ONDERHOUDEND
Lifestyle magazine • Winter 2012-2013
Spiked, opnieuw ontdekken van fietsplezier.
De Amsterdamse School ‘Het verbeelden van idealen’ Wie Amsterdam van de Zuidkant nadert, zal de stad altijd herkennen aan de oude markante buitenwijken uit de twintiger jaren. Velen herkennen het als ‘de Amsterdamse School’ maar wat wordt bedoeld met de Amsterdamse School? En wat is de aanleiding dat er begin twintigste eeuw duizenden woningen zijn gerealiseerd naar de hand van deze architectuur? Smits Vastgoedzorg heeft opdracht gekregen van woningcorporatie Eigen Haard om onderhoudsplannen te maken en uit te voeren voor de zogenaamde ‘buitenschil’ van een tiental complexen. Waaronder ook het complex 104, 85 woningen omgeving Pieter Lastmankade, Cornelis Krusemanstraat en Hendrik Jacobszstraat. Een schitterende wijk in ‘Oud Zuid’ en een ‘schoolvoorbeeld’ van de Amsterdamse School. Aanleiding voor de redactie van de Onderhoudend om zich te verdiepen in het ontstaan van deze architectuur. Een artikel van Karen Smits. Nadat ik gevraagd ben door de directie van Smits Vast-
meenschap. De Amsterdamse School beperkt zich niet
goedzorg een artikel te maken over de Amsterdamse
tot de vormgeving van het gebouw maar ontwerpt het
School heb ik een afspraak gemaakt met Alice Roegholt,
totaal, de omgeving, het straatmeubilair, het interieur,
initiatiefneemster van museum “Het Schip” en schrijf-
de inrichting, etc. alles onder architectuur, alles kunst.
ster van het boekje ‘Op de golven van de stad. Een ronde
Begin september fietste ik de route van Alice Roegholt
langs de Amsterdamse School’.
om zoveel mogelijk te zien van de stroming die als verzamelnaam Amsterdamse School heeft meegekregen.
Tijdens mijn gesprek met haar waande ik mij in de twintiger jaren. In alle rust maar wel zeer bevlogen, brengt zij mij het ontstaan en het idealisme van de sociale volkshuisvesting bij. Later tijdens de rondgang in het postkantoor en de woningen anno 1921, eigendom van en beheerd door woningbouwvereniging Eigen Haard,
‘Amsterdamse School en de ontplooiing van de sociale huisvesting’
voel ik mij totaal verkocht en krijg ik de behoefte alles Opdrachtgever: Woningstichting Eigen Haard
te willen weten over de achtergrond van de Amsterdam-
Een geweldige dag in een indrukwekkende stad. Daarna
se School. Een mooie drive om dit artikel te schrijven.
ben ik foto’s gaan zoeken en maken en heb ik vrijwel alle
Het boek ‘De Amsterdamse School, verbeelde idealen’
artikelen over de Amsterdamse School en met name in
Aannemer: Smits Vastgoedzorg
met prachtige foto’s van Floris Leeuwenberg maakt dui-
relatie tot de ontplooiing van de sociale huisvesting ge-
delijk wat wordt bedoeld met totaalkunst voor de ge-
lezen. Begin september fietste ik de route van Alice Roegholt om zoveel mogelijk te zien van de stroming die
6
als verzamelnaam Amsterdamse School heeft meegekregen. Een geweldige dag in een indrukwekkende stad. Daarna ben ik foto’s gaan zoeken en maken en
7
Woningbouwverenigingen
De oorsprong
Het beeldbepalende gezicht van de eerste grote buitenwijken die
De woningbouwverenigingen ontstonden alle-
vanaf medio 1900 zijn gerealiseerd, is grotendeels te danken aan
maal vanuit een signatuur of beroepsgroep.
het ontstaan van de eerste woningbouwverenigingen, de woningwet van 1901 en niet in de laatste plaats door de bemoeienis en bevlogenheid van Floor Wibaut (geboren in 1859 in Vlissingen). Wibaut was een vermogend zakenman met aanzien en een sociaal-
Eigen Haard werd aan
democraat in hart en nieren.
het begin van de 20ste
In 1904 verliet hij zijn onderneming en zijn geliefde Zeeland om
eeuw opgericht om ar-
zich te vestigen in Amsterdam waar hij zijn visie en organisatie-
beiders betere huisvest-
talent ten dienste stelde van zoals dat toen heette de arbeidersklasse. Al snel maakte hij deel uit van de Amsterdamse gemeente-
ing te kunnen bieden,
raad en spande hij zich in om voor de mensen die onder erbarme-
o.a. door het realiseren
lijke omstandigheden leefden in de krotten van de Jordaan,
van woningen in Am-
nieuwe hoogwaardige buitenwijken te realiseren.
sterdamse School stijl.
‘Verheffing als opstap naar beschaving was zijn middel om mensen zich te laten ontwikkelen’
Rochdale realiseerde begin 1900 de eerste woningwetwoningen gebouwd in de stijl van de Amsterdamse School.
‘Verheffing’ als opstap naar beschaving was zijn middel om mensen
Woningcorporatie Ymere
zich te laten ontwikkelen. Woningwetwoningen onder goede ar-
beheert nu bijna alle
chitectuur met geïntegreerde kunst, omstandigheden scheppen
Amsterdamse Schoolwo-
waarin een goede hygiëne en leefomstandigheden dan vanzelfsprekend zouden worden. Alcoholisme, analfabetisme en gebrek aan alles hadden er tot dan toe geleid dat de arbeidersklasse zich niet goed ontwikkelde. Een postkantoor was iets waar deze mensen als laatste behoefte aan hadden. Toch was dat de eerste voorziening waar hij voor ijverde tijdens de bouw van het eerste woningcomplex. Hij organiseerde dat de woningbouwverenigingen in oprichting structuur kregen en dat zij met door hem aangedragen architecten in zee gingen. Architecten die afstand hadden genomen van het puur functionele, de stijl van Berlage. Bouwkunde vermengt met kunst; de Amsterdamse School.
8
ningen die de gemeente Amsterdam in bezit had.
9
‘Schoonheid en kunst stonden voortaan ten dienste van de hele samenleving’
10
De Amsterdamse School is een kunst- en architectuurbeweging vol romantiek, fantasie en maatschappelijke idealen. De beweging ontstond uit de collectief gevoelde noodzaak zich los te willen maken uit de anonimiteit van de massa. De centrale focus van de snel verzakelijkte en geïndustrialiseerde maatschappij wilde men weer terug bij de mens leggen. Dit ideaal leefde in de hele westerse wereld en bracht overal expressionistische stromingen op gang. Het putte uit de kracht van vele individuele stemmen die gehoord wilden worden en samenzang als leidraad namen. In Nederland leidde dit tot de ongebonden stroming van de Amsterdamse School die in de maatschappelijk sociale veranderingen een eigen gezicht, een eigen stijl en richting wilde geven. De idealen werden nooit expliciet verwoord in een manifest maar al bouwend kwam men tot een nieuwe monumentaliteit, los van de stijlen van de oude machtsstructuren. Dit nieuwe elan was ruwweg tussen 1910 en 1930 de grote drijfveer van kunstenaars, vormgevers en architecten. De kunstenaars, architecten en vormgevers werden gesteund door bevlogen politici, kapitaalkrachtige ondernemers en een zich steeds beter organiserende arbeidersbeweging. Hierdoor konden volgens de idealen van de gemeenschapskunst de prachtigste gebouwen en kunstwerken tot stand komen. Schoonheid en kunst waren niet langer voor een elite voorbehouden, ze stonden voortaan ten dienste van de hele samenleving. De ideologie van de Amsterdamse School richtte zich op een nieuwe samenleving. Zij was een rebellie tegen de rechte lijn of een strak doorgevoerde systematiek, het stond voor de schoonheid, fantasie en romantiek van het subjectieve en de beleving.
Zo ontstond de expressionistische beweging van de Amsterdamse School, met een uitdrukkingskunst die geïnspireerd was op de levendige en directe schilderijen van Vincent van Gogh en op het vernieuwende en non-conformistische proza van de literaire beweging De Tachtigers. Vitaal, kritisch en direct, zich ontdoend van oude structuren van macht en hiërarchie.
11
project: Woningstichting Eigen Haard Opdrachtgever Woningstichting Eigen Haard Amsterdam Complex 104 Opdrachtgever 85 woningen aan de Pieter Lastmankade e.o. Woningstichting Eigen Haard Amsterdam Complex 104 Vraagstelling: 85 woningen aan de Pieter Lastmankade e.o. •
Complet inventarisatie van alle bouwdelen
•
Samenstellen van een onderhoudsplan Vraagstelling
Onderhoudsactiviteiten • Complete2012 inventarisatie van alle bouwdelen •
Herstel• geveltimmerwerk Samenstellen van een onderhoudsplan
•
Vervanging voegwerk
•
Vervanging stalen poorten
•
Schilderen geveltimmerwerk Onderhoudsactiviteiten 2012
•
Schilderen en vloeren • betonwerk Herstel geveltimmerwerk •
Vervanging voegwerk
•
Vervanging stalen poorten
•
Schilderen geveltimmerwerk
•
Schilderen betonwerk en vloeren
Kunst- en Vliegwerk Rogam Eind 2012 opende ROGAM na een uiterst korte bouwtijd de deuren van haar nieuwste aanwinst, “De MercedesBenz Flagship Store” op een unieke plek in Rotterdam aan de voet van de Van Brienenoordbrug. Smits Vastgoedzorg was verantwoordelijk voor de afwerking van het ultra moderne en zeer energiezuinige gebouw.
