MEDISCH CONTACT 11 e J a a r g a n g
- 5 Juli 1 9 5 6
Officieet
* No. 27
orgaan van de Konlnktqke Neder[andsche Maatschappii tot bevordermg der Geneeskunst REDACTIE
EN
REDACTIERAAD:
Redactie: (;. C. Heringa, Hoofdred. - G. Dekker - L. A. Faber. Redactieraad: G. Dekker, L. A. Faber, M. Hartman, G. C. Heringa, L L van der Horst, A. M. J. van Susante; K. Vaandrager, Singel 23, Deventer, secretaris. REDACTIE
Keizersgracht 327 - Tetefoon
EN
ADMINISTRATIE:
33300
Postgiro 58083 - Amsterdam
-
v a n a d v e r t e n t i S n g e l i e v e m e n zich uitsluitend t e r l c h t e n t o t :
Voor het plaatsen
Bureau A D E X, Keizersgracht 158, A m s t e r d a m - C , Telefoon 42355 Advertenti~n in dit blad behoeven de goedkeuring der Redactie. Abonnement voor n i e t - l e d e n - / 1 5 . - Losse n u m m e r f 0 ,4 0 INHOUD
Van de Redactie
:
blz.
Vraagstellingen (Ill) Is het noodzakelijk dat verplichte verzekering verplicht lidmaatschap van een ziekenfonds insluit? . Mededelingen
en berichten van de Maatschappii
Vatz het Centraal Bestttur der L.H.V. Verwijzing naar specialisten
blz. 397
Cursus C o m m i s s i e Vierde Artsencursus Vrije Universiteit
Landelijke Artsen
397 398
Rectlficatie Niet officieel gedeelte
Arbeidstherapie in Nederland, door E. G. Leffelaar .
Mededelingen
398
en b e r i c h t e n v a n b u i t e n d e M a a t s c h a p p i j
Vouwbladen van het Voorlichtingsbureau van over her voork6men van t a n d b e d e r f .
Ingezonden
de
Voedingsraad
slukken
Open en gesloten ziekenbuizen, door Dr. M. Straub . Open en gesloten ziekenhuizen, door Dr. C. de Groot ,,Vrije Artsenkeuze", door S. Diamant
Aanwinsten Bibliothoek Persona|ia lngekomen
396
Verslagen
en Drukworken
Reproducties v a n h e t w e r k v a n l e d e n v a n P i n c e r en P e n s e e ! A. V. H. Destr~e, Brug over de Gard .
399 400 400 402 402 404 407 408
Adressen van de Maatschappi/, haar organen, enz.
Keizersgracht 327, Amsterdam-C. Bureau van bet H.B., D.B., Boekhouding en Bureau voor Waarneming en Vestiging (9--18 uur . . . . Redactie en Adrninistratie van ,,Medisch Contact" Landelijke Huisartsen Vereniging Tel. Landelijke Specialisten Vereniging . . . 33300 Landeli]ke Vereniging van Artsen in Dienstverband Specialisten Registratie Commissie . . : Het bureau voor Waarneming en Vestiging is na 19 uur e n ' s Zondags bereiKbaar onder . 72.21.40 Federatie van door Verzekerden en Medewerkers bestuurde Ziekenfondsen (,,V.M.Z.') De Bilt, Wilhelminalaan 3, tel. 28841 Ondersteuningsfonds voor beh. wed. en wezen, G i r o n u m m e r 111950, Eendrachtsweg 15, R'dam. Secr. Dr. A. C. M. Beukers, Prof. Dondersstraat, Yilburg.
Raad van Beroep, Secretaris H. J. J. Blauwkuip, Amsterdam, Willemsparkweg 139. Administratie der advertentiEn: Advertenfiebureau , , A D E X ' , Keizersgracht 158, A m s t e r d a m - C , telefoon 42355.
'AN DE REDACTII
VRAAGSTELLINGEN III
Is her noodzakelijk daf verplichfe verzekering verplicht lidmaafschap van een ziekenfonds insluif? Toen de ziektewet werd ingevoerd hadden alle loonarbeiders binnen een zekere loongrens recht op uitkering van ziekengeld. Het was vanzelfsprekend dat men de eis stelde dat de ziekteduur zo kort mogelijk zou zijn en dit hoopte men te bereiken door de verzekerde de verplichting op te leggen zich in geval van ziekte onder behandeling te stelleaa. Daarom werd bepaald dat de volgens de Ziektewet verzekerde moest l~unnen aantonen dat hij recht had op geneeskundige behandeling. Op welke wijze dit recht bestond w.erd open gelaten. E6n van ,deze wijzen was lidmaatschap van een ziekenfor~ds. Bij het Ziekenfondsenbesluit werd bepaald dat alle loonarbeiders, die recht hadden op ziekengeld-uitkerl.ng, beneden een zekere loongrens zich moesten verzekeren tegen de kosten van geneeskundige behandeling. Dit leidde tot de verplichte ziekenfondsverzekering. Men kende sindsdien bij de ziekenfondsen twee categorie~Sn verzekerden, de verplichte- en de vrijwillig verzekerden. Voor de vrijwillig verzekerden was de premie, evenals vroeger, afhankelijk van de gezinssamenstelling; voor de verplicht verzekerden was het loon maatgevend voor de premie. Bij de verplicht verzekerden kan men uitrekenen hoeveel de gemiddelde premie per ziel per jaar zal bedragen. Algemene loonsverhogingen zullen dit gemiddelde bedrag doen stijgen. Her behoeft geen betoog dat de premie door de arbeiders dicht onder de maximale loongrens betaald, v6r boven dit gemiddelde ligt. De premie betaald door de arbeiders met hogere lonen ligt zeker niet lager dan de premies in het particuliere verzekeringsbedrijf bij een verzekering tegen bedragen in de laagste klasse der particuliere praktijk. Bij de vrijwillig verzekerden bestaat evenals bij de particulier verzekerden een z.g. ,,zelfselectie". De minder gunstige risico's voelen het meest voor een verzekering. Wie zelden of nooit met ernstige ziekte te maken had meent het risico en de kosten van ziekenbehandeling wel zelf te kunnen dragen. De zelfselectie maakt het risico van de vrijwillig verzekerden en van de partieulier verkerden dus hoger dan van de verplicht vet-
zekerden. Zou deze zelfselectie worden uitgeschakeld dan zouden de risico's en dus ook de premies lager zijn. Wanneer we nu constateren dat de verplichtverzekerden uit de hogere loonklassen een totaalpremie (aandeel werkgevers plus aandeel werknemers) betalen die hoger ligt dan bij de particuliere verzekering, dan zou dit betekenen dat bij een wegvallen van de zelfselectie dit bedrag nog lager zou kunnen zijn. Enkele samenwerkende ziektekostenverzekeringen hebben nu berekend dat de premie bij een derde Masse verzekering ongeveer gelijk zou kunnen zijn met de bovenomsehreven ,,gemiddelde" premie per ziel. Als dit waar zou zijn, zou dit betekenen dat de verplichte verzekering van de loonarbeiders beneden de welstandsgrens niet zou behoeven te betekenen, een verplicht ziekenfondslidmaatschap. De verzekerden zouden dan kunnen kiezen tussen het ziekenfondsstelsel met zijn abonnementstarief en andere bepalingen en een verzekering op basis van een verrichtingstarief. Of de berekeningen van de particuliere verzekeringsmaatschappijen juist zijn, kan ik niet beoordelen. Maar als ze te optimistisch zijn, moet het toch wel mogelijk zijn met een klein eigen risico. Zou dit eigen risico inderdaad klein zijn dan zullen zeker vele verplicht verzekerden het verzekeringssysteem op particuliere basis verkiezen boven het verplichte ziekenfondssysteem. Dit alles is slechts onder ~6n voorwaarde uitvoerbaar n.1. het vaststellen van een scherp omschreven uitvoerig verrichlingshonorarium waaraan alle artsen, zowel huisartsen als specialisten, zich houden, en in deze een controlerende beroepsinstantie accepteren. Wanneer de keuze tussen ziekenfondssysteem en particuliere verzekering voor de verplicht verzekerden wordt vrijgelaten, zal dit voor de ziekenfondsen geen schade betekenen als uit de verplichte bijdragen slechts het gemiddelde bedrag per ziel per jaar wordt betaald. Zou men niet het gemiddelde bedrag afdragen, maar de werkelijk betaalde premie, dan zou dit voor de fondsen een verlies kunhen betekenen omdat vooral de hogere toonklassen, dus de klassen die de hoogste zieken-
396
F-TOHICUH DRBALJET VOOR DIABETICI Ter s,~ccesvolle behandeling van zwaktetoestanden, neurasthenie, functionele neurosen, psychasthenie, uitputtingstoestanden, anaemiei~n, algemene nervositeit, slechte eetlust - in her algemeen ter versterking van de verdedigingsfactoren van her organisme. Samenstelling: TONICUM DR BAI_JET VOOR DIABETICI bevat per 100 cc: Diatractum Colae 20 g, Inosine (Na-zout plm. 20% P) 1 g, Tinct. Fabae Ignatii 1,2 g, Arsarso1100 mg, Mangaan 20 mg.
A f l e v e r l n g s v o r m e n : Flacons ,~ 125 en 500 cc (Publieksprijzen resp. f 1,75 en f 5,70). - Cliniekverpakking ] 1000 cc.
Dr. BALJET'S CHEM.-PHARMAC. FABRIEK-ARNHEM
(Isopropamidum A.C.F.)
Nieuw parasympathicolyticum in her bijzonder ge[ndiceerd bij ulcera van maag of duodenum In flacons met 50 en 1000 dragees ~ 5 mg Monsters en literatuur worden op aanvraag gaarne foegezonden
J
fondspremie opbrengen, vermoedelijk het incest voor her particuliere systeem geporteerd zouden kunnen zijn. Restitutie van de gemiddelde premie zou deze vorm van zelfselectie kunnen ondervangen. Wanneer de berekeningen van de ziekte-
kostenverzekeringsmaatschappijen op particuliere basis zouden uilmaken dat het bovenstaande mogetijk is, zou de vraagstelling aan het hoofd van dit artikel gesteld, ontkennend moetcn worden beantwoord. L. A. Faber.
