2004 jaarverslag jaarverslag. Anytime Anyplace Anywhere? Fontys antwoordt. the learning community jaarverslag Fontys Hogescholen

2004 jaarverslag Fontys Hogescholen

Anytime Anyplace Anywhere? Fontys antwoordt. the learning community

2004 | jaarverslag

Op FontysOnline is een samenvatting opgenomen van dit jaarverslag, evenals een vertaling daarvan in het Duits en het Engels. Surf daarvoor naar w w w. f o n t y s . n l > j a a r v e r s l a g

2004 | jaarverslag

Colofon

Productie:

© [2005] Fontys Hogescholen

Afdeling Marketing en Communicatie Tekst:

Bestuursstaf Eindredactie:

Afdeling Marketing en Communicatie Vormgeving en opmaak:

Afdeling Grafische Producties Illustraties:

Alief Fotografie, Teun Borst, Rob ten Broek, Monique van Dinther, St. Elizabeth Ziekenhuis Tilburg, Fontys Facilitair Bedrijf, Lé Giesen, Minco den Heyer, instituten Fontys Hogescholen, Marco Magielse, Bart van Overbeeke, Paul van Soest. Ondanks onze pogingen de namen van alle fotografen te achterhalen en te vermelden,is dat niet in alle gevallen gelukt. Drukwerk:

Drukkerij Jansen

Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder vooraf schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b en 17 Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijke vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht, postbus 882, 1180 AW Amstelveen. Voor het overnemen van één of enkele gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers of andere compilatiewerken dient men zich tot de uitgever te wenden. All rights reserved. No part of this publication may be reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by any means, electronic, mechanical, photocopying, recording or otherwise, without the prior written permission of the publisher.

Illustratie omslag voorzijde, gebruikt voor interne informatie over de ict-werkplek

00.M.825.3.05

surf naar : www.fontys.nl 2004 | jaarverslag

juni 2005

2004 | jaarverslag

Ten geleide Het jaar 2004 was voor studenten en medewerkers van Fontys Hogescholen een belangrijk jaar, waarin we vooral aan kwaliteit gewerkt hebben, aan de borging van het hbo-niveau, aan de introductie van het Fontysbrede onderwijsvernieuwingsprogramma Biloba en aan de versterking van good governance. De start van het jaar zag er in financieel opzicht somber uit: ‘Voortdurende kortingen, inleveren op de kwaliteit van onderwijs en een herziene, uitgeklede begroting.Welkom in 2004’. Zo luidde ik mijn nieuwjaarstoespraak 2004 in. De situatie was ernstig, maar we zagen toch reden tot optimisme. Gelukkig had Fontys in 2004 een gezonde exploitatie en was er een redelijke rust in de organisatie.

0-1

0-1

Beeld corporate folder Fontys Hogescholen met als campagnevraag: ‘Is gedeelde kennis halve kennis?’

0-2

D r s . N o r b e r t Ve r b r a a k , v o o r zitter Raad van Bestuur

2004 | jaarverslag

0-2

Het strategische beleid concentreerde zich in 2004 op een ingrijpende onderwijsinnovatie binnen alle opleidingen. Het projectontwerp werd in juni vastgesteld. In het Bilobaprogramma worden de onderwijsorganisatie en onderwijsinrichting vernieuwd door twee samenhangende doelen: structuurvernieuwing in het kader van de bachelor-masterwetgeving volgens het majorminormodel en transformatie van de onderwijsleerprocessen, waarin ict op optimale wijze is geïntegreerd. Deze transformatie beoogt de systematische invoering van competentiegestuurd en vraaggericht onderwijs. Dit concept wil behalve kennis ook het vermogen die kennis toe te passen centraal stellen. De invoering van het majorminormodel vergroot de studiekeuzemogelijkheden en flexibiliteit sterk door een breed studieaanbod binnen het eigen of een ander Fontysinstituut. De student kan een eigen leertraject volgen op basis van individuele leervragen. Door deze uitbreiding van studiemogelijkheden verwacht Fontys haar marktpositie te consolideren. Door de principiële keuze voor studentgestuurd onderwijs wordt de studieloopbaanbegeleider van cruciale betekenis voor de student en vormt studieloopbaanbegeleiding een structureel onderdeel van het opleidingstraject. Om de majorminorstructuur en de onderwijstransformatie te realiseren, is het van essentieel belang dat het onderwijspersoneel over de geëigende capaciteiten beschikt om het nieuwe onderwijs-

concept te implementeren en verder te ontwikkelen. Daartoe is een professionaliseringsbeleid geformuleerd, dat momenteel wordt uitgevoerd.Ter versterking van de inhoudelijke onderwijskwaliteit is in 2004 een begin gemaakt met een programma om de kennisbronnen van de organisatie te versterken. Gebleken is dat de Fontysmedewerkers sterk bij vernieuwingen betrokken zijn. Samen hebben we in 2004 weer veel bereikt bij de verwezenlijking van onze missie ‘Idealisme in learning communities’. Medewerkers voelen zich over het algemeen prettig op hun werkplek, men vindt de werksfeer plezierig en is zeer tevreden over de omgang met directe collega’s, zo blijkt uit de personeelsenquête die in 2004 werd afgenomen. Ook studenten zijn positief over hun opleiding blijkt uit de Fontys Studentenenquête die eveneens in 2004 is afgenomen. In de strategische brochure ‘Idealisme in learning communities’ noemt Fontys een aantal criteria die goed onderwijs moeten garanderen, samengevat onder de naam Fontyslabel. Elk Fontysinstituut wordt beoordeeld op zeven resultaatgebieden: kwaliteitsresultaat, studieresultaat, marketingresultaat, ontwikkelresultaat, personeelsresultaat, samenwerkingresultaat en financieel resultaat. Dit jaarverslag is opgebouwd volgens deze resultaatgebieden. Het personeelsresultaat includeert de onderwerpen van het sociaal jaarverslag. Het jaar 2005 wordt het jaar van een nieuwe Sectorwet voor het Hoger Onderwijs. Fontys wil dit wetgevingsproces actief beïnvloeden door een ontwikkelingsperspectief voor de hogescholen als volwaardige instituten voor hoger onderwijs in de Europese context veilig te stellen.Wij willen dit perspectief niet alleen creëren in standpunten, maar ook door daadwerkelijk te investeren in modern, effectief hoger onderwijs en toegepast onderzoek. Deze elementen zullen de agenda de komende jaren bepalen. Eindhoven, juni 2005 Drs. Norbert Verbraak Voorzitter Raad van Bestuur

Inhoud Bericht van de Raad van Toezicht Bericht van de Centrale Medezeggenschapsraad 1 | Fontys Hogescholen

Visie en missie Strategisch beleid Samenstelling Raad van Bestuur

13 13 17

2 | Kwaliteitsresultaat

Interne kwaliteitszorg Externe kwaliteitszorg Oordeel van de studenten Resultaat Fontyslabel 2004

19 21 27 31

7 | Personeelsresultaat

Ontwikkeling personeel Oudere werknemers Personeelsenquête Ziekteverzuim Arbobeleid Interne mobiliteit Kwantitatieve formatieontwikkeling Ontwikkeling Arbeidsvoorwaarden Resultaat Fontyslabel 2004

79 83 83 85 85 87 87 91 93

8 | Huisvesting

Resultaten Huisvestingsprojecten

97 97

3 | Studieresultaat

Studentenbeleid Elke student op de juiste plaats Keuzemogelijkheden en flexibiliteit Studentenbegeleiding Beroepskolom Studierendement Verblijfsduur uitvallers Bindend studieadvies Afgestudeerden Arbeidsmarktsucces Resultaat Fontyslabel 2004

33 33 33 35 35 35 41 41 41 43 45

4 | Marketingresultaat

Onderwijsaanbod bachelors 2004 Onderwijsaanbod masters 2004 Marketingbeleid en -activiteiten Resultaten

47 49 49 53

5 | Ontwikkelresultaat

Bilobaprogramma 63 Ontwikkeling lectoraten en kenniskringen 65 Kennisontwikkeling en onderzoek 69

0-3

6 | Samenwerkingsresultaat 0-3

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re I n d u s t r i e e l P ro d u c t Ontwerpen van Fontys Te c h n i s c h e H o g e s c h o o l Ve n l o

2004 | jaarverslag

Doorstroomprogramma’s Masteropleidingen

73 73 Afsprakenkader Fontys Hogescholen - ROC’s 75 Bestuurlijke integratie met de SOM 75 Innovatiearrangement TOP-3C 75 Digitale Universiteit 75 Samenwerking met universiteiten in het buitenland 77

9 | Financieel resultaat

Financiële ontwikkeling Consolidatiecriteria Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling Geconsolideerde balans Geconsolideerde exploitatierekening Kasstroomoverzicht Verkorte jaarrekening

103 105 105 107 109 111 125

Bericht van de Raad van Toezicht

6

De Raad van Toezicht van Fontys kijkt met waardering terug op het jaar 2004. Het jaar werd afgesloten met een positief financieel resultaat, de studentenaantallen groeiden, de professionalisering van de medewerkers werd ter hand genomen, de kenniscirculatie werd gestimuleerd, voor de zakelijke dienstverlening is een corporate marketingplan ontwikkeld en een ingrijpend onderwijsvernieuwingsprogramma (Biloba) werd in gang gezet.

0-4 0-5 0-4

Vier leden van de Raad van

d r s . J . C . L e e n h o u t s e n d r.

E l e k t ro t e c h n i e k v a n F o n t y s

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re

0-5

To e z i c h t : ( v a n l i n k s n a a r

N.J. Koole

Te c h n i s c h e H o g e s c h o o l

re c h t s ) p ro f . d r. A . K o l n a a r,

Ve n l o

i r. G . J . M . B r a k s ( v o o r z i t t e r ) ,

Samenstelling Raad van Toezicht per 31 december 2004 Ir. G.J.M. Braks (voorzitter)

Drs. P.W. Doop

Drs. J.C. Leenhouts

Voormalig voorzitter Eerste Kamer der

Partner Deloitte en Touche

Voorzitter Bestuur Mondriaan

Staten-Generaal en voormalig minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij

Prof.dr. W.F.C.M. Derkse

Onderwijsgroep Prof. dr. A. Kolnaar Hoogleraar algemene leer en geschiedenis

Ir. E. van Schagen

van de economie, Universiteit van Tilburg

Algemeen directeur Simac Techniek NV te

Directeur-hoogleraar van het

Veldhoven

Soeterbeeckprogramma voor wetenschap,

Dr. N.J. Koole

samenleving en levensbeschouwing van de

Directeur Océ-Technologies B.V. in Venlo.

Katholieke Universiteit Nijmegen

2004 | jaarverslag

Per 1 januari 2004 is mevrouw drs. J.C. Leenhouts, bestuursvoorzitter van Mondriaan Onderwijsgroep in Den Haag, aangetreden als lid van de Raad van Toezicht van Fontys.Voor twee leden van de Raad van Toezicht, de heren drs. P.W. Doop en prof. dr.A. Kolnaar, liep per 31-12-04 de eerste zittingstermijn van vier jaar af.A. Kolnaar werd voor een periode van vier jaar herbenoemd, nadat de vertrouwenscommissie van de CMR positief had geadviseerd en het College van Beheer van de Stichting Studiebelangen de statutair vereiste goedkeuring had gegeven. De heer Doop stelde zich niet meer beschikbaar voor de Raad van Toezicht. De procedure voor zijn opvolging is ter hand genomen, maar was eind 2004 nog niet afgerond. In 2004 vergaderde de Raad van Toezicht vijf maal, steeds samen met de Raad van Bestuur. De Auditcommissie vergaderde eveneens vijf maal, ongeveer een week voor de plenaire vergadering, teneinde haar advies aan de voltallige Raad van Toezicht te kunnen uitbrengen. Ook de remuneratiecommissie kwam enkele malen bijeen. Halverwege het jaar namen de voorzitter en de penningmeester van de Raad van Toezicht deel aan een CMR-overlegvergadering. In de plenaire vergaderingen wordt een aantal onderwerpen standaard geagendeerd: de benoeming van managers en lectoren, visitatie- en accreditatierapporten en het kort verslag van de CMR-vergaderingen. In 2004 keerden ook elke vergadering het onderwijsvernieuwingsprogramma Biloba en de voortgang Vervolgonderzoek Rekenschap op de agenda terug. Beide onderwerpen worden door de Raad van Toezicht belangstellend en nauwlettend gevolgd.Ten aanzien van het Bilobaprogramma heeft de Raad van Toezicht gewezen op het belang van draagvlak binnen de organisatie.Ten aanzien van het Vervolgonderzoek Rekenschap ondersteunt de Raad van Toezicht de aanpak en benadering van de Raad van Bestuur. Met grote zorg heeft de Raad van Toezicht kennis genomen van de stopzetting van de bekostiging van de voorbereidende technische lerarenopleiding (VLNS) en van de duale bve-

lerarenopleiding. Door deze maatregelen neemt het toch al bestaande tekort aan technische leraren alleen maar toe. De Raad van Toezicht hechtte zijn goedkeuring aan de financiële jaarstukken van Fontys en toonde zich tevreden over het positieve financiële resultaat. Drie maal per jaar ontvangt de Raad van Toezicht de viermaandelijkse evaluatie van de managementsrapportages opgesteld door Control. De evaluatie bestrijkt de zeven resultaatsgebieden die Fontys onderscheidt. De rapportage wordt in de Auditcommissie voorbesproken. Door deze werkwijze krijgt de Raad van Toezicht een goed zicht op de actuele situatie van de verschillende instituten en van Fontys als geheel. Op gezette tijden worden de gegevens over instromende en ingeschreven studenten besproken. De Raad van Toezicht ging akkoord met de bestuurlijke fusie van Fontys met de Stichting Onderwijsbegeleiding Middden-Brabant en met de fusie van de steunstichtingen van Fontys tot één Steunfonds. De Raad van Toezicht heeft met waardering kennis genomen van het nieuwe onderzoeksbeleid dat Fontys in 2004 heeft ontwikkeld. Daarin wordt de speciale rol van het hbo in de kenniscirculatie belicht. De Raad van Toezicht ondersteunt ook de wijze waarop Fontysmedewerkers gestimuleerd worden toepassingsgericht onderzoek te verrichten. In 2005 zal dit beleid worden opgenomen in het strategisch personeelsbeleid. Professionalisering van de staf is daarin een leidend beginsel. Ook het corporate marketingplan voor de zakelijke dienstverlening werd geapprecieerd. Desgevraagd heeft de heer Thomeer (tot 1 oktober 2003 lid van de Raad van Bestuur van Fontys) in 2004 een onderzoek uitgevoerd inzake de governance bij Fontys. In het onderzoek is de code Tabaksblat vergeleken met de vigerende governance-regels van Fontys. De Raad van Toezicht heeft geconcludeerd dat Fontys de regels voor goed ondernemingsbestuur voor het grootste deel toepast. In 2005 zal het onderwerp opnieuw aan de orde komen in relatie tot de branchecode die door de HBO-raad wordt ontwikkeld en tot het lopende wetgevingstraject voor het hoger onderwijs. Ten slotte spreekt de Raad van Toezicht zijn waardering uit voor alle medewerkers en studenten van Fontys, die zich in 2004 hebben ingezet om van Fontys een waardevolle learning community te maken. Ir. G.J.M. Braks Voorzitter Raad van Toezicht

7

Bericht van de Centrale Medezeggenschapsraad

8

In opdracht van medewerkers en studenten toetst de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) van Fontys Hogescholen het beleid van de Raad van Bestuur. De agenda van de CMR wordt grotendeels bepaald door de agenda van de Raad van Bestuur. In 2004 stond het Bilobaprogramma centraal op die agenda.

Vergaderingen In 2004 is de CMR zestien keer in vergadering bijeen geweest. De Raad van Bestuur was daarbij acht keer aanwezig. Samenhang Het ‘Fontyskleurenpalet’ biedt de mogelijkheid om in één oogopslag te zien hoe de Fontysinstituten (en dus Fontys als geheel) scoren op het gebied van kwaliteit, marketing, personeel, studenten, financiën enzovoort. Het onderwijsvernieuwingsprogramma Biloba heeft consequenties voor al die beleidsgebieden. De CMR ziet het als zijn taak om alle beleidsnotities die aan de raad worden voorgelegd, te beoordelen op samenhang en consistentie.

0-6

0-6

P o s t e r, g e b r u i k t t i j d e n s d e verkiezingen voor de Centrale Medezeggenschapsraad

Studenten Onderwijsvernieuwing staat ten dienste van de studenten. Een heldere visie op ‘de student’ en inzicht in de wensen en de drive van studenten zijn daarom onmisbaar. Die visie is op papier gezet en besproken in de CMR. Dat studenten met de invoering van een majorminorstructuur goed bereikbaar moeten zijn, heeft eveneens de aandacht gekregen. De Onderwijs- en Examenregeling (OER) die de CMR jaarlijks toetst, bevatte voor het studiejaar 2004/2005 nog geen Biloba-elementen. In 2005 zal de raad zich buigen over een geheel vernieuwde OER. Personeel Het Bilobaprogramma heeft ook vergaande consequenties voor de medewerkers. In het verslagjaar is achter de schermen gewerkt aan het ontwikkelen van nieuw personeelsbeleid en daarbij horende regelingen. De verwachting is dat de CMR begin 2005 de notities over functieordening, promotiebeleid en de beoordeling en beloning op basis van competenties ontvangt en bespreekt.

2004 | jaarverslag

In 2004 is bekeken onder welke voorwaarden en condities lectoraten verlengd kunnen worden. Een voorstel om de benoemingsprocedure voor gezichtsbepalende functies te herzien, is door de CMR afgewezen. Huisvesting De huisvesting van een hogeschool moet aansluiten bij de onderwijsvisie en de onderwijsuitvoering optimaal ondersteunen. Ook de bereikbaarheid van de onderwijsgebouwen moet goed zijn, de ruimten moeten voldoen aan Arbo-eisen en de huisvestingswensen moeten betaalbaar zijn. De CMR heeft deze aspecten betrokken bij de toetsing van het Huisvestingsbeleidsplan 2005-2009. De raad heeft zich positief uitgesproken over het plan. Met de Raad van Bestuur is afgesproken dat het parkeerbeleid in de loop van 2005 wordt aangepast. Financiën De raad heeft de jaarlijks terugkerende financiële stukken besproken, zoals de jaarrekening, de begrotingsrichtlijnen en de begroting. Sinds 2003 ontvangt de CMR de evaluatie van de managementrapportages die Control opstelt. Deze rapportages geven de raad onder andere inzicht in de financiële situatie van de Fontysinstituten en in de financiële consequenties van beleidsbeslissingen. De rapportages helpen de raad om de samenhang van besluiten te bewaken. Samenwerking Samenwerkingsovereenkomsten die Fontys sluit, worden aan de CMR voorgelegd. In 2004 ging het om samenwerkingsovereenkomsten met de Roehampton University, Hogeschool Zuyd,Avans Hogescholen en de Universiteit van Tilburg. Daarnaast vond een bestuurlijke integratie plaats met de Stichting Onderwijsbegeleiding MiddenBrabant. De CMR zorgt voor regelmatige informatievoorziening aan de medezeggenschapraden van instituten en de personeelsraad van het Fontys Facilitair Bedrijf. Jaarlijks organiseert de CMR bijeenkomsten voor deze raden met informatieuitwisseling en kennisoverdracht als belangrijkste doelstellingen. In 2004 organiseerde de CMR een bijeenkomst met als thema het Fontyskleurenpalet. Voor 2005 is een themaoverleg gepland over de nieuwe Onderwijs- en Examenregeling. Overige activiteiten De CMR stemde in met de fusie van de instituten Sociaal Werk en Sociaal Pedagogische Hulp-

9

Bericht van de Centrale Medezeggenschapsraad

10

verlening tot één instituut Sociale Studies (met ingang van het studiejaar 2005/2006). Eveneens werd ingestemd met het Corporate marketingplan Zakelijke Dienstverlening en het ICTbeleidsplan. Ook heeft de CMR zich gebogen over de ictgedragscode, de aanpassing van de niet-rokenregeling aan de verscherpte wetgeving en de regeling voor cameratoezicht in de privacyreglementen. In 2004 werd conform het Medezeggenschapsreglement een nieuwe CMR gekozen. Samenstelling Centrale Medezeggenschapsraad per 31 december 2004 Personeelsgeleding Jan Arts

Studentenfractie Fontys Hogeschool Financieel

Hans Beckers

Fontys PABO Sittard

management

Michel van Diessen

Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven

Mieke Damsma

Fontys Facilitair Bedrijf

Jan Hagen


Karin Firing

Edwin Hamers

Fontys Sporthogeschool

Fremko van der Heijden

Fontys Hogeschool Informatica

Ferdie Migchelbrink

Fontys Hogeschool Sociaal Werk

Renger van de Hoef

Fontys Hogeschool Commerciële

Tini Mulders

Fontys Hogeschool Pedagogiek

Paul Reintjens

Fontys Lerarenopleiding Sittard

Martijn Hofman

Arie Rinzema

Fontys Lerarenopleiding Tilburg

Laura Lathouwers

Fontys PABO Eindhoven

(voorzitter personeelsgeleding)

Leon van de Moosdijk

Juridische Hogeschool Tilburg -

Ties Sweyen


(vice-voorzitter CMR)

Den Bosch

Joep van Vugt

Fontys Opleidingscentrum Speciale

Bobbie Opstal


Onderwijszorg

Nicole Steenbakkers

Fontys Paramedische Hogeschool

Fontys PABO Eindhoven

(voorzitter studentenfractie)

Mattie Wethly (voorzitter CMR)

Fontys Hogeschool Personeel en Arbeid

Economie

Stefan Urban


Fontys Hogeschool Marketing Management

0-7

0-7

2004 | jaarverslag

Fontys Najaarsdebat

11

1

12

Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen verzorgt onderwijs in bijna alle sectoren. De 38 Fontysinstituten verzorgen ruim 200 hbo-bacheloropleidingen in verschillende varianten: voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Fontys biedt ook 24 masteropleidingen aan. Onderwijs, cursussen en trainingen worden gegeven in stedelijke centra, met name in ZuidNederland. Fontys legt zich naast zakelijke dienstverlening en consultancy ook toe op onderzoek en kennisinnovatie. Fontys heeft 27 lectoren en 18 kenniskringen.

*

missie en visie in 2004 verder vorm gegeven. Overzicht instituten en directeuren per 31 december 2004 Centraal daarin staat wat Fontys wil zijn voor Instituut

Directeur

01 | Fontys Paramedische Hogeschool

ing. J.H.P.M. Feijen

02 | Fontys Hogeschool Verpleegkunde

dr. L.J.R. Hoogwerf ir. G.J. Mantingh

04 | Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening drs. S.B.M. Nieuwenhuis- van Balen 05 | Fontys Hogeschool Sociaal Werk

P.J.M. Coolen

Instituut

Directeur

haar studenten, medewerkers en omgeving. Het

24 | Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht mr. J.M. de Kooning 25 | Fontys Bedrijfshogeschool

drs. P.H. Bon

27 | Fontys Internationale Hogeschool Economie

drs. J.J. Grouls drs. F.A.M. Bots

drs. S.M. Drenth

29 | Fontys Hogeschool Informatica

dr.ir. H.M. Rajh

07 | Fontys Lerarenopleiding Tilburg

drs. J.W.M. Buys

30 | Fontys Hogeschool Elektrotechniek

dr.ir. H.M. Rajh

08 | Fontys Lerarenopleiding Sittard

drs. A.A.F. Nijsen

31 | Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen dr. M.A.M. Meester

09 | Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven- J.R. Vonk 10 | Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Zwolle drs. A.J.M. Klein Tank 11 | Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam/ Amsterdam 12 | Fontys Sporthogeschool

dr. J.J.C. Commissaris dr. C.G.A.Th. van Tilborg

32 | Fontys Hogeschool Bedrijfskader

33 | Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde 34 | Fontys Hogeschool voor de Kunsten 35 | Fontys Rockacademie

mr. M.A. Waleson

M.J.M. van der V l e u t e n

G.H. Boontjes en E.J.M. Borgers

36 | Fontys Technische Hogeschool Venlo drs. H.A.J.M. van den Heuvel 37 | DOBA Onderwijsadviseurs

14 | Fontys Opleidingscentrum Schoolmanagement drs. M.C. Verbunt

38 | Juridische Hogeschool Tilburg - Den Bosch*

15 | Fontys PABO ‘s-Hertogenbosch

Stichting Onderwijsbegeleiding Midden-Brabant**

drs. M.C. Verbunt

17 | Fontys PABO Tilburg

drs. J.H.J. Stakenborg

BAZN de bestuursacademie***

drs. A. Jonkers drs. P.H. Bon

drs. E.M.P. van Montfort

18 | Fontys PABO Eindhoven

drs. H.J.T. van de Ven

*

Deze hogeschool is een samenwerkingsverband tussen Fontys

**

In september is de Stichting Onderwijsbegeleiding Midden-Brabant

19 | Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing- drs. S.M. Drenth 20 | Fontys Hogeschool Communicatie

J.W.H. Fuchs mr. G.F.J. Hupperetz

drs. H.J.M. Heutink MMO

21 | Fontys Hogeschool Journalistiek 22 | Fontys Economische Hogeschool Tilburg

drs. W.J. Schmetz drs. W.D.G. de Vries

23 | Fontys Hogeschool Financieel Management-drs. R.A.C.M. Sparidaans

2004 | jaarverslag

Hogescholen en Avans Hogeschool.

(SOM) bestuurlijk geïntegreerd met Fontys. *** Het bestuur van Fontys vormt eveneens het bestuur van Stichting BAZN.

Fontys realiseert binnen haar instituten herkenbare kleinschaligheid. Studenten vinden er hun eigen plek in een leeromgeving met een menselijke maat. Schaalvergroting is op zichzelf geen strategische keuze, maar kan voortvloeien uit de kansen die Fontys aangrijpt om haar strategische visie te ondersteunen. In het Bilobaprogramma wil Fontys de programmatische voordelen van schaalgrootte voor de studenten toegankelijk maken.

vloeit, concentreerde zich in 2004 op het nieuwe

Strategisch beleid onderwijsprogramma Biloba.

Visie en missie

ir. P.F.H.M. van den Eijnde

13 | Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg-drs. E.T.J. Boeijkens

16 | Fontys PABO Limburg

strategisch beleid dat uit de missie en visie voort-

26 | Fontys Hogeschool Marketing Management- drs. T. van den Heuvel

28 | Fontys Hogeschool Bedrijfskunde en Logistiek

06 | Fontys Hogeschool Pedagogiek

Waardeneducatie, ethiek en zingeving, maatschappelijke verantwoordelijkheid, welzijn en duurzaamheid zijn voor Fontys kernbegrippen waardoor zij haar gedrag wil laten leiden. Ook in 2004 is de jaarlijkse Zingevingsconferentie georganiseerd met als thema de betekenis van de filosofie voor het hoger beroepsonderwijs (beroepsethiek, zinvragen, vragen naar waarden).

Fontys heeft haar in 2001 opnieuw geformuleerde

deze hogeschool is een samenwerkingsverband tussen Fontys Hogescholen en Avans Hogeschool

** aan deze hogeschool is verbonden BAZN de bestuursacademie

03 | Fontys Hogeschool Personeel en Arbeid

Fontys richt haar organisatie in als kennispoort. Door samenwerkingscontracten met haar maatschappelijke omgeving, zoals andere onderwijsinstellingen, gemeenten, belangenverenigingen en bedrijven, realiseert Fontys kennisinnovatie. De Fontyslectoren leggen zich met hun kenniskringen toe op kenniscirculatie en toepassingsgericht onderzoek, vaak binnen kenniscentra. Zo ontstaan kennispoorten, waar theoretische kennis en praktische ervaring, de publieke opdracht tot het opleiden van bachelors en commerciële dienstverlening worden gecombineerd. Elk Fontysinstituut is zo’n kennispoort.

Fontys wenst een learning community te zijn. Zij wil de dialoog tussen studenten, docenten en medewerkers stimuleren, zodat ze leren in wisselwerking met elkaar en met hun omgeving. Hierdoor realiseert de Fontysorganisatie groei in kennis, vaardigheden, ervaring én wijsheid. De lectoren en kenniskringen stimuleren kennisinnovatie; directeuren, teamleiders en docenten zorgen voor het lerend werken en werkend leren van de Fontysorganisatie.