13
“Alles is opgelost. Met Spiked gaan veel consumenten het plezier van fietsen opnieuw ontdekken”
Foto: De Yellow Naked Racer
14
Spiked Cycles mikt op 3x zoveel fietsmomenten “Je voelt de geschiedenis bijna” Met de Spiked Cycle, een elektrische fiets ontwikkeld in Schiedam, komt het fietsplezier terug bij een nieuwe generatie fietsers. Aan de ontwikkeling van deze fiets is door Leon van Spijk en zijn designteam ruim drie jaar gewerkt. Leon van Spijk: “Alles is opgelost. Met Spiked gaan veel consumenten het plezier van fietsen opnieuw ontdekken. En, want dat is onze ambitie, de fiets veel vaker gebruiken. Tenminste 3x zo vaak. Dat kan makkelijk als je bijvoorbeeld weet dat het aantal kilometers woon-werkverkeer met de fiets nog geen 4% van het totaal bedraagt.” Unieke aandrijfriem vervangt fietsketting Spiked Cycles zijn uiterst onderhoudsarm. Het zijn echte elektrische stadfietsen met ‘urban looks’ en zonder overbodige onderdelen en accessoires. Spiked is de eerste elektrische fiets met een onverwoestbare tandriem. Geen fietsketting, waardoor regelmatig smeren en spannen niet meer nodig is. Leon van Spijk: “Dat geldt voor het totale concept: alleen wat nodig is, en dan de beste onderdelen. Hoe meer toeters en bellen, hoe meer er stuk kan gaan en hoe meer onderhoud. Wij weten uit ervaring dat de meeste mensen dat onderhoud niet zien zitten. Spiked staat voor zorgeloos fietsplezier, ook als de Spiked intensief wordt gebruikt is weinig onderhoud nodig.” Spiked slecht de ‘8 kilometer ritgrens’ Woon-werk verkeer, boodschappen, uit eten, even de stad in, het aantal bewegingsmogelijkheden met Spiked is in feite onbegrensd. Het opnieuw ontdekken van fietsplezier betekende
15
“Het opnieuw ontdekken van fietsplezier betekende met name het wegnemen van ongemakken en het opnieuw definiëren van elektrisch fietsen.” voor het ontwikkelteam met name het wegnemen van ongemakken en het opnieuw definiëren van elektrisch fietsen. Leon van Spijk: “Inderdaad, we hebben alles opgelost, er zijn geen excuses meer om niet met de fiets te gaan. De fietstocht is zelfs rondom de regen te plannen door weer-apps als bijvoorbeeld de Buienradar te raadplegen. Nu verliest de fiets het als het gaat om dagelijkse ritten van 8 kilometer of meer. Spiked is voor een nieuwe generatie bewuste fietsers die behoorlijke afstanden wil afleggen. Dat is met Spiked een Foto boven: Team Spiked
16
fluitje van een cent zonder bezweet aan te komen op je werk, in het restaurant of in de winkelstraat. Met plezier, en het is ook nog eens een stuk gezonder.”
‘Two Wheel Drive’ Comfort De meeste elektrische fietsen zijn gebaseerd op het traditionele model van de fiets en vervolgens uitgerust met elektrische onderdelen. Bij Spiked staan meer en gezonde fietskilometers centraal en is gekeken hoe ‘elektrisch’ daar aan kan bijdragen. Leon van Spijk: “Het gaat dus niet om een hulpmotor voor degenen die niet meer zo fit en op leeftijd zijn. De fietser is zelf verantwoordelijk voor de achterwielaandrijving, de elektrische ondersteuning zit op het voorwiel en de accu centraal in het frame. Spiked is dus Two Wheel Drive, met een perfecte gewichtsverdeling en laag zwaartepunt voor veel ongekend comfortabele fietsbewegingen.”
“Bij Spiked staan meer en gezonde fietskilometers centraal en is gekeken hoe ‘elektrisch’ daar aan kan bijdragen.” Testrit, Facebook en de online werkplaats Spiked is een unieke beleving die je eerst moet ervaren met een testrit. Daarna kan de eigen Spiked exclusief via internet worden samengesteld. Naast drie oer Spiked modellen voor de echte puristen, ‘Naked Racers’ genaamd, kan elke Spiked ‘custom‘ vanaf een typisch startmodel eenvoudig naar wens worden geassembleerd in de virtuele werkplaats op internet. Na vijf overzichtelijke stappen kan iedereen zijn of haar eigen samengestelde Spiked bestellen. Leon van Spijk tot slot: “Eén model, één basisprijs, met daarbij een overzichtelijk aantal mogelijkheden. Ook dat is Spiked. Het past bij het concept, fietsplezier afgestemd op je persoonlijkheid en eigen stijl. Daarom stimuleren wij het gebruik van Facebook: laat je vrienden zien welk model en kleur je gekozen hebt. Neem ze mee naar de werkplaats en laat ze meekijken, meedenken. We maken met Spiked en onze klanten zo optimaal mogelijk gebruik van social media.”
17
Zo ‘snel’ kan het gaan Nog niet zo lang geleden had de fiets met trapondersteuning een zeer bedenkelijk en bejaard imago. In het begin uitgerust met een zeer kleine benzinemotor die een knetterend geluid produceerde, later met grote accu’s die vooral niet gezien mochten worden en in zijtassen verstopt zaten. Daarnaast waren die accu’s ook nog snel leeg. Innovatie De ontwikkelingen op het gebied van elektrische en duurzame voortstuwing en de trendy en vooral opvallende ontwerpen, hebben ertoe geleid dat de fiets met trapondersteuning ‘hot’ en snel is.
18
19
Duurzaam bouwen met hout “Ontwerpen en bouwen vanuit onze onderhoudsfilosofie”
De kernactiviteit van Smits Vastgoedzorg is ‘Het adviseren en ondersteunen van onze opdrachtgevers bij het ontwikkelen en realiseren van investerings- en onderhoudsprojecten binnen de bestaande woningvoorraad, waarin ontwerp, uitvoering en planmatig onderhoud zijn geïntegreerd.’ Wanneer je onze kernactiviteit leest, lijkt het bouwen van een geheel nieuwe wo-
een reeks verschillen met voorgaande opdrachten op.
ning op voorhand niet te passen. Maar bij de afweging
Het maakt het toepassen van standaard oplossingen in
om een woning geheel te bouwen met hout speelden
onze opvatting onverdedigbaar. We verliezen echter de
de onderhoudskosten over de gehele levensduur van
realiteit nooit uit het oog. Wij pretenderen niet telkens
het project een beslissende rol.
opnieuw het wiel uit te vinden, maar we willen ge-
“We ontwerpen kostenbewust en streven naar een weloverwogen evenwicht tussen budget en kwaliteit.”
stalte geven aan de specifieke aspecten per opdracht. Wij schuwen echter niet om opnieuw en bij herhaling technische oplossingen toe te passen die hun waarde hebben bewezen. We ontwerpen kostenbewust en streven naar een weloverwogen evenwicht tussen budget en kwaliteit. Als
20
Bouwen vanuit onze onderhoudsexpertise, dat hebben
er dan ook nog gebouwd wordt door een aannemer met
we dus gedaan! Vanaf het ontgraven van de fundering
een scherpe focus op onderhoud voor de lange termijn
en het ontwerpen van alle kritische detailleringen tot
en een opdrachtgever met een duurzaamheidideaal, is
en met het schilderwerk. Op het eiland Schouwen
het bouwen in hout op deze wijze een mooie keuze.
bouwde Smits Vastgoedzorg binnen 6 maanden een ge-
Het toepassen van houtskeletbouw is in veel gevallen
heel nieuwe houtskelet woning die bestaat uit 95%
een aantrekkelijke keuze. Deze manier van bouwen
naaldhout en, voor de meest kritische en onderhouds-
biedt zowel bij nieuwbouw als bij het vergroten of wij-
gevoelige details, 5% meranti. Een zeer korte bouwtijd,
zigen van bestaande bouwwerken ruime mogelijkhe-
hoog afwerkingniveau, lage onderhoudskosten voor de
den. Dat in geval van nieuwbouw het aspect prefabri-
komende 30 jaar, zeer energiezuinig en compleet de-
catie als bijna vanzelfsprekend is te beschouwen, is
montabel en recyclebaar bij einde levensduur.
uiteraard bekend.
De visie van architect W. Kort
Houtskeletbouw
Iedere opdracht is voor ons uniek. Ieder programma
In toenemende mate zien wij ook de voordelen van
van eisen, elke locatie, elk tijdstip en elke functie le-
gebruik van houtskeletbouw bij renovatie, wijzigen en
vert immers met elkaar gecombineerd, onvermijdelijk
uitbreiden van bestaande situaties. Er kan snel en
21
keramische dakpan OVH panlatten 22x32mm geisoleerde dakplaat (Rc=3,5 m2k/W) kraaldelen (zichtwerk) gordingen 71x221mm
con
tou
rb
oei
bo
ord
comprimerend bandmateriaal top
gev
el
zinken mastgoot M44 op thermis verzinkte gootbeugels
ca.3300+ snijpunt ok dakplaat buitenk. gevel
red cedar gootlijst open stootvoeg
gevelsteen v.v. sauswerk waterkerende/dampopen folie houten stijl- en regelwerk 46x146mm h.o.h.400mm isolatie: minerale wol (Rc = 3,5m²k/W) dampdichte folie 18mm multiplex stucplaat v.v. stucwerk
320
“Het toepassen van hout voldoet door modern bosbeheer, ecologisch gezien, volledig aan de gestelde eisen.”
