Jaarverslag 2014
ROP Zuid West Restauratie Opleidingsprojecten in de provincies Zeeland en Zuid-Holland
Mark Elings Jan van Zon John Akkermans
Inhoudsopgave 1
Inleiding ........................................................................ 2
2
Restauratie Opleidingsprojecten Zuid West ....................... 2
2.1 2.2 2.3 2.4
3
Stichting ROP Zuid West ....................................................... 2 Stuurgroepen Zeeland en Zuid-Holland ROP ZW .................. 3 ROP-Coördinatorenoverleg (RCO) ........................................ 3 Landelijke docentendag ........................................................ 4
Zeeland ......................................................................... 4
3.1 Scholingscommissie .............................................................. 4 3.2 Publiciteit en voorlichting ..................................................... 4 3.3 Acquisitie en uitvoering van projecten ................................. 5 3.4 Overzicht projecten .............................................................. 5 3.5 Gastlessen en excursies ...................................................... 10 3.6 Bedrijfsbezoeken ................................................................ 10 3.7 Samenvatting Zeeland ........................................................ 10 3.8 (Mogelijke) ROP-projecten in Zeeland ................................ 10 3.9 Afscheid van Jan van Zon .................................................... 10 3.10 Leerlingen. .......................................................................... 11 3.10.1 Interview met leerling ………………………………....................... 11 3.10.2 Geslaagde leerlingen/ROP certificaat ............................... 12 3.10.3 Leerlingen in opleiding………………….………………………………….. 12
4 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7
Zuid-Holland ............................................................... 13 Scholingscommissie ............................................................ 13 Publiciteit en voorlichting ................................................... 13 Acquisitie en uitvoering van projecten ............................... 13 Overzicht projecten ............................................................ 14 Gastlessen en excursies ...................................................... 20 Samenvatting Zuid-Holland................................................. 21 Mogelijke ROP-projecten in Zuid-Holland .......................... 21
Bijlagen A B
ROP Zuid West
Overzicht leerlingen 2014 Bedrijven waar in 2014 mee is samengewerkt
Jaarverslag 2014
22 24
1
1
Inleiding
ROP Zuid West voert de landelijke ROP-doelstellingen uit in Zuid-Holland en Zeeland. Deze doelstellingen zijn in hoofdzaak: het promoten en ondersteunen van de restauratieopleiding, creëren van draagvlak; het realiseren van voldoende opleidingsplaatsen op restauratieprojecten; het vergroten van het aantal restauratievaklieden binnen het werkgebied. In 2014 hebben in totaal 10 restauratieleerlingen hun diploma en daarmee hun ROP certificaat behaald. Er zijn daarmee 8 gekwalificeerde restauratietimmermannen en 2 restauratiemetselaars bij gekomen. We hebben nog steeds te maken met een grillige markt en het vinden van goede opleidingsplaatsen blijft lastig. Bij de leerbedrijven in de restauratie zijn de opleidingsplekken schaars. Eind 2014 lijkt het binnen de bedrijfstak wat aan te trekken, maar dit herstel is nog wankel. Gevolg van de schaarste van opleidingsplekken is natuurlijk ook dat er door bedrijven meer naar de kwaliteit van de leerling werknemers wordt gekeken. Er zijn bijvoorbeeld meer oriënterende leerlingen die daardoor afvallen en niet doorstromen. In het verleden kregen de “twijfelgevallen” eerder een kans. De motivatie en het groeipotentieel van de individuele leerling gaat (nog) zwaarder wegen. In het begin van het jaar hebben alle regiocoördinatoren samen met de landelijk directeur/coördinator, mevrouw Sacha Baggerman, de bedreigingen en kansen voor de restauratieopleidingen geïnventariseerd. De koers voor ROP landelijk en de regionale coördinatoren is daar uitgezet. Om een goed beeld te krijgen van de opleidingssituatie in het land waren Tim van Weerdenburg (namens SOS Vakmanschap) en Arnold Duin (namens SVGB kenniscentrum) te gast bij deze bijeenkomst van ROP-Nederland. ROP Zuid West dankt allen die een bijdrage hebben geleverd, het O&O-fonds voor de Bouwnijverheid, Ministerie van OCW en provincies Zuid-Holland en Zeeland. Samen met opdrachtgevers, bedrijven, regionale instanties en onderwijsinstellingen zijn hierdoor ROP projecten gerealiseerd, opleidingsplaatsen gecreëerd en is er extra vakscholing aangeboden.
2 2.1
Restauratie Opleidingsprojecten Zuid West Stichting ROP Zuid West
Deze stichting is verantwoordelijk voor het beheer van de financiële middelen, zij brengt zowel financiële als algemene verslaglegging uit aan het landelijk bestuur en de provincies. Verder ziet de stichting toe op de besteding van het budget in lijn met het landelijk beleid en de afspraken met de verschillende subsidieverstrekkers. Het bestuur van Stichting ROP Zuid West was in 2014 als volgt samengesteld: voorzitter: mevrouw S. Jukema, directeur van Bouwmensen Leiden ; secretaris: de heer D.H.J. Visse, directeur adviesbureau MSP te Gouda; penningmeester: de heer J. Bos, voormalig wethouder te Terneuzen (tot eind juni 2013). Twee coördinatoren verrichtten in 2014 de uitvoerende taken van de Stichting ROP Zuid West op parttime basis, te weten: de heer M.W. Elings voor de provincie Zuid-Holland (tot 1 juli); de heer J. van Zon voor de Provincie Zeeland (tot 1 november); de heer J.M. Akkermans voor de Provincie Zeeland (vanaf 10 september).
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
2
2.2
Stuurgroepen Zeeland en Zuid-Holland ROP ZW
De twee coördinatoren worden in de uitvoering van de werkzaamheden ondersteund door een stuurgroep. Deze stuurgroepen zien tevens toe op een goede invulling van de regionale mogelijkheden binnen de landelijke kaders. Eind 2014 waren de stuurgroepen als volgt samengesteld.
Stuurgroep Zeeland
de heer J. Bos, voorzitter, voormalig wethouder Terneuzen, tevens penningmeester bestuur ROP ZW mevrouw M. Sollie, Nederland Afdeling Zeeland; mevrouw B.I. Sens, Provincie Zeeland; de heer E.J. Brans, Rothuizen van Doorn `t Hooft, arch.; de heer R. de Bruijn, projectleider B.V. Monumentenbeheer gemeente Middelburg; de heer S. Guilliet, Aannemingsbedrijf Leenhouts; de heer D. Koren, Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland; de heer R. Kotzebue, ROC Zeeland; de heer J. van Zon, coördinator ROP Zeeland (tot 1 november); de heer J.M. Akkermans, coördinator ROP Zeeland (vanaf 10 september).
De stuurgroep is in 2014 een drie keer bijeen geweest in de hoofdvestiging “Het Schuitvlot” van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland in Middelburg.
Stuurgroep Zuid-Holland:
mevrouw S. Jukema, directeur Bouwmensen Leiden, tevens voorzitter bestuur ROP Zuid West de heer O. de Graaff, Bouwbedrijf Burgy; mevrouw T. van Ditmars, Vereniging Zuid-Hollandse Gemeenten; de heer O. Helleman, Erfgoedhuis Zuid-Holland; de heer G. Ottevanger, Provincie Zuid-Holland; de heer M.W. Elings, coördinator ROP Zuid-Holland (tot 1 juli); de heer W. Pot, adviseur Fundeon regio West; de heer D.H.J. Visse, directeur adviesbureau MSP te Gouda, tevens secretaris bestuur ROP Zuid West.
