LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ARTSEN NOVEMBER 2014 INSECTEN OP JE BORD, GRUWELEN OF GENIETEN?

GENIET LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ARTSEN

KERST IN COSTA RICA

NOVEMBER 2014

MARTIJN SMITS, HUISARTS EN PIANIST

INSECTEN OP JE BORD, GRUWELEN OF GENIETEN?

KUNST KIJKEN / GENIETEN BIJ DE TSAREN / POLOSPELER JIM SOUREN / DE BOEKENDOKTER / DOESBURG HEEFT HET ALLEMAAL / DE TAS VAN… / HUISARTSENECHTPAAR IN BALANS / THEATER DE STOEP INDRUKWEKKEND GENIET | 1

MC_Lifestyle_Geniet.indd 1

13/11/14 10:33 PM

Salthora The new Jumping Hour from MeisterSinger Advies winkelverkoopprijs € 2298,00 Collectie start vanaf € 498,00

www.meistersinger.net

Verkrijgbaar bij: Aalsmeer: Sparnaaij Juweliers, Zijdstraat 90 Alkmaar: Marc Lange, Mient 12 Amersfoort: van Hell Juweliers, Utrechtsestraat 28 Amsterdam: Juwelier-Horloger Harry Tromp, Rokin 48; QP Exclusieve Horloges, Willemsparkweg 154 (hoek Cornelis Schuytstraat) Apeldoorn: van Hell Juweliers, Hoofdstraat 133 Arnhem: Juwelier Punte, Rijnstraat 33 Barendrecht: Juwelier Ettema, Middenbaan 57-59 Barneveld: Ibink Juwelen, Jan van Schaffelaarstraat 30 Breda: Pertijs Juwelier, Parkstraat 12-14 Bussum: Juwelier Geerling, Wilhelminaplantsoen 1 Culemborg: Bouman Juwelen, Markt 43 Delft: Van Loenen Horlogerie, Markt 63 Den Haag: Juwelier Christianne Dings, Frederik Hendriklaan 115; Juwelier van Willegen, Hoogstraat 15 Doetinchem: Juwelier Kopmels, Boliestraat 56 Enschede: Koelink Juwelier, Haverstraatpassage 32-34 Eindhoven: Juwelier C. van de Kerkhof , Rechtestraat 38 Goes: Fabery de Jonge, Lange Kerkstraat 30 Groningen: Juwelier De Schatkamer, Stoeldraaierstraat 3 Haarlem: F.J. Driessen Juweliers, Barteljorisstraat 1 Haren (GN): HA Juweliers, Rijksstraatweg 170 Heerenveen: Popma & Popma Juweliers, Dracht 37 Heerlen: Juwelier Oostwegel, Geleenstraat 55 Hengelo (Ov.) : Kwekkeboom Juweliers, Brinkstraat 8 Laren (NH): René Kahlé Juweliers, Brink 32A Maastricht: Jos Naebers Juwelier, Havenstraat 10 -12 Middelharnis: Juwelier Keuvelaar, Zandpad 32 Mijdrecht: Juwelier van Beek, Dorpsstraat 36 Nijmegen: Juwelier van Baal, Broerstraat 53 Nijverdal: Saffier Juwelier, Grotestraat 115 Oss: Juwelier Marijnissen, Kerkstraat 9 Oudewater: Juwelier Reijersen, Korte Havenstraat 16 Oud-Beijerland: Gentlemen, Oost-Voorstraat 4-6 Rijssen: Saffier Juweliers, Haarstraat 11 Rotterdam: A.P. van Willegen Juwelier, Schiekade 4; Brunott Juweliers, Oude Binnenweg 45 ’s-Hertogenbosch: Willem van de Berg Haute Horlogerie, Verwerstraat 91 Schagen: Van Geelen Juweliers, Gedempte Gracht 63 Schoonhoven: Rikkoert Juweliershuys, Haven 1 - 13 Sittard: Juwelier Jan de Wever, Brandstraat 3 Spijkenisse: Atelier Ed Nobel, Oranjelaan 26 Utrecht: Punte Juwelier Horloger, Choorstraat 34-36 Venlo: Nellissen Juwelen, Markt 4 (naast stadhuis) Vianen: ’t Juweliershuis Reijersen-van Buuren, Voorstraat 15 Voorschoten: Juwelier van Dam, Schoolstraat 89-91 Winterswijk: Milikan Juwelier, Wooldstraat 22 Zoetermeer: Juwelier van Koningsbruggen, Promenadeplein 104 Zwolle: Juwelier Geerink, Diezerstraat 104 Agent: Time Company, [email protected] Tel. +31 570 514200


13/11/14 10:33 PM

BALANS

Na mijn afstuderen werkte ik anderhalf jaar als artsassistent gynaecologie-verloskunde, gecombineerd met een algemeen assistentschap voor tijdens de diensten. Achteraf bezien, woonde ik toen ongeveer in het ziekenhuis. Nu onvoorstelbaar, toen zeer intensief en leerzaam. In die tijd zei één van mijn bazen tegen me: ‘Als ik niet goed voor mezelf zorg, kan ik ook niet goed voor anderen zorgen.’ Dit naar aanleiding van het feit dat hij altijd, hoe druk ook, tijd nam om een halfuur te lunchen. Aan die uitspraak moet ik regelmatig denken als ik zie hoe artsen keihard werken, waarbij de balans in hun leven nogal eens zoek is. Dokters zorgen gemiddeld slecht voor zichzelf en dat gaat niet alleen ten koste van henzelf, maar ongetwijfeld ook ten koste van hun patiënten. In deze eerste GENIET-bijlage bij Medisch Contact kunt u inspiratie opdoen voor activiteiten die de balans in uw leven weer terug kunnen brengen. Een breed scala aan onderwerpen, zoals reizen, sport, koken en kunst, komt aan de orde. Onderwerpen die veel artsen interessant vinden, zo blijkt ook uit de persoonlijke verhalen die we optekenden.

© Marco Hofsté

En natuurlijk, het tijd maken voor ontspanning naast werk en vaak ook gezin, is niet altijd gemakkelijk. Er is immers altijd wel iets te doen dat ‘niet kan wachten’. Vaak blijkt dat echter relatief te zijn. Investeren in ontspanning, genieten van het leven, het hoofd ‘leeg’ maken, het is voor iedereen belangrijk. Ook voor artsen! Hans van Santen Hoofdredacteur Medisch Contact

Colofon Hoofdredactie Hans van Santen (hoofdredacteur), Robert Crommentuyn en Evert Pronk (adjuncthoofdredacteuren) Projectmanagement Clemens van Gessel Tekst- en webredactie Aan dit nummer werkten mee Sandra Braakmann, Jan Dobbe, Marieke Davidse, Evert Elzinga, Mart Caspers, Jacky de Goederen, Norma de Goederen, Herman van Ommen, Saskia Ridder, Huug Schipper, Bram Tjaden, Edwin Weers, Jos Wesdijk, Jan-Evert Zondag

Basisontwerp Tamar Smit Redactieadres Mercatorlaan 1200, Postbus 20052, 3502 LB Utrecht, telefoon: 030 2823 384, www.medischcontact.nl Opmerkingen en suggesties [email protected] Advertenties Cross Media Nederland, www.crossmedianederland.com Telefoon 010 742 19 44 Advertenties kunnen zonder opgaaf van redenen worden geweigerd.

Behoudens de door de wet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder schriftelijke toestemming van Medisch Contact. GENIET wordt uitgegeven door de KNMG. De redactie is onafhankelijk en werkt op basis van een redactiestatuut. De redactie heeft alles gedaan om de rechthebbenden van het beeldmateriaal te achterhalen. Als desondanks beeldmateriaal is geplaatst waarvan u (mede)rechthebbende bent, kunt u contact opnemen met: [email protected]. Aanwijzingen voor auteurs vindt u op medischcontact.nl/contact

GENIET | 3


13/11/14 10:33 PM

GENIET NOVEMBER 2014

07

Kerst in Costa Rica Het Zuid-Amerikaanse landje Costa Rica biedt in de

19

Genieten bij de tsaren De tentoonstelling ‘Dining with the Tsars. Breekbare

wintermaanden een alternatief voor iedereen die eens

schoonheid uit de Hermitage’ neemt u mee naar

wat anders wil dan op wintersport. Met zijn prachtige

exorbitante bals en banketten van het tsarenhof. Die

natuurschoon en diversiteit aan dieren komt Costa

kwamen in de achttiende eeuw tot een hoogtepunt

Rica dicht in de buurt van een paradijs op aarde.

onder ‘de koningin van de feestelijkheden’, Catharina de Grote.

10

‘Piano is mijn passie, geneeskunde mijn liefde’

24

‘Je moet tegen een stootje kunnen’ Jim Souren is orthodontist, internetondernemer en

Huisarts en pianist. Een combinatie van beroepen die

een van de spelers van het Nederlandse poloteam.

je niet vaak tegenkomt. Martijn Smits houdt ervan om

Hij traint bijna elke dag met zijn paarden en speelt

veel ballen in de lucht te houden. Hij treedt solo op in

regelmatig toernooien in het buitenland. Polo gaat

het Concertgebouw, musiceert samen met anderen

niet alleen over het leveren van een fysieke prestatie,

en componeert, maar het contact met zijn patiënten

maar ook over spelinzicht, tactiek en strategie.

zou hij nooit willen missen.

10


19

13/11/14 10:33 PM

27

Insecten op je bord Sprinkhanen, meelwormen en reuzenwaterwants

39

De balans gevonden Allebei hetzelfde beroep en met elkaar getrouwd.

worden door maar liefst 80% van de wereldbevolking

Waar vroeger bij Lex en Caroline Vijlbrief-De Soomer

regelmatig genoten. In Nederland moet de echte

werk en vrije tijd door elkaar liepen, zijn praktijk en

doorbraak van insecten nog komen. Veel mensen

privé nu gescheiden. Alleen maar winst, vinden de

gruwelen nog bij de gedachte aan zo’n kriebelbeest

huisartsen. ‘Je bent echt thuis, als gezin heb je meer

in de mond.

privacy. En het levert meer vrije tijd op, anders blijf je toch maar bezig.’

34

Doesburg heeft het allemaal In Doesburg lijkt de tijd te hebben stilgestaan. Het

42

Theater de Stoep Op 9 oktober jl. opende Theater de Stoep zijn deuren

stadje telt maar liefst 150 beschermde monumenten.

voor het publiek. Het door Ben van Berkel ontworpen

Gelukkig biedt de binnenstad ook de leukste win-

gebouw is al een attractie op zich. Maar natuurlijk is er

keltjes, de modernste kledingzaken en de lekkerste

een gevarieerd programma, waarmee iedereen die

koffietentjes. Een stad om te ontdekken!

een leuk avondje uit wil, aan zijn trekken komt.

EN VERDER Kunst kijken 15 Column Bram Tjaden 17 De boekendokter diagnosticeert en schrijft voor... 32 De tas van... Heleen van Ommen 37 De volgende editie van GENIET verschijnt in februari 2015.

24 MC_Lifestyle_Geniet.indd 5

42 13/11/14 10:33 PM

Tijdschriften voor de wachtkamer?

Écht op reis volgens Lotte (10 jaar):

“Het leukste was de schildpad die eitjes legde in het Tortuguero N.P.”

8 bladen voor slechts € 8,50 Win een tijdschriftenpakket én ontvang 25% korting op uw bestelling! www.tijdschriftenpakket.nl/wachtkamer

kidz Op reis met het hele gezin Met de familie een onvergetelijke tijd beleven in bijvoorbeeld Costa Rica, India of Zuid-Afrika? Koning Aap Kidz organiseert speciale groepsreizen voor avontuurlijke gezinnen naar alle uithoeken van de wereld. Reis mee en beleef de wereld door de ogen van je kind!

Online verkrijgbaar via www.tijdschriftenpakket.nl en te koop in de winkel.

Boek je reis met het hele gezin vóór 6 januari 2015 en ontvang

€80,- korting per persoon! Meer informatie over onze familiereizen en kortingen? Ga naar www.koningaap.nl/familiereizen of bel 020 788 77 00

Beachvilla’s ‘Bosrand’

1120_NATIONALGEOGRPHIC_KONINGAAPKIDZ.indd 1

Buren, Ameland

12/11/14 11:28

Op een unieke plek in het duingebied van Buren met direct toegang tot het strand liggen de schitterende Beachvilla’s Bosrand. Het strand is uw achtertuin en de karakteristieke dorpskern van Nes is binnen 5 minuten per fiets bereikbaar. Een royaal aanbod aan restaurants, shops, boetiekjes en supermarkt liggen binnen handbereik. De fraai gelegen villa’s zijn van alle gemakken voorzien; de afwerking is zeer hoogwaardig en de gebruikte materialen zijn met zorg gekozen. Tot een bepaalde fase in de bouw is er gelegenheid om rekening te houden met uw persoonlijke wensen. De Beachvilla’s Bosrand liggen op de perfecte locatie voor een fantastisch verblijf op Ameland en om lekker te genieten met familie en vrienden!

Kijk voor het complete aanbod op:

www.eilandvilla-ameland.nl

SECOND HOMES FIRST QUALITY

tel: 0513 745016 email: [email protected]

Add_Beachvilla_Geniet 185x132_12nov2014.indd 1 MC_Lifestyle_Geniet.indd 6

12-11-2014 15:13:31 13/11/14 10:33 PM

WEER EENS WAT ANDERS DAN WINTERSPORT

KERST IN

COSTA RICA TEKST: JAN DOBBE FOTO'S: SHUTTERSTOCK

Nog maar een maand te gaan voor de kerstvakantie. Voor velen een periode van cocooning: lekker wegkruipen bij kaarslicht, kerstversiering en een knetterende open haard. Weer anderen pakken hun ski’s en gaan op wintersport. Maar hebt u weleens gedacht aan kerst in een heerlijk tropisch klimaat, hier ver vandaan? Het MiddenAmerikaanse landje Costa Rica komt dicht in de buurt van een paradijs op aarde.