ARCHITECTENBUREAU WILLEM KORT BNA
Oude Haven 15 4301JJ Zierikzee t. (0111) 41 57 73
[email protected] www.willemkort.nl
binnen aantrekkelijke budgetten gewerkt worden. De
gegeven worden op de behoefte aan een laag energie-
constructies zijn licht van gewicht en het gebruik is
verbruik en zijn aspecten als geluid- en brandwering op
flexibel: van volledig geprefabriceerde onderdelen tot
te lossen en is een ideaal woonklimaat te realiseren.
specifieke lastige invullingen, die ter plaatse worden sa-
Tegelijkertijd levert het toepassen van houtskeletbouw
mengesteld en naadloos aansluiten op het overige werk.
naast het isolatie aspect nog meer positieve milieu ef-
Houtskeletbouw wanden zijn eenvoudig te voorzien van
fecten op: door modern bosbeheer voldoet het toepas-
de nodige isolatiematerialen, zowel in geprefabriceerde
sen van hout als natuurlijke grondstof ecologisch gezien
vorm als in het werk samengesteld. Vervolgens zijn de
volledig aan de gestelde eisen. Het begrip duurzaamheid
wanden even eenvoudig te voorzien van uiteenlopende
is hiermee onmiddellijk verbonden met deze manier van
soorten bekledingen, passend bij het gebruiksdoel.
bouwen. Duurzaamheid komt tevens tot uiting in de eigenschap dat houtskeletbouw onderdelen eenvoudig
22
Met gebruikmaking van de specifieke kennis op
zijn te demonteren. Het vrijkomende materiaal is
gebied van houtskeletbouw kan met behoud van een
opnieuw als bouwmateriaal te gebruiken en kan
enorme vrijheid in vormgeving tegelijkertijd antwoord
tenslotte zelfs als brandstof dienen.
sch
Realisatie houtskelet woning
Complete bouw, inclusief fabricage van prefab elementen: Smits Vastgoedzorg
Ontwerp: Architectenbureau Willem Kort BNA
Kozijnen en ramen: Als ontwerpende partij in het bouwproces streven wij
Verweij Houttechniek
zowel bij nieuwbouw als bij werkzaamheden in of bij bestaande situaties naar zoveel mogelijk prefabricage. Dit omdat de nauwkeurigheid, waarmee in de beschermde omgeving van een fabriek of werkplaats kan worden gewerkt, ten goede komt aan de kwaliteit van het eindproduct.
“De nauwkeurigheid bij prefab komt ten goede aan de kwaliteit van het eindproduct.” We zijn ervan overtuigd dat in een tijd waarin duurzaam bouwen hoog in het vaandel staat, het toepassen van houtskeletbouw op zijn minst als één van betere oplossingen gezien kan worden.
23
Bekroond tot Best Managed Company 2012 ‘Smits Vastgoedzorg blinkt uit in het sturen op resultaat’ Smits Vastgoedzorg behoort dit jaar tot een van de beste geleide bedrijven van het middenen grootbedrijf van Nederland. Dat maakte Deloitte in juni 2012 bekend. De kwalificatie maakt onderdeel uit van het ‘Best Managed Companies’ programma dat Deloitte in samenwerking met TiasNimbas Business School en VNO-NCW organiseert. Deloitte concludeert dat de groep Best Managed Companies 2012 goed scoort op het thema innovatie. Smits Vastgoedzorg werd bovendien geprezen vanwege de goede naam in de markt, de wijze van besturing en de gezonde financiële positie. Deloitte organiseerde het Best Managed Companies programma voor de vijfde
woningcorporaties, de markt waarin wij acteren. De
maal. Smits Vastgoedzorg deed dit jaar voor de eer-
verwachting is echter dat onze strategie, het “pres-
ste keer mee en werd door de kritische jury geselec-
tatiegericht samenwerken” ook de komende jaren
teerd tot de groep best geleide bedrijven. Hiervoor
voor voldoende continuïteit kan zorgen. Met op-
beoordeelde Deloitte de strategie, de bedrijfsvoe-
drachtgevers en leveranciers wordt gezocht naar
ring en de resultaten van Smits Vastgoedzorg. In
maximale toegevoegde waarde voor het geheel.
totaal meldden zich dit jaar 152 bedrijven aan. De
Doordat wij in staat zijn mee te denken met onze
landelijke jury koos uiteindelijk de 72 ondernemin-
opdrachtgevers en analyses als ´Total cost of owner-
gen die een jaar lang de titel ‘Best Managed Com-
ship´ toe kunnen passen, zijn wij in staat klanten te
pany’ mogen voeren.
helpen om de kosten onder controle te houden. Dit sluit naadloos aan op het feit dat woningcorporaties
Smits Vastgoedzorg viel op vanwege het totaal beeld
in toenemende mate efficiënt, kostenbesparend
van een gedegen en goed geleid bedrijf. Hans van
moeten gaan werken. Uiteindelijk helpen wij op-
der Krogt, Directeur ontwikkeling en organisatie
drachtgevers om een optimale balans te vinden: wat
zegt hierover: “We zijn trots dat wij zijn verkozen tot een van de winnaars van het Best Managed Companies programma 2012.” Daarnaast geeft Van der Krogt aan dat het programma zeer waardevol is voor de ontwikkeling van het bedrijf. “We scoren volgens de rapportage op alle pijlers hoger dan de gemid-
“Het programma is zeer waardevol is voor de ontwikkeling van het bedrijf.”
delde BMC onderneming. Door onze resultaatgerich-
Foto’s: Bekedam fotografie
24
te aanpak hebben wij een sterke positie in de markt.
wil je als opdrachtgever, wat kost het (over gehele ex-
Door het stagneren van nieuwbouw neemt de druk
ploitatieperiode) rekening houdend met een balans tus-
op de onderhoudsmarkt toe. Traditionele bouwkun-
sen 7 thema’s (veiligheid, gezondheid, energie, leefbaar-
dige aannemers acquireren in toenemende mate bij
heid, duurzaamheid, toekomstwaarde en wonen)”.
Sleutel tot succes Deloitte is enthousiast over de groepsresultaten van dit jaar. Herman Roos, partner bij Deloitte en juryvoorzitter Best Managed Companies: “Ondanks de economische tegenwind laten de bedrijven prima cijfers zien. De sleutel tot dit succes lijkt een sterke focus op innovatie waardoor men zich goed door de crisis lijkt te slaan.” Roose vervolgt: “Succesvolle bedrijven zijn continue bezig met de volgende stap, de toekomst. Zij passen niet alleen op de winkel maar zijn gericht bezig met de ontwikkeling van nieuwe producten, diensten of markten.” De jury van Best Managed Companies is van mening dat juist in de komende jaren bedrijven met innovatie in hun DNA het verschil gaan maken.
Over Best Managed Companies Jaarlijks gaat Deloitte op zoek naar de best geleide bedrijven binnen het Nederlandse midden- en grootbedrijf. Daarvoor beoordeelt Deloitte de strategie, de bedrijfsvoering en de resultaten van de deelnemende bedrijven. Het Best Managed Companies programma richt zich op niet-beursgenoteerde Nederlandse ondernemingen met een omzet van minimaal 10 miljoen euro, waarvan het management ook een aandeel in het bedrijf heeft. Op www.bestmanagedcompanies.nl vindt u meer informatie over het programma en een overzicht van de 72 Best Managed Companies 2012.
25
Kunst- en Vliegwerk
“Just in time” zorg voor vastgoed Dat is waar het bij ons om draait. Een markant voorbeeld daarvan is onze “zorg” voor de Muiderkring, 161 appartementen van Portaal Leiden, bouwjaar 1973. In 1999 hebben wij dit appartementencomplex voor het eerst geïnspecteerd en in 2000 zijn wij gestart met de eerste onderhoud en groot onderhoud activiteiten.
1999 - Inspectie en planvorming
2011 - Keuken-, badkamer- en toiletrenovatie 2012 - Asbestsanering
2001 - Vervangen HWA’s
- Modificatie groepenkasten
- Vervangen dilatatievoegen
- Vervangen standleidingen
- Hang- en sluitwerk aanpassen con-
- Isoleren kopgevels
form Politiekeurmerk Veilig Wonen
- Vernieuwing vuilstortkokers
- Vervangen balkonhekken
- Renovatie mechanische ventilatie
- Vervangen glas voor isolatieglas HR++
- Herstel metselwerk
- Onderhoudsschilderwerk alle bouwdelen
- Isoleren onderbouw
- Betonherstel
- Herstel dakbedekking
- Galerij en balkonvloer afwerking
- Schilderwerk geveltimmerwerk
2002 - Bouw van geheel nieuwe portiek entree volgens ontwerp van Van Swieten Architects Project: Muiderkring Hoofdaannemer: Smits Vastgoedzorg Opdrachtgever: Woningcorporatie Portaal Leiden
27
Marc Lammers: ‘Als het proces klopt, volgt het resultaat vanzelf’ Marc Lammers staat bekend om zijn innovaties. Als hockeycoach van het Olympisch damesteam in Peking gebruikte hij veel spraakmakende technologie. Zo werkte hij met een videobril, analyse software, nieuwe hockeysticks, hartslagmeters en oortelefoontjes. Smits Vastgoedzorg organiseerde met Marc Lammers een workshop voor alle teamleden. “Wanneer je als team gezamenlijk op je doel afgaat, lever je het beste werk. Dat geldt niet alleen in de sport, maar zeker ook in het bedrijfsleven”, zegt Marc Lammers vol overtuiging. Lammers was de bondscoach van het Nederlands dameshockeyteam. Hij stond aan de leiding van het team dat de zilveren medaille won op
“Met zijn ‘out of the box’-denken, brengt hij mensen, teams, op weg naar betere prestaties.”
de Olympische Spelen van 2004 in Athene en de gouden medaille op de Olympische Spelen van 2008
ren op het resultaat. Maar dat is zinloos. Het pro-
in Peking. Na de Olympische Spelen in Peking stopte
ces, dat is je plan, je statistieken en je strategie.
