JAARVERSLAG REPRESSIE 2011 Cluster Midden
Colofon Titel rapport: Subtitel: Versie:
Jaarverslag Cluster Midden
Opdrachtgever MT Cluster Midden : Opsteller: L.M. Hilbrink Foto’s Brandweer Cluster Midden R. Hofste april ’12 © 2012, Brandweer Twente Niets uit dit rapport mag worden verveelvoudigd en/of openbaar worden gemaakt, op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Brandweer Twente.
Inhoudsopgave Inhoudsopgave Voorwoord Samenvatting
6
1
Algemeen
8
2 2.1 2.2 2.3
Totaal aantal uitrukken Borne Hengelo Hof van Twente
10 10 11 12
3
Brandmeldingen
14
4 4.1
Hulpverleningen Specialistische taak: brandweerduiken
16 17
5
Dienstverlening
18
6
Bijstandverlening
20
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5
OMS Meldingen Borne Hengelo Hof van Twente Gevolgen van het nieuwe Bouwbesluit De landelijke projecten NUT en STOOM
22 22 22 22 23 23
8
Bijzondere incidenten
26
9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6
(Brand)Veilig Leven Brandveilige Jeugd Brandveilig (feest) vieren Brandveilig wonen Brandveilig de zomer in Vooruitblik 2012 Cijfers 2011
32 32 32 33 33 34 34
(
35
1 Voorwoord Geachte lezer, Jaarverslag voor de laatste keer Voor u ligt het repressief jaarverslag 2011 van brandweercluster Midden (Borne, Hengelo en Hof van Twente). Het is de tweede keer dat dit jaarverslag voor het gehele cluster is opgesteld én tevens ook de laatste keer dat dit is gebeurd. Dit ligt niet aan de kwaliteit van het repressieve jaarverslag. Want er ligt wederom een mooi product. De reden dat dit het laatste repressieve jaarverslag van brandweercluster Midden zal zijn heeft te maken met de doorontwikkeling van de brandweer naar één Brandweer Twente. Voor de verdere professionalisering van de brandweer een goede stap. Het betekent dat de repressieve brandweerprestaties voor Borne, Hengelo en Hof van Twente volgend jaar zijn terug te vinden in het jaarverslag van brandweer Twente. Ik kijk er al naar uit … 2011 is een rustig jaar voor de brandweer In 2011 heeft de brandweer in Borne, Hengelo en Hof van Twente bijna 1.300 keer hulp verleend. Dat is ruimschoots minder dan de 1.650 uitrukken van 2010. Dit heeft vooral te maken met de weersomstandigheden. Zonder te willen zeggen dat de weersomstandigheden van 2011 minder extreem waren dan de jaren ervoor, is wel duidelijk dat er in 2011 geen of minder sprake is geweest van tropische regenval, zware stormen of extreme sneeuwval. Juist deze omstandigheden hebben in de voorgaande jaren geleid tot een hoger aantal meldingen. Verdere afname nodeloze meldingen Ik ben verheugd om te constateren dat de nodeloze brandmeldingen in Borne met ruim 20% zijn afgenomen. Dit in navolging van Hengelo waar een vergelijkbare daling in 2010 werd gerealiseerd. Onze voorlichtingsactiviteiten en verscherpt toezicht hebben dus ook in Borne hun vruchten afgeworpen. De uitdaging voor 2012 is om ook in Hof van Twente een dergelijke daling te realiseren. Hiervoor gaan we ons best doen. Brandveilig Leven Brandveilig Leven is een ontwikkeling die komende jaren steeds belangrijker wordt. Het belangrijkste doel van Brandveilig leven is het veiligheidsbewustzijn en de zelfredzaamheid te vergroten van de inwoners en bedrijven. Nadat we hier in 2010 een begin mee hebben gemaakt, zijn we in 2011 ‘vol gas’ doorgegaan. Enkele voorbeelden zijn: slingerbeursactiviteiten, brandpreventieweken, 1 april grap, Billy Brandkraan en schooladoptieplannen, 3 brandveiligheidsdagen c.q. open dagen, woningchecks, voorlichting in de buurt direct na brand etc. De maatschappij gaat steeds meer zien van de brandweer!
4
Dit jaarverslag geeft een overzicht van onze meest zichtbare taken. Deze werkzaamheden zijn door alle korpsleden met grote toewijding en professionaliteit uitgevoerd. Ik ben daar als commandant trots op. Ik wens u veel leesplezier.
Albert Gieling
Clustercommandant
Jaarverslag
Algemeen
1 Samenvatting De brandweerkorpsen van Borne, Hengelo en Hof van Twente zijn in totaal 1292 keer uitgerukt voor een brand of hulpverlening. In Borne was dit 172 keer, in Hengelo 805 keer en in de Hof van Twente 315 keer. De brandweer moest in 2011 minder vaak in actie komen dan in 2010. Deze daling is veroorzaakt omdat de brandweer, in vergelijking met voorgaande jaren, minder vaak te maken heeft gehad met de gevolgen van extreme weersomstandigheden zoals zware stormen en hevige regenval. Borne De brandweer is in 2011 in totaal 172 keer gealarmeerd voor een brand of hulpverlening. In 2010 was dit nog 210 keer. Deze daling wordt veroorzaakt door een afname van het aantal oms-meldingen. Ook moest de brandweer minder vaak uitrukken voor meldingen van wateroverlast en stormschade. Het aantal branden is flink toegenomen, van 25 naar 42. Brandweer Borne telde in totaal 16 binnenbranden zoals woning- en schoorsteenbranden. De stijging van het aantal branden wordt veroorzaakt door toename van het aantal buitenbranden, van 10 naar 26. Onder buitenbranden verstaan we natuurbranden en bijvoorbeeld containerbranden. In 2011 waren er twee grote branden. Op 23 september een grote brand in een leegstaande boerderij aan de Hosbekkeweg in Borne en op 29 december een grote brand in een veeschuur in Hertme. De 700 aanwezige kalveren hebben de brand niet overleefd. Het aantal hulpverleningsincidenten, zoals ongevallen en gaslekkages, is in 2011 gestegen van 6 naar 12. Hengelo Brandweer Hengelo moest in 2011 805 keer uitrukken voor een brand of hulpverlening. In 2010 was dit nog 1108 keer. Ook hier wordt de daling veroorzaakt omdat de brandweer minder vaak moest uitrukken voor meldingen van wateroverlast en stormschade. Brandweer Hengelo moest 175 keer uitrukken voor een brandmelding en 63 keer voor ongevallen. De brandweer moest minder vaak bijstand verlenen aan een buurgemeente. In 2011 was dit 86 keer, in 2010 was dit nog 185 keer. Het is gelukt om het lagere aantal oms-meldingen vast te houden. Er was sprake van een lichte stijging, van 355 naar 361. Brandweer Hengelo telde 71 binnenbranden zoals woning- en schoorsteenbranden. In 2011 waren er vier grote branden. Het ging hier om twee grote branden bij Twence afvalverwerking, de brand in de Wilbertschool en een brand bij een transportbedrijf aan de Toermalijnstraat. Hof van Twente Ook de brandweer Hof van Twente moest in 2011 minder vaak uitrukken dan in 2010. De brandweer is 315 keer gealarmeerd voor een brand of hulpverlening. In 2010 was dit nog 332 keer. Ook in de Hof van Twente wordt de daling veroorzaakt doordat de brandweer minder te maken kreeg met de gevolgen van een zware storm of hevige regenval.