Michiel van Nieuwstadt toerde drie weken door Costa Rica met vriendin Dorothé en hun kinderen Kiki en Janne

C

osta Rica (‘rijke kust’) ligt in de navelstreng die Noord- en Zuid-Amerika met elkaar verbindt. Het land, ongeveer zo groot als de Benelux, grenst aan de ene kant aan de Stille Oceaan en aan de andere kant aan de Caribische Zee. Het doet er alles aan om een paradijs op aarde te zijn. Zo hief het al in 1948 zijn leger

op, en liet het in 2007 weten dat het in 2021 als eerste land ter wereld klimaatneutraal wil zijn. In combinatie met zijn ruim duizend kilometer lange ‘rijke kust’ en het prachtige natuurschoon, zijn dit ambities die het land er alleen maar aantrekkelijker op maken. Costa Rica staat niet voor niets boven aan de ‘Happy Planet Index’ van gelukkigste landen. GENIET | 7


13/11/14 10:34 PM

Ongerepte natuur

Maar daarmee zijn we er nog niet. Maar liefst een kwart van het dunbevolkte Costa Rica wordt gevormd door beschermde natuurgebieden. Het land heeft een zeer grote biodiversiteit. Zo komen er een half miljoen verschillende planten- en diersoorten voor. U vindt er verder nevelwouden, vulkanen, warmwaterbronnen, regenwouden, glooiende heuvels, woeste rivieren, kilometerslange witte zandstranden en heel veel wilde dieren. En dat allemaal in een straal van een paar honderd kilometer rondom de hoofdstad San José.

onder de indruk van het wijdverbreide voetbalenthousiasme. ‘Iedereen, van jong tot oud, was er met voetbal bezig! De mensen waren erg vriendelijk. Goedlachs en behulpzaam.’ En hoe was de reis voor de kinderen? ‘Die hadden de tijd van hun leven. Die prachtige, eindeloze palmenstranden, ze waren er niet weg te slaan. En dan die wereldberoemde kabelbanen: te gek om zo’n canopy-parcours af te leggen hoog tussen de bomen. Ze vonden het geweldig – en ik ook!’ Aanbevolen plekken

Rondtoeren

Vakantievieren in Costa Rica is vooral lekker rondtoeren. Leidse journalist Michiel van Nieuwstadt (45), zijn vriendin Dorothé (43) en hun kinderen Kiki (12) en Janne (10) toerden dit jaar drie weken door het land. Michiel: ‘Met een fourwheeldrive, want er zijn nogal wat plaatsen waar u anders niet kunt komen. Het is echt een land voor dierenliefhebbers. We zagen tapirs, allerlei soorten apen, en overal suizen ara’s door het luchtruim.’ Costa Rica herbergt ook luiaards, dieren die maar een uur per dag wakker zijn, om de rest van de tijd ondersteboven aan een tak te slapen. Michiel: ‘Vlak bij Cahuita zit een opvangcentrum voor luiaards. Een aanrader! We hebben de dieren ook wel in het wild gezien, maar zo zie je ze van dichtbij.’ Vriendelijke mensen

Zeer onder de indruk was de familie van de prachtige, vaak nog actieve vulkanen in het land. Michiel: ‘De vulkaan Rincón de la Vieja (hoek van het oude vrouwtje) was heel gaaf om te zien. Dat natuurgeweld zo opeens vlak voor je neus, heel spectaculair!’ In de hoofdstad San José was Michiel met name

Tortuguero Het Tortuguero Nationaal Park heeft een bijzonder kanalen- en lagunestelsel, omgeven door dichte bossen. Ongeveer de helft van alle reptielen- en vogelsoorten in Costa Rica vindt u hier. U ziet er luiaards, zeekoeien, krokodillen, diverse apensoorten en meer dan driehonderd soorten vogels. Alle vervoer gaat per boot c.q. watertaxi. Arenalvulkaan Spuugt rook en as de lucht in, zodat u niet vlak bij de krater kunt komen. Het zicht vanaf de verschillende punten rondom de berg is echter schitterend! Vanuit La Fortuna kijkt u op de groene kant van de vulkaan. U kunt er paardrijden, raften, grotten bezoeken of poedelen in warmwaterbronnen. Nationaal Park Manuel Antonio Dé plek om wilde dieren te bekijken, waaronder neusberen, luiaards en zeldzame doodshoofdaapjes. De kust is rijk aan schilderachtige stranden, die u vaak helemaal voor u alleen

8 | GENIET


13/11/14 10:34 PM

hebt. Om in het park te komen, moet u soms bij vloed of regen een klein riviertje doorwaden of de boot nemen.

Reistips Costa Rica van kust tot kust - drie weken Per huurauto rijdt u in drie weken van de Caribische kust

Monteverde Nevelwoud Loopt van de Arenalvulkaan tot aan de laaglanden van Guanacaste in het westen. U vindt hier meer dan 2.500 soorten planten, 400 soorten vogels en ruim 100 soorten zoogdieren, zoals apen, tapirs en jaguars. U kunt er paardrijden, een hangbruggenwandeling maken (skywalk) of een canopy-tour doen.

naar de Grote Oceaan. U bezoekt het prachtige natuurgebied van Tortuguero, Sarapiquí, de Arenalvulkaan, Rincón de la Vieja, Playa Samara en het nevelwoud Monteverde. Onderweg gaat u de jungle in of snorkelt u tussen tropische vissen bij het rif van Puerto Viejo. Laat u imponeren door een rokende vulkaan en rust uit aan de ongerepte stranden in Manuel Antonio…

Nationaal Park Cahuita In het Nationaal Park Cahuita wisselen witte zandstranden, mangroves, moerasbossen, lagunes en eeuwenoude bomen elkaar af en hier vindt u het enige volledig ontwikkelde koraalrif aan de Caribische kust. Al wandelend ziet u toekans, groene papegaaien, apen, neusberen en luiaards. Op Playa Puerto Vargas kunt u prima duiken en snorkelen.

Costa Rica in een notendop - vijftien dagen In een rondreis van vijftien dagen ontdekt u de mooiste natuurparken van Costa Rica. U start in San José en vaart per boot naar het waterrijke natuurgebied Tortuguero. Per auto gaat het verder, eerst naar Puerto Viejo aan de Caribische kust en dan naar de rokende Arenalvulkaan. Vervolgens ziet u op grote hoogte de bijzondere flora en

Corcovado Dit nationale park op het schiereiland Osa heeft een oerbos, verlaten kust, mangroven, een moeras en overal afgelegen baaien en watervallen. Het is een must voor natuur- en dierenliefhebbers. Er zijn goede wandelpaden, ook voor meerdaagse tochten. Wie de moeite neemt om naar Isla de Caño te gaan, loopt kans grote scholen dolfijnen en zelfs bultrugwalvissen te zien. l

fauna van het nevelwoud van Monteverde. Daarna rijdt u naar Dominical om uit te rusten in een sfeervol hotel en dan terug naar San José. Comfortabel Costa Rica - tien dagen Een heerlijke tiendaagse rondreis door Costa Rica, waarbij u per comfortabele bus reist. U bezoekt onder meer La Fortuna met de actieve Arenalvulkaan en het sprookjesachtige

Meer informatie www.rondreis-costarica.nl www.visitcostarica.nl

nevelwoud van Monteverde. Daarna is er een paar dagen luxe en ontspanning aan het strand bij Manuel Antonio. Alles is geregeld: u hoeft alleen maar te genieten!

GENIET | 9


13/11/14 10:34 PM

10 | GENIET


13/11/14 10:34 PM

‘PIANO IS MIJN PASSIE,

GENEESKUNDE MIJN LIEFDE’ TEKST: MART CASPERS FOTO’S: JOS WESDIJK

Martijn Smits (1967) is een gretig levend mens. Als huisarts en pianist verdeelt hij zijn energie tussen zijn fascinatie voor de menselijke fysiologie en zijn hartstocht voor de 88 toetsen. Beide professies vragen veel aandacht en tijd, soms te veel, zodat het dringen wordt. Maar Martijn ‘houdt graag alle ballen in de lucht’. En o ja, samen met zijn vriendin voedt hij intussen ook hun drie jonge kinderen op.

GENIET | 11


13/11/14 10:34 PM

V

an kindsbeen af zat ik achter de piano’, zegt Martijn. ‘Ik kreeg les van mijn vader die muziekdocent was. Leuke lessen. Hij heeft me leren improviseren en voor de vuist weg liedjes maken.’ Martijn en ik spreken elkaar tussen de dozen van een kleine verhuizing. Gelukkig staat de vleugel klaar voor gebruik. ‘Mijn kindervingers wilden sneller dan de noten op het papier. Méér wilde ik, meer, meer. Toen draaide mijn vader een plaat van Sviatoslav Richter, de beroemde Russische pianist. Hij speelde Rachmaninov en het klonk zo ongelooflijk viriel, ik was verbijsterd, dat wilde ik ook! Vanaf mijn veertiende kreeg ik les van conservatoriumdocente Grada Broekhuizen-Visser. Zij was in die tijd heel belangrijk voor me. Toen ik op mijn achttiende medicijnen wilde gaan studeren in Nijmegen, maar werd uitgeloot, raadde ze me aan intussen de vooropleiding op het conservatorium in Arnhem te volgen. Het was als overbrugging bedoeld, maar al snel bleek het een serieuze studie waarmee ik door wilde gaan. Ook toen ik een jaar later in Nijmegen met geneeskunde was begonnen.’

‘

Twee zware studies tegelijk, botste dat niet?

‘Dat viel wel mee,’ zegt Martijn, ‘in Arnhem had ik niet de ambitie om aan allerlei concoursen mee te doen, dat scheelde veel tijd en stress. En ik moest inleveren op vakken als harmonieleer en didactiek waar ik dus geen gedegen

kennis van heb. Maar leren gaat me gelukkig gemakkelijk af. In Nijmegen heb ik in die tijd naast geneeskunde ook een jaar psychologie gestudeerd. Niet om daarin door te gaan, maar puur uit interesse. Al die studies leken elkaar plotseling te vinden in de cabaretgroep “Het lijk drijft al” die ik met medestudenten in Nijmegen had opgericht. Liedjes schrijven, pianospelen, optreden... het was mijn lust en mijn leven.’ Het lijk drijft al?

‘Niemand heeft er ooit van gehoord, maar we waren best succesvol. Ik had intussen mijn doctoraal geneeskunde gehaald en op het conservatorium de eerste faseopleiding tot “docerend musicus” afgerond. Maar eigenlijk kon ik er nog niets mee. Ik was geen dokter en voelde me als pianist nog niet goed genoeg. Het cabaret was dus een uitkomst. In 1990 won Theo Maassen het Cameretten cabaretfestival en werden wij tweede.’ Geen dokter, geen concertpianist, maar cabaretier!

‘Jawel, maar ik had ook besloten om de tweede faseopleiding “uitvoerend musicus” te gaan volgen en verhuisde naar Amsterdam waar het conservatorium veel internationaler georiënteerd was dan in Arnhem. In Amsterdam zeiden ze tegen me: “Je mag hier komen studeren, maar dan zit je 100% van je tijd achter de piano, dat is een voorwaarde.” In het

12 | GENIET


13/11/14 10:34 PM

begin treinde ik heen en weer tussen Nijmegen en Amsterdam, maar dat had zo zijn nadelen. Thuis had ik weliswaar een piano, maar studeren wilde je op een vleugel. Die stonden op het conservatorium, maar dan moest je er op tijd bij zijn. Dan stond je ’s ochtends vroeg met Japanners en Russen in de rij voor een vleugelkamer, zoals dat heette. Je had je in Amsterdam te verhouden tot topstudenten uit de hele wereld. Je wilde je op de beste instrumenten met die mensen meten. Als je eerst met de trein uit Nijmegen moest komen, was je natuurlijk te laat, dan waren alle vleugels bezet. In die tijd, begin jaren negentig was ik continu met de piano bezig, al gingen we met het cabaret ook gewoon door. We speelden, oogstten applaus.’ Er lag een glanzende muzikale carrière in het verschiet!

‘Misschien, maar het begon toch te knagen dat ik geen dokter was. Ik was inmiddels klaar met de tweede fase op het conservatorium. Moest ik me nu helemaal richten op de muziek, of zou ik in de geneeskunde afmaken waar ik al een eind mee op weg was? Ik besloot tot het laatste. Piano was mijn passie, maar de geneeskunde had mijn liefde. Ik ging

coschappen lopen en dat werd een lesje in nederigheid. Ik was al aardig gewend geraakt aan de aandacht en het applaus op het podium. Nu stond ik in benauwde kamertjes achter de artsen en assistenten op het laatste plan. Moest ik een hele nacht bloedprikken. Ik had moeite me aan te passen, maar zette door en na tweeënhalf jaar – een periode waar de piano onder geleden heeft – werd ik basisarts.’

‘Samenwerken is heerlijk, want over het algemeen is de muziek, het pianospelen, een solistische bezigheid’ GENIET | 13


13/11/14 10:34 PM

‘Liedjes schrijven, pianospelen, optreden... het was mijn lust en mijn leven’ Ik zie een parallel met Epke Zonderland die na zijn olympische titel bij het turnen, coschappen ging lopen en in een verpleeghuis terechtkwam. Daar verzorgde hij een bejaarde man en ze raakten aan de praat. Epke zei dat hij behalve arts in opleiding ook sporter was. Vroeg die man: ‘O ja? Welke sport?’

‘Ik wil me niet met Epke Zonderland vergelijken. Ik ben nooit wereldkampioen pianospelen geworden.’ Maar wel dokter, pianist en cabaretier.

‘De cabaretgroep was uit elkaar gevallen wegens gebrek aan succes. Ik heb het nog een jaar voortgezet als duo met Guillaume Thelissen, maar daarna was het klaar. Ik vond een baan in de Valeriuskliniek voor psychiatrische patiënten. Parttime, dat was ideaal, want er kwam weer ruimte voor de piano.’ Inmiddels ben je huisarts in Amsterdam. Hoe staat het nu met die twee beroepen van jou?

‘Tweeënhalve dag per week werk ik als tweede huisarts samen met Dagmar van Wijngaarden in haar praktijk.