Lammers als bondscoach, hoewel hij het vak coa-
Je moet je afvragen hoe processen beter kunnen,
chen geen vaarwel zei, want dat doet hij nog steeds
met welke technieken sneller kan worden gewerkt.
als de beste. Tegenwoordig coacht Marc Lammers
Maar ook hoe je je mensen kan motiveren door met
vooral het bedrijfsleven. Daar ligt nu zijn uitdaging.
betere materialen te werken. Durven te investeren
En de economische tijden zitten hem mee, want in
in trainingen, in nieuwe werkmethoden. Kortom:
crisis ziet de voormalig bondscoach kansen. Met zijn
het proces verbeteren, veranderen. Het resultaat
‘out of the box’-denken brengt hij mensen, teams,
staat op het scorebord. Als het daarop staat, ben je
op andere gedachten; op weg naar betere prestaties.
te laat om nog bij te sturen.”
“Wanneer je als team gezamenlijk op je doel afgaat, lever je het beste werk.”
Herkennen van kansen Smits Vastgoedzorg heeft innovatie en kwaliteit verankerd in de bedrijfsfilosofie. “Je ziet dat mijn pleidooi opgaat als je naar Smits Vastgoedzorg
28
Proces in eigen hand
kijkt”, aldus Marc Lammers. “Zeker in deze sector
Zijn ervaringen uit de sportwereld vertaalt Marc
zie je weinig bedrijven die zo focussen op de pro-
Lammers naar het bedrijfsleven. In zijn visie ben je
cesinnovatie. Mensen denken vaak bij innovatie:
als bedrijf ook een team dat speelt tegen de con-
dat gaat geld kosten. Maar dat is echt het laatste
currentie, dat wil winnen van de concurrent. Maar
waaraan je moet denken. De beste vernieuwingen
hoe dan? “Je moet sturen op resultaat”, legt hij
hebben niets met geld te maken. Het gaat om her-
uit. “Het proces heb je namelijk in eigen hand. Als
kennen van een kans in de crisis. Geld volgt goede
het proces klopt, volgt het resultaat vanzelf. Zeker
ideeën, niet andersom. Innoveren kost vooral ener-
in crisistijd is de neiging groot om te blijven fixe-
gie.”
“Ook bij Smits zijn ze niet op het individu, maar op het team gericht.”
Betrokkenheid Innovatie is volgens Lammers ook teambuilding. “Ook dat doet Smits Vastgoedzorg goed. “Ze zijn bij Smits niet op het individu, maar op het team gericht. De onderhoudsspecialisten van Smits Vastgoedzorg krijgen geen verantwoordelijkheid, maar nemen het. Betrokkenheid is het uitgangspunt voor teambuilding. Gemotiveerde medewerkers vormen een goed team. Als bedrijf moet je andersom natuurlijk wat tegenover de teamprestatie zetten. Bij Smits Vastgoedzorg delen de medewerkers al tien jaar mee in de winst, dat is een mooi voorbeeld van hoe je mensen bij je doelstellingen betrekt. Ook nog steeds uniek in Nederland: er zijn maar weinig bedrijven zo transparant als Smits Vastgoedzorg. Het bevestigt mijn inzicht: Zij doen het goed in een slechte economie, omdat zij inzien dat ze er meer ‘een spel’ van maken (procesgericht) dan de concurrent”, besluit Marc Lammers met een glimlach.
Al 20 jaar organiseert Smits Vastgoedzorg een beleidsinformatiedag. Een jaarlijkse bijeenkomst waarbij met alle medewerkers tot in detail over het beleid en de geboekte resultaten van het afgelopen jaar wordt gesproken. Ook worden de vooruitzichten, doelen en verwachtingen voor het komende jaar gepresenteerd. Dit jaar was Marc Lammers special guest en organiseerde hij een workshop. Kijk voor meer informatie op: www.marclammers.nl
30
“Zijn ervaringen uit de sportwereld vertaalt Marc Lammers naar het bedrijfsleven. Als bedrijf ben je ook een team dat speelt tegen de concurrentie, dat wil winnen van de concurrent” 31
32
Uit je eigen stad!
“Rotterdam zet in op stadslandbouw”
Rotterdam zet in op het stimuleren en faciliteren van stadslandbouw. Dit staat in het uitvoeringsprogramma Food & The City dat door het college is vastgesteld. Stadslandbouw versterkt de duurzame economische ontwikkeling van Rotterdam door een betere koppeling van regionaal geproduceerd voedsel en de stedelijke afzetmarkt. Door de aanleg van buurtmoestuinen mogelijk te maken, wordt de stad bovendien groener en verbetert de leefomgeving. Het faciliteren van stadslandbouw is een van de actiepunten uit het programma Duurzaam. Alexandra van Huffelen (wethouder Duurzaamheid,
Lokale initiatieven
Binnenstad en Buitenruimte): “Als gemeente willen
Rotterdam telt veel initiatieven op het gebied van
wij goede randvoorwaarden voor de vele spontane ini-
stadslandbouw. Zowel commerciële activiteiten om de
tiatieven van derden creëren. We willen partijen bij
stad, als niet-commerciële moestuintjes in de stad die
elkaar brengen, voorlichting geven en een bijdrage
beheerd worden door buurtbewoners. Zo realiseert ‘Uit
leveren aan onderzoek. Wij zijn ervan overtuigd dat
je eigen stad’ een stadsboerderij op een perceel aan de
stadslandbouw een uitstekend middel is om te werken
Marconistrip, is er op het Schieblock een dakakker aan-
aan een betere gezondheid van Rotterdammers en het
gelegd met een grote moestuin en organiseert de
verder vergroenen van de stad. Bovendien draagt
stichting Rotterdamse Oogst met behulp van de ge-
stadslandbouw bij aan het verminderen van het aan-
meente vier keer per jaar een boerenmarkt in het Mu-
tal voedselkilometers waardoor de CO -uitstoot geredu-
seumpark. De uitvoeringsstrategie stadslandbouw sluit
ceerd wordt en de emissie van fijnstof wordt verminderd.”
aan bij een wereldwijde trend naar de vraag om meer
2
producten uit de eigen streek. Zo willen steeds meer Gezond en vers voedsel
Rotterdammers weten waar hun eten vandaan komt.
Rotterdam wil dat duurzaam geproduceerd voedsel
Zeventig procent van de Rotterdammers geeft boven-
voor een goede prijs beschikbaar is voor een brede
dien aan behoefte te hebben aan gezond voedsel. Een
laag van de bevolking. Door zelf aan de slag te gaan
van deze vele initiatieven is stadslandbouwbedrijf Uit
met het telen van groenten kunnen stadsbewoners
je eigen stad. Rotterdam ziet vooruit op de primaire
gezonder eten tegen lage kosten. Ook helpt Rotter-
levensbehoeften van de mens met de opening van
dam voedselproducenten uit de regio betere toegang te krijgen tot de stedelijke markt. Onder meer door gemeentelijke grond beschikbaar te stellen voor stadslandbouwbedrijven, het organiseren van netwerkbijeenkomsten voor boeren en afnemers en inzetten op meer gebruik van streekproducten in de eigen catering. Daarnaast ziet Rotterdam kansen voor de combinatie van recreatie om de stad met nieuwe vormen van landbouw en natuurontwikkeling.
“Stadslandbouw draagt bij aan het verminderen van voedselkilometers, CO2-uitstoot en de emissie van fijnstof.” 33
stadslandbouwbedrijf Uit je eigen stad. Want alle
eieren. Alles wat Uit je eigen stad verbouwt, is te
ingrediënten voor je dagelijkse kost groeien straks
koop in de eigen winkel. In het restaurant kunnen
gewoon in de stad. Rotterdam, bekend om zijn ha-
bezoekers proeven hoe dat smaakt. Op het menu
vens, grote architectuur en hoge bevolkingsdicht-
staan gevarieerde maaltijden, altijd vers van het ei-
heid, heeft een voorsprong in Nederland wat betreft
gen land. Verschillende evenementen, waaronder
stadslandbouw. Vele groene initiatieven, moestuinen
oogstfeesten, markten en workshops maken de bezoekers bekend met alle facetten van een landbouw-
“Rotterdam heeft een voorsprong met stadslandbouw. Groene initiatieven, moestuinen en dakakkers duiken op.”
bedrijf. In samenwerking met het onderwijs ontwikkelt Uit je eigen stad diverse educatieve programma’s. Crowdfunding helpt de stadsboeren hun bedrijf op te starten, maar uiteindelijk streven ze ernaar rendabel te zijn en uit te breiden naar meer Nederlandse steden. Hergebruik van de ‘rafelranden’ van de stad
en dakakkers duiken op. Maar Uit je eigen stad pakt
De eerste locatie van Uit je eigen stad ligt in het
het groots aan met hun bedrijf. De stadsboeren ver-
havengebied in Rotterdam-West. Dit gebied leent
bouwen diverse groenten en fruit, er scharrelen kip-
zich bij uitstek voor een stadslandbouwbedrijf: een
pen en zwemmen vissen. Daarmee komen ze tege-
grote open vlakte, middenin de bedrijvigheid van
moet in het hele spectrum van eten, dat vers,
Rotterdam, dichtbij de stad. De bestaande loodsen
gezond en lekker is. In de nabije toekomst hopen zij
worden hergebruikt voor kantoor, winkel en restau-
een groot deel van de stadsbewoners volledig te
rant. Deze locatie komt tot stand in nauwe samen-
voorzien in hun eten. Op 22 september was de offi-
werking met de gemeente Rotterdam en woningcor-
ciële opening van de eerste locatie aan de Marconi-
poratie Havensteder. Creatieve landbouwtechniek-
straat 37 in Rotterdam.
en maken het mogelijk om te verbouwen zonder dat de teelt in contact komt met de stadsgrond. Daar-
Voedsel en mensen weer bij elkaar
naast wordt gezocht naar verdere groei. In 2018 wil
Meer dan de helft van de wereldbevolking woont te-
Uit je eigen stad vertegenwoordigd zijn in 5 grote
genwoordig in steden. Landbouw is achtergebleven
steden. De stichting Uit je eigen stad ontwikkelt en
op het platteland. Dat betekent vele transportkilo-
exploiteert de plaatselijke Stadslandbouwbedrijven.
