Jaarverslag over het boekjaar 2011
Jaarverslag 2011
1
inhoudsopgave
A. Volkshuisvestigingsverslag 01.Voorwoord
7
01.Kengetallen over de afgelopen 5 jaar
8
02.Ondernemingsplan
11
03.Passende huisvesting
15
04.Leefbare kernen
25
05.Duurzame woonontwikkeling
29
06.Bieden van dienstverlening op maat
39
07.Presteren naar vermogen
43
08.Participatie en maatschappelijk bestuur
49
09.R&B opereert ondernemend, professioneel en betrouwbaar
51
10. Bestuur en toezicht
63
B. Jaarrekening
2
Naam toegelaten instelling : Gemeente waar instelling is gevestigd : Statutair werkgebied : Primair werkgebied : Adres : Telefoonnummer : Faxnummer : Internet : E-mailadres : Datum en nummer koninklijk besluit waarbij de stichting is toegelaten : Datum en nummer van inschrijving in het handelsregister : Instellingsnummer VROM :
R&B Wonen Gemeente Borsele De Bevelanden Gemeenten Reimerswaal en Borsele Van der Biltplein 1 4451 AE Heinkenszand Postbus 30 4450 AA Heinkenszand 0113-396400 0113-562081 www.renbwonen.nl
[email protected] 19 juni 1976, nr. 115
01. Balans per 31 december 2011 (x € 1.000)
76
02. Winst- en verliesrekening 2011 (x € 1.000)
78
03. Kasstroomoverzicht 2011 (x € 1.000)
79
04. Toelichting waarderingsgrondslagen
81
05. Toelichting op de balans (x € 1.000)
82
06. Toelichting op de winst- en verliesrekening (x € 1.000)
97
07. Overzicht rente (x € 1.000)
102
C. Accountansverklaring
103
5 oktober 1916, nr. 22015002 L 0543 Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
3
A. Volkshuisvestigingsverslag
4
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
5
Voorwoord
Terugblik
De samenwerking tussen Zeeuwse corporaties kwam van de grond.
Duurzaamheid was ons centrale thema in 2011. We organiseerden
Op verschillende onderdelen, zoals automatisering, inkoop, perso-
rondom dat thema veel activiteiten. Bijvoorbeeld de nieuwbouw
neelszaken en verzekeringen. Door op verschillende terreinen ge-
van 16 CO2-neutrale woningen, een proefproject om tegen aan-
zamenlijk op te trekken kunnen aanzienlijke voordelen worden
vaardbare kosten een bestaande woning zo energiezuinig mogelijk
bereikt.
te maken en een programma van energiebesparende maatregelen in onze bestaande woningen. Met verschillende acties brachten we
Resultaten 2011
duurzaamheid onder de aandacht van onze medewerkers en
In 2011 heeft R&B Wonen twintig bestaande woningen en drie
huurders. We verbeterden de verslaglegging over het thema
nieuwbouwappartementen verkocht. Er zijn nieuwe richtlijnen
duurzaamheid. Dat leidde er toe dat R&B Wonen landelijk bij de
vastgesteld voor jaarrekening van woningcorporaties. De jaar-
laatste drie genomineerden behoorde voor het beste jaarverslag
rekeningen 2012 moeten aan die nieuwe richtlijnen voldoen. R&B
op het onderdeel van de verantwoording over duurzaamheid. In dit
Wonen koos er voor om haar jaarrekening 2011 al aan te passen.
jaarverslag leest u daar meer over.
De stelselwijziging veroorzaakt een negatieve aanpassing van het eigen vermogen 2010 met € 8,7 miljoen. Het negatieve resultaat
De uitvoering van de prestatieafspraken met de gemeenten
2011 is een gevolg van een dalende bedrijfswaarde.
Borsele en Reimerswaal ligt op koers. De nieuwe afspraken met de beide gemeenten en het overeengekomen productieschema bieden
Vooruitblik
een goede leidraad om onze prestaties te volgen. De uitvoering van
De komende jaren gaat er voor woningcorporaties veel veranderen.
ons ondernemingsplan verloopt volgens plan. Ook in 2011 mochten
Inmiddels houden we al rekening met de invoering van een nieuwe
we het gouden KWH-label voeren. Een onafhankelijk instituut
rijksheffing. Woningcorporaties moeten meebetalen om de huur-
bevestigde op basis van continumetingen dat de kwaliteit van onze
toeslagen die het rijk verleent, deels te compenseren. Voor R&B
dienstverlening onverminderd goed is.
Wonen betekent dit een jaarlast van ruim € 1.000.000 met ingang van 2014.
In 2011 stelden we een nieuw strategisch voorraadbeleid vast. Daarin vertalen we onze ambities in concrete programma’s voor
Het kabinet diende een wetsvoorstel in op grond waarvan huurders
nieuwbouw, sloop, renovatie en onderhoud. Oftewel: hoe moet de
het recht krijgen om tegen de marktprijs hun woning te kopen.
portefeuille er uitzien om op basis van de marktsituatie die we in
Corporaties worden verplicht om minstens 75% van de woningen
de toekomst verwachten. De verkoop van woningen uit het
te koop aan te bieden. Het kooprecht geldt voor huurders die
bestaande bezit baseren we ook op het strategisch voorraadbeleid.
minstens een jaar een woning huren bij een corporatie. Met de beoogde aanbiedingsplicht wordt het eigendomsrecht van sociale
We namen het bestaande bezit van Stichting Huize de Vliedberg in
huurwoningen grondig aangetast.
Rilland over. Hiermee is voor Rilland de vervangende nieuwbouw van een woon-zorgcomplex veilig gesteld. Inmiddels zijn al stappen
Ons nieuwe jaarthema in 2012 is klantgericht samenwerken. Onze
gezet om te komen tot vervangende nieuwbouw.
medewerkers zijn al weer met veel inzet en enthousiasme doende
In 2011 voerden we de zogenoemde Europamaatregel uit.
om ook dat thema tot een succes te maken.
Minstens 90% van onze vrijkomende woningen moesten we toewijzen aan huishoudens met een gezamenlijk inkomen lager dan € 33.614. Om te voorkomen dat een aanzienlijke doelgroep
6
Jaarverslag 2011
tussen wal en schip valt, ontwikkelden we een beleid om ook aan
Peter Bevers
gegadigden met een hoger inkomen woningen te kunnen toewijzen.
directeur-bestuurder
Jaarverslag 2011
7
1.Kengetallen over de afgelopen 5 jaar De kengetallen in de kolom ‘2010’ hebben betrekking op de jaarrekening 2010 voor de stelselwijziging.
Kengetallen over de afgelopen 5 jaar Gegevens woningbezit Aantal verhuureenheden in exploitatie - Woning/woongebouwen - Woongroepen - Onroerende zaken niet zijnde woningen: - Supermarkt - Winkels - Garages - Parkeerkeerplaatsen - Studio’s - Thuiszorggebouw - Dagbesteding zorginstellingen - Zorginfrastructuur - Mortuartium - Recreatieruimte - Kantoor SVRZ - Dokterspraktijk - Apotheek - Grandcafé - Kinderopvang Totaal Gemiddelde verzekerde waarde per woning Gemiddelde grondslag onroerende zaakbelasting per woning Mutaties in het woningbezit - Aantal nieuw opgeleverd - Tijdelijke verhuur koopwoningen - Aantal aangekocht - Terug in exploitatie, herzien beleid - Aantal verkocht - Aantal gesloopt - Aantal uit exploitatie genomen Aantal woningen naar huurprijsklasse - Laag (2011: < € 361,11 per maand) - Overig
8
2011
2010
2009
2008
2007
4.265 5
4.200 5
4.181 5
4.229 2
4.064 2
3 7 99 35 24 1 5 1 1 2 1 1 1 5 4.456
3 7 99 35 24 1 5 1 1 1 2 1 1 1 4 4.391
3 4 98 35 22 1 5 1 1 1 2 1 1 1 2 4.364
2 4 98 34 - 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 4.381
2 98 34 1 3 1 1 1 1 1 1 1 1 4.212
143.200 131.800
132.100 141.600
129.900 143.800
97.300 141.100
97.300 129.100
24 - 55 74 20 68 -
84 3 - 3 22 16 33
54
34
41
-
168
10
14 44 44
21 16 -
28 -
958 3.307
1.036 3.164
1.122 3.059
1.254 2.975
1.157 2.907
Kwaliteit 4.852 - Aantal reparatieverzoeken 389 - Aantal woningen groot onderhoud en woningverbetering - Kosten niet-planmatig onderhoud per woning 413 - Kosten planmatig onderhoud per woning 1.187 - Kosten groot onderhoud en woningverbetering per woning 1.480 - Totaalkosten onderhoud per woning 3.080
4.895 445 117 421 520 1.461 2.402
4.822 370 118 447 537 1.697 2.681
4.842 558 138 445 624 1.693 2.762
2.746 500 166 441 757 1.839 3.037
Jaarverslag 2011
1.Kengetallen over de afgelopen 5 jaar
Kengetallen over de afgelopen 5 jaar Prijs-kwaliteitverhouding - Gemiddeld aantal punten WWS - Gemiddelde nettohuurprijs per woning
2011
2010
134 423
Het verhuren van woningen - Mutatiegraad % - Huurachterstand in % van de jaarhuur - Huurderving in % van de jaarhuur Financiële continuïteit - Solvabiliteit - Liquiditeit - Rentabiliteit eigen vermogen - Rentabiliteit vreemd vermogen - Rentabiliteit totaal vermogen - Renteresultaat in % eigen vermogen - Interne financiering per woning - Cashflow per woning
33,20 1,65 -8,55 3,88 -0,28 -7,08 16.202 260
Balans en winst- en verliesrekening - Eigen vermogen per woning - Voorzieningen nieuwbouw per woning - Totaal opbrengsten per woning - Overige bedrijfslasten per woning - Renteresultaat per woning - Saldo buitengewone baten en lasten per woning - Jaarresultaat per woning
17.923 691 7.942 4.319 -1.269 0 -1.533
135 413
9,1 1,38 2,41
2009 135 401
10,6 1,7 2,32
21.287 1.959 7.387 5.410 -1.039 0 1.887
12,37 1,20 1,91
43,38 0,51 -5,09 4,52 -2,21 2,07 21.754 -1.014
19.625 1.536 7.377 5.018 -795 0 -324
136 379
10,80 1,68 1,37
37,42 0,82 -1,65 4,00 1,78 2,44 20.721 -276
2007
134 389
8,76 1,56 0,99
39,00 0,66 8,87 3,81 5,66 0,77 22.825 1.847
2008
46,81 1,04 40,66 4,18 21,13 2,87 23.178 8.582
19.930 1.619 5.033 3.250 -675 0 -1.013
21.715 2.666 5.369 4.146 649 0 8.861
Personeelsbezetting Aantal formatieplaatsen per 1.000 woningengesplitst naar activiteiten - Directie 0,23 0,23 0,59 0,58 - Wonen 3,80 4,03 3,27 3,47 - Financiën & Control 1,17 1,17 1,86 0,95 - Vastgoedontwikkeling en -beheer 1,43 1,43 1,20 1,39 - Beleids- en bestuursondersteuning 1,35 1,06 1,67 1,40 - Totaal formatieplaatsen per 1.000 woningen 9,36 9,28 8,59 7,79 - Werkelijk aantal personeelsleden per 1.000 woningen 10,08 9,83 8,85 8,04 * De formatieverdeling is gebaseerd op het huidige organigram. Met ingang van 2010 is de afdeling Beleids- en bestuursondersteuning ontstaan.
Jaarverslag 2011
0,85 3,62 0,98 1,45 1,46 8,37 8,61
9
2.ondernemingsplan
R&B Wonen is een actieve en betrokken corporatie die zich inzet voor de kwaliteit van het wonen in de kernen van Reimerswaal en
We definiëren onze missie als volgt: KIEZEN VOOR KERNEN.
Borsele. Het nieuwe ondernemingsplan kwam tot stand dankzij de actieve inbreng van veel belanghouders, zoals de huurdersvereniging,
Dat wil zeggen dat we in ons werkgebied staan voor:
het woonplatform, de gemeenten, de zorgaanbieders, de dorpsraden
• Passende huisvesting van onze primaire doelgroep in kwalitatieve
en de ondernemingsraad. In ons ondernemingsplan staan de strategi-
en duurzame woningen.
sche koers, doelen en keuzen beschreven. Het plan is de routekaart
• De kwaliteit van wonen en leven in de kernen.
voor de periode 2010-2014. Rode draad in het plan is onze ambitie
• Een hoogwaardige dienstverlening aan huurders, overige klanten
om een bindende factor te zijn in de kwaliteit van wonen en leven in
en de samenleving.
de kernen. Daarom draagt ons ondernemingsplan de titel: “Kiezen voor kernen”.
Daarbij staan wij garant voor de huisvesting van mensen die daar
De ondertitel van ons ondernemingsplan is: “Bouwen voor de
moeilijk of niet zelfstandig in kunnen voorzien, zoals mensen met
krimp”. Het woord “voor” heeft in dit geval een dubbele woord-
een smalle beurs en mensen die buiten de vangnetten vallen. Onze
betekenis: nu nog bouwen omdat er nog behoefte is voordat de
geografische focus ligt op de 22 kernen in de gemeenten Reimerswaal
krimp toeslaat, maar bij die bouw rekening houden met een andere
en Borsele. Hier ligt onze primaire taak.
bevolkingssamenstelling in de toekomst. De nadruk zal daarom sterk liggen op transformatie en omkeerbaar bouwen.
Wij nemen bij planvorming en bij samenwerking een groter gebied in
In dit hoofdstuk staan missie, visie en kernwaarden beschreven. Deze
acht om te komen tot een samenhangend beleid en volkshuisvestelijk
vormen een belangrijk uitgangspunt voor onze strategische opgaven,
presteren op maat. Op het niveau van de Bevelanden zoeken we naar
ambities en doelen. Jaarlijks toetsen wij het ondernemingsplan op
afstemming in beleid. Secundaire beleidsafstemming vindt plaats op
zijn actualiteit en houden we de SWOT-analyse opnieuw tegen het
het niveau van Zeeland en West-Brabant.
licht. Onze missie: hier staan we voor.
10
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
11
Onze visie: hier gaan we voor In onderstaande punten staat onze visie beschreven. Deze visie
schappelijke partners. 8. We werken volgens de governancecode. Integriteit, goed be-
geeft de hoofdrichting van onze doelen weer. 1. We zijn een woonbedrijf met een focus op het verhuren van
stuur en goed toezicht krijgen bijzondere aandacht.
Kernwaarden: dit is onze stijl
Ondernemend en professioneel
1. Passende huisvesting
Sociaal ondernemen is ons wezenskenmerk. Ondernemen houdt in
1.1 Woningen hebben een goede prijs/kwaliteit verhouding
dat we afstemmen op wat de markt en samenleving wil en daarbij
1.2 Woningen sluiten aan op de woonbehoeften
verder kijken dan de dag van vandaag. We zijn bereid en in
1.3 Woningen hebben een goede basiskwaliteit
staat daarin risico’s aan te gaan en de nodige vernieuwing en crea-
woningen. We zijn solidair aan de regio waarin we werken. We
tiviteit aan de dag te leggen.
streven naar een robuuste voorraad woningen passend bij de
Onze kernwaarden die sturing geven aan ons denken en doen zijn:
doelgroep.
• sociaal betrokken en klantgericht;
Professioneel houdt voor ons onder meer in dat we ons huis op
• duurzaam;
orde hebben. Samenwerking binnen de organisatie en met anderen
commerciële activiteiten dienstbaar zijn aan onze sociale acti-
• betrouwbaar;
is vanzelfsprekend en een vaardigheid van alle medewerkers. Wij
viteiten.
• ondernemend en professioneel.
werken planmatig met meetbare en toetsbare doelstellingen. Wij
2. We zijn een maatschappelijk ontwikkelaar. Dat betekent dat
3. We zijn een regiebedrijf met een solide basis van kennis en
2. Leefbare kernen 2.1 W e bevorderen samen met bewoners en gemeente de woon-
sluiten de cirkel tussen plannen, doen, toetsen en evalueren. Om
omgeving 2.2 W e bevorderen zoveel mogelijk de keuzemogelijkheden van wonen in de kernen 2.3 I n samenspraak met derden (zorg) bevorderen we het langer zelfstandig wonen van ouderen in de kernen
kunde. Hierdoor zijn we in staat om een opdrachtgevende rol te
Sociaal betrokken en klantgericht
tijdig bij te kunnen sturen en te kunnen uitleggen en verantwoorden.
spelen. Er is een basis van activiteiten die we zelf doen, wat ons
Wij zijn sociaal betrokken met de samenleving en willen weten wat
Jaarlijks kiezen we voor een centraal thema. In 2011 was ons
3. Duurzame woonontwikkeling
een boeiende werkgever maakt.
er in de samenleving en op de woonmarkt speelt. Wij laten ons
centrale thema “duurzaamheid”.
3.1 Duurzame woningen in duurzame kernen
4. We kiezen voor de kernen met een primaire focus op Reimerswaal
drijven door hun behoeften. Wij kennen onze klanten (huurders,
en Borsele. Samen met die gemeenten maken we ons sterk voor
kopers en maatschappelijke partijen) want zij zijn ons bestaans-
de vitaliteit van de kernen. Onze inspanningen zijn gericht op
recht. Onze medewerkers vormen de ogen en oren van onze corpo-
het behoud van een veilige en prettige leefomgeving, het behoud
ratie. Zij zijn onze visitekaartjes.
We hebben zeven strategische kerndoelen geformuleerd. Daaruit
van basisvoorzieningen, en het faciliteren van gelegenheid tot
We pakken daarbij ook taken op die anderen laten liggen, omdat
blijkt waar we ons in de beleidsperiode voor inzetten. Elk kerndoel
ontmoeting. Op welzijnsgebied pakken wij een signalerende rol
dat voor hen commercieel niet interessant genoeg is. Wij bewegen
bestaat uit meerdere subdoelen.
en soms de rol van wegwijzer. Onze inspanningen zijn gericht op
ons, waar passend bij onze missie, ook aan de bovenkant van de
onze eigen huurders. De woonvisie van de gemeente is het
markt. Maar niet als commercieel projectontwikkelaar. Rende-
5. Presteren naar vermogen
uitgangspunt van onze inzet in en aanbod op de kernen. De regie
ment uit dergelijke activiteiten wordt geherinvesteerd met maat-
5.1 Een gezonde financiële positie
ligt bij de gemeente, maar we willen bij de start van ontwikke-
schappelijke oogmerken.
5.2 Een transparant investeringskader
3.2 Duurzaamheid van het wonen is bevorderd
Strategische kerndoelen 4. Bieden van dienstverlening op maat 4.1 Aanbod van producten en diensten is afgestemd op behoefte en vraag 4.2 Kwaliteit van dienstverlening is van hoog niveau
lingen betrokken zijn. Duurzaam
6. Participatie en maatschappelijk bestuur
ontwikkelen, beheren en exploiteren van onze woningen. We
Wij zorgen ook voor morgen. Wij staan er voor ons bezit duurzaam
6.1 Huurders en belanghouders zijn betrokken en hebben een
zijn ondernemend in het toepassen van quick wins op het gebied
te beheren en te ontwikkelen. De focus bij de ontwikkeling van al
van duurzaamheid. In de innovatie van duurzaamheid zijn we
onze (nieuwe) producten en diensten is duurzaamheid.
meer volgend dan verkennend. Mogelijk dat we een pilot starten
met partners.
Betrouwbaar
5. Duurzaamheid van het wonen is een belangrijk thema bij het
12
plaats in beleidsvorming en handelen 6.2 Goed ondernemingsbestuur is vanzelfsprekend 7. R &B Wonen opereert ondernemend, professioneel en betrouw-
6. Arbeidsmigranten uit Midden en Oost-Europa zijn een op-
Onze doelstellingen en de beoogde maatschappelijke waarde kun-
komende aandachtsgroep in het werkgebied. Samen met de
nen wij niet realiseren door solitair te opereren. Wij benaderen
gemeente kijken we hoe we hiermee omgaan.
daarom onze klanten en belanghouders actief, open en integer.
baar 7.1 Organisatie is voldoende toegerust om externe opgaven te behalen
7. We presteren naar vermogen. We zoeken daarbij naar een
Wij willen worden herkend als een partner waar je afspraken mee
7.2 Organisatie werkt efficiënt
optimum tussen maatschappelijk investeren en behoud van onze
kunt maken. Wij gaan voor partnergericht samenwerken met een
7.3 Medewerkers voelen zich gemotiveerd en betrokken
(financiële) continuïteit. De taakomschrijving van het ministerie
breed scala aan belanghouders. Onze interne basis, die daarvoor
7.4 Communicatie is een kernkwaliteit
van Wonen, Wijken en Integratie is daarbij het uitgangspunt.
als fundament dient, is gebouwd op prestatie- en resultaatge-
Onze primaire taak is het huisvesten van onze primaire doel-
richtheid, afsprakenvastheid en transparant en integer handelen.
In de volgende hoofdstukken staan de uitwerkingen van deze kern-
groep door het bouwen, verhuren en verkopen van woningen.
We willen niet alles zelf doen en werken graag samen met anderen.
doelen centraal.
Investeringen in woonomgeving, maatschappelijk vastgoed en
Daarvoor is wel nodig dat we over een robuust werkapparaat
buurt- en wijkaanpak gebeuren vanuit het principe van weder-
beschikken en in staat zijn om als professioneel opdrachtgever
kerigheid en proportionaliteit met de gemeenten en maat-
regie te voeren.
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
13
3. Passende huisvesting Het verhuren van de woningen
3.1. Verhuurbeleid
3.2. Verkoopbeleid
Algemeen
R&B Wonen heeft de verkoop van woningen uit het eigen bezit en
Voor de verdeling van vrijkomende woonruimten hanteren wij het
ontwikkeling voortgezet. De hiervoor benodigde taxaties worden
aanbodmodel. Woningzoekenden schrijven zich in en kunnen rea-
uitgevoerd door externe taxateurs. De te verkopen woningen voor-
geren op het aanbod van vrijkomende woningen dat wij wekelijks
zien wij van een technische rapportage en een kopersgarantie.
publiceren. Gegadigden reageren via het internet of via de woonbon die wekelijks naar die woningzoekenden gaat die geen gebruik maken
De verkoop van woningen uit het bestaande bezit baseren we op het
van internet.
strategisch voorraadbeleid. In 2011 stelden we een nieuw strategisch
In december 2011 reageerde 97,3% (december 2010: 96%) van de
voorraadbeleid vast. Daarin komen aspecten aan bod zoals nieuwbouw,
woningzoekenden via het internet.
verkoop, sloop en renovatie. Oftewel: hoe moet de portefeuille er uitzien om op basis van de marktsituatie die we in de toekomst verwachten.
Het toewijzingsbeleid De selectie van woningzoekende aan wie de woning wordt aangeboden
De huurders van de verkoopbare woningen stellen we in de gelegen-
gebeurt op basis van de volgende criteria:
heid hun huurwoning te kopen. Als deze huurder niet wensten te
• de woningzoekende schrijft zich in en reageert desgewenst op het
kopen, zetten we de woning te koop nadat deze door huuropzegging
aanbod van vrijkomende woningen;
is vrijgekomen. Alle woningen werden aan particulieren verkocht.
• de woningzoekende dient te voldoen aan de voorwaarden die de advertentie noemt voor de woning;
Verkopen uit bestaand bezit
• medisch- of sloopurgente woningzoekenden krijgen voorrang;
Voor het jaar 2011 stelden we voor de verkoop uit bestaand bezit een
• de kandidaat met het hoogst aantal punten wordt uitgenodigd voor
doel van twintig woningen en rekenden we op een verkoopopbrengst
een intakegesprek; • als uit de bewijsstukken blijkt dat de kandidaat aan de voorwaarden voldoet, wordt de woning toegewezen; • op het internet kan elke woningzoekende het aantal punten zien
van € 2,3 miljoen. Ondanks de economische crisis is dit doel exact bereikt, al verliep de verkoop moeilijker dan voorheen. De twintig verkochte woningen stonden gemiddeld 286 dagen (dus ruim negen maanden) te koop.
dat de (anonieme) kandidaat had die de woning kreeg toegewezen. Zo kan hij of zij zien dat de toewijzing eerlijk gebeurt en de kans
Verkopen uit nieuwbouwontwikkeling
inschatten op een volgende toewijzing.
In 2011 werden drie nieuwbouwappartementen verkocht. In de begroting was ook met dat aantal rekening gehouden. Op 31
Met ingang van 2011 zijn wij verplicht om minstens 90% van
december 2011 stonden nog acht onverkochte appartementen in
onze vrijkomende woningen met een huurprijs lager dan € 652,52
de boeken: namelijk twee in De Zwake in ’s-Gravenpolder en zes in
toe te wijzen aan gegadigden met een huishoudinkomen lager dan
Theresiahof in ’s-Heerenhoek. Deze appartementen bevinden zich in
€ 33.614. De ruimte van 10% benutten wij om ook woningen aan
een segment waarin de verkoop stagneert. Om de verkoop te bevor-
hogere inkomens toe te wijzen. Voor inkomens boven € 33.614
deren besloten we om voor de appartementen in Theresiahof de
rekenen wij een toeslag. Voor inkomens hoger dan € 43.000 wordt
koopgarantformule toe te passen.
altijd een huur + toeslag berekend die samen hoger is dan € 652,52 per maand. Wij kozen voor dit beleid omdat wij de enige aanbieder
R&B Wonen participeert voor 50% in een vennootschap onder firma
van huurwoningen in ons werkgebied zijn en om te voorkomen dat een
die het project Oostgaarde in ’s-Gravenpolder exploiteert. Van dat
groep gegadigden tussen de wal en het schip valt. In 2011 voldoen
project zijn in 2011 acht nieuwbouwwoningen verkocht. Het project
wij met een uitkomst van 89,4% nagenoeg aan de norm van 90%.
Oostgaarde kent een gevarieerd aanbod van typen woningen. Voor de grotere, duurdere woningen is minder belangstelling. We overwegen daarom het aanbod aan te passen, waarbij we in overleg met de gemeente het aanbod beter op de vraag proberen af te stemmen.
