zelfs kritieke fase bevindt. De verhoging van het percentage door de overheid vormt een serieuze bedreiging voor het succes van de Nederlandse deelname – met een dergelijk afdrachtper-

mensen voor cijfers

registeraccountant/vennoot

Afier 86x134 Oegema.indd 1

Handelsweg 16c Tynaarlo T (0592) 53 09 53

www.afier.com

03-07-2008 13:34:46

6


)FUJTOJFUFFO[BBNBBOEFUPQ NS4UFGBO.BL]BEWPDBUVVS]

1BUFSTXPMETFXFH 1PTUCVT #$(SPOJOHFO U F M F G P P O X X X Q M B T C P T T J O B E F O M

1MBT#PTTJOBEFIFFGUFFOHFSVTUTUFMMFOEFCPPETDIBQWPPS POEFSOFNFST CFTUVVSEFSTFONBOBHFSTVTUBBUFSOJFUBMMFFOWPPS &S[JKONFOTFOEJFHSBBHNFUVNFFEFOLFOCJKJOHSJKQFOEFCFTMJTTJOHFO PGJODPOºJDUTJUVBUJFT&SWBSFONFOTFO EJFVXEJMFNNB±TIFSLFOOFO FOPQMPTTJOHFOQBSBBUIFCCFO.FOTFOEJFVXJK[FOPQSJTJDP±T NBBS PPLPQLBOTFO.FOTFOEJFCPWFOEJFOOJFUWBOVX[JKEFXJKLFOBMTIFUFDIU TQBOOFOEXPSEU#JK1MBT#PTTJOBEFXFSLFOFSSVJNIPOEFSE.FOTFOBMT 4UFGBO.BL BEWPDBBU nnOWBOPO[FTQFDJBMJTUFO0OEFSOFNJOHTSFDIU 0PLPQEBUUFSSFJOTUBBUVFSEVTOJFUBMMFFOWPPS

7

>U nigarant heeft een volmachtovereenkomst gesloten met

> IDée ICT Opleidingsgroep heeft in Leeuwarden haar zesde

Hanze Assuradeuren B.V., het volmachtbedrijf van de Anker Groep uit Groningen. De volmacht geldt voor alle producten van Unigarant. Ook zal de schadeverzekeraar haar expertise op het gebied van internet beschikbaar stellen.

vestiging in Nederland geopend. In het Crystalic, een markant, glazen gebouw, zal de ICT opleider maatwerktrainingen, opleidingen en bedrijfstrainingen verzorgen. IDée ICT schoolt en traint jaarlijks ruim 11.000 cursisten een heeft in de Friese regio nu vijf medewerkers actief.

>D e Friesland Zorgverzekeraar gaat vanaf januari 2009 het verplicht eigen risico van €150,- inzetten voor verdere verbetering van de kwaliteit van de zorg. Ziekenhuizen in NoordNederland zijn uitgenodigd om met voorbeelden te komen van behandelingen of zorg waarin zij uitblinken. Wanneer hun zorg aantoonbaar kwalitatief beter is dan gemiddeld, tegen een redelijke prijs, hoeft de patiënt geen eigen risico van € 150,- te betalen als hij voor deze behandeling kiest.

>S tatement, communicatie adviesbureau in Groningen, heeft het initiatief genomen tot het ”sixtysecondstatements” HDfilmfestival. Het festival wil Noord-Nederlandse creatieven uitdagen om elkaar om de oren te slaan met video-statements van precies 60 seconden. Op 8 oktober 2008 vindt in filmtheater Images in Groningen de eerste editie plaats.

>D e Vries Scheepsbouw te Makkum heeft het contract onder>Y speert Advocaten te Groningen en Verwilligen de Wilde

tekend voor een nieuwe en grote refitopdracht. Het betreft de verlenging van een vijftig meter luxe jacht. Bovendien verwacht men in het najaar het casco van het volgende nieuwbouwjacht met een lengte van achtentachtig meter. Nooit eerder in het ruim honderdjarige bestaan van het koninklijke bedrijf werd een jacht van deze lengte gebouwd. De nieuwbouwportefeuille is gevuld tot 2013. Bij De Vries Scheepsbouw werken 165 medewerkers.

de Lange Advocaten zijn gefuseerd tot één groot NoordNederlands advocatenkantoor. Zij gaan samen onder de naam Yspeert VWL Advocaten NV. Vanuit de vestigingen Groningen en Drachten zullen bij de nieuwe organisatie 55 medewerkers werkzaam zijn, waarvan 28 advocaten.

>H et Drents Museum in Assen heeft met de tentoonstelling ‘Het Terracotta Leger van Xi’an’ een recordaantal bezoekers getrokken. De succesvolle expositie in het Drents Museum te Assen trok in zeven maanden tijd maar liefst 354.100 bezoekers. De tentoonstelling is onderdeel van de manifestatie ‘Go China! Assen-Groningen’, een samenwerking tussen het Drents Museum en het Groninger Museum met de Rabobank als presenting partner.

>V CD Professional Resources introduceert een nieuw concept: het Evolving Competence Centre Microsoft. VCD biedt professionals een arbeidscontract waarin gegarandeerd wordt dat één dag per week wordt besteed aan kennis- en productontwikkeling. De professionals krijgen tijd en middelen aangereikt om zich te ontwikkelen en de klant krijgt de garantie dat de ingehuurde professional beschikt over actuele kennis en ervaring heeft met productontwikkeling.

>N oordlease in Groningen start medio september met het oc-

Bedrijfsnieuws

casionconcept Autoborg. Langs de A7 in zuidoost Groningen verrijst een showroom van ruim 7000 m2 met een maandelijks wisselend aanbod van gebruikte auto’s voor de verkoop aan particulieren. Een groot deel van de 4000 aangeboden auto’s komen uit de leasevloot van Noordlease.

>E .ON Energy from Waste Delfzijl is nog in aanbouw maar heeft inmiddels de levering van de totale hoeveelheid stoom al gecontracteerd met bedrijven in industriegebied Oosterhorn: Akzo Nobel, Bio MCN, PPG, Zeolyst en Rohm and Haas. De energiebenuttinggraad van circa 70% is de hoogste in vergelijking met andere Nederlandse verbrandingsinstallaties. Conventionele kolencentrales bereiken een gemiddelde energiebenutting van max. 45% bij pure stroomopwekking.

>N oordelijke Hogeschool Leeuwarden (NHL) start vanuit de opleiding Communication & Multimedia Design twee gaming projecten: A Perfect World en G-Ameland. Bij A Perfect World werken 19 gerenommeerde bedrijven samen met een groep studenten en docenten van de opleiding. De bedrijven bieden opdrachten aan die te maken hebben met gaming. G-Ameland is een educatief en toeristisch festival waar (inter-) nationale studenten, ontwikkelaars en uitgevers de handen ineen slaan om binnen vijf dagen met dezelfde middelen een prototype gameproduct te ontwikkelen.

(advertentie)

>G roningen Seaports heeft een meerderheidsaandeel genomen in het Rail Service Centrum Groningen (RSCG) te Veendam door het belang uit te breiden van 40,5 procent naar 66 procent. Tevens neemt zij het management van de Ontwikkelingsmaatschappij van RSCG over. Hiertoe is besloten om een betere synergie te bewerkstelligen en daarmee de klanten van Groningen Seaports een betere container- en railvervoerfunctie kunnen bieden in de logistieke keten.

Martini Hotel Groningen Al sinds 1871 een gastvrij huis in hartje Stad. Slapen op steenworpafstand van de Martinitoren.

8


Hans van der Stijl [email protected].

Eigen verantwoordelijkheid! Arbeidsverhoudingen temidden van megatrends Vroeger waren de verhoudingen tussen werknemers en werkgevers duidelijk. De baas zei wat er moest gebeuren, de werknemer voerde uit. Maar de tijden veranderen. De eigen verantwoordelijkheid van werknemers weegt steeds zwaarder.

Al deze verschuivingen worden verklaarbaar als men kijkt naar de context van een aantal dominante ontwikkelingen in de maatschappij: digitalisering, vervagende grenzen, een meer pluriforme samenstelling van de beroepsbevolking, een groeiend gevoel van onzekerheid, het krijgen en nemen van meer eigen verantwoordelijkheid, het langer vitaal blijven van ouderen, de omwenteling van een verzorgende naar een participatieve samenleving. Deze zeven megatrends zorgen voor herschikking van verantwoordelijkheden tussen werkgevers en werknemers. Werknemers willen meer eigen verantwoordelijkheid dragen.

Employability De beweging naar meer eigen verantwoordelijkheid voor werknemers is kansrijk voor zowel werknemers als werkgevers. In dat verband zijn de ontwikkelingen rond employability van werknemers interessant. Toen dat begrip opkwam – in de jaren negentig – stond het vooral voor de opleidingsinvestering van de werkgever in de werknemer. Inmiddels ligt de verantwoordelijkheid van een werknemer voor zijn employability nadrukkelijk óók bij hem zelf. Dat betekent in feite dat we het concept baanzekerheid (werken bij één en dezelfde onderneming) verruilen voor het concept werkzekerheid (altijd aan het werk, maar niet per se bij dezelfde baas). Winst voor iedereen: bedrij-

ven winnen aan flexibiliteit, werknemers doorlopen uitdagender loopbanen. Wél vraagt de verschuiving van verantwoordelijkheden aan beide zijden een mentaliteitsverandering. Werknemers moeten zich ervan bewust zijn dat zij in toenemende mate worden aangesproken op hun eigen verantwoordelijkheden. Zij moeten zich verdiepen in de risico’s die zij lopen in de verschillende levensfasen en aan de hand daarvan bewuste keuzes maken. Ze moeten er minder dan voorheen op vertrouwen dat de werkgever wel zal bijspringen als het fout gaat. Aan de andere kant moeten werkgevers minder dan voorheen de klassieke verzorgingsrol op zich willen nemen. De verschuivingen en de keuzes in de verantwoordelijkheidsverdeling tussen werkgevers en werknemers dienen gericht te zijn op het bewerkstelligen van een zakelijker evenwicht. Kernbegrippen in dat verband zijn werknemers- en werkgeversbetrokkenheid, gezamenlijke verantwoordelijkheid en wederzijds vertrouwen. Dat vergt moed en zelfreflectie, maar levert uiteindelijk organisaties op die kunnen blijven meedoen in het wereldwijde krachtenveld.<

praktijk

De veranderende arbeidsverhoudingen kennen talloze voorbeelden. Zo komen in het arbeidsvoorwaardenoverleg steeds meer afspraken tot stand die ertoe leiden dat werknemers zelf initiatieven moeten en mogen nemen, bijvoorbeeld rond werktijden, inzetbaarheid, eigen ontwikkeling en beloningsbestanddelen. En in het kader van arbeidstijdmanagement worden afspraken gemaakt die aansluiten bij de dynamiek van het arbeidsproces en die tegelijkertijd rekening houden met door werknemers gewenste werktijden (afstemming werk en privé). De Nederlandse Spoorwegen en Heineken experimenteren met zelfroosteren, waarbij werknemers samen eigen roosters opstellen – uiteraard binnen door het bedrijf gestelde criteria. Veel CAO’s bevatten inmiddels individuele mogelijkheden om keuzes te maken tussen arbeidsvoorwaarden uitgedrukt in geld of vrije tijd. De zogeheten CAO à la carte die dat mogelijk maakt, bestaat al langer. Van recenter datum zijn de totalcash-benaderingen van ABN-AMRO en KPN. Werknemers mogen en moeten op basis van eigen inzichten, voorkeuren en persoonlijke omstandigheden keuzes maken in de arbeidsvoorwaarden.

Werkgeversvereniging AWVN verleent diensten rond onder meer arbeidsvoorwaarden (CAO’s), functiewaardering, arbeidsrecht, beloningssystemen, competentiemanagement en sociale innovatie. AWVN werkt nauw samen met VNO-NCW. Het hoofdkantoor is gevestigd in Den Haag; AWVN heeft vestigingen in Haarlem, Barendrecht, Apeldoorn, Roermond en Groningen. Meer informatie: www.awvn.nl of neem contact op met de AWVN-werkgeverslijn, 070 850 86 05.

Go Drenthe! Go China! was een doorslaand succes. In een tijd waarin de cultuursubsidies teruggeschroefd dreigen te worden en steeds meer worden geconcentreerd in de Randstad heeft het Drents Museum laten zien dat je met de juiste programmering jezelf op de kaart kunt zetten. Een trend die het Groninger Museum jaren geleden al heeft ingezet. Hoewel musea doorgaans moeite hebben om de exploitatie rond te krijgen en zich voor een groot deel afhankelijk weten van subsidies, is het goed om te zien dat de ondernemersgeest steeds meer een factor van belang wordt in deze wereld. Sterker nog, voor ondernemers valt hiervan soms nog iets te leren. Immers het succes van Go China! heeft van alles te maken met visie, kansen zien, risico inschatten en de nodige durf en daadkracht. Jarenlang hebben we musea en andere culturele voorzieningen gezien als belangrijke ingrediënt voor een goed woon- en leefklimaat. Maar inmiddels is de culturele sector meer. Ze zijn een belangrijke voorwaarde en drager voor de creatieve industrie. En de diverse culturele instellingen hebben een naam en faam die ver buiten de provinciegrenzen reiken. En met hun succes zijn ze een exponent en uitdrager van de lokale ondernemersmentaliteit met een grandeur die inmiddels gewoon begint te worden in Noord-Nederland. Een beeld waarmee de ondernemer in de regio zich maar al te graag wil vereenzelvigen.

(advertentie)

In dat licht bezien zou het aardig zijn als de regionale ondernemer zich meer zakelijk zou weten te verbinden met de culturele sector. Niet langer is liefdadigheid de drijfveer, maar draait het om zakelijke belangen. Het gaat erom de juiste kruisbestuiving tot stand te brengen. Dat de ondernemersgeest al deels is overgeslagen op de culturele sector heeft het voorbeeld van het Drents Museum laten zien. Het is nu zaak dat de ondernemers dat succes laten afstralen op hun eigen onderneming. Go Drenthe!

(advertentie)

alle keus van de wereld

Rottinghuis’ Aannemingsbedrijf bv, Groningen

www.rottinghuis.nl

shop-in-shop • 60 afdelingen • Koopmansplein Assen • sinds 1897

COLUMN

9

10


Jan-Willem Lobeek [email protected]

Foto: Google Earth

Knarsende raderen van staat Proces baanverlenging onnodig lang

Iedereen die enigszins betrokken is bij Groningen Airport Eelde zat in juni met samengeknepen billen. Na vele jaren van plannen maken en procederen zou er eindelijk een finaal oordeel geveld worden over de 700 meter baanverlenging. Het tromgeroffel eindigde in een anticlimax: een deel van het proces moest overnieuw. Het is in Nederland niet gebruikelijk de kwaliteit van gerechtelijke uitspraken ter discussie te stellen, maar zo langzamerhand rijst de vraag of de rechtsstaat in zijn huidige vorm nog wel houdbaar is. De kluwen van weten regelgeving zijn inmiddels zo ingewikkeld geworden dat door partijen ongewild altijd wel een los eindje over het hoofd gezien wordt. Dat heeft niets van doen met het maken van onzorgvuldige afwegingen.

De Raad van State is ooit opgericht om als adviesorgaan van de regering dienst te doen. Later is daar de taak van bestuursrechtspraak aan toegevoegd, om het handelen van overheden te kunnen toetsen aan vigerende weten regelgeving. Maar het zorgvuldigheidsbeginsel van de overheid staat inmiddels niet meer centraal. Talloze groeperingen die het niet eens zijn met een democratisch besluit, proberen via de Raad van State alsog hun gelijk te halen. De argumenten die aangedragen worden komen vaak niet voort uit het belang van de betreffende groepering, maar zijn eerder toevallig losse eindjes die geen wezenlijke bijdrage leveren aan de uitkomst van de afweging.

Gewonnen en verloren Dit speelt ook in het geval van Groningen Airport Eelde. De actiegroep VOLE

(Vereniging Omwonenden Luchthaven Eelde) voerde, naast hun inhoudelijke bezwaren over geluid en milieu, ook de mogelijke staatssteuntoets als argument op. De Raad van State oordeelde dat de aangevoerde bezwaren op het gebied van geluids- en milieuoverlast in zijn geheel ongegrond waren. Maar de Raad van State oordeelde ook dat expliciet bij de Europese Commissie moet worden getoetst of bij de baanverlenging sprake is van een vorm van ongeoorloofde staatssteun.