6
Opmerkelijk waren de branden in een veeschuur in Markelo op 14 maart en op 27 november in een woonboerderij in Markelo (buurtschap kerspel Goor). Brandweer Hof van Twente telde 22 binnenbranden zoals woning- en schoorsteenbranden. Loze (ongewenste en onechte) meldingen De brandweer moet vaak uitrukken voor ongewenste- en onechte meldingen (oms). Het merendeel van deze meldingen zijn loze meldingen. Het terugdringen van deze meldingen is één van de prioriteiten van de brandweer en hier is in de afgelopen jaren veel in geïnvesteerd. Het is gelukt om het lagere aantal oms meldingen van 2010 vast te houden en in Borne zelfs verder terug te dringen. Brandweer Borne moest in 2011 75 keer uitrukken voor een oms melding. Dit was in 2010 nog 95 keer. Dit betekent een daling van ruim 20%. Voorlichting en handhaving hebben bijgedragen tot een merkbaar resultaat in het verminderen van deze meldingen. In Hengelo moest de brandweer 361 keer uitrukken voor een oms melding. Dit is vergelijkbaar met het aantal oms-meldingen in 2010 (355). Het is gelukt om het lagere aantal oms meldingen vast te houden. Van ongeveer 500 in 2008 naar ongeveer 350 in de afgelopen twee jaar. De brandweer blijft de vinger aan de pols houden, voorlichting en handhaving blijft één van de prioriteiten. De verwachting is dat dit zal leiden tot verdere reductie van oms meldingen in de komende jaren. In Hof van Twente moest de brandweer 167 keer uitrukken voor een oms melding. Dat is iets meer dan in 2010 toen er nog 165 keer uitgerukt moest worden. Het grootste gedeelte van deze meldingen worden veroorzaakt door een beperkt aantal instellingen. De opgedane ervaringen in Borne en Hengelo gebruiken we om ook hier het aantal oms-meldingen terug te dringen. Opkomsttijden Landelijk is voor verschillende objecten een opkomsttijd gesteld. Om op tijd bij een incident of brand te komen is een goede bereikbaarheid van de stad belangrijk. De bereikbaarheid en dus een snelle opkomst van de brandweer staat de laatste jaren onder druk. Verkeersmaatregelen, wegwerkzaamheden, maar ook stedelijke verdichting maken dat de brandweer steeds meer moeite heeft de zorgnorm te halen. Gemiddeld was brandweer Borne in 2011 in 81% van de gevallen op tijd en met voldoende mensen en middelen ter plaatse. Voor brandweer Hengelo is dit ook 81% en Hof van Twente 78%. Hiermee voldoen we in Borne en in Hengelo aan de landelijke norm van 80%. De brandweer Hof van Twente voldoet net niet aan de landelijke norm en neemt in 2012 maatregelen om de opkomsttijden te verbeteren. De gevallen waarin de brandweer niet heeft kunnen voldoen aan de opkomstnorm zijn geanalyseerd. Duidelijk is dat de overschrijding van de opkomsttijd niet heeft geleid tot ongevallen van persoonlijke aard (bij getroffenen of brandweerpersoneel) of tot extra materiële schade. Jaarverslag
Algemeen
1 Algemeen Binnen Brandweer Twente werken de Twentse brandweerkorpsen samen. De brandweer in Twente is verdeeld in vijf clusters, waarvan de brandweerkorpsen van Borne, Hengelo en Hof van Twente cluster Midden vormen. Onze brandweerzorgtaken vervullen we met ongeveer 50 beroepsmedewerkers en 190 vrijwilligers. Zij doen dat met vrije opkomst, in piketdiensten en met kazernediensten. Brandweer Borne heeft de beschikking over een brandweerkazerne gelegen aan de Bieffel. Het korps bestaat uit 5 beroepskrachten en 26 vrijwilligers. Bij brandweer Hengelo werken 111 medewerkers, waarvan 35 in beroepsdienst en 76 als vrijwilliger. Brandweer Hengelo beschikt over twee kazernes, van waaruit de hulpverleningstaak wordt uitgevoerd, post Centrum aan de Lansinkesweg en post Noord aan de Torenlaan. De gemeente Hof van Twente bestaat uit de kernen Bentelo, Delden, Diepenheim, Goor, Hengevelde en Markelo alsmede een aantal buurtschappen en een groot buitengebied. De brandweer Hof van Twente beschikt over vier brandweerkazernes: Delden, Diepenheim, Goor en Markelo.
