2015 3
Jaarverslag 2015
Katholieke betrokkenheid op de samenleving: daar staan wij achter
Inhoudsopgave
Pagina: 3
Voorwoord
4
A. Diaconale Presentie A.1. Enschede: St. Jacobus de Meerdere A.2. Hengelo: De Goede Herder A.3. Hof van Twente: Heilige Geest A.4. Noordoost Twente: Lumen Christi A.5. Twente West: St. Marcellinus A.6. Oldenzaal: H. Plechelmus A.7. Deventer H. Lebuinus A.8. Zwolle: Thomas a Kempis A.9. Raalte: H. Kruis A.10. Ruimte voor AndersZijn A.11. Toegevoegde waarde
5 5 5 5 6 6 6 6 7 7 7 8
B. Team Bruggen Bouwen
8
C. Verbinden Kerk - Dorpsgemeenschap C.1. Kerk als Baken C.2. Kerkdorp – Dorpskerk C.3. In toekomst verbinden: Kerkgebouw en gemeenschap
9 9 9 9
D. Ontmoeting in levensvragen en verhaal D.1. Seniorenkracht: Goodgoan KBO D.2. Beraad Bezoekwerk D.3. Rouwbijeenkomsten D.4. Verhalenconferentie Noaberhuus: Juweeltjes van verhalen
9 9 10 10 10
E. Transitie E.1. Resultaten diaconale presentie E.2. Samenwerking met ProMO E.3. Vitaliseren parochies E.4. Verbinden in de dorpsgemeenschap E.5. Levensvragen in aandacht E.6. Netwerkopbouw en vrijwilligersacademie E.7. Geloofsgemeenschappen en parochies E.9. Ondernemerschap versterken E.11. PR en communicatie E.12. Scholing en studie
11 11 11 11 12 12 13 13 13 13 13
F. Verdere nieuwe projecten in 2015
13
G. Cijfers over 2015
14
3
Voorwoord
maart 2016
Tijden veranderen en elke tijd kent zijn eigen dynamiek en actuele vragen om aandacht. Beelden uit de media staan dagelijks op ons netvlies. Vaak roepende en zoekende mensen om gehoord en gezien te worden. Soms ongepaste uitingen van vrees vanuit een angstig gevoel van verlies van het eigene. Veelal te weinig aandacht voor het hoopvolle en het geloofwaardige. Mensen die (vrijwillig) naasten helpen, eenzamen bezoeken, bijstaan in de opvang van vluchtelingen en vanuit een gerust hart de dialoog aangaan, omdat we samen de samenleving zijn. Het KCWO is en wil in deze samenleving een rol van betekenis spelen. Gedreven vanuit de traditie van het Katholiek Sociaal Denken, gericht op een goede samenleving (bonum commune), gepaste maatschappelijke verhoudingen, solidariteit en menselijke waardigheid. Tegelijkertijd gericht op vernieuwing in het sporen zoeken naar een toekomst van (technologische) voortgang, vragen naar verbinding en presentie van mensen. Met als kernthema ‘Een mens te zijn op aard in deze wereldtijd!’ werden vier programmalijnen en activiteiten vastgesteld: Diaconale presentie: gericht op (katholieke) schouders dragen, samen leven in diversiteit, er zijn voor de ander, ruimte voor anders zijn en kerken als sociaal kapitaal, Verbinden in de dorpsgemeenschap: ons dorp gemeenschappelijk en kerk als baken in de buurt, Levensvragen in aandacht: toerusting bezoekwerk en lotgenotencontact, Vrijwilligersacademie en vrijwilligersnetwerk: vrijwilligers in de knel en katholiek sociaal denken. In dit jaarverslag kunt u kennis nemen van de KCWO-activiteiten in het afgelopen jaar. Samen met lokale, regionale en provinciale partners (waaronder DKCI en ProMO), groepen van vrijwilligers en professionals uit parochieverbanden en maatschappelijke organisaties. Het werk van het KCWO wordt ondersteund door financiële bijdragen van de Provincie Overijssel, DKCI Aartsbisdom Utrecht, Stichting KLCMO, KIM Hengelo en Stichting Haëlla. Erkentelijk zijn we voor deze bijdragen. Het wordt steeds noodzakelijker om creatieve oplossingen te zoeken om activiteiten mogelijk te maken. In combinatie met eigen bijdragen van opdrachtgevers, de Stichting tot Steun van het KCWO én fondsenwerving hebben wij er vertrouwen in dat dit ook in de toekomst mogelijk zal zijn. Wij danken een ieder met wie we het afgelopen jaar hebben mogen samenwerken vanuit een vertrouwen, dat het beter is te bouwen dan om af te breken, dat het goed is om verloren te laten gaan van wat niet van waarde is om het goede te bewaren en betekenisvol te blijven. Bestuur Stichting KCWO Alouis Otten, voorzitter