meters om het voedsel naar de mensen te brengen. De oprichters van Uit je eigen stad, Bas de Groot, Johan Bosman en Huibert de Leede komen allemaal uit een andere hoek, maar delen de visie dat de afstand tussen waar mensen wonen en waar hun eten vandaan komt te groot is geworden. Met Uit je eigen stad brengen ze voedselproductie en mensen weer bij elkaar en dragen ze bij aan een duurzame samenleving. Eten beleven Uit je eigen stad voorziet straks in een breed assortiment. Ze telen groenten en fruit, ze kweken vis en paddenstoelen en de kippen zorgen voor vlees en
34
“Creatieve landbouwtechnieken zorgen dat de teelt niet in contact komt met de stadsgrond”
Nieuwsgierig geworden? Blijf op de hoogte van Uit je eigen stad via Facebook, Twitter en www.uitjeeigenstad.nl
FutureLand FutureLand is de naam van het informatiecentrum op de 2e Maasvlakte. Rond 1900 vonden de industriële en havenactiviteiten in Rotterdam voornamelijk plaats nabij het centrum van de stad Rotterdam zelf. Het Havenbedrijf, de overheid en de smaakmakende ondernemingen in de regio hebben het vizier altijd op de ‘future’ gericht. De Waalhaven, die zelfs uit de ruimte door André Kuipers werd gezien, werd gegraven in de 1907. Daarna volgden uitbreidingen naar Pernis (jaren 20), Europoort (jaren 60) en natuurlijk de 1e Maasvlakte (1969). Sinds koningin Beatrix de laatste handeling verrichtte op 11 juli jl. bij het dichten van het laatste stukje zeewering is de 2e Maasvlakte als basis voltooid en zijn de regio Rijnmond en Nederland klaar voor de ‘future’. Ook Smits Vastgoedzorg richt zich doorlopend op de toekomst; op 29 augustus bezocht het managementteam van ons bedrijf de 2e Maasvlakte, samen met de Smits Vastgoedzorg Talentenpoule. 24 junior onderhoudsspecialisten onder de 25 jaar die wij koesteren en die wij als directie willen coachen op het gebied van houding, presentatie en communicatie. Foto: Smits Vastgoedzorg Talentenpoule.
2e Maasvlakte
Maasvlakte
Klaar voor de future.
Europoort
Botlek
Pernis
Waalhaven/ Eemhaven
Havengebied Rotterdam centrum
37
38
Foto: Aero view.
39
De
Rotterdamse
Ondernemersprijs bestaat al ruim 25 jaar en is een gezamenlijk initiatief van Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam en Kamer van Koophandel Rotterdam. Met deze prijs willen zij unieke en excellerende ondernemers belonen en bekronen. Elke ondernemer/onderneming in de regio Rotterdam kan meedingen. Zo reikte toenmalig Minister van Economische zaken, drs. Hans Wijers, in 1996 de prijs uit aan Smits Vastgoedzorg. ‘Ondernemerskwaliteit’, dat is waar het om gaat bij de Rotterdamse Ondernemersprijs; ‘financiën’, ‘personeel’, ‘marketing’, ‘productie’, ‘milieu’ en ‘orga-nisatie’ zijn hierbij belangrijke onderwerpen.
Iberdeli uit Barendrecht is winnaar van de Rotterdamse Ondernemersprijs 2011. Voor eigenaar Paul González betekent dit veel: “Het is een bevestiging van het feit dat je goed bezig bent. Een bekroning op het harde werk dat je dagelijks met elkaar, als team, verzet.” Iberdeli laat de andere genomineerden, VONQ, Expand Online en Beachclub Royal, hiermee achter zich. Op 5 maart jl. heeft Paul González de Ondernemersprijs 2011, bestaande uit een cheque van vijftienduizend euro en een prachtige trofee, mogen ontvangen uit handen van burgemeester Ahmed Aboutaleb en KVK-voorzitter Jos van der Vegt.
Iberdeli: ‘Rauw’ ondernemerschap brengt Spaanse ham grenzen over Als zoon van een Nederlandse moeder en een Spaanse vader groeide Paul González op met twee talen en culturen. Naast Hollandse kost leerde hij jong mooie Spaanse producten eten. Zo werd er met Kerstmis gedroogde ham, ofwel ‘Pata Negra’ geïmporteerd door vader González. De ham die aan de wieg stond van zijn succesvolle ondernemerschap. In 2005 startte Paul González het bedrijf Iberdeli dat anno 2012 acht mensen in dienst heeft en levert aan groothandels en restaurants in Nederland, Europa en daarbuiten. ‘Pata negra’, Spaans voor ‘zwarte poot’, is de in de volksmond gebruikte term
Totdat hij in Spanje iemand ontmoette die ‘Pata
voor de gedroogde rauwe ham van het cerdo Ibérico,
Negra’ wilde importeren. “En toen ben ik eigen-
ofwel het Iberico varken, die wordt gerekend tot de
lijk gewoon begonnen. Ik kreeg een stoel, een
beste rauwe hamsoorten. Iberdeli importeert diverse
deel van een bureau en computer in het kantoor
producten afkomstig van het Iberico varken. “Onze
van mijn vader en mocht mijn eerste hammen,
verse producten worden geleverd door De Raza, een
die naar Nederland kwamen in zijn vrachtwagens,
gerenommeerde fabriek in de plaats Talavera de la
koelen tussen zijn peren en sinaasappels.”
Foto: Paul González, ondernemer achter Iberdeli
Reina in Spanje”, aldus de trotse eigenaar van Iberdeli. “We werken al jaren samen en ik kom er vaak
Écht ondernemen
over de vloer. De eigenaren en werknemers zijn als
Op een gegeven moment lukte het Paul González
familie voor me.”
zijn eerste klanten te overtuigen van de kwaliteit van het vlees van het Iberico varken. “Ik
In de genen
wist: ik heb een mooi product, maar het is ook
Ondernemen zit Paul González in de genen. Vader
best duur en (destijds) onbekend. Hele dagen
González startte in 1988 Hispa Fruit, vandaag de
hing ik aan de telefoon om potentiële afnemers
dag nog steeds een goed lopend bedrijf dat groente
te benaderen. Zei ik: ‘Ik heb mooie ham uit
en fruit importeert uit meer dan 45 landen. Na zijn
Spanje’, waarna ik veelal als reactie kreeg ‘Waar
studie Business & Language ging Paul aan de slag bij
slaat dit op?’”, vertelt Paul lachend. “Gunstig
een groothandel in koel- en vriesapparatuur, met in
was dat een aantal toprestaurants de Pata Negra
zijn achterhoofd het idee om hier ervaring op te
afnam, waarna de ‘goedkopere’ horeca volgde.”
doen en uiteindelijk zijn vaders bedrijf over te nemen.
Binnen een half jaar had Iberdeli een ‘leuke
“Ik kreeg een stoel, bureau en computer en koelde mijn eerste hammen tussen de peren en sinaasappels van mijn vader.”
klantenkring’. Terugkijkend was dat eerste jaar misschien wel het allerleukst, realiseert Paul González zich nu: “Het was pure acquisitie, écht ondernemen. Dat is wat ik het mooiste vind. En ik denk, zonder arrogant te willen zijn, dat dit ook mijn sterke punt is; een persoonlijke benadering in het contact leggen en onderhouden met klanten.”
41
42
Stijgende lijn
Vanaf het startjaar 2005 liep de verkoop gestaag omhoog. Tijdens het tweede jaar ging Paul González naast gedroogd vlees ook vers vlees zoals varkenshaas en varkenslende importeren. Dat bleek een schot in de roos. “Varkensvlees is doorgaans niet zo populair onder chefkoks, maar Ibericovlees heeft een unieke structuur en smaakt echt anders.
“Toen ik dit avontuur startte, had ik het idee: ik kan er iets van maken! Is het niet linksom, dan rechtsom”.
Iberdeli Donk 13 2991 LE Barendrecht T 0180 679191 M 0651 606 901
[email protected] www.iberdeli.nl
Bovendien is het een diervriendelijk product. De dieren worden goed behandeld en dat proef je”, benadrukt Paul. En daarmee past het vlees van het Iberico-varken perfect in de trend van de groeiende vraag naar gezonde, biologisch ver-
we misschien oppassen dat we niet teveel concepten tegelijk
antwoorde voeding. Dit alles heeft deuren geopend. De lijn
lanceren. Aan de andere kant wil ik steeds een stapje verder,
van Iberdeli is nog steeds stijgende. Op het moment van
een trede hoger.
schrijven levert het bedrijf aan groothandels in Nederland,
Toen ik dit avontuur startte, had ik het idee: ik kan er iets
Duitsland, Groot-Brittannië en zelfs Rusland. Naast Paul zijn
van maken! Is het niet linksom, dan maar rechtsom. En zo
er vier fulltimers, drie parttimers en stagiairs in dienst.
denk ik nog steeds. Ik ben ervan overtuigd dat je ook risico’s
En hoewel het Iberico-vlees altijd dé specialisatie zal blij-
moet blijven nemen, juist als het goed gaat met het bedrijf.
ven, waagt Iberdeli zich ondertussen ook aan de import van
De wereld is zo groot; we kunnen nog naar Zuid-Amerika,
andere authentiek Spaanse delicatessen, zoals kwalitatief
Scandinavië. Dat is het mooie aan ondernemen!”
