Juni 2012 Driemaandelijks tijdschrift van vzw CMGJ Boslaan 27, 3600 Genk

Afgiftekantoor Genk 1

P 006684 Juni 2012 Driemaandelijks tijdschrift van vzw CMGJ Boslaan 27, 3600 Genk

BELGIË - BELGIQUE P.B. 3600 GENK 1 12/2618

!SCHRAP Ieders stem telt Jongeren over politiek Jeugdopbouwwerk en beleidsbeïnvloeding

!Woord vooraf Beste lezer Nog vier maanden en we mogen/moeten met zijn allen naar de stembus. Het lijkt nog lang, maar de degens worden gescherpt en stellingen worden ingenomen door de politieke partijen. De verkiezingskoorts is voelbaar in de sector: verwachtingen t.a.v. het werkveld stijgen zienderogen, nieuwe samenwerkingsafspraken met lokale besturen worden op de lange baan geschoven… Tegelijk zijn tal van welzijnsorganisaties actief rond de verkiezingen: acties worden op touw gezet om enerzijds de standpunten en ideeën van de sector en doelgroep te laten horen, anderzijds om onze doelgroep ertoe te bewegen bewuste keuzes te maken. Doorheen al deze acties van zowel politieke partijen als sociale organisaties dwaalt het spook van het politiek defaitisme. De desinteresse in de politiek is schrikbarend hoog. Bij onze doelgroep vermoedelijk zelfs nog wat hoger dan gemiddeld. Verklaringen voor dit laatste liggen voor de hand. Wat mij meer zorgen baart is de desinteresse bij de vele werkers voor/met maatschappelijk kwetsbare personen (met mijn onmiddellijke excuses voor hen die wel het belang en de noodzaak van politiek -proberen te- blijven zien). Het is een gevoel dat mij bij iedere aankomende verkiezing sterker opvalt. Meer en meer veldwerkers vanuit diverse hoeken praten onder elkaar over de politiek alsof het iets is dat hen overkomt, waar niets aan te doen is, waar niets mee te doen is. Politiek is ook voor velen een ver-van-mijn-bedshow geworden. Op die manier wordt het ‘verkopen’ van het belang van verkiezingen voor onze doelgroep wel erg moeilijk. Phil Bosmans zei ooit: “Verander de wereld, begin bij jezelf”. Hopelijk kan deze !Schrap een aanzet zijn voor werkers om na te denken over het belang van politiek en zo de doelgroep te motiveren om van zich te laten horen. Als we zelf niet geloven dat verandering mogelijk is, wordt het heel moeilijk anderen te overtuigen. Misschien moeten we als sector zelfs verder gaan: zelf de politiek ingaan (een suggestie op een onbewaakt moment van een bekende Limburger ). Erik Vreven Voorzitter CMGJ

!Inhoud

4 Met de actie ‘Ieders stem telt’ vragen maatschappelijk kwetsbare groepen aandacht bij de aanstaande gemeente- en provincieraadsverkiezingen voor de sociale noden en problemen in Vlaanderen.

Inhoud

9 Hoe beleven jongeren de politiek? Wat zijn voor hen prioriteiten en hoe denken zij over ons politieke systeem en de verkiezingen van 14 oktober?

!Schrap juni 2012

Woord vooraf

2

Ieders stem telt

4

Jongeren over politiek

9

Stemmen... Qué?!

11

Het ABC van de gemeentepolitiek

12

Jeugdopbouwwerk en beleidsbeïnvloeding

15

“Mijne jeugdwerker weet het wel...” 

17

!SCHRAP

!Actueel Ieders stem telt!

Kwetsbare groepen laten hun stem horen bij lokale verkiezingen

B

ij de aanstaande gemeente- en provincieraadsverkiezingen van 14 oktober vragen maatschappelijk kwetsbare groepen aandacht voor de sociale noden en problemen in Vlaanderen. De actie ‘Ieders stem telt’ stelt armoedebestrijding als topprioriteit voor de volgende beleidsperiode. Hoge energiekosten, een betaalbaar dak boven het hoofd, doktersrekeningen, voldoende inkomen… het zijn maar enkele van de vele zorgen waarmee mensen die in armoede leven te maken krijgen. Toch is het vaak moeilijk sociale thema’s op de politieke agenda te krijgen. Samenlevingsopbouw en tal van middenveldorganisaties- waaronder ook CMGJ- vroegen over heel Vlaanderen en in de grootsteden Brussel, Antwerpen en Gent mensen in maatschappelijk kwetsbare situaties hun mening over wat nodig is om menswaardig te leven en hoe lokale

4 !Schrap

besturen hieraan kunnen bijdragen. Deze beleidsvoorstellen werden gebundeld in een gezamenlijk Vlaams memorandum en lokale prioriteitennota’s. ‘Ieders stem telt’ spoort lokale partijen aan deze sociale beleidsprioriteiten op te nemen in hun verkiezingsprogramma. Lokale besturen worden gevraagd hun verantwoordelijkheid op te nemen ten aanzien van kwetsbare groepen in onze samenleving.