Lenie Tacken-Tiel, Groenestege, secretaris
A. Diaconale Presentie Het KCWO ondersteunt geloofsgemeenschappen bij hun activiteiten op het terrein van barmhartigheid en gerechtigheid. We helpen ze om als gemeenschap waarde en betekenis toe te voegen. Deze activering sluit aan op de eigen motivatie en ervaring van betrokkenen. We werken daarin doel- en resultaatgericht en met aandacht voor het samenwerkingsproces. A.1. Enschede: St. Jacobus de Meerdere Senioren Actief Het KCWO ondersteunt de werkgroep bij het voorbereiden en uitvoeren van de ontmoetingsdag: “Meer techniek …, geluk en geloof?” Over het omgaan met de technologische ontwikkelingen. Inleider was Peter Paul Verbeek, hoogleraar “Filosofie van mens en techniek” aan Universiteit Twente. In samenwerking met KBO, PCOB en H. Jacobusparochie. Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Enschede Advisering en begeleiding met betrekking tot de organisatie van de Raad en diverse activiteiten o.a.: − Vredesvieringen samen met Stichting Vredesvlam Enschede en De Wonne op iedere laatste donderdag van de maand in De Wonne; − Bijeenkomst Dag van de Vrede op 21 september 2015; − Project Bruggen Bouwen (in samenwerking met Geloven in Samenleven van PKN-ProMO). A.2. Hengelo: De Goede Herder Platform voor Levensbeschouwing en Religie Hengelo Met onze ondersteuning en advisering van het Platform Levensbeschouwing en Religie werd verschillende keren in brede samenstelling over de actualiteit gesproken en de themabijeenkomst voorbereid: “Opvoeden in geloven: niet vanzelfsprekend!” (wordt in 2016 gehouden). Levensbeschouwelijk Café Met de Raad van Kerken Hengelo werden drie cafébijeenkomsten georganiseerd over: de druk/stress die jongeren ervaren vanuit de sociale media; de aanwezig van psychiatrische patiënten in de wijk; duurzaamheid en “Groene Kerken”. Het KCWO verleent inhoudelijke ondersteuning.
WMO Gemeente Hengelo Onze consulent adviseerde de Gemeente Hengelo met betrekking tot de burger- en cliëntparticipatie op het hele terrein van de drie participaties (Arbeid en Inkomen, WMO en Jeugdzorg). A.3. Hof van Twente: Heilige Geest Senioren Actief Onze inzet op seniorenkracht draagt bij aan ‘leven en ouder worden op eigen kracht’: senioren kunnen (weer) in en vanuit hun kracht leven en samen leven. We maken ruimte voor levensvragen en ondersteunen vrijwilligers bij het zoeken naar antwoorden en concrete invulling op gestelde vragen vanuit verschillende levenservaringen. Het is natuurlijk mét en vóór senioren. 5
We ondersteunden de werkgroep Senioren Aktief te Goor onder meer bij het organiseren van de ontmoetingsbijeenkomsten op de eerste woensdag van elke maand, de jaarlijkse religieus-culturele excursie en de adventskerstviering voor ouderen en zieken. In en naast deze activiteiten heeft de werkgroep persoonlijke aandacht voor de eenzame en zieke ouderen door het bezoeken en het sturen van een kaart. Diaconaal Beraad Heilige Geestparochie Compassie in onze samenleving anno 2015: ruim 50 vrijwilligers van de parochie luisterden naar inleidingen over eenzaamheid, mantelzorg en armoede. Evelyn Mazeland, ouderenadviseur van Stichting Welzijn Hof van Twente vertelde over de eenzaamheid waar vele mensen mee te kampen hebben. Het is belangrijk goed op signalen te letten waaruit kan blijken dat iemand moeite heeft het samen leven met anderen op een goede manier in te vullen. Chantal Smit van Steunpunt Mantelzorg SIZ Twente vertelde over de zware druk waarmee mantelzorgers te maken hebben als de zorg lang duurt en veel tijd vraagt. Mantelzorger zijn voor je partner, je kind of je ouder is erg mooi om te doen. Maar als je bijvoorbeeld niet meer aan eigen relaties en werk toekomt houdt kun je uitgeput raken. Hans Tadema van de Gemeente Hof van Twente vertelde over de armoede en financiële problemen van mensen met een uitkering of laag inkomen. Vaak is er ook sprake van een niet af te