MEDISC H OFFICIEEL ORGAA N VAN DE KONINKLIJKE NEDERLANDSCH E MAATSCHAPPI J TOT BEVORDERIN G DER GENEESKUNS T

MEDISC H OFFICIEEL

ORGAA N

V AN

DE

K O N I N K L I J KE

NEDERLANDSCH E

MAATSCHAPPI J T OT

BEVORDERIN G

DER

GENEESKUNS T

FINANCIEEL EIGEN RISIC O IN DE ZIEKENFONDSYERZEKERING ? Herhaaldelij k word t de laatst e tij d van de zijd e van het departemen t van Social e Zaken en Volks gezondhei d uitin g gegeve n aan gedachte n — ook van de zijd e van de beid e bewindsliede n — over de mogelijkhei d van het buite n het ziekenfonds pakket brenge n van de huisartsenhulp , mede onder verwijzin g naar het gering e financiel e risi co, hetwel k dez e hul p voor de verzekerde n zou opieveren . Dit scheppe n van een eige n financiee l risic o voor de verzekerd e si nie t een nieuw e gedacht e en si ni ander opzich t al vel e jare n geiede n te r sprak e geweest — ni de vor m van het ticke t moderateu r bijvoorbeel d — , en si toe n door de

INHOU D 20e JAARGAN G

—

30 JULI 1965

Financiee l eige n risic o ni de

—

No. 30

ziekenfonds -

verzekering ?

611

Opieidin g to t ziekenverzorge r en -verzorgste r 612 Wetsontwerpwijzigin g Warenwet ni de Eerst e Kame r beliandel d 613 D e Incunabele n en Postincunabele n ni de Bibliothee k van de Maatschappi j (X ) 616 Bedrijfsgeneeskundig e dienste n Rede voorzitte r D. W. van Bekku m vergaderin g VMW O

619 op leden 620

Van en voor de assistent-geneeskundigen D e inverdienregelin g 622 Uit het jaarversla g 1963 van de Farmaceu tisch e Hoofdinspecti e

623

Ingezonde n

625

Vari a

625

Hoofdredacteur : C. L. van Woelderen . Redactie-secretaris : J. J. van Mechelen . Colofoo n op bladzijd e 626 .

Maatschappi j om verschillend e redene n telken s van de hand gewezen . Het lijk t goed dez e rede nen nog eens ui t de archieve n op tediepe n en na verwijderin g van het sto f der jare n afgestem d op de than s geopperd e ideeen , ai s nieu w aan de le zers voor e t schotelen . Het invoere n van een eige n partiee l financiee l risic o voor de verzekerde n van de ziekenfondsen , In weik e vor m dan ook, heef t al s wel zee r groo t bezwaar dat de minstdraagkrachtige n onder hen het zw/aars t worde n getroffen . Di t lijk t zeif s ni een welvaartsstaat , sociaa l gezien , nauwelijk s aanvaardbaar . Gezie n ui t een oogpun t van de volksgezondheidszor g lijk t het trouwen s even min aanvaardbaa r dat een financiel e re m zou ont staa n voor het consultere n van de huisart s juls t weer voor di e dele n van de bevolking , weIk e het minst ni staa t kunne n worde n geach t to t beoorde len van de noodzaa k to t inroepe n van een consul t van een arts . Al s uitwe g voor dez e financiel e moeilijkhel d word t weliswaa r gewezen op de mogelijkhei d van het elder s vrijwiili g verzekere n van dit financiel e risico , maar enerzijd s si welhaas t me t zekerhel d e t veronderstelle n dat de koste n van zo' n vrijwillig e verzekerin g hoger zulle n kome n e t ligge n dan than s voor de betreffende n het geval is , en anderzijd s si het bezwaar van de vrij willighel d dat vaak de mogelijkhei d van verzeke ren nie t zai worde n benut , zoda t het zojuls t genoemde bezwaar van de financiel e re m op het consultere n van een art s blijf t bestaan . By het nie t meer Inbegrepe n zij n van huisart senhul p ni het ziekenfondspakke t si de kans groot , dat zic h hetzelfd e euve l zaI gaan vertone n als waaro p wi j onlang s wezen (M.C . Nr. 16, biz . 301 e.v. ) n I de secto r van particulier e verzekerin gen, dat met name de patien t zai gaan probere n de huisart s zovee l mogelij k e t ontlope n en e t omzelle n — ui t financiel e overweginge n — en slecht s een verwijsbriefj e voor een specialis t van 611

hem verwach t en nie t meer. Men zou al s gevol g van deze regelin g een wegzuige n van de patien t van de huisart s naar de specialis t zie n gaan ont staan, waardoo r wij automatlsc h terecii t zoude n dreige n t e komen n i de nie t gewenst e situatle , zoals deze ons beken d s I n i de Verenigd e Staten , waa r de huisart s bijn a veriede n tij d s i geworde n en de patien t zic h meesta l direc t to t de specialis t wendt met alle , maar al t e bekende , slecht e gevolge n van dien , ook voor de volksgezondheids zorg. Ha t heef t ons daaro m dan ook wat bevreem d dat de laatst e tij d genoemde ide e van departe mentszijd e wordt geventileerd , terwij i wij van de zelfd e zijd e met veel verv e regelmati g hore n ver kondige n dat de huisart s al s central e figuu r n i de volksgezondheidszor g beslis t nie t mag verdwij nen en moet worde n behouden . Indie n er een mogelijkhei d gezoch t zou worde n om deze — zo gewenste — central e positi e van de huisart s doel treffen d t e ondergraven , dan zou di t t e bereike n zij n door de gedacht e van het verwijdere n van de huisartsenhul p ui t het pakke t van de zlekenfonds verstrekkinge n nader vor m t e geven , ui t t e werken en n i t e voeren . Historisc h gezie n — wij zoude n het hiernavol -

Maatschappijagenda Centraa l Bestuu r L.S.V . met dis trictsvoorzitter s 7, 8 en 9 oktobe r Ledencongre s der Maatschappi j 23 oktobe r Ledenvergaderin g L.S.V . 13 november Buitengewon e Maatschappij vergaderin g 19 november Ledenvergaderin g L.H.V . g L.A.D . 20 november Ledenvergaderin 27 november N.H.G.-congre s 11 december Alg. Vergaderin g Maatschappi j 23 Septembe r

gende nie t al s zwaarwegen d argumen t wille n aanvoeren, maar slecht s al s beschouwend e over peinzin g — zou zic h de merkwaardig e figuu r voordoen dat degenen , di e n i het veriede n de stoot hebben gegeve n to t het ontstaa n van een aantal ziekenfondsen , than s buite n het zieken fondsweze n zoude n worde n geplaatst . Naar onze mening zoude n daarmed e de grondslage n van het ziekenfondsweze n n i Nederlan d worde n aangetas t met mogelijk e gevolgen , weik e niet zij n t e overzie n en waarvoo r wij nie t gaarne de verantwoordin g op ons zoude n wille n nemen.

i

lenderjaar , aangeweze n ingevolg e de wet van 27 apri l 1884 to t regelin g van het Staatstoezich t op krankzin nigen ; . f psychiatrisch e inrichtingen , erken d voor de volledig e opleidin g to t het diplom a B voor zlekenver pleging ; g. opieidingsinstitute n voor ziekenverzor gers en ziekenverzorgster s di e de praktisch e opleidin g in de Staatscouran t van 15 jul i 1965 si Pie t besiui t van de leerlinge n doen plaatsvinde n ni een of meer van gepubllceer d to t uitvoerin g van de artlkele n 3 (1 e en de instellinge n of afdelinge n genoemd onder a to t . f 2e lid ) en 8 van de wet op de ziekenverzorger s en D e algemen e zlekenhulzen , erken d voor een vol ziekenverzorgsters , gedateer d 23 jun i 1965 , nr . 99955 , ledig e opleidin g to t het diplom a A voor zlekenverple in het eerst e hoofdstu k de voorwaarde n aangevend e ging en de inrichtingen , erken d voor de opleidin g to t voor de aanwijzin g van inrichtinge n voor de opieldin g het diplom a B voor zlekenverpleging , kunne n allee n tot zlekenverzorge r en ziekenverzorgster . De ministe r worden aangewezen , indie n de opleidin g te r verkrij van Soclal e Zaken en Volksgezondhei d kan, de geging van het diplom a voor ziekenverzorgin g en de neesi
O P L E I D I NG T OT ZIEKENVERZORGE R E N -VERZORGSTE R