De stuurgroep ROP Zuid-Holland is in 2014 drie keer bijeen geweest, op haar vaste vergaderlocatie bij het Erfgoedhuis Zuid-Holland te Delft. Tijdens deze stuurgroepvergaderingen brengen de coördinatoren verslag uit over de voortgang van leerlingen, de lopende projecten en het realiseren van nieuwe opleidingsplaatsen. Natuurlijk is de bouwcrisis regelmatig onderwerp van gesprek geweest, als ook de betrokkenheid bij de ROP activiteiten van aannemers, subsidieverstrekkers en opdrachtgevers van restauratieprojecten.
2.3
ROP-Coördinatorenoverleg (RCO)
Dit reguliere overleg heeft in 2014 zes keer plaatsgevonden. Aan dit overleg nemen alle regionale ROP coördinatoren deel, hierbij aangestuurd door directeur mevrouw Sascha Baggerman. Het doel van deze bijeenkomsten is voornamelijk de uitwisseling van kennis en ervaring tussen de verschillende coördinatoren onderling en het afstemmen van landelijke ontwikkelingen met de regio’s. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om de volgende onderwerpen: ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
3
2.4
bespreken van mogelijke knelpunten, opzetten van acties en activiteiten; bewaken en eventueel bijstellen van de landelijke planning in samenhang met het meerjarenbeleidsplan en de jaarlijkse actieplannen; bespreken en beoordelen van kwartaalrapportages, zowel inhoudelijk als financieel; bewaken van de uniformiteit van de ROP ’s.
Landelijke docentendag
Jaarlijks organiseert het ROP een dag voor ROC-docenten. Ook dit jaar is er op 12 juni 2014 in de omgeving van Veghel een dergelijke bijeenkomst geweest. De ochtend stond in het teken van gemeenschappelijke belangen. Hoe zorgen we ervoor dat we voldoende instroom krijgen voor het restauratievak en hoe zorgen we voor voldoende leer-werkplekken. Daarnaast kwam de onzekere toekomst van de restauratieopleiding aan de orde. Inmiddels is er een platform Erfgoedopleidingen opgericht waar het ROP een belangrijke bijdrage aan levert en welke zal werken aan een advies voor de toekomst van de restauratieopleidingen. Na de lunch bezochten we met elkaar de restauratie van de herontwikkeling van het CHV-terrein aan de Noordkade in Veghel tot kunst- en cultuurcluster.
3
Zeeland
3.1
Scholingscommissie
In de scholingscommissie hadden zitting:
de heer W. Schinkel, namens ROC Scalda; de heer M. Heeren namens ROC Scalda; de heer J. Akkermans opleidingscoördinator van Bouwopleiding Zeeland in Goes; de heer B. Melaard, coördinator SSPB, samenwerkingsverband in Middelharnis; de heer J. Verkamman, opleidingsadviseur van Fundeon; de heer J. van Zon, coördinator ROP Zeeland.
Het is niet meer noodzakelijk om als scholingscommissie bijeen te komen. De leden van de scholingscommissie worden geregeld geïnformeerd door de coördinator ROP en de vorderingen van de leerlingen worden op school besproken. De verslagen van de restauratieprojecten worden ook naar de commissieleden gestuurd, zodat zij op de hoogte blijven van de vorderingen van de op de projecten geplaatste leerlingen.
3.2
Publiciteit en voorlichting
Om continuïteit in het aanbod van projecten en daaraan gekoppeld het aantal leerlingen te bewerkstelligen, heeft de coördinator elke mogelijkheid aangegrepen om de opleiding in de restauratie onder de aandacht te brengen bij een breed publiek. In 2014 zijn er bijvoorbeeld presentaties gehouden op de open dagen van onder meer scholen en projecten. Hieronder een overzicht van de activiteiten gericht op voorlichting en publiciteit. 18 en 20 februari Voorlichting ROP en presentatie Monumentenwacht in Goes 5 en 6 maart Beurs Kerk en Monument in Goes De ROP coördinator staat op de voorlichtingsavonden van verschillende VMBO scholen in Zeeland: Reynaert college Hulst, ’t Zein college Oostburg en scholengemeenschap De Rede in Terneuzen. Per medio december is er voor ROP Zuidwest een facebook pagina aangemaakt om ook op de sociale media herkenbaar te zijn. Deze pagina is nog in de opstartfase. ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
4
3.3
Acquisitie en uitvoering van projecten
Het verwerven van voldoende geschikte praktijkopleidingsplaatsen is van essentieel belang voor de opleiding van onze leerlingen. Er moet een continue stroom van opleidingsprojecten ontstaan zodat de leerlingen twaalf maanden op een restauratieproject of andere restauratiewerken werkzaam kunnen zijn. Om voldoende projecten te genereren zijn contacten gelegd met: restauratie aannemers; restauratie architecten; opdrachtgevers; de gemeenten in de provincie Zeeland; de provincie Zeeland. Deze contacten hebben een aantal nieuwe restauratieprojecten opgeleverd die als ROP (leerling-bouwplaats) aangemerkt zijn door de opleidingsadviseur van Fundeon.
3.4
Overzicht projecten
Historische woning Singelstraat in Middelburg King George, zo heet het pand aan de Singelstraat 7 in Middelburg. Op de lijst van rijksmonumenten uit de jaren zestig de (van de twintigste eeuw) wordt het pand als een “eenvoudig monument uit de 18 eeuw” beschreven. De leeftijd zou kunnen kloppen met het jaartal op de gevel (1789), maar het pand zou ook ouder en in 1789 verbouwd kunnen zijn. De naam van het pand is niet authentiek, volgens de Naamwijzer Middelburg zou het pand “De Carper” hebben geheten. De B.V. Monumentenbeheer Middelburg heeft het pand verworven met het doel het te restaureren en weer in gebruik te nemen. Hierbij is als voorwaarde gesteld dat dit een opleidingsproject wordt, tevens worden er mensen van Orionis Walcheren ingezet in het kader van re-integratie. Een leerling BOL 4 heeft inmiddels als stage opdracht bij architectenbureau De Bouwwinkel te Middelburg, het pand in te meten en te tekenen. Dit is geen eenvoudige opgave omdat er bij zulke panden niet veel haaks, recht is of waterpas. Diverse partijen tekenen op 17 april het convenant, dit geeft meteen de start van het project aan. Bouwgroep Peters uit Middelburg is de hoofdaannemer op dit project en wil met inzet van een leermeester leerlingen opleiden in de restauratie. Foto: het vooraanzicht van het pand voor restauratie
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
5
Kademuren in Middelburg Om de toegankelijkheid niet alleen over de weg maar ook over het water te waarborgen is de Bouwgroep Peters bezig met het herstel van de Kademuren in Middelburg. Nu is over het herstel van de kademuren al eerder wat geschreven. Toch is het bijzonder restauratiewerk. Niet alleen is het metselwerk onder en boven de waterspiegel van andere kwaliteit, interessant zijn de metselverbanden die toegepast zijn. De kademuren dienen dusdanig stabiel te zijn dat ze, ook bij wisselende waterstanden, voldoende tegendruk genereren voor het hoger gelegen straatwerk. Al met al voor de leerling een uitdaging en de leermeester heeft de taak om de kwaliteit te bewaken. Daar komt nog bij dat in het zomerseizoen rekening gehouden moet worden met het aanleggen van de plezierjachten, waardoor goed moet worden gekeken naar de planning en de veiligheid.