14
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
15
3.3. Nieuwbouw en projectontwikkeling
De verdere voorbereiding van het project “MeerWaarde” in Waarde
3.4.Het verhuren van het woningbezit
100% op het redelijke niveau dat correspondeert met het aantal
is hier een vervolg op.
punten woningwaardering. Hierdoor proberen we vraag en aanbod
In 2011 zetten wij onze activiteiten voor nieuwbouw en projectont-
Verder zijn er in diverse kernen projecten in voorbereiding in zowel
De woningmarkt
wikkeling onverminderd voort. Met de oplevering van 24 huurappar-
de huur- als koopsector. Hier meer over in hoofdstuk 5 ‘Duurzame
De situatie op de woningmarkt kan worden gemeten aan de hand
tementen aan de Hogeweg in Yerseke is het aanbod aan seniorenwo-
woonontwikkeling’.
van de mutatiegraad en de reactiegraad van aangeboden woningen.
De verhuur
De mutatiegraad nam af van 10,6% in 2010 naar 9,1% in 2011.
De 364 woningtoewijzingen in 2011 (2010: 459) zijn in onderstaand
ningen in deze kern aanzienlijk toegenomen.
zoveel mogelijk op elkaar af te stemmen.
Daarnaast ontwikkelt R&B Wonen zich als maatschappelijke ontwik-
De mutaties in de voorraad huurwoningen in 2011 staan in onder-
De vraag naar onze huurwoningen neemt sterk toe. Dit blijkt uit het
overzicht ingedeeld over de verschillende huurcategorieën. Hierbij
kelaar. In de plint van het complex aan de Hogeweg in Yerseke wordt een
staand overzicht.
gemiddeld aantal reacties per advertentie. Dat gemiddelde steeg met
wordt aangesloten bij het nieuwe onderscheid dat met ingang van
15% van 28 in 2010 naar 32 in 2011. In de lijst van reacties zien
2011 door de Europamaatregel is gemaakt. We onderscheiden nu
we vooral in Reimerswaal dat het aandeel van woningzoekenden
drie categorieën:
onder Oost-Europeanen groot is. Ook de vastzittende koopmarkt lijkt
1. Woningen met een maandhuur lager dan € 652,52 toegewezen
ruimte gerealiseerd voor een verloskundige, de GGZ en de ouderensoos. Overzicht aantal huurwoningen
Totaal
Aantal huurwoningen aan het begin van het jaar
4.200
Borsele Reimerswaal
een factor waardoor nu meer mensen kiezen voor een huurwoning.
aan gegadigden met een huishoudinkomen lager dan € 33.614;
2.039
2.161
- oplevering complex Hogeweg, Yerseke
24
24
vraag naar woningen is in de grotere kernen zoals Heinkenszand,
- aankoop woningen Stichting Huize De Vliedberg
55
55
’s-Gravenpolder en Yerseke traditioneel groter dan in de kleinere
- terug in exploitatie genomen
74
36
kernen. De verouderde bejaardenwoningen (zoals aan de Maarten
aan gegadigden met een huishoudinkomen hoger dan € 43.000.
Broersweg in Hansweert en voorheen de Poelwijck/De Kraayert
Bij de categorie 1 en 2 spreken we van een dienst van algemeen
woningen) leveren minder reacties op en worden minder snel geac-
economisch belang (DAEB). In categorie 3 vermelden we onze
cepteerd.
commerciële activiteiten (niet-DAEB).
Toename door:
2. Woningen met een maandhuur lager dan € 652,52 toegewezen De marktsituatie per dorp kent onderling grote verschillen. De
Totale toename
153
38 38
114
Afname door: - verkopen aan particulieren
20
6
14
- sloop:
aan gegadigden met een huishoudinkomen hoger dan € 33.614 maar lager dan € 43.000; 3. Woningen met een maandhuur hoger dan € 652,52 toegewezen
In 2011 wezen we 364 vrijkomende woningen toe. In onderstaand Bij het bepalen van de streefhuren is rekening gehouden met de
overzicht staat die toewijzingen ingedeeld in de verschillende categorieën.
Schipperstraat 17 t/m 25 (alle nummers) Yerseke
9
9
verschillende belangstelling. De huren in de kernen waarvoor minder
Bosburg 1 t/m 24 (alle nummers) Yerseke
24
24
belangstelling bestaat, harmoniseren we na mutatie niet voor de volle
Vinningestraat 4 t/m 26 (even nrs) Hoedekenskerke
12
12
1
1
Pastoor Fransestraat 2 t/m 24 (even nrs) Ovezande
12
12
woning toewijzingen
woning toewijzingen
Willem Tellpad 2 t/m 8, 14 t/m 24, Ovezande
10
10
categorie 1 categorie 2
categorie 3
Mr. Dr. Messtraat 2, Ovezande
Aantal huurwoningen aan het eind van het jaar
Totale afname
88
41
47
4.265
2.036
2.229
DAEB Niet DAEB
Huurwoning Goedkoop < 361,11 Betaalbaar 361,11 – 554,76 Duur tot huurtoeslaggrens 554,76 - 652,52
71
3
74
220
27
247
30
9
39
Boven huurtoeslaggrens
16
Jaarverslag 2011
Vanaf 652,52
4
4
Totaal
4
364
Jaarverslag 2011
321 89,2%
39 10,8%
17
Leegstand
Huuropzeggingen
De totale huurderving was € 547.267. Dit is 2,41% van de totale huursom. In 2010 was dat 2,32%.
Kern Aantal woningen Aantal huur- Mutatiegraad
De huurderving nam toe door de geringe belangstelling voor de
R&B Wonen
Poelwijck/De Kraayertwoningen.
Omdat we sommige complexen willen slopen, is het een bewuste
Baarland
35
3
9
6
keuze om die woningen niet meer toe te wijzen.
Borssele
134
12
9
8
Driewegen
23
4
17
8
Ellewoutsdijk
39
2
5
20
Hansweert
270
20
7
8
Heinkenszand
527
27
5
5
54
6
11
18
Krabbendijke
389
35
9
8
Kruiningen
449
40
9
9
Kwadendamme
113
10
9
10
Lewedorp
155
14
9
14
Nieuwdorp
130
13
10
4
Nisse
24
0
0
4
Oostdijk
11
3
27
55
Oudelande
39
10
26
3
Ovezande
85
6
7
27
Rilland
408
44
11
11
’s-Gravenpolder
427
27
6
10
27
4
15
7
224
24
11
13
Mutatiegraad Aantal huuropzeggingen
2011
2010
2009
2008
2007
389
445
370
456
500
Aantal woningen op 1 januari
4.265
4.200
4.181
4.229
4.064
Mutatiegraad
9,1%
10,6%
8,8%
10,8%
12,3%
Reactiegraad
2011
2010
2009
2008
2007
423
505
416
410
536
13.475
14.026
9.884
9.821
7.591
32
28
24
24
14
Aantal geadverteerde woningen Aantal reacties Gemiddeld aantal reacties
Hoedekenskerke
’s-Heer Abtskerke ’s-Heerenhoek
Jaarverslag 2011
eind 2011
Ter vergelijking:
in 2011 in % Mutatiegraad
in 2011
2010 in %
Waarde
50
6
12
16
Yerseke
652
79
12
16
4.265
389
9,1
10,6
Totaal
18
opzeggingen
Jaarverslag 2011
19
In 2011 werden 389 huurovereenkomsten voor woningen opgezegd.
a. De jaarlijkse huuraanpassing van 1 juli 2011
In 2011 is vijftien keer de ontruiming van de woning aangezegd. In
ontruimingen sterk afgenomen. Huurachterstand was in alle drie
Wij gingen de huurperiode na.
In het huurprijsbeleid van 2011 hanteerden we de volgende uitgangs-
slechts drie gevallen is de woning daadwerkelijk ontruimd. Vergeleken
gevallen de reden van de uitgevoerde ontruiming. In twee van deze
punten:
met voorgaande jaren is het aantal aangezegde en daadwerkelijke
gevallen is er hulp geboden middels schuldhulpverlening.
Van tot jaar Opzeg- Van tot jaar Opzeg gingen gingen
• voldoende omvang van de voorraad betaalbare woningen; • waarborg van de financiële continuïteit van de organisatie;
2011
2010
2009
2008
2007
8
• evenwichtige verhouding tussen prijs en kwaliteit;
Aangezegd
15
26
16
19
33
4
• geen hogere individuele huurverhogingen dan toegestaan door de
Uitgevoerd
3
11
4
6
20
Bijzonderheden
1x hennep
1x wegens
kwekerij
overlast
0 1
1 2
jaar jaar
20 34
17 18
18 jaar 19
jaar
overheid.
2
3
jaar
45
19
20
jaar
2
3
4
jaar
45
20
21
jaar
2
Dit resulteerde in een huurverhoging van 1,3% per 1 juli 2011.
4
5
jaar
41
21
22
jaar
3
Enkele complexen kregen in 2011 geen huurverhoging in verband
5
6
jaar
34
22
23
jaar
10
met de verhuurbaarheid en een evenwichtig prijs/kwaliteitsniveau.
6
7
jaar
25
23
24
jaar
5
7
8
jaar
13
24
25
jaar
1
8
9
jaar
7
25
30
jaar
14
9
10
jaar
10
30
35
jaar
10
11
jaar
7
35
40
11
12
jaar
7
40
12
13
jaar
10
13
14
jaar
14
15
jaar
15
16
16
17
Regionale klachtencommissie
van de klachtencommissie geregeld. Er is een folder over de regionale
Wij nemen deel aan een regionale klachtencommissie. Dat doet
klachtencommissie aanwezig. Ook op onze website zijn de gegevens
b. Bij comfortverbeteringen
wij samen met RWS partner in wonen te Goes en de Stichting
over de commissie te vinden. In 2011 is er een klacht tegen R&B
5
Bij het aanbrengen van comfortverbeteringen streven we naar een
tot Behoud en Ondersteuning van Monumenten te Goes. Daarmee
Wonen ingediend. De klager vocht het vastgestelde beleid voor de
jaar
7
harmonisatie tot een streefhuur die past bij woningen met een
voldoen we aan de voorwaarde van artikel 16 van het Besluit Beheer
toewijzing van woningen aan. De regionale klachtencommissie
45
jaar
8
gelijkwaardig comfortniveau en vergelijkbare marktpositie. De
Sociale Huursector. In een reglement is de werkwijze en bezetting
verklaarde die klacht niet-ontvankelijk.
45
50
jaar
2
energiebesparende maatregelen die in 2011 zijn getroffen, zijn
9
50
55
jaar
0
aan de zittende huurders voor 50% kostendekkend in de huur
5
55
60
jaar
1
doorberekend. Als na een huuropzegging de woning opnieuw wordt
jaar
1
60
65
jaar
1
toegewezen, komt de verbetering van het EPA-label ineens in de huur
Beheer VvE (vereniging van eigenaars)
jaar
3
voor de nieuwe huurder tot uitdrukking.
Voor de volgende verenigingen hebben we in 2011 de bestuurlijke
De maximaal toegestane verhoging is nimmer overschreden.
3.5. Overige activitetiten
taken, de administratie en het technisch beheer uitgevoerd. Dat doen
Totaal 389 c. Bij mutatie
we alleen voor die verenigingen waarin R&B Wonen zelf met woning-
De gemiddelde huurduur van alle 389 huurcontracten die in 2011
Bij mutatie wordt de huurprijs ineens aangepast naar het prijs-
bezit participeert. Bij de verenigingen zijn (indien van toepassing)
werden opgezegd bedroeg 9 jaar en 2 maanden.
kwaliteitsniveau van de productgroep waartoe de woning behoort.
bij de voor- en najaarsvergadering resp. de jaarrekening 2010 en de
Hierdoor verminderen eventuele verschillen binnen de productgroep.
begroting 2012 vastgesteld.
De ontwikkelingen
Als afronding van het strategisch voorraadbeleid dat in 2011 is
• VvE Dijkstede
Met het nieuw bouwen van appartementen en kleine woning-aan-
vastgesteld, actualiseren we begin 2012 het overzicht streefhuren. We
• VvE De Blauwe Reiger
passingen werken we het tekort aan geschikte woningen voor senioren
gaan dan na of de nieuwe streefhuren ontleend kunnen worden door een
• VvE La Bonne Espérance
weg. De nieuwbouw concentreert zich in kernen waarin 24-uurs zorg
mix toe te passen van de punten van het woningwaarderingssysteem
• VvE Bastion
wordt aangeboden. Die nieuwbouw beperkt de uitstroom van deze
en de WOZ-waarde van de desbetreffende woning.
• VvE Hof Cruninghe • VvE Gamander
doelgroep naar omliggende gemeenten. We volgen de ontwikkelingen op de voet en anticiperen op veranderingen in de woningmarkt. Door
Huurachterstanden
• VvE Hoofdstraat
nieuwbouw en maatregelen in de bestaande voorraad stemmen we
Wij voeren bij huurachterstanden een actief beleid met als doel
• VvE Damstraat / Hoek Zeeburg
ons woningaanbod af op de (toekomstige) behoefte.
de achterstand zo laag mogelijk te houden. Door nog tijdig te
• VvE De Zwake
signaleren, automatisch te herinneren en voor beide partijen
• VvE Theresiahof
De gemiddelde huurduur van alle 389 huurcontracten die in 2011
een acceptabele regeling te treffen, proberen we zoveel mogelijk
• VvE Hof van Reymerswael
werden opgezegd bedroeg 9 jaar en 2 maanden.
gerechtelijke invorderingen te voorkomen. In de meeste gevallen leidde het ter incasso geven van huurvorderingen tot een procedure
Huurprijsbeleid
bij de kantonrechter, waarna alsnog betaling plaatsvond.
We streven naar een evenwichtige en gunstige verhouding tussen prijs en kwaliteit binnen ons woningbezit. Het huurprijsbeleid is het belangrijkste instrument om dit te realiseren. 20
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
21
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
1.1 Woningen
1.1.1 Woonbehoefte
Jaarlijks wordt onze
Er is een visie op
1.2 Woningen hebben
1.2.1 Prijs/kwaliteit
Gemiddelde netto huur
Gedifferentieerd per
Dit punt is uitge-
sluiten aan op de
van de consument is
kernenvisie zowel
de kernen en een
een goede prijs/
verhouding
per VHE/gemiddeld
kern uitgewerkt in de
werkt in het nieuwe
woonbehoeften
in beeld
intern als extern
productieschema
kwaliteit verhouding
aantal punten per
visie op de kernen
strategisch voorraad-
getoetst. Hieruit volgt
vastgesteld.
Jaarlijks
VHE
beleid (SVB) dat in
een productieschema
het voorjaar van 2011 vastgesteld is.
1.1.2 Voldoende
Wachttijd voor
Gemiddeld maximaal
Aan deze voorwaarde
betaalbare woningen
woningtoewijzing.
12 maanden
wordt voldaan.
Lagere inkomens prioriteit bij toewijzing (90%
Huur t.o.v.
In 2012 onderzoeken
marktwaarde:
we of de streefhu-
Huur/gecorrigeerde
ren kunnen worden
WOZ waarde
berekend door een mix toe te passen van de
maximaal (€ 33.000)
WOZ/waarde van de
Aantal reacties
25 reacties per
Het afgelopen jaar
in een periode per
aangeboden woning
werd er gemiddeld
aangeboden woning
32 keer op een
gespecificeerd per kern
aangeboden woning
en doelgroep
gereageerd.
De huurprijs voor onze
Aftoppingsgrens
desbetreffende woning en de uitkomsten van het woningwaarderingssysteem.
R&B voldoet aan
1.2.2 Onderhoud op
Minimalisatie van
Minder dan
In 2011 zijn er 4.852
maat
reparatieverzoeken
(gemiddeld) één
reparaties uitgevoerd.
primaire doelgroep
de nu geldende twee
reparatieverzoek per
is nooit hoger dan
aftoppingsgrenzen
woning per jaar
de aftoppingsgrens
€ 511,50 voor
huurtoeslag
1/2- en € 548,18 voor 3 en meer
Woningen voldoen
Programma van eisen
Programma van eisen
bezitten een goede
aan de interne
gereed en gevolgd
is aanwezig en wordt
basiskwaliteit
programma’s van
1.2.3 Woningen
persoonshuishoudens.
periodiek bijgesteld.
eisen per doelgroep en object
22
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
23
4. Leefbare kernen
4.1. Prestatieafspraken gemeenten
Leefbaarheid
In 2010 stelden we nieuwe prestatieafspraken op met de gemeenten
beoordeelde dit als een toegestane bijdrage aan de leefbaarheid van
Borsele en Reimerswaal. Ons ondernemingsplan “Kiezen voor kernen”
het dorp vergelijkbaar met het stimuleren van lokale organisaties.
supermarkt in ´s-Heerenhoek gedurende minstens tien jaar mogelijk te maken. Hierover voerden wij overleg met het ministerie. Het ministerie
diende als onderlegger voor de nieuwe afspraken die gelden voor de periode 2010 tot 2014. Daarmee lopen de nieuwe afspraken gelijk
Eind december 2011 waren er geen aanvragen meer in behandeling.
met de periode van ons ondernemingsplan en met de zittingsduur van de gemeenteraden en van de colleges van burgemeester en
Ook in 2012 willen wij de leefbaarheid in onze kernen bevorderen en
wethouders. In de overeenkomsten zijn onder andere concrete
stellen we weer een bedrag beschikbaar voor initiatieven die hierbij
afspraken gemaakt over de nieuwbouw, de herstructurering en de te
aansluiten.
renoveren woningen in beide gemeenten.
4.2. Sponsoring: jaarlijks budget ter stimulering van lokale initiatieven Samen met bewoners willen we ons inzetten voor de kwaliteit van wonen en de woonomgeving. R&B Wonen ondersteunt daarom sinds een aantal jaren projecten die de leefbaarheid in de gemeenten Reimerswaal en Borsele vergroten. Het aantal aanvragen neemt jaarlijks toe. In 2011 ontvingen we 67 aanvragen. Dit zijn er 5 meer dan in 2010. Ook dankzij de verwijzingen door de gemeenten Reimerswaal en Borsele, de nieuwe brochure ‘Samenwerken aan een leefbaar platteland’ en vermelding op onze website weten de gegadigden de weg naar het budget voor leefbaarheid steeds beter te vinden. We zijn blij dat we een bijdrage kunnen leveren aan zoveel goede initiatieven. Ook over de resultaten zijn we erg te spreken. In 2011 hebben we bijvoorbeeld een bijdrage geleverd aan een wandelroute en aanschaf van AED’s voor diverse locaties. We hebben bewonersactiviteiten en voorzieningen gestimuleerd die de leefbaarheid in de omgeving vergrootten. In 2011 hebben we ruim € 41.000 besteed. Van de 67 aanvragen kwamen er 34 uit de gemeente Borsele en 24 uit Reimerswaal. Negen aanvragen waren voor beide gemeenten bestemd. In 47 gevallen verleenden we een financiële bijdrage, waarvan 1 aanvraag een structurele aanvraag betreft voor een seniorenbus in Borsele. Hiervoor is in 2009 een contract getekend voor een looptijd van vier jaar. In 2011 wezen we 20 aanvragen af, omdat deze niet voldeden aan de voorwaarde om de leefbaarheid te bevorderen. In 2011 verleenden we ten laste van de post voor leefbaarheid een bijdrage van € 12.500 om een gegarandeerde exploitatie van de 24
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
25
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
2.1 Verbeteren van de
2.1.1 Betrokkenheid
Er is per kern
2014 gereed voor alle
In 2011 zijn diverse
kwaliteit van wonen
partners en bewoners
(en gebied) een
kernen
gesprekken met
en woonomgeving
bij wonen en
gedragen visie en
belanghouders
samen met bewoners
woonomgeving
afsprakenkader
gevoerd. Hierbij is een
gemeenten en andere
goede basis gelegd om
partijen
te komen tot concrete afspraken. 2.1.2 Tevredenheid
Uitkomst onderzoek
Gemiddeld voldoende
Het meten van de
over wonen en
tevredenheid
en maximaal 15%
tevredenheid wordt in
woonomgeving
woonomgeving
onvoldoende
2012 gerealiseerd.
Percentage van de
Max 1 % van de
In de begroting van
jaarhuur ingezet voor
jaarhuur
R&B de zogenaamde
leefbaarheid, inclusief
1%-fondsen
dorpsvernieuwing
opgenomen.
op basis van wederkerigheid
26
2.2 Langer zelfstandig
2.2.1 Voldoende
Aantal beschikbare
Gedifferentieerd per
Visie op de kernen
wonen door
specifiek aanbod voor
passende woningen
kern uitgewerkt in de
is vastgesteld. Die
zorgbehoevenden in
die doelgroep
in relatie tot
visie op de kernen
visie speelt in op de
de kernen is bevorderd
woonbehoefte (niet
veranderende behoefte
in samenspraak met
normatief) op basis
aan woonruimte.
derden (zorg)
van kernenvisie 2.2.2 Basiseisen aan
Overeenkomst sluiten
Afspraken
Hierover wordt met
zorgverlening
met zorgpartijen over
basiskwaliteit
zorgpartijen overlegd.
het faciliteren in de
gemaakt in 2010 en
vorm van vastgoed
gehandhaafd
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
27
5. Duurzame woonontwikkeling De kwaliteit van het woningbezit
5.1. Grondbank
Opgeleverde projecten
In 2011 is een grondbank ingesteld. In de grondbank administreren
In 2011 zijn de volgende projecten opgeleverd:
we de grondposities voor onze toekomstige huur- en koopprojecten. Uitgaven die te maken hebben met de aankoop van de grond
Victoriastraat
Kwadendamme
7 starterswoningen
(eventueel inclusief bestaand pand) tot het bouwrijp maken van de
Oostgaarde
’s-Gravenpolder
8 starterswoningen
grond worden binnen de grondbank verantwoord. Uitname van grond
Hogeweg
Yerseke
21 huurapparte-
gebeurt tegen de marktwaarde na vaststelling van een businesscase
menten voor
voor een nieuw project. Op 31 december 2011 is er 86.772 m²
senioren
grond in de grondbank ondergebracht. De economische haalbaarheid
3 appartementen
bezien we per grondpositie. In 2011 waardeerden we twee posities
vrije sector
af naar € 180,00 per m² en boekten we twee locaties in een krimp-
commerciële plint
gebied volledig af. In totaal is daarom € 564.125 ten laste van de
(afbouw in 2012)
voorziening onrendabele investeringen verantwoord. Er moet nog een prioritering plaatsvinden van de grondposities en -waarden. De grondbank wordt jaarlijks geëvalueerd en geactualiseerd.
7 starterswoningen, Kwadendamme In het uitbreidingsgebied Vreeland II in Kwadendamme realiseerden
In 2011 zijn er geen grondaankopen gedaan.
we 7 starterswoningen. De woningen zijn met de Koopgarantformule verkocht aan starters op de woningmarkt uit Kwadendamme en
5.2. Overname woningen Stichting Huize De Vliedberg
directe omgeving. Bij oplevering van de woningen waren alle woningen verkocht.
Per 1 januari 2011 namen we de 55 woningen over van Stichting Huize De Vliedberg. Met de huurders van de woningen sloten we nieuwe
8 starterswoningen Oostgaarde, ’s-Gravenpolder
huurcontracten af. Het complex is nog niet juridisch overgedragen.
In februari 2011 startten we de verkoop van de eerste fase in Oost-
Het personeel van Stichting Huize De Vliedberg kwam in dienst van
gaarde, een ontwikkeling van VOF Oostgaarde (een samenwerking
R&B Wonen. Onder het kopje “Projecten in voorbereiding” gaan we
tussen Confop B.V. en de door R&B Wonen opgerichte Maat-
in op de plannen voor vervangende nieuwbouw van de verouderde
schappelijke Ontwikkelings Maatschappij Zeeland B.V.) Al snel waren
seniorenwoningen van Huize De Vliedberg.
zeven van de acht lager geprijsde woningen verkocht waarna eind augustus gestart werd met de bouw. Door de snelle bouwmethodiek
5.3. Nieuwbouwprojecten
in houtskeletbouw werden de woningen half december al opgeleverd. Van de twee levensloopbestendige woningen die meegebouwd zijn in
Onze afdeling Vastgoedontwikkeling- en beheer houdt zich ondermeer
de eerste fase is er nog één te koop. De twee levensloopbestendige
bezig met het ontwikkelen van nieuwbouwprojecten in de diverse
woningen worden begin 2012 opgeleverd.
kernen van ons werkgebied. In 2011 hadden wij diverse projecten in portefeuille variërend van projecten in voorbereiding tot projecten in
24 appartementen aan de Hogeweg, Yerseke
uitvoering. De projecten die in 2011 zijn opgeleverd of in uitvoering
In het voorjaar van 2011 zijn de appartementen opgeleverd aan de
zijn, lichten we volledig toe. Van de projecten die in voorbereiding
Hogeweg, het sluitstuk van de gebiedsontwikkeling in Yerseke-West.
zijn, worden de belangrijkste toegelicht.
De appartementen waren bij oplevering allemaal verhuurd. De drie appartementen voor de vrije sector zijn toegewezen aan gegadigden met een inkomen boven de € 33.614. Als laatste dient nu de invulling van de commerciële plint nog afgebouwd te worden. De contracten met twee huurders zijn getekend. Voor één grote of twee kleinere units wordt nog een huurder gezocht. De uitvoering start begin 2012 en zal 3 maanden duren.
28
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
29
In uitvoering zijnde projecten
Projecten in voorbereiding
Meerwaarde, Waarde De gemeenteraad van Reimerswaal keurde in 2011 businesscase van
De Beukelaar
’s-Gravenpolder
19 studio’s met
Dorpsstraat 62-64
nevenruimten voor
Masterplan fase 2
jongeren-
het project Meerwaarde goed. Inmiddels is gestart met de verdere
appartementen
uitwerking van het plan. Eind 2011 vond een selectie van een
Stichting Siloah
commerciële plint
bouwkundig aannemer plaats.