Strategisch programma 2003-2005 Fontys heeft in 2002 gekozen voor de strategie van een optimale combinatie van excelleren in (onderwijs)producten en inspelen op de individuele wensen van studenten. In 2004 zijn de verschillende programmalijnen die uit deze strategie voortvloeien, samengebracht in het ingrijpende onderwijsvernieuwingsprogramma Biloba. De naam is ontleend aan de gingko biloba, een Japanse notenboom met een tweelobbig blad.

13

1

14

Fontys Facilitair Bedrijf Overzicht

Afdelingen

Directeur

Het Facilitair Bedrijf van Fontys Hogescholen

• ICT-Services

ir. M.M.H. Houben

levert producten en diensten ter ondersteu-

• Onderwijs

ning van het onderwijsproces van de institu-

• Financiële Zaken

ten en het bestuurlijk proces van de Raad van

• Juridische Zaken

Bestuur.

• Personeelszaken • Grafische Producties • Marketing en Communicatie • Studentenadministratie • Huisvesting en Beheer • Mediavoorzieningen • Studentenvoorzieningen

Bekostigde studentenaantallen per instituut per 1 oktober 2004 Instituut

Aantal studenten

01. Fontys Paramedische Hogeschool

1278

20. Fontys Hogeschool Communicatie

02. Fontys Hogeschool Verpleegkunde

1009

21. Fontys Hogeschool Journalistiek

03. Fontys Hogeschool Personeel en Arbeid

1200

22. Fontys Economische Hogeschool Tilburg

04. Fontys Hogeschool Sociaal Pedagogische Hulpverlening

1013

23. Fontys Hogeschool Financieel Management

1116

24. Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht

1278

05. Fontys Hogeschool Sociaal Werk

654

813 985 1273

06. Fontys Hogeschool Pedagogiek

1678

25. Fontys Bedrijfshogeschool

07. Fontys Lerarenopleiding Tilburg

2574

26. Fontys Hogeschool Marketing Management

1397

08. Fontys Lerarenopleiding Sittard

494

27. Fontys Internationale Hogeschool Economie

1002

09. Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven

730

28. Fontys Hogeschool Bedrijfskunde en Logistiek

10. Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Zwolle

816

29. Fontys Hogeschool Informatica

11. Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam/Amsterdam

30. Fontys Hogeschool Elektrotechniek

847 1584 712

31. Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen

607

12. Fontys Sporthogeschool

1190

32. Fontys Hogeschool Bedrijfskader

553

13. Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

3614

33. Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde

15. Fontys PABO ‘s-Hertogenbosch

498

107

750

16. Fontys PABO Limburg

1072

17. Fontys PABO Tilburg

780

18. Fontys PABO Eindhoven 19. Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing

1342 393

34. Fontys Hogeschool voor de Kunsten

824 1268

35. Fontys Rockacademie

167

36. Fontys Technische Hogeschool Venlo

429

38. Juridische Hogeschool Tilburg - Den Bosch (aandeel Fontys) Totaal

261 36308

Fontys Hogescholen Biloba In het Bilobaprogramma worden onderwijsorganisatie en onderwijsinrichting vernieuwd door twee samenhangende doelen: structuurvernieuwing in het kader van de bachelor-masterwetgeving volgens het major-minormodel en de transformatie van onderwijsleerprocessen waarin ict op optimale wijze is geïntegreerd. De eindresultaten zullen voldoen aan de criteria van goed onderwijs, die zijn vastgelegd in de strategische brochure Idealisme in learning communities, binnen een kostendekkende bedrijfsvoering. Biloba geeft antwoord op de volgende kwesties: • Het traditionele onderwijs voldoet niet meer aan de eisen van de dynamische kenniseconomie. • Het profiel van de instromende studenten is veranderd. • De opleidingen in het hoger onderwijs zijn vaak te weinig uitdagend of soms zelfs te licht. • De inzet van ict in de onderwijsuitvoering levert slechts eenzijdig rendement op voor de student, maar niet voor de docent en de ictorganisatie en wordt vooralsnog slechts supplementair ingezet. • De vraag naar maatwerk leidt tot fragmentatie van aanbod en organisatie en zo tot ondermijning van kwaliteit en financiële haalbaarheid. Haalbare flexibilisering vereist mass customization: standaardonderdelen uit het gestandaardiseerd geheel worden naar keuze met elkaar gecombineerd. In juni 2004 is het Ontwerpplan Biloba - na instemming van de CMR - vastgesteld. Dit document bevat het ontwerp van de major-minorstructuur (40 majors en 41 minors), het ontwerp van de onderwijstransformatie en de benodigde organisatie- en systeemveranderingen. Biloba kent de volgende programmalijnen: conceptontwikkeling, professionalisering, ict en instrumentontwikkeling, studieloopbaanbegeleiding, toetsing en assessment, kwaliteitszorg, communicatie, nieuwe onderwijsvormen en flankerend onderzoek. Fontyslabel en kleurenpalet In de strategische brochure Idealisme in Learning Communities noemt Fontys een aantal criteria die garant staan voor onderwijskwaliteit. Deze criteria zijn vastgelegd in het Fontyslabel. Elk Fontysinstituut wordt beoordeeld op de criteria die verdeeld

2004 | jaarverslag

zijn over zeven resultaatgebieden: kwaliteitsresultaat, studieresultaat, marketingresultaat, ontwikkelresultaat, personeelsresultaat, samenwerkingsresultaat en financieel resultaat. Dit jaarverslag is opgebouwd volgens de resultaatgebieden van het Fontyslabel. Door middel van het ‘kleurenpalet Fontyslabel’ wordt de stand van zaken voor Fontys als geheel inzichtelijk gemaakt ten aanzien van haar strategische doelstellingen. In dit jaarverslag zijn voor zover relevant grafieken uit dit kleurenpalet op corporate niveau weergegeven. Intern biedt het kleurenpalet inzicht in de mate waarin elk instituut bijdraagt aan de realisatie van de Fontysdoelstellingen (interne benchmark). De Biloba-ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat aan het Fontyslabel specifieke Bilobacriteria zijn toegevoegd. Planning- en controlcyclus De directeuren van de Fontysinstituten zijn integraal verantwoordelijk voor het uitvoeren van de taken die bij de zeven resultaatgebieden van het Fontyslabel horen en voor de bijbehorende middelen. In managementcontracten (MACON’s) worden de afspraken en beschikbare middelen vastgelegd en door middel van viermaandelijkse managementrapportages (MARAP’s) vinden monitoring en evaluatie van de bereikte resultaten plaats. Veranderingen in de organisatiestructuur Bestuurlijke integratie SOM-Fontys

In september 2004 heeft een bestuurlijke integratie plaatsgevonden tussen Fontys Hogescholen en de Stichting Onderwijsbegeleiding MiddenBrabant (SOM) inclusief de Stichting Onderwijsdienstverlening Midden-Brabant (ODM). Het doel van de bestuurlijke integratie is om binnen drie jaar te komen tot een centrum voor educatieve dienstverlening in de regio Midden-Brabant. In dat centrum worden de krachten gebundeld van SOM, Fontys PABO Tilburg, Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg en Fontys Lerarenopleiding Tilburg. Overdracht Fontys Pedagogische Technische Hogeschool in Rotterdam/Amsterdam

In april 2004 bereikten Fontys Hogescholen en de Hogeschool Rotterdam overeenstemming over de

15

1

16

Fontys Hogescholen overdracht van het Rotterdamse deel van Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam/Amsterdam aan Hogeschool Rotterdam per 1 augustus 2005 inclusief alle studenten, onderwijs- en contractactiviteiten en CROHO-licenties. Voor de overdracht zijn een reorganisatieplan en een sociaal plan vastgesteld. Op 1 augustus 2004 verhuisde Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam al naar het gebouw van Hogeschool Rotterdam aan de Wijnhaven. Naar verwachting zal in 2005 ook het Amsterdamse deel van Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam/Amsterdam worden overgedragen.

Samenstelling Raad van Bestuur Per 1 januari 2004 telt de Raad van Bestuur vijf leden.

Samenstelling en portefeuilleverdeling Raad van Bestuur per 31 december 2004 • Drs. N.M. Verbraak, voorzitter Algehele coördinatie en externe vertegenwoordiging, huisvesting, internationalisering, communicatie, planning en strategie, cultuur en identiteit, klankbordfunctie kwaliteitszorg

Integratie Fontys Hogescholen Sociaal Werk en Sociaal Pedagogische hulpverlening

In juni gaf Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) van Fontys Hogescholen het groene licht voor de fusie tussen de hogescholen Sociaal Werk en Sociaal Pedagogische Hulpverlening per 1 september 2005. Het samenvoegen van beide hogescholen werd ingegeven door de constatering dat landelijk in de HSAO-sector een verbreding van sociaal-agogische beroepen en opleidingen te onderkennen valt. Daarnaast kan een brede major met de uitstroomprofielen Culturele en Maatschappelijke Vorming, Maatschappelijk Werk en Dienstverlening en Sociaal Pedagogische Hulpverlening efficiencywinst opleveren. De fusie is tevens een logisch gevolg van teruglopende studentenaantallen en de reeds bestaande samenwerking tussen de twee hogescholen op het gebied van innovatieprojecten, lectoraat, masters en zakelijke dienstverlening. Het nieuwe instituut zal Fontys Hogeschool Sociale Studies gaan heten. 1-1

1-1

Beeld van een studente in een corporate folder van Fontys Hogescholen

1-2

1-2

De Raad van Bestuur van l i n k s n a a r re c h t s : R . v a n E l d e re n , N . Ve r b r a a k , E . Te u n e K a s b e r g e n , J . H o u b e n , F. v a n R i j s w i j k

2004 | jaarverslag

Behartiging externe sectorzaken: HBO-raad en instellingen • D r s . i n g . R . v a n E l d e re n Financiën, Facilitair Bedrijf, werkprogrammering cont r o l , v e r t e g e n w o o r d i g i n g i n A l g e m e n e Ve r g a d e r i n g HBO-raad Behartiging externe sectorzaken: Kunsten en Economie • D r. i r. J . W. M . A . H o u b e n Personeel en organisatie, primair proces (onderwijs en zakelijke dienstverlening) Behartiging externe sectorzaken: Educatie (lerarenopleidingen) • D r. F. C . v a n R i j s w i j k Marketing, research & development, kwaliteitszorg, werkprogrammering audit B e h a r t i g i n g e x t e r n e s e c t o r z a k e n : Te c h n i e k e n Gezondheidszorg • D r s . W. M . E . Te u n e - K a s b e r g e n Ict/informatiemanagement, studentenzaken, onderwijs. Behartiging externe sectorzaken: Mens en maatschappij en Educatie (pabo's)

17

2

18

Kwaliteitsresultaat the learning community Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n i n s t i -

borgt. NVAO heeft zich in positieve zin uitgesproken over dit voorstel en zal de ontwikkeling van de valideringsmethodiek volgen. NQA wordt hierbij betrokken.

tuut de vereiste kwaliteit wanneer: • zijn bacheloropleidingen geaccrediteerd worden

Interne kwaliteitszorg

door het Nederlands-Vlaams Accreditatie Orgaan ( N VA O ) e n b i j v i s i t a t i e s v o l d o e n d e s c o r e n ; • het instituut een integraal systeem heeft voor kwaliteitszorg, een systeem van klachtenregistratie- en b e h a n d e l i n g e n v e r b e t e r p r o g r a m m a ’s o p s t e l t ; • studenten het instituut een voldoende geven en het in de Keuzegids Hoger Onderwijs en Elsevier niet behoort tot het onderste segment van 25%; 2-3 • zakelijke dienstverlening een positieve bijdrage levert aan het regulier onderwijs; • medewerkers niet alleen onderwijs verzorgen, maar ook deelnemen aan toepassingsgericht onderzoek en hierover publiceren.

Majors en minors moeten voldoen aan de interne NVAO-kaders. Daardoor neemt het belang van kwaliteitsborging op instellingsniveau toe en is ook de

In 2004 is gewerkt aan de operationalisering van de kwaliteitszorgsystematiek in de institutenwaarbij de zes onderwerpen uit het accreditatiekader van de NVAO de basis vormen. Ieder instituut moet uiteindelijk beschikken over een werkend kwaliteitszorgsysteem, waarin de zogenaamde Plan-Do-Check-Act-cyclus (PDCA) is geborgd. Dit houdt onder andere in dat de instituten werken met een handboek voor kwaliteitszorg, geëigende procedures, periodiek werkende onderzoeksinstrumenten en een effectief, aantoonbaar verbeterbeleid. Op Fontysniveau zijn evaluatieinstrumenten ontwikkeld die ook in instituten worden gebruikt, zoals onderwijsevaluaties, startbekwaamhedenonderzoek en medewerkersenquêtes.

interne goedkeuringsprocedure van de major-minorkeuze van groot belang.

2-1

2-4

2-2

2-5

In 2004 zijn twee ontwikkelingen bepalend geweest voor de kwaliteitszorg van Fontys: de overgang van het visitatiestelsel naar het accreditatiestelsel en de inpassing van het Bilobaprogramma in het kwaliteitskader van Fontys.

2-1

Commit-bedrijfsarts Claas

2-2

L i e d t k e : H e t v e r z u i m p e rc e n -

Een Studentenhelpdesk van

2-4

de afdeling ICT Services

tage bij Fontys is het afgelopen jaar afgenomen. Maar

De nieuwe opleiding Audiologie van Fontys Paramedische Hogeschool is

2-3

Sonja Nieuwenhuis van

uniek in Nederland. Op de

voorkomen blijft beter dan

Fontys Hogeschool Sociaal

f o t o v o e re n s t u d e n t e n

genezen

Pedagogische Hulpverlening

g e h o o ro n d e r z o e k u i t

bedankt Menno van den B e r g b i j d e s l o t c o n f e re n t i e van SPH Competent

2-5

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re deeltijd van Fontys Hogeschool Bedrijfskader

2004 | jaarverslag

Na selectiegesprekken met vier Validerende en Beoordelende Instellingen (VBI’s) heeft Fontys een contract gesloten met NQA voor de accreditatie van een negental opleidingen. NQA en Fontys hebben een gezamenlijk referentiekader opgesteld voor de zelfevaluatierapportage van deze eerste tranche. Daarin zijn de NVAO-criteria geoperationaliseerd. In juni 2004 hebben de besturen van Fontys en NVAO overleg gevoerd over de consequenties van de invoering van de major-minorstructuur. Om de kwaliteit van de bacheloropleiding (de door de student gekozen specifieke major-minorcombinatie) te garanderen, heeft Fontys voorgesteld een interne valideringsmethodiek te ontwikkelen die op instellingsniveau het totale minorsysteem

Het accreditatiestelsel vereist kwaliteitsbeleid en management dat oog heeft voor de eisen en wensen van stakeholders. Maar het moet voor Fontys vooral ook een effectief systeem van risicobeheersing zijn. De implementatie van de majorminorstructuur en de ingrijpende onderwijstransformatie moet leiden tot aanpassingen van het Fontyskwaliteitskader. In september 2004 is daartoe het project Aanpassing Kwaliteitszorgsysteem (KMm) gestart met als eerste resultaat een beoordelingsinstrument voor nieuw ontwikkelde minors. Het instrument bevat criteria, zowel externe (accreditatie NVAO) als interne (Biloba), waaraan een minor moet voldoen alvorens te kunnen worden opgenomen in de Fontyscatalogus. In het vervolg van het project wordt specifiek aandacht geschonken aan het keuzeproces van de student, de studieloopbaanplanning en studieloopbaanbegeleiding. Daarnaast is in 2004 bij twee opleidingen gestart met een pilot om het (gedigitaliseerde) documentbeheersysteem per opleiding te verbeteren. Interne audits Interne audits maken deel uit van het kwaliteitsbeleid van Fontys Hogescholen en vinden plaats in opdracht van de Raad van Bestuur door een auditteam. Een interne audit heeft een overwegend diagnostische functie. Het instrument biedt een handreiking vanuit de eigen organisatie om opleidingen een realistisch beeld te verschaffen van de

19

2

20

Kwaliteitsresultaat verhouding tussen nagestreefde en gerealiseerde kwaliteit. De gehanteerde criteria zijn ontleend aan de hbo-kernkwalificaties, het accreditatiekader van NVAO en de resultaatgebieden van het Fontyslabel. In 2004 is de interne audit uitgebreid met een oriënterend contextgesprek met het managementtteamvoorafgaande aan de eigenlijke audit om de belangrijkste aspecten die het profiel van de opleiding bepalen, te expliciteren. De directeur kan ook eigen onderwerpen aandragen voor de audit. Fontys heeft de vernieuwde aanpak laten beoordelen op effectiviteit door Lloyd’s Register Quality Assurance. Daarbij is door een externe deskundige vastgesteld dat het systeem van Fontys relevante doelstellingen heeft en deze op adequate wijze realiseert. Op basis van de feedback van Lloyd’s is het systeem op een aantal punten aangescherpt. In 2004 zijn twaalf interne kwaliteitsaudits bij opleidingen uitgevoerd. Na de aanbieding van het auditrapport aan de Raad van Bestuur en de directeur van de betrokken opleiding heeft laatstgenoemde steeds een actielijst opgesteld met verbeterpunten. De actielijsten worden opgenomen in de planning- en controlcyclus. In 2004 zijn drie interne kwaliteitsaudits uitgevoerd bij lectoraten en de daarmee verbonden kenniskring. De audits waren gericht op beoordeling van de continuïteitsvraag na afloop van de eerste vierjaarlijkse subsidieperiode. De drie audits hebben geleid tot een positief advies aan de Raad van Bestuur voor continuering.

Externe kwaliteitszorg Visitatiebezoeken In het kader van de accreditatie zijn in 2004 de volgende bacheloropleidingen gevisiteerd door een panel van NQA: • MBRT; • Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH); • Personeel en Arbeid (P en A); • Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek; • Chemie; • Chemische Technologie; • Communicatie (Eindhoven); • Informatica; • Bedrijfskundige Informatica (BI). Vanwege de overgang van het visitatiestelsel naar accreditatie heeft Fontys in 2004 zowel visitatierapporten oude stijl (opgesteld door visitatiecommissies HBO-raad) ontvangen als accreditatierapporten nieuwe stijl (opgesteld door VBIpanels). Deze rapporten zijn met het oog op accreditatie aangeboden aan de NVAO. Hoewel de NVAO na de aanbieding van het visitatierapport geen opleidingsspecifieke reactie vraagt, eist de Raad van Bestuur van Fontys dat elke opleiding na een visitatie aangeeft welke stappen er worden ondernomen naar aanleiding van de conclusies en aanbevelingen van de visitatiecommissie. De opleiding gebruikt daarvoor het format Bestuurlijke reactie dat werd gehanteerd in het oude visitatiestelsel. Oude stijl (visitatiestelsel)

2-6

2-6

Ze komen van de middelbare school en weten echt niet welke vervolgopleiding ze willen volgen. Voor die twijfelaars, maar ook voor studenten die al bij Fontys studeren maar tot de conclusie komen dat ze verkeerd gekozen hebben, heeft Fontys het Career College in het leven geroepen. Daar krijgen de studenten een objectief advies, want het gaat erom dat ze op de juiste plaats techtkomen

2004 | jaarverslag

Startbekwaamhedenonderzoek Fontys acht het oordeel van het werkveld, de werkgevers en de alumni over het daadwerkelijk bereiken van de kwaliteitsdoelstellingen van groot belang. Om die reden heeft Fontys een Startbekwaamhedenonderzoek (SBO) ontwikkeld dat opleidingen periodiek in het betrokken werkveld uitvoeren. De resultaten van dit onderzoek zijn sturend voor de beroepscompetenties en het onderwijs. In 2004 zijn bij de volgende opleidingen startbekwaamhedenonderzoeken gehouden: Fysiotherapie, Podotherapie, Logopedie,Verpleegkunde, Journalistiek, Communicatie en International Business Languages in Tilburg,Werktuigbouwkunde in Eindhoven en in Venlo.

Bacheloropleiding Pedagogiek en Lerarenopleiding Pedagogiek

Van de 25 beoordeelde kwaliteitsaspecten scoort Pedagogiek 4 keer goed en 17 keer voldoende. Het positieve oordeel is onder andere gebaseerd op de heldere uitgewerkte visie van de opleiding op het beroep van de pedagoog en op de diverse specialisaties.Afgestudeerden vinden dat de opleiding zowel praktisch als theoretisch een goede basis vormt voor hun werkveld. De visitatiecommissie heeft ook enkele kritiekpunten. Op grond hiervan zijn onder andere de volgende bestuurlijke maatregelen genomen: • verbetering van de samenhang en integratie binnen het curriculum, onder andere door de invoering van competentiegericht onderwijs; • intensivering van de begeleiding en verbetering van de systematische voortgangsbewaking van de deeltijdopleiding.

21

2

22

Kwaliteitsresultaat Voortgezette Hogere Kaderopleiding Pedagogiek

Algemene vakken: Sittard

De visitatiecommissie heeft eveneens de Hogere Kaderopleiding Pedagogiek (HKP) beoordeeld. HKP is een opleiding op masterniveau. De visitatiecommissie is overwegend positief: 21 van de 25 aspecten zijn voldoende, 3 zijn onvoldoende en 1 is niet van toepassing. Positief is onder andere de duidelijke visie op het onderwijs, wat tot uiting komt in het beroepsbeeld, de werkvormen en het onderwijsprogramma. De visitatiecommissie doet dezelfde aanbevelingen tot verbetering als bij de bacheloropleiding, zodat dezelfde bestuurlijke maatregelen zijn genomen.

Fontys Lerarenopleiding Sittard mag zich volgens de visitatiecommissie met recht een ‘learning community’ noemen die wordt gekenmerkt door kleinschaligheid en een grote mate van betrokkenheid en gezamenlijkheid van docenten en studenten.Van de 25 beoordeelde aspecten zijn er 4 onvoldoende, 20 voldoende en1 goed.Waardering is er voor de visie op de onderwijsvormgeving waarin N@tschool, de digitale leeromgeving, een essentiële rol speelt. De opleiding is goed op weg om via werkplekleren de samenhang tussen praktijk en instituutsgebonden leren te bevorderen. De volgende bestuurlijke maatregelen zijn genomen: aandacht voor de scholing van schoolpracticumdocenten en verbetering van de aansluiting op de vooropleiding.

Management, Economie en Recht

Hogeschool Management, Economie en Recht (MER) scoort op de 25 kwaliteitsaspecten 20 keer voldoende en 5 keer onvoldoende. De visitatiecommissie constateert dat de MER de laatste jaren veel zaken heeft aangepakt en actief bezig is met continue onderwijsvernieuwing, zoals visie op beroepsbeeld, logische opbouw en samenhang in het programma en internationalisering. De kritische opmerkingen van de visitatiecommissie zijn vertaald in bestuurlijke maatregelen ter verbetering van studenten voortgangsregistratie, intern personeelsbeleid, structurele kwaliteitszorg en rendement van instroom en doorstroom. Lerarenopleidingen tweede graad Algemene vakken: Tilburg

2-7

2-7

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Fysiotherapie van Fontys Paramedische Hogeschool

2004 | jaarverslag

De visitatiecommissie is van mening dat de kwaliteit van Fontys Lerarenopleiding Tilburg ruim voldoende is; het onderwijs is uitdagend.Van de 25 beoordeelde kwaliteitsaspecten zijn er 21 voldoende, 3 onvoldoende en 1 gedeeltelijk voldoende. De opleidingen hebben naast een beredeneerde visie op de ontwikkelingen in het werkveld en het beroep ook een duidelijk beeld van de vormgeving van het onderwijs, dat praktijkgericht, actueel en uitdagend is. De vertegenwoordigers van de scholen geven aan dat het ‘schoolnabije opleiden’ hen meer zeggenschap geeft over het opleiden van leraren. De kritische opmerkingen van de visitatiecommissie zijn vertaald in onder andere de volgende bestuurlijke maatregelen: bijstelling van het organisatiemodel met afzonderlijke vak- en veldteams door de invoering van kleinere, geïntegreerde docententeams waar het werken vanuit competenties beter gerealiseerd kan worden, docentonafhankelijker maken van de toetsing, ontwikkeling rendementsbeleid en verdere integratie van het nieuwe opleidingsconcept.

Technische vakken: Eindhoven

Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven heeft een goed resultaat behaald in de visitatie: van de 25 beoordeelde aspecten zijn er twee goed, 20 aspecten zijn voldoende en drie zijn onvoldoende. Vanaf 2002 werkt het instituut aan de implementatie van een nieuw opleidingsconcept, gekenmerkt door een flexibel opleidingssysteem en geheel nieuwe curricula. Een sterk punt vindt de commissie de externe gerichtheid van het instituut. De goede contacten met de scholen en het bedrijfsleven versterken de beroepsgerichtheid van de opleidingen en door het werkplekleren is de betrokkenheid van het werkveld bij het instituut aanzienlijk vergroot. Bestuurlijke maatregelen zijn de verdere ontwikkeling van het nieuwe opleidingsconcept, rendementsbeleid, toetsbeleid en kwaliteitszorg. Technische vakken: Zwolle

Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Zwolle krijgt een overwegend positieve beoordeling van de visitatiecommissie: van de 25 beoordeelde aspecten scoort het instituut 21 voldoendes en vier onvoldoendes. De opleidingen streven naar uitdagend en activerend onderwijs, waarbij de samenwerking tussen instituut, onderwijswerkveld en bedrijfsleven voorop staat. Het werkveld is positief over het functioneren van de afgestudeerden. De volgende bestuurlijke maatregelen zijn genomen: verbetering van de implementatie van de onderwijsvisie door interne en externe afstemming en samenwerking, de voorlichting over de verschillende opleidingstrajecten, voorbereiding van de studenten op werken in het vmbo en de integratie

23

2

24

Kwaliteitsresultaat van het vak, evenals de beroepscomponent in het curriculum. Technische vakken: Amsterdam/Rotterdam

Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Rotterdam/Amsterdam scoort volgens de visitatiecommissie op een groot aantal punten onder de maat. Er is op zich een goede visie op de ontwikkelingen in het werkveld en het beroep. Bestuurlijke maatregelen zijn onder andere verbetering van de onderwijskundige invulling van het onderwijsmodel, verdere ontwikkeling van de studievoortgangsregistratie, verbetering van de elektronische leeromgeving en meer sturing door het management. Godsdienst - Pastoraal Werk

Van de 26 beoordeelde kwaliteitsaspecten scoort de opleiding Godsdienst - Pastoraal Werk (GPW) 19 voldoendes. Positief is de visitatiecommissie over de didactische visie die is gebaseerd op de zelfverantwoordelijke student en praktijkgerichtheid. Het onderwijs is uitdagend en activerend, het studiemateriaal breed en uitdagend. De beoogde eindkwalificaties zijn deugdelijk en komen voldoende in het onderwijs aan bod. Bestuurlijke maatregelen (opgenomen in een integraal verbeterplan) zijn: herziening van het vrijstellingenbeleid, verbetering van de relaties met het werkveld, implementatie van de onderwijsvisie, verbetering van de communicatie tussen de verschillende lesplaatsen en verbetering van de praktijkgerichtheid. Logistiek en Technische Vervoerskunde, Logistiek en Economie 2-8

2-8

De Fontysmediatheken bied e n e e n b re e d s p e c t r u m a a n i n f o r m a t i e b ro n n e n . S t e e d s meer is vanuit de eigen werkplek toegankelijk

2004 | jaarverslag

De twee vervoerskundige opleidingen van Fontys Hogeschool Bedrijfskunde en Logistiek lijken volgens de visitatiecommissie zoveel op elkaar dat ze als één opleiding zijn beoordeeld. Hoewel de opleidingen volgens de commissie in Nederland bekend staan als goed en degelijk, zijn ze toe aan vernieuwing.Van de 25 beoordeelde aspecten zijn er 8 onvoldoende. In het visitatierapport wordt de goede naam voornamelijk bevestigd door het kennisniveau van de afgestudeerden, de goede aansluiting op de vooropleiding, het niveau van de stages en afstudeeropdrachten, de opleidingscultuur, de studeerbaarheid en de tevredenheid van het werkveld over het niveau van de afgestudeerden.

