Lesvoorbereiding Student leraar secundair onderwijs groep 1 Naam
Eeckhout Andreas
Cluster
Biologie – Fysica – Aardrijkskunde - Chemie
Groep
PDT 2/3 OSO
Academiejaar
Campus Kattenberg
2006 - 2007
Kattenberg 9, B-9000 Gent Tel. (09) 269 98 06 Fax (09) 223 73 82 E-mail:
[email protected]
Stageschool
Stageles
Naam
Artevelde hogeschool
Datum
25 oktober 2006
Adres
Kattenberg 9, 9000 Gent
Vak/Leergeheel
Biologie
Lesonderwerp
Transport bij Mens en gewervelde dieren
Naam mentor Afdeling Leerjaar
1) Samenstelling en Functie van het bloed 2
de
leerjaar A-stroom
Aantal lln
+/- 20
Lesuur Lokaal
Beginsituatie Onderwerp vorige les Introles en/of gekende leerstof Voortaak Andere gegevens
Bronnen
Bijlagen
http://www.vvkso.be (leerplannen)
CD-Rom De Mens 3D
Biol voor jou leerboek, Van In, 2005, L. Evens, A. Deltour, K. Gabriël, C. Vanginderhuysen, C. Van Nevel, H. Van Wynsberghe Biol voor jou werkboek, Van In, 2005, L. Evens, A. Deltour, K. Gabriël, C. Vanginderhuysen, C. Van Nevel, H. Van Wynsberghe http://beeldbank.schooltv.nl/hi/index.jsp?povo=po#c=2102,u=1108 Bordschema Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 1
LESONDERWERP: Transport bij gewervelde dieren ALGEMENE VAARDIGHEDEN EN ATTITUDES: werken met microscoop, doordacht informatie halen uit getoonde foto’s LEERPLANDOEL(EN): Kunnen vaststellen dat er in een gewerveld dier een stromende vloeistof is, Kunnen vaststellen dat niet-gestold bloed bestaat uit bloedcellen en bloedplasma, Op een micropreparaat of op een microdia rode bloedcellen, witte bloedcellen en bloedplaatjes herkennen en beschrijven,
LESDOELEN
LEERINHOUD
WERKVORMEN/ MEDIA/ORGANISATIE
INLEIDING V ASTSTELLEN
DAT ER IN EEN GEWERVELD DIER EEN STROMENDE
VLOEISTOF IS .
Vaststellen dat er in een gewerveld dier een stromende vloeistof is.
TIJD
OLG Als ik een wonde heb die redelijk diep is, bv een snede in mijn vinger, •
Wat komt er dan uit mijn vinger gestroomd?
•
Bloed je altijd wanneer je een wonde hebt?
•
Is dit bij andere gewervelde dieren ook het geval?
•
Is het bloed vast of vloeibaar?
In ieder gewerveld dier is er een stromende vloeistof namelijk het bloed 2 min
LESMIDDEN DE
SAMENSTELLING VAN HET BLOED .
LL. BEKIJKEN
INTROFILMPJE
SAMENSTELLING
BLOED OP CD-ROM
5 min
DEMENS 3D OLG LK: Ik heb 2 PB met bloed gaan halen, bij 1 van de twee heb ik een antistollingsproduct toegevoegd (omdat ik geen centrifugeerder heb zoals in het filmpje) en heb het enkele uren laten rusten.
Het verschil aangeven tussen 2 proefbuizen waarvan 1 met gestold
Bij het gestold bloed zijn de vaste bestanddelen samengeklonterd.
•
Zien jullie verschillen tussen de 2 proefbuisjes
•
Welke kleur heeft het bezinksel ofwel hetgene dat on-
Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 2
bloed en 1 met niet gestold bloed.
Het bezinksel heeft een donkerrode kleur
deraan in het proefbuisje zit (donkerrood) •
De bestanddelen van het bloed op-
sommen
Boven het bezinksel zie je een lichtgekleurde vloeistof het bloedplasma
Wat zie je boven het bezinksel op wat lijkt het? (waterachtige stof)
•
Welke kleur heeft dit? (Geelachtig)
•
Het bloed bestaat dus blijkbaar uit 2 delen
Het totale bloedvolume bestaat voor ongeveer 55% uit
De vaste bestanddelen en een lichtgekleurde
bloedplasma en voor 45% uit vaste bestanddelen
vloeistof. Deze niet gekleurde vloeistof gaan we bloedplasma noemen. •
Zit er evenveel % vloeistof in het bloed als vaste bestanddelen? (Neen)
Opdr. Ll maken opdracht 6.1 pg 76.