Uitspraak baanverlenging De afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State heeft op 11 juni 2008 uitspraak gedaan over de voorgenomen baanverlenging. Op vrijwel alle bezwaren heeft de Raad van State geoordeeld dat deze ongegrond waren en is de luchthaven daarmee in het gelijk gesteld. Echter de toegekende Rijksbijdrage voor de aanleg van de baan van € 18,6 miljoen had wel aan de Europese Commissie moeten worden voorgelegd. Het gevolg van de uitspraak is dat de Ministeries van VROM en Verkeer & Waterstaat de financiële bijdrage van de Staat voor de kosten van de baanverlen-

actueel

De Raad van State verwordt tot een ongewild icoon van een tandeloos tijdperk: noodzakelijke infrastructuur komt nauwelijks van de grond ondanks vele democratische afwegingen en besluiten. Zo duurt de soap rondom baanverlenging van Groningen Airport Eelde al bijna 30 jaar.

11

700 meter in 29 jaar 1979

2005

In het Structuurschema Burgerluchtvaartterreinen wordt baanverlenging van Eelde wenselijk geacht.

Aanvullend advies van de Commissie voor Milieueffectrapportage over nieuwe notitie m.b.t. effecten van nieuwe prognoses op het milieu: positief oordeel.

1986 Raad van Bestuur en aandeelhouders van Eelde besluiten definitief tot baanverlenging van 1.800m tot 2.500m.

1993 Start inspraakprocedure over startnotitie MER.

2006 maart: Op basis van de bezwaren die de Raad van State destijds heeft gemaakt, is nu een nieuwe BoB uitgebracht door de Ministeries (V&W en RO). Bestaande bezwaarmakers krijgen 6 weken de gelegenheid om nogmaals bezwaarschrift in te dienen.

1997 Baanverlening wordt bekrachtigd in RELUS-nota (nota over Regionale Luchthavens).

1998 Ministerie verzoekt om nieuwe economische onderbouwing en Milieu Effectrapport.

september: Raad van State vraagt een deskundigen advies van de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak. Belevingsonderzoek laat zien dat omwonenden positief staan tegenover de Baanverlenging. december: Vrienden hebben 13.000 handtekeningen verzameld voor de Baanverlenging.

1999 Kabinet besluit tot doorzetten van Aanwijzingsprocedure met baanverlenging.

2007 mei: Behandeling nieuwe Beslissing op Bezwaar bij Raad van State.

2001 Tweede kamer gaat akkoord met Aanwijzingsbesluit van Ministerie van V&W -> GAE krijgt toestemming om baan te verlengen van het Rijk. Er worden cica 700 bezwaren ingediend.

juli: Raad van State vraagt aanvullend onderzoek Europese Commissie over de bijdrage van het Rijk aan de beoogde baanverlenging.

2003

2008

Ministerie van Verkeer en Waterstaat neemt Beslissing op Bezwaar (BoB).

februari: Zitting Raad van State naar aanleiding van advies van de Europese Commissie.

2003

juni: Uitspraak Baanverlenging: geen milieu bezwaren, wel moet de EU zijn akkoord geven.

BoB wordt door de Raad van State gedeeltelijk vernietigd.

ingehaald door nieuwe wetgeving. Dat is ook het geval met de staatssteuntoets. Toen de 18,6 miljoen Rijksbijdrage werd toegekend was deze regelgeving nog niet van toepassing. In de tweede plaats is het vreemd dat partijen die bezwaar maken, zich mogen beroepen op feiten die hun belang helemaal niet raken. En ten derde: een dergelijk besluitvormingsproces kent meerdere momenten waarop men kan inspreken en in beroep kan gaan. De procesgang zou op deze drie punten verbeterd moeten worden.

ging nu alsnog bij de Europese Commissie moeten voorleggen. De aanleg van de baanverlenging loopt hiermee opnieuw vertraging op. Hoe lang deze vertraging zal zijn, is op dit moment nog niet duidelijk. Alle overige ingediende bezwaren (o.a. op het gebied van flora en fauna, milieu,

nut en noodzaak en openstellingtijden) zijn in het voordeel van de luchthaven uitgesproken. Hiertegen is beroep nu niet meer mogelijk. Hierover vallen drie dingen te zeggen. In de eerste plaats heeft het proces van de baanverlenging inmiddels zo lang geduurd dat het voortdurend wordt

Iedere goedwillende burger en ondernemer in Nederland zal beamen dat een goede rechtsgang ook een voortvarende is. Een proces van circa 30 jaar zoals bij de baanverlenging van de luchthaven in Eelde, is door niemand uit te leggen. Tenzij je het door een anarchistische bril zou bekijken.

12


Henk Heek FFP [email protected]

praktijk

Pensioen split-up DGA, let op bij echtscheiding Wanneer een DGA gebruik maakt van de mogelijkheid om het door de vennootschap toegezegde pensioen in eigen beheer te houden, dan kan dat (aanzienlijke) voordelen bieden. Maar bij een onverhoopte scheiding rijst evenwel de vraag of het pensioen dat toekomt aan uw ex-partner ook nog in eigen beheer mag worden gehouden. Uit de Wet Pensioenverevening bij echtscheiding (VPS) vloeit voort dat de voormalige echtgenoot van de DGA recht heeft op de helft van het ouderdomspensioen dat tijdens het huwelijk is opgebouwd. Deze standaard verdeling geldt ook als sprake is van huwelijkse voorwaarden. Overigens kunnen de echtgenoten onderling overeenkomen dat ze een andere regeling wensen of ze kunnen de pensioenverevening zelfs geheel uitsluiten. Daarnaast heeft de ex-echtgenoot recht op een bijzonder nabestaandenpensioen dat tot uitkering komt op het moment dat de DGA komt te overlijden. De aan de echtgeno(o)t(e) van de DGA toekomende aanspraak op ouderdomspensioen kan overigens niet worden berekend door simpelweg de op de balans aanwezige pensioenvoorziening door twee te delen. De stand van deze voorziening weerspiegelt alleen de waarde die deze vennootschap toekent aan de pensioenverplichting. Omdat de

fiscale waarderingsregels voor pensioen in eigen beheer niet altijd overeenkomen met de economische realiteit, kan de balanswaarde aanzienlijk afwijken van de omvang van de daadwerkelijke aanspraak!

Afstorten De ex van de DGA zal het wellicht geen prettig idee vinden dat zijn of haar pensioenrechten na de – wellicht moeizaam verlopen – echtscheiding in eigen beheer blijven bij de BV. De huidige wetgeving bepaalt echter niet dat de DGA verplicht is om de pensioenaanspraak van zijn of haar ex extern onder te brengen. De Pensioenwet, noch de voorheen geldende PSW bevat bepalingen die zoń verplichting opleggen. Ook de Wet VPS legt dit niet op. Toch kan de DGA het risico lopen dat zijn ex-echtgenoot vordert dat dit pensioen extern wordt verzekerd. Uit jurisprudentie blijkt dat onder omstandigheden wel degelijk sprake kan zijn van zoń afstortingsverplichting.

In 2004 heeft de Hoge Raad al beslist dat een in eigen beheer gehouden pensioen, dat toekomt aan de ex-echtgenoot, in ieder geval extern moet worden verzekerd als er ten aanzien van de pensioengelden sprake is van wanbeheer. In een uitspraak van 9 februari 2007 ging de Hoge Raad veel verder. Zij oordeelde dat de eisen van redelijkheid en billijkheid, die de rechtsverhouding tussen ex-echtgenoten beheersen, in het algemeen zullen meebrengen dat de DGA na echtscheiding moet zorgdragen voor afstorting bij een externe pensioenverzekeraar. Van de echtgenote van deze DGA kon dus in beginsel niet worden verlangd dat zij tot in lengte van dagen afhankelijk zou blijven van het beleid dat de DGA ten aanzien van de pensioen-BV voert. Zij zou op die manier namelijk het risico moeten blijven dragen dat haar pensioen te zijner tijd niet kan worden betaald. Een groot aantal DGA´s houdt (een deel van) de pensioenaanspraak in eigen beheer. Bij echtscheiding bestaat dan het risico dat uw echtgenoot vordert dat de aan hem of haar toekomende pensioenaanspraak extern wordt verzekerd. De eisen van redelijkheid en billijkheid brengen dat in beginsel met zich mee.

(advertentie)

martiniplaza

vraag nu onze zakelijke brochure aan via www.martiniplaza.nl

13

Christel Slim [email protected]

Student + Bedrijf = Kans Studentorganisaties interessant voor bedrijfsleven Met de feestelijke opening van het academisch jaar is een nieuwe lichting studenten welkom geheten in Groningen. In de rijke geschiedenis van de Groningse universiteit zijn talloze studentinitiatieven ontplooid. Een greep uit het voor het bedrijfsleven interessante aanbod.

praktijk

UniPartners Groningen, Remko Cremers: ÚniPartners is als adviesbureau sinds 1987 actief in het oplossen van bedrijfsvraagstukken op academisch niveau. Dankzij vestigingen in iedere universiteitsstad combineren we een landelijke dekking met kennis van de lokale markt. UniPartners werkt met gemotiveerde, bijna afgestudeerde studenten. Hierdoor kan de opdrachtgever vroegtijdig in contact komen met jong academisch talent. Bovendien

werken wij samen met de Rijksuniversiteit Groningen, waardoor het bedrijf direct toegang heeft tot actuele academische kennis. Voorbeelden van projecten zijn imago- en klanttevredenheidsonderzoeken. Grote voordelen zijn dat géén rekening hoeft te worden gehouden met (stage)vereisten en/of scriptieprotocollen en de opdrachtgever geen begeleiding hoeft te bieden, dit wordt namelijk verzorgd door UniPartners. Wij hebben geen winstoogmerk waardoor de diensten geleverd worden tegen een uitstekende prijs-kwaliteitverhouding. Middels inzet van de innovatievoucher kan er zelfs gebruik worden gemaakt van kosteloos onderzoek.’ Meer informatie: www.unipartners.nl

AIESEC, Jan-Willem Heeg: ´Sommige studenteninitiatieven verdwijnen snel weer, andere doorstaan de tand des tijds. AIESEC is 60 jaar geleden opgericht door studenten om daarna uit te groeien tot de grootste studentenorganisatie ter wereld. Op dit moment geeft AIESEC studenten de mogelijkheid om in 104 landen een traineeship te volgen. (advertentie)

/OSTEINDEB0OSTBUS!#2ODEN 4& WWWSCHUURMANSNL %INFO SCHUURMANS ADVOCATENNL

Andersom biedt AIESEC bedrijven de mogelijkheid om uit deze 104 landen een trainee te nemen. Wij dragen zorg voor de opvang van de buitenlandse student, die zo optimaal integreert in Noord-Nederland. Zo draagt AIESEC bij aan de internationalisering van Noord-Nederland.´ Meer informatie: www.nl.aiesec.org

Integrand Groningen, Lisette Haaksman: ‘Stichting Integrand is Nederlands grootste bemiddelaar voor academische stages. Wij zijn gevestigd in twaalf steden, waaronder Groningen. Elke vestiging wordt bestuurd door studenten die zelf in deze stad studeren. Hierdoor weet Integrand precies wat lokaal speelt, wat studenten bezig houdt en waar ze vaak komen. Integrand kan bedrijven dan ook goed helpen deze academici te bereiken. Wij werven en selecteren studenten die passen bij de wensen en werkzaamheden van het bedrijf, voor verschillende soorten projecten: afstudeerstages, meeloopstages, zomerstage, werkopdrachten en business courses’ Meer informatie: www.integrand.nl

14



Foto: Ronnie Seasons & Ramiro Espinoza

Ere wie ere toekomt, in de afgelopen periode heeft vooral de Waddenvereniging een enorme nuancering in haar beleid laten zien. Het opgeven van het (dogmatische) verzet tegen de gaswinning in de Waddenzee kwam hen op veel in- en externe kritiek te staan. De winst voor hen was en is dat men meer en geloofwaardiger kan meepraten over ontwikkelingen in het gebied. Met andere woorden: hun invloed is toegenomen. Ook hun standpunten over havens en industrie zijn buitengewoon genuanceerd te noemen (zie kader).

In rustiger vaarwater De Waddenzee moet een polder worden

Met deze gewijzigde verhoudingen tussen de traditionele tegenstanders hoeft de overheid niet meer als scheidsrechter op te treden. Sterker nog: als het maatschappelijk middenveld zichzelf beter weet te organiseren, ligt het primaat niet langer bij deze overheid. Dat is even wennen. Soms bereiken de economische partijen en natuurorganisaties achter de schermen al overeenstemming, terwijl de overheid nog uitgaat van scherpe tegenstellingen. Recent heeft de Waddenvereniging het rapport “Een zee van kansen” gepubliceerd waarin een economische visie op het Waddengebied wordt neergezet. Dit is tot stand gekomen na een rondgang langs veel belangrijke spelers (waaronder VNO-NCW Noord) in het gebied. In grote lijnen kan VNO-NCW Noord zich vinden in de gepresenteerde ideeën, waarbij wij op het vlak van vaargeulen en havens iets voorzichtiger zijn.

Luchtbel De bestuurlijke constellatie die het Waddengebied moet aansturen verzandt

Over het Waddengebied is decennia lang strijd geleverd. Maar met de kaders van de nieuwe PKB en de investeringen in het gebied door het Waddenfonds, is het tijd voor vernieuwde verhoudingen: een poldermodel voor de Waddenzee. Het is een wijdverbreide misvatting dat ondernemers geen oog zouden hebben voor de natuurlijke waarden van de Waddenzee. Het tegendeel is waar. VNO-NCW Noord was de eerste maatschappelijke organisatie die zich openlijk uitsprak vóór de nominatie van de Waddenzee tot werelderfgoed. Een standpunt dat enerzijds voortkwam uit waardering voor de natuurwaarden van het gebied en anderzijds het uitstekende woon- en vestigingsklimaat van het gebied onderstreept.

Confrontaties In de jaren tachtig - nu weer volop in de belangstelling - stonden partijen vaak lijnrecht tegenover elkaar. Hoewel die polarisatie aan de buitenkant leidde tot harde confrontaties, heeft het uiteindelijk bijgedragen aan een inzicht dat de waarheid ergens in het midden ligt. Als gevolg hiervan beschikt Nederland nu over de schoonste industrieën van de wereld en is de lucht- en waterkwaliteit enorm toegenomen.

Recent heeft Bernard Wientjes, voorzitter van VNO-NCW, zich nadrukkelijk uitgelaten over de rol die bepaalde milieuclubs spelen en hij doelde daarbij met name op Milieudefensie. “Het kan niet zo zijn dat milieuclubs gebruikmaken van de mogelijkheden die de democratie hen biedt dit land verlammen. Nederlanders zouden nog eens goed moeten nadenken over hun steun aan Milieudefensie”, aldus Wientjes, verwijzend naar de grote som particulier geld die via contributies, maar ook via onder meer goededoelenloterijen naar dit soort groeperingen vloeit.