Personeelsaantallen per gemeente Gemeente
8
Vrijwilligers
Beroeps
Kazernes
Borne (21.336 inwoners) Hengelo (80.988 inwoners) Hof van Twente (35.570 inwoners)
26 76 92
5 35 9
1 2 4
Totaal
194
49
7
Jaarverslag
Algemeen
2 Totaal aantal uitrukken De meldingen die de brandweer ontvangt, zijn onder te verdelen in branden, ongevallen, bijstand, dienstverlening en automatische meldingen (OMS). Van een brandmelding is sprake, wanneer er bij het brandweerkorps (meestal via de meldkamer) een verzoek binnenkomt om een brand te blussen en de gevolgen te beperken. Dit soort meldingen komen ook via een automatische brandmeldinstallatie, de zogenaamde oms-meldingen. Naast het bestrijden van branden, verleent de brandweer hulp bij ongelukken en gaslekkages. Dit zijn de ongevalsmeldingen. Bij dienstverlening moet u denken aan het verlenen van hulp bij storm- en waterschade en bijvoorbeeld liftopsluitingen. Onder bijstandsmeldingen vallen de meldingen waarbij het korps hulp moet verlenen aan een buurgemeente. De bijstand kan bijvoorbeeld bestaan uit het leveren van een blusvoertuig of een redvoertuig. In dit hoofdstuk vindt u een totaaloverzicht van de meldingen en trends de afgelopen jaren.
2.1 Borne In 2011 zijn bij brandweer Borne 172 meldingen binnen gekomen. Dit is een daling ten opzichte van 2010 toen nog 210 keer moest worden uitgerukt. Deze daling wordt veroorzaakt door een afname van ruim 20% oms-meldingen waarvan het merendeel uit loze meldingen bestond. Ook moest de brandweer minder vaak uitrukken voor meldingen van wateroverlast en stormschade. Het aantal branden is in Borne wel toegenomen. De brandweer moest in 2010 25 keer uitrukken voor een brandmelding, in 2011 is dit gestegen naar 42 keer.
23 september 2011: Grote brand Hosbekkeweg in Borne
10
Uitrukken Brandweer Borne
2009
2010
2011
brandmeldingen branden (1) w.v. kleine branden middel branden grote branden zeer grote branden geschatte brandschade (x € 1.000) € hulpverleningen w.v. wateroverlast, instorting van gebouwen etc. (4) ongevallen, milieu-incidenten etc. (5) bijstand andere brandweerkorpsen w.v. voor brand (2) voor hulpverlening (6) Automatisch alarm (3) totaal aantal keren uitgerukt
170 40
149 25
135 42
37 2 1 0
21 4 0 0
37 3 1 1
27 11
61 40
37 22
16 30 30 0 100 197
6 44 29 15 95 210
12 21 18 3 75 172
Het aantal brandmeldingen is het totaal van branden (1), bijstand voor brand (2) en automatisch alarm (3) Het aantal hulpverleningen is het totaal van wateroverlast e.d. (4) ongevallen (5) en bijstand voor hulpverlening (6)
2.2 Hengelo De brandweer is in totaal 805 keer gealarmeerd voor een brand of hulpverlening. In 2010 was dit nog 1108 keer. De daling van het totaal aantal uitrukken wordt (mede) veroorzaakt omdat de brandweer in 2011 in vergelijking met voorgaande jaren minder te maken heeft gehad met de gevolgen van extreme weersomstandigheden. Wateroverlast en een zware storm veroorzaakte in 2010 nog ruim 200 meldingen. Het aantal branden is opnieuw afgenomen van 190 naar 175. Het is gelukt om het lagere aantal omsmeldingen vast te houden. Er was sprake van een minimale stijging, van 355 naar 361.
Jaarverslag
Totaal aantal uitrukken
2 Uitrukken Brandweer Hengelo
2009
2010
2011
brandmeldingen branden (1) w.v. kleine branden middel branden grote branden geschatte brandschade (x € 1.000) € hulpverleningen w.v. wateroverlast, instorting van gebouwen etc. (4) ongevallen, milieu-incidenten etc. (5) bijstand andere brandweerkorpsen w.v. voor brand (2) voor hulpverlening (6) Automatisch alarm (3) totaal aantal keren uitgerukt
777 217
675 190
597 175
202 12 3 3.091 160 92
167 23 0 3.790 433 320
160 11 4 2.010 208 120
30 142 104 38 456 937
58 185 130 55 355 1.108
63 86 61 25 361 805
Het aantal brandmeldingen is het totaal van branden (1), bijstand voor brand (2) en automatisch alarm (3) Het aantal hulpverleningen is het totaal van wateroverlast e.d. (4) ongevallen (5) en bijstand voor hulpverlening (6)
2.3 Hof van Twente De brandweerkorpsen uit de Hof van Twente moesten 315 keer in actie komen. Dit is een lichte daling ten opzichte van 2010 toen er 322 keer uitgerukt moest worden. Het aantal dienstverleningsincidenten (zoals wateroverlast) is afgenomen. Ook moest de brandweer minder vaak uitrukken voor ongevallen en branden. Daar tegenover moesten de korpsen vaker uitrukken om bijstand te verlenen aan omliggende korpsen. Het aantal oms-meldingen bleef nagenoeg gelijk, van 165 naar 167.
12
Uitrukken Brandweer Hof van Twente
2009
2010
2011
brandmeldingen branden (1) w.v. kleine branden middel branden grote branden geschatte brandschade (x € 1.000)1 € hulpverleningen w.v. wateroverlast, instorting van gebouwen etc. (4) ongevallen, milieu-incidenten etc. (5) bijstand andere brandweerkorpsen w.v. voor brand (2) voor hulpverlening (6) Automatisch alarm (3) totaal aantal keren uitgerukt
245 72
243 67
252 63
66 6 0 60 42
61 5 1 89 63
57 3 3 63 43
14 16 12 4 161 305
19 18 11 7 165 322
14 28 22 6 167 315
Het aantal brandmeldingen is het totaal van branden (1), bijstand voor brand (2) en automatisch alarm (3) Het aantal hulpverleningen is het totaal van wateroverlast e.d. (4) ongevallen (5) en bijstand voor hulpverlening (6)
27 november 2011: grote brand Oude Needseweg in Markelo (buurtschap kerspel Goor)
1
Een aantal gegevens zijn over de jaren 2009-2011 niet beschikbaar en/ of bijgehouden Jaarverslag
Totaal aantal uitrukken
3 Brandmeldingen In dit hoofdstuk vindt u informatie over het aantal (soorten) branden in Borne, Hengelo en Hof van Twente. De branden worden onderverdeeld in binnenbranden en buitenbranden. Onder binnenbranden verstaan we woningbranden, schoorsteenbranden, branden in een school etc. Onder buitenbranden verstaan we autobranden, afvalbranden, containerbranden etc.