lossen schuld. Mensen die dit treft kunnen ook niet meer volledig mee doen aan onze samenleving. Al met al zijn er veel mensen die om verschillende redenen eenzaam zijn en het gevoel hebben overal buiten te staan. Het KCWO ondersteunde en adviseerde de voorbereidingsgroep. A.4. Noordoost Twente: Lumen Christi Advisering van het parochiebestuur met betrekking tot de toerusting van vrijwilligers. A.5. Twente West: St. Marcellinus Presentatie van het nieuwe werkprogramma en nieuwe projecten van het KCWO. A.6. Oldenzaal: H. Plechelmus De werkgroep Diaconie organiseert met ondersteuning van onze consulent het straatcontactwerk en diaconale activiteiten van de geloofsgemeenschap Drieëenheid. Aan het einde van het afgelopen jaar werden de activiteiten van deze werkgroep, net als van de andere werkgroepen in de geloofsgemeenschap beëindigd. A.7. Deventer H. Lebuinus Het Noaberhuus in Olst en Wijhe: er zijn voor de ander! In een laagdrempelig en gastvrij ontmoetings- en informatiepunt voor mensen die in de buurt wonen. Elk Noaberhuus wordt gedragen door diverse verenigingen en organisaties en gerund door nieuwe vrijwilligers. Doel is het bieden van gezelligheid, warmte, een luisterend oor en informatie indien nodig. In de Gemeente Olst-Wijhe is op drie locaties een Noaberhuus geopend: ▪ Olst: tot medio 2015 bij ABC De Cirkel, daarna in het Holstohus en in De Bastiaan. ▪ Wijhe: begin 2015 samen met Ygdrasil verhuist van ‘Bij de Bank’ naar Langstraat 3. De taken van het KCWO liggen op het terrein van coördinatie en training van de vrijwilligers. 6
Het Noaberhuus is in beide dorpen steeds meer het centrale ontmoetingspunt voor dorpsbewoners. Zowel voor een aanloop met een kop koffie als voor specifieke activiteiten. Het bereik van deze voorziening is enorm toegenomen (in dec. zo’n 100 bezoekers per week). A.8. Zwolle: Thomas a Kempis Kerken – Soc. Kapitaal: Gemeente Kampen Samen met ProMO begeleidde het KCWO dit proces. In twee goedbezochte bijeenkomsten werden de activiteiten op het terrein van zorg en welzijn van Gemeente en Kerken/Moskee met elkaar verbonden en gezocht naar verdere samenwerkingsmogelijkheden. Vele kerken en de moskee zijn bij dit proces betrokken. Uitkomsten: − Samenwerken (zowel met de gemeente Kampen als met elkaar) − Van elkaar leren − Kerk/moskee als beste buur − De kerk/moskee als signaleerder − De kerk/moskee niet op stoel van professional; wel signaleren en doorverwijzen − Verbreding met andere verenigingen. A.9. Raalte: H. Kruis Presentatie van het nieuwe werkprogramma en nieuwe projecten van het KCWO aan het pastoraal team. Kerken – Soc. Kapitaal: Gemeente Raalte. Uit dit overleg is geen bijeenkomst vanuit de gemeente met de kerken tot stand gekomen. A.10. Ruimte voor AndersZijn Werkgroep Ruimte voor Anders-zijn Zwolle organiseerde op 5 juni 2015 de conferentie over psychiatrie en geloof onder het thema: Gekanteld, en nu? De locoburgemeester van Zwolle verzorgde de opening en ging in op gemeentelijk beleid en de veiligheid in de wijk. Voorzitter van de Raad van Bestuur van Dimence, Ernst Klunder gaf een situatieschets van de GGZ op dit moment en wierp een blik op de toekomst. Tenslotte is er gekeken naar de media: welk beeld schetsen zij? In de middag waren er workshops: psychiatrie in een veranderende zorg samenleving, professionals uit de wijkteams geven een inkijkje. Wat kan de rol van het maatschappelijk middenveld zijn? M.m.v. Sociale Wijkteams en Dimence. Ruimte voor Anders Zijn in de Wijk, m.m.v. Samen Sterk Zonder Stigma Er was ook gelegenheid voor onderlinge uitwisseling voor ervaringsdeskundigen en andere betrokkenen. Werkgroep Ruimte voor Anders-zijn Twente Het KCWO heeft in 2014 deze werkgroep opgericht. De nieuwe werkgroep organiseerde het symposium NIET SCHRIKKEN VOOR INSCHIKKEN op vrijdag 9 oktober 2015 in Hengelo. Doel van de bijeenkomst was het bij elkaar brengen van de organisaties die betrokken zijn