612

WETSONTWER

P WIJZIGIN G WARENWE T IN DE EERSTE KAME R BEHANDEL D

de staatssecretari s eens dat n i vel e gevalle n de volks gezondhei d op ander e wijz e dan door centraa l over heidsoptrede n kan worde n gediend . Wij hebbe n daar van voorbeelde n e t over . Te rech t echte r spreek t de staatssecretari s van beoordelin g van geva l to t geval ; centraa l overheidsop trede n s i evenmi n n i het algemee n e t verwerpe n al s n i Uit hetgee n Prof. Querido(P.v.d.A.) e t berd e brach t het algemee n na e t streven . En nu s i hier ,n i het wets het volgende : ontwerp , waarove r wi j spreken , juis t een geva l waari n ,,l n de memori e van antwoor d aan dez e Kamer, zoal s overheidsoptrede n s i aangewezen . Het gaat hie r om ook ni de voorafgaand e stui
m

regelinge n van de bedrijfschappe n zodani g zijn , dat de consument zo nodi g tijdi g en goed geinformeer d hier op kan reageren ? Kan het consumentenbelan g reke nen op steu n en medewerkin g van de overheid , wanneer van consumentenzijd e bezwaar word t gemaakt tegen een regeling , di e ni een bedrijfslichaa m — mis schie n met veel moeit e — si to t stan d gekomen? ZaI de rijksoverheid , wanneer geen enke l bedrijfslichaa m maatregele n neemt di e ni lie t belan g van de consu men t geach t kunne n worden , zel f het initiatie f to t een regelin g nemen? Naar aanleidin g van het antwoor d op de vraa g over misleidend e reclam e pas t hie r zeke r een woor d van dank aan degenen , di e het initiatie f hebbe n genomen tot het instelle n van de Nederlands e Code voor het Reclamewezen. De eerst e gedragsrege l van de code heeft te n doel , de beschermin g van het publie k tege n misleidin g e t bevorderen . Wettelij k si tege n onjuist e en misleidend e reclam e niet s e t doen. Het jaan/ersla g over 195 9 van de Keuringsdiens t van Waren voor het gebie d Rotterda m vermeld t reeds : ,,Bi j de controle s van de etiketteringe n van de verschillend e ware n word t ni toenemend e mate vastgesteld , dat de aanprijzinge n op of bi j de divers e waren soms een min of meer overdreve n karakte r dreige n aan e t nemen. Behalv e de aanprijzing , ,,aan bevole n door H.H, doktoren" , di e vaak terech t of ten onrecht e word t gebezigd , werde n o.m. tegen gekomen de aanbevelinge n ,,beva t o.a . plantaardig e vitamin e D" alsmed e j.gemale n ni special e mole n me t natuurstenen. " Een reclamerag e voor het gezondheidsbrood , gebak ken met gerstaa r door een special e bakke r mag toc h zeker al s recen t voorbeel d diene n van misleidend e reclame . Voor openlijk e aanprijzin g geneesmiddele n en geneeswijze n si er een Keuringsraad . Zou er ook voor alles , wat onder de Warenwet val t nie t een dergelijk e Keuringsraa d nodi g zijn ? Is de desbetreffend e ministe r nie t van mening , dat bij de opze t van een nieuw e Warenwet de reclam e o.a . de open eerlijk e aanprijzin g en beschermin g tege n misleiding , hieri n betrokke n diene n e t worden . Gelukki g dat het Cosmeticabeslui t al s ontwerpbe slui t ni de adviescommissi e Warenwet ni behandelin g is. De opgedan e ervarin g nog kortgelede n met de ver keerde uitwerkin g van een goedkoo p mascar a voor ,,mooi e ogen" en ander e ervaringe n met hormonen bevattend e cremes , haarwater s en ander e preparate n vragen om spoedig e wettelijk e maatregelen . n I Amerik a si de verkoo p van hormoonpreparate n voor de huid verboden : fabricag e voor expor t gaat echte r rus ti g voort . Deel t de regerin g mij n mening , dat ook het Cosmeticabeslui t geen lan g uitste l meer duldt? " Het staatmooi mee te doen aan volksgezondheid Aan het betoo g van de heer Kranenburg(C.H.U.) si ontleend : ,,0 p het terrei n van de volksgezondhei d si een 614

verheugend e uitbreidin g van de activiteite n aan de gang, maar di e si ook nodig , nodi g voora l ni di t over bevolkt e land , waar de gevaren , trot s all e voorzorge n en voorzichtigheden , voor infectie s en epidemiee n telken s om de hoek komen kijken . Als dat nu zo is , moete n de voorzorge n en voor zichtighede n steed s toenemen , nu Nederlan d op weg si de 20 miljoenst e inwone r ni het verschie t binne n zij n grenze n e t krijgen . Het terrei n van de volksgezondhei d oefen t aantrekkingskrach t uit . Het staa t mooi hieraa n e t doen of hieraa n mee e t doen. Buitenlands e mogendheden wille n bijvoorbeeld , nie t omdat de Nederlands e volks gezondheidszor g nie t toereiken d is , maar allee n om ook op het terrei n van de volksgezondhei d zic h e t late n gelden , allee n al voor hun landgenote n ni Neder land apart e national e dienste n oprichten . Men denk e aan de zeevaar t en Noorwegen . Hier wille n weer bedrijfschappen , te r gelegenhei d van hun hernleuwd e start , waarmee ze activiteite n hopen e t kunne n ontwikkelen , ook hun schrede n zette n op het pad der volksgezondheid . En dan de central e overhei d maar toezie n en ingrij pen al s het verkeer d gaat , doc h daarbi j val t dan e t bedenken, dat zonde r invoerin g van het nu aanhangig e wetsontwer p to t wijzigin g van de Warenwet , de central e overhei d de bevoegdhei d to t ingrijpe n nie t heef t en ook nie t nodi g heeft , want er si op het terrei n van de volksgezondhei d sprak e van een harmonieuze , actiev e opievin g to t op di t moment. Immers , het si leu k en van meer dan gewone betekenis , e t ijvere n voor de gezondhei d ni het algemee n en al s de gezondhei d n i gevaar komt of verminder d aanwezi g is , wat si het dan een mooi e bezighei d herste l van gezondheid , van volksgezondheid , van hygien e en van levenskrach t e t helpe n bevorderen . Al zij n nu, mljnhee r de voorzitter , de werke n voor de volksgezondhei d dus zo, dat de werker s daardoo r dankbaar worde n geinspireerd , toc h si het nie t zo, dat deze gunstig e omstandighei d aangewend dien te t worden to t verhogin g van de activitei t van de bedrijfs lichamen , di e zic h trot s het sluimere n en het nie t gebrui k maken van hun eventuel e bevoegdhede n op di t terrei n nu hun activitei t moete n trachte n e t vergro ten door spectaculai r aan volksgezondhei d e t gaan doen." D e heer Van der Spek (P.S.P.) beeindigd e zij n beschouwin g aldus : ,,Te n aanzie n van de onderhavig e wet si ni de Tweede Kamer eigenlij k bijzonde r weini g enthousias m e gebleke n van bijn a all e kanten . Wij wille n ons oor deel kor t aldu s samenvatten . Zoals bekend , wille n wi j altij d redenere n vanui t het consumentenbelang . Met name het fei t dat dez e wet vri j ver gaat ni het toekenne n van nieuw e bevoegdhe den aan produktschappen , aan hoofdbedrijfschappe n en aan bedrijfschappe n — dus ondank s all e waarbor gen di e erbi j zij n gegeven , aan organisatie s van belanghebbende n — beteken t voor ons dat hie r ni hoge mate ni strij d met het consumentenbelan g word t gehandeld . k I meen daarom , dat het wetsontwer p zoal s