De bestuurlijke maatregelen, die deels al waren opgenomen in het vernieuwingsplan van het instituut, zijn: verbetering van de samenhang, verdere actualisering van onderwijskundige doelen en didactiek, verdere ontwikkeling en invoering van het kwaliteitszorgsysteem, bijsturing en implementatie van het toetsbeleid, nadere structurering van de wetenschappelijke oriëntatie en ontwikkeling van gericht scholingsbeleid. Aanvullend onderzoek Muziek

Kritiek van de Inspectie Hoger Onderwijs in de meta-evaluatie (eind 2002) op het landelijke visitatierapport Muziek (november 2001) heeft destijds geleid tot een voorwaardelijke goedkeuring van dat rapport.Alleen de beoordeling van de docentopleidingen Muziek werd goedgekeurd. Met betrekking tot de initiële en voortgezette opleidingen Muziek (in de laatstgenoemde opleidingen werkt Fontys samen met Hogeschool Zuyd) was echter naar het oordeel van de Inspectie een aanvullend onderzoek nodig om een definitief oordeel te geven over de betrokken opleidingen. De internationale commissie die het onderzoek heeft uitgevoerd, heeft het eindrapport uitgebracht in oktober 2004. De NVAO heeft de resultaten van het aanvullend onderzoek geaccepteerd en aan de Raad van Bestuur van Fontys laten weten dat de accreditatie van rechtswege voor alle gevisiteerde muziekopleidingen loopt tot en met 31 december 2010. Nieuwe stijl (accreditatiestelsel) Alle opleidingen die hiervoor zijn genoemd, hebben in 2004 ook van NQA het definitieve VBIrapport ontvangen. In alle gevallen was het totaaloordeel positief. Op basis van deze oordelen heeft Fontys bij NVAO aanvragen ingediend voor accreditatie. Ondanks de ruime marge in de planning bij Fontys heeft dit alleen voor de opleiding MBRT binnen het visitatiejaar 2004 geleid tot een positieve beoordeling van de aanvraag voor accreditatie. Hiermee had Fontys een primeur: de opleiding MBRT werd als eerste bestaande bacheloropleiding geaccrediteerd door NVAO. In de overige gevallen waren de aanvragen van Fontys per ultimo 2004 nog in behandeling.

25

2

26

Kwaliteitsresultaat Accreditatie masteropleidingen

Keuzegids Hoger Onderwijs en Elsevier

Architectuur en Stedenbouw

Fontys Tilburg

Op verzoek van Fontys heeft een panel van NQA in februari een aanvullend onderzoek gedaan om de resultaten te beoordelen van een verbetertraject dat het management van de opleidingen Architectuur en Stedenbouw in gang had gezet naar aanleiding van het eindrapport van de visitatiecommissie Voortgezette Opleidingen Bouwkunst in januari 2002. Op basis vanhet accreditatierapport van NQA (februari 2004) heeft de NVAO alsnog een positief oordeel uitgesproken over de aanvraag voor accreditatie van Architectuur en Stedenbouw als masteropleiding.

De Fontysopleidingen in Tilburg doen het kwalitatief steeds beter. In de Keuzegids Hoger Onderwijs 2004 zijn deze Fontysopleidingen ongeveer tien plaatsen gestegen in de kwaliteitsrangorde van Nederlandse opleidingen. Fontys Eindhoven

In de kwaliteitsonderzoeken 2004 van Elsevier en de Keuzegids Hoger Onderwijs scoren de Fontysopleidingen in Eindhoven wisselend. Sommige opleidingen, zoals Fiscale Economie en Bedrijfskundige Informatica (met 7,1 de hoogste score volgens Elsevier), behoren tot de topopleidingen van Nederland.Andere opleidingen, zoals Commerciële Economie en Management, Economie en Recht scoren aanmerkelijk lager in de ranglijst.

Advanced Nursing Practice

Op grond van een Toets Nieuwe Opleidingen, uitgevoerd in 2003 door een panel van deskundigen dat was ingesteld door NVAO, heeft Fontys in januari een positief antwoord ontvangen op de aanvraag voor accreditatie van de opleiding Advanced Nursing Practice, een duale opleiding op professioneel masterniveau.

Fontys Limburg

De opleidingen Werktuigbouwkunde en Elektrotechniek in Venlo staan beide in de topdrie van beste Nederlandse opleidingen. Dit blijkt uit de Keuzegids Hoger Onderwijs 2004.Volgens Elsevier scoort Logistiek en Economie in Venlo eveneens verdienstelijk met een tweede plaats in de ranglijst. De opleiding Commerciële Economie in Venlo scoort daarentegen matig volgens zowel Elsevier als de Keuzegids Hoger Onderwijs.

Oordeel van de studenten Studenten hebben zich in 2004 uitgesproken over de kwaliteit van Fontys Hogescholen via de Keuzegids Hoger Onderwijs en de onderwijsspecial van Elsevier. Bovendien zijn de resultaten van de tweejaarlijkse Fontys Studentenenquête bekendgemaakt in 2004. Opvallend is dat alle opleidingen in de Fontys Studentenenquête voldoende scoren ten aanzien van de tevredenheid over de opleidingen als geheel, terwijl in Keuzegids Hoger Onderwijs en Elsevier een aantal opleidingen tot het onderste 25%segment behoren. Dit laatste betekent overigens niet dat deze opleidingen in genoemde externe metingen een onvoldoende scoren.

2-9

2-9

Hoogste scores Fontysopleidingen in Keuzegids Hoger Onderwijs (voor zover nieuwe rapportcijfers zijn toegekend in 2004):

Het Fontys Aansuitings-

Hoogste scores Fontysopleidingen

centrum ontwikkelde de Fontys Competentiewijzer voor mbo-studenten die

Studierichting

Locatie

Vorige rapportcijfers

d o o r w i l l e n s t ro m e n n a a r een hbo-opleiding

2000 Academie voor Beeldende Vorming

2004 | jaarverslag

2001

Tilburg

Verpleegkunde

Eindhoven

Technische Natuurkunde

Eindhoven

Elektrotechniek

Venlo

6,90

7,15

Huidige plaats op ranglijst aantal opleidingen

7.02

8 / 15

2002 6.40

6,83

Rapportcijfer 2004

7,28

in Nederland

7.08

5 / 19

7.10

2 / 3

7.21

3 / 18

27

2

28

Kwaliteitsresultaat Laagste scores Fontysopleidingen in de Keuzegids Hoger Onderwijs (voor zover nieuwe rapportcijfers zijn toegekend in 2004): Laagste scores Fontysopleidingen Studierichting

Locatie

Rapport-

Rapport-

cijfer 2002

cijfer 2004

Huidige plaats op ranglijst aantal opleidingen in Nederland

Management, Economie en Recht

Eindhoven

Lerarenopleiding Speciaal Onderwijs

Tilburg

Commerciële Economie

Eindhoven

Commerciële Economie

Venlo

6,59

6.34

18 / 20

6.4

2 /3

6,43

6.43

25 / 25

6,68

6.48

23 / 25

Fontys Studentenenquête 2004 Op verzoek van de Raad van Bestuur is voor de derde maal de Fontys Studentenenquête afgenomen. Deze enquête heeft als doel het meten van de tevredenheid onder studenten over het onderwijs en de onderwijsvoorzieningen en had een totale respons van 45%. De respons bij de voltijdstudenten bedroeg 75%. Samengevat zijn de studenten zeer tevreden over hun keuze voor de opleiding. Ze geven de opleiding gemiddeld het cijfer 6,9. Geen enkel instituut krijgt een onvoldoende. De waarderingen voor de opleiding als geheel variëren tussen 6,4 (Werktuigbouwkunde en Bedrijfshogeschool) en 7,5 (Opleiding Speciale Onderwijszorg en Kunstopleidingen). Het meest positief zijn meestal de eerstejaars studenten. Zij zijn (met 40% van de totale respons) relatief sterk vertegenwoordigd in de enquête. Het gemiddelde cijfer voor de instituten komt ongeveer overeen met het gemiddelde landelijke cijfer voor opleidingen zoals dat in de Keuzegids te vinden is.

2-10

Studenten zijn vooral tevreden over: • de meeste aspecten van het studieprogramma; • deskundigheid van de docenten; • alle aspecten van het opleidingsklimaat; • het beroepsvoorbereidende karakter van de stage. Minder tevreden zijn de studenten over: • terughoren wat met evaluaties gedaan wordt; • de wijze waarop omgegaan wordt met kritiek en klachtafhandeling; • voorbereiding op de stage; • de buitenlandse stages; • de prijs en het gebruik van studieboeken; • gebruik Fontys-e-mailadres en lezen van FontysOnline of het intranet van de opleiding.

Fontys Studentenenquête 2004 Fontys Hogescholen

Voltijd

Deeltijd

Duaal

2 - 1 0 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Operatie-assistente van

Aantal respondenten

Fontys Hogeschool

Tevreden over keuze voor

Ve r p l e e g k u n d e

Totaal en gemiddel-

Gemiddelde

de score 2004

Score 2002*

11.358

3.510

224

15.092

deze opleiding (vijfpuntsschaal)

4,0

4,1

4,2

4,0

3,9

Ik geef mijn opleiding het rapportcijfer

6,9

7,0

6,9

6,9

6,8

* De Fontys Studentenenquête wordt om de twee jaar afgenomen.

2004 | jaarverslag

29

2

30

Kwaliteitsresultaat Resultaat Fontyslabel 2004 Kwaliteitsresultaat

Realisatie 2004 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Nee / niet aanwezig

20%

Opzet

10%

Implementatie

0% 1.

2.

3.

4.

1. % instituten waarin een integraal systeem van kwaliteitszorg functioneert 2. % instituten met verbeterprogramma’s naar aanleiding van kwaliteitsmetingen 3. % instituten met een operationeel systeem van klachtenregistratie en -behandeling a. Score studentenenquête 2004: na invulling onderwijsevaluatie hoor ik terug wat ermee gedaan wordt b. Score studentenenquête 2004: opleiding gaat goed om met suggesties voor verbetering c.

Score studentenenquête 2004: opleiding handelt klachten goed af

4. Studentenenquete 2004: Totaalscore opleiding minimaal 6? 5. % opleidingen die niet scoren in onderste 25% segment in externe rankings Keuzegids / Elsevier

2-11

2 - 1 1 Te c h n i e k d a g o p F o n t y s PA B O Eindhoven

2004 | jaarverslag

5.

Werking / Ja

Op corporate niveau is er een Fontyskader voor kwaliteitszorg aanwezig.

31

3

32

Studieresultaat the learning community Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n instituut de vereiste studieresultaten wanneer: • de studieduur en het rendement minimaal gelijk zijn aan het landelijk gemiddelde van vergelijkbare opleidingen; • het instituut de wensen en keuzes van studenten kent, evenals de kwalificaties van instromers; • het zijn onderwijs zodanig organiseert dat ziji n s t r o o m - e n m a a t w e r k p r o g r a m m a ’s d u i d e l i j k t e herkennen zijn; • de studenten een aantal studiepunten vrij in

3-3 kunnen vullen. 3-4 Het onderwijsprogramma wordt ingericht volgens majors en minors en is flexibel te volgen. De student wordt daarbij in staat gesteld een eigen leertraject op te stellen en te volgen op basis van individuele

Elke student op de juiste plaats Belangrijke factor bij de studiekeuze is de informatie die de student kan vinden omtrent zijn mogelijke keuze. Het evaluatieonderzoek Wel of niet terecht bij Fontys (2002) heeft dit jaar geleid tot verbetering van de voorlichting. De voorlichting wordt nu meer per branche aangepakt. Zo zijn er per branche brochures ontwikkeld; die meer inhoudelijke studie-informatie geven dan de voorgaande Fontystique (wat een overzichtsbrochure van alle initiële Fontysopleidingen was). Bovendien hebben voorlichters zich gespecialiseerd in een bepaalde branche; ze kunnen nu specifieker op de vragen van potentials inspelen. Ook wordt een scholierenwebsite ontwikkeld, waar toekomstige studenten vragen over studie of opdrachten kunnen stellen.Via deze site zullen scholieren direct in contact worden gebracht met de opleiding, waarop hun vraag betrekking heeft.

leervragen.

Fontys heeft zich ook in 2004 ingespannen om elke student op de juiste plaats te krijgen. De 3-1

keuzemogelijkheden en flexibiliteit van het 3-2

onderwijs zijn uitgebreid en gestreefd is naar een optimaal studierendement.

Studentenbeleid

3-1

3-2


3-3

Vijf partijen uit de provincie,

3-4

Jaarlijks werkt het Back-

P o d o t h e r a p i e , w e re l d a a n j e

waaronder Fontys Hogescholen

o ff i c e v a n d e a f d e l i n g

voeten

willen méér studenten oplei-

Mediavoorzieningen meer

den voor de gezondheidszorg,

dan 10.000 informatiedra-

I n d e J o n g Ta l e n t k l a s v a n

het onderwijs vernieuwen en

g e r s ( b o e k e n , v i d e o ’s , d v d ’s

Fontys Conservatorium

nieuwe opleidingen en beroe-

enzovoort) in, zodat ze voor

w o rd e n m u z i k a l e w o n d e r -

pen creëren vanuit het samen-

studenten en medewerkers

k i n d e re n t u s s e n 9 e n 1 5 j a a r

werkingsverband Brabant

t o e g a n k e l i j k w o rd e n

v o o r b e re i d o p e e n c o n s e r -

Medical School, een klinisch

vatoriumstudie

opleidingsconsortium. In het Skills Lab van het Tilburgse St. Elizabeth Ziekenhuis oefenen studenten hun klinische vaardigheden

2004 | jaarverslag

Eind 2004 is de notitie Uitgangspunten studentenbeleid gereed gekomen. De werkgroepleden stammen uit diverse gelederen van Fontys: Raad van Bestuur, studentmedewerkers, decanen en studenten.Allen hebben een waardevolle bijdrage geleverd. In 2005 wordt een studentenversie ontwikkeld in een samenwerkingsproject van studenten Communicatie en Kunsten. Fontys waardeert de inbreng en feedback van de studenten en stimuleert hen deel te nemen aan bestuurlijke activiteiten. Bestuurlijk actieve studenten leveren een bijdrage aan een actueel en op de wensen van de student afgestemd studentenbeleid. Op aandringen van de studenten wordt gewerkt aan een herziening van de FOS-regeling (Financiële Ondersteuning Studenten), die begin 2005 gereed zal zijn.

Fontys heeft in 2004 de beschikking gekregen over de Fontys Competentiewijzer (FCW). De FCW is een self-assessmentinstrument voor mbo’ers niveau 4 gericht op competentiegericht leren en opleiden. Een toekomstige Fontysstudent kan de FCW in het kader van zijn studieloopbaan gebruiken als basis voor zijn persoonlijk ontwikkelingsen actieplan. Fontysinstituten kunnen het instrument inbedden in mbo-hbo-trajecten. Het levert informatie op voor maatwerktrajecten en doorstroomprogramma’s. Daarnaast kan de FCW ingezet worden bij peer- en expertassessment in een ontwikkelingsgericht loopbaantraject mbohbo. De FCW heeft de resultaten van de projecten Uitvalpreventie en Prognose aanstaand studiesucces vertaald met als doel mbo’ers optimaal te ondersteunen bij de volgende stap in hun studieloopbaan. De ontwikkeling van het ontwikkelingsgerichte assessment, gebaseerd op een motivatieanalyse en de zelfconfrontatiemethode is voltooid. In 2004 is een pilot uitgevoerd en een digitale versie gemaakt. In 2005 zal het instrument voor een grotere groep studenten ingezet worden, onder andere bij de tweedejaars studenten van de lerarenopleiding binnen het OMO/Fontysproject.

Keuzemogelijkheden en flexibiliteit Door de invoering van de major-minorstructuur worden de keuzemogelijkheden en flexibiliteit voor de student vanaf 2005 sterk vergroot. De student wordt in staat gesteld een eigen leertraject

33

3

34

Studieresultaat te volgen op basis van individuele leervragen. Door deze ontwikkelingen verwacht Fontys ook het studierendement te vergroten. In september 2004 zijn pilots rondom de minors gestart; een 150-tal studenten neemt deel aan een experimentele minor. Door de principiële keuze voor studentgestuurd onderwijs wordt de studieloopbaanbegeleider van cruciale betekenis voor de student en wordt studieloopbaanbegeleiding een structureel onderdeel van het opleidingstraject. De student krijgt aanvankelijk ondersteuning bij oriëntatie op studie en beroep en via selectie en verwijzing bij de keuze om de huidige studie al dan niet voort te zetten. Daarna verschuift het accent naar loopbaanbegeleiding, reflecteren op eigen competentieontwikkeling en het maken van verdere keuzes.

Beroepskolom Tussen Fontys en ROC’s in Noord-Brabant en Limburg is in 2004 een vernieuwd afsprakenkader ondertekend Het afsprakenkader geldt voor de periode 1 augustus 2004 - 1 augustus 2006. Het bouwt voort op het eerste afsprakenkader, dat de periode bestreek van 1 januari 2003 tot 1 augustus 2004. Door het ondertekenen van het nieuwe afsprakenkader erkennen de betrokken instellingen het gedeelde belang voor de verbetering van de doorstroom in de beroepskolom en leggen zich vast op het uitvoeren van gerichte activiteiten om uitval te voorkomen en kwalificatiewinst te bevorderen. In vergelijking met het eerste afsprakenkader zijn de streefnormen nauwkeurig gedefinieerd en de producten geëxpliciteerd. De komende jaren staan in het teken van het behalen van de streefnormen.

Studentenbegeleiding Studierendement

3-5

3-5

Frans Beaumont beheert de copyshop/magazijnruimte van het Fontysgebouw in S i t t a rd d a t z i c h o n d e r a n d e re k e n m e r k t d o o r f l e x plekken. Hij kopieert re a d e r s e n v e r k o o p t k a n t o o r a r t i k e l e n . ' Ve e l m e n s e n zijn jaloers op me, omdat ik wel een eigen plek heb.'

2004 | jaarverslag

Fontys beschouwt studentendecanen, studentenpsychologen en het studentenloopbaancentrum als tweedelijns studentenbegeleiders. Zij vormen een aanvulling op het werk van mentoren, coaches en studieadviseurs die dichter bij het primaire proces staan. De decanen hebben een onafhankelijke positie ten opzichte van de verschillende instituten. De decaan adviseert, begeleidt en verleent hulp aan individuele studenten bij studieproblemen en problemen van persoonlijke aard die de studie beïnvloeden. In 2004 is van ongeveer 3145 studenten een dossier aangelegd. Dit betreft ongeveer 10 % van de Fontysstudentenpopulatie. Het aantal dossiers in het decanaat is met ongeveer 4% gestegen ten opzichte van 2003. Bij de studentenpsychologen is deze toename 13%. In 2004 is zes keer de groepstraining Beter Studeren verzorgd in samenwerking met het Studentenloopbaancentrum. De studentenpsychologen hebben evenals vorig jaar twee cursussen ‘Zelfvertrouwen’ verzorgd, waaraan in totaal 27 studenten hebben deelgenomen. In 2004 heeft ook de cursus ‘Grip op je Dip’ weer plaatsgevonden. Deze cursus, ontwikkeld in samenwerking met het Trimbos-instituut en bedoeld voor studenten met klachten behorende bij een beginnende of milde depressie, kende een klein deelnemersaantal (6).

Diplomarendement in vergelijking met landelijke gemiddelde

Rendementen in procenten per sector van Fontys* en Totaal hbo, cohort 1998 na 5 jaar

Sector

Fontys

Totaal hbo

Economie

47,6

45,0

Educatie

53,9

58,2

Gezondheidszorg

68,9

62,7

Kunsten/Taal en cultuur

29,5

39,1

Mens en maatschappij

58,1

54,0

Techniek

52,6

51,0

* De sector Kunsten (Fontys) en Taal en cultuur (Totaal hbo) verschillen in samenstelling, wat ook van invloed is op de samenstelling van de overige sectoren. Bronnen: Fontys Hogescholen en HBO Ontcijferd 2004

35

3

36

Studieresultaat Rendement Fontys na 5 jaar naar vooropleiding bij instroom Vooropleiding

Cohort 1994

Cohort 1995

Cohort 1996

Cohort 1997

Cohort 1998

havo

51,2%

50,0%

48,9%

48,5%

48,3%

mbo

62,2%

54,1%

52,6%

51,2%

50,7%

vwo

64,4%

63,9%

60,9%

63,8%

60,0%

hoger onderwijs

69,5%

72,1%

71,3%

73,5%

69,9%

overig

47,3%

40,6%

35,8%

32,1%

37,1%

onbekend

34,7%

70,5%

76,2%

54,5%

63,2%

Eindtotaal

55,2%

58,1%

57,2%

56,3%

55,0%

Landelijk rendement na 5 jaar naar vooropleiding bij instroom Vooropleiding

1994

1995

1996

1997

1998

havo

49,1%

45,4%

46,5%

45,0%

44,9%

mbo

62,0%

52,8%

51,6%

51,1%

51,6%

vwo

59,6%

57,4%

59,1%

57,6%

56,7%

hoger onderwijs

65,0%

63,7%

62,9%

62,7%

63,4%

overig

49,6%

42,3%

44,6%

43,7%

43,9%

onbekend

28,3%

57,8%

57,2%

52,1%

50,2%

Eindtotaal

51,9%

52,5%

52,6%

51,1%

50,9%

Bron: HBO Ontcijferd 2004

De Fontysrendementen liggen structureel hoger dan de landelijke, met name in de categorieën met vooropleiding havo, ho en vwo. Uitzondering is de sector Educatie (eerste tabel). Het diplomarendement in de sector Gezondheidszorgonderwijs is al jaren stabiel en het hoogst. Fontys scoort in deze sector ook aanzienlijk hoger dan het landelijk gemiddelde. De diplomarendementen van cohort 1998 ten opzichte van cohort 1997 zijn lager in de sector Economie, Kunsten en Techniek. Rendementssturing vindt plaats vanuit het budgetteringsmodel op opleidingsniveau binnen het kader van kwaliteitszorg. De projecten Redesign Technische opleidingen en Bètatechniek beogen onder andere rendementsverbetering binnen de sector Techniek.

3-6

3-6

Samenwerken met je familie binnnen Fontys. Moeder Mirjam van Hoof is docente c o m m u n i c a t i e v e v a a rd i g h e den bij Fontys Hogeschool Ve r p l e e g k u n d e , d o c h t e r Jorijn van Hoof werkt bij de afdeling Marketing en Communicatie. Ze zijn blij dat ze niet in hetzelfde gebouw werken, omdat ieder zich in alle vrijheid moet kunnen ontwikkelen

2004 | jaarverslag

37

3

38

Studieresultaat Grafieken propedeuserendementen 1998 t/m 2001 Propedeuserendement Economie

80,0% Aantal ingeschreven studenten per cohort

60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

1998

1999

2000

2001

1998

2.099

1999

2.362

2000

2.436

2001

2.357

na 1 jaar na 2 jaar na 3 jaar

Propedeuserendement Educatie


60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

1998

1999

2000

2001

1998

2.100

1999

2.037

2000

1.902

2001

1.737


Propedeuserendement Gezondheidszorg


60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

1998

1999

2000

2001

1998

451

1999

497

2000

498

2001

470


Propedeuserendement Kunsten


60,0% 40,0% 20,0% 0,0%

1998

1999

2000

2001

1998

119

1999

130

2000

196

2001

184


Propedeuserendement Mens en Maatschappij


60,0% 3-7

40,0% 20,0% 0,0%

1998 3-7


2000

2001

80,0%

Fontys Hogeschool Sociale

60,0%

1999

859

2000

831

2001

831


Aantal ingeschreven studenten per cohort

40,0% 20,0% 0,0%

1998

2004 | jaarverslag

768

Propedeuserendement Techniek

Maatschappelijk werk van

Studies

1999

1998

1999

2000

2001

1998

1.434

1999

1.455

2000

1.461

2001

1.387


39

3

40

Studieresultaat Verblijfsduur uitvallers

Bindend studieadvies

De gemiddelde verblijfsduur van de uitvallers is voor Fontys totaal bij voltijdstudenten afgenomen van 1,7 jaar naar 1,6 jaar. De reductie is vooral zichtbaar in de sector Onderwijs. De sector Techniek geeft daarentegen een stijging te zien in de gemiddelde verblijfsduur van de uitvallers. Frequentere toepassingvan het negatief bindend studie-advies moet evenals het project Redesign Technische opleidingen voor verbetering zorgen. De reductie in verblijfsduur van de uitvallers ligt nog niet op het niveau van de bekostigde norm van 1,35 jaar.Verlaging van dit kengetal vraagt in 2005 nog de nodige aandacht

Het bindend studie-advies (zie artikel 7.8 b WHW) wordt bij Fontys door de examencommissies van de opleiding opgelegd. Zo kan voorkomen worden, dat studenten te lang vertoeven bij een opleiding, waar ze niet op hun plaats zijn. Sterke sturing op het verkorten van de gemiddelde verblijfsduur van uitvallers heeft geleid tot een sterke stijging van het aantal negatief bindende studieadviezenmet name in de sector Economie en de sector Techniek.

Aantallen negatief bindend studieadvies per sector 2003/04

Gemiddelde verblijfsduur uitvallers per sector 2003/2004

2002/2003

Voltijd

Economie

525

342

353

Educatie

227

221

139

2

7

7

Gezondheidszorgonderwijs

Economie

1,6

1,6

Kunsten

24

7

6

Educatie

1,6

1,9

Mens en Maatschappij

64

62

31


1,6

1,5

Techniek

Kunsten

1,7

1,9

Subtotaal


1,4

1,5

Techniek

1,9

1,7

Deeltijd

Subtotaal

1,6

1,7

Economie

Deeltijd

3-8

Beeld van een student in een corporate folder van Fontys Hogescholen

2004 | jaarverslag

2001/02

Voltijd

Educatie

3-8

2002/03


Economie

1,9

2,0

Subtotaal

Educatie

1,6

1,5

Totaal


1,9

1,8

Kunsten

2,0

2,0


1,9

1,8

Techniek

2,2

2,1

Subtotaal

1,7

1,6

Totaal

1,7

1,7

Uitvalpreventie Het project Uitvalpreventie beoogt meer inzicht in de oorzaken en achtergronden van studie-uitval, respectievelijk studiesucces te krijgen. Op basis van deze inzichten worden aanbevelingen opgesteld en wordt beleid ontwikkeld om studieuitval te verminderen en de kans op studiesucces te vergroten. In het onderzoek wordt eveneens bezien wat de verschillen zijn tussen studenten die instromen vanuit een mbo- dan wel een vo-vooropleiding. Hiervoor is bij negentien voltijdopleidingen van Fontys Hogescholen gekeken naar redenen voor studieuitval gedurende het eerste jaar en naar indicatoren voor studiesucces. De eindrapportage van het project wordt verwacht in september 2005.

211

154

109

1053

793

645

1

0

0

55

9

5

1

9

2

56

18

8

1109

811

653

Afgestudeerden Het totale aantal studenten dat Fontys met een diploma verlaat, stijgt jaarlijks. Dit is vooral toe te schrijven aan het aantal deeltijders dat de studie met succes afrondt, met name in de sector Educatie. Opmerkelijk is de daling bij het aantal voltijdstudenten Techniek in 2003 ten opzichte van 2002. Fontys laat hier een forse daling zien in tegenstelling tot de aantallen van het totale hbo, respectievelijk 10.691 en 10.685 (Kennis in Kaart 2004). Fontys kampt enerzijds met een dalende instroom in 1997 en 1998 en anderzijds met een dalend rendement, dat voor een extra negatief effect zorgt. De inspanningen in de projecten Redesign Technische opleidingen en Bètatechniek evenals het Afsprakenkader Fontys-ROC’s zijn gericht op hogere instroom, minder uitval en dus op verhoging van het aantal afgestudeerden.

41

3

42

Studieresultaat Aantallen afgestudeerden per sector 2003/04

Gemiddelde verblijfsduur van afgestudeerden per sector

2002/03

2001/02

Voltijd 1333

1124

Economie

4,3

1228

1304

1374

Educatie

3,8

3,9


387

410

380


3,8

3,8

Kunsten

102

77

63


545

563

577

Economie Educatie Gezondheidszorgonderwijs Kunsten Mens en Maatschappij Techniek

Kunsten

4,2

3,5


3,9

4,0

939

910

1011

Techniek

4,0

3,8

4532

4597

4529

Subtotaal

4,0

4,0

75

71

90

Economie

3,5

4,0

2436

2056

1840

Educatie

2,1

2,2

28

33

12


2,6

2,6

Deeltijd

Deeltijd

8

6

11

Kunsten

6,1

7,3

366

378

382


3,0

2,9

111

94

113

Techniek

4,6

4,6

Subtotaal

3024

2638

2448

Subtotaal

2,4

2,4

Totaal

7556

7235

6977

Totaal

3,4

3,4

De gemiddelde verblijfsduur over alle sectoren van Fontys is 4 jaar voor de voltijdstudenten en 3,4 jaar voor de deeltijdstudenten. Opvallend is, dat de verblijfsduur in de sector Kunsten en Techniek bij de voltijdopleidingen langer geworden is. Bij deze twee opleidingen ligt de verblijfsduur van de deeltijdstudenten ook op een hoger niveau.Vooral de sector Kunsten springt eruit.