15

Standpunt Waddenvereniging De Waddenvereniging streeft naar duurzame havens en industrie aan de Waddenzee. Dit betekent enerzijds dat de Waddenvereniging erkent dat havens en industrie nodig kunnen zijn om de lokale economie draaiend te houden. Anderzijds moeten havens en industrie uiteraard wel rekening houden met het feit dat ze zich aan de rand van een zeer belangrijk natuurgebied bevinden. Op zo een kwetsbare locatie is nu eenmaal niet alles mogelijk. Dit houdt volgens de Waddenvereniging in dat watervervuiling door de industrie zo veel mogelijk moet worden beperkt en liefst helemaal moet worden voorkomen. Daarnaast dienen industriële activiteiten te worden geconcentreerd, zodat het open landschap zo min mogelijk verstoord wordt. Bij voorkeur moet deze concentratie daar plaatsvinden waar van nature een diepe vaargeul aanwezig is, zoals bij Den Helder en bij de Eems. Dit geeft namelijk weer minder problemen met het uitdiepen van vaargeulen.

actueel

meer dan de Waddenzee zelf. Bijna twee jaar na de vaststelling van de Planologisch Kernbeslissing (PKB) Waddenzee is men er nog niet in geslaagd een zogenaamd Beheer en Ontwikkelingsplan vast te stellen: de operationalisatie van de PKB Waddenzee. VNO-NCW Noord en de Waddenvereniging hebben onlangs het concept toekomstplan van de lokale overheden voor het Waddengebied bestempeld als een luchtbel. In een gezamenlijke verklaring stellen beide organisaties dat de overheden lastige keuzes uit de weg gaan en er niet in slagen visie en richting te geven. De kritiek van dit a-typische samenwerkingsverband richt zich op het visiedeel van het Beheer- en Ontwikkelingsplan voor het waddengebied, opgesteld door het Regionaal College Waddengebied (RCW). Natuur en economie, werkelijk alle sectoren in het Waddengebied hebben baat bij duidelijkheid over de toekomstige ontwikkelingen rond de Wadden. Doelstelling van het plan was juist om “visie en richting” te geven aan toekomstige ontwikkelingen. Maar het tegengestelde wordt bereikt: overheden lopen weg voor hun verantwoordelijkheid om keuzes te maken en aan te geven hoe natuur en economie samen kunnen gaan. Daarin moeten politici juist helderheid schepen. Ook het Waddenfonds is een goed voorbeeld. VNO-NCW Noord heeft eerder al gewaarschuwd voor het feit dat het Waddenfonds dreigt te verworden tot een grabbelton met leuke projecten, zonder dat ecologisch of economisch een stap vooruit gezet wordt. Een meer programmatische aanpak is dus gewenst. Bestuurlijke partijen voelen deze noodzaak minder dan de maatschappelijke organisaties. Zowel VNO-NCW Noord als

de Waddenvereniging bezien het Waddenfonds niet vanuit het eigen belang. Waar regionale bestuurder er wel eens een handje van hebben vooral “eigen” projecten gunstig te beoordelen, hoort het juist te gaan om het maken van de juiste strategische keuzes. Wat is op de

lange termijn het meest voordelig voor het gebied. Om goede keuzes te kunnen maken voor het Waddengebied is een heldere visie nodig. De PKB Waddenzee biedt hiervoor het kader. VNO-NCW Noord wil graag optrekken met partijen die een vergelijkbare insteek kiezen. Dat kan betekenen dat een strategische samenwerking met bijvoorbeeld de Waddenvereniging nodig is om enerzijds de regelzucht en anderzijds de bestuurlijke verlamming van de overheid tegen te gaan. Hoe we daar over twintig jaar in retrospectief over oordelen wordt een interessante vraag.

16



Foto: Domesta

Weer tevree in Binnenvree

Domesta investeert in eigen Coevordense ‘Vogelaar-wijk’ Ook al komt Drenthe niet voor op het 40 wijken-lijstje van minister Vogelaar, er bestaan wel degelijk dezelfde problemen als in de Randstad. Neem Binnenvree-Zuid in Coevorden, waar wooncorporatie Domesta uit Emmen en de gemeente Coevorden besloten tot een ingrijpende vernieuwing. Sinds 2005 is in de Coevordense wijk Binnenvree-Zuid een grootschalig herstructureringsprogramma gaande onder het motto ‘Weer tevree in Binnenvree’. Met de gemeente kwam wooncorporatie Domesta overeen dat zij de totale regie in handen krijgt. Dit is een unieke constructie. In samenspraak met de bewoners zullen vrijwel alle huurwoningen worden gesloopt (in totaal 179) en vervangen door 188 nieuwe woningen. Twintig bestaande woningen worden gerenoveerd. Ook de woonomgeving en de openbare ruimte zijn toe aan een opknapbeurt. Een van de belangrijkste vraagstukken is het oplossen van de sociale problemen in de buurt. Bovendien wordt speciale aandacht besteed aan duurzaamheid en milieubesparende maatregelen. Directeur Johan Krul en procesmanager John Kampkuiper van Domesta zijn enthousiast over het project. ´We hebben behoorlijk moeten lobbyen om Binnenvree-Zuid op de kaart te krijgen´, blikt Kampkuiper terug. ´De eerste correspondentie aan de bewoners dateert al

van eind 2003. Maar uiteindelijk begon het project pas echt in juni 2005. Toen organiseerden we een wandeling door de wijk met betrokken buurtgenoten en de verantwoordelijke wethouder. Aansluitend volgde een bewonersenquête. Daarmee kwam de gang erin: medio 2006 konden we het stedenbouwkundig plan al presenteren.´ De gemeente Coevorden en Domesta hebben een samenwerkingsovereenkomst ondertekend waarmee de regie van het gehele project officieel in de handen van Domesta is komen te liggen. De wooncorporatie houdt zich dus nadrukkelijk niet alleen bezig met de woningen in Binnenvree, maar ook met het totale openbaar gebied, de communicatie tussen gemeente, bewoners, scholen en andere partijen in de wijk, én de sociale problematiek. Kampkuiper: ´De totale kwaliteit staat voorop. De beste manier om dat te waarborgen is om de aansturing in één hand te houden. De gemeente heeft daarom hun budgetten aan ons overgedragen voor de aanpak

van de openbare ruimte, dus de infrastructuur en het groen. Maar we hebben ook budget gekregen om de communicatie met de burgers goed te verzorgen. Dat is echt uniek. Zo betaalt Domesta mee aan de welzijnsmedewerker, en zorgt onze communicatiemedewerker ook voor communicatieve ondersteuning van de wethouder die bij dit project betrokken is. In totaal praten we over een budget van circa 30 miljoen euro.´

Doodzonde Krul en Kampkuiper voorzien wel enkele diepe gaten in het budget. ‘We merken dat de vroegere “potjes” er niet meer zijn voor stedelijke vernieuwing’, aldus Krul. ‘De verschuiving van lokaal naar landelijk is duidelijk zichtbaar. Hoe dat komt? Ik zou zeggen: door de veertig wijken van minister Vogelaar. Er is geen geld meer achter de hand voor de kleine wijken in de provincie. Doodzonde.’ John Kampkuiper vult aan: Ńeem bijvoorbeeld de tuintjes. Keer op keer blijkt uit enquêtes dat de bewoners kwaliteit van de openbare ruimte willen. Die openbare ruimte begint in dit project bij de buitengevel van de woning, dus ook bij de tuintjes. Ze willen geen auto’s of aanhangwagens in de voortuin. Domesta wil dan ook per se de tuinmuren, achterpaden en hekwerken meenemen in het ontwerpproces. Maar zoals het er nu uitziet ontstaat er hierdoor in onze exploitatie

17

actualiteit

een serieus tekort. Daar moeten we dus samen met de gemeente en de provincie nog iets op verzinnen.´ Naast een onderlinge samenwerkingsovereenkomst, tekenden de gemeente Coevorden en Domesta ook een samenwerkingsconvenant met de wijkcommissie en de huurderscommissie. Krul benadrukt het bijzondere karakter van dit convenant: ´Het benoemt in de eerste plaats heel concreet de samenwerking met de bewoners. Die is voor Domesta en de gemeente van groot belang. Via de wijkcommissie en de huurderscommissie hebben de wijkbewoners inspraak in de keuze van materialen en inrichting van de openbare ruimte. In de samenwerkingsovereenkomst staat verder dat werkgroepen gevormd gaan worden op de terreinen infra, communicatie, financieel, wonen en sociaal. Maar we vragen nog meer betrokkenheid van bewoners. In de terminologie van Vogelaar: we willen van aandachtswijk naar prachtwijk naar krachtwijk. Bewoners moeten vanuit hun eigen kracht de wijk verbeteren. En dat is precies wat er gebeurt.´ Zo werd een bewonersproject gestart waarbij 23 bewoners zelf huisaan-huis interviews aan de keukentafel afnemen om meningen en wensen te peilen. Johan Krul: ´Het zorgt ervoor dat mensen worden geactiveerd, er ontstaat betrokkenheid én men leert elkaar beter kennen. Uit deze interviews zijn zeven onderwerpen gekomen die de bewoners onder begeleiding willen aanpakken. Een grote wens is bijvoorbeeld dat er een supermarkt komt. De bewoners gaan nu zelf, uiteraard onder professionele begeleiding, onderzoeken of dat gerealiseerd kan worden.´

Daling uitkeringen De sociale aspecten van de wijkvernieuwing worden aangepakt volgens de methode ‘Heel de buurt’. In het convenant worden ruim dertig sociale doelen benoemd, verdeeld over vier aandachtsgebieden: de leefbare buurt, de lerende buurt, de werkende buurt en de gezonde buurt. Zo wordt aandacht besteed aan gezonde eetgewoonten, en is er met budget van de Provincie een nieuwe pingpongtafel beschikbaar gesteld. Andere doelen zijn onder meer een daling van de criminaliteit en een daling van het aantal uitkeringen, beide met vijftig procent. Ouders worden gestimuleerd om hun opvoedingsproblemen te bespreken, jongeren om een bredere schoolkeuze te maken dan enkel VMBO. Domesta is daarbij niet verantwoordelijk voor het resultaat, maar moet wel zorgen dat de methode is ingebed in dit herstructureringsproces. Waar mogelijk denkt Domesta mee over oplossingen. Er wordt bijvoorbeeld een wijkpost ingericht in een pand van Domesta, terwijl de wijkconciërge wordt geleverd door de gemeente. De partners in het project BinnenvreeZuid gaan in de komende periode voortvarend door op de ingeslagen weg. Vorig jaar werden al enkele flats gesloopt, eind juni 2008 ging ook het eerste woonhuis tegen de vlakte. Beide keren uiteraard een mooie aanleiding voor een buurtfeest. Krul: ´Die feestjes zijn het bewijs dat de samenwerking met de buurt echt werkt. Niet alleen hebben we steeds een heel goede opkomst; de laatste keer wilde de wijkcommissie zelf het feest organiseren. De school leverde haar bijdrage door alle kinderen een

Vernieuwend financierings aanbod Om de wijk aantrekkelijker te maken, wordt het woningaanbod meer gedifferentieerd. Zijn nu slechts 12 van de 211 woningen in eigen bezit, straks moeten dat er 62 zijn op een totaal van 208. Deze koopwoningen zijn nadrukkelijk niet alleen bedoeld voor kapitaalkrachtigen van buitenaf. Het is juist een van de doelen dat de helft van de huidige bewoners straks terugkomt in het vernieuwde Binnenvree-Zuid. Om dit te bereiken hebben gemeente en Domesta een vernieuwend financieringsaanbod ontworpen. De gemeente biedt bewoners een aantrekkelijke starterlening, en daarbovenop biedt Domesta een uitgestelde betaling. Daardoor wordt de koopsom van 185.000 euro ook voor de kleinere beurs bereikbaar. Inmiddels zijn al twee woningen via deze constructie verkocht.

halfuur eerder vrijaf te geven, onder de voorwaarde dat ze met hun ouders naar de sloophandeling zouden komen. Kijk, dat zijn voor mij de dingen waaruit blijkt: het werkt. Wij kunnen mooie woningen bouwen en voor een prachtig openbaar gebied zorgen, maar uiteindelijk zijn het de bewoners die de wijk maken. Ik hoop daarom vooral dat ook de oude saamhorigheid weer in de wijk zal herleven, zoals dat er vroeger ook was. Als dát lukt, dan zijn wij geslaagd in ons doel. Dan is Binnenvree-Zuid weer een van de mooiste wijken van Coevorden.´<

De meest internationale hogeschool van Nederland Aan Stenden hogeschool studeren ruim 11.000

vvv-rsdmcdm-bnl

studenten. Zij doen dat op vestigingen dichtbij, in Noord-Nederland (Leeuwarden, Emmen, Meppel,

SHOG_Corporate_advertentie(176x134mm)_v2.indd 1

Assen en Groningen) en op de internationale locaties in Duitsland, Qatar, Thailand en Zuid-Afrika. Stenden hogeschool is de nieuwe naam van CHN en Hogeschool Drenthe.

15-09-2008 14:47:13

Plan Melkvaart, de uitbreiding van Makkum, is bijna ingevuld maar enkele mooie kavels zijn nog beschikbaar. Aan de zuidrand van deze nieuwe woonwijk, met ligging op de zon, zijn nog 3 exclusieve kavels te koop.

Bouw uw droomhuis in Makkum

Op deze zeer ruime kavels met een oppervlakte van 990, 1247 en 1354 m2 kunt u zelf uw vrijstaand villa (laten) bouwen voor permanente bewoning. Uw droomhuis heeft een vrij uitzicht over de weilanden en ligt aan het water, dus midden in de natuur.

Informatie: tel. 0515 23 25 50 www.makelaardijgros.nl

19


‘Rol die ontwikkelingsas maar uit’ Deloitte legt verbinding Groningen-Riga

Henk Kramer verliet in juni zijn post bij Deloitte in Groningen om voor 2 jaar om leiding te geven aan de vestiging in Letland. Daarmee wordt ingespeeld op het feit dat steeds meer ondernemers de blik op het oosten richten.

praktijk

Het zag er lang naar uit dat Henk Kramer dit jaar zou stoppen met werken. Maar toen zich de mogelijkheid voordeed om aan de slag te gaan bij de Deloittevestiging in Letland, was de keuze voor een nieuwe stap snel gemaakt. Kramer: ‘Het is me altijd al een doorn in het oog geweest dat we als Noord-Nederland zo weinig met Duitsland gedaan hebben. Dat is nooit echt van de grond gekomen. En nu krijg je in één keer de beweging naar het oosten. Rol die Noordelijke Ontwikkelingsas maar uit! Ik voel me prettig tussen de noorderlingen, zoals in Scandinavië, dus toen de mogelijkheid zich voordeed om daar tussenin te gaan zitten in Letland, leek het me prachtig om daar mijn energie in te steken.’

Wat gaat u in Letland doen? Ík ga daar heen met twee opdrachten. In de eerste plaats was er behoefte aan een Partner Audit die in Letland een kantoor van 70 man wilde gaan leiden, om daar wat meer structuur aan te brengen en een partner klaar te stomen voor de periode daarna. Ik ga daar in principe voor twee jaar heen, maar dat kan ook drie jaar worden. Daarnaast is het doel om meer werkzaamheden te gaan verrichten voor zowel bedrijven uit het buitenland

die actief worden in Letland, als voor bedrijven uit Letland die over de grens actief willen worden.’

Gaat het uitlenen van ervaring niet ten koste van de eigen vestiging in Nederland? ‘Het is een hele goede investering. Internationale ervaring is zoveel waard. Ik ben zelf in 1986 voor een periode naar Amerika geweest en kijk daar nog steeds zeer positief op terug. Het is niet alleen vaktechnisch van belang om te zien hoe men in andere landen op jouw vakgebied te werk gaat, maar het verbreedt ook je blik op de wereld. Je gaat op een andere manier tegen problemen aankijken en dat versterkt de vindingrijkheid bij het zoeken naar oplossingen. Oké, op de vestiging laat je een gat achter, maar dat is een tijdelijk probleem. Het is vooral een kwestie van plannen en zorgen dat je goede nieuwe mensen krijgt en die hebben wij gevonden en ingewerkt, daar heb ik alle vertrouwen in.’

Helpt die internationale doorgroeimogelijkheid ook bij het werven van nieuw personeel? Ábsoluut. In korte tijd zijn grote verschillen ontstaan tussen de generaties qua

behoeftes. Jongeren zijn niet meer zo honkvast. Dus wij brengen ook altijd naar voren dat je bij ons naar het buitenland kunt, voor kortere of langere tijd met locaties over de hele wereld. We zijn op dat vlak zeer faciliterend naar de behoeftes van de jonge generaties. Het is toch steeds meer het gevecht om de talentvolle mensen van het hoger beroepsonderwijs en de universiteiten. Dan zal je dit soort programma´s moeten bieden.’