vertegenwoordiger s van de minister s van volksgezond heid. Het gaat ni di t wetsontwer p nie t om nieuw e bevoegdheden. Het gaat erom, het gebrui k van bestaan de bevoegdhede n van bedrijfslichame n en van de Ministerantwoordt, nietop alleterreinen Kroon van elkaa r af e t bakenen . k I meen dus, dat de zo goed thuisalsop het culinaire regelin g di e word t voorgestel d van de zijd e van de regerin g een verantwoord e regelin g is . De regelin g In zij n beantwoordin g van de spreker s zeid e de breid t de bevoegdhede n van de bedrijfslichame n nie t ministe r van Social e Zaken en Volksgezondheid , Dr. uit , maar regel t de verhoudin g tusse n het resultaa t van Veldkamp, o.m. : het gebrui k maken van bevoegdhei d door de bedrijfs lichame n en het resultaa t van het gebrui k maken van ,,D e heer Van der Spek heef t gewezen op het bevoegdhede n door de Kroon . n I veel sterker e mate belan g van de consument . Op di t punt stel t de rege dan bi j de Arbeidswe t en de Landbouwwet het geva l rin g een wijzigin g voor , weik e voor de consument van is, heef t de regerin g zel f het laatst e woord , doorda t zi j groot belan g is . En er si nog een belangrijk e wijzigin g zel f kan beoordele n of het belan g van de volksge voor de consument di e de mogelijkhei d schep t met zondhei d of dat van de eerlijkhei d ni de hande l de betrekkin g to t de behandelin g of het gebrui k van waintrekkin g van een algemen e maatrege l van bestuu r ren of artikele n aanduidinge n e t geven , zoal s de wet moe t verhinderen . Al s minister , belas t met de aange dat zegt . legenhede n betreffend e de volksgezondheid , moet ki Mijnhee r de voorzitter ! k I heb mij ni de pauz e door zeggen dat di t bi j mij veel eerde r het geva l zaI zijn , de staatssecretari s van Economisch e Zaken , di e op wanneer volksgezondheidszake n ni het gedin g zij n dan dat punt veel deskundige r si dan ik , late n uitleggen , wanneer het gaat om de belange n van de eerlijkhei d dat er spuitbusse n verkrijgbaa r zij n waarva n door de in de handel . lede n van het vrouwelij k geslach t gebrui k word t gemaakt om de hare n ni een bepaald e vor m e t brengen . D e staatssecretari s heef t mij erbi j vertel d dat di t bi j Handhaving volksgezondheid taakcentraleoverheid het z.g . ,,touperen " een ro l speelt . Het gebrui k van Ik wi l ni di t verban d nog graa g een opmerkin g maken deze busse n si voor de volksgezondhei d nie t helemaa l aan het adre s van de geacht e afgevaardigd e de heer onschuldig ; het geve n van aanwijzinge n met betrek Querido , di e naar ki meen heef t gezegd : de handhavin g kin g to t de behandelin g of het gebrui k daarva n si van volksgezondheidsregelinge n si iet s voor de cendaarom van grot e betekenis . tral e overheid . Natuurlijk , mijnhee r de voorzitter , maar Dit voorbeel d was mij gehee l onbekend , mijnhee r de dat geld t evenzee r voor verordeninge n van bedrijfs voorzitter ! Er zij n ander e gebiede n waaro p ki meer lichamen , voor zove r daarbi j gedraginge n strafbaa r thui s ben. Zoal s u weet , mijnhee r de voorzitter , beworden gesteld . Daar si de Wet economisch e delic weeg ki mij wel eens op culinai r terrein . n I dat ver ten weer van toepassin g en dan vind t u ook weer de band denk ki aan geconcentreerd e soepen . k I houd handhavin g door de rijksoverheid . niet van het gebrui k van geconcentreerd e soepen , k i maa k de soepe n Never zelf . De vraa g rijs t echte r wat Ik heb de belangrijkst e opmerkinge n van de geacht e er gebeur t al s men de geconcentreerd e soepe n op een afgevaardigd e de heer Querid o hierme e behandel d en verkeerd e wijz e gebruikt . Ten behoev e van de consu eveneens de opmerkinge n van de geacht e afgevaar men t zulle n nu te n aanzie n van het gebrui k van di e digde n de here n Kranenbur g en Van der Spek. De waren aanduidingsvoorschrifte n kunne n worde n gegeacht e afgevaardigd e de heer Kranenbur g heef t gegeven. zegd: de p.b.o.-lichame n wille n het terrei n van de volksgezondhei d betreden . k I geloo f dat men dat zo Ik zou tege n de geacht e afgevaardigd e de heer Van niet mag uitdrukken . De p.b.o.-lichame n hebbe n beder Spek wille n zegge n dat het consumentenbelan g paalde bevoegdhede n op verschillen d terrein ; sommions bijzonde r na aan het har t ligt . Men moet echte r ge van di e bevoegdhede n komen ni hun uitwerkin g op onder de ogen zien , dat , wanneer di t wetsontwer p nie t het terrei n van de volksgezondheid , omdat nu eenmaal tot wet zou worde n verheven , dez e belangrijk e zake n bepaald e zake n met elkaa r zij n verweven . zouden moete n wachte n to t dat de nieuw e Warenwet Wa t si opgemerk t over het Cosmeticabeslui t spreek t een fei t zai zijn . Zoal s wi j reed s ni de memori e van mij bijzonde r aan. k I wi l gaarn e nagaa n wat wi j kunne n antwoor d aan dez e Kamer hebbe n uiteengezet , zaI doen om de totstandkomin g van het Cosmeticabeslui t het nog wei enig e tij d dure n voorda t een ontwer p voor te bevorderen . Men moge dan mooi e ogen op prij s die wet zaI worde n ingediend . Er word t ni Benelux stellen , het si toc h wensellj k dat di e mooi e ogen nie t verban d overle g gepleeg d over de harmonisati e van door verkeerd e cosmetic a worde n bedorven. " warenwetregelingen . Bovendie n werk t op di t gebie d de commissie-ZijIstr a met betrekkin g to t de regelin g van het ordellj k economisc h verkeer . De geacht e af D e Eerst e Kamer behandeld e di t voorste l to t wijzi gevaardigd e mejuffrou w Vuylstek e heef t naar aanlei ging van de Warenwet ni haar zittin g van 13 juli . Op ding van di e regelin g n i Beneluxverban d de vraa g verzoe k van Prof . Querid o si daarove r hoofdelij k gegestel d hoe het daarme e staat .k I kan haar antwoorde n stemd, hetgee n geschiedd e ni de vergaderin g van 20 dat daarme e goede voortgan g word t gemaakt . Er si op juli . De uitsla g was dat het wetsontwer p met 32 stem ambtelij k nivea u overeenstemmin g bereik t tusse n de me n voor en 28 tege n werd aangenomen.

het er op het ogenbli k uitzie t — dez e Kamer heef t geen mogelijkhei d er veranderinge n ni aan e t brenge n — voor ons bijzonde r moeilij k verteerbaa r is .

615

..

•.

,, .

.

-.

^

.

•

— ii

. 1,-nr-nmiiiiiii i ini r

•n .

m

,

^^eaag^e n ^ttG tmtjt oftomt mttii^tmttttmmtt tthinumC mit

taSittmmen* Cs^t c fotc^IpbettionomDC90(ieitim}aimoetunmieren/al0:oa:ellc n tt^Kt^penianectmitmtlsimm, C HUcbloetD^iuonOen/occ^cnitat/mtjeDccatiarcnae m cnDefltlten . Claiort)o^nmoatblo^omcecmraltmn^enitite0^euaiIm^e(ft/oft0 m tsmetcmboUt^iSotli/oftmetcmanDmbottnOnmimt/oftinmhtiatmetmfnQO ^

mv^m^mmuxntklfiitmXinxmmm ttntrecbmfalmettnficummtm oftniietkat . C i^o e ttmiOtenionDmI)etimrmmoeDefmoermral/Datta;0|ii(cnquao(amdenten/nocl)to e cnflam . C €nOe ttiDttUoedbfulD p oocuintimtitemanintmtenaiDcniantcrenOieto t l)efenmm&(!nootfa6d^cben^9nrullen . C ^n ntct0»|ttiatfaonit a eeneam m rcl^cIt(^an6/enoocal{erl)gen0eteoei;oe0mcnr(^atU^^tondbenn m

»

616

<«5

*

D e Incunabele n en Postincunabele n in de Bibliothee k van de Maatschappi j ( X)

Jeronimus Bruynswijck. Dits dat hantwerck der cirirgien ende leertallewonden, gehouden gesteken gheslaghen,het si lancx oft overdwers,tecuererenende tebinden. ... Hoe men die wonden bewaren ende defenderensal,datter gheen quade accidenten noch toevallen toe en slaen.nde inditboeck suldyooc vindendie instrumentenende manierendie totdesen wercke nootsakelijcken zijnsullen. Ende met dieanathomiaeenes menschen lichaems. .. Ghetranslateert ende overgesetuitden overlanschen inonze ghemeyne sprake.Gheprent totUtrechtop den hoeck van SintMartens toorn,In den guldenLeeu Bi mi Jan Bernts.Anno MCCCCC ende XXXV. Op sintPonciaensavont.