Eens in de twee weken doe ik het avondspreekuur. En ik draai nachtdiensten bij de WHAM, een organisatie van waarnemend huisartsen. De rest van de werktijd besteed ik aan de muziek. Dat gaat van project naar project. Vorige maand speelde ik een sonate van Prokofiev in het Concertgebouw, nu werk ik samen met Gerrie Hondius die mij gevraagd heeft haar zandtekeningen muzikaal te begeleiden (zie op YouTube: Zandtekenares.nl). Ik ga binnenkort optreden met mijn nieuwe pianotrio en volgend jaar staan er pianoconcerten in Amsterdam op het programma. Daarnaast werk ik regelmatig mee aan muziektheaterproducties en componeer ik muziek voor theatergroepen. Samenwerken is heerlijk, want over het algemeen is de muziek, het pianospelen, een solistische bezigheid. Studeren doe je toch vooral moederziel alleen. Daarom heb ik het werken als huisarts zo nodig. Dan ben ik veel meer een teamspeler, communiceer ik met de assistentes en collega Dagmar. En met de patiënten natuurlijk. Dat zou ik nooit willen missen.’ l

14 | GENIET


13/11/14 10:35 PM

KUNST KIJKEN

TEKST EN FOTO’S: HUUG SCHIPPER

H

et medicijn diazepam werkt rustgevend, spierontspannend, vermindert angstgevoelens en kan epileptische toevallen voorkomen. Hierdoor verminderen ontwenningsverschijnselen, zoals angst, paniek, trillen, versnelde hartslag, zweten en slapeloosheid. Je hoeft er niet voor te hebben doorgeleerd om deze beschrijving te kunnen geven, het staat gewoon op internet. Net als alle denkbare klachten en kwalen en hoe je er vanaf komt. Het is razendpopulaire informatie, want we mankeren allemaal wel wat en velen van ons – niet-artsen – stellen graag onze eigen diagnose onder het motto ‘ik ken mijn lijf toch zeker zelf wel het best!’ Mondigheid heeft vele gezichten. Ik heb geen verstand van diazepam, maar om tot rust te komen of te ontspannen, kijk ik graag naar kunst. Dat doe ik overigens ook wanneer ik opgezweept wil worden en me wil inspannen, precies het omgekeerde dus. Kunst veroorzaakt geruststelling en verontrusting, ontroering en ergernis. Het is stil en luid en mooi en lelijk. Het kijken naar kunst als medicijn – als middel om beter te worden – bevat blijkbaar een variëteit aan werkzame stoffen. Ja, maar dat geldt voor medicijnen ook, werpt u tegen, elk pilletje zijn eigen willetje! Kan zijn, maar ik praat over kunstwerken die al die kwalificaties tegelijk bezitten. Ik heb het over grote kunst van de twintigste eeuw, meer in het bijzonder over het werk van de keizer van de naoorlogse abstracte kunst, de Amerikaan Mark Rothko, en dat van onze eigen keizerin van de geëngageerde illusie, Marlene Dumas. Beide kunstenaars worden bewierookt en verguisd en beiden hangen dit najaar in de grote kunstpaleizen van ons land.

Tentoonstellingen Mark Rothko

Meekijken

Gemeentemuseum Den Haag

De tentoonstellingen zijn zo nadrukkelijk onder de aandacht gebracht dat het publiek massaal gaat kijken. ‘Wanneer je voor de immense doeken van Mark Rothko staat, voel je hoe je zijn wereld ingezogen wordt. De kleurvelden, opgebouwd uit zinderende verflagen, zijn van een ongekende intensiteit en verbeelden universele gevoelens als angst, extase, tragiek en euforie’, aldus het ronkende

t/m 1 maart 2015 Marlene Dumas: The image as burden Stedelijk Museum Amsterdam t/m 5 januari 2015

GENIET | 15


13/11/14 10:35 PM

persbericht van het Haags Gemeentemuseum. Best mogelijk, maar over de aanwezigheid van medemensen – net als ik op de zinderende verflagen afgekomen als vliegen op stroop – wordt niet gerept. Het is ‘kijken en bekeken worden’ in de grote zalen van dit prachtige museum in de hofstad. De ‘angst en tragiek’ gaan daardoor een beetje aan mij voorbij, maar de ‘extase en euforie’ zijn van de partij. De schilderijen zijn overdonderend en tegelijkertijd kan ik mijn ogen niet afhouden van de gestalten die de zalen en de kunst ‘hervormen’. Ook ‘meekijken’ naar kunst bezit medicinale krachten, ik voel het gewoon! Terugkijken

Marlene Dumas vinden we in het Stedelijk Museum in Amsterdam. Met z’n allen langs haar schilderijen schuifelen is een bijzondere en – voor wie zich eraan overgeeft – louterende ‘meekijk’-ervaring. Een lange wand met tientallen portretten in waterverf biedt een aanvullend schouwspel dat ik ‘terugkijken naar kunst’ noem en waar de betrokkenen zichtbaar van opknappen. Met je rug naar de wand en je eigen kop tussen de waterverfgezichten, maak je een selfie. Zo word je deel van een kunstwerk dat zich daarna bovendien op elke gewenste plek en tijd terug laat zien. l

Kunst kijken Inkijken Het kijken naar kunst groeit in populariteit en is spotgoedkoop. Met een Museumkaart heb je in meer dan 400 musea gratis toegang, voor een

Wie goed kijkt, ziet nog eens wat. Op de over-

kostbare tentoonstelling betaal je soms een kleine toeslag (zoals bij Rothko

zichtstentoonstelling van het kunstverzame-

in het Gemeentemuseum). De kaart kost € 54,95 per jaar voor volwassenen

lende echtpaar Sanders in het Amsterdamse

en is een groot succes. Er zijn ruim 1 miljoen kaarthouders die vorig jaar 6,4

Stedelijk Museum hangt deze reusachtige inkt-

miljoen keer een museum hebben bezocht. Overigens is het totaal aantal

tekening van de Amerikaanse graffitikunste-

bezoeken aan de 25 bestbezochte musea met 2,1 miljoen gestegen tot

naar Keith Haring. Met een handvol pushpins

11,9 miljoen. Van de musea voor beeldende kunst trok het Rijksmuseum de

op de muur geprikt, krult het papier wat langs

meeste bezoekers (2,2 miljoen), gevolgd door het Van Gogh Museum

de randen en geeft daardoor – onbedoeld

(1,4 miljoen), het Stedelijk Museum Amsterdam (700.000) en het Gemeen-

toch zeker – een verhelderend inkijkje.

temuseum Den Haag (489.000).

16 | GENIET


13/11/14 10:35 PM

POST-VAKANTIETIP:

ZACHT WERKEN BRAM TJADEN, HUISARTS, OPLEIDER EN MINDFULLNESTRAINER VOOR ARTSEN

Het gaat elk jaar hetzelfde. Ik kom ontspannen terug van vakantie en binnen een paar dagen zit mijn hoofd weer vol met to-do lijstjes en staan mijn spieren strak. Ik ben een fervente believer van de waarde van het werken met aandacht en naast mijn werk als huisarts en opleider geef ik al jaren aandachtstrainingen op basis van mindfulness aan collega’s, maar na een week werken blijk ik toch weer te denken dat zo’n spierharnas bij mijn werk hoort of zelfs nodig is om de genadeloze post-vakantiestroom van patiënten, administratie, e-mails en updates van sociale media het hoofd te kunnen bieden. Huisartsenwerk is hard werk, niets nieuws onder de zon. Dit jaar liep het anders. Op de terugvlucht van mijn vakantie las ik een interview met Ellen de Lange-Ros. Zij is organisatieadviseur en noemt zichzelf ‘corporate glazenwasser’ die ondernemers helpt om een helder zicht op hun klanten te houden. Daarbij staat het concept ‘zacht werken’ centraal. Je doet één ding tegelijk, maar dat ene doe je met liefde, zorg, inspiratie en aandacht. Je doet die dingen waar je goed in bent en houd je zo min mogelijk bezig met waar je niet zo goed in bent.

© Herman van Ommen

Ik heb de tips van Ellen de Lange-Ros, die goed aansluiten bij de mij vertrouwde mindfulnessoefeningen, ter harte genomen: niet meer dan drie keer per dag sociale media en mailtjes checken, actief zorgen voor voldoende ontspanning (’s avonds met een kinderboek op de bank) en, niet te vergeten, regelmatig tijd voor mezelf maken. Waar wilde ik ook al weer mijn talenten voor gebruiken? Het heeft me daadwerkelijk geholpen om het ontspannen vakantiegevoel vast te houden en mee te nemen in mijn dagelijkse werkrealiteit. Volgens mij is dit ‘zachte werken’ een mooi antwoord op de post-vakantiestress van vele dokters. Ook al lopen we daardoor misschien een deukje op in ons ego dat erg gehecht is aan de identiteit van de altijd-drukke-dokter-die-alles-kan. Het zou ons minder burn-outerig maken en verlossen van het gevoel perfect te moeten zijn. Zacht werken zal ook tevreden patiënten opleveren. Waardoor wij weer zachter kunnen werken… l GENIET | 17


13/11/14 10:35 PM

www.facebook.com/subarunederland

EINDELĲK EEN ÉCHTE SUV!

• GRATIS LEDEREN BEKLEDING*

De nieuwe Subaru XV Nagano* is een comfortabele SUV met een zuinige motor en de hoogste Euro NCAP veiligheidsscore. De Subaru XV combineert deze kwaliteiten met het ongekende rĳplezier en de uitzonderlĳke wegligging van een échte All-Wheel Drive met dynamische Subaru BOXER motor.

• STANDAARD MET PERMANENTE VIERWIELAANDRĲVING

• INCLUSIEF DAKRAILS • GRATIS AUTOMAAT*

Overtuig uzelf, maak nu een proefrit met deze unieke SUV!

Gem. verbr.: 6,3 – 6,5 l/100km (15,9 – 15,4 km/l) CO2 emissie: 146 – 151 g/km. Wĳzigingen, druk- en zetfouten voorbehouden. Afgebeeld model kan opties bevatten. Vraag uw Subaru dealer naar de kosten en voorwaarden of ga naar www.subaru.nl. *Deze actie is geldig tot en met 31 december 2014.

XV Nagano NL 210x297 Ev2.indd 1 MC_Lifestyle_Geniet.indd 18

30-10-14 10:28 13/11/14 10:35 PM

© State Hermitage Museum, St. Petersburg

Onderdelen van het ‘Cameeënservies’, Frankrijk, Manufacture nationale de Sèvres, 1778-1779

SCHOONHEID EN OVERDAAD IN DE HERMITAGE

GENIETEN BIJ DE TSAREN TEKST: NORMA DE GOEDEREN

Deze winter kunt u een bijzonder kijkje nemen in de keuken van de Russische tsaren. Hermitage Amsterdam haalde ter gelegenheid van haar vijfjarig bestaan acht sublieme porseleinen serviezen uit de kast. De tentoonstelling ‘Dining with the Tsars. Breekbare schoonheid uit de Hermitage’ neemt u mee naar de exorbitante bals en banketten van het tsarenhof. Die kwamen in de achttiende eeuw onder Catharina de Grote, ‘de koningin van de feestelijkheden’, tot een hoogtepunt. GENIET | 19


13/11/14 10:35 PM

Porseleinkoorts Porseleinen serviezen waren het toppunt van luxe. Het fabricagegeheim was begin achttiende eeuw net bekend en er was sprake van een ware porseleinkoorts. Catharina de Grote stuurde haar inkopers naar westerse porseleinfabrieken om kostbaarheden voor haar paleizen te kopen. Het voornaamste doel was: indruk maken. Geld speelde geen rol. Catharina wilde het beste van het beste en eiste dus het maximale van de porseleinfabrieken. Ze was verzot op cameeën en verlangde dan ook dat een servies voor haar minnaar met deze kunstig gesneden stenen werd versierd. Het ‘Cameeënservies’ moest een meesterwerk worden: ‘Ik heb een servies besteld voor mijn dierbare, vurig beminde vorst Potjomkin. Om ervoor te zorgen dat het zo mooi mogelijk wordt, heb ik gezegd dat het voor mezelf is.’ Dit was een enorme uitdaging voor de Franse porseleinfabriek Sèvres, die vervolgens geheel nieuwe technieken en decoratieve vormen ontwikkelde voor het bijna duizenddelige servies. Het eindresultaat is ongeëvenaard in ontwerp en uitvoering. Alleen al de spectaculaire hemelsblauwe kleur vergde twee of drie lagen koperhoudend email en meerdere bakronden.


D

e tsaren waren gespecialiseerd in pronken en imponeren. Zelfs de meest doorgewinterde westerse gasten waren verrukt bij het zien van de enorme overdaad aan opgedekt porselein en de uitbundig versierde tafels. Grote indruk maakten de geur van de parfumbranders van stralende lapis lazuli en kristallen kroonluchters, waarin tijdens een feest wel tienduizend kaarsen brandden die het gouden en zilveren bestek lieten schitteren. Overal stonden verse bloemen en tussen exotische planten als citroen-, sinaasappel- of palmbomen tjilpten kanaries in hun sierlijke vogelkooitjes.

Onderdeel van het ‘Groene Kikkerservies’, Groot-Brittannië, Wedgwood, 1773-1774 Tsarendiner Hebt u trek gekregen van alle verhalen over de lekkernijen? U kunt nu zelf ook genieten van een tsarendiner. Restaurant Bridges,

inspired by Ron Blaauw (een Michelinster) in hotel The Grand, heeft een speciaal 4-gangen-tsarenmenu samengesteld, geïnspireerd door de producten en dinerstijl

Wat staat er op uw bord? De serviezen zijn niet alleen schitterend om te zien, ze waren ook een uitstekend publicrelationsmiddel. De tsaar of tsarina kon zich met de exclusieve serviezen als een wereldlijk, beschaafd en welgesteld heerser profileren én Ruslands rol in de wereld demonstreren. Zo is er het ‘Berlijnse Dessert Servies’, dat Catharina cadeau kreeg van de Pruisische koning Frederik II de Grote na de overwinning van Rusland in de Russisch-Turkse Oorlog van 1768. Op

uit de tsarentijd. Het menu kan worden uitgebreid met een of twee gangen en is ook beschikbaar als lunch. Het menu

Geroosterde bloemkool met kievitsboontjes, messekleverkaas, truffel en gepocheerde eidooier ***

In boter gepocheerde Oosterscheldekreeftenstaart met spinazie, kapucijners, rouille van zwarte knoflook en emulsie van rivierkreeft ***

Duivenborst zoetzure ijspegelradijs, geroosterde maïs en saus van kornoeljebes ***

Zachte chocoladerots met walnoten Prijs per persoon: vier gangen € 79, vijf

© Evert Elzinga

gangen € 89, zes gangen € 95. Een bijpassend wijnarrangement voor dit menu kost € 46 per persoon. Reserveren kan via: [email protected] of (020) 555 35 60.

