Jaarverslag Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag

Jaarverslag 2011

Hoofdstuk - Fontys Jaarverslag 2011

1

2

Fontys Jaarverslag 2011

Jaarverslag 2011 Groei door aandacht en uitdaging

Fontys Jaarverslag 2011

3

Inhoudsopgave ’Kwaliteit’ zichtbaar in studenten- en medewerkerstevredenheid

6

Bericht van de Raad van Toezicht

7

1. Fontys en omgeving

8

1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7

Profiel Missie en visie Strategie: Fontys Kwaliteitsagenda Sturingsfilosofie Omgeving en stakeholders Samenwerking Kengetallen

2. Studenten 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6

Studentennota: visie en ambitie Uitvalpreventie en studierendement Studenttevredenheid Toelatingsbeleid Aansluiting met vo en mbo Studentenvoorzieningen

3.

Onderwijs

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8 3.9 3.10

Onderwijsvisie Kwaliteit Ontwikkelingen portfolio Praktijkgericht Internationalisering en internationale studenten De professionele markt Faciliteiten: ICT en mediavoorzieningen Huisvesting Zinconferentie Jubileum

4. Onderzoek 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6 4.7

Onderzoeksambities Lectoraten Promotiebeleid Onderzoeksprogramma’s Kwaliteit Kennisvalorisatie Stakeholders

5. Medewerkers 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5

4

HR Ambities Personeelsbeleid Organisatieaanpassingen Bijzondere prestaties medewerkers Integrale Veiligheid en Arbo

Fontys Jaarverslag 2011 - Inhoudsopgave

8 8 9 11 11 11 12

13 13 13 14 16 16 17

18 18 18 18 19 20 22 23 24 24 24

25 25 25 26 26 27 27 27

28 28 28 30 30 30

6. Governance 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10

31

College van Bestuur Raad van Toezicht Medezeggenschap Studenteninspraak Horizontale verantwoording Interne beheersing In control statement Bezoldiging leden College van Bestuur Declaraties leden College van Bestuur Bezoldiging leden Raad van Toezicht

31 31 33 33 33 34 36 37 39 39

7. Financiële resultaten 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8

40

Strategische doelstellingen Financieel resultaat 2011 Kengetallen Verkorte jaarrekening Financiering Treasury Begroting 2012 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

40 40 41 41 44 44 44 45

Bijlagen I II III IV V

Organogram Externe prijzen Fontysstudenten en –medewerkers Overzicht lectoraten Kengetallen medewerkers Kengetallen studenten

Inhoudsopgave - Fontys Jaarverslag 2011

46 47 53 54 56

5

‘Kwaliteit’ zichtbaar in studenten- en medewerkers­ tevredenheid In 2011 heeft het hbo in de media en in de politiek voortdurend onder vuur gelegen. Enerzijds stond daarmee het imago van de sector onder druk, anderzijds maakte het eens te meer duidelijk voor welke maatschappelijke opdracht de hbo-sector staat. Fontys heeft zich in deze context in 2011 opnieuw en nadrukkelijk als kwaliteitshogeschool geprofileerd. De kwaliteit van de opleidingen van Fontys en het praktijkonderzoek staan niet ter discussie. Dat wil niet zeggen dat kwaliteit op alle plaatsen in de organisatie al optimaal is. Er zijn nog enkele kwetsbare opleidingen. Verhoging en verbetering van kwaliteit in onderwijs en onderzoek staan hoog op de agenda van Fontys. Het is de opdracht waar elke Fontysmedewerker dagelijks aan werkt. Om dit gericht te kunnen doen, is in 2011 de Kwaliteitsagenda uitgebracht, een duidelijk kader voor het kwaliteitsstreven bondig verwoord op een A-viertje. De agenda maakt helder en concreet waar Fontys over vier jaar wil staan. De agenda is intensief besproken met de diverse organisatieonderdelen en vertaald in concrete doelstellingen door de individuele instituten en opleidingen. Met de introductie van de agenda verwierf Fontys in het politieke debat en in de landelijke media veel positieve aandacht. Fontys zette in 2011 ook met nadruk in op verbetering van het studiesucces. Met het adagium ‘Groei door aandacht en uitdaging’ streeft Fontys naar inspirerend onderwijs en betrokken studenten en docenten. Daar hoort ook het maken van de juiste studiekeuze bij. Het is om die reden dat Fontys in 2011 extra aandacht heeft besteed aan verbetering van de voorlichting door de organisatie van meeloopdagen, studiekeuzebijeenkomsten en ouderavonden. Ook is gewerkt aan een betere en intensievere begeleiding tijdens het eerste studiejaar. In het najaar van 2011 startte een communicatiecampagne om studenten die twijfelen bewust te maken van en te begeleiden bij een mogelijke studieswitch. Het College van Bestuur is tevreden over de kwaliteitsslag die in 2011 is gemaakt. Deze vertaalt zich onder andere in een hogere studenten- en medewerkerstevredenheid. Binnen twee tot drie jaar wil Fontys in de top van de rankings - zoals in de Elseviersgids en de Keuzegids Hoger Onderwijs - staan. Om dit te bereiken, is nog veel werk te doen. Het bestuur is ervan overtuigd dat de organisatie deze opdracht aankan. Eigenaarschap en vertrouwen zijn immers de kenmerken van de Fontyscultuur en essentieel voor het bereiken van het gezamenlijke doel. Het jaarverslag weerspiegelt de inzet en grote betrokkenheid van onze medewerkers en studenten. Ieder heeft op eigen wijze invulling gegeven aan de kwaliteit van Fontys en daar zijn we trots op. Namens het College van Bestuur, Marcel Wintels

6

Fontys Jaarverslag 2011 - Voorwoord

Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht kijkt met tevredenheid terug op 2011. Tegelijkertijd constateert de Raad dat er nog steeds veel werk verzet moet worden om de hoge ambities van Fontys Hogescholen verder waar te maken en op kwetsbare onderdelen en opleidingen te verbeteren. Het verbeteren van de kwaliteit staat hoog op de agenda, Fontys wil zich immers nadrukkelijk profileren als brede kwaliteitshogeschool in het zuiden van het land. Om deze ambitie op een transparante wijze te kunnen realiseren heeft Fontys een kwaliteitsagenda ontwikkeld, waarmee zij landelijk de toon zette voor de discussie over prestatieafspraken in het hoger onderwijs. De Raad van Toezicht ondersteunt dit initiatief van harte. De wijze waarop alle medewerkers - zowel in het primaire proces als in de ondersteuning - invulling geven aan die agenda is sterk bepalend voor de uiteindelijke kwaliteit en dus de reputatie van Fontys. De Raad van Toezicht zal er in 2012 opnieuw scherp op toezien dat Fontys in deze doelstelling weer belangrijke stappen vooruit zet. Het verder toegenomen kwaliteitsbewustzijn van de organisatie, de toename van de tevredenheid van studenten, medewerkers van de instituten en de diensten, zorgvuldige reorganisaties van bedrijfsonderdelen, en wederom een gezonde financiële exploitatie betekenden weer flinke stappen voorwaarts. De Raad van Toezicht heeft ook in 2011 in goed en constructief overleg met College van Bestuur kennis genomen van en goedkeuring gegeven aan de ontwikkelingen en de resultaten van Fontys Hogescholen. De Raad spreekt zijn waardering uit voor de grote inzet waarmee de medewerkers van Fontys hebben bijgedragen aan de bereikte resultaten. Het College van Bestuur wordt bedankt voor de openheid en goede samenwerking. Ten slotte spreekt de Raad het vertrouwen uit dat Fontys in 2012 in kwalitatief opzicht zal doorgroeien. De Raad van Toezicht wenst alle medewerkers veel succes bij deze uitdaging.

Namens de Raad van Toezicht, mr. P.C. Lodders-Elfferich, voorzitter (Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 6, Governance)

Verslag van de Raad van Toezicht - Fontys Jaarverslag 2011

7

1. Fontys en omgeving 1.1

Profiel

Fontys Hogescholen is met zo’n 40.000 studenten, 4.000 personeelsleden en een onderwijsaanbod in bijna alle sectoren, een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. De 31 instituten verzorgen circa 90 bacheloropleidingen in de varianten voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Daarnaast worden 23 mastervarianten en 12 Associate degrees aangeboden. Cursussen en trainingen worden in stedelijke centra - vooral in Zuid-Nederland - aangeboden. Naast onderwijs legt Fontys zich ook - met onder andere 38 lectoraten - toe op praktijkgericht onderzoek, kennisinnovatie en contractactiviteiten.

Het aantal inschrijvingen 2011 bij Fontys naar lesplaats voor Zuid-Nederland

Juridische en interne organisatiestructuur Fontys is een stichting die haar organisatiestructuur heeft opgebouwd rond de processen: • Bestuurlijk: het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. • Primair: de instituten voeren, ieder in hun eigen marktsegment, de kernactiviteit onderwijs van Fontys uit. Daarnaast voeren zij onderzoek en contractactiviteiten uit die een positief effect hebben op het onderwijs. • Ondersteunend: de zeven diensten verrichten ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van onderwijs, toegepast onderzoek en contractactiviteiten.

8

Fontys Jaarverslag 2011 - Fontys en omgeving

1.2

Missie en visie

Fontys wil een onderwijsinstelling zijn die studenten en medewerkers ‘laat groeien door aandacht en uitdaging’. Studenten worden uitgedaagd om hun talenten te ontdekken en te ontplooien. Ingezet wordt op een versterking van de organisatiebrede mentaliteit die leidt tot continue aandacht voor kwaliteitsverbetering van de onderwijsinhoud en van de processen. Voor medewerkers geldt dat zij gewaardeerd worden door studenten, bevlogen zijn en dat docenten worden gewaardeerd op inhoud en inspiratie. Fontys focust zich op bacheloropleidingen en door de overheid bekostigde masteropleidingen. Het gaat om goed georganiseerd onderwijs in een professionele onderwijsorganisatie. Gestreefd wordt naar hoge kwaliteit, naar een stevige inbedding in en een leidende positie als kennisinstelling, zowel in de landelijke als in de regionale omgeving. Kwaliteit staat centraal in de visie van Fontys. Studenten, het beroepenveld en andere betrokkenen mogen Fontys aanspreken op kwalitatief goed onderwijs, kwalitatief goed onderzoek en contractactiviteiten op hoog niveau. Fontys streeft naar een kwaliteitsniveau dat past bij een instelling voor hoger onderwijs in de Europese context.

1.3

Strategie: Fontys Kwaliteitsagenda

Met de Fontys Kwaliteitsagenda werd in 2011 een kader geïntroduceerd voor haar strategische koers. De kwaliteitsagenda bevat de pijlers van het Fontysbeleid zoals ook op onderdelen weergegeven in de nota’s Fontys Studentennota, Fontys HR Ambities en Fontys Onderzoeksambities. In de notitie Kwaliteit volgens Fontys worden de inhoudelijke uitgangspunten, kwaliteitscriteria en kwaliteitsdoelen van Fontys vanuit een historische context en in samenhang beschreven. Deze notitie vormt daarmee, anno 2012, de basis van het kwaliteitsbeleid van Fontys in zijn meest belangrijke facetten. Fontys realiseert voor of uiterlijk in 2015 een aantal concrete doelstellingen. Het realiseren van deze ambitie vraagt om een grote professionele gedrevenheid en een sterke focus op de kwaliteit van het onderwijs en de begeleiding van de Fontysstudent. De doelstellingen zoals geformuleerd in de kwaliteitsagenda vormen het hart van de activiteiten die Fontysbreed in uitvoering zijn. Het betreft prestaties die Fontys vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid de samenleving wil leveren.

Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag 2011

9

Fontys Kwaliteitsagenda Met grote passie en betrokkenheid wordt bij Fontys elke dag hard gewerkt aan de kwaliteit waar wij trots op zijn. Tegelijkertijd vinden wij dat het nog beter kan en moet. De belastingbetaler en de studenten betalen Fontys veel geld om state of the art op te leiden tot afgestudeerde bachelors/masters. Fontys vindt dat de samenleving daarom een maximale inspanning mag vragen van de opleiding én van de student. Fontys wil zeer transparant zijn op basis van concrete doelstellingen en zich daarvoor ook publiek verantwoorden. Fontys realiseert vóór of uiterlijk in 2015 door sterke focus op basis van de ingezette Fontys Kwaliteitsagenda de volgende doelstellingen. I. Fontys is een grote, brede kwaliteitshogeschool met een leidende positie in het hbo, die opleidt voor bachelors en masters in bijna alle disciplines. Alle opleidingen kennen een sterk beroepspecifiek en/of (boven)regionaal profiel en dito verankering. Fontys evalueert in dit perspectief regelmatig de rationaliteit van het opleidingenaanbod en maakt daarin waar nodig kwalitatieve keuzes. II. Kwaliteit: 1) Fontys hanteert als ononderhandelbaar uitgangspunt dat: a. al haar opleidingen op elk moment te allen tijde ondubbelzinnig aan de samenleving de garantie van hoogwaardige kwaliteit kunnen afgeven, waaraan onlosmakelijk praktijkgericht onderzoek en internationalisering is verbonden; b. hiertoe de intern werkende kwaliteitssystemen en audits krachtige borging bieden; c. elk afstudeerwerkstuk ook beoordeeld wordt door een professional uit het werkveld; d. beoordelingen van de kwaliteit door NVAO, inspectie en peers nadrukkelijk bijdragen aan dat kwaliteitsbewijs ten behoeve van de samenleving; Fontys wil dat een steviger functionerend systeem van externe kwaliteitsbeoordeling vaker en ook onaangekondigd de kwaliteit beoordeelt en ook kwaliteitsverschillen (middels bijvoorbeeld een systeem van 1, 2 of 3 ‘sterren’) benoemt. 2) daarenboven geldt dat: a. het opleidingsniveau van de docenten van elke opleiding voor 80% master (inclusief PhD) is; b. elke nieuwe docent binnen één jaar na indiensttreding een didactische aantekening behaald dient te hebben; c. elke docent een aantekening onderzoeksvaardigheden en mediawijsheid heeft en toetsbekwaam is; d. elke docent minstens 80 uren per jaar besteedt aan deskundigheidsbevordering, professionalisering en permanente educatie; e. elke voltijdopleiding in de P-fase minimaal twintig contacturen kent en élk studiejaar voor de studenten een studiebelasting van gemiddeld 40 uur per week kent; f. elke docent door de studenten met minstens een 7 beoordeeld wordt (op 10-punt schaal); g. elke opleiding een studenttevredenheid kent van gemiddeld minstens een 7 (op 10-punt schaal); h. de medewerkers het werken bij Fontys beoordelen met gemiddeld minstens een 7 (op 10-punt schaal); i. alumni en werkveld het onderwijs van Fontys beoordelen met gemiddeld minstens een 7 (op 10-punt schaal). III. Studiesucces: a. Fontys kent - bijzondere omstandigheden daargelaten - de eis dat de propedeuse in één jaar behaald moet worden; b. voor de studenten die vanwege niveauproblemen of foutieve studiekeuze de propedeuse niet in één jaar halen, zorgt Fontys dat zij binnen dat studiejaar door switch&match worden begeleid naar een beter passende opleiding binnen of buiten Fontys; c. minimaal 75% van de studenten behaalt met succes de propedeuse bij Fontys (van ofwel de studie van eerste keuze, danwel - na switch - van de studie van tweede keuze); d. van de studenten in de hoofdfase van een Fontys-opleiding haalt minimaal 95% zijn bachelordiploma bij Fontys binnen een totale Fontys-studietijd van (maximaal) vijf jaar. IV. Aan het realiseren van het studiesucces draagt bij: a. goede studievoorlichting, studiekeuzehulp, meeloopdagen, intakegesprekken en competentie-/interessetesten voor alle aanstaande studenten; b. activerend, uitdagend kennisintensief en goed georganiseerd onderwijs waarbij nadrukkelijk lesaanwezigheid van studenten als (morele) verplichting geldt; c. dat elke student een persoonlijke studieloopbaanbegeleider heeft; d. dat de studievoortgang van elke student transparant en op de voet te volgen is en dat van elke student bij elke opleiding op elk moment een studievoortgangoverzicht ter verantwoording beschikbaar is. V. Fontys kent een onderwijsformatie (OP) die minimaal 2/3 (67%) van de uitgaven van de totale formatie betreft; de norm is dat elke docent zeker 2/3 (67%) van zijn werktijd actief is in de onderwijsuitvoering met studenten. Deze doelstellingen vormen het hart van de Fontys Kwaliteitsagenda die Fontys-breed de afgelopen tijd tot stand is gekomen en al volop in uitvoering is. Fontys realiseert deze ambitie op basis van de eigen kwaliteitskeuzes, motivatie en professionele gedrevenheid. Er is een groot commitment onder medewerkers én studenten om deze doelstellingen over de hele linie waar te maken. Dit zijn de prestaties die Fontys vanuit haar maatschappelijke verantwoordelijkheid de samenleving wil leveren. Als OCW in de toekomst met instellingen wil komen tot zogenaamde ‘prestatieafspraken’ zoals bedoeld in de strategische agenda van OCW, zal dit evenwel integraal de inbreng van Fontys zijn, waar deze immers volledig mee in lijn liggen. Deze concrete ambities en doelstellingen ontleent Fontys niet aan ‘vormen van prestatiebekostigingsafspraken’ of ‘bonus/malus-regelingen’ die OCW met de sector c.q. hogescholen wil sluiten. Dergelijke ‘prestatie-bekostigingsafspraken/systemen’ hebben namelijk geen enkele betekenis voor de dagelijkse kwaliteits-gerichtheid van onze medewerkers. Zou dat wel zo zijn, dan was er een écht probleem. De beloning (‘bonus’) voor de Fontysgemeenschap (studenten en medewerkers) én de samenleving is een heel andere: het mogen en kunnen werken aan en het waarmaken van onze prachtige opdracht. Het opleiden van jongvolwassenen tot hboafgestudeerden met een diploma dat garant staat voor kwaliteit. Dé drijfveer van Fontys.