D e Straatsburgs e schoo l beleefd e ni het eind e van de 15e en het begi n van de 16e eeuw op chirurgisc h gebie d een kort e bioeiperiode , dank zi j enig e mannen van grot e betekenls . Hierto e behoord e Hieronymu s Brunschwi g (Jeronimu s Bruynswijck) , gebore n e t Straalsburg , di e ni 149 7 zij n werk over de chirurgi e publlceerde , met talrijk e afbeeldinge n van behande linge n en instrumenten . Brunschwi g sohree f ook een boek „Llbe r de art e distillandi" , dat ni het Nederland s vertaal d onder de tite l ,,Di e distellacie n ende virtuyte n derwateren " ni 151 7 uitkwam . Het chlrurgisch e werk werd eveneen s vertaal d ni het Nederland s — de vertale r si onbeken d — en 13 januar i 1535 door de Utrechts e drukke r Ja n Bernt s fraa i uitgegeve n onder de tite l ,,Dit s dat hantwerc k

der cirurgie n . . ... "Het werk heef t 74 folioblade n 2 ( bladzijden) , bedruk t ni twe e kolommen met een mooi e Gotisch e lette r en vol houtsneden . Zoal s ni all e boeken ui t di e tij d werd ook n i di t werk de schrijfwijz e niet zo nauw genomen, men vind t hetzelfd e woor d met t, d of dt , met s of z, met k of ck , met g of gh, het meervoud van het zelfd e woor d met o of oo, met e of ee, er word t nIe t gele t op het geslach t der woorde n enz. Het werk n I de Bibliothee k van de Maatschappi j si waarschijniij k het enig e bekend e exemplaar . Vooraa n Is het exiibri s geplak t van Cornell s Henricu s a Roy, Medicina e Doctor , di e een prachtig e medlsch e biblio theek heef t gehad . N a het titelblad , waaro p een fraal e houtsnede .

617

voorstellen d de behandelin g van een luxati e van de elleboog , begin t het boek met een voorwoor d ,,Totte n beminden Laser" . De schrijve r zegt daarin : ,,Daero m ghi iong e beginnend e mester s ende knechte n der ber biere n ende cyrurgijne n aensie t ende overlees t mit nerstichede n di t cleijn e boecxken , dat ci Jeronimu s bruynswijc k e t straesborc h ghebore n uite n gheslacht e van Salerne n met groote n arbei t vergader t ende bi een ghestel t heb, denckend e op di e woorde n di e di e oude wijs e geleerde n gesproke n hebben , seggende : vermaledije t si diegene n di e bekenne n can of t yet weet dat den menscen e t troost e of t e t hulp e comen mochte, de dat bele t of nie t en openbaert" . Di t voor woord beva t enig e praktisch e opmerklnge n en ethi sche advieze n en eindig t aldus : ,,Ghi j sui t oock wete n ende aenmercke n den anathomia , dat si di e vergade ringh e ende scheidingh e der lede n ende des menschen lichames , opdat gh\wete n moecht ende kenne n waer gli i den mensche snijde n sui t dat hem geen dootlijck e scad e daer af en come, ende U eene eewighe schand e ende grot e oneere" . Dan volg t de inhoudsopgave : ,,Hie r beghin t di e tafel e van dese n tegenwoordighe n boecke" . Het werk si verdeel d ni 95 hoofdstukken , waari n de gehel e chirurgie , zoal s die toentertij d werd beoefend , de revu e passeert . ,,N a dese capittele n volch t den anthidotariu s ni den wel cken word t geleer t hoe men maken sal sommige plaesteren , salven , poederen , olyen , wontdrancken , die elcke n cyrurgij n nootelij c ende behoeflij c zijn" . Aan het slo t de colophon : ,,Hye r si voleynd t dat Handt werc der cyrurgye n met den anthidotario . Ende si ghe-

prent to t Utrecht , op den hoec k van sin t Martenstoorn , In den gulde n Leeu, Bi mi Ja n Bernts , anno MCCCC C ende XXXV, op sin t Ponciaen s avont. " Wannee r ki een kor t overzich t geef van de inhou d van het werk , dan blijk t dat de chirurgi e zee r beperk t was. Het begin t met el f hoofdstukke n betreffend e de anatomie . Het eerst e capitte l behandel t de algemen e anatomie : ,,De n anathomi a in t gemeyn van den leden , huyt , vlees , adere n ende ghebeenten" . Dan komt de speciel e anatomie : ,,Di e anathomi a der composite r ende gesette r leden " en Brunschwi g begin t met het hoofd: ,,Eers t sal men hie r beghinne n van den hoofd e ende sonderlinghe n van der hersene n ende van den pot di e di e hersene n hout , want het si di e plaets e ende woninghe der redelijke r sieien" . Vervoigens : ,,Di e anathomi a des aensicht s ende zijnde r leden" , ,,de s hals ende rughbeenderen" , ,,de r scouderen , der ar me n ende der grote r handen" , ,,de r bors t ende haer der leden" , ,,va n den buy c ende zijnde r leden" , ,,de r lancke n ende haerde r deeien " (,,doe r de lancke n verstae t men hie r de onderst e deeie n des buke s van den scoo t to t aan di e dije n ende gemachte") , ,,va n die sadelijk e vaten" , „de r schene n of t der groote r voeten " en ,,va n di e beendere n der groote r voeten" . Dan volge n de verwondingen , zeer talrij k ni een tij d waari n veel gevochte n werd . Eers t een aanta l hoofd stukke n over de algemen e wondleer . ,,Va n di e ghenesingh e der cleynder e wonden" , ,,Va n di e hechtin ghe der grote r wonden ni den vieesche" , ,,Va n den wonden der zenuen" , ,,Va n de stelpingh e des bloet s der gequetste r aderen" , ,,Va n den wonden daer door nen, splintere n of t yet des gelijk e ni is" , ,,Di e uit treckingh e der pijie n of t bussecloote n of t wat dat ni des menschen licham e is" , ,,Va n di e gheschoote n wonde met eenen gefenijnde n pijl" , ,,Va n den wonden gheschote n mit een der busse n di e den bran t des poeders ghefenijn t heeft" , ,,Va n den ghefrotceerde n wonden", ,,Va n den wonden ni den ghebeente" , „Va n eenre diepe r ende verborghe n wonde" , ,,Va n den wonden der fenijnde r ghedierte n oft e beeste n ghebeten. Het si van eenen verwoede n hont , slanghe , scorpioe n of t derghelijcke" , „Hoe men dij e voor noemde wonden genese n sal" , ,,Va n di e nieuw e cuer e ende genesingh e der versche r wonden myt der bal same" (,,gelij c men de bruyc t ni den duitsche n lande n in de stad t van Straetborch") , ,,Va n dat regimen t des ghewonden menschen ende hoe hi j hem houde n sal" , ,,Va n den accidente n of t toevalle n de ghemeynlijcke n den wonden toecomen" . Daarna worde n de verwondinge n der verschillend e lichaamsdele n besproken , waarbi j een grot e plaat s wordt ingeruim d aan de verwondinge n aan het hoofd , klei n of groot , oppervlakki g of diepgaand , a! of nie t me t ,,brekingh e des beckeneels " (schedel) . „Va n der inbuighinghe n des hooft s ghelijc k eenen Keetel e inn e ghebooghen wordt , al s hi j val t oft e gheworpe n wordt" . Oo k de wonden ,,de s aensichtes " worde n behandeld , de wonden van ogen, oren , neus en mond. Dan komen de wonden van de hals , de schoude r en de arm, wonden van de borst , wonden ,,de s maghenmont of t put ken der herten" , ,,de s buycx" , ,,de r blase n ende der nieren" , ,,de r roede n ende cullen " en tenslott e de

