Jaarverslag Groei door aandacht en uitdaging. Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag

Jaarverslag 2012 Groei door aandacht en uitdaging

Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag 2012

1

2

Fontys Jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012 Groei door aandacht en uitdaging

Fontys Jaarverslag 2012

3

Inhoudsopgave

Verhoging van de onderwijskwaliteit als grootste uitdaging 6 Bericht van de Raad van Toezicht 7 1. Fontys en omgeving 1.1 Profiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.2 Missie en visie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8 1.3 Strategische doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1.4 Instellingstoets Kwaliteitszorg . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.5 Sturingsfilosofie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 1.6 Stakeholders en omgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 1.7 Samenwerking . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 1.8 Kengetallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 1.9 Duurzaamheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 2. Studenten 2.1 Studentennota: visie en ambitie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.2 Studenttevredenheid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 2.3 Studiekeuze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14 2.4 Toelatingsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 2.5 Aansluiting met vo en mbo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 2.6 Uitvalpreventie en studierendement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 3. Onderwijs 3.1 Onderwijsvisie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 3.2 Kwaliteit/accreditatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.3 Ontwikkelingen portfolio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 3.4 Internationalisering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 3.5 De professionele markt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 3.6 Onderwijsleeromgeving . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 4. Onderzoek 4.1 Onderzoeksambities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 4.2 Lectoraten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24 4.3 Promotiebeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4.4 Onderzoeksprogramma’s . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4.5 Kwaliteit . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4.6 Kennisvalorisatie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25 4.7 Stakeholders . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 5. Medewerkers 5.1 HR Ambities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5.2 Personeelsbeleid . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27 5.3 Organisatieaanpassingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29 5.4 Bijzondere prestaties medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

4

Fontys Jaarverslag 2012 - Inhoudsopgave

6. Governance 6.1 College van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30 6.2 Raad van Toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 6.3 Medezeggenschap . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 6.4 Studenteninspraak . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.5 Horizontale verantwoording . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.6 Interne beheersing . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33 6.7 In control statement . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35 6.8 Bezoldiging leden College van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36 6.9 Declaraties leden College van Bestuur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37 6.10 Bezoldiging leden Raad van Toezicht . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 7. Financiële resultaten 7.1 Strategische doelstellingen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 7.2 Financieel resultaat 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 7.3 Kengetallen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 7.4 Verkorte jaarrekening . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 7.5 Financiering . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 7.6 Treasury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 7.7 Begroting 2013 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 7.8 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

Bijlagen I Organogram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44 II Externe prijzen Fontysstudenten en –medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45 III Overzicht lectoraten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50 IV Kengetallen medewerkers . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 V Kengetallen studenten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Inhoudsopgave - Fontys Jaarverslag 2012

5

Verhoging van de onderwijskwaliteit als grootste uitdaging Een tevreden beroepenveld, uitdagende studieprogramma’s en hoogopgeleide docenten zijn de cruciale karakteristieken van onderwijskwaliteit. Het zijn deze aspecten die Fontys dan ook hoog in het vaandel heeft staan, en waar ze in sturing, in monitoring en in borging voortdurend scherp op is. Een cultuur van eigenaarschap in alle lagen van de organisatie ligt aan de basis daarvan. Fontys is er ten volle van overtuigd dat de eigen verantwoordelijkheid van niet alleen de directeur of opleidingsverantwoordelijke, maar ook en vooral van de docent en de student essentieel is om die onderwijskwaliteit te kunnen handhaven en voortdurend te verbeteren: verantwoordelijkheidsbesef en gevoel van eigenaarschap tot in de haarvaten van de organisatie. Fontys heeft in 2012 opnieuw hard gewerkt om deze ambities waar te maken. Niet door centrale uniformering of standaardisering, maar door kleinschaligheid, inrichting van learning communities, ruimte voor diversiteit en couleur locale en oog voor de menselijke maat. Het is om die reden dat het College van Bestuur ook in het jaar 2012 weer een bezoek aan alle instituten heeft gebracht. In het gesprek met medewerkers en studenten stond de betrokkenheid centraal waarmee dagelijks wordt gewerkt aan het waarmaken van onze ambities als kwaliteitshogeschool. Fontys heeft in 2012 prestatieafspraken gemaakt met OCW. Ze heeft daartoe de Fontys Kwaliteitsagenda ingebracht, aangevuld met een overzicht van initiatieven waarmee krachtig wordt ingezet op de regionale verankering en verbinding met het werkveld. Een Reviewcommissie beoordeelde de kwaliteit van de plannen als ‘zeer goed’. Ondanks dat resultaat beschouwt het bestuur dergelijke financiële prikkels niet als een effectief middel om de kwaliteit daadwerkelijk een impuls te geven. Die kwaliteit wordt immers bepaald door docenten die in staat en gemotiveerd zijn om studenten uit te dagen en te laten groeien. In 2012 zijn opnieuw belangrijke stappen gezet richting het kwaliteitsniveau dat Fontys in 2015 wil bereiken. Kwaliteit groeit en ook de tevredenheid van studenten en medewerkers neemt toe. De tevredenheid van studenten bleef bij de NSE ten aanzien van 2011 gelijk met 3,7 op een 5-puntschaal en steeg bij de Fontysmonitor naar 6,8. De medewerkerstevredenheid steeg naar 7,2 daar waar die in 2011 nog met een 7,0 gewaardeerd werd. Het opleidingsniveau van de docenten nam toe. In 2012 had 69 procent van de docenten een opleidingsniveau dat ten minste op masterniveau lag. Ook voor wat betreft het ziekteverzuim is na een verslechtering in 2011 in 2012 weer een dalende lijn ingezet. Fontys is financieel gezond en werkt hard aan een beter studiesucces en uitdagend studieklimaat. Fontys trof in 2012 voorbereidingen voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK). Uit de, in dit kader geschreven, Kritische Refelectie Fontys Hogescholen, Groei door aandacht en uitdaging blijkt de overtuiging van Fontys dat ze de in dit rapport beschreven kwalificering ‘kwaliteitshogeschool’ kan waarmaken. Uit het rapport kwamen ook belangrijke uitdagingen voor de toekomst naar voren. a. De kwaliteit van het onderwijs kan en mag nog steeds omhoog. De rendementen moeten omhoog met behoud van en liever nog versterking van de kwaliteit van het onderwijs. b. Op het gebied van docentprofessionalisering zijn reeds vele stappen gezet, echter verdere professionalisering van docenten en meer masteropgeleiden voor de klas zijn de ambities voor de korte termijn. c. Het studieklimaat vraagt aandacht, onder andere verhoging van de studielast, maar ook de realisatie van de kleine kwaliteit (met name roosters, nakijktijd toetsen, contacttijd, onderwijsinformatie), moet bij een aantal instituten beter. d. De diverse opleidingen hebben reeds intensieve contacten met het werkveld. Meer inzicht in de tevredenheid van het werkveld over het eindniveau van de afgestudeerden is gewenst, net als een nog grotere betrokkenheid van het werkveld bij de inhoud van de opleiding. Boven dat alles is het echter een cultuur van eigenaarschap die van Fontys een kwaliteitshogeschool maakt. Onderwijskwaliteit gedijt slechts in een cultuur van elkaar scherp houden en eigen rekenschap en verantwoordelijkheid. Het zijn deze aspecten die de Fontysorganisatie in toenemende mate kenmerken, maar nog altijd onvoldoende in de gehele organisatie zijn ingedaald. Dat is de uitdaging voor de komende periode. Tevens heeft Fontys in 2012 haar opleidingenaanbod verder geconcentreerd in Zuidoost-Nederland. De opdracht is helder: kwalitatief hoogwaardig onderwijs leveren zodat dé professionals afgeleverd worden waar de arbeidsmarkt behoefte aan heeft! Namens het College van Bestuur, Marcel Wintels

6

Fontys Jaarverslag 2012 - Voorwoord

Bericht van de Raad van Toezicht

De wederom gezonde financiële exploitatie 2012 en de inhoudelijk gevolgde koers stemmen tot tevredenheid. Het verbeteren van de kwaliteit stond immer hoog op de agenda. De Raad van Toezicht heeft er ook in 2012 scherp op toegezien dat Fontys haar kwaliteitsagenda steeds verder realiseerde. Het vertrouwen dat de Raad eind 2011 uitsprak over de verdere doorgroei in kwalitatief opzicht, is in 2012 waargemaakt. De Raad van Toezicht kijkt terug op een bijzonder jaar. Op verzoek van de minister van OCW werd bestuursvoorzitter M. Wintels gedurende een half jaar beschikbaar gesteld om leiding te geven aan de reddingsoperatie van de Amarantis Onderwijsgroep. Dit gaf een bijzondere druk op het College van Bestuur en de instituuts- en dienstendirecteuren van Fontys. De Raad van Toezicht vindt dat de organisatie er uitstekend in geslaagd is om deze periode prima door te komen en bedankt daarvoor de beide andere leden van het College van Bestuur en de directeuren. Daarnaast ook een woord van dank voor M. Wintels, die beide taken (voor Fontys op hoofdlijnen) voor die periode waar wist te maken. Steeds meer bepaalt de inhoudelijke koers de agenda van de Raad. In het bijzonder vraagt de strategische positionering van Fontys in relatie tot de regio Tilburg-Eindhoven-Venlo-Sittard aandacht. De Raad van Toezicht heeft zijn eigen functioneren in 2012 geëvalueerd. Samengevat vindt hij dat in een gezonde, want open en kritische houding, ten opzichte van het College van Bestuur wordt opereerd. De Raad spreekt zijn waardering uit voor de grote inzet waarmee de medewerkers van Fontys hebben bijgedragen aan de bereikte resultaten. Het College van Bestuur wordt bedankt voor de goede samenwerking. De Raad van Toezicht wenst alle medewerkers veel succes bij het nemen van het eigenaarschap voor het onderwijs, het bijdragen aan het creëren van een uitdagend studieklimaat voor de studenten en het ontwikkelen van de eigen professionaliteit. Namens de Raad van Toezicht, prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten, voorzitter (Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 6, Governance)

Bericht van de Raad van Toezicht - Fontys Jaarverslag 2012

7

1.

Fontys en omgeving

1.1 Profiel Fontys Hogescholen is met ruim 40.000 studenten, 4.000 personeelsleden en een onderwijsaanbod in bijna alle sectoren, een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. Fontys bestaat uit 29 onderwijsinstituten die ruim 100 bacheloropleidingen verzorgen in de varianten voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Daarnaast verzorgen zij 24 mastervarianten en 11 Associate degrees. Cursussen en trainingen worden in stedelijke centra - vooral in Zuid-Nederland - aangeboden. Naast onderwijs legt Fontys zich - met onder andere 34 lectoraten - toe op praktijkgericht onderzoek, kennisinnovatie en contractactiviteiten. Juridische en interne organisatiestructuur Fontys is een stichting die haar organisatiestructuur heeft opgebouwd rond de processen: • Bestuurlijk: het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. • Primair: 29 instituten hebben onderwijs, ieder in hun eigen marktsegment, als kerntaak. Daarnaast voeren zij onderzoek en contractactiviteiten uit, gericht op kennisvalorisatie. • Ondersteunend: zeven diensten verrichten ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van het onderwijs, toegepast onderzoek, de contractactiviteiten en het College van Bestuur.

1.2

Missie en visie

Focus op het onderwijs Fontys Hogescholen leidt professionals op, (jong) volwassenen die op hbo-niveau een bijdrage leveren aan hun professie. Om die doelstelling zo goed mogelijk te realiseren ligt de focus van Fontys op het onderwijs: de interactie tussen de docent en de student. Praktijkgericht onderzoek, internationalisering en regionale inbedding zijn geen doel op zich, maar dragen aantoonbaar bij aan de kwaliteit van het onderwijs en aan het studiesucces van de studenten. Het werkveld wordt zoveel mogelijk bij het onderwijs betrokken, tijdens het onderwijsproces zelf als ook bij de toetsing van de bereikte resultaten. Groei door aandacht en uitdaging Kernwaarde van Fontys is ‘Groei door aandacht en uitdaging’: De aandacht voor persoonlijke en professionele groei zit in het hart van het onderwijs, waar de interactie tussen medewerker en student plaatsvindt. Voor de medewerkers betekent dit dat zij bevlogen zijn en gewaardeerd worden door de studenten om hun deskundigheid en vakinhoudelijke inspiratie. Voor studenten betekent het dat ze kansen krijgen maar ook verantwoordelijkheid nemen. Gaandeweg de opleiding neemt de student meer eigen verantwoordelijkheid en initiatief, daartoe aangemoedigd door studieactiviteiten die plaatsvinden in een omgeving die uitdaagt tot actieve vormen van leren. Zo laat Fontys de student groeien tot een professional die vanuit zijn persoonlijke kracht een waardevolle bijdrage levert aan de eigen beroepspraktijk en de maatschappij. In lijn met de missie ‘Groei door aandacht en uitdaging’ hanteert Fontys in al haar uitingen de slogan ‘Denk Groter’. Fontys stimuleert persoonlijke groei door aandacht te geven, te prikkelen en uit te dagen om de eigen talenten maximaal te ontplooien. Om haar positionering te onderstrepen organiseerde Fontys in 2012, in samenwerking met het Eindhovens Dagblad en Omroep Brabant, een zestal ‘Denk Groter Debatten’ waarin studenten in debat gingen met toppers op allerlei vakgebieden zoals politiek, sport en media.

Groot in kleinschaligheid Fontys wil groot zijn in kleinschaligheid. Elke opleiding vormt een thuisbasis voor studenten en docenten. Het is een learning community, een uitdagende en inspirerende onderwijsleeromgeving waarin steeds wordt gestreefd naar optimale interactie tussen student en docent. Elke opleiding heeft eigen docenten, een eigen gebouw of een ‘vleugel’ in een gebouw. Eigenheid en community worden gestimuleerd en gekoesterd. Vrijheid in gebondenheid Fontys is ervan overtuigd dat de context en omgeving waarbinnen de opleiding opereert door de aard van de beroepsgroep wordt bepaald. Dat leidt tot diversiteit binnen de instelling en ruimte aan de instituten voor aanpak, vormgeving en cultuur van het onderwijs. De sturingsfilosofie van Fontys kenmerkt zich door ‘Vrijheid in gebondenheid’. Het College van Bestuur stuurt op integrale verantwoordelijkheid bij de directeuren van de instituten en de diensten. Zo zijn de lijnen kort en is er een sterk gevoel van

8

Fontys Jaarverslag 2012 - Fontys en omgeving

eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid. De directeuren leggen verantwoording af aan het College van Bestuur over hun resultaten binnen de afgesproken kaders. Indien een instituut of dienst wil afwijken van deze kaders geldt het principe ‘pas toe of leg uit’. De processen worden zo veel mogelijk decentraal - dicht bij het primaire proces - georganiseerd, vanuit de visie ‘decentraal wat kan en centraal wat moet’. Kwaliteit in Learning Communities In de nota Kwaliteit in learning communities: prioriteiten en accenten (2009) heeft Fontys de volgende strategische prioriteiten en accenten vastgelegd. Ook in 2012 waren onderstaande hiervan afgeleide keuzes onverminderd van kracht: • Focus op de bacheloropleidingen en door de overheid bekostigde masteropleidingen De bachelor- en door de overheid bekostigde masteropleidingen vormen het hart van het Fontysonderwijs. Er wordt selectief omgegaan met Associate Degree-programma’s en zakelijke dienstverlening. Fontys verbindt onderzoek, internationalisering en kennisinnovatie expliciet aan het onderwijs en legt daarbij de nadruk op beroepsontwikkeling en -innovatie. Internationale activiteiten krijgen vorm afhankelijk van de oriëntatie van de opleiding. • Inbedding in de omgeving Fontys onderhoudt systematisch relaties met externe stakeholders. Naast relaties met het beroepenveld en alumni, bouwt Fontys op zowel concern- als instituutsniveau aan structurele relaties met binnen- en buitenlandse partners. De context en omgeving waarbinnen de opleiding opereert wordt bepaald door de aard van de beroepsgroep. Participatie van de opleidingen in landelijk sectoroverleg en in netwerken, authentieke beroepssituaties die sturend zijn voor opdrachten en projecten, strategische en operationele samenwerking (met name in stages) met bedrijven en instellingen evenals de beroepsgerichtheid en praktijkervaring van kern- en gastdocenten zorgen voor de juiste inhoudelijke hbo-oriëntatie. • Streven naar excellentie Fontys biedt inspirerend en uitdagend onderwijs en wil haar studenten maximaal stimuleren om hun talenten verder te ontwikkelen. Het onderwijs wordt verzorgd door gemotiveerde professionals voor wie alleen ‘goed’ (presteren) goed genoeg is. In de visie van Fontys gedijt inspirerend en uitdagend onderwijs het beste in een cultuur van kwaliteit en betrokkenheid. Streven naar excellentie betekent streven naar hoge kwaliteit op inhoudelijk, organisatorisch en cultureel niveau. • Professionele onderwijsorganisatie De kwaliteit van onderwijs wordt niet alleen bepaald door inhoud, maar vooral ook door de kwaliteit van de medewerkers en van de organisatie (inclusief goede voorzieningen). Bij Fontys staan de student en zijn leerproces centraal. Dat blijkt niet alleen uit de kwaliteit van de inhoud van het onderwijs, maar ook uit de kwaliteit van de mensen die daarin werken en de middelen en voorzieningen die hen ten dienste staan. In het besef dat personele ontwikkeling berust op een mix van eigen inzet en facilitering door de organisatie investeert Fontys in professionele scholing. Fontys investeert daarnaast in functionele en aantrekkelijke onderwijsgebouwen en ziet erop toe dat de ondersteunende systemen voldoen aan de gestelde eisen.

1.3 Strategische doelstellingen In de notitie Kwaliteit volgens Fontys en de Fontys Kwaliteitsagenda voor 2012-2015 zijn uitgangspunten, criteria en doelen nader uitgewerkt die Fontys zichzelf heeft gesteld. Het zijn de prestaties die Fontys vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid de samenleving wil leveren. Het realiseren van deze ambitie vraagt om een grote professionele gedrevenheid,een sterke focus op de kwaliteit van het onderwijs en adequate begeleiding van de Fontysstudent. Het betreft het hart van de activiteiten die Fontysbreed in uitvoering zijn. Met ambitieuze doelstellingen op het gebied van rendement, docentprofessionalisering, contacttijd, propedeusenorm, switch & match, uitdagend kennisintensief en activerend onderwijs, studiebegeleiding en studievoorlichting wordt optimaal gestreefd naar verhoging van de kwaliteit van het onderwijs en het studiesucces. Nadere doelstellingen op het terrein van interne en externe kwaliteitszorg, docentevaluatie en evaluaties door het beroepenveld, inzage in de studievoortgang en de verhouding OP-OOP zorgen voor een nauwgezette monitoring van de ontwikkelingen binnen de organisatie, zodat tijdig kan worden bijgestuurd waar nodig. Beleid op deelgebieden is geformuleerd in de nota’s Fontys Studentennota, Fontys HR Ambities, Fontys Onderzoeksambities, Fontys IT-nota, Fontysvisie Internationalisering en de Fontys Huisvestingsagenda. Strategische prioriteiten en accenten met betrekking tot de onderwijsstrategie zijn beschreven in de notitie Kwaliteit in Learning Communities.

Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag 2012

9

Prestatieafspraken In 2012 diende Fontys bij een door OCW ingestelde Reviewcommissie haar voorstel in voor prestatieafspraken. De prestatieafspraken bestonden uit de kwaliteitsagenda (voorwaardelijke bekostiging) en voorstellen voor selectieve bekostiging bestaande uit: • Voorstellen voor intake, switch&match, verkorte vwo-routes. • Centers of Expertise: Productietechnologie en –materialen, Logistiek (met Hogeschool van Amsterdam als penvoerder) en Zorg & Technologie (in samenwerking met Zuyd Hogeschool). De commissie beoordeelde het voorstel van Fontys aan de hand van de criteria ambitieniveau, verbinding met werkveld, en uitvoerbaarheid als zeer goed. Daarbij moet worden aangetekend dat in de aanvraag van de prestatieafspraken Fontys bewust en expliciet afstand heeft genomen van een model van ‘prestatie-bekostigingsafspraken’. Fontys is ervan overtuigd dat financiële prikkels niet alleszeggend zijn over de eindkwaliteit van onderwijs. Bovendien dragen financiële prikkels het risico in zich dat financiële prestaties meer belang wordt toegekend dan uit het oogpunt van kwaliteitsafwegingen gewenst is.

1.4

Instellingstoets Kwaliteitszorg

Fontys heeft bij de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) aangegeven in aanmerking te willen komen voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK). Het doel van de ITK is het toetsen van de kwaliteit van het kwaliteitzorgsysteem. Indien Fontys deze toets met succes aflegt, behouden alle Fontysopleidingen vanaf dat moment (2013) het recht op accreditatie op basis van een beperkte opleidingsbeoordeling. In 2012 is de ITK voorbereid. Met het rapport Groei door aandacht en uitdaging, Kritische Reflectie Fontys Hogescholen (KR) beoogt het College van Bestuur een binnen de gestelde kaders herkenbaar eigen verhaal te maken, met ‘groei door aandacht en uitdaging’ als leidmotief. Een panel van de NVAO bezoekt Fontys in het voorjaar van 2013.