10

Fontys Jaarverslag 2011 - Fontys en omgeving

Positionering Fontys vat haar positionering samen in de kernboodschap ‘Groei door aandacht en uitdaging’. Fontys wil een onderwijsorganisatie zijn waarin studenten kunnen groeien en groter leren denken, ze wil dit realiseren door aandacht en uitdaging te bieden aan haar studenten, medewerkers en stakeholders. Met extra aandacht voor het individu zorgt Fontys ervoor dat al haar studenten optimaal in staat worden gesteld hun studie succesvol af te ronden.

1.4

Sturingsfilosofie

De Fontysorganisatie kent twee sturingslagen; het College van Bestuur en de directies van de instituten en diensten. De directies zijn integraal verantwoordelijk voor het aansturen van de instituten, het primaire proces en voor de behaalde resultaten. De in 2009 ingezette weg naar steeds meer decentrale verantwoordelijkheid werd doorgezet in 2011; nog meer verantwoordelijkheid werd teruggelegd bij de professional op de werkvloer. De dienstenorganisatie rapporteert rechtstreeks aan het College van Bestuur. Studenten worden in toenemende mate betrokken bij positioneringvraagstukken, de onderwijsinhoud en onderwijsvernieuwing, en bij de organisatie van activiteiten. Een hoog kwaliteitsbewustzijn geldt als een van de succesfactoren om de kwaliteit van het onderwijs, het onderzoek, de contractactiviteiten en de interne beheersing verder te verhogen. Het is zichtbaar en voelbaar dat medewerkers extra aandacht geven aan kwaliteit en dat er een cultuur van eigenaarschap en betrokkenheid ontstaat. De onderwijsinstituten zijn in grote mate vrij in de wijze(n) waarop zij invulling geven aan de primaire- en ondersteunende processen ten aanzien van onderwijs, praktijkgericht onderzoek en contractactiviteiten. Voorwaarde is dat praktijkgericht onderzoek en contractactiviteiten te allen tijde een aantoonbare en directe meerwaarde voor het onderwijs hebben. Vanwege de diversiteit van de omgeving waarin zij opereren, hebben instituten meer ruimte voor eigen aanpak, vormgeving en cultuur. Uiteraard dienen instituten en diensten wel te werken binnen afgesproken kaders. Deze kaders zorgen voor ‘vrijheid in gebondenheid’; een balans tussen de individuele slagkracht van instituten en de gemeenschappelijke kracht van Fontys als geheel.

1.5

Omgeving en stakeholders

De omgeving, die steeds internationaler wordt, bepaalt mede het speelveld van Fontys. Die omgeving kent ook een steeds grotere diversiteit in termen van beroepsgroep en context. Deze diversiteit wordt weerspiegeld in het onderwijsaanbod van Fontys. Fontys kent zeer uiteenlopende groepen stakeholders: (potentiële) studenten, medewerkers, ouders van studenten, alumni, beroepsbeoefenaren, werkgevers, vertegenwoordigers van toeleverend en afnemend onderwijs en overheden. Zowel op concern- als instituutsniveau onderhoudt Fontys systematisch relaties met stakeholders, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar de alumni en het werkveld. Ook bouwt Fontys op beide niveaus aan structurele relaties met binnen- en buitenlandse hogescholen of universiteiten. Aan opleidingen zijn beroepenveldcommissies en/of adviescommissies verbonden. Om de tevredenheid van de stakeholders te meten, houdt Fontys regelmatig tevredenheidmetingen onder studenten, medewerkers en beroepenveld. Daarnaast meet Fontys de klanttevredenheid over de serviceverlening van de diensten.

1.6

Samenwerking

Het bestuur van Fontys is een groot voorstander van interdisciplinaire samenwerking tussen Fontysinstituten en externe partners. Op zeer uiteenlopende gebieden werkt Fontys samen met overheden, bedrijfsleven, onderwijsinstellingen en andere maatschappelijke organisaties. Het meest in het oog springende voorbeeld daarvan is Brainport, het samenwerkingsverband van bedrijven, kennis- en researchinstellingen voor innovatie en kennisindustrie. In juni 2011 wees het Intelligent Community Forum (ICF) uit ruim 300 kandidaten de regio Eindhoven tot slimste ter wereld in het jaar 2011 aan. Als bijzonder slim werd gezien de regionale ontwikkeling tussen overheden als Eindhoven, Veldhoven en Helmond, bedrijfsleven en kennis/ onderwijsinstellingen als TNO, TU/e, High Tech Campus, ROC en Fontys.

Fontys en omgeving - Fontys Jaarverslag 2011

11

1.7

Kengetallen 2009

2010

2011

327.006

338.670

337.803

6.855

10.016

8.020

24,6%

30,1%

33,5%

0,6

0,9

0,7

2,1%

3,0%

2,4%

Studentenvolume

38.062

39.812

40.367

Instroom studenten

13.055

13.497

12.826

9,4%

9,5%

9,5%

6,4

6,5

6,7

6,5

7,1

7,0

Fte’s

3.158

3.119

3.131

Aantal medewerkers

4.102

4.105

37, waarvan 5 bijzondere

41, waarvan 3 bijzondere

4.016 38, waarvan 4 bijzondere*

60%:40%

62%:38%**

63%:37%

3,9%

3,7%

4,1%

Baten (€ x 1.000) Resultaat (€ x 1.000) Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit

Marktaandeel (studentvolume van Fontys t.o.v. hbo landelijk) Studenttevredenheid (Fontys Studenttevredenheidsonderzoek) Medewerkertevredenheid (Fontys Medewerkertevredenheidsonderzoek)

Aantal lectoraten OP:OOP ratio (op basis van fte’s) Ziekteverzuim

* Nieuw is het bijzonder lectoraat Management van veranderingsprocessen ** % loonkosten OP is 65%

In het verleden werd de solvabiliteit uitgedrukt in een percentage van het eigen vermogen. Met ingang van 2011 wordt uitgegaan van het groepsvermogen waarbij rekening wordt gehouden met het aandeel derden. Deze wijziging is doorgevoerd omdat dit beter aansluit bij hetgeen in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk is. De vergelijkende cijfers over voorgaande jaren zijn aangepast. Als gevolg van het besluit tot vervroegde aflossing van de langlopende schuld bij de Deutsche Bank zijn de kortlopende schulden toegenomen met € 33 miljoen, zonder deze vervroegde aflossing zou de liquiditeit (current ratio) ultimo 2011 verder toegenomen zijn tot het niveau van 1,0.

12

Fontys Jaarverslag 2011 - Fontys en omgeving

2. Studenten 2.1

Studentennota: visie en ambitie

Aan het studentenbeleid van Fontys ligt de visie ten grondslag dat het beste studiesucces te bereiken is door studenten persoonlijk aandacht en maximale uitdaging te bieden. Betrokken en inspirerende docenten begeleiden studenten in een uitdagende leeromgeving. Studenten worden gestimuleerd hun talenten te ontdekken en te ontplooien. Van studenten zelf wordt verwacht dat zij gemotiveerd zijn voor hun studie, ondernemend zijn, eigen mogelijkheden onderzoeken en een onderzoekende en professionele houding hebben. De ambitie van Fontys is een hoge basiskwaliteit van onderwijs te leveren waarbij er veel ruimte is voor talentontwikkeling. Hiermee krijgen alle studenten een goed arbeidsmarktperspectief én een toegevoegde waarde op de arbeidsmarkt. Verdere verbetering van studenttevredenheid en studiesucces blijven speerpunten binnen het studentenbeleid van Fontys. Fontys stelde vijf beloftes naar studenten - High Five 1. Basisroosters drie weken vooruit bekend, inclusief de toetsroosters. 2. 100% lesgarantie: lessen altijd ingehaald binnen de lesperiode. 3. Toetsresultaten bekend binnen 10 (werk)dagen. 4. Alle onderwijsinformatie goed vindbaar op de portal. 5. Onderwijsprogramma van 40 uur per week studiebelasting en in propedeusefase minimaal 20 contacturen.

2.2

Uitvalpreventie en studierendement

Doorstroom na 1 jaar Fontys Hogescholen, in percentages van instroom uitgesplitst naar havo, vwo en mbo Directe instroom

cohort 2007

cohort 2008

cohort 2009

cohort 2010

Totaal percentage studeert na één jaar nog bij Fontys

72

74

77

74

Havo

70

74

77

75

Vwo

80

82

81

84

Mbo

73

74

76

70

Bron: Fontys Studentenadministratie (Peoplesoft Studenten)

Fontys zet sinds 2009 stevig in op het verbeteren van het studierendement en het terugdringen van de studie-uitval. Het percentage studenten dat na één jaar nog succesvol bij Fontys studeert, fluctueert weliswaar maar neemt nog steeds toe ten opzichte van cohort 2007. Alleen bij de mbo’ers zien we een terugval.

P-rendement Fontys heeft de ambitie, zoals neergelegd in de Fontys Kwaliteitsagenda, dat minimaal 75% van de studenten met succes de propedeuse bij Fontys afrondt van ofwel de studie van de eerste keuze, danwel - na switch -, van de studie van de tweede keuze. Aangezien het propedeuserendement zich de afgelopen jaren rond 55% begaf, is sprake van een ambitieuze doelstelling. Participatie van Fontys in het inmiddels afgeronde landelijke project ‘Kies Actief’, gericht op vermindering van studie-uitval en verbetering van studiekeuze, heeft geleid tot het gebruik bij opleidingen van ‘Kies Actief’ als intakeen/of begeleidingsinstrument.

Succesvol studeren Onder de naam ‘Succesvol studeren’ lanceerde Fontys in het najaar een communicatiecampagne om de twijfelende student zowel rechtstreeks als via Fontysmedewerkers te bereiken. Doel van de campagne is het informeren van studenten over de hulp die Fontys kan bieden bij hun studie en het studeren en/of het succesvol switchen. In de maanden november en december is het aantal individuele trajecten van studenten met studieloopbaanbegeleiders met 200% gestegen (gemiddeld van 35 naar 70). Daarnaast zien we een stevige toename van studenten die via de studieloopbaanbegeleiders doorverwezen worden naar het juiste hulploket. De campagne is daarnaast gericht op studenten die buiten de muren van Fontys studeren en niet de juiste studiekeuze hebben gemaakt. Op 12 januari 2012 is een eerste Studie Switch Event georganiseerd voor zowel Fontys- als niet-Fontysstudenten die willen stoppen

Studenten - Fontys Jaarverslag 2011

13

met hun huidige studie aan het hoger onderwijs. Doel is hen bewuste vervolgstappen te laten zetten in hun studieloopbaan, bij voorkeur met beperkte studievertraging.   In het voorjaar van 2012 is de campagne herhaald op de natuurlijke momenten waar studenten het meest twijfelen over hun studiekeuze.   In het najaar van 2012 wordt onderzocht of de campagne heeft geleid tot de beoogde verlaging van 2% uitval. Afhankelijk van deze resultaten zal de campagne worden gecontinueerd.  

Communiceren op maat Om scholieren vooral ook ‘voor de poort’ goed te ondersteunen in hun studiekeuze heeft Fontys voor scholieren van het voortgezet onderwijs en het mbo een totaalpakket aan oriëntatie- en studiekeuzeactiviteiten klaarstaan. Naast open dagen varieert dit van domeinvoorlichtingen en meet & greet voor havo-3 en vwo-3 leerlingen, oriëntatiedagen voor vierdeklassers en proefstuderen, tot meeloopdagen en studiekeuze-events voor laatstejaars. Scholieren met interesse voor een hbo-opleiding bij Fontys ontvangen daarnaast gedurende hun oriëntatieperiode regelmatig informatie en tips over het studeren in het hoger onderwijs via een digitale nieuwsbrief. Een start werd gemaakt met het bouwen van een nieuw webplatform waardoor in 2012 een webomgeving geïmplementeerd kan worden die geïnteresseerden antwoord op maat op vragen geeft, in plaats van zendergericht antwoord. Daarbij is het volgende principe leidend: Het geven van antwoorden is het nieuwe zenden.    Veel aandacht is uitgegaan naar het helpen van ouders in hun ondersteunende rol als studiekeuzebegeleider van hun kinderen. Zowel tijdens open dagen als op aparte informatieavonden worden zij geholpen met inzichten en tips. Onderwerpen hier zijn onder andere: Help mijn kind moet kiezen, Puberbrein, en Studeren met autisme.  

Project Zwaluwstaart - Naar een beter rendement De te hoge uitval van pabostudenten in de propedeuse was aanleiding voor het project Zwaluwstaart. In samenwerking met Hogeschool Zuyd pakken de Fontyspabo’s de uitvalproblematiek vroegtijdig aan. Dit nog vóór de student aan de pabo begint en met propedeusebegeleiding op maat ter bevordering van het studiesucces. Het project beoogt op deze wijze de kansrijkheid van potentiële en eerstejaars pabostudenten te vergroten, waardoor studiesucces in het hoger onderwijs verhoogd wordt. Resultaten van het project zijn: • Methodiekbeschrijving: integrale werkwijze voor in/door/uitstroom voor docenten mbo/hbo. • Diagnose-instrument voor studenten en docenten om voor en tijdens de start van de opleiding de kansrijkheid van studenten te bepalen. • Beeldmaterialen van realistische beelden van het beroep en de opleiding. • Professionaliseringsprogramma voor docenten. • Een website met achtergrondmateriaal. • Onderzoek naar de beoogde effecten van de ontwikkelde interventies. • Kwantitatief effect is dat bij bijna alle pabo’s een trend zichtbaar is van een afnemend uitvalpercentage in het eerste studiejaar van tien procent. De door- en uitstroomcijfers geven echter onvoldoende uitsluitsel over effecten van het hanteren van de nieuwe werkwijze.

2.3

Studenttevredenheid

Studenttevredenheid is een van de criteria waarop de prestaties van instituten en diensten nadrukkelijk worden beoordeeld. De Fontys Kwaliteitsagenda bevat als doelstelling dat elke opleiding een studenttevredenheid kent van gemiddeld minstens een 7 op een tienpuntsschaal. Alle instituten en diensten analyseren de interne en externe metingen met als doel een verdere focus op de kwaliteit(szorg) van het onderwijs en van de ondersteunende processen.

Fontys Studentenmonitor Sinds 2008 meet Fontys in de Fontys Studentenmonitor met één vraag de ontwikkeling van de algemene studenttevredenheid. Voor het derde jaar op rij is de gemiddelde Fontysscore gestegen en in december 2011 gaven studenten Fontys gemiddeld het rapportcijfer 6,7. Dit is 0,2 hoger dan de meting in 2010, die een stijging kende met 0,1 ten opzichte van 2009.

14

Fontys Jaarverslag 2011 - Studenten

Nationale Studenten Enquête Ook in de Nationale Studenten Enquête (NSE), die in het voorjaar wordt afgenomen, wordt de algemene studenttevredenheid gemeten. Fontys scoorde in 2011 een 3,62 op een vijfpuntsschaal (2010: 3,57). Van de vijftien vraaggebieden scoorde Fontys zeven keer hoger dan het landelijk gemiddelde, vier keer ongeveer gelijk en vier keer lager dan het landelijke gemiddelde. Stellingen/themascores

Fontys 2011

Fontys 2010

Landelijk hbo

Zou je jouw opleiding aanraden aan vrienden, familie of collega’s

3,88

3,4

3,89

Algemene vaardigheden

3,71

3,7

3,71

Je studie in het algemeen

3,62

3,6

3,65

Docenten

3,60

3,6

3,53

Voorbereiding op de beroepsloopbaan

3,56

3,6

3,52

Studiebegeleiding

3,56

3,5

3,52

De inhoud van de opleiding

3,48

3,4

3,48

Informatiepunt

3,47

3,4

3,54

Wetenschappelijke vaardigheden

3,47

3,2

3,48

Studiefaciliteiten

3,41

3,4

3,37

Toetsing en beoordeling

3,29

3,2

3,25

Studierooster

3,27

3,2

3,18

Studielast

3,24

3,2

3,28

Informatievoorziening

3,23

3,2

3,28

Betrokkenheid

3,14

3,1

3,08

Studenten waren in 2011 het meest tevreden over de sfeer op de opleiding, de docenten en de mate waarin ze algemene vaardigheden verwerven. Studenten zijn het minst tevreden over de betrokkenheid, de informatievoorziening en de studielast. In 2011 bevatte de NSE de vraag of de student de studie aan anderen zou aanbevelen. Fontys nam deze vraag ook in voorgaande jaren op en de gemiddelde Fontysscore steeg fors van 3,42 in 2010 naar 3,88 in 2011. De Fontysrespons van 41 % was het hoogste van de grote landelijke hogescholen. Gezien deze respons is de NSE een betrouwbare indicator voor de studenttevredenheid. In 2011 bevatte de NSE vragen over de onderwijstijd, waarbij studenten aangaven hoeveel uur ze gemiddeld per week besteden aan diverse studieactiviteiten. De cijfers bieden een indicatie van de gemiddelde onderwijstijd per week. Eerstejaars voltijdbachelorstudenten gaven aan gemiddeld 34,1 per week te studeren en de ouderejaarsstudenten gemiddeld 37,2 uur per week. Dit is 0,4 en respectievelijk 0,5 uur meer dan het landelijke gemiddelde.

Elsevier De Elsevier-editie 2011 baseerde zich op de eerder genoemde NSE voor wat betreft de tevredenheid van studenten over de faciliteiten, het onderwijsprogramma, de docenten, de toetsing, de communicatie en de organisatie. De 24 onderzochte Fontysopleidingen scoorden minstens een 6,6 op een tienpuntsschaal. Het gemiddelde van alle Fontysopleidingen was een 6,9. Diverse opleidingen worden op meerdere locaties aangeboden. Er zijn zes opleidingen die op een bepaalde locatie als beste gekwalificeerd zijn door Elsevier: Financial Service Management Eindhoven, Small Business and Retailmanagement Eindhoven, Vastgoed en Makelaardij Eindhoven, Pedagogiek Eindhoven, Verpleegkunde Tilburg en Informatica Venlo. In de ranking van het opinieblad stond Fontys op de achtste plaats van de veertien hogescholen met meer dan 20 opleidingen. In 2010 deelde Fontys een zevende plaats in de ranking van multisectorale hogescholen.