IEDEDELINGEN [N BERICHTEN VAN DE MAAISCffAPPl V A N HET CENTRAAL BESTUUR DER LANDELIJKE HUISARTSEN V E R E N I G I N G Verwijzing naar specialisten In de regeling voor de honorering van specialistische hulp door de Algemene Ziekenfondsen welke tot 1 Januari l.l. heeft gegolden, kwam de algemene bepaling voor, dat, indien een ziekenhuis rechsttreeks op verzoek van een huisarts plaats vond en aan deze opneming geen poliklinische hulp vooraf ging, geen verwijskaart door de huistarts werd afgegeven. In de na 1 Januari 1956 ingevoerde tariefregeting voor de honorering van speciatistische ihulp, welke eind April aan de specialisten is ~ondgezonden, is genoemde algemene bepaling
niet meer opgenomen, zodat als gevolg van her vervallen van deze bepaling thans ook bij deze opnemingen de specialist aanspraak kan maken op een verwijskaart. Op verzoek van de L.S.V. wordt van het bovenstaande hierbij kennis gegeven aan de huisartsen, met bet verzoek in het vervolg een verwijskaart af te willen geven zowel bij klinisch als bij poliklinisch verwijzing. C. Landheer, arts, Voorzitter L.H.V. M. C. Polderma ~, arts, Secretaris L.H.V.
ANDELIJKE ARISEN CURSUS COMMISSI VIERDE ARTSENCURSUS VAN DE VRIJE UNIVERSITEIT
(Afdeling Inwendige Geneeskunde) 27-29 Augustus 1956
Plaats: Pieter van Foreestkliniek, Oosteinde 16 en Weesperpleinziekenhlus, Weesperplem 1, Amsterdam-C.
PROGRAMMA. Maandag, 27 Augustus. 's Ochtends. Foreestkliniek 9~--10Y22 uur. De Kliniek van bet Longcarcinoom (Lindeboom). 1 1 - - 1 2 uur. Vooruitzichten van de hartchirurgie (Bosch). 's Middags. W. P. Ziekenhuis 1 4 ~ - - 1 5 uur. Prednison (Van der Meer). 1 5 ~ - - 1 7 uur. Demonstratie van patiPnten.
1 5 ~ - - 1 7 uur. Beoordeling ROntgenJoto's; Hartgeruisen (gramofoon).
Dinsdag, 28 Augustus. "s Ochtends. Foreestkliniek 9 ~ - - 1 0 uur. Boezemfibrilleren (Zuidema). 1 0 - - 1 0 ~ uur. Polyglobulie (Hoogendijk - van Dort). 1 1 ~ - - 1 2 uur. Psychosomatiek van de maagzweer (Lindeboom). 's Middags. Foreestkliniek 141/~z--15~ uur. Spontane pneumothorax (Gerrits).
Docenten: Prof. Dr. G. A. Lindeboom, Dr. P. J. Zuidema, Internist, Dr. J. C. Gerrits, Longarts, G. A. C. Bosch, Hartarts, Mevr. Tj. E. Hoogendijk - van Dordt, arts, C. van der Meet, arts. De kosten bedragen f 15,--, liefst bij vooruitbetaling te voldoen op postgironummer 509612 van de Pieter van Foreestkliniek, Oosteinde 16, Amsterdam-C. Aanmeldingen schriftelijk bij den Hoogleraardirecteur van de Pieter van Foreestkliniek, Prof. Dr. G. A. kindeboom, Oosteinde 16, Amsterdam-C.
Woensdag, 29 Augustus. 's Ochtends. Foreestkliniek en W. P. Ziekenhuis 9~--10~ Zaalvisite (in groepen). Foreestkliniek 1 1 - - 12 uur. Klinische demonstraties. Sluiting. De aangegeven tijdstippen zijn precies. Her programma is voor wijziging vatbaar.
397
Rectificatie In het artikel over her Instituut voor Praeventieve Geneeskunde in No. 26 van Medisch Contact van 26 Juni zijn een paar storende fouten geslopen. Op pag. 374, linker kolom, 3de alinea leze men de eerste zin als volgt: . . . . . . . . waarin naast natale en perinatale preventie . . . . " enz. Op pag. 374. linker kolom, 3de alinea leze
men de cerste zin: ,.zo zou men zeggen dat niet alleen in het gebouw . . . . . . . . " enz. Onder het verslag van de ledenvergadering van de L.S.V. op pag. 384 van hetzelfde nummer ontbrak de ondertekening. Dit verslag is van de hand van Dr. K. van Watbeek, sect. der L.S.V. Red.
NIET OFFICIEEL GEDEELIE A r b e i d s t h e r a p i e in Nederland
door E.
G.
Le[[elaar, Directeur Opleidingsinstituut Heilgymnastiek en /vlassage
Nu een, voor ons land, rain of meer nieuw beroep, n.1. dat van ,,Technisch leider(ster) Arbeidstherapie" zijn intrede doet is het nuttig enige aandacht hieraan te schenken. De titel teclmisch leider wil aanduiden, dat ook in deze therapievorm de arts de verantwoordelijkheid dr~iagt en dus de medische leiding, geeft, terwij[ de technische verzorging in banden wordt gegeven van een para-medische hulpkracht met de hierboven vermelde titel. Over het begrip ,,Arbeidstherapie" bestaat nogal enig misverstand, een begrijpelijk misverstand ats men bedenkt, dat deze therapie, behalve in een paar revalidatie-centra, hier te lande hog slechts weinig wordt toegepast. Op dit gebied heeft men een vrij belangrijke achterstand in te halen in vergeiijking tot bijv. de Engels-sprekende landen, waar deze vorm van therapie algemeen van toepassing is en een volledige erkenning verwierf in de revalidatie. Behalve door de onbekendheid met dit gebled werd tevens veel verwarring gesticht door her felt, dat men het etiket ,,Arbeidstherapie" gebruikte o m die activiteiten ann te duiden, die men tot de z.g. ,,Bezigheidstherapie" dient te rekenen. Er is immers, hoewel bepaalde raakvlakken bestaan, een zeer groot verschil tussen wat men onder Arbeidstherapie en Bezigheidstherapie dient te verstaan. De Arbeidstherapie richt de verschillende vormen van arbeid z6 op de afwijking van de patient, dat deze d66r de handeling bezig is zijn afwijking te bestrijden. Elke vorm van arbeid wordt hiertoe zorgvuldig gekozen, terwijl nS. deze keuze de handeling z6 wordt aangepast, dat de afwijking zo efficient mogetijk wordt bestreden. Het productief bezig zijn voorkomt tevens dat de patient de gelegenheid wordt geboden zich teveel in ,,bet ziek zijn" te verdiepen, zijn aandacht wordt voiledig opgeEist door bet te vervaardigen werkstuk. Het is deze ,,gerichtheid" op de afwijking, die de A.T. onderscheidt van de bezigheids398
therapie, die afleiding en ontspanning wil brengen nan de al- of niet-bedlegerige patient. Is he t voor degeen, die bezigheidstherapie geeft voldoende enige kennis te hebben van activiteiten, die deze afleiding en ontspanning verschaffen, de leider(ster) der Arbeidstherapie dient naast een grondige kennis der verschillende arbeidsvort..en tevens een behoorlijke opleiding in de medische basisvakken gehad te hebben wil her mogelijk zijn de arbeid voldoende te adapteren en te richten op de afwijking. Her ontstaan tier Arbeidstherapie en de vraag naar activiteit, die de arbeid medebrengt kan men zich in het licht van het streven in de totale medische behandeling naar meerdere activiteit van de patient. Werd in de psychiatrische inrichtingen reeds sinds jaren gebruik gemaakt van arbeid door de patiEnten, ook bier zal men in de toekomst deze arbeid hog meer ,,richten". Teveel wordt de patient nog ,,aan her werk gehouden". Het begrip hiervoor is steeds groeiende, doch het is een uiterst moeilijke taak de arbeid in deze sector te ricbten, een taak welke jaren van tijdrovende en geduldvergende arbeid vraagt. In de revalidatiecentra, grote ziekenhuizen e.d. is men incidenteel met ,,A.T." begonnen, doch bij gebrek aan Nederlandse krachten trok men bier tijdelijk buitenlandse krachten aan om de afdelingen voor Arbeidstherapie te leiden onder supervisie van de verantwoordelijke arts. Ook werd onder leiding van de arts A.T. gegeven door vak-lieden, zoals meubelmakers, metaalbewerkers e.d., die dan regelmatig geinstrueerd moeten worden betreffende de vorm der arbeid bij de bepaalde afwijkingen. De omvangrijke taak van de arts in een revalidatie-centrum maakt het echter practisch onmogelijk een regelmatig en zeer tijdrovend toezicht te houden op de afdelingen voor ,,A.T.", zodat ook hierdoor een vraag ontstond naar goed opgeleide krachten, die hier als paramedische hulpkracht konden worden ingeschakeld. Men voelde de behoefte het ravali-
Theorie Arbeidstherapie. Praktijk Arbeidstherapie. Recreatieve therapie (sport, spel e.d.). Organisatie en leiding der afdeling. Ethiek en de praktijkvakken bestaande uit: Houtbewerking, Metaalbewerking, mand- en rietwerk, weven, spinnen, naaldwerk, netwerk, knopen, leerbewerking, boekbinden, doek- en clich6drukken etc.
datie-team aan te vullen met de leider(ster) arbeidstherapie, temeer waar men bij de oefentherapie beschikt over een uitstekend opgeleid en op een behoorlijk niveau staand korps heilgymnasten-masseurs. Teneinde in dit tekort aan opgeleide Nederlandse krachten te voorzien, werd nu __ 2 jaar geleden een opleiding voor Arbeidstherapie begonnen. Deze opleiding werd geinduceerd door het Ministerie van Sociale Zaken, Afd. Volksgezondheid en is gevestigd te Amsterdam. De examens staan onder toezicht van een Rijkswaarnemer.
Gedurende dit tweede gedeelte der opleiding wordt wederom een stage verricht, waarbij afwisselend verschillende inrichtingen, zowel op physisch als psychiatrisch gebied gedurende 3 maanden worden bezocht; deze stage vergt 500 klokuren. De eisen, die voor dit beroep vrij hoog zijn opgevoerd, beogen de a.s. ,,technisch leider(ster) Arbeidstherapie" volledig geschikt te maken als hulpkracht van de medische leiding der Arbeidstherapie. Slechts indien men een redelijke kennis bezit, zowel van medische als van praktische zijde zal men van een volwaardige kracht kunne.' spreken, een kracht, die in bet team der revalidatie een goede samenwerking kan verzekeren en door de overige teamgenoten als zodanig geaccepteerd zal worde Deze eisen zijn tevens gebracht op een internationaal niveau, zodat de toekomstige leider(ster) A.T. uit Nederland kan toetreden tot de ,,World Confederation for Occupational Therapy" en derhalve ook in het buitenland een werkkring zal kunnen vinden. Hopenlijk zal dit korte artikel bijdragen enige misverstanden, die op het gebied der Arbeidstherapie bestaan nit de weg te ruimen en de toekomstige Nederlandse krachten de plaats te geven, die zij krachtens de belangrijkheid van dit werk en hun opleiding verdienen.