Wat schieten bedrijven uit NoordNederland op met een noorderling in Letland? ‘Het is voor die bedrijven interessant dat er permanent iemand in Letland zit, die al rechtstreeks contact heeft met Deloitte Nederland en met het kantoor in Groningen in het bijzonder. Dus dan is het makkelijker om een-tweetjes te maken bij nieuwe activiteiten in die regio. Bovendien werken de kantoren in Estland, Letland, Litouwen en Polen samen in een subregio, dus kan ik vanuit Riga snel naar die vestigingen schakelen als een klant daar aan de slag gaat. Deze subregio maakt onderdeel uit van Deloitte Central Europe, een combinatie van 17 landen van Estland tot en met Bulgarije.’

Is twee jaar genoeg? ‘Het is genoeg om een aantal dingen daar in gang te zetten, maar ik hou er wel rekening mee dat het ook wel eens drie jaar zou kunnen worden. Want als dit gaat lopen, dan is het zo leuk dat je uiteindelijk niet meer weg wil.’<

20


Foto’s: Harm Bellinga, JAV Studio’s

VNO-NCW Noord Ondernemersgala 2008 Van Bach tot Bling

Het nieuwe verenigingsjaar van VNO-NCW Noord werd traditie getrouw geopend met het Ondernemersgala in Martiniplaza. Dit jaar overtrof alle voorgaande jaren. Liefst 1.000 gasten werden verwelkomd. Het centrale thema was ‘Van Bach tot Bling’ met een optreden van het Nationaal Symfonisch Kamerorkest, een wervelende show van de Dansacademie Lucia Marthas Amsterdam en de Dansacademie Noord-Nederland en met een surpriseact van Imca Marina. Een filmpje met hoogtepunten van de avond is te bekijken op www.vno-ncwnoord.nl

21

Het Ondernemersgala 2008 werd mogelijk gemaakt door de volgende sponsoren:

22



Foto: Ministerie van Economische Zaken

Oeps, nationaal energiespeerpunt over het hoofd gezien Zwalkend rijksbeleid smoort concrete energie-initiatieven De minister van Economische Zaken heeft in juni het Energierapport 2008 uitgebracht, gevolgd door de Innovatieagenda Energie. Een ronduit teleurstellend rapport voor de verdere uitbouw van het nationale speerpunt Energy Valley dat haar basis heeft in NoordNederland. Het noordelijk bedrijfsleven en de noordelijke overheden zijn zich als geen ander bewust van het grote belang van een adequate en duurzame energie-infrastructuur. De ambitieuze klimaatdoelstellingen van Brussel en Den Haag zijn in NoordNederland gesneden koek of zo u wilt dagelijkse kost. NoordNederland heeft zich in enkele decennia ontwikkeld tot een internationaal gerespecteerde uitvalsbasis voor de meest innovatieve energie-initiatieven. Illustratief voor deze positie is het recente commitment van het internationale bedrijfsleven om de komende jaren €15 miljard in de regio te investeren. Bedragen die in de Nederlandse geschiedenis zonder precedent zijn. Wat ligt meer voor de hand dan de Innovatie-agenda Energie van het kabinet naadloos aan te sluiten op bovengenoemde ontwikkelingen. Er is een relatie tussen de ambities van het kabinet en van Noord-Nederland op het gebied van duurzame energie.

Koploper

produceren (circa 60 vergisters) en invoeren van groen gas op het gasnet, is Noord-Nederland de ideale proeftuin om noodzakelijke systeeminnovaties in de praktijk te brengen. Vooralsnog is het onduidelijk hoeveel het kabinet wil investeren om de gewenste systeeminnovaties te stimuleren en de bestaande infrastructuur op orde te brengen.

Capaciteitsgebrek De beschikbare capaciteit op het huidige hoogspanningsnet in Groningen en Drenthe is te beperkt om de groeiende vraag aan te kunnen. Het leidt tot ongewenste stagnatie van grootschalige investeringen in het Eemshavengebied en een aantal kleinere duurzame projecten elders in de regio. Behalve het opwaarderen van bestaande verbindingen dient te worden ingezet op lange termijnoplossingen. De looptijd van planologische procedures en verschillende vergunningstrajecten leidt tot realisatietijden van 8 tot 12 jaar. Voor de ambities op het gebied van duurzame energie is voldoende transportcapaciteit op het hoogspanningsnet een randvoorwaarde. Elke onzekerheid bij producenten van elektriciteit over aansluiting op het net en afname van elektriciteit dient te worden voorkomen. De verwachte toename van duurzame energie, de forse uitbreiding van het aantal productiecentrales en de potentiële omslag van import naar exportland van elektriciteit, betekenen dat het Nederlandse hoogspanningsnet de komende jaren flink moet worden aangepast. Essentieel daarbij is het versnellen en stroomlijnen van de procedures om nieuwe hoogspanningsverbindingen aan te leggen.

“Noord Nederland heeft alles in huis om de gasrotonde van Europa te worden.”

De afgelopen jaren heeft Noord-Nederland een koplopersrol vervuld als het gaat om de uitbouw van een vitale energie-infrastructuur. Zo wordt door een breed consortium (Continuon, ECN, Eneco Netbeheer BV, Essent Netwerk, Gasunie, GasTerra, ICT Automatisering, Kema, NOM en TNO ICT) gewerkt aan de ontwikkeling van een Smart Power System. Dit systeem maakt het mogelijk vele, kleine decentrale energieopwekkers aan elkaar te koppelen en de efficiency aanzienlijk te verhogen. Maar denk ook aan de marktintroductie van de HRe-ketel en blue energy. Daarnaast heeft Noord-Nederland haar verantwoordelijkheid genomen door het mogelijk maken van het in stand houden van de hoogspanningsverbinding Vierverlaten-Zwolle en de aanleg van de NorNed-kabel.

Met het onderzoeksprogramma GrASp (gericht op gas), Flexiness (gericht op decentrale opwekking en elektriciteit) en de initiatieven rond smart grids, het afvangen, transport en opslag van CO2 (o.a. Nuon, Gasunie, NAM, RWE, Akzo Nobel) en het

De Gasunie bouwt haar activiteiten op het gebied van duurzame gasvoorziening in Noord-Nederland uit. Variërend van het rechtstreeks invoeren van groen gas (onder andere via mestvergisting en vuilstortplaatsen) op het gasnet tot voorbereiding van faciliteiten voor transport en eventueel opslag van CO2. Daarnaast wordt volop gewerkt aan de uitbreiding van de strategische positie die Noord-Nederland heeft in de gasrotonde in Noord-West Europa. Ook hiervoor is het noodzakelijk dat Nederland volop inzet op het toekomstbestendig maken van de gasinfrastructuur.

23

Minister Van der Hoeven van Economische Zaken

vlammend noord-nederland

Energierapport Ministerie EZ op de snijtafel: * Hoewel Energy Valley in de EZ nota ‘Pieken in de Delta’ nog als nationaal sleutelgebied werd aangewezen, doet het in het nieuwste kaderstellend energierapport van het ministerie van EZ in het geheel niet mee. In ‘Pieken in de Delta’ ging het niet alleen om de kansen die Energy Valley biedt voor duurzame energie, maar ook om het uitbouwen en internationaliseren van de gas- en olieactiviteiten in NoordNederland. En in het verlengde daarvan het uitbouwen van de kennispositie van de Rijksuniversiteit Groningen en de noordelijke HBO-kennisinstellingen. *Er wordt expliciet vermeld dat er geen regionaal economische invalshoek is voor het energiebeleid. Terwijl het toch echt in de regio’s moet gebeuren. Vooral Noord-Nederland heeft in de loop van de tijd een positief trackrecord opgebouwd. Noord Nederland heeft alles in huis om de gasrotonde van Europa te worden. * Het Energieakkoord dat Noord-Nederland in 2007 met de ministers van EZ en VROM heeft gesloten, wordt nergens genoemd. Inmiddels zijn er ook energieakkoorden gesloten met de noordelijke gemeenten en op 23 juni 2008 met VNONCW Noord en MKB Noord. * GrASp wordt - in tegenstelling tot bijvoorbeeld Cato - nergens genoemd. GrASp is een strategisch, precompetitief onderzoeksprogramma dat beoogt de ontwikkeling en toepassing van kennis op het gebied van innovatieve toepassingen en vermarketing van aardgas en andere gassen een impuls te geven. Daarmee moet Nederland haar internationale toppositie op gasgebied behouden en versterken. Het zenuwcentrum van de GrASp-activiteiten bevindt zich in NoordNederland, met een concentratie van fysieke infrastructuur (Slochterenveld, gasleidingennet, aanlandingsmogelijkheden

via Eemshaven), kennis- en opleidingsinstellingen (o.a. RuG en Hanzehogeschool), bedrijvigheid (o.a. Gasunie, diverse elektriciteitsproducenten en een scala van toeleveranciers), organiserend vermogen (Energy Valley), en experimenteerruimte. * Het op orde hebben van de infrastructuur voor elektriciteit, aardgas, groen gas, blauwe energie, CO2 is volstrekt onderbelicht. Er is te weinig aandacht voor het op orde hebben van belangrijke harde randvoorwaarden zonder welke er geen projecten van de grond zullen komen.

Teleurstellend VNO-NCW Noord vindt het uiterst teleurstellend dat het innoverend en organiserend vermogen van het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheden in het Energierapport 2008 en de Innovatieagenda Energie niet worden herkend en erkend. Daarmee lijkt het kabinet af te wijken van de inzet in bet beleidsprogramma 2007 - 2011, Pieken in de Delta en de afspraken die met het Noordelijk bedrijfsleven en de overheden werden gemaakt in het Energieakkoord Noord-Nederland op 8 oktober 2007. VNO-NCW Noord is van mening dat bij de overgang naar een duurzame energiehuishouding kan worden voortgebouwd op de sterke positie die Noord-Nederland op dit gebied al heeft. Om daarvan optimaal te profiteren is stimulerend, bestendig overheidsbeleid nodig. Bedrijven die willen vernieuwen moeten zo min mogelijk door bureaucratie en vergunningsprocedures geremd worden en ze moeten erop kunnen vertrouwen dat nieuwe kennis goed kan worden beschermd. Bovendien moeten ze kunnen profiteren van bestendige stimuleringsregelingen en intelligent overheidsbeleid om vernieuwingen sneller van de grond te krijgen.<

24


Daan Bultje d.bultje@vno-ncwnoord

Foto: Nuon

Virtual Reality Nuon Magnum, energiecentrale met een naam

Wie in 2011 een rit door de Eemshaven maakt, zal – Raad van State Volente – de Nuon Magnum tegenkomen. Een multi-fuel energiecentrale die zijn tijd nog vele jaren ver vooruit zal zijn. Een gesprek met Ton Duijn, manager van de nu nog virtuele centrale. Ton Duijn is sinds begin 2007 manager van de Nuon Magnum, het nieuwste energieproductiecluster van Nuon. Na 8 jaar leiding gegeven te hebben aan de Hemwegcentrale in Amsterdam, richt hij zich nu op de ontwikkeling van een nieuwe energiecentrale in de Eemshaven. Dat het concept van de centrale al tastbaar is, blijkt uit de belangstelling vanuit het publiek. Duijn: ‘Het is wel grappig om te zien wat de kracht van communicatie is, want we worden benaderd door mensen die nu al een rondleiding willen door de nieuwe centrale. Terwijl die naar verwachting pas in 2011 in bedrijf gaat. Dus het gaat al echt leven.´ Nuon Magnum wordt een multi-fuel centrale die in stappen gebouwd zal worden. Eerst wordt het deel neergezet voor het verstoken van aardgas. Nuon heeft de ambitie om daarna drie vergassingseenheden neer te zetten om kolen en biomassa mee

te kunnen vergassen. Door laatstgenoemde techniek wordt het mogelijk om CO2 af te vangen voordat het verbrand wordt. Ton Duijn: Ónze vergassingstechnologie is voor de CO2-afvang verreweg de meest gunstige techniek. CO2 afvangen is buitengewoon duur en transporteren en opslag nog veel duurder. Het is nu nog geen markt, maar dat komt vanzelf. Kijk maar hoe het publieke debat zich op dit onderwerp ontwikkelt.´

Waarom is ervoor gekozen deze energiecentrale in de Eemshaven neer te zetten? ´De keuze voor de Eemshaven is zowel een kwestie geweest van rationeel als relationeel. Rationeel hebben we in de eerste plaats veel ruimte nodig omdat we ook een vergasser willen bouwen en een installatie voor CO2-afvang. Dat was voor ons ook een leercurve, want eerst gingen we uit van 17 hectare. Maar toen we de engineering verder gingen uitwerken, met de uitbouw van de CO2-afvang zo groot als we van plan zijn, dan heb je minimaal 40 hectare nodig. Die ruimte heb je in de Eemshaven. Maar het belangrijkste is de aansluiting op het elektriciteitsnet, het gasnet en de aanwezigheid van een goede waterweg, in verband met koelwater en aanvoer van kolen. Een zeewatergekoelde centrale is qua rendement het meest ideale wat je kunt hebben. Dus dan is Eemshaven een rationele keuze.

25

Maar koelen betekent warmte vernietigen, is die energie niet anders te gebruiken? ‘Er is erg veel synergiewinst te boeken. Feitelijk warm je dat koelwater op, wat dan weer prima uit te wisselen zou zijn met de geplande LNG-terminal, waar het aardgas opgewarmd wordt. Dan leg je een warmtekrachtkoppeling aan. Je moet dus ook kijken wat voor activiteiten er in je omgeving plaatsvinden om rationele verbindingen te leggen.’

En de relationele verbindingen? ‘De houding van mensen waar we hier in het noorden mee te maken kregen, heeft ook zeker meegespeeld in de locatiekeuze. Wanneer je zo’n project ergens wil neerzetten, dan moet je het gevoel krijgen dat het daar ook daadwerkelijk gaat lukken. Er moet een basis van vertrouwen zijn. Groningen Sea ports heeft een zeer proactieve houding en ze denken graag mee om creatieve oplossingen voor problemen te vinden. En ook bij de provincie Groningen werd meteen een team geformeerd om de vergunningverlening te ondersteunen en om mee te denken richting de planningsfase. Dat zijn relationele zaken die je slecht in ratio kan vangen, maar die wel essentieel voor het vertrouwen in een goede afloop.’


De keuze voor een locatie nabij de Waddenzee is wel een complicerende factor bij de vergunningverlening ‘Het vergt extra energie om binnen die wettelijke kaders te blijven, naast het feit dat je te maken hebt met een karakteristiek landschap. Er zijn ook intensieve gesprekken gevoerd met de welstandscommissie, die feitelijk kwam met de boodschap: het landschap is plat met een dijk, zorg nou dat die centrale daarin past. Dan kom je in eerste instantie met hoofdpijn uit die bijeenkomst, omdat dat nogal een vraagstuk is. Maar gelukkig heb je dan architecten die een heel ander denkveld hebben en na twee maanden met een geschikt ontwerp komen.´

In feite bouwen jullie aan het industrieel erfgoed van de toekomst ´We beschouwen Nuon Magnum ook als een landmark-project. Vroeger zetten we centrales neer waar per bedrijfsproces gebouwd werd, dus voor het magazijn, laboratorium, het kantoor, de aannemers. Dan stonden er op een gegeven moment zeven gebouwen. In deze centrale zit iedereen in één gebouw, dan kom je elkaar tegen en praat je met elkaar. En omdat de centrale zo hightech is, wereldtop, bevat het gebouw ook twee grote zalen om de te verwachten stroom bezoekers in te kunnen ontvangen. In onze kolenvergassingscentrale in Buggenum, waar de techniek van Nuon Magnum nu al te zien is, komen ook wekelijks bezoekers vanuit de hele wereld.´

Hoe kijkt de directe omgeving aan tegen deze toekomstige landmark? ‘In het traject van vergunningverlening heb je te maken met mensen die aanhikken tegen de komst van hoge gebouwen zoals het ketelhuis en de vergassers. Die zijn minstens 80 meter hoog, zichtbaar vanaf Borkum. Als je dat tegen wil houden, dan houdt je eigenlijk de vooruitgang van een land tegen. We moeten een goede mix vinden om met elkaar Nederland te laten groeien. Het is van belang om in gesprek te blijven met organisaties als Natuurmonumenten en de Waddenvereniging. Ik snap hun standpunten en heb daar respect voor, ook al ben ik het inhoudelijk niet met ze eens. Als ze vragen hebben, dan komen we met veel plezier tekst en uitleg geven. Net als dat

ik begrip heb voor boeren die met gemengde gevoelens kijken hoe landbouwgrond wordt ingezet als natuurcompensatie voor onze activiteiten in de Eemshaven. Heel noordoost Nederland zal wat merken van de miljardeninvesteringen in de Eemshaven, velen zullen het toejuichen maar er zijn ook mensen die er minder blij mee zijn.’