Keuzegids Hoger Onderwijs De totaalscore van Fontys is weer iets gestegen ten opzichte van vorig jaar. Van de hogescholen met meer dan 10.000 studenten (die ruim 80% van de sector vertegenwoordigen) bezet Fontys met een score van 61,5 inmiddels de vierde plaats in de ranking van de Keuzegids HBO Voltijd. Vorig jaar nam Fontys de vijfde plaats in met een score van 60.

Studenten - Fontys Jaarverslag 2011

15

Fontysopleidingen met een top drie notering (bij vier of meer opleidingen in het land) zijn: • Eerste plaats: Werktuigbouwkunde (Venlo), Podotherapie (Eindhoven), HBO-rechten (Tilburg), Small Business & Retailmanagement (Eindhoven), Pedagogiek(Eindhoven), docent Techniek (Eindhoven), docent Moderne Talen (Tilburg), docent Exacte Vakken (Sittard), Financial Services Management (Eindhoven). • Tweede plaats: docent Drama (Tilburg), Elektrotechniek (Eindhoven), Informatica (Venlo), docent Exacte Vakken (Tilburg), docent Moderne Talen (Sittard), Medische Beeldvorming en Radiotherapeutische Technieken (Eindhoven), Vastgoed & Makelaardij (Eindhoven). • Derde plaats: Dans & Choreografie (Tilburg), docent Dans (Tilburg), Elektrotechniek (Venlo), Fiscaal Recht & Economie (Eindhoven), International Business & Management (Venlo), docent Maatschappijvakken (Tilburg), Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding (Tilburg), Pedagogiek (Den Haag).

2.4

Toelatingsbeleid

Het toelatingsbeleid bleef ongewijzigd. Een mbo- (niveau 4), havo- of vwo-diploma met het juiste profiel en vakkenpakket geeft volgens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) in principe toegang tot alle Fontysbacheloropleidingen. Uitzonderingen zijn opleidingen met aanvullende eisen. Dit zijn de opleidingen voor de kunsten, logopedie en voor lichamelijke oefening. Geschiktheid voor deze opleidingen wordt in het algemeen getoetst via een toelatingsonderzoek. Wie niet voldoet aan de wettelijke vooropleidingseisen kan toegelaten worden via het 21+-toelatingsonderzoek. Voorwaarde voor dit onderzoek is dat de student 21 jaar of ouder is op het moment dat de opleiding start. Werknemers en werkzoekenden die niet voldoen aan de wettelijke vooropleidingseisen, maar wel een bachelordiploma ambiëren, kunnen via een EVC-procedure (Erkenning van Verworven Competenties) toegelaten worden tot een opleiding op maat. Het Studentenloopbaancentrum voerde bij 700 kandidaten 21+ toelatingsonderzoeken uit, van wie 50% werd toegelaten. Het kader voor de toelatingseisen voor masteropleidingen is in de WHW vastgelegd. Toelatingseisen voor cursussen zijn niet in de WHW vastgelegd en worden per cursus bepaald.

2.5 Aansluiting met voortgezet onderwijs (vo) en middelbaar beroepsonderwijs (mbo) In het kader van de juiste student op de juiste plaats en het verstevigen van de contacten met het vo zijn verschillende acties ondernomen: • Contacten met samenwerkingsverbanden zijn geïntensiveerd: in Eindhoven werd voor de derde keer een Docentendag voor decanen, mentoren en docenten uit het vo georganiseerd in samenwerking met de decanenkring Eindhoven. Fontys neemt deel aan de vo-ho netwerken in West-Brabant en ’s-Hertogenbosch en de Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs. Dit met als doel het verbeteren van de aansluiting door meer samenwerking en kennisdeling. • Twee decanenkringen uit de regio brachten een bezoek aan Fontys waarbij een inhoudelijk programma van opleidingsvoorlichtingen werd aangeboden. Twee bezoeken van de andere kringen uit de regio zijn gepland. • De nieuwsbrief voor decanen vo verschijnt maandelijks, zes keer per jaar een digitale versie, drie keer per jaar een papieren versie (inclusief open dagen posters voor op school). Hiermee worden decanen sneller en beter geïnformeerd over de ontwikkelingen bij Fontys. Instituten hebben meer mogelijkheden om rechtstreeks informatie onder de aandacht van decanen te brengen. • Het aantal opleidingsvoorlichtingen dat vanuit Fontys gegeven wordt op voorlichtingsavonden van vo- en mboscholen in de regio steeg met 10% ten opzichte van 2010.

Aansluiting mbo-hbo De verbetering van de doorstroom van mbo naar hbo werd opnieuw op de kaart gezet, waarmee de relaties met het mbo verder aangehaald werden. Er is een uitgebreid netwerk opgezet van contactdocenten in het mbo en in het hbo. De contacten gaan over concrete doorstroommogelijkheden tussen verwante opleidingen. De website www.fontys.nl/mbohboplatform is een uitwisselingspodium voor deze contactpersonen. De eerste digitale contactbrief Platform mbo-hbo werd verstuurd. Landelijk zijn er wetsvoorstellen aangekondigd, die de doorstroom mbo/hbo beïnvloeden. Het bestuurlijke overleg van Fontys en tien ROC’s heeft een systeemgroep uit hun midden ingesteld die twee voorstellen voorlegde aan het bestuurlijke overleg, namelijk ‘Een uitdagende doorstroom’ en ‘TalentOntwikkelings Programma (TOP)’. In ‘Een

16

Fontys Jaarverslag 2011 - Studenten

uitdagende doorstroom’ wordt een standaardaanpak voorgesteld, die moet bijdragen aan een betere doorstroom en de streefrendementen zoals vermeld in de kwaliteitsagenda. In TOP worden de excellente mbo-studenten uitgedaagd een topprestatie te leveren. In beide notities komt de belangrijke rol van de docent aan de orde. Professionalisering rond de doorstroom zal in de toekomst worden benadrukt.

2.6

Studentenvoorzieningen

Persoonlijke vorming Aandacht voor het ontdekken van de eigen talenten en ambities draagt bij aan de persoonlijke vorming van studenten. Deze aandacht, die dus veel verder gaat dan de aandacht voor onderwijs alleen, is een goed voorbeeld van het brede assortiment aan faciliteiten dat Fontys haar studenten biedt.  

Studentenloopbaancentrum De activiteiten van de studie- en beroepskeuzeadviseurs van het Studentenloopbaancentrum op scholen voor voortgezet onderwijs (havo 3/4/5, vwo 5/6 en mbo 4) namen opnieuw toe. In samenwerking met de decanen vo namen zo’n 4.000 profiel- en studiekiezers deel aan diverse studiekeuzeactiviteiten op de scholen. Daarnaast konden de eindexamenkandidaten ook nog deelnemen aan een studiekeuze-event op Fontyslocaties. Deze activiteit vond tien maal plaats (met een gemiddelde waardering van een 8 van de potentials) en bij de instroomen uitvalcijfers is zichtbaar dat zowel de groepsactiviteiten op de scholen als de events op Fontyslocaties bijdragen aan een betere studiekeuze. Dit is gemeten door het volgen van leerlingen die deelgenomen hebben aan deze studiekeuzeactiviteiten. Doorgaans switcht (of valt uit) zo’n 40% en bij de gevolgde leerlingen nog geen 20%. De dienstverlening voor de twijfelende en switchende Fontys- (of andere hbo-) student is in 2011 gecontinueerd. Dat kan bestaan uit laagdrempelig contact via moderne media tot uitgebreide studie- en beroepskeuzetrajecten. Ruim 1.000 studenten hadden contact met het Studentenloopbaancentrum over hun studiekeuze en -twijfel. Nieuw waren de vragen van afstudeerders en van de startende studenten op de arbeidsmarkt. Deze ‘Young professional’ zoekt steeds vaker hulp in het kader van de loopbaan. Op verzoek van Fontysopleidingen werden sollicitatietrainingen en ‘Kiezen met passie’-workshops verzorgd voor Fontysstudenten. Een nieuwe activiteit in dit kader is de ‘train de trainer workshop’ voor de studieloopbaanbegeleiders van de opleidingen. Hierbij worden kennis en materialen van het Studentenloopbaancentrum overgedragen aan collega’s van de opleidingen die dagelijks contact hebben met de studenten. Decanen en psychologen - 4.010 studenten maakten een afspraak met een studentendecaan. Een toename van ruim 10% in vergelijking met 2010. 659 studenten maakten een afspraak met een studentenpsycholoog. Een toename van bijna 10%. Naast individuele begeleiding en advisering verzorgden de studentendecanen en -psychologen groepstrainingen waaraan ongeveer 400 studenten deelnamen. In 2011 namen 1.437 studenten met een functiebeperking of ziekte contact op met het studenten-decanaat. Dit is een toename van ruim 15% ten opzichte van 2010. De grootste groep werd gevormd door studenten met dyslexie. Evenals in 2010 nam het aantal studenten met een stoornis in het autismespectrum toe. Financiële ondersteuning - 79 studenten deden een beroep op afstudeersteun in het kader van de regeling Financiële Ondersteuning Studenten. In totaal werd voor 480 maanden ondersteuning toegekend voor een bedrag van € 181.453. 87 studenten vroegen een bestuursbeurs aan. In totaal werd voor 366 maanden een bestuursbeurs toegekend. Het betrof een bedrag van € 123.262. 74 declaraties voor vacatiegeld zijn ontvangen. Deze hadden betrekking op deelname van studenten aan vergaderingen van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) en de Fontys Studentenraad (FSR). Een totaalbedrag van € 19.602 werd uitgekeerd (tot en met oktober 2011). Studentencentrum - Bestuurlijk actieve studenten werden gecoacht en getraind door het Studentencentrum. Deze ondersteuning draagt bij aan een hogere kwaliteit van de medezeggenschap in de Instituutsmedezeggenschapsraden en Onderwijscommissies, alsook in de Centrale Medezeggenschapsraad en de Fontys Studentenraad. Ten behoeve van de organisatie van de stedelijke introductie-evenementen werd de samenwerking met diverse Fontyssteden en andere onderwijsinstanties geïntensiveerd.

Studenten - Fontys Jaarverslag 2011

17

3. Onderwijs 3.1

Onderwijsvisie

Fontys Hogescholen staat voor uitdagend onderwijs van hoge kwaliteit en heeft een maximale focus op het primaire proces. Fontys investeert in intensief, uitdagend, boeiend en goed georganiseerd onderwijs. Het onderwijs van Fontys is gebaseerd op de drie pijlers kennis, vaardigheden en beroepshouding. Hiermee worden de studenten goed voorbereid op de beroepspraktijk of op het zelfstandig ondernemerschap. Fontys ziet het als haar taak om bij te dragen aan het ontplooien en opleiden van talent, het stimuleren van persoonlijke vorming en het ontwikkelen van een waardebewustzijn bij studenten. Ondanks het grote aantal studenten is het onderwijs bij Fontys kleinschalig georganiseerd, in 31 zelfstandig opererende instituten die het onderwijs om de student organiseren. Bovendien besteedt Fontys bijzondere aandacht aan de randvoorwaarden voor een soepel verloop van de studie zoals studieloopbaanbegeleiding, coaching en buddysysteem, onderwijs- en tentamenroosters, feedback op toetsen en opdrachten, studievoortgangregistratie, informatievoorziening en bereikbaarheid van docenten. Uit de Fontys Kwaliteitsagenda spreken de hoge ambities van Fontys op dit gebied, waarbij ook de student om inzet wordt gevraagd. Ze wil activerend, uitdagend, kennisintensief en goed georganiseerd onderwijs bieden waarbij nadrukkelijk lesaanwezigheid van studenten als (morele) verplichting geldt.

3.2

Kwaliteit

Onderstaande opleidingen zijn in 2011 geaccrediteerd door de NVAO: Bacheloropleidingen: - bachelor Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken - bachelor Applied Sciences - bachelor HBO-ICT (inclusief Associate Degree ICT Service Management) - bachelor Mechatronica (toets nieuwe opleiding)

3.3

Masteropleidingen: - master Pedagogiek - master Leraar Engels - master Leraar Geschiedenis - master Leraar Algemene Economie - master Leraar Wiskunde - master Leraar Natuurkunde - master Leraar Frans - master Leraar Maatschappijleer - master Leraar Bedrijfseconomie - master Leraar Scheikunde - master Leraar Nederlands - master Leraar Aardrijkskunde - master Leraar Duits

Ontwikkelingen portfolio

In september startten twee nieuwe opleidingen: de Bachelor Mechatronica en de Master Industriële Innovatie. De Bachelor Management in de Zorg en de Associate degree (Ad) Management in de Zorg, beide met lesplaats Eindhoven, werden door Avans overgedragen aan Fontys. Vanaf september 2011 verzorgde Fontys Hogeschool Verpleegkunde deze opleidingen niet meer op basis van een uitvoeringsovereenkomst voor Avans, maar waren het opleidingen van Fontys. Door Fontys werden geen aanvragen voor nieuwe opleidingen ingediend, niet bij de NVAO en ook niet bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs. De masteropleiding Leraar Godsdienst werd - in navolging van de bacheloropleidingen - van Amsterdam naar Utrecht verplaatst.

18

Fontys Jaarverslag 2011 - Onderwijs

Minors Het nieuwe minorbeleid dat in 2010 is vastgesteld, werd verder aangescherpt en voorzien van nieuwe kwaliteitsmetingen en tevredenheidsonderzoek. In totaal startten veertien Fontysminors (breed toegankelijk en domeinoverstijgend) in september, waarvoor ongeveer eenderde van de totale potentiële studentpopulatie zich inschreef. Opleidingsminors (verdiepend) zijn ingedaald in de bachelor, bij een aantal daarvan zijn meerdere verwante - opleidingen betrokken en kunnen studenten vanuit hetzelfde of aanpalende domein deelnemen. Door middel van het landelijke project ‘Kies op Maat’ worden Fontysminors ook opengesteld voor externe studenten. Ze staan hierdoor als het ware in de etalage als voorbeeld van wat Fontys te bieden heeft.

3.4

Praktijkgericht

Hoger beroepsonderwijs betekent een stevige verbinding met de beroepspraktijk. Zo vormen stages een belangrijk onderdeel van de opleiding. Fontys faciliteert haar studenten bij het vinden van een stage. Er zijn ook diverse andere voorbeelden van intensieve samenwerkingen tussen opleidingen en het beroepenveld: • Wederom ontvingen medewerkers van de belastingdienst hun getuigschrift Fiscaal Recht & Economie. Daarnaast kregen nog eens 39 deelnemers een certificaat. • Juridische Hogeschool Avans-Fontys en gemeente ‘s-Hertogenbosch sloten een convenant waarmee hun samenwerking wordt bevestigd. Beide partijen wensen de opleiding voor hbo-juristen verder te verbeteren en de afgestudeerden beter geschikt te maken voor instroom in de organisatie van de gemeente ’s-Hertogenbosch. • Fontys Hogeschool Marketing Management hield de jaarlijkse editie van Fontys Best Business dat door het bedrijfsleven in de regio gezien wordt als kraamkamer van ondernemend talent. Groepen eerstejaarsstudenten van de opleidingen Commerciële Economie en Small Business & Retail Management presenteerden tijdens het event hun businessplan aan een professionele jury van bankiers, investeerders en accountants. De studenten worden tijdens Best Business uitgedaagd om door een extra inspanning hun businessplan te verbeteren. • Fontys Centrum voor Ondernemerschap is de spil in het streven alle studenten die daar belangstelling voor hebben, tijdens hun studie in aanraking te brengen met zaken die met ondernemerschap te maken hebben. Fontys ontving een subsidie van een miljoen euro om studenten beter voor te bereiden op een mogelijk zelfstandig ondernemerschap. • Studenten Pedagogiek hebben een methode ontwikkeld die erg goed aansluit bij de belevingswereld van de kinderen en die positief ontvangen werd door de doelgroep en hun opvoeders. De methode Tobor wordt gebruikt op basisscholen en wordt door pedagogiekstudenten gegeven op scholen die deze training van het Opvoedkundig Hulp- en Adviesbureau, onderdeel van Fontys Hogeschool Pedagogiek, afnemen. • Studenten van twee technische scholen, Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek in Venlo en Gilde Praktijkopleidingen ontwikkelden een nieuw soort lift, speciaal voor een tehuis voor meervoudig gehandicapten in Kathmandu (Nepal). De lift werkt zonder stroom, op ‘fietskracht’. • Het Lectoraat Brainport van Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht buigt zich in samenwerking met Brainport Development de komende jaren over de vraag wat de Brainportregio kan doen om de groei van hightech bedrijven te bevorderen. Het aantal startende hightechbedrijven in de regio Brainport is de laatste jaren sterk toegenomen. Toch blijft de groei van hightech bedrijven in de Brainport regio in verhouding stevig achter ten opzichte van internationale topregio’s als Silicon Valley en Massachusettes (Boston/Cambridge). Daarom verricht het lectoraat Brainport toepassingsgericht onderzoek met inzet van postdocs, onderzoeksdocenten, docenten en studenten. • Binnen het samenwerkingsverband tussen Fontys Lerarenopleiding in Sittard, Academische Opleidingsschool Limburg, twaalf Limburgse scholen voor voortgezet onderwijs, de Open Universiteit, Universiteit Maastricht en Hogeschool Zuyd verrichten deelnemers, waaronder leraren en aankomende leraren, samen onderzoek naar concrete vragen die leven op de scholen. De resultaten zullen op een symposium in 2012 worden gepresenteerd. Ook vanuit het lectoraat werd op de scholen onderzoek verricht om te bekijken op welke wijze het gebruik van ICT in het onderwijs bevorderd kan worden. Daarnaast organiseerde de Lerarenopleiding Sittard samen met het werkveld bijeenkomsten om vakdidactiek, coaching en begeleiding te verbeteren. • Studenten en docenten van Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen participeren in het onderzoek naar de toepasbaarheid van flexibele elektronica. Dit is een gevolg van een samenwerkingsverband tussen het lectoraat Thin Films and Functional Materials van de hogeschool en Holst Centre, een gerenommeerd onderzoekscentrum op de Eindhovense High Tech Campus. • In samenwerking met Hogeschool Arnhem Nijmegen werd het Automotive Centre of Expertise opgericht. Met een ontvangen bedrag van vijf miljoen euro wil het centrum binnen vijf jaar een van de vijf leidende innovatiecentra in Europa worden.