1.5 Sturingsfilosofie De sturingsfilosofie van Fontys kenmerkt zich door ‘Vrijheid in gebondenheid’; een balans tussen de individuele slagkracht van instituten en de gemeenschappelijke kracht van Fontys als geheel. De onderwijsinstituten zijn in grote mate vrij in de wijze(n) waarop zij invulling geven aan de primaire- en ondersteunende processen ten aanzien van onderwijs, praktijkgericht onderzoek en contractactiviteiten. Vanwege de diversiteit van de omgeving waarin zij opereren, hebben instituten aanzienlijke ruimte voor eigen aanpak, vormgeving en cultuur. Uiteraard dienen de instituten en ook de diensten te werken binnen afgesproken kaders. Indien een dienst of instituut afwijkt van deze kaders geldt het principe ‘pas toe of leg uit’. Processen worden georganiseerd vanuit het principe ‘decentraal wat kan en centraal wat moet’. Studenten worden in toenemende mate betrokken bij positioneringvraagstukken, de onderwijsinhoud en onderwijsvernieuwing, en bij de organisatie van activiteiten. Een hoog kwaliteitsbewustzijn geldt als een van de succesfactoren om de kwaliteit van het onderwijs, het onderzoek, de contractactiviteiten en de interne beheersing verder te verhogen. Dat bij medewerkers deze betrokkenheid en een cultuur van eigenaarschap groeit blijkt uit de diverse kwaliteitsmetingen (zie kengetallen (par. 1.8)). Essentiële kenmerken van de cultuur binnen Fontys zijn transparantie, eigenaarschap, ruimte, toegankelijkheid en laagdrempeligheid. Zo worden voortgang in resultaten drie keer per jaar in de zogenaamde bestuursrapportages op het web gepubliceerd. Om inzicht te hebben in de ontwikkelingen op de werkvloer, lopen de leden van het College van Bestuur enkele keren per jaar een dag mee met studenten en medewerkers. Tijdens de jaarlijkse Fontystour bezoekt het College van Bestuur alle instituten en diensten en voert daar het gesprek met met docenten, ondersteunend personeel en studenten over de dagelijkse gang van zaken bij het instituut of de dienst. Het College van Bestuur en de directeuren maken gebruik van social media om de Fontysgemeenschap zoveel mogelijk inzicht te geven in de (bestuurlijke) actuele ontwikkelingen van de Fontysorganisatie.

10


1.6 Stakeholders en omgeving Voor een instelling die beroepsprofessionals van de toekomst opleidt, is inbedding van de opleidingen in de regionale bedrijven en (maatschappelijke) organisaties een ‘conditio sine qua non’. Elk instituut heeft dan ook een raad van advies of een werkveldcommissie waarmee periodiek (strategisch) overleg gevoerd wordt over de kwaliteit van het onderwijs in relatie tot ontwikkelingen in het beroepenveld. Daarnaast kennen vrijwel alle opleidingen (regionale) beroepenveld- of werkveldcommissies en zijn er tal van bilaterale contacten met het beroepenveld die doorgaans een meer operationeel karakter hebben. Toonaangevend zijn die opleidingen die het werkveld aan hun opleiding hebben weten te verbinden als ´partners in education´ zoals bij Fontys Hogeschool ICT, Toegepaste Natuurwetenschappen en de pabo’s. Naast de opleidingsspecifieke dialogen zijn er nauwe verbindingen met regionale agenda’s van Brainport (Eindhoven), Midpoint Brabant (Tilburg) en Greenport (Venlo). Fontys streeft bewust naar een lokaal gezicht in de diverse steden. • De Brainportregio is een Europese toptechnologie-regio die zich uitstrekt tot over de Zuid-Nederlandse landsgrenzen. De missie van Brainport is om de regio uit te bouwen tot een technologische topregio die in 2020 behoort tot de top 3 in Europa. • Midpoint Brabant profileert zich als dé regio in de Benelux die Social Innovation tot het hart van haar economische ontwikkeling verklaart. Binnen de regio is behoefte aan ‘smart and creative human capital’ om maximaal te kunnen bijdragen aan het innoverend vermogen van Nederland. • De grensregio Greenport/de Euregio ligt in een van de sterkste Europese economische regio´s in Nederland en Duitsland, waarbinnen unieke samenwerking plaats heeft tussen ondernemers, overheid, onderzoekers, onderwijs en de omgeving. De nadruk ligt hierbij op economische versterking van de regio, met een sterk accent op bedrijvigheid en innovaties rond tuinbouw, agro en logistiek en grensoverstijgend zaken doen. Om de tevredenheid van stakeholders te meten, houdt Fontys regelmatig tevredenheidmetingen onder studenten en medewerkers. Instituten houden startbekwaamhedenonderzoeken in het toeleverende beroepenveld. Daarnaast meet Fontys de interne klanttevredenheid over de serviceverlening van de diensten. De externe omgeving van Fontys wordt steeds internationaler. Die omgeving kent ook een steeds grotere diversiteit in termen van beroepsgroep en context. Het onderwijsaanbod van Fontys weerspiegelt deze diversiteit.

Jubilea Fontys Centrum voor Ondernemerschap (CVO) bestond op 1 oktober één jaar. Het CVO benadrukt en ondersteunt het belang van ondernemerschap in het Fontysonderwijs. In aanwezigheid van medewerkers, studenten, alumni en zakelijke relaties werd in oktober het twintigjarig bestaan gevierd van de opleiding International Marketing & Management van Fontys Economische Hogeschool Tilburg. In maart werd het eerste lustrum van de opleiding Toegepaste Psychologie gevierd met studenten, alumni, medewerkers en andere betrokkenen bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie.

1.7 Samenwerking In 2012 tekende Fontys twee intentieovereenkomsten met partners in de Brainport regio: een Letter of Intent Onderwijs, Zorg en Technologie Brainport (Fontys Hogeschool Verpleegkunde, Fontys Paramedische Hogeschool, Technische Universiteit Eindhoven, ROC Eindhoven, ROC ter AA en VMBO Zuidoost Brabant) en een Intentieovereenkomst FONTYS-ROC-TU/e ter bevordering van de aansluiting tussen de technologische opleidingen, met name gericht op het behoud van het human capital binnen het domein bèta en techniek. Beide intentieovereenkomsten zijn gelieerd aan de human capital agenda’s van de landelijke topsectoren Life Sciences respectievelijk Hight Tech Systems and Materials. Fontys ontwikkelde daarnaast een businessplan voor een Center of Expertise op het gebied van productietechnologie en –materialen, participeerde in Centers of Expertise Logistiek (onder penvoerderschap de Hogeschool van Amsterdam) en Center of Expertise Innovatieve Zorg en Technologie van Zuyd Hogeschool.

Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag 2012

11

1.8 Kengetallen

Baten (€ x 1.000) Resultaat (€ x 1.000) Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit Studentenvolume Instroom studenten Marktaandeel (studentvolume van Fontys t.o.v. hbo landelijk) Studenttevredenheid (NSE) (Fontys Studenttevredenheids-onderzoek) (10-puntsschaal) Studenttevredenheid (5-puntsschaal) Medewerkertevredenheid (Fontys Medewerkertevredenheidsonderzoek) (10-puntsschaal) Fte’s Aantal medewerkers Aantal lectoraten OP:OOP ratio (op basis van fte’s) Ziekteverzuim Opleidingsniveau (% tenminste masterniveau) onderwijzend personeel

2010 338.670 10.016 30,1% 0,9 3,0% 39.812 13.497

2011 332.732 8.020 33,5% 0,7 2,4% 40.403 12.826

2012 335.068 18.639 47,6% 0,8 5,6% 40.747 12.902

9,5%

9,5%

9,6%

6,5

6,7

6,8

3,57

3,62

3,67

7,1

7,0

7,2

3.110 4.090 41

3.137 4.015

waarvan 3

3.131 4.010 38 waarvan 4

bijzondere

bijzondere*

62% : 38% 3,7% 69%

63% : 37% 4,1% 69%

34 64% : 36% 3,8% 69%

De ontwikkeling van de kengetallen en de resultaten uit de diverse metingen laten zien dat er op een aantal terreinen positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn. De medewerker- en studenttevredenheid zijn gestegen, het ziekteverzuim is gedaald en ook de verhouding docent/ondersteuning is in lijn met de ambitie die is neergezet met de focus op het primair proces. Dit vertaalt zich ook naar groei van de instroom die hoger is dan de gemiddelde groei in de sector. Zowel de instroom als het totale aantal studenten dat zich in september 2012 bij Fontys inschreef groeide met bijna 1%, terwijl landelijk de totale studentenpopulatie in het hbo met 0,6% daalde. Dit resulteerde opnieuw in een toename van het marktaandeel, hetgeen met name werd veroorzaakt door groei van de bacheloropleidingen.

1.9 Duurzaamheid Duurzaamheid vormt al jaren onderdeel van het bedrijfsproces van Fontys. In 2012 werd het gebouw van de Sporthogeschool in Eindhoven opgeleverd, dat (deels) zelf in energie voorziet met behulp van zonnepanelen en -cellen. Fontys kocht 100% duurzaam in. Bij aanbestedingen hanteerde Fontys wederom verschillende duurzaamheidscriteria (met als uitgangspunt de criteria van Agentschap.nl). Er werd gekeken naar milieuvriendelijk materiaalgebruik en een laag energieverbruik en er werd bewaakt dat er geen relatie was met kinderarbeid. Bij het aanbesteden van schoonmaak was Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) een belangrijke eis. De bedrijfscatering gebruikte toenemend lokale, seizoens- of duurzaam geteelde producten. In 2012 werd papier, glas en chemisch afval op meer locaties gescheiden. Er zijn pilots gestart om meer afvalsoorten te scheiden en de transportbewegingen te verminderen. Het energieverbruik van alle Fontysgebouwen werd gemonitord en beheerd. Er zijn verschillende energiebesparende maatregelen genomen en er zijn enkele energie-onzuinige gebouwen verkocht. Door het onderwijs meer te concentreren is het energieverbruik per gebruiker sinds 2003 gedaald met 13%.

12


2. Studenten 2.1 Studentennota: visie en ambitie Aan het studentenbeleid van Fontys ligt de visie ten grondslag dat persoonlijke aandacht en maximale uitdaging essentiële voorwaarden zijn voor studiesucces. Het studentenbeleid is in 2012 vastgelegd in de studentennota en is gebaseerd op drie pijlers. • Inspiratie – studenten werken in een uitdagende leeromgeving met betrokken en inspirerende docenten. Ze worden gestimuleerd hun talenten te ontdekken en te ontplooien. Met een persoonlijke benadering krijgen de studenten de ruimte om te experimenteren en om mede vorm te geven aan het onderwijs. • Houding – Fontysstudenten zijn gemotiveerd voor hun studie, ze zijn ondernemend en hebben een onderzoekende en professionele houding. Zij ontwikkelen persoonlijk leiderschap vanuit een maatschappelijk bewustzijn en nemen de ruimte om het beste uit zichzelf en hun studie te halen. • Community – studenten ontwikkelen een persoonlijke band met medestudenten en met medewerkers. Als hoogwaardig kennisinstituut legt Fontys de lat hoog en biedt studenten zowel structuur als een uitdagend studieklimaat met persoonlijke aandacht. Fontys zet met de Studentennota in op verbetering van de kwaliteit van het onderwijs en de rendementen. De speerpunten van het studentenbeleid zijn vertaald in de actiepunten keuzeproces, kleine kwaliteit (High five) en individuele ontwikkeling en studeren met een beperking. De ambitie van Fontys is het leveren van een hoge basiskwaliteit van onderwijs waarbij er veel ruimte is voor talentontwikkeling. Hiermee verwerven alle studenten een goed arbeidsmarktperspectief én worden zij in staat gesteld om een toegevoegde waarde te leveren op de arbeidsmarkt. Verdere verbetering van studenttevredenheid en studiesucces blijven speerpunten binnen het studentenbeleid van Fontys. Met de High Five heeft Fontys in 2012 geformuleerd welke randvoorwaarden zij de studenten belooft. 1. Basisroosters drie weken vooruit bekend, inclusief de toetsroosters. 2. 100% lesgarantie: lessen altijd ingehaald binnen de lesperiode. 3. Toetsresultaten bekend binnen tien (werk)dagen. 4. Alle onderwijsinformatie goed vindbaar op de portal. 5. Onderwijsprogramma van 40 uur per week studiebelasting en in de propedeusefase minimaal 20 contacturen. Instituten hebben zich gecommitteerd aan de Fontys High Five en deze opgenomen in hun Onderwijs- en Examenregeling (OER). Op meldpunten kunnen studenten aangeven als er niet aan de High Five wordt voldaan. Monitoring vindt plaats via managementrapportages, waarbij onder andere de NSE-metingen op specifieke deelvragen worden gebruikt om intern de prestaties van de verschillende instituten op dit gebied te benchmarken. Via de mix van scores op de verschillende indicatoren wordt periodiek in beeld gebracht bij welke instituten een verhoogde noodzaak tot bijsturing is. Op die manier wordt recht gedaan aan de diversiteit tussen instituten met betrekking tot de ontwikkelfase, maar wordt tevens op basis van geconstateerde knelpunten systematisch bewaakt of elk instituut nog in control is.

2.2 Studenttevredenheid De Fontys Kwaliteitsagenda bevat als doelstelling dat elke opleiding een studenttevredenheid kent van gemiddeld minstens een zeven op een tienpuntschaal. Fontys monitort de studententevredenheid via diverse metingen. Fontys Studentenmonitor Bij de Fontysstudentenmonitor wordt aan de hand van één vraag de ontwikkeling van de algemene studenttevredenheid gemeten. Voor het derde jaar op rij steeg de gemiddelde score. In december 2012 gaven studenten Fontys gemiddeld het rapportcijfer 6,75. Dit is 0,04 hoger dan de meting in 2011.

Studenten - Fontys Jaarverslag 2012

13

Hoe tevreden ben je over je studie in het algemeen? 6,8 6,7

6,71

6,6 6,5 6,4 6,3

6,75

6,54 6,4

6,2 6,1 6,0

dec 2009

dec 2010

dec 2011

dec 2012 Fontys Studentenmonitor

Nationale Studenten Enquête (NSE) Bij de NSE scoorde Fontys in 2012 een 3,67 op een vijfpuntschaal (2011: 3,62 en 2010: 3,57). Van de vijftien vraaggebieden scoorde Fontys negen keer hoger, twee keer ongeveer gelijk en vier keer lager dan het landelijke gemiddelde. Studenten waren in 2012 het meest tevreden over de mate waarin ze algemene vaardigheden verwerven, de studie in het algemeen en de docenten. Over de betrokkenheid (themascore over de wijze van omgang met evaluaties/feedback), de informatievoorziening en de studielast waren ze het minst tevreden. Daarnaast was de score op de vraag of de student de studie aan anderen zou aanbevelen, evenals het jaar ervoor hoog: 3,91. De Fontysrespons van 40% was het hoogste van de grote landelijke hogescholen. Elsevier Elsevier beoordeelde op basis van de NSE 79 van de ruim 150 voltijd bacheloropleidingen van Fontys. Bij 32 procent van de beoordeelde opleidingen zijn studenten meer dan gemiddeld tevreden. Van de grote hogescholen (met meer dan twintig opleidingen) steeg Fontys dit jaar van een zevende naar een zesde plaats. Fontys scoorde met de volgende opleidingen een eerste plaats: Bedrijfswiskunde, Culturele en Maatschappelijke Vorming, Godsdienst-Pastoraal werk, HBO-rechten, Lerarenopleiding Biologie, Lerarenopleiding Geschiedenis, Small Business and Retail Management, Vastgoed & Makelaardij en Financial Services Management. Keuzegids Hoger Onderwijs De totaalscore van Fontys bleef gelijk ten opzichte van 2011. Van de hogescholen met meer dan 10.000 studenten (die ruim 80% van de sector vertegenwoordigen) bezette Fontys met een score van 61,5 (net als in 2011) de vierde plaats in de ranking van de Keuzegids HBO Voltijd. Van de grote en middelgrote aanbieders van deeltijd- en duaal onderwijs scoorde Fontys een vijfde plaats met 60 punten. Fontysopleidingen met een eerste notering (bij vier of meer opleidingen in het land) zijn: Docent Talen (Sittard), docent Exacte Vakken (Sittard), Vastgoed & Makelaardij, Werktuigbouwkunde (Venlo), Small Business & Retailmanagement, Pedagogiek (Eindhoven), docent Techniek, Financial Services Management, Verpleegkunde (Tilburg).

2.3 Studiekeuze Om scholieren van het voortgezet onderwijs en het mbo vooral ook ‘voor de poort’ nog beter te ondersteunen in hun studiekeuze zette Fontys in 2012 weer een totaalpakket aan oriëntatie- en studiekeuzeactiviteiten in, met als doel ‘de juiste student op de juiste plaats’. Het betreft een breed pallet aan activiteiten dat inspeelt op de behoeften van de studiekiezer zoals: open dagen, voorlichtingsbijeenkomsten voor (domeinen van) opleidingen, meet & greet bijeenkomsten voor havo- en vwo-leerlingen, oriëntatiedagen voor vierdeklassers, proefstuderen, meeloopdagen, studiekeuze-events voor laatstejaars, digitale nieuwsbrieven, een nieuw webplatform voor antwoorden op maat. Een nieuwe website met studie-informatie ondersteunt de studiekiezer nog beter. In toenemende mate werden er intakegesprekken gehouden als laatste check op de voorgenomen studiekeuze. Er werden ruim 5.000 leerlingen begeleid bij hun profiel- en studiekeuze. Ook voor ouders van studiekiezers werd een aantal activiteiten georganiseerd waarvan ruim 1.000 ouders in 2012 gebruik maakten.

14

Fontys Jaarverslag 2012 - Studenten

2.4

Toelatingsbeleid

Het toelatingsbeleid is onverminderd gebaseerd op brede toegankelijkheid. Een mbo- (niveau 4), havo- of vwo-diploma met het juiste profiel en vakkenpakket geeft in principe toegang tot alle Fontysbacheloropleidingen (Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, WHW). Uitzonderingen zijn opleidingen met aanvullende eisen: de opleidingen voor de Kunsten, Logopedie, Management in de zorg en voor Lichamelijke Oefening. Geschiktheid voor deze opleidingen wordt in het algemeen getoetst via een toelatingsonderzoek. Voor 700 kandidaten die niet voldeden aan de wettelijke vooropleidingseisen, maar die bij de start van een opleiding minimaal 21 jaar waren (de wettelijk eis) voerde het Studentenloopbaancentrum 21+ toelatingsonderzoeken uit, van wie 50% werd toegelaten.

2.5 Aansluiting met voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo) Om de aansluiting te verstevigen werd samengewerkt met decanen en mentoren van de scholen voor voortgezet onderwijs. Voor hen werden ook ‘train de trainer’-workshops verzorgd. Fontys voerde studiekeuzeactiviteiten uit bij 60% van alle vo-scholen met een havo/vwo-afdeling in Brabant en Limburg. Er is tevens een groeiende vraag waarneembaar voor voorlichtingsactiviteiten op mbo-scholen. Daarnaast is de verbetering van de doorstroom van mbo naar hbo een continu aandachtspunt, zeker nu de doorstroom sinds 2010 lijkt te stagneren. Dit aandachtspunt wordt opgepakt door de instituten van Fontys in samenspraak met de ROC-besturen en heeft geresulteerd in diverse initiatieven waaronder een digitaal uitwisselingsplatform. Ook op het gebied van het propedeuserendement liggen er uitdagingen. Het propedeuserendement van de mbo-instroom stabiliseert op een niveau van 27% (havo 25%).

2.6 Uitvalpreventie en studierendement Fontys heeft de ambitie, zoals neergelegd in de Fontys Kwaliteitsagenda, dat minimaal 75% van de studenten met succes de propedeuse bij Fontys afrondt van ofwel de studie van de eerste keuze, danwel - na switch -, van de studie van de tweede keuze. Het propedeuserendement na twee jaar lag de afgelopen jaren rond 55%. Bij studenten met een mbo-vooropleiding is zelfs een terugval te zien. De doorstroom na één jaar vertoont nog geen significante stijging. Bij studenten met een mbo-vooropleiding is zelfs een terugval te zien. Doorstroom na 1 jaar Fontys Hogescholen, in percentages van instroom uitgesplitst naar havo, vwo en mbo Directe instroom Totaal percentage studeert na één jaar nog bij Fontys Havo Vwo Mbo

cohort 2007

cohort 2008

cohort 2009

cohort 2010

cohort 2011

72

74

77

74

75

70 80 73

74 82 74

77 81 76

75 84 70

76 82 70

Bron: Fontys Studentenadministratie (Peoplesoft Studenten)

Fontys zet maximaal in op een ambitieus studieklimaat om de beoogde prestaties in termen van studiesucces te verbeteren. Daarbij borgt Fontys onverminderd de toetsen diplomakwaliteit. Fontys heeft de volgende voorzieningen getroffen voor een adequate studiekeuze, zo nodig door een switch naar een andere studie.

Studenten - Fontys Jaarverslag 2012

15

Begeleiding studiekeuze De dienstverlening voor de twijfelende en switchende Fontys- (of andere hbo-) student werd in 2012 gecontinueerd. Deze varieert van een laagdrempelig contact via chat, uitgebreide studie- en beroepskeuzetrajecten, switch & matchingsactiviteiten en sollicitatietrainingen. Ruim 1.000 studenten hadden contact met het Studentenloopbaancentrum over hun studiekeuze en -twijfel. De campagne ‘Succesvol studeren’ (informeren over de mogelijke hulp van bij studie/ studeren en/of succesvol switchen) werd voor de tweede keer gevoerd voor de studenten die twijfelden of ze de juiste studie gekozen hebben. Deze heeft in 2012 nog niet geleid tot de beoogde verlaging van 2% uitval door onjuiste keuze. Desondanks is besloten de campagne in 2013 te continueren. Persoonlijke vorming Aandacht voor het ontdekken van de eigen talenten en ambities draagt bij aan de persoonlijke vorming van studenten. Deze aandacht, die veel verder gaat dan de aandacht voor onderwijs alleen, maakt onderdeel uit van het brede assortiment aan faciliteiten dat Fontys haar studenten biedt. 2012 stond voor de studentendecanen in het teken van de problematiek rond het verhoogd wettelijk collegegeld (de ‘langstudeerdersmaatregel’, die uiteindelijk kort na invoering alweer werd afgeschaft). De decanen hebben bijgedragen aan de algemene voorlichting, maar werden vooral aangesproken op de gevolgen voor individuele studenten. Er werd in dit kader een groter beroep gedaan op de financiële regeling Afstudeersteun en op de uitzonderingsregels in de wet Prestatiebeurs. Studentendecanen hadden ongeveer 8.000 contactmomenten met studenten, een toename van ruim 10% in vergelijking met 2011 en 20% ten opzichte van 2010. Deze toename werd vooral veroorzaakt door de implicaties van de langstudeerdersmaatregel. In 2012 namen 1.850 studenten met een functiebeperking of ziekte contact op met het studenten-decanaat, een toename van ruim 20% ten opzichte van 2011. Het aantal studenten met een stoornis in het autismespectrum nam opnieuw toe. De studentenpsychologen hadden bijna 1.900 contactmomenten met studenten, een stijging van ongeveer 5%; het aantal cliënten steeg met bijna 30%. Dankzij een oplossingsgerichte werkwijze bleef de toename van het aantal gesprekken beperkt. Bovendien werd vaker vroegtijdig doorverwezen. Studentendecanen en -psychologen verzorgden groepstrainingen voor circa 400 studenten. Financiële ondersteuning Aantal studenten dat een beroep deed

Totaal uitgekeerde bedrag

Afstudeersteun in het kader van de regeling Financiële Ondersteuning Studenten

127 (2011: 79)*

€230.000 (2011: €181.453)

Bestuursbeurs

108 (2011: 87)

€142.000 (2011: €123.262)

Vacatievergoedingen voor vergaderingen CMR en FSR

60 (2011: 74)

€18.000 (2011: €19.602)

* In het kader van de langstudeerdersmaatregel deden bovendien 270 studenten een beroep op financiële ondersteuning. Bij het niet doorgaan van deze maatregel verviel het beroep. Er is in 2012 geen financiële ondersteuning verleend aan niet EER-studenten.