bij de begeleiding van mensen met een psychiatrische achtergrond. In de ochtend waren er vier inleidingen, in de middag vijf workshops. Esther Veerman, theoloog en ervaringsdeskundige, trapte af met een indrukwekkend en aangrijpend verhaal over haar gang door de psychiatrie. Het werd een pleidooi voor een menswaardige en gelijkwaardige behandeling van mensen die worden opgenomen. Aansluitend zette Jan Bron, wethouder in Hengelo uiteen voor welke taken de gemeente zich gesteld ziet, ondanks bezuinigingen. Na een korte pauze vertellen Anita Wessels (psychiater en manager behandelzaken) en Mia Vloothuis (sociaal psychiatrisch verpleegkundige) hoe er vanuit Mediant gewerkt wordt. Hun inzet is een kort filmpje waarin duidelijk wordt dat niemand zijn stoornis ìs! Het gaat om herstel en gelijkwaardig burgerschap. Hun conclusie: een ernstige psychiatrische aandoening staat een gelijkwaardig burgerschap niet in de weg, daarin kunnen GGZ en samenleving elkaar ondersteunen. Zie de verwarde man als de man die nu verward is! De laatste spreker van de ochtend is Audrey Pennings van Steunpunt Informele Zorg Twente (SIZT). 7
Zij legt uit, mantelzorg is niet-professionele, langdurige zorg. Vaak is het geen vrijwillige keuze . Het aantal mantelzorgers in de GGZ is heel groot, maar vaak onzichtbaar. 90% van de mantelzorgers geeft aan soms behoefte te hebben aan ‘respijt-zorg’, dat wil zeggen iemand die het even over kan nemen zodat je naar de kapper kunt, een middagje iets anders doen, emoties kunt delen. Na de lunchpauze waren er de workshops waarin verder werd gepraat over wat er in de ochtend naar voren is gebracht. Er namen ruim 85 ervaringsdeskundigen, mantelzorgers en vrijwilligers deel aan deze dag. A.11. Toegevoegde waarde Toegevoegde Waarde, want we voegen betekenis, waarde(n) toe waarmee we verbindend zijn in de gemeenschap. De bedoeling is maatschappelijke activering: parochies en geloofsgemeenschappen willen meer werk maken van diaconie, maar komen er om verschillende redenen niet aan toe. Plannen en wensen staan bijvoorbeeld in beleids- en werkplannen. Zoals het realiseren van nabijheid en inclusie: samen leven met alle diversiteit in dorp, stad of wijk. Wij kunnen helpen deze wensen en plannen te realiseren en stimuleren de lokale gemeenschap, de vrijwilligers ‘er op af te gaan en oog te krijgen/houden’ voor wat mensen voor elkaar kunnen betekenen. Vandaaruit ontwikkelen ze eigen, herkenbare activiteiten in concrete aandacht en verbinding: a. lokale werkbijeenkomsten over katholiek sociaal denken en doen; b. activeren van parochie/geloofsgemeenschap tot concrete inzet op zorg – welzijn – gemeenschap; c. nieuwe activiteiten op het terrein van zorg en welzijn door de lokale (geloofs-)gemeenschap, bijvoorbeeld rond inloop/aanloop, dagbesteding, maaltijd, communicatie, bezoek, ontmoeting en gesprek. B. Team Bruggen Bouwen. Dit project is in het najaar van 2015 gestart in Enschede als pilot in een landelijk samenwerkingsproject van: • Overleg Joden, Christenen, Moslims; • Geloven in Samenleven (netwerk van diverse kerken in Nederland); • Maatschappelijk activeringswerk in Overijssel vanuit ProMO en KCWO; En de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Enschede. De doelstelling van het team omschrijven we als volgt: • gericht werken aan begrip en respect voor mensen die anders denken, een andere religie hebben of een andere geaardheid, politieke overtuiging, ander land van herkomst, welvaartsniveau of van een ander ras zijn, enz. • streven naar verzoening tussen verschillende bevolkingsgroepen, die om allerlei redenen tegenover elkaar zijn komen te staan. • alert zijn en gericht optreden wanneer na gewelddadige gebeurtenissen (hier of elders in de wereld) en de reacties daarop vanuit de samenleving (zoals media en politici) bevolkingsgroepen in ons land geconfronteerd worden met ongenuanceerde reacties van andere bevolkingsgroepen.
8
C.