De duur der opleiding werd aanvankelijk gesteld op 2 ~ jaar. Deze opleiding begint met een grondige vddr-opleiding bestaande uit de vakken: Anatomie. Physiologie. Arbeidstherapie theorie. Seheikunde en mechanica. EiH.B.O. en verbandleer, en een aantal praktijkvakken. Na 6~n jaar wordt het z.g. v66r-examen afgelegd, waarna de geslaagden 6 weken stage verrichten in een revalidatie-centrum, psychiatrische inrichting of een dergelijke inrichting waar een afdeling voor arbeidstherapie is. N~t deze 6-weken-stage begint het tweede gedeelte der opleiding met de vakken: Funetionele anatomie. Pathologic. Orthopaedic. Traumatologie. Psychiatric. Waarnemen van de patient. Behandelingen van de patient met arbeidstherapie. ~AEDEDELINL, Et' EN BERICHTEN
Vouwbladen van her Voorlichtingsbureau vaa de Voedingsraad over het voorkdmen van tandbeder[ Het Voorlichtingsbureau voor de Voeding heeft in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Mond- en Tandhygi~ne, ,,Het Ivoren Kruis", een drietal vouwbladen her licht doen zien. De strip ,,Willem Wiek in moeilijkheden", ontworpen en uitgevoerd door Marten Toonder's Studio's, is bestemd voor kinderen van 9 - - 1 2 jaar. Het vouwblad ,,Het snoepbeest schaadt de tand het meest" roept de leerkrachten op hun belangrijke bijdrage in de bestrijding van he t tandbederf te leveren. Beide vouwbladen zullen aan alIe instellingen van lager onderwijs in Ne-
VAN BU TEN DE MAAI.~(.H,~PPtJ
derland worden gezonden. Het vouwblad ,,Minder kiespijn door een goede voeding", dat de praktische zijde van het onderwerp belicht, is bestemd voor de ouders, en in het algemeen voor alle votwassenen. De prijs van de kinderstrip bedraagt 15 cent, die van beide vouwNaden 10 cent. Men kan de vouwbladen o.m. bestellen bij het Voorlichtingsbureau voor de Voeding, Koninginnegracht 42, den Haag, door middel van een briefkaart, waarop aan de adreszijde boven het verschuldigde bedrag voor het gewenste vouwblad 66nmaal 2 cent extra (administratieko~ten Posterijen) is bijgeplakt. Voor de strip van 15 cent dus 17 cent extra plakken, voor een vouwblad van 10 cent 12 cent, voor strip plus vouwblad(en) 27 of 37 cent. 399
Product van Ned,erIandse bodem
K A R V A N CI VITAM SIROOP w e l k e b e r e i d is u i t f r a m b o z e n , r o z e b o t t e l en b e s s e n , b e v a t 200 m g n a t u n r l i j k V l t a m l n e C p e r 100 cm3, 42% v r u c h t e n s a p e n 55% suik*er. ( T o t a a l 600 m g n a t . Vit. C p e r t i e s v a n 0,3 L . ) . D i t is o n,gevee,r h e t 5 - v o u d v a n s i n a a s a p p e l - e n e i t r o e n s a p , h e t 1 8 . v o u d v a n b a n a n e n of h e r 2 0 . v o u d v a n t o m a t e n s a p . D o o r hoge c o n c e n t r a t i e b i j z o n d e r e e o n o m i s e h ! GEBRUIK: H e r p r o d u c t is z e e r g e s c h i k t v o o r z u i g e l i n g e n voeding, theelepelsgewiJze te v e r s t r e k k e n . Bovendien voor J o n g e k i n d e r e n in de v o r m v a n limo~nade. E ~ n ties b e v a t ca. 120 t h e e l e p e l s ; 2:0 m g n a t . Vit. C.
4 t h e e l e p e l s b e v a t t e n ca.
HOUDBAARHEID: E ~ n a a n g e b r o k e n , ill g e b r u l k g e n o m e n fl,esje b e v a t (ook i n d i e n bij k a m e r t e m p e r a t u u r b e w a a r d ) n a 5 w e k e n c i r c a 94% v a n h e r o o r s p r o n k e l i j k e Vit. C g e h a l t e e n n a 10 w e k e n c i r c a 87% v a n b e t o o r s p r o n k e l i j k e g e h a l t e . G e d u r e n d e d:eze g e b r u i k s p e r i o d e n t r e e d t g e e n b e d e r f o p ! V o o r z i e k e n h u i z e n b e l a n g r i j k g e r e d u c e e r d e prijs.
Inlichtingen en monsters vorden op aanvraag gaarne aan
artsen
verstrekt.
KOSTEN-SCttEMA : E ~ n f l e s j e , d. i. 600 m g 17at. Vlt. C. in 40 d a g e n ~ 15 m g n a t . Vit. C, d. 1. 3 theel, p e r d a g = 1/40 X ] :l.65 ~- "4" f 0.04 p e r d a g in 30 d a g e n ~ 20 m g n a t . Vlt. C, d. i. 4 t h e e h p e r d a g = 1/30 X ] 1.65 = • ] 0.05 p e r d a g in 2,0 d a g e n ~ 30 m g n a t . Vit. C, d. i. 6 t h e e h p e r d a g = 1/2o X ] 1.65 = • ] 0.,08 p e r d a g
Product van Ned,erlandse bodem
KARVAN
CiVITAM
GLUCOSESTROOP
w e l k e b e r e i d is u i t f r a m b o z e n , r o z e b o t t e l en b e s s e n , b e v a t 200 m g n a t u u r l i J k V i t a m i n e C p e r 100 cm3, 42% v r u c h t e n s a p e n 49% v o e d i n g s s u i k e r ( d e x t r i n e - m a l t o s e - g l u c o s e ) . T o t a a l 560 m k ~n.at. Vit. C p e r fles v a n 0,28 L. D i t is o n g e v e e r h e r 5 - v o u d v a n s i n a a s a p p e l - e n c i t r o e n s a p , h e t 18.voud v a n b a n a n e n of h e t 20-Youd v a n t o m a t e n s a p . D o o r h o g e c o n c e n t r a t i e b i j z o n d e r economisch !
[ HF,T P R O D U C T ' S
o
VRIJ VA]~ SACCHAROS~
[
HOUDBAARHEID: E ~ n a a n g e b r o k e n , In g e b r u l k g e n o m e n f l e s j e b e v a t (ook i n d i e n bij k a m e r t e m p e r a t u u r b e w a a r d ) n a 2 w e k e n c i r c a 95% v a n b e t o o r s p r o n k e l i j k e u C gehalt:e e n n a 5 w e k e n c i r c a 83% v a n h e t o o r s p r o n k e l i j k e g e h a l t e . G e d u r e n d e deze g e b r u i k s p e r i o d e n t r e e d t g e e n b e d e r f o p ! V o o r z i e k e n h u i z e n b e l a n g r i j k g e ~ e d u c e e r d e prijs.
Inlichtingen e n aan
artsen
monsters
worden op aanvraag gaarne
verstrekt.
Alleenvertegenwoordiging :
Fa. R. J. B R O E R S M A Karpervijver
1 - Zeist - Telefoon 2.066
BETER V O O R ELK KINDERVOETJE GAARNE WORDEN U NADERE INLICHTINGEN EN BIJZONDERHEDEN VERSTREKT DOOR DE ENIGE FABRIKANTEN SCHUWER'S SCHOENINDUSTRIE WAALWIJK
,,JAARLIJKSEALGEMENEVERGADERING" van de ONDERLINGE VERZEKERING-MAATSCHAPPIJ VAN OENEESKUNDIGEN TEGEN DE GELDELIJKE OEVOLGEN VAN INVALIDITEIT ,,ARTSEN-ONDERLINGE"
op Vrijdag 13 juli
1956 te 17 uur fen kantore van de Maatschappij, Javastra~t 76 te 's-Gravenhage. A. W. van ROSSEN Secretaris-Penningmeester.
Kofferschrijfmachines Alle
bekende
merken J" 2 t S ~ .
reeds
vanaf
Vraag vrijblijvend |nlichfingen.
Levering door geheel Nederland.
Kantoormachinehandel WILSON Utrechtsestraa! 133 - Amsterdam. Telefoon K 20--38395.
n
i; 14 lJ'i0]; I Jl:l; m,,I I l l [q ! II~,,,,--
/Buiten verantwoordelilkheid der Redactie.)
Open en gesloten ziekenhuizen. Het zlj mlj vergund als patholoog-anatoom ook iets te zeggen over de questie open of gesloten ziekenhuis. In Rotterdam wordt slechts lijkopening gedaan, nadat de clinicus uitdrukkelijk hiervoor toestemming heeft gekregen van de nabestaanden van de patient. De pathologische anatomie bestaat hier dus bij de gratie van de actieve belangstelling der clinici. Het merendeel der lijkopeningen is afkomstig uit staf-ziekenhnizen. Veel zeldzamer zijn de secties voor ,,vrije" specialisten. Zij komen echter voor en wij doen ze graag uit eigen belangstelling, omdat het opmerkelijk is hoe veel interessants deze geselecteerde gevallen opleveren. Helaas zijn dan echter veelal de beschikbare gegevens te summier en is het ziektebeloop te incidenteel vervolgd om deze belangrijke gevallen bruikbaar te maken zegge voor een klinisch-pathologische conferentie. Dit is zeer begrijpelijk. De ,,vrije" specialist mist war dat betreft de mogelijkheden, die een stafziekenhuis biedt. Het eerste wat h i j dan ook in bet belang van zijn pati~nten zal moeten eisen wanneer het open ziekenhuis regel zou worden, is hem de mogelijkheden te bieden van een staf-ziekenhuis van thans. Dit is misschien mogelijk door (om andere redenen dan daar) het Amerikaanse systeem n a t e streven van open ziekenhuizen met zeer grote staven. Hierin is echter weer een staf in engeren zin aangewezen, die verantwoordelijk is voor de standing van het ziekenhuis. Er is een ,,record committee" (een commissie voor de ziektegeschiedenissen), die erop toeziet dat de ziektegeschiedenissen van de ,,vrije" bedden geregeld ~6n of twee maal per week worden bijgehouden, zodat de stand en her beloop van de ziekte objectief is vastgelegd. Geassocieerde stafleden, die bijvoorbeetd een onevenredig groot aantal patiEnten in coma diabeticum verliezen of die meer dan een vastgesteld percentage normale appendices of normale uteri verwijderen, worden nit het ziekenhuis geweerd. De gehele star werkt ertoe mede, dat bet aantal verkregen lijkopeningen voldoende is. Hiervan hangt immers mede de erkenning door de American Medical Association af en de mogelijkheid voor het verkrijgen en de opleiding van assistenten. Alle sterfgevallen worden geregeld in de staf besproken. Bij de lijkopening is steeds een tot op de dag van overlijden bijgewerkte ziektegeschiedenis aanwezig. Een kort verslag of zelfs het gehele protocol van de lijkopening wordt door de patholoog aan de nabestaandcn, die hem immers de lijkopening op400
droegen, ter hand gesteld. Men vreest die openbaarheid niet en heeft geen behoefte de feiten anders voor te stellen dan ze zijn. Het open ziekenhuis kan in Amerika daarom bloeien, omdat de clinici op de vrije bedden een deel van hun vrijheid hebben prijs gegeven. De pathologische anatomie is wel eens het geweten van de geneeskunde genoemd. Dat is natuurlijk onjuist. Het gaat er slechts om hoe de clinici de gegevens van de pathologische anatomie gewetensvol gebruiken. Hieraan ontleent de patholoog-anatoom de plicht zich in de discussie over het open of gesloten ziekenhuis te mengen. In zijn ogen behoeft een ziekenhuis, open of gesloten, een verantwoordelijke star in de Amerikaanse zin van het woord. Dr. M. Straub.