Bestuurlijk actieve studenten (in Instituutsmedezeggenschapsraden, Centrale Medezeggenschapsraad, Onderwijscommissies en Fontys Studentenraad) werden gecoacht door het Studentencentrum. Introductie In de Fontyssteden Eindhoven, Tilburg, Venlo en Sittard werden ook in 2012 stedelijke introductie-evenementen georganiseerd. In Eindhoven werd samen met de Technische Universiteit Eindhoven en Design Academy Eindhoven een groots stedelijk introductieevenement, LichtIn, georganiseerd. Hieraan namen ruim 6.000 nieuwe studenten deel. Deze eerste editie is door de studenten, medewerkers, de gemeente en overige maatschappelijke partners als zeer succesvol aangemerkt. De introductieweek in Tilburg (TIK-week) werd omgedoopt in Tilburg Orientation Program (TOP) en georganiseerd door studenten van Stichting TOP, in nauwe samenwerking met Fontys, Avans Hogeschool en Tilburg University.

16

Fontys Jaarverslag 2012 - Studenten

3. Onderwijs 3.1 Onderwijsvisie Fontys heeft geen centraal didactisch concept. Leidend in de onderwijsstrategie van Fontys is ‘Kwaliteit in Learning Communities’ uit 20091. Dit is geen set voorgeschreven regels maar een referentiekader voor het onderwijs. De strategie is gericht op een voortdurende kwaliteitsverbetering in het onderwijs. Uitgangspunt is dat de student leert om op hbo-niveau in beroepssituaties succesvol te handelen. Ieder instituut is vrij om het didactisch concept te kiezen dat past bij het beroep waarvoor wordt opgeleid. Het onderwijs binnen Fontys heeft in meerdere of mindere mate kenmerken van competentiegericht onderwijs. Studiebegeleiding vormt een wezenlijk onderdeel van het onderwijs. Elke student krijgt betrouwbare studievoorlichting en kan gedurende zijn gehele opleiding een beroep doen op studieloopbaanbegeleiding. Het onderwijs is intensief, minimaal twintig contacturen per week in de propedeuse en een studiebelasting van gemiddeld veertig uur per week in elk studiejaar. Het onderwijs is zeker niet vrijblijvend: de student wordt aangesproken als beginnend beroepsbeoefenaar, die behalve rechten ook plichten heeft, zoals aanwezigheid en een actieve inbreng in werkgroepen en projecten. Het onderwijs is bovendien veeleisend, niet alleen vanwege het niveau van het programma en de daarbij aansluitende toetsing en beoordeling, maar ook vanwege de attitude die Fontys bij de student veronderstelt. Ondanks het grote aantal studenten is het onderwijs bij Fontys kleinschalig georganiseerd in 29 zelfstandig opererende instituten die het onderwijs voor de student organiseren. Bovendien besteedt Fontys bijzondere aandacht aan de randvoorwaarden voor een soepel verloop van de studie zoals studieloopbaanbegeleiding, coaching en buddysysteem, onderwijs- en tentamenroosters, feedback op toetsen en opdrachten, studievoortgangregistratie, informatievoorziening en bereikbaarheid van docenten. Uit de Fontys Kwaliteitsagenda spreken de hoge ambities van Fontys op dit gebied, waarbij ook de student om inzet wordt gevraagd. Ze wil activerend, uitdagend, kennisintensief en goed georganiseerd onderwijs bieden waarbij nadrukkelijk de inzet, wat zich o.a. uit in lesaanwezigheid van studenten, als (morele) verplichting geldt. Hoger beroepsonderwijs betekent een stevige verbinding met de beroepspraktijk. Zo vormen stages een belangrijk onderdeel van de opleiding. Fontys faciliteert haar studenten bij het vinden van een stage. Er zijn ook diverse andere voorbeelden van intensieve samenwerking tussen opleidingen en het beroepenveld. Voorbeelden praktijkgerichtheid • Tijdens de jaarlijkse editie van Fontys Best Business presenteerden twintig groepen eerstejaarsstudenten van de opleidingen Commerciële Economie en Small Business & Retail Management hun businessplan aan een professionele jury van bankiers, investeerders en accountants. Het evenement is door Fontys Hogeschool Marketing & Management georganiseerd en wordt door het bedrijfsleven in de regio gezien als kraamkamer van ondernemend talent. • Tweedejaars studenten van de opleiding Vastgoed & Makelaardij begeleidden 4-vwo leerlingen van het Lorentz Casimir lyceum in Eindhoven bij het uitvoeren van een opdracht over stedelijke ontwikkeling. De leerlingen onderzochten de mogelijkheden voor herontwikkeling van het historisch-cultureel erfgoed in Eindhoven. • In het kader van het versterken van het jeugdbeleid en de transitie van de jeugdzorg organiseerde Fontys Hogeschool Pedagogiek in opdracht van de Gemeente Bergen op Zoom, het Centrum voor Jeugd en Gezin en vertegenwoordigers van het primair onderwijs, vo en mbo een symposium voor de professionals van de betrokken netwerkpartners. Tijdens dit symposium gingen de deelnemers op zoek naar ‘de droom van een optimale informatieoverdracht’ bij de doorlopende leer- en zorglijnen. • Een tiental studenten van de opleiding Toegepaste Psychologie startten in samenwerking met NOC*NSF en nationale sportbonden het onderzoek ‘Winst door Sport’. In het kader van het actieprogramma ‘naar een veiliger sportklimaat’ willen de sportbonden en NOC*NSF meer zicht krijgen op de succes- en faalfactoren. • Studenten International Event, Music & Entertainment Studies van Fontys Academy for Creative Industries vormden een studentenjury voor de Gouden Giraffe, de Live Communication Award voor evenementen, beurzen en congressen. Microsoft en Fontys Academy for Creative Industries gingen een intensieve samenwerking aan. Microsoft zal betrokken zijn bij de kwaliteit en de verdere vorming van de opleiding Commerciële Economie Digital Publishing Studies en projectondersteuning bieden aan studenten. • De samenwerking tussen de techniekopleidingen en zestien scholen voor voortgezet onderwijs werd opnieuw bekrachtigd met de ondertekening van het convenant ‘Samenwerking vo-hbo Bètatechniek 2012-2015’. • Fontys Fydes en Gemeente Tilburg organiseerden een symposium over ouderbetrokkenheid: Succes! met ouders. Hier konden ouders en professionals van scholen, kinderdagverblijven en peuterspeelzalen elkaar ontmoeten. Centraal in de discussie stond de taakverdeling tussen ouders en professionals. 1 ‘Kwaliteit in Learning Communities’ krijgt een tekstuele update in 2013.

Onderwijs - Fontys Jaarverslag 2012

17

• Een tweede vestiging van ‘De Beweegwinkel’ opende haar deuren in Geldrop. Deze wordt bemand door een twintigtal studenten van Fontys Sporthogeschool onder leiding van een beweegconsulent 55+ en de opleiding. Vanuit seniorenappartementencomplex Kastanjehof zal het team van ‘De Beweegwinkel’ het bewegen van bewoners en omwonenden gaan stimuleren. • Tijdens de eerste Dutch Technology Week vormde sCoolscience - een samenwerking tussen TU/e, Fontys en ROC Eindhoven - een trekpleister voor kinderen.

3.2 Kwaliteit/accreditatie Onderstaande opleidingen zijn in 2012 geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO): Bacheloropleidingen ˗ ˗ ˗ ˗ ˗ Materopleidingen ˗ ˗ ˗ ˗

bachelor bachelor bachelor bachelor bachelor master master master master

Toegepaste Psychologie Communicatie Journalistiek International Business and Languages Werktuigbouwkunde

Leraar Biologie Leraar Godsdienst Special Educational Needs Kunsteducatie

De opleiding Fysiotherapie kreeg een onvoldoende op standaard 3: toetsing en gerealiseerd eindniveau. De opleiding heeft naar aanleiding van het oordeel van het visitatiepanel een verbeterplan opgesteld en ingevoerd, dat binnen de daartoe gestelde wettelijke hersteltermijn van een jaar gerealiseerd zal worden. Bij Fontys Hogeschool Engineering werd in 2012 een revitaliseringstraject afgerond. Twee instituten, Fontys Hogeschool Sociale Studies en Financieel Management, kregen bijzondere aandacht met betrekking tot verbetering van de kwaliteitscultuur.

3.3 Ontwikkelingen portfolio OCW ging akkoord met het verzoek van Fontys om de hbo-bacheloropleidingen Maatschappelijk Werk en Dienstverlening (MWD), Culturele en Maatschappelijke Vorming (CMV) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) samen te voegen tot de brede hbo-bacheloropleiding Social Work. De samenvoeging treedt in werking op 1 september 2013. Opgeheven werd de master of Business Administration (april 2012). De voltijd masteropleiding Leraar Godsdienst, gevestigd in Hengelo, Tilburg en Utrecht, werd per mei 2012 beëindigd. De opleiding wordt nog wel in deeltijd aangeboden in Tilburg en Utrecht. In 2012 werd besloten de Bachelor Pedagogiek lesplaats Den Haag voltijd over te dragen aan de Haagse Hogeschool per september 2013. Vanaf studiejaar 2012-2013 is de instroom van de masteropleiding Pedagogiek lesplaats Den Haag stopgezet. De deeltijdopleiding Bachelor Pedagogiek en de deel- en voltijd bachelor Lerarenopleiding Pedagogiek worden in Den Haag afgebouwd. Ook werd besloten tot overdracht van de lesplaatsen Amsterdam en Hengelo van de masteropleiding Special Educational Needs van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg aan Hogeschool Windesheim en overdracht van de deeltijd lerarenopleiding Consumptieve Technieken in Wageningen aan Stoas (Vilentium Hogeschool), onder voorbehoud van goedkeuring van de Centrale Medezeggenschapsraad in 2013. De onbekostigde bacheloropleiding Public Administration werd afgesplitst en door Fontys overgedragen aan Schouten en Nelissen. Naamswijziging De Fontyspabo’s Eindhoven, ‘s Hertogenbosch, Tilburg, Veghel en Venlo en Fontys Pedagogisch Management Kinderopvang zijn in september 2012 samengegaan onder de naam Fontys Hogeschool Kind & Educatie. Door hun krachten te bundelen zijn de instituten nog beter in staat om hun studenten uitdagend bachelor- en masteronderwijs te bieden.

18

Fontys Jaarverslag 2012 - Onderwijs

Minors In studiejaar 2011-2012 volgden zo’n 2.000 studenten (ongeveer een derde van de totale potentiële studentpopulatie) een van de veertien Fontysminors. Via het landelijke project ‘Kies op Maat’ werden Fontysminors ook opengesteld voor externe studenten. Het assortiment Fontysminors werd en wordt jaarlijks geëvalueerd door de Commissie Onderwijs & Onderzoek op basis van tevredenheidsonderzoeken en een niveaubeoordeling door betrokken studenten, experts en werkveld. Verschuiving voltijd - deeltijd in portfolio De instroom bij de deeltijdopleidingen nam - mede onder invloed van de onzekerheid voor studenten omtrent de langstudeerdersmaatregel die tot september voortduurde - af met bijna 15% ten opzichte van 2011, waardoor het aandeel van de deeltijdstudenten in de totale populatie terugliep naar 21% (ten opzichte van 25% in 2010). Ondanks deze krimp die met name het Educatieve domein raakt, bleef de totale studentenpopulatie op peil vanwege opnieuw een stevige groei van de instroom (+ 6%) bij de voltijd bacheloropleidingen.

3.4

Internationalisering

Het belangrijkste motief voor internationalisering is het bevorderen van de kwaliteit van het onderwijs en praktijkgericht onderzoek en is daarmee integraal onderdeel van de kwaliteitsstrategie van Fontys. In 2012 is het bestaande kader voor internationalisering geactualiseerd. Het kader faciliteert en inspireert instituten de internationalisering van hun eigen opleidingen vorm te geven. 1. Verrijken van het curriculum Internationalisering innoveert het curriculum door de inbreng van internationale vakinhoud en het toepassen van examples of good practice uit het buitenland. De opdracht daartoe ligt bij uitstek bij de opleidingen zelf. Er is maximale financiële ruimte gegeven aan instituten om deze ambities inhoud te kunnen geven. Enkele succesvolle voorbeelden

• Het Honors Program USA van Fontys Economische Hogeschool Tilburg is een aanvullend programma voor vierdejaars studenten van iMotion of Communication. Het bestond onder meer uit gastsprekers, bijeenkomsten op locatie en colleges in Amerikaanse Geschiedenis, Politiek en Staatsrecht. Het hoogtepunt was een studiereis naar Washington en New York in de dagen voor en na ‘election day’ en het meewerken in de campagneteams van de presidentskandidaten. Van de reis werd live verslag gedaan op de websites van de Wegener-kranten. • De opleiding Dance van Fontys Hogeschool voor de Kunsten koos voor een zeer diverse benadering van internationalisering. Naast reguliere studentenuitwisselingen met steden als Praag, Lissabon en Utah, voerden studenten van de opleiding Danseducatie educatieve projecten uit in Nepal, namen docenten en studenten deel aan de Guangdong Summerschool in China en participeerden studenten aan het internationale Dansfestival Del Tebre Dansa, Spanje. • Fontys Hogeschool Marketing Management organiseerde een ‘international week’ waarbij tweedejaars studenten van de opleidingen Commerciële Economie, Small Business en Retail Management en International Business en Management Studies een internationale managementgame speelden. Deze game werd voorafgegaan door workshops intercultural skills.

Het Fontys International Office (FIO) is met acht instituten een pilot gestart met de ‘Fontys Internationaliseringskaart’: een instrument waarmee instituten de huidige en gewenste mate en vorm van internationalisering in kaart kunnen brengen. Het FIO formuleert op basis van de uitkomsten van de kaart een op maat gemaakt advies om de gewenste mate en vorm van internationalisering van de opleidingen te bereiken. 2. Inspireren en internationaliseren van docenten Internationalisering inspireert docenten en zet hen aan tot een ondernemende en onderzoekende houding. 35 docenten en medewerkers van Fontys waren in het buitenland actief in het kader van Erasmus gastdocentschappen en staftrainingen. Ook was een aantal docenten actief binnen internationale projecten waaraan Fontys deelnam. Fontys streeft ernaar om docenten (en andere medewerkers) uit het buitenland intensiever te betrekken bij het onderwijs. 3. Bevorderen van het opdoen van internationale en interculturele competenties Studenten bij Fontys kunnen kiezen voor de buitenlandminor. Dat betekent dat zij tijdens hun studie een semester in het buitenland kunnen studeren bij een van de 24 Fontysbrede partneruniversiteiten of bij de vele instituutspartners (zo’n 290) van de 29 instituten tezamen. Zo’n 310 studenten volgden een buitenlandminor.


19

Fontys garandeert de noodzakelijke facilitering van studenten, medewerkers en opleidingen voor wie internationalisering een voorwaarde is voor basiskwaliteit. Fontys is een gastvrije onderwijsinstelling voor inkomende internationale studenten en docenten. Door het aangaan van uitwisselingscontracten met buitenlandse instellingen en door te participeren in internationale netwerken bevordert Fontys de internationale mobiliteit van studenten. Internationale en interculturele competenties kunnen worden opgedaan door in aanraking te komen met verschillende culturen in international classrooms of door een deel van de studie (meestal een semester) in het buitenland te studeren of stage te lopen. Fontys stimuleerde dit met een aantal maatregelen: een uitgebreid netwerk van Fontysbrede en opleiding specifieke partneruniversiteiten, de buitenlandminor, actieve voorlichting, een aantal complementaire beurzenprogramma’s en ondersteunende activiteiten. Studie en stage in het buitenland

2010

2011

2012

Exchange (studie in buitenland als onderdeel van opleiding)*

256

315

310

Waarvan Erasmus-studiebeurzen

152

182

192

Stage in het buitenland als onderdeel van opleiding*

315

275

228

Waarvan Erasmus-stagebeurzen

108

124

135

7

8

9

VSBfonds Beurzen (vervolgstudie in het buitenland)

* Cijfers zoals bekend bij het centrale FIO. Niet alle studenten die zonder Erasmusbeurs voor studie of stage naar het buitenland gaan, worden centraal geregistreerd.

Het aantal studenten dat stage loopt in het buitenland nam echter af, waarschijnlijk omdat het voor studenten lastiger is om een stageplaats te vinden als gevolg van de economische crisis. Partneruniversiteiten Met 24 universiteiten heeft Fontys (meerdere) uitwisselingsovereenkomsten en op instituutsniveau een ruim aantal partners. Een deel van de Fontysopleidingen heeft zelf geen partneruniversiteit en geen Engelstalig onderwijsaanbod. Studenten van deze opleidingen kunnen dankzij de centrale overeenkomsten toch een periode naar het buitenland. De spreiding van de partners waarmee op Fontysniveau of door één of meerdere van de instituten een uitwisselingsovereenkomst is afgesloten over de landen en continenten is als volgt. Aantal partners met (meerdere) uitwisselingsovereenkomsten Continent Europa

Land

Aantal partners

Duitsland

30

België

25

Turkije

35

Spanje

32

Finland

10

Polen

14

Frankrijk

18

Groot-Brittannië

8

Hongarije

8

Denemarken

6

Zweden

9

Oostenrijk

50

Totaal Europa

254

Afrika

5

Noord- en Zuid-Amerika

14

Azië Totaal

9

overige landen

16 41 landen

289*

* Met verschillende universiteiten bestaan meerdere overeenkomsten, op Fontysniveau en op instituutsniveau.

20


Voorbeelden van Europese samenwerkingsprojecten • Facilitating Implementation of Research Evidence Fontys Hogeschool Verpleegkunde neemt deel aan een Zevende kaderproject van de University of Warwick, tezamen met nog zes andere universiteiten. Doelstelling is kennis te ontwikkelen over de wijze van facilitering bij het implementeren van onderzoek in de praktijk. In het onderzoek wordt een incontinentierichtlijn voor ouderen geïmplementeerd in verpleeghuizen, gebruikmakend van verschillende faciliteringsmodellen. Het onderzoek vindt plaats in vijf landen (vier EU-landen plus Canada). • A-FOOTPRINT Fontys Paramedische Hogeschool participeert in het Zevende kaderproject A-FOOTPRINT. Het projectdoel is om nieuwe, kostefficiënte, snel produceerbare en gepersonaliseerde (naar vorm en functie) orthesen te ontwikkelen voor vaak voorkomende afwijkingen. In de benadering van A-FOOTPRINT zal dit proces geautomatiseerd worden om zo het produceren en leveren van gepersonaliseerde middelen te versnellen. Het consortium bestaat uit dertien partners over zeven Europese landen. Penvoerder is de Glasgow Caledonian University.

3.5 De professionele markt De professionele markt wordt gevormd door alle onderwijsactiviteiten en diensten die Fontys aanbiedt aan de doelgroep ‘23+’, zowel bekostigd als onbekostigd, deeltijd, duaal of modulair. De marketingstrategie van Fontys is gericht op het modulair maken van het bestaande, bekostigde onderwijsaanbod, waardoor een onderwijsproduct optimaal ingezet kan worden voor verschillende doelgroepen. Dit impliceert dat per domein wordt samengewerkt en het huidige aanbod wordt opgeschoond. Investeren in nieuwe opleidingen, waaronder Associate degrees, wordt alleen gedaan op basis van marktrelevantie, als het bedrijfsleven vooraf intekent op de samenwerking en er zekerheid is over deelname. In het deeltijdaanbod zet Fontys met het concept Leven Lang Leren concreet in op het herinrichten en reorganiseren van veel bestaande deeltijdopleidingen naar meer flexibele (maatwerk)trajecten. In dat kader werd een onderzoek gestart om te kunnen anticiperen (door ons portfolio te evalueren) op mogelijke wijzigingen in de bekostiging van het deeltijdonderwijs. Het Leven Lang Leren portfolio wordt door instituten verder (door)ontwikkeld op basis van aantoonbare behoeften van en in samenspraak met de markt. Stakeholders Bedrijven, instellingen, alumni en individuele klanten zijn de belangrijkste stakeholders voor de professionele markt. Zij zijn maatgevend voor vragen uit de markt en worden betrokken bij de ontwikkeling van opleidingen, trainingen en cursussen. Het aanbod wordt ingericht in nauw overleg met ondernemers, instellingen en afnemers in de regio. In netwerken zoals Kennispoort en Brabant-Zeeuwse Werkgeversvereniging wordt het aanbod regelmatig getoetst aan de (markt)behoefte. De technische instituten van Fontys participeerden actief in initiatieven die bijdragen aan de verdere stimulering van ‘open innovatie’ tussen kennisindustrie en maakindustrie in de Brainportregio. De thema’s sluiten naadloos aan op de (top)sectoren High Tech Systems & Materials, Chemie, Food, Automotive, Lifetec en Design die een belangrijke rol in de regio spelen. In het educatieve domein werden activiteiten ontwikkeld tussen Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, Fontys Fydes en de Fontys Hogeschool Kind & Educatie zodat een structurele bijdrage kan worden geleverd aan de kwaliteitsontwikkeling en innovatiekracht van het onderwijs. Fontys participeert actief in een aantal topsectoren, waarin de combinatie onderzoek - onderwijs - ondernemerschap tot innovaties leidt. Deze topsectoren zijn: Agrofood, Hightechsystemen en materialen (Automotive), Logistiek, Creatieve industrie, Life Science en Chemie. Fontys voert in deze sectoren praktijkgericht onderzoek uit onder leiding van haar lectoren. Tevens is Fontys penvoerder van het Center of Expertise Productietechniek en –materialen en neemt zij deel aan de Centers Logistiek en Innovatieve Zorg & Technologie. In 2012 is een drietal onderzoeken onder alumni uitgevoerd. Deze hebben inzicht gegeven in de wensen en behoeften van afgestudeerden, en in mogelijkheden om alumni te ‘binden en boeien’. De belangrijkste conclusie is dat een aantal onafhankelijke variabelen een significant positief effect heeft op loyaliteit die een oud-student heeft met de opleiding en/of Fontys. Deze variabelen zijn samengebracht in een nieuw conceptueel model. Uit de onderzoeken blijkt tevens dat er bij alumni veel behoefte is om het contact met de opleiding te behouden, maar het ontbreekt veelal (nog) aan concrete acties hieromtrent. De onderzoeksresultaten worden gebruikt om de benadering van de professionele markt en specifiek die van alumni in 2013 verder te concretiseren en te implementeren.