618

wonden van bekkengorde l en onderst e extremiteit . Vervolgen s komen hoofdstukke n over fracturen , eerst n i het algemee n over fractuurbehandelin g en dan over de breuke n der onderscheiden e skeletdelen . Da n komen de luxaties , ,,dislocaci e oft e uitledinghe " (cf . ui t het lid) . Daarn a een hoofdstuk : ,,Va n di e herde , stijv e en de cromme lede n nae di e genesingiie , hoe dat men di e rechte n s a l." No g enig e algemen e hoofdstukken : ,,Ho e men dat bloet stelpe n ende verteere n sal , al s yemandt ghevaile n heeft , of t gheslaghe n s i met een instrumen t dat niet en snij t noch en steect" , ,,Ho e men eenen mensche helpe n sal di e van sodanige n valle n machteloo s ende fla u i s," ,,Ho e men den ghenen helpe n sal di e ghevalle n s i of t gheslaghe n wordt dat hem d'bloe t linne t of t stolt , ende dat vieesc h gefrotceer t w o r d t." Tenslott e de anthidotarius , waari n wordt uiteenge zet hoe ,,plaesteren , salven , poederen , olyen , wont drancken " worden gemaakt . Dit artike l wordt geillustreer d met 1) een afbeeidin g van het titelblad , waaro p s i voorgestel d de behande lin g van de luxati e van de elleboog , 2) de behandelin g van een fractuu r van het onderbeen , zette n en spal ken, 3) ,,me t desen instrument e suld i dat ghebrooke n beckeneel wedero m opheffene n als t ingheslaeghe n is , ende dat een deel nederwaer t gaet ende dat ander deel opwaert , ende dye vijz e oft e booer daer men med e n i dat beckenee l boore n sal , dat meet seer scherp zijn" , 4) ,,ee n instrumen t om cromme armen recht t e m a k e n ". Dr. J. A. van Dongen.

BEDRIJFSGENEESKUNDIG DIENSTE N

E

A d v i es i n z aek u i t b r e i dgi n v e r p l i c h tgi n Sinds September 1962 zij n ingevolg e de Veiligheids we t 1934 bepalinge n van kracht , volgen s weik e het instelle n van een bedrijfsgeneeskundig e diens t ver plich t is . Deze verplichtin g beperk t zic h n i het alge mee n to t ondernemingen , di e een fabrie k of werk plaat s exploiteren , waari n tenminst e 750 arbeider s werkzaam zijn . De Staatssecretari s van Social e Zaken en Volksgezondhei d dr . De Meijer , heef t enig e tij d geleden — uitgaand e van de gedacht e dat bedrijfsge neeskundig e verzorgin g n i beginse l te n goede behoor t te komen aan alien , di e een functi e n i het bedrij f hebben — aan het Colleg e van Bijstan d en Advie s voor de Bedrijfsgeneeskund e de vraa g voorgelegd , of nie t op kort e termij n aan di e gedacht e uitvoerin g kan worden gegeve n door de Veiligheidswe t t e wijzige n n i dier voege , dat daari n de mogelijkhei d wordt gescha pen de verplichtin g to t het instelle n van een bedrijfs geneeskundig e diens t ruime r to e t e passe n dan than s vanwege de beperkin g to t het gebie d van de fabrie ken of werkplaatse n het geval is . Het genoemde C o llege heef t n i zij n onlang s uitgebrach t advie s aanbevole n n i de Veiligheidswe t t e bepalen , dat een onder -

neming van weIk e aar d ook n i beginse l verplich t wordt gestel d een bedrijfsgeneeskundig e diens t aan zic h t e verbinden . Dit beginse l zou volgen s het Colleg e voor al n i verban d met het beschikbaa r komen van bedrijfsartsen , n i voldoen d aanta l en te r zake kundig , geleidelij k moeten worden gerealiseerd . Al s eerst e stap hierto e adviseer t het Colleg e op basi s van het in de wet op t e nemen beginse l de than s bestaand e wettelijk e verplichtin g to t instellin g van een bedrijfs geneeskundig e diens t bi j w e ge van een algemen e maatrege l van bestuu r ui t t e breide n n i di e zin ; dat eike industriel e onderneming , di e n i een plaatselijk e vestigin g of vestigingen , weIk e n i een gemeent e of in elkaar s direct e nabijhei d zij n gelegen , tenminst e 750 werknemer s (a ! dan nie t met fabrieksarbei d belast ) de verplichtin g w o r dt opgeleg d dat personee l door midde l van een bedrijfsgeneeskundig e diens t adequat e bedrijfsgeneeskundig e zor g t e verschaffen .

LEDENLIJS T

1965

D e ledenlijs t 1965 s I deze r dagen van de pers gekomen en kan door beiangstellende n worden aangevraag d bi J het Burea u der Maatschappij .

619

Rede voorzitte r D. W . van Bekkum op ledenvergaderin g V. M . W . O. L.A.D. word t een enqu§teformulie r ontworpe n dat aan all e lede n zaI worde n gezonden . De hierui t voortko mende gegeven s tezame n met de gegeven s betreffen de de salarierin g van het wetenschappelij k corp s aan de Universiteite n en de richtlijne n voor het vaststelle n van salarisse n voor artse n ni dienstverban d zulle n de uitgangspunte n van dez e aanbevelinge n moete n vor Dame s en Heren , hoewel het verenigingsjaa r for men . mee l samenval t met het kalenderjaa r si het door de Het bestuu r zaI zo spoedi g mogellj k trachte n een omstandighei d dat zowel de oprichtingsvergaderin g salaris-commissi e samen e t stellen , di e met het ont als de jaarvergaderinge n tijden s de Federatiev e Ver werpen van dez e richtlijne n zaI worde n belast . gaderin g van Medisc h Biologisch e Vereniginge n werden gehouden , pral
620

Cohen, Prof . Dr. J. Th. F. Boeles , Prof . Dr. H. J. Lammers, en de bestuurslede n van de V.M.W.O. Dr. D. W. van Bekku m en Dr. Th. H. Rozijn . Deze delegati e voer de op 20 februar i 196 5 een besprekin g met het col lege. Naar aanleldin g van di t overle g deeld e het colle ge bi j monde van zij n voorzitte r mede dat het de mogelijkhede n to t een formel e erkennin g van medlsc h w/etenschappelijk e onderzoeker s ni overwegin g wi l nemen en heef t de V.M.W.O. verzoch t dienaangaand e voorstelle n e t formuleren . De lede n van de bovenge noemde delegati e hebbe n zlc h inmlddel s berei d ver klaar d om dez e taa k op zlc h e t nemen. Daarto e zal de delegati e omgezet worde n ni een ,,Commissi e Erken ning Specialisme n ni de Basisvakken" , zonodi g na uit breidin g van zij n ledental . Hierove r en over het pro blee m van de erkennin g en opieidin g zal eers t overle g v^^orde n gepleeg d met de besture n van de weten schappelijk e vereniginge n op medisc h biologisc h gebied ni Nederland . Als gevol g van dez e sterk e toenam e van de werk zaamheden heef t het bestuu r nog geen vorderinge n kunnen maken met de voorgenome n enquet e betref -

fende de samenstellin g van de groe p medisc h weten schappelijk e onderzoeker s ni en buite n de vereni gingHet bestuu r heef t gemeend prioritei t e t moete n ver lene n aan een acti e to t vergrotin g van het ledenta l van de vereniging . Bi j de komende onderhandelinge n op divers e terreine n si het van belan g dat de V.M.W.O. een zo groo t mogelijk e groe p van medisc h weten schappelijk e onderzoeker s vertegenwoordigt . Het hui dige ledenta l (165 ) si w^elisw^aa r redelijk , maar omvat naar schattin g nog nie t de helf t van degene n di e tot de catagori e van medisc h wetenschappelijk e onderzoeker s kunne n w^orde n gerekend . Er si een begi n gemaakt met een acti e om vi a de lede n van de ver enigin g nieuw e lede n e t winne n en een algemen e le denwerfacti e si ni voorbereiding . Niet allee n het aanta l lede n waarva n het bestuu r zlc h de vertegenwoordige r weet si van belang , ook de activitei t van de lede n si een facto r van betekenis . Het bestuu r zal op alie n een beroe p moete n doen om medew/erkin g bi j de divers e take n di e op een uitwer kin g wachten .