Ten opzichte van 2010 is het aantal branden in 2011 in de gemeenten Hengelo en Hof van Twente afgenomen. In Borne nam het aantal branden met veertig procent toe, van 25 naar 42. Deze stijging wordt veroorzaakt door een toename van het aantal buitenbranden. Vooral in de nazomer kreeg de brandweer te maken met meerdere natuur- en afvalbranden. De brandweer moest het meest uitrukken voor kleine branden. Dit zijn branden die met één blusvoertuig worden bestreden. In 2011 was er op 23 september een grote brand in een leegstaande boerderij aan de Hosbekkeweg. Eind december moest de brandweer nog in actie komen voor een zeer grote brand in een varkensstal aan de Zwartkotteweg in Hertme. De 700 aanwezige kalveren hebben de brand niet overleefd. Het aantal branden daalde in Hengelo van 190 naar 175. Het aantal binnenbranden nam iets toe (van 69 naar 71), het aantal buitenbranden daalde van 121 naar 104. In 2011 waren er vier grote branden. Het ging hier om twee grote branden bij Twence, de brand in de Wilbertschool en een brand bij een transportbedrijf aan de Tourmalijnstraat. De brandweer Hof van Twente moest in 2011 63 keer uitrukken voor een brand. Dit is iets minder dan in 2010 toen er nog 67 keer uitgerukt moest worden voor een brandmelding. Het aantal van 63 is verdeeld in 22 binnenbranden en 41 buitenbranden. In 2011 waren in de gemeente Hof van Twente drie grote branden. Op 21 januari werd de brandweer gealarmeerd voor een schoorsteenbrand aan de Plasdijk in Markelo. De brand is doorgeslagen naar het rieten dak van het pand. Door kortdaad optreden van de brandweer is voorkomen dat het rieten dak en het pand volledig zijn verwoest. Op 14 maart ontstond een grote brand in een veeschuur aan de Potkamp in Markelo. In de schuur bevonden zich 78 koeien, zij hebben allemaal de brand overleefd. De brandweer voorkwam overslag naar naastgelegen schuur. Eind november wist de brandweer overslag naar twee naastgelegen schuren te voorkomen bij een brand in een woonboerderij aan de Oude Needseweg in Markelo (buurtschap kerspel Goor).
14
Cluster Midden Twente 2009 - 2010 - 2011 225 200 175 150 125 100 75 50 25 0 Brand 2009 BORNE
Brand 2010 HENGELO
Brand 2011
HOF VAN TWENTE
24 april 2011: grote brand Twence afvalverwerking
Jaarverslag
Brandmeldingen
4 Hulpverleningen Naast het bestrijden van branden, verleent de brandweer hulp bij onder andere ongelukken. Het kan hier gaan om verkeersongevallen, waterongevallen, maar ook gaslekkages. In dit hoofdstuk leest u de kerncijfers van het aantal ongevallen. Brandweer Borne moest in 2011 twaalf keer uitrukken voor een ongeval. De brandweer kreeg ten opzichte van 2011 (6 keer) vaker te maken met verkeerongevallen. Ook was er een lichte stijging in het aantal gaslekkages. Het aantal ongevallen waarvoor brandweer Hengelo moest uitrukken is licht toegenomen, van 60 naar 63. De brandweer moest iets vaker in actie komen bij verkeersongevallen waarbij personen bekneld in het voertuig zaten. De brandweer Hof van Twente moest iets minder vaak uitrukken voor een ongeval. In 2010 was dit nog 19 keer, in 2011 14 keer.
Cluster Midden Twente 2009 - 2010 - 2011 70 60 50 40 30 20 10 0 Ongeval 2009 BORNE
16
Ongeval 2010 HENGELO
Ongeval 2011
HOF VAN TWENTE
4.1 Specialistische taak: brandweerduiken Het duiken is één van de specialistische taken van de brandweer. Duiken brengt bepaalde risico’s met zich mee, zoals kou, slecht zicht en het afhankelijk zijn van ademluchtapparatuur. Daarnaast wordt er gewerkt onder hoge tijdsdruk als iemand dreigt te verdrinken. Sinds 2000 zijn er acht ernstige ongevallen gebeurd in de sector waarbij drie duikers om het leven kwamen. De afgelopen jaren is er veel geïnvesteerd in de doorontwikkeling van de duiktaak. In 2009 heeft de arbeidsinspectie geconcludeerd dat het duikteam van Brandweer Twente (gevormd door de korpsen van Hengelo en Almelo) er goed voor staat. Zo is er een gedegen oefenprogramma en is bijvoorbeeld nieuwe (ademlucht) apparatuur aangeschafd om het duiken nog veiliger te maken.
Sinds eind augustus 2010 houdt de Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding (NVBR) een registratie bij van geslaagde reddingsacties bij waterongevallen. In de periode augustus 2010 tot begin juni 2011 zijn door de brandweer in Nederland 39 geslaagde reddingsacties uitgevoerd. Het duikteam van Brandweer Twente moest in 2011 27 keer uitrukken voor een waterongeval. Dit varieerde van een reddingsacties voor mens of dier tot het bergen van een auto die te water was geraakt. Op 9 april werden de duikers van brandweer Almelo en Hengelo gealarmeerd voor een ongeval aan de Hancateweg Oost in Hellendoorn. Daar was een vrachtwagen met tweehonderd varkens gekanteld nabij de brug over de Regge. Twintig varkens waren terecht gekomen in de Regge. Brandweerduikers hebben deze uit de Regge gehaald. Ook was er in 2011 landelijk veel aandacht voor het brandweerduiken. Op 8 maart was het duikteam van Brandweer Twente live op televisie te volgen bij het programma Wakker Nederland.