20 | GENIET


13/11/14 10:35 PM

mijnwerkers, een rivier met varende boten, een slot met een ophaalbrug en een lichtgevende toren. De spijzen werden opgediend in allerlei vormen, van dieren tot paleizen.


Snoep was aan het Russische hof een must, zeker in de achttiende eeuw, ‘de eeuw van de bonbons’. Tijdens alle gangen stonden schalen met allerlei zoetigheden op de tafels, zodat er tussendoor kon worden gesnoept. Soms leidde de enorme overdaad tot vreemde spelletjes. Tsaar Paul I, de zoon van Catharina de Grote, strooide na de maaltijd altijd de lekkernijen in een hoek van de zaal. Hij vond het grappig om te zien hoe de bedienden elkaar verdrongen om zo veel mogelijk lekkers te bemachtigen.

Onderdelen uit het Berlijnse Dessertservies. Duitsland (Pruisen), Königliche Porzellan-Manufaktur Berlin, 1770-1772

het servies zijn leger- en strijdscènes, kostuums en wapens afgebeeld. Bovendien hadden de gasten tijdens de lange zit aan de banketten zo ruim voldoende gespreksstof; elk bord, elke terrine, compoteschaal of ijsbeker was een pièce de conversation vanwege de versiering met bloemen, vogels, landschappen, paleizen, mythologische voorstellingen, initialen en gedichten. Het ‘Groene Kikkerservies’, besteld bij de Engelse Wedgwoodfabriek, is daarvan een goed voorbeeld, met meer dan 1.200 verschillende afbeeldingen van Engelse landschappen en gotische monumenten. Imponeren met overdaad Fricassee van nachtegaaltongen, ragout van hertenlippen, ‘vanochtend ontwaakte runderogen’ in saus en gestoofde berenpoten… Het zijn enkele van de bijzondere culinaire hoogstandjes uit de keuken van de achttiende-eeuwse tsaren. Of deze gerechten ook werden gewaardeerd, is niet bekend, maar dat was van minder belang. Imponeren van de gasten, daar ging het om. Dus kregen zij honderden verschillende gerechten tegelijk voorgeschoteld, met als hoogtepunt het dessert, bij uitstek de gang waarin de gastheer met zijn rijkdom kon pronken. Alles werd uit de kast gehaald: vers fruit, compotes, bonbons, banket en ijs, alles hoog opgestapeld en versierd met ingewikkelde figuren, landschapscomposities, fonteinen, bossen met echte en nepbloemen, tempels en wonderen van architectuur. Zo was er in 1755 een banket waarbij de desserttafel eruitzag als een gebergte. Hij was gemaakt van zeldzame stenen, schelpen en fossielen, compleet met een mijn en

Roetsjen en dansen De banketten werden steeds vaker een complete theatrale belevenis. Themafeestjes kwamen in zwang. In 1770 werd ter ere van het verblijf van de Pruisische prins Hendrik in SintPetersburg een banket gehouden met als thema ‘De vier jaargetijden’. Elk van de twaalf tafels was gewijd aan een maand van het jaar en voorzien van kunstig geschilderde kalendersymbolen. De lucht was vervuld van ‘natuurlijke’ geuren en de spijzen sloten aan bij de verschillende seizoenen. Geschonken werden Franse, Spaanse, Duitse en Hongaarse wijnen, verschillende soorten wodka’s en champagne in grote hoeveelheden. Langs de wanden stonden ‘cascades van porselein’. Tijdens de maaltijd speelde het orkest een muziekstuk dat bestond uit vier delen: Lente, Zomer, Herfst en Winter. Hierbij dansten adellijke kinderen een ballet dat was onderverdeeld

✂ Aanbieding Ter gelegenheid van onze tentoonstelling Dining with the Tsars biedt Hermitage Amsterdam de lezers van GENIET korting op het entreebewijs. Want tegen inlevering van deze kortingsbon ontvangt u

10% korting op uw entreebewijs (€ 13,50 i.p.v. € 15 voor volwassenen en € 4,50 i.p.v. € 5 voor kinderen 6 t/m 16 jaar) Normale kaartprijs € 15 p.p. (volwassenen) € 5 p.p. (kinderen 6 t/m 16 jaar) Algemene voorwaarden De aanbieding is niet geldig i.c.m. andere kortingen en/of acties. Geldig t/m 1 maart 2015 en geldig voor twee personen per bon. Niet inwisselbaar voor geld.

GENIET | 21


13/11/14 10:35 PM

in dezelfde jaargetijden. Na het diner was het tijd voor kaartspellen, het rad van avontuur, een tableau vivant, toneel, muziek of roetsjbanen.

Hermitage Amsterdam De Hermitage Amsterdam organiseert tentoonstellingen en activiteiten in

De tentoonstelling Naast prachtige serviezen, die u van heel dichtbij kunt bewonderen, komt u in de tentoonstelling van alles te weten over de tsaren en hun gewoonten, over de pracht en praal van de hofmode, over de buitenissige gerechten en over het spectaculaire vermaak tijdens de bals. Een audiotour geeft u extra informatie en met de rijk geïllustreerde catalogus kunt u thuis nog eens nagenieten van al het moois. Voor kinderen is er een speciale kinderaudiotour en op gezette tijden zijn er interactieve rondleidingen en een familieatelier waar u zelf aan de slag kunt. Kijk voor het actuele programma op www.hermitage.nl. In de winkel van de Hermitage vindt u een ruim assortiment van allerlei cadeautjes: van bijzonder serviesgoed tot sjaals en kaarten.

samenwerking met het State Hermitage Museum in Sint-Petersburg, een van 's werelds grootste musea. De historische banden tussen Amsterdam en SintPetersburg en de Huizen Oranje-Nassau en Romanov zijn daarbij een inspiratiebron.

Adres Amstel 51, Amsterdam Dagelijks geopend van 10.00 tot 17.00 uur Tot en met 1 maart 2015: ‘Dining with the Tsars. Breekbare schoonheid uit de Hermitage’ www.hermitage.nl

© Evert Elzinga

In het stijlvolle café-restaurant Neva (www.neva.nl) kunt u terecht voor een lekkere cappuccino, een goed glas wijn, een snelle of een uitgebreide lunch. l

22 | GENIET


13/11/14 10:36 PM

TRAVEL IN STYLE

Ultiem genieten Vakantie is verwend worden; genieten van de goede dingen in het leven

Droomvakantie in stijl Bij Silverjet weten we als geen ander hoe belangrijk die paar weken vakantie per jaar voor u zijn. En dus regelen we alles zodat u alleen nog maar hoeft te genieten. Flexibele reisdata, privévervoer van deur tot deur, executive lounges op Schiphol, Dusseldorf en tal van andere luchthavens, de allerbeste hotels, de mooiste locaties, gerenommeerde luchtvaartmaatschappijen… Vanzelfsprekend, Silverjet. PMS 199 (rood) PMS 299 (blauw)

Meer informatie of boeken? Ga naar www.silverjet.nl/lmg of bel 055 - 357 55 97 Medisch Contact 20-11.indd231 MC_Lifestyle_Geniet.indd

06-11-14 17:28 13/11/14 10:36 PM

JIM SOUREN, POLOSPELER:

‘JE MOET TEGEN EEN STOOTJE KUNNEN’ TEKST: JAN DOBBE FOTO’S: POLO.NL

Jim Souren, orthodontist én internetondernemer te Amsterdam, is een van de tien beste polospelers van het land. Al op zijn zevende zat hij op een paard, om er alleen in zijn studententijd even af te stappen. Daarna ontdekte hij zijn passie, de polosport. Op zijn zevenenveertigste is hij international in het Nederlands poloteam, en zit hij bijna elke dag in het zadel. ‘In deze sport kun je nog tot je vijftigste groeien!’

24 | GENIET


13/11/14 10:36 PM

Hoe ben je in de ban van deze sport gekomen?

‘Ik ben opgegroeid in Arnhem, waar mijn vader tandarts was. In die regio wordt veel meer paardgereden dan in de Randstad, en zo zat ik op mijn zevende al op een paard. Toen al reed ik vaak op de lastigste paarden, ik had kennelijk de uitdaging nodig. Ik ben, behalve een paar jaar in mijn studententijd, altijd blijven paardrijden. Na mijn studie werd ik voorzitter van Rijvereeniging H.O.R.S. op de Hollandse Manege in het centrum van Amsterdam. We gingen eens op excursie naar een polotoernooi, waar we kennis konden maken met de spelers en de dieren. Ik was meteen verkocht: een teamsport, zeer actief en spectaculair – een combi van paardrijden, rugby en hockey, maar ook van schaken. Het gaat immers niet alleen om de fysieke prestatie, maar ook om spelinzicht, tactiek en strategie. Geweldig!’ Het is óók een fullcontactsport. Blessures?

‘Net als bij formule 1-racen weet je dat het gevaarlijk kan zijn. Als je het gaat spelen, moet je beseffen dat je weleens een blessure kunt oplopen. Of bij een valpartij onder je paard terecht kunt komen. Je moet tegen een stootje kunnen. Zelf heb ik ooit mijn neus gebroken, enkele ribben en een schouderblad. Wie denkt dat hij in deze sport blessures kan vermijden, moet er niet aan beginnen.’ En de paarden?

‘De veiligheid van de paarden staat voorop. Er zijn duidelijke voorrangsregels om ongelukkige botsingen te voorkomen, en iedereen houdt zich daar strikt aan. En de meest kwetsbare delen van het paard worden goed beschermd (zie Uitrusting, red.). Heeft het geregend, dan gaat het feest niet door. Glijpartijen zijn uit den boze. Maar zo af en toe is er een val- of struikelpartij, dat hoort bij de sport.’

Polo, hoe doe je dat? Polo is een balsport te paard, waarbij een kleine houten bal met een lange stick in het doel van de tegenstander moet worden geslagen. Het wordt onder leiding van scheidsrechters te paard gespeeld door twee teams van vier spelers. Een

Is het niet lastig zo’n bewerkelijke sport met een drukke baan te

speelveld is ongeveer 274 bij 183 meter.

combineren?

Het doel bestaat uit twee palen die 7,5

‘Haha, hoe drukker ik het heb, des te liever ik polo speel. Polo is voor mij de ontspanning die ervoor zorgt dat ik er later weer beter tegen kan. Daar moet ik meteen bij zeggen dat ik geen vaste orthodontiepraktijk heb. Ik ben freelancer. Ik werk twee dagen per week als orthodontist, daarnaast heb ik mijn eigen internetonderneming. Dat maakt dat ik goed over mijn eigen tijd kan beschikken.’

meter van elkaar staan. Wedstrijden gaan over vier perioden (chukka’s) van elk zevenenhalve minuut. Na elke chukka wordt er van paard gewisseld, want een paard mag niet meer dan één chukka achter elkaar spelen. Polo vereist behendigheid, reactievermogen,

Hoeveel tijd kost het?

moed en conditie. Met de linkerhand houd

‘Allereerst is er de training. Iedere dag, behalve de maandag en wedstrijddagen, train ik anderhalf uur met de paarden. Ik heb vijf wedstrijdpaarden – altijd een reservedier voor het geval er blessures zijn. Je moet één met je paard worden, daar train je op. Het betekent dat je eerst rustig aan elkaar moet wennen, veel rijden en veel contact. Goede maatjes worden, die aan een half woord genoeg hebben. Vervolgens train je op actie: snel in galop, plotseling stoppen, extreme bewegingen (scooling), zwenken, enzovoort. De derde pijler van de training is het slaan met de stick vanaf de rug van je paard (stick & ball). Ook dat moet uitermate goed getraind worden, waarbij je paard nergens meer van mag schrikken. Daarnaast spelen we wedstrijden van een uur op de woensdag, zaterdag en zondag. En tot slot zijn er de internationale toernooien waar ik aan meedoe, meestal in Nederland, maar ook in België, Duitsland of Frankrijk. Knap intensief dus.’

je rustig de teugels vast (het paard wordt vooral bestuurd door middel van gewichtsverplaatsing), de rechterhand hanteert de stick. Tegenstanders worden afgedekt en ook van de bal gezet, ‘eraf gereden’.

Is het een dure sport?

‘De kosten voor een polopaard vallen relatief mee. Er zijn verschillende soorten en maten, maar gemiddeld betaal je voor een nieuw polopaard uit Argentinië zo’n € 10.000. Daar komt € 5.000 transport- en invoerkosten bij. GENIET | 25


13/11/14 10:36 PM

Per wedstrijd heb je vier paarden nodig en kom je dus al snel op een totaal van € 60.000. Zelf heb ik vijf paarden: Diego, Graciela, Olivia, Rosilla en Sombra. Samen met een bevriende polospeler die er ook vijf heeft, laat ik ze dagelijks door iemand verzorgen. Omdat we dat samen doen, is dat goed te bekostigen. Natuurlijk moet ik er ook dingen voor laten. Ik rijd bijvoorbeeld niet in dure auto’s of zoiets.’

polojeugd aan, die nog veel van zich zal laten horen. Ik voorspel dat we in 2030 goud gaan winnen!’ Uitrusting Polopaarden zijn klein, gespierd en wendbaar. Hun benen (met name de pezen) worden beschermd door bandages, hun staart wordt ingebonden en hun manen geschoren, zodat de polostick er niet in verstrikt raakt. De speler is uitgerust met een polostick van

Polo in Nederland

bamboe (mallet) met aan het eind een ongeveer twintig centimeter

De eerste polowedstrijd in Nederland werd in de jaren zeventig

lang sigaarvormig dwarshout. Mallets moeten met gestrekte arm juist

van de vorige eeuw gespeeld in Deurne. In 2003 werd Polo Club

de grond kunnen raken. De lengte hangt dus af van de grootte van

Vreeland opgericht. Met bijna dertig leden is deze club de groot-

paard en ruiter. De uitrusting bestaat uit valhelm, poloshirt, rijbroek,

ste van Nederland. Ons land kent nu ongeveer tachtig polospelers

een van voren verlengde rijlaars, kniebeschermers en handschoenen.

van wie een kwart vrouwen. Het is een amateursport, en wordt dus niet professioneel gespeeld. Het nationale poloteam won

Je bent nu 47. Is er een maximumleeftijd voor polo?

zilver bij het EK 2002 in Rome en brons bij het EK 2005 in Nederland.