De verwachting is dat de energiecentrale in elk geval positieve effecten zal hebben op de noordelijke arbeidsmarkt. Hoe gaan jullie het benodigde personeel werven? ´Vooraf was arbeidsmarkt een van mń speerpunten. Ik heb op basis van de arbeidsmarktanalyse door de Rijksuniversiteit Groningen meteen een plan de campagne gemaakt voor de bemensing van de centrale. Maar dat plan ligt nu ergens stoffig te worden, want ik bleek het helemaal niet nodig te hebben. Ruim 300 mensen hebben zich uit zichzelf gemeld voor een functie bij Nuon Magnum, echt van wetenschappelijk opgeleid tot MBO. Het gros komt uit Noord-Nederland, maar er is ook veel belangstelling van mensen uit het buitenland, die verbazingwekkend veel van de centrale afweten en echt op de innovatieve techniek afkomen. Maar ook significante aantallen belangstellenden uit de rest van Nederland. Daardoor zijn we al een heel eind. We hebben de potentials op het oog en zijn ook al mensen aan het aannemen. Uiteindelijk zullen er 80 man op de centrale werken en zal de indirecte werkgelegenheid 150 banen bedragen.’

Workconnection Voor Nuon was het lange tijd eenvoudig om goed geschoold personeel te vinden. De laatste jaren wordt dit echter steeds moeilijker. Daarom heeft Nuon vorig jaar contact gezocht met het Noorderpoortcollege in Noord-Groningen. Dit heeft geleid tot de oprichting van een stichting waarin werkgevers in het Noorden en het Noorderpoortcollege samenwerken om de techniekopleiding aan het Noorderpoortcollege weer aantrekkelijk te maken. Het initiatief heeft succes: de instroom is meer dan verdubbeld. De media heeft veel aandacht aan het project besteed en het pakket dat de bedrijven aan de nieuwe leerlingen aanbiedt, slaat aan. Inmiddels hebben we ook een presentatie gegeven aan de werkgroep Workconnection, waaraan onder meer VNO-NCW Noord, UWV en Provincie Groningen en de steden Groningen en Emmen deelnemen.

De ideale kandidaat is vaak moelijk te herkennen.

Landelijke Banenmarkt 2008: hét grootste banenevenement van Nederland Donderdag 9 oktober van 14.00 – 20.00 uur ‘De ideale kandidaat is vaak moeilijk te herkennen’. Zeker in een tijd met toenemende schaarste op de arbeidsmarkt is die herkenning cruciaal. Werkzoekenden hebben vaak meer en andere competenties dan blijkt uit hun cv. Voor de juiste herkenning is het nodig verder te kijken. De ideale ontmoetingsplaats Daarom is de Landelijke Banenmarkt ook dit jaar weer dé ideale ontmoetingsplek voor werkgevers en werkzoekenden. CWI, UWV en gemeenten organiseren deze markt om samen met werkgevers duizenden ontmoetingen succesvol te laten zijn. Als werkgever kunt u persoonlijk kennismaken met gemotiveerde werkzoekenden. Samenwerking is de sleutel tot succes Competenties van werkzoekenden zijn het uitgangspunt. Tijdens de Landelijke Banenmarkt 2008 is er extra aandacht voor competentietesten, EVC (Erkenning van Verworven Competenties), Leerwerktrajecten, scholing en regelingen die de match tussen vraag en aanbod bevorderen. Samenwerking is daarbij de sleutel tot succes. Vacatures en meer informatie Wij nodigen u daarom van harte uit uw vacatures te melden en/of uw bedrijf tijdens de banenmarkt aan werkzoekenden te presenteren. Natuurlijk gericht op het bereiken van een goede match! De banenmarkt wordt 9 oktober op de meeste CWI-vestingen georganiseerd. Soms werken vestigingen samen en wordt de banenmarkt op een externe locatie gehouden. Heeft u vragen? Kijk dan eerst op werk.nl en neem vervolgens contact op met de CWI-vestiging bij u in de buurt.

Wij ontmoeten u graag op 9 oktober tijdens de Landelijke Banenmarkt 2008!

27


Collectief besparen Energiemanagement op bedrijventerreinen Het Overleg Bedrijvenparken Groningen (OBG) heeft het initiatief genomen tot het project Energiemanagement. Het wil ondernemers adviseren en ondersteunen bij vermindering van energiekosten en energieverbruik en het toepassen van rendabele duurzame alternatieven.


Door de grote veranderingen op de energiemarkt worden bedrijven genoodzaakt goed energiemanagement tot integraal onderdeel van de bedrijfsvoering te maken. De brandstofschaarste neemt toe, waardoor de prijzen stijgen, er komen steeds meer nieuwe aanbieders en het aanbod verandert. Tegelijkertijd worden hogere eisen gesteld aan bedrijven wat betreft hun energiegebruik: niet alleen door de overheid, maar ook door de consument. Groen en duurzaam wordt steeds belangrijker als het gaat om marketing van producten en het imago van een bedrijf. Het probleem bij energiemanagement is dat het de ondernemers vaak aan deskundigheid ontbreekt om gefundeerde keuzes te kunnen maken én dat een individuele ondernemer niet sterk genoeg staat als het gaat om het afsluiten van goede contracten. Het Energieloket moet hier verandering in brengen, door deskundigheid te organiseren, vraag en aanbod bij elkaar te brengen en door collectieve diensten aan te bieden op het gebied van energie, waaronder collectieve inkoop. Uit de besturen van de bedrijvenverenigingen is een voortrekkersgroep samengesteld, die meegedaan heeft aan een pilot waarbij begonnen werd met factuurcontrole en controle van energiemeters op locatie. De ervaringen van de deelnemers zijn positief. Gemiddeld leverde de controle – op 23 bedrijfslocaties – een besparing op van € 900,- per locatie, met twee uitschieters naar boven, waar bedrijven eenmalig tussen € 15.000,- en € 20.000,- ten onrechte betaalde energiebelasting terug konden vorderen. De factuurcontrole is bovendien de opmaat naar de collectieve inkoop van groene energie: de aangele-

verde gegevens van de factuurcontrole worden gebruikt om een gebruiksprofiel op te stellen. Energiemanagement gaat niet alleen om kostenbesparing, maar ook om energiebesparing en het stimuleren van de toepassing van duurzame technieken en brandstoffen. Hiervoor worden momenteel in het kader van Energiemanagement energie-quickscans uitgevoerd door Wolter & Dros en Unica, die snel inzicht geven of een bedrijf onnodig energie verbruikt en waar mogelijkheden liggen om energie te besparen. Deze resultaten kunnen aanleiding zijn voor een uitgebreide energiescan, waarbij zowel de installaties als de bouwtechnische aspecten van een bedrijf kritisch onder de loep genomen worden. De ondernemer krijgt vervolgens een overzicht van investeringskosten voor verbeteringen met de terugverdientijden en informatie over eventuele subsidiemogelijkheden of fiscale voordelen. Een helder advies dus over alle mogelijkheden om structureel energie en kosten te besparen Zo’n scan is nu extra aantrekkelijk, omdat de gemeente Groningen voor 2008 € 100.000,- beschikbaar stelt voor subsidie op uitgebreide energiescans bij MKB-bedrijven. Deze bedrijven kunnen 75% van de kosten van de scan vergoed krijgen met een maximum van € 3.000,-. Deze subsidieregeling geldt sinds 1 april j.l. en komt voort uit de ambitie van Groningen om Duurzaamste Stad van Nederland te worden. Hiervoor wordt een scala aan initiatieven ontwikkeld, waarbij mede in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven de vermindering van energieverbruik en verbetering van een duurzame bedrijfsvoering actief gestimuleerd wordt.

De gemeente is ook een van de belangrijkste samenwerkingspartners van Energiemanagement en is samen met de bedrijvenverenigingen en de provincie Groningen de grootste financier van het project. In de afgelopen maanden is bovendien samengewerkt met Value in the Valley, een innovatie-instituut opgericht door de Hanzehogeschool Groningen, het Alfa-college, het AOC Terra en RSG de Borgen. Bij dit instituut voeren studenten uit het (v)mbo en hbo gezamenlijk opdrachten uit voor het bedrijfsleven, waarbij men vooral innovatie wil bevorderen met het oog op duurzame energie. Docenten en experts uit het bedrijfsleven ondersteunen de projectmedewerkers als coach, zodat de werkervaring voor de projectmedewerkers ook een leerervaring wordt. Daarnaast zijn er contacten met diverse andere organisaties, waaronder VNO-NCW Noord, de Kamer van Koophandel, MKB Noord, Energy Valley en diverse bedrijven die werkzaam zijn in de energiebranche. Samen met deze partijen wil het OBG aan het begin van 2009 een Energieloket gerealiseerd hebben: een betrouwbaar en onafhankelijk loket waar ondernemers terecht kunnen met al hun energievragen. Uiteindelijk is het aan de ondernemer zelf om wel of niet te kiezen voor groene energie, het investeren in nieuwe technieken of om actief te werken aan energiebesparing. Het Energieloket kan hen daarbij optimaal informeren en actief ondersteunen.

Meer informatie Energiemanagement: projectleider Rini Havinga, [email protected] www.terreinwinst.nl De subsidieregeling energiescans is te vinden op www.duurzaamstestad.groningen.nl Met vragen kunt u terecht bij Petra Hof, Milieudienst gemeente Groningen, [email protected]

28



Foto: Grontmij

Grontmij: van energiebesparing tot energiecentrale

vlnr Hans Mulder (Grontmij), Esther Kalsbeek (Teijin Aramid) en Peter de Vries (Grontmij)

De energiewereld is groot en kent vele uitersten. Dit gegeven komt ook tot uiting in de ondernemingen die zich binnen deze wereld bewegen. Zo is Grontmij enerzijds betrokken bij de bouw van een energiecentrale en anderzijds actief bij het beperken van energieverlies. RWE Centrale In de Eemshaven verrijzen in de komende jaren twee energiereuzen: de Nuon Magnum van 1300 Mw en de RWE energiecentrale van 1600 Mw. Namens Grontmij is onder andere projectleider Marcel Maijenburg actief betrokken bij het project in de Eemshaven. ‘We zijn bij dit project betrokken geraakt via de connecties van onze Duitse zusterorganisatie AEW-Plan in Keulen met het Duitse ingenieursmaatschappij

Envicon die de engineering van deze centrale doen. Wij begeleiden Envicon bij het proces hier in Nederland, zoals de aanvraag van de bouwvergunning. Het ontwerp van de centrale die RWE in de Eemshaven gaat bouwen is een kopie van een centrale die ze ook in Westfalen gaan neerzetten. Maar omdat dat ontwerp volgens de Duitse regelgeving is opgesteld, moet er dus een vertaalslag komen om aan de Nederlandse normen te voldoen.’ Daarnaast moest ook het brandveiligheidsconcept van de centrale naar de Nederlandse regelgeving omgezet worden. ‘Grontmij is gecertificeerd bouwplantoetser en heeft op basis van een eigen protocol alle tekeningen van gebouwen doorlopen, getoetst en daarover gerapporteerd. Dit sloot goed aan bij de Duitse benadering die vooral gericht is op het inbouwen van zekerheden en een grondige aanpak,’ aldus Maijenburg. Op dit moment houdt Grontmij zich vooral bezig met de engineering van een koelwateruitlaat in de Waddenzee. ‘Dat is een klus van zes hectare groot. Twee zeearmen waardoor het koelwater naar

buiten stroomt, afremt en temperatuur vermindert.’ De betrokkenheid bij een project van deze omvang is voor Grontmij redelijk uniek. De investeringssom ligt boven de twee miljard euro en op het hoogtepunt van de bouwwerkzaamheden werken er 3000 man. Maijenburg: ‘Opdrachten zoals deze zijn er maar heel weinig in Nederland. We zijn hier vooral als ondersteunend adviseur bij betrokken. Het project past ons wel heel goed omdat wij het enige bureau zijn dat de drie gevraagde disciplines – brandveiligheid, begeleiding in de bouwaanvraag en civiel technisch werk – beheerst. Er is geen ander bureau die dezelfde drie disciplines in huis heeft.’ Bovendien is het een van de eerste keren dat Grontmij met een Duitse partij werkt. En die samenwerking is tot nu toe tot beider tevredenheid verlopen. Het is de bedoeling dit in de toekomst vaker te gaan doen. ‘We zijn een internationaal bedrijf en willen meer gaan werken met onze collega’s in het buitenland. Dus dat je via de relaties van zusterbedrijven, werkzaamheden voor buitenlandse partijen kunt gaan doen.’


29

Pinchtechnologie Met het schaars worden van fossiele brandstoffen en het stijgen van de prijzen, zoeken bedrijven steeds vaker naar duurzame bronnen. Maar in veel gevallen is het nog beter om het huidige verbruik en energieverlies te verminderen. Met pinchtechnologie bijvoorbeeld. In essentie draait pinchtechnologie om het zo min mogelijk verloren laten gaan van aanwezige energie door het beter afstemmen van warmte- en koudestromen. Grontmij heeft de pinchanalyse in 2007 opgepakt naar aanleiding van een workshop over deze technologie door Jan de Wit van TNO, afdeling Milieu, Energie en Procesinnovatie in Apeldoorn. De workshop was georganiseerd door de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) en onder de toehoorders bevonden zich naast Grontmij onder andere ook Teijin Aramid en Emmtec. Zij besloten zich gezamenlijk verder te verdiepen in de techniek. Dit leidde, met financiële ondersteuning door de NOM, tot een pilot voor een pinchanalyse op het Industry & Business Parc in Emmen, die inmiddels in de afrondende fase zit. De analyse heeft duidelijk gemaakt, dat

naast het bepalen van de Pinchligging al snel praktische aanwijzingen konden worden gegeven, dat een energiebesparing met zich mee bracht. Hans Mulder, Process Engineer binnen de Industrial Division, houdt zich binnen Grontmij bezig met pinchtechnologie. Hij acht deze ontwikkeling vooral ook van belang in het kader van het klimaatbeleid: ‘Je ziet dat er in het kader van CO2-reductie gewerkt wordt aan de ontwikkeling van CO2-afvang, transport en opslag en er gekeken wordt naar duurzame bronnen van energie. Maar de grootste slag kan gemaakt worden met energiebesparing. Pinch is een goed instrument om tot die besparingen te komen. Het is een methodiek om binnen de bedrijfsomgeving energiestromen slim te combineren om tot een meer energiezuinig geheel te komen.’ Het belangrijkste deel van het proces is het vergaren van betrouwbare gegevens. Mulder: ‘We brengen de bedrijfsprocessen in kaart en verdelen het in verschillende blokken. Per blok zoek je naar een balans tussen de energiestromen. Je kijkt waar binnen een bedrijf een overschot

aan warmte en koude vrijkomt en waar dit binnen het productieproces het beste benut kan worden. Dus daar waar iets opgewarmd moet worden zou je de restwarmte van een ander proces moeten kunnen gebruiken.’ Op basis van de analyse is het vervolgens aan het bedrijf om al dan niet maatregelen te nemen. Volgens Hans Mulder leidt alleen al het in kaart brengen van de energiestromen binnen een bedrijf vaak al tot een andere benadering van energie. ‘Veel bedrijven zijn volledig productgericht. Maar als je alleen al laat zien hoe de energiehuishouding in elkaar zit, dan is dat in veel gevallen een eyeopener. En helemaal nu de energiekosten een steeds grotere factor worden, beginnen bedrijven daar meer aandacht voor te krijgen. De pinchanalyse kan zo groot en zo klein uitgevoerd worden als je maar wil. Het is mogelijk een fabriek energetisch in kaart te brengen, maar eenzelfde analyse zou mogelijk zijn voor een woning. De kracht van Pinch is dat het de complexiteit van energiestromen binnen een proces helder maakt!’<

(advertentie)

0OEFSOFNFO NFUUBMFOUFO

(advertentie)

Maak het verschil met Deloitte De juiste combinatie Meer dan ooit is het zaak om de juiste beslissingen te nemen. Over de toekomst van uw onderneming, uw mensen, uzelf. Juist nu bent u dus gebaat bij een goed advies. Denk dan eens aan Deloitte. Niet voor niets hebben wij een ijzersterke reputatie bij het bedrijfsleven als het gaat om accountancy, De juiste combinatie belastingadvies, consultancy en financiële advisering.