9 april 2011: Varkens te water door ongeval Jaarverslag
Hulpverleningen
5 Dienstverlening Dit hoofdstuk gaat in op dienstverlening. Bij dienstverlening kunt u denken aan het verlenen van hulp bij storm- en waterschade, metingen van bijvoorbeeld koolmonoxide en liftopsluitingen. De brandweer moet ook steeds vaker in actie komen om assistentie te verlenen aan de ambulancedienst. Het aantal dienstverleningsmeldingen was in 2011 een stuk lager ten opzichte van 2010. De daling wordt veroorzaakt omdat de brandweer in 2011 in vergelijking met voorgaande jaren minder te maken heeft gehad met de gevolgen van extreme weersomstandigheden. In 2010 veroorzaakt een zware storm en wateroverlast veel meldingen. Brandweer Borne is in 2011 22 keer ingezet, brandweer Hengelo 120 keer, en brandweer Hof van Twente 43 keer. In 2010 waren dit respectievelijk nog 40 keer, 320 keer en 63 keer. Brandweer Hof van Twente, post Goor, werd op 26 februari gealarmeerd voor een vreemde lucht in diverse woningen aan de Wielewaalstraat in Goor. In diverse woningen hing een terpentine-achtige lucht. De brandweer heeft daar alle leidingen gespoeld. Ook brandweer Hengelo kreeg op zondag 8 mei te maken met een bijzondere dienstverlening. Door een stroomstoring in het ziekenhuis verleende de brandweer ondersteuning in de noodstroomvoorziening.
8 mei 2011: stroomstoring ziekenhuis ZGT Hengelo
18
Cluster Midden Twente 2009 - 2010 - 2011 350 300 250 200 150 100 50 0 Dienstvl. 2009 BORNE
Dienstvl. 2010 HENGELO
Dienstvl. 2011
HOF VAN TWENTE
De brandweer moet regelmatig assistentie verlenen aan de ambulancedienst. Met behulp van een hoogwerker of autoladder moeten patiënten vanaf hoogte worden afgehesen om overgedragen te worden aan de ambulancedienst. In 2011 moest de brandweer hiervoor 12 keer in actie komen.
Jaarverslag
Dienstverlening
6 Bijstandverlening De centrale ligging van cluster midden zorgt er voor dat de brandweerkorpsen regelmatig hulp moeten verlenen in een buurgemeente. De bijstand kan bijvoorbeeld ook bestaan uit het leveren van een blusvoertuig of een redvoertuig aan een buurgemeente. In dit hoofdstuk leest u hoe vaak de korpsen hiervoor zijn ingezet. De brandweerkorpsen uit Cluster Midden zijn ook in 2011 veel ingezet om bijstand te verlenen. Het aantal bijstandsmeldingen is voor brandweer Hengelo aanzienlijk minder ten opzichte van 2010. Een wijziging in alarmeringsvoorstellen is hier een oorzaak van. De andere reden is dat waterongevallen niet meer onder de noemer van bijstandverlening vallen, maar onder de hulpverleningstaak van de brandweer. De duikmeldingen zijn meegeteld in het aantal hulpverleningen, waar dit in het verleden nog onder bijstandsmeldingen werd gedaan.
Cluster Midden Twente 2009 - 2010 - 2011 200 150 100 50 0 Bijstand 2009 BORNE
Bijstand 2010 HENGELO
Bijstand 2011
HOF VAN TWENTE
De bijzondere bijstandsmeldingen voor de brandweer waren de brand in het Aamsveen en het instorten van een gedeelte van het dak van de Grolsch Veste. Bij de brand in het Aamsveen heeft de brandweer meerdere dagen het bosbrandbestrijdingspeloton van Brandweer Hof van Twente ingezet om de brand te bestrijden (zie foto’s). Daarnaast verzorgde brandweer Hengelo de logistieke ondersteuning zoals voedselvoorziening en brandstof.
20
Jaarverslag
Bijstandverlening
7 OMS Meldingen In dit hoofdstuk vindt u informatie over de ongewenste- en onechte meldingen bij objecten die zijn aangesloten op het openbaar meldsysteem (oms). In een groot deel van deze meldingen ging het om loze meldingen. Het terugdringen van deze loze meldingen is één van de prioriteiten van de brandweer. De brandweer krijgt in 2012 te maken met een wijziging in het bouwbesluit. Dit heeft waarschijnlijk ook gevolgen voor het aantal oms-meldingen, Oms-meldingen maken een groot deel uit van het totaal aantal meldingen. De brandweer heeft de afgelopen jaren veel geïnvesteerd om deze meldingen terug te dringen. Het is gelukt om het lagere aantal oms-meldingen van 2010 vast te houden en in Borne zelfs verder terug te dringen.
7.1 Borne Brandweer Borne moest in 2011 75 keer uitrukken voor een oms melding. Het merendeel hiervan bestaat uit loze meldingen. In 2010 moest de brandweer nog 95 keer uitrukken voor een oms meldingen. De brandweer is erin geslaagd om dit aantal terug te dringen met 21%. Een aantal instellingen die aangesloten zijn op het oms-systeem veroorzaken veel loze meldingen. Door nauw overleg tussen de eigenaren/ gebruikers van deze instellingen en de brandweer verwachten we deze meldingen in 2012 verder terug te dringen.
7.2 Hengelo De brandweer is in 2011 361 keer uitgerukt voor een oms melding. Dit is vergelijkbaar met het aantal oms-meldingen in 2010 (355). Het is gelukt dit lagere aantal vast te houden. Van ongeveer 450/ 500 in 2008 naar ongeveer 350 in de afgelopen twee jaar. De brandweer blijft de vinger aan de pols houden. Er zijn goede afspraken gemaakt met de gebruikers/ instellingen. In enkele gevallen heeft dit al geleid tot aanpassing in de brandmeldinstallatie. Ook is er voorlichting gegeven in het kader van bewustwording en eigen verantwoordelijkheid. De verwachting is dat dit zal leiden tot verdere reductie van oms meldingen in de komende jaren.
7.3 Hof van Twente In de Hof van Twente is er sprake van een minimale stijging van het aantal omsmeldingen, van 165 naar 167. Het grootste gedeelte van deze meldingen worden veroorzaakt door een paar instellingen. Ook hier is veelvuldig overleg met de gebruikers. De opgedane ervaringen in Borne en Hengelo gebruiken we om ook hier het aantal oms-meldingen terug te dringen.