‘Haha, polo is een van de weinige sporten waarin je echt beter wordt naarmate je ouder wordt. Je paard doet immers het meeste fysieke werk. Eerlijk is eerlijk. En met het klimmen der jaren word je steeds slimmer en sluwer, je gaat niet meer achter elke bal aan en spaart je krachten. Je krijgt meer inzicht in hoe het spel gespeeld moet worden. Omdat het een heel tactische sport is, komt dat spelinzicht uitstekend van pas. In Argentinië, hét pololand bij uitstek, wordt polo nog gespeeld door 70-jarigen! Weliswaar niet op topniveau, maar toch. Op het hoogste niveau kun je het nog wel spelen tot je vijftigste, tot die leeftijd groei je nog. Op het EK, waar ik afgelopen september speelde, waren de meeste spelers eind twintig, begin dertig.’

Is er een competitie?

‘Nee, niet echt. Ieder weekend is er wel ergens een toernooi, waarvoor je je kunt inschrijven. Altijd goed georganiseerd, met alles erop en eraan. Als individuele speler kun je bij het meespelen en winnen van de grotere polotoernooien – onderdeel van de Dutch Polo Tour – wel punten verzamelen, vergelijkbaar met de formule 1-racerij. Aan het einde van het poloseizoen, dat loopt van 1 april tot 1 oktober, wordt bekeken wie de meeste punten heeft gewonnen. Die is dan de (beste) polospeler van het jaar. In Nederland, dat maar tachtig polospelers heeft, ben je gauw uitgespeeld. Vandaar dat ik ook soms meedoe aan internationale toernooien in België, Frankrijk en Argentinië. Ik speel dan niet met een vast team, maar stel voor ieder toernooi een ander team samen.’ Je komt ook uit voor het Nederlands team?

‘Ja onlangs nog bij het Europees Kampioenschap in Chantilly, Frankrijk. Twee maanden voorafgaand aan dat toernooi hebben we keihard getraind om ons fysiek en mentaal voor te bereiden. Helaas waren we na drie wedstrijden uitgeschakeld voor de halve finales. Het Nederlandse polo staat internationaal nog in de kinderschoenen, toplanden zijn Argentinië en Engeland. Maar we groeien en er komt een heel talentvolle

Kun je polo aanbevelen?

‘Het is een mooie, maar ook zeer intensieve en harde sport. En bewerkelijk. Maar als je een passie hebt voor paarden en paardrijden, zou ik zeker eens komen kijken. Want ook als kijksport is polo niet te versmaden. Het is mooi en spectaculair om naar te kijken, het is er gezellig rond het veld, overal zie je picknickmanden met een lekker hapje en een drankje, er zijn leuke mensen en er hangt een uitstekende sfeer.’ l Meer informatie

Voor meer informatie over polo, wedstrijden en de mogelijkheid een wedstrijd bij te wonen, kijkt u op www.polo.nl.

26 | GENIET


13/11/14 10:36 PM

INSECTEN OP JE BORD

GRUWELEN OF GENIETEN? TEKST: SASKIA RIDDER FOTO’S: © INSECTABLE (P. 27, 29) EN MOHOCO (P. 28, 30)

Groentelasagne met sprinkhaan, een meelwormenquiche of choco-tenebriofudge. Het zijn waarschijnlijk geen gerechten die bij u het water door de mond doen lopen, maar delicatessen zijn het wel. Insecten als sprinkhanen, meelwormen en reuzenwaterwants worden door maar liefst 80% van de wereldbevolking regelmatig genoten. Terecht, want behalve dat een insect lekker is, is het de perfecte duurzame dierlijke eiwitbron. GENIET | 27


13/11/14 10:36 PM

Diervriendelijk

Insectenambassadeur

Insecten worden diervriendelijk gekweekt,

en slapen ze rustig in.

Tijd voor een doorbraak van insecten? Aan ecologisch entomoloog Marcel Dicke van de Universiteit van Wageningen zal het niet liggen. Zijn vele activiteiten om het belang van insecten voor de wereld duidelijk te maken (‘zonder insecten geen leven op aarde’) hebben hem zelfs de bijnaam de Insectenambassadeur opgeleverd. Zo was hij in 2006 een van de initiatiefnemers van de wereldrecordpoging insecten eten. Maar liefst 1.747 mensen genoten tegelijkertijd van een smakelijk bereid hapje meelworm. Het wetenschapsfestival ‘Wageningen-City of Insects’ kreeg wereldwijde media-aandacht en trok maar liefst 20.000 bezoekers. In 2013 kreeg Dicke de Eurekaprijs, een prijs voor wetenschappers die de wetenschap succesvol buiten de muren van de universiteit voor het voetlicht brengen.

Duizend insecten eetbaar

4-0 voor de insecten

Volgens entomoloog Marcel Dicke zijn er

Dicke brengt de wetenschap over insecten zelfs tot in de keuken met Het Insectenkookboek dat hij samen met professor Arnold van Huis en kookdocent Henk van Gurp schreef. Het is een toegankelijk boek over insecten als nieuwe, duurzame dierlijke eiwitbron. Als Dicke de vraag wordt gesteld waarom we insecten zouden moeten eten, is zijn eerste reactie: ‘Omdat ze zo lekker zijn!’ Pas daarna verhaalt de wetenschapper over alle andere voordelen. Het meest vermakelijk doet hij dat in een TED-talk die al ruim een miljoen keer bekeken is. In deze populaire lezing laat hij het de insecten opnemen tegen ander dierlijk vlees, zoals van een varken of koe. Dicke: ‘Insecten kennen geen ziekten die bedreigend zijn voor de mens als varkenspest, gekkekoeienziekte, vogelgriep of Q-koorts (1-0 voor de insecten). Daarnaast kennen insecten een veel hogere opbrengst aan vlees per kilogram input aan voedsel. Dit komt onder andere omdat ze weinig warmte produceren. Per 10 kg input aan voer levert de sprinkhaan 9 kilo aan vlees dat je kunt consumeren. Een koe levert slechts 1 kg vlees per 10 kg input (2-0). Het volgende punt (3-0) scoren insecten omdat ze minder afval en mest opleveren en dus minder ammoniakuitstoot hebben bij de productie, des te meer omdat er per kg insectenmest veel minder ammoniak wordt uitgestoten dan bij een kg mest van koeien en varkens.’ Het is 4-0 voor de insecten als Dicke de voedingsstoffen opnoemt die insecten bevatten. ‘Insecten zijn rijk aan gezonde eiwitten, essentiële vetzuren, ijzer, mineralen en vitamines als B1, B2 en D.’ Game, set and match voor de insecten dus.

zeker als je het vergelijkt met onze traditionele veestapel. Insecten zijn gewend om dicht bij elkaar te leven en ervaren hier geen stress bij zoals kippen en varkens dat kunnen hebben. De kweek is natuurgetrouw, ze hebben geen antibiotica nodig en de insecten krijgen alleen natuurlijk en plantaardig voedsel. Zodra de insecten ‘geoogst’ worden, komen ze in de koeling

zo’n zes miljoen soorten insecten die op onze aarde rondkruipen of fladderen. Zo’n tweeduizend soorten insecten worden gegeten. Dit zijn de meest bekende. •

Sprinkhaan. Heeft een nootachtige smaak. Kun je zonder pootjes en vleugels frituren, karamelliseren of grillen op de barbecue. Doet het ook goed op een pizza of salade.

•

Buffaloworm, ofwel de larven van de buffalokever. Heeft iets weg van spek of bacon. Het best is om deze kort te blancheren of kort in de olie te bakken. Bijvoorbeeld te verwerken in pannenkoeken, muffins of in salades.

•

Meelworm, ofwel de larven van de meeltor. Vers smaken ze naar cashewnoten, gevriesdroogd naar popcorn. Kunnen worden gebakken, gekookt of geroosterd voor in salades, quiches, soep, rijst en pasta. Ook bijzonder: als topping op chocolade.

Veel monden te voeden

Het is volgens Dicke echt noodzakelijk om vaker vlees te laten staan. ‘We hebben steeds meer monden te voeden op deze aarde. Als er in 2050 twee miljard meer mensen dan nu zijn, moet de productie van vlees met zo’n zeventig procent omhoog, onder andere omdat de consumptie per persoon toeneemt. Behalve dat een hoge vleesconsumptie gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, is zo’n hoge vleesproductie ook niet meer op te brengen. Zeventig procent van de landbouwproductie wordt immers al gebruikt voor vleesproductie. Ik hoop dan ook dat het westen insecten als voedsel heel snel omarmt, want zij kunnen een uitstekende bijdrage leveren aan de voorziening van dierlijke eiwitten. Recent onderzoek in Nederland stemt mij hoopvol: maar liefst zeventig procent van de ondervraagden gaf aan insecten zeker of misschien te gaan eten.’ TED-talk

Luchtgarnaal

Benieuwd naar de TED-talk van Marcel Dicke?

In westerse landen durven we echter maar mondjesmaat een insect te verorberen. De meeste mensen gruwelen bij de gedachte aan zo’n kriebelbeest in hun mond. In België liggen sinds kort wel insectenburgers en

Ga naar http://www.ted.com/talks/ marcel_dicke_why_not_eat_insects.

28 | GENIET


13/11/14 10:36 PM

insectenspread in de supermarkt. In deze producten zijn de meelwormen zo vermalen dat ze niet meer herkenbaar zijn als insect. Voor de echte insectenliefhebber een doodzonde, maar zij zien het wel als weer een stapje verder in de acceptatie. In Amerika worden insecten al verwerkt in protein bars en in Australië staan er skyshrimps op de menukaart. In Nederland noemen we ze ook wel luchtgarnalen, omdat ze zo op een garnaal lijken. Er zijn hier wel restaurants die insecten serveren en ook de thuiskok kan gevriesdroogde producten bestellen. Voor de bereiding vindt een kok genoeg inspiratie in Het Insectenkookboek van Marcel Dicke.

ACTIE – gratis insectable chocs à € 9,90 Bestel via www.insectable.nl het cadeaupakket met daarin Het Insectenkookboek van Marcel Dicke e.a., met daarbij drie soorten insecten (à € 42,95). Vul bij het veld ‘opmerking’ de code ‘MC-Geniet’ in en krijg de Insectable Chocs t.w.v. € 9,90 gratis. Geldig t/m 22 december 2014.

Puur product

Leverancier Arno Snellens voorziet een enorme groei in de insectenhandel. Hij startte drie jaar geleden met het leveren van insecten via Insectable. ‘Ik wilde ergens in een groeimarkt stappen, het liefst met een duurzaam product met toekomst. Voor mij zijn dat insecten. Ik vind het ook passen in de tijdgeest. Je ziet de trend dat mensen willen weten wat ze eten, mensen zijn bewuster met voeding bezig en willen hun eten niet meer uit een pakje halen. Nou, met insecten weet je precies wat je in huis haalt, het is een mooi puur product. Bovendien is Nederland een reizend volk, dus veel mensen komen in contact met andere culturen waar het eten van insecten heel normaal is. Het feit dat er steeds meer media-aandacht is, stemt mij ook positief ’, stelt Snellens. Arno heeft echt een missie met zijn bedrijf. ‘Ik denk dat we met z’n allen minder vlees moeten gaan eten. Het is gezonder om minder vlees te eten, maar ik denk ook dat onze aardbol de massale vleesconsumptie niet aankan. Insecten zijn een prima vervanger. Snellens vindt het ook altijd leuk om bij evenementen of bedrijfsfeesten proeverijen te organiseren. ‘Mensen moeten het een keer op een makkelijke manier kunnen proberen om die eerste hap te durven nemen. Mensen vinden het bijna altijd spannend, de sfeer is vaak geladen. Maar achteraf is bijna iedereen verbaasd hoe lekker het is. Dat zijn altijd mooie momenten.’ Een tip van Snellens om op een gemakkelijke manier eens insecten te eten, is het gebruiken van meelwormen als vervanger van croutons of spekjes in de salade. ‘Gewoon kort bakken in de olie, niets ingewikkelds aan.’

Consumeerbare opbrengst hoog Omdat insecten geen warmte produceren, zijn ze in staat om hun voedsel heel efficiënt om te zetten. Ook de consumeerbare opbrengst van een insect is hoger, omdat relatief veel van het insect door ons als voedsel gebruikt kan worden. Bij een rund is slechts 40% als voedsel te gebruiken, bij een sprinkhaan is dat maar liefst 80%. Alleen de poten en de vleugels zijn niet geschikt voor consumptie.