Onderschrijt van de redactie. Er wordt hier - en meermalen - een tegenstelling ,,vrije specialist" en ,,star-specialist" die in werkelijkheid niet bestaat. Vrije specialisten kunnen n.1. al of niet in een star zijn en stafspecialisten kunnen al of niet vrije specialist zijn. Wel is waar zijn velen vast aangestelde specialisten stafspecialist en zijn vele vrije specialisten geen lid van een star, maar daarom is dit nog geen tegenstelling. Volgens het Maatschappij-rapport Open en Gesloten Ziekenhuizen (rapport Lojenga) is het gewenst dat elk ziekenhuis een staf heeft. Maar al worden de vrije specialisten lid van een staf van een ziekenhuis, dan betekent dat nog geen betaling door het ziekenhuis. De opleidings-ziekenhuizen hebben wel vastaangestelde specialisten en dus ook in hun staf, en dat kan wel niet anders. Wat co!lega Straub aangaat, hij kan dus via de stafvorming in de niet-opleidingsziekenhuizen, ook van de vrije specialist meer medewerking verwachten. Overigens veel waardering voor zijn suggestie. Rod.
Open en gesloten ziekenhuizen Het artikel van de hoofdredacteur van M.C. in het n u m m e r van 17 Mei j.l., blz. 270, is mij zeer welkom en ik ben d a n k b a a r fiat hierdoor dit moeilijke probleem hog eens in een juist daglicht is gesteld. Ik ben dan ook van mening, dat her niet van groot nut is op het artikel van collega Dekkers (M.C. 17 Mei, blz. 286) diep in te gaan. Toch wil ik wel graag antwoorden op hetgeen hem onbegrijpelijk voorkwam in mijn vorig artikel (M.C. 19 April
j.1.).
lk mcen n.I. dat we niet terug moeten naar een open zijn van ziekenhuizen, zoals dit vroeger bestond. Een centrum met 200 specialisten, waarvan 140 vrije specialisten, laat b.v. in 10 open of gedeeltelijk open ziekenhuizen deze specialisten toe, met het gevolg dat h e t verplegend personeel en het operatiekamer-personeel van al deze ziekenhuizen te maken krijgt met b.v. 8 0 - - 1 4 0 specialisten. Voor een chirurg betekent dit dat hij b.v. in 6 - - 1 0 ziekenhuizen visite moet maken bij in alle ziekenhuizen een paar pati~nten, dat hij 10 of 15 keer per week met veel uitgereken wanneer dit dan mag en kan in 6 - - 1 0 verschillende operatiekamers opereert. Het operatiepersoneel heeft de hele dag te maken met een aaneensluitende rij van elkaar opvolgende specialisten. Op de interne afdelingen krijgt men dezelfde moeilijke situaties.
ook de pati~nten tenslotte, overtuigd zijn d a t e r een nijpend vraagstuk bestaat en men oprecht en eendracbtig een oplossing wil nastreven. Het is dan zo, dat de patient (of zijn huisarts) de voorkeur geeft aan een bepaalde specialist, aan een bepaald ziekenhuis of een bepaald team. In her enc geval zal hij of zij genoegen moeten nemen met het ziekenhuis waarin de specialist kan opnemen, in bet andere geval zal atstand gedaan moeten worden van de keuze van specialist. Het lijkt me onverstandig bij de oplossing van dit vraagstuk niet te willen zien, dat men in meerdere gevallen de voorkeur geeft aan een bepaald ziekenhuis of een bepaald team. Maar aan de andere kant moet er de volle vrijheid bestaan en de mogelijkheid ook klinisch behandeld te worden door de specialist waaraan men zich voor eerste onderzoek heeft toevertrouwd, maar in beide gevallen moet een opname op redelijke termijn mogelijk zijn en mag het niet zo zijn dat men bij de voorkeur voor ziekenhuis snel kan worden opgenomen en bij de voorkeur voor een specialist maanden moet wachten.
Zoals ik de ontwikkeling indertijd beschreef, heb ik die gang van zaken wel meegemaakt, men kon opnemen waar men wilde en opereerde per dag sores wel in 4 of 5 ziekenhuizen, sores nog meerdere malen. Deze openheid is het grootste pleidooi om de ziekenhuizen gesloten te krijgen. Wil men in ernst dit vraagstuk oplossen, dan dient een specialist zich te beperken sot b.v. 2 ziekenhuizen in de omgeving van zijn spreekuuradressen, zodat de pati~nten in hun omgeving kunnen worden behandeld. Men dient de opnamen zo te regelen, Oat die specialist een of een paar maal per week een aantN van zijn pati~nten kan behandelen achter elkaar, dus op eigen operatie-uren, waar het personeel ook rekening mee kan houden en het werk kan indelen, met uitzondering van acute gevallen. Dit is naar mijn mening de oplossing, waaraan men in deze tijd behoefte heeft, geen geloop van het kastje naar de muur, maar een gezonde oplossing voor deze problemen, waarbij de in een ziekenhuis ingedeelde specialisten ook kunnen medewerken aan de zo gewenste secundaire stafvorming, met alle voovdelen van dien, zowel voor ziekenhuis als specialist zelf. Her spreekt vanzelf, dat ik bij een dergelijke oplossing alleen denk aan een plaatsing op deze wijze van alle specialisten in een bepaald centrum en dat dus nooit toegelaten mag worden een regeling waarbij gezegd wordt deze specialist w e l e n de ander niet. Er moet dus gestreefd worden naar een oplossing, waarbij elke specialist in de gelegenheid wordt gestetd in vrijheid zijn praktijk uit te oefenen, waarbij de gebondenheid, die onverbrekelijk met de vrijheid is verweven, zich uit in het meedoen volgens de regels van het huis (stafregels) en in de beperking tot 1 of 2 ziekenhuizen. Dit alles kan, wanneer alle belanghebbende instanties: specialisten, ziekenhuizen, ziekenfondsen en
401
Dit laatste nu zal in de toekomst in steeds meerdere mate het geval zijn, want enerzijds door een steeds toenemende verzuiling in de particuliere ziekenhuizen, met het aantrekken van nieuwe krachten van buiten (geloofsgenoten), waardoor het aantal bedden voor de reeds vrii gevestigde specialisten in zo'n ziekenhuis dikwijls terugloopt, is er anderzijds ook een toenemen van associatie van specialisten waar te nemen, welke associatie bevorderd wordt door ,de bestuurderen van particuliere ziekenhuizen. Deze regenten bevorderen dus het groter worden van de staf en, hoewel zij de vrije gevestigde specialisten ter plaatse nog niet de deur wijzen, wordt hun klinisch werkgebied kleiner, doordat zij moeilijker kunnen opnemen op de overgebleven plaatsen en dus [nderdaad een slechts langzaam te verwerken wachtlijst krijgen ten opzichte van die van de staf, met het daarbij door mij vroeger reeds genoemde verlies aan service. Her is mij gebleken dat in sommige centra bij deze bestuurderen doelbewust het streven te constateren valt hierdoor vrije vestiging van specialisten in zo'n centrum te bemoeilijken. Een ongunstige factor voor de vrij gevestigde specialisten is daarbij ook het feit, dat pati~nten door de staf-internist voor verdere klinische behandeling verwezen worden naar de stafspecialist in dat ziekenhuis aanwezig. Ik bedoel dit: terwijl vroeger ook hierbij gevolgd werd een verwijzing voor verdere klinische behandeling naar de specialist die de patient of huisarts wenste, wordt nu automatisch deze patient in het stafgedeelte gehouden, wat ook een gevoelig verlies betekent voor de vrij gevestig-
C O N S U L T I S WANDSTATIEF met UTILIS 15/80 R6ntgen-apparaat voor doorlichien en opname
De tabtetvorm tcttarborgt een constant gedoseerd product van bet totaal extract ~.. maakt de omstachtige i~tfuusbereiding
V,aagf i n l i c h t i n g e n !
Ned. R6nlgen Apparalen fabflek Te~efoon 23150 - - DELFT
N. V. ORTHOPAEDISCHE FABRIF.K ~,euwo ~,,n.-~ Z h 9J 9VAN LIEROPI Alblasserdam Leiden t V= Cor|genesioep8
Tel. K 1710--23650
.........................
K 1859--629
KUNSTLEDEMATEN in diverse nieuwsie uiivoeringen. ORTHOPAEDISCHE APPARATEN, KRUKKEN EN STOKKEN.
MEDISCHE
BANDAGE'S,
STEUNZOLEN,
CHIRURGISCHE INSTRUMENTEN, speciaal voor de orthopaedische chlrurgie, vervaardigd in elgen bedrijf van de beshb staalsoorlen.
L. FABER & Zn Drlnkt geregeld
VICTORIA WATER
Her moest gevraagde
NATUURLIJKE BRONWATER
KI. H o u t s t r a a t
10 - HAARLEM
Spe=iaal adres voor goed passend schoenwerk. Or~hop. Meatwerk.
Buigzame Steunzolen, welke de spierwerking en bloedcirculatie niet belemmeren. Pedicurebehandeling door gediplomeerde assistenten. Durelna Elaslieken bandages.
kousen
en
H.H. Medici:
Abonnementen op alle binnen- en buitenlandse tijdschriften, vakbladen en vakllteratuur worden snel en accuraat verzorgd door
,,VICTORIE"
Stalinlaan 7 - Amsterdam-Z. - Tel. K 2 9 0 0 - 9 6 4 1 4
Verzending door her gehele land en naar her buitenlond
P. S c h r e
u d e r s Wilhelminastraat71, Amsterdam(W.)
Uw adres voor her leveren en vakkundig leggen van linoleum, colorite en colovinyl tegelvloeren. Vraagt vrijblijvend prijsopgave. Tel. 122569.