22
Cluster Midden Twente 2009 - 2010 - 2011 500 400 300 200 100 0 Automatisch alarm 2009 Automatisch alarm 2010 Automatisch alarm 2011 BORNE
HENGELO
HOF VAN TWENTE
7.4 Gevolgen van het nieuwe Bouwbesluit In 2012 treedt het nieuwe bouwbesluit in werking. Eén van de veranderingen in het nieuwe Bouwbesluit is het schrappen van de verplichte doormelding bij bepaalde categorieën gebouwen. Dit betekent dat de aanwezige brandmeldinstallatie bij die gebouwen niet meer rechtstreeks naar de brandweermeldkamer hoeft door te melden. De verplichte doormelding naar de meldkamer blijft wel bestaan voor de objecten waar aanvullende ondersteuning van de brandweer noodzakelijk is om personen te redden in het geval van een calamiteit. Hierbij moet men denken aan ziekenhuizen, woonzorginstellingen met 24-uurszorg, kinderopvang, cellencomplexen en gezondheidszorggebouwen. De wijziging in het bouwbesluit zal bijdragen aan een aanzienlijke vermindering van het aantal loze meldingen van de brandweer.
7.5 De landelijke projecten NUT en STOOM Naar aanleiding van de voorgenomen invoering van het nieuwe Bouwbesluit is door de Nederlandse Vereniging voor Brandweer en Rampenbestrijding (NVBR) het project NUT (nodeloze uitrukken terugdringen) uitgevoerd. In dit project zijn de consequenties voor de brandweer nader beschouwd en is gekeken naar de risico's die onder de verantwoordelijkheid van de brandweer vallen. Daarnaast is in het project NUT onderzocht welke bijdrage de voorgestelde wetswijziging van het Bouwbesluit kan leveren aan het terugdringen van loze meldingen. Eén van de conclusies is dat het voorstel van het ministerie substantieel bijdraagt Jaarverslag
OMS Meldingen
7 aan het terugdringen van nodeloze uitrukken zonder dat het invloed heeft op de veiligheid van burgers en brandweer. Inmiddels is in 2012 het landelijke project STOOM (wat staat voor structureel terugdringen van onechte en ongewenste meldingen) van start gegaan. Dit project heeft tot doel om in de komende 5 jaar te komen tot een structurele afname van het aantal nodeloze uitrukken door o.a. voorstellen voor een landelijk beleid over verificatie van OMS-meldingen. Brandweer Twente neemt deel aan deze landelijke projecten.
24
Jaarverslag
OMS Meldingen
8 Bijzondere incidenten In 2011 zijn er veel incidenten geweest waarvoor de brandweer moest uitrukken. De meest opmerkelijke incidenten zijn kort in dit hoofdstuk beschreven. 21 januari, Markelo Kordaat optreden brandweer voorkomt erger Op 21 januari kreeg de brandweer een melding van een schoorsteenbrand in een theehuis aan de plasdijk in Markelo. De brand was doorgeslagen naar het rieten dak van het pand. Door kordaat optreden van de brandweer is voorkomen dat het rieten dak en het pand volledig zijn verwoest. De brandweer heeft drie tankautospuiten en een hoogwerker ingezet. Om te zorgen voor voldoende bluswater werd gebruik gemaakt van het watertransportsysteem. De korpsen Goor, Markelo, Enter en Rijssen-Holten zijn bij deze brand ingezet. 16 februari, Deurningen Schuurbrand in Deurningen Bij een brand in een schuur aan de Kerkweg in Deurningen wist de brandweer een aantal dieren te redden. Helaas overleefden een paar schapen de brand niet. De brandweer kon niet voorkomen dat de schuur volledig uitbrandde. 26 februari, Goor Mysterieuze stankoverlast Op zaterdag 26 februari wordt de brandweer van Goor gealarmeerd voor een vreemde lucht in diverse woningen aan de Wielewaalstraat in Goor. In november 2010 was er een zelfde melding geweest in de wijk. In diverse woningen hing wederom een terpentine-achtige lucht. De Adviseur Gevaarlijke Stoffen (AGS) verrichte diverse metingen. Alle leidingen zijn door de brandweer gespoeld. Korps Diepenheim verleende hierbij assistentie. Het waterschap nam diverse monsters van water en grond. Uit het analyserapport bleek dat er mogelijk een hoeveelheid thinner in het riool is gegooid. Er is geen gevaar geweest voor de omgeving. Het zorgde wel voor stankoverlast.
26
4 maart, Borne Brand en explosie in woning In de bijkeuken van een woning aan de Mirabel in Borne heeft op 4 maart een explosie plaats gevonden. De woning liep grote schade op. Team Brandonderzoek van Brandweer Twente heeft onderzoek gedaan naar de oorzaak. De brand is (vermoedelijk) ontstaan doordat een pit van een fornuis aan is blijven staan. Hierdoor ontstond een vlam in de pan die een verfspuitbus aanstraalde. Als gevolg hierop heeft een explosie plaats gevonden. De kracht van de explosie heeft de gehele woning beschadigd (zie foto). De constructie van de woning was ontzet en de woning was niet meer bewoonbaar. De woning is door een aannemer gestut.