GENIET | 29


13/11/14 10:36 PM

‘Ik wil mijn gasten niet choqueren, daar run je geen restaurant mee’ Wel triggeren, niet choqueren

Bij restaurant LE:EN in Utrecht staat de sprinkhaan al een tijdje op het menu. Als student had chef-kok Emmeke Pennings er al eens mee gewerkt. ‘Toen zorgde het voor een shockeffect. Toch raar, want ook in die tijd werden in grote delen van de wereld al insecten gegeten. Ik heb het vorig jaar weer bij LE:EN op de kaart gezet. Het werd beter verkrijgbaar bij leveranciers en het raakte steeds meer geaccepteerd. Nu is Nederland er wel aan toe, maar het was goed om er nog een paar jaar mee te wachten. Ik wil mijn gasten namelijk niet choqueren, daar run je geen restaurant mee. Triggeren mag wel; je probeert met je menukaart altijd te verrassen.’ Facebook

Pennings gerecht van sushirijst met de gefrituurde spinkhaan en sprouts wordt goed ontvangen. ‘Het is een populair gerechtje, verschillende gasten Emmeke Pennings van restaurant LE:EN

bestellen ’m iedere keer weer. Hij is dan ook gewoon echt lekker natuurlijk. De sprinkhanen zorgen wel regelmatig voor enige hilariteit. Mensen vinden het toch spannend. Ze maken foto’s en delen ze op Facebook. Ik vind dat wel grappig. Het is goed dat er meer bekendheid komt, want het eten van sprinkhanen is toch de toekomst. Het is een duurzaam en gezond alternatief voor vlees. Maar ja, we hebben het hier wel over Nederland hè? ‘Wat de boer niet kent, dat eet ie niet.’ De chef-kok vindt dat jammer: ‘Het is juist zo leuk om je een keer te laten verrassen!’ Op zich wil LE:EN de kaart wel uitbreiden met andere gerechten waar bijvoorbeeld meelwormen in zijn verwerkt. Pennings: ‘Dat moeten we nog ontdekken. Sprinkhaan heeft de meest toegankelijke smaak en meelwormen zijn nog wat lastiger in de bereiding omdat ze zo klein zijn. Maar dat we weer met iets verrassends zullen komen, durf ik wel te beloven.’ Kookworkshop

Een workshop ‘koken met insecten’ is ook een optie. Dat kan aan huis, maar ook in de kookstudio’s van Meridiez in Limburg of bij Cecile Hannen uit Millingen aan de Rijn kun je experimenteren met insecten. Hannen: ‘Natuurlijk krijgen gasten wat uitleg, maar vervolgens kan iedereen in groepjes aan de slag met een gerecht. Na afloop worden de gerechten samen opgegeten. Hartstikke leuk als je eens wat anders wilt met je familie-uitje of personeelsbijeenkomst.’ l

De meeste mensen gruwelen bij de gedachte aan zo’n kriebelbeest in hun mond 30 | GENIET


13/11/14 10:37 PM

Al 28 jaar dé specialist Rusland Oekraïne Georgië Armenië Baltische landen

Vraag nu de gratis brochure aan!

rgië • Oekraïne • Geo ische landen • Rusland • Balt

Armenië

2 0 14

telefoon: 020 – 2012777 | e-mail: [email protected] | internet: www.bolsjoj.nl


13/11/14 10:37 PM

DE BOEKENDOKTER

DIAGNOSTICEERT EN SCHRIJFT VOOR… TEKST: HUUG SCHIPPER

Wat doe je als je een oppepper nodig hebt, iets aan je kaalheid wilt doen, een gebroken hart wilt lijmen, last hebt van constipatie of behoefte aan een flinke huilbui? Pak een boek! Want literatuur is heilzaam voor de gezondheid en bevat grote geneeskracht. Het staat te lezen in De Boekenapotheek van Ella Berthoud en Susan Elderkin. Als bibliotherapeuten schrijven zij fictie voor ter bestrijding van de ‘kwalen des levens’. Om te bewijzen dat ‘lavende leeservaringen’ helend zijn voor de geestelijk of lichamelijk lijdende mens, gidsen de auteurs ons door tweeduizend jaar wereldliteratuur. Bij alle denkbare aandoeningen past wel een (literair) boek waarin je de balsems, drankjes, capsules, zalfjes, pillen en purgeermiddelen vindt die de pijn verlichten en de koorts verlagen. Het boek is opgebouwd als een medische encyclopedie van op alfabet gerangschikte ongemakken. De lemma’s variëren van ‘aanbranden, het eten laten’ en ‘aandacht zoeken – zie: hulpbehoevendheid’ tot ‘zwangerschap’ en ‘zwerfdrift’. Bij elk lemma staan één of meer boektitels als recept. Na een korte omschrijving van het ongemak volgt een schets van het boek. The proof of the pudding is in the eating, dus kijken we bij ‘winderigheid’ naar het aanbevolen boek: Een samenzwering van idioten door John Kennedy Toole: ‘Als je last hebt van overmatige gasontwikkeling waardoor je veel boert of winderig bent – of, de hemel sta ons bij, allebei –, zul je je ongetwijfeld heel verbonden en solidair voelen met de hoogopgeleide maar ernstig sjofele dertigjarige Ignatius J. Reilly [...].’ Nu volgt een heldere boekbespreking met een enkel adequaat citaat: ‘Wanneer zijn moeder, bij wie hij nog steeds woont (en die er zelf ook aardig op los boert), klaagt over de stank in zijn kamer, antwoordt

Ignatius dat de geur van zijn dampen hem “geruststelt”. “Schiller kon alleen schrijven als zijn werkkamer rook naar rottende appels,” stelt hij. “Ik heb ook zo mijn behoeften.”’ Dat het lezen van literatuur kan ontspannen en ontroeren, leren, troosten en nog veel meer, zal niemand betwisten. Maar dat je door Ignatius J. Reilly van je winderigheid afkomt, lijkt een ijdele hoop. Vermakelijk is De Boekenapotheek wel. En leerzaam als staalkaart en bloemlezing van de wereldliteratuur. De dokter heeft er zelf ook wat aan, zeg maar. Maar wat als je niet van fictie houdt? Ook daar heeft de bibliotherapeut een antwoord op: een lijst met ‘De tien beste romans om je partner (mannelijk) aan de fictie te krijgen’. Met onder andere Umberto Eco’s De naam van de roos en Grunbergs Tirza. Natuurlijk is er ook zo’n lijst voor vrouwen (met De engelenmaker van Stefan Brijs). En er zijn nog veel meer top 10-lijstjes: als je wilt afkicken (met Meridiaan van bloed van Cormac McCarthy), om je op te vrolijken (met Tommy Wieringa’s Joe Speedboot), op de wc zit (met Kakafonie van Gerrit Komrij) of in de trein. Als medicijn is deze pil (ruim vijfhonderd pagina’s) het proberen waard, zelfs al valt de werkzaamheid te betwijfelen. Ook placebo’s zijn van betekenis voor de bestrijding van een kwaal. Het omgekeerde van een stelling gaat eveneens vaak op. Met zijn ‘verjaardagskalender met twaalf postkaarten’ Lezen brengt u en anderen rondom u ernstige schade toe laat tekenaar Joost Swarte zien dat lezen slecht is voor de gezondheid. Woorden heeft hij er niet voor nodig. Door de boodschap op een ansichtkaart te zetten, is de analogie met de gezondheidswaarschuwing op het pakje sigaretten voorbeeldig. Want het is natuurlijk de bedoeling dat die kaart beschreven wordt, daarna verzonden en dan... pas toch op, pas toch op... gelezen!

32 | GENIET


13/11/14 10:37 PM

De ansichtkaarten zijn een paar jaar later onder de titel Lezen werkt zeer verslavend (tegelijk met een Engelse editie Reading is highly addictive) herdrukt. Dezelfde kaarten, nu in een eigen mapje. Dat noemen we ‘oude wijn in nieuwe zakken’. Wist u dat die uitdrukking uit de Bijbel komt? Daarin staat overigens: ‘nieuwe wijn in oude zakken’, zo lees ik in het kostelijke Een lust voor het oog (en andere Bijbelse uitdrukkingen die we dagelijks gebruiken) en meer precies: ‘Geen van beide uitdrukkingen komt woordelijk uit de Bijbel, maar ze vinden allebei hun basis in de wijze woorden van Jezus die in Mattheus 9:17 worden weergegeven. Jezus legt zijn leerlingen de essentie van vernieuwing uit door hun een vergelijking op te dissen: “Ook doet men geen nieuwe wijn in oude leren zakken; anders barsten de zakken, en de wijn stroomt eruit, en de zakken gaan verloren; maar men doet nieuwe wijn in nieuwe zakken, en beide blijven behouden.”’ Ton den Boon, hoofdredacteur van de Dikke Van Dale en publicist over taal, verzamelde woorden en uitdrukkingen die hun oorsprong hebben in de Bijbel. Voor het te laat is, want die uitdrukkingen vinden we vooral in de Statenvertaling en zijn vaak verdwenen uit de nieuwe Bijbelvertalingen van de laatste decennia. ‘Des te meer reden om de talige pareltjes uit het “Boek der boeken” te verzamelen en te tonen hoe ze nog steeds worden gebruikt.’ Den Boon schrijft over de betekenis die we vandaag aan een uitdrukking toekennen en vergelijkt deze met de Bijbelse betekenis. Die betekenissen staan niet zelden los van elkaar. Bij de televisiepresentator die het zichtbaar met zichzelf getroffen heeft, denken we: ‘IJdelheid der ijdelheden! Alles is ijdelheid.’ De uitdrukking staat in de Bijbelvertaling van het Nederlands Bijbelgenootschap, maar daarin betekent ‘ijdelheid’ geen ‘pronkzucht’ maar ‘nietigheid’. IJdel in de betekenis van ‘ijl’ dus. De Nieuwe Bijbelvertaling maakte er daarna ‘lucht en leegte, alles is leegte’ van, een metafoor waarover Den Boon zegt dat die ‘in minder dan geen tijd ook de status van staande uitdrukking heeft bereikt’. (Nu dus meer van toepassing op het tv-programma van voornoemde presentator.)

Ella Berthoud & Susan Elderkin

De Boekenapotheek Aangevuld met lemma’s over de Nederlandse en Vlaamse literatuur door Maarten Dessing Podium, Amsterdam 2013 Joost Swarte

Lezen brengt u en anderen rondom u ernstige schade toe (verjaardagskalender met twaalf

Ton den Boon

Onlangs verzuchtte een vriendin: ‘Opgroeien zonder Bijbel is een ramp voor de aspirant-taal- en literatuurwetenschapper,’ waarmee ze bedoelde dat deze student van niet-kerkelijke huize een enorme taal- en kennisachterstand heeft op zijn collega bij wie de Bijbelverhalen en -uitdrukkingen met de paplepel zijn ingegoten. Zoals Maarten ’t Hart, die weliswaar geen taalwetenschapper is, maar die, als beschrijver van onder meer het christelijk smaldeel in de jaren vijftig, zijn werk doorspekt met Bijbelse uitdrukkingen. Ton den Boons boek over dit onderwerp, getiteld De taal van ’t Hart, is in voorbereiding. l

postkaarten) Thomas Rap, Amsterdam 2006 Joost Swarte

Lezen werkt zeer verslavend (mapje met twaalf ansichtkaarten)

Reading is highly addictive (set of twelf postcards) Thomas Rap, Amsterdam 2010 Ton den Boon

Een lust voor het oog en andere Bijbelse uitdrukkingen die we dagelijks gebruiken Van Dale, Utrecht/Antwerpen 2014

GENIET | 33


13/11/14 10:37 PM

© Jurgen Scheffer

DOESBURG:

EEN STAD OM VAN TE GENIETEN

TEKST: SASKIA RIDDER

Een historische binnenstad, de betoverende IJssel, volop kunst & cultuur, leuke winkeltjes en gezellige restaurants; Hanzestad Doesburg heeft het allemaal. Een stad om te ontdekken! 34 | GENIET


13/11/14 10:37 PM

© Jacky de Goederen

Het Arsenaal en de binnentuin

W

ie Doesburg binnenrijdt, ontwaart een stad waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Het middeleeuwse stratenpatroon is nog volledig intact en het stadje telt maar liefst 150 beschermde monumenten. Ook is een deel van de verdedigingswerken bewaard gebleven, wat de stad heel sfeervol maakt. Al in 1237 verwierf Doesburg stadsrechten, 60 jaar eerder dan Amsterdam. En daar zijn ze trots op in Doesburg. De monumentale binnenstad is met eerbied voor het verleden prachtig gerestaureerd en is aangewezen als beschermd stadsgezicht. Het maakt dat je heerlijk kunt verdwalen in de steegjes en pittoreske straatjes, je ondertussen vergapend aan de prachtige panden. En dan ontdek je inderdaad dat Doesburg helemaal niet stil heeft gestaan, want op je strooptocht over de kleine ronde kasseitjes (naaldhakken thuis laten!) ontdek je de leukste winkeltjes, de modernste kledingzaken en de lekkerste koffietentjes. Voormalig klooster Het Arsenaal

De meest recente aanwinst van Doesburg is Het Arsenaal 1309 aan de Kloosterstraat. Het indrukwekkende pand, een voormalig klooster en vroegere wapenopslag, staat er al sinds 1309 en had eeuwenlang geen bestemming. Onlangs (13-09) is het opnieuw in gebruik genomen. Eigenaar

Arthur Balduk meldt in de media dat ‘Het Arsenaal weer is teruggegeven aan de inwoners van Doesburg’. Gelukkig is er voor bezoekers van Doesburg ook een plek in de stadsherberg die Het Arsenaal heeft. Daarnaast kan iedereen in het gebouw van ruim tweeduizend vierkante meter genieten van een wijn- of bierproeverij of een bezoekje brengen aan de stadsbrouwerij of het filmhuis. Het Arsenaal belooft een authentieke sfeer van rust en eenvoud in het grand café. In de aangebouwde kapel zit een biologische winkel en de moestuin is ook een wandeling waard.

Het landelijk Fietsplatform heeft de Achterhoek uitgeroepen tot beste fietsregio van Nederland GENIET | 35


13/11/14 10:37 PM

De Waag

De nieuwste horecagelegenheid in Doesburg is dus Het Arsenaal 1309, maar het Hanzestadje biedt ook plek aan – naar verluidt – de oudste horecagelegenheid van Nederland: het stadsbierhuis ‘De Waag’ aan de Koepoortstraat. Een stukje geschiedenis is hier op z’n plek. Vestingstad Doesburg had met zijn strategische ligging aan de uitmonding van de Oude IJssel in de IJssel een sterke handelspositie in de regio. In de vijftiende eeuw moesten handelaren op inkomende goederen belasting betalen aan de stad en in die tijd gebeurde dit op basis van het gewicht. Vandaar dat er behoefte ontstond aan een plaats waar de goederen gewogen konden worden. In 1478 is De Waag voor dit doel in gebruik genomen. De pachter van De Waag had tevens het monopolie op de verkoop van vreemde bieren in de stad. Omdat in die tijd bier de volksdrank was – water bevatte immers te veel ziektekiemen – was het altijd een drukke bedoening in de Waag. Gedurende de laatste vijf eeuwen heeft het pand uitsluitend een gastvrije bestemming gehad als herberg, café en restaurant. De Waag is daarmee de oudste horecagelegenheid van Nederland en om deze reden wordt De Waag dan ook vermeld in het Guinness Book of Records.

Tips –

De Achterhoek herbergt verschillende wijnboerderijen die een bezoekje waard zijn.

–

Ontdek de (oude) IJssel, het glooiende coulissenlandschap en de kasteeltjes in de omgeving via het uitgebreide fietsknooppuntennetwerk.