Restauratie `s-Landshuis in Hulst Het pand dateert uit 1665 en is voorzien van een statige gevel met stoepbordes en ijzeren bordeshek. In het portiek zie je de wapens van Hulst en de Generaliteit. Vanaf de middeleeuwen tot in de Franse tijd was dit het regerings- en gerechtsgebouw van de magistraat van het Hulster Ambacht. Door de minder draagkrachtige ondergrond of de slechte staat van de fundering zijn er in de achtergevel scheuren ontstaan. De Gemeente Hulst heeft opdracht gegeven aan Bouwbedrijf Van de Kerckhoven om de fundering aan te passen en de gevels te restaureren. Eén leerling metselen heeft zich hier kunnen bekwamen in het herstel van het metselwerk in de achtergevel.
Restauratie Korenmolen de Graanhalm Gapinge Opdrachtgever is Stichting Korenmolen de Graanhalm en Aannemersbedrijf Sturm voert het werk uit. Molen 'De Graanhalm' heeft meerdere voorgangers gehad. Maar we weten dat in 1472 op ongeveer dezelfde plaats al een molen stond. En nog steeds bepaalt de molen het dorpsgezicht van Gapinge. De molenbiotoop lijkt in al die jaren nauwelijks te zijn veranderd! In 1864 is in Gapinge de eerste molen gebouwd met de naam 'De Graanhalm'. Hiervoor werd gebruikgemaakt van materialen uit een in ZuidHolland gesloopte wipwatermolen. Lang heeft deze er niet gestaan. Nauwelijks een jaar later ging deze molen alweer verloren. Als oorzaak worden zowel brand als storm genoemd. Foto: molen met verwijderde kap Na de afgebrande of omvergeblazen wipkorenmolen werd deze vervangen door een loodwit molen ‘De Rop’ uit Koog aan de Zaan. Helaas brandde deze ook af op maandag 24 augustus 1896. In het zelfde jaar werd de stenen stellingmolen die er nu nog staat gebouwd van 120.000 stenen. De molen werd tot 1962 bedrijfsmatig gebruikt. In 1965 werd het Bilausysteem vervangen door een oud Hollands hekwerk. Dit heeft echter niet lang optimaal gefunctioneerd en werd het zelfde jaar nog buiten bedrijf gesteld. De laatste eigenaar heeft de molen nog tot 1998 draaiende gehouden, maar is daar mee gestopt omdat het niet meer verantwoord was om nog te draaien. Het metsel- en voegwerk wordt waar nodig gerepareerd/vervangen. De kap is er afgehaald en wordt door een molenmaker gerestaureerd. Er is een leerling metselen op dit project aan het werk.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
6
Restauratie Stadhuis in Veere Het Stadhuis in Veere behoort tot de top 100 der Nederlandse rijksmonumenten. De Heer van Veere gaf opdracht voor de bouw van het stadhuis in 1474. In 1477 werd de bouw van het stadhuis voltooid. Het stadhuis is een laat gotisch gebouw voorzien van de beelden van de vier heren en drie vrouwen van Veere. Op de begane grond bevindt zich de Vierschaar, hier werd tot 1811 recht gesproken door het stadsbestuur. Tegenwoordig bevindt zich in het stadhuis een oudheidskamer en kan het stadhuis als trouwlocatie geboekt worden. Begin oktober 2013 was Bouwgroep Peters gestart met de restauratie die zeker één jaar zal duren. Bij de start van de werkzaamheden en de ontmanteling van de toren moest eerst de grote klok verwijderd worden. Nadat de dakleien verwijderd waren was eigenlijk goed de schade zichtbaar. Een gedeelte van de torenspits diende vervangen te worden door eikenhout. Er is op dit project één leerling timmeren werkzaam die gaat starten met de restauratieopleiding.
Restauratie Vestingmuren in Veere Opdrachtgever is de gemeente Veere, de architect is Architectenbureau Rothuizen Van Doorn `t Hooft en Bouwgroep Peters voert het werk uit. De in het verleden machtigste stad aan het Veersegat heeft naast diverse bezienswaardigheden, waaronder de Camperveersetoren, de Schotse huizen en het recentelijk gerestaureerde stadhuis, ook bijzondere vestingwerken. Al in de veertiger jaren van de veertiende eeuw is gestart met de omwalling van ‘die veste ter Veere’ (de eerste naam die we tegenkomen van het vissersplaatsje wat nu Veere is). De val van Den Briel in 1572 in de tachtig jarige oorlog (15681648) met Spanje leidde tot een aanzienlijke uitbreiding van de Veerse wallen, compleet met nieuwe bolwerken en een vijftal bastions. Bij het Bastion Oranje en het Mauritsbastion werden stenen beren gebouwd met zogenaamde Monniken. Deze beren diende als waterscheiding tussen de zee en de vestinggrachten. Bij het laatstgehouden inspectieonderzoek werd geconstateerd dat het casco nog redelijk was, maar onderhoud op korte termijn wenselijk was. Zo kwam er naar voren dat er gescheurde, verweerde, geschilferde en loszittende stenen in het metselwerk zaten. Ook kwam men loszittende, open en diep uitgespoelde voegen tegen. Na een gedegen onderzoek is er gestart met de restauratie van de vestingmuren. Start van de werkzaamheden was in juni, de werkzaamheden zullen ongeveer 20 weken duren. De herstelwerkzaamheden zijn voor de leermeesters en leerlingen van de restauratie opleiding een veelzijdig en leerzaam project. Leerlingen kunnen veel leren over oude metselmethoden. Bij het herstel moeten ze rekening houden met de kleur en hardheid van de steen en met het bestaande metselverband. Ook de samenstelling van het voegwerk moet aan de eisen van het huidige voegwerk voldoen. Verder moet ze ook rekening gehouden met de Flora- en faunawet. In het metselwerk zitten bijzondere planten die behouden moeten worden. Kortom een heel leerzaam project voor de leerlingen die niet alleen het historische werk restaureren, maar ook rekening dienen te houden met de materialen die gebruikt dienen te worden. Voor de leerlingen van de restauratie opleidingen een mooie uitdagende klus. Zeker door het maritieme karakter, je werkt boven water. Foto: leerling bezig met aanbrengen van het voegwerk
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
7
Restauratie Zuidpoort in Sluis De vestingwerken rondom de plaats Sluis werden voor het grootste gedeelte in 1604 aangelegd. In de vestingwallen bevinden zich de resten van de Westpoort, de in de periode 2010-2011 gerestaureerde Oostpoort en de Zuidpoort. Ook de Zuidpoort was dringend aan een restauratie toe om verder verval te voorkomen. Begin 2014 is Aannemersbedrijf Leenhouts gestart met de restauratiewerken.