4,2

1331

Educatie

Subtotaal

3-9

2002/2003

Economie

Techniek

3-9

2003/2004 Voltijd

Arbeidsmarktsucces De HBO-monitor 2003 toont aan, dat de afgestudeerden van Fontys het over het algemeen goed doen op de arbeidsmarkt. Er is wel verschil tussen de sectoren in de duur van de periode voor intreding in de arbeidsmarkt. De werkloosheidspercentages wijken voor praktisch alle onderzochte opleidingen van Fontys weinig af van de landelijke percentages. De sector Mens en Maatschappij en Economie scoren onder het landelijk gemiddelde; voor de andere sectoren is het percentage ongeveer gelijk aan het landelijk werkloosheidspercentage voor die opleidingen (HBOmonitor 2003).Voor de sector Economie is het werkloosheidspercentage het hoogst (gemiddeld over de opleidingen 6 %) en voor de sector Gezondheidszorg (1,5%)het laagst.

van Fontys Hogeschool Pedagogiek

2004 | jaarverslag

Successen van studenten Heel wat Fontysstudenten hebben in 2004 een bijzondere prestatie geleverd, waardoor ze genomineerd werden voor een award, prijs of stipendium. Een volledig overzicht daarvan zou in het kader van dit jaarverslag te ver voeren.We noemen slechts een voorbeeld: Harold Koolen en Frank Schure, studenten van de Hogere Kaderopleiding Pedagogiek in Sittard behaalden de tweede prijs bij de vmbo-onderwijsinnovatiewedstrijd van de provincie Limburg voor hun project ‘Vakintegratie: leren door doen’.

43

3

44

Studieresultaat Resultaat Fontyslabel 2004 Studieresultaat Realisatie 2004 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Nee / niet aanwezig

20%

Werking / Ja

10% 0% 1.

2.

3.

1. % instituten met zij-instroom en maatwerkprogramma’s 2. % instituten waarin een aantal studiepunten vrij invulbaar is. 3. Score studentenenquête 2004: voldoende keuzemogelijkheden in het programma

3-10

3 - 1 0 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re van Fontys Hogeschool We r k t u i g b o u w k u n d e

2004 | jaarverslag

45

4

46

Marketingresultaat the learning community

47

Onderwijsaanbod bachelors 2004

Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n instituut de vereiste marketingresultaten wanneer: • het marktaandeel behouden blijft;

Economie

Fontys portfolio ingeschrevenen 2004 13%

Educatie

39%

• het instituut beschikt over een operationeel marketingen communicatieplan; • het onderwijs en het toepassingsgericht onderzoek voorzien in een behoefte in de markt; • het instituut studenten op gezette tijden

Gezondheidszorg Kunsten

14%

Mens & Maatschappij Techniek 4%

informeert over producten en diensten en hen benadert met een doelgericht aanbod. 4-3 Het bacheloraanbod wordt de komende jaren 4-4

24%

6%

ingrijpend herzien. Door de invoering van het majorminormodel kan Fontys beter en flexibeler inspelen op de behoefte van de markt. Het minorassortiment

Fontys portfolio instroom 2004

kan snel aangepast worden aan veranderende omstandigheden en leidt in combinatie met de brede

Economie

majors tot een zeer gevarieerd aanbod. Het meer-

Educatie

voudig benutten van het brede scala van Fontys-

Gezondheidszorg

aanbod leidt tot een grotere macrodoelmatigheid.

Kunsten

Met het major-minormodel en het getransformeerde

Mens & Maatschappij

onderwijs streeft Fontys naar behoud van het markt-

13% 43% 10%

4%

Techniek

aandeel. 4-1 4-2

24%

Het marketingbeleid van Fontys Hogescholen is 6%

gericht op de intensivering van de strategische oriëntatie van het management, de klantgerichte oriëntatie van alle medewerkers en de marketingactiviteiten van de Fontysinstituten

4-1

4-2

G r a f i s c h e P ro d u c t i e s

4-3

Studenten van Fontys

4-4

Muziektheatervoorstelling

Hogeschool Journalistiek

‘Joe, de musical’, onder


maken sinds januari hun

a n d e re o p g e v o e rd v o o r

Fontys Hogeschool

e i g e n r a d i o p ro g r a m m a ,

Fontysmedewerkers. Het

Personeel en Arbeid

Student & Co, dat wekelijks

re s u l t a a t w a s e e n b o m v o l l e

w o rd t u i t g e z o n d e n d o o r

zaal en veel enthousiaste

O m ro e p B r a b a n t

re a c t i e s .

2004 | jaarverslag

De sector Educatie is wat de aantallen ingeschreven en instromende studenten betreft het grootst, de sector Kunsten het kleinst. Vergeleken met 2003, is de instroom in de sectoren Techniek en Mens en Maatschappij in 2004 iets gekrompen ten gunste van de sectoren Educatie en Economie.

4

48

Marketingresultaat Opleidingsvorm instroom en ingeschrevenen 2004 Opleidingsvorm instroom Voltijd

1%

Deeltijd Duaal

68%

31%

Het merendeel van de aangeboden opleidingen komt voor in voltijd-, deeltijd- en duale varianten; er is een betrekkelijk gering aantal in-serviceopleidingen. Zowel voor de ingeschreven studenten als de instromers wijken de verhoudingen voltijd en deeltijd af van de landelijke verhouding, die een relatief groter aandeel voltijdstudenten en een relatief kleiner aandeel deeltijdstudenten laat zien. Dit verschil wordt voornamelijk veroorzaakt doordat de sector Educatie bij Fontys een veel groter aandeel uitmaakt dan landelijk (38% versus 19%) en relatief veel deeltijdstudenten telt. Nieuwe opleidingen Bacheloropleiding Bedrijfsmanagement MKB (voltijd, deeltijd, duaal), lesplaatsen Eindhoven en Tilburg

4-5

4-5

In Tilburg en Eindhoven is

Voorheen was de opleiding Bedrijfskader een verkorte hbo-opleiding.Aangezien de verkorte opleidingen worden afgebouwd is deze opleiding vervangen door een nieuwe vierjarige bacheloropleiding.

Fontys begin februari gestart met sportactiviteiten voor medewerkers. Ruim 80 collega's zaten wekelijks achter de fitness-apparaten, doen in een zwembad aquaj o g g i n g o f t ro k k e n e r b a a n tjes

2004 | jaarverslag

Bacheloropleiding Audiologie (voltijd en deeltijd), lesplaats Eindhoven

De opleiding Audiologie is op verzoek van de Stichting Beroepsopleiding Audiologie ontwikkeld. De opleiding moet een waardevolle bijdrage leveren aan de begeleiding van slechthorenden en past binnen de plannen van het kabinet om de doelmatigheid van de gezondheidszorg te bevorderen.

Opheffing opleidingen Met ingang van 31 augustus 2004 is geen instroom van studenten meer mogelijk voor de duale variant van bacheloropleidingen: • Biologie en Medisch Laboratoriumonderzoek in Eindhoven; • Chemie in Eindhoven; • Chemische Technologie in Eindhoven; • Informatica in Eindhoven; • Personeel en Arbeid in Eindhoven en Tilburg; • Communicatie in Eindhoven en Tilburg; • Bedrijfskundige Informatica in Eindhoven. Deze opleidingsvormen eindigen per 31 december 2005. De belangrijkste reden voor het afbouwen van deze opleidingen is de geringe instroom van studenten voor de duale varianten. Met ingang van 15 september 2004 is de deeltijdvariant van de opleiding MBRT opgeheven. De voltijd- en duale variant blijken aan de vraag te voldoen.

Onderwijsaanbod masters 2004 Fontys bood in 2004 eenentwintig masteropleidingen in de sectoren Economie, Educatie, Gezondheidszorg, Kunsten en Techniek. In 2004 zijn 174 studenten gestart met een master. De kwaliteit van vrijwel alle masteropleidingen wordt geborgd in samenwerking met universiteiten in Nederland (Open Universiteit) en het Verenigd Koninkrijk (de zogenaamde U-bocht constructie) en zijn onbekostigd. Fontys is zelfstandig geaccrediteerd voor de opleidingen Master in Advanced Nursing Practice, Master in Architecture en Master of Urbanism.

Marketingbeleid en -activiteiten Wervings- en doelgroepenbeleid Marketingcommunicatie vond in 2004 weer grotendeels plaats voor de gezamenlijke Fontysinstituten, zowel per sector als per regio.Alle uitingen zijn ontwikkeld binnen het communicatieconcept ‘Fontys antwoordt’. In haar centrale wervingsbeleid richt Fontys zich, waar mogelijk, expliciet op specifieke doelgroepen en optimaliseert de faciliteiten.

49

4

50

Marketingresultaat Vrouwelijke-mannelijke studenten In 2004 was de verhouding tussen vrouwelijke en mannelijke studenten nagenoeg gelijk aan die van 2003 (respectievelijk 51% en 49%). De verdeling per sector laat een heel ander beeld zien. In de sectoren Educatie, Gezondheidszorg, Kunsten en Mens en Maatschappij zijn vrouwen sterk oververtegenwoordigd; in de sectoren Economie (in iets mindere mate) en Techniek geldt dat voor de mannelijke studenten. Dit beeld komt in grote lijnen overeen met het landelijke beeld van de afgelopen jaren. Allochtone studenten Het aantal allochtone studenten is moeilijk te achterhalen, omdat studenten bij inschrijving niet verplicht zijn hun etnische identiteit te vermelden. De taakgroep Gender en Etniciteit stelt zich ten doel gender- en etniciteitsaspecten centraal te stellen, bewustmaking in dezen te bevorderen en eventueel veranderingen op beleidsniveau te bewerkstelligen. Zij houdt zich actief bezig met het welzijn en studieverloop van allochtone studenten. In 2004 betekende dat: • ontwikkeling van het taalbeleid in samenwerking met het Talencentrum Eindhoven en uitbreiden van taalondersteuning voor studenten voor wie Nederlands een vreemde taal is; • opzet van een registratie- en volgsysteem voor allochtone studenten in samenwerking met de studentenadministratie; • ontwikkeling van een cursus voor docenten over communicatie met allochtone studenten. Het decanaat voorziet allochtone studenten van specifieke informatie en organiseert een preintroductie speciaal voor nieuwe Arubaanse en Antilliaanse studenten. Met het oog op instroom van hoger opgeleide anderstaligen participeert Fontys in het provinciale Netwerk Schakelen Hoger Opgeleiden Anderstaligen.

4-6

4-6

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Spaans van Fontys L e r a re n o p l e i d i n g T i l b u r g

2004 | jaarverslag

en dure visumbepalingen voor studenten die niet uit Europa komen. De dienstverlening voor buitenlandse studenten bij Fontys is in 2004 sterk verbeterd: er is nu one stop shopping gerealiseerd voor de serviceverlening aan alle buitenlandse studenten en aan Fontysstudenten die naar het buitenland gaan.Alle ondersteuning voor internationale activiteiten, zoals beurzenverstrekking, hulp bij visa en verblijfsvergunningen, maar ook bemiddeling in accommodatie, waardering van buitenlandse diploma’s en dergelijke is ondergebracht in één International Office, met zowel in Eindhoven, Tilburg en Venlo een local international office voor de front-office-taken.Voor eerstelijnshulp en advies kunnen studenten terecht bij de studentenservicebalies die op elke campus van Fontys aanwezig zijn. Daar wordt een aantal gegevens geregistreerd (mede ten behoeve van een adequate aanpak bij calamiteiten), daar kunnen ze zich verzekeren (alle buitenlandse studenten zijn verplicht zich voldoende te verzekeren) en daar kunnen zaken als het verkrijgen van een studentenpas geregeld worden. De Engelstalige en de Duitstalige website is verbeterd. Er is een Engelstalige brochure verschenen met overzichtsinformatie over het Engelstalige bacheloraanbod en een Engelstalige brochure met alle masteropleidingen (ook de Nederlandstalige) die Fontys momenteel aanbiedt. Ook de Engels- en Duitstalige corporate brochure van Fontys is herzien (Sharing Knowledge, respectievelijk Wissen teilen).

Buitenlandse studenten per sector 1/10/04 1/10/03 1/10/02 Voltijd Economie Educatie Gezondheidszorgonderwijs Kunsten

Buitenlandse studenten Het aantal nieuwe buitenlandse studenten dat bij Fontys ging studeren, is in 2004 min of meer stabiel gebleven ten opzichte van 2003. In totaal groeide het aantal ingeschreven buitenlandse studenten met 13%, omdat bij enkele anderstalige opleidingingen, vooral in de sectoren Economie en Techniek, in 2004 voor het eerst het vierde opleidingsjaar werd uitgevoerd. Bij enkele opleidingen is sprake van een daling. Belangrijkste oorzaken daarvoor zijn de sterke euro waardoor de opleidingen relatief duur zijn geworden en de groeiende onvrede met de strenge

Mens en Maatschappij Techniek Subtotaal

1188

1011

784

105

100

114

52

68

65

106

113

110

37

34

47

477

414

320

1965

1740

1440

Deeltijd Economie

26

22

21

152

130

121


6

3

2

Kunsten

1

1

0

29

28

32

Educatie

Mens en Maatschappij Techniek Subtotaal Totaal

18

21

29

232

205

205

2197

1945

1645

51

4

52

Marketingresultaat Studentenaantallen 2004/2005 per sector, gesplitst naar EU/niet-EU-student (op basis van nationaliteit) EU

niet-EU

totaal

Economie

7731

232

7963

Educatie

6381

31

6412


2120

35

2155

618

25

643

3392

27

3419

Voltijd

Kunsten Mens en Maatschappij Techniek Subtotaal

4080

227

4307

24322

577

24899

Deeltijd Economie

897

11

908

7997

62

8059


128

4

132

Kunsten

211 10

1425

Educatie

Mens en Maatschappij Techniek

4-7

4-7

Langer en gelukkig werken, ook bij Fontys. Het personeelsbeleid is meer gericht op het in dienst houden van o u d e re m e d e w e r k e r s e n o p i n v e s t e re n i n a c t i v i t e i t i n plaats van inactiviteit

2004 | jaarverslag

1415

211

666

9

675

Subtotaal

11314

96

11410

Totaal

35636

673

36309

Studenten met een functiebeperking In 2004 is opnieuw geregistreerd welke nieuwe studenten kampen met een functiebeperking. Door een brief die was opgenomen in het inschrijfpakket, zijn studenten uitgenodigd vroegtijdig contact op te nemen met de decanen om noodzakelijke aanpassingen te bespreken. Ruim 340 studenten met een functiebeperking hebben zich gemeld. Dit is ongeveer 2,5 % van het totaal aantal nieuw ingeschreven studenten. Het aantal is beduidend hoger dan in 2003, maar toch minder dan verwacht werd op grond van recente onderzoeksgegevens. Het percentage studenten dat in het hoger onderwijs belemmeringen ervaart als gevolg van een functiebeperking ligt tussen 5,5% (Choice 2004) en 10% (Verwey-Jonker Instituut 2001). Het aantal nieuwe studenten met dyslexie bedroeg 165, dat is 48% van het totaal aantal nieuwe studenten met een functiebeperking. In oktober 2003 heeft de Inspectie Hoger Onderwijs een bezoek gebracht aan Fontys Hogescholen in het kader van een landelijk onderzoek naar beleid en voorzieningen voor studenten met een functiestoornis. Uit de rapportage van mei 2004 blijkt onder andere dat het beleid slechts gedeeltelijk is beschreven en er geen structurele evaluatie plaatsvindt. De deskundigheid en houding van de decentrale begeleiders en de samenwerking tussen

afdelingen behoeven verbetering en transparantie. Studenten zien de begeleiding bij voorkeur in handen van één persoon. In 2005 zal Fontys op deze punten actie ondernemen. In 2004 is voor het eerst een Gebruikerstoets studeren met een handicap gepubliceerd. Deze gebruikerstoets stelt zich ten doel om kritisch vergelijkende consumenteninformatie over universiteiten en hogescholen te vergaren en te ontsluiten. De komende jaren zal de informatie worden opgenomen in de Keuzegids Hoger Onderwijs. Fontys krijgt significant meer waardering dan het landelijke gemiddelde. Fontys eindigt landelijk op een derde plaats, met als sterke punten de intakeprocedure en het verstrekken van hulpmiddelen. In het kader van Impuls 2004 zijn binnen Fontys de projecten Dyslexie en Digitaal Toegankelijk van start gegaan, waarin de studentendecanen participeren. Daarnaast neemt Fontys deel aan het ESF-Equalproject Kijk, zo kan het wel, dat begin 2005 van start gaat. De decanen hebben een Decaanwijzer ontwikkeld met algemene informatie over de weten regelgeving, de faciliteiten en de begeleiding die Fontys heeft voor studenten met een functiestoornis. De samenwerking met decanen van buiten Fontys heeft geleid tot een landelijke publicatie in het kader van Handicap en Studie: Autisme in het hoger onderwijs. Toelatingsbeleid In 2004 is er evenals vorig jaar sprake van een instellingsfixus voor de opleidingen Fysiotherapie en Journalistiek. De opleidingen Muziek (Conservatorium en Rockacademie), Dans, Drama, Logopedie en Leraar Lichamelijke Oefening en Sport- en Bewegingseducatie kenden aanvullende toelatingseisen. Het percentage studenten dat (na loting of toelatingstest) uiteindelijk met de studie startte, is respectievelijk 63% (Fysiotherapie), 95-100% (Journalistiek), 19% (Rockacademie), 27% (Conservatorium),14% (Dans), 25% (Drama), 59% (Logopedie) en 38% (Lerarenopleiding Lichamelijke Oefening en Sport- en Bewegingseducatie).

Resultaten Resultaat Fontyslabel 2004 Ten aanzien van het Fontyslabel is in 2004 vooruitgang geboekt met de ontwikkeling van marketingen communicatieplannen. Begin 2004 had ongeveer 60% van de instituten een marketingplan en

53

4

54

Marketingresultaat 45% een communicatieplan, aan het einde van 2004 beschikte ongeveer 65% van de instituten over een marketingplan en 75% over een communicatieplan, of was bezig met de opzet en implementatie daarvan. Marketingresultaat Realisatie 2004 100%

80%

60%

40%

Nee / niet aanwezig Opzet

20%

Implementatie Werking / Ja

0% 1.

2.

3.

4.

1. % instituten dat een marketingplan heeft 2. % instituten dat een communicatieplan heeft 3. % instituten dat een actueel klantenbestand heeft 4. % instituten dat een actueel klantenbestand van alumni heeft

Daarnaast is er op Fontysniveau een Corporate Marketingplan.

Marketingplanningsproces Na afronding van het project Markt In-Zicht worden de instituten verder begeleid bij het marketingplanningsproces. De website MarketingOnline ontsluit voor Fontysmedewerkers marketinginformatie die voor een marketingplan noodzakelijk is. In 2004 is een Corporate Marketingplan voor de zakelijke dienstverlening ontwikkeld.

4-8

4-8

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re bèta-opleidingen van Fontys L e r a re n o p l e i d i n g S i t t a rd

2004 | jaarverslag

Alumnibeleid Conform het Corporate Marketingplan wil Fontys de relatie met haar alumni uitbouwen. In 2004 heeft een projectgroep het alumnibeleid geformuleerd dat vanaf 2005 uitgevoerd zal worden. Naast de activiteiten die de instituten zelf organiseren zal Fontys op corporate niveau de registratie van alumni faciliteren. Een alumnibureau zal de coördinatie op zich nemen.

Customer Care/Customer Relationship Management Fontys schenkt veel aandacht aan relatiebeheer en klantzorg. Dit geldt zowel voor potentials, studenten als zakelijke klanten. Het Fontys Facilitair Bedrijf heeft in het project Customer Care/Customer Relationship Management gewerkt aan professionele ondersteuning op dit gebied. In 2004 zijn de eerste vier instituten het relatiebeheersysteem gaan gebruiken dat in 2003 is aangeschaft. Het systeem wordt gebruikt ter ondersteuning van de studenteninstroom en de zakelijke dienstverlening en eventueel voor alumni en de stage- en afstudeerplaatsen. In 2005 zullen zes andere instituten volgen en zal het systeem doorontwikkeld worden. Ontwikkeling studentenaantallen Het aantal studenten is in 2004 gegroeid. In 2004 telde Fontys Hogescholen in totaal 36.309 ingeschreven studenten, een groei van 3% ten opzichte van 2003. Dit is in lijn met de landelijke groei. Er stroomden 12.204 studenten in, een groei van 1,9%, bij een landelijke stijging van 1,7%.

55

4

56

Marketingresultaat Studentenaantallen per sector 2004/2005

waarvan2003/2004

Voltijd en duaal

M

V

waarvan2002/2003

M

V

waarvan

M

V 39%

Economie

7963

63%

37%

7660

62%

38%

7378

61%

Educatie

6412

36%

64%

6259

34%

66%

6058

34%

66%


2155

23%

77%

1961

21%

79%

1839

19%

81%

Kunsten Mens en maatschappij Techniek Subtotaal

643

51%

49%

601

49%

51%

554

48%

52%

3419

23%

77%

3259

22%

78%

3055

20%

80%

4307

90%

10%

4498

89%

11%

4480

89%

11%

24899

51%

49%

24238

51%

49%

23364

50%

50%

46%

Deeltijd Economie Educatie Gezondheidszorgonderwijs Kunsten Mens en maatschappij Techniek

908

58%

42%

848

58%

42%

759

54%

8059

42%

58%

7634

43%

57%

6728

44%

56%

132

27%

73%

101

16%

84%

102

15%

85%

211

47%

53%

65

89%

11%

48

88%

13%

1425

21%

79%

1483

22%

78%

1580

22%

78%

675

92%

8%

805

92%

8%

799

92%

8%

subtotaal

11410

44%

56%

10936

45%

55%

10016

45%

55%

Totaal

36309

49%

51%

35174

49%

51%

33380

49%

51%

Ontwikkeling marktaandeel studentenaantallen Fontys had met de ingeschreven studenten een marktaandeel van 10,6%, een afname van 0,1 procentpunt ten opzichte van 2003. Het marktaandeel instromers bij Fontys bedroeg 11,1%, een toename van 0,1 procentpunt.

Ontwikkeling marktaandeel instroom en ingeschrevenen Marktaandeel Fontys

11,5

4-9

4-9

Beeld studentenfolder afdeling Studentenvoor-

Marktaandeel

11 Instroom Fontys

10,5

Ingeschrevenen Fontys

10

zieningen

9,5 9 2000

2001

2002 Jaar

2004 | jaarverslag

2003

2004

57

4

58

Marketingresultaat Ontwikkeling studentenaantallen en marktaandeel per sector • De sectoren Gezondheidszorg en Kunsten zijn ten opzichte van 2003 zowel in aantal ingeschreven studenten als in instroom, sterker gegroeid in vergelijking met de landelijke gemiddelden. - In de sector Gezondheidszorg groeide de instroom met 13 % (bij een landelijke groei van 2%) en de inschrijvingen met 11% (landelijke groei 5%). - In de sector Kunsten groeide de instroom met 11% (bij een landelijke groei van 3%) en de inschrijvingen met 5% (bij een landelijke groei van 3%). • De sectoren Techniek en Mens en Maatschappij hebben zich ten opzichte van 2003 minder goed ontwikkeld dan de landelijke cijfers.

- De instroom in de sector Techniek is met 15% gedaald (landelijke daling 1%), en ook het aantal ingeschrevenen is sterker gedaald (daling van 6%) dan het landelijke cijfer (daling van 0,2%). - In de sector Mens en Maatschappij groeide de instroom met 0,4% (bij een landelijke stijging met 4%) en bleef de groei van het aantal ingeschrevenen met 2% achter bij de landelijke groei van 3%. • De sectoren Economie en Educatie zijn wat de inschrijvingen betreft vergelijkbaar met de landelijke cijfers gegroeid (ruim 4%). De instroom is echter in beide sectoren sterker gegroeid dan het landelijke cijfer. - De instroom in de sector Economie groeide met 9% (landelijke groei van 5%). - In de sector Educatie groeide de instroom met 2% (bij een landelijke daling van 3%).

Ontwikkeling aantal ingeschrevenen en instroom

5000 4000 3000

Ingeschrevenen Fontys

2000

Instroom Fontys

1000 0 2000

2001

2002

2003

2004

Ontwikkeling aantal ingeschreven studenten per sector

4-10

4-10 Studente M e d i s c h e M i c ro b i o l o g i e

Studentenaantallen

Economie

15000

Educatie Gezondheidszorg

10000

Kunsten

5000

Mens & Maatschappij

0 2000

2004 | jaarverslag

2001

2002

2003

2004

Techniek

59

4

60

Marketingresultaat Ontwikkeling aantal instromenden per sector

6000 5000 Studentenaantallen

Economie

4000

Educatie

3000

Gezondheidszorg

2000

Kunsten Mens & Maatschappij

1000

Techniek

0 2000

2001

2002

2003

Het marktaandeel ingeschreven studenten is in alle sectoren van Fontys nagenoeg gelijk gebleven ten opzichte van 2003. De sectoren Gezondheidszorg en Techniek vormen een uitzondering: • Het marktaandeel van de sector Gezondheidszorg steeg met 0,5 procentpunt. • Het marktaandeel van de sector Techniek daalde met 0,5 procentpunt.

4-11

4 - 1 1 H e t p ro j e c t D e N i e u w e We r k p l e k s t a r t t e m e t a l s doel een nieuwe invulling aan de Fontys pc-werkplekken, in aansluiting op de v e r a n d e re n d e v r a a g i n h e t o n d e r w i j s . Vo o r d e g e b r u i ker moet alles vooral nog g e m a k k e l i j k e r w o rd e n , m e t Windows XP en applicaties die ook thuis of op het stag e a d re s g e o p e n d k u n n e n w o rd e n

2004 | jaarverslag

Ontwikkeling studentenaantallen en marktaandeel per opleidingsvorm Het aantal ingeschreven voltijdstudenten was 24.899, een groei van 2,7% ten opzichte van 2003. Het aantal deeltijdstudenten bedroeg 11.410, een groei van 4,3%. Met name in de deeltijdmarkt groeide het marktaandeel van Fontys. In de voltijdmarkt vertoonde het marktaandeel ingeschrevenen een lichte daling, terwijl het marktaandeel in de instroom licht steeg. Voor de duale opleidingsvorm nam zowel de instroom (94 studenten) als het aantal ingeschrevenen (454 studenten) in 2004 af. In 2004 heeft een verkennend onderzoek plaatsgevonden naar de behoefte aan duale opleidingsroutes. De verwachting is dat de opleidingsvormen in de toekomst meer naar elkaar toe zullen groeien, maar dat is nog geen realiteit. De instroom van duale opleidingen blijkt erg conjunctuurgevoelig. Op korte termijn wordt het aantal duale opleidingen beperkt en op middellange termijn zal de samenwerking tussen de verschillende opleidingsvormen worden versterkt.

2004 Zakelijke dienstverlening De omzet zakelijke dienstverlening is in 2004 behoorlijk gestegen en bedroeg circa 14% van de totale omzet. Deze stijging komt grotendeels voor rekening van de organisatieonderdelen die zich nagenoeg uitsluitend met zakelijke dienstverlening bezighouden. • Fontys Opleidingscentrum Schoolmanagement, Bedrijfshogeschool, BAZN de bestuursacademie, DOBA Onderwijsadviseurs, Stichting Onderwijsbegeleiding Midden-Brabant (SOM), Bilan, ILEC en International Projects zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor circa 40% van de omzet zakelijke dienstverlening. De bestuurlijke fusie met SOM in september 2004 heeft voor circa a 2,4 miljoen euro aan de omzetgroei bijgedragen. • De overige 60% wordt gerealiseerd in instituten die zakelijke dienstverlening combineren met het verzorgen van regulier onderwijs. Binnen deze instituten is bovendien sprake van toenemende interne ‘zakelijke’ dienstverlening op het specifieke deskundigheidsgebied van het instituut naar andere organisatie-onderdelen binnen Fontys. Het scholingsprogramma voor accountmanagers in de zakelijke dienstverlening is voortgezet in 2004.Voor 2005 staan verdere uitbouw en intensivering van dit netwerk op het programma. In het Corporate Marketingplan voor de zakelijke dienstverlening kiest Fontys voor een groeiscenario met een duidelijke taakverdeling tussen de instituten en het corporate niveau.

61

5

62

Ontwikkelresultaat the learning community Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n instituut de vereiste ontwikkelresultaten wanneer: • het investeert in kennisprojecten en de resultaten inbouwt in het curriculum; • het de klant altijd betrekt bij de ontwikkeling van

Bilobaprogramma Het Bilobaprogramma is een complexe vernieuwingsoperatie. Het gaat om een systeemverandering waarbij niet alleen de inhoud van het onderwijs verandert, maar ook de vorm, de onderwijsactiviteiten, het onderwijsprogramma, de rol van de student en docent en de organisatie.

onderwijs en onderzoek.