–

In de winkel van het Streekmuseum De Roode Toren aan de Roggestraat kunt u erfgoedproducten kopen.

De naam Doesburg Duizend jaar geleden bestond de omgeving uit moeras met al dan niet bewoonde zandduinen. De naam Doesburg herinnert aan die tijd, want ‘does’, ‘duis’ of ‘doze’ betekent zo veel als ‘met bomen of struiken begroeid moeras’. Doesburg is dus een nederzetting in moerassig gebied. Van drassigheid is nu geen sprake meer, hoewel de Gelderse IJssel nog wel regelmatig buiten haar oevers treedt.

© Jacky de Goederen

© Marieke Davidse

Doesburgsche mosterd

Doesburg staat bekend om z’n boerenmosterd. Het nog in werking zijnde fabriekje en tevens museum ‘De Doesburgsche Mos-

Ontdekkingstocht

Genoeg kasseien en kroegen gezien? Dan is het misschien tijd voor een ontdekkingstocht door de omgeving. Doesburg ligt op de grens van de Achterhoek, de Veluwe en de Liemers, drie gebieden die alle drie het ontdekken waard zijn. En natuurlijk ligt Doesburg aan de uitmonding van de Oude IJssel. Het maakt Doesburg tot het ideale vertrekpunt voor een fijne wandeltocht of een fikse fietstocht. Leuk om te weten: het landelijk Fietsplatform heeft de Achterhoek uitgeroepen tot beste fietsregio van Nederland.

terdfabriek’ aan de Boekholtstraat verhaalt waarom dat zo is. Ook kunt u zien hoe de ouderwetse boerenmosterd wordt gemaakt.

Adolfo Natalini Het gebied rond de IJsselkade is begin 21ste eeuw herin-

Nachtje blijven

gericht. Waar vroeger de havenbedrijvig© Jacky de Goederen

Eigenlijk is Doesburg te leuk om er maar een dag te verblijven. Zeker omdat er zoveel leuke herbergen, bed and breakfast-gelegenheden en hotels zijn. Zonder andere slaapgelegenheden tekort te willen doen, noemen we hier Hotel Doesburg. Direct aan de IJssel gelegen, een prima keuken, een heerlijk terras met uitzicht over het water en 24 bijzondere kamers met namen als de Graaf Otto van Gelder-suite en de Baron Menno van Coehoorn-suite. Hotel Doesburg heeft nog twee pluspunten. Ten eerste een overdekte parkeergarage voor een tarief dat uit een vorige eeuw lijkt te komen (€ 2,50 per nacht) en ten tweede iets wat laat zien dat Doesburg toch echt helemaal bij de tijd is: twee oplaadpunten voor elektrische auto’s. l

heid heerste, is nu een prachtige woonwijk met grachtenpanden, appar-

tementen en een woontoren ontworpen door de Italiaanse architect Adolfo Natalini.

36 | GENIET


13/11/14 10:37 PM

DE TAS VAN… HELEEN VAN OMMEN TEKST: SASKIA RIDDER FOTO: EDWIN WEERS

Wat hoort er bij een dokter? Een dokterstas natuurlijk. In GENIET komt elk nummer een arts aan het woord die vertelt waarom zijn of haar tas zo bijzonder is. Dit keer Heleen van Ommen, kinderarts/ hematoloog in het Emma Kinderziekenhuis AMC. Meteen verliefd

‘Vroeger wilde ik altijd een echte dokterstas, zo’n klassieke met een mooie clip bovenop. Maar daar past geen laptop in, en dat vind ik toch wel een eerste vereiste. Deze tas kreeg ik tien jaar geleden als verjaardagscadeau van mijn man Arjan. Ik had al een handtas van het merk Mywalit en toen zag ik deze werktas van hetzelfde merk. Door de subtiel gekleurde biezen past hij perfect bij mijn handtas. Ik was dus meteen verliefd en m’n hint naar Arjan was gelukkig duidelijk genoeg. Ik krijg vaak leuke reacties op mijn tassen, zeker sinds ik in Italië ook nog een bijpassende portemonnee vond. Dat geeft me een goed gevoel. Hoewel onlangs een hengsel is gebroken, ben ik nog steeds heel blij met mijn tas. De kleur is misschien niet bijzonder, maar het leer is lekker zacht, en de suède zijkanten en de gekleurde biezen maken ’m toch heel apart. En alles past erin zonder dat de tas zelf heel log en zwaar wordt. Zeker als ik naar een congres ga, ben ik daar blij mee. Laptop, iPad, papieren; alles kan makkelijk mee. De tas heeft ook lekker veel vakjes en ritsjes en gelukkig ben ik wel zo georganiseerd dat ieder vakje z’n vaste bestemming heeft. Op de een of andere manier ben ik mijn sleutels alleen in huis altijd kwijt.’ Wie is Heleen van Ommen?

Heleen is kinderarts/hematoloog, werkt in het Emma Kinderziekenhuis AMC en is voorzitter van de Nederlandse werkgroep pediatrische trombose en stroke. Daarnaast is ze moeder van twee kinderen, woonachtig in Warmond en fanatiek roeister. Heleen: ‘Een vroege zaterdagochtendtraining op de Kaag, daar laad ik weer helemaal van op. Mijn werk als kinderhematoloog is heel inspirerend. Je ziet trombose bij kinderen eigenlijk alleen bij kinderen die al een ander ziektebeeld

‘Op de een of andere manier ben ik mijn sleutels alleen in huis altijd kwijt’ hebben en meestal via een lijn hun medicijnen en voeding krijgen. Daarom werk ik veel samen met specialisten zoals oncologen en neonatologen. Samen met hen kunnen we als werkgroep richtlijnen opstellen voor de behandeling van trombose en onderzoek initiëren. We tillen de zorg voor deze kwetsbare kinderen echt op een hoger plan, dat geeft veel energie.’ l GENIET | 37


13/11/14 10:37 PM

A FRIK T! DÈ ACIALIS SPE

SAFARI IN AFRIKA? Ruim 100 inspiratiereizen vindt u op www.jambo.nl en in onze brochure of bel met onze Afrika specialisten op 020-2012740 voor een reis op maat.

Kenia . Tanzania . Madagaskar . Seychellen . Mauritius . Zuid-Afrika Oeganda . Zimbabwe . Namibië . Botswana . Mozambique . Zambia De mogelijkheden zijn eindeloos, privé reizen geheel conform uw wensen! 210x297_Jambo-2014.indd 381 MC_Lifestyle_Geniet.indd

07-11-13 13:44 13/11/14 10:37 PM

DE

BALANS

GEVONDEN

TEKST EN FOTO'S: JOS WESDIJK

Lex en Caroline Vijlbrief-De Soomer hebben het druk. Samen runnen ze een huisartsenpraktijk in een gezondheidscentrum in Barendrecht. In die gemeente, aan de zuidkant van Rotterdam, staat ook hun woonhuis, in een nieuwbouwwijk uit de jaren negentig. In dat huis begonnen ze ooit als huisarts, met de garage als spreekkamer. Werk en vrije tijd liepen toen door elkaar. Nu is dat anders. Zelfs de vaktijdschriften zijn nauwelijks thuis te vinden.

GENIET | 39


13/11/14 10:38 PM

D

e woonkamer van Lex en Caroline is er één van het type ‘doe maar gewoon’. Geen designmeubelen of een strakke inrichting. Gewoon een gezellige boel, met veel spulletjes die ze leuk vinden of waaraan ze goede herinneringen bewaren. Een tafeltje met foto’s die de familiegeschiedenis vertellen. En opvallend veel miniaturen van stripfiguren en katten (er lopen ook drie levende exemplaren door het huis). ‘Het is hier misschien niet netjes, met al die spulletjes, maar hier wonen we.’ Ook opvallend is de grote bank, midden in de kamer. Die is belangrijk voor de familie Vijlbrief. Het is na een drukke werkdag de plek om op neer te ploffen, en zittend of horizontaal de dag even te laten bezinken.

z’n verhalen kwijt kan. De telefoons mogen dan niet aangeraakt worden, er wordt dan even niet geappt.’ Een belangrijk moment in hun leven was het onderbrengen van de waarneming bij de huisartsenpost, eerst alleen voor de nacht, later voor alle waarnemingen. ‘Dat gaf meteen veel meer privacy. Hier, thuis, moest altijd iemand zijn om de telefoon op te nemen. Nu is dat dankzij de mobieltjes natuurlijk heel anders.’ Acht jaar geleden werden praktijk en wonen gescheiden. Alleen maar winst, vinden Lex en Caroline. ‘Je bent echt thuis, als gezin heb je meer privacy. En het levert meer vrije tijd op. Anders blijf je toch maar bezig.’ Disneyland

Fietsen, lopen, lezen

Om hun vrije tijd in te vullen, houden Lex en Caroline er geen spectaculaire hobby’s op na. Lex fietst veel, en leest boeken. Op die fiets gaat het toch al gauw om 100 tot 200 kilometer per week. ‘Vanaf m’n achtste zit ik op de racefiets. Het liefst alleen, soms met een “medisch clubje” in het weekend, en op vakanties ook in het prachtige fietsland Limburg of in de bergen’, zegt Lex. ‘Ik ben verder nog mantelzorger voor mijn ouders, die beiden 77 zijn. Daar wil ik voldoende aandacht aan geven.’ Caroline spint een paar keer per week in de sportschool, doet aan hardlopen – tot zo’n 5 kilometer – maar kan zich ook prima vermaken met een computerspelletje. ‘Met de iPad kan ik echt even loskomen van het werk, er even niet zijn. Het is heel ontspannend voor mij, niets hoeft.’ Het sporten en bewegen is voor beiden heel belangrijk om fit te blijven. ‘We bewegen niet veel in ons werk. Als we moe zijn, komt dat vooral door de geestelijke inspanning.’ Een andere hobby van de familie is koken. ‘We zijn eetgek’, zegt Lex. Minimaal eenmaal per dag zitten Lex en Caroline aan tafel om de dag door te nemen, al dan niet met dochter Eveline (21) en zoon Mark (19). ‘We vinden het belangrijk dat iedereen

Vakanties worden tegenwoordig veel uitbundiger gevierd dan vroeger. Lex: ‘Vroeger was het vooral vluchten, wegvluchten van het werk. En voor de kinderen wilden we eruit. We zijn in die tijd ook vaak naar Disneyland in Frankrijk geweest. Dat vonden de kinderen natuurlijk leuk, maar ik ook. Die wereld daar is zo onecht, dat je echt even weg bent, alsof je in een sprookje leeft. Het klinkt misschien gek, maar ik vond dat echt ontspannend.’ Het gezin Vijlbrief heeft op veel plekken in binnen- en buitenland de vakanties doorgebracht. In september van dit jaar veroorloofde het artsenechtpaar zich vier vrije weken, ter gelegenheid van de vijftigste verjaardag van Lex. ‘Dat was geweldig. We hebben gefietst in Zwitserland en Limburg, twee weken Italië konden er ook nog bij. Er leek geen einde aan te komen. We hebben besloten dat elke vijf jaar op deze manier te doen. Kunnen we ook eens naar Australië bijvoorbeeld.’ Lex geeft toe, dat hij na vier weken verlof zijn vak, het zien van zijn patiënten, wel een beetje ging missen. Naast de vakanties gaan Lex en Caroline elk jaar in november, rond hun trouwdag, een weekje weg, zonder de kinderen. Niets doen, uitrusten.

40 | GENIET


13/11/14 10:38 PM

'Goed zorgen voor het gezin, dat is voor ons heel belangrijk' Huisarts Lex Vijlbrief (50) opende in 1994 zijn huisartsenpraktijk, als vrije vestiging in het groeiende Barendrecht. De praktijk was aan huis en de garage werd verbouwd tot spreekkamer. In de eerste 2 jaar steeg het aantal patiënten van 0 tot zo’n 2.700. Echtgenote en basisarts Caroline Vijlbrief-De Soomer (51) stopte met haar werk in het consultatiebureau en ging ook in de praktijk aan de slag. Acht jaar geleden verhuisde de praktijk naar een gezondheidscentrum, elders in de gemeente. Twee andere huisartsenpraktijken, een apotheek en een verloskundige zijn er ook gevestigd. Nu hebben Lex en Caroline ongeveer 2.650 patiënten. Het artsenechtpaar heeft twee kinderen. Dochter Eveline (21) studeert psychologie in Rotterdam, zoon Mark (19) werktuigbouwkunde in Delft. Lex en Caroline kennen elkaar sinds 1980. Op de middelbare school in Vlaardingen kwamen ze elkaar tegen. Onafhankelijk van elkaar hadden ze toen al bedacht dat ze arts wilden worden. Maar dat gaf niet de ‘klik’. Die schrijven ze toe aan het feit dat ze beiden een Indische moeder hebben.