21

3.6 Onderwijsleeromgeving Innovaties Om innovatie te stimuleren is enkele jaren geleden iFontys ingericht. Het is een netwerk van docenten en medewerkers van diverse instituten die initiatieven nemen ter bevordering van kennisdelen en co-creatie. De innovaties worden geïnitieerd door het netwerk in samenwerking met studenten. Het netwerk is zelf verantwoordelijk voor het verspreiden zowel binnen als buiten Fontys door acties in instituten in (iFontys)events, seminars, congressen, voorlichtingsbijeenkomsten en studiedagen. In 2012 heeft met name het Schoollab verdere invulling gekregen met het opzetten van een living lab voor basisonderwijs met partners uit het bedrijfsleven, de TU, ROC’s Technasia en diverse Fontysinstituten.

Enkele voorbeeldprojecten van iFontys • Ontwikkeling van presentatie-apps. • Inrichten van excellence trajecten. • Introduceren en ondersteunen van paperless vergaderen, werken en studeren. • Onderzoek naar experimenten met zelftoetsing en crowdsourcing van toetsvragen. • Introductie van middelen en verzamelen van best practices voor een nieuwe didactiek. • Experimenten met e-readers en het maken van materiaal hiervoor. • Het mogelijk maken van het uitrollen van eigen apps. • Project om de mail-lawine in te dammen. • Onderzoeken van strategieën en voorwaarden voor het laten landen van iFontys innovaties binnen de instituten. In 2013 zullen de innovaties naar verwachting na een experimenteerfase hun plek krijgen in het onderwijs. Informatiebeveiliging Fontys wordt steeds meer afhankelijk van geautomatiseerde systemen en netwerken en daarbij geleverde informatie. De risico’s die daarmee gepaard gaan nemen voortdurend toe. Het niet tijdig beschikbaar zijn van informatie kan direct leiden tot verstoring van het onderwijs en de ondersteuning daarvan en fraudegevoeligheid kan leiden tot reputatieschade, accreditatierisico’s en financiële schade. Het doel van het informatiebeveiligingsbeleid is een goede balans vinden tussen functionaliteit en beveiliging van IT-middelen. Als gevolg van een toename van mobiele IT-apparatuur, toegankelijkheid van informatie en aanwezigheid op sociale media wordt een groter beroep gedaan op het individu. Op diverse manieren werden studenten bewust gemaakt van digitale risico’s en medewerkers over de invulling van hun persoonlijke informatiebeveiliging. Cloud Computing & Compliancy Steeds meer data worden ondergebracht in de cloud, zoals het nieuwe HR-systeem van Fontys. Fontys heeft hierbij uitgebreid aandacht geschonken aan risicobeheersing. Daarnaast worden vanuit weten regelgeving steeds meer eisen gesteld aan beveiliging. In 2012 werd invulling gegeven aan de gewijzigde telecomwet en is (centraal) het niveau op het gebied van informatiebeveiliging (ISO 27001) verbeterd.

Huisvesting Oplevering Sporthogeschool Na slechts drieënhalf jaar ontwerpen en bouwen werd, in gezamenlijk opdrachtgeverschap met de gemeente Eindhoven, in juni de nieuwe Sporthogeschool opgeleverd. Het betrokken instituut dat voorheen op twee locaties (Tilburg en Sittard) in Nederland gevestigd was, verhuisde in juli naar de nieuwe uni-locatie. De komst van Fontys Sporthogeschool draagt bij aan het imago van Eindhoven als studenten- en jongerenstad én centrum voor sport en technologie. Verbetering in ruimtegebruik gebouwen In de zomervakantie van 2012 vonden grootschalige herinrichtingen plaats. De voormalige mediatheek op de eerste verdieping van gebouw R5 in Eindhoven werd ingericht voor Fontys Hogeschool HRM en Psychologie en Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool werd verhuisd van gebouw de Horsten op het TU/e-terrein naar de begane grond van gebouw R1. De locatie Sittard werd ten gevolge van het uithuizen van de Sporthogeschool en inhuizen van de Nieuwste Pabo in samenwerking met Zuyd Hogeschool heringericht.

22


Verkoop/Verhuur Als resultaat van de focus op efficiënt ruimtegebruik en de daarbij behorende herhuisvestingen kon in de zomer van 2012 gebouw S2 in Eindhoven worden vrijgespeeld. Genoemd gebouw is per 1 juli jl. volledig verhuurd aan externen. Eind 2012 werd het grachtenpand aan de Keizersgracht in Amsterdam verkocht. Daarnaast werd overeenstemming bereikt over de verkoop van het pand aan de Goirleseweg in Tilburg, die in januari 2013 werd geëffectueerd. Brand Vlak voor de zomervakantie ontstond er brand in het laboratorium van gebouw R1 in Eindhoven. Er deden zich door de professionele inzet van de BHV-ers geen persoonlijke letsels voor. In circa zes weken tijd werd de gehele onderwijsvleugel van Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen gereinigd. De herbouw van het microbiologisch laboratorium is na de herfstvakantie voltooid.


23

4.

Onderzoek

4.1 Onderzoeksambities De nota Fontys onderzoeksambities beschrijft de kaders voor het onderzoeksbeleid voor de periode 2011- 2015. De ambitie van Fontys is dat in 2015 iedere student, iedere docent en elke opleiding betrokken is bij onderzoek. Het onderzoek bij Fontys is praktijkgericht. Het is wetenschappelijk in de zin dat het voldoet aan de gebruikelijk te stellen methodologische eisen, zoals betrouwbaarheid, validiteit, objectiviteit en repliceerbaarheid met betrekking tot de wijze waarop het tot stand komt. Praktijkgericht onderzoek voldoet bovendien aan de eis van bruikbaarheid. Het levert kennis, inzichten en producten die bijdragen aan het oplossen van de problemen in de beroepspraktijk en/of aan de ontwikkeling van deze beroepspraktijk en aan de vernieuwing van de curricula. De ambities uit de onderzoeksnota werden uitgewerkt in een plan van aanpak waarvan een deel van de acties werd gerealiseerd, dan wel in ontwikkeling is: • Een intern netwerk voor kennisdeling dat onderzoeksbijeenkomsten organiseert en voor advisering zorgt. • Een subsidieloket voor (inter)nationale en subsidieaanvragen. • Een assessment onderzoeksvaardigheden voor docenten. • Jaarlijkse instituutsonderzoeksplannen, waarbij de lectoren een belangrijke rol spelen. • Doorlopende leerlijnen onderzoeksvaardigheden in de bachelor- en mastercurricula. • De integratie van kwaliteitszorg in het onderwijs en onderzoek. • De commissie Lectoraten en Lectoren die het College van Bestuur adviseert bij het instellen van nieuwe lectoraten en bij het benoemen en herbenoemen van lectoren.

4.2 Lectoraten Richtinggevend voor de activiteiten van de lectoraten blijven de vier doelstellingen van de Stichting Kennisontwikkeling hbo (SKO): • doorwerking naar het curriculum van de opleidingen; • kenniscirculatie met economie en samenleving; • kennisontwikkeling; • professionalisering van docenten. Fontyslectoren, kenniscentra en -netwerken spelen een belangrijke rol in de opzet en uitvoering van het onderwijs en in het onderzoek binnen de onderwijsprogramma’s. Het bevorderen van de onderzoekende beroepsattitude is een kerntaak van de opleidingen. Als uitgangspunt geldt dat elk instituut ten minste één lectoraat heeft. Vijf van de 29 instituten hadden in 2012 (tijdelijk) geen eigen lectoraat. Studenten worden steeds meer systematisch getraind in onderzoeksvaardigheden. Zij kunnen deelnemen aan het onderzoek van het instituut, in het kader van stages en afstudeeropdrachten en in de context van excellentieprogramma’s. Studenten sluiten de studie af met het verrichten van praktijkgericht onderzoek. De lector heeft, in opdracht van de directeur van het instituut waartoe de lector behoort, het primaire toezicht op de kwaliteit van de onderzoekstraining in de curricula. Docenten worden intensief bij het onderzoek betrokken. Vier nieuwe lectoraten gingen van start: het lectoraat ‘Creative Industries and Social Innovation’, verbonden aan Fontys Academy for Creative Industries en het lectoraat ‘Future Powertrain’, verbonden aan Fontys Hogeschool Automotive, het lectoraat ‘Beroepsethiek van leraren’ van Fontys Lerarenopleiding Tilburg en het lectoraat ‘Mens en technologie’ van Fontys Hogeschool HRM en Psychologie. Binnen het lectoraat ‘Brainport 2020’, verbonden aan Fontys Hogeschool Management Economie en Recht, werd een tweede lector benoemd. Vijf lectoraten werden beëindigd: het lectoraat ‘Algemene Pedagogiek’, het lectoraat ‘ICT governance’, het lectoraat ‘Trendwatching’, het lectoraat ‘Leerstrategieën’ en het lectoraat ‘Educatieve functies van ICT’. Tevens zijn beëindigd: bijzonder lectoraat ‘Bestuurskracht en Innovatie’, bijzonder lectoraat ‘Management van veranderprocessen’, bijzonder lectoraat ‘Sportmanagement’ en bijzonder lectoraat ‘Internationalisation and inclusive education’. Het totaal aantal lectoraten kwam daarmee op 34. Zes aanvragen voor nieuwe lectoraten zijn in behandeling.

24

Fontys Jaarverslag 2012 - Onderzoek

In totaal namen negen lectoren afscheid en startten vijf nieuwe lectoren, waarmee het totaal aantal lectoren op 36 kwam. Een overzicht van de lectoraten is te vinden in bijlage III.

4.3 Promotiebeleid Fontys streeft ernaar het aantal gepromoveerde docenten te laten toenemen door met name gepromoveerde medewerkers aan te trekken. Instituten kiezen in samenspraak met lectoren thema’s voor promotieonderzoeken waarvan de resultaten meerwaarde hebben voor de opleidingen en de beroepspraktijk. In 2012 promoveerden drie van de in totaal 37 jonge promovendi. Daarnaast waren 25 zittende docenten bezig met een promotieonderzoek met financiële ondersteuning van het Fontys Stipendiumfonds (STiP). Vier van hen rondden hun promotie af. Twee docenten kregen een NWO-lerarenpromotiebeurs toegekend, die hen voor een periode van vier jaar in de gelegenheid stelt twee dagen per week te werken aan een promotieonderzoek. Bas Jongenelen (Fontys Lerarenopleiding Tilburg) ontving een beurs van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek voor zijn promotieonderzoeksvoorstel over Humor in 1561 dat in 2013 zal starten.

4.4 Onderzoeksprogramma’s RAAK-programma’s De volgende aanvragen voor RAAK-projecten2 werden goedgekeurd: • Een punt voor Gym - RAAK Publiek • Smart Mobility: ADAS voor minder valide bestuurders – RAAK MKB Sinds de start van het RAAK-programma in 2004 werden in totaal 44 aanvragen van Fontys goedgekeurd.

4.5 Kwaliteit In 2012 zijn BKO-audits (op basis van het Brancheprotocol Kwaliteitszorg Onderzoek) uitgevoerd bij het lectoraat Health Innovation and Technology en het lectoraat Professionele Waarden in Kritische Dialoog. Er vonden interne midterm reviews plaats bij de lectoraten Evaluerend Handelen in Speciale Onderwijszorg en Thin Films and Functional Materials.

4.6 Kennisvalorisatie Fontys verbindt onderzoek nadrukkelijk met het bachelor- en masteronderwijs. Zowel onderwijs als onderzoek worden beoordeeld op praktijkrelevantie. Onderzoek wordt beoordeeld op de mate waarin het bijdraagt aan de vernieuwing van het onderwijs en aan beroepsontwikkeling en -innovatie. Omdat praktijkgericht onderzoek op het werkveld gericht is, moet het meerwaarde creëren. Met andere woorden, het gaat om kennisvalorisatie: praktijkgericht onderzoek moet maatschappelijk relevant zijn en impact hebben op het werkveld. Fontys hanteert een driedeling in de activiteiten op het gebied van kennisvalorisatie. a. het stimuleren van ondernemerschap en ondernemendheid onder studenten; b. het beschikbaar stellen van onderzoeksresultaten en kennis ten behoeve van onderwijsvernieuwing en vragen uit het bedrijfsleven; c. het vermarkten van nieuwe kennis.

2 Alleen die RAAK-programma’s zijn vermeld waarbij Fontys als penvoeder optreedt.

Onderzoek - Fontys Jaarverslag 2012

25

Fontys is een van de vier partijen in het Valorisatieprogramma Zuid-Oost-Brabant Bright Move, dat naast ondernemerschapsonderwijs, ook start-ups en spin-offs stimuleert. Het Fontys Centrum voor Ondernemerschap helpt studenten bij het ontwikkelen van een ondernemende houding, waardoor ze zelfstandig of in loondienst, als ondernemende professionals toetreden tot de beroepspraktijk. Het centrum biedt advies en ondersteuning bij het starten van een eigen bedrijf, biedt opleidingsminors aan op het gebied van ondernemerschapsonderwijs en organiseert evenementen. Het is de ambitie van het Centrum voor Ondernemerschap elke Fontysstudent tijdens zijn studie met ondernemerschap en ondernemendheid kennis te laten maken. Fontys participeert met regionale (universitaire) partners in United Brains en Greenbrains, een loket voor MKB met vragen uit de praktijk. United Brains kent een locatie in Eindhoven en in Tilburg.

Publicaties Bij de opening van het studiejaar 2012-2013 werd de nieuwe digitale Fontys publicatiegids ‘Fontyspub’ gelanceerd. Vanaf nu zijn Fontyspublicaties in de HBO-kennisbank gecatalogiseerd in een applicatie die toegankelijk en gebruikersvriendelijk is en dagelijks wordt geüpdatet.

4.7 Stakeholders Ook in 2012 werden diverse stakeholders direct betrokken bij het onderzoeksbeleid. Voorbeelden zijn de extern gefinancierde lectoraten. Met de omgeving wordt contact onderhouden via Raden van Advies van de individuele instituten, vertegenwoordiging van het beroepenveld in de kenniskringen, samenwerking met nationale en internationale onderwijsinstellingen en onderzoeksopdrachten voor het MKB. Het beroepenveld is actief betrokken bij de lectoraataudits.

26

Fontys Jaarverslag 2012 - Onderzoek

5. Medewerkers 5.1 HR Ambities Fontys streeft naar kwaliteit: kwalitatief goed onderwijs, een goede organisatie van het onderwijs en een hoge waardering van studenten, medewerkers en het beroepenveld. Deze uitdaging is vertaald in de HR-ambitie ‘Groei door aandacht en uitdaging’ met de drie pijlers: • ruimte, vertrouwen en verantwoordelijkheid • kaders en aandacht • vakmanschap De ambities zijn nauw verweven met de kwaliteitsagenda. Deze bevat doelstellingen op onder meer het vlak van professionalisering van docenten en medewerkertevredenheid. In 2012 werden de HR-ambities en afspraken uit de kwaliteitsagenda door de instituten/diensten van Fontys vertaald en verder geïmplementeerd naar concrete maatregelen. Ter ondersteuning van de instituten in hun HR-ambities werden centraal de volgende initiatieven genomen: • Upgrade gesprekscyclus - Met als kern sturen op output, feedback van collega’s en talentontwikkeling. Een meetinstrument in de gesprekscyclus werd geïntroduceerd om de feedback op docenten door studenten mogelijk te maken. In twee instituten werd geëxperimenteerd met deze doelstelling uit de kwaliteitsagenda. • Ontwikkeling digitaal talentontwikkelplein - Een portal met daarop het aanbod van trainingen, coaching, vacatures, netwerken en trajecten en instrumenten om aan de slag te gaan met de eigen ontwikkeling en loopbaan. • Managementdevelopment - Gestart werd met het Fontys Leadership programma voor de ontwikkeling van de huidige en potentiële leidinggevenden. Tevens wordt gewerkt aan 360-graden feedback voor directeuren. • Kwaliteitseisen voor docenten - Basiskwalificatie Onderwijs - Van iedere docent verwacht Fontys kennis op het gebied van didactiek, onderzoek en mediawijsheid. Startende docenten hebben de opdracht de basiskwalificatie te behalen, waarmee zij aantonen over een basisniveau te beschikken op deze gebieden. • Meer interne en externe mobiliteit - Naast de onderzoeks- en managementloopbanen werden de mogelijkheden verkend voor een onderwijsloopbaan. De functieprofielen van docenten werden geactualiseerd en de docentfunctie schaal 13 werd mogelijk. Mogelijkheden tot stimulering van interne en externe mobiliteit werden onderzocht. Kern van het HR-beleid vormt echter de organisatiecultuur en de noodzakelijke veranderingen daarin. Immers, de doelstellingen geformuleerd in de kwaliteitsagenda vereisen een individueel gevoeld eigenaarschap en eigen verantwoordelijkheid. De organisatie heeft in die cultuurverandering nog een aantal stappen te zetten. Een open dialoog tussen medewerker en leidinggevende is een belangrijke schakel in deze cultuurverandering. In 2012 is daarom bijzondere aandacht geweest voor de rol van de leidinggevenden in de organisatie.

Zinconferentie Op 22 november vond de jaarlijkse Zinconferentie plaats met als thema Zingeving in het curriculum, gezagsdragers van de toekomst. Na een inleiding op het conferentiethema volgde een lezing over moreel leiderschap. In de middag werden door Fontysdocenten workshops rondom het thema verzorgd. Samen met zo’n 80 medewerkers zochten zij naar de consequenties van de afname van het gezag van docenten en hoe de gezagsdrager van de toekomst moet worden opgeleid.

5.2 Personeelsbeleid Formatieve ontwikkelingen Eind 2012 kwam de totale formatie in loondienst van Fontys uit op 3.137 fte. In 2012 is in totaal 423 fte aan nieuwe formatie de organisatie ingestroomd. In dezelfde periode bedroeg de uitstroom 400 fte. Per saldo is in de loop van het jaar 2012 de totale formatie aan personeel in loondienst bij Fontys gegroeid met 23 fte. Na overdracht van de activiteiten van Stichting Bestuursonderwijs aan Schouten Nelissen per 1 januari 2012 bedroeg de formatie 3.115 fte (stand per 31-12-2011: 3.131 fte).

Medewerker - Fontys Jaarverslag 2012

27

De focus op het primaire proces heeft geleid tot een verdere stijging van de formatie onderwijsgevend personeel (OP) met 47 fte, en een daling van de hoeveelheid onderwijsondersteunend personeel met 24 fte. Hiermee komt het aandeel OP eind 2012 op 63,7% van de totale formatie in loondienst. In bijlage IV (kengetallen medewerkers) is meer informatie te vinden over de samenstelling van en de ontwikkelingen in het personeelsbestand. Professionalisering van docenten Het centrale thema van de Fontysstrategie is het streven naar voortdurende kwaliteitsverbetering. De kwaliteit van docenten is daarbij essentieel. Fontys vraagt van haar docenten om zelf de regie te voeren over de eigen professionalisering en loopbaan. Fontys stelt minimale eisen aan de vaardigheden van docenten met betrekking tot didactiek, toetsen, onderzoek en gebruik van media (Basiskwalificatie Onderwijs (BKO)). Daarnaast streeft Fontys naar een verhoging van het aantal docenten met een masteropleiding. In de kwaliteitsagenda is afgesproken dat eind 2015 minimaal 80% van alle docenten beschikt over een opleiding op masterniveau of hoger. Eind 2012 is dit percentage 69.3%. Veel docenten die een masteropleiding volgen kregen hiervoor een lerarenbeurs van het ministerie van OCW. In totaal maakten 74 Fontysdocenten in 2012 gebruik van deze beurs. De Dienst Onderwijs en Onderzoek ontwikkelde een flexibel scholingsaanbod voor Fontysdocenten. Zo kan worden gekozen voor zelfstudie en voor scholing met meer begeleiding en intervisie en allerlei op maat varianten. Er kan gebruik worden gemaakt van een nulmeting waarbij een docent zijn startniveau inschat. Een assessment mediawijsheid is in ontwikkeling. Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Fontys investeert veel in de (loopbaan)ontwikkeling van alle medewerkers. Het Centrum voor Loopbaan & Ontwikkeling (CL&O) biedt daartoe aan medewerkers verschillende instrumenten. In 2012 maakten bijna 600 medewerkers gebruik van de diensten van het CL&O zoals individuele coaching, ontwikkelassessments, teamontwikkeling en trainingen zoals ´de kracht van feedback´. Daarnaast was het CL&O actief bij organisatieveranderingen bij Fontys Hogeschool Sociale Studies, Fontys Actief en Fontys OSO. Het CL&O heeft medewerkers van deze instituten/diensten, waar nodig, ondersteund bij het vinden van een nieuwe baan, binnen of buiten Fontys. De gesprekcyclus is het belangrijkste ontwikkelingsinstrument binnen Fontys. Om leidinggevenden en medewerkers te ondersteunen bij de gesprekscyclus is voor beide groepen een workshop ontwikkeld (‘haal meer uit je contracteringsgesprek’). Aandacht voor leiderschap De nieuwe HR-visie vereist een wezenlijk andere manier van leidinggeven, waarbij ruimte en vertrouwen geven en het aanspreken op verantwoordelijkheid hand in hand gaan. Aan het Fontys Leadership Program namen in 2012 circa 60 (aspirant-) leidinggevenden deel. Een evaluatie van het Fontys Leadership Program wijst uit dat deelnemers zeer tevreden zijn over de opzet. Er zijn twee bijeenkomsten georganiseerd voor alle teamleiders binnen Fontys. Thema was de vraag hoe medewerkers gecoacht kunnen worden om hun verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen ontwikkeling. In totaal namen zo’n 100 teamleiders deel aan deze bijeenkomsten. Arbeidsomstandigheden Fontys heeft het verzuimproces volledig onder eigen regie. Leidinggevenden en medewerkers zijn verantwoordelijk voor preventie en re-integratie. Zij worden hierbij ondersteund door bureau Re-integratie en Verzuim. Ziekteverzuim, naar percentage en frequentie 2008

2009

2010

2011

2012

Verzuim %

4,6%

3,9%

3,7%

4,1%

3,8%

Verzuimfrequentie

1,02

0,91

0,78

0,73

0,72

In 2012 zijn binnen instituten en diensten met een hoog verzuim leidinggevenden en de bedrijfsarts intensiever gaan samenwerken, om verzuim in een vroegtijdig stadium te voorkomen of terug te dringen. Deze aanpak heeft geresulteerd in een daling van het (met name langdurig) verzuim in 2012. Aantrekkelijk werkgeverschap Fontys heeft zich in de kwaliteitsagenda als doel gesteld dat medewerkers hun werk met minimaal een 7 beoordelen. Om inzicht te verkrijgen in het arbeidswelzijn van de medewerkers wordt elk voorjaar een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) afgenomen, gevolgd door een korte tussentijdse meting in december. Tijdens het MTO en de tussenmeting van 2012 gaven de medewerkers gemiddeld een ruime voldoende voor hun werk: respectievelijk rapportcijfer 7,1 en 7,2, vergelijkbaar met de scores in 2011 en 2010.