Instituten zijn in 2004 gestart met de ontwikkeling van majors en minors. Het ‘getransformeerde’ onderwijs is in de toekomst volgens de uitgangspunten van het Bilobaprogramma constructivistisch, 5-4 competentiegestuurd en vraaggericht, waarbij 5-5

optimaal gebruik wordt gemaakt van ict.

Fontys heeft in 2004 krachtig geïnvesteerd in innovatieve ontwikkelingen, die aan de ontwikkelresultaten van de instituten bijdragen. Op de eerste plaats is het Bilobaprogramma op 5-1

intensieve wijze met een brede betrokkenheid in 5-2

5-3

de organisatie voortgezet. Daarnaast is er vanuit verschillende invalshoeken gewerkt aan de introductie en implementatie van activiteiten op het gebied van kennisinnovatie, kenniscirculatie en onderzoek: • opstart en voortzetting van lectoraten en 5-1

Fontys Hogeschool

5-3

Een student van Fontys

5-5

Ruim 400 Fontysmede-

We r k t u i g b o u w k u n d e h e e f t

Rockacademie in actie tij-

werkers en enkele bestuur-

a p p a r a t u u r g e l e v e rd v o o r

dens een van de Performing

lijk actieve studenten

Burkina Faso

Nights

kwamen in de Efteling bijeen voor de manifestatie

5-2

Mediatheekmedewerkers

5-4

Klassikale informatie tijdens

‘ F o n t y s d u r f t t e d ro m e n ,

van Fontys Hogeschool

de Klantdag van de afdeling

Biloba kraakt de noten’. Een

Communicatie

ICT Services

s c h i t t e re n d e d a g , w a a ro p h e t s p ro o k j e B i l o b a m e e r w e r k e l i j k h e i d w e rd

2004 | jaarverslag

kenniskringen; • flankerend beleid voor onderzoeksactiviteiten

Ontwikkeling onderwijsconcept Medio 2004 is de Kadernotitie Biloba verschenen. Deze brochure, die bestemd is voor alle medewerkers van Fontys, verschaft informatie over de belangrijkste bouwstenen van het nieuwe onderwijsmodel De ontwikkeling van een constructivistisch onderwijsconcept krijgt vorm in de ontwikkeling van de majors en de minors. Bij een overschakeling naar competentiegestuurd en vraaggericht onderwijs is het noodzakelijk de wijze van toetsing aan te passen. Daartoe is een visiedocument uitgebracht waarin de Fontysvisie op toetsing en assessment is opgenomen. Er zijn workshops ontwikkeld ter ondersteuning van het ontwerpen van assessmentvormen, die in 2005 worden uitgevoerd. Daarnaast worden er assessorentrainingen ontwikkeld om de expertise op dit terrein breed te spreiden in de organisatie. Er is een Fontysvisie op studieloopbaanbegeleiding geformuleerd met als uitgangspunt dat iedere hbo-professional een arbeidsidentiteit en (studie)loopbaancompetenties dient te ontwikkelen. Op basis van deze visie zijn good practices geïnventariseerd. In het voorjaar 2005 verschijnt een Biloba-uitgave over dit onderwerp. Om de de major-minorstructuur en de onderwijstransformatie te realiseren, is het van essentieel belang dat het onderwijspersoneel over de geëigende capaciteiten beschikt om het nieuwe onderwijsconcept te implementeren en verder te ontwikkelen. Daartoe is een professionaliseringsbeleid geformuleerd, dat vanaf 2005 wordt uitgevoerd. Nieuwe docentrollen zullen worden getraind, waarbij de nieuwe manier van onderwijzen en het gebruik van ict-faciliteiten een belangrijke plaats innemen.

en kennisontwikkeling; • de positionering van Fontys als kennisinstituut in de regio.

Ontwikkeling majors en minors Voor de invulling van de major-minorstructuur is een selectie gemaakt van 40 majors en 41minors. De ontwikkeling van de majors, die in september 2005 alle starten, is in volle gang. In 2004 is een tiental minor-pilots uitgevoerd.Aan de uitwerking van de gewenste onderwijstransformatie in de minors zal in 2005 met nadruk worden gewerkt.

63

5

64

Ontwikkelresultaat Studenten worden bij de nieuwe ontwikkelingen betrokken via medezeggenschap en door het organiseren van studentenpanels. Het werkveld wordt bij de onderwijsontwikkelingen betrokken via de Raden van Advies. In 2004 werd voor een gecombineerde bijeenkomst van de Raden van Advies van verschillende instituten een bijeenkomst georganiseerd waarin de nieuwe ontwikkelingen zijn besproken Ontwikkeling ict-omgeving In 2004 is het strategisch ICT-beleidsplan 2004-2007 tot stand gekomen. Het beleidsplan benadrukt de noodzaak tot het beter benutten, bevorderen en bevoorwaarden van de ict-infrastructuur en het gebruik van ict-toepassingen binnen Fontys als geheel en de individuele Fontysinstituten. Het plan beschrijft ook de bijdrage van ict aan de transformatie van het onderwijs. Door de geslaagde afstemming tussen onderwijs en ict-dienstverlening op alle niveaus operationeel, tactisch en strategisch -, heeft ICT Services haar motto voor 2004 ‘Klant centraal’ waargemaakt. Dit blijkt ook uit de groeiende klanttevredenheid. Een belangrijk initiatief is de ontwikkeling van de ict-architectuur om de ontwikkeling van ict meer inzichtelijk te kunnen sturen. Dit jaar is de basis gelegd voor ‘de nieuwe werkplek’: een ingrijpende vernieuwing van de ictwerkplek voor studenten en medewerkers, die gepland is in 2005. De nieuwe werkplek biedt veel meer flexibiliteit aan de gebruiker. De standaardtoepassingen worden gemoderniseerd.

5-6

5-6

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Lichamelijke opvoeding van Fontys Sporthogeschool

Dit alles past bij de ontwikkeling van het Bilobaprogramma, waarin de programmalijn ‘ict en overige instrumentontwikkeling’ is opgezet om de transformatie van het onderwijs met ict te ondersteunen. De doelstelling om te transformeren naar competentiegestuurd onderwijs op de schaalgrootte van Fontys maakt de invoering van een digitaal portfolio en digitaal ondersteunde persoonlijke ontwikkelingsen activiteitenplannen noodzakelijk. Het ontwerp van deze instrumenten is gereed. Dit vormt de basis voor de verdere implementatie in 2005. Het lectoraat Educatieve functies van ict heeft dit jaar een aantal projecten afgerond en vele nieuwe initiatieven genomen. Een kleine selectie van de activiteiten: virtueel discursief kennisnetwerk, trainingsmodule informatievaardigheden, doorlopende ict-leerlijn, Grassroots (evaluatie en

2004 | jaarverslag

locatiehouderschap), Nederland in de European virtual school, mind tools in techniekonderwijs, virtueel bedrijf en praktisch gebruik van leerobjecten. Fontys is in 2004 weer succesvol geweest in het verwerven van subsidies op tenders van SURF en de Digitale Universiteit. Fontys Hogeschool voor de Kunsten heeft financiering ontvangen voor het project Internationale Didactische Interacties in Kunsteducatie (IDIK), en Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen is co-begunstigde voor het project Actief Leren Transparant Beoordelen (ALTB). In het kader van de Digitale Universiteit zal Fontys in 2005 in dertien projecten participeren.

Ontwikkeling lectoraten en kenniskringen In de loop van 2004 zijn twee nieuwe lectoraten opgestart: • Algemene Pedagogiek (halftime) bij Fontys Hogeschool Pedagogiek met als lector dr. B. Levering en als doelstelling: Kennisontwikkeling met betrekking tot de toenemende gebiedsuitbreiding van het pedagogische veld (kinderopvang, allochtone jongeren enz), de toenemende complexiteit van het professioneel pedagogisch handelen en de preventie van opvoedingsproblemen en ontwikkelingsachterstand. • Architectuur van Embedded Systemen (fulltime) bij Fontys Hogeschool Informatica met als lectoren dr.ir. G. C. van Loo en dr.ir. H.M.J.M. Dortmans en als hoofddoelstellingen: curriculumontwikkeling om het vakgebied in de verschillende technische opleidingen te implementeren en de vorming van een brugfunctie voor de kennisontwikkeling in het regionale MKB. Het vakgebied ‘Embedded systemen’ is gericht op het inbouwen van digitale intelligentie in apparaten, machines en instrumenten. Daarnaast is er bij de Economische Hogeschool Tilburg een bijzonder lectoraat geïnstalleerd met de doelstelling een expertisecentrum op het gebied van sportbusiness tot stand te brengen. Het aantal lectoraten ultimo 2004 bedroeg hiermee achttien,waarvan twaalf op fulltimebasis en 4 op halftimebasis. De overige twee betreffen de bijzondere lectoraten die binnen een omvang van 0,1 à 0,2 fte contractueel vastgelegde activiteiten uitvoeren.

65

5

66

Ontwikkelresultaat In totaal was in 2004 voor de lectoraten/ kenniskringen een budget van circa a 3.100.000,beschikbaar.

die jaarlijks met de instituutsdirecteuren worden afgesloten. Deze resultaatverplichting bevordert de zichtbare doorwerking in de curricula.

De Stichting Kennisontwikkeling HBO (SKO) heeft in 2003 de Commissie Karssen gevormd voor een tussentijdse evaluatie van de lectoraten. Deze commissie heeft bij Fontys een vijftal lectoraten doorgelicht en de tot dan toe bereikte resultaten positief gewaardeerd. Ook heeft zij aanbevelingen gedaan voor verbetering van het functioneren. Deze aanbevelingen heeft Fontys ter harte genomen door onder andere scherper te gaan focussen op de professionalisering van docenten en de doorwerking van de resultaten van lectoraten/kenniskringen in de curricula van bachelors en masters. Gebleken is dat bredere doorwerking van het werk van lectoraten/kenniskringen in de staande organisatie tot nog toe onvoldoende is bereikt. Deze doelstellingen kunnen slechts gerealiseerd worden als er een langdurig flankerend, ondersteunend beleid gevoerd wordt. In 2004 is hiertoe een aanzet gedaan in de vorm van beleidsnotities op het gebied van personeelsbeleid en onderzoek. In 2005 en volgende jaren zal dit beleid nader worden uitgewerkt en uitgevoerd. De Raad van Bestuur heeft de doelstellingen die met de lectoraten/ kenniskringen bereikt dienen te worden, opgenomen in de managementcontracten

In 2004 was voor de volgende drie lectoraten het laatste jaar van de eerste vierjaarlijkse periode aangebroken: • Sociale Infrastructuur en Technologie; • Ontwikkeling scholen en professionalisering schoolmanagement; • Mechatronica. Om een afgewogen besluit over de continuering mogelijk te maken, is er voor elk van deze drie lectoraten en de daamee verbonden kenniskring een interne audit uitgevoerd. Doel van de audit was een onafhankelijke toetsing van de mate waarin de bij de aanvraag van het lectoraat geformuleerde doelstellingen bereikt zijn. Het Convenant Lectoren en Kenniskringen in het Hoger Onderwijs (SKO) en het verslag van de tussentijdse evaluatie door de Commissie Karssen vormen hierbij een algemeen referentiekader. Op basis van de auditresultaten heeft de Raad van Bestuur besloten de betreffende lectoraten te verlengen met een periode van vier jaar. Afgaande op de landelijke berichtgeving over de subsidiëring van lectoraten, zal in de komende jaren een hoger budget beschikbaar komen. Bij de keuze van nieuwe lectoraten zal Fontys ernaar streven een evenwichtiger spreiding van lectoraten

Overzicht lectoraten Lectoraat

Namen lectoren

Verbonden instituut

• Economie/Communicatie Sport Business

5-7

prof. dr. M. van Bottenburg

Fontys Economische Hogeschool Tilburg

Duurzame stads- en streekontwikkeling

drs. J.F.L.M.M. Dagevos

Een vijftiental Fontysinstituten zijn hierbij in

samenwerking met HAS Den Bosch

dr. M.Y.A.H. te Poel

betrokken, evenals enkele externe partijen,

Sport Management

J.F. van den Wall Bake

Fontys Bedrijfshogeschool

prof. dr. G. van der Laan

Fontys Hogeschool Sociaal Werk

dr. J.M.C. Steyaert

Fontys Sociaal Pedagogische Hulpverlening

Buitengewoon lector

zoals HAS Den Bosch

5-7

Interne mobiliteit gaat het

Buitengewoon lector

v a s t ro e s t e n t e g e n . H e t

• Gezondheidszorg, Mens en Maatschappij

Loopbaancentrum Personeel

Sociale Infrastructuur en Technologie

heeft meer mogelijkheden g e k re g e n o m m e d e w e r k e r s

Evidence Based Practice;

beter te begeleiden bij een

Implementatie en evaluatie in de Verpleegkunde dr. C.M.M. Cox

Fontys Hogeschool Verpleegkunde

mogelijke overstap binnen

en Fysiotherapeutische praktijk

dr. A. Titchen


Fontys

Career Development

dr. T.G.C. van Aken


dr. W. M. Reynaert • Onderwijs Ontwikkeling van Scholen en

prof. dr. E.B.P. Verbiest

Fontys PABO Limburg

Professionalisering

Fontys PABO Tilburg

Schoolmanagement

Fontys PABO Eindhoven Fontys PABO ’s-Hertogenbosch Fontys Opleidingscentrum Schoolmanagement

2004 | jaarverslag

67

5

68

Ontwikkelresultaat vervolg - Overzicht lectoraten Het nieuwe leren en nieuwe leerarrangementen

drs. H.F. van Aalst

Fontys PABO Limburg

drs. J.M. Kok MCM

Fontys PABO Tilburg Fontys PABO Eindhoven Fontys PABO ‘s-Hertogenbosch

Didactiek van het Beroepsonderwijs

prof. dr. J.M.M. van der Sanden

Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in

Interactieve vormen van kennisontwikkeling in

dr. P. Ponte

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

Waardeneducatie Filosofie Ethiek

dr. H. van Veghel

Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing

Educatieve functies van ict

dr. P.A.M. Kommers

Eindhoven

de speciale onderwijszorg

Centrum voor Filosofie en Ethiek Fontys Lerarenopleiding Sittard

dr. P.B. Sloep Algemene Pedagogiek

dr. B. Levering

Fontys Hogeschool Pedagogiek

Leerstrategieën

dr. S. Bolhuis

Fontys Lerarenopleiding Tilburg

H.G. Dix RA

Fontys Hogeschool Bedrijfskader

• Te c h n i e k , N a t u u r w e t e n s c h a p p e n Bedrijfskundig management in het MKB

ir. A.M.J. Schurgers Architectuur van Embedded Systemen

dr. ir. H.M.J.M. Dortmans


dr. ir. G. C. van Loo Mechatronica

dr. J.P.C. Bernards


ir. H.M.J.M. van Logten Supply Chain Management

ir. H. Q. Betlem

Fontys Hogeschool Bedrijfskunde en Logistiek

dr. ir. R. Kwikkers

over de verschillende onderwijsdomeinen te bewerkstelligen. Dit betekent dat met name thema’s op technisch en economisch gebied en op het terrein van de kunsten prioriteit zullen krijgen.

5-8

5-8

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re t e c h n i s c h e l e r a re n o p l e i d i n gen van Fontys pedagogisch Te c h n i s c h e H o g e s c h o o l i n Eindhoven

Regionale positionering van Fontys als kennisinstelling Fontys heeft een groot aantal educatieve opleidingen met contacten in het educatieve veld. Bundeling van krachten, samenwerking en een gezamenlijk optreden naar het scholenveld zijn van groot belang om een intensievere en meer gestroomlijnde kennisuitwisseling te realiseren. In dit kader is in 2004 gewerkt aan de ontwikkeling van Regionale Centra voor leraarsberoepen. Bedoeling is om in 2005 drie regionale samenwerkingverbanden te starten tussen het scholenveld en de gebundelde educatieve opleidingen van Fontys. Ook de lectoraten op educatief terrein en de onderwijsbegeleidingsdiensten zijn bij deze samenwerkingsverbanden betrokken. Het lectoraat Bedrijfskundig Management voor het MKB heeft gekozen voor een sterk vraaggestuurde werkwijze. Het MKB wordt uitgenodigd en actief benaderd om onderzoeksvragen aan te reiken, die vervolgens multidisciplinair, meestal vanuit economische en technische expertises, worden aangepakt. Medio 2004 heft het Ministerie van

2004 | jaarverslag

OCW a 6.000.000,- beschikbaar gesteld aan de Stichting Innovatie Alliantie (SIA) ter financiering van regionale innovatieprogramma’s, de zogenaamde RAAK-gelden. Fontys heeft geopteerd voor twee projecten met een omvang van elk a 300.000,-. Deze projecten zullen het proces dat door het lectoraat in gang is gezet, versterken. Toekenning van de RAAK-subsidies wordt verwacht in het voorjaar van 2005.

Kennisontwikkeling en onderzoek Beleidsontwikkeling kerntaak onderzoek Het landelijke InnovatiePlatform heeft in 2004 een groot aantal beleidsinitiatieven beschreven, waarvan er verschillende relevant zijn voor het hoger onderwijs. De rode draad daarin is, dat het hbo zijn onderzoekstaak als kerntaak beschouwt en de kenniscirculatie met het bedrijfsleven organiseert. De inrichting van lectoraten en kenniskringen is een belangrijk initiatief om stappen in deze richting te zetten. Daarnaast is het noodzakelijk nieuw beleid te ontwikkelen voor de positionering van onderzoeksactiviteiten en kennisontsluiting. Fontys kiest voor beroepsinnovatie als onderzoeksdoel en wil op dat gebied de samenwerking met bedrijven en instellingen uitbreiden en intensiveren. Er wordt gestreefd naar versterking

69

5

70

Ontwikkelresultaat van de interactie tussen onderzoek en onderwijs, bijvoorbeeld in projectonderwijs, dualisering van onderwijs, stage- en afstudeerwerk.Vanuit het personeelsbeleid wordt gewerkt aan de versterking van de gewenste positie van Fontys in kenniscirculatie en onderzoek, zowel door de ontwikkeling van daarvoor benodigde competenties als in het aannamebeleid. Dit jaar is het initiatief genomen om kennisproducten van Fontysmedewerkers binnen en buiten Fontys bekend te maken. Elke medewerker kan zijn of haar eigen kennisproducten opnemen in de Fontysdatabank van publicaties. Een ander initiatief om de naam van Fontys als kennisinstelling te promoten, is de instelling van de Fontys Kennisprijs, die in 2004 voor het eerst is toegekend. Daarbij gaat het niet alleen om publicaties, maar ook om een actieve instelling naar het werkveld, deelname aan de professionele discussie, het naar binnenhalen van de praktijk en het uitdragen van wat Fontys in onderwijs en onderzoek doet en te bieden heeft. Peter van Kollenburg (Fontys Hogeschool Electrotechniek) ontving tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst 2005 de eerste uitgave van deze prijs.

Onderzoeksactiviteiten Stipendiumfonds De Raad van Bestuur biedt de Fontysinstituten en het Fontys Facilitair Bedrijf financiële ondersteuning bij toepassingsgericht onderzoek, promotie of specifieke scholing. Doelen hiervan zijn: • vergroten van de professionele ontwikkeling van individuele medewerkers, vooral op onderzoeksterrein; • verwerven van in strategisch opzicht essentiële en ontbrekende kennis ; • bevorderen van kenniscirculatie door publicaties; • inspelen op het nationale en internationale ontwikkelingsperspectief. De ambities van Fontys op het gebied van onderzoek en promoties vragen om een heroverweging van plaats, functie en omvang van het Stipendiumfonds. De volgende onderzoeksactiviteiten zijn in 2004 vanuit het Stipendiumfonds bekostigd:

Bekostigde onderzoeksactiviteiten 2004

5-9

5-9

In de bouw van de tweede fase van Fontys Hogeschool voor de Kunsten is begin oktober het hoogste punt b e re i k t . B i j d i e g e l e g e n h e i d h e s e n R u u d Vre e m a n , b u r g e meester van Tilburg en bestuursvoorzitter Norbert Ve r b r a a k t w e e v l a g g e n n a a r de top

2004 | jaarverslag

Onderzoeksactiviteit

Instituut

Multinational Web Use Research on Virtual Social Networks

Fontys Hogeschool Communicatie

Corporate communicatie als kritische succesfactor in organisaties

Fontys Hogeschool Communicatie

Vraaggericht werken in een maatschappelijke voorwaardelijke context

Fontys Hogeschool Sociaal werk

Evidence based in de geestelijke gezondheidszorg

Fontys Hogeschool Verpleegkunde

Doen en blijven doen, evidence based voorlichten


Kwaliteit in het Hoger onderwijs


Voortijdige studiestakers

Fontyspabo’s

Leerfuncties van schrijftaken in het hbo, in het bijzonder in de lerarenopleiding

Fontyspabo’s

Opleiden en leren op de werkplek in een competentie gerichte lerarenopleiding


Een nieuwe generatie leerders

Fontyspabo’s

71

6

72

Samenwerkingsresultaat the learning community Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n i n s t i tuut de vereiste samenwerkingsresultaten wanneer: • het instituut naast de vanzelfsprekende interne samenwerking ook samenwerkt met andere Fontysinstituten en het Fontys Facilitair Bedrijf; • het instituut strategische partnerschappen met externe onderwijsinstellingen afstemt met andere instituten.

Binnen Fontys wordt in de bacheloropleidingen samenwerking tussen instituten bevorderd door de 6-3 introductie van het major-minorsysteem. De Fontys 6-4

instituten worden hiermee uitgedaagd om over de grenzen van het eigen instituut heen te kijken en een

Doorstroomprogramma’s Om voor een hbo-afgestudeerde met een bachelordiploma een directe toegang naar een universitaire masteropleiding zeker te stellen, is een specifieke type minor ontworpen: de schakelminor. De student kan na het afronden van die minor afzien van een schakeljaar. Fontys heeft op bestuurlijk en op managementniveau afspraken gemaakt over de aard en inhoud van de doorstroomprogramma’s met de TU/e, de UvT en de OUN.. De afspraken geven de student helderheid over de kennis en vaardigheden die hij moet bezitten om succesvol te kunnen doorstromen. De schakelminors zijn op basis van de overeengekomen uitgangspunten ontwikkeld.Vanaf 2005 kunnen de studenten hiervan profiteren.

transparant onderwijsaanbod te genereren doordat

worden vastgelegd in documenten. Partners kun-

Fontys is met de haar omringende Hogeschool Zuyd en Avans Hogeschool in gesprek om waar nuttig en mogelijk in het bachelordomein het onderwijsaanbod op elkaar af te stemmen. Fontys en Hogeschool Zuyd hebben reeds een convenant voor de pabo’s gesloten. In het afgelopen jaar is een begin gemaakt met de vormgeving van de samenwerking tussen Fontys en Avans in de opleiding Verpleegkunde. De samenwerking Avans-Fontys bij de rechtenopleiding is een succes: de Juridische Hogeschool Tilburg-Den Bosch had een gezamenlijke instroom van 419 studenten in 2003-2004 en 569 studenten in 2004-2005.

nen instellingen en organisaties zijn van publiek-

Masteropleidingen

of privaatrechtelijke aard. Uiteindelijk is er maar

In de bacheloropleidingen zijn hbo-instellingen veelal concurrenten. Dit geldt in mindere mate voor de masteropleidingen. De meerwaarde van het bundelen van expertise voor een goed aanbod in de private en soms dunne markt ligt eerder voor de hand. Fontys heeft op mastergebied in het afgelopen jaar aanzienlijk in de samenwerking geïnvesteerd.Als voorbeelden kunnen worden genoemd: de tweede-fase-opleidingen in de Kunsten met Hogeschool Zuyd, de Master Advanced Nurse Practitioner met Avans Hogeschool en een negental masters in de gebieden economie, business administration en financiën die samen met de Open Universiteit Nederland worden uitgevoerd. De belangrijkste vraag is op welke wijze het aantal cursisten kan worden verhoogd. Het antwoord lijkt te liggen in de aanbieding van de opleidingen in de Engelse taal, wat binnen twee jaar gerealiseerd moet zijn.

het onderwijsaanbod in beginsel toegankelijk is voor elke student die een bepaalde minor wil volgen. De minoren resulteren voor studenten in interessante keuzemogelijkheden op het snijvlak van diverse opleidingen binnen Fontys.

Samenwerkingsresultaten leiden tot gemeen6-1

schappelijke producten en diensten. De gezamen6-2

6-5

lijke doelstellingen en wederzijdse verwachtingen

één oogmerk: het op doelgerichte en doelmatige wijze aanbieden van kennisprocessen en kennis6-1

6-2

Studenten en medewerkers

6-3

Drs. Henk van Zeijts, hoofd

6-5


v i e re n f e e s t m e t W i p n e u s

C re a t i v e L e a r n i n g Wa a g

Internationale Hogeschool

en Pim op het 25-jarig jubi-

S o c i e t y, h o u d t e e n p re s e n t a -

Economie mochten met het

leum van Fontys

tie ‘Computergames in het

h e t p ro d u c t v a n h u n o n d e r -

L e r a re n o p l e i d i n g S i t t a rd

onderwijs?’ op het 25-jarig

neming PetQuisit (een

j u b i l e u m v a n F o n t y s l e r a re n -

design voederstation voor

o p l e i d i n g S i t t a rd

honden en katten) deelene-

M e v ro u w H a n j a M a i j We g g e n , C o m m i s s a r i s v a n d e K o n i n g i n i n N o o rd -

m e n a a n e e n E u ro p e s e w e d 6-4

DOBA-onderwijsadviseur

strijd op Malta. Daar wer-

Brabant, bracht in mei een

Monique Loots tijdens een

d e n z e v i e rd e v a n 2 0 d e e l -

bezoek aan Fontys

p re s e n t a t i e v a n e e n a a n -

nemende landen

Hogescholen in Eindhoven

t re k k l i j k e l e e ro m g e v i n g v o o r j o n g e k i n d e re n o p d e Nationale Onderwijstentoonstelling

2004 | jaarverslag

producten.

Fontys kiest in toenemende mate voor samenwerking op complementaire gebieden in het bachelor-, master- en doctoraataanbod en op het gebied van zakelijke dienstverlening. Het proces komt geleidelijk op gang. In het mastergebied moet nog veel aandacht worden besteed aan de organisatorische en kwaliteitsaspecten en het verkrijgen van voldoende ‘koopkrachtige’ cursisten. Realisatie van de tweede cyclus (masteropleidingen) en de derde cyclus (doctoraat) krijgt in de komende jaren een hoge prioriteit.

73

6

74

Samenwerkingsresultaat Fontys Graduate School stimuleert en coördineert deze processen en is penvoerder van de samenwerkingsovereenkomsten op instellingsniveau. Door de institutionalisering van Fontys Graduate School wordt aan een verdere positionering en verankering van de masters binnen de Fontysorganisatie gewerkt.

Afsprakenkader Fontys Hogescholen - ROC’s In 2004 is het regionaal afsprakenkader ondertekend tussen Fontys Hogescholen,Arcus College, ROC Eindhoven, Gilde Opleidingen, Koning Willem I College, Leeuwenborgh Opleidingen, ROC Leijgraaf, ROC Midden Brabant en ROC Ter Aa. De partners werken aan verbetering van de doorstroom in de beroepskolom, preventie van uitval, bevordering van kwalificatiewinst, implementatie van het loopbaandenken en realisatie van doorlopende leerwegen.

Bestuurlijke integratie met de SOM In 2004 is een bestuurlijke fusie tussen Fontys en de Stichting Onderwijsbegeleiding MiddenBrabant (SOM) tot stand gekomen. De bestuurlijke fusie is gericht op geïntegreerde productontwikkeling en geïntegreerde marktbewerking en moet uitmonden in de vorming van een regionaal educatief centrum

uitgangsposities worden geschapen voor ‘learning communities’.