15 huurapparte-
Hoek Dorpsstraat/
huur- en koop-
menten voor
Eendvogelstraat
appartementen voor
Maria-Oord, Hansweert
senioren
senioren
In opdracht van Zorggroep Ter Weel wordt hard gewerkt aan de
2 groepswoningen
4 groepswoningen
voorbereidingen voor de nieuwbouw van het reeds in Hansweert aan-
met ondersteunende
met ondersteunende
wezige zorgcentrum Maria-Oord. De ontwikkeling kent twee fases:
ruimtes
ruimtes
de eerste fase betreft 36 zorgappartementen, de tweede fase omvat
huisartsenpraktijk
opticien
twee groepswoningen voor dementerende ouderen.
fysiotherapie
Meerwaarde
12 senioren-
Wozoco Lancaster
Ovezande
Heinkenszand
Waarde
25 huurapparte-
appartementen
Wozoco Rilland
menten voor
dorpshuis, super-
In Rilland wordt in samenwerking met Zorggroep Ter Weel
senioren
markt en gymzaal
gewerkt aan een nieuw woonzorgcentrum. Bij deze plannen is de
zorginfraruimte
Maria-Oord
herontwikkeling
herontwikkeling van de woningen van voorheen Stichting Huize De
fysiotherapie
Zorgcentrum
Vliedberg mede inbegrepen. Als eerste wordt de locatie ten oosten
Oostgaarde
2 levensloop-
Maria-Oord
van het complex Oostkilhoek ontwikkeld. De totale ontwikkeling
bestendige woningen
Wozoco Rilland
3 groepswoningen,
omvat drie groepswoningen voor dementerende ouderen, een
CO2 neutraal
4 koopwoningen en
45 senioren-
ontmoetingsruimte en (circa) 45 seniorenappartementen.
12 huurwoningen
appartementen
Lancaster
bouw- en woonrijp
Nieuwdorp
’s-Gravenpolder Heinkenszand
De Beukelaar, ’s-Gravenpolder
zorginfrasteunpunt van SVRZ en een ruimte voor fysiotherapie. De
De bouw van een nieuwe voorziening voor cliënten van Stichting
huisartsen hebben besloten om naar andere huisvesting uit te kijken.
Siloah is bijna gereed. In januari 2012 wordt het project opgeleverd.
In het ontwerp was met dat risico rekening gehouden. Daarom
Daarna keren enkele bewoners, die nu tijdelijk in De Boog wonen,
kunnen we de ruimte, die oorspronkelijk voor de huisartsen was
terug naar de plek waar ze eerder woonden. De zorgcapaciteit van
bedoeld, benutten voor twee extra seniorenappartementen.
Hansweert
Rilland
Nieuwdorp
(grondexploitatie)
maken grond
Scheldekwartier
bouw- en woonrijp
Hansweert
(grondexploitatie)
maken grond
Dorpsstraat 62-64, Heinkenszand De uitvoering van dit project van 10 jongerenwoningen en winkel-
Siloah komt hiermee in ’s-Gravenpolder op het gewenste niveau. Oostgaarde, ’s-Gravenpolder
ruimte voor een bloemist en een bakker start begin 2012. Een project
Masterplan fase 2, Ovezande
De uitvoering van twee levensloopbestendige woningen verloopt
waarin R&B Wonen laat zien hoe dorpsvernieuwing vormgegeven
De herontwikkeling van de seniorenappartementen verloopt voor-
voorspoedig. De woningen worden in januari opgeleverd. De nog
kan worden. De bedoeling is het project eind 2012 op te leveren,
spoedig. Het project voorziet naast de appartementen ook in groeps-
onverkochte woning zal worden ingericht als modelwoning. Zie ook
zodat de bloemist en bakker hun intrek kunnen nemen en hun huidige
woningen voor dementerende ouderen, zorginfrastructuur voor
het project Oostgaarde onder opgeleverde projecten.
pand gesloopt kan worden. Deze panden maken deel uit van het project aan de Dorpsstraat/Eendvogelstraat.
SVRZ, een huisartsenpraktijk en een ruimte voor fysiotherapie. Het
30
Heinkenszand
complex zal half 2012 worden opgeleverd en gaat de naam Nieuw-
CO2 neutrale woningen, Heinkenszand
Sande dragen.
Dit is een nieuwbouwproject dat helemaal past in ons jaarthema
Hoek Dorpsstraat / Eendvogelstraat, Heinkenszand
‘duurzaamheid’. Naast de vier eengezinshoekwoningen in de koop-
De voormalige Emté-supermarkt is half 2011 gesloopt. Deze werk-
Lancaster, Nieuwdorp
sector omvat het project vier eengezinstussenwoningen en acht
zaamheden zijn vooruitlopend op de ontwikkeling uitgevoerd om
Met de bouw van een nieuw seniorencomplex is een start gemaakt
starterswoningen. Deze 12 woningen kunnen zowel gehuurd als
overlast zoveel als mogelijk te beperken. Het project wordt verder
met de invulling van het nieuwe bestemmingsplan Lancaster. Naast
gekocht worden. Dit project wordt mede mogelijk gemaakt door een
voorbereid, zodat de planologische procedure begin 2012 kan
de seniorenappartementen zal het complex ook bestaan uit een
subsidie van Agentschap.nl. De oplevering is medio 2012 gepland.
starten.
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
31
5.4. Onderhoud en wijzigingen/ verbeteringen aan woningen
Verhuis- en herinrichtingskostenregeling
Grootonderhoud
Na een gedwongen verhuizing naar een andere woning en na grondige
In 2011 brachten we de werkzaamheden voor het planmatig onder-
woning willen vervangen, zoals keuken, toilet of badkamer, dan heeft
renovatie van de huurwoning komt een huurder op grond van het
houd en groot onderhoud meer in lijn met ons ondernemingsplan
de huurder de vrijheid om wel of niet mee te doen. In vijftien wo-
Aan onderhoud is in 2011 € 13.209.000 uitgegeven. Hiervan is
sociaal plan in aanmerking voor een bijdrage in de noodzakelijk te
2010-2014. We leggen het accent op cyclisch onderhoud en vergro-
ningen is grootonderhoud uitgevoerd bij mutatie. Daarnaast is in de
€ 8.315.974 geactiveerd, omdat die uitgaven een verlenging van de
maken kosten. R&B Wonen baseert de hoogte van de vergoeding op
ten de keuzevrijheid van de bewoners. Als we onderdelen in de
volgende woningen complexgewijs grootondehoud uitgevoerd.
levensduur van de gerenoveerde woningen rechtvaardigen.
de ministeriële richtlijnen. 4 woningen
Overzicht van de begrote en de gerealiseerde bedragen voor de ver-
Yerseke
Dahlialaan
schillende soorten onderhoud:
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer, toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
26 t/m 32
De investeringen in groot onderhoud zijn volgens planning uitgevoerd. Het verschil van € 2,8 miljoen is te verklaren door de investeringen
10 woningen
voor laaghangend fruit en energiebesparende maatregelen die pas in
Dahlialaan
het tweede halfjaar van 2011 zijn gestart. Zie ook het stukje over
49 t/m 67
Yerseke
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer, toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
‘Laaghangend fruit en energiebesparende maatregelen’. 10 woningen Soort onderhoud Complexgewijs groot onderhoud
Begroot Gerealiseerd Verschil 10.643.300
7.843.607
400.000
472.367
-72.367
3.281.954
3.127.722
154.232
Klachtenonderhoud
840.000
1.039.747
-199.747
Mutatieonderhoud
563.000
494.153
68.847
Serviceonderhoud riolering + goten
127.171
176.446
-49.275
56.575
54.957
1.618
15.912.000
13.209.000
2.703.000
Incidenteel groot onderhoud bij mutatie Planmatig onderhoud
Serviceonderhoud glasschades Totaal
Heinkenszand
Oosterguitestraat
toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
17 t/m 35
2.799.693 10 woningen
Heinkenszand
v. Schengenstraat
toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
4 woningen
’s-Gravenpolder
Fortrapastraat
Kosten mutatieopdrachten Aantal mutaties Kosten per mutatie opdracht
Werkelijk 2011
Werkelijk 2010
1 563.000
1 494.153
1 533.982
420
389
445
1 1.340
1 1.270
1 1.200
1 840.000
1 1.039.747
1 1.037.742
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer, toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
4 t/m 10 ’s-Gravenpolder
W. de Goedestraat Begroot 2011
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer,
8 t/m 26
16 woningen
Klachten- & mutatieonderhoud
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer,
Vernieuwen buitenkozijnen, voor- en achtergevel, goten, voegwerk, badkamer, toilet, keuken, elektra. Aanbrengen mechanische afzuiging.
2 t/m 20 en 22 t/m 32 22 woningen
’s-Gravenpolder
Vernieuwen buitenkozijnen, gevelbeplating, balkon, badkamer, toilet en keuken.
’s-Gravenpolder
Vernieuwen buitenkozijnen, balkon, badkamer, toilet en keuken.
Heinkenszand
Vernieuwen badkamer en toilet.
Esdoornstraat 47 t/m 89
Kosten klachten onderhoud Aantal klachten
4.200
4.852
4.895
Kosten per klacht
1 200
1 214
1 212
17 woningen Robiniahof 2 t/m 34 31 woningen Vinkehof 1 t/m 23 en 2 t/m 38
32
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
33
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
Voor het planmatig onderhoud zijn in diverse kernen de volgende
3.1 Duurzame
3.1.1 Flexibel bouwen
Levensduur van
Levensduur
Bij nieuwbouwpro-
werkzaamheden uitgevoerd:
woningen in duurzame
geselecteerde
nieuwbouw 50+ jaar
jecten wordt zoveel
kernen
nieuwbouw
Planmatig onderhoud
Werkzaamheden planmatig onderhoud Aantal woningen
als mogelijk een vrij indeelbaar casco
Vernieuwen CV –ketels
123
Inspectie en schoonmaak CV-ketels
1.748
Vervangen blokverwarming naar individuele ketels
20
realiseren. Vanuit
Schilderen woningen incl. houtrot herstel
617
WSW-normering
Vernieuwen keukens
93
wordt gerekend met
Herstellen voegwerk woningen/bergingen
91
een exploitatieperiode
Vervangen asbesthoudende golfplaten bergingen
35
van 50 jaar.
gerealiseerd om een 50+ levensduur te
Laaghangend fruit en energiebesparende maatregelen
Bij elk project
In 2011 intensiveerden wij diverse werkzaamheden. Onder laag-
mogelijkheden
bouwvorm wordt bij
hangend fruit verstaan we werkzaamheden die op korte termijn
nagaan om flexibele
ieder project gemaakt.
uitgevoerd kunnen worden en waarmee een groot deel van eerder
bouwvorm toe te
Hetzij door flexibel/
uitgestelde onderhoud kan worden weggewerkt zonder al te veel
passen, gekoppeld aan
vrij indeelbaar te
overlast voor onze huurders. Het betreft vooral het vervangen van
de kernenvisie
bouwen of door het
Elk project
Afweging flexibele
kozijnen, keukens en badkamers.
gebouw geschikt te
Dankzij de duurzaamheidsmaatregelen en de uitvoering van het laag-
maken voor meerdere
hangend fruit verbeterde de kwaliteit van onze woningen aanzienlijk.
doelgroepen.
Met de duurzaamheidsactie hebben we bij 294 huurders en bij 30 mutatiewoningen energiezuinige maatregelen uitgevoerd. Eerder hadden we 200 deelnemers als limiet gesteld. Een zeer geslaagd resultaat, met zeer tevreden huurders! Het extra comfort, de aantrekkelijke actievoorwaarden en de besparing op de energiekosten waren de meest aangevoerde motivaties om op het aanbod in te gaan. In de praktijk bleek overigens dat niet iedere duurzaamheidsmaatregel technisch uitvoerbaar was. Dit verschilt per woningtype. Bovendien kiest niet elke huurder voor het volledige pakket. Wij boden onze huurders volledige vrijheid in de keuze van dat pakket. De ervaringen van het afgelopen jaar nemen we mee in de volgende actie in 2012. Bij het laaghangende fruit hebben we het achterstallige onderhoud aan onze woningen aangepakt. De doelstelling is dat al onze woningen voldoen aan de door ons gestelde basiskwaliteit. Het merendeel van onze huurders reageert positief, maar er zijn ook veel oudere bewoners die tevreden zijn met de huidige voorziening, ook als die erg gedateerd is. In die situaties vervangen we de verouderde onderdelen pas als de woning na een huuropzegging vrijkomt. 34
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
35
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang 3.1.2 Energiezuinig
Energieprestatie van
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
Alle woningen zijn
3.1.3 Duurzaam
Duurzaam materiaal
Programma van eisen
Duurzaam
bestaande voorraad
voorzien van een
materiaalgebruik
is gebruikt
gereed vanaf 2010
materiaalgebruik is
in kaart (toekennen
definitief energielabel.
integraal opgenomen
energielabel) op basis
Jaarlijks wordt een
in de programma’s
van quick scan
kwart van het bezit
van eisen. PvE worden
gecontroleerd op de
herijkt. Er wordt als
juistheid van het
pilot gewerkt aan een
toegekende label.
proef met bio-based
2010 gereed
renoveren. Dit houdt in Actieplan
2010 gereed
Actieplan duurzaam-
dat we grondstoffen
opwaardering
heid is in 2011 opge-
toepassen die een
energieprestatie
start. Beleid gekop-
natuurlijke oorsprong
bestaande woningen
peld aan SVB. In 1e
hebben.
bij transformatie/
instantie aanpakken
renovatie/planmatig
woningen met lagere
onderhoud gekoppeld
energielabels.
aan strategisch voorraadbeleid Hoge prioriteit
3.2 Duurzaamheid
3.2.1 Voorlichting
Alle huurders zijn
Alle huishoudens
Bij het uitreiken van
van het wonen is
t.a.v. energieverbruik
geïnformeerd over
jaarlijks
de huurovereenkomst
bevorderd Bewustzijn
van de woning
de betekenis van hun
wordt de huurder
energielabel
geïnformeerd over
energiezuinig wonen vanaf 2010
Actieplan laagfruit
woningen zijn direct
is in 2011 opgestart.
aangepakt
Achterstallig onder-
bij huurders is
het energielabel van
vergroot
de desbetreffende huurwoning. Algemene informatie is aan alle
houd wordt hiermee
huurders verstrekt via
ingehaald. Nieuwbouw conform
Vanaf 2010
Zeeland Woonkrant.
Wordt aan voldaan
geldende epc-norm in het bouwbesluit Nieuwbouw: CO2
Vanaf 2010
Wordt als uitgangs-
reductie conform
punt meegenomen in
convenant Aedes
actieplan opwaarde-
Leveranciers zijn zich
Opgenomen
Begin 2012
bewust van energie en
in algemene
wordt een nieuw
dragen beleid mee uit
voorwaarden
aanbestedingsbeleid
vanaf 2010
vastgesteld aan de hand van de ervaringen die we met een tijdelijke regeling
ring. Doelstelling is
in 2011 opdeden.
in 10 jaar tenminste 20% reductie in CO2 uitstoot.
36
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
37
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
6. Bieden van dienstverlening op maat
Wij hechten grote waarde aan de beschikbaarheid en betaalbaarheid
6.2. Bijzondere doelgroepen
van wonen in en om complexen met goed georganiseerde zorg en welzijnsactiviteiten. Senioren en mensen met een functiebeperking
Vergunninghouders
vormen daarbij de doelgroep.
In het kader van de taakstelling vergunninghouders hebben wij
3.2.2
Huishoudens krijgen
Huurders kunnen
Werkgroep
Energiezuinigheid is
de mogelijkheid tot in-
gebruik maken van de
duurzaamheid
gestimuleerd
zicht in het individueel
website/meter vanaf
inventariseert
energieverbruik
2011
het aanbod van
Gesprekken en bijeenkomsten met belanghouders, professionele
en Reimerswaal. Beide gemeenten halen hun doelstellingen niet.
beschikbare websites
partners, medewerkers en in het bijzonder de huurdersvereniging
De oorzaak hiervan ligt in het feit dat vergunninghouders vrij zijn
/meters. Samen met
zorgden in 2011 tot het oprichten van een klus- en servicedienst.
om een woning te accepteren. Zij weigeren vaak woningen in kleine
Delta wordt de slimme
Deze dienst maakt het mogelijk om ouderen langer zelfstandig te
kernen.
meter in de woningen
laten wonen in de huidige woning. Dit is met het oog op de toekomst,
aangebracht.
waarin we verwachten dat de vergrijzing in ons werkgebied zal toe-
Dak- en thuislozen en nieuwe kans
nemen, een extra service voor onze huurders. In 2011 meldden zich
We onderhouden goede contacten met de Stichting Maatschappelijk
92 huurders aan als lid.
Werk en Welzijn Oosterschelderegio en Emergis om op passende
Stimuleringsmaatre-
Plan beschikbaar in
Communicatieplan
gelen duurzaamheid
2011
duurzaamheid en actieplan zijn 2011
Wonen en zorg
voldoende woningen beschikbaar gesteld aan de gemeenten Borsele
momenten en op geschikte locaties een oplossing te bieden voor huis-
6.1. Samenwerkingspartners
vesting van cliënten.
R&B Wonen onderhoudt met alle zorgaanbieders contacten om
Arbeidsmigranten en job-join-huizen
betrouwbare en betaalbare zorgconcepten aan haar klanten te
In 2011 startten we samen met de gemeente Borsele een pilot
kunnen aanbieden. Ons accent ligt op de huisvesting, bij de partners
met als doel arbeidsmigranten kleinschalig te huisvesten in onze
op het aanbieden van passende zorg. Wij werken met de volgende
bestaande woningvoorraad. Met werkgevers, die hoofdhuurder
zorginstellingen samen:
worden, maken we afspraken over de huisvesting van een groep
• SVRZ, verpleeghuiszorg voor groepswonen in Heinkenszand,
van vier arbeidsmigranten in één woning. We spreken in dit geval
vastgesteld.
3.3 R&B Wonen is duurzaam
3.3.1 Duurzaam bewust werken
Eigen gebouw optimaliseren
Duurzaamheid
Het nieuwe kantoor
toegepast in nieuw
is uitgevoerd met
kantoor
verschillende energiezuinige maatregelen. Luchtwarmtepomp voor koeling, WTW en zonnepanelen.
’s-Gravenpolder, ’s-Heerenhoek, Lewedorp en Ovezande;
van job-join-huizen, waarbij “job” staat voor arbeid/werk en “join”
• Zorggroep Ter Weel, zorgpartner en verpleeghuisplaatsen in
voor gezamenlijk in een woning wonen en aan onze maatschappij
Kruiningen en op termijn in Yerseke; andersoortige (thuis)zorg en
deelnemen. Inmiddels verhuren we op deze wijze één woning in de
huismeesterfunctie in Krabbendijke;
kern ’s-Heerenhoek. In 2012 volgen we deze pilot nauwlettend. Als
• Stichting Siloah zorgt, vanuit reformatorische achtergrond, voor mensen met een (soms meervoudige) handicap; deconcentratie van
de proef succesvol is, willen we in elke kern enkele job-join-huizen verhuren.
gezinsvervangend tehuis;
Optimaliseren
Paragraaf in elk
Duurzaam
duurzaam werken
afdelingsplan
werken wordt een onderdeel van het bovenbeschreven communicatieplan duurzaamheid.
• Stichting ´t GORS, verleent geïndiceerde zorg en diensten, op alle
Cliëntgestuurd Netwerk
levensgebieden, aan kinderen, adolescenten en volwassen met een
De woningcorporaties in de Oosterschelderegio startten samen
verstandelijke en/of lichamelijke functiebeperking;
met Stichting Maatschappelijk werk en Welzijn Oosterschelderegio
• Stichting KIO, dagbesteding en logeerfaciliteit voor meervoudig gehandicapten, een particulier initiatief; • Stichting Philadelphia Zorg Zeeland, ontwikkelen van wonen en begeleiding voor jongeren met een handicap; • Allévo Thuiszorg; leveren van (geïndiceerde) thuiszorg onder meer aan huurders van diverse woonvormen.
(SMWO), Emergis en Allévo het project ‘Cliëntgestuurd Netwerk’. Dit project richt zich er op dat mensen die hulp en ondersteuning nodig hebben, die ook krijgen. Het project richt zich vooral op die mensen die de weg naar hulpen dienstverleners niet vinden. Dat kan zijn omdat ze de regie over hun eigen leven kwijt zijn, of omdat ze door hun gedrag geen plek hebben in de maatschappij. Het project startte in 2009 en werd op 30 juni 2011 afgesloten met een werkconferentie. Tijdens die werkconferentie is een samenwerkingsconvenant ondertekend waarin de verschillende samenwerkingspartners vastlegden dat ze de uitkomsten en aanbevelingen uit de projectfase verder gaan ontwikkelen en uit gaan voeren.
38
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
39
Woonherkansen
intensieve hulpverlening. Het resultaat van de gezamenlijk inspanning
Woon(her)kansen is een samenwerkingsproject van SMWO, Emergis,
moet zijn dat er geen uit huiszetting meer dreigt, eventuele overlast
GGD, gemeenten en woningcorporaties in de Oosterschelderegio en
is weggenomen en dat de bewoner, alleen of met beperkte hulp van
SMWO. Als iemand op een bepaald moment de grip op het leven
anderen, weer grip heeft op zijn leven.
kwijt raakt en de problemen lopen zo hoog op dat zelfs uit huiszetting
Op 31 december 2011 begeleidde SMWO nog vier huurders van
dreigt, biedt Woon(her)kansen een laatste kans. Gespecialiseerde
R&B Wonen. Over 2011 verleenden we een bijdrage aan dit project
hulpverleners gaan samen met cliënten aan de slag. Zij geven een
van € 16.000.
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
4.1 Aanbod van
4.1.1 Keuzevrijheid
Klantbehoeften zijn
Periodiek
aanvullende producten
huurder
in beeld.
marktonderzoek
Uitkomsten onderzoek
Jaarlijkse producten
worden beoordeeld en
en diensten catalogus
Is gepland in 2012.
en diensten is
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang 4.1.2 Invoeren servicedienst (voor huurders is tarief gerelateerd aan woonduur)
4.2 Klantgerichtheid is kerncompetentie van R&B Wonen
4.2.1 Klantprocessen zijn op orde en efficiënt
Servicedienst is operationeel in 2010
Operationeel
Werkwijze is in 2010 vastgesteld. Vanaf 1 januari 2011 is de servicedienst operationeel.
Aantal betalende abonnees
300 in 2012, 500 in 2014
Aandachtspunt voor 2012.
Klanttevredenheid
7 gemiddeld en maximaal 10% onvoldoende
Idem.
Score KWH-huurlabel
7,5 gemiddeld in 2010 en 2011. 7,85 in 2013 en 2014
Eindscore KWH over de afgelopen twee jaar is gemiddeld 7,7. Hierdoor toekenning van het gouden huurlabel.
Evaluatie en nazorg is opgenomen in werkproces
2010
Vanaf 2011 worden na de oplevering van elk project de ervaringen van nieuwbouw en renovatie onder de huurders geëvalueerd.
Interne klantgerichtheid in MTO
Score MTO 7,0
In 2011 in de medewerkerstevredenheid onderzocht. Zie hoofdstuk 7.
Externe klantgerichtheid: Positieve waardering in evaluatie (evaluatiekaart) leveranciers werken conform sla’s
Tenminste een score van 7,0
Is in voorbereiding.
Oordeel leveranciers over presteren R&B
Oordeel gemiddeld 7,0 en maximaal 10% onvoldoende en eens in beleidsperiode
Idem.
Functioneringsgesprekken
90% positieve beoordeling op competenties
Vanaf 2011 gebeuren de functionerings- en boordelingsgesprekken op basis van de functieprofielen die in 2010 zijn vastgesteld.
afgestemd op behoefte en vraag Is gepland in 2012.
vertaald in concrete normen en financiële gevolgen voor onze dienstverlening en producten en diensten Het beleid voor mu-
2010 beleid gereed
4.2.2 Klantgerichte medewerkers en leveranciers
ZAV-beleid is op
taties en zelfaange-
16 maart 2010
brachte voorzieningen
vastgesteld.
(ZAV) wordt afgestemd op basis van uitkomsten onderzoek. Klantoordeel over
Tweejaarlijks
keuzevrijheid
onderzoek en
Is gepland in 2012.
beoordeling tenminste voldoende
40
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
41
7. Presteren naar vermogen
7.1. Algemene economische situatie blijft onzeker
In het regeerakkoord 2010-2014 is vastgelegd dat de jaarlijkse In 2011 zette de economische crisis zich onverminderd voort. Van
Financiële continuïteit
Jaarlijkse huurverhoging huurverhoging per 1 juli (per woning) inflatievolgend is voor huis-
enig herstel is nog geen sprake. Vooral de koopmarkt in het duur-
houdinkomens tot € 43.000 per jaar. Hogere inkomens kunnen
dere segment zit op slot. R&B Wonen vervult in deze tijd een
in aanmerking komen voor een inflatievolgende huurverhoging +
anticyclische rol op de woningmarkt. Daarom investeren we tegen
maximaal 5%. De impact van deze maatregel is groot. Het is de
de stroom in van de economische cyclus juist extra bij economische
minister niet gelukt om het onderscheid tussen inflatievolgend
tegenspoed. In 2011 namen we maatregelen om woningverkopen te
en inflatievolgend + 5% met ingang van 1 juli 2011 mogelijk te
stimuleren. De zeven nieuwbouwwoningen verkochten we onder de
maken. De minister heeft verzekerd dat de extra huurverhogingen
Koopgarantformule.
per 1 juli 2012 wel gefaciliteerd worden. Eind 2011 was echter nog steeds onduidelijk op welke wijze de inkomensgegevens bij de
7.2. Wet- en regelgeving
woningcorporaties beschikbaar komen.