28

Fontys Jaarverslag 2012 - Medewerker

5.3 Organisatieaanpassingen Ten gevolge van de strategische keuze voor concentratie in het zuiden vonden ook in 2012 binnen diverse onderdelen organisatieaanpassingen plaats: 1. De overdracht van de lesplaatsen Amsterdam en Hengelo van Master SEN van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg aan Hogeschool Windesheim werd voorbereid. De formele overdracht vindt plaats per 01-09-2013. 2. De overdracht van de Haagse locatie van de voltijd bacheloropleiding Pedagogiek Algemene beroepenvariant naar de Haagse Hogeschool werd voorbereid. De goedkeuring van het ministerie van OCW is verkregen, zodat al het vaste personeel dat hoofdzakelijk verbonden is aan Pedagogiek Den Haag volgens planning in september 2013 overgaat naar de Haagse Hogeschool. 3. De overdracht van de deeltijd Lerarenopleiding Consumptieve Technieken in Wageningen aan Stoas (Vilentium Hogeschool) werd door Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool voorbereid. De overdracht zal plaatsvinden per 01-09-2013. Verder zijn in 2012 de activiteiten van Fontys Actief, een onderdeel van Fontys dat zich richt op de arbeidsbemiddeling en re-integratie van personeel, beëindigd. De reden hiervoor is dat de activiteiten van Fontys Actief niet langer passen binnen de Fontysstrategie. Met de meeste medewerkers van Fontys Actief zijn, als onderdeel van een sociaal plan, in de loop van 2012, regelingen getroffen voor vertrek of een andere functie binnen Fontys. Het sociaal plan loopt in beginsel door tot 1 augustus 2013. Bij Fontys OSO werd wegens afnemende studentenaantallen besloten tot een ingrijpende reorganisatie. In de loop van 2012 zijn enkele tientallen medewerkers op vrijwillige basis begeleid naar ander werk binnen of buiten Fontys.

5.4

Bijzondere prestaties medewerkers

Diverse medewerkers onderscheidden zich door het leveren van bijzonder waardevolle bijdragen aan het onderwijs en de Fontys learning community. Zij deden dit in de vorm van publicaties, innovatieve onderwijsactiviteiten en maatschappelijke initiatieven waarvoor enkelen een prijs of onderscheiding ontvingen. Kennisprijs De Fontys Kennisprijs gaat naar een Fontysmedewerker die meer dan anderen gewerkt heeft aan een kennisbrug richting werkveld en Fontys heeft geprofileerd als kennisinstelling. Janienke Sturm (Fontys Hogeschool ICT) won de Fontys Kennisprijs 2012 voor haar publicatie PlayFit: Designing playful activity interventions for teenagers. De tweede prijs was voor Piet Noordzij (Fontys Lerarenopleiding Tilburg) voor zijn publicatie Leraar op Leerpleinen, een onderzoek naar stagebegeleiding in het beroepsonderwijs. Joost van Hoof en Eveline Wouters (Fontys Paramedische Hogeschool) ontvingen de derde prijs voor hun bijdrage Zorgdomotica, een coproductie van de disciplines zorg en techniek. Onderwijsprijs De Fontys Onderwijsprijs werd toegekend aan Tom Goris (Fontys Lerarenopleiding Tilburg). Hij is medeoprichter van De Stichting Zayandeh die via kunst en wiskunde wederzijds begrip bij jonge mensen voor elkaars cultuur probeert bij te brengen. De eerste prijs in de categorie studenten ging naar Mila Brobbel, studente Fontys Hogeschool Pedagogiek. Zij heeft tijdens haar stage in India op een school voor kinderen met een beperking een Senseroom ontwikkeld. Dat deed zij letterlijk door een ruimte in te richten waar zij kinderen de gelegenheid geeft zich te ontwikkelen op hun niveau. Door hier spelvormen aan te koppelen geeft zij kinderen op deze school de gelegenheid om zich spelend te ontwikkelen om daarmee de fysieke en geestelijke ontwikkeling van deze kinderen te stimuleren. Eveline Wouters en Yvonne van Zaalen (Fontys Paramedische Hogeschool) ontvingen de tweede prijs voor Praktijkgericht Onderzoek in de paramedische zorg. In dit boek bieden zij een leidraad voor het bij studenten ontwikkelen van een onderzoekende houding en het uitvoeren van praktijkgericht onderzoek. Suzanne van Gorp (Dienst Studentenvoorzieningen), won de derde prijs met Aandacht voor autisme, een voorlichtingsavond voor een groeiende doelgroep die duidelijk in een behoefte voorziet.

Medewerker - Fontys Jaarverslag 2012

29

6. Governance Fontys Hogescholen wil zich als maatschappelijke instelling op een open en transparante wijze verantwoorden naar haar omgeving. Fontys wil beoordeeld worden op haar prestaties en in een open dialoog communiceren met stakeholders. Toezicht en bestuur van Fontys zijn ingericht in overeenstemming met de in de Branchecode Governance Hogescholen vastgelegde principes. De Raad van Toezicht ziet toe op een correcte naleving van deze principes door het College van Bestuur.

6.1 College van Bestuur Het College van Bestuur van Fontys Hogescholen bestaat uit drie personen en is verantwoordelijk voor de realisatie van de missie, visie, strategie en doelstellingen van de organisatie en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkelingen. In overeenstemming met de wet en de statuten zijn de taken en bevoegdheden van de leden van het College van Bestuur vastgelegd in een Bestuursreglement. Ieder jaar opnieuw legt het College van Bestuur met het management van de instituten en de ondersteunende diensten afspraken vast in een managementcontract per organisatieonderdeel. Samenstelling en portefeuilleverdeling De taakverdeling van de leden van het College van Bestuur is vastgesteld in horizontale en verticale portefeuilles. Portefeuilleverdeling College van Bestuur met ingang van 1 september 2012

Primaire processen

Ondersteunende processen

Nienke Meijer (benoemd per 1 sept. 2009, herbenoeming per 30 aug. 2013) Strategie Onderwijs (student gerelateerde zaken) Zakelijke dienstverlening Externe vertegenwoordiging regio Eindhoven en Venlo Studentenzaken en -voorzieningen Huisvesting en beheer/facilitair Marketing en communicatie Internationalisering Mediavoorzieningen

Onderwijsinstituten

(regio Eindhoven, Venlo) Economie Mens en maatschappij en Gezondheidszorg Techniek

Wilma de Koning (benoemd per 1 juni 2009, herbenoeming per 31 mei 2013) Strategie Onderwijs (kwaliteitszorg) Onderzoek Externe vertegenwoordiging regio Tilburg en Sittard Control

Marcel Wintels (benoemd per 1 juni 2008, herbenoemd per 1 juni 2012) Strategie Onderwijs HBO-raad Externe vertegenwoordiging

Cultuur en organisatie (-ontwikkeling) Financiën Management development Personeel/arbeidsvoorwaarden/ Veiligheid arbo Kwaliteitszorg en audit Duurzaamheid Juridische zaken ICT/ IM (regio Tilburg/Sittard) Economie Mens en maatschappij en Gezondheidszorg Educatie Kunsten

De drie bestuursleden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. Na afloop van deze termijn kunnen zij voor eenzelfde periode worden herbenoemd. Het College van Bestuur wordt ondersteund door een secretaris. Commissies De directeuren van de diensten en instituten adviseren het College van Bestuur in een zestal commissies over specifieke centrale beleidszaken: - Informatiemanagement, IT en Control - Marketing en Communicatie - Personeel - Studentenzaken en Student-gerelateerde Onderwijszaken - Onderwijs en Onderzoek - Organisatie, Cultuur en Innovatie In de commissies zijn de domeinen vertegenwoordigd. Directeuren van diensten vervullen de rol van secretaris bij de commissies.

30

Fontys Jaarverslag 2012 - Governance

6.2 Raad van Toezicht De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van Fontys Hogescholen door het College van Bestuur. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement (conform en in overeenstemming met artikel 10.3d van de WHW). De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Samenstelling per 31-12-2012 • mr. P.C. Lodders-Elfferich (voorzitter) • prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten (secretaris) • prof.dr. E.P.N.M. Borgman • prof.dr. M.P. van Dieijen-Visser (per 1 juli 2012) • prof.dr.ir. R.H.J. Fastenau • J.J.M. Koenen RA CIA • ir. S.J. Wittermans Op 1 januari nam drs. J.C. Leenhouts, conform de statuten, na twee benoemingsperiodes van vier jaar, afscheid als lid van de Raad van Toezicht. Zij werd opgevolgd door prof.dr. M.P. van Dieijen-Visser. De Raad van Toezicht vergaderde zes keer met het College van Bestuur. Voorafgaand aan elke vergadering kwam de Raad van Toezicht in besloten samenstelling bijeen. De Raad vergaderde eenmaal met de Centrale Medezeggenschapsraad. De Raad van Toezicht verleende medewerking aan het verzoek van de minister van OCW om bestuursvoorzitter M. Wintels gedurende een half jaar beschikbaar te stellen om leiding te geven aan de reddingsoperatie van de Amarantis Onderwijsgroep. De Raad van Toezicht benoemde M. Wintels per 1 juni voor de tweede periode als voorzitter van het College van Bestuur. Het College van Bestuur informeerde de Raad van Toezicht via bestuursrapportages over de ontwikkelingen met betrekking tot studenten en studiesucces, medewerkers, kwaliteit van het onderwijs en onderzoek, financiën, voortgang van projecten, kwesties met betrekking tot specifieke organisatieonderdelen en over verdere relevante strategische kwesties. De ontwikkelingen met betrekking tot de prestatieafspraken, de Instellingstoets Kwaliteitszorg, managementbenoemingen en -vacatures en de externe berichtgeving over Fontys kwamen aan de orde. De Raad van Toezicht keurde in de loop van het jaar het jaarverslag 2011, de jaarrekening 2011 en de begroting 2013 goed. Bovendien stelde de Raad van Toezicht vast dat er geen sprake was van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de leden van het College van Bestuur speelden. Omdat de strategische keuze van Fontys voor concentratie in Zuidoost-Nederland door de Raad wordt onderschreven gaf hij zijn goedkeuring aan de afsplitsing en overdracht van lesplaats Den Haag van de bacheloropleiding Algemene Beroepenvariant Pedagogiek aan de Haagse Hogeschool; lesplaatsen Amsterdam en Hengelo van de masteropleiding Special Educational Needs aan Hogeschool Windesheim en lesplaats Wageningen van de bacheloropleiding Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de tweede graad in Consumptieve Techniek en de Associate degree Onderwijsondersteuner Consumptieve Techniek aan Stichting AERES Groep (Stoas, Vilentium Hogeschool). De goedkeuring van het ministerie van OCW voor deze afsplitsingen zijn in het voorjaar van 2013 verkregen. Over de afsplitsing en overdracht van de bachelor Public Administration van de Stichting Bestuursonderwijs (een aparte rechtspersoon) aan Schouten & Nelissen werd de Raad geïnformeerd. Over de ontwikkelingen op het gebied van huisvesting heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht doorlopend geïnformeerd. Een aantal panden werd in de verkoop gezet, met het doel om dislocaties af te stoten ten gunste van concentratie op enkele hoofdlocaties waar de bezettingsgraad vervolgens geoptimaliseerd kan worden. De Raad van Toezicht verleende goedkeuring aan de verkoop van de panden aan de Keizersgracht in Amsterdam en de Goirleseweg in Tilburg. Daarnaast werd besloten de kosten voor de Raad van Toezicht voor 2012 niet te wijzigen ten opzichte van de afgelopen drie jaren en de kosten voor 2013 te verhogen met de sinds 1 januari 2013 verplichte BTW-afdracht. Kerncommissies Om te functioneren in overeenstemming met de Branchecode Governance en ter voorbereiding op zijn besluitvorming heeft de Raad van Toezicht een drietal voorbereidende commissies. De commissies zoals die in 2012 hebben gefunctioneerd, waren als volgt samengesteld:

Governance - Fontys Jaarverslag 2012

31

Commissies van de Raad van Toezicht per 31-12-2012 • Auditcommissie J.J.M. Koenen RA CIA (voorzitter), ir. S.J. Wittermans • Remuneratie-/Benoemingscommissie mr. P.C. Lodders-Elfferich (voorzitter), prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten • Onderwijs-en identiteitcommissie prof.dr.ir. R.H.J. Fastenau (voorzitter), prof.dr. E.P.N.M. Borgman, prof.dr. M.P. van Dieijen-Visser Auditcommissie De Auditcommissie vergaderde vijf maal, doorgaans een week voor de plenaire vergaderingen van de Raad van Toezicht. De externe accountant was aanwezig om zijn accountantsverslag 2011 en de managementletter naar aanleiding van de interimcontrole 2012 toe te lichten. In de auditcommissie werd met name aandacht besteed aan de resultaatontwikkeling zoals gerapporteerd via de viermaandelijkse bestuursrapportages, de jaarrekening en het jaarverslag 2011, de begroting 2013 en de meerjarenraming. De prestaties van de afzonderlijke organisatieonderdelen kwamen aan bod, evenals de risicobeoordeling daaromtrent en de integrale auditplanning. Aan de auditcommissie wordt periodiek gerapporteerd over de declaraties van het College van Bestuur. De auditcommissie is betrokken bij belangrijke wijzigingen in de financieringsstructuur, zoals de vervroegde aflossing van de lening bij de Deutsche Bank in mei 2012. Er is intensief gesproken over het upgraden van de vastgoedportefeuille, waarbij diverse scenario’s voor nieuwbouw en renovatie van bestaande panden op hun risico’s en meerjarige financiële impact zijn beoordeeld. Tenslotte besteedde de auditcommissie nadrukkelijk aandacht aan de voortdurende evaluatie van de effectiviteit van het besturingsmodel en het instrumentarium waarmee Fontys zowel de kwaliteit van de opleidingen als van de daaraan ondersteunende processen beheerst. Remuneratie-/Benoemingscommissie De Remuneratie-/Benoemingscommissie vergaderde driemaal. Het bezoldigingsbeleid van het College van Bestuur werd besproken. Met de voorzitter van het College van Bestuur werd in 2012 een nieuw arbeidscontract gesloten dat in overeenstemming is met de nieuwe sectorale norm. Voor de andere twee leden van het College van Bestuur is in 2013 een contractvernieuwing aan de orde. Met de leden van het College van Bestuur zijn functioneringsgesprekken gevoerd. Onderwijs- en identiteitcommissie De Onderwijs- en identiteitcommissie is eenmaal bijeen geweest. Op de agenda stonden de ontwikkelingen met betrekking tot de Katholieke identiteit, de Fontys kwaliteitszorg, het aangescherpte accreditatiekader en de voorbereiding voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg. De commissie werd verder geïnformeerd over de integrale auditplanning en de planning& controlcyclus van Fontys.

6.3

Medezeggenschap

De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) is de gesprekspartner van het College van Bestuur. Aan ieder Fontysinstituut is een instituutsmedezeggenschapsraad (IMR) verbonden. IMR-leden hebben de directeur van het eigen instituut als gesprekspartner. Elke ondersteunende dienst kent een eigen Dienst Medezeggenschapsraad (DMR) en heeft de eigen directeur als gesprekspartner. Binnen Fontys functioneert medezeggenschap volgens het adagium ‘Medezeggenschap volgt zeggenschap’. De CMR van Fontys bestaat uit elf studenten en elf personeelsleden die via rechtstreekse verkiezingen worden gekozen. De CMR kan gevraagd en ongevraagd advies geven over onderwerpen die voor heel Fontys van belang zijn of consequenties hebben. Daarnaast heeft de CMR op basis van de wet en het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht op een aantal onderwerpen. Zo stemde de CMR in 2012 onder meer in met het privacyreglement voor studenten en medewerkers, met de reorganisatie van Fontys Actief, met de overdracht van de bacheloropleiding Public Administration en met de overdracht van de bacheloropleiding Pedagogiek in lesplaats Den Haag. Daarnaast is de kwalitatieve reorganisatie van Fontys Hogeschool Sociale Studies nauwgezet gevolgd. De CMR heeft ook uitvoerig de Kwaliteitsagenda besproken en daarover van gedachten gewisseld met het College van Bestuur. De Studentenfractie van de CMR heeft bij het College van Bestuur aangedrongen op een eenduidige communicatie inzake de High Five en daarover advies uitgebracht aan het bestuur. De Personeelsgeleding heeft voorstellen gedaan aan het bestuur over de besteding van de gelden uit Decentrale Arbeidsmiddelen.

32


6.4 Studenteninspraak De Fontys Studenten Raad (FSR) functioneert als overkoepelende adviesraad voor studenteninspraak. In 2012 heeft de FSR wederom ‘meeloopdagen’ bij instituten georganiseerd voor de leden van het College van Bestuur en borrelmomenten waarop studenten in gesprek gingen met leden van het College van Bestuur. Om de effectiviteit van de FSR te verhogen heeft er eind 2012 een heroriëntatie plaatsgevonden op de missie, visie en de operationele structuur. De FSR gaat vanaf 1 januari 2013 met een nieuwe opzet verder onder de naam Fontys LINK!. Om de kwaliteit van de studenteninspraak te ontwikkelen, verzorgden de adviseurs van het Studentencentrum coaching, training en advies voor bestuurlijk actieve studenten. Op 11 oktober 2012 heeft het Studentencentrum de jaarlijkse Dag van de Medezeggenschap voor medewerkers en studenten georganiseerd.

6.5 Horizontale verantwoording Naast verticale verantwoording aan onder meer het Ministerie van OCW kent Fontys vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording, bijvoorbeeld naar studenten en medewerkers via onder andere medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. Het werkveld is betrokken bij de opleidingscommissies en de werkveld- en beroepenveldcommissies voor het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast hebben veel instituten een Raad van Advies.

6.6

Interne beheersing

Fontys heeft een intern risicobeheersings- en controlesysteem. In dit kader is allereerst het risicoprofiel relevant dat mede bepaalt op welke beheersingsmaatregelen accenten worden gelegd. Verder wordt in deze paragraaf ingegaan op een aantal cruciale elementen uit het management control raamwerk: naast (of beter: geïntegreerd met) risicomanagement vormen de planning & controlcyclus, interne controle en de beheersomgeving belangrijke pijlers om de vitale bedrijfsprocessen te beheersen. Tot slot bevat deze paragraaf het op dit control raamwerk gebaseerde in control statement. Risicomanagement Fontys heeft risicomanagement zoveel mogelijk verankerd in de planning & controlcyclus, die een stevig fundament vormt voor de continue beoordeling van de mate waarin de organisatie over de hele linie ‘in control’ is. In de periodieke besprekingen van de managementrapportages tussen College van Bestuur en management wordt structureel gerapporteerd en gesproken over de follow up naar aanleiding van geconstateerde risico’s. Daarnaast maken het College van Bestuur en de auditcommissie van de Raad van Toezicht gebruik van periodiek geactualiseerde rapportages over de kwaliteit van de interne beheersing en de daarmee samenhangende risico’s. Risicoprofiel Ontwikkeling Rijksbijdrage en collegegeld Hoewel de financiële huishouding van Fontys op orde is, blijft de ontwikkeling van de inkomsten uit Rijksbijdrage en collegegeld de komende jaren de belangrijkste onzekere factor. Om het risico van dalende inkomsten te kunnen beheersen is kostenflexibiliteit cruciaal. De verwachte uitstroom van gepensioneerden (ruim 7% van de formatie tot en met 2015) biedt op termijn extra flexibiliteit om in te kunnen spelen op een eventuele neerwaartse ontwikkeling van de Rijksbijdrage en/of instroom van studenten. De perikelen omtrent de invoering en uiteindelijke afschaffing van de langstudeerdersmaatregel heeft de gemoederen in 2012 flink bezig gehouden. Door de onduidelijkheid was het voor de instellingen lastig om studenten correct te blijven informeren en werd voor studenten de keuze bemoeilijkt voor het starten of vervolgen van een (deeltijd)opleiding. In de aanmeldingen voor studiejaar 2012-2013 zijn de effecten hiervan zichtbaar. De instroom bij de deeltijdopleidingen nam door alle onzekerheden af met bijna 15% ten opzichte van 2011, waardoor het aandeel van de deeltijdstudenten in de totale populatie terugliep naar 21% (ten opzichte van 26% in 2010). Hoewel deze krimp in 2012 ruimschoots werd gecompenseerd door groei van de voltijdopleidingen, blijft de onzekerheid voor studenten, ook op het gebied van de studiefinanciering, een risico voor de instroom van de hogescholen.