Ieders stem telt in Limburg In Limburg werden meer dan 1200 mensen uit de doelgroepen betrokken bij het uitwerken van de Limburgse prioriteitennota. Tijdens de persactie van 2 februari in Genk vulden meer dan 200 mensen op bierkaartjes in wat zij zouden veranderen als ze zelf burgemeester zouden zijn. Zo’n 800-tal mensen brachten in buurt-, ontmoe-

!Actueel tings-, inloop- en vormingscentra alvast hun sociale stem uit via speciale kieslijsten. Ook namen meer dan 100 mensen in een tiental informele gesprekken deel aan het lokale verkiezingsdebat. CMGJ deed mee en vroeg jongeren naar hun mening over sociale thema’s. Hun inbreng werd mee verwerkt in de Limburgse prioriteitenlijst.

Lobbywerk ‘Ieders stem telt’ neemt ook het lobbywerk op. Elke politieke partij wordt uitgenodigd haar visie op de ’12 Werken’ uit de doeken te doen in een gesprek met afgevaardigden van de partnerorganisaties en de lokale partijvoorzitter. Armoede is een beleidsthema waar de middenveldorganisaties samen met de politieke verantwoordelijken ook ná 14 oktober concreet werk van willen maken.

Debatten Vanaf september 2012 organiseert ‘Ieders stem telt’ debatten op verschillende plaatsen in Limburg. Mensen uit de doelgroepen van Samenlevingsopbouw en haar partnerorganisaties gaan het debat aan met lokale politici en lijsttrekkers. Hoe willen zij de strijd aangaan tegen armoede en sociale uitsluiting? Hoe zullen zij dit vertalen naar hun legislatuur?

De sociale stemtest De sociale stemtest nodigt iedereen uit om het eigen standpunt over sociale thema’s af te toetsen aan dat van de verschillende politieke partijen. De stemtest zal online zijn vanaf 1 september via www.socialestemtest.be

Meer in en pla fo, met o.a atsen . de d va ata debatt en, vin n de Limbu rgse d www.i je o p ederss temtelt .be.

>> Lees verder op blz. 6: ‘De 12 Werken voor Limburgse gemeenten en ocmw’s’

!Schrap 5

!Actueel DE 12 WERKEN VOOR LIMBURGSE GEMEENTEN EN OCMW’S

Gezamenlijke prioriteitennota gemeenteen provincieraadsverkiezingen 14 oktober 2012

1. Krachtdadig armoedebeleid Gemeenten en OCMW’s engageren zich tot een stevig luik armoedebestrijding in de meerjarenplanning, met concrete en becijferde voorstellen waarvoor een strak tijdspad wordt uitgetekend. In samenspraak met armoedeverenigingen en middenveldorganisaties werken lokale besturen aan het begin van de legislatuur een armoedebarometer en een armoedetoets uit. Maatschappelijk kwetsbare groepen, armoedeverenigingen en middenveldorganisaties worden uitvoerig betrokken bij de planning, uitvoering en evaluatie van het Lokaal Sociaal Beleidsplan.

2. Voldoende inkomen voor een menswaardig bestaan Iedereen heeft recht op een menswaardig leven. Via aanvullende steun trekken OCMW’s de laagste inkomens op tot het niveau van de wetenschappelijk gefundeerde budgetstandaard. De aanvullende steun van OCMW’s wordt ook voorzien voor andere groepen dan leefloongerechtigden met een inkomen beneden de budgetstandaard: werklozen, gepensioneerden, mensen met een handicap of mensen met een laag inkomen uit arbeid.

3. Geen afsluiting meer van gas, water en elektriciteit Lokale besturen realiseren het recht op energie: zij garanderen dat burgers niet worden afgesloten van gas, water of elektriciteit.

6 !Schrap

4. Een sterk uitgebouwde dienstverlening De OCMW’s garanderen hun maatschappelijk werkers voldoende tijd voor een kwalitatieve dienstverlening zodat de rechthebbenden op maatschappelijke dienstverlening op een proactieve en persoonlijke benadering, een volledig rechtenonderzoek en nazorg kunnen rekenen.

5. Recht op wonen Lokale besturen realiseren het recht op wonen via: •• Het opvoeren van de strijd tegen leeg stand en verkrotting •• Het aanpakken van thuisloosheid, met de klemtoon op preventie van thuisloosheid en verbetering van de doorstroming naar private en sociale huisvesting •• Een inhaalbeweging inzake sociale huis vesting realiseren tegen het einde van de volgende legislatuur •• Een participatief tot stand gekomen woonmonitor, die de woonnoden van maatschappelijk kwetsbare groepen in kaart brengt

6. Goed uitgeruste woonwagenterreinen De verschillende Limburgse gemeenten dragen een kleine ‘gedeelde last’ om snel werk te maken van de broodnodige standplaatsen en zijn solidair met de woonwagenbewoners én de gemeenten met een taakstelling.