Maak het verschil met Deloitte

$PNQFUFOUJFÏO DPNNJUNFOU NIEUWE COLLECTIE

MARELLA | WEEKEND by MaxMara

ALCHEMIST | ROSEMUNDE Copenhagen

Meer weten? Bel voor een oriënterend gesprek naar ons kantoor in Groningen: 050 520 46 42, ons kantoor Leeuwarden: 058 299 95 23. We staan u graag persoonlijk te woord. Meer dan ooit is het zaak om de juiste beslissingen

te nemen. Over de toekomst van uw onderneming,

uw mensen, uzelf. Juist nu bent u dus gebaat bij een goed advies. Denk dan eens aan Deloitte.

Niet voor niets hebben wij een ijzersterke reputatie bij het bedrijfsleven als het gaat om accountancy,

belastingadvies, consultancy en financiële advisering. Meer weten? Bel dan voor een oriënterend gesprek met een van onze kantoren.

Kijk op www.deloitte.nl voor meer informatie.

Of kijk op www.deloitte.nl voor algemene informatie.

Tel. 050 312 34 85 | www.vanede.nl Emmaplein 5 | 9711 AP Groningen © Deloitte 2008

AMSTERDAM . ARNHEM . BREDA . DEN HAAG . EINDHOVEN . ENSCHEDE GRONINGEN . MAASTRICHT . NIJMEGEN . ROTTERDAM . ZEIST . ZWOLLE

Accountants.Belastingadviseurs.Consultants.Financieel Adviseurs.

30



Foto’s: Energy Delta Institute

Moskou, Berlijn, Groningen

Energy Delta Institute: internationale kennispijler

Als aardgasland is Nederland bij uitstek in staat kennis over gas te delen. Boven op het grootste gasveld van West-Europa, het Groningenveld, zetelt opleidingsinstituut Energy Delta Institute (EDI). Een energieke instelling gericht op internationale kennisuitwisseling op het gebied van energie en dan vooral aardgas. Begin deze eeuw vertrok een delegatie van Gasunie naar Rusland om daar het eerste import-gascontract met de Russische energiegigant Gazprom af te sluiten. Daarbij werd niet alleen gesproken over het uitwisselen van gasmoleculen, maar ook van kennis over gas. Daar werd het idee van een ‘gasuniversiteit’ geboren. In 2002 werd het Energy Delta Institute opgericht als samenwerkingsverband tussen de destijds nog niet gesplitste Gasunie (nu N.V. Nederlandse Gasunie en GasTerra B.V.), OAO Gazprom en de Rijksuniversiteit Groningen. In 2006 sloot Shell zich als strategisch partner aan, in 2007 gevolgd door RWE. Daarnaast zijn Essent en Electrabel als associated partners bij EDI betrokken.

Confrontatie Op de hele wereld is er geen enkele industriële sector zo in beweging als de energiesector. Niet alleen regulering zorgt voor een complete verschuiving binnen de geldende structuur, ook de stijgende energieprijzen, de groeiende zorg over leve-

31

ringszekerheid en het milieu leiden tot grote veranderingen. Energie beheerst de internationale arena meer en meer, waarbij confrontatie vaker dan gewenst de boventoon lijkt te voeren. Om zich in deze snel veranderende wereld staande te kunnen houden, hebben partijen voortdurend nieuwe kennis en vaardigheden nodig. Tel daarbij het feit dat veel huidige energieexperts op relatief korte termijn met pensioen gaan en het is overduidelijk dat het op peil houden van de aanwezige kennis binnen iedere organisatie van cruciaal belang is.


Het doel van EDI is het leveren van een bijdrage aan het opleiden van de huidige en toekomstige energiemanager. Kerntaken van het instituut zijn het organiseren van opleidingen en het coördineren van onderzoeksprojecten die met geopolitieke, economische, sociale, juridische en managementaspecten van energie te maken hebben, met nu nog een nadruk op aardgas (en -olie). De opleidingen variëren van Executive Master programma’s tot op maat gemaakte trainingen en hebben anno 2008 al meer dan 1100 deelnemers uit meer dan 30 landen mogen ontvangen. Hierbij wordt onder andere gebruik gemaakt van de aanwezige kennis bij de partners en de vier hoogleraren die via EDI aangesteld zijn aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarnaast put het instituut uit een netwerk van gerenommeerde experts uit binnen- en buitenland, van verschillende organisaties (zie kader). De onderwerpen van EDI’s trainingprogramma’s bestrijken de hele gas- en olieketen, variërend van introductieprogramma’s tot grote energieprojecten en de bijbehorende financiële en risicoaspecten. De programma’s spelen ook in op nieuwe ontwikkelingen, zoals de bouw van de eerste LNG-terminal in Rotterdam en de waarschijnlijke komst van een tweede terminal in de Eemshaven. Onlangs werd een Executive Master programma gestart over finance & control in de energiesector. Deelnemers worden voorbereid op leidinggevende, financiële posities in de energie-industrie en op de uitdagingen die bij het managen van een bedrijf in deze complexe sector komen kijken. Afgestudeerden krijgen een internationaal erkende Master titel en mogen daarnaast ook de titel van Registeraccountant dragen en kunnen bovendien deelnemen aan de examens van de CMA (Certified Management Accountant). Een groot deel van de opleidingsprogramma’s vinden op EDI’s trainingslocatie aan het Hoornsemeer (Groningen) plaats, maar ook buiten Nederland worden programma’s gegeven, zoals een op maat gemaakt programma voor RWE in Praag, voor TNK-BP in Moskou en voor Electrabel in België.

Gasrotonde Als enige land ter wereld is in Nederland meer dan 99% van de huishoudens aangesloten op het gasnetwerk en ook voor veel bedrijven is gas de primaire bron van energie. Daarnaast exporteert Nederland aardgas en daarmee levert deze brandstof direct en indirect een belangrijke bijdrage aan de Nederlandse economie. Het succes van ‘Nederland Gasland’ is te danken aan een uitgebalanceerde combinatie tussen hoogstaande technische kennis en een goede samenwerking tussen private en publieke belangen. Kennis is een belangrijke factor in de stimulering van de Nederlandse kenniseconomie en in het leggen en onderhouden van internationale relaties. In dat opzicht past een instituut als EDI naadloos in het streven van de Nederlandse overheid om de gasrotonde van Europa te worden. Het is een middel voor bedrijven en landen om onderlinge relaties te versterken en nieuwe relaties op te bouwen.

De vestiging van EDI in Groningen heeft een positieve uitwerking op de werkgelegenheid en het ondernemerschap in deze regio. In dat opzicht wordt de naam Energy Valley steeds meer waargemaakt. De Gasunie, GasTerra en de RuG zaten al in Groningen, maar met de mogelijke vestiging van RWE en Essent in de Eemshaven zullen er nog meer partners van EDI naar het noorden komen.<

EDI werkt o.a. samen met: • • • • • • • • • • •

Clingendael International Energy Programme (CIEP) TNO Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) ECN Technische Universiteit Delft Oxford International Energy Studies (OIES) MGIMO (Russian State Institute for International Relations) Gubkin (Russian State University for Oil and Gas) The Office of Energy Regulation Stanford University L’Institut Français du Petrole

32


Matthijs Wetterauw [email protected]

Ondernemersklimaat Gevolgen van Global Warming voor het bedrijfsleven

Het klimaat verandert, dat staat vast. Hoe zeker is het dat de mens hierin de hand heeft? Wat kunnen we er aan doen en wat zijn de consequenties voor de maatschappij in het algemeen en het bedrijfsleven in het bijzonder?

De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt. Dat heeft gevolgen voor het klimaat. Voor Nederland voorspelt het KNMI zachtere, nattere winters en warmere, drogere zomers met meer extremen zoals stormen, hoosbuien en langdurige droogte. De drijvende kracht achter de klimaatverandering is de stijging van de mondiale temperatuur. Maar welke rol speelt de mens daarin? In de media buitelen de meningen, discussies en stellingen over elkaar heen. Toch bestrijdt in de wetenschappelijke wereld niemand de opwarming van het klimaat en vrijwel iedereen is het er over eens dat de mens daaraan bijdraagt door de uitstoot van broeikasgassen. Het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), een orgaan van de VN, concludeert dat de hoge temperaturen van de afgelopen 50 jaar ongewoon zijn in vergelijking met de afgelopen 1.300 jaar en dat de mens daar zeer waarschijnlijk verantwoordelijk voor is. Men verwacht tegen het eind van de 21ste eeuw een mondiale opwarming tussen 1,1 en 6,4˚C ten opzichte van 1990. Tot op heden verloopt de opwarming in Nederland twee maal zo snel als de mondiale opwarming.

Zelfs als we per direct de uitstoot fors reduceren, zal de opwarming nog eeuwen doorgaan, want CO2 blijft lang in de atmosfeer aanwezig. De temperatuurstijging heeft tal van effecten. Voor ons laaggelegen land is de verandering van het watersysteem wel de belangrijkste. Vanaf het begin van de jaartelling tot een kleine honderd jaar geleden is de zeespiegel vrij constant geweest. Maar sinds 1900 is het peil 19 centimeter gestegen en het tempo van de stijging neemt toe. Het IPPC verwacht dat de zeespiegel deze eeuw 18 tot 59 cm zal stijgen. Behalve de stijging van de zeespiegel hebben we ook te maken met veranderende afvoeren van de rivieren. De winterafvoer van Rijn en Maas neemt toe, terwijl tegelijkertijd de stijging van de zeespiegel de afvoer van de rivieren naar de zee belemmert. We krijgen dus vaker te maken met overstromingen.

Kyoto In 2005 werd het Kyoto-protcol van kracht, waarin een aantal landen – samen goed voor 55% van de mondiale uitstoot van broeikasgassen – afspraken om de uitstoot in de periode 2008 – 2012 te verminderen met 5,2% ten opzichte


33

van 1990. Eind 2007 zijn de VN-landen op Bali overeen gekomen dat de gemiddelde temperatuurstijging moet worden beperkt tot 2 graden en dat de uitstoot van broeikasgassen daartoe in het jaar 2050 moet zijn gehalveerd. De EU wil dat de uitstoot van de lidstaten in 2020 20% lager is dan in 1990. Als de andere industrielanden (waaronder de VS) en ontwikkelingslanden meedoen in het nieuwe klimaatakkoord, wil de EU een stap verder gaan en haar emissiedoelstelling nog eens met 10% aanscherpen. Dat is een forse ambitie als je bedenkt dat, ondanks alle goede bedoelingen, de emissies sinds 2000 met gemiddeld 2% per jaar zijn gestegen! In het coalitieakkoord van het kabinet zijn de ambities van Bali aangescherpt: 30% minder emissie van broeikasgassen in 2020 vergeleken met 1990, jaarlijks 2% energiebesparing en gebruik van 20% hernieuwbare energie in 2020.

dure optie, maar daar staat tegenover dat duurzame energie een aantal positieve neveneffecten heeft.

Wat kost het?

Het noorden van Nederland heeft een bijzondere positie bij de opwekking en distributie van energie. Nu al zijn zo’n 400 bedrijven en 25.000 mensen in deze regio werkzaam in de energiesector. Overheid en bedrijfsleven willen deze positie verder uitnutten en verstevigen. Met dit doel is de stichting Energy Valley opgericht. Energy Valley adviseert en ondersteunt partijen bij initiatieven die bijdragen aan de noordelijke energie-economie en werkgelegenheid. Groningen, Friesland, Drenthe en Noord-Holland hebben het streven naar een koppositie nog een verdere ‘boost’ gegeven door een Energieakkoord te sluiten met het Rijk. Doelstelling is om in 2011 40 tot 50 petajoule duurzame energie (verge-

De schattingen van de kosten lopen sterk uiteen. Bij emissiereductie geldt, net als bij zoveel andere investeringen, de wet van de afnemende meeropbrengst: de eerste tonnen CO2 kunnen tegen de laagste kosten worden vermeden. Naarmate de lat hoger wordt gelegd, nemen de kosten per ton toe. De kosten van de in Nederland voorgenomen emissiereductie worden geschat op 36 euro per ‘vermeden’ ton CO2. Maar als we alleen de meest kosteneffectieve maatregelen nemen, dan dalen de kosten naar € 8 per ton. Energiebesparing in gebouwen biedt het grootste potentieel tegen de laagste kosten. Daarmee vergeleken is stimulering van duurzame energie een

Gevolgen voor het bedrijfsleven De overheid verwacht ook van het bedrijfsleven een stevige inspanning. Hiertoe zijn inmiddels een aantal convenanten afgesloten. MKB-Nederland, LTO-Nederland en VNO-NCW hebben in november 2007 een duurzaamheidsakkoord gesloten met de overheid. De drie organisaties zullen bevorderen dat het bedrijfsleven ‘grote en langdurige inspanningen doet in energie-efficiencyverbetering, hernieuwbare energie en andere innovatieve voorzieningen en daarmee een koploperspositie inneemt op het gebied van energie- en klimaat innovatie.’ De overheid op haar beurt belooft ervoor te zorgen dat Nederlandse bedrijven internationaal op een gelijk speelveld kunnen blijven werken.

lijkbaar met het verbruik van een half miljoen huishoudens) en 4,5 megaton CO2-emissiereductie (het equivalent van 1,5 miljoen personenwagens) te realiseren. Dit is een forse bijdrage aan de landelijke klimaat- en energiedoelstellingen. Door de samenwerking van de noordelijke regio met de rijksoverheid moet het voor bedrijven en kennisinstellingen makkelijker worden om energieprojecten van de grond te tillen. De aandacht zal zich vooral richten op energiebesparing in gebouwen, glastuinbouw en industrie, duurzame energie, biobrandstoffen en duurzame mobiliteit, opslag van CO2 en het stimuleren van onderzoek en innovatie op het gebied van energie. Zoals het er nu uitziet zal de overheid de komende tijd vooral stimuleren en faciliteren. Het is niet te verwachten dat veel nieuwe regels worden ingesteld om de klimaatdoelen te verwezenlijken; het bestaande instrumentarium wordt ingezet, waar nodig aangescherpt en ongetwijfeld intensiever gehandhaafd. Zo biedt de Wet Milieubeheer nu al de mogelijkheid om bedrijven aan te sporen energiebesparende maatregelen te nemen. Behalve een vergrote aandacht van de overheid moet het bedrijfsleven er rekening mee houden dat energie- en CO2-intensieve producten in prijs zullen stijgen en – last but not least- dat afnemers en consumenten kritischer zullen zijn op het ‘CO2-profiel’ van producten. Al met al redenen genoeg voor het bedrijfsleven om op de ontwikkelingen te anticiperen. Het is zeker aan te raden het productieproces eens goed tegen het licht te houden en te kijken waar reductie van broeikasgassen mogelijk is. Hetzij in het eigen proces, hetzij elders in de keten, zoals bij toeleveranciers of transport. Het vervaardigen van een ‘carbon footprint’ is hiervoor een zinvolle eerste stap. Wanneer er mogelijkheden zijn voor besparing, kan het zeker de moeite lonen om eens aan te kloppen bij de provincie.<

34

NoordNieuws september 2008 (advertorial)

Met Tijhuis & Partners GGN mag u Reken als ondernemer op méér geld met Tijhuis & Partners GGN Gerechtsdeurwaarders en Incasso. “We zijn een (w)innend team”, zegt Alex Grobbee, gerechtsdeurwaarder en vestigingsmanager van Tijhuis & Partners GGN in Groningen. “Mensenkennis is ons krachtigste gereedschap om geld te innen dat de ondernemer anders zou moeten missen”. Het lidmaatschap van de Groep Gerechtsdeurwaarders Nederland, kortweg GGN, zorgt voor een prima dekking van Tijhuis & Partners GGN in Nederland. De GGN is een landelijk netwerk van vooruitstrevende gerechtsdeurwaarderkantoren met 1400 medewerkers en 26 kantoren, waaronder dus Tijhuis & Partners GGN. “We verzorgen voor iedere onderneming graag het complete vorderingstraject - vanaf het factureren tot de executie van vonnissen”, legt Alex Grobbee uit. “Ook speelt Tijhuis & Partners GGN een rol bij het afdekken van risico’s aan de voorkant van het traject door het aanbieden van kredietverzekeringen, een verzekering waarbij een gegarandeerd Alex Grobbee percentage van de omzet wordt uitgekeerd indien een afnemer niet betaalt. Deze kredietverzekeringen worden aangeboden in samenwerking met Atradius.”