hoogwaardig rundvlees en diverse kazen. Daarnaast is onlangs een zusterbedrijfje opgestart: onder de naam Ibertaste worden de exclusieve producten van Iberdeli gepresenteerd op zakelijke en feestelijke evenementen. Een cortador (professionele hamsnijder uit Spanje) snijdt ter plekke de Pata Negra-ham, indien gewenst vergezeld van een presentatie over dit wereldberoemde Spaanse zwartpootvarken. Ook speelt Paul González met het idee om een aantal Iberdeli-winkels te openen. “Mijn droom is, dat Iberdeli zowel nationaal als internationaal een naam opbouwt als leverancier van mooi vlees en kwalitatief hoogwaardige producten. Dat wij bekend staan als een betrouwbare, sociale en maatschappelijk betrokken onderneming”, zo zegt hij. “Daarbij moeten
43
Destino; de smaak van Spanje... ...in een karakteristieke Rotterdamse wijk In het Oude Noorden, een steeds hipper wordende Rotterdamse wijk, ligt restaurant Destino. Niels Koomans en zijn vrouw Nelleke Elbert openden de deuren van hun horecagelegenheid in maart 2010. De keuken is Spaans, de overheerlijke gedroogde ham van Iberdeli, het bedrijf dat afgelopen jaar de Rotterdamse ondernemersprijs won, ontbreekt er dan ook niet op de kaart. Niels Koomans en Nelleke Elbert hebben bewust gekozen voor het onderne-
mix van de traditionele en de moderne Spaanse keu-
merschap in het Oude Noorden. “Het is een wijk in
ken. We koken daarbij zoveel mogelijk licht en ge-
opkomst mede door inspanningen van de gemeente
zond en vermijden de typisch zwaardere Spaanse
Rotterdam en woningbouwcorporatie Havensteder.
gerechten. Hoewel we voor sommige gasten natuur-
Deze corporatie heeft veel panden aan de Zaagmo-
lijk een uitzondering maken.”
lenkade en Zwaanshals gerenoveerd en/of opgeknapt. Er zijn veel nieuwe enthousiaste ondernemers
“We houden rekening met de seizoenen en werken waar mogelijk met biologische en verantwoorde producten.”
Verantwoord Hoewel de menukaart van Destino vasthoudt aan dezelfde gerechten, worden er maandelijks wel een aantal gerechten gewisseld. Niels en Nelleke: “Hierbij houden we ook rekening met de seizoenen. Tevens hebben we iedere dag ook gerechten buiten de kaart om. We werken waar mogelijk met biologische en verantwoorde producten. We maken alles zelf en producten worden dagelijks of wekelijks vers aangeleverd.” Tot de vaste ingrediënten behoren ook de
naar de wijk gekomen en dat heeft gezorgd voor de
mooie hammen van Iberdeli. “Het gaat ons er vooral
huidige heel leuke sfeer”, vertellen zij vol verve over
om dat we met de mooiste producten werken, het
hun locatie. “De Zaagmolenkade waar wij zijn geves-
liefst biologisch en/of verantwoorde producten. Het
tigd, is een mooie en levendige kade in een oude
Iberisch varken is hier een mooi voorbeeld van.
Rotterdamse wijk aan de Rotte!”
Deze varkens hebben een goed leven buiten en ieder product van dit varken is van goede kwaliteit. Iber-
Foto: Restaurant Destino
44
Smaak van Spanje
deli is wat ons betreft de kampioen op dit gebied.
Destino heeft een Spaanse keuken. “Wij houden van
Eigenlijk is alles wat dit bedrijf levert van mooie
alles wat Spanje te bieden heeft en proberen de
kwaliteit en een zeer goede service. Er wordt in ons
smaak te evenaren die wij zelf ervaren in Madrid,
restaurant zeker naar producten van het Iberisch
Barcelona en bijvoorbeeld San Sebastian. Dat genie-
varken gevraagd; de Spaanse keuken kan eigenlijk
ten willen wij ook de gasten van Destino voorscho-
niet zonder”, besluiten de Rotterdammers die hun
telen”, lichten Niels en Nelleke toe. “We bieden een
hart verloren aan de Spaanse keuken.
Destino Zaagmolenkade 37/38 Rotterdam T 010 842 20 59 www.restaurant-destino.nl
45
Kunst- en Vliegwerk Project ‘De Boogjes’ De Boogjes, Rotterdam Centrum Opdrachtgever:
Woonstad Rotterdam
Aantal woningen: 125 Activiteiten op hoofdlijnen: -
Vervangen kozijnen laagbouw
-
Vervangen draaiende delen hoogbouw
-
Herstellen voegwerk
-
Reinigen en hydrofoberen gevels
-
Aanbrengen isolatieglas hoogbouw
-
Vervangen dakramen laagbouw
-
Vervangen loodslabben
-
Vervangen HWA’s
-
Coaten balkonvloeren
-
Houtschade herstel
-
Aanbrengen muurafdekking
- Schilderwerk
47
Proces Het kennisplatform voor de bouw, SBR, organiseerde op 10 mei jl. een symposium in Soesterberg. Daarbij lanceerde het PGS/KiB consortium het handboek ‘Prestatiegericht samenwerken bij investeren en onderhoud’ gelijktijdig met de presentatie van de ‘KiB software’. Het handboek is een verdere ontwikkeling van het handboek, ‘Prestatiegericht samenwerken bij renovatie’, dat in 2009 eveneens door het SBR is gepubliceerd. Met de praktijkervaring die de afgelopen jaren in tientallen projecten is opgedaan, is het ideaaltypisch procesmodel van PGS geoptimaliseerd en zijn verdere tools ontwikkeld voor het meetbaar maken van kwaliteit. In een uitverkochte zaal woonden 150 geïnteresseerde opdrachtgevers en opdrachtnemers het symposium bij. Dagvoorzitter Bram Moszkowicz leidde het symposium met strakke hand en zorgde voor boeiende dialogen tijdens de lezingen en de paneldiscussie. Handboek
In KiB worden zeven kwaliteitsthema’s (veiligheid, ge-
Het handboek ‘Prestatiegericht samenwerken bij inves-
zondheid, energieprestatie, gebruikskwaliteit, duur-
teren en onderhoud’ laat stapsgewijs zien hoe er opti-
zaamheid, toekomstwaarde en wonen) uitgewerkt met
maal kan worden samengewerkt bij renovatie- en onder-
prestatie-eisen (maatgevende indicatoren) gekoppeld
houdsprojecten volgens de PGS-methodiek. Met de
aan bouwdelen en ruimten van gebouwen. KiB maakt
praktijkervaring die we de afgelopen jaren in tientallen
de gevolgen van de kwaliteitsuitgangspunten transpa-
projecten hebben opgedaan, is het ideaaltypisch proces-
rant inzichtelijk ten opzichte van de huidige kwaliteit
model bestaande uit zeven fases van PGS geoptimali-
van het complex waardoor weloverwogen keuzes ge-
seerd en in het handboek opgenomen. Deze aanpak leidt
maakt kunnen worden.
tot aantoonbaar meer efficiency en dus lagere proceskosten, kortere doorlooptijden, grotere tevredenheid bij
De prestatie-eisen zijn naast de al ontwikkelde I/O score
opdrachtgevers en bewoners en lagere directe kosten.
voor het exterieur uitgebreid met prestatie-eisen voor
Naast de optimalisatie van de PGS-methodiek is het
het interieur. KiB legt hiermee prestatie-eisen vast voor
handboek gebaseerd op de ontwikkeling van nieuwe
het gehele complex. Hierbij rekeninghoudend met drie
tools: software Kwaliteit in Balans (KiB).
niveaus: referentieniveau, voorzieningenniveau en onderhoudskwaliteit. Met behulp van KiB kan er gestuurd
Software Kwaliteit in Balans
worden op kwaliteitsniveau. Het uiteindelijke resultaat
Er is hard gewerkt aan het meetbaar en daarmee ook
is dat faalkosten omlaag gaan en het bouwproces effi-
bediscussieerbaar maken van kwaliteit. We noemen
ciënter wordt. KiB is ontwikkeld zowel voor opdrachtge-
dit Kwaliteit in Balans (KiB). KiB ondersteunt de per
vers als opdrachtnemers en is voorzien van een automa-
project te maken vertaalslag van de visie van de op-
tiseringstoepassing ontwikkeld door Centric. Centric
drachtgever naar kwaliteitsuitgangspunten en presta-
biedt maatwerk- en standaardsoftware, infrastructuur,
tie-eisen. De methodiek werkt twee kanten op: van
branchespecifieke oplossingen en heeft een uitgebreid
grof naar fijn en terug.
portfolio van gerelateerde diensten.
innovatie
Dagvoorzitter Bram Moszkowicz
Aan het woord: mevr. Hedy van den Berk, bestuurder Havensteder
“Optimaal samenwerken bij renovatie- en onderhoudsprojecten”
Hans van der Krogt, directeur Smits Vastgoedzorg
50
Innovatiepad Smits Vastgoedzorg
1989
De directie van woningcorporatie De Vooruitgang in
Spijkenisse daagt de directie van Smits Vastgoedzorg uit om een experiment uit te voeren, waarbij niet de inspanning maar het resultaat wordt omschreven voor het uitvoeren van complexmatig en planmatig onderhoud. Afspraken worden gemaakt conform de zogenaamde I/O score, intensiteit en omvang van gebreken over een span-wijdte van achttien jaar, circa twee onderhoudcycli.
1996
Na een succesvolle evaluatie met de directie
van woningcorporatie De Vooruitgang stelt Smits Vastgoedzorg aan de leden van de ondernemingvereniging WVB voor om deze methodiek te verfijnen en verder uit te werken met een handboek ‘Wegwijzer prestatieovereenkomsten’. Frits Smits, voorzitter WVB, overhandigt het eerste exemplaar aan J.A.J. Huijbregts, directeur generaal ministerie VROM. Smits Vastgoedzorg krijgt uit handen van toenmalig minister van Economische Zaken dr. Hans Wijers de Rotterdamse Ondernemersprijs overhandigd voor het ontwikkelen en succesvol toepassen van deze innovatieve werkmethodiek.
1998
Smits Vastgoedzorg krijgt de beste ondernemersprijs Visie ‘Mens en Werk’ uitgereikt voor het verder ontwik-
kelen en delen van de opgedane kennis.