7. Werk, werk, werk Lokale besturen zetten in op: •• Het gebruik van een sociale clausule bij aanbestedingen •• De oprichting en ontwikkeling van buurtontwikkelingsdiensten •• Het aanbod van integrale begeleidings trajecten, die het aantal schorsingen tot nul herleiden. •• De waardering van opleiding en vrijwilli-

!Actueel gerswerk als volwaardige alternatieven voor tewerkstelling.

8. Betaalbare gezondheidszorg Lokale besturen promoten de derdebetalersregeling zowel ten aanzien van artsen en tandartsen (die bovendien mogen rekenen op administratieve ondersteuning vanuit lokale besturen) als ten aanzien van patiënten (met extra aandacht voor maatschappelijk kwetsbare groepen). Zowel in stedelijke als landelijke gebieden stimuleren lokale besturen de opstart en werking van wijkgezondheidscentra.

9. Verhoogde onderwijskansen Lokale besturen zorgen ervoor dat er in de eigen gemeente - al dan niet binnen de schoolgebouwen - een laagdrempelig studieaanbod na de schooluren wordt aangeboden aan kinderen die thuis niet de noodzakelijke rust, ruimte en materialen hebben om hun huiswerk te maken of te studeren.

10. Iedereen heeft recht op sport, cultuur & vrije tijd

imago van achtergestelde buurten. In elke gemeente moet er een geïntegreerde basisvoorziening worden uitgebouwd. In zo’n centrum is er een aanbod van ontmoeting, vrije tijd en vorming. Bij een hulpverlener kan men terecht met allerhande vragen en problemen. Mensen krijgen er informatie over het bestaande dienstverleningsaanbod. Samen komen de bezoekers van de geïntegreerde basisvoorziening op voor hun rechten.

12. Participatie van de burger aan het beleid Lokale besturen maken werk van een participatieve begroting en betrekken de burgers actief bij het beleid.

De volledige ‘De 12 Werken voor Limburgse Gemeenten en OCMW’s’, het gezamenlijke Vlaamse memorandum en andere lokale prioriteitennota’s kan je nalezen op www.iederstemtelt.be.

Elk lokaal bestuur werkt drempelverlagende initiatieven uit, zodat vrijetijdsparticipatie voor kansengroepen mogelijk wordt. De vrijetijdsaanbieders werken samen met de gemeente een aanbod uit dat tegemoet komt aan de noden en behoeften van kansengroepen. Eén of meerdere participatiemedewerkers gaan actief op zoek naar kansengroepen en leiden deze actief toe naar het lokale en regionale vrijetijdsaanbod.

11. Recht op een leefbare woonomgeving Lokale besturen verzorgen een goede monitoring van de kwetsbare buurten en spelen hierop in met wijkplannen, die soelaas bieden op het vlak van de sociale en fysieke leefbaarheid. Inzetten op de aanwezige troeven en de wijkidentiteit versterkt het

Deze prioriteitennota werd opgesteld door RIMO Limburg in samenwerking met Basiseducatie Limino, CAW Sonar, CAW ‘t Verschil, CMGJ, Huurderssyndicaat, KVG Limburg, Limburgs Sociaal Forum, LISS, Open Thuis Limburg, Stebo, TAO Limburg, Trefpunt Armoede, Vormingplus Limburg, Welzijnszorg en Welzijnsschakels.

!Schrap 7

Debattle: jongerendebatten gemeenteraadsverkiezingen 2012 Karuur en tal van andere verenigingen en organisaties slaan de handen in elkaar in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012. Onder de noemer Debattle zal je in de loop van 2012 voortdurend getriggerd worden om acties op te zetten, kinderen en jongeren te bevragen, eisenbundels samen te stellen en debatten te organiseren. Debatten staan, zoals de naam al doet vermoeden, centraal in Debattle. In het weekend van 28, 29 en 30 september, precies twee weken voor de verkiezingen, barst de strijd los. Alle debatten die jeugdraden, jeugdhuizen, jeugdverenigingen en andere jongeren organiseren, vinden hopelijk dan plaats. Zo komen ze samen met de thema’s die ter discussie staan en die de jongeren zelf kozen in de schijnwerper te staan. In dat weekend gaan de gemeenteraadsverkiezingen alleen maar over jeugd. Lokale politici discussiëren dan alleen maar daarover. Maar Debattle wil meer bereiken dan een weekend vol debatten. De dossierkasten op de website zullen gaandeweg gevuld worden met informatie over thema’s waarrond de gemeenteraadsverkiezingen zullen draaien. Je kan deze informatie gebruiken om bijvoorbeeld zelf een eisenbundel samen te stellen. Naast jeugdthema’s als speelruimte en fuiven zal je heel wat meer te weten komen over ruimtelijke ordening, sociaal beleid, wonen en mobiliteit om er maar enkelen te noemen. Naast informatie reikt Debattle je ook tools aan. Hulpmiddelen (vorming, workshops, faciliteiten…), handleidingen en voorbeelden die je helpen bij het organiseren van je debat. Maar ook voor jongeren die liever geen debat organise- ren maar liever een actie opzetten, zullen er tools zijn. Doe je mee aan Debattle? Dan maak je deel uit ging die in 2012 schouder aan schouder de strijd met lokale politici en die jeugdthema’s bovenaan de politieke agenda plaatst. Debattle is er voor alle jongeren en met een duidelijke boodschap: “Verenig u”. Zoek aansluiting bij andere organisaties of groepen bij jou in de buurt en ga samen de strijd aan. Laat deze kans niet liggen, kijk op www.debattle.be wat er gebeurt in andere gemeenten, laat je inspireren en zet je eigen acties op!