Verbinden Kerk - Dorpsgemeenschap
C.1. Kerk als Baken Samen met ProMO dragen we bij aan dit project van Het Oversticht. Door het ondersteunen van drie lokale kerkorganisaties met verschillende vraagstukken worden uiteenlopende voorbeelden ontwikkeld waar andere kerkorganisaties gebruik van kan maken. Door de problematiek rond religieus erfgoed zowel vanuit de invalshoek van het kerkbestuur, de kerkgemeenschap, de dorpsbewoners als vanuit de invalshoek van de ruimtelijk identiteit en kwaliteit van de omgeving te benaderen, kunnen onvermoede mogelijkheden een kans krijgen. C.2. Kerkdorp - Dorpskerk Op 12 maart is de conferentie gehouden: Wat is de toekomst van onze (dorps)kerk? Deze werd aangeboden samen met ProMO en OVKK. Uitgangspunt: “De toekomst van onze gemeenschap en daarbij van onze kerk(en) ligt in onze eigen handen. Hoe gebruiken we deze (gemeenschaps-)gebouwen nu? Een gebouw dat niet goed gebruikt wordt moet later gesloten, misschien zelfs afgebroken worden. Zelfs als het ons dierbaar is als erfgoed dat we van vorige generaties hebben ontvangen. We kunnen samen aan de toekomst van de (geloofs-)gemeenschap, kerk en dorp werken”. Door 95 mensen uit vele dorpen en organisaties werd hieraan deelgenomen. C.3. In toekomst verbinden: kerkgebouw en gemeenschap (zie ook onder nieuwe projecten) In het najaar van 2015 hebben we samen met ProMO en OVKK dit project ontwikkeld. In dorpen staan soms teveel gebouwen met een maatschappelijke functie. Op het terrein van zorg en cultuur, maar misschien ook wel kerken. Over niet al te lange tijd blijkt het te duur te worden. Dan moet er duidelijkheid zijn over de behoeften en mogelijkheden van de verenigingen en bewoners. Want daarmee kan aan de toekomst worden gewerkt en blijven die gebouwen in stand die nodig zijn. Ook in de toekomst heeft elk dorp de voorzieningen die het nodig heeft? D. Ontmoeting in levensvragen en verhaal Doel is het bevorderen van aandacht voor levensvragen en levensverhaal voor een brede doelgroep met diverse werkvormen: werkbijeenkomsten, trainingen en lotgenotenbijeenkomsten. Deelnemers worden in staat gesteld in de communicatie in hun dagelijks leven aandacht te besteden aan levensvragen en levensverhalen. D.1. Seniorenkracht: Goodgoan KBO De leefwereld van ouderen is sterk aan het veranderen, het secularisatieproces is ook aan ouderen niet voorbijgegaan. De levensbeschouwing van ouderen wordt steeds meer individueel, ook ouderen staan steeds meer voor de opgave zelf hun eigen richting en oriëntatie te zoeken in het levensbeschouwelijke landschap. We hebben ontdekt dat ouderen kunnen als leeftijd- en lotgenoten veel voor elkaar kunnen betekenen wanneer ze hiertoe gelegenheid krijgen. Daarom organiseren we samen met de KBO Overijssel na de twee ‘moderne pelgrimages’ in Deventer en Zenderen een nieuwe pelgrimage in Ootmarsum: “Bij de bronnen” (20 deeln).
9
D.2. Beraad Bezoekwerk Het Beraad Bezoekwerk organiseerde met onze ondersteuning in 2015 een training en toerusting van coördinatoren in het leiden van intervisie: leren van elkaar door methodische casebespreking (40 deeln.). En tevens themabijeenkomsten in november voor bezoek(st)ers in het omgaan met onverwachte omstandigheden en situaties/thema’s in bezoekwerk (m.m.v. Ben Hövels) (100 deeln.). Verder organiseerde het beraad de basistraining voor nieuwe bezoeksters en bezoekers. Deze werd in Hengelo gegeven samen met Bernanda van den Hengel (diaconaal medewerker D.K.C.I. Aartsbisdom Utrecht). Het KCWO maakte deel uit van de projectgroep In Gods Naam Omzien naar elkaar. Deze had tot doel het ontwerpen van een nieuwe basiscursus voor contactwerk en bezoekwerk o.l.v. Bernanda van den Hengel (D.K.C.I.). Deze nieuwe cursus is inmiddels twee keer gegeven: in Hengelo en in Steenwijkerwold (samen met Harry Scharrenborg van D.K.C.I.). D.3. Rouwbijeenkomsten Deze open inloopgelegenheid met ontmoeting en gesprek voor mensen die een dierbare verloren door de dood wordt steeds door 10 tot 18 deeln. bezocht. Delen en herkenning versterkt hen. De bijeenkomsten worden gehouden in Hengelo op 5 vrijdagmiddagen van nov. 2015 – maart 2016. De thema’s zijn: Bomen, over zelf omgaan met verlies; Licht en kleur (over de veranderende kleur van verdriet); Grond van leven (met gebruik van de Atlas van de Belevingswereld); Eenzaamheid en Rituelen (met gesprek over