Innovatiearrangement TOP-3C In 2004 hebben gesprekken met een groot aantal instellingen uit de Tilburgse regio ertoe geleid dat men gemeenschappelijk zal deelnemen aan het project TOP-3C.TOP-3C staat voor Tilburgs Onderwijs Productiebedrijf: Context, Concepten, Competenties. Het project wil een betere aansluiting bewerkstelligen tussen de lerarenopleidingen voor de algemeen vormende vakken en de beroepsopleidingen van vmbo en hbo. De toekomstige leraren moeten kunnen functioneren in een praktijkgerichte beroepsopleiding op basis van een adequate kennis en aangepaste didactiek. Op deze wijze behalen leerlingen sneller hun diploma en zulle minder leerlingen zonder diploma de school verlaten. De leerstof voor die leerlijnen wordt ontwikkeld in de onderwijswerkplaats TOP, een simulatiebedrijf dat op basis van echte opdrachten producten en diensten verleent aan bedrijven en instellingen in de regio. In TOP-3C zullen over de periode van drie jaar in een wisselende bezetting circa 4.500 vmboleerlingen werken, 900 mbo-leerlingen en 1000 studenten van 8 opleidingen van de lerarenopleiding.

Digitale Universiteit DOBA Onderwijsadviseurs

6-6

6-6

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Ve r s n e l d e l e r a re n o p l e i d i n g van Fontys Sporthogeschool

2004 | jaarverslag

Evenals SOM ondersteunt DOBA Onderwijsadviseurs, sinds 2003 een Fontysinstituut, scholen en instellingen op het gebied van schoolontwikkeling en leerlingenzorg. DOBA werkt met verschillende Fontysinstituten samen: • Met SOM en BAZN de bestuursacademie ontwikkelt DOBA een aanbod gericht op de introductie van de lumpsumfinanciering in het primair onderwijs. • Samen met Fontys PABO Eindhoven ontwikkelt DOBA activiteiten op gebied van het nieuwe leren, techniekeducatie en cultuureducatie. • Met de Fontyspabo’s en Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg heeft DOBA afspraken gemaakt om DOBA-medwerkers in te zetten als docent. Met een aantal grote schoolbesturen heeft DOBA overeenstemming bereikt over de inrichting van adviesteams (klantenteams), waardoor er goede

De Digitale Universiteit (DU) is een samenwerkingsverband van tien hogescholen en universiteiten. De DU richt zich op het realiseren van onderwijsvernieuwing en het toepassen van ict bij de participerende instellingen met als focus de transformatie van opleidingen. Daaraan werkt de DU in een groot aantal projecten met als resultaat de ontwikkeling van digitale leermaterialen, tools en expertise. Fontys is vanaf de oprichting lid van de Digitale Universiteit. Fontys streeft naar een optimale afstemming tussen de interne ontwikkelingen op het gebied van ict en onderwijs en de activiteiten binnen de Digitale Universiteit. In 2004 werd de projectorganisatie aanmerkelijk verbeterd ten opzichte van de voorafgaande jaren. Er is een nieuwe procedure voor de acceptatie en beheersing van projecten ingevoerd. Het Handboek DU-projecten beschrijft de wijze waarop projecten worden ontwikkeld en uitgevoerd.Voor de nood-

75

6

76

Samenwerkingsresultaat zakelijke juridische afwikkeling van projecten is het Handboek Juridische Structuur DU-projecten ingevoerd. De Digitale Universiteit en de Stichting SURF hebben in 2004 gezamenlijk een educatieve service provider opgericht. Deze joint-venture (onder de naam Espelon B.V.) exploiteert en beheert de producten die door SURF en de DU zijn ontwikkeld. Espelon sluit contracten met afnemers, regelt de ondersteuning en het gebruik, en zorgt voor technisch en functioneel onderhoud van het materiaal.

Samenwerking met universiteiten in het buitenland Fontys heeft een samenwerkingsovereenkomst met een vijftal universiteiten in Zuid-Afrika: Cape Technikon,Tshwane University of Technology, University of Natal, Universiteit van Stellenbosch en het Peninsula Technikon. De activiteiten die in het kader van deze samenwerkingsverbanden worden uitgevoerd, zijn in 2004 voortgezet en op een enkel onderdeel geïntensiveerd. De samenwerking met de Politeknik Negeri Bandung in Indonesië biedt groeikansen Het aantal uitwisselingsstudenten met de Hong Kong Polytechnic University in China zal naar verwachting drastisch afnemen.

2003-2004 Uitstroom

Instroom

Uitstroom

5

24

13

30

22

5

27

12

China

172

4

176

12

Totaal

199

33

216

54

Zuid-Afrika Indonesië 6-7

6-7

Leerlingen VO in witte jas op laboratoriumbezoek tijdens de meeloopdag van de nieuwe opleiding Applied Science op Fontys H o g e s c h o o l To e g e p a s t e Natuurwetenschappen

2004 | jaarverslag

2004-2005 (prognose)

Instroom

Wat opvalt, is dat de instroom procentueel gezien veel minder toeneemt dan de uitstroom.Vooral het aantal instromende Chinese studenten blijft achter. Dit heeft te maken met een aantal factoren, zoals verbetering van het onderwijs in China zelf, de dure euro, de hoge studiekosten in Nederland, taalbarrières, slechte ervaringen met het verkrijgen van een inreisvisum en verblijfsvergunning, evenals de invoering van Neso-certificaten voor Chinese studenten. Grote kansen voor het realiseren van een belangrijke instroom liggen op het gebied van de masteropleidingen.Voorwaarde

is echter dat de masteropleidingen zo spoedig mogelijk in de Engelse taal worden aangeboden. Verenigd Koninkrijk Met universiteiten in het Verenigd Koninkrijk wordt samengewerkt op het terrein van masters voor speciale onderwijszorg, toegepaste sociale wetenschappen en choreografie. In eerste instantie wordt samenwerking gezocht met de Roehampton University in Londen. In het afgelopen jaar hebben Fontys en Roehampton een algemene samenwerkingsovereenkomst getekend, die naar verwachting zal resulteren in een zeer intensieve samenwerking in onderwijs en onderzoek op het niveau van master en doctoraat. Op instituutsniveau wordt dan nader bepaald ‘wie wanneer wat doet tegen welke kosten’ en hoe de onderwijs- en examenregeling eruit komt te zien. De samenwerking met Roehampton zal verder worden verbreed en verdiept. Uitwisselingsovereenkomsten Internationale uitwisseling vindt tijdens de bacheloropleiding veelal plaats in het kader van Europese mobiliteitsprogramma’s als Socrates en Leonardo. Met 120 buitenlandse hogeronderwijsinstellingen vindt uitwisseling plaats, onder andere met instellingen in België (achttien) in Duitsland (achttien), in Groot-Brittannië (zestien), in Finland (veertien) en in Spanje (tien). Het aantal studenten dat bij deze mobiliteit is betrokken, is relatief beperkt. Ongeveer 800 studenten gaan van Nederland naar andere Europese landen en ongeveer 400 studenten komen er voor terug. Deze mobiliteit vindt plaats op basis van uitwisselingsovereenkomsten. Buiten Europa wordt ook met een groot aantal universiteiten samengewerkt, veelal in het kader van Europese stimuleringsprogramma’s. De samenwerking wordt beperkt tot de onderwerpen die in de projectvoorstellen zijn opgenomen. Gedetailleerde gegevens over mobiliteit zijn op centraal niveau nog niet integraal beschikbaar. Dat impliceert een afbreukrisico, omdat niet adequaat kan worden gereageerd bij calamiteiten. Op dit moment wordt er een centraal registratiesysteem in gebruik genomen zodat vanaf 2005 op elk moment van elke uitgaande of binnenkomende student of docent bekend is waar hij studeert, stage loopt of doceert.

77

7

78

Personeelsresultaat the learning community Fontyslabel Vo l g e n s d e e i s e n v a n h e t F o n t y s l a b e l l e v e r t e e n instituut de vereiste personeelsresultaten wanneer: • het instituut een personeelsbeleidsplan heeft en functionerings- of competentieontwikkelingsgesprekken worden gevoerd; • de medewerkers redelijk tevreden zijn; • d e z a k e l i j k e d i e n s t v e r l e n i n g e e n p o s i t i e f e ff e c t heeft op de deskundigheid van medewerkers en medewerkers actief netwerken; • gewerkt wordt aan competentiemanagement, emplooibaarheid en mobiliteit; • het instituut systematisch werkt aan de ontwikkeling van het personeel.

Professionalisering is noodzakelijk om medewerkers voor te bereiden op nieuwe rollen in het ‘getransformeerde’ onderwijs, zoals studieloopbaanbegeleider en assessor. Docenten moeten daarnaast goed voorbereid zijn op intensief gebruik van de elektronische leeromgeving. In het kader van de groei van toegepast onderzoek zijn meerdere docent-onderzoekers nodig.

7-2

7-1

7-4

7-3

7-5

Het personeelsbeleid van Fontys en de uitvoering daarvan - het personeelsmanagement - is ontwikkelingsgericht. Voor een organisatie met als motto ‘Idealisme in learning communities’ is dat een logische en noodzakelijke keuze. Vrij naar het strategisch plan van Fontys kan de centrale doelstelling van het personeelsbeleid omschreven

7-1

E e n s t u d i e g ro e p j e v a n

7-3

Rondleiding in de server-

7-5

De complete mediatheek-

Fontys Hogeschool

ruimte tijdens de Klantdag

collectie van Fontys is

Communicatie

van de afdeling ICT Services

ondergebracht in een digitale catalogus, die

7-2

Tw e e s t u d e n t e n v a n F o n t y s

7-4

D e w e r k g ro e p O n d e r w i j s

zowel binnen als buiten het

Rockacademie in actie tij-

van de Fontys

Fontysnetwerk vrij te


S t u d e n t e n r a a d p re s e n t e e rd e

gebruiken is

Nights

d e re s u l t a t e n v a n d e F o n t y s Studentenenquête

2004 | jaarverslag

worden als ‘het ontwikkelen van talenten’. Fontys

Ontwikkeling personeel In 2004 is bij de verdere implementatie van competentiemanagement extra aandacht besteed aan de individuele medewerker en diens plannen. Het Loopbaancentrum Personeel, bedoeld voor medewerkers die zich verder willen ontwikkelen en een andere functie binnen of buiten Fontys ambiëren, kreeg een centrale plek binnen Fontys. Naast individuele begeleiding in de vorm van loopbaanadviesgesprekken bood het centrum in 2004 ook workshops aan voor medewerkers die zich wilden voorbereiden op een ontwikkelingsgesprek met hun leidinggevende, desgewenst op locatie. Ook werd veel aandacht besteed aan medewerkers in problematische situaties, die met extra aandacht naar nieuwe functies werden begeleid. Gesprekken tussen medewerker en leidinggevende bieden de gelegenheid om de eigen en door Fontys gewenste ontwikkeling op elkaar af te stemmen. In 2004 zijn in ruim 80% van de instituten en afdelingen Competentieontwikkelingsgesprekken of functioneringsgesprekken gevoerd, resulterend in ontwikkelingsplannen van de medewerker. In de plannen wordt steeds meer nadruk gelegd op het verwerven van competenties door ervaring en systematische reflectie daarop. Medewerkers worden gestimuleerd ervaring op te doen door tijdelijk in een ander instituut of afdeling te gaan werken of te participeren in projecten. Inmiddels heeft de helft van de instituten een scholingsplan geformuleerd. Fontys stelt medewerkers in de gelegenheid een opleiding te volgen als deze past in het persoonlijk ontwikkelingsplan. Hiervoor biedt Fontys een bijdrage van 25% of 50%. In de personeelsenquête oordeelden medewerkers over de hele linie positief over de ontplooiingsmogelijkheden in het werk. Van medewerkers die in 2004 een opleiding volgden op hbo-niveau, waren 108 personen ingeschreven als student bij een van de bekostigde Fontys opleidingen.

geeft deze doelstelling al een aantal jaren vorm door de invoering van nieuwe instrumenten gebaseerd op competentiemanagement.

Voor Biloba wordt professionalisering gezien als een kritische succesfactor. De major-minorstructuur veroorzaakt meer mobiliteit van docenten en studenten, meer samenwerking tussen instituten en een grotere diversiteit van studenten die aan dezelfde onderwijsactiviteit deelnemen. Dat vereist een andere attitude van medewerkers in de benadering van studenten en in de omgang met collega’s.

79

7

80

Personeelsresultaat De transformatie van het onderwijs vraagt van docenten dat zij competentiegestuurd onderwijs geven en toetsen en een constructivistisch onderwijsconcept hanteren dat ruimte geeft aan de eigen leervragen van de student. Dat vraagt om een herinrichting van het onderwijsprogramma en een andere manier van werken. In 2004 is een begin gemaakt met de professionaliseringsactiviteiten. In november 2004 is gestart met een professionaliseringstraject voor onderwijsontwikkelaars uit instituten. Het programma bereidt ongeveer zestig sleutelfiguren uit instituten voor op hun rol om als Biloba-intermediair medewerkers te informeren over en te enthousiasmeren voor het Bilobaprogramma. Dit traject loopt door tot in het voorjaar van 2005. Het traject is inmiddels via een telefonische enquête onder de deelnemers positief geëvalueerd. In 2004 is veel aandacht besteed aan de completering van de systematiek voor gespreksvoering in de vorm van een cyclus. Daarin worden afspraken gemaakt over ontwikkeling en te behalen resultaten betreffende werk en ontwikkeling.Vervolgens vindt evaluatie plaats van de ontwikkeling en beoordeling van de resultaten. De voorbereiding van de gesprekscyclus wordt in 2005 afgerond.

7-6

7-6

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re F o n t y s PA B O E i n d h o v e n

Nieuw functiehuis voor het onderwijs Op basis van CAO-afspraken zijn in 2004 de voorbereidingen gestart voor de invoering van nieuwe functies voor onderwijsgevende medewerkers. Per datum van invoering verdwijnen de globale normfuncties uit de CAO-HBO. Het nieuwe functiehuis schept mogelijkheden voor een duidelijkere differentiatie en voor kostenbeheersing. Het nieuwe functiehuis zal bestaan uit een beperkte set organiek beschreven functies, waarbinnen rollen worden beschreven en waaraan competentieprofielen worden gekoppeld. De invoering van het nieuwe functiehuis zal in 2005 plaatsvinden. Talent-Ontwikkelingsprogramma Het Talent Ontwikkelingsprogramma (TOP) gestart in 2002 - biedt geselecteerde medewerkers de mogelijkheid te werken aan de eigen ontwikkeling en zich te profileren binnen Fontys. In 2004 is weer een groep gestart met het eerste niveau van het programma (TOP I). Eind 2004 zijn twee groepen geselecteerd die in 2005 zullen starten. Het totale aantal medewerkers dat aan het eerste niveau van het TOP-programma heeft

2004 | jaarverslag

deelgenomen, deelneemt of gaat deelnemen bedraagt 126, waarvan 49 vrouwen en 77 mannen. Ook dit jaar bleek tijdens de eindpresentatie de grote toegevoegde waarde van het leren kennen van de breedte van de Fontysorganisatie en het krijgen van een interessant netwerk binnen Fontys. Voor het tweede niveau van het programma (TOP II) geldt een strenge selectie ondersteund door een assessment. In 2003 waren reeds 11 medewerkers geselecteerd en in 2004 zijn er 3 medewerkers bij gekomen.TOP II kenmerkt zich door een individueel ontwikkelingstraject gestuurd door een persoonlijk ontwikkelingsplan dat door de Raad van Bestuur is bekrachtigd. Men is verplicht enige tijd werkzaamheden te verrichten buiten het eigen instituut. De huidige 14 deelnemers (7 vrouwen en 7 mannen) ervaren dat als uitdagend. Binnen Fontys is een toenemende vraag om TOP’ers in de breedte in te zetten. Dit geldt zowel voor projecten als voor structurele functies. In 2005 is een evaluatie van ruim één jaar ervaring met TOP II voorzien. Ontwikkeling van de inhoudelijke ontwikkelingslijn is in 2004 gericht geweest op het stimuleren van promotieonderzoek.Voor de managementgerichte ontwikkelingslijn is een samenwerking aangegaan met TIAS met als doel het bestaande programma Master of management in education in-company aan te bieden. Drie modules uit dit programma worden - deels in 2004 en deels in 2005 - aangeboden aan ‘zittende’ Fontysdirecteuren. In 2005 zal op basis van de opgedane ervaring een besluit over het vervolg worden genomen.Verwachting is dat de TIAS masteropleiding in-company wordt aangeboden aan een aantal directeuren en aan TOP II-deelnemers. Promotieplaatsen Het streven is erop gericht meer medewerkers van Fontys te laten promoveren. Eind 2004 is het besluit genomen vanaf 2005 jaarlijks circa 25 promotieplaatsen beschikbaar te stellen voor recent universitair afgestudeerden. Promovendi krijgen een full-time arbeidsovereenkomst, aanvankelijk tijdelijk. Naast de tijd die ze besteden aan het promotieonderzoek krijgen ze ook een onderwijstaak die inhoudelijk gerelateerd is aan het promotieonderzoek. Onderzoeksvoorstellen moeten passen binnen de door Fontys gekozen strategische onderzoekslijnen, waaronder Biloba. In 2005 zal een eerste werving gestart worden. Ook zullen voorstellen worden ontwikkeld om de

81

7

82

Personeelsresultaat promotiemogelijkheden voor medewerkers die reeds langer in dienst zijn van Fontys te verruimen. Het reeds enige jaren bestaande Stipendiumfonds zal daartoe meer middelen ter beschikking krijgen, maar tegelijkertijd ook strengere criteria opstellen. Het beschikbaar stellen van promotieplaatsen en het stimuleren van onderzoek - gerelateerd aan de lectoraten en kenniskringen - dragen bij aan de ontwikkeling van kwalitatief hoogwaardige masterprogramma’s en aan de internationale ambities van Fontys. Tevens wordt een impuls gegeven aan het positioneren van onderzoek als onderdeel van het primair proces.

Achtereenvolgens kwamen het arbeidsklimaat en de arbeidsverhoudingen, de fysieke arbeidsomstandigheden, de werkdruk en (omgaan met) ziekte aan de orde. De respons was met 55% aanmerkelijk hoger dan bij de eerste centrale personeelsenquête en ruim voldoende om betrouwbare gegevens op te leveren. Ook nu weer zijn de scores per instituut of afdeling met de leidinggevende besproken en zijn maatregelen voorbereid.

Fysieke arbeidsomstandigheden – algemeen oordeel (gemiddeld) 1. Hoe belangrijk vindt u de fysieke arbeidsomstandigheden?

Stages voor personeel Het continu op de hoogte zijn van en anticiperen op ontwikkelingen van het vak en het beroep moet bij Fontys - naast promotie en onderzoek - een dominante activiteit zijn. In 2004 is de voorbereiding gestart om medewerkers in staat te stellen en te stimuleren tot het uitvoeren van stages in bedrijven of instellingen om zodoende de kennis te actualiseren. Gestreefd wordt naar een relatie met de traditionele stagebezoeken. Ook wordt onderzocht of uitwisseling met het beroepenveld een interessante optie is.

2. Zijn de fysieke arbeidsomstandigheden bespreekbaar tijdens werkoverleg? 3. Hoe tevreden bent u over de fysieke arbeidsomstandigheden? 8 7

8,0

6

7,2

6,5

5 4 3 2 1 0 1

2

3

Arbeidsklimaat en arbeidsverhoudingen algemeen oordeel (gemiddeld)

Oudere werknemers

1. Hoe belangrijk vindt u het arbeidsklimaat en arbeidsverhou-

7-7

7-7

Tijdens de Regio Business D a g e n p re s e n t e re n d e o p l e i ding Bedrijfsmanagement

Onder de titel Voor wat hoort wat zijn in juni 2004 de resultaten gepresenteerd van een onderzoek gericht op personeelsbeleid voor oudere medewerkers. Dit onderzoek werd gefinancierd vanuit de zogenaamde decentrale arbeidsvoorwaardenmiddelen. Ook vanuit een visie op ontwikkelingsgericht personeelsbeleid is het wenselijk aandacht te besteden aan personeelsbeleid voor medewerkers vanaf 45 jaar. Fontys beschikt over een vergrijsd personeelsbestand en dat blijft nog wel enige jaren zo. Het onderzoek heeft geleid tot een groot aantal aanbevelingen. Naar verwachting wordt in 2005 besloten welke aanbevelingen geoperationaliseerd zullen worden.

dingen? 2. In welke mate zijn bovengenoemde zaken bespreekbaar tijdens werkoverleg? 3. Hoe tevreden bent u over het arbeidsklimaat en de arbeidsverhoudingen? 10 8

lijke dienstverlening van Fontys Hogescholen

7

2

3

4

0 1

Ziekte - algemeen oordeel (gemiddeld)

Personeelsenquête

1. In welke mate vindt u het onderwerp ziekte belangrijk?

F o n t y s C e d i t e c / Tre f p u n t Tr a i n i n g e n A d v i e s d e z a k e -

7,3

2

MKB, Fontys Graduate School, United Brains en

8,5

6

2. Is ziekte bespreekbaar tijdens werkoverleg?

Medewerkers voelen zich over het algemeen prettig op hun werkplek, men vindt de werksfeer plezierig en men is zeer tevreden over de omgang met directe collega’s, zo blijkt uit de personeelsenquête die in 2004 werd afgenomen. Deze tweede enquête naar arbeidstevredenheid onder medewerkers van Fontys was gericht op arbeidsomstandigheden en werkbeleving.

3. Hoe tevreden bent u over het omgaan met het onderwerp ziekte? 8 7

7,9

6

7,2

6,7

5 4 3 2 1 0 1

2004 | jaarverslag

2

3

83

7

84

Personeelsresultaat Werkdruk- algemeen oordeel (gemiddeld)

Ziekteverzuimcijfers 2004

1. In welke mate vindt u het onderwerp werkdruk belangrijk?

1. verzuimpercentage van medewerkers in loondienst

2. Is werkdruk bespreekbaar tijdens werkoverleg?

2. verzuimpercentage

3. Hoe tevreden bent u over werkdruk?

3. verzuimpercentage gemiddelde over 12 maanden 4. percentage ziekmeldingen zijnde het aantal ziekmeldingen per

10 8

periode/het aantal personen in loondienst

8,4

5. het aantal personen per instituut/afdeling in loondienst

7,2

6

6,2

5

4

4000

4,96 4,76 4,84

3500

4 2

2500

0

2000

1

2

3

2

1500 1000

1

De vragen naar werkdruk leidden op Fontysniveau tot een gemiddelde score van 6,2. Op instituutsniveau (exclusief Facilitair Bedrijf) bedroeg de score gemiddeld 5,9.Aan de Arbodienst is gevraagd dit resultaat af te zetten tegen informatie uit gesprekken met medewerkers. De aanbevelingen die uit deze bevindingen voortkomen, worden via personeelszaken met de leidinggevenden besproken. Het werken in resultaatverantwoordelijke teams maakt het mogelijk duidelijke afspraken te maken over prioritering en uitvoering van werkzaamheden. De leidinggevende dient hieraan specifiek aandacht te besteden, in het bijzonder in het geval van ziekte of verzuim.

7-8

7-8

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re van Fontys Hogeschool Ve r p l e e g k u n d e

2004 | jaarverslag

3676

3000

3

1,13

0

500 0

1

2

3

4

5

Ziekteverzuim 2004 in vergelijking met 2002 en 2003 20

1,13

1,13

10,9

9,8

15

10

1,14

verzuimpercentage van medewerkers in loondienst

5

4,9

5,5

6,1

2004

2003

2002

% daling t.o.v. vorig jaar frequentie ziek

0

Ziekteverzuim

Arbobeleid

In 2004 is het protocol ziekteverzuim aangepast. Met iedere medewerker die langer dan twee dagen ziek is, neemt de Arbodienst direct telefonisch contact op. Bovendien is de benadering van medewerkers die langduriger ziek zijn geïntensiveerd. Daarbij heeft de leidinggevende zijn verantwoordelijke rol behouden. De dalende trend in het ziekteverzuim van Fontys heeft zich in 2004 voortgezet. De daling is vergelijkbaar met de landelijke daling, maar in absolute zin blijft het ziekteverzuim nog wat hoger tengevolge van het oorspronkelijke verschil. Zie de tabellen.

In 2004 heeft Fontys een nieuwe Arbodienst gecontracteerd Beide partijen hebben veel moeten investeren in opstart en optimalisatie van de verzuimbegeleiding en de afstemming van interne en externe betrokkenen. De samenwerking zal, naast optimalisering van bestaande dienstverlening, meer gericht worden op ontwikkeling van de Arbodienstverlening. De wederzijds benodigde inspanningen zijn voor 2005 vastgelegd. Eind 2005 zullen afspraken worden gemaakt voor een langdurig contract. 2003 was het jaar waarin de risicoinventarisatie- en evaluatie opgesteld werd zowel op beleidsniveau als op locatieniveau. In 2004 is gewerkt aan de uitvoering van de hieruit afgeleide plannen. De voortgang van de activiteiten op beide niveaus kan als redelijk succesvol worden beschouwd. De Arbobeleidscyclus is in 2004 verder vormgegeven. Implementatie van de cyclus vraagt nog de nodige aandacht. De invulling van verantwoordelijkheid van instituutsdirecteuren en gebouwbeheerders is hierbij van belang.

85

7

86

Personeelsresultaat Activiteiten voor verdere verankering in de bedrijfsvoering zijn opgenomen in het Arbojaarplan voor 2005. In 2004 heeft de aandacht voor gezond beeldschermwerk een structurele vorm gekregen door middel van voorlichting, instructie en individuele werkplekadvisering. Deze preventietaak is belegd bij een drietal werkplekconsulenten. Fontys neemt deel aan een RSI-onderzoek waarbij medewerkers gericht adviezen ontvangen ter vermindering van (beginnende) RSI-klachten.Tevens wordt hiermee inzicht in de omvang van de RSI-problematiek verkregen. De eindresultaten van het onderzoek worden in 2005 verwacht. In 2004 is een nieuwe niet-rokenregeling van kracht geworden conform wettelijke kaders. De beleidsuitgangspunten zijn geformuleerd en een bijbehorend implementatieplan is opgesteld. Met de uitvoering is gestart.Afronding zal plaatsvinden in 2005. De ervaringen met de regeling zullen worden geëvalueerd. Het niveau van de bedrijfshulpverleningsorganisatie (BHV) is verder verhoogd en de continuïteit gewaarborgd. Naast de BHV-basiscursussen en herhalingsdagen zijn ook cursussen voor ploegleiders BHV georganiseerd. Overeenkomstig de planning is in het overgrote deel van de Fontysgebouwen geoefend. Op basis van de evaluatie van de oefeningen worden in 2005 acties ondernomen. Ook is in 2005 een evaluatie van de BHVorganisatie voorzien.

Interne mobiliteit

7-9

7-9

Te r w i j l d e p o s t - h b o - c u r s i s ten Echografie op Fontys Paramedische Hogeschool h u n e c h o g r a f i s c h e v a a rd i g heden oefenen, kunnen de z w a n g e re v o u w e n h u n b a b y i n w o rd i n g b e k i j k e n

2004 | jaarverslag

In 2004 zijn maatregelen genomen om de interne mobiliteit te stimuleren door een betere matching tussen openstaande vacatures en beschikbare kandidaten binnen Fontys. Deze operatie - Green Grail genaamd - beoogde op korte termijn efficiencyverhoging te realiseren en tevens een duurzaam mobiliteitsbeleid te ontwikkelen.Via interne mobiliteit wil Fontys financiële ruimte creëren voor verjonging van de personeelsformatie van buitenaf en kansen bieden aan individuele medewerkers voor loopbaanontwikkeling binnen de veelzijdige Fontys-organisatie. Resultaat van de Green Grailoperatie - waarbij het Loopbaancentrum Personeel een belangrijke rol heeft gespeeld is een belangrijke toename van de interne mobiliteit van ruim 50 fte in 2003 naar bijna 80 fte in 2004. Daarnaast was sprake van een toename van interne detacheringen tussen de instituten onderling. Hiermee is dus daadwerkelijk financiële ruimte gecreëerd, die in 2005 wordt aangewend voor de facilitering van promotieplaatsen.

Kwantitatieve formatieontwikkeling In 2004 is het aantal medewerkers in loondienst gestegen, vooral in de sector Educatie. Dit wordt vooral veroorzaakt door de aansluiting van de onderwijsbegeleidingsdienst Midden Brabant (SOM), waar 100 personen ofwel 73 fte werkzaam zijn. Maar ook zijn de medewerkers (20 personen, 25,7 fte) van de stichting Juridische Hogeschool Tilburg-Den Bosch meegenomen in de gepresenteerde cijfers, omdat Fontys de administratie van deze stichting voert. De grootste stijging is te zien bij het aantal vrouwen in loondienst, met name bij het aantal vrouwen in onderwijsondersteunende functies. Het totale aantal mannen in loondienst is licht gedaald, vooral in onderwijsgevende functies. Het aantal tijdelijke dienstverbanden is (relatief) het meest gestegen vanwege terughoudend beleid ten aanzien van structurele formatie-uitbreiding.