8 !Schrap

van een beweaanbindt

!Dossier Jongeren over politiek Hoe beleven jongeren de politiek?

T

alloze jongeren engageren zich dag in dag uit in allerlei werkingen en bewegingen, maar hun interesse voor de partijpolitiek en het politieke systeem gaat er zienderogen op achteruit. Vandaag heerst er bij jongeren een gevoel van desinteresse en moedeloosheid -‘Wat interesseert mij dat’of ‘We kunnen toch niets veranderen’. Voor de actie ‘Ieders stem telt’ bevroeg CMGJ in drie verschillende gemeentes een vijftigtal jongeren uit een jeugdwelzijnswerking hoe zij denken over ons politiek stelsel en de verkiezingmechanismen. Met een kleine quiz en een toelichting van het project ‘Ieders stem telt’ trachtten we het politieke systeem uit te leggen aan de jongeren. Voor de meesten is het een-ver-van-mijn-bedshow, maar ze vonden wel allemaal dat democratie het meest correcte bestuurssysteem is.

Democratie is volgens hen synoniem met gelijkheid en rechtvaardigheid, vrije meningsuiting en eerlijkheid, met het recht van iedereen -ongeacht afkomst of kleurom zijn stem te laten horen. Maar toch gaven bijna alle jongeren met een etnischcultureel diverse achtergrond aan dat het er in werkelijkheid heel anders aan toegaat en dat zij nog altijd enorm hinder ondervinden om volwaardig te kunnen participeren in onze samenleving door hun uiterlijk, naam, afkomst… ‘Ik ben een machine en ik wil werken.’ Armoede is voor hen niet enkel een Afrikaans verschijnsel, ze kennen mensen die ook hier in armoede moeten leven. Bij de jongeren leeft veel onbegrip dat wij dit niet kunnen oplossen. Ongekende verspilling aan ene kant en honger aan

!Schrap 9

!Dossier de andere kant. Onze maatschappij mist evenwicht en de welvaart is niet juist verdeeld. Onze jongeren begrijpen de politici niet en vragen zich af of zij nooit jong zijn geweest, want zij vinden dat er voor de jeugd niks wordt gedaan. Ze willen gewoon begrepen worden, hun plaats krijgen in de samenleving en niet te moeten ‘vechten’ voor hun rechten. En dat politici moeten stoppen onderling te bakkeleien en snel werk maken van de economische crisis. Topprioriteit is tewerkstelling, of zoals een van de jongens zei: ‘Ik ben een machine en ik wil werken’. Maar de meeste gasten maken op het werkveld onverklaarbare en demotiverende situaties mee, zodanig dat jegens interimkantoren bijna een haatgevoel is ontstaan. Over deze ‘moderne slavenhandelaars’ kunnen ze niet veel goeds vertellen. Ze zijn ook enorm begaan met hun leefomgeving en begrijpen niet hoe het komt dat er in hun wijken continue overlast en problemen zijn. ‘Ik heb flip in mijn eigen cité’: dit gevoel van onveiligheid op straat is reëel in sommige wijken. Waarom worden deze wanpraktijken in onze wijken getolereerd? Onze jongeren willen vooral veilig en onbezorgd in hun wijk kunnen spelen en leven. Hoe moet het hier nu mee verder? Uit onze enquête bleek dat jongeren uit een hogere studierichting meer affiniteit hebben met politiek. Hier ligt dus een belangrijke rol weggelegd voor het onderwijs en het jeugdwelzijnswerk. Want jongeren zijn onze échte toekomst. Hoog tijd om hier werk van te maken. >> Doe de quiz van ‘Ieders stem telt’ op de volgende blz. en kijk hoeveel jij weet over de lokale verkiezingen. >> Lees op blz. 12 ons ‘ABC van de gemeentepolitiek’ voor meer achtergrondinformatie op maat van jongeren over het politiek bestel en de gemeenteen provincieraadsverkiezingen.

10 !Schrap

!Dossier ué?!

Stemmen... H

oeveel weet jij van ons kiessysteem? Test je kennis met deze quiz.