de eigen rituelen, symbolen en herinneringen). D.4. Verhalenconferentie Noaberhuus: Juweeltjes van verhalen Op initiatief en georganiseerd door het KCWO op 21 mei 2015 gehouden in Boerhaar met 25 vrijwilligers van het Noaberhuus. We vertellen graag ons verhaal: ons leven hangt er van af. Maar er is veel eenzaamheid, met heel verschillende redenen: problemen met gezondheid, inkomen, vriendschap, hoe dan ook. Ons leven en ons samen leven hangt er van af: dat we vertellen. En dus dat er geluisterd wordt met aandacht. Niet meer en niet minder. Mensen op verhaal laten komen. Daar staan vrijwilligers voor: gastvrijheid. We delen verhalen over gastvrijheid, onze eigen ervaringen met gastvrijheid. Daarin maken we verbinding met de ander: dan stroomt het in ons. Zelfs het vreemde kan vertrouwd worden. Juweeltjes van verhalen zijn overal te vinden: op straat, in een huiskamer en in onze gezamenlijke ruimtes. Een gewone ontmoeting wordt een bijzonder gesprek dat kracht geeft en perspectief. In het programma van de juweeltjes vertellen we verhalen van gastvrijheid, luisteren we naar kracht en zwakte en delen we onze ervaringen: 1. Verhaal van gastvrijheid, eigen ervaringen met gastvrijheid. 2. Onze eigen behoefte aan gastvrijheid en ontmoeting; 3. De grenzen die we hebben ervaren in wat we kunnen bieden. We luisterden naar mooie verhalen en muziek, we vertelden en deelden met elkaar en genoten van allerlei lekkers. In een indringend programma met verhalen en muziek dat ons leert beter te luisteren. Met medewerking van: verhalenverteller Wim Wolbrink van Werder Verteltheater en met muziek van harpiste Mechteld Karlien de Jongh. 10
Citaten van deelnemers: Het thema” gastvrijheid” werd op een inspirerende manier van alle kanten belicht. Voor herhaling vatbaar. Het belang van verhalen kwam daarbij aan het licht en de betekenis van gastvrijheid. De verhalen stemmen tot nadenken. Hoe gastvrij is je eigen huis? En waar stel jij de grenzen aan gastvrijheid. De verhalen werden goed en beeldend verteld, ik kon mij erg inleven. De combinatie met de harpiste is geweldig, door haar besef ik dat engelen bestaan. Het was een goed georganiseerde middag. Vooral het samen delen van belevenissen gaf mij een gevoel verbonden te zijn met elkaar. Diaconie Magazine najaar 2015 Onder de titel ‘Jouw verhaal telt’ hebben we een artikel geschreven voor het Diaconie Magazine dat in het najaar van 2015 is uitgekomen. Het beschrijft onze cursus voor diaconale vrijwilligers: Levensvragen in aandacht en gesprek. E.
Transitie
E.1. Resultaten diaconale presentie “Kerken zijn ook Sociaal Kapitaal”: samenwerking en participatie in zorg en welzijn, WMO. Activiteiten algemeen: oriëntatie van de ontwikkelingen (lokaal, landelijk) en van de eigen mogelijkheden (versterken relatie vrijwilligerswerk – middenveld – lokaal welzijnswerk/wijkteams) Activiteiten in Kampen, Raalte en Hengelo. E.2. Samenwerking met ProMO voor gemeenschappelijke diaconale inzet. Concrete samenwerking in meerdere projecten en ontwikkelen van lokale diaconale platforms als speerpunt van beleid. E.3. Vitaliseren parochies Opbouw en start van de uitvoering van twee nieuwe projecten. 1. Toegevoegde Waarde Parochies en geloofsgemeenschappen willen meer werk maken van diaconie, maar komen er om verschillende redenen niet aan toe. Plannen en wensen staan bijvoorbeeld in beleidsen werkplannen. We hoorden van ideeën en initiatieven op het terrein van contact, ontmoeting en hulpverlening. Bijvoorbeeld voor het realiseren van nabijheid en inclusie: samen leven met alle diversiteit in dorp, stad of wijk. Wij kunnen hen helpen hun wensen en plannen te realiseren. We stimuleren de vrijwilligers en daarmee de lokale gemeenschap ‘er op af te gaan en oog te krijgen/houden’ voor wat mensen voor elkaar kunnen betekenen. Vandaaruit ontwikkelen van eigen, herkenbare activiteiten in concrete aandacht en verbinding: a. lokale werkbijeenkomsten over katholiek sociaal denken en doen; b. activeren van parochie/geloofsgemeenschap tot concrete inzet op zorg – welzijn – gemeenschap; c. nieuwe activiteiten op het terrein van zorg en welzijn door de lokale (geloofs-)gemeenschap, bijvoorbeeld rond inloop/aanloop, dagbesteding, maaltijd, communicatie, bezoek, ontmoeting en gesprek. We voegen betekenis, waarde(n) toe waarmee we verbindend zijn in de gemeenschap.