De sector volkshuisvesting is volop in beweging. Daarom gaan
Nieuwe heffing voor woningcorporaties
we hieronder in op de belangrijkste ontwikkelingen in die wet- en
In het regeerakkoord is een nieuwe heffing aangekondigd.Verhuurders
regelgeving.
met meer dan 10 woningen moeten met ingang van 2014 gezamenlijk jaarlijks € 760 miljoen bijdragen om de rijksbegroting sluitend te
Herziene Richtlijn 645 Toegelaten instellingen volkshuisvesting
krijgen. Het tarief bedraagt € 1,70 per € 1.000 WOZ-waarde. Dat
Uiterlijk met ingang van de jaarrekening 2012 moeten woning-
betekent het voor R&B Wonen jaarlijks een aanslag van ongeveer
corporaties voldoen aan de nieuwe richtlijnen voor de jaarrekening,
€ 1 miljoen. Die heffing zal ingrijpende gevolgen hebben voor het
de zogenoemde RJ 645. We brachten onze jaarrekening 2011 al in
tempo en de hoogte van investeringen in nieuwbouw, renovatie en
overeenstemming met die nieuwe richtlijnen. Om de gevolgen van de
energiebesparende maatregelen.
stelselwijziging goed tot uitdrukking te laten komen en de uitkomsten van 2011 beter met die van 2010 te kunnen vergelijken voegden we
Bijdrageheffing bijzondere projectsteun wijkaanpak
- waar nodig - een kolom “2010 na stelselwijziging” in.
(“Vogelaarheffing”)
De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van Richtlijn 645 zoals die
De Vogelaarheffing wordt gefaseerd afgeschaft. In 2012 betalen we
gold vanaf 2005 zijn:
de laatste bijdrage (ad € 120.000). Oorspronkelijk zou de heffing
a. het classificeren en kwalificeren van de onroerende zaken in
gelden voor tien jaar, namelijk van 2008 tot en met 2017.
exploitatie; b. het aanscherpen van het actuele waarde begrip voor het sociaal en commercieel vastgoed;
Financiering niet DAEB-activiteiten De Europamaatregel verplicht corporaties om onderscheid te maken
c. het opnemen van een passage over afschrijvingen;
tussen diensten van algemeen economisch belang en niet-diensten
d. de verwerking van opbrengsten van onroerende zaken verkocht
van algemeen economisch belang (DAEB versus niet-DAEB). De
onder voorwaarden; e. het opnemen van aangepaste modellen voor de balans en de winsten verliesrekening; f. het opnemen van een passage over de verwerking van de vennootschapsbelasting.
financiering van niet DAEB-activiteiten kan niet meer onder borging van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw plaatsvinden. Dit betekent hogere rente kosten en langdurigere procedures. In 2011 werden de nieuwe Richtlijnen Jaarrekening voor woningcorporaties van kracht, de zogenaamd RJ 645. De administratie moet met in-
De stelselwijziging veroorzaakt een nadelig exploitatieresultaat in
gang van 2012 een duidelijk onderscheid maken tussen DAEB- en
2011.
niet-DAEB-activiteiten. Daarnaast moeten de indirecte kosten op basis van een toetsbare verdeelsleutel in een kostenverdeelstaat verdeeld worden over de DAEB- en niet-DAEB-activiteiten. De nietDAEB-activiteiten moeten tegen marktwaarde in de balans worden gewaardeerd.
42
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
43
7.3. Treasury
7.5. Sturen op kasstromen
R&B Wonen participeert met een bedrag van € 2.465,38 in Stich-
Het solvabiliteitsoordeel 2011 is gebaseerd op basis van de
ting WoonEnergie. Deze stichting is in 2002 speciaal voor huurders
Verantwoordingsinformatie (dVi) over 2010. Daarbij toetst het CFV
Het treasurybeleid is gericht op het minimaliseren van financiële
Om aan onze verplichtingen te kunnen blijven voldoen en leningen
opgericht door ruim 100 woningcorporaties. De stichting behartigt
of het vermogen op balansdatum 31 december 2010 groter is dan het
risico’s en op het behalen van een zo optimaal mogelijk rendement.
onder borging van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)
de belangen woningcorporaties en van haar huurders met scherpe
voor R&B Wonen vastgestelde risicobedrag plus VPB beklemming.
In 2011 zijn twee langlopende leningen aangegaan onder borging
te kunnen blijven aantrekken is het van belang het verloop van de
tarieven, uitstekende service en goede voorwaarden.
R&B Wonen heeft het oordeel ‘voldoende solvabiliteit’ gekregen. Het
van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Van drie lopende
kasstromen te monitoren. Wij hanteren hierbij als doelstelling: een
leningen werd de rente herzien in verband met het aflopen van de
positieve operationele kasstroom. In de operationele kasstroom zijn
Overigens is er geen sprake van verbindingen, deelnemingen in
rentevastafspraak. De nieuw aangegane leningen betreffen:
opgenomen de rente-uitgaven en -inkomsten en 2% fictieve aflossing
groepsmaatschappijen of overige deelnemingen waarin invloed van
• een fixlening van € 8 miljoen, storting 24 oktober 2011, looptijd
van de leningenportefeuille. Deze definitie van de operationele
betekenis kan worden uitgeoefend.
20 jaar, rente 3,68% rentevast; • een fixlening van € 12 miljoen, storting 16 december 2011,
CFV hanteert een ondergrens van 14,2%. Het vermogen van R&B
kasstroom komt overeen met de definitie die het WSW voor de
R&B Wonen heeft voldoende liquiditeiten en borgingsruimte om de
7.7. Effecten
7.6. Verbindingen of deelnemingen
R&B Wonen heeft geen effecten, zoals beleggingen op lange termijn
oktober 2011, aangegeven, dat op basis van de ingediende prognoses
en kapitaalbelangen (aandelen of certificaten van aandelen) in ande-
over de periode 2011 tot en met 2013 R&B Wonen voldoet aan de
re rechtspersonen, niet zijnde deelnemingen.
eisen van kredietwaardigheid. Op basis hiervan kan R&B Wonen
b. financiering van nieuwe investeringen;
R&B Wonen is aangesloten bij de Stichting Woonwagenbeheer Zuid-
c. om het risico van herfinanciering in 2014 grotendeels af te wenden.
West Nederland. De stichting is opgericht met als doel om:
De leningenportefeuille bedraagt ultimo 2011 ruim € 143 miljoen.
a. woonwagenstandplaatsen en woonwagens in eigendom te verkrij-
De gewogen gemiddelde rente is op 31 december 2011 4,37% (2010:
gen, te vervreemden dan wel te belasten met (beperkte) zakelijke
4,61%). De gewogen gemiddelde restantlooptijd van de gehele
rechten, waaronder begrepen het verhuren van de standplaatsen
portefeuille is 21 jaar. Enkele leningen kennen nog de mogelijkheid
en huurwoonwagens;
rentevast periode 19 jaar.
b. de haar in eigendom toebehorende woonwagenstandplaatsen en
aan de voorwaarden voor borging voldoet. Het vrijgegeven faciliteringsvolume ad € 20,6 miljoen voor de periode
R&B Wonen heeft geen leningen en/of garanties verstrekt aan perso-
2011 tot en met 2013 is gebaseerd op de financieringsbehoefte voor
neel en/of directie.
investeringen en herfinanciering tot en met 2013. Een deel van het faciliteringsvolume is gebruikt om te anticiperen
7.9. CFV en WSW
huurwoonwagens. Met enkele gemeenten voert de stichting nog
op af te lossen fixleningen in 2014. We verwachten dat we voor de financiering van de investeringen tot en met 2013 nog voor ruim
overleg over de overname van standplaatsen en huurwoonwagens.
Oordeel Centraal Fonds Volkshuisvesting (CFV)
€ 10 miljoen aan geldleningen moeten aantrekken. Wij zullen de
De renterisiconorm houdt een maximaal toegestaan volume aan
Zeven corporaties (waaronder R&B Wonen) in Midden- en Noord-
Het CFV kent vier verschillende continuïteitsoordelen. R&B Wonen
uitkomsten van de planningsinformatie gebruiken om hierover met
renteherziening in van de leningportefeuille. Voor woningcorporaties
Zeeland staan gezamenlijk naar rato van het woningbezit garant
kreeg ook in 2011 het A1-oordeel. Dit is het beste oordeel en geeft
het waarborgfonds in overleg te gaan.
is dat percentage op 15% gesteld. Het betekent dat van de vaste
voor een bedrag van € 2.028.761 voor eventuele exploitatietekorten
aan dat de voorgenomen activiteiten passen bij de vermogenspositie
schuld - verminderd met verstrekte leningen - jaarlijks (maxi-
in de periode 2008 tot en met 2032 van 98 standplaatsen in hun
van de corporatie.
maal) 15% een renteherziening mag ondergaan. Bedoeling
werkgebied.
Het CFV baseerde het continuïteitsoordeel 2011 op de verwachte
hiervan is het vermijden van renteschokken. Met het aantrekken
44
gebruik maken van de faciliteiten van het Waarborgfonds, indien zij
7.8. Leningen en/of garanties aan personeel en/of directie
woonwagens te beheren en een goed beleidsmatig beheer te voeren. De stichting is eigenaar van in totaal 198 standplaatsen en 34
7.4. Renterisiconorm
financiering van de lopende projecten te realiseren. Het WSW heeft in haar uitslagbrief beoordeling kredietwaardigheid, gedateerd 25
a. aflossing van € 6 miljoen aan kasgeldleningen;
van tussentijdse renteaanpassing. Daarom is de gewogen gemiddelde
Faciliteringsvolume WSW
operationele kasstroom hanteert.
looptijd 19 jaar, rente 3,36% rentevast. De nieuwe financieringsmiddelen zijn gebruikt voor:
Wonen bedroeg eind 2010 37,7%.
activiteiten in relatie tot de vermogenspositie. Het CFV toetste
7.10. Maatschappelijk verantwoord ondernemen Steun aan buitenlandse instellingen
van de vaste financieringsmiddelen in 2011 is voor een deel
In 2011 richtte R&B Wonen de Maatschappelijke Ontwikkelings
op basis van de Prospectieve informatie (dPi) 2011-2015 of
geanticipeerd op af te lossen fixleningen in 2013 en 2014. Door
Maatschappij Zeeland B.V. op.
de begrote activiteiten reëel zijn ten opzichte van de voor onze
Soort project
deze risicobeheersingsmaatregel is de overschrijding van de rente-
R&B Wonen is de enige aandeelhouder van deze besloten vennoot-
corporatie vastgestelde boven- en ondergrens. Het CFV begrootte
R&B Wonen sloot in het kader van maatschappelijk verantwoord
risiconorm vervallen.
schap die voor 50% participeert in de vennootschap onder firma
ons volkshuisvestelijk vermogen ultimo 2013 begroot op 34,7%
ondernemen (MVO) aan bij een gezamenlijk initiatief om woning-
“Oostgaarde”.
en ultimo 2015 op 39,3%. Om in aanmerking te komen voor een
kredieten te verstrekken aan (semi)agrariërs in Madurai in het
A1-oordeel hanteerde het CFV een ondergrens van 19,9% in 2013
zuiden van India om hen te helpen uit hun afhankelijke positie
Er is sprake van een participatie (van € 1.000.000) in het
en van 21,1% in 2015. Het CFV baseerde het continuïteitsoordeel
te komen en hun zelfredzaamheid te vergroten. De naam van het
Wooninvesteringsfonds (WIF). In 2011 stemden we in met een
op onze vermogensontwikkeling zonder rekening te houden met de
project is Housing4More. Aan het project nemen ook Rabobank
renteconversie. Om de financiële situatie van het WIF te verbeteren,
invoering van de huurtoeslagheffing in 2014. Die nieuwe heffing is
Foundation, Rabobank Oosterschelde en de gemeenten Borsele en
werd met ingang van de vaste rente van 4½% omgezet in een vaste
nog niet wettelijk geregeld. Als wel rekening gehouden wordt met
Reimerswaal deel.
rente van 2¼%, aan te vullen met variabele rente die afhankelijk is
die heffing zal in 2015 ons volkshuisvestelijk vermogen uitkomen op
van het exploitatieresultaat van het WIF.
ongeveer 32%.
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
45
7.11. Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
vangen een woningkrediet om hun zelfredzaamheid te vergroten.
Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW)
5.1 Een gezonde
5.1.1 Voldoende
Verhouding tussen
Conform tabel in
Daarnaast heeft het project als doel gezamenlijk een fonds op te
WSW-deelnemers hebben naar het WSW een zogeheten obligo-
financiële positie
rentabiliteit
financieel en maat-
hoofdstuk 9 van
richten en om de verbinding te versterken met lokale partijen
verplichting. Deze verplichting is voorwaardelijk. Zolang het risico-
schappelijk rendement
ondernemingsplan
waarmee wordt samengewerkt.
vermogen van het WSW voldoende is om eventuele betalingsWSW norm
Wordt toegepast.
Wordt aan voldaan.
Doelstellingen project (Semi)agrariërs die hebben aangetoond kredietwaardig te zijn, ont-
Wordt toegepast.
verplichtingen van WSW-deelnemers over te nemen, wordt geen beroep gedaan op deze obligoverplichting. Het WSW verwacht voor de
5.1.2 Voldoende
WSW norm is onder-
R&B Wonen levert over een periode van twee jaar een financiële
komende vijf jaar conform de actuele meerjarenliquiditeitsprognose
liquiditeit
grens
bijdrage van € 45.000 aan het project Housing4More. De helft is
geen beroep te doen op deze obligoverplichting.
Financiële bijdrage
in 2010 betaald. Het restant volgde in 2011. De bijdragen worden
Korte termijn verplich-
R&B kan altijd aan
besteed aan het Borselse/Reimerswaalse microfinancieringsfonds
De hoogte van het obligotarief is vastgesteld op 3,85%. De grondslag,
ting/ beschikbare
haar verplichtingen op
om de eerste projecten in India te realiseren en om deze bijdrage
waarover het obligotarief wordt berekend, is het schuldrestant van de
middelen
korte termijn voldoen
na terugbetaling in te zetten voor andere projecten onder de vlag
geborgde lening. De obligoverplichting bedraagt in 2011: 3,85% van
van Housing4More. De bijdrage voldoet aan de voorwaarden zoals
€ 141.320.024 = € 5.440.821.
5.1.3 Voldoende
Gemiddeld over
Aan de voorwaarden
solvabiliteit
looptijd beleidsplan
van het CFV wordt
Astatus
voldaan
Verhouding tussen
Voldoet aan de
eigen en vreemd
criteria van het CFV
bedoeld in de circulaires MG 2005-04 en MG 2008-03. Tot en met 2011 bedroeg het gezamenlijke budget voor Housing4More € 175.000. Met dit budget zijn inmiddels 24 nieuwe woningen gebouw, 20 woningen uitgebreid en 172 woningen aanzienlijk verbeterd.
Wordt aan voldaan.
Wordt aan voldaan.
vermogen 5.1.4 Risico’s zijn in
Integraal
beeld en beheerst
risicomanagement is
in elke business case
ingevoerd
en wordt periodiek in
Jaarlijks
Is een vast onderdeel
het MT besproken.
5.2 Investeringskader
5.2.1 Er is een
Zie hoofdstuk 9 met
is transparant
duidelijk toetsbaar
onze financiële rand-
investeringsbeleid
voorwaarden in het
Kader is opgesteld
Wordt toegepast.
Wordt toegepast.
ondernemingsplan
5.2.2
Bij voldoende eigen
Investeringsruimte is
Investeringsruimte
vermogen in relatie
vastgesteld
wordt jaarlijks
tot onze risico’s zet-
vastgesteld
ten wij ons positief exploitatieresultaat in voor investeringen in de categorieën van het WSW
46
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
47
8. Participatie en maatschappelijk bestuur
De woonconsulenten van de afdeling wonen gaan sinds 2010
8.2. Woonplatform
vaker actief naar de bewoners toe. Direct na oplevering van een nieuwbouwcomplex heeft dat veel toegevoegde waarde om het
Om de maatschappelijke verankering inhoud te geven raadplegen
nieuwe woningbezit te leren kennen en om onze klanten adequaat
we regelmatig het woonplatform. Dit woonplatform bestaat uit
Het betrekken van huurders bij
te informeren. Het effect van deze bezoeken is dat we de klanten
12 leden, die actief zijn in diverse maatschappelijke organisaties
beleid en beheer
beter leren kennen. Het werkt ook preventief bij het voorkomen van
zoals onderwijs, vitaal platteland, politie, jongeren, ouderen,
overlastsituaties.
consumentenorganisatie voor zorgvragers, cultuur, vervoer en ondernemersvereniging. Het woonplatform heeft een onafhankelijk
8.1. Huurdersvereniging
voorzitter. In 2011 stopte Pieter Vollaard als voorzitter. Als nieuwe voorzitter
R&B Wonen betrekt de huurders actief bij het beleid en beheer.
trad Joke Boonman aan.
De Huurders Vereniging Reimerswaal en Borsele (HVRB) is de
Het woonplatform adviseert over onze opgaven in het werkgebied.
gesprekspartner op het terrein van het algemeen beleid.
De directie legt aan het platform maatschappelijke verantwoording
In 2011 heeft de huurdersvereniging zich samen met R&B Wonen
af over het gevoerde beleid. In 2011 behandelde het woonplatform
voor ingespannen een heldere voorschotbepaling van de servicekosten
het jaarverslag en jaarrekening 2010, de begroting 2012, het
op te stellen.
thema duurzaamheid en heeft er een zelfevaluatie plaatsgevonden. Daarnaast zijn er in 2011 enkele nieuwbouw- en renovatieprojecten
Met de HVRB is in 2011 onder andere overleg gevoerd over de
er bezocht.
volgende onderwerpen: • volkshuisvestingsverslag en jaarrekening 2010;
8.3. Seniorenraden
• huurprijsbeleid 2011; • verdere verbetering proces servicekostenafrekening;
In 2011 is overlegd met de seniorenraden uit beide gemeenten. Zij
• begroting R&B Wonen 2012;
worden actief betrokken bij het vaststellen van plattegronden en
• communicatieplan Vastgoed;
andere specifiek woon- en omgevingsfactoren in nieuwbouwcomplexen
• strategisch voorraadbeleid.
voor senioren.
Over specifieke thema’s overlegt R&B Wonen met de bewoners die betrokken zijn bij het thema, zoals bij groot onderhoud, sloop e.d. Daarbij worden de bewoners zo volledig mogelijk geïnformeerd over de plannen, zowel over de technische en organisatorische aspecten als over de keuzemogelijkheden die aan de orde zijn. Voor zover dat past binnen het beleid betrekt R&B Wonen de inbreng van de bewoners in haar besluitvorming.
48
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
49
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
6.1 Huurders en
6.1.1 Betrokken
De overlegwet en de
belanghouders
huurders
samenwerkingsover-
zijn betrokken en
eenkomst met de
hebben een plaats
huurdersvereniging in
in beleidsvorming en
het werkgebied zijn
handelen
Afspraken nagekomen
Wordt aan voldaan.
9. R&B opereert ondernemend, professioneel en betrouwbaar
9.1. Personeel
Personele mutaties In 2011 vonden de volgende personele mutaties plaats:
De organisatie Uit dienst M.i.v
fte
bepalend voor de wijze
Fabian Traas, medewerker woninginspectie (tijdelijke functie)
01-7-2011
1,00
waarop de huurders
Marinka Brasser, baliemedewerkster (tijdelijke functie)
01-4-2011
0,94
worden betrokken John Mol werd als HRM-adviseur vanuit collegacorporatie RWS Huurders zijn betrok-
Alle kernen in 2014
Met ingang van
partner in wonen voor 16 uur gedetacheerd bij R&B Wonen. In 2011
ken bij analyseren
bezocht
2010 bezoeken onze
koos hij er voor om zijn dienstverband volledig bij zijn werkgever te
van het wonen en
woonconsulenten
vervullen.
leven in hun kern en
maandelijks de
participatiebehoefte is
verschillende kernen in
In dienst M.i.v
fte
Diana Moison, medewerkster Stichting Huize de Vliedberg
01-01-2011
0,49
Patricia van de Parel, medewerkster Stichting Huize de Vliedberg
01-01-2011
0,53
Lianne Weijler, medewerkster Stichting Huize de Vliedberg
01-01-2011
0,19
Nico van Vlimmeren, juridisch beleidsmedewerker
01-06-2011
1,00
waarin belanghouders
Peter Wolse, planmatig opzichter
01-07-2011
1,00
zijn vertegenwoordigd
Judith Danckaert, Hrm-adviseur
01-09-2011
0,56
onderzocht
6.1.2 Betrokken belanghouders
Een woonplatform
hun regio.
Continueren
Wordt aan voldaan.
Belanghouders
Minstens 2 keer per
Wordt ruimschoots
Eind 2011 is het aantal fte’s ten opzichte van eind 2010 met
zijn bezocht over
jaar elke belanghouder
aan voldaan.
1,68 toegenomen. De grootste veroorzaker van deze stijging is de
voortgang onderne-
voor 2014
overname van drie parttime medewerkster van Stichting Huize de
mingsplan en voeding
Vliedberg. Daarnaast zijn er twee nieuwe functies toegevoegd om de
jaarplannen en presta-
bedrijfsvoering te optimaliseren. De taken van de Hrm-adviseur en
tieafspraken
de jurist werden eerdere jaren door een externe medewerker vervuld.
6.2 We handelen
6.2.1. Voldoet aan de
Uiterlijk 2014 en
volgens principes
governancecode
Uiterlijk 2014
Totaal Mannen Vrouwen
Aantal medewerkers
43
25
18
Aantal in fulltime dienst
33
25
8
Aantal in deeltijd dienst
10
0
10
Personele bezetting in fte
39,9
25
14,9 4
Instroom
6
2
Doorstroom
1
1
Uitstroom
2
1
1
Er worden
elke 4 jaar vindt een
voorbereidingen
van goed
volgend visitatieonder-
getroffen om de
ondernemingsbestuur
zoek plaats
visitatie in 2012 te
en toezicht
Personeelsformatie
laten plaatsvinden. Governancecode
Governancecode is
Wordt aan voldaan.
gehanteerd
50
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
51
Organigram op 31 december 2011
Ziekteverzuim
Directeurbestuurder Peter Bevers
Ziekteverzuim
2011
2010
2009
2008
2007
3,44%
3,44%
3,27%
4,03%
1,30%
Meldingsfrequentie
0,73
0,88
1,10
1,07
0,78
Aantal verzuimdagen
342
315
434
507
315
9
8,29
8,04
5,30
5,88
Ziekteverzuimpercentage
Manager Financiën & Control Dick Koomen
Manager Wonen Erik Dutour Geerling
Manager Vastgoedontwikkeling en -beheer Reinier de Jonge
Manager Beleids- en bestuursondersteuning Iris de Vries
Gemiddelde verzuimduur Het ziekteverzuimpercentage is gelijk aan 2010
Wel ligt het aantal verzuimdagen hoger. In 2011 hebben we te maken 1 coördinator financiële administratie
1 teamleider wonen
2 projectmanagers
2 managementassistenten
gehad met drie langdurig zieke medewerkers en een aantal medewerkers die ‘middenlang’ ziek zijn geweest. Het ziekteverzuim kort komt uit op 0,78%. Opleidingen
1⌀medewerker⌀ planning⌀&⌀control
3⌀baliemedewerkers⌀
3⌀projectleiders⌀
1⌀woningmarktconsultant
Vastgoedontwikkeling- en beheer Financien en Control
Wonen
Beleid- en bestuursondersteuning
Projectleiding in de bouw
Management-
Makelaardij en taxatie
Vastgoedrekenen
EPA opnemer 1⌀medewerker⌀ grootboekadministratie
1 medewerker crediteuren
2⌀opzichters⌀ mutaties en reparatieverzoeken
2⌀woonconsulenten⌀
1⌀projectleider⌀ planmatig onderhoud
1⌀senior⌀ planmatig opzichter
1 communicatiemedewerker
1 juridisch beleidsmedewerker
training
Pakketkennis BIS software
Pakketkennis
Introductie in volkshuisvesting
BIS software
HBO praktische bedrijfskunde
Afrekenen servicekosten
Nederlands
Vastgoedrekenen
Controller Publieke Sector
Aanbestedingsrecht
Onderhandelingsvaardigheden
BQM en BIS
Risicomanagement
NOA-reporting
vastgoedtransacties
Risicomanagement bij projectontwikkeling
Marktontwikkelingen koopwoningen
Bedrijfshulpverleners volgden de jaarlijkse BHV cursus. Voor alle
mentinformatie werden verbeterd. Maandrapportages en kwar-
medewerkers was er een opfriscursus voor de AED.
taalrapportages werden ontworpen en gestandaardiseerd. De afdeling investeerde fors in kennisuitbreiding op het gebied van ict-
1⌀coördinator⌀ woonservicemedewerkers
5⌀woonservicemedewerkers
1⌀Hrm-adviseur⌀ 3⌀planmatig opzichters
De ondernemingsraad woonde twee seminars bij. Nieuwe leden volg-
toepassingen.
den een introductiecursus “Wet op de Ondernemingsraad.” Om op de hoogte te blijven van ontwikkelingen in verschillende De afdeling Financien en Control besteedde veel aandacht aan het
disciplines en om deze te kunnen toepassen volgden de medewerkers
voeren van een transparante bedrijfsvoering. Tools voor manage-
vakinhoudelijke trainingen.
1⌀medewerker⌀ Vastgoedontwikkeling⌀ en -beheer⌀
3⌀medewerkers⌀ Schtincting Huize de Vliedberg
52
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
53
9.2. De ondernemingsraad De OR bestaat uit:
9.5. Organisatieontwikkeling
Strategisch Voorraad Beleid
woonden een workshop bij over het thema. We pasten de verlichting
In 2011 stelden we een nieuw strategisch voorraadbeleid (SVB) vast.
van het kantoor aan, gingen over van grijze naar groene stroom,
Medewerkersbetrokkenheid
Het nieuwe SVB sluit aan bij ons ondernemingsplan 2010 - 2014. In
plaatsten zonnepanelen en een “slimme meter”.
Peter Sandee
voorzitter
In 2011 is de medewerkersbetrokkenheid gemeten door middel van een
dat ondernemingsplan staan onze ambities. Het nieuwe SVB vertaalt
Loonstroken werden gedigitaliseerd en onnodige abonnementen
Wendy Scheurwater
secretaris
medewerkersonderzoek. In een dienstverlenende organisatie zijn het
die ambities door naar ons woningbezit.
opgezegd. Iedereen deed mee aan de “warme truien dag” waarbij
Saskia van der Nat
lid
de medewerkers die in grote mate het succes bepalen. Gemotiveerde
Om de woningvoorraad in de toekomst op de wensen van de ver-
de verwarming op kantoor lager werd gedraaid. Door een
Rob Pieterse
lid
medewerkers die goed samenwerken zijn belangrijk voor de kwaliteit
schillende doelgroepen af te stemmen, is het zaak om aan de kwali-
prijsvraag konden medewerkers ideeën insturen die gericht waren
Ankie Capello
lid
van de dienstverlening aan en de uitstraling naar klanten. Daarom
teitsvraag te blijven voldoen.
op de combinatie duurzaamheid en huurder. Als resultaat hiervan
wil R&B Wonen de werkbeleving van medewerkers onderzoeken.