DE VEILIGE BROMFIETS
GERESERVEERD voor de
FIRMA
J. VOGI::LZANG
Weteringschans
2 21
Amsterdam Telefoon 3 8 4 3 1
I~
Zoete rode wijn f ! , 5 5 p, fl. Bourgogne C6te de Beaune f 3 , 2 5 p. fl. ALLE SOORTEN GEDISTILLEERD
SLIJTERIJ- WIJNHANDEL J. W. JONKER PRINSENGRACHT 5 9 8 Amsterdam- Tel. 3 0 5 2 3 en 34801
Dok tersj.ssen
Zware Satijndril 'SANFOR' (krimpvrii) volgens Uw eigen model en maat 3 s t u k s f 5 5 , - . Vraagf staal en forrnulier orn zelf op uitersf eenvoudige wljze maat te nernen. VOORSCHOOT voor verloskunde en kleine chirurgie 'VINY-TEXAPLAST' 100 cm lang afwasbaar-onverslijtbaar p e r s t u k f 1 1 . 7 5 .
c~ d~jIJ~ .JZ ~ ~ . . .
STOOM~trASSM
.Helderoord" EMMAWEG 21 "S GRAVELAND TEL
K ~gSo. ssOl
Helcler
Goerlkoop
D.
Trijbits
Prinses Julianalaan 23
Rofferdam - Telefoon 2 7 6 8 3 Spoedorders met enkele dagen gereed Lees de advertentles In dlt bind
de specialist. Deze heeft dus alleen maar te maken met de opnamen die door de huisarts direct naar hem verwezen worden. Is de tussenschakei een star-internist, dan krijgt hij b.v. bij operatie deze patient niet. Hierin is dus een doelbewuste beknotting te zien van de praktijk van de vrij gevestigde specialist. Wij zijn op een gevaarlijk hellend vlak, waarin alleen door het in openhartigheid en oprechtheid aanpakken van deze problemen, waarbij van de betrokken groepen grote daadkracht wordt gevergd, een bevredigende oplossing nog kan worden verkregen. Het gaat hier om gedeeltelijk vergeten, gedeeltelijk verdrukte groepen van specialisten. Wij kunnen kennis nemen van zeer hoogstaande gedachtenwisseling omtrent het vrije beroep en de vrije uitoefening van het beroep. Het is een zaak van het grootste belang voor ons allen wanneer we voor de toekomst deze vrijheden ook mogelijk maken, ~n voor vele specialisten van nu, ~n voor nog reel meer specialisten in de toekomst. Hun recht van bestaan hangt van de oplossing van dit probleem af. Een hoogst belangrijke zaak voor onze Kon. Nederl. Maatschappij t . b . d . Geneeskunst, voor de L.S.V. zelfs wel de belangrijkste zaak. Dr. C. de Groot.
artsen-praktijken en dat daar niets tegen te doen was zolan~ men vasthoudt aan ,,Vrije artsenkeus". Nu vraag ik mij af hebben de geneeskundige adviseurs van deze Minister hem er nooit op gewezen, dat die vrije artsenkeus, (evenals alle vrijheid) slechts als ,,beperkte vrije artsenkens" bedoeld is. De beperking ligt: le. In de afstand (een ziekenfondslid uit Den Bosch aan b.v. geen dokter in Amsterdam als huisarts kiezen). 2e. Is de vrijheid beperkt doordat een medicus kan weigeren een patient te aanvaarden. 3e. Hebben wij artsen ons, al zeker sinds de oprichting van de afdelingsziekenfondsen, uitgesproken tegen de z.g. ,,Kassenl6we" (doktoren met een enorme ziekenfondspraktijk). We hebben daarom in veel, zo niet alle reglementen van de afdelingsziekenfondsen en in contracten die de Maatschappij met andere ziekenfondsen sloot, de bepaling opgenomen dat een huistarts n,,:t meet dan een bepaald aantal ziekenfondspati~nten op zijn naam ingeschreven mocht hebben. (Uitzonderingen daargelaten). En deze derde beperking ging uit van onze Maatschappij zelf, omdat we de goede behandeling van de zieken op de voorgrond stelden. Ik neem aan dat de Maatschappij voor Geneeskunst steeds op datzelfde standpunt staat en dat de Minister door bespreking met onze Maatschappij ook wel tot een dergelijke bepaling zal kunnen komen. S. Diamant.
,,Vriie artsenkeus" Met genoegen las ik in no. 23 van ons blad Uw aantekening, dat de opmerkingen bij de behandeling van de begroting voor Sociale Zaken en Volksgezondheid wat ruimer in medische kringen bekend behoren te zijn. Daardoor vond ik op blz. 337 de opmerking van Minister Suurhof over de te grote huis-
AANWINSTEN
BIBLIOTHEEK
Den leden wordt verzocht bij eventuel~ aanvragen ook de signatuur, die achier de titei staat, te vermelden en deze aanvragen te richten tot deBibliothecaris van dc Maatschappij p/a Univers. Bibliotheek, Singel 421, Amsterdam-C. Albada (L. E. W. van), Intelligentie en lichamelijke gesteldheid. Diss. 4906; Bronsema (A.), Quantitatief serumeiwitonderzoek bij zwangerschapstoxaemieEn enz. Diss. 4909; B r u m m e l k a m p (W. H.), Over meningeomen. Diss. 4 9 l l ; Catalogus van superbe rijke kostbaarheden . . . . C. H. 5. Roy. 1833. 1533 G. 10; Coiter (Volcker). Ed . . . . by A. Schierbeek a.o. Med. Z1. Concept-adres door de vier Faculteiten van geneeskunde in Nederland . . . . enz. 1890. f~ J. 19; Contributions to human heredity, in honour of M. A. van Herwerden. 1533 A 5; Deij (K.). Het gedrag van enige flavoprote'fnen in de lever bij riboflavine deficientie. Diss. 4907; Dishoeck (H. A. E. van)
e.a., Meelziekten. 1533 C 9; Donkersloot (T. A.), Het hyperinsulinisme en zijn behandeling. Diss. 4896; Elslo (F. R.), Retinitis diabetica. Diss. 4893; Enkelaar (C.), Het geva! Croiset. 1533 D I; Erkelens (A. D.), De plaats der thrombociten in her stollingsproces. Diss. 4897; Faber (H.), Over ziek zijn. Diss. 4883; Giessen (H. J. v. d.), Bijdrage tot de kennis van de ophthalmia militaries of trachoom. Diss. 4894; Goedbloed (J.), Over de struetuur en den tonus van bet corpus vitreum. Diss. Greiling (W.), Paul Ehrlieh, zijn leven en werk. 1533 C 11; Hers' (F.) e.a., Bloodgroup investigation in the ,,Hoeksche Waard", K. c. 15; Hers (F.) e.a., Blutgruppen-Untersuchungen
402
in der ,,Hoeksche Waard". Stuttgart 1934. K. c. 8; Herwerden (M. A. van), Eine Freundschaft von drei Physiologen. K. c. 12; Herwerden (M. A. van), Het onderwijs in planten dierkunde enz. K. c. 11; Herwerden (M. A. van), Purinestoffen in het dierlijk organisme. K. c. 16; Herwerden (Dr. M. A. van), door F. Schrijver. K. c. 10; Heuvel (J. E. A. v. d.), Cytological aspects of the crystalline lens. Diss. 4915; Hong Tjoen Yap, Gezichtsveldbeperking en prognose der iridectomie bij glaucoom. Diss. 4890; Hoog (P. H. v. d.), Het stethoscoop en tooverstaf. 1533 G 3; Hoogeveen (A. J. A.), Over stuitliggingen, enz. Diss. 4898; Hooghwinkel (G. J. M.), Een onderzoek naar de chemische bouw van de intercellulaire tussen stof van enkele bindweefsels. Diss 4916; Hoornweg (P. G.), Renale en urogenitale tuberculose. Diss. 4917; Horninge (H.), De waarde van de arthrografie van het kniegewricht enz. Diss. 4899; Hoytema (G. J. van), Hydrocephalus. Diss. 4912; Janssens (J.), Diagnostiek en behandeling van het stress incontinence bij de vrouw. Diss. 4908; Jongh (D. K. de), De erfgenamen van de medicijnman. K. d. 3; Kamp (A. H. J. v. d.), De beroepsziekten genoemd in de Ongevallenwet van 1921 enz.. Diss. 4902; Kentgens (S. K.), Een bijdrage tot de kennis van de betekenis van het vitamine-A voor het gezichtsorgaan. Diss. 4891; Klein (A.), Het voork6men van besmetting. 645 H 46; Kooy (C.), Starshaped folds of the restina. Diss. 4900; Kouwenaar (W.), Cancer of the stomach in the tropics. K. o. 7; Kouwer (B. J.), Gewetensproblemen van de toegepaste psychologic. K. d. 5; Laan (P. A. v. d.), Der Einfluss yon Aethylin auf die Wuchsstofbi!dnng bei Avena und Vicia. Diss. 4892; Lewin (S. A.) e.a., Geslachtsleven op rijpere leeftijd. 1533 G. 4; Maal (P. H.), Blijvende resultaten van scheelzien-operaties enz. Diss. 4903; Martens (A.), De voeding van de suikerzieke. Med. ZI., Meiss (J. H.), Gevolgen van totale extirpatie van de maag. Diss. 4918; Min]er (A. de), Enkele besehouwingen over abnormale groei. K. d. 10; Mol (W. E. de), Bestraling en erfelijkheid.. D. k. 7; Neher (F. L.), R/Sntgen, de roman van een onderzoeker. 1533 G. 9; Nieuwentyt (B.), Gronden van zekerheid, enz. 1728. 1533 A. 8; Noordwijk (J. van), Cinchofeen. Diss. 4901; Paneth (L.), Nervositeit en zielsconflicten als hedendaag;se levensproblemen. 1533 C. 13; Penning (C. P. J.) e.a., Bloodgroup-investigation in the Over Veluwe. K. c. 14; Pereira d'Oliveira (E.), Hygii~ne van de vrouw. 1533 D. 2; Pinkhof (H.) e.a., Pharmacotherapeutisch vademecum. 1533 G. 1; Plaats (G. J. v. d.), Diagnostiek en therapie in de greep van de techniek. K. d. 4 . . Polak (J. B.), De betekenis van het electrocardiogram
enz. 1533 A. 10; Quan]er (A. A. J.), Medisch woordenboekje, enz. 1533 G. 6; Reddingius (R. A.), Wat is zien? 1533 C. 7; Rinsma (S. G.), Hernia diaphragmatica. Diss. 4914; Rochat (G. F.) e.a., De tuberculose van het oog enz. H. d. 1; Rihner (P. C.), Bijdrage tot de kennis der sympathische opthalmie. Diss. 4886; Rnyter (T. H. de), Problemen rond de kinder-psychotherapie. K. d. 9; Sallander (H.), Bibliotheca Walleriana. 1533 A. 6. 7; Scheltema (B. E.), Herinneringen van een geneesheer. 1533 G. 2; Schotman (J. W.) e.a., Wat doet gij bij ongelukken of gasgevaar? 1533 G. 8; Six (P. D.), De cochleaire verschiltoon. Diss. 4882; Slikke (L. B. v. d.), Diagnostiek en behandeling van de verschillende vormen van pulmonaalstenose. Diss. 4931; Stapert (F. P.), Activiteitsbepalingen van de pyruvo-dehydrogenase enz. Diss. 4905; Stempel (M. L. v. d.), Homoeopathische behandeling van kinderziekten. 1533 G. 5; Thier (P. F. X.), Over actistroomen der retina bij bestraling met radium. Diss. 4889; Vall (M. v. d.), Het publiek en de magnetiseur, enz. K. d. 2; Virchow (R.), Een leven in brie~en. Aan zijn ouders, 18391864. 1533 C. i2; VoedTngsmiddelen Tabel Ned. - 15e dr. K. d. 6; Vogelenzang (H. A.), Vingerletsels van blijvenden aard enz. Diss. 4887; Vos (G. de), De rechtsvorm der algemene ziekenfondsen in Nederland. 1533 C. 10; Vos (T. A.), Cataracta myotonica. Diss. 4888; Vriendschap - De - tusschen Donders en von Grafe. K. c. 9; Wihaut-Berdenis van Berkelom (M.) e.a., Wordend huwelijk. 1533 G. 7; Wihte (A. J. P. de), Eenige gevallen van iritis. Diss. 4885; Wilms (F. J.), Over de betekenis van het r6ntgenonderzock van het rotsbeen. Diss. 4904; Wolff (J. W.), Recente facen in de bestrijding van enkele tropenziekten. K. d. 8; Woltering (B.), Gelijkenis van tweelingen. Diss. 4884; Zwaan (J. P. Kleiweg de), De oudste mensheid in Europa enz. 1533 C. 8.