Restauratie Nederlands Zuidpoort inHervormde Sluis kerk in IJzendijke De vestingwerken Nederlands Hervormde rondom de Kerk plaats in IJzendijke Sluis werden is in 1612 voor in hetgebruik grootste genomen. gedeelteDe in kerk 1604isaangelegd. van oorsprong In degebouwd vestingwallen op bevinden een regelmatig zich deachtkantig resten vangrondplan de Westpoort en tussen en in1656-1659 de periodevergroot 2010-2011 totgerestaureerde een langwerpig Oostpoort achtkant. Het en de oudste Zuidpoort. deel is de Ook de Zuidpoort bekroond met eenwas torentje. dringend In de aan 19een eeuw restauratie is de consistorie toe om verder gebouwd verval voorzien te voorkomen. van een zadeldak. Begin 2014Deisingang tot de Aannemersbedrijf kerk wordt gevormd Leenhouts door eengestart geprofileerde met de deuromlijsting restauratiewerken. van bengsteen, waarop het jaartal van de bouw, 1612, is aangebracht, en waartussen geribde deuren toegang verlenen tot het portaal. Hier vindt men, evenals in de kerk, een aantal fraai gebeeldhouwde grafzerken. Bouwbedrijf Van de Linde is eind 2013 gestart met deze omvangrijke restauratie. De houten kapconstructie is aangetast door de bonte knaagkever, met name de muurplaten. Dit is constructief geen gemakkelijke opgave gezien de enorme belasting die de kapconstructie veroorzaakt.
Restauratie kerk Protestantse Gemeente Nieuwerkerk Opdrachtgever is de Protestantse Gemeente Nieuwerkerk, de Bouwgroep Peters voert het werk uit. Nieuwerkerk is de een kerkringdorp, ontstaan in de 12 eeuw. Het was een afsplitsing van de parochie Ouwerkerk, wat de naam van de beide plaatsen verklaart. De 15 -eeuwse protestantse kerk, oorspronkelijk gewijd aan Johannes, heeft een zeskante toren. Deze is in 1975 herbouwd op de fundamenten van de in de 1945 door de Duitsers opgeblazen toren. Het koor en de toren zijn van elkaar gescheiden nadat het schip in 1586 is afgebrand. September 2014 is de Bouwgroep Peters gestart met de restauratie van de kerk die ongeveer 20 weken zal duren. De werkzaamheden bestaan uit het vervangen van aangetast metselwerk en het uithakken en opnieuw aanbrengen van de voegen. Veder is het leiwerk op het dak in slechte staat en wordt op een dakvlak na helemaal vervangen. De koperen goten worden ook gelijk vernieuwd. In het interieur worden de muren ontdaan van hun pleisterwerk, de scheuren in de muren worden gerepareerd. Waarna de muren opnieuw gepleisterd worden. Foto: op het werk is één leerling metselen aan het werk die ook het pleisterwerk opnieuw aanbrengt.
Restauratie kerk Hervormde Gemeente Oud-Vossemeer Opdrachtgever is de Hervormde Gemeente Oud-Vossemeer, bouwbedrijf Van de Linde voert het werk uit. De Hervormde Kerk, oorspronkelijk gewijd aan St. Johannes de Doper, is een kruiskerk voorzien van een ingebouwde toren met haakse steunberen en ingesnoerde spits. De toren verrees rond 1450, het schip met koor in de tweede de helft van de 15 eeuw. Tijdens de dorpsbrand van 1576 leed het gebouw zware schade. Bij de herbouw in 1595 heeft men de toren ingebouwd en het transept toegevoegd. Het vroeger omgrachte, ringvormige kerkhof is gedeeltelijk voorzien van een laag muurtje. Oktober 2014 is bouwbedrijf Van de Linde gestart met de restauratie van de kerk die ongeveer 32 weken zal duren. Aangetaste en gescheurde stenen worden vervangen, geroeste kozijnankers worden blootgehakt en vervangen en het gevelvoegwerk wordt vervangen. Op het dak wordt leiwerk vervangen en is – waar nodig – het lood- en koperwerk hersteld of vervangen. Op het werk is één metselleerling aan het werk.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
8
Restauratie Meestoof in Kapelle Een meestoof of meekrapstoof was een installatie voor het drogen en verwerken van de geteelde bijwortels van de de meekrap. Het gewas meekrap werd al in de 14 eeuw geteeld. In 1819 waren er 90 meestoven in Nederland. De meekrapwortels werden geteeld om er de kleurstof Turks rood of kraplak uit te bereiden. Bij veel dorpen was vaak één meestoof. Na de oogst in de herfst werden de meekrapwortels verwerkt in meestoven. De wortels werden in de stoof schoongemaakt, gedroogd, gedorst, gestampt en gemalen tot meekrappoeder. Vervolgens werd de meekrappoeder als verfpoeder verkocht aan wolververijen en textieldrukkerijen. Eind 2013 is Bouwbedrijf Van de Linde gestart met deze restauratie. Bijzonder is dat deze meestoof particulier bezit is en na restauratie een herbestemming krijgt als woon- en kantoorruimte. Door gebruik te maken van goede isolatie en nieuwe technieken is het gebouw straks zeer energiezuinig. Voor de twee leerlingen timmeren die hier werkzaam zijn een bijzondere uitdaging om dit historische pand geschikt te maken voor een nieuwe bestemming. Veel werk zit namelijk in de kapconstructie en de houten vloeren.
Foto: Meestoof “De Nijverheid” voor restauratie
Restauratie muziekkapel Kattendijke Opdrachtgever is de gemeente Goes en bouwbedrijf Jurriëns voert het werk uit. Kattendijke is een klein, rustig dorp op het voormalige eiland Zuid-Beveland en is onderdeel van de gemeente Goes. Het dorp telt ongeveer 550 inwoners. In het dorp bevindt de zich een prachtige 15 -eeuwse monumentale kerk en een authentieke muziekkapel. Kattendijke ligt aan het Nationaal Park Oosterschelde en is daarom erg geliefd bij duikers. De muziekkapel wordt nog een aantal keren per jaar gebruikt voor een uitvoering. November 2014 is bouwbedrijf Jurriëns gestart met de restauratie die ongeveer tien weken zal duren. De staat van een aantal muurplaten, houten hoekpilaren en sporen/hoekkepers en alle boeiboorden en laatste kraaldelen van het dakbeschot waren zo slecht dat ze compleet vernieuwd moesten worden. De balustrades zijn nu van ijzer gemaakt, maar worden weer in originele staat (hout) teruggebracht. Op het werk zijn twee timmerleerlingen aan het werk. Foto: kapel in de steigers
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
9
3.5
Gastlessen en excursies
18 en 20 Februari Voorlichting ROP en presentatie Monumentenwacht op het ROC Scalda bij de Bouw Opleiding Zeeland in Goes.
3.6
Bedrijfsbezoeken
Om de vorderingen van de leerlingen te bewaken en een planning te maken voor hun opleidingsonderdelen zijn er ongeveer 50 bedrijfsbezoeken aan de projecten afgelegd.
3.7
Samenvatting Zeeland
In 2014 laat het ROP zien dat er voldoende leerlingen zijn voor de projecten. Opgemerkt moet worden dat het aantal projecten terugloopt en er ook wat minder leerlingen nodig zijn. Positief om te vermelden is dat de provincie Zeeland bij beschikking van subsidie aangeeft dat de werkzaamheden mede door leerlingen uitgevoerd moeten worden. In het kader van Social Return On Investment wordt door sommige stadsbesturen al aangegeven dat er opgeleid moet worden op deze projecten en dat er gebruik dient te worden gemaakt van deelnemers vanuit re-integratie trajecten.
3.8
(Mogelijke) ROP-projecten in Zeeland
restauratie kademuren in Middelburg, vijfde fase; restauratie NH kerk in Baarland; restauratie Stadhuis in Goes en Slot Oostende; restauratie kerk St. Anna ter Muiden; restauratie kerk Kruiningen; restauratie gasthuiskerk Zierikzee; restauratie kerk ´s heer Abtskerke; restauratie boerderij ´s Heer Arendskerke.