1. Hoeveel parlementen zijn er in België? A . 1

B. 3

C . 4

D. 6

2. Op 14 oktober 2012 kiezen burgers… (meerdere antwoorden mogelijk) A. Gemeente- en provincieraadsleden B. Schepenen, burgemeester en bestendige deputatie C. Stadsdistrictraadsleden D. OCMW-raadsleden 3. In België ben je verplicht om te stemmen. A. Waar

B. Niet waar

A. B. C. D.

Alle Belgen Alle EU-burgers die in België wonen Alle niet-EU-burgers die in België wonen Alle niet-Belgen die zich registreerden

5. Wat moet je meenemen naar het stembureau? A. B. C.

Oproepingsbrief en SIS- kaart Oproepingsbrief en identiteitskaart Oproepingsbrief, identiteitskaart en SIS- kaart

>> Nood aan een opfrissingscursus? Op blz. 12 kan je je kennis bijschaven met ons ‘ABC van de gemeentepolitiek’.

Antwoorden: 1. D - 2. A, B, C & D - 3. A - 4. A & D - 5. B

4. Wie (+18) heeft opkomstplicht bij de gemeenteraadsverkiezingen? (meerdere antwoorden mogelijk)

!Schrap 11

!Dossier Het ABC van de gemeentepolitiek

N

a de zomer gaat de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen op 14 oktober in de hoogste versnelling. De politiek zal dan weer overal zijn: in folders en op affiches, in kranten en op radio en televisie. Partijen doen nieuwe beloften. Kandidaten ronselen stemmen. Maar kennen ze ook het ABC van de politiek? Antipolitiek: mensen zijn vaak boos op politici omdat die de vele verwachtingen niet kunnen inlossen. ‘Het zijn zakkenvullers’, klink het dan. Dat is antipolitiek. Burgemeester: hij/zij leidt het bestuur van een stad of gemeente. In Limburg zijn er 44 burgemeesters, in Vlaanderen 308 en in heel België 589. Coalitie: na de verkiezingen van 14 oktober maken enkele partijen afspraken om

12 !Schrap

samen een stad of gemeente te besturen. Zo vormen ze een coalitie. Om dat te kunnen doen, moeten ze minstens de helft plus één van alle verkozenen hebben. Soms haalt één partij alleen al die absolute meerderheid. Zij kan dan alleen besturen. Democratie: in een democratie hebben de burgers het laatste woord. Via verkiezingen duiden ze hun vertegenwoordigers in het bestuur van een stad of gemeente aan. En als ze niet tevreden zijn, kiezen ze een volgende keer andere vertegenwoordigers. Euro: tien jaar al rekenen en betalen we in euro’s en niet meer in Belgische franken. Ook de politici in een stad of gemeente doen dat.

!Dossier Financiën: een stads- of gemeentebestuur geeft geld uit aan zijn diensten op het stadof het gemeentehuis, de politie, milieu, wegen en fietspaden, bibliotheken en ontmoetingscentra, verenigingen enzovoort. Om genoeg geld of financiën te hebben, worden belastingen geïnd. Gemeenteraad: op 14 oktober worden in alle steden en gemeenten de leden van de gemeenteraad verkozen voor de komende zes jaar. Hun aantal hangt af van de grootte van een stad of gemeente. De gemeenteraad stemt over alle belangrijke beslissingen voor een stad of gemeente. Hervorming: soms vindt het bestuur van een stad of gemeente dat er een heel nieuwe weg moet worden ingeslagen. Dat is het sein voor een grote hervorming, bijvoorbeeld van een stadsdienst of van de manier waarop (jeugd)verenigingen betoelaagd worden. Inburgering: van mensen van vreemde afkomst wordt verwacht dat ze meedoen met het leven in een stad of gemeente. Dat ze inburgeren dus. Om dat te kunnen doen, is het goed dat ze de taal kennen en weten hoe een bestuur van een stad of gemeente werkt. Jeugd: mensen worden steeds ouder. De bevolking van een stad of gemeente wordt daardoor grijzer. Maar om levendig te blijven moet een stad of gemeente ook zorg dragen voor jonge gezinnen en de jeugd. Koning: België heeft nog altijd een koningshuis. Op dit ogenblik is Albert II onze koning. Hij heeft meer invloed dan echte macht om de politici in Brussel bij de les te houden. Zijn portret en dat van koningin hangen op elk gemeente- en stadhuis. Lijst: om deel te nemen aan verkiezingen, vormen verschillende partijen lijsten met