403
Dr. J. A. van Dongen, Bibliothecaris. E. J. v. d. Linden, Conservalor.
Aangeboden per I September:
SPREEK- en WACHTKAMER, incl. tel. en onderh~ud. - Parterre - A'darn-Z. Brieven onder no. R 3 8 gracht 1 5 8 ,
Amsterdam.
,,Adex",
Keizers-
IIIII
II
IIIII
I
H.H. DOCTOREN, de beste service r o a r Uw auto vindt U bij: I
I
IIIIII I I
III
I
Fa. Jager ~ Wierda DRACHT 28~30
I
TELEFOON 2 2 1 2 - 2 5 0 0
HEERENVEEN
Off. Chevrolet. Opel dealer Taxi-bedriif - Kraanwagen
Ambulance - Liikauto
,,HAGAM"Garage Official Ford Dealer Amerlkaanse en Duitse tiin
TRAMBRUGWEG 2 - HELMOND TEL. 2369 - K 4920
tlenzineverbr. I o p 12 - Kruissnelheid 120 K.M. Off. Dealer Fa. GOUMA - Wolveoa 9Tel. 252
GarageFaA.Roossien& Co.
ENGELSE - FRANSE FORD PRODUCTEN Off, Ford Dealer J. v. d, BERG & ZONEN
EMMEN - WESTERSTRAAT 7
Dealer: Kaiser en Simca Automobielen TELEFOb,4 721 (0 5910)
Beukweg 17 - Tel, 2474 - H e n g e l o (O.)
AUTOMOBIELBEDRIJF
Ford-Service in Almelo
Automobietbedrijf Pannekoek & Co Official Ford-Dealer (Oranje-tijn) Viollerslraat, Almelo. Tel, 5330
PLAAT-
G. Schaap,
FIRMA J, B. BORGHUIS & CO" DOETINCHEM ORUTSTR.AAT 13-I5 Teiefoon 3600 (K 8340) Official
Dealer
geheel
Oost-Geldetland
GARAGEBEDRIJF F.B.WORTELBOER
EN S P U l T W E R K E N CARROSSIER
Official 0
Paardenmarkt 17-19 - Tel. K 1 7 3 0 - 2 5 8 6 5 DELFT
@
roar
RENAULT.AUTOMOBIELEN
Dealer
TELEF. 85 - TER-APEL
DE BOER'S GARAGEBEDRIJF N.V.
Service
VOLKSW A GENS
TELEFOON 3573
BLEEKLAAN
OverijsselscheMotorenRevisieN.V. MARSKANT 64
HENGELO (O.)
Verkoop
145
LEEUWARDEN
TELEFOON3076 (K 5400)
R e v l s i e v a n a l l e v e r b r a n d i n g s m o t o r e n . R.M.C. R u i l m o t o r e n m e t Gegraph-O-Starte C y l i n d e r s . InriJden p r a c t i s c h o v e r b o d i g .
Firma GREVE Meppel IIIIIIII
- Steenwijk IIIIII
IIIIIIII
- Emmeloord IIIIIII IIIIIIIIIIIIIII II
IIII
I II
IIIIIIIIIIII
ERSONAtll
A dreswiizigingen A. Abdoerrachmann Noor, van Den Haag naar Beekbergen. M. W. S. van Alphen, van Utrecht naar Zeist. M. H. J. van AndeI, van Leiden naar Haarlem. W. Artz, van Utrecht naar Zuidlaren. Mej. H. M. C. A. Bausch, van Zaandam naar Utrecht. Dr. J. A. van Beukering, van Zwolle naar Goldcoast, Africa, Alg. lid. G. J. van den Bosch, van Wezep naar Haren (Gr.). D. Bonte, van Voorburg naar Amersfoort. A. van Bonzel, van Utrecht naar Sleeuwijk. Mej. H. C. Boon, van Den Haag naar Soest. Joh. Bosma, van Wolfheze naar Lutten a. d. Dedemsvaart. S. Bouwer, van Leiden naar Amersfoort. H. J. H. Busschers, van Utrecht naar Arnhem. H. Cazemier, van Hogezand naar Groningen. H. Dam, van Utrecht naar Amsterdam. P. M. Deering, van Oosterhout naar Delft. Mr. L. H. van Dellen, van Groningen naar Veenendaal. H. M. G. Doeglas, van Scheveningen naar W.assenaar. S. B. Drijber, van Bloemendaal naar Overveen. J. W. Duynstee, van Haarlem naar Rotterdam. J. G. Dijkman, van Aarle-Rixtel naar Helmond. J. van Eck, van Alphen a . . d . Rijn naar Vlaardingen. A. A. Eggink, van Bussum naar Amsterdam. Mej. H. E. H. Ellen, van Gennep naar Utrecht. E. C. van Essen, van Maastricht naar Seheveningen. Mevr. M. M. Faddegon-Brink, van Bussum naar Den Haag. M. G. J. Fock, van Arnhem naar Doorwerth. Mevr. Dr. E. Fock-Smit, van Arnhem naar Doorwerth. A. P. S. Gerversman, van Den Bosch naar Hengelo. Th. Graafland, van Zaandam naar Rotterdam. J. Th. Groen, van Vught naar Nijmegen. D. J. J. Groenhuis, van Almen naar Laren. Dr. J. Hekman, van Den Haag naar Voorburg. W. J. R. Iteyenbrok, van Amsterdam naar Almelo. Dr. F. W. Hoefman, van Amsterdam naar Noordwijk aan Zee. H. Huisman, van Slikkerveer naar Rotterdam. Mej. E. G. Jansen, van Beverwijk naar Rotterdam. J. W. Jansen, van Oegstgeest naar Sittard. G. D. de Jong, van Katwijk a. Zee naar Leiden. P. J. Jongerius, van Rotterdam naar Bergen op Zoom.
Y. de Jong, van Beekbergen naar Leersum. H. K. Kahmann, van Amsterdam naar Heerlen. R. Kalff, van Utrecht naar Haarlem. Mevr. J. C. Kalff-Thiel, van Utrecht naar Haarlem. J. S. Kamermann, van Blaricum naar Amsterdam. P. Kanaar, van Den Haag naar Oegstgeest. Mej. E. Kapsenberg, van Zeist naar Amersfoort. J. M. Kielman, van Zuidlaren naar Den Haag. Mej. L. Klaversteijn te Rotterdam thans: G. V. Kloppenburg, van Amsterdam naar Den Haag. H. J. K. Kolstee, van Haarlem naar Overvene. Mej. J. B. Krijgsman, van Rotterdam naar New York, Alg. lid. Mevr. L. Verheyden-Klaversteijn. Mej. C. J. Kragten te Arnhem, thans: Mevr. C. J. Delissen-Kragten. Yh. J. E. van der Laan, van Rotterdam naar Ermelo. B. H. G. Leferinl~ oI~ Reinink, van Rotterdam naar Breda. H. J. C. Leusink, van Baarn naar Anjum. B. K. T. Lira, van Rotterdam naar Schiedam. F. Lim Apo, van Deventer naar Amsterdam. Mej. H. A. Th. Maassen, van Amsterdam naar Rotterdam. R. J. Mebius, van Groningen naar Amersfoort. W. H. van de Meerendonk, van Heerlen naar Horst. H. B. Meerdink, van Zeist naar Utrecht. Dr. G. W. H. M. Meeussen, van Horn (L.) naar Boxmeer. R. A. Meijer, van Den Haag naar Fontainbleau, France, Alg. lid. A. Meijer, van Amsterdam naar Groningen. M. P. Meijer, van Rotterdam naar Almelo. M. Naeff, van Lochem naar Velp. G. W. Ormel, van Utrecht naar Schiedam. G. 1. Ossenkoppele, van Amersfoort naar Almelo. E. F. R. van Ouwenaller, van Den Haag naar Amstelveen (Elsrijk). F. Parlevliet, van Den Helder naar Amsterdam. W. L. Pel, van Den Haag naar Voorburg. G. Petersen, van Sleeuwijk naar Hoevelaken. Lie Swie Pik, van Amsterdam naar Bandung, Indonesia, Alg. lid. J. A. Pinckaerts, van Sittard naar Maastricht. Mej. H. R. M. Plomp, van Rotterdam naar Utrecht. 13. du Pon, van Haarlem naar Volkel. F. Chr. Reinders, van Gouda naar Utrecht. Th. T. J. Reinders, van Abcoude naar CastriCHm.