Er vinden regelmatig gesprekken met gemeentelijke ambtenaren plaats om ROP leerling-bouwplaatsen te genereren. Bij gemeenten is ook bekend wie een bouw/monumentenvergunning heeft aangevraagd, dit kunnen particuliere opdrachtgevers zijn, maar ook stichtingen, verenigingen of kerkelijke gemeentes. Bij Steunpunt Monumentenzorg komen de bouwplannen binnen van te restaureren monumenten. Dit is voor de coördinator ROP een bron van informatie evenals advertenties in week- of dagbladen. Op de vergaderingen van de stuurgroep ROP Zeeland komt ook een aantal projecten aan de orde die interessant zijn om als restauratie opleidingsproject aangemerkt te worden.
3.9
Afscheid van Jan van Zon
Vrijdag 12 december heeft Jan van Zon in het Provinciehuis van Middelburg afscheid genomen als ROP coördinator van Zeeland. Aanwezig waren de stuurgroep, aannemers, architecten en medewerkers van SCEZ. Dit was tevens een mooie gelegenheid om kennis te maken met de nieuwe coördinator John Akkermans. John is leerlingen coördinator bij het samenwerkingsverband Bouw Opleiding Zeeland. Daar bewaakt hij de vorderingen van de leerlingen. John was de afgelopen jaren als vertegenwoordiger van de BOZ al bij de ROP bouwplaats vergaderingen.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
10
3.10 Leerlingen. 3.10.1 Interview met leerling Interview met Jaap Grooteboer bij de restauratie wedstrijden in Hengelo 2014 Jaap is een leerling restauratie timmeren op niveau 3 en is met het laatste jaar van zijn opleiding bezig. Jaap, hoe komt het dat jij een opleiding voor de bouw bent gaan volgen ? Ik wist al heel vroeg dat ik timmerman wilde worden dus die keuze was heel makkelijk gemaakt.
Je bent de opleiding gestart in niveau 2. Was de stap naar niveau 3 goed te doen ? Ik vond niveau 3 goed te doen alleen het restauratie gedeelte was wel heel uitgebreid dus daar moest ik net wat meer moeite voor doen maar ik vond het wel een hele interessante opleiding. Ben je gedurende de opleiding nog tegen zaken aangelopen waar je het moeilijk mee had ? Nee alleen dat het best veel werk was en dat alles zelfstudie is, maar voor de rest heel goed te doen. Jaap, heb je de hele opleiding gevolgd en gewerkt bij aannemingsbedrijf Poldervaart Brielle of heb je nog bij andere bedrijven gewerkt ? Nee, ik heb vanaf het begin bij aannemingsbedrijf Poldervaart Brielle gewerkt. Heb je daar steeds onder dezelfde uitvoerder en leermeester gewerkt? Ja ik heb 4 jaar met dezelfde leermeester gewerkt wat mij zeer goed bevallen is. Aannemingsbedrijf Poldervaart heeft naast veel restauratiewerk ook veel nieuwbouw. Ben jij van mening dat je met deze opleiding zowel in de nieuwbouw, verbouw en restauratie aan het werkt kunt ? Ja zeker weten want met de restauratie opleiding leer je creatief nadenken en handelen en dat is in de kleine nieuwbouw wat wij regelmatig doen ook heel erg handig. Voor deze restauratieopleiding is niet elke leerling geschikt, of heeft het niveau ervoor. Voel je, je niet een beetje trots dat je deze opleiding hebt kunnen volgen? Daar ben ik wel een beetje trots op ja. Wat zou jij toekomstige leerlingen voor advies mee willen geven ? Probeer van alles wat er om je heen gebeurt op de bouw wat op te steken, zo leer je ook met onderaannemers mee te denken waardoor alles beter verloopt en daar heb je zelf ook wat aan. Doe je best en zet je in voor je vak en opleiding. Foto: leerling in gesprek met burgemeester drs. Schelberg van Hengelo Jaap, je bent nu 20 jaar en met het laatste jaar van je opleiding bezig. Wat zijn jouw verdere ambities nog na deze opleiding ?
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
11
Gelukkig kan ik bij Poldervaart Brielle blijven en ik hoop dat ik daar nog lang mag blijven werken. Inmiddels ben ik klaar met deze opleiding en ben ik begonnen aan niveau 4 voor assistent uitvoerder en misschien dat ik daarna nog verder ga maar eerst niveau 4 maar eens afmaken. Vond je het waardevol dat dit soort projecten aangemerkt worden als ROPleerlingbouwplaats ? Ja, want zo krijg je de kans als leerling kennis en ervaring op te doen van restauratie timmer- metselwerk. Foto: leerling restauratietimmeren op de wedstrijd in Hengelo Jaap, bedankt voor dit interview en we wensen je veel succes met je verdere opleiding en loopbaan !
3.10.2 Geslaagde leerlingen/ROP certificaat In 2014 zijn de volgende drie leerlingen restauratie timmeren gediplomeerd: - Pollo Hopmans (319103); - M. Jobse (305211); - Robbin Walhout (317893). Twee leerlingen restauratie metselen zijn gediplomeerd, namelijk: - Adriaan de Koster (317686); - Gijs de Visser (323565). Verder hebben de volgende metselleerlingen een ROP certificaat gehaald, doordat ze één à twee onderdelen getoetst hebben van de restauratie opleiding: - Jeffrey de Vos (319093); - Remco Snoep (212069); - Jochem de Boer (312165).
3.10.3 Leerlingen in opleiding Op dit moment volgen vijf leerlingen timmeren de restauratieopleiding en één leerling metselen. Vijf leerlingen timmeren/metselen oriënteren zich op de restauratieopleiding.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
12
4 4.1
Zuid-Holland Scholingscommissie
De scholingscommissie is in Zuid Holland een informele werkgroep. Voor de praktische uitvoering van zijn taken pleegt de ROP-coördinator regelmatig op individuele basis overleg met de commissieleden. Deze commissie komt niet plenair bij elkaar. Het gaat bij de genoemde contacten vooral over de inhoud en kwaliteit van het onderwijs, tentaminering en diplomering en de organisatie van gastlessen en excursies. De leden van de scholingscommissie zijn: o o o o o
4.2
de heer Olle de Graaff (Burgy), restauratieaannemer te Leiden; de heer J. Hoek, docent restauratieopleiding bij het ROC Leiden; mevrouw S. Jukema, directeur Bouwmensen Leiden, tevens lid van de stuurgroep en voorzitter van het bestuur ROP ZW; de heer H. Kok, leerlingbegeleider van het ROC Leiden; de heer W. Pot, adviseur Fundeon, tevens lid van de stuurgroep.