33

Aangescherpt accreditatiekader en wettelijk kader rond toetsing De primaire opdracht voor een onderwijsinstelling is om studenten af te laten studeren met een diploma op zak dat garant staat voor kwaliteit. Kwaliteitsbeoordeling gebeurt in de eerste plaats via accreditatie door de NVAO. Opleidingen moeten zesjaarlijks bewijzen dat het kwaliteitskeurmerk wordt waargemaakt. Onderzoek van de Onderwijsinspectie en incidenten bij diverse hogescholen hebben uitgewezen dat het mechanisme van kwaliteitsbewaking via de accreditatie door NVAO niet genoeg waarborgen heeft opgeleverd voor het inhoudelijke eindniveau van elke opleiding. Mede onder invloed daarvan is in 2011 een aangescherpt accreditatiekader geïntroduceerd. Dit kader voorziet in een zwaardere toetsing op inhoud en eindniveau en maakt strengere beoordeling mogelijk zonder directe vergaande consequenties door invoering van een ‘oranje stoplicht’. Ook de rol van examencommissies is sectorbreed aangescherpt en geëxpliciteerd in de WHW, zowel in termen van onafhankelijkheid, professionalisering als intern toezicht op de toetsing. De verantwoording door examencommissies heeft bij Fontys vanaf 2011 structureel een rol in de planning & controlcyclus gekregen. Ook het verbeterbeleid naar aanleiding van de periodieke interne en externe kwaliteitsaudits wordt expliciet opgevolgd via deze cyclus. Fontys stelt in de Kwaliteitsagenda dat ongeacht de manier waarop NVAO het beoordelingsmechanisme inricht - elke Fontysopleiding te allen tijde behoort te voldoen aan het accreditatiekader. Elk Fontysinstituut hanteert daartoe een kwaliteitszorgsysteem. Los van het gehanteerde instrumentarium gelooft Fontys dat een hoog kwaliteitsbewustzijn bij alle medewerkers de belangrijkste succesfactor vormt voor een kwaliteitshogeschool. Om die reden stelt Fontys de eigen verantwoordelijkheid van en ruimte voor de kwaliteitsbewuste professional centraal in haar besturingsfilosofie. Eigenaarschap en vertrouwen zijn essentiële criteria bij de continue evaluatie en doorontwikkeling van het instrumentarium waarmee Fontys de interne beheersing vorm geeft. Instroom en performance deeltijdopleidingen Van alle nieuwe inschrijvingen bij Fontys betreft 8% een deeltijdmaster (vorig jaar nog 9,5%). Het aantal aanmeldingen in deze categorie daalde in 3 jaar tijd met circa 45%, hetgeen grotendeels veroorzaakt wordt door de terugval bij de deeltijdvariant van de Master Special Educational Needs van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg (OSO). De herziene wetgeving op het gebied van collegegeld voor zogenaamde studiestapelaars en langstudeerders heeft de afgelopen twee jaar grote invloed gehad op de ontwikkeling van zowel de instroom als inschrijvingen bij de deeltijdopleidingen, en daarmee ook op de masteropleidingen die doorgaans vooral in deeltijdvarianten worden aangeboden. Daarnaast is OCW gestart met een herbezinning op de bekostiging van het onderwijs voor deeltijdstudenten. Aangezien masteropleidingen voornamelijk worden aangeboden in de deeltijdvariant, zijn de masteropleidingen het meest kwetsbaar op dit vlak. Fontys heeft landelijk gezien een relatief groot aandeel deeltijdstudenten (21% in september 2012) en onderkent de noodzaak om tijdig te anticiperen op het veranderende bekostigingsklimaat voor deeltijdonderwijs en het belang om in te blijven spelen op de specifieke behoeften van deeltijdstudenten op de opleidingsmarkt voor ‘leven lang leren’. Het rechtmatig inzetten van publieke middelen: ‘Helderheid’ Fontys heeft de strategische keuze gemaakt dat alle contractactiviteiten direct gekoppeld zijn aan een instituut of een cluster van instituten. Deze activiteiten dienen te allen tijde en aantoonbaar een directe relatie te hebben met en een meerwaarde te hebben voor het bacheloronderwijs, kostendekkend en niet risicodragend te zijn om te borgen dat geen publieke middelen worden aangewend ter financiering van private activiteiten. Eventuele ‘winst’ wordt ingezet ten behoeve van het onderwijsproces. Zakelijke dienstverleningsactiviteiten die niet kostendekkend en/of risicodragend zijn, worden afgestoten. Dit heeft onder meer geleid tot het besluit om Fontys International Projects in 2011 af te stoten, de Fontys Bestuursacademie per 1 januari 2012 over te dragen aan Schouten & Nelissen en de re-integratieactiviteiten van Fontys Actief af te bouwen in 2012. In het kader van ‘Helderheid’ worden daarnaast specifiek de volgende opleidingstrajecten vermeld: • In 2012 verzorgde Fontys een tweetal maatwerktrajecten voor bekostigde studenten. Dit betreft maatwerk voor een zorgverzekeraar en een bedrijf in de technische branche. De toegankelijkheid van betreffende opleidingen voor andere studenten is op geen enkele wijze in het geding en de onderliggende overeenkomsten voldoen aan de eisen die de wetgeving in het kader van ‘Helderheid’ aan een dergelijk traject stelt. Het aantal deelnemende studenten aan de bekostigde maatwerktrajecten is beperkt. • Eén opleiding besteedt een deel van de onderwijsuitvoering uit aan een Belgische partner in het onderwijsveld. In de onderliggende overeenkomst zijn heldere afspraken gemaakt over de kwaliteitsborging en de wederzijdse verantwoordelijkheden voor naleving van relevante wetgeving. Deze intensieve samenwerking is uitsluitend gebaseerd op doelmatigheidsoverwegingen. Zowel de licentieaanvraag in 2000 als het in 2012 met positief gevolg afgeronde accreditatietraject omvat mede de samenwerking met deze Belgische Onderwijsinstelling.

34


Planning & controlcyclus Fontys blijft zich de komende jaren focussen op de bacheloropleidingen en de door de overheid bekostigde masteropleidingen, de inbedding in de omgeving, het uitbouwen van een professionele onderwijsorganisatie en het streven naar hoge kwaliteit. De Fontys Kwaliteitsagenda is daarbij richtinggevend en bevat een nadere concretisering van het ambitieniveau. De operationalisering van deze strategische keuzes wordt jaarlijks uitgewerkt in een Kaderbrief, waarin de strategische doelstellingen worden omgezet naar te bereiken resultaten per jaar en waarmee het College van Bestuur de kaders aangeeft voor de jaarlijkse begrotingen en managementcontracten. Elk instituut en elke dienst wordt op basis van een specifiek managementcontract beoordeeld op prestatie-indicatoren die inzicht geven in onderwijskwaliteit en tevredenheid. Ook in 2012 vond, door middel van viermaandelijkse managementrapportages, monitoring en evaluatie van de resultaten plaats. Ook de follow up naar aanleiding van geconstateerde risico’s en/of uitgevoerde audits wordt via deze periodieke managementrapportages systematisch bewaakt. Interne controle De interne audit op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek is belegd bij een team van auditors. Zij onderzoeken periodiek elke opleiding en de daarmee verbonden onderzoeksactiviteiten, waarbij het accreditatiekader van NVAO als norm fungeert. De uitkomsten van deze audits vormen de input voor de planning & controlcyclus: afspraken over verbeteracties worden vastgelegd en via de managementrapportages wordt de follow-up daarvan bewaakt. Ook de rol van de examencommissies is sinds 2011 onderwerp van periodieke evaluatie. In de planning & controlcyclus steunt het College van Bestuur op de onafhankelijke analyse bij elke rapportage van control. De analyse bevat mede een beoordeling van de prestaties van elk instituut, zowel in historisch perspectief als in vergelijking met de ambities en interne benchmarks. Daarnaast voert het controlteam interne controles uit op de kwaliteit van de administratieve processen. In 2012 lag daarbij de focus op de facturering van collegegeld en op de inrichting van nieuw te implementeren systemen voor de personeels- en salarisadministratie en de inschrijving van studenten. De uitkomsten van de interne audits laten zien dat Fontys in beheersmatig opzicht nog sterk steunt op repressieve controles en dat er in diverse processen nog de nodige efficiencywinst gerealiseerd kan worden. Op dit punt zijn in 2012 met name belangrijke stappen gezet via ‘lean-trajecten’ bij de diensten IT en Studentenvoorzieningen. Om de taakvolwassenheid op het gebied van de procesbeheersing verder te vergroten blijft een verschuiving naar meer preventieve maatregelen gewenst, waarbij tevens veel aandacht nodig is voor de zachtere elementen, zoals cultuur en competenties van betrokken medewerkers. Control omgeving De wijze waarop medewerkers invulling geven aan hun verantwoordelijkheid is sterk bepalend voor de kwaliteit van de interne beheersing. In lijn met de sturingsfilosofie beschouwt Fontys dit als één van de succesfactoren om de kwaliteit van de interne beheersing verder te verhogen. Bij de nadere invulling van het management control kader lag ook in 2012 het accent op cultuurinterventies die gericht zijn op het versterken van de control omgeving, met veel aandacht voor integriteit, voorbeeldgedrag, resultaatverantwoordelijkheid, budgetdiscipline en controlebewustzijn. In het jaarlijkse medewerkertevredenheidsonderzoek werd expliciet aandacht besteed aan de cultuuraspecten ruimte en vertrouwen. Medewerkers zijn binnen dit thema bevraagd op vier facetten van de organisatiecultuur, te weten: elkaar aanspreken op verantwoordelijkheden, zich houden aan gemaakte afspraken, verantwoording afleggen over verantwoordelijkheden en resultaten, ruimte en vertrouwen krijgen om het werk goed te kunnen doen. De scores op deze vragen laten zien bij welke organisatieonderdelen de cultuur op dit punt nog aandacht behoeft. Daarnaast is in 2012 expliciet gezocht naar een effectieve balans tussen regels en vertrouwen (trust rules), als basis voor de doorontwikkeling van de rapportages (macon en marap) in de planning & controlcyclus.

6.7

In control statement

Elk systeem van risicomanagement heeft de inherente beperking in zich dat fouten nooit helemaal uitgesloten kunnen worden. Ook kosten-batenafwegingen begrenzen de ruimte om op alle beheersmatige aspecten voor een ‘100%-score’ te gaan. Het College van Bestuur is zich ervan bewust dat zorgvuldige vormgeving van Governance via toezicht en interne beheersing niet meer dan redelijke zekerheid kan bieden. Toch is het College van Bestuur van mening dat Fontys een afdoende effectief systeem van interne risicobeheersing heeft ingericht in relatie tot de doelstellingen van de hogeschool. Repressieve controles en een strakke en compromisloze sturing op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en de ondersteunende processen zijn daarbij complementair aan de beheersingsmaatregelen die op het niveau van de bedrijfsprocessen zijn ingericht. Bovendien is er voortdurende expliciete aandacht voor het eigenaarschap en de ‘checks & balances’ die docenten, examencommissie en management met elkaar organiseren in het onderwijsproces.


35

Dit ‘in control statement’ markeert tevens de eigen opdracht van het College van Bestuur om verantwoording te kunnen en willen afleggen over de mate waarin Fontys ‘in control’ is en daarmee haar vitale bedrijfsprocessen beheerst. Uitkomsten van systematisch uitgevoerde analyses en de gevoerde gesprekken in het kader van de planning & controlcyclus geven voldoende aanknopingspunten voor het vertrouwen dat Fontys haar bedrijfsprocessen in de basis op orde heeft. Sleutelwoorden in de sturingsfilosofie zijn kwaliteitsbewustzijn, eigenaarschap en vertrouwen, dat situationeel op gespannen voet kan staan met de behoefte om risico’s af te dekken via richtlijnen, extra controles en metingen en centraal geregisseerde verandertrajecten. Toch onderkent het bestuur dat er met name op het niveau van administratief ondersteunende processen de nodige ruimte voor verbetering aanwezig is, zowel ten aanzien van de (preventieve) borging van betrouwbaarheid via strikt en uniform nageleefde procedures als ten aanzien van de efficiency van de financiële administratie en (interne) informatievoorziening. In 2012 is in het kader van de preventieve borging met name verbetering gerealiseerd in het Studenten Informatie Systeem, het beheer van (blanco) getuigschriften en het versterken van de IT organisatie. Ook de professionalisering van examencommissies kreeg onverminderd veel aandacht. Belangrijke uitdaging voor het College van Bestuur en het management is het evenwicht te bewaren tussen de ‘hard controls’ (diagnostische instrumenten) en de ‘soft controls’ (zoals eigenaarschap en professionalisering).

6.8

Bezoldiging leden College van Bestuur

Hoewel formeel de systematiek en normering van de Wet Normering Topinkomens pas in werking treedt per 1 januari 2013, is voor het overzicht van de bezoldiging van de leden van het College van Bestuur aansluiting gezocht bij het nieuwe wettelijke kader. De minister van OCW heeft verlaagde beloningsmaxima vastgesteld voor het onderwijs, deze verlaagde beloningsmaxima zijn vastgelegd in de ‘Regeling Bezoldiging topfunctionarissen OCW-sector’. Tevens is op verzoek van de minister een nieuwe ‘Bezoldigingscode Bestuurders Hogescholen’ ontwikkeld, deze is door de minister bij brief van 4 februari 2013 goedgekeurd. Fontys conformeert zich aan de nieuwe ‘Bezoldigingscode Bestuurders Hogescholen’ en zal de bezoldiging van de bestuurders zodra dit mogelijk is in overeenstemming brengen met deze code. In onderstaande tabel zijn de salarisgegevens van de leden van het College van Bestuur opgenomen over het jaar 2012. Bruto jaarsalaris

Belastbare onkostenvergoeding

€

€

Werkgeversbijdrage pensioen

Bijtelling auto

Totaal bezoldiging

€

€

€

Mr. M.J.G. Wintels ( voorzitter )

175.789

0

34.799

15.851

226.439

Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA

163.641

0

31.234

8.316

203.191

Drs. E.C. Meijer

163.641

0

31.234

9.082

203.957

Totaal

503.071

0

97.267

33.249

633.587

Bij hernieuwing van het arbeidscontract per 1 juni 2012 is de bezoldiging van de heer Wintels verlaagd tot het plafond WNT-sector HBO ad €195.459 in lijn met het verzoek van de minister. De totale bezoldiging over 2011 bedroeg €246.225. Bij hernieuwing van de arbeidscontracten van mevr. De Koning-Martens en mevr. Meijer in 2013 wordt de bezoldiging in overeenstemming gebracht met de ‘Bezoldigingscode Bestuurders Hogescholen’.

36


Overzicht bezoldiging nevenfuncties College van Bestuur 2012 Marcel Wintels Lid Raad van Toezicht Zorgpartners Friesland (m.i.v. 1 dec. 2012)

€12.000 op jaarbasis

Voorzitter Hoofdbestuur Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie (KNWU)

onbezoldigd

Lid Bestuur HBO-raad

onbezoldigd

Lid Audit Commissie HBO-raad

onbezoldigd

Lid Bestuurlijke Werkgroep Bekostiging HBO-raad

onbezoldigd

Lid Landelijke Regiegroep Meesterschap HBO-raad

onbezoldigd

Lid Raad van Toezicht Waarborgfonds hbo

onbezoldigd

Lid Bestuur Brainport

onbezoldigd

Lid Bestuur Sports & Technology

onbezoldigd

Lid Eindhovense Fabrikanten Kring

onbezoldigd

Interimbestuurder Amarantis Onderwijsgroep

*

Wilma de Koning

Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank HGWZ

€21.027

Lid Raad van Toezicht Vitalis

€9.866

Voorzitter bestuur Zestor

onbezoldigd

Lid Bestuur Brabant Medical School

onbezoldigd

Lid Bestuur HOVO Brabant

onbezoldigd

Lid SURF Raad van Afgevaardigden

onbezoldigd

Lid Platform ICT en Onderwijs SURF

onbezoldigd

Lid Raad van Advies Health Technology Park (Maxima Medisch Centrum)

onbezoldigd

Nienke Meijer

Lid Raad van Commissarissen Muziekcentrum Frits Philips

€2.100

Lid Bestuurscommissie Kunstonderwijs

onbezoldigd

Lid Bestuur Studielink

onbezoldigd

Lid Stuurgroep Technologie Onderwijs Arbeidsmarkt

onbezoldigd

Lid Raad van Advies Ter AA College Helmond

onbezoldigd

Lid Bestuur Bright Move Valorisatie

onbezoldigd

Voorzitter Bestuur United Brains

onbezoldigd

Lid van Raad van Toezicht Nederlandse Hartstichting

onbezoldigd

Jurylid BrainsAward Eindhoven

onbezoldigd

Lid College van Advies Ons Middelbaar Onderwijs

onbezoldigd

Lid Raad van Toezicht Citydynamiek / Eindhoven 365

onbezoldigd

Lid Bestuur Brabant Culturele Hoofdstad 2018

onbezoldigd

Lid cao HBO onderhandelingsdelegatie (HBO-raad)

onbezoldigd

Lid Bestuurlijke Werkgroep Arbeidsvoorwaarden

onbezoldigd

(HBO-raad) Lid portefeuillehouders HR (HBO-raad)

onbezoldigd

* Dit betrof een detachering op verzoek van de minister en met goedkeuring van de Raad van Toezicht van Fontys.

6.9 Declaraties leden College van Bestuur Met het ministerie van OCW zijn afspraken gemaakt over het vanaf het verslagjaar 2011 openbaar maken van de declaraties van individuele leden van het College van Bestuur van hogescholen en universiteiten. De openbaarmaking betreft de ontvangen vergoedingen voor gemaakte kosten of geleverde diensten.


37

In 2012 zijn onderstaande bedragen door de leden van het College van Bestuur van Fontys gedeclareerd. Representatiekosten

Reis- en verblijfkosten

€ Mr. M.J.G. Wintels (voorzitter )

Overige kosten

€

0

€

Totaal declaraties €

672

4.150

4.822

Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA

0

0

3.132

3.132

Drs. E.C. Meijer

0

31

0

31

Totaal

0

703

7.282

7.985

Een declaratie van een lid van het College van Bestuur wordt zichtbaar geautoriseerd door een ander lid van het College van Bestuur. De declaraties worden voorts tweemaal per jaar beoordeeld door de Raad van Toezicht. Voor een gedetailleerd overzicht van de declaraties wordt verwezen naar fontys.nl.

6.10

Bezoldiging leden Raad van Toezicht

Voor de honorering van toezichthouders wordt de Wet Normering Topinkomens aangehouden. Deze legt een directe relatie tussen het maximum van de bezoldiging van een bestuurder en de maximale honorering van toezichthouders. De totale vergoeding van de leden van de Raad van Toezicht is opgenomen in onderstaand overzicht. Voorzitter

Commissie

X

X

Lid

Tijdvak

Honorering

01-01/ 31-12

8.000

€ Mr. P.Ch. Lodders-Elfferich Ir. S.J. Wittermans

X

X

01-01/ 31-12

7.000

J.J.M. Koenen RA CIA*

X

X

01-01/ 31-12

7.000

Prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten**

X

X

01-01/ 31-12

6.000

Prof.dr. E.P.N.M. Borgman**

X

X

01-01/ 31-12

6.000

Dr.ing. R.H.J. Fastenau

X

X

01-01/ 31-12

6.000

Prof.dr. M.P. van Dieijen-Visser

X

X

10-07/ 31-12

Totaal

3.000 43.000

* De opgegeven honorering is inclusief BTW ** De vergoeding wordt betaald aan de organisatie waar hij/ zij werkzaam is

38


7.

Financiële resultaten

7.1 Strategische doelstellingen Het toegenomen marktaandeel van Fontys in bekostigde inschrijvingen en graden heeft een positieve invloed op de rijksbijdrage en daarmee ook direct op de aan instituten toegekende middelen. Handhaving van het marktaandeel biedt perspectief om de extra bestedingsruimte voor het primaire proces meerjarig op peil te kunnen houden, uiteraard onder voorbehoud van eventuele nieuwe bezuinigingsrondes van het kabinet. Uitdaging blijft om de middelen zodanig in te zetten dat over de hele linie de kwalitatieve ambities gerealiseerd worden. Dit vraagt om evenwichtige afwegingen tussen het uitbreiden van capaciteit (daar waar het kan) en kostenflexibiliteit en voorzichtigheid (daar waar het moet), zonder afbreuk te doen aan de budgetdiscipline.

7.2

Financieel resultaat 2012

Het resultaat van Fontys over 2012 bedraagt ruim €18,6 miljoen en is aanzienlijk hoger dan de begrote €0,5 miljoen. Het eigen vermogen neemt toe tot circa €99 miljoen. Daarmee is het financieel fundament van Fontys, ook in meerjarig perspectief, gezond te noemen en is tevens financiële armslag gecreëerd voor herhuisvestingsplannen op middellange termijn in Tilburg (Spoorzone) en Eindhoven (Rachelsmolen). Naast incidentele baten door onder meer een gerealiseerde boekwinst als gevolg van de verkoop van het pand aan de Keizersgracht in Amsterdam van €3,6 miljoen en een in december additioneel toegekende rijksbijdrage vanwege afschaffing van de eerder ingevoerde langstudeerdersmaatregel van €5,6 miljoen is sprake van een fors overschot op de reguliere exploitatie van circa €11,3 miljoen. Ongeveer 70 procent van het overschot op de reguliere exploitatie wordt veroorzaakt door een drietal instituten, dit betekent dat de afwijking ten opzichte van de begroting zich bij de meeste instituten binnen redelijke marges begeeft.