VAN

meld de aar d van de werkzaamhede n en de vakken waari n dez e werde n verricht .

EN VOOR DE

ASSISTENT-GENEESKUNDIGEN

tijd -

D e inverdienregelin g

Het bestuu r van de L.V.A.G . raad t derhalv e hen di e directvoor dez e regelin g ni aanmerkin g komen aan, deze verzoeke n op de bovengenoemd e wijz e aan de ministe r e t doen. Aan di e assistenten , di e nie t aan institute n van hoger onderwij s werkzaa m zij n maar aan gemeente - of rijksziekenhuize n en particulier e ziekenhuizen , waar ook coassistente n mede door hen worden opgeleid , verzoek t het bestuu r zlc h schrifte lij k e t melde n bi j het secretariaa t van onz e vereniging . Het bestuu r zal dan trachte n voor dez e groe p e t onder Het artike l van het reglemen t rijksstudietoelage n zoeken of ook nie t voor hen ,,o m billijkheidsoverwe 1960, waari n dez e mogelijkhei d ni princip e word t aangingen" , dez e inverdienregelin g zo u kunne n worde n gegeven, si artike l 7 en luid t al s volgt : gebruikt . Men meld e zic h dus bi j colleg a A. M. van de Heijden , Einsteinstraa t 86 Nijmegen . Lid 2. De ministe r kan aan hem, di e na voltooiin g

Achter di t voor ons nog w^at vreemd e woor d schuil t voor hen, di e al s assistent-geneeskundig e werkzaa m zij n op afdelingen , waar de opieidin g van co-assisten ten verzorg d wordt , de mogelijkhei d bi j de ministe r van O.K.W. vrijstellin g e t vrage n van terugbetalin g van de renteloz e voorschotte n di e hen bi j de studi e werden gegund .

van zij n studie , met gebruikmakin g van een door di e studi e verworve n volledig e bevoegdheid , een bepaal de betrekkin g vervult , di e al s een volledig e dagtaa k kan worde n aangemerkt , op zijnverzoekgehee l of gedeeltelijk e vrijstellin g verlene n van de terugbetalin g van de voor di e studi e ontvange n renteloz e voor schotten . De omvang van de vrijstellin g van terugbe talin g si afhankelij k van de duur van de betrekking , in di e zin , dat de vrijstellin g van de terugbetalin g van elk jaar , gedurend e hetwel k dez e betrekkin g word t vervuld , een/vijfd e van het verschuldigd e bedra g bedraagt . Deze regelin g geld t voor een wetenschappelij k ambtenaar aan een openbar e of aangeweze n inrich tin g van hoger onderwijs . Hieronde r valle n all e assi stent-geneeskundige n en hoofdassistenten , di e op afdelinge n werke n waar co-assistente n worde n opgeleid . Het verzoe k om vrijstellin g dien t vergezel d e t gaan van een verklarin g van curatoren , waari n word t ver 622

voor het bestuu r van de L.V.A.G . J. N. Landsman.

Poliklinie k Gnathologi e Aan het TandheelkundigInstituut van de Rijksunlversiteit te Utrecht Me t ingan g van 1 Septembe r 1965 , opent de afde lin g Gnathologi e van het Tandheelkundi g Instituu t van de Rijksunlversitei t e t Utrecht , Jutfasewe g 7, een poliklinie k te n behoev e van patiente n met stoornisse n van de kaakgewrichte n en de kauwmusculatuur . Deze poliklinie k zal uitsluiten d zij n geopen d op woensdag en vrijdagochten d van 9-1 0 uur . Bi j verwijzin g van patiente n word t verzoch t een brie f mee e t geve n gerich t aan het hoof d van de afdelin g Gnathologie .

Uit het jaarversla g 1963 van de Farmaceutisch e Hoofdinspecti e In het juis t verschene n nummer (maar t 196 5 no 3) van ,,Verslage n en mededelinge n betreffend e de volks gezondheid " si opgenomen het versla g over 196 3 van de Farmaceutisch e Hoofdinspecteu r van de volksge zondheid , belas t met het toezich t op de geneesmid dsien . n I de inleidin g to t di t jaarversla g lees t men o.m.: ,,D e Wet op de Geneesmiddelenvoorzienin g blijkt , wanneer men dagelijk s bemoeieni s daarme e heeft , een bewonderenswaardi g werkstu k e t zij n ni verban d me t de ingewikkeldhei d der e t regele n materi e en me n kan nie t nalate n grot e waarderin g e t hebbe n voor hen, di e zic h met de samenstellin g daarva n hebben belast . Dat nie t alle s kon worde n opgevange n wat zic h ni de loo p der jare n ontwikkeld e en zic h thans met toenemend e snelhei d ontplooi t door de technisch e mogelijkhede n van vandaag , si zonde r meer duidelijk . De wetenschappelijk e groei , de industrlel e initiatieven , de bevolkingstoename , het zij n all e groot heden, di e ook op het terrei n der geneesmiddelen voorzienin g hun invloede n doen gelde n en die , direc t of indirect , aanvullend e regelinge n en mogelij k ook wetswijzlginge n noodzakelij k zulle n maken. Het komt mij nie t overbodi g voor di t punt eve n aan e t roeren , daar de op de Wet op de Geneesmiddelenvoorzie ning geuit s kritie k nu en dan vorme n heef t aangeno men , di e het oog zoude n kunne n doen sluite n voor de grot e verdiensten , di e dez e Wet met het voortschrij den van de tij d zai blijke n e t hebben. " In hoofdstu k II I van di t jaarverslag , handelend e over geneesmiddelen , si veel wetenswaardi g bijeenge bracht dat samenhangt met de geneesmiddelenvoor zienin g door apotheker s en apotheekhoudend e huis artsen . Al s samenvattin g van de arbei d terzak e van een regional e farmaceutisch e inspecteu r van de volks gezondhei d si ni di t hoofdstu k een gedeelt e van ui t het jaarrappor t betreffend e het ambtsgebie d Gelder lend en Overijsse l opgenomen, terwij i ander e ambts gebiede n slecht s te n aanzie n van bepaald e incidentel e gevalle n werde n vermeld . Zodr a een ni gang gezett e uitgebreid e enquet e naar de inrichtin g en werkwijz e der apotheker s si voltooid , zaI er — aldu s dez e inlei ding to t hoofdstu k III ! — wellich t aanleidin g zij n op de resultate n daarva n diepe r ni e t gaan. Een algemee n overzich t betreffend e de bewerktuigin g van de Neder lands e apotheker s si gewenst te r vaststellin g van een uniform e gedragslij n te n aanzie n van de ni de eerst komende jare n noodzakelijk e aanpassin g deze r apotheke n aan de door de wet gesteld e eisen . Geciteer d word t dan ni di t hoofdstu k wat de inspec teur e t Zwoll e schree f over visitati e van apotheken :