404
Mej. Chr. M. Reitzema, van Amsterdam naar Hilversum. J. Rodenburg, van Bilthoven naar Helmond. J. Roelfsema, van Renkum naar Utrecht. J. van der Schaaf, van Deventer naar Joppe. A. H. P. M. Schellekens, van Asten naar Roermond. J. Schuler, van Leeuwarden naar Haarlem. Mej. B. Slagter, van Groningen naar Den Haag. Mej. Dr. C. I. Stegerhoek, van Hilversum naar Bilthoven. R. J. C. Smeets, van Weesp naar Amsterdam. R. B. Smeding, van Apeldoorn naar Drachten. J. J. L. Smit, van Doetinchem naar Venlo. Mevr. M. A. H. Stenger-Muller, van Groningen naar Delft. E. G. M. van Stokkum, van Maarssen naar Apeldoorn. Th. J. G. Strous, van Apeldoorn naar Balkbrug. W. P. J. M. van Thiel, van Tilburg naar Utrecht. Dr. M. H. G. A. Tholen, van Den Haag naar Rijswijk. J. van Twisk, van Groningen naar Eindhoven. H. Ubbens, van Groningen naar Amsterdam. Mej. J. B. Verhagen, van Den Haag naar Enschede. J. P. J. Versteeg, van Vlaardingen naar Hoogvliet. Dr. P. G. Vertin, van Rotterdam naar Enschede. A. van Vianen, van Leiden naar Rijswijk. Dr. Th. Vossenaar, van Nijmegen naar Utrecht. H. A. D. Walder, van Waassenaar naar Nijmegen. E. C. M. Wennen, van Beverwijk naar Amsterdam. H. C. van Westerveld, van Amersfoort naar Wieringerwaard. H. Willemsen, van Amersfoort naar Groningem W. C. R. Wilmes, van Opheusden naar Schoonhoven. W. E. C. Wind, van Leeuwarden naar Siddeburen.
Mevr. P. T. Wind-Zeilstra, van Leeuwarden naar Siddeburen. A. Wink, van Dordrecht naar Rotterdam. Mevr. L. G. Wijmans, van Soest naar Beckbergen. J. H. Wijmenga, van Garijp naar Oudega, Small. E. Young, van Amersfoort naar Utrecht. Dr. H. van IJzeren, van Hengelo naar Nijmegen. J. J. Zonjee, van Amsterdam naar Heerlen. F. van Zutphen, van Amsterdam naar Leiden. L F. Zwerver, van Amsterdam naar Alkmaar.
Nieuwe leden E. A. Alberse te Dongen. Dr. Chr. J. Alers te Utrecht. L. F. Bakker te Den Haag. A. Banning te Utrecht. J. H. E. Basten Batenburg te Tegelen. H. R. van Beck te Gorinchem. C. van den Berg te Emmen. R. F. Berg te Leiden. C. A. J. Berntssm_ te Kerkrade. J. A. H. van Beusekom te Amsterdam. E. J. van Blommestein te Enschede. J. J. Bol te Nijmegen. H. M. P. van den Boogaard te Den Haag. J. C. Brakel6 te Utrecht. Mej. C. A. A. Bramlage te Wassenaar. Mej. E. M. E. ten Brink te Putten. A. Brons te Voorburg. C. L_ van den Brock te Bussum. D. A. J. Broere te Sliedrecht. J. Budding te Opheusden. A. Cankrien te Den Dolder. A. J. G. Cley te Assen. E. J. Conradi te Doom. G. P. A. Damman te Amersfoort. Mevr. E. C. Detmar-van Dalen te Rijswijk. J. J. Duinker te Amsterdam. J. W. Eelkman Rooda te Delft. Th. E. Eenkema van Dijk te Tiel. Mej. C. W. Eernstman te Vlaardingen. J. G. M. van Esser te Diemen. J. Foudraine te Oegstgeest. P. A. Frederiksz te Leiden.
H.H. MEDICI Vooraansfaande financi&le instelling heeft gelden beschikbaar voor financieringen van:
Vestiging, praktijkovername, instrumentarium
en verzorgt verder alle iinancleringen voor beoefenaren van vrlJe beroepen (als aankoop van huizen, ook nleuwbouw enz.).
Inlichtingen verstrekt MAKELAAR W. F. LE FEVRE Stuyvesantstraa! 79, Haarlem M Telefoon K 2500--23689.
Ook kunnen wij voor U een strikt persoonlijke hnanci~le analyse verzorgen, waaraan voor U kosten noch verplichtlngen verbonden zJjn.
405
YEATREX
is een bij=onder smakelijk gistextract (autolysaat) In r u i m e m a t e zijn hierin a a n w e z i g :
Yitamine Bt, Yifamine B2, Nicotinezuur, Pantolheenzuur alsmede de andere vitamines van he| B.-complex. Het product bevat circa 45~ eiwit, phosphaat en diverse andere mineralen. Te 9ebruiken op brood, roast of cracker met een weinig boter vermengd, benevens in jus, sausen, soep, groenten, salades en stamppof. Speciaal bij eenzijdige di~len Alleenverkoop:
Per [iacon ~an 125 gr. - Publleksprijl J 1.55
FA. R. J. BROERSMA
KARPERVIJVER 1
SANALGl N TABLETTEN
MIGRAINE
NEURALGIE
$amenstelling: Isopropylphenazon 0,225
,~,.~.~h.,,,~:, o,aoo
Trimethylxanfln
~x=.
HOOFDPIJN KOORTS
0,050
o,~,
PHARMACEUTISCH LABORATORIUM
SANAL
ZEIST
BAZEL
guisies met 10 tabletten ~ 1 gram Voor apotheekhoudende geneeskundigen en z|ekenhuizent kliniekverpakkingen met 100 fabletten ~ 1 gram
(HoofddepSt voor Nederland)
Dr. H. Nanning's Pharm. Chem. Fabriek N.V., Korte Poten 7a, Den Haag
Bereiding van tabletten vervaardigd naar
voor chrift §
LANSBERG& ZN N.V. Rozenlaan 113 ROTTERDAM li
Te[e,oon i
42630--82220
E. L. Frensdorf te Groningen. C. J. van Geest te Amersfoort. P. J. J. van Ginneken te Den Haag A. S. de G r a a f te Vlaardingen. H. K. de Groot te Leiden. Mevr. T. Haag-Klumpenaar te Utrecht. H. de Haas van Dorsser te trecht. A. Hekker te Leiden. P. W. Helleman te Vlaardingen. J. C. Hellekamp te Hilversum. C. G. G. van Herk te Hilversum. G. van Herpen te Utrecht. G. Ph. Hofland te Overschie. W. Ch. Hiilsmann te Amsterdam. Mevr. Dr. A. G. M. Huysmans-Evers te Amsterdam. Dr. H. de Jager te Amsterdam. H. G. Jager te Hoogezand. J. A. M. Janssen te Roermond. Prof. Dr. L. B. W. J onkees te Amsterdam. J. S. K a m e r m a n te Blaricum. L. H. Th. S. Kortbeek te Wassenaar. J. G. Kopp te Amsterdam. H. H. Kortebos te Hilversum. J. W. F. L. Krul te Den Haag. G. K. A. van der Laan te Hilversum W. L. J. M. Laane te Utrecht. W. F. M. van Laarhoven te Utrecht. G. H. van Leeuwen te Papendrecht. W. Ph. van der List te Utrecht. R. J. Mebius te Groningen. Mej. J. M. van Meel te Venlo. N. A. Meursing te Amsterdam. A. M. Mooy te Heemstede. G. J. Muller te Ensehede. H. A. R. Nikkels te Vlaardingen. K. H. Noordhoff te Amsterdam. D. C. H. Nooteboom te Rijswijk (Z.H.). M. E. Nordlohne te Goes. E. N. M. Oosterbaan te Wassenaar. 1. J. van Oosterhout te Amsterdam. J. G. T. Paling te Eindhoven. H. J. F. Peeters te Venlo. I. A. M. Peynenburg te Woerden. A. R. Polman te Groningen. Dr. G. W. Pott Hofstede te Santpoort. J. J. A. Pijnenburg te Son (N.Br.). Mej. L. Ramakers te Deventer. D. Roodenburg Vermaat te Utrecht. Mej. A. M. L. van Rooy te Amersfoort. G. Ph. P. Rijnders te Tilburg. W. 3. M. van der Sande te Weert. J. A. L. M. Sandkuyl te Den Haag. P. van Santbrink te Schiedam. Mej. A. L. Sauveplanne te Groningen. J. F. A. Schipper te Den Haag. Mevr. P. Schneider-ten Rouwelaar. R. J. Scholtmeijer te Den Haag. 1. Schouten te Alkmaar. Mevr. M. Smeets-Biegman te Naarden. 406
S. J. Smit te Lonneker. E. L. Smit te Baarn. H. J. van Steenbergen te Waarder (Z.H.). J. Stegerwerns te Enschede. Mevr. R. Swe|heim-de Boer te Amsterdam. C. van der Tas te Amsterdam. J. L. Terpstra te Utrecht. O. A. Terpstra te Amsterdam. Mevr. D. W. Tichler-Moerman te Gouda. G. A. l'immerman te Bergen aan Zee. J. Tissink te Utrecht. 1. H. Uhl te Den Haag. Dr. P. van ,der Veer te Amsterdam. E. Verbeek te Utrecht. D. C. Verhagen te Maasdijk. M. P. Verheije te Middelburg. W. J. Verkaden te Amersfoort. C. M. Ververs te Tegelen. J. H. Vierdag te Utrecht. Mej. W. G. K. Visser te Voorburg. P. E. Voorhoeve te Amsterdam. A. de Vos te Leiden. P. de Vos te Heerlen. H. de Vries te Groningen. J. B. de Vries te Gouda. N. H. Vroege te Woerden. Dr. W. Waanders te Leiden. Mevr. T. L. Wachter-Boschloo te Amsterdam. l. C. Wagner te Utrecht. J. F. Wallenburgh Schmidt te Den Haag. H. I. de Wit te Den Haag. Mej. R. C. G. Witteveen te Nijmegen. E. Zandee te Middelburg. J. Zeevenhooven te Voorschoten. Mej. A. M. Zevenbergen te Utrecht. B. Zuiderhoek tijdelijk te Amsterdam, Alg. lid,
Overleden W. de Broekert te Gouda. A. J. M. H. Dirken te Etten (N.B.). Dr. K. van Dongen te Driebergen. Dr. A. A. Eecen te Leeuwarden. A. B. Goedemans te Eindhoven. J. A. Hermans te Apeldoorn. A. P. Th. M. van Hock te Amsterdam. S. F. Hoekstra te Leeuwarden. Dr. H. C. van Hoeven te De Bilt. A. A. Hueber te Sassenheim. Th. A. Jagerink te Oosterbeek. Dr. J. H. M. Koenen te Den Bosch. Prof. Dr. G. Kraus te Groningen. .L W. L. K6hler te Den Haag. A. van Lokhorst te Soest. D. Mulder te Haren (Gr.). J. H. Wolfs te Voerendaal. G. B. R. Wortelboer te Ootmarsum. A. K. Ypey te Winterswijk.
C. REGOUT
FirmaJ. FLIERMAN& Zn.- ENSCIIEDE Z w e e d e w e g 16 - Tel. 2300
Commissionnair in Effecten P. C. Hooftslraat 21, Amsterdam Telefoon 720756~720954 Beleggingsadvlezen.