11
2. Gastvrij: opvang voor vluchtelingen in de Provincie Overijssel We zijn gastvrije mensen en bieden een veilige schuilplaats aan vluchtelingen. Met allerlei vormen van hulp en contact willen we hun leven plezieriger maken en helpen bij de participatie. In breed gedragen en goed gecoördineerde activiteiten realiseren we deze gastvrijheid met nieuwe mogelijkheden en activiteiten. Wij helpen u zodat het goede activiteiten worden! Samen werken aan gastvrije opvang voor vluchtelingen E.4. Verbinden in de dorpsgemeenschap Resultaten: − Versterkte samenwerking met OVKK en pastores in de werkgroep Kerkdorp – Dorpskerk; − Organisatie van de conferentie op 17 maart 2015: interesse en problematiek werd helder; − Verbinding met het Project Geloven in Marienheem; − Opbouw van de pilot Weerselo (nieuw project als onderdeel van Verbinden in toekomst: kerkgebouw en gemeenschap); − Verkenningen met betrekking tot verhalenproject: voortgang als geïntegreerd onderdeel in activering in meerdere projecten (bijvoorbeeld met betrekking tot dorpsgemeenschap en vluchtelingenproject). Twee nieuwe projecten: 1. “Verbinden in toekomst: kerkgebouw en gemeenschap” met OVKK en ProMO: In dorpen staan soms teveel gebouwen met een maatschappelijke functie. Op het terrein van zorg en cultuur, maar misschien ook wel kerken. Over niet al te lange tijd blijkt het te duur te worden. Dan moet er duidelijkheid zijn over de behoeften en mogelijkheden van de verenigingen en bewoners. Want daarmee kan aan de toekomst worden gewerkt en blijven die gebouwen in stand die nodig zijn. Ook in de toekomst heeft elk dorp de voorzieningen die het nodig heeft 2. “Inclusief Noaberschap” met ProMO In het samen leven, het noaberschap in het dorp, is niet iedereen opgenomen. Zo’n 10 % van de dorpsbewoners sluit zich niet gemakkelijk aan bij anderen, blijkt uit onderzoek. Zij hebben meer tijd en aandacht nodig. Bijvoorbeeld omdat we ze niet goed begrijpen. We bevorderen de opname van juist diegenen die – om welke reden dan ook – buiten de vanzelfsprekende kaders vallen. Omzien naar juist diegene die buiten de boot valt. “ E.5. Levensvragen in aandacht Doelstelling: aanbieden van diverse werkvormen die de aandacht voor levensvragen en levensverhaal bevorderen voor een breed scala van doelgroepen. Zij worden daarmee in staat gesteld in de communicatie in hun dagelijks leven aandacht te besteden aan levensvragen en levensverhalen. Resultaten 1. Verkenning bij zorginstellingen naar vraagstelling en behoefte (Zorginstelling, Reliëf en landelijk overleg PRIL); 2. Ontwikkeling van training voor zorgprofessionals vanuit de nieuwe basistraining. Deze verkenning heeft opgeleverd dat we als KCWO op dit terrein geen toegevoegde waarde leveren: door de huidige dynamiek in de zorginstellingen, de bezuinigingen en de (re-) organisatie van de zorg en het meer geïntegreerde aanbod vanuit diverse (grote) instellingen. 12
3. Het hierboven beschreven programma “Juweeltjes van Verhalen” als bijeenkomst Gastvrijheid voor Noaberhuus Olst – Wijhe is beschikbaar voor geloofsgemeenschappen en parochies. Dit programma en andere mogelijkheden worden aangeboden als onderdeel van de trainingen voor bezoekwerk en van de projecten: “Toegevoegde Waarde” “Gastvrij Overijssel” “Inclusief Noaberschap” “Verbinden in toekomst: kerkgebouw en gemeenschap” E.6. Netwerkopbouw en vrijwilligersacademie We hebben geleerd dat het katholiek vrijwilligerskader als onderdeel van gehele vrijwilligersnetwerk niet los te zien is van inhoud c.q. project. Ook een thema als de Katholieke Sociale Leer is te breed als invalshoek (nauwelijks respons uit Overijssel op een studiedag van Skanfonds in 2015). Daarom versterken we ondersteuning van vrijwilligers in onze nieuwe, op maat gesneden projecten. Verdere activiteiten van het KCWO in 2015 in dit kader zijn: Profileren van ondernemerschap en versterken marktpositie; Volgen van de training Ondernemerschap in Welzijn; Deelname in Hengelo aan Pact MVO en De Slinger (ontmoeting met andere ondernemers). E.7. Geloofsgemeenschappen en parochies In het kader van Toegevoegde Waarde komen er regionale bijeenkomsten in 2016. Deze vormen een volgende stap in de acquisitie in het project Toegevoegde Waarde. E.9. Ondernemerschap versterken Training gevolgd van Welzijn Nederland in ondernemerschap, onderdelen onder meer: Nauwkeuriger omschreven doelgroepen (‘waar zit de pijn’?) en nauwkeuriger programmeren Specifiek zijn: binding opbouwen en op persoonlijke aspecten ingaan Persoonlijke presentatie in een pitch. E.11. PR en communicatie Resultaten hierin: Nieuwe visitekaartjes ontwikkelen (m.m.v. De Lijn in Hengelo); Nieuwe opzet van de Nieuwsbrief en inrichting van de website (minder en duidelijkere informatie); Betere aanvragen en beschrijvingen. E.12. Scholing en studie Rond diverse thema’s en invalshoeken ten behoeve van: 1. Nieuwe projecten; 2. Katholieke Sociale Leer; 3. Maatschappelijke ontwikkelingen; 4. Bedrijfsvoering en ondernemerschap. F. Verdere nieuwe projecten in 2015: Vanuit de actualiteit kwam een project op ons pad: Project Bruggen Bouwen Een interlevensbeschouwelijk team van mensen kan adequaat optreden bij voorkomende problemen en conflicten. In zo’n team kent men elkaar, maar ook ‘het klappen van de zweep’. Vanuit de ervaringen van het project Geloven in Samenleven en het werk van het Overleg Joden, Christenen en Moslims in NL gaan ze aan de slag. In 2015 is dit begonnen in Enschede, daarna worden er ook teams in andere plaatsen in NL opgezet. Wij initiëren en begeleiden de startfase en coördineren het project. 13
G.