87

7

88

Personeelsresultaat Medewerkers in loondienst

Onderwijsondersteunend

Onderwijzend

31 december 2003

31 december 2004

Personen

Personen

Fte

Fte

Man

640

600

661

619

Vrouw

879

663

958

707

1438

1124

1403

1104

764

485

776

505

3721

2872

3798

2935

Man Vrouw

Totaal

Verdeling man/vrouw in gezichtsbepalende functies (schaal 13+) 31 december 2003 Personen Man

31 december 2004

Fte

Personen

Fte

188

173

179

Vrouw

30

26

36

164 32

Totaal

218

199

215

196

Verhouding aantal medewerkers met vaste en tijdelijke dienstverbanden 31 december 2003 Tijdelijk Totaal

Vast

31 december 2004 Tijdelijk

Vast

Totaal

Man

1843

235

2078

1820

244

Vrouw

1421

222

1643

1481

253

2064 1734

Totaal

3264

457

3721

3301

497

3798

Leeftijdsopbouw man/vrouw, uitgedrukt in aantal personen per categorie Leeftijd

31 december 2003 Vrouw

Totaal

Man

Vrouw

28

60

88

20

52

72

26 t/m 35 jaar

216

367

583

224

403

627

36 t/m 45 jaar

454

513

967

418

505

923

46 t/m 50 jaar

405

302

707

398

318

716

51 t/m 55 jaar

484

239

723

480

279

759

56 t/m 60 jaar

411

148

559

421

161

582

61 t/m 65 jaar

80

14

94

102

16

118

0

0

0

1

0

1

2078

1643

3721

2064

1734

3798

Jonger dan 25 jaar

Ouder dan 65 jaar

7-10

31 december 2004

Man

Totaal

Totaal

Aantal fte’s per sector, verdeeld naar onderwijsondersteunend (OOP) en onderwijzend personeel (OP) 7 - 1 0 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re

Sector

Accountancy van Fontys Hogeschool Financieel

Economie

Mangement

Gezondheidszorg

31 december 2003

31 december 2004

OOP*

OP**

Totaal

OOP

OP

118

318

436

115

313

Totaal 428

31

112

143

32

117

149

Kunsten

51

116

167

50

110

160


56

141

197

53

131

184

177

613

790

247

632

879

89

291

380

87

287

374

740

19

759

743

18

761

1262

1610

2872

1327

1608

2935

Onderwijs Techniek Fontys Facilitair Bedrijf en bestuursstaf Totaal

2004 | jaarverslag

89

7

90

Personeelsresultaat Afgezien van de hiervoor genoemde ontwikkeling is feitelijk sprake van inkrimping van de formatie ten opzichte van 2003, terwijl gelijktijdig het aantal studenten en daarmee de activiteiten toenamen. Met andere woorden: de productiviteit is toegenomen ten opzichte van 2003 toegenomen. Gezien de leeftijdsopbouw zal pensionering de komende jaren tot een meer dan gemiddelde uitstroom leiden. In 2009 zal ruim 15% van de medewerkers die in 2004 in dienst waren, de organisatie verlaten hebben bij een vertrekleeftijd van 62,5 jaar.Van de medewerkers in de hogere salarisschalen, is dit zelfs ruim 19%. De uitstroom zal ook jaarlijks toenemen. Zie onderstaande tabel. In het nieuwe personeelsbeleid zal daarom expliciet aandacht besteed worden aan de mogelijkheden om de kwaliteit en de aard van de instroom te beïnvloeden. Ook zal aandacht besteed worden aan de effecten van de uitstroom in termen van verlies aan ervaring en kennis.

Ontwikkeling arbeidsvoorwaarden De CAO-HBO biedt instellingen in toenemende mate ruimte om het arbeidsvoorwaardenbeleid zelf te bepalen. Fontys wenst van deze ruimte gebruik maken door een beperkt aantal kaderregels te formuleren en detaillering te minimaliseren. Op basis van het zogenaamde kapstokartikel in de CAO-HBO heeft Fontys in 2004 een eigen kaderregeling ‘werk en verlof’ ontwikkeld, maar tengevolge van interpretatieverschillen van het CAO-artikel is de regeling opgeschort. Fontys heeft een aantal verbeteringen aangebracht in bestaande arbeidsvoorwaardenregelingen. Het verlengde zwangerschapsverlof is omgezet in een vorm van ouderschapsverlof, waarvan ook jonge vaders gebruik kunnen maken. Daarnaast is de kinderopvangregeling uitgebreid met de mogelijkheid voor buitenschoolse opvang. Ook zijn de mogelijkheden voor loopbaanbegeleiding (zie hiervoor).

Ontwikkeling in formatie (in fte) bij uitstroom op de leeftijd van 62,5 jaar Uitstroom alle functies Jaar

2004

2005

2006

2007

2008

2009

Formatie

2712

2655

2585

2502

2406

2294

Verschil Uitstroom %

57

70

83

96

112

2,1

2,6

3,2

3,8

4,7

totaal

%van2004

418

15,4

totaal

%van2004

335

19,1

Uitstroom hogere functies

7-11

2004

2005

2006

2007

2008

2009

10

247

248

248

247

246

244

11

425

437

436

432

424

415

12

966

912

861

811

756

692

13

119

111

101

93

84

71

1757

1708

1646

1583

1510

1422

Verschil Uitstroom %

7 - 1 1 C e n t r u m I T, d e t a k v a n z a k e lijke dienstverlening van Fontys Hogeschool Informatica, verzorgt de

49

62

63

73

88

2,8

3,6

3,8

4,6

5,8

Per 1 januari 2005 worden de vergoedingen voor woon-werkverkeer en dienstreizen aangepast aan de bepalingen in de CAO-HBO, rekeninghoudend met de fiscale mogelijkheden.

e e r s t e c o m p u t e rc u r s u s o p e e n Tu r k s v ro u w e n c e n t r u m in Eindhoven

2004 | jaarverslag

Fontys maakt in zeer beperkte mate gebruik van de mogelijkheid om een arbeidsmarkttoelage toe te kennen. Het betreft zeven medewerkers voor een totaalbedrag van a 1.971,- per maand.

91

7

92

Personeelsresultaat Resultaat Fontyslabel 2004 Personeelsresultaat Realisatie 2004 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Nee / niet aanwezig

20%

Opzet

10%

Implementatie

0% 1.

2.

3a.

3b.

1. % instituten dat een personeelsbeleidsplan heeft 2. % instituten waar met alle medewerkers functionerings- of competentieontwikkelingsgesprekken zijn gevoerd in 2004 3a. % Instituten dat een scholingsplan heeft 3b. % Instituten met voldoende score op ontplooiingsmogelijkheden in personeelsenquête 2004 4a. Score personeelsenquête 2004 mbt tevredenheid fysieke arbeidsomstandigheden 4b. Score personeelsenquête 2004 mbt tevredenheid arbeidsklimaat en arbeidsverhoudingen 4c. Score personeelsenquête 2004 mbt tevredenheid omgaan met onderwerp ziekte 4a. Score personeelsenquête 2004 mbt tevredenheid werkdruk

7-12

7-12 Beeld van een studente in een corporate folder van Fontys Hogescholen

2004 | jaarverslag

Werking / Ja

93

8

94

Huisvesting the learning community Fontyslabel

Hierdoor ontstaat er een behoefte aan een flexibele leeromgeving, waar tijden plaats-

Fontys levert de vereiste huisvesting wanneer: • de huisvesting stimuleert tot ontmoeting en kennis-

onafhankelijk gewerkt kan worden in een open,

uitwisseling; • de onderwijsaccommodatie efficiënt wordt ingezet

transparante, veilige, gezonde en geborgen

door spreiding van onderwijsactiviteiten, gezamenlijk gebruik van voorzieningen en verruiming van

omgeving, waar ontmoeting tussen medewerkers

openingstijden;

8-4

• de locatie voldoende bereikbaar is en de veiligheid 8-5

en studenten onderling een belangrijke rol speelt.

rondom de locatie gewaarborgd is; • in alle fasen van de inrichting van de bebouwde omgeving, de bouw en het gebruik ervan rekening

8-1 wordt gehouden met milieu- en gezondheidsaspecten; 8-2

• de huisvestinglasten niet te zwaar drukken op de totale exploitatie.

Studenten en docenten worden meer flexibel doordat het onderwijs minder plaatsafhankelijk wordt. Huisvesting draagt bij aan de flexibiliteit van het onderwijsprogramma.

In 2004 is het huisvestingsbeleidsplan 2005 - 2009 vastgesteld. De in 2003 gepresenteerde 8-3

strategische keuzes in de notitie Idealisme in learning communities zijn van invloed op de gevraagde onderwijshuisvesting. Nieuwe leeromgevingen en werkvormen veranderen de behoefte aan onderwijsruimtes, zowel naar inhoud als naar vorm. Ook de rol van de docent 8-1

Studenten HBO-Rechten van

8-3

Studenten Fontys

8-5


de Juridische Hogeschool

Hogeschool Communicatie

van Fontys Hogeschool

Tilburg-Den Bosch tijdens

aan het werk

Journalistiek

verandert. Het type werkzaamheden dat de docent uitvoert, vraagt om verschillende werk-

een werkcollege Communic a t i e v e v a a rd i g h e d e n

8-4

Een studente van Fontys

plekmogelijkheden. Daarnaast zal de

Rockacademie in actie tij8-2

LBS 4 is één van de syste-


m e n d i e h e t B a c k - o ff i c e v a n

Nights

de afdeling Mediavoor-

ontwikkeling van de major-minorstructuur de student aanzetten tot mobiliteit, zowel binnen als

zieningen gebruikt om informatie toegankelijk te m a k e n , o n d e r a n d e re b i n n e n de digitale mediatheek

2004 | jaarverslag

buiten de organisatie.

Het huisvestingsbeleidsplan dat in 2004 door de Raad van Bestuur werd vastgesteld, houdt rekening met deze veranderende eisen. De eisen zijn vastgelegd in gevraagde prestaties op diverse terreinen van onderwijshuisvesting. Er is een onderscheid gemaakt naar het gewenste niveau op het gebied van locatie, duurzaamheid, flexibiliteit, voorzieningen en financiële aspecten. In de Fontysvisie op onderwijshuisvesting bevat een Fontysonderwijslocatie een centraal middengebied (Market Place) wat het kloppend hart van de locatie behoort te zijn. Hier wordt richting gegeven aan de vele mogelijkheden die Fontys te bieden heeft. De gemeenschappelijke voorzieningen, zoals restauratieve voorzieningen, mediatheek, conciërge, algemene studentenvoorzieningen, mini-ondernemingen zijn hier te vinden. Rond dit centrale gebied liggen de pleinen (Community of Practice Places) van de instituten met hun eigen identiteit, creativiteit en cultuur. Hierbinnen vallen onder andere de instituutspecifieke ruimtes en de ruimtes voor het instituutsmanagement en -secretariaat.Tussen de pleinen zijn algemene onderwijsruimtes te vinden, die naar behoefte door de instituten gebruikt kunnen worden. Daarbij dient de Huisvesting te voldoen aan de gestelde duurzaamheidseisen. Ook dient de organisatie ingericht te zijn op meer gemeenschappelijk gebruik van voorzieningen en onderwijsruimtes.

95

8

96

Huisvesting Deze visie schept een vergezicht in de toekomst waar naar toegewerkt moet worden. Het huisvestingsbeleidsplan voor de komende jaren is een eerste aanzet om deze visie te verwezenlijken.

Visie op een onderwijslocatie Rookcorner hangplekken parkeren, auto/fiets representatieve entree

Openbaar buitenplein rvice balie Studentense FO ruimtes tie communica mediatheek restaurant ingen em rn de (mini)on n nstverleninge zakelijke die

Market

Community of Practice Place

Community of Practice Place Community of Practice Place

Flexibele schil van algemene PGO-ruim ruimte tes / verg aderruimte s theorieru imte - colle gezaal

8-6

8-6

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re E l e k t ro t e c h n i e k e n o n t w e r pen van Fontys Hogeschool E l e k t ro t e c h n i e k

2004 | jaarverslag

Community of Practice Place

r ato rdin e imt coö n / ariaat ngsru a a Dec secret moeti en nt kk r / o erkple ment s e r ne e eco centw anag ruimt i f f do utsm ieke ko itu pecif alerie t s in ts -g ituu teit inst identi

Resultaten

Huisvestingsprojecten

De aangeboden huisvesting is afgezet tegen de gevraagde prestaties, onder andere door evaluatie van het nieuwe onderwijsconcept in de nieuwbouw in Sittard en het gedeelte van de Fontys Studentenenquête 2004 over de huisvesting.Voor mismatches zijn huisvestingsalternatieven voorgesteld, dan wel mogelijke aanpassingen van de gebouwen.

In 2004 heeft vooral met name een voortzetting plaatsgevonden van nog lopende renovatieprojecten.

In de Fontys Studentenenquête 2004 is de tevredenheid onder studenten over de onderwijsvoorzieningen gemeten. De studenten waren minder tevreden over: • de prijzen en de sfeer in de kantines; • de beschikbaarheid van computerfaciliteiten, computerruimtes en ruimtes voor zelfstudie; • de parkeermogelijkheden voor auto’s en motoren.

Renovatie gebouw R1 Rachelsmolen Nadat inhuizing van Fontys Hogeschool Informatica op de derde en vierde verdieping van gebouw R1 op de Rachelsmolen in Eindhoven, was ingehuisd, bleek het noodzakelijk ook de overige verdiepingen aan te passen. aan de gewenste prestaties. Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen is samen met het de ROCopleidingen Laboratorium-, Milieu- en Procestechniek geherhuisvest in de labvleugels van R1. Tevens heeft Fontys Hogeschool Werktuigbouwkunde een nieuw domein gekregen in deze labvleugel. Dit was een bijzonder ingrijpende renovatie, omdat er van een traditionele laboratoriumomgeving omgevormd moest worden tot een nieuwe leer- en werkomgeving. gemaakt moest worden. Ondanks de vele tegenslagen, zoals het niet halen van de tijdsplanning, waardoor onderwijsactiviteiten en de verbouwing door elkaar liepen, zijn alle betrokkenen erg tevreden met het resultaat.

97

8

98

Huisvesting Mollergebouw Stappegoor in Tilburg In 2002 is gestart met een gedeeltelijke opwaardering van het Mollergebouw. Het grootste probleem met dit gebouw is de onduidelijke entree, de onoverzichtelijke gangenstructuur en de klimatisering. Voortzetting van de renovatie is gewenst, waarbij tevens een vleugel ingericht zal worden als ‘Market Place’ voor de hele campus Stappegoor. Na renovatie van het Mollergebouw zal het Van der Grintengebouw op Stappegoor worden gesloopt. Op termijn kan op deze plek nieuwbouw voor de Hogeschool Journalistiek en de Hogeschool voor Personeel en Arbeid komen, zodat verdere concentratie van Fontysopleidingen gerealiseerd kan worden.

Tweede fase kunstcluster in Tilburg In 2004 is de nieuwbouw Tweede fase kunstcluster gestaag gevorderd. In de zomer van 2005 zullen de eerste nieuwe gebruikers hun intrek nemen: Dit zijn de Fontysopleidingen Rockacademie, de Drama-opleiding en de Academie voor Beeldende Vorming, thans gehuisvest in respectievelijk de Hoevenseweg te Tilburg, Kanaalstraat te Eindhoven en de Cobbenhagenlaan te Tilburg. De Hoevenseweg en de Kanaalstraat zijn huurpanden, waarvan de huur wordt opgezegd. De Cobbenhagenlaan krijgt een nieuwe bestemming. Ook hier wordt invulling gegeven aan het beleid om instituten te concentreren op campusniveau. Ontmoeting, kennisuitwisseling en samenwerking tussen studenten en medewerkers van de verschillende instituten worden hierdoor verbeterd.

Gebouwenbestand Adres

Eigenaar

fnm 2

Regio Eindhoven (eigen panden) Campus Rachelsmolen 1, Eindhoven

Fontys Hogescholen

Rachelsmolen 1, R1, Eindhoven

Fontys Hogescholen

22.744

Rachelsmolen 1, R2, Eindhoven

Fontys Hogescholen

5.953

Het Eeuwsel 2, staf 1, Eindhoven

Fontys Hogescholen

4.070

Het Eeuwsel 2, staf 2, Eindhoven*1

SHO

3.699

De Horsten 8, bouwhal 2, Eindhoven

Fontys Hogescholen

833

Deken van Miertstraat 14, Veghel

Fontys Hogescholen

1.251

Rachelsmolen 1, R3, Eindhoven*

Stichting Algemeen Fonds

5.396



6.641



2.611

Ds. Th. Fliednerstraat 2, Eindhoven*


16.108

Parkeerterrein TF

Gemeente Eindhoven

1.200

Kanaalstraat 8, Eindhoven inclusief kapel

Gemeente Eindhoven

2.247

F o n t y s Ta l e n c e n t r u m

Oude Torenstraat 17, Eindhoven*


873

E i n d h o v e n , o n d e rd e e l v a n

Byrdstraat 21, Eindhoven*


554

Fontys Hogeschool

Visserstraat 9, Eindhoven

H. van den Wildenberg

152

Marketing Management,

De Horsten 8a, bouwhal 3, Eindhoven*


468

werkt voor afdelingen en

De Horsten 10, Eindhoven*

SHO

1.998

instituten binnen Fontys,

De Lismortel 25, Eindhoven*


3.920

voor bedrijven en particulie-

Dr. Berlagelaan 22-26, Eindhoven

H.J. Swinksels

2.166

Regio Eindhoven (huurpanden)

8-7

8-7

re n e n h o u d t z i c h b e z i g m e t de ontwikkeling en uitvoering van lesmateriaal, cursussen en training op het gebied van talenonderwijs, vertaalwerkzaamheden en advies

2004 | jaarverslag

99

8

100

Huisvesting vervolg - Gebouwenbestand Adres

Eigenaar

fnm 2

Regio Tilburg (eigen panden) Prof. Goossenslaan 1-01, Tilburg Mollergebouw

Fontys Hogescholen

Prof. Goossenslaan 1-02, Tilburg Struyckengebouw

Fontys Hogescholen

15.226 3.091

Prof. Goossenslaan 1-03, Tilburg vd. Grintengebouw

Fontys Hogescholen

2.797

Prof. Goossenslaan 1-05, Tilburg Zeijengebouw

Fontys Hogescholen

1.566

Campus Prof. Goossenslaan 1, Tilburg

Fontys Hogescholen

0

Goirleseweg 46, Tilburg

Fontys Hogescholen

4.664

Prof. Gimbrerelaan 16, Tilburg

Fontys Hogescholen

3.792

Prof. Cobbenhagenlaan 205, Tilburg

Fontys Hogescholen

4.566

Bisschop Zwijsenstraat 5, Tilburg

Fontys Hogescholen

1.142

St. Josephstraat 106, Tilburg

Fontys Hogescholen

912

St. Josephstraat 108, Tilburg

Fontys Hogescholen

3.048

Keizersgracht 105, Amsterdam

Fontys Hogescholen

1.997

Frans Franssenstraat 15, Den Bosch

Fontys Hogescholen

4.024

Regio Tilburg e.a. (huurpanden) Prof. Goossenslaan 1-04, Tilburg Zwijsengebouw *


2.763

Zwijsenplein 1, Tilburg*

Stichting Kunstcluster Tilburg

8.225

Hoevenseweg 55A, Tilburg

SFB Vastgoed

Oude Dijk 2, Tilburg Muziekzaal

Gemeente Tilburg

Elandstraat 175, Amsterdam

ROC Amsterdam

Campusweg 2, Zwolle

CHW

Zernikeplein, Groningen

0

Prins Willem Alexanderlaan 55, Rotterdam

0

Hoevenseweg 57/59, Tilburg

SFB Vastgoed

915 0 0 2.277 0 0 936

Regio Limburg (eigen panden) Hulsterweg 2-6, Venlo

Fontys Hogescholen

12.096

Burg. Geuljanslaan 16, Roermond

Fontys Hogescholen

3.939

Mgr. Claessensstraat 4, Sittard (inclusief parkeergarage)

Fontys Hogescholen

7.870

Medegebruikadressen: Willem II college

450

Marijkeweg 20, Wageningen

0

400

* eigendom van aan Fontys gelieerde stichtingen

8-8

8-8

B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Human Electrical Engineering van Fontys H o g e s c h o o l E l e k t ro t e c h n i e k

2004 | jaarverslag

Tatraweg 80, Tilburg

101

9

102

Financieel resultaat the learning community Fontyslabel Fontys wil zich profileren als een hoogwaardige onderwijsorganisatie. Dit gebeurt door zich binnen het inhoudelijke en financiële kader te richten op kwaliteit van sterke producten en op de vragen van de klant. Door de planning- en controlcyclus, waarin de financiële resultaten activity-based worden beoordeeld, ontstaat een transparante, verantwoordingsgerichte organisatie. Sturing van de instituten vindt plaats op basis van een afgesloten management-

ministerie, die eerst wordt uitgekeerd bij liquidatie van de instelling, gewaardeerd op een contante waarde van € 0,-. Bij het opstellen van de jaarrekening is een voorziening gevormd op basis van de voorlopige rapportages van de commissie Schutte, die naar het zich momenteel laat aanzien, niet benodigd zal zijn. De commissie heeft, immers in haar eindrapportage van 23 mei 2005, aangegeven dat Fontys slechts 1 student voor een bedrag van € 5.397,- over de jaren 1998 tot en met 2002 onjuist heeft ingeschreven.

contract, waarin de resultaten op zeven gebieden worden vastgelegd. 9-1 2000

2001

2002

2003

2004

Ter ondersteuning van het Bilobaproces zal vanuit het

Kengetallen Solvabiliteit

25,1%

23,9%

23,5%

23,6%

26,0%

principe ‘geld volgt student’ in 2005 een nieuw intern

Liquiditeit

66,2%

55,8%

50,0%

54,8%

67,6%

budgetteringsmodel worden ontwikkeld.

Rentabiliteit gewone -0,7%

-0,8%

0,2%

2,1%

1,8%

bedrijfsvoering

Financiële ontwikkeling

9-1

9-2

9-3

9-4

9-5

Op initiatief van lector Jan

9-2


9-4

L e c t o r S p o r t b u s i n e s s p ro f .

Steyaert is in 2004 het

H o g e s c h o o l E l e k t ro t e c h n i e k

d r. M a a r t e n v a n B o t t e n b u r g

begin gemaakt met een

ro n d e n e e n p ro j e c t a f o n d e r

i n g e s p re k m e t J a n R o e l f s –

nieuwe databank voor

het toeziend oog van exter-

verslaggever NOS Studio

publicaties van Fontysmede-

ne en interne auditors

Sport – op het symposium

werkers, die een beeld gaat g e v e n v a n d e g ro t e h o e v e e l -

Tre n d s i n d e S p o r t b u s i n e s s 9-3

U i t re i k i n g v a n d e H a l l

heid publicaties van mede-

I n n o v a t i o n Aw a rd a a n s t u -

werkers en studenten

denten van Fontys

9-5

Chain Management tijdens

Rob Kwikkers, lector Supply

H o g e s c h o o l E l e c t ro t e c h n i e k

e e n w e r k c o n f e re n t i e v a n Fontys Hogeschool Bedrijfskunde en Logistiek, gericht op een intensief o n d e r w i j s o n t w i k k e l p ro c e s

2004 | jaarverslag

Evenals in 2003 heeft Fontys haar boekjaar per 31 december 2004 afgesloten met een positief resultaat. Nadat bij het opstellen van de begroting nog werd uitgegaan van een moeilijk jaar werd het gedurende het jaar reeds duidelijk dat het begrote positieve resultaat zou worden overtroffen. Dit werd voor een groot deel veroorzaakt door de personele lasten. Enerzijds zijn de ten tijde van het opstellen van de begroting verwachte CAOstijgingen uitgebleven.Anderzijds heeft de stimuleringsmaatregel Green Grail, die is genomen bij het tot stand komen van de begroting, een positief effect gehad op de kostenontwikkeling. Door deze maatregel is de interne mobiliteit verbeterd en zijn veel vacatures ingevuld met zittend personeel. Naast de personele lasten heeft de ontwikkeling in de rijksbijdrage voor een positieve bijdrage in het resultaat gezorgd. Door de stijging van het aantal studenten heeft Fontys een groter marktaandeel verworven. Hierdoor wordt een groter deel van het budget voor het hoger beroepsonderwijs aan Fontys toegekend. Daarnaast heeft de positieve ontwikkeling in de door het ministerie gehanteerde kortingsfactoren een bijdrage geleverd aan de verhoogde rijksbijdrage. Deze positieve ontwikkelingen worden gedeeltelijk teniet gedaan door drie kostenposten. Inzake in het verleden afgesloten rentecontracten heeft Fontys eind 2004 besloten om twee SWAPovereenkomsten tegen te sluiten. De negatieve waarde is ten laste van het resultaat gebracht. Daarnaast is de vordering op lange termijn op het

Na een aarzelend herstel van de solvabiliteit in 2003 laat dit kengetal in 2004 een verbetering zien. Deze positieve bijstelling is enerzijds te danken aan het effect van het exploitatieresultaat op het eigen vermogen en anderzijds aan de afname van de schulden op korte termijn. De afname van de schulden op korte termijn was zodanig dat het balanstotaal van Fontys enigszins is afgenomen. De sterke toename van het kengetal inzake de liquiditeit wordt veroorzaakt door het liquideren van een gedeelte van de beleggingsportefeuille. Deze transactie heeft een effect van 10 procentpunten op deze ratio. Daarnaast dient nog vermeld te worden dat onder de financiële vaste activa direct liquideerbare beleggingen zijn opgenomen voor een bedrag van € 7,5 miljoen. Onder de schulden op korte termijn is een bedrag van € 32 miljoen opgenomen terzake van vooruitgefactureerde collegegelden. Hierdoor is het niet aannemelijk dat zich in de nabije toekomst liquiditeitsproblemen zullen voordoen. Toekomstige ontwikkeling Bij het ministerie wordt momenteel hard gewerkt aan een nieuw financieringsstelsel voor het hoger onderwijs. Dit nieuwe stelsel zorgt voor een meer vraaggestuurde financiering. Naar verwachting zal dit nieuwe financieringsstelsel worden ingevoerd voor de studenten die per 1 oktober 2007 in het hoger beroepsonderwijs studeren. De effecten op de lange termijn van deze operatie worden nog nader onderzocht. Teneinde het onderwijsproces te kunnen uitvoeren in de gewenste onderwijsvorm wordt de komende jaren fors geïnvesteerd in huisvesting. In het in

103

9

104

Financieel resultaat 2004 gereed gekomen meerjarige huisvestingsbeleidsplan is voor ruim € 48 miljoen aan huisvestingsinvesteringen in de komende vijf jaren voorzien.

Consolidatiecriteria De in de consolidatie begrepen rechtspersonen zijn: • Stichting Fontys,Tilburg (100 %) • Stichting Onderzoek- en Ontwikkelingsdiensten Eindhoven - Tilburg, Eindhoven (100 %) • Stichting Bedrijfshogeschool,Tilburg (100 %) • Stichting Kunstcluster,Tilburg (100%) • Stichting Bestuursonderwijs,Tilburg (100 %) • Stichting Juridische Hogeschool TilburgDen Bosch,Tilburg (50 %) • Stichting Onderwijsbegeleiding MiddenBrabant (100% vanaf 1-8-2004) • Stichting Onderwijsdienstverlening MiddenBrabant (100% vanaf 1-8-2004) • Edutel B.V., Eindhoven (100 %; deelnamepercentage Fontys 53,33 %) • Fontys Interactive B.V., Eindhoven (100%; deelnamepercentage Fontys 79,73%) Gehanteerde geldeenheid

De in deze jaarrekening opgenomen geldbedragen betreffen bedragen x € 1.000,-.