Doel is het vertalen van marktontwikkelingen, het ondernemingsplan
organiseerden ze de “Dag van de Duurzaamheid” in Reimerswaal en
Ankie Capello vulde de vacature op die in 2010 ontstond na het
In een onderzoek, dat in september 2011 werd gehouden, werden
en mogelijke toekomstige politieke en maatschappelijke ontwikke-
Borsele voor huurders en andere omwonenden.
vertrek van Arjan Geluk.
zaken zoals communicatie, vertrouwen, management, collega’s,
lingen naar een doelportefeuille die aansluit bij de toekomstige vraag.
Wendy Scheurwater heeft aangegeven de ondernemingsraad per 1
werkdruk en ontwikkelingsmogelijkheden behandeld. Ook kregen
Door de huidige portefeuille te vergelijken met de doelportefeuille
januari 2012 te verlaten. Nico van Vlimmeren volgt haar op.
de medewerkers de kans hun mening over de ondernemingsraad te
ontstaat een beeld van de opgave voor R&B Wonen.
geven. De respons was meer dan 90%. De medewerkers waardeerden
9.3. De personeelsvereniging
het werken bij R&B Wonen met een 7,9. Zowel de respons als het
Het herijken van het SVB leidt tot besluitvorming over te slopen, te
cijfer ligt hoger dan de landelijke benchmark van woningcorporaties.
verkopen, nieuw te bouwen en te transformeren woningen. Ook zaken
Het bestuur van de personeelsvereniging van R&B Wonen bestaat
Thema’s die goed scoren zijn: “de beleving van de werksfeer, de
zoals huurbeleid, doelgroepenbeleid, kwaliteitsbeleid en energiebeleid
uit Saskia Ridderhof, Henk van Liere en Reinier de Jonge. In 2011
loyaliteit aan de organisatie en de verzuimbestendigheid”. Andere
komen bij elkaar in het SVB. De onderhoudsbegrotingen worden
organiseerde de vereniging twee personeelsuitjes: in het voorjaar
punten die bovengemiddeld scoren zijn: “management weet wat er
afgeleid van het SVB. Door vanuit verschillende invalshoeken
kon er worden geskied of gewinkeld in het Brabantse land en in het
op de werkvloer leeft, een open communicatie tussen medewerkers
te werken, komt een beleid tot stand waarbij alle processen van
najaar was er een geheel verzorgde trip naar de kerstmarktgrotten
en management, vertrouwen in de directie, bereikbaarheid en
een woningcorporatie worden meegenomen. Hierbij wordt een
in Valkenburg. In december organiseerde de personeelsvereniging het
toegankelijkheid en sturing van de organisatie”.
vertaalslag gemaakt naar de dagelijkse praktijk van R&B Wonen.
Sinterklaasfeest voor kinderen en kleinkinderen van de medewerkers.
Daarom is er voor gekozen om het breed op te pakken en werkten de
Procesbeschrijvingen
medewerkers van alle afdelingen aan het nieuwe SVB. Het resultaat
9.4. Personeelsbijeenkomsten
Door het beschrijven van hoofdprocessen werkte R&B Wonen in
is een solide SVB waarmee R&B Wonen voor de toekomst gesteld
2011 verder aan een doeltreffende en doelmatige organisatie.
staat. Als afronding van het nieuwe SVB stellen we in 2012 een
Elk kwartaal organiseert de directie een bijeenkomst voor alle
Door de processen samen met de medewerkers te beschrijven
nieuw overzicht van streefhuren samen. We onderzoeken of die
medewerkers om verslag te doen over ontwikkelingen binnen de
wordt het duidelijk hoe processen bijdragen aan de realisatie van
nieuwe streefhuren kunnen worden berekend door een mix toe te
onderneming en om thematische zaken te bespreken. Tijdens de
het ondernemingsplan. De processen dienen om duidelijkheid
passen van de WOZ-waarde van de desbetreffende woning en de
bijeenkomsten is er ook volop gelegenheid om aan de directie vragen
en uniformiteit te creëren. Ze worden ook in beeld gebracht om
uitkomsten van het woningwaarderingssysteem.
te stellen over allerlei ontwikkelingen.
risico´s op te sporen en te beheersen en om verbeterpunten in beeld te brengen. Dit past in de lerende organisatie die R&B Wonen is.
9.6. Jaarthema “Duurzaamheid”
Het beschrijven van processen werd hierbij als instrument ingezet om de verdere ontwikkeling naar een professionele organisatie te
Ons thema voor 2011 was “Duurzaamheid”, een belangrijk thema
ondersteunen.
voor nu en in de toekomst. We investeren in energiezuinige nieuwe en bestaande woningen. Daarnaast investeren we in duurzaamheid door
Communicatie
het bewustzijn bij onze huurders en onszelf te vergroten. De inzet van
Communicatie is een sleutelvaardigheid voor alle medewerkers. In
onze medewerkers bij dit thema vormde de basis voor het toekennen
2011 besteedde R&B Wonen specifiek aandacht aan de profes-
van de generieke bijzondere beloning in 2011.
sionalisering van de communicatie rondom projecten. De afdeling
54
Vastgoedontwikkeling en -beheer werkte samen met Communicatie
Medewerkers maakten een jaarkalender met activiteiten en thema’s
aan een communicatieplan voor onderhoudsprojecten. Bovendien
voor zowel medewerkers als huurders. De aftrap was tijdens het
wordt inmiddels na oplevering van elk nieuwbouw- en renovatieproject
Nieuwjaarsontbijt. Ze organiseerden een excursie naar Yerseke
een evaluatie gehouden.
waarbij het vervoer met de zonnetrein plaatsvond. Medewerkers
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
55
Duurzaamheidskalender Intern Nieuwjaarsbijeenkomst aftrap
Wasbol, zaklamp
2011
Huurders en omgeving
januari
Dag van de duurzaamheid
Repair café
2011 november
Ruilwinkel Van grijze naar groene stroom
Externe partijen
Verlichting
Projecten
Zonnepanelen
Kinderactiviteiten
Slimme meter Excursie Yerseke
Cradle tot cradle, zonnetrein
Stand op energiemarkt gemeente Borsele Organisatie mini-symposium voor duurzaam
mei
bedrijvennetwerk Digitalisering
Digitale loonstrook en registratie vakantie uren
mei
Communicatie
Dubbelzijdig printen
Duurzaamheidskalender voor huurders
september
Brochure Warmte Terug Win installatie
Denk na voor je e-mail print Overig
Douchecoach woonkrant, bewustwording EPA certificaten
mei
Informatie avond
Thermostatische kranen Abonnementen opzeggen
CO2 neutrale woningen
oktober
Projecten
Duurzaam papier Papieren bankafschriften opzeggen
Oostgaarde ’s-Gravenpolder
Energiezuinige koopwoningen
CO2 Neutrale woningen Heinkenszand
Koop- en Huurwoningen
Huurwoning Eendvogelstraat Heinkenszand
Proefproject om bestaande woning zo energiezui-
Infrarood camera aanschaffen (warmteverlies woning) Energieverbruikmeters en energieboxen aanschaffen Warme truiendag, thermostaat kantoor 3 graden
nig mogelijk te maken tegen aanvaardbare kosten
lager gezet Douchecoach voor medewerkers Duurzame gadgets en relatiegeschenken
Duurzaamheidsactie
Bibliotheek kantoor ingericht Prijsvraag
Ideeën van medewerkers voor huurders tijdens na-
Investeringen in verlagen van energieverbruik en verhogen wooncomfort voor huurders
Overig
mei
tionale dag van de duurzaamheid op 11-11-2011
Jaarverslag
Nominatie verantwoorden over duurzaamheid,
november
Glazen Huis R&B Wonen eindigde in de top 3
56
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
57
De energie die R&B Wonen stak in het thema duurzaamheid bleef niet onopgemerkt.
R&B Wonen maakt kans op landelijke prijs &B Wonen
het mogelijk individuele wensen in te brengen. De huurder bepaalde
We startten in 2011 in het kader van het “Actieplan Duurzaamheid”
uiteindelijk zelf wat er werd uitgevoerd tegen welke prijs. 289
met het aanbrengen van energiebesparende maatregelen in onze
huurders van woningen met een laag energielabel konden door deze
huurwoningen. Hierbij werd een vernieuwende en klantgericht aanpak
actie hun woning laten verduurzamen.
gekozen. De verwachting is dat de komende jaren de energieprijzen
bij R t k r a m s d i e h Duurzaam
Energiezuinig wonen Heinkenszand populair
en in iz u h e d u o t r e le o is R&B Wonen waal Borsele en Reimers Wooncorporatie g aat wellicht energ iemarkt op
Energiezuinig wonen in nieuwe wijk Oostgaarde
Jaarverslag R&B genomineerd voor themaprijs Glazen Huis rd
geleve p o e d r a a tg s o O in n oninge Startsein verkoop h W uizen Heinkenszan d ele s r o B n e z i u urh u h r o o v e i t a Dakisol 58
Actie energiebesparende maatregelen
Jaarverslag 2011
naar verhouding meer stijgen dan de huur. Dit betekent dat huurders
Overzicht EPA-labels
voor steeds hogere woonlasten komen te staan. Door het tijdig
Het EPA Label voor woningen is te vergelijken met het energielabel
nemen van isolerende maatregelen kan de energierekening omlaag
voor auto’s en witgoed. Het label loopt van A tot en met G. Een
en verbetert het wooncomfort van onze huurders. R&B Wonen nam
woning met het A-label is het energiezuinigst en met het G-label
de huurverhoging die gepaard gaat met de investering de eerste twee
het minst zuinig. Vanaf 1 januari 2009 moeten woningcorporaties
jaar voor haar rekening.
bij verhuur van een woning een energielabel overhandigen aan de
Dit duurzaamheidsproject is maatwerk. De huurder bepaalde zelf in
huurder.
samenspraak met de opzichter van R&B Wonen welk pakket aan maatregelen het meest optimaal was voor de woning. Hierbij was overzicht epa-labels Label A B C D E F G Totaal:
Overzicht EPA-labels van het woningbezit van R&B Wonen: 1 januari 2011
Energie-index 0,71 - 1,05 1,06 - 1,30 1,31 - 1,60 1,61 - 2,00 2,01 - 2,40 2,41 - 2,90 >= 2,91
aantal 344 224 785 1.579 909 338 21 4.200
31 december 2011 % 8,2% 5,3% 18,7% 37,6% 21,6% 8,0% 0,5%
aantal 368 224 785 1.579 964 324 21 4.265
% 8,6% 5,3% 18,4% 37,0% 22,6% 7,6% 0,5%
Van de recente nieuwbouw zijn 177 woningen niet gelabeld. Die
De gemiddelde energie-index van het totale woningbezit kwam op 1
woningen zijn op grond van hun bouwjaar en energieprestatie-
januari 2011 uit op 1,71 en op 31 december 2011 op 1,67. Beide
coëefficiënt ingedeeld bij de A-labels.
uitkomsten komen overeen met een (gemiddeld) D-label. De zicht-
Het woningbezit dat we overnamen van Stichting Poelwijck/De
bare verbeteringen zijn te danken aan het groot onderhoud dat in
Kraaijert en van Stichting Huize De Vliedberg zijn ook niet gelabeld.
het eerste halfjaar 2011 is uitgevoerd. Later zijn in 2011 nog 280
Deze woningen zijn bestemd om binnenkort te worden gesloopt.
meldingen gedaan voor verbetering van het label als gevolg van de
Op grond van hun bouwjaar zijn die 140 woningen ingedeeld bij de
actie duurzaamheid.
F-labels.
Jaarverslag 2011
59
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang
7.1 Organisatie is
7.1. Voldoende
Opleidings- en ontwik-
Opleidingsplan wordt
7.2 Organisatie
7.2.1 Sluitende P&C
Planning- en control-
toegerust om externe
en deskundige
kelingsplan
voorafgaand aan de
werkt doeltreffend en
cyclus
cyclus beschreven en
wordt verder geopti-
opgaven te behalen
medewerkers
begroting vastgesteld.
doelmatig
gehanteerd
maliseerd.
Jaarlijks
Generiek opleidings-
Max 6 % loonsom
Is geregeld, te weten
budget
Inzet op basis van een
4% regulier budget en
opleidingsplan
2% persoonsgebonden budget (CAO).
Specifiek ontwik-
Jaarlijks
Vanaf 2010
7.2.2 Beleid is vastge-
Beleid standaard geïn-
steld en gecommuni-
ventariseerd, geactu-
wordt gecommuni-
ceerd (PDCA)
aliseerd, gecommuni-
ceerd via intranet.
ceerd, geëvalueerd
Versiebeleid wordt
Permanent
jaarlijks een budget
organisatie verder te
geraamd.
Vastgesteld beleid
ingevoerd. Moment
Hiervoor wordt
kelingsbudget om de
Is beschikbaar, maar
van evaluatie wordt bepaald.
professionaliseren Formatieplan
In 2010
Is in 2010 vastgesteld.
7.1.2 Tijdige
Operationele manage-
en betrouwbare
mentinfo dagelijks
maandrapportage
(management)-info
online
beschikbaar voor alle
Beschikbaar 2010
Kwartaal en
7.2.3 Processen
Beschreven proces-
Geïnventariseerd in
Hoofdprocessen zijn
zijn met draagvlak
sen en communicatie
2009, geactualiseerd/
gedefinieerd.
van medewerkers
daarover
beschreven in 2010,
•H uuropzegging en
vastgesteld en gecom-
jaarlijkse audit vanaf
municeerd
2011
bepalen huurprijs • Klachtenafhandeling •P lanmatig onderhoud
medewerkers op cen-
Zijn in 2011 beschre-
trale schijf.
ven.
Informatie op MT en
Sturingsgetallen
Format voor
bestuursniveau maan-
maandelijks bekend en
maandrapportages is
7.2.4 Organisatie
Beheerkosten per
Lager dan de norm in
delijks geaggregeerd
beschikbaar
maandelijks beschik-
werkt efficiënt
woning
2009
7.3 Medewerkers voe-
7.3.1 Gemotiveerde
Aantal dat in aan-
> 90% komt in
Is aan voldaan in
len zich gemotiveerd
medewerkers
merking komt voor
aanmerking voor
2011.
generieke bijzondere
generieke bijzondere
beloning
beloning
Ziekteverzuim, exclu-
Maximaal 2%
Wordt aan voldaan.
baar. Kwartaalrappor-
Afwijking maximaal
tage voor raad van
5% tussen begroting
commissarissen op
en jaarrekening
Is gerealiseerd.
en betrokke
hoofdlijnen
sief zwangerschap en
Ziekteverzuim bedroeg in 2011 3,44%.
langdurig ziekteverzuim
60
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
Verzuimfrequentie
De verzuimfrequen-
(gemiddeld) maximaal
tie bedroeg in 2011
twee keer per jaar
0,73%.
61
Doel
KSF Pi/norm Norm Voortgang 7.3.2 Medewerkers-
Medewerkersbetrok-
betrokkenheid
kenheid in MTO
Tenminste positief
10. Bestuur en toezicht
Medewerkersbetrokkenheid onderzoek
Governance
10.1. Governancecode
Commissarissen Aftredend per J. van der Steen 31-12-2011
Inleiding
H.A. Vermeulen 31-12-2011
Wij vinden een deugdelijk ondernemingsbestuur essentieel. Het
Ing W.M. de Feiter 31-12-2011
uitgevoerd 3e en 4e
integer en transparant handelen van het bestuur, een goed toezicht
kwartaal.
op het ondernemingsbestuur en het afleggen van verantwoording over
Ook besloot de raad van commissarissen de omvang van de raad terug
het uitgevoerde toezicht zijn daarvoor vereisten.
te brengen van zeven naar vijf leden. Dit betekent dat vrijkomende vacatures pas worden vervuld als de raad minder dan vijf leden heeft.
Oordeel over arbeids-
Tweejaarlijkse meting
Score: 7,9
omstandigheden,
gemiddeld 7,0 en
Respons ruim 90%.
beloning, collegialiteit, leiderschap en leiding-
Wij onderschrijven de beginselen van de Aedescode en de Governance-
Met het aftreden van drie leden op 31 december 2011 is er – uitgaan-
maximaal 10% onvol-
code Woningcorporaties (hierna: code). De code is uitgangspunt
de van een raad met een omvang van vijf leden – één vacature ont-
doende
geweest bij het inrichten van de bestuurlijke organisatie. Hieronder
staan. Voor het vervullen van die vacature zijn de bepalingen uit de
staan de hoofdlijnen van de corporate governancestructuur.
code bij (her)benoeming en het reglement tot voordracht van een
geven in MTO
natuurlijke persoon ter benoeming in de raad van commissarissen 7.4 Communicatie is
7.4.1 Goede commu-
Communicatieplan
Beschikbaar 2010
Organisatiebreed mar-
een kernkwaliteit
nicatie op alle niveaus
intern en extern
en jaarlijks geactua-
ketingplan opgesteld.
(intern en extern)
liseerd
van R&B Wonen leidend.
derlijke documenten, waaronder: • het reglement raad van commissarissen;
10.2. Verslag van het bestuur
• de profielschets van de raad van commissarissen;
Kerncompetenties
Benoemd en uitge-
Specifiek com-
geformuleerd en
werkt in 2010
municatieplan voor
getraind
Wij hebben de corporate governanceprincipes opgenomen in afzon-
onderhoudsprojecten geschreven.
Regeltaken en keteno-
Projectplan in 2010
Kerncompetenties zijn
riëntatie is gestimu-
opgesteld en geïmple-
in 2010 geformuleerd
leerd
menteerd
en vastgelegd in nieuwe functieprofielen.
• de klokkenluidersregeling;
Taak en werkwijze
• de integriteitscode.
Het bestuur heeft de volgende taken: a. het besturen van de corporatie;
Die reglementen voldoen aan de Governancecode Woningcorporaties. Zij zijn geplaatst op de website van de stichting.
b. verantwoordelijkheid dragen voor het beleid en voor het realiseren van de doelstellingen. Die verantwoordelijkheid spitst zich toe op de volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstelling van
Naleving De code gaat uit van het principe “pas toe of leg uit”. Op enkele
de corporatie. Het bestuur weegt daarin ook de belangen van de betrokkenen van de corporatie mee;
uitzonderingen na hebben wij alle principes en uitwerkingen uit de
c. verantwoording afleggen aan de raad van commissarissen;
code nageleefd. Om onderstaande redenen is alleen afgeweken van
d. tijdig aan de raad van commissarissen alle informatie geven die
de volgende bepalingen:
nodig is voor het uitoefenen van de taak van die rvc; e. het naleven van alle relevante wet- en regelgeving;
II.2.1 Benoeming bestuurders voor maximaal 4 jaar
f. het beheersen van de risico’s die de corporatie loopt, daarover
De huidige bestuurder is vanaf 1 augustus 2008 voor onbepaalde tijd
rapporteren aan de raad van commissarissen en de interne risico-
aangesteld. R&B Wonen hecht groot belang aan continuïteit binnen
beheersings- en controlesystemen aan de rvc meedelen.
het bestuur en heeft daarom deze bepaling niet overgenomen. Leden van het bestuur III.3.5 Zittingstermijn leden raad van commissarissen maximaal
De heer Dr. P.J.J.M. Bevers MPM is voor onbepaalde tijd benoemd
tweemaal voor een periode van vier jaar
tot directeur-bestuurder.
Binnen de raad van commissarissen heeft de afgelopen jaren al een behoorlijke vernieuwing plaatsgevonden. In 2011 werd de nieuwe
Tegenstrijdige belangen
governancecode van kracht. Die code gaat uit van een zittingsduur
R&B Wonen wil elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tus-
van leden van raden van commissarissen van ten hoogste tweemaal
sen de corporatie en het bestuur vermijden. In 2011 is geen sprake
vier jaar. Dat was voor de raad aanleiding om het rooster van aftre-
geweest van tegenstrijdige belangen zoals bedoeld in de code.
den als volgt te herzien.
62
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
63
Actie energiebesparende maatregelen R&B Wonen heeft een remuneratiecommissie die de bestuurder beoordeelt en zijn beloning vaststelt. De directeur-bestuurder heeft een vaste beloning. Bij het vaststellen van de beloningsstructuur gelden de bepalingen en uitgangspunten van de Sectorbrede Beloningscode
• de gemeenten Borsele en Reimerswaal; • zorginstellingen (SVRZ, Ter Weel, Gors, SILOAH, Philadelphia, KIO en Allévo); • Stichting Maatschappelijk Werk Oosterschelderegio, Emergis, Leger des Heils en GGD.
verslag van de raad van commissarissen. Het jaarverslag, inclusief
• de huurdersvereniging Reimerswaal/Borsele;
het verslag van de commissarissen, is op internet gepubliceerd. Beleidsdoelstellingen en maatschappelijk verantwoording
• de woningcorporaties in Zeeland.
niet zelfstandig in kunnen voorzien. Wettelijke regelingen, zoals het Besluit Beheer Sociale Huursector (BBSH), vormen de basis voor
het bestuur en de medewerkers.
• de brancheorganisatie Aedes;
bijzondere aandacht: • het verbeteren van de periodieke managementinformatie, waarbij de prestatie-indicatoren uit het nieuwe ondernemingsplan ook als uitgangspunt zijn genomen;
Maatschappelijk ondernemen vraagt om goed intern toezicht. Daarvan Daarnaast vindt regelmatig overleg plaats met: • het woonplatform;
R&B Wonen wil goede huisvesting bieden voor groepen die daar
De bestuurlijke en personele risico’s omvatten het interne toezicht,
Intern toezicht
Bestuurders Woningcorporaties. De honoraria die in 2011 aan de (voormalige) bestuurders zijn uitbetaald, zijn opgenomen in het
Bestuurlijke en personele risico’s
• het verbeteren van de informatievoorziening van de projectadministratie.
is sprake als er integere en deskundige toezichthouders zijn met een
In de managementletter 2011 bevestigt de accountant de verbete-
onafhankelijke en kritische houding tegenover het bestuur. In 2009
ringen die op het gebied van planning en control zijn gerealiseerd. In
zijn binnen de raad van commissarissen twee vacatures ontstaan. De
2011 stelde de controller een intern controleplan op.
selectieprocedure is begeleid door een extern adviesbureau. Rvc-leden
10.3. Interne beheersings- en controlesystemen/ risicobeheersing
het handelen van R&B Wonen: ondernemerschap met een bijzondere
worden niet alleen geselecteerd op hun algemene deskundigheid.
Projectrisico’s
Geprobeerd wordt om een mix van verschillende specifieke deskundig-
Woningverbetering, herstructurering en nieuwbouw R&B Wonen
heden in de raad van commissarissen te verenigen. Te denken valt aan
investeert nu en in de komende jaren grote bedragen in woningverbe-
financiële, juridische en bedrijfskundige deskundigheid en kennis van
tering, herstructurering en nieuwbouw. In 2011 zijn verdere stappen
de (lokale) volkshuisvesting.
gezet om de projectrisico’s te verminderen.
maatschappelijke verantwoordelijkheid. Het maatschappelijk verant-
R&B Wonen loopt bij haar bedrijfsvoering diverse risico’s, die
woord ondernemen is vertaald in het ondernemingsplan. R&B Wonen
beheerst dienen te worden. Deze beheersing is onderdeel van het
Bestuur/statutair
Door middel van het gebruiken van een business case bij de besluit-
zet zich in om optimale volkshuisvestelijke prestaties te leveren.
organisatiebrede risicomanagement. In 2011 is verdere invulling
Een ervaren, deskundige en integere statutair directeur-bestuurder is
vorming bij de projecten worden de risico’s in belangrijke mate aan
gegeven aan het risicomanagement door het aanscherpen van interne
onontbeerlijk voor R&B Wonen met een ambitieus ondernemingsplan.
de voorkant gereduceerd. Dit is een belangrijke verbeteringen in
Dat komt tot uitdrukking in de behaalde resultaten en de onrendabele
beheersingsmaatregelen en controlesystemen. Die zijn gericht op
Ook dient de directeur-bestuurder zijn raad van commissarissen goed
vergelijking met voorgaande jaren.
investeringen op de volgende werkgebieden:
zowel het voorkomen (preventief) als het ontdekken en beperken
te informeren. Elk jaar beoordeelt de rvc het functioneren van de
• bevorderen van slaagkansen en keuzemogelijkheden van kwetsbare
(repressief) van de kans op en de gevolgen van risico’s.
directeur-bestuurder
R&B Wonen hanteert diverse risicobeheersings- en controlesystemen
Medewerkers
om de belangrijkste bedrijfsrisico’s te beheersen. Voorbeelden van
Om het beleid van het bestuur tot uitvoering te brengen is het
• bevorderen van passend kunnen wonen van bijzondere groepen;
zulke risico’s zijn:
een vereiste te kunnen beschikken over gekwalificeerd, betrokken
• woonbehoeftenonderzoek en bevolkingsgroei (locatie);
• versterken van de samenhang tussen woon- en zorgdiensten;
• bestuurlijke en personele risico’s;
en integer personeel. Cursussen en opleidingen voorzien in de
• voorcalculatie en budgettering ontwikkelingsfase;
• bevorderen van een goede afstemming op de woonwensen van
• projectrisico’s;
noodzakelijke permanente educatie. R&B Wonen heeft betrokken
• een fiscale paragraaf om fiscale voordelen te signaleren en moge-
• financiële risico’s;
personeel. Met plannings-, POP-, functionerings- en beoordelings-
• verbeteren en behouden van leefbaarheid;
• informatievoorzieningrisico’s;
gesprekken wordt de vinger aan de pols gehouden. Er is regelmatig
• milieubewust bouwen, verbouwen en onderhouden;
• woningmarktrisico’s;
werkoverleg. Het managementteam koppelt de besprekingen terug.