kandidaten. De nummer één op zo’n lijst is de lijsttrekker. De laatste naam op de lijst is die van de lijstduwer. Macht: om te zorgen dat niet alle macht in handen van één man of vrouw (of een paar mannen en vrouwen) terechtkomt, houdt de gemeenteraad het doen en laten van de burgemeester en de schepenen (zie verder) in de gaten. Vooral de verkozenen die niet tot de meerderheid behoren, doen dat. Zij zijn de oppositie. Nationaliteit: de meeste mensen in ons land zijn Belg. Anderen hebben een vreemde nationaliteit. Ook die tweede groep kan bij de gemeenteraadsverkiezingen een stem uitbrengen. OCMW: het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn helpt arme mensen, keert leeflonen uit en stippelt een sociaal beleid voor de stad of gemeente uit. Het OCMW wordt ook bestuurd door een raad. De leden worden aangeduid door de gemeenteraad. Provincie: de provincie is het bestuur net boven de steden en gemeenten. Het bestaat uit een gouverneur, een bestendige deputatie en een provincieraad. Op 14 oktober worden ook de leden van de provincieraad voor zes jaar verkozen. In Limburg speelt het provinciebestuur een grote rol. Quorum: een moeilijk Latijns woord. Als een gemeenteraad iets wil beslissen, moet minstens de helft van de leden aanwezig zijn en de helft van die aanwezigen plus nog één gemeenteraadslid moet dan ja-stemmen. Dat zijn quorumregels voor een gemeentebestuur. Referendum: soms wacht een gemeentebestuur niet op nieuwe verkiezingen om de mening van de mensen over een be-

!Schrap 13

!Dossier langrijke beslissing (bijvoorbeeld over een nieuw stadsplein of een ringweg) te kennen. Die mening wordt dan gevraagd met een volksraadpleging of referendum. Schepen: naast de burgemeester, heeft elke stad en gemeenten in de gemeenteraad ook een groep of college van schepenen die het beleid uitvoeren. Die schepenen zijn verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het milieu, de jeugd, openbare werken, cultuur, huisvesting enzovoort. Test: de verkiezingen van 14 oktober zijn voor veel burgemeesters en schepenen een test om te zien of ze het in de voorbije zes jaar goed gedaan hebben voor hun stad of gemeente. Als de kiezer vindt van niet, moeten ze plaatsmaken voor verkozenen die het anders en beter beloven te doen. Uitslag: na de verkiezingen worden de stemmen geteld. Het resultaat of de uitslag zal bepalen wie kans maakt om burgemeester of schepen te worden, wie tot de meerderheid in de gemeenteraad zal behoren en wie tot de oppositie. Verkiezingen: de dag van verkiezingen is een hoogdag voor de democratie. Alle kiezers hebben stemplicht. Dat wil zeggen: ze moéten zich melden in het stemlokaal om te kiezen tussen de kandidaten van verschillende partijen: CD&V, Open VLD, SP.A, Groen, N-VA, Vlaams Belang, een lokale politieke groep,... Ze mogen ook blanco stemmen. Wijk: een stad of gemeenten bestaat uit verschillende wijken. Die hebben allemaal hun eigen noden en wensen, bijvoorbeeld veilig verkeer, meer groen, extra kinderopvang enzovoort. Partijen letten erop dat hun kandidaten voor de verkiezingen uit al die wijken komen.

14 !Schrap

X-factor: sommige verkiezingskandidaten spreken de mensen heel erg aan. Zij boezemen vertrouwen in. Maar die politieke x-factor kan ook snel weer verdwijnen. Denk aan Guy Verhofstadt (Open VLD), Steve Stevaert (SP.A) en Yves Leterme (CD&V). Nu heeft Bart De Wever (N-VA) veel succes. YouTube: om campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen te voeren, sturen partijen en kandidaten niet meer alleen folders rond. Ze gebruiken ook het internet om zichzelf aan te prijzen, bijvoorbeeld met spraakmakende filmpjes op YouTube. Zetelverdeling: als op 14 oktober alle kiezers gestemd hebben, worden alle stemmen geteld om te zien welke kandidaten verkozen zijn. Zo weten alle partijen snel hoeveel verkozenen of hoeveel ‘zetels’ ze vanaf 1 januari 2013 in de nieuwe gemeenteraad zullen hebben. Patrick Martens

!Dossier Jeugdopbouwwerk en beleidsbeïnvloeding

K

unnen kinderen en jongeren in hun leefomgeving jeugdwerkers aanspreken die voor hen fungeren als ankerfiguren? Krijgen zij mogelijkheden om elkaar te ontmoeten, zowel in het vrije tijdsaanbod als in de openbare ruimte? Vinden signalen van kinderen en jongeren hun weg naar het lokale beleid op domeinen die voor hen van belang zijn? Met dat soort vragen in het achterhoofd adviseerde Uit De Marge een aantal lokale besturen bij de opmaak van hun jeugdbeleidsplan 2011-2013 om meer aanwezig te zijn in de leefwereld van kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie. En om met de actoren in domeinen als school, werk of hulpverlening te komen tot een geïntegreerd beleid in functie van die kinderen en jongeren. Nu werken er zo zes UDM-jeugdopbouwwerkers

in evenveel steden en gemeenten. Via vindplaatsgericht emancipatorisch jeugdwerk, netwerkopbouw en beleidsadvisering bieden jeugdopbouwwerkers antwoorden op de noden van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren in relatie met hun (ruimere) omgeving. Waar Uit De Marge aan jeugdopbouwwerk doet, moet dit leiden tot: •• een actieve beschikbaarheid van een jeugdwerker als ankerfiguur in de leef omgeving van kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie; •• een sterkere participatie aan het vrije- tijdsaanbod, maar ook in de domeinen arbeid, onderwijs en welzijn; •• een beleid dat respect heeft voor ont moetingskansen in de openbare ruimte;