1999
De verschuiving van het contract naar het proces van samenwerken resulteert in de volgende uitgave van de WVB van het handboek ‘Wegwijzer resultaatgericht vastgoedonderhoud’.
2003 2009
Presentatie Leidraad Resultaatgericht Vastgoedonderhoud door de WVB.
Staedion vraagt Smits Vastgoedzorg om vanaf de initiatieffase mee te denken over de projectontwikkeling en de daaraan gekoppelde beheerfase van het project Gooilaan, 227 woningen, te Den Haag. De unieke samenwerking conform de principes van prestatiegericht samenwerken (PGS) waarmee Staedion en Smits Vastgoedzorg al jarenlange ervaring hebben, wordt omschreven in het handboek: ‘Prestatiegericht samenwerken bij renovatie’. Samen met het kennisplatform voor de bouw, SBR, wordt het handboek in 2009 gepubliceerd.
2012
Tijdens het door SBR georganiseerde symposium ‘Investeren en onderhoud(en) Kwaliteit in Balans’ in Soesterberg lanceert het PGS/ KiB consortium op 10 mei het handboek ‘Prestatiegericht samenwerken bij investeren bij onderhoud’ en de KiB software.
Product Vergaande innovatieve experimenten zijn in complexmatige projecten uiteraard niet mogelijk. Daar kunnen alleen maatregelen, producten, installaties, et cetera worden toegepast waarvan de uitkomsten, prestaties en levensduur bij voorbaat al vast staan. Smits Vastgoedzorg heeft de sterke ambitie om samen met ketenpartners en ondersteuning van kennis-instituten de ontwikkeling van nieuwe producten of concepten voor duurzame woningrenovatie te stimuleren. Momenteel wordt vooral gefocust op energetische maatregelen. Smits Vastgoedzorg wil naast de energieprestatie ook de thema’s gezondheid, duurzaamheid, gebruikskwaliteit en bewonerstevredenheid koppelen aan de productontwikkeling die een antwoord moet geven op toekomstige renovatie vraagstukken.
Foto: Studenten van de TU Eindhoven buigen zich in zes teams het hoofd over toekomstige vraagstukken.
Initiatief
Smits Vastgoedzorg en enkele van haar ketenpart-
De directie van Smits Vastgoedzorg heeft Karin
ners geheel voor hun rekening.
Schrederhof, directeur van Woonbron Delft, gevraagd twee totaal verschillende woningen met een
Reactie
veel voorkomende woningtypologie beschikbaar te
De reactie van de directie van Woonbron Delft was
stellen. Deze woningen presteren op energetisch
enthousiast en vooral snel; we gaan het doen! In
vlak slecht en voldoen niet aan alle gestelde wet- en
mei 2012 is een ontwikkel- en projectteam benoemd
regelgeving op het gebied van gezondheid, duur-
om deze ambities te gaan realiseren.
zaamheid en gebruikskwaliteit. Het plan is om deze
Dit ontwikkelteam vervult de rol van ontwikkelaar voor
woningen bewoond enkele maanden nauwgezet te
het concept ‘duurzame woningrenovatie’. Daarnaast
monitoren op tal van prestaties en karakteristieken.
zijn ook studenten van de TU Eindhoven bij het project
Op basis daarvan wordt vastgesteld wat deze wonin-
betrokken. Tijdens een ontwerpmarathon hebben vier-
gen ‘nodig’ zouden hebben, om te kunnen voldoen
dejaars studenten Bouwkunde renovatieconcepten
aan de vraag van een komende exploitatieperiode.
voor de twee typen proefwoningen ontwikkeld binnen
De totale ontwikkeling- en realisatiekosten nemen
de kaders van het project. De renovatieconcepten ston-
“Nu nieuwbouwproductie sterk stagneert is het van groot belang dat antwoorden gevonden kunnen worden op vragen en verwachtingen van toekomstige gebruikers en beheerders.” 52
innovatie “Studenten Bouwkunde ontwikkelden renovatieconcepten voor twee proefwoningen.” den los van het traject van het ontwikkelteam, om zodoende met een frisse blik en zonder voorkeur van bedrijven ideeën te kunnen uitwerken. De winnende teams hebben hun opmerkelijke resultaten mogen presenteren aan het ontwikkelteam, die daar op zijn beurt inspiratie uit zal halen voor het innovatietraject. Het belang is duidelijk; de woningvoorraad voor de toekomst staat er grotendeels al en zeker nu de nieuwbouwproductie sterkt stagneert, is het voor alle betrokkenen (bewoners, corporaties, renovatiespecialisten en hun toeleveranciers) van groot belang dat antwoorden gevonden kunnen worden op vragen en verwachtingen van toekomstige gebruikers en beheerders. Het ontwikkelteam verwacht dat in het voorjaar van 2013 de duurzame en innovatieve woningrenovatie van de twee woningen zal zijn gerealiseerd en dat gestart kan worden met het volgen van de prestaties op de vooraf vastgestelde thema’s.
Foto: Studenten van de TU Eindhoven buigen zich in zes teams het hoofd over toekomstige vraagstukken.
53
Samenwerking in beeld In een tijd waarin de vastgoedcrisis de media beheerst, neemt de vraag naar grootonderhoud toe. De eisen die aan renovatie en grootonderhoud worden gesteld worden daarbij steeds complexer. De werkwijze én kwaliteit van Smits Vastgoedzorg zijn vaak van doorslaggevend belang bij de selectie. Opdrachtgevers verwachten steeds vaker een professionele, heldere en dynamische presentatie van het proces en eindresultaat. Bewoners en omwonenden worden immers terecht steeds kritischer. Voor de presentaties en visualisaties maakt Smits Vastgoedzorg al jaren graag gebruik van de diensten van DPI Animation House, specialist in vastgoedpresentaties en interactieve applicaties. “DPI en Smits Vastgoedzorg lijken op elkaar”, zegt
DPI vooral gevraagd om nieuwprojecten zo mooi
Eric Kerstholt, een van de oprichters van DPI. “We
mogelijk in beeld te brengen. Er kwamen steeds
werken veel voor woningbouwcorporaties en zijn al-
meer aanvragen voor herontwikkelingen en grote
lebei no-nonsense bedrijven. DPI wordt wel eens een
verbouwingen, omdat nieuwbouwprojecten steeds
virtuele aannemer genoemd”. Het is geen toeval dat
moeilijker financierbaar bleken’. Bij de toenemende
een eerste ontmoeting in de privésfeer plaatsvond.
concurrentie onder aannemers en specialisten in
“Onze onderlinge relatie is heel informeel en direct.
grootonderhoud, renovatie of totale herontwikkeling
We krijgen altijd veel vrijheid om onze ideeën uit te
is procesbeheersing naast prijs van doorslaggevend
werken, maar krijgen het ook ongezouten te horen
belang. Smits Vastgoedzorg hanteert met succes het
wanneer we ergens verkeerd zijn afgeslagen. Dat vin-
Prestatiegericht Samenwerken (PGS) bij renovatie.
den wij een plezierige manier van werken, want er
Deze vorm van samenwerken tussen vastgoedbe-
spreekt altijd een grote betrokkenheid van uit. We
heerders en onderhoudsbedrijven zorgt voor meer
houden van duidelijkheid.”
kwaliteit, lagere ontwikkel- en onderhoudskosten, snellere doorlooptijden en betere plannen. PGS
Het begin van de vastgoedcrisis werd voor DPI al in
heeft z’n waarde al lang bewezen. “…maar”, zegt
het voorjaar van 2008 voelbaar. ‘Tot die tijd werd
“Kerstholt, “animatie maakt dat veel sneller en beter
www.smitsvastgoedzorg.nl
Video Prestatiegericht Samenwerken
“DPI wordt wel eens een virtuele aannemer genoemd.” inzichtelijk. Vaak betrekken opdrachtgevers bewoners bij presentaties. Die zitten niet te wachten op een gortdroog verhaal maar willen direct zien wat het eindresultaat is, bij wie ze terecht kunnen en hoe het allemaal in z’n werk gaat.” Voor zeer omvangrijke tenders, waar een concern jaaromzet van minimaal €100 miljoen wordt vereist, wordt er samengewerkt door meerdere partijen. Onlangs schreef Merus, een consortium van Smits Vastgoedzorg, Mens-Zeist en Rutges, zich in op het onderhoud van de portefeuille van Ymere. Een corporatie met meer dan 75.000 woningen in bezit stelt natuurlijk de hoogste eisen en wilde dat voor de tender een videopresentatie werd ingeleverd. Door de lange relatie die we met Smits Vastgoedzorg onderhouden kan zo’n film heel snel worden gemaakt. Illustratief voor de goede samenwerking tussen DPI en Smits Vastgoedzorg is dat DPI werd gevraagd om een videoclip te maken van de geschiedenis van het bedrijf. Daarbij was Frits Smits natuurlijk nauw betrokken. “Hij vertelde daarbij geweldige verhalen, ik heb veel gelachen”, memoreert Kerstholt. Momenteel legt DPI de hand aan de nieuwe website van Smits Vastgoedzorg. De oude website was niet te bekijken op een I-pad. Tijd voor een meer eigentijdse versie. De opmaak van de nieuwe website verandert afhankelijk van het ‘device’ waarop hij wordt geopend, smartphone, tablet of desktop. Responsive Design heet dat in het jargon. Smits Vastgoedzorg kent een lange traditie, maar blijft altijd op zoek naar perfectie, ook in presentatie. Bekijk het resultaat op: www.smitsvastgoedzorg.nl Vind Smits Vastgoedzorg ook op 55
‘Innovatie moet hand in hand gaan met bestaande systemen’ Toen professor Ad van Wijk startte met zijn studie, was er nog niet eens sprake van het broeikaseffect. Toch werd de toekomstig duurzaam energieondernemer en buitengewoon hoogleraar Future Energy System als jonge natuurkundestudent al gefascineerd door duurzame energie. En dan vooral door de mogelijkheden die ontstaan als je duurzame energie combineert met technologische innovatie. Daar ligt de toekomst, zo weet Ad van Wijk zeker.