LLPRACTICUM , MICROSCOPIE Alle ll. gaan aan hun microscoop zitten(achteraan de klas). Ze zorgen dat alles nagekeken is en dan mogen ze bij mij een pre-
Microscopie
paraat van het bloed komen halen. (Ze maken deze zelf niet uit tijdsgebrek) •
Kunnen jullie verschillende elemten onderscheiden in het bloed. Probeer eens te tellen hoeveel soorten je kan zien?
•
Maak een tekening van 2 soorten die je kunt waarnemen.
3 verschillende bloedcellen onderscheiden
•
Er zijn 3 soorten vaste bloedbestanddelen LL zetten Microscoop weg en geven preparaten terug
De rode bloedlichaampjes
LK toont afbeelding van het bloed (vanop cd-rom de Mens 3D)
Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 3
20
Rode bloedcellen in een preparaat herkennen De vorm van rode bloedcellen beschrijven. Uitleggen dat rode bloedcellen hemoglobine bevatten
• Rode bloedcellen zijn ronde schijfjes die in het midden dunner zijn dan aan de rand.
rode bloedlichaampjes. •
Elk rood bloedlichaampje bevat hemoglobine, een ijzerhoudend eiwit dat zorgt voor de rode kleur.
De eerste bloedelementen die we gaan bekijken zijn de Kan iemand mij zeggen welke structuren dit op deze tekening zullen zijn?
•
Heeft iemand deze ook gezien bij zijn microscopie?
Lk toont andere Foto van RBL
•
Wie heeft er ook zoiets getekend daarstraks?
•
Wat valt er op? 8 min
Witte bloedcellen herkennen in een
DE
preparaat
Witte bloedcellen zijn bolvormig maar kunnen veranderen van
* Het 2de wat we bekijken in het bloed zijn de Witte
De vorm van witte bloedcellen be-
vorm
bloedcellen.
schrijven
WITTE BLOEDCELLEN
Lk neemt terug eerste foto
* Welke vorm hebben die? (onregelmatig)
1 min
Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 4
Bloedplaatjes herkennen in een op
Bloedplaatjes zijn onregelmatig van vorm
tekening en op preparaat
Kijk in je boek pg 94 naar afbeelding 6.6
De vorm van bloedplaatjes beschrij-
* Welke vorm hebben de bloedplaatjes?Hoe kunnen we
ven
de bloedplaatjes herkennen
opdr. LL 6.2 in hun werkboek pg77 als taak 2 min
Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 5
F UNCTIE
BLOEDBESTANDDELEN .
Rode Bloedlichaampjes zijn zeer talrijk in het bloed en zijn LL begrijpen de functie van de ver-
nadrukkelijk bedoeld voor transport van zuurstof via Hemo-
schillende bloedbestanddelen en
globine
kunnen deze ook toelichten.
RBL hebben zo een kuiltje in het centrum. Dit doet mij denken aan een kruiwagen. •
Waarom gebruiken we ene kruiwagen?
•
Wat doen we bijna iedere minuut 30 à 40 maal?
•
Dit is dan ook het meest getransporteerde deel in ons bloed.!!
•
RBL hebben 4 hemoglobines (zuurstofdragers) in zich die hun helpen het zuurstof te transporteren door het lichaam
WBC zijn nodig voor de afweer
•
LL bekijken afb 6.9 op pg 96
Ze fagocyteren lichaamsvreemde cellen. Ze kunnen uit de
•
Wat doen de witte bloedcellen daar?
Bloedplaatjes zijn bepalend voor de bloestoling. Ze helpen fi-
•
LL bekijken video op cd-rom de Mens 3D
brinogeen vrijmaken uit het bloedplasma die dan via fibrine-
•
Welke functie hebben de bloedplaatjes nu volgens jul-
bloedbaan gaan via schijnvoetjes en omsluiten dan het lichaamsvreemde deel. Waarna ze het vernietigen.
lie?
draden een bloedprop aan maakt zodat de wonde toe is •
LL bekijken foto 6.10 pg 96 8
DE
GROOTTE VAN BLOEDBESTANDDELEN
De vaste bloedbestanddelen onder-
De kleinste bloedbestanddelen zijn de bloedplaatjes de 2de
scheiden van elkaar.
kleinste zijn de rode bloedlichaampjes en de grootste zijn de
Op deze tekening
3 min
witte bloedcellen. De grootte van de vaste bloedbestanddelen vergelijken met elkaar.
•
Welke zijn de kleinste deeltjes in het bloed? Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 6
•
Welke zijn dan al iets groter?
•
Welke zijn dan de grootste?
Agenda: De samenstelling van het bloed Agenda en opgeven van taak tegen volgende les
Taak opdr 6.2, 6.3 en 6.5 in werkboek pg 77-79 Uitleggen wat ze moeten precies moeten doen.
1
Transport bij zoogdieren en mens - bloed.doc 7