,,Doo r mij werde n 288 spotheke n gevisiteer d en wel ni Gelderlan d bi j 40 apotheker s en 198 artse n en in Overijsse l bi j 12 apotheker s en 38 artsen . Daar med e zij n gedurend e de jare n 1962 en 1S63 de apotheke n van all e apotheekhoudend e geneeskundige n in mij n ambtsgebie d geinspecteer d met uitzonderin g van 24, namelij k 12 ni ziekenhuizen , psychiatrisch e in tichtinge n en dergelijk e en 12 waar wegens verbou wing of verhuizin g een inspecti e nie t wel uitvoerbaa r was. De inspecti e van apotheke n ni inrichtinge n e.d . onder supervisi e van een apotheekhouden d genees kundig e werd door mij uitgestel d to t na 1 januar i 1964 , de datu m waaro p artike l 13 van de Wet op de Geneesmiddelenvoorzienin g van krach t zaI worden , aangezie n genoemd artike l de inspecteu r te n aanzie n van deze apotheke n ni inrichtinge n meer bevoegdhede n geaft dan onder de oude wet het geva l was. Een nainspecti e werd 130 maal ingesteld . D e bevindinge n ware n al s volgt : Ie. bi j apothekers . De ni het jaa r 1962 verkroge n indruk , dat de inrichtin g en bedrijfsvoerin g veela l goad lot voldoende , ni ta l van gevalle n zelf s uitsteken d was te noamen, werd bevestigd .n I een geva l was de eind indru k uitgesproke n slecht . 2e. bi j artsen . De eindindru k van de bi j artse n ver richt e visitatie s was over het algemee n voldoend e to t goed. n I 25 gevalle n was de eindindru k slecht , voor namelij k wat betref t ordelijkheid , zindelijkheid , staa t van balansen , gewichte n en utensiele n en de bewarin g van geneesmiddelen . Hoewe l artike l 37 eerst e li d van het Beslui t uitoefe ning artsenijbereidkuns t eers t op 1 oktobe r 1968 van krach t zaI worde n voor de voor 1 oktobe r 1963 gevestigd e apotheekhoudend e artsen , werd telken s gewezen op de eise n di e ni genoemd artike l worde n gestel d te n aanzie n van de artsenapotheek . D e inspecti e der apotheke n van een vierta l artse n in een plaat s heef t de stoo t gegeve n to t overdrach t van dez e apotheke n aan een apotheker , di e zic h bin nenkor t te r plaats e zai vestigen . Meerder e male n werd door apotheekhoudend e geneeskundige n de vraa g gestel d of de inspecteu r mogelijkhede n zag to t vestigin g van een apothee k te r plaatse . 3e. onderzoe k geneesmiddelen . Ui t 64 apotheke n werden 75 monster s van geneesmiddele n voor onder zoek opgezonde n naar het R.I.V . e t Utrecht . Van 54 monsters , afkomsti g ui t 44 apotheken , werde n de uit slage n ontvangen . De uitsla g was ni 10 gevallen : goed; in 16 gevallen : mati g to t onvoldoende ; ni 27 gevallen : slecht .n I 1 geva l betro f het een identificatie. " In di t hoofdstu k van het jaarversla g 196 3 word t een 623

statistie k gegeve n van apotheke n per 31 december 1963, di e het volgend e beel d geeft : Provinci e

Aantal apotheker s

Aantal apotheekh . geneesk.

Totaal

Groninge n Frieslan d Drent e Overijsse l Gelderlan d Utrech t Noordhollan d Zuidhollan d Zeelan d Noordbraban t Limbur g

31 25 15 44 76 63 205 245 13 72 56

100 129 69 112 230 83 158 214 85 251 125

131 154 84 156 306 146 363 459 98 323 181

Totaal

845

1.55 6

2.401

Uit hoofdstu k V van di t verslag , handelend e over verdovend e middelen , citere n wi j tenslott e nog de paragraa f algemen e beschouwing , di e al s volg t luidt : „Gedurend e het verslagjaarwerde n all e opiumregel s bij de apotheker s tenminst e eenmaal en bi j de verlof -

houders , al s bedoel d ni art . 6 li d 1 van de Opiumwet , enige male n gecontroleerd . 63 nieuw e gevalle n van vermoedelij k misbrui k werde n geregistreerd . 31 gevalle n moeste n worde n afgevoer d doorda t de betref fende patiente n zij n overleden . Vel e namen, weik e ni voorgaand e jare n ni de register s voorkwamen , vt/erde n niet meer aangetroffen . Al s rede n hiervoo r werd opgegeven: wijzigin g ni voorgeschreve n geneesmidde len, overgan g naar een ziekenfonds , veranderin g van behandelen d arts , verhuizin g naar een plaat s waar geen apotheke r si gevestigd , overlijden , e.d . Per 31 december v\/are n ni de central e administrati e 410 lo pende gevalle n van vermoedelij k misbrui k vastgelegd . D e indruk , vs/eergegeve n ni het vorig e jaarverslag , dat de intensiev e control e van de opiumregister s der apotheker s en de samenwerkin g met de geneeskun dige inspecteur s vruchte n beginne n af e t werpen , si verstrekt . Het begin t de artse n duidelij k e t worde n dat het de Inspecti e erns t si met het tegengaa n van het misbrui k van verdovend e middelen . Nog e t weini g wordt door de artse n het risic o onderken d dat aan het voorschrijve n van verdovend e middele n si verbon den". "

D e hierbij afgedrukte overzichtsfoto van Rotterdamtroffen wijaan in „Het Nationale Kompas", een uitgavevan de NationaleLevensverzekeringsbank N.V. Het gebouwencomplex in het midden is het Dijkzigt Ziekenhuis. Men zietduidelijk wat een dominerendeen een — althans van bovenafbekeken — het stadsbeeld beheersende positie dit mammoethziekenhuisinneemt.(Foto:Fototechnische DienstGemeentewerken Rotterdam)

624

ticulie r spreekuu r s' middags . En indie n een min of meer benijdenswaardi g fi de spreekure n dan n i dezelfd e lokalitei guur krijgen . Het succe s van de reclam e ten gehoude n worden , en indien , wanwerd n i de winkel s merkbaar : iederee n neer di t medisc h of anderszin s wensellj k moest dez e Regimen-pille n ook gebrui GESCHEIDE N SPREEKUU R is naar beid e zijde n uitzonderlnge n geken en ni kort e tij d werd een verkoop n en indie n voor lange r ducijfe r van zestie n miljoe n dolla r bereikt ! Wannee r een ziekenfondsbestuurde r maakt worde rende onderzoekinge n en ingrepe n af - Toen, plotselin g verschee n de dame nie t op een vergaderin g plei t tege n de discri n op tijde n buite n de spreekure n mee r op het scherm .n I de krante n ware n minati e di e gelege n si ni het apart e zie - sprake worden gemaakt , dan zi e k i nie t in , dat berichte n en artikele n gepubliceer d over kenfondsspreekuur , begeef t hi j zic h dan iemand ove r zelf s vermeend e discrimi - een uniek e vor m van bedriegeri j en de naar de vergaderin g ni Volkswage n of e zai kunne n en mogen spreken . justiti e gree p In . Het onderzoe k leverd e in lux e ,,slee " en wanneer een geach t nati het volgend e op: de pille n konde n onder afgevaardigd e zic h naar s' land s verga J. L. Goemans, Chirurg . geen bedin g leide n to t vermagerin g omderzaa l spoed t on n ove r hetzelfd e onder dat zi j de bestanddele n hiervoo r nie t bewerp vrage n e t stelle n aan de minister , Beek bi j Nijmegen . zaten . De verkoopprij s was veertie n maal begeef t hi j zic h dan ni de 1e of 2e kla s hoger dan de kostprijs . De „dikk e dame" N.S. naar het parlement ? Zouden dez e tenslott e had haar slanke r figuu r aan niet s vragen nie t waarachtige r klinke n indie n anders e t danke n dan aan het fel t dat ze deze here n zic h van de mins t kostbar e MC VARIA bijna nie t meer at . Het reclameburea u wijz e van vervoer , di e toc h op koste n dat het ide e uitwerkt e loop t kan s een gaat van de verzekerden , resp . het Neboete opgeleg d e t krijge n van 40.00 0 derlands e volk , bedienden ? Maandenlang hebbe n Amerikaans e te dollar . De directeu r van de pillenfabrie k levisiekijker s zic h van de wonderbaar Ala een art s zic h twe e kee r per dag k slechte r voor : hi j heef t lijk e werkin g van een nieu w soor t verma - staat er belangrij beschikbaa r stel t om zij n patiente n e t i n 4 5 gevalle n d e we t overtrede n e n ka n geringspille n kunne n overtuigen . Da t ontvangen , en e t beraden , dan si het daarvoo r ni totaa l 225 jaa r gevangenis m verschee n een praktisc h dat hi j een scheidin g maakt . ging zo: op het scher stra f ove r zic h hore n uitspreken , benee dame" ni een enor m badpa k en Hij kan di t doen door e t stellen : s' mor- ,,dikk 0 doller . Beide n in het volgend e shot kwamen ook de ver - vens een boetevan 45.00 gens zij , wie r naan n begin t van A to t R hebben overigen s geprotesteer d tege n magerende Regimen-pille n n I het beel d en s' middag s di e van S to t Z; daarva n . w begeri g naar greep . Het de gang van zaken komt natuurlij k niet s terecht . Komt het waar de vrou