Onderwijs - Fontys Jaarverslag 2011

19

• Met de oprichting van het expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie kan Fontys opereren op het snijvlak van gezondheidszorg en technologie. Het kan daarmee een brug slaan naar meerdere disciplines en tussen onderwijs, beroepenveld, bedrijfsleven en zorgpartners. • Fontys is deelnemer aan het Tilburg Social Innovation Lab (TiSIL), verbonden aan Tilburg University. In TiSIL bundelen Midden-Brabantse kennisinstellingen hun krachten om een concrete bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de regio. Het eerste probleem waar TiSIL de schouders onder zette is de zorg aan chronisch zieken in Midden-Brabant. • De eerste prijs van de Fontys Onderwijsprijs ging naar studenten van Fontys Paramedische Hogeschool voor hun afstudeeronderzoek naar de gevolgen voor de patiënt van uitstel van jodiumtherapie. De tweede prijs werd toegekend aan een afgestudeerde student van Fontys PABO Eindhoven voor haar inzending Hop on, een rode Engelse bus met lesmateriaal voor vroeg vreemdetalenonderwijs Engels dat als waardevol en inspirerend voor het basisonderwijs werd beoordeeld. De derde prijs ging naar een groep van acht studenten van Fontys Lerarenopleiding Tilburg en Fontys Pabo voor hun project Get Connected 2020.

3.5

Internationalisering en internationale studenten

Internationalisering is bij Fontys geen doel op zichzelf, maar vloeit voort uit strategische doelstellingen in brede zin. Het belangrijkste motief voor internationalisering is dan ook het bevorderen van de kwaliteit van het onderwijs en is daarmee integraal onderdeel van de kwaliteitsstrategie van Fontys. Om dit te concretiseren zijn drie doelstellingen geformuleerd: 1. Verrijken van het curriculum. 2. Opdoen van internationale en interculturele competenties door studenten. 3. Inspireren en internationaliseren van docenten. Bovenstaande doelen vormen het kader voor activiteiten gericht op internationalisering voor de komende jaren. De internationale focus van Fontys richt zich in eerste instantie op EER-studenten. Dat zijn studenten afkomstig uit EU-landen, inclusief Noorwegen, IJsland, Liechtenstein en Zwitserland.

Verrijken van het curriculum Internationalisering innoveert het curriculum door internationale inhoud en het toepassen van examples of good practice uit het buitenland. De opdracht daartoe ligt bij uitstek bij de opleidingen zelf. Er is maximale financiële ruimte gegeven aan instituten om deze ambities inhoud te kunnen geven. Enkele succesvolle voorbeelden zijn: • Het Engelstalige project International Business bij de Hogeschool Bedrijfsmanagement en Techniek, waarbij studenten in opdracht van een extern bedrijf onderzoek doen naar en verbetervoorstellen doen op het gebied van Supply Chain Management en Export. • De presentatie van de educatieve website www.atlasofeuropeanvalues.eu, die het resultaat is van een Comenius Project (‘European Values Education’) waarvan Fontys Lerarenopleiding Tilburg penvoerder was. Samen met partneruniversiteiten uit het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Turkije, Slowakije en Nederland (Tilburg) zijn de kaarten die voortkomen uit de periodieke European Values Study, omgezet naar lesmateriaal voor het onderwijs. • Voor alle Fontyspabo’s staat de minor ‘Engels in het basisonderwijs en VVTO’ open. Deze minor richt zich op studenten die een internationale stage wil lopen. ‘Window to the World’ is een unieke applicatie waarbij leerlingen van over de hele wereld met elkaar kunnen praten. Pabostudenten van Fontys uit Venlo en Den Bosch zijn dit jaar alweer voor de vierde versie van Window to the World verantwoordelijk.

Inspireren en internationaliseren van docenten Internationalisering inspireert docenten en zet hen aan tot een ondernemende en onderzoekende houding. Zo’n 34 (2010: 30) docenten en medewerkers van Fontys waren in het buitenland actief in het kader van Erasmus gastdocentschappen en staftrainingen. Ook was een aantal docenten actief binnen internationale projecten waaraan Fontys deelnam. Fontys streeft ernaar om docenten (en andere medewerkers) uit het buitenland intensiever te betrekken bij het onderwijs. In november bezochten ruim twintig medewerkers - waaronder docenten - van veertien partneruniversiteiten, Fontys voor de International staff training week. Deze werd voor het eerst door Fontys georganiseerd. Het thema van de week was ‘Internationalization: from theory into practice’. Een week lang konden deelnemers meedoen aan workshops rondom dit thema.

20

Fontys Jaarverslag 2011 - Onderwijs

Buitenlandse studenten Studenten met buitenlandse nationaliteit Het aantal ingeschreven studenten met een buitenlandse nationaliteit steeg opnieuw; van 4.208 naar 4.335. Dat is een stijging van 3%. Ruim de helft hiervan betreft Duitse studenten. Inkomende exchange studenten Het aantal geregistreerde inkomende exchange studenten steeg van 169 naar 218. Dit als gevolg van toegenomen activiteiten van instituten, de Fontysbrede partners en een toename van (promotie van) Engelstalige semesters. De verwachting is dat deze groei zich volgend jaar doorzet. 2008

2009

2010

2011

122

135

169

218

Bron: Peoplesoft. Geteld zijn de exchange-studenten die hun exchange periode hebben afgerond tussen 1 oktober 2010 en 1 oktober 2011.

Collegegeld en beurzen voor buitenlandse studenten Het collegegeld voor onbekostigde niet EER-studenten bedroeg € 5.500. De Fontys Scholarships van € 3.500 en de 50 aanvullende Fontys Excellence Scholarships van € 2.000, die in 2010 gebruikt werden om het toen nog hogere collegegeld van € 7.200 deels te compenseren, kwamen in het studiejaar 2011-2012 te vervallen. Ter gedeeltelijke compensatie is het collegegeld van niet-EER studenten per studiejaar 2011-2012 gelijk getrokken met het collegegeld van alle andere onbekostigde studenten. Er is geen financiële ondersteuning verleend aan niet-EER studenten vanuit het profileringsfonds.

Internationale en interculturele competenties van Fontysstudenten Een goede manier om internationale en interculturele competenties op te doen, is een deel van de studie (meestal een semester) in het buitenland te studeren of stage te lopen. Fontys stimuleerde dit met een aantal maatregelen: een uitgebreid netwerk van Fontysbrede en opleidingsspecifieke partneruniversiteiten, de buitenlandminor, actieve voorlichting, een aantal complementaire beurzenprogramma’s en ondersteunende activiteiten. Vanwege de onderlinge complementariteit is het aantal verstrekte beurzen een goede indicator voor het aantal Fontysstudenten dat als onderdeel van de studie in het buitenland verblijft. Het in 2010 al sterk gegroeide aantal nam in 2011 nog verder toe. Wel waren er per september 2011 minder beurzen beschikbaar: het Huygens scholarship programme kwam te vervallen en de Fontys Go Global Grant, waarmee Fontysstudenten voorheen naar niet-Erasmus landen konden, hield op te bestaan. Studie en stage in het buitenland

2009

2010

2011

Exchange (studie in buitenland als onderdeel van opleiding)

258

256

315

Fontys Go Global Grant Studie

127

104

54*

Erasmus-studiebeurzen

131

152

182

Zonder beurs

n.b.

n.b.

79**

Stage in het buitenland als onderdeel van opleiding

289

315

275

Fontys Go Global Grant Stage

172

207

81*

Erasmus-stagebeurzen

117

108

124

Zonder beurs

n.b.

n.b.

70**

Vervolgstudie in het buitenland

18

9

8

VSBfonds Beurzen

14

7

8

4

2

n.v.t.

565

580

598

Huygens Scholarship Programma Totaal bursalen * Vanaf studiejaar 2011/2012 was er geen Fontys Go Global Grant meer beschikbaar.

** Cijfers zoals bekend bij het centrale Fontys International Office. Niet alle studenten die zonder beurs naar het buitenland gaan voor studie of stage, worden centraal geregistreerd.

Onderwijs - Fontys Jaarverslag 2011

21

Landelijke samenwerking Met andere Nederlandse hogescholen en universiteiten wordt nauw samengewerkt op het gebied van internationalisering en ook aan de promotie van Nederland als bestemming voor buitenlandse studenten. In het Hogescholenoverleg Internationale Betrekkingen was veel aandacht voor de connectie met de strategische agenda van de HBO-raad en werd in thematische werkgroepen praktische kennis over internationalisering onderling uitgewisseld. In Brainportverband droeg Fontys bij aan de internationale promotie van de regio Eindhoven als kennisregio.

Fontysbrede partners Het aantal Fontysbrede uitwisselingsovereenkomsten met partneruniversiteiten bleef in 2011 gelijk: 24 in totaal. Een deel van de Fontysopleidingen heeft zelf geen partneruniversiteit en geen Engelstalig onderwijsaanbod. Studenten van deze opleidingen kunnen dankzij deze overeenkomsten toch een periode naar het buitenland. De spreiding van de partners waarmee op Fontysniveau of door één van de instituten een uitwisselingsovereenkomst is afgesloten over de landen en continenten is als volgt: Aantal partners met uitwisselingsovereenkomsten Continent

Land

Europa

Duitsland

32

België

33

Turkije

31

Spanje

31

Finland

19

Polen

17

Frankrijk

21

Groot-Brittannië

13

Hongarije Denemarken Zweden Oostenrijk

Aantal partners

7 9 12 9

overige landen

54

Totaal Europa

288

Afrika

2

Noord- en Zuid-Amerika

7

Azië

6

Totaal

3.6

36 landen

303

De professionele markt

De professionele markt wordt gevormd door alle onderwijsactiviteiten en diensten die Fontys aanbiedt aan de doelgroep ‘23+’, zowel bekostigd als onbekostigd, deeltijd, duaal of modulair. De focus van Fontys ligt primair op het initieel hoger onderwijs: voltijdopleidingen en bekostigde masteropleidingen voor 17-23 jarigen. De activiteiten van Fontys op de professionele markt moeten passen binnen deze focus. Omzet- of winstdoelstellingen met betrekking tot de professionele markt zijn secundair. Middels haar activiteiten op de professionele markt wil Fontys haar bestaande (voltijd)producten continu scherpen aan de markt van professionals. Dit door de opleidingen in eventueel enigszins aangepaste vorm (en kostendekkend) aan te bieden. Op deze manier krijgen de voltijdstudenten marktgetoetst onderwijs en alumni en professionals een kans zich te blijven scholen. In 2011 heeft Fontys haar activiteiten op de professionele markt onder de loep genomen om te komen tot een nieuwe marketingstrategie. Een strategie die heel nadrukkelijk ingaat op de wederzijdse versterking tussen het initieel onderwijs en het onderwijs voor professionals.

Leven Lang Leren Fontys heeft met Leven Lang Leren concreet ingezet op het herinrichten en organiseren van veel bestaande deeltijdopleidingen naar meer flexibele (maatwerk)trajecten. Eén van de doelstellingen die Fontys - conform de door haar in haar kwaliteitsagenda aangegeven focus - uiterlijk in 2015 gerealiseerd wil hebben, is het zijn van een grote,

22

Fontys Jaarverslag 2011 - Onderwijs

brede kwaliteitshogeschool met een leidende positie in het hbo. Een kwaliteitshogeschool bovendien die opleidt voor bachelors en masters in bijna alle disciplines en waarvan alle opleidingen een sterk beroepspecifiek en/of (boven)regionaal profiel kennen en dito verankering. In combinatie met het vorenstaande betekent dit onder meer, dat instituten zich ontwikkelen richting Leven Lang Leren, maar ook dat ze ruimte krijgen om dat te doen op een procesmatige wijze die aansluit bij dat instituut, haar medewerkers en de markt. Het door Fontys geformuleerde beleid met betrekking tot Leven Lang Leren vloeit voort uit haar kwaliteitsagenda, haar marketingstrategie voor de professionalmarkt, alsmede uit de visie op Leven Lang Leren die Fontys heeft. Het Leven Lang Leren portfolio wordt door instituten (door)ontwikkeld op basis van een aantoonbare behoefte en in samenspraak met de markt.

Omzet ontwikkeling De omzet uit private activiteiten bedroeg in 2011 m€ 27,6 (2010: m€ 33,7). Deze opbrengst is lager dan begroot. Dit komt vooral door druk op de afzetmarkt voor onderwijs in het algemeen (Fontys Fydes) en op die van speciaal onderwijs in het bijzonder (Fontys OSO), krimp in de markt voor reïntegratietrajecten (Stichting Fontys Actief) en als gevolg van bezuinigingen bij de Rijksoverheid (Fontys Bestuursacademie). Vanwege de keuze om volledige aandacht en focus te richten op de kerntaak van hoger onderwijs (de kwaliteit van de bachelor- en bekostigde masteropleidingen en het daarmee onlosmakelijk verbonden onderzoek) heeft het College van Bestuur vastgesteld dat arbeidsbemiddeling, het marktsegment waarin Fontys Actief opereert, als bedrijfsmatige activiteit niet meer past in deze Fontys strategie. Bovendien is dit marktsegment in 2011 getroffen door enorme (overheids)bezuinigingen. Bovengenoemde ontwikkeling heeft tot gevolg dat de activiteiten van Fontys Actief in 2012 worden beëindigd. De Bestuursacademie Nederland en Fontys Bestuursacademie zijn sinds 1 januari 2012 samengegaan. Trainings- en adviesbureau Schouten & Nelissen heeft met Fontys Hogescholen een akkoord bereikt over de overname van Fontys Bestuursacademie. De Bestuursacademie Nederland maakt sinds oktober 2011 deel uit van Schouten & Nelissen.

Stakeholders Bedrijven, instellingen en individuele klanten zijn de belangrijkste stakeholders voor de professionele markt. Zij zijn maatgevend voor vragen uit de markt en betrokken bij de ontwikkeling van trainingen en cursussen. Het aanbod wordt ingericht in nauw overleg met ondernemers en instellingen in de regio. In netwerken zoals Kennispoort en Brabant-Zeeuwse Werkgeversvereniging wordt regelmatig bekeken of het aanbod in de behoefte voorziet.

3.7

Faciliteiten: ICT en mediavoorzieningen

iFontys 2.0 iFontys richt zich op onderwijsinnovatie middels ict-gebruik door gebruik van mobiele apparatuur die leren kan ondersteunen. Het project is in september 2011 omgevormd tot een innovatienetwerk ‘iFontys 2.0’. Dit netwerk heeft een vrije innovatieopdracht binnen het kader van onderwijs. De innovaties worden door het netwerk zelf verspreid zowel binnen als buiten Fontys. Dit gebeurt door acties van de deelnemers in eigen instituten in (iFontys) events, seminars, congressen, voorlichtingsbijeenkomsten en studiedagen. De innovaties waarmee is gestart, zijn: - smart Mobile learning met portable devices (iPresent / weview); - inrichten van Excellence trajecten (volgens Delta en Pabo plus concept); - introduceren en ondersteunen van paperless vergaderen, werken en studeren; - onderzoek naar experimenten met zelftoetsing van studenten (SOAP); - naast nieuwe innovaties werden ook eerder in gang gezette projecten zoals iTunesU, recordingbox en ‘Pabo of the future’ ondersteund. In 2012 zullen deze innovaties naar verwachting de experimenteerfase verlaten en hun plek vinden in het onderwijs.

Draadloos netwerk De onderwijsinnovaties met ict en het groeiende gebruik van ict in het onderwijs ging gepaard met een toename van het gebruik van het draadloze netwerk met 30%. Fontys had na de zomer meer dan 8.000 gelijktijdige gebruikers op het draadloze netwerk en heeft daarmee één van de grootste draadloze educatieve netwerken van Nederland. Ook het aantal bytes dat over het draadloze netwerk gaat, nam explosief toe.

Onderwijs - Fontys Jaarverslag 2011

23

Een begin werd gemaakt met het overzetten van werkplekken naar Windows 7. Dat betekent een aanmerkelijke verbetering in de desktop- en laptopvoorzieningen en draagt bij aan de tevredenheid van studenten en medewerkers. Opvallende verbeteringen zijn bijvoorbeeld de inlogsnelheid, de opwaardering naar de Office 2010-versie en de implementatie van het altijd en overal kunnen werken. In 2012 zullen de laatste locaties overgezet worden naar Windows 7.

Biep.nu Fontys Mediatheek lanceerde een nieuwe, state-of-the-art vindmachine met de naam ‘biep.nu’. Daarmee hebben studenten, docenten en onderzoekers toegang tot een enorme collectie hoogwaardige content, die dagelijks wordt geactualiseerd. Zo blijft Fontys met ‘biep.nu’ altijd bij de tijd. In 2011 deden de Apps hun intrede. De iPlanner werd geïntroduceerd, waarmee studenten en docenten hun roosters in samenhang met de eigen agenda op hun mobiele apparaat kunnen raadplegen. Daarnaast komt in 2012 een App beschikbaar voor studievoortgangsinformatie.

3.8

Huisvesting

Verbetering in ruimtegebruik gebouwen In de zomerperiode werd een grootschalig herhuisvestingtraject uitgevoerd. Fontys Hogeschool Pedagogiek verhuisde naar het gebouw aan de Lismortel bij Fontys PABO Eindhoven. Met de vernieuwde inrichting van de begane grond van gebouw R5 kreeg Fontys een beter visitekaartje voor speciale bijeenkomsten. Vanwege de groeiende ruimtebehoefte van Fontys Academie for Creatieve Industries en Fontys Economische Hogeschool Tilburg is bij aanvang van het nieuwe studiejaar de semipermanente nieuwbouw in gebruik genomen op locatie Stappegoor. Fontys OSO en Fontys Fydes verhuisden naar het Zeijengebouw op locatie Stappegoor. Eind 2011 werd het gebouw in Tilburg aan de St. Josephstraat verkocht.  

Nieuwbouw Sporthogeschool In de zomer werd het hoogste punt van de bouw van de nieuwe Sporthogeschool aan de Genneper Parken in Eindhoven bereikt. Conform planning zal dit nieuwe onderwijssportcomplex medio 2012 voltooid zijn.