Cijfers over 2015
Gewerkte uren per onderdeel: Aantal gewerkte uren:
Per cluster:
Algemeen
40,6
181,7
Algemeen Bruggen Bouwen
45,0 71,0
116,0
WMO - Soc. Kapitaal - Kerken Ruimte voor AndersZijn Noaberhuus Vluchtelingen Prov. Overijssel Inclusief Noaberschap
75,0 120,0 96,0 38,0 15,0
344,0
Kerk als Baken Kerkdorp - Dorpskerk Kennisnetwerk
45,0 113,0 19,0
177,0
316,0
Goodgoan KBO Lokale groep Goor Enschede Rouwbijeenkomsten
19,0 23,0 29,0 42,0
Project:
Groep/onderdeel:
Diaconale Presentie Diversiteit
Zorg en welzijn
Verbinden Kerk - dorpsgemeenschap
Ontmoeting in levensvragen en verhaal Seniorenkracht Lotgenotenwerk
Training In Godsnaam Omzien naar elkaar Beraad Bezoekwerk Verhalenconferentie Noaberhuus
121,0 46,0 36,0
Ontwikkeling en vernieuwing
237 Vrijwilligersnetwerk Ondernemerschap versterken Acquisitie en netwerkontwikkeling PR en communicatie Scholing en studie Landelijk MA-werk
Totaal uitvoering
Organisatie
Administratie en coördinatie Vakantie Feestdagen Vitaliteitsdagen
25,0 36,0 63,0 20,0 70,0 23,0 1371,7
280,0 170,0 43,2 36,0
1371,7
529,2
Totaal indirect 529,2 1900,9
1900,9
14 Bereik van het KCWO in 2015: vrijwilligers en deelnemers Deelnemers Diaconale Presentie
Diversiteit
Vrijwilligers
Algemeen St. Joris Almelo Elisa Almelo O.L.V. Zenderen St. Jacobus de Meerdere Enschede H. Franciscus van Assisi Haaksbergen De Goede Herder Hengelo Heilige Geest Hof van Twente Lumen Christi NO Twente Maria Vlucht Losser H. Pancratius Tubbergen St. Marcellinus Twente West H. Plechelmus Oldenzaal H. Christoffel NW Overijssel Emmanuel NO Salland Heilig Kruis Raalte H. Lebuinus Deventer Thomas a Kempis Zwolle St. Thomas a Kempis Zwolle Toegevoegde waarde Algemeen Bruggen Bouwen
10
10 75
30 10
190
35
5
50 10
20 15
Zorg en welzijn
WMO - Soc. Kapitaal - Kerken Ruimte voor AndersZijn Noaberhuus Vluchtelingen Prov. Overijssel Inclusief Noaberschap Jongeren en Diaconie Verbinden Kerk - dorpsgemeenschap
40 235 1100
10 20 40
Kerk als Baken Verbinden in toekomst Kennisnetwerk Ontmoeting in levensvragen en verhaal Seniorenkracht Goodgoan KBO Lokale groep Goor Enschede Lotgenotenwerk Rouwbijeenkomsten
50 100
10
Training In Godsnaam Omzien naar elkaar Beraad Bezoekwerk Verhalenconferentie Noaberhuus
40 70 70
5 15
130 150
10
35 2355
235 15
Katholiek Centrum voor Welzijnsbevordering Overijssel Maatschappelijke activering in Overijssel
De missie van het KCWO: Het KCWO activeert en ondersteunt mensen die zich inzetten voor welzijn van anderen in onze samenleving. We bevorderen daarbij de aandacht voor processen van zingeving en betekenisgeving in het leven en samen leven van mensen op allerlei levensterreinen. We hebben oog voor de problemen, behoeften, doelen, bestaansvragen en motivatie van alle betrokkenen.
Contactadres: Weusthagstraat 158, 7556 ZD Hengelo. Tel.: 074 2432271 E-mail:
[email protected] Het werk van het KCWO wordt gefinancierd door verschillende fondsen, waaronder: • Provincie Overijssel; • Diocesane Kerkelijke Caritasinstelling Utrecht • KLCMO.