Afstand nemen

Het verlenen van goede zorg is een belangrijke drijfveer in het leven van Lex en Caroline. Het vak geeft vooral Lex veel voldoening, Caroline is wat dat betreft wat ongeduldiger van aard. Lex heeft wel moeten leren op tijd afstand van zijn vak te nemen. Een keer goed overspannen zijn, jaren geleden, hielp daarbij een handje. ‘Ik kan nu beter loslaten. Ik heb bijvoorbeeld veel moeite met de manier waarop wij als samenleving met onze ouderen omgaan. Bij mijn oudere patiënten ging ik overnemen wat hun eigen familie liet liggen op het gebied van zorg en aandacht. Dat is natuurlijk niet vol te houden, en die patiënten zijn onuitputtelijk. Ik heb moeten leren weer afstand te nemen, maar makkelijk was dat niet.’ In de huisartsenpraktijk vullen Lex en Caroline elkaar uitstekend aan. Lex: ‘Daardoor kon ik dingen doen die ik belangrijk vind, maar wel veel tijd en energie kosten, zoals stervensbegeleiding.’ ‘We hebben altijd geprobeerd de balans te bewaken tussen werk en gezin’, overziet Lex de afgelopen jaren. ‘Goed zorgen voor het gezin, dat is voor ons heel belangrijk. In het begin zeiden we tegen elkaar: we gaan het goed doen. Want we hebben genoeg artsen gezien die meer betrokken waren bij andere gezinnen dan bij hun eigen gezin.’ Ook voor Caroline is het grootbrengen van de kinderen het belangrijkst. ‘Negen jaar geleden had ik borstkanker. De kinderen waren nog heel jong. Daar ben je dan intensief mee bezig: als ik het maar red. Ik wilde vooral mijn kinderen op een goede manier tot volwassenheid zien komen. Dan leer je wat belangrijk is.’ l

Eveline en Mark

GENIET | 41


13/11/14 10:38 PM

© Theater de Stoep

THEATER DE STOEP IS INDRUKWEKKEND

EEN LOTUSBLOEM DIE OPENGAAT... IN SPIJKENISSE

42 | GENIET


13/11/14 10:38 PM

© Theater de Stoep

© Theater de Stoep

In de regionale groeistad Spijkenisse (72.500 inwoners), op het Zuid-Hollandse eiland VoornePutten, opende op 9 oktober jl. het ultramoderne Theater de Stoep zijn deuren voor het publiek. Het gebouw is een eyecatcher van de eerste orde, gezichtsbepalend en bruisend van de activiteit. Van Freek de Jonge en Benjamin Herman tot jeugdtheater, je beleeft het er allemaal. Lezers van GENIET kunnen er met korting naartoe. TEKST: JAN DOBBE

© Jan-Evert Zondag

K

osten noch moeite zijn gespaard voor het ultramoderne gebouw van Theater de Stoep in het centrum van Spijkenisse. Een zeer geslaagd gebouw dat alles in zich heeft om een icoon van de stad te worden. Met een investering van bijna 26 miljoen euro mag dat ook wel. Directeur Reggy Barra: ‘Dat er in tijden van crisis wel even bedenkingen waren tegen de hoge kosten, is logisch. Maar desondanks is het draagvlak voor de bouw van dit nieuwe pand altijd heel groot geweest. De gemeente is nooit teruggekomen op haar plannen. En Voorne-Putten verdient gewoon zo’n mooi theater.’

© Jan-Evert Zondag

Van klein naar groot

De Stoep startte in 1992 als klein stadstheater in het centrum. Dertien jaar later, in 2005, was het uit z’n vestje gegroeid. Er moest een groot, volwassen theater komen – maar voor het zover was, moest de gemeente nog wel even sparen en zoeken naar een geschikte locatie. Daarom werd er een tijdelijke behuizing gebouwd, waar het theater uiteindelijk nog een kleine tien jaar in heeft gezeten. En met veel plezier: ‘Het was best nog wel moeilijk om afscheid te nemen van het oude pand. Het was een geweldige uitdaging om daar met primitieve middelen het hoofd boven water te houden. Dat lukte wonderwel, en iedereen – gebruikers en artiesten – hield van het theater.’ Het oude theater wordt overigens niet vernietigd. Het is verkocht aan een Duitse onderneming en wordt gedemonteerd en hergebruikt. De nieuwe eigenaar wil het pand opnieuw opbouwen in de Duitse stad Leipzig. Daar wordt het opnieuw gebruikt als theater. Goede koffie, gevarieerd programma

Terug naar het nieuwe pand. Het publiek zal volgens Barra geen spijt hebben van een bezoekje aan De Stoep: ‘Onze GENIET | 43


13/11/14 10:38 PM

dienstverlening is gebaseerd op drie belangrijke pijlers. Ten eerste de verregaande dienstverlening van medewerkers, die altijd klaarstaan om de bezoeker deskundig en vriendelijk te helpen, voor te lichten en te vertroetelen. Dan is er het gebouw, dat met zijn internationale allure een attractie op zichzelf is. Zelfs zonder voorstelling is het al een belevenis om er doorheen te wandelen en je erdoor te laten omarmen. Want zo voelt het: het is intiem ondanks de grote ruimten. Aan alle details is grote zorg besteed, tot de koffiekopjes aan toe. En daar gaat zeer goede koffie in, dat kan ik u verzekeren! En last but not least is er natuurlijk het gevarieerde programma, waarmee we zorgen dat iedereen die een leuk avondje uit wil, aan zijn trekken komt.’

© Jan-Evert Zondag

Onderscheidend

De Stoep bedient een verzorgingsgebied van 160.000 tot 200.000 mensen op Voorne-Putten. Volgens directeur Barra is daarom de investering dubbel en dwars gerechtvaardigd: ‘Theaters zijn essentieel voor de leefbaarheid van een stad. Ook voor Spijkenisse. In de regio Rijnmond zijn theaters genoeg, maar omdat wij hier op een eiland zitten, voorziet De Stoep echt in een grote behoefte.’ Volgens Barra krijgt zijn theater bezoekers uit Oostvoorne en Krimpen aan de Lek tot aan de Hoeksche Waard, wat zo’n beetje de reikwijdte van het verzorgingsgebied weergeeft. ‘De capaciteit van 400 plaatsen die we voorheen hadden, was echt te klein voor de voorstellingen die we wilden brengen.’ Hoe onderscheidt De Stoep zich van andere theaters in de regio? Je moet toch een beetje het verschil maken? Barra: ‘Dat doen we door nét even wat meer accent te leggen op disciplines zoals dans, jeugdtheater, moderne jazz, lunchconcerten van het conservatorium – dat soort zaken. Maar daarnaast bieden wij natuurlijk net als alle andere theaters de “groten” van het Nederlandse theater, zoals Youp van ’t Hek, Freek de Jonge of Bert Visscher. Die publiekstrekkers heb je gewoon nodig om te kunnen bestaan.’ Eyecatcher

Meer informatie en reserveringen Theater de Stoep, Theaterplein 1, Spijkenisse T (0181) 65 22 22 E [email protected] W www.theaterdestoep.nl

Lezersactie

Voor het ontwerp van het theater tekent architect Ben van Berkel (UNStudio), bekend van de Erasmusbrug. Barra: ‘De gemeente wilde een gezichtsbepalend gebouw, een eyecatcher. En wij wilden een licht gebouw, transparant en toegankelijk zoals een theater moet zijn. Niet zo’n donkere doos. Van de ingezonden ontwerpen zat de inzending van Van Berkel het dichtst bij onze wensen. Toen hij eenmaal de opdracht had, hebben we ook onze specifieke wensen voor het ontwerp mee kunnen geven. Die lagen met name op het gebied van comfort en dienstverlening. Een extra bar of zitje hier en daar, om het verblijf voor de mensen zo aangenaam mogelijk te maken.’ Het concept van het gebouw is een lotusbloem die opengaat. ‘Openheid is een van de kenmerken in de architectuur in dit gebouw. Door die open vormgeving heb je overal contact met elkaar, communiceer je met elkaar. De hoofdkleuren die we hebben toegepast, zijn magenta (zachtroze, red.) en paars, niet toevallig de kleuren van de lotusbloem. In de meeste theaters wordt met rode bekleding gewerkt, maar deze kleuren werken uitstekend.’

De lezers van GENIET krijgen onder ver-

Altijd eerste rang

melding van de actiecode ‘geniet’ bij de

Het gebouw is uitgerust met modern bouwmateriaal zoals akoestisch stucwerk en uitstekende isolatie, en is voorzien van de nieuwste technieken. In de grote zaal wordt het geluid geregeld door versterkers en ook door de akoestiek van de zaal zelf doordat de wanden zijn afgewerkt met een systeem waardoor het geluid wordt doorgeleid. Een akoestisch, wendbaar plafondsysteem zorgt ervoor dat de ruimte vergroot of verkleind kan worden al naargelang de akoestiek dat vereist. Barra: ‘In de grote zaal met 650 zitplaatsen, 461 beneden en 189 boven, zit je altijd eerste rang, ook op het balkon waar de afstand tot het toneel slechts

online reservering een korting van € 5 per kaart voor het toneelstuk Ontdekking van

de Hemel. De entreeprijs is dan € 25 per kaart in plaats van € 30. Meer informatie over de voorstelling kunt u vinden op http://www.theaterdestoep.nl/ voorstelling/ontdekking-van-de-hemel.

44 | GENIET


13/11/14 10:38 PM

Handgemaakte dokterstassen van plantaardig gelooid leer. Bezoek de webshop of kom de collectie bekijken in Maarssen (alleen op afspraak).

DOKTERSTASSEN.NL Abel Tasmanlaan 5 3603 GC Maarssen 0346-832104

advertentie de dokter.indd 45 1 MC_Lifestyle_Geniet.indd

07/11/14 10:38 5:37 PM PM 13/11/14

twintig meter bedraagt. In de try-outs hebben we ervaren dat de zaal met zijn kleurstelling, zijn akoestiek en zijn indeling super comfortabel is.’

Programma In totaal telt de jaarprogrammering rond de 190 voorstellingen in alle denkbare

Popconcerten

genres. In de grote zaal veel bekende

De onderscheidende programmering van De Stoep vinden we vooral in de kleine zaal. Deze heeft tweehonderd zitplaatsen in een tribuneopstelling, waarbij de tribune voor speciale gelegenheden kan worden ingeschoven. Barra: ‘Hier kunnen beginnende cabaretiers, dansen popgroepen en jazzorkesten hun kunsten vertonen. Tijdens Club Cabaret en het Muziekcafé wordt de zaal ingericht met tafeltjes en stoelen, zodat er een heel andere sfeer ontstaat. En doordat we de tribune kunnen inschuiven, zijn er popconcerten mogelijk waarbij mensen staan, dansen en lopen. Bij de try-outs hebben we ervaren dat dit prima werkt, dus dat gaat veelvuldig gebeuren.’ Reggy Barra wil zijn theater zo functioneel mogelijk inzetten, dus zet hij de deuren wijd open voor nieuwe initiatieven: ‘We zitten hier niet in een ivoren cultuurtoren, maar zijn blij met goede ideeën voor invulling van het programma. En die ideeën komen er ook: concerten van dj’s, uiteenlopende excursies en workshops, benefietconcerten. Het is allemaal mogelijk.’

toneelstukken, opera, cabaret, muziek, musical, dans en show. In de kleine zaal het meer experimentele programma. Hierna een greep uit het programma tot en met december 2014 (wijzigingen voorbehouden).

Ontdekking van de hemel Meesterwerk van Mulisch voor het eerst op het toneel, met Waldemar Torenstra, Sieger Sloot e.a., 28 november, 20.15 uur

De sprookjesmusical Klaas Vaak (4+) Door Efteling Theaterproducties, 30 november, 13.30 en 16.00 uur

Vergaderruimte

Om de exploitatie van het gebouw optimaal te maken, biedt De Stoep meer dan alleen culturele activiteiten. ‘We richten ons ook op de zakelijke markt. De theaterzalen, de foyers, de viplounge en de vergaderzalen lenen zich uitstekend voor bedrijfsevenementen, gala’s, jaarvergaderingen of bedrijfsborrels. We merken dat het gebouw zeer gewaardeerd wordt als bijzondere locatie voor dit soort gebruik. “Weer eens wat anders”, is een veelgehoorde reactie. En dat is dan ook helemaal waar.’ l

Een goed nest Voorstelling over twee zussen die na jaren nog steeds elkaars rivalen blijken te zijn, met Anneke Blok en Henriette Tol, 11 december, 20.15 uur

De Notenkraker Betoverend kerstballet voor het hele gezin, met het Sint-Petersburg Ballet, 13 december, 19.30 uur

De Sunshine Show (reprise) Aangrijpende monoloog over de zoektocht naar een kind, door Esther Scheldwacht, 13 december, 20.30 uur

African Angels Verrassende mix van opera, gospel en Afrikaanse traditionals, aangevuld met bekende kerstliederen, door The Cape Town Opera Chorus, 20 december, 20.15 uur

Piekepolder op stelten (2+) (voorpremière) Brandweerman Sam Live!,

© Jan-Evert Zondag

27 december, 14.00 en 16.00 uur

‘Zelfs zonder voorstelling is het gebouw al een belevenis om er doorheen te wandelen en je erdoor te laten omarmen’

46 | GENIET


13/11/14 10:38 PM

e e m r e e t ofi r P ! t Wij vieren fees HOTELS

VOOR 2 PERSONEN

INCL. UITGEBREID ONTBIJTBUFFET

Geen weekend- en 4-sterrentoeslaG • Geen reserverinGskosten 1

2

65 HOTELS IS €65 PER KAMER PER NACHT

3

5

HOtel-RestauRant De Mallejan «««« Vierhouten, Gelderland

LANDGOEDHOTEL Renesse ««« Renesse, Zeeland

4

HOtel-RestauRant De ZalM ««« Brielle, Zuid-Holland

HOtel-RestauRant ZeeDuIn «««« Wijk aan Zee, Noord-Holland

6

• Ontvangst met welkomstdrankje • 1 x overnachting voor 2 personen • 1 x uitgebreid ontbijtbuffet voor 2 personen • Informatiepakketje van de omgeving Deze aanbieding is te boeken t/m 31 januari 2015. De prijs is geldig op basis van een verblijf van 2 personen op een standaard tweepersoonskamer. In het luxe 4-sterren Fletcher Hotel Amsterdam overnacht u al voor €65 per persoon inclusief ontbijt. De prijs is exclusief tax and handling fee.

4

6

1

2 3

5

HOtel-RestauRant Kasteel eRensteIn «««« Kerkrade, Limburg

HOtel-RestauRant Het wItte HuIs «««« Soest, Utrecht

14-01123 Leisure-Advertentie-65 hotels 65 euro Geniet-210x297.indd 1 MC_Lifestyle_Geniet.indd 47

MEER INFORMATIE EN/OF RESERVEREN? GA NAAR WWW.FLETCHER.NL/GENIET OF BEL 0347 - 750 430

06-11-14 12:09 13/11/14 10:38 PM

Timemaster Chronograph Skeleton (CH-9043SB-BK) Selected dealers: Juwelier Harry Tromp, Amsterdam | Juwelier Reijersen, Oudewater | Juwelier Agusto, Heemstede

48 | GENIET


Voor info en meerdere verkoopadressen: Exclusive distributor BeNeLux: TMH watches & jewellery www.takemehome.nl | www.chronoswissbenelux.nl

13/11/14 10:38 PM

LIFESTYLE MAGAZINE VOOR ARTSEN NOVEMBER 2014 INSECTEN OP JE BORD, GRUWELEN OF GENIETEN?

Recommend Documents