Het Nieuwe Werken Het concept van Het Nieuwe Werken (HNW) - een vorm van flexibeler werken naar tijd en plaats - deed zijn intrede. Binnen Fontys ontstonden initiatieven om bij verbouwingen/herinrichtingen passende aspecten van het HNW mee te nemen. Bovendien werd het als inrichtingsconcept voor les- en werkomgeving in de nieuwe Sporthogeschool gebruikt.

3.9

Zinconferentie

Tijdens de jaarlijkse Fontys Zingevingconferentie verdiepten zo’n 70 medewerkers en studenten zich in het thema Ethische dilemma’s binnen het (Fontys)onderwijs. Doel van dit jaarlijkse evenement is om buiten de hectiek van alledag te reflecteren en te verdiepen op een voor het onderwijs relevant thema. Een mix van sprekers, actief meedenken en meepraten over herkenbare cases, zorgde voor levendige discussies in conferentiecentrum Zin in Vught.

3.10

Jubileum

In november vierde Fontys 25 jaar hogere economische opleidingen in Venlo. De huidige Fontys Internationale Hogeschool Economie staat vooral bekend om het grote aantal internationale studenten en het vermogen in te kunnen spelen op de behoefte van de regio.

24

Fontys Jaarverslag 2011 - Onderwijs

4.

Onderzoek

4.1

Onderzoeksambities

In het najaar werd de Fontys onderzoeksnota Fontys onderzoeksambities voor innovatief hoger beroepsonderwijs gepresenteerd. De nota beschrijft de kaders voor het Fontys onderzoeksbeleid voor de periode 2011- 2015. De ambitie van Fontys is dat in 2015 iedere student, iedere docent en elke opleiding betrokken is bij onderzoek. Er is een zestal uitgangspunten geformuleerd: 1. Onderzoek ter verbetering van de kwaliteit van het onderwijs. 2. Het eigenaarschap ligt bij de instituten. 3. Lectoraten zijn de spil van de onderzoeksfunctie. 4. Clustering vindt plaats omwille van innovatiekracht. 5. Onderzoek wordt altijd ethisch verantwoord. 6. Het portfoliobeheer en het kwaliteitszorgsysteem worden centraal belegd. De strategische speerpunten zijn: • Participatie - Investeren in door onderzoek gevoede curricula. - Investeren in onderzoekend vermogen van docenten. - Investeren in onderzoeksvaardigheid van studenten. • Prioritering - Aanbrengen van focus en massa in de onderzoeksprogrammering. - Voorrang voor innovatief onderzoek dat over de grenzen van de instituten wordt uitgevoerd, binnen een (regionaal) netwerk van kennisinstellingen, bedrijven en overheid. - Balans in het portfolio (alle domeinen betrokken). - Afstemming op de landelijke geprioriteerde sectoren, ondermeer in nationale en Europese subsidietrajecten, met bijzondere aandacht voor gezondheid & techniek, ethiek en sociale innovatie. • Performance - Kwaliteitssysteem: verder uitontwikkelen en implementeren van goed onderzoek; administratieve last verminderen: ex ante toets versterken. - Kwaliteitszorg: versterken van de kwaliteitszorg onderzoek in de instituten; verder uitbouwen van de kwaliteitsbewaking in de lijn CvB – instituten. Het onderzoek bij Fontys Hogescholen is praktijkgericht. Het is wetenschappelijk in de zin dat het voldoet aan de gebruikelijk te stellen methodologische eisen, zoals betrouwbaarheid, validiteit, objectiviteit en repliceerbaarheid, met betrekking tot de wijze waarop het tot stand komt. Praktijkgericht onderzoek voldoet bovendien aan de eis van bruikbaarheid. Het levert kennis, inzichten en producten die bijdragen aan het oplossen van de problemen in de beroepspraktijk en/of aan de ontwikkeling van deze beroepspraktijk en aan de vernieuwing van de curricula.

4.2

Lectoraten

Richtinggevend voor de activiteiten van de lectoraten blijven de vier doelstellingen van de Stichting Kennisontwikkeling hbo (SKO): • doorwerking naar het curriculum van de opleidingen; • kenniscirculatie met economie en samenleving; • kennisontwikkeling; • professionalisering van docenten. Fontyslectoren, kenniscentra en -netwerken spelen een belangrijke rol in zowel de opzet en uitvoering van de onderwijsprogramma’s als in het onderzoek binnen die programma’s. De link tussen het onderwijs en onderzoek is met name sterk in de masteropleidingen en steeds meer in de bacheloropleidingen. In de masteropleidingen sluit de student de studie af met het verrichten van praktijkgericht onderzoek.

Onderzoek - Fontys Jaarverslag 2011

25

De instelling van lectoraten blijft een speerpunt in het onderzoeksbeleid. Als uitgangspunt geldt daarom dat elk instituut ten minste één lectoraat heeft. Promovendi worden mede door de lector begeleid. Bij onderwijsinhoudelijke vernieuwing wordt de lector altijd betrokken. Er is een aantoonbare relatie tussen onderzoeksbeleid en onderwijsuitvoering. Het bevorderen van de onderzoekende beroepsattitude is een kerntaak van de opleidingen. Daarom worden studenten steeds meer systematisch getraind in onderzoeksvaardigheden, zowel in bachelor- als in mastercurricula als in langlopende leerlijnen. Ook kunnen zij deelnemen aan het onderzoek van het instituut. Dit kan gebeuren in het kader van stages en afstudeeropdrachten, maar ook in de context van excellentieprogramma’s. De lector heeft, in opdracht van de directeur van het instituut waartoe de lector behoort, het primaire toezicht op de kwaliteit van de onderzoekstraining in de curricula. Wil het onderzoek optimaal ten nutte komen van het onderwijs, dan dienen ook de docenten intensief bij het onderzoek betrokken te worden. De lectoren zelf zijn ook zichtbaar in het onderwijs. Drie nieuwe lectoraten gingen van start: het lectoraat ‘Brainport’, verbonden aan Fontys Hogeschool Management Economie en Recht, het lectoraat ‘Duurzaam werken’, verbonden aan Fontys Hogeschool HRM en Psychologie en het lectoraat ’Orthopedagogiek, Orthopedagogisch handelen en diversiteit’ bij Pedagogiek. Zes lectoraten werden beëindigd: het lectoraat ‘Leren van docenten in de context van het beroepsonderwijs’, het lectoraat ‘Praktische theologie’, het lectoraat ‘Science en techniek in het basisonderwijs’, het lectoraat ‘Career development’, het lectoraat ‘Corporate governance’ en het lectoraat ‘Accountancy’. Het totaal aantal lectoraten kwam daarmee op 38. Negen aanvragen voor nieuwe lectoraten zijn in behandeling. In totaal namen acht lectoren afscheid en startten drie nieuwe lectoren, waarmee het totaal aantal lectoren kwam op 42. Een overzicht van de lectoraten is te vinden in bijlage III.

4.3

Promotiebeleid

Fontys voert beleid om het aantal gepromoveerde docenten te laten toenemen. Dit beleid is vooral gericht op werving van gepromoveerden en het faciliteren van promotietrajecten van zittende medewerkers. Instituten kiezen in samenspraak met lectoren thema’s voor promotieonderzoeken waarvan de resultaten meerwaarde hebben voor de opleidingen en de beroepspraktijk.   In 2011 promoveerden drie van de in totaal 50 jonge promovendi. Daarnaast zijn in totaal 30 zittende docenten bezig met een promotieonderzoek. Zij doen dit met financiële ondersteuning van het Fontys Stipendiumfonds (STiP). Drie van hen rondden hun promotie af. Drie docenten kregen een NWO-lerarenpromotiebeurs toegekend. Die beurs stelt hen voor een periode van vier jaar in de gelegenheid twee dagen per week te werken aan een promotieonderzoek. Landelijk waren er 35 beurzen beschikbaar.

4.4

Onderzoeksprogramma’s

RAAK-programma’s De volgende aanvragen voor RAAK-projecten1 werden goedgekeurd: • Toekomst van vers detaillisten (AGF)- RAAK MKB • Microreactoren & Flow Chemistry - RAAK MKB • Firebee - RAAK MKB • Langer thuis, wat haal je in huis - RAAK Pro • Praten kan ik niet, maar communiceren wil ik wel - RAAK Pro • Nanogestructureerde functionele coatings - RAAK Pro • De pedagogische professional voor het voetlicht - RAAK Pro Totaal budget van deze projecten bedroeg m€ 5,5, waarvan m€ 3,7 aan RAAK subsidies voor alle projectpartners tezamen. Het Fontysaandeel daarin bedraagt m€ 2,7, waarvan m€ 2 gesubsidieerd. Sinds de start van het RAAKprogramma in 2004 werden in totaal 42 aanvragen van Fontys goedgekeurd.

1

26

Alleen die RAAK programma’s zijn vermeld waarbij Fontys als penvoeder optreedt.

Fontys Jaarverslag 2011 - Onderzoek

4.5

Kwaliteit

Binnen het Fontys kwaliteitszorgsysteem voor lectoraten werden vier audits, afgenomen door commissies waarin ook externe deskundigen zitting hebben, afgerond. Het betreft de lectoraten: ‘Supply chain management’, ‘Innovatiemanagement internationaal perspectief’, ’Leerstrategieën’ en ‘Kunstpraktijk en samenleving’. Bij het lectoraat Filosofie is een interne Fontysaudit uitgevoerd. Het Fontys Kwaliteitszorgsysteem Lectoraten werd door de VKO positief beoordeeld voor een periode van zes jaar. De commissie rapporteerde ‘een indrukwekkend aantal reeds uitgevoerde audits, zeker gezien de diepgang van de rapportages. De bruikbaarheid van de analyses en aanbevelingen voor verbetering van het lectoraat is evident.’ Carl Rohde, lector Trendwatching & Innovatie werd tijdens het Nationaal Hoger Onderwijs Congres uitgeroepen tot ‘Lector van het jaar 2011’.

Kennisprijs 2011 Cyrille van Bragt, medewerker van Fontys PABO Eindhoven won de Fontys Kennisprijs 2011 voor haar promotieonderzoek ‘Student’s educational careers in higher education: a search into key factors regarding study outcome’. De tweede prijs was voor Marloes Eijsvogels en Guido Smets van Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen die met het Raakproject Biopolymeren studenten de gelegenheid geven innovatief onderzoek te doen in hun stages en bij hun afstuderen. Hans Jonker van Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing in Utrecht ontving de derde prijs voor zijn bijdrage: de parochiemonitor, versie 2.0.

4.6

Kennisvalorisatie

Samenwerking met onderwijsinstellingen Fontys continueerde haar samenwerking met diverse nationale en internationale onderwijsinstellingen. De samenwerking op onderwerpen zoals co-promotorschap, afstemming onderzoekslijnen, promotievouchers en begeleidingsplannen voor promovendi werd in die samenwerking verder uitgewerkt. Publicaties De vierde Fontys Publicatiecatalogus verscheen met een selectie van publicaties en andere kennisproducten van Fontysmedewerkers.

4.7

Stakeholders

Stakeholders zijn steeds meer direct betrokken bij niet alleen het onderwijs maar ook het onderzoeksbeleid. Een nieuwe uiting daarvan zijn de extern gefinancierde lectoraten. In het lectorenconvent en het promovendi-overleg vindt afstemming plaats over onderzoeksprogramma’s en kwaliteitzorg van onderzoek. Met de omgeving wordt contact onderhouden via Raden van Advies van de individuele instituten, vertegenwoordiging van het beroepenveld in de kenniskringen, samenwerking met nationale en internationale onderwijsinstellingen en onderzoeksopdrachten voor het MKB. Het beroepenveld is actief betrokken bij de lectoraataudits.

Onderzoek - Fontys Jaarverslag 2011

27

5. Medewerkers 5.1

HR Ambities

Fontys wil studenten inspirerend onderwijs bieden in een excellente onderwijsorganisatie. Deze ambitie vereist professionele en betrokken medewerkers. Met de nieuwe HR ambities wil Fontys haar medewerkers continu uitdagen hun talenten te ontwikkelen. De nieuwe nota HR Ambities ‘Groei van medewerkers door aandacht en uitdaging’ kent de volgende drie pijlers: 1. Ruimte, vertrouwen en verantwoordelijkheid: medewerkers krijgen ruimte en het vertrouwen voor hun eigen talentontwikkeling, nemen deze verantwoordelijkheid en leggen daarover verantwoording af. 2. Kaders en aandacht: Fontys schept kaders voor medewerkers voor de vormgeving van hun talentontwikkeling en faciliteert deze ontwikkeling door continue en systematische aandacht. 3. Vakmanschap: medewerkers combineren een (zelf-) kritische en onderzoeksmatige houding met een continue ontwikkeling van de eigen vakinhoud. In de eerste helft van 2011 werden de HR ambities vertaald naar een organisatiebreed implementatieplan. Belangrijke eerste stappen in het plan, het opzetten van een digitaal platform voor talentontwikkeling (het ‘Talentontwikkelplein’) en een herijkt Management Developmentbeleid (‘Fontys Leadership Program’) zijn inmiddels afgerond. Daarnaast werden diverse visiebijeenkomsten op locatie georganiseerd, waar in totaal 220 leidinggevenden werden geïnformeerd over de HR-ambities. De bijeenkomsten vormden het startpunt van de vertaling van de Fontysbrede visie naar concrete acties binnen de diverse instituten en diensten. De in september 2011 opgestelde kwaliteitsagenda bevat een aantal voor het personeelsbeleid relevante en zeer concrete doelstellingen. Dit onder meer op het vlak van professionalisering van docenten en medewerkertevredenheid. Deze doelstellingen vormen de komende jaren een belangrijke leidraad bij de uitvoering van het HR-beleid. Fontys wil, zo is vastgelegd in de Fontys Kwaliteitsagenda voor 2015 een onderwijsformatie (OP) hebben die minimaal 2/3 van de uitgaven van de totale formatie betreft. De norm is dat dat elke docent zeker 2/3 (67%) van zijn werktijd actief is in de onderwijsuitvoering met studenten.

5.2

Personeelsbeleid

Formatieve ontwikkelingen In 2011 is in totaal 338 fte aan nieuwe formatie de organisatie ingestroomd. In dezelfde periode bedroeg de uitstroom 327 fte. Per saldo is in de loop van het jaar 2011 de totale formatie in loondienst bij Fontys marginaal gegroeid, van 3.119 fte eind 2010, tot 3.131 fte per 31 december 2011. De focus op het primaire proces heeft geleid tot een verdere stijging van de formatie onderwijsgevend personeel (OP) met 48 fte, en een daling van de hoeveelheid onderwijsondersteunend personeel (OOP) met 36 fte. In bijlage IV (kengetallen medewerkers) is meer informatie te vinden over de samenstelling van en de ontwikkelingen in het personeelsbestand.

Kennis- en opleidingsniveau van docenten In de Fontys Kwaliteitsagenda is een aantal concrete afspraken gemaakt over de didactische-, en onderzoeksvaardigheden, en mediawijsheid van Fontysdocenten. De kwaliteit van de didactische vaardigheden van Fontysdocenten kreeg een nieuwe impuls door de ontwikkeling van het BKO (‘Basis Kwalificatie Onderwijs’). De Fontys BKO is een bekwaamheidstest voor (nieuwe) docenten die bij Fontys hogescholen (komen) werken. Het assessment moet aantonen of elementaire didactische kwaliteiten in voldoende mate aanwezig zijn. Het BKO is in het najaar van 2011 als pilot bij een aantal hogescholen uitgezet. Als onderdeel van het convenant leerkracht vroegen 53 Fontysdocenten een lerarenbeurs voor scholing aan.

28

Fontys Jaarverslag 2011 - Medewerkers

Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Fontys investeert substantieel in de talentontwikkeling van de medewerkers. Uitgangspunt is dat elke medewerker de mogelijkheid, ruimte en het vertrouwen krijgt zelf de regie te voeren over de eigen ontwikkeling. Het Centrum voor Loopbaan & Ontwikkeling (CLO; voorheen Loopbaancentrum Personeel) heeft in dit kader diverse nieuwe producten en diensten ontwikkeld waaronder het gratis korte loopbaanconsult, workshop Feedback en de ‘Jobalert’. 450 mensen maakten gebruik van de diensten van het CLO. Met het door het CLO ontwikkelde Talentontwikkelplein is al het professionaliseringsaanbod van Fontys overzichtelijk, en op één plek ondergebracht. Omdat de nieuwe HR-visie een andere manier van leidinggeven impliceert, is door het CLO een nieuw Management Development-programma ontwikkeld: het Fontys Leadership Program. De gesprekcyclus blijft een belangrijk ontwikkelingsinstrument. Consultants van de dienst P&O verzorgden opnieuw diverse trainingen rond de gesprekscyclus voor leidinggevenden en medewerkers, vooral in de domeinen economie en techniek.

Arbeidsomstandigheden Fontys kent sinds enkele jaren een verzuimbeleid waarbij de verzuimpreventie en re-integratie volledig onder eigen regie worden uitgevoerd. Leidinggevenden en medewerkers zijn verantwoordelijk voor het terugdringen van verzuim. Zij worden hierbij ondersteund door bureau Re-integratie en Verzuim. Ziekteverzuim, naar percentage en frequentie 2008

2009

2010

2011

Verzuim %

4,6%

3,9%

3,7%

4,1%

Verzuimfrequentie

1,02

0,91

0,78

0,73

Na invoering van het nieuwe verzuimbeleid, begin 2009, is het verzuim binnen Fontys sterk gedaald. In 2011 is deze daling gestopt. Er is zelfs sprake van een toename van het verzuim. Dit blijkt vooral te wijten aan een stijging van het langdurig verzuim, aanleiding om de inspanningen rond re-integratie en preventie van verzuim te intensiveren.