Publiciteit en voorlichting
ROP genereert in Zuid-Holland zoveel mogelijk publiciteit over het restauratievak en het belang van opleiden. In 2014 werd hieraan bij de volgende gelegenheden aandacht besteed: o 3 t/m 6 februari bouwmanifestatie Bouwmensen Leiden voor VMBO scholen; o 7 en 8 februari tijdens de open dagen van Bouwforce (Bouwmensen Leiden & ROC) Leiden; o voorlichting VMBO-scholen in de regio; o diploma-uitreikingen Bouwforce; o Open Monumentendag;
4.3
Acquisitie en uitvoering van projecten
Ook in 2014 is de vraag naar leerlingen bij bouwbedrijven nog niet echt aangetrokken. Bedrijven vinden leerling werknemers die volgens de bouw CAO werken over het algemeen te duur voor wat ze kunnen. Bedrijven die met name in de restauratieopleiding actief zijn geweest zijn Burgy, Woudenberg, Jurriëns, Du Prie, Schakel en Schrale, Den Hoed en Den Dunnen. In 2014 zijn er zeven officieel erkende ROP opleidingsprojecten gerealiseerd. We hebben nog weinig resultaat gemerkt van inspanningen van gemeenten en Provincie op het gebied van Social Return On Investment. Te verwachten is dat daar in de komende periode meer mogelijkheden komen. Vanuit de opleidingsbedrijven en gemeenten is behoefte aan duidelijke afspraken over de invulling hiervan. Ook vanuit de Erfgoednota van de gemeente Leiden waar ROP actie heeft ondernomen om onderwijs en opleiding op de agenda te zetten is nog geen concreet opleidingsresultaat behaald. Het is misschien ook nog wat vroeg voor concrete resultaten maar we zullen hier wel bij voortduring aandacht aan moeten besteden. In 2014 is een eerste contact gelegd met het Carmel College in Gouda. Door ziekte van de coördinator is het helaas niet gelukt om een afspraak te maken om de mogelijkheden af te tasten.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
13
4.4
Overzicht projecten
Koetshuis Landgoed Oud Amelisweerd, Bunnik In de bestaande situatie werd het oude deel waar de koetsen stonden gebruikt als woning. Het deel wat vroeger stal was, werd gebruikt door “De Veldkeuken”. Het koetshuis hoort bij Landgoed Oud Amelisweerd. Het landhuis heeft een museale functie gekregen waar ondermeer de Armando Collectie is ondergebracht. In het gerestaureerde en aangepaste koetshuis zal de ruimte die aan de Veldkeuken ter beschikking komt worden vergroot. Het dakbeschot wordt vervangen en komt weer in het zicht. De ruimtes zullen weer comfortabel worden door de nieuwe luchtbehandelingskast die wordt gebouwd boven de originele dakgoot. Het dak is in het verleden al dichtgelegd, maar in de nieuwe situatie wordt de illusie gewekt dat de oude dakgoot weer in gebruik is. Er komen nieuwe stalen puien in het pand en er worden twee nieuwe stalen trappen gebouwd. Ook moest er een nieuwbouw toiletgebouw worden gebouwd. Er is voor gekozen om deze zelf prefab te laten maken door de leerlingen en hun leermeester. De hoofdaannemer voor dit project is Burgy Bouwbedrijf uit Leiden. Het project wordt door hen uitgevoerd als ROP leerling bouwplaats. Twee leerlingen allround timmerman van Bouwmensen Leiden doen op dit werk ervaring op in het restauratievak.
Foto´s: 3 leerlingen hebben prefab het nieuwe toiletgebouw geplaatst onder één leermeester en Koetshuis in steigers
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
14
Korte Beestenmarkt, Den Haag In opdracht van Stadsherstel Den Haag e.o. is aannemersbedrijf Burgy vanaf de planvorming betrokken bij deze binnenstedelijke herontwikkeling. De combinatie tussen complexe nieuwbouw en de restauratie van een rijks- en een gemeente monument maken dit een uitdagend project. In deze geïntegreerde samenwerkingsvorm heeft Burgy een design- en construct overeenkomst afgesloten. In nauwe samenwerking met Regtop Ligtvoet Architecten is de planvorming uitgewerkt en is de bouwvergunning aangevraagd. Gemiddeld is een viertal restauratieleerlingen op dit werk aan de slag.
Foto : restauratie interieur (fotograaf: Arjen Veldt)
Waalse Kerk, Leiden Het voormalige Sint Catharina Gasthuis uit 1125 aan de Breestraat in Leiden is sinds 1818 in eigendom en in gebruik van de Waalse Gemeente. De kerk is in het verleden diverse malen verbouwd en vergroot. De laatste restauratie dateert uit 1984. de Het interieur van de kerk dateert uit de 19 eeuw. In 2010 is er een subsidieaanvraag in het kader van het besluit rijkssubsidiering instandhouding monumenten (Brim) aangevraagd en ook verkregen. Na het verlenen van de diverse vergunningen is Burgy vorig jaar zomer gestart met de restauratie werkzaamheden van de kerk. De daken van de kerk vertoonden lekkages en zijn daarom voorzien van een waterkerende folie en de loodaansluitingen zijn verbetert. Het bladlood van de klokkentoren is na een deskundige inspectie deels vervangen en verkeert weer in optimale conditie. De beschadigde en sterk vervuilde natuurstenen en zandstenen onderdelen zijn hersteld en schoongemaakt. Het knipvoegwerk van de gevels, wat in zeer slechte staat verkeerde, is hersteld. De aangetaste buitenkozijnen zijn hersteld en geschilderd in de originele kleuren. Het vochtige binnenklimaat van de kerk zorgde voor veel problemen. Deze zijn o.a. door een nieuwe mechanische ventilatie, het aanbrengen van een geïsoleerde vloer en het plaatsen van roosters grotendeels verholpen. Foto: gerestaureerde voorgevel in Breestraat (fotograaf Arjan Veldt) Alle houten onderdelen in de kerk zijn geïnspecteerd en behandeld tegen houtaantastende organismen en vervolgens opnieuw geschilderd. De oude herenbank inclusief de jukconstructie onder het orgel is vervangen door kolommen en er is een podium gecreëerd. De zolders van de kerk waren zeer moeilijk te bereiken voor inspectie. Deze zijn voorzien van verlichting en een nieuwe trap. Het kerkgebouw verkeert na deze restauratie gelukkig weer in een goede bouwkundige staat van onderhoud. De
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
15
leerling die op dit werk ervaring opdeed, is inmiddels vast in dienst getreden bij Burgy Bouwbedrijf.