“Zaken doen met Tijhuis & Partners GGN betekent dat de ondernemer actief werkt aan het verkorten van de gemiddelde betalingstermijn van zijn debiteuren. Hierdoor worden de financieringskosten lager. Bovendien kan de ondernemer zich helemaal toeleggen op zijn core-business; op het werk waar hij goed in is en waarmee hij zijn geld kan verdienen!, beklemtoont Alex Grobbee. “Overigens kan de opdrachtgever helemaal zelf bepalen op welk moment hij ons wil inschakelen. De ondernemer kan er bijvoorbeeld voor kiezen om de factuur en de eerste aanmaning zelf te versturen, zodat wij daarna in actie kunnen komen. Kortom, we zijn óók daarin heel flexibel. Maar ook indien een opdrachtgever moeilijkheden ondervindt met het goed gekwalificeerd personeel kunnen wij met onze detacheringstak GGN Legiteam helpen zoeken naar een oplossing.” Liefst 80% van de zaken die Tijhuis & Partners GGN in behandeling heeft, loopt af met een zogenoemde minnelijke schikking. Alex Grobbee: “Een prima resultaat, dat bewijst dat onze aanpak veel rendement voor ondernemers biedt. Met behulp van onze verregaande automatisering verloopt het incasseren van vorderingen zeer efficiënt”.

“Binnen Tijhuis & Partners GGN staan gerechtsdeurwaarders, juristen en adviseurs met raad en daad klaar. We doen ons werk snel, discreet, correct en aan de hand van een transparante werkwijze. Omdat er binnen Tijhuis & Partners GGN volop aandacht is voor de scholing en ontwikkeling van medewerkers, beschikken we over alle kennis van creditmanagement”, zegt de gerechtsdeurwaarder. “Om onze mensen deze permanente scholing aan te kunnen bieden beschikt Tijhuis & Partners GGN over een eigen opleidingscentrum. Elke medewerker volgt bij indiensttreding een basiscursus Incasso, welke door onze eigen deurwaarders worden gegeven. Graag willen wij onze kennis delen en om die reden worden er ook cursussen aangeboden aan onze klanten en relaties. Het cursusaanbod binnen alle disciplines van creditmanagement wordt gefaciliteerd door de opleidingspoot GGN Academy.” Menig ondernemer merkt het aan den lijve: de gemiddelde betalingstermijn van debiteuren wordt steeds langer. Alex Grobbee is het daarmee helemaal eens: “Dat klopt. De betaalmoraal in Nederland daalt. Steeds meer ondernemingen wachten tot het uiterste met het betalen van de rekeningen. Ook zijn ondernemers meer gewend geraakt aan het ontvangen van aanmaningen. Dat nemen ze voor lief. Daarom is het juist verstandig om Tijhuis & Partners GGN in te schakelen als het gaat om het snel innen van uitstaande vorderingen”.

“Bovendien beschikken we over een uitgebreide database. Tijhuis & Partners GGN kan daarmee marktgerichte of branchegerichte analyses maken van het betaalgedrag. En dat levert waardevolle strategische informatie op. Onze klanten kunnen daarmee hun voordeel doen bij het nemen van (strategische) beslissingen. Deze gegevens worden verkregen uit de dagelijkse praktijk, maar ook door het betaaltrendonderzoek “Zo betaalt Nederland”, dat GGN dit jaar voor de zesde achtereenvolgende keer heeft uitgevoerd. Zo is betaalgedrag te herleiden naar zogeheten mentality milieus.

35 (advertorial)

op méér rekenen! een klantgerichte manier. Een manier die uitermate goed aansluit op de ondernemersdoelstellingen. Vertrouwen is goed, maar controle is beter! Met ons mag de ondernemer rekenen op meer rendement. Vroeger had een gerechtsdeurwaarders- en incassokantoor een negatief imago. Maar dat is vandaag de dag niet meer zo: steeds meer ondernemingen weten onze dienstverlening op de juiste waarde te schatten. Er is een groeiende vraag naar samenwerking. Niet voor niets zeggen we: Tijhuis & Partners GGN, een (w) innend team!”, besluit hij enthousiast. Hieruit blijkt dat betaalgedrag afhankelijk is van opleiding, inkomen en dat deze groepen ook allemaal een gelijksoortige voorkeur hebben voor bijvoorbeeld televisieprogramma’s of meubilair.” “Desgewenst verstrekken we onze opdrachtgevers ook managementinformatie over lopende zaken. Daardoor kan onze relatie de vinger goed aan de financiële pols houden. Behalve per e-mail is het ook mogelijk om deze informatie (beveiligd) online in te kijken met onze webtoepassing Tijhuis Online”. Alex Grobbee vat de dienstverlening nog eens kort en bondig samen: “Tijhuis & Partners GGN reduceert debiteurenrisico’s op

Tijhuis & Partners GGN Leonard Springerlaan 9 9727 KB Groningen T 088 – 845 43 55 F 088 – 845 43 68 www.tijhuis.ggn.nl De onderzoeksgegevens van “Zo betaalt Nederland 2008” zijn te downloaden op www. tijhuis.ggn.nl Tijhuis en Partners GGN heeft vestigingen in Almelo, Almere, Apeldoorn, Arnhem, Drachten, Emmen, Groningen, Meppel, Utrecht, Winterswijk en Zwolle.

(advertentie)

Hoe groot is uw footprint? We willen allemaal klimaatverandering tegengaan. ARCADIS neemt haar verantwoordelijkheid in MVO en duurzame bedrijfsvoering. Dat doen we ook graag voor onze klanten. Bijvoorbeeld een cradle to cradle bedrijventerrein, plannen voor waterberging, voorstellen voor energiebesparing en duurzame energie (van wind tot warmteopslag). Maar ook ontwikkeling van een natuurcompensatiebank, maatregelen voor verbetering van de luchtkwaliteit of het bepalen en verkleinen van uw carbon footprint. Wij scheppen helderheid over de kansen en mogelijkheden en vertalen dit samen naar duurzame oplossingen. ARCADIS. Projectmanagement, adviezen en ingenieursdiensten voor het verbeteren van bereikbaarheid, duurzaamheid en leefbaarheid. We ontwikkelen, ontwerpen, implementeren, onderhouden en exploiteren projecten. Voor overheden en bedrijven, wereldwijd. Met 2.500 medewerkers in Nederland, in een regionaal verankerd netwerk van kantoren. Dicht bij onze klanten, denken we als onze klanten. Een heldere blik op het probleem. Creatief in de oplossing. Daadkrachtig in de uitvoering. Resultaat telt. Meer weten? Bel 0592 392 111. Of bezoek ons op internet: www.arcadis.nl/milieu. Kantoren in: Arnhem, Assen, Apeldoorn, Amersfoort, Goes, Hoorn, Hoofddorp, Rotterdam, ’s Gravenhage, ‘s Hertogenbosch en Maastricht.

Imagine the result

36


Duitse consulaten in grensregio´s blijven open VNO-NCW Noord heeft met succes geageerd tegen het voornemen van minister Verhagen om de Nederlandse consulaten in de Duitse steden Emden, Kleef, Münster, Aken en Keulen te sluiten. Direct nadat dit voornemen bekend werd, heeft VNO-NCW Noord zich ertegen uitgesproken omdat het niet te rijmen valt met het offensief van het kabinet om juist de grensregio´s qua economische dynamiek te versterken. Ondernemers oriënteren zich meer en meer op het oosten en het belang van de consulaten is juist dat zij vooruitgeschoven posten in de grensstreek zijn. Dit signaal werd opgepikt door de VVD-Kamerfractie die schriftelijke vragen gesteld heeft aan de minister over de bedenkingen in ondernemend Noord-Nederland over het voorgenomen besluit. Enige dagen later maakte Minister Verhagen bekend dat de Nederlandse consulaten in de Duitse steden Emden, Kleef, Münster, Aken en Keulen open blijven vanwege hun grote belang voor de grensregio´s. De Minister onderkent hiermee ook de belangrijke rol van de consulaten bij het aanhalen en versterken van de zakelijke en politieke banden over de landsgrenzen heen. Nordconnect-rally Van 2 tot en met 10 mei 2009 zal de Nordconnect Trial plaatsvinden: een langeafstandsrally vanuit de drie noordelijke provincies naar de Baltische Staten en Scandinavië. De rally is een initiatief van Nordconnect (onderdeel van het SNN) en is bedoeld om het Noord-Nederlandse bedrijfsleven bekend te maken met de vele economische kansen die Noordoost-Europa biedt. De deelnemers kunnen onderweg zelf ervaren welke ontwikkelingen zich hier voordoen en tijdens netwerkbijeenkomsten kennis maken met vertegenwoordigers van het bedrijfsleven in de betreffende

landen. Bij de Nordconnect Trial wordt in het bijzonder het gebruik van auto’s op alternatieve brandstoffen, zoals aardgas en biodiesel, gepromoot door hiervoor een aparte categorie open te stellen. Bezoek minister Cramer Op 6 oktober ontvangt VNO-NCW Noord Jacqueline Cramer, minister van VROM, voor een werkbezoek aan de regio. De aanleiding voor het bezoek is het rapport ‘Hoe gaan we om met de ruimtelijke kwaliteit op bedrijventerreinen?’ dat door Louwe Dijkema, voorzitter VNO-NCW Noord, haar werd aangeboden. Het rapport biedt een aantal praktische handvatten die direct kunnen leiden tot een hogere kwaliteit van de te onderscheiden werklocaties, zowel voor overheden als voor bedrijven. Niet lang daarna sloot VNO-NCW Noord een convenant met de provincie Groningen teneinde met vereende krachten werk te maken van een intelligenter ruimtegebruik op bedrijfsterreinen. Cramer gaf aan de hoofdlijnen van het rapport te onderschrijven en zei waardering te hebben voor de praktische insteek. Tijdens het werkbezoek zal een aantal locaties in Noord-Nederland bezocht worden die de aanbevelingen in het rapport illustreren.

2226 • Adv fc VNO 86*76 25-02-2004 (advertentie)

Koeltechniek: Commercieel en Industrieel • Koelmeubelen • Koel- en vriescellen • Koel- en vriesinstallaties • Procesregeling Klimaatbeheersing • Airconditioning • Bedrijfsventilatie • Luchtbehandelingkasten • Warmtepompen

15:58

Pagina 1

Postbus 55, 9480 AB Vries Handelsweg 32 9482 WE Vries/Tynaarlo Bedr.terr. Vriezerbrug a/d A28, afslag 35 Telefoon (0592) 530 310 Fax (0592) 530 315 Internet: www.koelgroep.nl E-mail: [email protected] U bent van harte welkom in onze 500 m2 grote showroom in Vries. Koeltechniek Dorenbos, Coolings Systems Holland, KoelAirco en Wiekamp Installaties maken deel uit van KoelGroep Dorenbos.

ACTUALITEITEN

Waddenfonds Ondernemers in de landbouw of visserij kunnen voortaan ook in aanmerking komen voor een subsidie uit het Waddenfonds. Dit is het gevolg van een wijziging van de regeling. Voorheen konden vooral lagere overheden, non-profitorganisaties en particulieren aanspraak maken op een subsidie. Om in aanmerking te komen voor een subsidie moet het project in de eerste plaats aantoonbaar positieve effecten hebben op het Waddengebied zelf. Overige criteria: het moet natuur- en landschapswaarden van het gebied vergroten en versterken, externe bereigingen van de natuurlijke rijkdom verminderen of wegnemen, een duurzame economische ontwikkeling in het Waddengebied mogelijkmaken en het moet een duurzame kennishuishouding ontwikkelen. De aanvraagperiode loopt van 8 september tot en met 17 oktober.

37

In deze rubriek houden we u op de hoogte van de activiteiten van VNO-NCW Noord in de regio.

Werk aan Water presenteert lijsttrekkers Vakmanschap in het waterschap Senator en oud-Tweede-Kamerlid Pieter Hofstra, UMCG-bestuurder Frans Jaspers, ondernemer Jan van Keulen, voormalig VVD fractievoorzitter in Provinciale Staten Fryslân Tine Bijstra-De Vries en Friesland Foods-bestuurslid Karst Spijkervet gaan namens Werk aan Water zorgen voor vakmanschap in het waterschap. Zij zijn bij de waterschapsverkiezingen de lijsttrekkers voor Werk aan Water in de drie noordelijke provincies.

Werk aan kostenbeheersing De afgelopen jaren zijn de waterschapskosten te veel gestegen. Werk aan Water wil de zuiveringsheffing jaarlijks met 2% verminderen. Daarnaast mag de watersysteemheffing niet meer stijgen dan de inflatie. Dat betekent keuzes maken en efficiënt opereren.

Werk aan waterkwaliteit Door bodemdaling en zeespiegelstijging neemt verzilting toe. Daarom moet gezocht worden naar potentiele strategische zoetwatervoorraden, zoals het Lauwersmeer. Werk aan Water acht de aanvoer van zoet water vanuit het IJsselmeer voor de toekomst van groot belang. Bewuste verzilting van het Lauwersmeer kan niet aan de orde zijn. Voor nieuwe zoet-zoutovergangen is alleen buitendijks (zeezijde) plaats.

VNO-NCW NOORD IN ACTIE

Werk zonder franje Werk aan Water is een gezamenlijk initiatief van VNO-NCW Noord, LTO Noord en MKB Noord. Centrale boodschap: De waterschappen moeten efficiënt en zonder franje werken aan veiligheid, goede afwatering en waterkwaliteit, met haalbare doelen en tegen zo laag mogelijke kosten. De vijf lijsttrekkers zijn stuk voor stuk vakmensen die met hun ervaring deze doelstellingen in de waterschappen kunnen realiseren. De lijsttrekkers van Werk aan Water per waterschap: Hunze en Aa’s: Pieter Hofstra, Eerste-Kamerlid namens de VVD; tussen 1994 en 2006 lid van de Tweede Kamer. Noorderzijlvest: Frans Jaspers, lid Raad van Bestuur van het Universitair Medisch Centrum Groningen; voormalig vice-fractievoorzitter PvdA Statenfractie Groningen Wetterskip Fryslan: Tine Bijstra-De Vries, voormalig fractievoorzitter VVD Statenfractie Fryslân Velt & Vecht: Jan van Keulen, Directeur De Roo Wegenbouw Reest & Wieden: Karst Spijkervet, agrarisch ondernemer, regioraadslid van Friesland Foods en gemeenteraadslid namens de VVD in Steenwijkerland

Het waterschap moet zich concentreren op haar kerntaak: een adequaat waterbeheer. Het waterschap is geen natuurbeheerder. Als maatregelen op het gebied van ecologie, recreatie of scheepvaart de waterhuishoudkundige taak van het waterschap niet raken, dient het overgelaten te worden aan andere overheden of particulieren.

Werk aan functiecombinatie In het dichtbevolkte Nederland moeten we zuinig zijn op de ruimte. Bij grondgebruik voor de waterhuishoudkundige taak moeten zo mogelijk meerdere functies gecombineerd worden: natuur bij waterberging en landbouw bij stabiele oevers en onderhoudspaden.

Werk aan afwatering Iedereen heeft belang bij goede afwatering: cultuurgrond vraagt een goede drooglegging voor de landen tuinbouw en de kruipruimtes van bedrijven en woningen moeten droog blijven. Werk aan Water wil zo snel mogelijk een gemaal bij Lauwersoog voor de afwatering van Friesland, Groningen en Drenthe.

Werk aan haalbare doelen Het programma van Werk aan Water Werk aan veiligheid Werk aan Water wil dat de zeedijken op orde zijn en ook de regionale keringen bestand zijn tegen klimaatverandering en bodemdaling. Werk aan Water ziet niets in overslagdijken en binnendijkse brakwatergebieden, maar wil kwelderontwikkeling benutten voor de buitendijkse versterking van de zeekering.