Aantrekkelijk werkgeverschap Fontys vindt het belangrijk dat medewerkers met plezier hun werk doen. Om inzicht te verkrijgen in het arbeidswelzijn van medewerkers wordt elk voorjaar een medewerkertevredenheidsonderzoek (MTO) afgenomen, gevolgd door een korte tussentijdse meting in december. Tijdens het MTO en de tussenmeting van 2011 gaven de medewerkers gemiddeld een ruime voldoende voor hun werk: respectievelijk rapportcijfer 7,1 en 7,0, vergelijkbaar met de scores als in 2010. Als onderdeel van de nieuwe HR-visie zijn dit jaar in het MTO enkele vragen opgenomen over ruimte en vertrouwen in het werk. De resultaten bevestigen het beeld dat de cultuur op dit punt verbetering behoeft. Gemiddeld is meer dan één op de vijf medewerkers ontevreden over de mate waarin collega’s elkaar aanspreken op verantwoordelijkheden en zich houden aan gemaakte afspraken. Circa één op de zes medewerkers vindt dat hij onvoldoende ruimte en vertrouwen krijgt om zijn werk goed te kunnen doen. Deze resultaten van het MTO worden meegewogen bij de beleidskeuzes die worden gemaakt in het personeelsbeleidsplan van elke Business Unit van Fontys. De Fontys Young Professionals, netwerk van medewerkers tot en met 35 jaar, organiseerde ook dit jaar weer diverse activiteiten voor haar leden, waaronder een workshop ‘ondernemerschap en onderwijs’. Daarnaast leverden de Fontys Young Professionals een waardevolle bijdrage aan de ontwikkeling van de nieuwe HR-visie. De arbeidsmarkttoeslag is een instrument om schaars personeel aan te trekken. In 2011 ontvingen 44 medewerkers deze toeslag, hetzelfde aantal als in 2010.

Medewerkers - Fontys Jaarverslag 2011

29

5.3

Organisatieaanpassingen

In 2011 vonden binnen diverse onderdelen organisatieaanpassingen plaats. De dienst Mediavoorzieningen werd gedecentraliseerd. Personeel van de mediatheken van Fontys is overgeplaatst naar de instituten. Binnen de dienst Onderwijs en Onderzoek werd een media-expertisecentrum ingericht. De activiteiten van Fontys International Projects zijn in de loop van 2011 overgedragen aan een externe partner, en ook de activiteiten van Fontys Bestuursacademie worden vanaf 1 januari 2012 buiten Fontys voortgezet vanwege de overdracht aan Schouten & Nelissen. De Nieuwste Pabo is een samenwerkingsverband van Fontys Hogescholen en Hogeschool Zuyd, waarmee beide partijen beogen om de kwaliteit van het onderwijs voor zowel studenten als scholen in Zuid-Limburg te waarborgen binnen een bedrijfseconomisch verantwoorde exploitatie. Sinds september staan de Fontys Pabo in Sittard en de pabo’s van Hogeschool Zuyd in Maastricht en Heerlen onder leiding van één directeur. Om de integratie te vergemakkelijken krijgen studenten van de Nieuwste Pabo vanaf 1 september 2012 les op één locatie in Sittard. In 2011 werd besloten om Fontys Pedagogische Technische Hogeschool (FPTH) als zelfstandig instituut op te heffen. De herpositionering leidt ertoe dat de medewerkers van de FPTH-lerarenopleidingen in 2012 deel gaan uitmaken van Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement en Techniek. Het team Automotive valt onder aansturing van de directeur van Fontys Hogeschool Engineering. Ook de fusie van drie Fontyspabo’s met hun vijf locaties in Eindhoven, Den Bosch, Tilburg, Veghel en Venlo naar één organisatie werd in 2011 in gang gezet. Bij Fontys OSO - tot slot - is wegens krimp besloten tot een ingrijpende reorganisatie en ook bij Sociale Studies vindt een ingrijpende kwalitatieve reorganisatie plaats. Als gevolg hiervan is sinds december 2011 een selectieve vacaturestop van kracht bij de instituten met educatieve opleidingen c.q. zakelijke dienstverlening in het educatieve werkveld.

5.4

Bijzondere prestaties medewerkers

Diverse medewerkers onderscheidden zich door het leveren van bijzonder waardevolle bijdragen aan het onderwijs en de Fontys learning community. Zij deden dit in de vorm van publicaties, innovatieve onderwijsactiviteiten en maatschappelijke initiatieven waarvoor enkelen een prijs of onderscheiding ontvingen. Als beloning voor het werk dat docent Onno Manche namens Fontys in Burkina Faso deed is hij onderscheiden als ‘chevalier dans l’ordre de merite de la santé et de l’action sociale’ door het Institut Universitaire de Technologie Burkina Faso. Carl Rohde, lector Trendwatching & Innovatie werd tijdens het Nationaal Hoger Onderwijs Congres uitgeroepen tot ‘Lector van het jaar 2011’. Conservatoriumdocent en dirigent van het Brabantkoor Louis Buskens is dit jaar benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

5.5

Integrale Veiligheid en Arbo

Het Beleid Integrale Veiligheid omvat beleid op het gebied van kennisveiligheid, sociale veiligheid en fysieke/ technische veiligheid. 2011 kende de volgende speerpunten: • Het opleiden en trainen van vrijwel de gehele Fontys crisisorganisatie (22 crisisteams). • Er is een knelpuntenanalyse opgesteld ter evaluatie van het Beleid Integrale Veiligheid. Deze analyse zal leiden tot een actielijst die ter besluitvorming zal worden voorgelegd aan het College van Bestuur. • De bescherming van persoonsgegevens in het kader van privacywetgeving is geactualiseerd en geborgd binnen de Fontysorganisatie.

30

Fontys Jaarverslag 2011 - Medewerkers

6. Governance Fontys Hogescholen wil zich als maatschappelijke instelling op een open en transparante wijze verantwoorden naar haar omgeving. Fontys wil beoordeeld worden op haar prestaties en in een open dialoog communiceren met stakeholders. Toezicht en bestuur van Fontys zijn ingericht in overeenstemming met de in de Branchecode Governance Hogescholen vastgelegde principes. De Raad van Toezicht ziet toe op een correcte naleving van deze principes door het College van Bestuur.

6.1

College van Bestuur

Het College van Bestuur van Fontys Hogescholen bestaat uit drie personen en is verantwoordelijk voor de realisatie van de missie, visie, strategie en doelstellingen van de organisatie en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkelingen. In overeenstemming met de wet en de statuten zijn de taken en bevoegdheden van de leden van het College van Bestuur vastgelegd in een Bestuursreglement. Ieder jaar opnieuw legt het College van Bestuur met het management van de instituten en de ondersteunende diensten afspraken vast in een managementcontract per organisatieonderdeel.

Samenstelling en portefeuilleverdeling De taakverdeling van de leden van het College van Bestuur is vastgesteld in horizontale en verticale portefeuilles. Samenstelling en portefeuilleverdeling College van Bestuur per 31-12-2011 Mr. M.J.G. Wintels, voorzitter (benoemd per 1 juni 2008) Portefeuille: onderwijs, strategie, cultuur en organisatie(-ontwikkeling) inclusief management development, veiligheid, HBO-raad en externe vertegenwoordiging. Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA (benoemd per 1 juni 2009) Portefeuille: onderzoek, financiën en control, personeel, arbeidsvoorwaarden en arbo, kwaliteitzorg en -audit en juridische zaken en ICT. Instituten in de sectoren: Educatie, Mens en maatschappij en Gezondheidszorg. Drs. E.C. Meijer (benoemd per 1 september 2009) Portefeuille: onderwijs, studentenzaken en -voorzieningen, zakelijke dienstverlening, huisvesting en facilitaire zaken, internationalisering, informatiemanagement, marketing en communicatie en media-voorzieningen. Instituten in de sectoren: Economie, Techniek en Kunsten. De drie bestuursleden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. Na afloop van deze termijn kunnen zij voor eenzelfde periode worden herbenoemd.

6.2

Raad van Toezicht

De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van Fontys Hogescholen door het College van Bestuur. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement (conform en in overeenstemming met artikel 10.3d van de WHW). De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Samenstelling per 31-12-2011 • mr. P.C. Lodders-Elfferich (voorzitter) • drs. J.C. Leenhouts (secretaris) • prof.dr. E.P.N.M. Borgman (per 1 april 2011) • prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten • prof.dr.ir. R.H.J. Fastenau (per 1 april 2011) • J.J.M. Koenen RA CIA • ir. S.J. Wittermans

Governance - Fontys Jaarverslag 2011

31

De Raad van Toezicht vergaderde zes keer met het College van Bestuur. Voorafgaand aan elke vergadering kwam de Raad van Toezicht in besloten samenstelling bijeen. Het College van Bestuur informeerde de Raad van Toezicht via bestuursrapportages over de ontwikkelingen met betrekking tot studenten en studiesucces, medewerkers, financiën, kwaliteit van het onderwijs en onderzoek, voortgang van projecten, kwesties met betrekking tot specifieke organisatieonderdelen en over overige relevante strategische kwesties. Dit alles mede aan de hand van kengetallen per instituut/dienst en voor Fontys totaal. Ook over de ontwikkelingen op het gebied van huisvesting heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht geïnformeerd. Een aantal panden is in de verkoop gezet, met het doel om dislocaties af te stoten ten gunste van concentratie op enkele hoofdlocaties waar de bezettingsgraad vervolgens geoptimaliseerd kan worden. De Raad van Toezicht verleende goedkeuring aan de verkoop van het pand aan de Sint Josephstraat in Tilburg en het ter verkoop aanbieden van het pand aan de Keizersgracht in Amsterdam. De Raad van Toezicht keurde in de loop van het jaar ook het jaarverslag 2010, de jaarrekening 2010 en de begroting 2012 goed. Bovendien stelde de Raad van Toezicht vast dat er geen sprake was van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de leden van het College van Bestuur speelden. De Raad van Toezicht vergaderde eenmaal met de Centrale Medezeggenschapsraad.

Kerncommissies Om te functioneren in overeenstemming met de Branchecode Governance en ter voorbereiding op zijn besluitvorming heeft de Raad van Toezicht een drietal voorbereidende commissies. De commissies zoals die in 2011 hebben gefunctioneerd, waren als volgt samengesteld:

Commissies van de Raad van Toezicht per 31-12-2011 • • •

Auditcommissie J.J.M. Koenen RA CIA (voorzitter), ir. S.J. Wittermans Remuneratie-/Benoemingscommissie mr. P.C. Lodders-Elfferich (voorzitter), prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten Onderwijs-en identiteitcommissie drs. J.C. Leenhouts (voorzitter), prof.dr. E.P.N.M. Borgman, prof.dr.ir. R.H.J. Fastenau

Auditcommissie De Auditcommissie vergaderde vijf maal, doorgaans een week voor de plenaire vergaderingen van de Raad van Toezicht. De externe accountant was aanwezig om zijn accountantsverslag 2010 en de managementletter naar aanleiding van de interim-controle 2011 toe te lichten. In de auditcommissie werd met name aandacht besteed aan de resultaatontwikkeling zoals gerapporteerd via de viermaandelijkse bestuursrapportages, de jaarrekening en het jaarverslag 2010, de begroting 2012 en de meerjarenraming met onderliggende beleidsvoornemens. De prestaties van de afzonderlijke organisatieonderdelen kwamen aan bod, evenals de risicobeoordeling daaromtrent en de evaluatie van de kwaliteit van de interne beheersing. Aan de auditcommissie wordt periodiek gerapporteerd over de declaraties van het College van Bestuur en de voorzitter van de commissie was nauw betrokken bij de aanbesteding van de accountantsdiensten, die in mei 2011 werd afgerond.

Remuneratie-/Benoemingscommissie De remuneratie-/benoemingscommissie vergaderde eenmaal. In deze vergadering werd het bezoldigingsbeleid van het College van Bestuur besproken. Tevens werd er besloten tot een, ten opzichte van 2009 en 2010, ongewijzigde vergoedingsregeling voor de Raad van Toezicht voor 2011. De remuneratiecommissie heeft met elke bestuurder een functioneringsgesprek gevoerd, voorafgegaan door gesprekken met vier directeuren en de concerncontroller over het functioneren van de leden van het College van Bestuur. De bonusregeling is, na goed overleg met de leden van het College van Bestuur en raadpleging van de voltallige Raad van Toezicht, vervallen en met ingang van 1 januari 2011 voor 2/3e deel omgezet naar vast salaris. Deze inkomensaanpassing leidt er toe dat er in 2011 qua moment van uitbetaling een - niet te voorkomen - samenloop plaatsvindt met de variabele beloning over 2010, die immers pas na afloop van het jaar 2010 is uitgekeerd in 2011. Op verzoek van de voorzitter van het College van Bestuur heeft de Raad van Toezicht ingestemd met het afzien van uitbetaling van de bonus over 2010 voor de voorzitter. Tevens heeft de Raad van Toezicht ingestemd met het

32

Fontys Jaarverslag 2011 - Governance

verzoek van de voorzitter van het College van Bestuur om voor hem af te zien van indexering; het bruto salaris van de voorzitter van het College van Bestuur is hiermee bevroren voor 2011. Voor eventuele herbenoemingen zal ten aanzien van het bezoldigingsbeleid de nieuwe WNT- normering leidend zijn.

Onderwijs- en identiteitcommissie De Onderwijs- en identiteitcommissie is eenmaal bijeen geweest. Op de agenda stonden onderzoek bij Fontys, de stand van zaken met betrekking tot de wettelijk aangescherpte positie van de examencommissie, de onderwijsprestaties en het studiesucces bij Fontys. Het onderwerp identiteit werd in een aparte bijeenkomst besproken met een deel van de commissie.

6.3

Medezeggenschap

De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) is de gesprekspartner van het College van Bestuur. Aan ieder Fontysinstituut is een instituutsmedezeggenschapsraad (IMR) verbonden. IMR-leden hebben de directeur van het eigen instituut als gesprekspartner. Elke ondersteunende dienst kent een eigen Dienst Medezeggenschapsraad (DMR) en heeft de eigen directeur als gesprekspartner. De CMR van Fontys bestaat uit elf studenten en elf personeelsleden die via rechtstreekse verkiezingen worden gekozen. De CMR kan gevraagd en ongevraagd advies geven over onderwerpen die voor heel Fontys van belang zijn of consequenties hebben. Daarnaast heeft de CMR op basis van de wet en het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht op een aantal onderwerpen.

6.4

Studenteninspraak

Studenteninspraak is georganiseerd via de officiële medezeggenschapsgremia en klankbordgroepen. Daarnaast functioneert de Fontys Studenten Raad (FSR). Deze adviesraad heeft zich in 2011 in toenemende mate als klankbord van het College van Bestuur geprofileerd. De raad heeft aangegeven welke aspecten van de organisatie volgens studenten als goed werden beoordeeld, maar ook wat voor verbetering vatbaar was. De banden met de studentenfractie van de Centrale Medezeggenschapsraad zijn in 2011 verstevigd. De FSR heeft wederom ‘meeloopdagen’ voor de leden van het College van Bestuur georganiseerd. Om de kwaliteit van de studenteninspraak te ontwikkelen, bieden de adviseurs van het Studentencentrum coaching, training en advies aan aan bestuurlijk actieve studenten. Diverse Instituuts Medezeggenschapsraden zijn in 2011 getraind en er is meer en meer gebruik gemaakt van de expertise van de adviseurs van het Studentencentrum. Op 20 oktober 2011 heeft het Studentencentrum de eerste Dag van de Medezeggenschap voor medewerkers en studenten georganiseerd. Op deze dag konden geïnteresseerden in en deelnemers aan inspraak en medezeggenschap in instituten en diensten geïnformeerd worden en ervaringen met elkaar delen. De intentie is hier een jaarlijkse traditie van te maken.

6.5

Horizontale verantwoording

Naast verticale verantwoording aan ondermeer het Ministerie van OCW kent Fontys vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording, bijvoorbeeld naar studenten en medewerkers via onder andere medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies. Het werkveld is betrokken bij de opleidingscommissies en de werkveld- en beroepenveldcommissies voor het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast hebben veel instituten een Raad van Advies.

iFontystour Diensten Nadat het College van Bestuur in 2010 de instituten tijdens de iFontystour bezocht had waren in 2011 de acht centrale diensten aan de beurt. Inzet was een informele, open dialoog met de medewerkers.

Governance - Fontys Jaarverslag 2011

33

6.6

Interne beheersing

Fontys heeft een intern risicobeheersings- en controlesysteem. In dit kader is allereerst het risicoprofiel relevant waarbij de belangrijkste risico’s zijn voorzien van de door Fontys ter zake getroffen beheersingsmaatregelen. Verder wordt in deze paragraaf ingegaan op een aantal cruciale elementen uit het management control raamwerk: naast (of beter: geïntegreerd met) risicomanagement vormen de planning & controlcyclus, interne controle en de beheersomgeving belangrijke pijlers om de vitale bedrijfsprocessen te beheersen. Tot slot bevat deze paragraaf het op dit control raamwerk gebaseerde in control statement.

Risicomanagement Fontys heeft risicomanagement zoveel mogelijk verankerd in de planning & controlcyclus, die een stevig fundament vormt voor de continue beoordeling van de mate waarin de organisatie over de hele linie ‘in control’ is. In de periodieke besprekingen van de managementrapportages tussen College van Bestuur en management wordt structureel gerapporteerd en gesproken over de follow up naar aanleiding van geconstateerde risico’s. Daarnaast maken het College van Bestuur en de auditcommissie van de Raad van Toezicht gebruik van periodiek geactualiseerde rapportages over de kwaliteit van de interne beheersing en de daarmee samenhangende risico’s.