In 2011 breidden we de business cases uit met een paragraaf
• participatie van bewoners;
• juridische en fiscale risico´s.
Personeelsleden kunnen met een wildcard een vergadering van het
waarin we de aansluiting met het beleid in ons ondernemingsplan
managementteam bijwonen. Daar wordt regelmatig gebruik van
beschrijven.
groepen; • bevorderen van voldoende betaalbare huurwoningen met daarbij passende kwaliteit;
bewoners;
In deze business case zijn onder andere de volgende onderwerpen opgenomen:
• bevorderen van interactieve beleidsvorming met belangenhouders;
• risicoanalyse per project, inclusief de toekenning van kansen en de impact van het risico als dit plaatsvindt (kans x gevolg);
lijke fiscale risico’s te beheersen.
Bovenstaande opsomming is niet limitatief. Bovendien sluiten risico’s
gemaakt en de reacties zijn positief. Integer personeel is essentieel.
elkaar niet uit. Sterker risico’s hangen met elkaar samen.
Daarom besteedt R&B Wonen aandacht aan de bewustwording
Naar aanleiding van de business case besluit de directeur-bestuur
Belanghebbenden & maatschappelijke verantwoording
Bij de beheersing leidt dat tot een mix van maatregelen gericht op
rondom het thema integriteit. Zo is er op intranet een verwijzing
of het project doorgaat en legt dit zonodig ter goedkeuring aan de
R&B Wonen heeft als maatschappelijk ondernemer andere maat-
meerdere risico’s.
naar het meldpunt integriteit opgenomen en wordt een open sfeer
raad van commissarissen voor. Als een nieuw project is geregeld in
gestimuleerd.
de begroting voorziet de goedkeuring van de begroting tevens in de
• transparante verantwoording.
schappelijke organisaties nodig om de bredere doelstellingen te verwezenlijken. Hoe breder die doelstellingen worden en hoe meer de
Hieronder wordt aangegeven op welke wijze deze risico’s (op
maatschappelijke vraagstukken, des te meer samenwerkingsverban-
hoofdlijnen) beheerst worden en welke verbeteringen in 2011 zijn
Functie van controller
van een project afzonderlijk aan de raad van commissarissen voor-
den er ontstaan. De bestaande samenwerkingsverbanden zijn in 2011
doorgevoerd.
De manager van de afdeling Financiën & Control vervult tevens de
gelegd.
goedkeuring van dat project. In andere gevallen wordt de goedkeuring
voortgezet. Met de volgende partners heeft R&B Wonen periodiek
functie van concerncontroller.
horizontaal overleg:
Hij zorgt voor een goede opzet en toetsing van de administratieve organisatie en de interne beheersingsmaatregelen. In 2010 kregen
64
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
65
Na goedkeuring van het project en tijdens de uitvoering worden de investeringen en de voortgang in de projecten door de architect of projectleiding bewaakt. Belangrijke overschrijdingen worden in de kwartaalrapportage aan de rvc gerapporteerd. Ter verbetering van
• het bewaken van de huurachterstanden en het toepassen van een aanmaningsprocedure; • het opstellen van een overzicht van de gevolgen van de kredietcrisis (economische crisis) en de te nemen maatregelen.
de beheersbaarheid van projecten is de projectadministratie volledig geïntegreerd in de financiële administratie.
Woningmarktrisico’s
Juridische & fiscale risico’s
De woningmarktrisico’s staan in een nauwe relatie met de
Juridische risico’s bestaan uit de kans op en het gevolg van het niet
projectrisico’s en zijn ook afhankelijk van de schattingen van de
voldoen aan geldende wet- en regelgeving, maar ook het missen van
demografische lokale ontwikkelingen (CBS, bevolkingsgroei).
bijvoorbeeld fiscale voordelen.
Bij huurwoningen loopt de verhuurder het risico van leegstand De uitgangspunten voor de beheersing van het renterisico is
als vraag en aanbod niet goed op elkaar zijn afgestemd. Om de
Algemeen juridisch
vastgelegd in het treasurystatuut. De omvang van het renterisico
woningmarktrisico’s te beheersen zijn de volgende beheersings-
Om deze risico’s zoveel mogelijk te voorkomen of te beperken heeft
Bij projecten vraagt R&B Wonen vooraf een bankgarantie van de
wordt intern periodiek bewaakt. Eind december 2011 waren acht
maatregelen genomen:
R&B Wonen een juridisch medewerker in dienst die juridische advie-
aannemer, past zij de Wet ketenaansprakelijkheid toe, verlegt zij de
nieuwbouwwoningen nog niet verkocht. Voor zes woningen van het
• bewaking van de verhuurbaarheid;
zen geeft. In 2011 is verder gegaan met het juridisch toetsen van
omzetbelasting en hanteert zij een geblokkeerde bankrekening.
complex Theresiahof in ’s-Heerenhoek zetten we de koopgarant-
• het samen met gemeenten verschaffen van inzicht in woningbehoefte
documenten en overeenkomsten.
formule in als verkoop stimulerende maatregel.
(Woonvisie); • voor het starten van de projecten wordt gekeken of het project past
Planmatig onderhoud
Governancecode
Jaarlijks wordt een gedetailleerde onderhoudsbegroting planmatig
Informatievoorzieningsrisico’s
onderhoud
realisatie
Het gaat hierbij om het mogelijke risico van een onbetrouwbare
geconfronteerd met de begroting en wordt bezien of er bijsturing
informatievoorziening in geval van een gebrekkig stelsel van
Voortvloeiend uit het nieuwe ondernemingsplan werkt R&B Wonen in
zij het risico negatief in de publiciteit te komen of sancties van de
nodig is. Ter verbetering van het inzicht op het meerjarig onderhoud
administratieve organisatie en interne controle. Met betrekking
2010 aan een visie op de 22 kernen van haar werkgebied. Het onder-
minister opgelegd te krijgen. R&B Wonen is zich terdege bewust
werkt R&B Wonen met het pakket Vastware.
tot deze risico’s heeft R&B Wonen ondermeer de volgende
nemingsplan en de kernenvisie vormen de onderlegger voor nieuwe
van haar maatschappelijke rol en het belang van het naleven van
beheersingsinstrumenten:
prestatieafspraken met de gemeenten Borsele en Reimerswaal.
de bepalingen uit de governancecode. Integriteit van personeel,
opgesteld.
Ieder
kwartaal
wordt
de
in de woonbehoefte in de regio.
In de governancecode is het principe ‘pas toe of leg uit’ van kracht. Wanneer een corporatie niet aan de voorschriften voldoet, loopt
Gezien de economische ontwikkelingen afgelopen jaar alsmede de
• het aanwezig zijn van functie- en taakomschrijvingen en
verwachtingen voor de nabije toekomst op de regionale woningmarkt
beschrijvingen van de bestaande procedures (met tussentijdse
Een deel van de bestaande woningvoorraad wordt verkocht tegen
bedrijfsvoering binnen R&B Wonen. Hierover naar de omgeving toe
en op demografisch gebied werd in 2011 het strategisch voorraad-
actualisatie);
marktprijzen. De verkopen zijn een belangrijke basis voor het reali-
transparant zijn is een logisch gevolg daarvan. Dit uit zich onder
seren van het ondernemingsplan. Enerzijds om te voldoen aan de
andere in de op de website van de stichting beschikbare documenten.
beleid herzien.
• een managementinformatiesysteem (managementrapportage). Per
leiding en toezichthouders is één van de uitgangspunten van de
kwartaal wordt een managementrapportage opgesteld. In 2011
vraag naar relatief goedkope koopwoningen voor starters.
Financiële risico’s
zijn de managementrapportages verder verbeterd en afgestemd
Anderzijds als financieringsmiddel om nieuwbouw, herstructurering
Integriteitcode
Om financiële risico’s te beheersen zijn de volgende maatregelen
met de raad van commissarissen. In de kwartaalrapportages
en woningverbetering mogelijk te maken.
Integriteit staat bij R&B Wonen hoog in het vaandel. De integri-
getroffen:
wordt gedurende het boekjaar een beeld gegeven van het verwachte
Uitgangspunt in de begroting 2011 was de verkoop van twintig
teitscode bevat richtlijnen om de juiste keuzes te maken om integer te
• het volgen van de minimale solvabiliteitseis van het Centraal Fonds
resultaat ten opzichte van de begroting en worden de grotere
bestaande woningen. In werkelijkheid zijn er ook twintig woningen
handelen. Als je integer bent, ben je onkreukbaar: je geeft je waarden
verschillen toegelicht en geanalyseerd. De kritische prestatie-
verkocht. De gemiddelde opbrengst per woning was hoger dan de
niet zomaar op als je dat toevallig goed uitkomt. Bij R&B Wonen
• het volgen van de voorwaarden tot borging van het Waarborgfonds
indicatoren uit het nieuwe ondernemingsplan voor de periode
geraamde opbrengst.
gaan we uit van het positieve in elke mens. We zien onze medewerkers
Sociale Woningbouw, waarop het beleid voor de komende vijf jaar
2010-2014 zijn zoveel mogelijk in de kwartaalrapportages
Daardoor kon de beoogde kasstroom ruimschoots worden gereali-
als moreel verantwoordelijke en professionele personen, die zelf van
is afgestemd (kasstroomoverzicht en de Prospectieve informatie
opgenomen. De doelstellingen in het nieuwe ondernemingsplan
seerd. Wel zijn de gewijzigde marktomstandigheden mede aanleiding
geval tot geval risico’s en kwetsbaarheden kunnen inschatten.
(dPi);
zijn SMART (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijd-
geweest om te anticiperen op het nieuwe strategisch voorraadbeleid.
Volkshuisvesting en de kapitaalverschaffers;
• het bewaken van de liquiditeitspositie.
gebonden) geformuleerd. De voortgang van de doelstellingen wordt in de managementrapportage vermeld;
De afspraken en regels die in deze integriteitscode zijn vastgelegd, Door de financiële crisis stagneerde ook de verkoop van de nieuw-
gelden voor alle medewerkers, de directeur-bestuurder en de raad
Met het opstellen van (meerjaren)begrotingen, de liquiditeitsplanning
• intern opgestelde (onderhouds)begrotingen en analyses;
bouwwoningen Door de onverkochte voorraad neemt het renteverlies
van commissarissen van R&B Wonen. Ook voor iedereen die namens
en de Prospectieve informatie (dPi) voor Corpodata worden de
• In 2011 zijn enkele interne controles uitgevoerd. In het eerste
toe. Het is niet zeker dat de woningen voor de voor-gecalculeerde
R&B Wonen optreedt, zoals onze opdrachtnemers. Van iedereen
financierings- en liquiditeitsrisico’s bewaakt. Corpodata is het sa-
jaar van de Europamaatregel lag het accent op de controle
prijzen worden verkocht. In de waardering van de voorraad is met
verwachten wij dat hij/zij zich conformeert aan de integriteitscode.
menwerkingsverband van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het
van de toewijzing van vrijkomende woningen. Met ingang van
een mogelijke tegenvaller rekening gehouden.
Waarborgfonds Sociale Woningbouw.
2011 moeten we 90% van die vrijkomende woningen (met
Het opstellen van deze integriteitscode past bij de code van onze
een huur lager dan € 652,52) toewijzen aan gegadigden met
In 2011 is één woning (Dorpsstraat 79K, Krabbendijke, onderdeel
brancheorganisatie Aedes. In deze code zijn eisen vastgelegd voor
Aanvullend zijn de volgende beheersingsmaatregelen genomen:
een huishoudinkomen lager dan € 33.614,00. Uit de controle
van het project La Bonne Esperance) onder de Koopgarantformule
maatschappelijke verantwoording, het betrekken van belanghouders
• een verbeterd systeem van jaarlijks afrekenen van de servicekosten;
vloeiden enkele aanbevelingen voort om de administratieve orga-
aan een gegadigde in de doelgroep verkocht.
en transparante beleids- en besluitvorming.
• het hanteren van een treasurystatuut;
nisatie te verbeteren. Ook verbeterde de interne controle op de
• het bewaken van een vervalkalender van de leningenportefeuille;
volledigheid van de huuradministratie en de rechtmatigheid van de
De integriteitcode is op intranet en internet terug te vinden.
salarisadministratie. 66
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
67
In de afdelingsoverleggen is integriteit een vast agendapunt. In 2011
investeren medewerkers tijd en energie in de fiscale vraagstukken om
zijn er geen fraudegevallen of integriteitschendingen geconstateerd.
de nodige kennis op te bouwen en de risico’s te signaleren. Zo nodig vindt afstemming met de fiscalist plaats.
Fiscaal
10.4. Vaststelling bestuur
De rvc is aan het einde van het verslagjaar als volgt samengesteld: De heer J. van der Steen (voorzitter)
Op 22 mei 2012 zijn het jaarverslag 2011 en de jaarrekening 2011
Woonplaats:
Kruiningen
vastgesteld door de directeurbestuurder.
Geboren:
11 februari 1952 Manager Distribution Lamb Weston/Meijer
Het gaat hierbij vooral om de omzetbelasting, de overdrachtsbelasting
Oordeel accountant
De middelen zijn in 2011 uitsluitend besteed in het belang van de
Beroep:
en de vennootschapsbelasting. R&B Wonen heeft externe fiscale
De accountant vatte in zijn beoordeling tijdens de interimcontrole de
volkshuisvesting.
Nevenfunctie(s): - Lid vrienden Clara’s hofje
expertise ingeschakeld om de fiscale risico’s te beperken. Daarnaast
risicoscore van R&B Wonen als volgt samen:
Het boekjaar 2011 is afgesloten met een negatief resultaat van
- Vice voorzitter Regiobestuur EVO Zeeland
€ 6.345.000. Dit resultaat is onttrokken aan het eigen vermogen.
Benoemd:
1 januari 2002
Aftredend:
2011
Score Laag Gemiddeld Hoog Risico
1
2
3
4
5
6
7
8
2010 Branche 9
2010
Branche
A. Woningmarktrisico
x
4
3
B. Financieel risico
x
3
3
4
4
C. Rapportrisico
x
(planning en control)
x
E. Onderhoudsrisico
processen
De heer H.A. Vermeulen (vicevoorzitter) was getekend,
Woonplaats:
Heinkenszand
Dr. P.J.J.M. Bevers, directeur-bestuurder.
Geboren:
6 mei 1943
Beroep: gepensioneerd (voorheen hoofd bedrijfsvoering
10.5. Verslag van de raad van commissarissen
Rabobank) Nevenfunctie(s): Lid van de seniorenraad Borsele
Algemeen
Benoemd:
1 januari 2002
De raad van commissarissen van R&B Wonen heeft de taak toezicht
Aftredend:
2011
te houden op het beleid van de bestuurder en op de algemene gang
D. Projectrisico
F. Overige bedrijfs-
Vastgesteld op 22 mei 2012 te Heinkenszand.
x x
5 4 3
5 4 3
G. Fiscale risico
x
3
3
H. Governancerisico
x
3
3
van zaken in de stichting. De raad van commissarissen hanteert
De heer ing. W.M. de Feiter
hierbij de governancecode voor woningcorporaties. Die code is
Woonplaats:
Goes
leidend bij het uitvoeren van het interne toezicht en geeft richting
Geboren:
14 februari 1950
aan de uitoefening van de taak van de raad van commissarissen van
Beroep:
gepensioneerd (voorheen kostendeskundige)
R&B Wonen. Het ondernemingsplan “Kiezen voor kernen” heeft een
Nevenfunctie(s): - Voorzitter vereniging van eigenaren Villa Delta
looptijd tot eind 2013. In het ondernemingsplan is vastgelegd dat
Goes
uiterlijk 2014 een volgend visitatieonderzoek plaatsvindt.
- Voorzitter vereniging van eigenaren Albert Ples-
Samenstelling van de raad van commissarissen
Benoemd:
1 januari 2002
De raad van commissarissen is zodanig samengesteld dat hij zijn
Aftredend:
2011
manweg 13 Goes
taak naar behoren kan vervullen. Elk lid beschikt over specifieke deskundigheid die noodzakelijk is voor de vervulling van zijn of haar taak, binnen de overkoepelende
Vergeleken met de interimcontrole 2010 zijn de risicoscores in 2011
profielschets van de rvc. Hiermee wordt voldaan aan de gover-
op één onderdeel verbeterd.
nancecode.
De resultaten 2011 zijn nu precies in lijn met het gemiddelde van De raad van commissarissen bestaat uit zeven leden. Voor de benoe-
de branche.
ming van twee leden wordt de huurdersvereniging Reimerswaal en Borsele in de gelegenheid gesteld een bindende voordracht te doen. De rvc is lid van de Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties.
68
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
69
Mevrouw A.C. de Bruijn
De heer drs. P. van Strien
met een omvang van vijf leden - één vacature ontstaan. Middels een
management letter naar aanleiding van de interimcontrole en
Woonplaats:
Middelburg
Woonplaats:
Kruiningen
oproep in het regionale dagblad zijn kandidaten opgeroepen die
in het controlerapport naar aanleiding van de controle van de
Geboren:
11 september 1947
Geboren:
16 april 1958
moeten voldoen aan de vastgestelde profielschets. Voor de selectie
Beroep:
gepensioneerd (voorheen burgemeester van Veere)
Beroep: directeur van het Landelijk Dienstencentrum
van kandidaten wordt gebruik gemaakt van de diensten van een
• in 2011 bleef R&B Wonen voldoen aan de eisen die worden gesteld
Nevenfunctie(s): - Voorzitter stichting cultureel erfgoed Zeeland
extern bureau. Bij de selectie van de nieuwe commissarissen is een
aan het (KWH) label van het kwaliteitscentrum woningcorporaties
- Voorzitter van de raad van toezicht van Klaver-
Nevenfunctie(s): geen
blad Zeeland
- Voorzitter van de stichting d’Aegen
Rechtspraak te Utrecht
Benoemd:
2 februari 2010
Aftredend:
2014
onderzoek naar integriteit een vast onderdeel.
- L id van de adviescommissie bezwaarschriften van de provincie Zeeland - Lid van de raad van commissarissen van vereniging Hendrick de Keyser Amsterdam
-L id van de raad van toezicht van de Zeeuwse Bibliotheek
Samenstelling raad van bestuur De heer dr. P.J.J.M. Bevers MPM
De raad van commissarissen waakt ervoor dat haar leden volledig
In dienst sedert: 1 augustus 2008
onafhankelijk zijn. De rvc voldoet daarmee aan de criteria zoals
Directeur-bestuurder vanaf 1 augustus 2008
aangeduid in bepaling III.2.2 van de Governancecode Woning-
Nevenfunctie: - Lid van de raad van toezicht van zorgorganisatie
corporaries. Alle leden van de huidige raad van commissarissen zijn
Stichting Tante Louise - Vivensis te Bergen op
In 2011 vergaderde de raad van commissarissen vijf keer. De belang-
onafhankelijk van R&B Wonen. R&B Wonen heeft aan leden van de
Zoom
rijkste agendapunten waren:
raad van commissarissen geen persoonlijke leningen verstrekt. De leden van de raad van commissarissen dienen zich bij de vervulling
Aftredend:
2015
van hun taken en bevoegdheden te richten naar het belang van de
22 september 1957
- Lid van de raad van toezicht van het Poppodium te Bergen op Zoom.
platform en hun inbreng wordt als waardevol ervaren. Werkzaamheden van de raad van commissarissen
Vergadering 15 februari 2011. In deze vergadering was de rvc voltallig aanwezig. • ter kennisname:
stichting. In het verslagjaar is niet gebleken dat er sprake is van enig
Zelfevaluatie
Woonplaats:
Heinkenszand
tegenstrijdig belang. Van een tegenstrijdig belang is sprake als een
In 2011 is het functioneren van de raad van commissarissen aan
Geboren:
16 mei 1956
commissaris zijn persoonlijk belang zwaarder laat wegen dan het
de orde geweest. De voorzitter heeft met elk lid van de raad van
belang van de stichting.
commissarissen een individueel gesprek gevoerd aan de hand van
Nevenfunctie(s): praktijkcoach en beoordelaar scheidsrechters
een vaste agenda. In de zelfevaluatie zijn de bevindingen van de
-d e resultaten van het overleg dat een delegatie van de rvc had met de ondernemingsraad;-de oordeelsbrief 2010 van het ministerie van binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties; -d e brief van de arbeidsinspectie over de resultaten van een uitgevoerde inspectie;
KNVB
Toezicht van de raad van commissarissen
visitatiecommissie meegenomen.
• ter bespreking:
Benoemd:
1 juni 2009
Het toezicht van de raad van commissarissen op het bestuur omvat
Ook is de mening van de directeur-bestuurder gevraagd. De algemene
-de managementletter van de accountant;
Aftredend:
2013
in ieder geval:
conclusie is dat de rvc naar behoren functioneert. Dit blijkt onder
-het concept beredeneerd jaarverslag 2010;
a. de realisatie van de doelstellingen;
meer uit de volgende punten:
• ter goedkeuring:
De heer drs. M.W. Bakker
b. de strategie en de risico’s verbonden aan de activiteiten;
• de rvc heeft individueel vastgesteld dat de onafhankelijkheid niet
-het huurbeleid 2011;
Woonplaats:
Huijbergen
c. de opzet en de werking van de interne risicobeheersing- en
Geboren:
5 december 1959
Beroep:
bedrijfsadviseur strategie en financiering
controlesystemen;
in het geding is en dat er geen tegenstrijdige belangen zijn en geen
-het besluit om te fuseren met Stichting Huize De Vliedberg.
transacties zijn geweest met tegenstrijdige belangen; • de rvc nam kennis van de rapportage van de directeur-bestuurder
d. het kwaliteitsbeleid;
Bijeenkomst bestuurders en raden van commissarissen van Zeeuwse
Nevenfunctie(s): -Voorzitter rekenkamercommissie gemeente Hulst
e. de kwaliteit van de maatschappelijke verantwoording;
dat er in 2011 geen meldingen zijn geweest over niet-integer
woningcorporaties op 1 maart 2011.
- Lid van de raad van commissarissen van Rabo-
f. het financiële verslagleggingsproces;
handelen;
Themabijeenkomst 26 maart 2011. In deze vergadering was de rvc
bank Roosendaal Woensdrecht
• de rvc heeft het oordeel en de belangrijkste bevindingen van de
g. de naleving van toepasselijke wet- en regelgeving.
-L id van de raad van commissarissen van woningcorporatie Stadlander te Bergen op Zoom
externe accountant over integriteit onderschreven; • de rvc heeft geconstateerd dat er geen sprake is van onverenigbare
Werving en selectie
Benoemd:
2 februari 2010
In 2011 werd de nieuwe governancecode van kracht. Die code gaat
Aftredend:
2014
uit van een zittingsduur van leden van raden van commissarissen van
• de rvc heeft een rooster van aftreden vastgesteld op grond
ten hoogste tweemaal vier jaar. Toen de nieuwe code van kracht werd,
waarvan lang zittende commissarissen eind 2011 uittraden. Na
hadden enkele commissarissen de maximale zittingsduur overschre-
die mutaties wordt voldaan aan de nieuwe normering zittingsduur
den. De nieuwe code was voor hen aanleiding om per 31 december
commissarissen;
2011 af te treden. Eerder had de raad al besloten om de omvang van de raad terug te brengen van zeven naar vijf leden. Door het aftreden van drie leden op 31 december 2011 is er - uitgaande van een raad 70
wordt als adequaat ervaren; • de verhouding met de belanghouders, samengebracht in het woon-
Geboren op:
1 juli 2007
Beroep: teamchef recherche regiopolitie Zeeland
van managementrapportages, ondernemingsplan en jaarverslag
Onafhankelijkheid
Benoemd:
De heer J.C. Noordzij
huursector; • de door de directeur-bestuurder verstrekte informatie in de vorm
- Lid van de klachtencommissie van de regiopolitie Zeeland
jaarrekening 2010;
Jaarverslag 2011
(neven)functies van de commissarissen;
• de rvc beoordeelt het functioneren van de externe accountant als
voltallig aanwezig. • ter bespreking: - de maximale zittingsduur van de leden en de gewenste omvang van de raad van commissarissen; • ter goedkeuring: - de nacalculaties en de onder- en overschrijdingen van de in 2009 en 2010 opgeleverde projecten; - het nieuwe strategisch voorraadbeleid; - de eerste wijziging van de begroting 2011.
positief; • de rvc nam kennis van de bevindingen van de accountant in zijn
Jaarverslag 2011
71
Vergadering 24 mei 2011. In deze vergadering waren zes van de
• overleg met de accountant naar aanleiding van zijn rapportages
Er is permanent aandacht voor het belangrijkste doel, het huis-
directeur-bestuurder is een dienstauto ter beschikking gesteld.
zeven leden aanwezig.
over de bevindingen van de uitgevoerde controle van de jaarrekening
vesten van de primaire doelgroep.
In 2011 werd de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woning-
• ter kennisname:
2010;
Daarnaast vormt de rvc een oordeel over zaken als leefbaarheid,
corporaties van kracht.
wonen en zorg (waarin R&B Wonen veel projecten heeft), de
Kernpunten van de nieuwe beloningscode zijn:
kwaliteit van het bezit en dergelijke. Eenmaal per jaar bezoekt de
• a fspraken die in deze code zijn vastgelegd, gelden als verplichting;
rvc de diverse projecten (nieuwbouw en groot onderhoud) van R&B
• a fwijken van het maximum van de code kan alleen na toestemming
- de oprichting van de besloten vennootschap Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij Zeeland B.V.; - de oprichting van de vennootschap onder firma “Oostgaarde”; - de financiering van de investeringen door de VOF “Oostgaarde”; • ter bespreking: - de managementrapportage over het 1e kwartaal 2011; - het accountantsverslag naar aanleiding van de controle van de jaarstukken 2011;
• een bespreking door de voorzitter en een lid van de rvc met de ondernemingsraad; • het bijwonen van een vergadering van de huurdersvereniging door twee commissarissen;
Wonen.
van een toetsingscommissie;
• het bijwonen van de vergaderingen van de regionale klachtencommissie;
• h et beloningssysteem is eenvoudig en helder; R&B Wonen heeft wel samenwerkingsverbanden met diverse orga-
• het beoordelen en goedkeuren van diverse notities en beleidsplannen
nisaties (van collega-woningcorporaties tot zorginstellingen).