14 maart, Markelo Koeien overleven brand in veeschuur Een grote brand veroorzaakte forse schade in een veeschuur aan de Potkamp in Markelo. In deze schuur bevonden zich 78 koeien. Zij zijn door de eigenaar en de brandweer in veiligheid gebracht en hebben de brand overleefd. Om te zorgen voor voldoende bluswater heeft de brandweer twee tankwagens ingezet. Bij de brand is asbest vrij gekomen. De asbest is neergeslagen in de directe omgeving van de schuur. Dit gebied is door de brandweer afgezet. De asbest is opgeruimd door een gespecialiseerd bedrijf. De korpsen Markelo, Goor, Enter en Holten zijn ingezet bij de brandbestrijding. 18 maart, Hengelo Brand in kamerverhuurbedrijf Bij een brand in een kamerverhuurbedrijf is door snel optreden van aanwezige bewoners en de brandweer erger voorkomen. Het betrof een brand in een Jaarverslag
Bijzondere incidenten
8 kamer op de eerste verdieping van het verhuurbedrijf. De beginnende brand was ontdekt door twee aanwezige bewoners. Zij hebben na een bluspoging het pand verlaten. Binnen korte tijd had de brandweer de brand geblust. De getroffen kamer is volledig uitgebrand en hierdoor onbewoonbaar. De oorzaak van de brand is niet bekend. 9 april, Hellendoorn Duikteam in actie bij gekantelde vrachtwagen met varkens Op 9 april werden de duikers van brandweer Almelo en Hengelo gealarmeerd voor een ongeval aan de Hancateweg Oost in Hellendoorn. Daar was een vrachtwagen met tweehonderd varkens gekanteld nabij de brug over de Regge. Twintig varkens waren terecht gekomen in de Regge. Brandweerduikers hebben deze uit de Regge gehaald. Dit was een lastige klus. Het ging om volwassen varkens die over honderden meters in de Regge waren verspreid. Met enig trek- en duwwerk wisten de duikers de twintig varkens op het droge te krijgen. De overige varkens zijn door het korps Den Ham uit de vrachtwagen gehaald en overgeladen. In totaal hebben vijftien van de tweehonderd varkens het ongeval niet overleefd. 24, 25 april, Hengelo Grote brand bij afvalverwerker Twence Op Eerste Paasdag raakte een loods bij afvalverwerker Twence zwaar beschadigd door brand. In deze loods bevond zich het afvalsorteercentrum. Vanwege de grootte van het pand en de hoge vuurbelasting schaalde de brandweer op naar zeer grote brand. In totaal zijn vier blusvoertuigen en twee hoogwerkers ingezet om de brand te bestrijden. Een gedeelte van het pand moest hierbij gesloopt worden. Nadat het sein brandmeester werd gegeven moest de berg met afval uit elkaar getrokken en afgeblust worden. Dit was een intensieve en langdurige klus. De brandweer heeft op Tweede Paasdag aan het eind van de middag het incident overgedragen aan het bedrijf. 25 augustus, Hengelo Rookmelder voorkomt erger bij woningbrand Bij een brand in de keuken van een woning aan de Saturnusstraat in Hengelo bleek een kindje van 1 jaar nog in haar bedje te slapen. Dankzij een rookmelder en oplettende buren kon de brandweer tijdig worden gealarmeerd en bleef het kindje ongedeerd. De brand was ontstaan door een pannetje dat op het vuur was blijven staan. 26 augustus, Bentelo Windhoos rukt dak van varkensschuur Door hevig noodweer werd het dak van een varkensboerderij door de wind opgetild. Hierdoor stortte de schuur gedeeltelijk in. De brandweer is uren bezig geweest met het bevrijden van de dieren. Enkele varkens hebben het incident niet overleefd. 13 september, Hengelo Grote brand bij transportbedrijf Kort na middernacht heeft een grote brand gewoed bij een transportbedrijf aan de Toermalijnstraat op het industrieterrein Twentekanaal-Zuid in Hengelo.
28
Omdat het brandende pand direct naast een electriciteitsstation is gelegen schaalde de brandweer direct op naar grote brand. De brandweer had de brand snel onder controle. Bij de brand zijn een vrachtwagen en het bedrijfspand van het transportbedrijf verloren gegaan. De korpsen Hengelo, Boekelo en Enschede zijn bij deze brand ingezet. 23 september, Borne Leegstaande boerderij uitgebrand Een leegstaande boerderij aan de Hosbekkeweg in Borne brandde op 23 september volledig uit. Met behulp van drie blusvoertuigen en een hoogwerker heeft de brandweer het pand gecontroleerd laten uitbranden. Omdat er een auto voor de leegstaande boerderij stond, was even niet duidelijk of er nog iemand binnen was. Dit bleek niet het geval te zijn. 7 oktober, Hengelo Bewoonster ernstig gewond door brand Door een brand in een woning aan de Anton Brucknerstraat in Hengelo is de bewoonster ernstig gewond geraakt. De brand was ontstaan doordat de bewoonster was gaan lopen met een vlam in de pan. Hierdoor raakte een bankstel in brand. Buurmannen hoorden de vrouw roepen en wisten de brand grotendeels uit te maken. Door dit kordate optreden is erger voorkomen. De buurmannen zijn enkele dagen na de brand door de brandweer in het zonnetje gezet. De brandweer heeft ze bedankt voor hun inzet en een woningcheck uitgevoerd. 30 oktober, Hengelo Deel Wilbertschool in Hengelo verwoest door brand Bij de Meldkamer Twente kwamen op 30 oktober omstreeks 21.00 uur meerdere meldingen binnen van een brand in de Wilbertschool in Hengelo Bij aankomst van de brandweer sloegen de vlammen al uit het dak van het monumentale pand. De brandweer heeft direct opgeschaald naar grote brand en heeft met behulp van drie blusvoertuigen, een hoogwerker en een autoladder de brand bestreden. In totaal zijn ongeveer 30 manschappen ingezet. Door snel optreden heeft de brandweer de schade kunnen beperken. Door team brandonderzoek werd onderzoek gedaan naar de oorzaak van de brand. Door de te forse schade was dit niet meer te achterhalen.
Jaarverslag
Bijzondere incidenten
8
30 oktober: grote brand Wilbertschool Hengelo
27 november, Markelo Grote brand verwoest boerderij Door een grote uitslaande brand is op 27 november een boerderij aan de Oude Needseweg geheel verwoest. Het betrof een boerderij met een rieten kap. De brandweer heeft direct groot opgeschaald en meerdere blusvoertuigen ingezet. De brandweer wist overslag naar twee naastgelegen schuren te voorkomen. In één van deze schuren stonden dertig koeien, deze zijn ongedeerd gebleven. Om te zorgen voor voldoende bluswater zijn een tankwagen en het watertransportsysteem ingezet.
27 november: brand in rieten kap woonboerderij in Markelo
29 december, Hertme Zeer grote brand in kalverenstal in Hertme Door een brand bij een boerderij aan de Zwarkotteweg in Hertme is een grote veeschuur uitgebrand. De 700 aanwezige kalveren hebben de brand niet
30
overleefd. De brandweer wist overslag naar twee naastgelegen schuren en woonhuis te voorkomen. De brandweerkorpsen Borne, Hengelo, Weerselo, Tubbergen, Enschede en Oldenzaal zijn ingezet om de brand te bestrijden.
29 december: 700 kalveren komen om door brand in veeschuur Hertme
Jaarverslag
Bijzondere incidenten
9 (Brand)Veilig Leven (Brand)veilig leven maakt een belangrijk onderdeel uit van het nieuwe bedrijfsmodel van de brandweer. Om de burgers en bedrijven in ons brandweercluster bewuster en zelfredzaam te maken op het gebied van brandveiligheid vindt de brandweer het belangrijk om activiteiten te ontplooien op dit gebied. Binnen Brandweer Twente is een regionale werkgroep opgericht waarin afstemming en informatie uitwisseling plaatsvindt ten aanzien van activiteiten op het gebied van brandveilig leven.