Meermanshof, Leiden In 1680 stichtte Maarten Meerman het grootste hof in Leiden, genaamd “De Meermansburg”. Het hofje werd oorspronkelijk gesticht voor weduwen en alleenstaande dames van goede komaf. Boven de statige entree van dit hofje bevindt zich de regentenkamer. Het afgelopen anderhalf jaar is het exterieur van het Meermanshof aan de Oude Vest onder handen genomen. Het leeuwendeel van het werk is gereed. Burgy heeft reeds de eerste drie fases uitgevoerd, waarbij de huisjes van het hof werden aangepakt. Begin januari viel de aftrap voor de vierde en tevens laatste fase. Alleen aan het poortgebouw is dit jaar nog gewerkt. In het hof is het resultaat te zien. Het vereist wel een haviksblik of vakmanoog om te zien waar de restauraties precies zijn uitgevoerd. Burgy Bouwbedrijf heeft gemiddeld een tweetal restauratieleerlingen op dit werk aan de slag. Foto: statige entree (poortgebouw) (fotograaf: Arjen Veldt)
Boomkerk, Amsterdam De Boomkerk werd gebouwd in 1911 en bevat veel historische elementen uit de voormalige schuilkerk Het Boompje aan het Rokin. De restauratie van zowel het casco als het interieur is gestart in augustus 2013. Een groot deel van de leibedekking en alle gootbekledingen worden vervangen. Het noodzakelijke voegwerk en gevel metselwerk wordt gerestaureerd. Door achterstallig onderhoud zijn veel ingrepen in de houten draagconstructies van het dak noodzakelijk. De gehele constructie van de vieringtoren wordt vernieuwd. Tevens worden de glas in lood vensters gerestaureerd en voorzien van nieuwe brugstaven. En als laatste worden de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties grotendeels vernieuwd. Burgy Bouwbedrijf heeft gemiddeld een drietal restauratieleerlingen op dit werk aan de slag. Eén van hen is inmiddels klaar met zijn opleiding en is in dienst getreden bij Burgy Bouwbedrijf.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
16
Foto: spits in de steigers (fotograaf: Arjen Veldt)
Châtelet bij Kasteel de Haar, Haarzuilens Het kleine kasteel ofwel châtelet is met een loopbrug verbonden met het grote slot. Het châtelet werd destijds door Cuypers ontworpen om er alle technische voorzieningen voor het grote kasteel in onder te brengen, zoals de verwarmingsketel en de meterkasten. Ook de rentmeester woonde in het châtelet. Als starthandeling van de restauratie van het Châtelet werd het torentje van zijn plek getakeld. Alle luiken van het Châtelet waren verrot en moesten vervangen worden. Aan de binnenzijde van de luiken was het kleurenpatroon in rood en wit, refererend aan de wapenschilden van de familie van Zuylen van Nijevelt van De Haar, nog zichtbaar. Echter, de buitenzijde van de luiken was bruin geschilderd. Onderzoek heeft uitgewezen dat ook de buitenkant van de luiken beschilderd zijn geweest in de kleuren van de wapenschilden van de familie, deze worden gereconstrueerd op de nieuwe luiken. Ook veel kozijnen waren rot en aan vervanging toe. Alle scharnieren, schuifjes, haakjes, luikogen, luikwervels, klinkstellen en raamhoeken zijn afgenomen, genummerd, gestraald en geschilderd. Dat is gebeurd voor alle 120 kozijnen, naar schatting gaat het om 2.900 gesmede onderdeeltjes. Alle raamroosters zijn gerestaureerd, de glas in lood panelen zijn uitgenomen en voorzien van nieuw lood en teruggeplaatst in de gerestaureerde ramen. Het Châtelet had de afgelopen decennia schade opgelopen door verzakkingen. De scheuren zijn hersteld met intensief metselen voegwerk. De stenen zijn met de hand aangegooid en gebakken in kleine hoeveelheden, zodat de juiste kleur, structuur en afmetingen zijn gecreëerd. Alle lei- en lood-werken zijn gerestaureerd of vervangen, in totaal gaat het om 60.000 nieuwe leisteentjes op het dak van het Châtelet. Het torentje dat werd terug geplaatst is gerestaureerd en voorzien van nieuwe leien. Eind 2014 is de restauratie van het exterieur gereed. Sinds zomer 2014 is Burgy bezig met het restaureren van het interieur van het Châtelet, dit zal naar verwachting zomer 2015 zijn afgerond. Burgy Bouwbedrijf heeft gemiddeld een drietal restauratieleerlingen op dit werk aan de slag.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
17
Foto’s: Châtelet in steigers, terugplaatsen toren, restauratie luiken en kozijnen (fotograaf: Arjen Veldt)
Buitenplaats Berbice, Voorschoten de
Het van oorsprong 17 -eeuwse Berbice is één van de laatste overgebleven buitenplaatsen in Voorschoten. De buitenplaats bestaat uit een hoofdhuis, portierswoning, oranjerie, rozentuin, fruitmuren en een park. De Stichting tot Behoud van Cultuurhistorische Buitenplaatsen, de eigenaar van Buitenplaats Berbice, heeft gekozen voor aannemer Burgy uit Leiden voor het uitvoeren van fase 1 van de restauratie van het hoofdhuis. Fase 1 behelst de restauratie van het dak, de goten en de kroonlijst. De werkzaamheden zullen ongeveer een half jaar in beslag nemen en starten eind maart. Fase 1 wordt mogelijk gemaakt door bijdragen van Provincie Zuid-Holland, het Prins Bernhard Cultuurfonds, de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, Stichting TBI Fundatie en het Hendrik Mullerfonds. Burgy Bouwbedrijf heeft gemiddeld een viertal restauratieleerlingen op dit werk aan de slag. Eén van hen is inmiddels klaar met zijn opleiding en is in dienst getreden bij Burgy Bouwbedrijf.
Foto’s: restauratie dak (fotograaf: Arjen Veldt)
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
18
Gemaal De Lynden, Haarlemmermeer Gemaal De Lynden stamt uit 1847 en heeft een belangrijke rol gespeeld bij de drooglegging van de Haarlemmermeer. Dit rijksmonument zag er op het eerste gezicht goed uit, maar er was veel achterstallig onderhoud. Het gemaal wordt met respect voor het monumentale karakter herbestemd tot horecalocatie. Eind 2014 is de restauratie naar verwachting afgerond. Een bekende topkok wil op deze prachtige locatie aan het water een restaurant beginnen waarbij uitsluitend gewerkt wordt met pure en zo vers mogelijke (zelf gekweekte) ingrediënten. Daarnaast is in het gemaal ook een ruimte te huur voor een onderneming die goed bij de nieuwe bestemming past, zoals bijvoorbeeld een winkel met ambachtelijke en/of regionale producten. De hoofdaannemer voor dit project is Burgy Bouwbedrijf uit Leiden, het project wordt door hen uitgevoerd als ROP leerling bouwplaats. Zowel het interieur als exterieur van het gemaal is gerestaureerd. Burgy Bouwbedrijf heeft één restauratieleerlingen op dit werk aan de slag.
Foto: gemaal in steigers (fotograaf Arjan Veldt)
Ruïne van Brederode, Santpoort-Zuid De ruïne van Brederode is een ruïne en blijft een ruïne. Onder verantwoordelijkheid en begeleiding van de Rijksgebouwendienst is er een consolidatie uitgevoerd om de ruïne in zijn huidige staat te bewaren en verder verval tegen te gaan. Dit betekent dat het metselwerk, waar dit erg beschadigd is opnieuw wordt ingeboet met speciaal voor dit werk gebakken stenen. Op verschillende bovenzijde van muren zijn afwateringsystemen aangebracht en zijn voorzien van een ‘opofferingslaag’. De bovenste lagen stenen krijgen veel te verduren van weer en wind, deze laag nieuwe stenen kan bij een volgende consolidatie worden vervangen en beschermt zo de lagen metselwerk eronder. Verder worden zo min mogelijk aanpassingen aan de ruïne gedaan om de huidige staat te bewaren en het uitbundige ecosysteem met allerlei beschermde planten- en diersoorten niet te verstoren. Foto: gemaal in de steigers (fotograaf: Arjan Veldt) Aannemersbedrijf Burgy heeft één restauratieleerling op dit werk lopen.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
19
Hoogheemraadschap Delfland, Delft Aangetast hout wordt waar nodig vervangen, het voegwerk en metselwerk werd hersteld.De vloeren van de zolders werden geïsoleerd en voorzien van een dampremmende laag. De kapconstructie van het De Huyterhuis en het timmerwerk van goten werden hersteld. De zinken gootbekleding van het De Huyterhuis werd geheel vernieuwd. De leibedekking en alle loodaansluitingen werden vernieuwd. Aan de pannendaken werd plaatselijk herstel aan keper- en nokvorsten uitgevoerd. Van het natuursteen dienden enkele onderdelen vernieuwd te worden. Daarnaast diende het voegwerk van het natuursteen van de toren voor een groot deel vernieuwd te worden. Het stucwerk van de binnenwanden van de toren en de kap werden ook gerepareerd. De door houtrot aangetaste raampjes van de toren werden vervangen door luiken zoals deze ook oorspronkelijk aanwezig zijn geweest. De bestaande en nieuwe kozijnen, ramen, deuren en luiken werden aan de binnen- en buitenzijde geschilderd. Het verguldwerk van de Meerman werd opnieuw verguld bij deze onderhoudswerkzaamheden door Aannemersbedrijf Burgy. Er was één restauratieleerling aan de slag.