Risicoprofiel Ontwikkeling Rijksbijdrage en collegegeld Fontys heeft in 2009 maatregelen getroffen om het meerjarig financiële perspectief van Fontys weer gezond te maken, zodanig dat investeringen in meer onderwijs(tijd) en aantrekkelijke infrastructuur binnen afzienbare termijn mogelijk zouden worden. Het effect van de in 2009 en 2010 doorgevoerde bezuinigings- en ombuigingsmaatregelen (waaronder de reorganisatie van de centrale ondersteunende diensten) kwam tot uitdrukking in de financiële exploitatie over 2011, en kon – ondanks de druk op de Rijksbijdrage per student - gehandhaafd worden in de begroting 2012. Hoewel de financiële huishouding in de afgelopen jaren dus weer op orde is gebracht, blijft de ontwikkeling van de inkomsten uit Rijksbijdrage en collegegeld de komende jaren de belangrijkste onzekere factor. Het regeerakkoord van het huidige kabinet voorziet in maatregelen die direct gevolg hebben voor de inkomsten van de instellingen, zoals de langstudeerdersmaatregel en een efficiencykorting voor de instellingen. Om het risico van dalende inkomsten te kunnen beheersen is kostenflexibiliteit cruciaal. De verwachte uitstroom van gepensioneerden (circa 14% van de formatie tot 2015) biedt op termijn extra flexibiliteit om in te kunnen spelen op een eventuele neerwaartse ontwikkeling van de Rijksbijdrage en/of instroom van studenten. Kwaliteit van het onderwijs en onderzoek De primaire opdracht voor een onderwijsinstelling is om studenten af te laten studeren met een diploma op zak dat garant staat voor kwaliteit. Kwaliteitsbeoordeling gebeurt in de eerste plaats via accreditatie door de NederlandsVlaamse accreditatieorganisatie (NVAO), Opleidingen moeten zesjaarlijks bewijzen dat het kwaliteitskeurmerk wordt waargemaakt. Onderzoek van de Onderwijsinspectie en incidenten bij diverse hogescholen hebben uitgewezen dat het mechanisme van kwaliteitsbewaking via de accreditatie door NVAO niet genoeg waarborgen heeft opgeleverd voor het inhoudelijke eindniveau van elke opleiding. Als antwoord daarop is sectorbreed de rol van examencommissies aangescherpt, zowel in termen van onafhankelijkheid, professionalisering als intern toezicht op de toetsing. De verantwoording door examencommissies heeft bij Fontys vanaf 2011 structureel een rol in de planning & controlcyclus gekregen. Ook NVAO heeft het accreditatiekader verder aangescherpt. Daarnaast moet een hogeschool de beloofde kwaliteit elke dag waarmaken om aantrekkelijk te blijven voor studenten en werkveld. De focus op de onderwijskwaliteit moet aantoonbaar leiden tot hogere studenten medewerkertevredenheid en daarmee een stevige bijdrage leveren aan de reputatie van Fontys als kwaliteitshogeschool. Om deze kwalitatieve ambities op transparante wijze te concretiseren zette Fontys in september 2011 met haar Kwaliteitsagenda de toon voor de landelijke discussie over prestatieafspraken in het hoger onderwijs en verwierf daarmee landelijk - zowel in het politieke debat als in de media - veel positieve aandacht. De Fontys Kwaliteitsagenda bevat de pijlers van het beleid zoals ook op onderdelen weergegeven in de Studentennota, de Personeelsnota en de Onderzoeksnota en laat op één pagina zien welke ambities Fontys uiterlijk in 2015 wil realiseren om haar profilering als kwaliteitshogeschool waar te maken. Dit vraagt om een sterke focus en een hoog kwaliteitsbewustzijn bij alle medewerkers. Instroom en performance deeltijdopleidingen Van alle aanmeldingen bij Fontys betreft 8% een deeltijdmaster (in 2010 ruim 12%). Het aantal aanmeldingen in deze categorie liep in september 2011 terug met circa 35%, wat sterk beïnvloed wordt door de terugval bij de deeltijdvariant van de Master Special Educational Needs van Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg

34

Fontys Jaarverslag 2011 - Governance

(OSO). Enerzijds treffen de wetswijzigingen die leiden tot verhoging van collegegeld (instellingscollegegeld of langstudeerdersopslag) de deeltijd- en masteropleidingen relatief zwaar en spelen deze dus een belangrijke rol bij de verklaring van de instroomdaling. Anderzijds blijkt dat het marktaandeel van Fontys in de markt van de deeltijdmasters is afgenomen en dat de performance in termen van tevredenheid bij een aantal deeltijdopleidingen nog te laag is. In 2011 is Fontys gestart met het formuleren van een doelgroepgerichte aanpak voor de markt van professionals, die tevens de deeltijdopleidingen omvat. Het rechtmatig inzetten van publieke middelen: ‘Helderheid’ Fontys heeft de strategische keuze gemaakt dat alle contractactiviteiten direct gekoppeld zijn aan een instituut of een cluster van instituten. Deze activiteiten dienen te allen tijde en aantoonbaar een directe relatie te hebben met en een meerwaarde te hebben voor het bacheloronderwijs, kostendekkend en niet risicodragend te zijn om te borgen dat geen publieke middelen worden aangewend ter financiering van private activiteiten. Eventuele ‘winst’ wordt ingezet ten behoeve van het onderwijsproces. Zakelijke dienstverleningsactiviteiten die niet kostendekkend en/of risicodragend zijn, worden afgestoten. Dit heeft onder meer geleid tot het besluit om Fontys International Projects in 2011 af te stoten. Door overheidsbezuinigingen op de Rijksoverheid, het (passend) onderwijs en re-integratie zagen Fontys Bestuursacademie, Fontys Fydes, Fontys OSO en Fontys Actief hun afzetmarkt in 2011 substantieel krimpen. Dit vormde aanleiding voor een strategische heroverweging van het toekomstperspectief van de private activiteiten op deze markten. De reïntegratieactiviteiten van Fontys Actief staan te ver af van de core business van de Fontys hogescholen, waardoor de financiële risico’s niet langer verantwoord werden geacht. Deze overweging leidde in 2011 tot het besluit om de reïntegratieactiviteiten van Fontys Actief af te bouwen in de eerste maanden van 2012. In samenhang met te geringe synergie-effecten binnen Fontys werd ook het risicoprofiel van de Bestuursacademie als onwenselijk hoog beoordeeld, hetgeen geresulteerd heeft in de overdracht van de activiteiten van de Fontys Bestuursacademie per 1 januari 2012 aan Schouten & Nelissen. In het kader van ‘Helderheid’ worden daarnaast specifiek de volgende opleidingstrajecten vermeld: • In 2011 verzorgde Fontys een tweetal maatwerktrajecten voor bekostigde studenten en één onbekostigd maatwerktraject. De bekostigde trajecten betreffen maatwerk voor een zorgverzekeraar en een bedrijf in de technische branche. Het onbekostigde traject betrof de Belastingdienst. De toegankelijkheid van betreffende opleidingen voor andere studenten is op geen enkele wijze in het geding en de onderliggende overeenkomsten voldoen aan de eisen die de wetgeving in het kader van ‘Helderheid’ aan een dergelijk traject stelt. Het aantal deelnemende studenten aan de bekostigde maatwerktrajecten is beperkt. • Drie opleidingen besteden een deel van de onderwijsuitvoering uit aan een andere partner in het onderwijsveld; bij twee daarvan is dit beperkt tot enkele modules. In de overeenkomsten met betreffende partners zijn heldere afspraken gemaakt over de kwaliteitsborging en de wederzijdse verantwoordelijkheden voor naleving van relevante wetgeving. Eén opleiding verzorgt het onderwijs in nauwe samenwerking met een Belgische onderwijsinstelling, die een substantieel deel van het onderwijs uitvoert. Deze intensieve samenwerking is uitsluitend gebaseerd op doelmatigheidsoverwegingen. Zowel de licentieaanvraag in 2000 als de recent uitgevoerde visitatie omvat mede de samenwerking met deze Belgische Onderwijsinstelling. Demografische ontwikkelingen (Zuid-)Limburg Fontys verwacht dat de voorziene daling van het aantal jongeren in Limburg op termijn zal leiden tot een krimp van de studentenpopulatie in Sittard. Om hierop te anticiperen zet Fontys in op een inhoudelijke krachtenbundeling van educatieve opleidingen in Zuid-Limburg, onder meer via het in 2011 tot stand gekomen samenwerkingsverband met Hogeschool Zuyd voor de gezamenlijke Nieuwste Pabo. Het naleven van wet- en regelgeving: aanbestedingsrichtlijnen In het kader van aanbesteden, is voor Fontys de naleving van aanbestedingsrichtlijnen in Europees verband een specifiek issue. Vanwege de omvang van de hogeschool kent Fontys een aanzienlijk aantal inkooppakketten die Europees aanbesteed moeten worden. In 2011 is de ondersteunende inkoopcapaciteit uitgebreid om de noodzakelijke inhaalslag in een tijdsbestek van twee à drie jaar te kunnen realiseren. Via de periodieke managementrapportages wordt gerapporteerd over de voortgang van de uitgevoerde aanbestedingstrajecten. Hierbij zijn in 2011 geen noemenswaardige vertragingen opgetreden. Daarnaast hebben enkele marktconsultaties in 2011 - aanvullend op de planning - geresulteerd in aanbestedingen voor het Studenteninschrijfsysteem en de personeels- en salarisadministratie.

Planning & controlcyclus Fontys blijft zich de komende jaren focussen op de bacheloropleidingen en de door de overheid bekostigde masteropleidingen, de inbedding in de omgeving, het uitbouwen van een professionele onderwijsorganisatie

Governance - Fontys Jaarverslag 2011

35

en het streven naar hoge kwaliteit. De Fontys Kwaliteitsagenda is daarbij richtinggevend en bevat een nadere concretisering van het ambitieniveau. De operationalisering van deze strategische keuzes wordt jaarlijks uitgewerkt in een Kaderbrief, waarin de strategische doelstellingen worden omgezet naar te bereiken resultaten per jaar en waarmee het College van Bestuur de kaders aangeeft voor de jaarlijkse begrotingen en managementcontracten. Elk instituut en elke dienst wordt op basis van een specifiek managementcontract beoordeeld op prestatie-indicatoren die inzicht geven in onderwijskwaliteit en tevredenheid. Ook in 2011 vond, door middel van viermaandelijkse managementrapportages, monitoring en evaluatie van de resultaten plaats. Ook de follow up naar aanleiding van geconstateerde risico’s en/of uitgevoerde audits wordt via deze periodieke managementrapportages systematisch bewaakt.

Interne controle De interne audit op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek is belegd bij een team van auditors. Zij onderzoeken periodiek elke opleiding en elk lectoraat, waarbij het accreditatiekader van NVAO als norm fungeert. De uitkomsten van deze audits vormen de input voor de planning & controlcyclus: afspraken over verbeteracties worden vastgelegd en via de managementrapportages wordt de follow-up daarvan bewaakt. In de planning & controlcyclus steunt het College van Bestuur op de analyse bij elke rapportage van een controller, die onder meer de kwaliteit van de rapportages beoordeelt. Daarnaast voert het controlteam op beperkte schaal interne controles uit op de kwaliteit van de administratieve processen. In 2011 lag daarbij de focus op het factureringsproces en de kwaliteit van de projectadministratie bij alle instituten. De uitkomsten van de interne audits laten zien Fontys in beheersmatig opzicht nog sterk steunt op repressieve controles. Om de taakvolwassenheid op het gebied van de procesbeheersing te vergroten is een verschuiving naar meer preventieve maatregelen gewenst, waarbij tevens veel aandacht nodig is voor de zachtere control elementen, zoals cultuur en competenties van betrokken medewerkers. De geplande herimplementaties van de systemen voor studentinschrijving en de personeels- en salarisadministratie bieden in 2012 een belangrijke kans om een aantal processen beter en efficiënter in te richten.

Control-omgeving De wijze waarop medewerkers invulling geven aan hun verantwoordelijkheid is sterk bepalend voor de kwaliteit van de interne beheersing. In lijn met de sturingsfilosofie beschouwt Fontys dit als één van de succesfactoren om de kwaliteit van de interne beheersing verder te verhogen. Bij de nadere invulling van het managementcontrolkader lag ook in 2011 het accent op cultuurinterventies die gericht zijn op het versterken van de control-omgeving, met veel aandacht voor integriteit, voorbeeldgedrag, resultaatverantwoordelijkheid, budgetdiscipline en controlebewustzijn. In het jaarlijkse medewerkertevredenheidsonderzoek werd in mei 2011 voor het eerst expliciet aandacht besteed aan cultuuraspecten ruimte en vertrouwen. Medewerkers zijn binnen dit thema bevraagd op vier facetten van de organisatiecultuur, te weten: elkaar aanspreken op verantwoordelijkheden, zich houden aan gemaakte afspraken, verantwoording afleggen over verantwoordelijkheden en resultaten, ruimte en vertrouwen krijgen om het werk goed te kunnen doen. De scores op deze vragen laten zien bij welke organisatieonderdelen de cultuur op dit punt nog veel aandacht behoeft.

6.7

In control statement

Elk systeem van risicomanagement heeft de inherente beperking in zich dat fouten nooit helemaal uitgesloten kunnen worden. Ook kosten-batenafwegingen begrenzen de ruimte om op alle beheersmatige aspecten voor een ‘100%-score’ te gaan. Het College van Bestuur is zich ervan bewust dat zorgvuldige vormgeving van Governance via toezicht en interne beheersing niet meer dan redelijke zekerheid kan bieden. Toch is het College van Bestuur van mening dat Fontys een afdoende effectief systeem van interne risicobeheersing heeft ingericht in relatie tot de doelstellingen van de hogeschool. Repressieve controles en een strakke en compromisloze sturing op het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs en de ondersteunende processen zijn daarbij complementair aan de beheersingsmaatregelen die op het niveau van de bedrijfsprocessen zijn ingericht. Dit ‘In control statement’ markeert tevens de eigen opdracht van het College van Bestuur om verantwoording te kunnen en willen afleggen over de mate waarin Fontys ‘in control’ is en daarmee haar vitale bedrijfsprocessen beheerst. Uitkomsten van systematisch uitgevoerde analyses en de gevoerde gesprekken in het kader van de planning & controlcyclus geven voldoende aanknopingspunten voor het vertrouwen dat Fontys haar bedrijfsprocessen in de basis op orde heeft. Sleutelwoorden in de sturingsfilosofie zijn kwaliteitsbewustzijn, eigenaarschap en vertrouwen, dat situationeel op gespannen voet kan staan met de behoefte om risico’s te mitigeren via richtlijnen, extra controles en centraal geregisseerde verandertrajecten. Toch onderkent het bestuur dat er met name op het niveau van administratief ondersteunende processen de nodige ruimte voor verbetering aanwezig is, zowel ten aanzien van de (preventieve) borging van betrouwbaarheid via strikt en uniform nageleefde procedures als ten aanzien van de efficiency van de financiële administratie en (interne) informatievoorziening.

36

Fontys Jaarverslag 2011 - Governance

Belangrijke uitdaging voor het College van Bestuur en het management is de prioritering van maatregelen en daarmee samenhangende investeringen op beheersmatig gebied. Daarbij rekening houdend met het uitgangspunt dat de beschikbare middelen maximaal aangewend worden voor het primaire onderwijsproces.

6.8

Bezoldiging leden College van Bestuur

Hoewel formeel de systematiek en normering van de Wet Normering Topinkomens pas geldt per 1 januari 2013, is voor het overzicht van de bezoldiging van de leden van het College van Bestuur aansluiting gezocht bij het nieuwe wettelijke kader.

Bruto jaarsalaris Vast

Variabel

Totaal

€

€

€

Mr. M.J.G. Wintels ( voorzitter ) Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA Drs. E.C. Meijer Totaal

Belastbare onkostenvergoeding

Werkgevers bijdrage pensioen

Bijtelling auto

Totale vergoeding volgens WNT

€

€

€

€

200.573

0

200.573

0

29.267

16.385

246.225

163.434

17.733

181.167

0

22.338

8.316

211.821

163.434

17.733

181.167

0

22.338

9.082

212.587

527.441

35.466

562.907

0

73.943

33.783

670.633

Met ingang van 1 januari 2011 is de variabele beloning van de bestuurders voor 2/3e gedeelte omgezet naar vast salaris. Deze inkomensaanpassing leidt er toe dat voor mevr. de Koning-Martens en mevr. Meijer in 2011 cumulatie plaatsvindt met de variabele beloning over 2010 van € 17.733 die is uitgekeerd in 2011. De overschrijding van het maximum toekomstige WNT van €195.459 voor mevr. De Koning-Martens en mevr. Meijer is dus eenmalig. De heer Wintels heeft afgezien van uitkering van de variabele beloning over 2010. Voor de heer Wintels geldt dat de totale bezoldiging het maximum toekomstige WNT overschrijdt. In 2011 is het totale brutoloon bestaande uit salaris, gratificatie en vakantietoeslag bevroren in lijn met het verzoek van de Minister van OCW d.d. 14 januari 2011. Bij hernieuwing van het arbeidscontract per 1 juni 2012 wordt de bezoldiging verlaagd tot het plafond WNT-sector HBO van € 195.459 in lijn met het verzoek van de minister in de brief aan alle onderwijsinstellingen van 9 februari 2012. Overigens zijn de arbeidsvoorwaarden destijds toegestuurd aan, toegelicht bij en geaccordeerd door de toenmalige Minister van OCW. Naast de eerdergenoemde Wet Normering Topinkomens houdt Fontys zich aan de meldingsplicht in het kader van de Wet Openbaarmaking uit Publieke middelen gefinancierde Topinkomens (WOPT). Bij de WOPT wordt uitgegaan van een rapportage van het belastbaar inkomen dat bestaat uit het toegekende salaris, de toelagen en toeslagen en de overige vergoedingen en verstrekkingen die op grond van de bepalingen in de Wet op de loonbelasting aan de loonbelasting zijn onderworpen. In het kader van de WOPT worden onderstaande bedragen gemeld.