In 2011 heeft (Brand)veilig leven een vlucht genomen. Er zijn veel activiteiten in ons brandweercluster ontplooid die een bijdrage hebben geleverd aan het vergroten van het brandveiligheidsbewustzijn onder onze inwoners. In het cluster Midden zijn in 2011 vier thema’s opgesteld. Alle activiteiten zijn onder deze thema’s ingedeeld.
9.1 Brandveilige Jeugd In de gemeente Borne kennen we het schooladoptieplan. Samen met adoptiepartners, zoals gemeente en politie geeft de brandweer voorlichtingslessen aan de groepen 8 van basisscholen. Met behulp van het lespakket Billy Brandkraan worden onderwerpen als wat is brand, de gevaren van brand en het voorkomen aan de orde gesteld. In het voorjaar zijn we gestart met de uitvoer van maatschappelijke stages. Een leerling heeft zich verdiept in brandveiligheid en een brandveiligheidsles voorbereid die is verzorgd voor zijn medestudenten. Tussen de gemeente Hof van Twente, sportverenigingen en brandweer is het convenant jeugd en alcohol opgesteld. Hierin is opgenomen dat de brandweer onder meer voorlichtingsbijeenkomsten organiseert.
9.2 Brandveilig (feest) vieren In samenwerking met de gemeenten en verzekeringsmaatschappijen zijn alle scholen in ons brandweercluster aangeschreven over de maatregelen die men kan nemen om tijdens de vakantieperiode brand en andere ongewenste incidenten te voorkomen. Jaarlijks organiseert bureau Halt voorlichtingsbijeenkomsten waarin leerlingen van het basisonderwijs worden voorbereid om een vuurwerkles te verzorgen voor hun eigen medeleerlingen. Hierbij is een forum aanwezig, met daarin de brandweer, waar leerlingen allerlei vragen kunnen stellen die betrekking hebben op vuurwerk om de vuurwerkles die ze moeten verzorgen te kunnen ondersteunen. Voorlichting ten aanzien van kerstversiering en feestverlichting behoort eveneens tot dit thema.
32
9.3 Brandveilig wonen In 2010 is een begin gemaakt met woningchecks. Woningchecks zijn een effectief middel om burgers in hun eigen leefomgeving te wijzen op brandveiligheid en op deze wijze het brandveiligheidsbewustzijn te vergroten. In 2011 hebben we wederom een aantal woningchecks uitgevoerd, met name in Borne. In de regionale werkgroep brandveilig leven is het thema voor de brandpreventieweek vastgesteld op: ‘brandveilig leven doe je samen!’ In de maand oktober zijn diverse wooncomplexen bezocht waar ouderen zelfstandig zonder 24 uurszorg wonen. Deze bezoeken zijn ondersteund met een algemene presentatie over brandveiligheid gevolgd door woningchecks.
9.4 Brandveilig de zomer in In de zomermaanden zijn activiteiten in het kader van voorlichting verzorgd. De brandweer heeft groots uitgepakt op de zogenoemde ‘brandveiligheidsdagen’. Deze zijn gehouden ter gelegenheid van het 10-jarig bestaan van de gemeente Hof van Twente, tijdens Koninginnedag in de Hengelose binnenstad en de start van de brandpreventieweken in Hengelo en Borne. Op deze wijze is een zo groot mogelijk publiek voorgelicht over brandveiligheid en de bewustwording. Daarnaast heeft de brandweer buurtverenigingen bezocht. Met behulp van het programma Billy Brandkraan zijn de kinderen op een speelse manier bekend gemaakt met de brandweer en brandveiligheid.
1 oktober: open dagen in Hengelo en Borne trekt veel bekijks
Buiten de hierboven genoemde activiteiten is ook ingespeeld op de actualiteit. Zo is er door middel van een ludieke actie op 1 april aandacht gevraagd voor brandveiligheid en wat je zelf kunt doen om brand te voorkomen. In samenwerking met de Politie Twente zijn in verschillende wijken van Hengelo burgers gewezen op hinderlijk parkeergedrag voor hulpdiensten. Ook hier is de bewustwording ten aanzien van brandveiligheid een belangrijk doel, een goede bereikbaarheid van woonwijken maakt daar onderdeel van uit. Jaarverslag
(Brand)Veilig Leven
9 9.5 Vooruitblik 2012 Ook in de toekomst ligt de nadruk op het voorkomen van branden. Om de burgers en bedrijven hiervan nog bewuster en verstandiger te maken op het gebied van brandveiligheid ontplooit brandweer cluster midden in 2012 ook diverse activiteiten. Komend jaar zal actief worden ingezet op kinderdagverblijven, burgers en maatschappelijke stages. Daarnaast willen wij aanhaken bij het reguliere onderwijs dat wordt verzorgd op het ROC van Twente. Ook voorlichting na incidenten wordt één van de speerpunten voor het komende jaar.
9.6 Cijfers 2011
34
Activiteit
Aantal
Bijzonderheden
Billy Brandkraan
15
Alle basisscholen in Borne + 3 basisscholen in Hengelo. Daarnaast zijn twee buurtverenigingen bezocht waar ook het programma van Billy Brandkraan is verzorgd.
Woningchecks
98
De woningchecks zijn uitgevoerd in alle gemeenten binnen het brandweer cluster. In Borne is het oude centrum bezocht, in Hengelo zijn nog niet bezochte woningen in de wijk ’t Nijverheid bezocht. In alle gemeenten zijn woningchecks uitgevoerd bij de woningen onderdeel uitmaken van wooncomplexen tijdens de Nationale brandpreventieweek.
Voorlichting
10
In 2011 is onder meer voorlichting gegeven aan vereniging voor plattelandsvrouwen, ouderen en in het kader van KVO.
Brandveiligheidsdagen
4
In 2011 zijn 4 brandveiligheidsdagen georganiseerd. Tijdens Koninginnedag in de Hengelose binnenstad, op het marktplein in Goor en op de brandweerposten Noord en Borne. In totaal zijn hier ongeveer tussen de 10.000 en 15.000 mensen mee bereikt.
(Brand)Veilig Leven: actie bereikbaarheid in de wijk
Jaarverslag
(