• d e beloning van de bestuurder is gebaseerd op de uitkomst van zogenaamd FZD-punten.
van het bestuur.
• ter goedkeuring:
Verantwoording van de beloning
De beloning van de directeur-bestuurder is door de voltallige raad
- het jaarverslag 2011;
De raad van commissarissen voert het toezicht uit aan de hand van
Met de directeur-bestuurder, de heer dr. P.J.J.M. Bevers MPM, is
van commissarissen met ingang van 1 januari 2011 vastgesteld op
- de jaarrekening 2011.
het reglement voor de raad van commissarissen.
met ingang van 1 augustus 2008 een arbeidsovereenkomst voor
het maximum van functiegroep E van de nieuwe code.
onbepaalde tijd gesloten waarin de arbeidsvoorwaarden zijn vastVergadering 13 september 2011. In deze vergadering was de rvc
Daarnaast bezochten de leden van de raad van commissarissen in
gelegd. Hij ontvangt voor zijn werkzaamheden een vaste hono-
De beloning en vergoedingen worden onderstaand nader gespecifi-
voltallig aanwezig.
2011 diverse regionale en landelijke bijeenkomsten op het gebied
rering. Er bestaat geen variabele beloning of bonusregeling. Aan de
ceerd:
• ter kennisname:
van woningcorporaties.
- het thema “duurzaamheid”;
Naam Functie Inkomen Pensioenpremie
- het thema “visitatie”;
Naast de formele vergaderingen van de rvc overleggen de voorzitter
dr. P.J.J.M Bevers
Directeur-bestuurder
€ 135.382 *
€ 42.402
€ 177.784
en vice-voorzitter periodiek met de directeur-bestuurder om inhoud
P.J.H. van Luijk
Voormalig directeur-bestuurder
€ -
**
€ 17.873
€ 17.873
te geven aan de klankbordfunctie. Twee commissarissen met een
C.J. Krijger
Voormalig directeur-bestuurder
€ -
***
€ 4.476
€ 4.476
• ter goedkeuring:
financiële achtergrond (de heren Vermeulen en Bakker) fungeren
Totaal
€ 64.751
€ 200.133
- de kaderbrief voor de begroting 2012.
als auditcommissie en voeren overleg met de directeur-bestuurder,
• ter bespreking: - de managementrapportage tot en met augustus 2011;
de controller en de accountant. De auditcommissie besprak met de
*
Vergadering 29 november 2011. In deze vergadering was de rvc vol-
accountant het accountantsverslag naar aanleiding van de controle
** Betreft verschuldigde premies over de levensloopuitkering tot
tallig aanwezig.
van de jaarrekening 2010.
• ter kennisname:
De auditcommissie heeft aan de raad van commissarissen voorgesteld
- de terugkoppeling door de remuneratiecommissie;
de jaarrekening en het jaarverslag 2010 goed te keuren. De voorzitter
• ter bespreking:
en de vicevoorzitter fungeren samen als remuneratiecommissie.
Is inclusief een ter beschikking gestelde auto en met juni 2011
*** B etreft verschuldigde premie over vrijwillige aanvullend pensioen in 2011
Het salaris van de directeur-bestuurder wordt aangepast conform de aanpassingen in de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woningcorporaties. Als de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd, anders dan door pensionering of op verzoek van de directeur- bestuurder zelf, wordt een vergoeding toegekend overeenkomstig de zogenaamde kantonrechtersformule, zoals die gold bij het aangaan van de over-
- de samenstelling van de raad van commissarissen;
eenkomst, echter met een minimum van een vol jaarsalaris.
- de managementrapportage tot en met het derde kwartaal 2011;
Overige bevindingen rvc
• ter goedkeuring:
De doelen in het ondernemingsplan zijn financieel vertaald. Daarom
- de renteconversie voor de certificaten van het wooninvesterings-
is een voorziening gevormd voor het afdekken van onrendabele
fonds;
€ 135.382
Totaal 2011
investeringen in nieuwbouwprojecten.
- de treasuryactiviteiten;
Als norm voor de financiële continuïteit is in het ondernemingsplan
- verkoop van grond in Hansweert;
uitgegaan van een weerstandsvermogen tussen de 10 en 20% van
- aankoop van de eigendommen van Stichting Huize De Vliedberg;
het balanstotaal.
- de begroting 2012. Niet alleen het financiële beleid, maar ook de realisering van de
72
Het toezicht is verder uitgevoerd door:
volkshuisvestelijke opgave kwam aan de orde. Deze opgave staat in
• het beoordelen van de managementinformatie inclusief de rappor-
de prestatieafspraken met de gemeenten Borsele en Reimerswaal.
tage over het realiseren van de volkshuisvestelijke opgave, zoals
De directeur-bestuurder meldt in de managementrapportages de
opgenomen in het ondernemingsplan;
voortgang van deze afspraken.
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
73
B. Jaarrekening
Raad van commissarissen Naam Functie Vastevergoeding J. van der Steen
Voorzitter
€ 5.496
H.A. Vermeulen
Vice-voorzitter
€ 5.496
ing. W.M. de Feiter
Lid
€ 4.368
A.C. de Bruijn
Lid
€ 4.368
J.C. Noordzij
Lid
€ 4.368
drs. M.W. Bakker
Lid
€ 4.368
drs. P. van Strien
Lid
€ 4.368
De leden van de raad van commissarissen ontvangen voor hun werkzaamheden een vaste vergoeding. Onkostenvergoedingen worden niet verstrekt. In het verslagjaar zijn er geen kosten gedeclareerd.
10.6.Goedkeuring raad van commissarissen De raad van commissarissen van R&B Wonen heeft op 22 mei 2012 de jaarrekening en het jaarverslag over 2011 goedgekeurd en de directeur-bestuurder décharge verleend. De raad spreekt zijn waardering uit voor de inzet van alle medewerkers van R&B Wonen. Vooral de extra inzet in het kader van het jaar van de duurzaamheid vindt de raad een prestatie van formaat. Die prestatie is een stimulans om ook in het jaar 2012 op minstens hetzelfde niveau te blijven presteren, zodat R&B Wonen haar volkshuisvestelijke en maatschappelijke opgave kan blijven vervullen. Aldus getekend door de leden van de raad van commissarissen te Heinkenszand op 22 mei 2012. was getekend, A.C. de Bruijn Mr. A. van ‘t Laar J.C. Noordzij drs. P. van Strien drs. M. W. Bakker
74
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
75
Jaarrekening 2011
ACTIVA
Toelichting
31-12-11
1. Balans per 31 december 2011
VASTE ACTIVA
(x € 1.000)
MATERIËLE VASTE ACTIVA
31-12-10
Jaarrekening 2011
31-12-10
Stelselwijziging
1. Balans per 31 december 2011
(x € 1.000) 214.085
Toelichting
31-12-11
31-12-10
31-12-10
Stelselwijziging
EIGEN VERMOGEN - overige reserves
5.6.1
76.827
82.263
90.982
76.827
82.263
90.982
- onroerende en roerende zaken in exploitatie
5.1.1
201.276
- onroerende zaken in ontwikkeling
5.1.2
1.247
1.116
VOORZIENINGEN
- onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
5.1.3
4.595
7.466
7.466
- voorziening onrendabele investeringen huurwoningen
5.7.1
2.909
8.343
8.343
- onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
5.1.4
3.384
3.528
3.528
- voorziening onrendabele investeringen koopwoningen
5.7.2
36
30
30
210.502
217.476
225.079
- voorziening onrendabele investeringen grondposities
5.7.3
- 8.373
8.373
205.366
PASSIVA
FINANCIËLE VASTE ACTIVA
- te vorderen BWS-subsidies
5.2.1
30
41
41
- latente vordering vennootschapsbelasting
5.2.2
1.116
923
923
- deelnemingen
5.2.3
20
2
2
- effecten
5.2.4
1.000
1.000
2.166
1.966
2.945
LANGLOPENDE SCHULDEN
- leningen kredietinstellingen
5.8.1
141.789
123.166
1.000
- verplichtingen voor onroerende zaken verkocht onder voorwaarden 5.8.2
1.247
1.966
123.166
1.116
143.036
124.282
123.166
VLOTTENDE ACTIVA
KORTLOPENDE SCHULDEN
- schulden kredietinstellingen
5.9.1
-
5.000
5.000
VOORRADEN
- schulden leveranciers
5.9.2
2.026
1.764
1.764
- belastingen en premies sociale verzekeringen
5.9.3
1.255
698
698
- overlopende passiva
5.9.4
5.656
4.265
4.265
8.937
11.727
11.727
231.745
226.645
234.248
- materialen
5.3.1
64
57
57
- onderhanden werk nieuwbouw projecten
5.3.2
80
363
363
2.065
- onverkochte woningen
5.3.3
1.400
2.065
- grondposities
5.3.4
4.729
6.273
2.485
2.485
VORDERINGEN
- huurdebiteuren
5.4.1
59
113
113
- overige vorderingen
5.4.2
243
127
127
- overlopende activa
5.4.3
474
336
336
776
576
576
12.028
4.142
4.142
231.745
226.645
234.248
LIQUIDE MIDDELEN
5.5
TOTAAL
TOTAAL
76
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
77
Jaarrekening 2011 2. winst- en verliesrekening 2011 (x € 1.000)
resultaatrekening
Toelichting
31-12-11
31-12-10
Jaarrekening 2011
31-12-10
Stelselwijziging
3. Kasstroomoverzicht
BEDRIJFSOPBRENGSTEN - Huren
6.1
22.139
21.523
21.523
- Vergoedingen
6.2
652
593
593
- Verkoop onroerende zaken
6.4
2.108
2.910
2.910
- Overige bedrijfsopbrengsten
6.5
968
810
810
Som der bedrijfsopbrengsten
25.867
25.836
25.836
BEDRIJFSLASTEN
- Afschrijvingen
(x € 1.000)
kasstroom
2011
2010
Ontvangsten
- huren
22.139
21.523
- vergoedingen
652
593
- overige bedrijfsopbrengsten
324
340
- renteontvangsten
94
84
23.209
22.540
Uitgaven
- Lonen en salarissen
2.097
1.962
- sociale lasten
272
229
397
390
6.6
7.695
7.376
180
- Overige waardeverandering materiële activa
6.7
897-
6.657
6.657
- pensioenlasten
- Lonen en salarissen
6.8
2.097
1.962
1.962
- onderhoudsuitgaven
4.284
3.692
- Sociale lasten
6.9
669
619
619
- overige bedrijfsuitgaven
3.917
3.977
- Lasten onderhoud
6.10
4.284
3.692
3.692
- renteuitgaven
5.894
5.143
- Overige bedrijfslasten
6.11
4.082
4.524
4.524
- bijdrageheffing bijzondere projectsteun voor wijkaanpak
241
206
Som der bedrijfslasten
17.930
24.830
17.634
- leefbaarheidsuitgaven
35
140
17.137
15.739
- mutatie voorraden
7-
5-
- mutatie vorderingen
88-
1.480
- mutatie kortlopende schulden
2.210
3.925-
8.187
4.351
EXPLOITATIERESULTAAT
7.937
1.006
8.202
- Rentebaten
6.12
483
702
702
- Rentelasten
6.13
5.894
5.143
5.143
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING
2.526
3.435-
3.761
VOOR BELASTING vpb-lasten (+) baten (-)
6.14
193-
72-
72-
Kasstroom uit operationele activiteiten
Materiële vaste activa ingaande kasstroom
- verkoopontvangsten bestaande huurwoongelegenheden
2.239
2.950
- verkoopontvangsten nieuwbouw woongelegenheden
1.553
6.813
- verkoopontvangsten overig
3.792
9.763
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING
2.719
3.363-
3.833
NA BELASTING Mutatie actuele waarde
6.15
8.871-
11.429
4.233
RESULTAAT NA MUTATIE ACTUELE WAARDE
6.152-
8.066
8.066
Toerekening jaarresultaat Mutatie algemene reserve
6.152-
8.066
8.066
6.152-
8.066
8.066
Materiële vaste activa uitgaande kasstroom
- nieuwbouw huurwoongelegenheden
8.700
- nieuwbouw koopwoongelegenheden
1.644
3.384
- woningverbetering huurwoongelegenheden
8.316
5.985
11.978
- investeringen activa ten dienste van de exploitatie
45
3.541
- rente en projectmanagement
963-
1.042-
17.742
23.846
78
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
79
Jaarrekening 2011
2011
2010
3. Kasstroomoverzicht
Saldo in- en uitgaande kasstroom materiële vaste activa
(x € 1.000)
Saldo in- en uitgaande kasstroom financiële vaste activa
13.950-
14.083-
18-
110
Jaarrekening 2011
Algemene toelichting
4. Toelichting waarderingsgrondslagen
Deze jaarrekening heeft betrekking op de periode 1 januari 2011 tot
verwerkt als ‘onroerende zaken verkocht onder voorwaarden’ en
en met 31 december 2011. Alle bedragen luiden in euro’s.
gewaardeerd tegen taxatieprijs onder aftrek van de verleende
Met ingang van 1 januari 2011 worden onroerende zaken, die in het kader van verkoop onder voorwaarden zijn verkocht on balance
aankoopkortingen. Voor de in de regeling overeengekomen overDe jaarverslaggeving door toegelaten instellingen volkshuisvesting
drachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoop-
dient te voldoen aan de eisen zoals die zijn geformuleerd in het
verplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks
Besluit beheer sociale huursector. In dit besluit wordt het Burgerlijk
gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting.
Kasstroom uit (des)investeringensactiviteiten
- nieuw aangegane geldleningen
20.000
13.000
Wetboek, Boek 2, Titel 9 voorgeschreven. Voor enkele uitzonderingen
De mogelijke per saldo toename van de terugkoopverplichting
- kasgeldlening
5.000-
5.000-
van specifieke aard geldt de Richtlijn 645 van de raad voor de
ten opzichte van de bij overdracht ontstane verplichting wordt
- aflossing op bestaande geldleningen
1.333-
1.291-
jaarverslaggeving. In de RJ 645 worden modellen voor de balans
geactiveerd; een per saldo afname wordt als resultaat verantwoord.
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
13.667
6.709
en de winst- en verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector
Mutatie geldmiddelen
13.968-
13.973-
7.886
specifieke presentatie-, waarderings- en verslagleggingsvoorschriften
Vergelijking met voorgaand jaar
geformuleerd.
De gehanteerde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
2.913-
zijn ongewijzigd ten opzichte van voorgaand jaar, tenzij anders De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke
vermeld onder ‘Stelselwijziging’.
bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de RJ 645. Liquide middelen op 1 januari
4.142
7.055
Liquide middelen op 31 december
12.028
4.142
Hierna geldt de regel dat de waarderingsgrondslagen in nominale
Mutatie geldmiddelen
7.886
2.913-
waarden worden weergegeven, tenzij hierna een afwijkende waar-
dering wordt toegelicht. Stelselwijziging In het verslagjaar heeft R&B Wonen een wijziging doorgevoerd in de verslaggeving en presentatie van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. De vergelijkende cijfers over het boekjaar 2010 zijn herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. Het effect van de stelselwijziging op het resultaat van 2010 is € 8,7 miljoen negatief en beïnvloed het eigen vermogen. Eigen vermogen 1 januari
2010
2011
90.982
82.916
Invloed van stelselwijziging
-8.719
Herrekend eigen vermogen 1 januari
82.263
82.916
Resultaat boekjaar: Voor stelselwijziging
80
Jaarverslag 2011
-15.322
8.066
Effect stelstelwijziging
-8.720
-8.719
Resultaat boekjaar na stelstelwijziging
-6.602
-653
Bestemmingsreserve Vliedberg
586
Eigen vermogen 31 december
76.246
Jaarverslag 2011
82.263
81
Jaarrekening 2011
5.1 Materiële vaste activa
Jaarrekening 2011
5.2 Financiële vaste activa
5. Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Onroerende en roerende zaken in exploitatie
5. Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Te vorderen BWS-subsidies
kunnen worden toegerekend. De gefactureerde termijnen aan kopers
Waardering van de te vorderen BWS-subsidies vindt plaats door aan
worden op de onderhanden werken in mindering gebracht.
a. Woningen en woongebouwen
verliezen. De vervaardigingsprijs omvat de aan derden betaalde termijnen en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging
de contante waarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatie
De onroerende zaken in exploitatie zijn gewaardeerd op bedrijfs-
jaarlijks rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder
Grondposities
waarde.
aftrek van de ontvangen bijdrage.
De voorraad grondposities dienen als toekomstige locaties voor onze
De bedrijfswaarde wordt gevormd door de contante waarde van
nieuwe huur- en koopprojecten. Uitgaven die te maken hebben met
de kasstromen uit hoofde van de toekomstige exploitatiebaten en
Latente vordering vennootschapsbelasting
de aankoop van de grond (eventueel inclusief huidig pand) tot het
-lasten over de geschatte resterende exploitatieperiode van de inve-
Vanaf 1 januari 2008 zijn woningcorporaties integraal vennoot-
bouwrijp maken van de grond worden hierop verantwoord tegen
stering. Bij de berekening van de bedrijfswaarde gelden de volgende
schapsbelastingplichtig. De verplichtingen zijn vastgelegd in de
historische uitgaafprijs vermeerderd met rentebijschrijvingen. Indien
uitgangspunten:
vaststellingsovereenkomst vennootschapsbelasting (VSO2).
de boekwaarde van een grondpositie de marktwaarde overschrijdt
De VSO2 verschaft duidelijkheid over de Vpb-regels en geldt
wordt het verschil afgeboekt.
2012
2013
2014
2015
Vanaf 2015
alleen voor die corporaties die de overeenkomst getekend hebben.
Huurstijging
2%
2%
2%
2%
2%
R&B Wonen heeft de VSO2 ondertekend en berekend dat er op
Vorderingen
Huurderving
2,3%
2,3%
2,3%
2%
2%
balansdatum 31 december 2011 een actieve belastinglatentie moet
De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de
Onderhoudsuitgaven
0%
2,65%
2,76%
2,83%
3%
worden gevormd voor het te verrekenen verlies. De langjarige vorde-
reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde
Bedrijfslasten
0%
2,65%
2,76%
2,83%
3%
ring als gevolg van disagio geldleningen en de verliesverrekening is
kostprijzen, die gelijk zijn aan de nominale waarde, onder aftrek
Disconteringsvoet
5,25%
5,25%
5,25%
5,25%
5,25%
gewaardeerd onder de financiële vaste activa.
van de noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid.
Als netto kasstroom te ontvangen aan het einde van de exploi-
regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de credit-
Deelnemingen
tatieperiode (restwaarde) is een waarde van € 5.000 per woning
zijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze
Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke
meegenomen. Uitgangspunt hierbij is dat alvorens de grond weer als
terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan
en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op
sociale bouwgrond kan worden benut hoge kosten moeten worden
de bij de overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de
verkrijgingsprijs. R&B Wonen heeft een deelneming met betekenis in
Als herwaarderingsreserve wordt verantwoord het saldo van de
gemaakt, zoals vergoedingen aan bewoners, sloopkosten opstallen,
contractvoorwaarden.
de Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij Zeeland BV. Deze
afwijking tussen de bedrijfswaarde en de historische boekwaarde
deelneming is gewaardeerd tegen nettovermogenswaarde.
van de onroerende zaken in exploitatie.
5.7 Voorzieningen
bodemonderzoeken, saneringskosten en huurderving in de laatste exploitatiejaren. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd met het
Onroerende zaken in ontwikkeling
inflatiepercentage en vervolgens verdisconteerd opgenomen in de
De onroerende zaken in ontwikkeling zijn gewaardeerd tegen
Effecten
bedrijfswaarde.
historische uitgaafprijs en toegerekende kosten van project-
De post die hier wordt verantwoord betreft twee deelcertificaten van
management- en leiding (4%). Voorts wordt rente tijdens de bouw
het Wooninvesteringsfonds. Deze zijn opgenomen tegen aanschaf-
Voorziening onrendabele investeringen
b. Onroerende zaken niet zijnde woningen
toegerekend (4%). Middels de voorziening onrendabele inves-
waarde.
Dit betreft een voorziening voor onrendabele investeringen voor
Onroerende zaken niet zijnde woningen worden eveneens gewaardeerd
teringen vindt een geschatte afwaardering naar bedrijfswaarde
tegen bedrijfswaarde
plaats. Na oplevering worden de onroerende zaken opgenomen onder
toekomstige nieuwbouwprojecten.
5.3 Vlottende activa
Onder een voorziening wordt verstaan een onderdeel van het vreemd vermogen waarvan de omvang of het moment van afwikkeling on-
onroerende zaken in exploitatie. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
Voorraden
zeker is. Onder een in rechte afdwingbare verplichting wordt verstaan
Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
De voorraad onderhoudsmaterialen is gewaardeerd tegen vaste
een verplichting die voortvloeit uit een overeenkomst dan wel bij of
Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde, waarvoor
De onroerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn gewaardeerd
verrekenprijzen. De voorraad keukens, die staan opgesteld in de
krachtens een wet.
R&B Wonen een terugkoopplicht heeft, worden aangemerkt als
op historische uitgaafprijs of lagere marktwaarde. Als basis voor
showroom, is tegen aanschafwaarde geadministreerd.
financieringsconstructie.
deze waardering geldt de WOZ waarde.
Het betreft de woningen die R&B Wonen verkocht met toepassing
De “roerende zaken ten dienste van de exploitatie” zijn opgenomen
Onderhanden projecten
gebeuren uiterlijk op het moment van vaststelling van de business
van de Koopgarantformule.
tegen de aanschafwaarde verminderd met een jaarlijkse afschrijving
De voorraad onderhanden werk heeft betrekking op koopwoningen
case voor het desbetreffende project. Onttrekkingen aan de voor-
Die onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde.
op lineaire basis. De afschrijvingstermijn bedraagt over het algemeen
in aanbouw. De onderhanden werken worden gewaardeerd tegen ver-
ziening gebeuren zodra er geïnvesteerd wordt.
Dat is de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste
vijf jaar. Voor automatiseringsinvesteringen bedraagt deze drie jaar.
vaardigingsprijs, vermeerderd met de aan het uitgevoerde werk toe te
De toevoegingen aan de voorziening onrendabele investeringen
rekenen winst en verminderd met op de balansdatum al voorzienbare
waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV. Voor de 82
5.6 Eigen vermogen
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
83
Jaarrekening 2011
5.8 Langlopende leningen
Jaarrekening 2011
Algemeen
5. Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Langlopende leningen worden gewaardeerd tegen nominale waarde.
Onder de rubriek “verplichtingen voor onroerende zaken verkocht
6. Grondslagen voor het bepalen van het resultaat
Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde
Het deel met een looptijd korter dan één jaar (aflossingsverplichting
onder voorwaarden” wordt de terugkoopverplichting gewaardeerd
dagelijks en mutatieonderhoud verantwoord. In de winst- en ver-
van de geleverde prestaties, de kosten en andere lasten over het jaar.
in het komende jaar) is opgenomen onder kortlopende schulden. Er
conform de bij de overdracht ontstane verplichting, rekening
liesrekening zijn de loonkosten van de vaklieden opgenomen bij
De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij
zijn geen onroerende zaken bezwaard tot zekerheidsstelling van de
de kostensoort salarissen en sociale lasten. De kosten van het
houdende met contractvoorwaarden. Zie ook de toelichting bij de
zijn gerealiseerd; verliezen worden genomen, zodra zij voorzienbaar
betalingen van rente en aflossing van de geldleningen.
wagenpark, huisvesting, gereedschap en indirect materiaalverbruik
rubriek “onroerende zaken verkocht onder voorwaarden”.
zijn. Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming van de
zijn verantwoord onder de kostensoorten afschrijvingen en overige
verwerking van de ongerealiseerde waardeveranderingen van op
bedrijfslasten.
Lasten onderhoud Onder deze post worden de werkelijke onderhoudskosten voor
actuele waarde gewaardeerde materiële vaste activa in exploitatie. Overige bedrijfslasten
6.1 Bedrijfsopbrengsten
De overige bedrijfslasten worden toegerekend aan het verslagjaar waarop zij betrekking hebben.
Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidswege gebonden aan een
6.12/6.13 Rentebaten en –lasten
maximum. Voor het verslagjaar 2011 bedroeg dit maximum 1,3%. Die huurverhoging is toegepast, met uitzondering van:
Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening
• enkele slecht verhuurbare woningen;
houdende met de rentevoet van de desbetreffende activa en passiva.
• enkele commercieel verhuurde panden waarvan de huurverhoging is gekoppeld aan een indexcijfer van het Centraal Bureau voor de
6.14 Belastingen
Statistiek. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor Vergoedingen
belastingen in de winst- en verliesrekening, rekening houdend met
De te ontvangen servicekosten, verminderd met de derving wegens
beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren
leegstand, worden onder de rubriek vergoedingen verantwoord.
(voor zover niet opgenomen in een latente belastingvordering) en vrijgestelde winstbestanddelen en na bijtelling van niet-aftrekbare
Verkoop onroerende zaken
kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden
De post verkopen onroerende zaken betreft het saldo van de behaalde
in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit
verkoopopbrengst op de verkoop van bestaande huurwoningen.
hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief.
Winsten worden verantwoord op het moment van levering, het passeren van de transportakte.
6.15 Mutatie actuele waarde materiële vaste activa
6.6 Bedrijfslasten
Hieronder wordt de mutatie van de bedrijfswaarde van de materiële vaste activa verantwoord niet zijnde mutaties als gevolg van inves-
Afschrijvingen
teringen en desinvesteringen. Dit zijn mutaties die het gevolg zijn van
De afschrijvingen op (on)roerenende zaken ten dienste van de exploi-
het verloop van de exploitatie in de tijd, wijziging van parameters en
tatie vinden plaats volgens de lineaire methode op basis van de
levensduurwijzigingen.
economische levensduur.
Toelichting op het kasstroomoverzicht De afschrijvingen op materiële vaste activa in exploitatie is een lineaire afschrijving gebaseerd op de bedrijfswaarde en de verwachte
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de directe methode.
levensduur van het complex.