MC

INGEZONDE N

me t de indelin g van de werkzaamhede n het best e uit , dat er s' middag s een kor ter spreekuu r is , dan si de opiossing : par -

resultaa t leekinderdaa d verbluffend . De kijker s zage n de vrou w met de week slanke r worde n en langzamerhan d zelf s

•

MC

•

Bij Koninklij k Beslui t van 4 Jun i jl . s I J. van der Kluit , arts , ingaand e 1 mei 1965 aangestel d to t geneeskundi g in specteu r van de volksgezondhei d ni al gemene diens t bi j de Geneeskundig e Hoofdinspecti e van de Volksgezondheid , ter standplaat s 's-Gravenhage . • MC

•

Ministe r . I A. Diepenhors t verwach t dat de totstandkomin g van een regelin g voor de oprlchtin g van interuniversitair e institute n nu nie t lan g meer op zic h zaI late n wachten . Hi j heef t di t geantwoor d op vrage n van het Tweede-Kamerli d Vermooten (P.v.d.A.) , di e naar de oor zaken van het uitblljve n van de voor de totstandkomin g noodzakelijk e maatrege l van bestuu r had geinformeerd . Ministe r Diepenhors t verklaard e dat n I het merendeel van de gevalle n de Institute n di e ni aanmerkin g komen voor organisati e of reorganisati e op de voet van de wet op het wetenschappelij k onderwij s reed s functioneren , hetzi jn I de voorlopig e vor m van jurldisc h zelfstandi g onderdee l van de administratl e van een der bi j dat insti tuut betrokke n unlversltelte n of hogescholen , hetzi jn I de vor m van stichtinge n me t interunlversltai r karakter . n I di t ver band deeld e de bewindsma n mee dat de werkzaamheden te r voorbereidin g van de oprlchtin g al s Interunlversltai r instituu t bij de meest e ni het gedin g zijnd e insti tute n reed s geruim e tij d gelede n zij n aangevangen en dat dez e voorberei -

62S

ding, voor zove r daaraa n behoeft e werd sti p van overlijde n verplich t verzeker d gevoeld , ni overle g met het departemen t was. De ministe r heef t zic h berei d ver heeft plaatsgevonden , ni de meest e ge- klaar d zic h to t de ziekenfondsraa d e t valle n reed s ver si gevorderd . Overigen s wenden en bi j gunsti g advie s aan het wees de ministe r er op dat de regelin g door de heer Wieldraaije r ni zij n vraa g van de samenwerl
MC

•

MEDISC H CONTAC T Verschijn t wekeiijk s Abonnementen niet-lede n f 20,—. Losse nummers f 0,50 . Bestuur:K. Vaandrager , Deventer , voorzitter ; Prof . Dr. A. Kummer, Amsterdam, vice-voorzitter ; Dr. C. de Groot , Kon. Wilhelminalaa n 22 a, Gorinchem , secretarls ; Dr. M . van der Stoel , Voorschoten , penningmeester ; A. Taminiau , Til burg. Redactie:Keizersgrach t 327, Amsterdam-C . Telefoo n 020-2 4 25 35. Adresse n van de MaatschappiJ en haar organen:Keizersgrach t 327, Amsterdam-C, telefoo n 02024 25 35; hoofdbestuur , dagelijk s bestuur , boekhouding , burea u voor Waarneming en Vestigin g 8.30-1 7 uur (n a 18 uur en zondag s tel. : 79 89 84) - Landelijk e Huisartse n Verenigin g - Landelijk e Specialis ten Verenigin g - Landelijk e Ver enigin g van Artse n ni Dienstver band - Specialiste n Registrati e Commissie. Raad van Beroep: secretarl s Dr. H. Navis , Sonsbeekwe g 6, Arn hem . Ondersteuningsfonds weduwen en wezen: postgir o 111950 , Keizers gracht 327, Amsterdam-C . Secre tarl s F. Weijnen , Vijverwe g 14, Sittard , telefoo n 04490-3 3 63.

Advertentiesen abonnementen: State n meer mensen dan ooi t tevore n ni Uitgeversmij . J. H. Kruyt , Groot inrichtinge n voor geestelij k gestoorde n Hertoginnelaa n 28, Bussum, tele Ongeveer 5000 mensen zij n ni Noord opgenomen, namelij k 300.000 . Voor het foon 029591 61 55. Advertentie s oost Kongo omgekomen al s gevol g van eerst sind s vijftie n jaa r bleve n dez e pabehoeven de goedkeurin g der re een daar heersend e pokken - en builen - tiente n gemiddel d echte r gedurend e een dacti e en kunne n zonde r opgaa f pestepidemie .n I di t gebie d leve n 850.00 0 korter e tij d ni dez e inrichtingen . van redenen worde n geweigerd . mensen zonde r een enkel e arts . De wereldgezondheidsorganisati e heef t than s • MC • Opgave van adreswijziging te n een dokte r naar het getroffe n gebie d dienst e van de toezendin g van gezonden, di e echte r weini g kan uitrich D e Provincial e Raad voor de Volks Medisch Contac t uitsluiten d bi j ten. Hi j moet zij n werk doen zonde r de gezondhei d ni Zuid-Hollan d heef t ni 196 2 het Burea u der MaatschappiJ , hulp van ook maar een assisten t of ver - een commissi e ad hoc belas t met een Keizersgrach t 327, Amsterdam-C . pleegster . onderzoe k naar de vraa g of de bestaan Brieven op advertenties onder • I vCI • de voorzieninge n te n behoev e van het nummer uitsluiten d naar Uitge vervoe r van zieke n en ongevalsslacht versmij . J. H. Kruyt , Groot Herto s ni dez e provinci e voldoe n aan re D e heer Wieldraaije r (P.v.d.A. ) heef t offer ginnelaa n 28, Bussum. delijkerwij s e t stelle n eisen , met name ministe r Veldkam p van Social e Zaken Druk: Verwei j - Mijdrecht . voor wat betref t de omvang die r voorzie en Volksgezondhei d een vraa g gestel d , de spreidin g en de kwaliteit . De over de regelin g van verplicht e zieken - ningen Opiage: 13.755 . indru k van de commissie , neergeleg d ni fondsverzekerin g voor weduwen en weeen interi m rapport , si over het alge zen. De heer Wieldraaije r wild e graa g n buite n de weten of de ministe r berei d si om, ge- meen, wat de voorzieninge e stede n betreft , nie t gunstig . Met zonder ook de inventari zie n dez e per 1 januar i jl . getroffe n rege - grot s van de ambun van de gehoude n lin g de ziekenfondsraa d advie s e t vra - nam e de resultate lance . Het verdien t volgen s de commisn geve n aanleidin g to t onge- sie aanbevelin gen ove r een uitbreidin g van dez e rege - steekproeve g all e ambulance s n i d met betrekkin g to t de toestan d ling , waardoo r ook weduwen n i het ge- rusthei Zuid-Hollan d aan een keurin g e t onder van het ambulancepar k ni Zuid-Holland , werpen. Geplei net van weduwenpensioen , wie r man t word t voor een cent de doelmatighei d v66r 1 januar i 196 5 si overleden , onder o.m. voor wat betref trallserin g van de alarmerin g van de k zijnd e type n auto's , ambulance de verplicht e verzekerin g gebrach t wor- van de ni gebrul s bi j een permanen t bezett e e toestan d en ni het bij den, indie n hun echtgenoo t op het tijd - hun technisch post. •

626

MC

•