7.3 Kengetallen (x €1.000, tenzij anders vermeld)

2008

2009

2010

2011

2012

Baten

325.355

327.006

338.670

332.732

335.068

Saldo baten en lasten bedrijfsvoering

-11.376

616

11.522

12.301

18.431

Resultaat na belastingen

-17.886

6.855

10.016

8.020

18.639

19,8%

24,6%

30,1%

33,5%

47,6%

Solvabiliteit (groepsvermogen/ totale vermogen) Liquiditeit Rentabiliteit

0,4

0,6

0,9

0,7

0,8

-5,5%

2,1%

3,0%

2,4%

5,6%

De solvabiliteit (de verhouding tussen het groepsvermogen en het totale vermogen) is in 2012 toegenomen van 33,5% naar 47,6%, voornamelijk als gevolg van het resultaat van €18,6 miljoen na belastingen. Volgens het treasurystatuut geldt in het kader van de continuïteit een minimale solvabiliteit van 20%. Dit percentage is in overeenstemming met de minimumeis die wordt gehanteerd door de Stichting Vangnet HBO en de commissie Don (Financieel beleid van onderwijsinstellingen). De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,8. Onder de kortlopende schulden is een bedrag van €28,8 miljoen opgenomen inzake vooruit ontvangen college- en lesgelden, om die reden is het niet waarschijnlijk dat zich liquiditeitsproblemen zullen voordoen. Het rentabiliteitspercentage is berekend door de verhouding tussen het resultaat na belastingen en het totaal van de baten te bepalen.

Financiële resultaten - Fontys Jaarverslag 2012

39

7.4 Verkorte jaarrekening De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2012. Om een volledig inzicht te krijgen in de financiële resultaten van Stichting Fontys en de grootte en samenstelling van het vermogen wordt verwezen naar de volledige jaarrekening die, voorzien van een goedkeurende controleverklaring, ter inzage ligt ten kantore van de Stichting. De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 BW 2 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, een en ander zoals geregeld in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs van het ministerie van OCW. De waardering van activa en passiva is tegen nominale waarde en gebaseerd op historische kosten. De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben, baten worden verantwoord indien alle belangrijke risico’s met betrekking tot de transacties zijn overgedragen aan derden. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden. De financiële informatie in dit hoofdstuk omvat de financiële gegevens van Stichting Fontys en de rechtspersonen waarop Fontys beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, dan wel waarop Fontys samen met andere partijen de gezamenlijke zeggenschap uitoefent. De kerngegevens van deze rechtspersonen zijn hieronder weergegeven. Financiële kerngegevens verbonden partijen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening Eigen Vermogen 31-12-2012 € x 1.000

Resultaat jaar 2012 € x 1.000

% Opgenomen in financiële overzichten

Naam

Juridische vorm

Statutaire zetel

OOET

Stichting

Eindhoven

2.319

79

100

Kunstcluster

Stichting

Tilburg

-9.338

-1.013

100

Bestuursonderwijs

Stichting

Tilburg

0

70

100

Fontys Actief

Stichting

Eindhoven

105

-104

100

Algemeen Fonds

Stichting

Eindhoven

-8.526

-227

100

Juridische Hogeschool Avans-Fontys

Stichting

Eindhoven

-206

264

50

Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2012 (x €1.000)

Realisatie 2012

Begroting 2012

Realisatie 2011

230.694

224.763

225.618

Baten Rijksbijdragen OCW

5.447

4.678

4.166

Collegegelden

Overige overheidsbijdragen en subsidies

68.418

66.213

64.184

Baten werk i.o.v. derden

19.446

21.264

27.646

Overige baten

11.063

9.145

11.118

335.068

326.063

332.732

240.585

244.480

243.422

Afschrijvingen

12.323

15.728

14.521

Huisvestingslasten

17.810

16.729

18.038

Totaal baten Lasten Personele lasten

Overige instellingslasten Totaal lasten Saldo baten en lasten bedrijfsvoering Saldo financiële baten en lasten Resultaat voor belastingen Winstbelastingen Groepsresultaat

45.919

47.588

44.450

316.637

324.525

320.431

18.431

1.538

12.301

208

(1.048)

(4.362)

18.639

490

7.939

0

0

81

18.639

490

8.020

19.494

1.398

10.604

(855)

(908)

(2.584)

18.639

490

8.020

Toe te rekenen aan: Stichting Fontys Derden opgenomen in de consolidatie

40

Fontys Jaarverslag 2012 - Financiële resultaten

Het totale resultaat van Fontys over 2012 bedraagt €18,6 miljoen positief, €18,1 miljoen hoger dan begroot. Het positieve resultaat wordt mede veroorzaakt door enkele meevallers die buiten de invloedssfeer van de operationele bedrijfsvoering liggen. Daarnaast is sprake van een fors overschot op de reguliere exploitatie van circa €11,3 miljoen. De belangrijkste afwijkingen ten opzichte van de begroting worden onderstaand toegelicht. De ontvangen rijksbijdragen van OCW zijn ruim €5,9 miljoen hoger dan begroot. Als gevolg van een in december 2012 toegekende additionele rijksbijdrage van €5,6 miljoen vanwege afschaffing van de ingevoerde langstudeerdersmaatregel is de eerder in mindering gebrachte korting op de rijksbijdrage van €4,3 miljoen vervallen. De personeelslasten blijven circa €3,9 miljoen achter bij de begroting, onder meer door vertraagde invulling van vacatures en het voorspoedige verloop van de beoogde formatiereductie bij Fontys OSO. Onder de personele lasten is een extra kostenpost van €1,5 miljoen opgenomen als gevolg van de in de cao overeengekomen eenmalige uitkering aan het personeel, waarover onderhandelaars namens werknemers en werkgevers in december 2012 overeenstemming bereikten. De afschrijvingskosten zijn lager dan begroot als gevolg van de gerealiseerde boekwinst in verband met de verkoop van het pand aan de Keizersgracht in Amsterdam van €3,6 miljoen. Deze boekwinst is in mindering gebracht op de afschrijvingskosten. Op de obligatieportefeuille is een aanzienlijk positief koersresultaat gerealiseerd van €1,3 miljoen euro. Dit koersresultaat was niet begroot. Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2012 (na resultaatbestemming x €1.000)

31-12-2012

31-12-2011

Activa Vaste Activa Materiële vaste activa

137.324

143.633

Financiële vaste activa

6.181

4.852

Totaal Vaste Activa

143.505

148.485

Vlottende Activa Voorraden

281

279

Vorderingen

14.570

16.941

Liquide middelen

49.626

74.012

Totaal Vlottende Activa TOTAAL ACTIVA

64.477

91.232

207.982

239.717

Passiva Eigen vermogen

114.448

Aandeel derden in groepsvermogen

(15.543)

94.954 (14.688)

Groepsvermogen

98.905

80.266

Voorzieningen

12.378

20.728

Langlopende schulden

15.524

16.673

Kortlopende schulden

81.175

122.050

207.982

239.717

Totaal Passiva

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2011 afgenomen met €6,3 miljoen, de afschrijvingen zijn hoger dan de gedane investeringen. In 2012 is de Sporthogeschool aan de Theo Koomenlaan in Eindhoven opgeleverd en in gebruik genomen. Verder is het pand d’Bruynvis aan de Keizersgracht in Amsterdam verkocht met een boekwinst van circa €3,6 miljoen. De toename van de financiële vaste activa met circa €1,3 miljoen wordt voornamelijk veroorzaakt door het gerealiseerde positieve koersresultaat op de obligatieportefeuille. De liquide middelen hebben voornamelijk betrekking op banktegoeden. In verband met de zekerheidstelling voor de lening van de Gemeente Tilburg aan Stichting Kunstcluster is een bedrag van €3,3 miljoen gereserveerd, de overige liquide middelen staan vrij ter beschikking. De afname ten opzichte van 2011 van €24,4 miljoen is hoofdzakelijk het gevolg van het besluit tot vervroegde aflossing van de langlopende schuld bij de Deutsche Bank voor een bedrag van ruim €35 miljoen.


41

Het resultaat 2012 is toegevoegd aan het groepsvermogen, dat daardoor is toegenomen met €18,6 miljoen. Ultimo 2012 bedraagt de bestemmingsreserve privaat €17,8 miljoen (2011: €17,7 miljoen). Als gevolg van het positieve resultaat is de solvabiliteit (de verhouding tussen het groepsvermogen en het totale vermogen) in 2012 toegenomen van 33,5% naar 47,6%. De voorzieningen zijn per saldo afgenomen met €8,4 miljoen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar onderstaande tabel. (x €1.000)

31-12-2011

Saldo dotaties/onttrekkingen

31-12-2012

Reorganisatie

9.335

(5.997)

3.338

Wachtgelden

4.859

494

5.353

Langdurig zieken

1.496

127

1.623

Jubilea

1.387

453

1.840

Overige

3.651

(3.427)

224

Totaal

20.728

(8.350)

12.378

De afname van de kortlopende schulden van €40,9 miljoen hangt samen met het besluit tot vervroegde aflossing van de schuld bij de Deutsche Bank. Opheffing Stichting Waarborgfonds HBO In verband met de overdracht van het economisch claimrecht van het onroerend goed aan de HBO-instellingen, de zogenaamde OKF-operatie, is in 1993 de Stichting Waarborgfonds HBO opgericht. Door de Vereniging van Hogescholen (HBO-raad) is begin 2011 de intentie uitgesproken om het Waarborgfonds per 1 januari 2013 op te heffen. In de bestuursvergadering van het Waarborgfonds op 18 mei 2011 is de uitgesproken intentie formeel bekrachtigd tot besluit. Dit onder de voorwaarde dat alle geborgde leningen zijn afgelost en het Waarborgfonds geen verplichtingen meer open heeft staan. Gebleken is dat naast het beëindigen van alle borgingscontracten er eveneens een Koninklijk Besluit nodig is om de wet (WHW) aan te passen. Instellingen zijn namelijk ook wettelijk verplicht zich bij het waarborgfonds aan te sluiten. Als gevolg hiervan bestaat nog onvoldoende zekerheid om tot waardering van de vordering over te gaan. De verdeling van het vermogen tussen de hogescholen is berekend naar rato van de oorspronkelijke verstrekte rijksbijdrage in 1993. Bij ongewijzigde omstandigheden heeft Fontys recht op een bedrag van circa €6.200.000.

7.5

Financiering

(x €1.000)

2012

2011

Kasstroom uit operationele activiteiten

(12.306)

22.187

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

(10.931)

(5.548)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

(1.149)

(4.865)

Mutatie liquide middelen

(24.386)

11.774

De negatieve kasstroom van €24,4 miljoen is hoofdzakelijk het gevolg van het besluit tot aflossing van de langlopende schuld bij de Deutsche Bank voor een bedrag van ruim €35 miljoen. De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,8. Onder de kortlopende schulden is een bedrag van €28,8 miljoen opgenomen betreffende vooruitontvangen college- en lesgelden, om die reden is het niet waarschijnlijk dat zich liquiditeitsproblemen zullen voordoen.

7.6

Treasury

In het treasurystatuut zijn de beleidsmatige uitgangspunten, doeleinden en de organisatorische en financiële kaders van het treasurybeleid voor Stichting Fontys beschreven. Het treasurystatuut wordt uitgevoerd rekening houdend met de minimale eisen zoals genoemd in de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 van het Ministerie van OCW.

42

Fontys Jaarverslag 2012 - Financiële resultaten

De algemene doelstelling van het treasurybeleid is dat deze de financiële continuïteit van de Stichting Fontys waarborgt in combinatie met minimalisatie van de financiële risico’s en de financieringslasten. Uitgangspunt is dat een risicomijdende strategie wordt gevoerd. Om die reden is het uitsluitend toegestaan om overtollige middelen volledig risicomijdend te beleggen, alleen beleggingen waarvan de hoofdsom op einddatum is gegarandeerd zijn toegestaan. Vanwege risicospreiding zijn de liquide middelen verdeeld over een viertal Nederlandse banken.

7.7

Begroting 2013

In de begroting 2013 is een consequente doorvertaling zichtbaar van het belangrijkste uitgangspunten in het budgetteringsmodel van Fontys zoals vastgelegd in de Kaderbrief 2013, namelijk de maximale beschikbaarheid van de financiële middelen voor het primaire proces binnen de onderwijsinstituten. De begroting sluit met een positief resultaat van €573.000. Begroting 2013 (x €1.000) BATEN

LASTEN

Rijks- en overige bijdragen

240.932

Personele lasten

256.647

College-, cursus- en examengelden

69.178

Huisvestingslasten

17.832

Opbrengst contractactiviteiten

17.331

Beheers- en exploitatielasten

46.002

Overige opbrengsten

9.931

Afschrijvingen

16.091

Rentebaten

450

Rentelasten

677

Totaal baten

337.822

Totaal lasten

337.249

Resultaat

573

7.8 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Raad van Toezicht van Stichting Fontys te Eindhoven De in het jaarverslag 2012 van Stichting Fontys te Eindhoven in paragraaf 7.4 opgenomen verkorte jaarrekening 2012, bestaande uit de geconsolideerde resultatenrekening 2012, de samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2012 en het samengevatte kasstroomoverzicht inclusief enkele bijbehorende toelichtingen, is ontleend aan de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2012 van Stichting Fontys per 21 mei 2013. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij de geconsolideerde jaarrekening 2012 in onze controleverklaring van 21 mei 2013. Desbetreffende geconsolideerde jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 21 mei 2013. De verkorte jaarrekening 2012 bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs (RJ 660 Onderwijsinstellingen). Het kennisnemen van de verkorte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2012 van Stichting Fontys te Eindhoven. Verantwoordelijkheid van het College van Bestuur Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in paragraaf 7.4 van de verkorte jaarrekening. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de verkorte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’. Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2012 van Stichting Fontys en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in paragraaf 7.4 van de verkorte jaarrekening. Maastricht Airport, 21 mei 2013 Deloitte Accountants B.V. Was getekend: L.M.M.H. Banser RA RC EMFC


43

Bijlage I Organogram

Raad van Toezicht

Auditcommissie Remuneratiecommissie Onderwijs- en identiteitcommissie

College van Bestuur

CMR

Commissies Fontysberaad • Marketing en Communcatie • Studentzaken en Student-gerelateerde Onderwijszaken

Control

• Personeel • Informatiemanagement, IT en Control • Onderwijs en Onderzoek • Organisatie, Cultuur en Innovatie

Audit

• Fontys Academy for Creative Industries • Fontys Economische Hogeschool Tilburg • Fontys Hogeschool Communicatie • Fontys Hogeschool Journalistiek • Fontys Hogeschool Financieel Management

Informatiemanagement

• De Nieuwste Pabo • Fontys Fydes

Instituten/ Diensten

• Fontys Hogeschool voor de Kunsten

• Fontys Hogeschool Kind & Educatie • Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg • Fontys Lerarenopleiding Sittard • Fontys Lerarenopleiding Tilburg

• Fontys Hogeschool Management Economie en Recht

• Fontys Sporthogeschool • Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing • Fontys Hogeschool Verpleegkunde • Fontys Paramedische Hogeschool • Fontys Hogeschool HRM en Psychologie • Fontys Hogeschool Pedagogiek • Fontys Hogeschool Sociale Studies

• Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen

• Dienst Huisvesting en Facilitaire Zaken • Dienst IT

• Fontys Hogeschool Engineering

• Dienst Financiën

• Fontys Hogeschool Techniek

• Dienst Studentenvoorzieningen

en Logistiek

• Dienst Onderwijs en Onderzoek

• Fontys Hogeschool ICT

• Dienst Personeel en Organisatie

• Fontys Hogeschool

• Dienst Marketing en Communicatie

Bedrijfsmanagement, Educatie en Techniek • Fontys Hogeschool Automotive

• Fontys Hogeschool Marketing en Management • Fontys International Business School

januari 2013

• Juridische Hogeschool Avans-Fontys

44

Fontys Jaarverslag 2012 - Bijlage I - Organogram

Bijlage II Externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers STUDENTEN PRIJS Fontys Academy for Creative Industries #Clubiemes Award beste en leukste studievereniging Rick van Kesteren SXSW Contest studiereis Austin, Texas Eva Wildschut SXSW Contest studiereis Austin, Texas Niek Bessems Winnende radiocommercial Koninginnedagevenement Michèle van der Meer Winnende radiocommercial Koninginnedagevenement Kevin Rhoe Winnende radiocommercial Koninginnedagevenement Valerie van Rooi Ontwerpwedstrijd La Sardina Camera Rianne Roelofs Sole Challenge Raquel Bosch Kocken Starttraining Jij Ondernemer, 3e plaats Lizzy van Hulst Starttraining Jij Ondernemer, 3e plaats Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement, Educatie & Techniek Robert Bakker Fontys-Mignot Ondernemerschapsprijs Fontys Hogeschool Communicatie Anne van Hest Addy Ruts scriptieprijs Marjolein Haneveer Kalenderwedstrijd, categorie studentenopdrachten Roy van de Meulengraaf Kalenderwedstrijd, categorie studentenopdrachten

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR Tilburg Studenten Festival Fontys Academy for Creative Industries Fontys Academy for Creative Industries Stichting Tilburg Royaal Stichting Tilburg Royaal Stichting Tilburg Royaal NSMBL en Lomography Floris van Bommel Fontys Centrum voor Ondernemerschap Fontys Centrum voor Ondernemerschap

Fontys centrum voor Ondernemerschap

Fontys Hogeschool Communicatie Stichting Kalenderwedstrijd Stichting Kalenderwedstrijd

Fontys Economische Hogeschool Tilburg Ireen van de Assem NL kampioen met HC Den Bosch (Hoofdklasse) Robbie Hageman Europees kampioen Thaiboksen A-klasse tot 70 kilo Diederick Hagemeijer Meest waardevolle speler NL eredivisie ijshockey Kelly de Jong Open NK kortebaan zwemmen: 1 x goud en 1 x zilver Guido Kauffeld NL kampioen Individueel en Team (biljart overgangsklasse libre-klein) Marc ter Sluis NL kampioen Squash < 23 jaar Fontys Hogeschool Financieel Management Gidy van den Bogaard Scriptieprijs opleiding Accountancy Malou Hermsen Scriptieprijs opleiding Bedrijfseconomie Carina Ruijten Scriptieprijs opleiding Fiscaal Recht en Economie Lynn Haartmans Financial Future Event

Fontys Hogeschool ICT Bart Berden Christian Bongers Vincent de Vreede Declan Bullock Jim Clermonts Pim Rutten Sander Verbeek Robert van Barneveld Luuk van Hulten

ATOS global IT Challenge ATOS global IT Challenge ATOS global IT Challenge Finale cursus Jij Ondernemer, 2e prijs Finale cursus Jij Ondernemer, 1e prijs Global Game Jam Global Game Jam Living Labs Global Award Living Labs Global Award

Rühl Haegens Molenaar Noordhoff Uitgevers KPMG Fontys Hogeschool Financieel Management

ATOS ATOS ATOS Fontys Centrum voor Ondernemerschap Fontys Centrum voor Ondernemerschap Global Game Jam Inc. Global Game Jam Inc. GGD Brabant Zuidoost GGD Brabant Zuidoost

Bijlage II - Externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers - Fontys Jaarverslag 2012

45

STUDENTEN Marvin Janssen Stef Kusters Enzo Meertens

PRIJS Living Labs Global Award Living Labs Global Award Living Labs Global Award

Fontys Hogeschool Journalistiek Daniëlle Engels Zilveren awards Thomas de Heide Zilveren awards Tessa Hofland Zilveren awards Tijs Hofmans Zilveren awards Deborah Huisman Zilveren awards

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR GGD Brabant Zuidoost GGD Brabant Zuidoost GGD Brabant Zuidoost

pluis Grand Prix Customer Media

Logeion en Platform Content









Fontys Hogeschool Kind en Educatie Ingeborg van SchaikNationale Top Talent prijs Schuurmans Sammy-Lee Muller Open NK Kyokushin Karate Hakima Azougagh Olofprijs 2012 Bianca Hesse Olofprijs 2012 Carin Maas Provinciale Voorleeswedstrijd voor Pabo’s Fontys Hogeschool Marketing Management Marieke Jager Beste hbo-bedrijf marktdag Den Bosch Yvonne Spiero Beste hbo-bedrijf marktdag Den Bosch Salat Ali Nur Brabant Award Iris Schenk Lage Landen Thesis Award Max Bosch Managementgame 2012 International week

Istanbul, Istanbul,

The Great Game

Istanbul,

The Great Game

Istanbul,

The Great Game

Managementgame 2012 International week

Jeroen van Rooij


Jurian Stouten


Marieke Jager Yvonne Spiero Riene Huijbers Maarten IJpelaar Margot de Haas

Regiofinale Jong Ondernemen Regiofinale Jong Ondernemen 2e prijs, categorie hbo-wo scripties Beste studentbedrijf The Great Game Business Challenge, 2e prijs The Great Game Business Challenge, 2e prijs The Great Game Business Challenge, 2e prijs The Great Game Business Challenge, 2e prijs Student event game, 2e prijs Student event game, 2e prijs Student event game, 2e prijs Student event game, 2e prijs Student event game, 2e prijs Fontys Best Business, 1e prijs Fontys Best Business, 1e prijs Fontys Best Business, 1e prijs Fontys Best Business, 1e prijs

Niels Tobben Lise Lotte Vermeulen Melissa Akkermans Marloes de Haan Romy Habraken Loes Heintges Cleo Mekel Sanne van Bergen Jasper Driessen Lisanne van der Meeren Leonie van Poppel

46

Fontys Pabo Tilburg Fontys Pabo Tilburg Stichting Lezen

Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Provincie Noord-Brabant De Lage Landen Fontys Hogeschool Marketing Management Fontys Hogeschool Marketing Management Fontys Hogeschool Marketing Management Fontys Hogeschool Marketing Management Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Multi Functionele Landbouw Stichting Jong Ondernemen The Great Game

Ignas Bude

Sjors Heesakkers

Instituut voor Nationale Onderwijs Promotie (INOP)

Genootschap Genootschap Genootschap Genootschap Genootschap Rabobank Rabobank Rabobank Rabobank

voor voor voor voor voor

Eventmanagers Eventmanagers Eventmanagers Eventmanagers Eventmanagers

Fontys Jaarverslag 2012 - Bijlage II - Externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers

STUDENTEN Dennis van der Vleuten Koen van Antwerpen Stefan Broks Iris Fisser Marleen van Ganzewinkel Teun Gielen

PRIJS Fontys Fontys Fontys Fontys Fontys Fontys

Fontys Hogeschool Pedagogiek Mila Brobbel Fontys Sarah Brockbernd Fontys Evie Elands Fontys Imke van Dinter Fontys Manon Kaletzky Fontys

Best Business, 1e prijs Consultancy Challenge, Consultancy Challenge, Consultancy Challenge, Consultancy Challenge, Consultancy Challenge,