H a a k s b e r g e r s t r a a t 334 - T e l . 2301
De specialist v o o r fteteluchten Oliestookverwarming
H. ESHUIS & Zn
VLOERENBEDRIJF W. H O O G A K K E R Zuilenstraat 1A, Utrecht
Drienerstraat 5 -Hengelo (O.)
WONINGINRICHTING Linoleum
9Colovinyl
Aannemersbedriif voor her leggen van linoleum- colorife en rubbervloeren enz. - Tel. K 30-29038
en
Colorifevloeren
Foto Jozef
Voor Uw wijnen en gedistilleerd
Drienerstraat 23 - Hengelo (O.) - Tel. 4293
Firma W. G. LOOIJEN, van den Havestraat 54, Nijmegen. Telefoon 20604.
De z a a k m e t d e g r o o t s t e s o r t e r i n g in O o s t - N e d e r l a n d . Filmprojectoren - Camera's Speciaal kleinbeeld
Hans P. Keuning
MEUBILEERINRICHTING ,,J 0 S i", tiENGELO 10.]
Einddiploma Amsterdams Conservatorium
W. de Clercqstraat 53, tel. 4643 (K 5400)
Piano - Schoolmuziek
Spreek- en wachlkamerlnslallaties. Houlen laboralorluminslallafies. WIJ ADVISEREN U GAARNE.
TELEFOON 10209 (K 5420)- ENSCHEDE PERIKWEG 117
Hengelose Galvaniseer-pn Verchroomindustrie Z w a v e r t s w e g 7 4 , Hengelo (O.), Tel. 3 7 4 3 - K 5 4 0 0
Slijpen, V e r k o p e r e n ,
Vernikkelen,
wij verchromc,, op ,~,,kk.ndise e. s,dle wis=e Uw instrumenten.
Ook voor de volgende
bewerkingen =ijn wij specialisten.
C a d m i i i n , V e r z i n k e n , 8 r o n z e n en P o l i i s t e n
H.H. Medici. Welk type au/o U ook ,ijdt, Peetoom's banden V E ILI G H E I D. Voor Uw autobanden : P E E T 0 0 M, STADHOUDERSKADE 151 TELEFOON 7 2 2 8 1 8
- AMSTERDAM
AIIo merken A U T O B A N D E N , gratis monteren en . . . . d o o r onze artsenservice b e h o e f t U nooit te wachten.
~vi~
MODERNE KLEINBEELDPROJECTOREN voor zwarl-wit en kleuren.
m~ o p n ~ m e e n p r o j e c t i e - a p p ~ r a t e n w i l l e u U g a a r n e d e m o n s t r e r e n . V r a a g t inlicht i n g e n en f o l d e r s , T e v e n s v e r z o r g ,en wij op c o r r e c t e w i j z e U w
Foto PETER KUIPER
I o n t w i k k e l - a f d r u k en v e r g r o t i n g s w e r k . KleinI beeld-Fljnkorrelontwikkeling. Serievergroting e n op 6X9 - - 71/~X10 89- - 9X9 of 10 89 v o o r s p e c i a l e prijs.
Harlingen
Breuwersslraat t
Tel. 987
VERHUREN STOELEN KEIZERSWAARD'SVerhuurinrichting WlJ TAFELS - SERVIESGOEDENZ. Utrechtsedwarsstr. 13, Amsterdam, tel.49593, na 6 uur 39591
ME U B E L M A K E R U
Betimmeringen
- Reparatie-inrichting
FIRMA
DE J O N G H
Oude Looiersstraat 57
-
Internationaal meubeStransport
Geslotenwagenstot 15 ton
&
VAN
Amsterdam-C.
F a . C. A . M o s t e r t Ruimebergplaatsenvoorinboedels )F
- U i t v o e r i n g v a n Uw e i g e n o n t w e r p e n
HOOIGRACHT
LEEUWEN
Telefoon 62357
& Zonen 105 a
TEL. 22085-21496
- Leiden
Autodiensten 2 x per dag : Leiden- Detft - Schiedam - Rotterdam ....
~ Autodlensten:Leiden-Den Haag-DordrechtBroda
- R.ijen - Dongen
- Oosterhouf-
Eindhoven - Helmond v.v.
Tilburg
-
Bedenkt
Dr. K. Modderaar te Zeist, Lidm. eindigt: 16 September 1956. Mevr. A. ToN te Hilversum, Lidm. eindigt: 20 October 1956. 1. J. Wachters te Haren (Gr.), lidmaatschap eindigt: 17 October 1956. T. Wilhelmus te Amsterdam, lidmaatschap eindigt: 20 October 1956.
H. J. P. Baumann te Amsterdam, Lidm. eindigt: 16 October 1956. A. G. Berkhemer te Overveen, Lidm. eindigt: 5-[1-1956. J. W. Postma te Leiden, Lidm. eindigt: 30-111956. F. J. M. Schmidt te Breda, Lidm. eindigt: 1811-1956. NGEKOMEN
VERSLAGEN
De redactie ontving in dank:
EN DRUKWERKE/~
derzoek in Centraal-Afrika, her zesde jaarverslag over 1953.
Berichten van het Rijks-Instituut voor de Volksgezondheid, Nos. 10, 11 en 12, 1955.
Mededelingen van het Rijks-Instituut voor Pharmaco-tberapeutisch onderzoek, No. 44.
Verslag van de Ziekenfondsraad over 1954. Jaarverslag Universitair Asylfonds 1954-'55.
Het jaarverslag 1955 van het Medisch Opvoedkundig bureau te Amsterdam.
Geneeskundig Schooltoezicht District IJsselstein, jaarverslag van de schoolarts 1955.
Het jaarverslag 1954 van het Sanatorium ,,Oranje Nassau's Oord" te Renkum.
Tien jaar cursusorganisatie, een brochure uitgegeven door de Commissie Cursus ziekenfondswezen, Catharijnesingel 65, Utrecht.
Verslag van de verrichtingen van het Wit-Gele Kruis over 1955. Van de Interprovinciale Dienst voor de Rheumatiekbestrijding in de drie Noordelijke ProvinciEn, het Jaarverslag 1955 en Overzicht 1948-1956.
Het eerste nummer van het drie-maandelijks orgaan voor de medische zending van de Ned. Hervormde Kerk, getiteld ,,Verre Naarsten".
Verslagen en Mededelingen betreffende Volksgezondheid, No. 1 t/m 4, 1956.
Verslag van de Nederlandse delegatie naar de achtste Wereldgezondheidsvergadering te Mexico-City. (Uit verslagen en mededelingen betreffende de Volksgezondbeid, Oct., Nov. en Dee. '55).
de
Het Vijfde Jaarboek van Kankerbestrijding en Kankeronderzoek in Nederland. Van de Bedrijfsgeneeskundige Dienst Almelo her 9e Jaarverslag.
Van her lnstituut voor wetenschappelijk on-
AUTO-EMBLEMEN zijn voor leden der Maatschappij verkrijgbaar op het Bureau der Maatschappij, Keizersgracht 327, Amsterdam-C. De prijs van de eenvoudige uitvoering (celluloid) is .f0,60 (f 0,50 -k f 0 , t 0 verzendkosten). De prijs van een betere uitvoering (kunsthars) met klem voor bevestiging is f 2,75 (J' 2,50 at- / 0 , 2 5 verzeudkosten). Men wordt verzocht bij bestelling de kosten te voldoen door overschrijving o ~ P ' p o s t g i r o 58083 d e ~ - M a a t s c h a ~ i j . ' ~ : .......................
KREMER'S RADIOSERVICE ASSEN +at u u.,i,,,, R,d+o',. I Deze maanduitgekomen.
GEDEMPTE 51NGEL 18
-
TELEFOON 3070
(K 5920)
407
Fantastisch laacj in priis.
[
Carlton_ Hotel
VIJZELSTRAAT 2-18, AMSTERDAM. TEL. K 20-34000
Frans Restaurant - Diner-dansant American Bar en Cocktail-Lounge Zalen voor recepties, diners en congressen Alle kamers met modern c~mfort - Eigen pa~keertetrein
A I s ~t~ts h e t k a n J. ZIGTERMAN
is het
Zigterman
Kaut. Oosterhamrikkade 102 - Tel. K 5900-22598
GRONINGEN
Verhuizingen - Emigratie
"~
ZWANGERSCHAPSBEPALING
Woonh. Oostersingel 124b
-
Tel. K 5900-22233
Minstens 2 0 cc urine in t e zenden naar Kromme N i e u w e Gracht 10, Utrecht. Telefoni$che uitsl3g enkele uren na ontvangst.
vijf dagen na uiiblijven van men- Verzendmaterlaal gratis op aanvraag. struatie volgens gecombineerde BIOLOGISCH-CllEMISCll LABORATORIUM spermiatie- en m e l a n o p h o r e n r e a c t l e s (c~ w e t . I. v. Dr. J. W. Slu|ter) - UTRECHT Tel. K 3 4 0 0 - 1 0 8 5 9
NEDERLANDS INSTITUUT VOOR PRAEVENTIEVE GENEESKUNDE, LEIDEN Bij de sektor onderwijs en voorlichting wordt gezocht een
ARTS
bij voorkeur met ervaring op her gebied van de gezondheidszorg. De aan te stellen funktionaris zal worden ingeschakeld bij her organiseren en leiden van de kursus in gezondheidszorg en praeventieve geneeskunde. Brieven te richten aan de direktie, Wassenaarseweg 56, Leiden. Gevestigd :
H. A. B O LA N D, chirurg,
S. P. TEN HOLT
TERNEUZEN
zoekt waarnemer
INTERNIST Amsterdam-Z.- Churchill-laan 204 - Telef00n: 727660
voor
Spreekuren : Burgerziekenhuis, Linnaeusstraat 89 Ziekenfondsleden: Ma.Wo.Vrij. 14-15 uur
Apeldoorn
GEORGE
maand
Lees de a d v e r t e n t i e s
Particulieren: Di.en Do. 2-3 u. en volg. afspr.
Assurantiebedrijf
de
Augustus
in d i t b l a d
KRUITHOF
Vliegerlaan 29
-
Telefoon 6110 (K 6760)
Verzorgt door het gehele land alle verzekeringen - financleringen -
hypotheken.
SPECIALITEIT: Praktiikovername en Autofinanclering.
V o o r h e t p l a a t s e n v a n a d v e r t e n t N i n g e l i e v e m e n zich uitsluitend t e richten t o t : Bureau ADEX,
Keizersgracht 158, A m s t e r d a m C., T e l e f o o n 42355
"3 t-
C (I1 U
c:
:>
"o r m. r >
..c r.. > ~
r
"o
2
Q.
GEEF N U
AAN
UW RODE KRUIS! 408