“Ik studeerde net, toen in de jaren zeventig de brandstofprijzen fors stegen als
verzinnen.” Daarnaast wordt Ad van Wijk enorm
gevolg van de oliecrisis”, zo vertelt Ad van Wijk. “De
gedreven door de mogelijkheden die de technologie
vraag rees - ook in Nederland - wat te doen met de
biedt. Vandaar dat hij ervan overtuigd is, dat het
energievoorziening? De autoloze zondag werd in het
anders kan. “En dan niet op de manier van: doe maar
leven geroepen en onder premier Ruud Lubbers werd
een extra trui aan en de kachel uit om energie te be-
de allereerste energienota gepresenteerd. Hierin stond
sparen. Daar ben ik geen voorstander van; comfort is
dat er in 1983 drie kerncentrales zouden moeten zijn
me ook veel waard”, zo zegt hij lachend. “Duurzame
en in 2020 zo’n zestig. Ik vond dit een ontzettend
energie is er al, hoeft niet gecreëerd te worden.
interessante discussie en vroeg me vooral af of het niet
Nederland beschikt over genoeg wind en water. Stel,
anders zou kunnen. Niet in de laatste plaats omdat je
je zou zes procent van de Noordzee volbouwen met
voor olie toch ook afhankelijk bent van landen waar je,
windturbines, dan zou je al kunnen voorzien in alle
gezien de eigen normen en waarden, misschien liever
voor Nederland benodigde energie.” Echter, het hui-
niet van afhankelijk zou moeten willen zijn.”
dige Nederlandse energiesysteem is bijzonder inefficiënt. Volgens Ad van Wijk verspillen we 98 procent
“Mogelijkheden die ontstaan als je duurzame energie combineert met technologische innovatie. Daar ligt de toekomst.”
van alle beschikbare energie. Ad van Wijk: “De zon levert in zijn eentje in minder dan één uur meer dan genoeg om de hele aarde een uur lang van energie te voorzien! En dat is zelfs inclusief die 98 procent verspilling.”
Investeren
De technologie om duurzame energiebronnen als water, zon en wind om te zetten in energie is aan-
Foto: Professor Ad van Wijk
56
Drijfveren
wezig, weet Ad van Wijk. Ook de introductie van de
Eén van zijn drijfveren is het realiseren van ‘duurzame
veel zuinigere led-verlichting biedt ontzettend veel
energie voor iedereen’. Ad van Wijk: “Onze huidige
mogelijkheden. Alleen wordt er nauwelijks iets mee
energievoorziening is hoe dan ook eindig. Of het over
gedaan. Er zijn, onder andere, investeringen nodig om
tien of vijftig jaar is, dat weet ik niet, maar de fossiele
de huidige systemen aan te passen en nieuwe te rea-
brandstoffen raken op. Dus we moeten alternatieven
liseren. De bal ligt bij de regering, die moet investeren,
concludeert Van Wijk, maar doet dat niet of in ieder geval veel te weinig. “Nederland lijkt tegenwoordig nogal in zichzelf gekeerd. Er wordt niet over de bestaande grenzen heen gedacht. Terwijl de ontwikkelingen wereldwijd heel snel gaan. Landen als India en China zijn ons al ruim voorbij als het gaat om led-toepassingen en elektrische auto’s”, legt hij uit. “Ik ben een optimist en maak me geen zorgen, we gaan hoe dan ook over op duurzame energie. Die windturbines op de Noordzee bijvoorbeeld, die komen er. Duitsland en Engeland zijn daar al mee bezig. Opvallend is dat deze landen juist wel enorm investeren in duurzame technologie, ondanks dat zij ook te maken hebben met forse bezuinigingen. Als er nu heel snel gehandeld wordt, kan Nederland nog aanhaken bij dit proces, maar vooroplopen doen we dus niet. Zonde”, meent Van Wijk. “Want de kennis is er wel.”
The Green Campus
Wat een positief effect zou kunnen hebben op duurzame ontwikkelingen, denkt Ad van Wijk, is het in contact brengen van ‘de kennis’ met het bedrijfsleven. In zijn functie van hoogleraar aan de TU Delft is hij initiator van een project om dit te bewerkstelligen, getiteld The Green Campus. Op het voormalige Bouwkundeterrein van de universiteit komt een community waar het bedrijfsleven en de onderzoekswereld (hoogleraren en studenten) samenwerken op één locatie die volledig zelfvoorzienend is op het gebied van energie, water en recycling. Ad van Wijk heeft grote ambities: zo komt er, langs de snelweg die grenst aan de TU, een kilometer lange energieopwekkende geluidsmuur, die onder meer fijnstof uit de lucht filtert. De kantoren, lunchroom en vergaderlocaties worden opgebouwd uit containers, want die zijn makkelijk af te breken en uit te breiden en de geplande parkeergarage doet dienst als energiecentrale. Ad van Wijk: “Door samen te werken kunnen we laten zien wat er allemaal mogelijk is dankzij nieuwe technologie. Met als uiteindelijke doel de ideeën ook daadwerkelijk te realiseren.” Al een behoorlijk aantal bedrijven, variërend in grootte en vermogen, heeft toegezegd in te zullen stappen als The Green Campus binnen nu en vijf jaar van start gaat. “The Green Campus is aantrekkelijk voor bedrijven omdat ze nauwer betrokken zijn bij onderzoek naar nieuwe technologieën en de realisatie ervan. Maar ook levert het een grote naamsbekendheid op en staan de bedrijven in direct contact met hun toekomstige werknemers: de studenten.” Belangrijk gegeven is dat The Green Campus niet slechts een nieuw ‘groen’
57
“The Green Campus is aantrekkelijk voor bedrijven omdat ze nauwer betrokken zijn bij onderzoek naar nieuwe technologieën en de realisatie ervan.” Even voorstellen…
Professor Ad van Wijk is duurzaam energie
project’ is, maar dat het een rendabel geheel wordt. “Met het uitsluitend creëren
ondernemer en buitengewoon hoogleraar
van een duurzame gemeenschap schiet je niets op”, aldus Van Wijk. “We gaan hier
Future Energy Systems aan de TU Delft. Ad
echt kijken hoe we winst kunnen maken met nieuwe technologieën.”
van Wijk studeerde natuurkunde en schreef zijn proefschrift over ‘duurzame energie’.
Een eigen duurzaam dorp
Hij was wetenschappelijk medewerker bij
Naast The Green Campus werkt Ad van Wijk zelf aan een project waarmee hij vijftig
de Universiteit Utrecht en van 1997 tot
nieuwe huizen gaat bouwen in Houten. Deze worden aan elkaar gekoppeld en voor-
2009 CEO van Econcern. Dit bedrijf, dat
zien van duurzame energie door middel van zonnepanelen en goede isolatie; er komt
op zijn hoogtepunt in twaalf verschil-
geen gas meer aan te pas. Hierdoor kunnen alle bewoners volledig energiezuinig
lende landen opereerde en 1200 mensen
wonen én rijden. Alle woningen krijgen elektrische auto’s die tevens beschikken over
in dienst had, begon Ad van Wijk in
een opslagcapaciteit in de batterijen, zodat ze als energiereserve kunnen dienen
zijn eentje. Het maakte hem Ondernemer
voor de woningen. “Naast het feit dat ik altijd al zelf een dergelijk project heb willen
van het jaar 2007. Ad van Wijk is onder
starten, was ik ook op zoek naar een ander huis. Dat kon ik niet vinden en dus heb
meer lid van de Koninklijke Hollandsche
tweeënhalf hectare grond gekocht.” Met dit project probeert Ad van Wijk duidelijk
Maatschappij der Wetenschappen en de
te maken hoe de toekomst eruit zou kunnen zien, namelijk volledig zelfvoorzienend
Economic Development Board Rotterdam.
dus duurzaam maar met evenveel comfort. Hij gaat er zelf ook wonen. Want, ‘practice what you preach’, zo zegt hij.
Meer weten? Bezoek de website van
Hand in hand
Ad van Wijk: www.profadvanwijk.com
Eén van de lastigste aspecten van het opzetten van nieuwe projecten, is de Nederlandse wetgeving, zo ervaart Ad van Wijk. Al ruim drie jaar is hij inmiddels
Voor meer informatie over The Green
bezig om de juiste vergunningen voor ‘zijn’ huizen rond te krijgen. Naar verwachting
Campus, kijk op:
duurt dit ongeveer nog een jaar, waarna eindelijk de eerste paal de grond in mag.
www.the-green-campus.com
“De Nederlandse wet vertelt dat ieder huishouden een eigen stroomaansluiting heeft, zodat iedereen zelf kan beslissen over zijn energieleverancier. Terwijl wij juist uitgaan van een energiezuinigere manier, waarbij buren stroom met elkaar uitwisselen. Ondanks dat bewoners hier zelf voor kiezen, vormt dit een probleem.” Ad Van Wijk noemt Nederland ook om die reden een ‘star land’. “Ook al kunnen sommige dingen beter, dan mag het vaak niet van de wet”, verduidelijkt hij. “Wetten worden in het leven geroepen met een reden en moeten natuurlijk worden nageleefd. Maar daarbij moet wetgeving wel mee ontwikkelen, in plaats van ontwikkeling in de weg staan. Technische innovatie is één ding, maar die innovatie moet ook doordringen in andere aspecten, zoals het Nederlandse systeem van wet- en regelgeving. Dat moet hand in hand gaan.”
58
Kunst- en Vliegwerk Project ‘De Baronie’ Opdrachtgever: Woonzorg Nederland, Capelle aan den IJssel Aantal woningen: 507 Activiteiten: - Herstellen gevel timmerwerk - Vervangen kozijnen - Betonherstel - Schilderwerk - Vloerafwerking
59