!Schrap 15

!Dossier •• een geïntegreerd lokaal jeugdwelzijnsbeleid. In de praktijk is jeugdopbouwwerk dus een verzameling van verschillende acties op verschillende niveaus. Het gaat zowel over puur basiswerk, als over beleidswerk. Het gaat ook over vorming, coaching en het opzetten van projecten, als over het formuleren van beleidsadvies en het ontwikkelen van visie.

Vindplaatsgericht werk en signalen opvangen Een jeugdopbouwwerker vertrekt niet van een bestaand aanbod maar gaat eerst op zoek naar de noden van maatschappelijk kwetsbare kinderen en jongeren. Dit doet hij door actief in hun leefomgeving vertrouwen op te bouwen. Tegelijkertijd verzamelt hij bij bevoorrechte getuigen cijfermateriaal en inzichten over de maatschappelijke situatie van kinderen en jongeren. Dit is de eerste belangrijke fase in het jeugdopbouwwerk: de onderzoeksfase. Het belangrijkste hierbij is de houding die de werker aanneemt wanneer hij zich begeeft in de leefomgeving van kinderen en de jongeren; hij respecteert hen en accepteert dat zij het tempo bepalen. Normaliter krijgt de jeugdopbouwwerker al snel veel signalen. Hij houdt deze goed bij om er procesmatig mee aan de slag te gaan met de kinderen en jongeren zelf. Maar ook om een menselijker inzicht te geven in het cijfermateriaal dat we verzamelen om onze beleidsadviezen te stofferen.

Netwerken en jeugdwelzijnsoverleg De werker heeft regelmatig contact met allerlei organisaties, diensten en bewoners in de omgeving waar hij werkt. In functie hiervan kan de werker deelnemen aan diverse overlegfora. Daarbij behartigt hij

16 !Schrap

de belangen van de doelgroep met respect voor hun noden en hun formulering daarvan. Hij stuurt aan op concrete verbeteracties. Indien wenselijk bouwt de jeugdopbouwwerker op termijn aan een jeugdwelzijnsoverleg dat acties opzet gericht op de versterking van de maatschappelijke positie van de kinderen en jongeren.

Beleidsadvisering Werken aan maatschappelijke kwetsbaarheid betekent ook werken aan beleidsbijsturing. Uit De Marge zal dus met het jeugdopbouwwerk ook het lokaal beleid beïnvloeden op basis van het cijfermateriaal dat we verzamelen en op basis van de signalen die we opvangen bij de jongeren. Die signalen vinden hun weg naar signaalnota’s met concrete vaststellingen, inzichten en beleidsvoorstellen. Over hoeveel kinderen of jongeren gaat het? Waar en hoe zijn er problemen in de openbare ruimte? Wat kunnen we ondernemen? Waar of hoe worden kinderen, jongeren en hun ouders mogelijk gekwetst? Waar liggen kansen? Welke acties verwachten we van het bestuur? Bart Neirynck en Robert Crivit (Uit De Marge)

!Opinie “Mijne jeugdwerker weet het wel...”

W

elke rol hebben jeugdwerkers vanuit hun functie t.a.v. deze lokale verkiezingen en meer bepaald t.a.v. het lokale jeugdbeleid? Jeugdwerker is (nog steeds) geen volledig formeel erkend beroep. En als overkoepelende benaming van mensen die vanuit de vrije tijd werken met kinderen en jongeren volgens een bepaalde methodiek, is het Limburgse landschap rijk aan een erg grote verscheidenheid van jeugdwerkers en –sters. We hanteren hier deze algemene en overkoepelende term voor al deze ‘krachten’, want zo worden zo ook wel eens benoemd.

Jeugdwerkkrachten en jeugdwerkmachten De relatie tussen een jeugdwerker en het lokale beleid, onderscheidt zich volgens ons op de volgende 4 assen:

•• De jeugdwerker en zichzelf; de eigen ba- gage en toekomstvisie dient minstens duidelijk te zijn voor jezelf, om die in de volgende fase ook aan de kant te schuiven. •• De jeugdwerker en kinderen en jonge- ren; wie zijn ‘mijn kinderen en jongeren’ en wie kan dit allemaal nog zijn? •• De jeugdwerker en de omgeving van kin- deren en jongeren; de wijk, ouders, leer- krachten, peergroep, thematieken, mogelijkheden en aanknopingspunten… ••

De jeugdwerker en het lokale beleid; hier binnen onderscheiden we gemakkelijk heidshalve 2 niveaus: het niveau van de werkelijke beleidsmakers (de politici) en het niveau van de ‘adviserende’ diensten en betrokken actoren.