Deze methode gaat uit van een weergave van kasstromen onderverdeeld naar activiteiten. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten.
84
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
85
Jaarrekening 2011 5. toelichtingen op de balans (x € 1.000)
ACTIVA
31-12-11
5.1 Materiële vaste activa
31-12-10
31-12-10
Stelselwijziging
5. toelichtingen op de balans
(x € 1.000)
5.1.1 Onroerende en roerende zaken in exploitatie Woningen en woongebouwen Stand per 1 januari
Effect stelselwijziging
205.366
192.962
Jaarrekening 2011
Toelichting mutatie materiële vaste activa
31-12-11
- groot onderhoud
8.316
3.344
205.366
192.962
- Versieverschil
49
5.246
5.246
Bedrijfswaarde begin boekjaar (FMP versie 6.10)
205.415
198.208
198.208
(a) Autonome ontwikkeling
- Vrijval kasstromen
4.383-
8.793
8.793
- Effect jaar opschuiven
9.792
8.014-
8.014-
- Effect jaarwissel
-
5.894-
5.894-
- Nieuwe (des) investeringen
737
Totaal autonome ontwikkelingen:
5.115-
5.115-
192.962
8.719-
5.985
5.985
Stelselwijziging
- nieuwbouw 24 appartementen Hogeweg
31-12-10
Bedrijfswaarde begin boekjaar (FMP versie 6.9)
Investeringen
31-12-10
Stelselwijziging
192.962
6.146
(b) Voorraadmutaties verslagjaar
- aankoop Huize de Vliedberg
1.206
- Verkoop
244
967-
967-
- verbouw Van der Biltplein 6 (KIO)
529
- Nieuwbouw
4.729
12.484
12.484
- inbreng Egelantier 64 ’s-Gravenpolder
179
- Aankoop
104
- uitname Theresiaplein 3 ’s-Heerenhoek
229-
- Sloop
-
89-
89-
- desinvesteringen grondwaarde
1.058-
- Verbetering
6.837
58-
58-
11.914
11.370
11.370 16.651
- in 2010 opgeleverde nieuwbouw
10.905
10.905
Totaal voorraadmutaties: (c) Gevolgen van aanpassingen beleidsparameters en uitgangspunten
Actuele waarde
Mutatie actuele waarde - afschrijving
Mutaties actuele waarde - overige aanpassingen
7.506-
7.196-
8.871-
11.429
4.233
201.276
205.366
214.085
Stand per 31 december
- Aanpassen disconteringsvoet
16.651
- Aanpassen parameter indexaties (economie)
346
88-
88-
- Aanpassen levensduren
4.767
307
307
- Nieuw SVB
22.962-
22.962-
- Aanpassing grondwaarde inclusief correctie sloop
2.386-
8.719-
2.727
14.811-
6.09217.057-
Totaal a.g.v. parameter- en niveauwijzigingen:
(d) Wijzigingen exploitatiebeleid - Huren (toekomstige huurverhoging)
2.538
17.057-
- Huurderving
241-
213-
213-
- Planmatig onderhoud
1.660-
19.430
19.430
- Klachtenonderhoud
5.877-
4.561
4.561
- Mutatieonderhoud
1.388
253
253
- Bedrijfskosten
18.383-
11.251
11.251
22.235-
18.225
18.225 1.888-
Totaal a.g.v. wijzigingen exploitatiebeleid: (e) wijzigingen (des)investeringsbeleid - Verkoop
4.249-
1.888-
- Sloop
559-
957
957
- Verbetering/renovaties
2.117
1.580-
1.580-
Totaal a.g.v. (des)investeringsbeleid
2.691-
2.511-
2.511-
201.276
205.366
214.085
Bedrijfswaarde eind boekjaar
86
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
87
Jaarrekening 2011 5. toelichtingen op de balans (x € 1.000)
31-12-11
31-12-10
Stelselwijziging
5.1.2 Verkopen onder voorwaarden
1.247
Jaarrekening 2011
31-12-10
5. toelichtingen op de balans
Stelselwijziging
1.116
-
(x € 1.000)
De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn
Aan milieuschadekosten en WA bedraagt de verzekerde waarde
gewaardeerd tegen de historische uitgaafprijs verminderd met af-
voor beiden € 1.250.000. De onroerende zaken in ontwikkeling
schrijvingen of lagere marktwaarde.
zijn niet verzekerd. Volgens de voorwaarden in het bestek zijn deze zaken voor risico van de aannemer tot oplevering. Het kantoor en
De materiële vaste activa zijn vrij van hypotheek. De materiële
de inventaris is volgens de uitgebreide voorwaarden verzekerd voor
vaste activa zijn voor € 143.166.000 gefinancierd met vreemd
resp. € 1.719.800 en € 330.400. De voorraad werkplaats, de inven-
In totaal zijn er tien woningen met de koopgarant formule verkocht.
vermogen op lange termijn (alle leningen zijn aangetrokken op de
taris magazijn en de elektronische apparatuur is verzekerd voor
Het betreft twee nieuwbouwwoningen in Hansweert (2009), zeven
kapitaalmarkt bij kredietinstellingen). De woningen, garages en de
respectievelijk € 30.000, € 60.000 en € 200.000. Het wagenpark
nieuwbouwwoningen in Kwadendamme (2010) en één bestaande
supermarkten zijn verzekerd tegen brand en stormschade voor een
is all-risk verzekerd.
woning in Krabbendijke (2011). De woning in Krabbendijke is in
bedrag van € 569 miljoen. De verzekerde waarde is bepaald aan de
2011 verkocht en verklaart de waardesprong van € 1.116.000 in
hand van de inhoud van de woning.
2010, naar € 1.247.000 in 2011. Alle woningen zijn opgenomen tegen de taxatiewaarde. De verleende korting bedroeg 25%. 5.1.3 Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Verloop:
Beginbalans
- Investeringen
- naar grondposities
7.466
8.956
8.956
8.700
11.978
11.978 20.934
5.022-
11.144
20.934
- naar materiële vaste activa in exploitatie
3.873-
9.228-
9.228-
- ten laste van voorziening
2.676-
4.240-
4.240-
Eindbalans
4.595
7.466
7.466
5.1.4 Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitaties
88
Samenstelling:
Bedrijfsgebouwen en terreinen
2.748
2.790
2.790
Inventaris
454
524
524
Bedrijfswagenpark
182
214
214
3.384
3.528
3.528
Saldo 1 januari
3.528
966
966
Bij: investeringen
45
3.552
3.552 1.659-
Af: desinvesteringen
65-
1.659-
Bij: corr afschrijvingen van desinvesteringen
65
848
848
Af: afschrijvingen
189-
179-
179-
Saldo 31 december
3.384
3.528
3.528
Jaarverslag 2011
Jaarverslag Jaarverslag 2011 2011
89
Jaarrekening 2011 5. toelichtingen op de balans (x € 1.000)
5.2. Financiële vaste activa z5.2.1 Te
31-12-11
41
Jaarrekening 2011
31-12-10
5. toelichtingen op de balans
vorderen BWS-subsidies
31-12-11
31-12-10 Stelselwijziging
5.3.1 Onderhoudsmaterialen
Beginsaldo
Mutaties in boekjaar
Rente
2
7
13-
24-
30
41
5.3.2 Onderhanden werken nieuwbouw koopprojecten
30
41
Beginsaldo
30
41
investeringen
Binnen 1 jaar vervallen bijdragen
Ontvangen bijdragen
Eindsaldo
58
5.3. Voorraden
64
- voorraad showkeukens
-
4
Totaal
64
57
362
7.263
1.035
3.548
1.397
10.811
973-
8.879
1.035-
De voorraden betreffen bouwmaterialen en ijzerwaren.
5.2.2 Latente vorderingvennootschapsbelasting
Verliesverrekening:
2006
2007
Totaal 2006 en 2007
2008
7
verkoopopbrengsten
desinvesteringen
naar grondposities
293-
46
5
onttrokken aan voorziening
51-
535-
53
5
Eindsaldo
80
363
218
186
2.866
2009
-
-
2010
-
21
2011
215
Totaal verliesverrekening
486
53
De voorraden liggen opgeslagen aan de Kerklaan te Heinkenszand.
Specificatie saldo: 16 woningen ’s-Heerenhoek
(x € 1.000)
- voorraad klein materiaal
5.3.3 Onverkochte nieuwbouwwoningen Beginsaldo
2.066
212
investeringen
201
Disagio leningen
630
711
2.267
2.866
Subtotaal
1.116
923
verkoopopbrengsten
580-
192-
desinvesteringen
150-
609-
onttrokken aan voorziening
137-
Eindsaldo
1.400
Beginsaldo
-
(des)investeringen
22-
afkomstig uit MVA in ontwikkeling
Af opgenomen onder te vorderen Vpb Actieve latentie
1.116
923
2.065
Disagio leningen Saldo 1 januari
711
- Af als gevolg van tariefswijziging
14
779 -
- Af aandeel 2011
67
68
Saldo 31 december
630
711
afkomstig uit voorraad onderhanden werken nieuwbouw koopprojecten
293
2
onttrokken aan voorziening
564-
18
-
Eindsaldo
4.729
20
2
5.2.3. Deelnemingen Stichting Woonenergie
Maatschappelijke Ontwikkelings Maatschappij Zeeland BV
5.3.4 Grondposities
2
5.022
-
5.2.4 Effecten WIF-Fonds
90
1.000
1.000
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
91
Jaarrekening 2011 5. toelichtingen op de balans (x € 1.000)
Jaarrekening 2011
De grondposities zijn toekomstige locaties voor onze nieuwe huur- en koopprojecten. Uitgaven die te maken hebben met de aankoop van
5. toelichtingen op de balans
de grond (eventueel inclusief bestaand pand) tot het bouwrijp maken
5.4. Vorderingen
31-12-11
31-12-10
Stelselwijziging
5.4.1 Huurdebiteuren Huurdebiteuren
323
385
Af: Voorziening dubieuze debiteuren
264-
272-
is vastgesteld. Op 31 december 2011 is er 86.772 m² grond in de
Totaal huurdebiteuren
59
113
grondbank ondergebracht. De economische haalbaarheid wordt
150
van de grond worden hierop verantwoord. De uitname geschiedt
(x € 1.000)
tegen marktwaarde zodra een businesscase voor een nieuw project
per grondpositie bezien. In 2011 zijn twee posities afgewaardeerd naar € 180,00 per m² en zijn twee locaties in een krimpgebied vol-
5.4.2 Overige vorderingen
ledig afgeboekt. In totaal is daarom € 564.125 ten laste van de
Afrekening onderhoudsdebiteuren, keukens
97
voorziening onrendabele investeringen verantwoord. Na afboeking
Debiteuren projecten
100
-
bedraagt de gemiddelde boekwaarde € 54,50 per m². In 2011 zijn
Debiteuren
156
175 5
er geen grondaankopen gedaan.
Vooruitbetaald crediteuren
-
Te ontvangen BTW
-
-
Vooruitbetaald prépensioen premie
-
11
353
341
110-
214-
243
127
83
Af: voorziening dubieuze debiteuren
5.4.3 Overlopende activa Te ontvangen rente banken
64
Te ontvangen project VOF Oostgaarde
139
-
Te ontvangen omzetbelasting (pro rata op gemengde kosten)
50
124
Te ontvangen exploitatie bijdragen OHWO gemeente
26
37
Te ontvangen SPAZ ivm alarmeringssytemen
50
71
Te ontvangen Delta
24
-
Te ontvangen verkoop woningen
121
21
474
336
725
4.142
5.5 Liquide middelen - Rekening-courant banken
- Spaarrekeningen
11.303 12.028
4.142
92
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
93
Jaarrekening 2011
PASSIVA
5. toelichtingen op de balans
5.6 Eigen vermogen
(x € 1.000)
5.6.2 Overige reserves
31-12-11
31-12-10
31-12-10
Stelselwijziging
Jaarrekening 2011 5. toelichtingen op de balans
(x € 1.000)
31-12-11
31-12-10
Stelselwijziging
31-12-10
5.8 Langlopende schulden 5.8.1 Leningen kredietinstellingen
Herwaarderingsreserve bedrijfswaarde
44.658
Herwaarderingsreserve verkopen onder voorwaarden
131
54.203
Beginsaldo
124.499
112.790
Bestemmingsreserve herbouw Vliedberg
586
- Nieuwe leningen
20.000
13.000
13.000
Overige reserves
37.604
144.499
125.790
125.790
19.994
82.916
Toerekenen jaarresultaat
6.152-
8.066
8.066
Eindsaldo
76.827
82.263
90.982
112.790
- Aflossingen
1.333
1.291
1.291
Saldo
143.166
124.499
124.499
Aflossingsverplichting komend jaar
1.377
1.333
1.333
Eindsaldo
141.789
123.166
123.166
1.247
1.116
-
-
5.000
5.000
2.026
1.764
1.764
5.7.1 Voorziening nieuwbouw huurwoningen Beginsaldo
8.343
6.491
6.491
- toegevoegd ten laste van de exploitatie
1.990-
6.092
6.092
Van dit bedrag heeft € 112,7 miljoen restant looptijd van langer dan
6.353
12.583
12.583
5 jaar. De gemiddelde rentevoet van de leningenportefeuille per 31
- onttrokken i.v.m. onrendabele investeringen
3.444
4.240
4.240
Eindsaldo
2.909
8.343
8.343
december 2011 bedraagt 4,37%.
5.8.2 Verplichting voor onroerende zaken verkocht onder voorwaarden
5.7.2 Voorziening nieuwbouw koopwoningen Beginsaldo
30
-
-
- toegevoegd ten laste van de exploitatie
58
565
565
88
565
565
5.9. Kortlopende schulden
- onttrokken i.v.m. onrendabele investeringen
52
535
535
Eindsaldo
36
30
30
5.9.1 Schulden aan kredietinstellingen
5.7.3 Voorziening grondpositie Beginsaldo - toegevoegd ten laste van de exploitatie
5.9.2 Schulden aan leveranciers
-
-
-
564
-
-
5.9.3 Belastingen en premies sociale verzekeringen - Te betalen loonbelasting
81
75
75
- Af te dragen (pré) pensioen premie
22
21
21
- Af te dragen BTW
564
- onttrokken i.v.m. onrendabele investeringen
564
-
-
Eindsaldo
-
-
-
1.152
602
602
1.255
698
698
94
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
95
Jaarrekening 2011
31-12-11
31-12-10
Stelselwijziging
5. toelichtingen op de balans
(x € 1.000)
- Vooruitontvangen huren
316
280
280
- Te betalen rente komend jaar
2.382
2.352
2.352
- Te betalen aflossing komend jaar
1.377
1.333
1.333
Stelselwijziging
5.9.4 Overlopende passiva
Jaarrekening 2011 6. toelichting op de winst en verliesrekening (x € 1.000)
2011
2010
Stelselwijziging
Bedrijfsopbrengsten 6.1 Huren Te ontvangen netto-huur woningen
22.206
21.587
Te ontvangen netto-huur niet zijnde woningen
480
411
Af: huurderving wegens leegstand
547
475
22.139
21.523
642
- Te betalen controlekosten accountant
28
18
18
- Te betalen Moerplein
28
28
28
- Te betalen Honte
3
9
9
Te ontvangen servicekosten
728
- Waarborgsommen
2
2
2
Af: derving wegens leegstand
76
49
- Te betalen kosten Vliedberg
1.232
-
-
652
593
- Vergoeding aan Vrienden vd Vliedberg
199
-
-
- Overige te betalen kosten
7
30
30
6.4 Verkoop onroerende goederen
- Nog te betalen kosten 2010
-
213
213
Opbrengst verkochte huurwoningen
2.108
2.910
- Tegoed aan vakantiedagen
82
-
-
2.108
2.910
5.656
4.265
4.265
6.5 Overige bedrijfsopbrengsten
Projectontwikkelingskosten
266
183
Niet uit de balans blijkende informatie
Toegerekende uren eigen dienst
310
247
VVE Beheervergoeding
32
34
De per 31 december 2011 niet uit de balans blijkende verplichtingen
Terugontvangen omzetbelasting (pro rata op gemende kosten)
50
122
(€ 10.443.000) en rechten (€ 2.497.000) hebben allen betrekking
Makelaarsvergoeding
36
43
op onderhanden werken en kunnen als volgt worden gespecificeerd:
Doorberekend onderhoud t.l.v. huurders
108
51
Opbrengst woonwinkel
80
69
Nr. Projectnaam Verplichting Rechten koop
Zorginfra
15
15
534
Hogeweg Yerseke
Diversen
71
46
611
Dorpsstraat Heinkenszand
968
810
723 1.321
262
622
De Beukelaar ’s-Gravenpolder
641
Masterplan fase 2 Ovezande
3.474
892
646
CO2 neutrale woningen Heinkenszand
1.389
833
647
Wozoco Nieuwdorp
3.162
510
10.443
2.497
Totaal
96
31-12-10
6.2 Vergoedingen
374
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
97
Jaarrekening 2011 6. toelichting op de winst en verliesrekening (x € 1.000)
Bedrijfslasten
31-12-11
31-12-10
1-12-10
Stelselwijziging
6.6 Afschrijving op materiële vaste activa
MVA ten dienste van de exploitatie
189
180
MVA in exploitatie
7.506
7.196
7.695
7.376
180
897-
6.657
6.657
6.7 Overige waardeverandering materiële vaste activa
180
Jaarrekening 2011
Bedrijfslasten
6. toelichting op de winst en verliesrekening
6.9 Sociale lasten
(x € 1.000)
2011
2010
Premies sociale verzekeringen
272
229
Pensioenlasten
397
390
669
619
6.10 Lasten onderhoud
Onderhoud door derden + eigen vaklieden
Materiaal
4.786
4.025
107
79
4.893
4.104
In verband met gewijzigde inzichten en herziene business cases is de
boekten we twee locaties in een krimpgebied volledig af. In totaal is
Af: salarissen en overige lasten vaklieden
279
259
voorziening onrendabele investeringen neerwaarts bijgesteld.
daarom € 564.000 ten laste van de voorziening onrendabele inves-
Af: doorberekend toezicht eigen dienst
330
153
Van de grondposities die in de grondbank worden geadministreerd
teringen verantwoord.
4.284
3.692
188
werden twee locaties afgewaardeerd naar € 180,00 per m² en 6.11 Overige bedrijfslasten 6.8 Lonen en salarissen
149
157
87
Kosten raad van commissarissen
59
42
Bruto salarissen
2.042
1.813
1.813
Uitzendkrachten
59
159
159
Algemene kosten:
Ontvangen ziekengeld
4-
10-
10-
- Marketing
45
2.097
1.962
1.962
- Cursus en bijeenkomsten
89
81
- Huurdersparticipatie
23
21
Het aantal fte’s in dienst van R&B Wonen was op 31 december 2011 39,9 (2010: 38,22).
139
- Drukwerk, kantoorbenodigdheden
30
48
- Kosten automatisering
309
229
- Contributie en abonnementen
31
33
- Advieskosten
209
280
De specificatie van de bezoldiging van de directeur-bestuurder en van
- Overige algemene kosten
242
380
de voormalige directie is als volgt:
Onroerende zaakbelastingen/rioolrechten
798
808 315
Naam Functie Inkomen Pensioenpremie
*
Totaal 2011
Waterschapslasten
323
Verzekeringen
79
81
Vogelaarheffing
241
206
dr. P.J.J.M Bevers
Directeur-bestuurder
€ 135.382 *
€ 42.402
€ 177.784
P.J.H. van Luijk
Voormalig directeur-bestuurder
€ -
**
€ 17.873
€ 17.873
Contributie landelijke federatie
44
46
C.J. Krijger
Voormalig directeur-bestuurder
€ -
***
€ 4.476
€ 4.476
Kosten woonwinkel
49
113
€ 64.751
€ 200.133
280
Totaal I s inclusief een ter beschikking gestelde auto
** B etreft verschuldigde premies over de levensloopuitkering tot en met juni 2011 *** Betreft verschuldigde premie over vrijwillige aanvullend pensioen in 2011
98
Overige personeelskosten Huisvestingskosten
€ 135.382
Bijdragen VVE ‘s
294
Incassokosten/diverse oninbare vorderingen
5
4
Dotatie voorziening dubieuze huurdebiteuren
7-
146
aanpassingen in de Sectorbrede Beloningscode Bestuurders Woning-
Dotatie voorziening overige debiteuren
104-
55
corporaties. Als de arbeidsovereenkomst wordt beëindigd, anders
Overige directe exploitatielasten:
Het salaris van de directeur-bestuurder wordt aangepast conform de
dan door pensionering of op verzoek van de directeur- bestuurder
- Stookkosten leegstaande woningen
47
zelf, wordt een vergoeding toegekend overeenkomstig de zogenaamde
- Kosten leefbaarheid
35
53
kantonrechtersformule, zoals die gold bij het aangaan van de
- Diversen overige directe expl. lasten
321
190
overeenkomst, echter met een minimum van een vol jaarsalaris.
Lasten leveringen en diensten
614
595
4.082
4.524
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
104
99
Jaarrekening 2011
Honoraria externe accountant / accountantsorganisatie
Jaarrekening 2011
6. toelichting op de winst en verliesrekening
In 2011 is € 52.100 ten laste van de exploitatie (post ‘overige be-
6. toelichting op de winst en verliesrekening
(x € 1.000)
drijfslasten’: overige algemene kosten en advieskosten) verantwoord aan honoraria externe accountant. De specificatie van dit bedrag is
(x € 1.000)
als volgt: Onderzoek van de jaarrekening
Andere niet-controlediensten
2011
2010i
44.531
35.205
7.569
1.261
52.100
36.466
6.12 Rentebaten
Toelichting Vpb-2011 Commercieel resultaat voor belastingen
Correcties
6.345-
Opbrengst verkoop huurwoningen
-/-
1.930-
Afschrijvingen op materiele vaste activa
+
7.202
Overige waardeverandering van materiele vaste activa
-/-
897-
Lasten onderhoud
-/-
7.732-
Rentelasten en soortgelijke kosten
-/-
267-
Mutatie actuele waarde
+
8.871
Verliezen verkopen
+
48
Bijdrage Centraal Fonds
+
241
Investeringsaftrek
-/-
13-
Fiscaal beperkt aftrekbare kosten
+
8
236
861-
31-12-10
31-12-10
5.247
Extra comptabele kosten
Rente tijdens de bouw
387
612
Rente op te vorderen subsidie BWS
2
6
Rente op uitgezette middelen/overige vorderingen
94
84
483
702
Belastbaar bedrag
Rente opgenomen kasgeldleningen
192
160
Rente langlopende schulden betaald
5.672
5.216
Transitorisch opgenomen 31 dec.
2.382
2.352
Transitorisch opgenomen 1 jan.
2.352-
2.585-
5.894
5.143
6.13 Rentelasten
6.15 Mutatie actuele waarde
31-12-11
8.871-
Stelselwijziging
11.429
4.233
De mutaties in de bedrijfswaarde, waaronder de mutatie actuele
6.14 Vennootschapsbelasting
waarde, staan vermeld in de toelichting op de balans, onder rubriek 5.1 materiële vaste activa. Alle wijzigingen die geen gevolg zijn van
Met ingang van 2008 zijn woningcorporaties integraal vennoot-
Begin 2012 is de fiscale balans en winst- en verliesrekening
investeringen, aankopen, desinvesteringen en/of verkopen komen tot
schapsbelastingplichtig (vpb) geworden.
2011 samengesteld. Hieruit volgt een negatief fiscaal resultaat
uitdrukking in het onderdeel mutatie actuele waarde. Wanneer na
De verplichtingen zijn vastgelegd in de vaststellingsovereenkomst
van € 861.000. Dat leidt tot een negatieve belastingdruk van
eerste verwerking de onroerende zaken in exploitatie bestemd voor
vennootschapsbelasting (VSO2).
€215.000. Dit bedrag is toegevoegd aan de latente vordering
verhuur worden gewaardeerd tegen actuele waarde (bedrijfswaarde)
De VSO2 verschaft duidelijkheid over de vpb-regels en geldt alleen
ven-nootschapsbelasting. De belastinglatenties over de periode van
wordt de jaarlijkse mutatie in de bedrijfswaarde verantwoord in de
voor die corporaties die de overeenkomst getekend hebben. R&B
2006 tot en met 2010 wijzigen per saldo met € 22.000, zodat de
winst- en verliesrekening. Via de resultaatbestemming wordt het
Wonen heeft de VSO2 ondertekend en op basis van die spelregels een
gecumuleerde vpb-last € 193.000 negatief is.
resultaat gemuteerd op het eigen vermogen.
berekening gemaakt van de verschuldigde bedragen. De actieve belastinglatentie is opgenomen, rekening houdend met tijdelijke verschillen tussen waardering in de jaarrekening en de fiscale waardering. De opgenomen latentie heeft betrekking op het fiscale waarderingsverschil van de leningsportefeuille en de verliesverrekening.
100
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
101
Jaarrekening 2011 7. overzicht rente (x € 1.000)
2011
C. Accountansverklaring
2010
Rentelasten Langlopende schulden
- Rente leningen kredietinstellingen
5.702
Kortlopende schulden
- Rente kasgeldleningen
192
160
Totaal rentelasten (a)
5.894
5.143
Financiële vaste activa
- Rente op te vorderen subsidie BWS
2
Liquide middelen
- Rente op uitgezette middelen
94
84
Totaal rentebaten (b)
96
90
5.798-
5.053-
387
612
5.411-
4.441-
4.983
Rentebaten 6
Saldo rentelasten en rentebaten (a-b) Aan exploitatie toegerekende vermogenskosten - Rente doorberekend aan onderhanden werken (c) Rentelasten (b+c-a)
102
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
103
104
Jaarrekening 2011
Jaarrekening 2011
Accountantsverklaring
Accountantsverklaring
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
105
106
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
107
Bezoekadres: Woonwinkel Heinkenszand | van der Biltplein 1 | 4451 AE Heinkenszand Postadres: Postbus 30 | 4450 AA Heinkenszand T 0113-396400 | F 0113-562081 |
[email protected] | www.renbwonen.nl | @renbwonen 108
Jaarverslag 2011
Jaarverslag 2011
109