Onderwijsprijs, Onderwijsprijs, Onderwijsprijs, Onderwijsprijs, Onderwijsprijs,

1e 3e 3e 3e 3e

1e 1e 1e 1e 1e

prijs prijs prijs prijs prijs

prijs prijs prijs prijs prijs

Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Vicky Amo-Addae Fontys Onderwijsprijs, 2e prijs Jim van den Bergh Fontys Onderwijsprijs, 2e prijs Ellen van Vroonhoven Fontys Onderwijsprijs, 2e prijs Naomi Weertman Fontys Onderwijsprijs, 2e prijs Vicky Amo-Addae Innovatieprijs Brains Award 2012 Jim van den Bergh Innovatieprijs Brains Award 2012 Ellen van Vroonhoven Innovatieprijs Brains Award 2012 Namoi Weertman Innovatieprijs Brains Award 2012 Mattie Lafleur Beste project 2012, 1e prijs Karel van der Plassche Beste project 2012, 1e prijs Martijn de Groot 2e prijs in de categorie University Britt Lemmen 2e prijs in de catagorie University Tom Lichtenberg 2e prijs in de catagorie University Sanne Thewessen 2e prijs in de categorie University Elvi de Hoog Scientia Naturae Award Steven van Lammeren Scientia Naturae Award Stefan Tapperwijs Scientia Naturae Award Luuk Thijs Scientia Naturae Award Robert Voeten Scientia Naturae Award Jantien Wanrooij Scientia Naturae Award Stefan Cavens Beste afstudeerverslag Aafke Duisters Beste afstudeerverslag Esther Roeven Beste afstudeerverslag

Fontys Fontys Fontys Fontys Fontys

Demonstrators Demonstrators Demonstrators Demonstrators

Fontys Hogeschool voor de Kunsten Maaike Tubex Entreeprijs Theaterfestival Boulevard Hilde Peters Celinde Schoenmaker Daniël Knoester Jesse Hanssen Ingo Jetten Jelle van Leeuwen Ramon Reijnders Paul Muselaers Marielle Simons en Janita Vroomen Stanislav Jusufovic Roderick Laperdrix Diana Gemsch Martin Oei

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR Rabobank Evoluon en Markteffect Evoluon en Markteffect Evoluon en Markteffect Evoluon en Markteffect Evoluon en Markteffect

Jacques de Leeuwprijs 2012 Jacques de Leeuwprijs 2012 MCN Muziekscriptieprijs Nu of Nooit bandcompetitie Nu of Nooit bandcompetitie Nu of Nooit bandcompetitie Nu of Nooit bandcompetitie Ontwerpprijsvraag Smart living in Nature, 1e prijs Mediacultuurprijs 2012 VSBfonds Beurs VSBfonds Beurs Kuk Award 2012 Zürich Steinway Pianoconcours 2012, 2e prijs

Hogescholen Hogescholen Hogescholen Hogescholen Hogescholen

Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen Brabant Center of Entrepreneurship Brabant Center of Entrepreneurship Brabant Center of Entrepreneurship Brabant Center of Entrepreneurship KIVI NIRIA KIVI NIRIA Organic Electronic Association Organic Electronic Association Organic Electronic Association Organic Electronic Association Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Holst Centre Huijbregts Food Group Vlisco

Theaterfestival Boulevard en Fontys Steunfonds Stichting Jacques de Leeuw Stichting Jacques de Leeuw Muziek Centrum Nederland Stichting Popmuziek Limburg Stichting Popmuziek Limburg Stichting Popmuziek Limburg Stichting Popmuziek Limburg Landschapsvereniging ‘t Zuiderholt Mediacultuur VSBfonds VSBfonds IGTZ/Tanzhaus Zürich Steinway & Sons


47

STUDENTEN Team Academie voor Theater (Niki Selbeck) Eva Schubach en Yolaine Dooms Vincent van Amsterdam Charlotte Janssen en Mark van Nispen Annemiek van Elst Matthew Michel Nico Thöne Zinzi Oegema en Evertjan Mercier Lena Terschegget Tom Sanderman Matteo Mijderwijk Gijs van Bavel

PRIJS Landelijk Studentenvoetbaltoernooi

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Young Stage Basel, 3e prijs

International Circus Festival Basel

Kamermuziek trofee Publieksprijs Kamermuziek trofee

Fontys-De Toonzaal Fontys-De Toonzaal

Schrijfwedstrijd Write Now! Aanstormend talent Vlaamse Musicalawards ABV scriptieprijs 2012 SOLyCIRCO

Write Now! Stichting Musical Awards Fontys Hogeschool voor de Kunsten Circus Mignon

Iordens viooldagen, 1e prijs Gaudeamus muziekprijs Vocallis Liedduofestival, 1e prijs Smart Cities Biennale Award

Dave Bone

Smart Cities Biennale Award

Marno van Broekhoven


Burgu Dalgicoglu


Pieter Feenstra


Lieke Frings


Chris van Heeswijk


Bjorn Hendriks


Sander de Koster


Stichting Nederlandse Vioolconcoursen Princes Christinaconcours Festival Vocallis Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam

Jan Willem van Kuilenburg Smart Cities Biennale Award Peter Leeuw


Gustavo Nascimento


Silvia Roxana Palfi


David Peeters


Tim Robben


Koen van Uden


Damaris Verleun


Fontys Internationale Hogeschool Economie Fehti Ayari Art of E-mobility competition Jonathan Schippmann Art of E-mobility competition Juridische Hogeschool Avans-Fontys Mélanie Janssen Scriptieprijs 2012

48

RWE en ADAC RWE en ADAC

Fontys Juridische Hogeschool AvansFontys

Fontys Jaarverslag 2012 - Bijlage II - Externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers

STUDENTEN

PRIJS

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Fontys Lerarenopleiding Sittard Erwin Bouten Wiskunde A-lympiade Bernd Caelen Wiskunde A-lympiade Joeri Moulen Wiskunde A-lympiade

Freudenthal instituut Freudenthal instituut Freudenthal instituut

Fontys Lerarenopleiding Tilburg Stef van der Linden Bachelor Onderzoeksprijs 1e prijs Manon Melkert

Landelijk Expertisecentrum Maatschappijleer Stichting Platforms VMBO

Johan van der Sanden hartprijs

Fontys Hogeschool Management Economie en Recht Marcel Aerts Scriptieprijs Financial Service Management Anneke Broeders Scriptieprijs Bedrijfskunde MER Rick Erich Scriptieprijs Bedrijfskunde MER Amy Siemons Zilveren medaille Paralympics, 200 m wheelen klasse T34 Amy Siemons Zilveren medaille Paralympics, 100 m wheelen Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Florieke Mulders Onderzoeksprijs 2012, 3e prijs Leo van ‘t Spijker

Onderzoeksprijs 2012, 2e prijs

Brigitte van Tongeren

Onderzoeksprijs 2012, 1e prijs

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Fontys Paramedische Hogeschool Rick de Vos Gouden decibel 2012 Award

Fontys Pedagogische Technische Hogeschool Tammo van den Bos Originaliteitsprijs Pim van Loosdregt Originaliteitsprijs Tine Pijnenburg Originaliteitsprijs Thomas de Wit Originaliteitsprijs Fontys Sporthogeschool Marco Akershoek Maaike Caelers

Bachelor’s Bachelor’s Bachelor’s Bachelor’s

Stichting Innonoise, Nederlandse Stichting Geluidshinder

Award Award Award Award

2012 2012 2012 2012

Voedingscentrum Voedingscentrum Voedingscentrum Voedingscentrum

1e prijs EK Cross Triathlon Junioren Triatlon Olympische Spelen London, 41e plaats

Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek Benjamin Ripkens Professor Niestenprijs Kerstin Tißen

ABN-AMRO Brabantse Ontwikkelings Maatschappij Gemeente Eindhoven

VA-prijs

Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek ELC Limburg


49

Bijlage III Overzicht lectoraten per 31-12-2012 Economie & Communicatie iMotion of sportbusiness Creative industries & social innovation Innovatiemanagement in internationaal perspectief Brainport Veiligheid, openbare orde en recht Educatie Leren en innoveren Evaluerend handelen in speciaal onderwijs Opleiden in de school Beroepsethiek van leraren Professionele waarden in kritische dialoog Eigentijds toetsen en beoordelen Didactiek van het techniekonderwijs Professionaliteit van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders Interdisciplinair werken - verbinden en ondersteunen Kunsten Kunstpraktijk en samenleving Stedelijke strategieën Mens en Maatschappij Fysieke activiteit en gezondheid Mens en Technologie Orthopedagogiek. Diversiteit en orthopedagogisch handelen. Sociale Studies Duurzaam werken Algemene pedagogiek Health innovations and technology Evidence Based Practice Techniek Thin films and functional materials Supply Chain Management Bedrijfskundig management in het MKB Architectuur van Embedded Systemen Mechatronica Automotive Control Media Serious game design Future power train Software Quality and Testing

50

Fontys Jaarverslag 2012 - Bijlage III - Overzicht Lectoraten per 31-12-2012

Bijlage IV Kengetallen medewerkers Medewerkers in loondienst3 31-12-2011 Onderwijsondersteunend

Personen

fte

Personen

fte

487

464

463

440

Man

Onderwijzend

31-12-2012

Vrouw

923

698

925

698

Totaal OOP

1.410

1.162

1.388

1.138

Man

1.387

1.118

1.405

1.136

Vrouw

1.195

835

1.222

863

Totaal OP

2.582

1.953

2.627

1.999

3.992

3.115

4.015

3.137

Totaal

Verhouding OP/OOP medewerkers in loondienst (basis: fte) 31-12-2008

31-12-2009

31-12-2010

31-12-2011

31-12-2012

OOP

42%

40%

38%

37%

36%

OP

58%

60%

62%

63%

64%

Leeftijdsopbouw per 31-12-2012, totaal en naar geslacht (aantallen personen) Man

Vrouw

Totaal

%

<= 25

28

68

96

2,4%

>25 - <=35

276

463

739

18,4%

>35 - <=45

416

579

995

24,8%

>45 - <=55

546

661

1.207

30,0%

>55

602

376

978

24,4%

Totaal

1.868

2.147

4.015

100%

%

47%

53%

Flexibele contractvormen naar sector per 31-12-2012 Formatie Sector

Formatie

IW-OOET (fte)

tijdelijke contracten (D4, D5, D6, UT, BT, OOET) (fte)

Economie

26

146

Educatie

13

41

Kunsten

7

49

Mens & Maatschappij

26

100

Techniek

17

77

1

26

89

439

Overig

Opleidingsniveau docenten, lectoren en promovendi per 31-12-2012 Opleiding Gepromoveerd Master (wo/hbo) Bachelor (hbo)

Formatie (fte)

%

116

6,3%

1.168

63,0%

533

28,7%

Onbekend

38

2,0%

Eindtotaal

1.855

100,0%

3 De activiteiten van Fontys Bestuursacademie (stichting Bestuursonderwijs) zijn per 1 januari 2012 overgedragen aan Schouten Nelissen. Vanaf dit verslagjaar worden alle gegevens exclusief stichting Bestuursonderwijs gerapporteerd. Effect hiervan op de formatie bij aanvang van verslagjaar 2012 is 16 fte (stand 1 januari 2012 inclusief stichting Bestuursonderwijs was 3.131 fte).

Bijlage IV - Kengetallen Medewerers - Fontys Jaarverslag 2012

51

Bijlage V Kengetallen studenten Inschrijvingen Totaal inschrijvingen per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Economie

11.759

12.449

13.201

752

6%

Educatie

11.899

10.977

9.946

-1031

-9%

Gezondheidszorg

2.589

2.885

3127

242

8%

Kunsten

1.617

1.501

1.423

-78

-5%

Mens en maatschappij

6.235

6.345

6.563

218

3%

Techniek

5.713

6.246

6.487

241

4%

39.812

40.403

40.747

344

1%

Eindtotaal

In 2012 steeg het aantal inschrijvingen met 0,9%. Landelijk was er een afname te zien van de studentenpopulatie met 0,6%. De toename van het aantal ingeschreven studenten in de sector Economie is waar te nemen bij Communicatie, Commerciële Economie en Lifestyle. Ook de sectoren Gezondheidszorg (Verpleegkunde) en Mens en maatschappij (Sport en Bewegingseducatie) laten stijgende aantallen zien. In lijn met de landelijke trend is een afname van het aantal inschrijvingen te constateren voor de sector Educatie met name bij de masteropleiding Special Educational Needs en (in geringere mate) bij de bacheloropleiding tot leraar basisonderwijs (pabo’s). Inschrijvingen per lesplaats (bachelors, masters en Associate degrees) Lesplaats

2011

2012

Groei

Aandeel 2011

Aandeel 2012

Eindhoven

17.315

19.294

11%

43%

47%

Tilburg

14.548

13.903

-4%

36%

34%

Venlo

3.354

3563

6%

8%

9%

Sittard

2.568

1.755

-32%

6%

4%

815

742

-9%

2%

2%

Overig

’s-Hertogenbosch

1.803

1.490

-17%

5%

4%

Totaal

40.403

40.747

1%

100%

100%

Lesplaats Eindhoven is vooral gegroeid doordat Fontys Sporthogeschool is verhuisd van Tilburg/Sittard naar Eindhoven. Indien dit buiten beschouwing wordt gelaten zou het aandeel van lesplaats Eindhoven zijn gestegen met 0,5% en het aandeel lesplaats Tilburg met 2,1%. De ingezette trend naar concentratie van onderwijslocaties wordt ook dit jaar gecontinueerd. Inschrijvingen in 2012 naar geslacht (bachelors, masters en Associate degrees) Sector

Vrouw

Man

Totaal

Economie

45%

55%

100%

Educatie

61%

39%

100%

Gezondheidszorg

73%

27%

100%

Kunsten

60%

40%

100%


73%

27%

100%

Techniek

13%

87%

100%

Totaal

51%

49%

100%

De studentenpopulatie in 2012 bestaat voor 51% uit vrouwen (tegen 52% vorig jaar en 53% in 2010). In de sectoren Mens en maatschappij, Gezondheidszorg, Educatie en Kunsten zijn vrouwelijke studenten relatief sterk vertegenwoordigd.

52

Fontys Jaarverslag 2012 - Bijlage V - Kengetallen studenten

Inschrijvingen in 2012 naar nationaliteit (bachelors, masters en Associate degrees) Sector

Nederlandse

Duitse

Overig

Economie

80%

16%

4%

Educatie

99%

0%

1%

Gezondheidszorg

95%

1%

4%

Kunsten

85%

2%

13%


99%

0%

1%

Techniek

86%

8%

7%

Totaal

90%

7%

3%

Het aandeel Nederlandse studenten is met 0,4% gestegen ten opzichte van vorig jaar. Studenten met de Duitse nationaliteit zijn sterk vertegenwoordigd, met name (evenals vorig jaren) in de sectoren Economie en Techniek (campus Venlo). Inschrijvingen naar opleidingsvorm (bachelor, master, Associate degrees) Lesvorm

2010

2011

2012

Voltijd

74%

75%

78%

Deeltijd

25%

24%

21%

Duaal

1%

1%

1%

Totaal

100%

100%

100%

Het aandeel van de deeltijdinschrijvingen daalde van 24% naar 21%. Dit is een voortzetting van de trend van vorige jaren en is voor 2011 én 2012 in grote mate te herleiden naar de sterke daling van de (overwegend deeltijd) inschrijvingen voor de masteropleidingen Special Educational Needs.

Instroom Instroom per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Economie

3.637

3.730

3.934

204

5%

Educatie

4.584

3.678

3329

-349

-9%

Gezondheidszorg

859

998

1.070

72

7%

Kunsten

548

454

443

-11

-2%


2.031

2.019

2209

190

9%

Techniek

1.838

1.947

1.917

-30

-2%

13.497

12.826

12.902

76

1%

Eindtotaal

Aantal

Percentage

De instroom steeg met 0,6%. De dalende instroom van de sector Educatie (Master Special Educational Needs, Opleiding tot leraar basisonderwijs en Lerarenopleiding 1e graads Lichamelijke Opvoeding) werd gecompenseerd door groei binnen de sectoren Mens en maatschappij (Sport en Bewegingseducatie en Sociaal pedagogische hulpverlening), de sector Gezondheidszorg (Opleiding tot verpleegkundige) en de sector Economie (International Business & Management Studies en Commerciële economie).

Bijlage V - Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2012

53

Bacheloropleidingen Inschrijvingen per sector (bacheloropleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Economie

11.651

12.281

13.002

721

6%

Educatie

7.735

7.703

7.425

-278

-4%

Gezondheidszorg

2.522

2.756

2.962

206

7%

Kunsten

1.398

1.287

1.237

-50

-4%


6.080

6.192

6.438

246

4%

Techniek

5.628

6138

6.361

223

4%

35.014

36.357

37.425

1.068

3%

Totaal

Het totaal aantal bachelorinschrijvingen van Fontys steeg met 2,9%. Het marktaandeel van Fontys in deze opleidingsvariant steeg daarmee van 8,9% naar 9,2% (conform opgave HBO-raad). Instroom per sector (bacheloropleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Economie

3.611

3.637

3.840

203

6%

Educatie

2.585

2.431

2.227

-204

-8%

Gezondheidszorg

827

907

980

73

8%

Kunsten

457

373

373

0

0%


1.963

1.974

2.180

206

10%

Techniek

1.806

1.894

1.859

-35

-2%

11.249

11.216

11.459

243

2%

Totaal

De instroom op bacheloropleidingen is gestegen met 2,2%. Een sterke toename is waar te nemen bij de bacheloropleidingen Sport en Bewegingseducatie, Mechatronica en de Opleiding tot verpleegkundige. Onder andere de bacheloropleidingen Elektrotechniek, Toegepaste Psychologie en de Opleiding tot leraar basisonderwijs (pabo’s) laten een verminderde instoom zien.

Masteropleidingen Inschrijvingen per sector (masteropleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Educatie

4.115

3.224

2.476

-748

-23%

67

66

65

-1

-2%

Kunsten

219

214

186

-28

-13%


155

153

125

-28

-18%

4.556

3.657

2.852

-805

-22%

Gezondheidszorg

Totaal

Het totaal aantal inschrijvingen op masteropleidingen is gedaald met 22,0%, met name vanwege de dalende instroom bij Special Educational Needs (sector Educatie). Het marktaandeel van Fontys is daarmede fors gedaald van 29,8% naar 25,6% (conform opgave HBO-raad).

54


Instroom per sector (masteropleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Educatie

1.956

1.221

1.080

-141

-12%

Gezondheidszorg

32

28

35

7

25%

Kunsten

91

81

70

-11

-14%


68

45

29

-16

-36%

2.147

1.375

1.214

-161

-12%

Percentage

Totaal

Associate degrees Inschrijvingen per sector (Associate degree opleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Economie

108

168

199

31

18%

Educatie

49

50

45

-5

-10%

63

100

37

59%

85

108

126

18

17%

242

389

470

81

21%

Gezondheidszorg Techniek Totaal

Het aantal inschrijvingen op Associate degree opleidingen is gegroeid met 20,8%. Dit wordt met name veroorzaakt door de forse stijging van de instroom in 2011 bij Management in de Zorg (de huidige tweedejaars) en de instroom in 2012 bij ICT Service Management en Small Business and Retail Management. Instroom per sector (Associate degree opleidingen) Groei 2012 tov 2011 Sector

2010

2011

2012

Aantal

Percentage

Economie

26

93

94

1

1%

Educatie

43

26

22

-4

-15%

63

55

-8

-13%

Gezondheidszorg Techniek Totaal

32

53

58

5

9%

101

235

229

-6

-3%

Met een bescheiden vermindering van de instroom van 2,5% werd de forse groei van 2011 geconsolideerd. Allochtone instroom4 als percentage van totale instroom (bachelors, masters en Associate degrees, bron: HBO-raad) Sector

2010

2011

2012

Economie

36%

37%

37%

Educatie

12%

12%

13%

Gezondheidszorg

21%

17%

16%

Kunsten

31%

33%

34%


17%

17%

16%

Techniek

31%

31%

30%

24%

25%

26%

Totaal

4 Gebaseerd op de definitieve definities van de HBO-raad.

Bijlage V - Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2012

55

Afgestudeerden per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Voltijd

Deeltijd en Duaal

Totaal

Sector

2009-2010

20102011

20112012

20092010

20102011

20112012

20092010

20102011

20112012

Economie

1.458

1.555

1.440

237

211

284

1.695

1.766

1.724

Educatie

891

887

978

1.900

2.160

1.907

2.791

3.047

2.885

Gezondheidszorg

450

426

379

69

122

205

519

548

584

Kunsten

241

277

275

26

72

66

267

349

341


724

771

825

252

212

243

976

983

1.068

Techniek

731

766

820

129

148

159

860

914

979

Totaal

4.495

4.682

4.717

2.613

2.925

2.864

7.108

7.607

7.581

Het aantal afgestudeerden is per studiejaar weergegeven voor de periode oktober tot en met september. Vergeleken met 2010 nam het aantal afgestudeerden toe bij Mens en maatschappij (Toegepaste Psychologie), Gezondheidszorg (Management in de Zorg) en Techniek (HBO-ICT). Een afname is onder andere waar te nemen bij Economie (door omzetting van Bedrijfskundige informatica naar brede bachelor HBO-ICT en Fiscale economie) en Educatie (de masteropleiding Special Educational Needs).

Buitenlandse studenten Studenten met buitenlandse nationaliteit Het aantal ingeschreven studenten met een buitenlandse nationaliteit ligt op ruim 10%. Circa tweederde van dit aantal betrof Duitse studenten. Inkomende exchange studenten Het aantal geregistreerde inkomende exchange studenten steeg met 23% van 218 naar 268. Dit als gevolg van toegenomen activiteiten van instituten en een toename van Engelstalige semesters. De verwachting is dat deze groei zich volgend jaar doorzet. 2009

2010

2011

2012

135

169

218

268

Bron: Peoplesoft. Geteld zijn de exchange-studenten die hun exchange periode hebben afgerond tussen 1 oktober 2011 en 1 oktober 2012.

Bindend negatief studieadvies Aantal adviezen geregistreerd in studiejaar. Sector

2009-2010

2010-2011

2011-2012

Economie

554

487

684

Educatie

423

427

312

Gezondheidszorg

33

38

86

Kunsten

39

32

27


298

244

340

Techniek

140

187

246

1.487

1.415

1.695

Totaal

56


00.M.4406.01.13

Jaarverslag Groei door aandacht en uitdaging. Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag

Recommend Documents