!Schrap 17

!Opinie De jeugdwerker en het lokale beleid

Rol als jeugdwerker

Het beleid beïnvloeden is een proces in vijf fasen: de analyse, de doelbepaling, de strategiebepaling, de machtsverwerving en de beïnvloeding. De doelgroep komt in elke fase aan bod. Meestal werk je als jeugdwerker niet vanuit een eenmanszaak, maar werk je binnen een bepaalde context van een organisatie of dienst. Het is een kunst om de voorgaande assen ook in communicatie te brengen met je collega’s, stakeholders of werk- of opdrachtgevers. Deze kunst is stof voor een ander artikel maar we focussen hieronder alvast op enkele vragen, gericht aan jezelf. Als je daarop antwoorden kan formuleren, start je eigenlijk met je bagage te verwoorden naar kinderen en jongeren die je confronteren met vragen of uitspraken over deze verkiezingen.

Als jeugdwerker in het werkveld, kan je vijf mogelijke rollen opnemen ten aanzien van het beleid. Welke (combinatie van) rollen je opneemt, is een keuze en ook steeds een momentopname. Als advocaat (vanuit je betrokkenheid bij je doelgroep, getuig je in hun plaats) of in de rol van expert (ook als belangenbehartiger van de doelgroep, maar op basis van ervaringen en expertise) steun je steeds op je kennis van je doelgroep en hun problemen. Als brugfiguur, regisseur of facilitator zoek je gericht naar oplossingen. De medewerkers van het CMGJ gaan graag samen met jou en/of je werking aan de slag in dit zoekproces.

Vragen om jezelf te stellen: •• •• •• •• •• ••

Heb ik een probleem voldoende breed bekeken? Of in het andere geval; kan ik een mogelijkheid ook voldoende en dui delijk begrenzen? Welk doel wil een beleid bereiken met een bepaalde maatregel? Zet men de juiste middelen in voor de juiste doelen? Wat betekent dat voor onze doelgroep? Wie is in concreto: ‘Hét lokaal bestuur’, ‘hét OCMW’, ‘dé jeugddienst’? Wat zijn achtergronden, ambities, stijlen, op- drachten en bevoegdheden? Is er affiniteit met mijn doelgroep? Wat is jouw concrete doelstelling? M.a.w. welk effect streef jij na en pro- beer daarin zo concreet mogelijk te zijn. Als ik beleidsactoren wil benaderen met mijn vraag, voorstel of probleem; ga ik die dan overtuigen met kennis, met waarden of met macht? Wat is het standpunt van mijn eigen or- ganisatie tegenover het thema? En wat is de strategische positie van mijn orga- nisatie in dit krachtenveld?

18 !Schrap

Inspir

atietip

handb oek bouw Sam Vlaan deren enlevingso heren pbeïnvlo kersen e ‘Met hoge ten. eding Be Politeia in , 2012 de praktijk’, leids-

Dag toegankelijk jeugdwerk (?) 29 november 2012 ‘Kansen voor vragen, vragen voor kansen’

Tijdens de ‘Dag toegankelijk jeugdwerk (?)’ denken we een hele dag na over toegankelijk jeugdwerk: we reflecteren over elkaars ervaringen, zoeken naar nieuwe mogelijkheden en invalswegen en reiken heel veel bagage aan om hier zelf mee aan de slag te gaan. Noteer deze dag alvast in je agenda en in de agenda van je collega’s, je (nieuwe) schepen, je lokale jeugdbegeleiders… Reflectiemomenten Samen met diverse verantwoordelijken binnen het jeugd(welzijns)werk zochten we dit voorjaar al naar een nieuwe benadering van de thematiek toegankelijk jeugdwerk. De resultaten van deze reflectiemomenten dienen als uitgangspunten voor de ‘Dag toegankelijk jeugdwerk (?)’.

Datum: donderdag 29 november 2012 Locatie: CC Casino, Houthalen-Helchteren

Deze dag wordt georganiseerd i.s.m. de Provinciale Jeugddienst Limburg en Uit De Marge.

!SCHRAP Colofon Eindredactie: Dirk Roelandts Redactie: Valerie Engelen, Cetin Ikiz, Kim Luys, Dirk Roelandts, Lily Vanopdenbosch Verantwoordelijke uitgever: Marina Hanot, p/a Boslaan 27, 3600 Genk Vormgeving: Lily Vanopdenbosch Beelden: Shutterstock !Schrap is gratis en verschijnt driemaandelijks !Schrap wordt uitgegeven door het Centrum voor Maatschappelijke Gelijkheid en Jeugdwelzijn vzw met de steun van de provincie Limburg afdeling Jeugd !Schrap, Boslaan 27, 3600 Genk, tel. 089 84 50 04, www.cmgj.be, [email protected]