Foto’s: spits in steigers, vergulde meerman (fotograaf Arjan Veldt)
4.5
Gastlessen en excursies
De volgende activiteiten zijn in 2014 georganiseerd.
Op 24 juni is er een excursie georganiseerd voor VMBO en MBO bouwdocenten naar het Châtelet van Kasteel de Haar te Haarzuilens. Doel was om de onderlinge contacten tussen deze docenten te versterken. De organisatie van de excursie was in handen van ROP en SBB (regionaal platform voor contacten VMBO/MBO en bedrijfsleven). Er was een mooie bouwkundige rondleiding die verzorgd werd door Bouwbedrijf Burgy. Aansluitend een rondleiding door het kasteel. Er is een flink aantal gastlessen verzorgd door Bouwbedrijf Burgy voor de BBL 4 middenkaderopleiding. Deze op restauratie gerichte gastlessen worden in 2015 doorgezet, ROP heeft hierin een ondersteunende rol.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
20
4.6
Samenvatting Zuid-Holland
Om aan de doelstellingen van ROP onverminderd uitvoering te kunnen geven, is de relatie met verstrekkers van restauratiesubsidies en eigenaren van monumenten extra belangrijk. Door middel van deze kanalen kan, vaak nog voordat een aannemer in beeld is, de inzet van leerlingen op aankomende projecten worden bepleit. Het aantal leerlingen in de restauratieopleiding en het aantal oriënterende leerlingen zoals in bijlage A is opgenomen, biedt voldoende perspectief voor de continuïteit van de opleiding. Met ingang van 31 december 2014 zijn nog 4 leerlingen in opleiding. Daarnaast volgen zes leerlingen het oriëntatietraject met zicht op doorstroming. Dit aantal biedt voldoende perspectief voor de continuïteit van de opleiding in Zuid-Holland noord.
4.7
Mogelijke ROP-projecten in Zuid-Holland
Tot slot een korte vooruitblik op het voorliggende jaar. Duidelijk is dat de economische crisis nog niet zal zijn opgelost. Ook in 2015 zal echter een redelijk aantal restauratieprojecten met potentiële mogelijkheden voor leerlingen tot uitvoering komen. Deels bekostigd met private middelen (particulieren, bedrijven, stichtingen), deels uit publieke middelen (gemeenten en provincie) of een combinatie daarvan. Het is inmiddels duidelijk waar een aantal Provinciale subsidies uit 2013 terecht komt. Rijksmonumenten zoals landgoed Berbice in Voorschoten en de Lakenhal in Leiden bijvoorbeeld komen via de Provincie Zuid-Holland in aanmerking voor restauratiesubsidie, ROP gaat er met steun van de Provincie Zuid Holland vanuit dat deze klussen als ROP project worden uitgevoerd. Verder wordt door ROP overleg gevoerd met de uitvoerende bedrijven van meerdere kleinere projecten in de regio.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
21
Bijlage A : Overzicht leerlingen 2014 Zeeland Leerlingen restauratie en oriëntatie Zeeland in 2014
Naam Timmeren Lorenzo de Reiger Richard Oostdijk Jaap Grootenboer
Persoonnr.
Werkzaam bij
In dienst bij
Gepl. einddatum
212739
Van de Linde Van de Linde Poldervaart
BOZ BOZ SSPB Middelharnis
10-09-14
Oriëntatie Bart van Harn Rick Sturm Daan van der Horst Marijn Sinke
326144 328856 331941 323538
Bouwgroep Peters Van de Linde Van de Linde Bouwgroep Peters
BOZ BOZ BOZ BOZ
Metselen Richenel Valencia Adriaan de Koster
319094 317686
Leenhouts Bouwgroep Peters
BOZ BOZ
Geslaagden
11-08-14 11-08-14
2014
Timmeren Polle Hopmans Matthias Jobse Robbin Walhout
319103 197221 317893
Metselen Adriaan de Koster Gijs de Visser
317686 323565
Verder hebben de volgende metselleerlingen Jeffrey de Vos (319093), Remco Snoep (212069 en Jochem de Boer (312165) een ROP certificaat gehaald, doordat ze één à twee onderdelen hebben getoetst van de restauratie opleiding.
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
22
Zuid-Holland Leerlingen restauratie en oriëntatie Zuid-Holland in 2014 Naam: Opl. Nr.: Opleiding: Mich Oudesluijs 197648 Timmerman niveau-3 restauratie Ken Rovers 209801 Timmerman niveau-3 bouw & w.p. Michael van Tongeren 204438 Timmerman niveau-3 restauratie Thijs Ouwehand Timmerman niveau-3 restauratie Mark Remmelzwaal 403106 Timmerman niveau-3+ restauratie Jordy Kuit 402580 Timmerman niveau-3 restauratie
Leerbedrijf/ROC Burgy/ Leiden Burgy/ Leiden Burgy/ Leiden Schakel&Schrale/Den Haag Du Prie/ Leiden Burgy/ Leiden
Geslaagden 2014 met certificaat : Edwin van Gameren 201212 Koen Kleinhout 205401 Jilles Woutersen 209798 Eric Aanhane 202174
Timmerman niveau-3+restauratie Timmerman niveau-3 restauratie Timmerman niveau-3 restauratie Metselaar niveau 3+ restauratie
Du Prie/ Leiden Burgy/ Leiden Burgy/ Leiden Burgy/ Leiden
Oriëntatie : Bote Dijkstra Corwin van Dijk Patrick Kraayveld Henry van Voorst Willem de Vreugd Jan van der Weijden
Metselaar BBL2 Timmerman BBL2 Timmerman BBL2 Allround timmerman BBL3 Timmerman BBL2 Timmerman BBL2
ROP Zuid West
213588 401148 401149 213674 401150
Jaarverslag 2014
23
Bijlage B: Bedrijven waar in 2014 mee is samengewerkt: -
Bouwopleiding Zeeland in Goes SSPB Goeree Overflakkee Praktijkopleiding Bouw in Middelharnis Aannemersbedrijf Leenhouts in Oostburg Bouwbedrijf Van de Linde in Goes Bouwgroep Peters in Middelburg Aannemersbedrijf Cauwenborgh in Bergen op Zoom Bouw- en Aannemingsbedrijf Poldervaart Brielle bv in Brielle Burgy Bouwbedrijf in Leiden Du Prie Bouw en Ontwikkeling b.v. in Leiden Den Dunnen Bouwonderneming b.v. in Hardinxveld Giessendam Koninklijke Woudenberg Ameide b.v. Schakel & Schrale in Den Haag Jurriëns b.v. in Delft Bouwmensen Leiden Zuid-Holland Bouw in Den Haag
-
Bouwschakel te Hardixveld Giessendam
ROP Zuid West
Jaarverslag 2014
24