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

Financiële vaste activa Deelnemingen

Meerderheidsdeelnemingen en overige deelnemingen waar invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd volgens de netto-vermogenswaarde.Voor meerderheidsdeelnemingen wordt de netto-vermogenswaarde berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening.Voor minderheidsdeelnemingen, waarvoor onvoldoende gegevens beschikbaar zijn voor aanpassingen aan deze grondslagen, wordt uitgegaan van de jaarrekening van de betreffende deelneming. Deelnemingen waar geen invloed van betekenis kan worden uitgeoefend worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of indien hiertoe aanleiding bestaat, een lagere nettovermogenswaarde. Effecten

Met betrekking tot de hieronder opgenomen effecten wordt beoogd deze langer dan een jaar aan te houden. De onder effecten opgenomen obligaties worden gewaardeerd tegen de nominale waarde. De onder de effecten opgenomen aandelen worden gewaardeerd tegen de beurswaarde per 31 december. Het onder de finananciële vaste activa opgenomen garantieproduct wordt gewaardeerd tegen de aanschafwaarde vermeerderd met de gegarandeerde rente tot en met de balansdatum. Vlottende activa Voorraden

Toegepaste waarderingsgrondslagen 9-6

- Activa Vaste activa Immateriële vaste activa

9-6

Go, go, go! Tijdens de Performing Night lieten acht

De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de toegepaste lineaire afschrijvingen op basis van de verwachte terugverdienperiode of gebruiksduur.

bands van eerstejaarsstudenten van Fontys

Materiële vaste activa

Rockacademie voor het

De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs, verminderd met de toegepaste lineaire afschrijvingen op basis van de verwachte economische levensduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven.Als gevolg van schattingswijziging van de economische levensduur van gebouwen is ingaande 2003 de afschrijvingslast van een aantal (onderdelen van) gebouwen gewijzigd.

e e r s t v a n z i c h h o re n i n Popcentrum 013 in Tilburg

2004 | jaarverslag

De voorraad onderhanden werk wordt gewaardeerd op het totaal van de directe materiaal- en arbeids-kosten verhoogd met een opslag op de personele lasten ter dekking van de indirecte lasten.Vooruitbetalingen door afnemers worden in mindering gebracht op het onderhanden werk. Indien verliezen voorzienbaar zijn, met inbegrip van die afgesloten orders waarvan de realisatie nog niet is begonnen, wordt een voorziening in mindering gebracht op de balanspost onderhanden werk. De overige voorraden zijn gewaardeerd op de verkrijgings-/inkoopprijs, waarbij rekening wordt gehouden met incourantheid. Vorderingen

De vorderingen zijn gewaardeerd op nominale waarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid.

105

9

106

Financieel resultaat - Passiva

Alle projectbaten en -lasten die betrekking hebben op het boekjaar worden in de exploitatierekening verantwoord, waarbij de baten en lasten van overlopende projecten aan het begin en het eind van het boekjaar worden opgenomen in de post mutatie onderhanden werk.

Voorzieningen De onder dit hoofd opgenomen voorzieningen hebben geen betrekking op de specifieke activa; zij worden gevormd voor verplichtingen en risico’s die samenhangen met het bedrijfsgebeuren. De voorzieningen hebben een langlopend karakter.

De afschrijvingen op materiële vaste activa worden berekend door middel van vaste percentages van de aanschafwaarde op basis van de verwachte economische levensduur. De afschrijvingen op immateriële vaste activa worden bepaald op basis van de verwachte terugverdienperiode.

Algemeen De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Projectresultaten worden toegerekend aan het boekjaar waarin volledige projectafronding plaatsvindt. Met betrekking tot projecten wordt de dekking van indirecte kosten genomen als een opslag op de directe personele projectlasten.

Als gevolg van schattingswijziging van de economische levensduur van gebouwen is ingaande 2003 de afschrijvingslast van een aantal (onderdelen van) gebouwen gewijzigd.

Geconsolideerde balans Geconsolideerde balans ( x x 1.000,-) 31-12-2004

31-12-2003

e

e

Activa Vaste activa Materiële vaste activa

144.464

Financiële vaste activa

48.338

Totaal Vaste Activa

133.905 66.416 192.802

200.321

Vlottende activa Voorraden

1.641

1.659

Vorderingen

29.351

26.027

Liquide middelen

34.094

Totaal Vlottende Activa Totaal Activa

9-7

29.719 65.086

57.405

257.888

257.726

Passiva

9-7


Eigen vermogen

66.841

Aandeel derden

167


59 67.008

Egalisatierekening investeringssubsidies Voorzieningen

2.540

60.919 275

9.581

9.305

Langlopende schulden

82.545

82.540

Kortlopende schulden

96.214

Totaal Passiva

2004 | jaarverslag

60.860

104.687 190.880

196.807

257.888

257.726

107

9

108

Financieel resultaat Geconsolideerde exploitatierekening Geconsolideerde exploitatierekening ( x x 1.000,-) Realisatie

Begroting

Realisatie

2004

2004

2003

e

e

e

Baten Rijksbijdragen OCW

180.534

171.730

168.713

Collegegelden

46.180

46.620

43.111

Baten werk i.o.v. derden

38.933

36.494

33.560

Overige baten

16.426

15.154

15.423

282.073

269.998

260.807

Totaal baten

Lasten Personele lasten

193.887

200.943

187.416

Afschrijvingen

15.616

15.969

14.482

Overige instellingslasten

62.077

49.352

50.594

271.580

266.264

252.492

Totaal lasten

Saldo baten en lasten

10.493

3.734

8.315

Saldo financiële baten en lasten

(5.294)

(2.989)

(2.865)

5.199

745

5.450

Buitengewone baten

0

0

0

Buitengewone lasten

0

0

0

Resultaat uit buitengewone bedrijfsvoering

0

0

0

Groepsresultaat

5.199

745

5.450

Aandeel derden

(108)

Resultaat voor belastingen

5.091

745

5.318

306

0

212

4.785

745

5.106

0

0

2626

4.785

745

2.480

Resultaat uit gewone bedrijfsvoering

Buitengewone bedrijfsvoering

Vennootschapsbelasting

Resultaat na belastingen Af: boekwinst desinvestering Beukenboomweg naar bestemmingsreserve

9-8

Resultaat na bestemming

9-8

Jan van den Hanenberg, conciërge Hogeschool voor d e k u n s t e n : ' We z i j n a l s conciërges ontzettend soepel en flexibel'

2004 | jaarverslag

(132)

109

9

110

Financieel resultaat Kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht ( x x 1.000,-) 2004

2003

e

e

Kasstroom uit operationele activiteiten Exploitatiesaldo Afschrijvingen

5.199

5.450

15.616

17.108

18

1.874

Mutaties werkkapitaal Voorraden Vorderingen

(3.324)

316

Kortlopende schulden

(8.473)

15.600

Mutaties egalisatierekening

2.265

275

Mutaties voorzieningen

276

(1.304)

Vennootschapsbelasting

(306)

(212) 11.271

0

39.107

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Des(investeringen) materiële vaste activa

(26.175)

(26.069) (26.175)

(26.069)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten Langlopende vorderingen Vordering rijk op lange termijn Effecten Rechtstreekse vermogensmutaties

111

57

6.942

0

11.025

12

1.196

(187)

Rechtstreekse vermogensmutaties aandeel derden

0

0


5

2.174

Mutatie liquide middelen

19.279

2.056

4.375

15.094

Eindstand liquide middelen

34.094

29.719

Beginstand liquide middelen

29.719

14.625

9-9 Mutatie liquide middelen

9-9

Het gaat geleidelijk beter m e t h e t a a n t a l v ro u w e n i n topfuncties binnen Fontys. Het gaat nog te langzaam, maar we zijn op de goede weg

2004 | jaarverslag

4.375

15.094

111

9

112

Financieel resultaat Toelichting op de geconsolideerde balans ( x x 1.000,-) Verkrijgings-

Waardever-

Boekwaarde

Investeringen

prijs

minderingen

1 januari

boekjaar

Desinveste- Afschrijvingen

tot 1 januari

en afschrij-

jaar / in

vingen tot

gebruikname

ringen boek-

Boekwaarde

boekjaar

31 december

1 januari

Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Gebouwen Terreinen

154.052

60.573

93.479

12.149

0

7.342

98.286

12.098

754

11.344

0

13

79

11.252

Gebouwen in uitvoering en vooruitbetalingen

Inventaris en apparatuur Totaal

4.584

0

4.584

6.429

47

0

10.966

170.734

61.327

109.407

18.578

60

7.421

120.504

97.012

72.514

24.498

7.706

49

8.195

23.960

267.746

133.841

133.905

26.284

109

15.616

144.464

De afschrijving op terreinen heeft betrekking op het erfpachtterrein Fliednerstraat, alsmede het erfpachtterrein Het Eeuwsel, die beide in 30 jaar worden afgeschreven. De afschrijvingspercentages voor gebouwen zijn 3,33 % , 5 % ,6,66 % ,10 %, 15 % en 20 %. De afschrijvingspercentages voor inventaris en apparatuur zijn 5 %, 6,67%,10 % of 20 %.

WOZ en verzekerde waarde gebouwen en terreinen WOZ-waarde gebouwen en terreinen (in e) Verzekerde waarde gebouwen per oktober 2000 (in e)

2004 98.098.167 317.646.151

Financiële vaste activa

Leningen U/G

Boekwaarde

Mutaties

Mutaties

Boekwaarde

1 januari

boekjaar +

boekjaar -

31 december

e

e

e

e

40.718

65

176

40.607

Ten aanzien van een vordering op de Stichting ter Bevordering Hoger Onderwijs groot e 3.889.290 is middels een tweede hypotheek zekerheid gesteld.

9-10 Vorderingen op OCW

Boekwaarde

Mutaties

Mutaties

Boekwaarde

1 januari

boekjaar +

boekjaar -

31 december

e

e

e

e

6.942

0

6.942

De vordering op het OCW is ontstaan bij wijzigingen in het bekostigingssysteem. Aangezien de vordering eerst inbaar is bij liquidatie van de hbo-insteling wordt deze vordering met ingang van 2004 gewaardeerd op een contante waarde van e 0,-. 9-10 Beeld studentenfolder afdeling Studentenvoor-

Vordering Stichting Vangnet HBO

zieningen

Door Fontys is, middels tussenkomst van het ministerie, in voorgaande jaren een bedrag, groot e 1.561.826,-, overgemaakt aan de stichting Vangnet HBO. In het kalenderjaar heeft geen storting plaatsgevonden. Vanwege mogelijke oninbaarheid van deze vordering is gelijktijdig met het ontstaan een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gevormd ter grootte van het gestorte bedrag.

0

0

Effecten Obligaties

9.363

1.760

7.213

3.910

Aandelen

3.505

421

105

3.821

Garantieproduct Subtotaal effecten

2004 | jaarverslag

5.888 18.756

5.888 2.181

13.206

7.731

113

9

114

Financieel resultaat -vervolg- Toelichting op de geconsolideerde balans ( x x 1.000,-) De beurswaarde van de obligaties per 31 december bedraagt e 3.062.550,-. De beurswaarde van de aandelen per 31 december bedraagt e 3.821.328,-. De verkrijgingsprijs van de per 31 december aanwezige effecten bedraagt e 3.926.605,- voor de obligaties en e 3.281.023,- voor de aandelen.

Ten aanzien van de obligatieportefeuille is in 2004, door verkoop, een koersresultaat behaald van e 800.000,- ten opzicht van de nominale waarde. Gezien de lage rentestand is het momenteel niet aantrekkelijk om obligatieleningen op de beurs aan te kopen. Op de aandelenportefeuille is in 2004 slechts een marginaal resultaat behaald van e 100.000,-. Na jaren van koersdaling hebben de aandelenkoersen in 2004 een pas op de plaats gemaakt. Naar verwachting zal in 2005 sprake zijn van een stijging van de koersen op de aandelenmarkten. Het garantieproduct had in principe een looptijd van 1 juni 1999 tot 1 juni 2009, maar kon tussentijds worden geliquideerd. De garantie behelsde dat in het slechtste geval een beleggingsresultaat van 2 % samengestelde interest per jaar werd gerealiseerd. Het werkelijke gerealiseerde beleggingsresultaat was onder meer afhankelijk van de rendementen op de aandelenmarkten. Het garantieproduct is per 7 oktober 2004 liquide gemaakt.

De vrijgekomen middelen zullen vooralsnog worden aangehouden op diverse spaarrekeningen. Totaal Financiële vaste activa

66.416

Voorraden

Gebruiksgoederen

48.338

2004

2003

e

e

548

740

Onderhanden werk i.o.v. derden Totaal projecten Gedeclareerde termijnen Voorziening

Totaal

12.241

12.458

-/- 10.945

11.205

-/- 203

334 1.093

919

1.641

1.659

5.949

6.259

Vorderingen Debiteuren OCW

578

(22)

14.209

13.737

Overige vorderingen

5.870

3.366

Overlopende activa

2.745

2.687

29.351

26.027

33.985

29.661

Studenten

9-11

Totaal

9 - 1 1 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re

Liquide middelen

Maatschappelijk werk van

Banken

Fontys Hogeschool Sociaal

Kasmiddelen

98

76

We r k

Gelden onderweg

11

(18)

34.094

29.719

Totaal

Van de hiervoor gespecificeerde middelen staat voor een bedrag van e 102.025,- niet ter vrije beschikking van de stichting.

2004 | jaarverslag

115

9

116

Financieel resultaat -vervolg- Toelichting op de geconsolideerde balans ( x x 1.000,-) Saldo per

Bestemming

Overige

Saldo per

1 januari

exploitatie-

mutaties

31 december

saldo boekjaar

boekjaar

Eigen vermogen Algemene reserve Bestemmingsreserve huisvesting

e

e

e

e

58.234

4.785

1.284

64.303

2.626

0

(88)

2.538

60.860

4.785

1.196

66.841

1.196

67.008

Aandeel derden Totaal Eigen vermogen

59

108

60.919

4.893

167

De post overige mutaties boekjaar betreffen de ingebrachte vermogens van de vanaf augustus 2004 te consolideren deelnemingen stichting Onderwijsbegeleiding Midden Brabant (e 1.081) en de stichting Onderwijsdienstverlening Midden Brabant (e 115).

Saldo per 1 januari

Egalisatierekening investeringssubsidies

Ontvangen Toegerekende subsidies

subsidies

Saldo per 31 december

e

e

e

e

Ontvangen bijdragen inzake Nieuwbouw Kunstcluster Tilburg

275

2.265

0

2.540

Totaal

275

2.265

0

2.540

Voorzieningen

Specificatie voorzieningen:

Mutaties Stand per

Dotaties t.l.v.

Onttrek-

Vrijval

Stand per

1 januari

exploitatie

kingen

2004

31 december

e

e

e

e

e

2.143

646

184

0

2.605

Reorganisatie

5.052

(768)

1.245

225

2.814

Waarborgfonds

1.573

154

0

0

1.727

Wachtgelden

Overige Totaal

537

1.913

15

0

2.435

9.305

1.945

1.444

225

9.581

Van de hierboven vermelde voorzieningen heeft een bedrag van circa e 2,5 miljoen een looptijd van meer dan 5 jaar. Ter dekking van het risico uit hoofde van de borgstellingsovereenkomst met de stichting waarborgfonds HBO is een voorziening Waarborgfonds gevormd ter grootte van e 1.726.938,-. Inzake deze borgstelling is door Fontys een bankgarantie verstrekt van e 1.162.409,- .


9-12

Bedrag lening

Aangegane

Aflossingen

per 31-12-2003

leningen o/g

2004

2004

e 9 - 1 2 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re

Kredietinstellingen

e

65.805

Fontys Hogeschool

OCW

Te c h n i s c h e I n f o r m a t i c a

Overige langlopende schulden

17.242

Opgenomen onder kortlopende schulden

(3.419)

136

82.540

7.985

Bedrag lening per 31-12-2004

e

e

3.167

62.638

4.541

20.550

2.912

2.912 7.849

(3.555) 7.708

82.545

Van de langlopende schulden kredietinstellingen heeft e 46 miljoen een looptijd van langer dan 5 jaar. De langlopende schuld OcenW is opgebouwd uit een in 1988 ontvangen liquiditeitsbijdrage, groot e 4.729.000,-, ter dekking van de liquiditeitsbehoefte, die ontstond door de overgang naar een gespreide inning van collegegelden, alsmede een liquiditeitskorting, groot e 1.817.000,-, inzake een doorgevoerde structurele inhouding op de bevoorschotting rijksbijdrage over het jaar 1987. Van de overige langlopende schulden heeft e 7 miljoen een looptijd van langer dan 5 jaar.

2004 | jaarverslag

117

9

118

Financieel resultaat -vervolg- Toelichting op de geconsolideerde balans ( x x 1.000,-) Door de positieve ontwikkeling in liquiditeiten heeft Fontys geen gebruik hoeven maken van het in 2001 afgesloten kredietarrangement. Daar er ten tijde van het afsluiten van de leningen ook SWAP-overeenkomsten zijn gesloten, waarbij de rente voor langere tijd werd gefixeerd, had Fontys meer saldo openstaan aan rentecontracten dan aan leningen. Hierdoor is besloten, mede gezien de ontwikkeling van het resultaat, om enkele SWAP-contracten tegen te sluiten. Dit is uiteindelijk in december 2004 gerealiseerd, waarbij ruim e 5 miljoen aan de ABN-AMRO bank N.V. werd overgemaakt. Mede hierdoor verwacht Fontys voor de komende jaren een verlaging van de rentelast te realiseren.Na de in december gesloten transactie heeft Fontys voor circa 84 % van haar leningenportefeuille de rentetarieven door middel van rente-instrumenten tot minimaal 2009 vastgelegd.

2004 Kortlopende schulden Kredietinstellingen (aflossingsverplichtingen) Vo o r u i t g e f a c t u r e e r d e e n - o n t v a n g e n t e r m i j n e n O H W Crediteuren

9 - 1 2 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Fontys Hogeschool L e r a re n o p l e i d i n g A a rd r i j k s k u n d e

2004 | jaarverslag

e

3.555

3.419

6.165

6.964

12.570

11.221

Belastingen en premies sociale verzekeringen

5.711

6.184

Overige kortlopende schulden

4.539

16.515

Overlopende passiva

63.674

60.384

To t a a l k o r t l o p e n d e s c h u l d e n

96.214

104.687

Gestelde zekerheden Door de ABN-AMRO bank is een krediet in rekening-courant verstrekt met een limiet van v 2.300.000,-, alsmede een obligo-krediet met een limiet van a 2.300.000,- voor het (doen) stellen van garanties.Als zekerheid voor deze kredietfaciliteit is een verpanding aan de bank van creditgelden of obligaties van de Staat der Nederlanden gesteld.

9-13

2003

e

In een financieel arrangement met de ABN-AMRO bank is op 1 maart 1994 door Fontys een geldlening opgenomen ten bedrage van a 81.680.439,- met een looptijd van 30 jaar. Bij de renteherziening in maart 2004 is een variabel rentetarief afgesproken, gebaseerd op de 6 maands Euribor, te vermeerderen met 0,2 %. Middels SWAP-overeenkomsten is voor circa 84 % van het uitstaande bedrag een renteafspraak gemaakt tot minimaal 2009. Op 31 december 2004 bedraagt deze lening a 54.453.626,-. Als zekerheden voor deze kredietverschaffingen zijn gesteld : • Een borgstelling in hoofdsom groot a 65.117.461,- door de Stichting Waarborgfonds HBO; • Een verpanding aan de bank van creditgelden of obligaties van de Staat der Nederlanden (tegen 90 % van de nominale waarde) voor ten minste het verschil tussen pro rato hoofdsom van het leenbedrag en de voorgenoemde borgstelling van de Stichting Waarborgfonds HBO.

• Een eerste pandrecht van alle rechten en vorderingen van geldnemer uit hoofde van de door de Staat der Nederlanden te verlenen beschikkingen in verband met de jaarlijks tot en met 2023 te ontvangen vergoedingen ingevolge het Bekostigingsbesluit WHW in verband met de overname van het economisch claimrecht. Door Stichting Fontys zijn op 31 december 1993 twee leningen afgesloten bij een bankenconsortium, bestaande uit Bank Nederlandse Gemeenten en Nederlandse Investeringsbank, ten bedrage van respectievelijk a 6.126.033,- met een looptijd van 30 jaar en een rente van 5,91 % (5 jaar vast) en van a 5.431.749,- met een looptijd van 30 jaar en een rente van 6,12 % (5 jaar vast).Vanwege renteherziening zijn op 31 december 1998, zowel het rentepercentage als de restant- hoofdsommen gewijzigd. Op 31 december 2004 bedragen deze leningen respectievelijk a 5.173.094,-, met een rente van 5,47% (10 jaar vast), en a 2.146.834,-, met een variabele jaarrente van 2,726 % .Als zekerheden voor deze kredietverschaffingen zijn gesteld : • Een borgstelling in hoofdsom groot a 12.362.654,- door de Stichting Waarborgfonds HBO; • Een eerste pandrecht van alle rechten en vorderingen van geldnemer uit hoofde van de door de Staat der Nederlanden te verlenen beschikkingen in verband met de jaarlijks tot en met 2023 te ontvangen vergoedingen ingevolge het Bekostigingsbesluit WHW in verband met de overname van het economisch claimrecht. Door

119

9

120

Financieel resultaat Stichting Fontys zijn ten behoeve van de Stichting Waarborgfonds HBO bankgaranties afgegeven voor een totaalbedrag groot a 1.162.409,-. Naast de reeds vermelde bankgaranties zijn door Fontys enkele bankgaranties afgegeven, voor een totaal bedrag van circa a 519.775,-. Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Ingevolge de standaardovereenkomst van borgtocht artikel 7 heeft Stichting Fontys zich verbonden niet zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Stichting Waarborgfonds HBO, aan de Stichting Fontys toebehorende registergoederen te vervreemden of met enig recht te bezwaren.Voorts dient de Stichting Fontys, indien zij haar verplichtingen uit de geborgde overeenkomsten niet kan nakomen, een recht van hypotheek aan de Stichting Waarborgfonds HBO te verstrekken tot zekerheid van het regresrecht van de Stichting Waarborgfonds HBO. De Minister van OCW heeft met brief kenmerk WJZ/02/10090 d.d. 12 maart 2002 vragen aan Fontys gesteld die betrekking hebben op de wijze waarop wordt omgegaan met de bekostigingsregels en de naleving van de bekostigingsvoorwaarden op grond van de WHW (dit wordt aangeduid als ‘gebruiksruimte’). Inmiddels zijn er meerdere rapporten verschenen over deze

gebruiksruimte. De rapporten en publicaties zullen waarschijnlijk de basis vormen voor herziening van de normstelling en de wijze van bekostiging door het Ministerie van OCW. Dit kan leiden tot een gewijzigde vaststelling van de rijksbijdrage over voorgaande jaren, zowel in positieve als negatieve zin. Bij eventuele verkoop van de terreinen en opstallen, gelegen aan de Burg. Geuljanslaan te Roermond, heeft de Stichting Katholiek Onderwijs Midden-Limburg een vordering op de Stichting Fontys ter grootte van 1.068/4.752 van de geldende verkoopwaarde.Tot meerdere zekerheid van betaling is het eerste recht van hypotheek verleend ter grootte van a 453.780,Door Fontys zijn diverse meerjarige huur- /lease/licentie- en onderhoudsovereenkomsten gesloten. De aangegane verplichting voor 2005 bedraagt circa a 7.430.000,- exclusief BTW. Op basis van een met de Universiteit van Tilburg gesloten overeenkomst bestaat gedurende 15 jaar, ingaande 1 augustus 1991, een verplichting tot jaarlijkse bijdrage in de exploitatielasten van de studentensporthal voor een netto-bedrag circa a 100.000,- groot. Door Fontys zijn in het kader van nieuwbouw en diverse verbouwingen investeringsverplichtingen aangegaan ter grootte van circa a 8.800.000,-.

Toelichting op de geconsolideerde exploitatierekening ( x x 1.000,-) Lasten Realisatie

Begroting

Realisatie

2004

2004

2003

e

e

e

136.658

201.125

132.876

Pensioenlasten

17.410

0

14.178

Sociale lasten

10.768

0

11.283

3.494

0

4.532

9-14 Personele lasten Lonen en salarissen

9 - 1 4 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re

W W- p r e m i e v i a R i j k s b i j d r a g e O C W


Overige personele lasten Dotatie voorziening wachtgeld

(122)

0

1.996

Uitzendkrachten, declaranten e.d.

14.802

0

12.522

Overige

11.832

0

11.393

26.512

0

25.911

Uitkeringen (-/-) To t a a l

(955)

(182)

(1.364)

193.887

200.943

187.416

De personele lasten zijn in de begroting niet onderverdeeld in bruto salarissen, pensioenlasten enzovoort.

2004 | jaarverslag

121

9

122

Financieel resultaat -vervolg- Toelichting op de geconsolideerde exploitatierekening ( x x 1.000,-) A a n t a l F T E ’s p e r b a l a n s d a t u m

f t e ’s

f t e ’s

f t e ’s

WP/OP

1.608,0

0,0

1.610,0

OBP

1.327,0

0,0

1.262,0

To t a a l

2.935,0

0,0

2.872,0

B e z o l d i g i n g e n R a a d v a n B e s t u u r / R a a d v a n To e z i c h t D e t o t a l e k o s t e n v o o r d e R a a d v a n B e s t u u r, d i e i n 2 0 0 4 b e s t o n d u i t 5 p e r s o n e n , b e d r o e g e n e 8 9 5 . 0 0 0 , - . Dit bedrag is als volgt samengesteld: -

bruto salariskosten: e 710.000,-

-

overige kosten (werkgeversaandeel sociale premies, pensioenpremies en auto- en representatiekosten): e 185.000,-

Het brutojaarsalaris, inclusief prestatiebonus, van de voorzitter van de Raad van Bestuur bedroeg in 2004 e 158.000,- (netto e 77.400,-). De overige kosten voor rekening van Fontys (werkgeversdeel sociale premies, pensioenpremies, auto- en representatiekosten) bedroegen e 47.000,-.

D e t o t a l e b e z o l d i g i n g v o o r d e R a a d v a n To e z i c h t b e d r o e g e 3 2 . 0 0 0 , - o p j a a r b a s i s .

Afschrijvingen Gebouwen

7.342

5.762

7.174

Apparatuur en inventaris

8.195

10.128

9.855

79

79

79

15.616

15.969

17.108

Overige materiële vaste activa

Opbrengst desinvestering Beukeboomweg 24 te Sittard To t a a l

9-15

9 - 1 5 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Fontys Hogeschool Te c h n i s c h e Natuurwetenschappen

2004 | jaarverslag

(2.626) 15.616

15.969

14.482

123

9

124

Financieel resultaat

125

Verkorte jaarrekening Hieronder volgt de verkorte jaarrekening 2004 van Stichting Fontys. De hierin opgenomen cijfers zijn ontleend aan de jaarrekening 2004 die door PricewaterhouseCoopers is voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Nadere specificaties Meerderheidsdeelneming Naam

Juridische

Statutaire

Code

Eigen

Exploitatie-

vorm

zetel

activi-

Vermogen

saldo

teiten

31-12-2004

2004

Omzet

Verklaring

Consolidatie Deelname-

art. 2:403

percentage

Edutel

BV

Eindhoven

4

486.294

262.660

3.191.352

nee

ja

53,33

Fontys Interactive

BV

Eindhoven

4

(291.661)

(60.339)

449.840

nee

ja

79,73

194.633

202.321

3.641.192

Beslissende zeggenschap OOET

Stichting

Eindhoven

4

1.060.110

44.847

5.087.851

nee

ja

Bedrijfshogeschool

Stichting

Tilburg

4

2.662

(6.222)

340.954

nee

ja

Kunstcluster

Stichting

Tilburg

3

(298.845)

(969.418)

760.084

nee

ja

Bestuursonderwijs

Stichting

Tilburg

1

943.696

352.528

5.467.351

nee

ja

Stichting

Tilburg

4

990.358

(173.347)

2.362.061

Stichting

Tilburg

4

nee

ja

Onderwijsbegeleiding Midden-Brabant Onderwijsdienstverlening Midden-Brabant

32.684

2.537

323.959

2.697.981

(751.612)

14.018.301

(2.146.218)

(1.664.219)

704.344

(2.146.218)

(1.664.219)

704.344

Joint Venture Juridische Hogeschool

Stichting

Tilburg

4

Overige verbonden partijen (minderheidsdeelneming en geen beslissende zeggenschap) Algemeen Fonds

9-16

9 - 1 6 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Fontys Bedrijfshogeschool

2004 | jaarverslag

Stichting

Eindhoven

3

Bevordering Hoger Onderwijs Stichting

Eindhoven

3

United Brains

Eindhoven

4

Stichting

9

126

9-17

9 - 1 7 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re Fontys Hogeschool Informatica

2004 | jaarverslag

Financieel resultaat

127

128

9-18

9 - 1 8 B e e l d o p l e i d i n g s b ro c h u re FontysHogeschool Ve r p l e e g k u n d e

2004 | jaarverslag

2004 jaarverslag jaarverslag. Anytime Anyplace Anywhere? Fontys antwoordt. the learning community jaarverslag Fontys Hogescholen

Recommend Documents