Bij de uitwerking van de Europese Kaderrichtlijn Water moet het waterschap uitgaan van haalbaarheid en betaalbaarheid. Lozingseisen voor zuiveringsinstallaties moeten voortdurend getoetst worden op doeltreffendheid en kosteneffectiviteit.

Werk aan draagvlak Werk aan Water wil dat bedrijfsleven en burgers betrokken worden bij de uitvoering van het waterbeleid. Het waterschap moet een klantgerichte organisatie zijn.<


Marnix van Dijk is benoemd tot directeur van Auto-Lease Groningen en Auto-Lease Zwolle. Beide bedrijven vallen onder de Van der Molen Autogroep. Van Dijk was verkoopleider bij Ziegler Brandweertechniek en had daarvoor diverse functies in de Automotive. Annette Landkroon is commercieel en plaatsvervangend directeur geworden van Zalsman Groningen bv.. Zij was tot voor kort als accountmanager verbonden aan het bedrijf dat in 1998 ontstond na een fusie van drie grafische bedrijven. Bij de zelfstandige vestiging in Groningen zijn 32 medewerkers werkzaam.

Personalia

38

Cor Zijderveld is de nieuwe voorzitter van Samenwerkende Bedrijven Eemsdelta (SBE). Zijderveld, voormalig directeur van het Chemie Park Delfzijl en AkzoNobel Delfzijl, volgt Arie van der Hek op die in januari jl. is teruggetreden. Mgr. dr Gerardus J. N. de Korte is sinds 13 september de nieuwe bisschop van Groningen-Leeuwarden. Mgr. De Korte was sinds 2001 hulpbisschop van het aartsbisdom Utrecht. Hij volgt Mgr. dr W.J. Eijk op, die aartsbisschop van Utrecht werd.

Bert Jansen is per 1 september benoemd tot nieuwe CEO van aardappelzetmeelconcern Avebe. Tevens is hij vanaf dat moment Voorzitter van de Raad van Bestuur. Jansen was tot 2006 lid van de Hoofddirectie van Campina en was eerder werkzaam bij Philips, Akzo en Douwe Egberts/Sara Lee. Hans Alders is per 1 augustus benoemd als lid van de Raad van Toezicht van der Rijksuniversiteit Groningen. De benoemingstermijn loopt tot en met 31 juli 2012.

Fred Dalebout wordt per 1 oktober het nieuwe gezicht van het Martinihotel. Eigenaar Frans Kappenburg draagt de dagelijkse leiding over aan Dalebout om zich meer bezig te kunnen houden met de ontwikkelingpoot. Dalebout krijgt ook de eindverantwoordelijkheid over Hotel Zeewinde op Ameland.

(advertentie)

Hans Haerkens toplobbyist infrastructuur en Ruimtelijke Ordening VNO-NCW Hans Haerkens heeft zijn post als algemeen secretaris van VNONCW Noord met ingang van 8 september verruild voor een functie bij de landelijke organisatie VNO-NCW. Hij zal daar aan de slag gaan als lobbyist op het gebied van infrastructuur en ruimtelijke ordening. De leiding over de bureauorganisatie van VNO-NCW Noord zal tijdelijk worden overgenomen door Johan Bongers, directeur van VNO-NCW Midden, totdat in de opvolging is voorzien. In de volgende editie van NoordNieuws zal uitgebreid stil gestaan worden bij zijn vertrek.

Natuurlijk drukwerk Koninklijke Van Gorcum BV Industrieweg 38, 9403 AB Assen Postbus 43, 9400 AA Assen

[t] 0592 37 95 55 [f] 0592 37 20 64 [e] [email protected] [i] www.vangorcum.nl

Maarten Reijgersberg

39

Welkom nieuwe leden

De volgende personen zijn lid geworden van de vereniging:

J. van de Vegte

Drenthe > drs.ing. J.H. Bremer P.F.G. Brink L.R. Carabain Kolonel C.A.M. van Eijl G.J.G.H. Gerrits R. van der Knaap G. Lucas L. Schots ir. P.C. Slik B.J.G. Suurmeijer MBA Mw J. van de Vegte ing. J. Visser Friesland > Mw I.A. van Dort mr. B.F. Drost O. van der Galiën mr. drs. M.A.M. Garnier commandeur H. Itzig Heine A. Koenen A. Kuperus J.C. van der Linden RA J.H. van der Meer Mw I.A.H.M. van Megen D. Mous B. Muijselaar Mw J.J. Tiemersma R. Veenema R. Viegers Mw J. de Vreeze

NIEUWE LEDEN

R.M. Bilbé

M.D. Scheffers

F.A.M. Textor

O.J. Tillema

Groningen > R.M. Bilbé M. van Delden L. Dissevelt drs. H.M.M. Eijkelenkamp J. van Gaal drs. R.O. Genee J.W. Heeg P.S. Heikens G.F. Hes W. Hettema P. Hol Mw L. de Jong Mw drs. C.J. ten Kate Mw L. Kappers Mw L. Kroon drs. H.W. Louwes Mw drs. P. de Nijs drs. H.W. Numan F.G. Oosterhuis Mw K. Roode prof.dr. S.A. Poppema Mw drs. B. Risselada-Lutz Mw drs. M.D. Scheffers Mw M. Smits Mw M.A. Spijker drs. G.J. Teerling R. Thie F.A.M. Textor O.J. Tillema drs. G.J. Volkers ir. R.G.E.J. Voncken M.B. Weston Mw M.C. Wijnhold E.J. Witvoet drs. R. Zuiderveen

Faber Pallets B.V., Assen Corgwell Group bv, Houten Van der Zee Vleesgrootverbruik Emmen b.v., Emmen Regionaal Militair Commando Noord, Steenwijk Alescon Werkwinkel, Hoogeveen Spark Holland BV, Emmen Industria Technische Verlichting B.V., Emmen Kip Nederland BV, Hoogeveen Arcadis Nederland BV, Assen Rabobank Assen-Beilen, Assen Arbo Unie Business Unit Noordoost, Groningen Kropman BV Installatietechniek, Assen Gebr. Ferwerda BV, Leeuwarden Boer & Croon / Intermaat, Amsterdam Energie Service Friesland, Drachten Partoer CMO Fryslan, Leeuwarden Admiraliteit Admiraliteit/gebouw Albatros, Den Helder De Friesland Zorgverzekeraar, Leeuwarden Tyco Flow Control Hovap, Sneek Deloitte, Leeuwarden Flexoplast BV, Harlingen COA Friesland, Burgum Unique Nederland, Groningen Oenema Aannemings- en Transportbedrijf BV, Oosterwolde Bibliotheekservice Fryslân, Leeuwarden BURGERS ERGON bv installatietechniek, Drachten DHL, Amersfoort 2mChange BV, Leeuwarden Lubbers Logistics BV, Schoonebeek Van Delden Bouw B.V., Kielwindeweer AIESEC, Groningen Eijkelenkamp Belastingadviseurs, Paterswolde Pentascope, Groningen Groningen Seaports, Delfzijl AIESEC, Groningen New Publishers, Groningen Koopman Logistics Group BV, Zuidhorn NedCoat Groningen BV, Groningen Photonis Nederland B.V., Roden Integrand Groningen, Groningen PNO Consultants B.V., Groningen Unipartners Groningen, Groningen Unipartners Groningen, Groningen Vortex Consultancy, Groningen Grafisch Museum, Groningen Helder Corporate Finance Adviseurs, Groningen Akzo Nobel Base Chemicals bv, Delfzijl Capability Mobiliteit B.V., Groningen Rijksuniversiteit Groningen, Groningen PNO Consultants B.V., Groningen HR Coaching, Middelstum Content BV, Groningen Winnock, Groningen Stichting Jong Ondernemen Noord-Nederland, Groningen AIESEC, Groningen Nedmag Industries Mining & Manufacturing B.V., Veendam Electrabel Nederland, Roodeschool Hanzevast, Groningen Bio MCN BV, Delfzijl International School Groningen, Groningen BijJouInDeBuurt.nl, Groningen Bio MCN BV, Delfzijl Helder Corporate Finance Adviseurs, Groningen

40


Christel Slim [email protected]

Foto:1%

1% tegen armoede, de rest mag je houden Een nieuwe manier van ontwikkelingssamenwerking “Als iedereen 1% van zijn of haar inkomen geeft, kunnen we armoede structureel oplossen”. Met deze gedachte is in 2007 de 1%CLUB opgericht. Het alsmaar groeiende aantal particuliere ontwikkelingsinitiatieven heeft hiermee een laagdrempelig platform gekregen waarmee projecten online kunnen worden gepresenteerd.

Via een digitale marktplaats waar de initiatiefnemers van ontwikkelingsprojecten direct kunnen communiceren met donateurs, wordt op een persoonlijke manier informatie verstrekt over het initiatief. Vanzelfsprekend over de opzet en de vooruitgang van een project, maar ook door gebruik te maken van zelfgemaakte foto’s, video’s en een weblog met ervaringen. De gebruiker bepaalt helemaal zelf waar zijn/haar geld naartoe gaat. Doordat alle projecten bij elkaar op één

van particulieren, zoals de behoefte aan een laagdrempelige invulling van het MVO beleid. Men wil op een effectieve en efficiënte manier een bijdrage leveren die past bij hun core business; daarbij willen ze inzage hebben wat er met hun bijdrage is gebeurd. Daarnaast zijn veel bedrijven ook op zoek naar een gemakkelijke manier om over hun MVO beleid te communiceren naar klanten, leveranciers en partners. De 1%CLUB speelt op deze wensen in. Mkb-bedrijven kunnen zich op www.1procentclub.nl aan een project koppelen. De stichting 1%CLUB is opgericht in februari 2007 en is een initiatief van Anna Chojnacka en Bart Lacroix. Zij waren

praktijk

Een computerlokaal in Tanzania, microkredieten voor fietsen in Ghana of een basisschool voor nomadenkinderen in Tibet. Iedereen heeft de mogelijkheid om zijn project aan te melden bij de 1%CLUB www.1procentclub.nl). Particulieren en bedrijven kunnen op deze marktplaats 1% van hun inkomen, tijd en kennis direct bijdragen aan een ontwikkelingsproject naar keuze. Toch probeert de stichting zich vooral op een bepaalde, jongere doelgroep te richten. Er zijn in Nederland honderdduizenden young professionals met een goede baan die een redelijk zorgeloos leven leiden. Helaas is deze groep niet erg actief als het gaat om financiële steun voor ontwikkelingshulp. Komt dit voort uit onverschilligheid? De 1%CLUB denkt van niet. Uit marktonderzoek blijkt namelijk dat deze

groep meer waarde hecht aan transparantie, kleinschaligheid, betrokkenheid en geefplezier. Er is dus vooral behoefte aan een nieuwe manier van ontwikkelingssamenwerking.

platform staan, biedt de 1%CLUB ook nog de mogelijkheid tot samenwerking en kennisdeling. Dit alles zorgt voor een grotere betrokkenheid met projecten en sluit aan bij de transparantie waar onder jongere gebruikers vraag naar is. De 1%CLUB richt zich niet alleen op jonge gebruikers, maar wil ook het mkb een concrete en simpele invulling voor het MVO beleid bieden. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is tegenwoordig een bekend begrip in ondernemend Nederland en uit recente onderzoeken van MVO Nederland blijkt dat een overgrote meerderheid van ondernemers en managers er positief tegenover staat. Toch blijkt het vaak nog een stap te ver te zijn om MVO ook daadwerkelijk in de praktijk te brengen. De eisen en wensen van het mkb zijn anders dan

beide actief in de ontwikkelingswereld en zagen bij hun generatiegenoten een toenemende behoefte aan een nieuwe vorm van ontwikkelingssamenwerking. De 1%CLUB is ontwikkeld door de Groningse webontwikkelaars Accepté. De website is sinds april online en er zijn inmiddels al 350 leden die zo’n 20 projecten in verschillende ontwikkelingslanden steunen. Ruud Lubbers, Awraham Soetendorp, Naema Tahir en Tineke Lambooy zitten in het comité van aanbeveling.

maandag 22 september Bezoek Museum Belvédère te Oranjewoud Expositie Robert Zandvliet, met rondleiding en discussie over cultureel ondernemerschap. Plaats: Museum Belvédère, Oranjewoud Ontvangst: 17.00 uur Einde: 19.00 uur Spreker: Han Steenbruggen, directeur

woensdag 24 september Van Drentse bodem Bedrijfsbezoek aan Waterleidingsmaatschappij Drenthe en Bottelarij Anl’eau. Fietstocht door Breevenen met aansluitend een dinerbuffet in Breeland. Plaats: Waterleiding Maatschappij Drenthe, Annen Ontvangst: 16.00 uur Einde: 21.00 uur Spreker: Karst Hoogsteen, directeur WMD

woensdag 15 oktober Voorlichtingsbijeenkomst Energie & Milieu Locatie: Golden Tulip Drenthe, Zeegse Start: 15.30 uur Einde: 19.00 uur Voorzitter: Cor Zijderveld woensdag 22 oktober Net Wakker, Netwerken De ontbijttafel wordt gedekt voor 15 ondernemers die allemaal de mogelijkheid krijgen zich in drie minuten aan hun tafelgenoten te presenteren. Plaats: Restaurant Van der Valk, Spier Ontvangst: 07.45 uur Einde: 09.00 uur Beperkte deelname. dinsdag 28 oktober Women in Business Avondvullend programma in het teken van de positie van vrouwen in het bedrijfsleven en de positieve beeldvorming rondom het begrip diversiteit in het algemeen. Drie genomineerde zakenvrouwen gaan live strijden om de titel ‘Zakenvrouw van het Noorden 2008’. Plaats: Martiniplaza, Groningen Ontvangst: 19.00 uur Einde: 22.00 uur Gastspreker: Lucia Rijker, bokser en actrice ‘Van een sterke tegenstander kun je alleen maar winnen.’

Colofon NoordNieuws, het magazine van VNO-NCW Noord verschijnt zes maal per jaar en wordt verspreid onder leden in Drenthe, Friesland en Groningen. Jaargang 13 nummer 4 September 2008 Oplage 2.000 exemplaren Redactie Daan Bultje (hoofdredacteur) Akke Groenewoud Hans Haerkens Jan-Willem Lobeek Christel Slim Postbus 132 9700 AC Groningen T 050 5343844 F 050 5346145 www.vno-ncwnoord.nl Advertentieverkoop Koninklijke Van Gorcum bv, Assen Lilian de Winter T 0592 37 69 33

agenda

Basisvormgeving studio Tineke Wieringa bno, Haren

woensdag 1 oktober Geïnspireerd ondernemer (JNO) Bert van der Haar, succesvol in Nederland, succesvol in Malawi Plaats: !pet, Hoogeveen Ontvangst: 16.00 uur bij !pet Einde: 20.00 uur Spreker: Bert van der Haar woensdag 8 oktober Bedrijfsbezoek Koninklijke Theodorus Niemeyer BV Plaats: Koninklijke Theodorus Niemeyer BV, Groningen Ontvangst: 14.30 uur Einde: 17.30 uur Spreker: Emiel Eckstein, managing director BAT Groningen

Prepress, druk en distributie Koninklijke Van Gorcum bv, Assen

woensdag 29 oktober Bedrijfsbezoek Koopmans Meelfabrieken ‘Koopmansgeest! Behaalde resultaten in het verleden zijn geen garantie voor de toekomst.’ Plaats: Leeuwarden Ontvangst: 15.00 uur Welkom: 15.30 uur Spreker: Minne Dijkstra, algemeen directeur

VNO-NCW Noord vertegenwoordigt in Groningen, Friesland en Drenthe 12.000 bedrijven waarbij ruim 1.400 persoonlijke leden de harde kern van de vereniging vormen. Genoemde bedrijven representeren tachtig procent van de werkgelegenheid in de marktsector. Zestig procent van het ledenbestand zijn mkbbedrijven.

www.gasterra.nl

NOORDNIEUWS. Vlammend Noord-Nederland Het noorden als energiepoort MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 13 NUMMER 4 > 2008

Recommend Documents