Belastbaar loon

Uitkeringen in verband met beëindiging dienstverband

Voorzieningen ten behoeve van beloningen betaalbaar op termijn *

Totaal 2011

€

€

€

€

Mr. M.J.G. Wintels ( voorzitter )

201.269

0

42.087

243.356

Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA

177.198

0

32.736

209.934

Drs. E.C. Meijer

179.274

0

32.123

211.397

Totaal

557.741

0

106.946

664.687

*Betreft lasten uit hoofde van pensioenverplichtingen en deelname aan de spaarloonregeling

Governance - Fontys Jaarverslag 2011

37

Buiten de leden van het College van Bestuur zijn er in 2011 geen medewerkers in dienst (geweest) met een salaris boven het grensbedrag van € 193.000. Overzicht bezoldiging nevenfuncties College van Bestuur 2011 Marcel Wintels Voorzitter Raad van Commissarissen Stoas tot 01-07-2011

Wilma de Koning

€ 8.000,--

Voorzitter Hoofdbestuur Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie (KNWU)

onbezoldigd

Lid Bestuur HBO-raad

onbezoldigd

Lid Audit Commissie HBO-raad

onbezoldigd

Lid Bestuurlijke Werkgroep Bekostiging HBO-raad

onbezoldigd

Lid Landelijke Regiegroep Meesterschap HBO-raad

onbezoldigd

Lid Raad van Toezicht Waarborgfonds hbo

onbezoldigd

Lid Bestuur Brainport

onbezoldigd

Voorzitter Bestuurlijk Overleg ROC’s

onbezoldigd

Lid Algemeen Bestuur Regional Development Board / Midpoint

onbezoldigd

Lid Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging, kring Midden-Brabant

onbezoldigd

Lid Bestuur Sports & Technology

onbezoldigd

Lid Eindhovense Fabrikanten Kring

onbezoldigd

Voorzitter Raad van Commissarissen Rabobank HGWZ

€ 20.400,--

Lid Raad van Toezicht Vitalis

€ 10.778,--

Lid Klankbordgroep cao-hbo

onbezoldigd

Lid Bestuur Brabant Medical School

onbezoldigd

Lid Bestuur Platform Ontwikkelingssamenwerking (Profound)

onbezoldigd

Lid Bestuur HOVO Brabant

onbezoldigd

Lid Raad van Bijstand Vidar

onbezoldigd

lid Platform ICT en Onderwijs SURF

onbezoldigd

Lid Raad van Advies Health Technology Park (Maxima Medisch Centrum)

onbezoldigd

Lid Raad van Commissarissen Muziekcentrum Frits Philips

Nienke Meijer

€ 2.100,--

Lid Bestuurscommissie Kunstonderwijs

onbezoldigd

Lid Bestuur Studielink

onbezoldigd

Lid Stuurgroep Technologie Onderwijs Arbeidsmarkt

onbezoldigd

Lid Raad van Advies Ter AA College Helmond

onbezoldigd

Lid Bestuur Bright Move Valorisatie

onbezoldigd

Voorzitter Bestuur United Brains

onbezoldigd

Lid Brabants-Zeeuwse Werkgeversvereniging, kring Eindhoven

onbezoldigd

Lid van Raad van Toezicht Nederlandse Hartstichting

onbezoldigd

Jurylid BrainsAward Eindhoven

onbezoldigd

Lid College van Advies Ons Middelbaar Onderwijs

onbezoldigd

Lid Raad van Toezicht Citydynamiek / Eindhoven 365

onbezoldigd

6.9

Declaraties leden College van Bestuur

Met het ministerie van OCW zijn afspraken gemaakt over het vanaf het verslagjaar 2011 openbaar maken van de declaraties van individuele leden van het College van Bestuur van hogescholen en universiteiten. De openbaarmaking betreft de ontvangen vergoedingen voor gemaakte kosten of geleverde diensten.

38

Fontys Jaarverslag 2011 - Governance

In 2011 zijn onderstaande bedragen door de leden van het College van Bestuur van Fontys gedeclareerd. Representatiekosten

Reis- en verblijfkosten

Overige kosten

Totaal declaraties

€

€

€

€

Mr. M.J.G. Wintels ( voorzitter )

0

705

2.245

2.950

Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA Drs. E.C. Meijer

0

0

352

352

0

299

28

327

Totaal

0

1.004

2.625

3.629

Voor een gedetailleerd overzicht van de declaraties wordt verwezen naar fontys.nl.

6.10

Bezoldiging leden Raad van Toezicht

De totale vergoeding van de leden van de Raad van Toezicht is opgenomen in onderstaand overzicht. Tijdvak

Honorering €

Mr. P.Ch. Lodders-Elfferich

01-01/ 31-12

8.000

Drs. J.C. Leenhouts*

01-01/ 31-12

6.000

Ir. S.J. Wittermans

01-01/ 31-12

7.000

J.J.M. Koenen RA CIA

01-01/ 31-12

7.000

Prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten*

01-01/ 31-12

6.000

Prof.dr. E.P.N.M. Borgman *

01-04/ 31-12

4.500

Dr.ing. R.H.J. Fastenau

01-04/ 31-12

4.500

Totaal

43.000

*De vergoeding is overgemaakt aan de organisatie waar hij/zij werkzaam is

Governance - Fontys Jaarverslag 2011

39

7. Financiële resultaten 7.1

Strategische doelstellingen

Om de strategische doelstellingen van Fontys kracht bij te zetten is een gezonde financiële basis noodzakelijk. Het resultaat van Fontys over 2011 bedraagt €8 miljoen, waardoor het eigen vermogen toeneemt tot ruim €80 miljoen. Daarmee is het financieel fundament van Fontys, ook in meerjarig perspectief, gezond te noemen en is tevens financiële armslag gecreëerd voor de herhuisvestingsplannen op middellange termijn in Tilburg (Spoorzone) en Eindhoven (Rachelsmolen), die thans worden voorbereid.

7.2

Financieel resultaat 2011

Het geconsolideerd resultaat van Fontys over 2011 bedraagt €8 miljoen, dit is €7,7 miljoen hoger dan begroot. Dit komt vooral door hogere baten uit collegegeld vanwege de groei van de studentenpopulatie (€2,2 miljoen) en enkele incidentele boekresultaten door het afstoten van panden (€0,9 miljoen). De personeelslasten blijven aanzienlijk achter bij de begroting (ruim €9 miljoen), onder meer door vertraagde invulling van vacatures en het uitblijven van de verwachte stijgingen van de pensioenpremies. Deze meevallers bieden ruimschoots compensatie voor een aantal, reeds op basis van de tussentijdse jaarverwachtingen ingecalculeerde tegenvallers. Bij Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg, Fontys Fydes, Fontys Actief en de Stichting Bestuursonderwijs bleven de resultaten fors achter als gevolg van een krimpende afzetmarkt onder invloed van overheidsbezuinigingen. In de laatste maanden van 2011 is om die reden gestart met de afbouw van de bedrijfsvreemde activiteiten van Fontys Actief, en zijn zowel bij Fontys Actief als bij Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg reorganisatietrajecten opgestart om de ontstane boventalligheid maximaal terug te dringen. De activiteiten van de Stichting Bestuursonderwijs zijn met ingang van 1 januari 2012 overgenomen door Schouten & Nelissen. De private activiteiten van Fontys zijn door deze ontwikkelingen aanzienlijk afgebouwd (Fontys Actief en Fontys Bestuursacademie realiseerden in 2010 nog een omzet van €8,3 miljoen), wat de verregaande focus op het primaire proces onderschrijft. Vanwege de aangekondigde opheffing van de Stichting Waarborgfonds HBO per 1 januari 2013 was het noodzakelijk de in het verleden aangegane leningovereenkomst met de Deutsche Bank (voorheen ABN-AMRO) te herzien. Omdat het onder de huidige marktomstandigheden niet mogelijk bleek tegen voor Fontys acceptabele voorwaarden een nieuwe leningovereenkomst aan te gaan is in 2012 besloten om de restschuld ten bedrage van circa €35 miljoen vervroegd af te lossen. De oorspronkelijke lening is afgesloten tegen een variabele rente gebaseerd op de 1-maands Euribor verhoogd met 0,2%. Middels een renteswap-overeenkomst is in het verleden het risico van veranderingen in rentebetalingen afgedekt, waarmee Fontys voor 85% van het uitstaande bedrag de rentetarieven heeft vastgelegd tot 2024. Omdat sprake was van kostprijshedge-accounting is de renteswap gedurende de looptijd gewaardeerd tegen de kostprijs (nihil). Het besluit tot vervroegde aflossing leidt echter tot een ineffectieve hedge-relatie met de aan de lening gekoppelde swap-overeenkomst. Ultimo 2011 is om die reden een voorziening voor verlieslatende contracten gevormd ter grootte van de negatieve reële waarde van het instrument per 31 december 2011 van €3 miljoen, deze negatieve waarde is veroorzaakt door de huidige lage marktrente. De dotatie aan deze voorziening is verantwoord onder de financiële baten en lasten. Overigens is de marktwaarde van de renteswap aan fluctuaties onderhevig, waardoor de waarde op het moment van feitelijke afkoop in 2012 positief of negatief kan afwijken van het bedrag dat ultimo 2011 is voorzien.

40

Fontys Jaarverslag 2011 - Financiële resultaten

7.3

Kengetallen

(x € 1.000, tenzij anders vermeld) Baten Saldo baten en lasten bedrijfsvoering Resultaat na belastingen Solvabiliteit (groepsvermogen/ totale vermogen) Liquiditeit Rentabiliteit

2007

2008

2009

2010

2011

314.381

325.355

327.006

338.670

337.803

1.484

-11.376

616

11.522

12.301

-348

-17.886

6.855

10.016

8.020

25,7%

19,8%

24,6%

30,1%

33,5%

0,4

0,4

0,6

0,9

0,7

-0,1%

-5,5%

2,1%

3,0%

2,4%

In het verleden werd de solvabiliteit uitgedrukt in een percentage van het eigen vermogen. Met ingang van 2011 wordt uitgegaan van het groepsvermogen waarbij rekening wordt gehouden met het aandeel derden. Deze wijziging is doorgevoerd omdat dit beter aansluit bij hetgeen in het maatschappelijk verkeer gebruikelijk is. De vergelijkende cijfers over voorgaande jaren zijn aangepast. Met ingang van het boekjaar 2011 is de presentatie van de vordering op studenten en de schuld inzake vooruitontvangen college- en cursusgelden gewijzigd. Het gedeelte van de vordering dat tevens is opgenomen onder de vooruitontvangen college- en cursusgelden is op de vordering in mindering gebracht. Het effect van deze presentatiewijziging op het balanstotaal 2011 bedraagt €20,3 miljoen, de vergelijkende cijfers 2010 zijn aangepast (effect €17,6 miljoen). Omdat de gegevens voor de jaren 2007 t/m 2009 ontbreken heeft voor die jaren geen herrekening plaatsgevonden. De solvabiliteit (de verhouding tussen het groepsvermogen en het totale vermogen) is in 2011 toegenomen van 30,1% naar 33,5%, voornamelijk als gevolg van het resultaat van €8 miljoen na belastingen. Volgens het treasurystatuut geldt in het kader van de continuïteit een minimale solvabiliteit van 20%. Dit percentage is in overeenstemming met de minimumeis die wordt gehanteerd door de Stichting Vangnet HBO en de commissie Don (Financieel beleid van onderwijsinstellingen). De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,7. Als gevolg van het besluit tot vervroegde aflossing van de langlopende lening bij Deutsche Bank zijn de kortlopende schulden toegenomen met €33 miljoen, zonder deze vervroegde aflossing zou de current ratio ultimo 2011 verder toegenomen zijn tot het niveau van 1,0.

7.4

Verkorte jaarrekening

De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2011. Om een volledig inzicht te krijgen in de financiële resultaten van Stichting Fontys en de grootte en samenstelling van het vermogen wordt verwezen naar de volledige jaarrekening die, voorzien van een goedkeurende controleverklaring, ter inzage ligt ten kantore van de Stichting. De jaarrekening is opgesteld volgens de wettelijke bepalingen van Titel 9 BW 2 van het Burgerlijk Wetboek en de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, een en ander zoals geregeld in de Regeling jaarverslaggeving onderwijs van het ministerie van OCW. De waardering van activa en passiva is tegen nominale waarde en gebaseerd op historische kosten. De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop ze betrekking hebben, baten worden verantwoord indien alle belangrijke risico’s met betrekking tot de transacties zijn overgedragen aan derden. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden. De financiële informatie in dit hoofdstuk omvat de financiële gegevens van Stichting Fontys en de rechtspersonen waarop Fontys beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, dan wel waarop Fontys samen met andere partijen de gezamenlijke zeggenschap uitoefent. Deze informatie is opgenomen voor het aandeel van Fontys in deze rechtspersonen. De kerngegevens van deze rechtspersonen zijn hieronder weergegeven.

Financiële resultaten - Fontys Jaarverslag 2011

41

Financiële kerngegevens verbonden partijen opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening

Naam

Juridische vorm

Statutaire zetel

OOET

Stichting

Eindhoven

Eigen Vermogen 31-12-2011 € x 1.000

Resultaat jaar 2011 € x 1.000

2.240

% Opgenomen in financiële overzichten 54

100

Bedrijfshogeschool

Stichting

Tilburg

0

40

100

Kunstcluster

Stichting

Tilburg

-8.325

-1.289

100

Bestuursonderwijs

Stichting

Tilburg

-70

-443

100

Fontys Actief

Stichting

Eindhoven

209

-315

100

Algemeen Fonds

Stichting

Eindhoven

-8.299

-498

100

Juridische Hogeschool Avans-Fontys

Stichting

Eindhoven

-470

445

50

Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2011 (x € 1.000)

Realisatie 2010

Begroting 2011

Realisatie 2011

Baten 223.177

225.276

225.436

Collegegelden

Rijksbijdragen OCW

59.596

61.842

64.080

Baten werk i.o.v. derden

35.534

36.876

30.886

Overige baten

20.363

12.556

17.401

338.670

336.550

337.803

Totaal baten Lasten

235.031

252.695

243.423

Afschrijvingen

Personele lasten

23.698

17.703

14.521

Overige instellingslasten

68.419

64.571

67.558

327.148

334.969

325.502

Saldo baten en lasten bedrijfsvoering

Totaal lasten

11.522

1.581

12.301

Saldo financiële baten en lasten

(1.532)

(1.217)

(4.362)

9.990

364

7.939

Resultaat voor belastingen Winstbelastingen

(26)

26

(81)

10.016

338

8.020

Stichting Fontys

12.038

2.388

10.604

Derden opgenomen in de consolidatie

(2.022)

(2.050)

(2.584)

10.016

338

8.020

Groepsresultaat Toe te rekenen aan:

Het totale resultaat van Fontys over 2011 bedraagt €8 miljoen positief, €7,7 miljoen hoger dan begroot. Het positieve resultaat wordt in belangrijke mate veroorzaakt door enkele meevallers die buiten de invloedssfeer van de operationele bedrijfsvoering liggen. Er is onder meer sprake van een aantal eenmalige baten en lasten. De verkoop van het pand gelegen aan de St. Josephstraat in Tilburg leverde een boekwinst op van €2,1 miljoen. Onder de afschrijvingen is een bijzondere waardevermindering verantwoord van €1,2 miljoen met betrekking tot de panden gelegen aan de Goirleseweg in Tilburg en de Horsten in Eindhoven. De toename van het saldo van de financiële lasten is het gevolg van het resultaat op financiële instrumenten in verband met de vorming van de eerdergenoemde voorziening voor verlieslatende contracten van €3 miljoen.

42

Fontys Jaarverslag 2011 - Financiële resultaten

Daarnaast kon een door OCW in december additioneel toegekende rijksbijdrage van €0,7 miljoen niet meer worden besteed als gevolg van het late moment van toekenning. De personeelslasten blijven tenslotte aanzienlijk achter bij de begroting (ruim €9 miljoen), onder meer door vertraagde invulling van vacatures en het uitblijven van de verwachte stijgingen van de pensioenpremies. Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2011 (na resultaatbestemming x € 1.000)

31-12-2010

31-12-2011

Activa Vaste Activa Materiële vaste activa

152.883

Financiële vaste activa

6.602

143.633 4.852

Totaal Vaste Activa

159.485

148.485

Vlottende Activa Voorraden

295

279

Vorderingen

18.364

16.810

Liquide middelen

62.238

74.012

Totaal Vlottende Activa Totaal Activa

80.897

91.101

240.382

239.586

Passiva Eigen vermogen Aandeel derden in groepsvermogen

84.350

94.954

(12.104)

(14.688)

Groepsvermogen

72.246

80.266

Voorzieningen

19.149

20.728

Langlopende schulden

54.210

16.673

Kortlopende schulden

94.777

121.919

Totaal Passiva

168.136

159.320

240.382

239.586

De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2010 afgenomen met €9,3 miljoen, de afschrijvingen zijn hoger dan de gedane investeringen. De ultimo 2010 onder de financiële vaste activa opgenomen vordering op de Stichting Juridische Hogeschool Avans-Fontys ad €1,2 miljoen is in 2011 volledig afgelost. De liquide middelen hebben voornamelijk betrekking op banktegoeden. In verband met de zekerheidstelling voor de lening van de Gemeente Tilburg aan Stichting Kunstcluster is een bedrag van € 2,6 miljoen geblokkeerd. De overige liquide middelen staan vrij ter beschikking. Het resultaat 2011 is toegevoegd aan het groepsvermogen, dat daardoor is toegenomen met €8 miljoen. Als gevolg van het positieve resultaat is de solvabiliteit (de verhouding tussen het groepsvermogen en het totale vermogen) in 2011 toegenomen van 30,1% naar 33,5%. De voorzieningen zijn per saldo toegenomen met €1,6 miljoen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar onderstaande tabel. (x € 1.000) Reorganisatie

31-12-2010

Saldo dotaties/ onttrekkingen

31-12-2011

10.914

(1.579)

9.335

Wachtgelden

4.847

12

4.859

Langdurig zieken

1.501

(5)

1.496

Jubilea

1.375

12

1.387

512

3.139

3.651

19.149

1.579

20.728

Overige Totaal

Financiële resultaten - Fontys Jaarverslag 2011

43

De afname van de langlopende schulden respectievelijk de toename van de kortlopende schulden is hoofdzakelijk het gevolg van het besluit tot vervroegde aflossing van de langlopende schuld bij de Deutsche Bank voor een bedrag van €33 miljoen.

7.5

Financiering

(x € 1.000)

2010

2011

Kasstroom uit operationele activiteiten

26.364

22.673

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

10.502

(7.298)

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

(3.644)

(3.601)

Mutatie liquide middelen

33.222

11.774

In 2011 is sprake van een positieve kasstroom van €11,8 miljoen, voornamelijk als gevolg van het positieve resultaat over 2011. De financiële positie van Fontys is, ook in meerjarig perspectief, gezond te noemen.

7.6

Treasury

In het treasurystatuut zijn de beleidsmatige uitgangspunten, doeleinden en de organisatorische en financiële kaders van het treasurybeleid voor Stichting Fontys beschreven. Het treasurystatuut wordt uitgevoerd rekening houdend met de minimale eisen zoals genoemd in de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 van het Ministerie van OCW. De algemene doelstelling van het treasurybeleid is dat deze de financiële continuïteit van de Stichting Fontys waarborgt in combinatie met minimalisatie van de financiële risico’s en de financieringslasten. Uitgangspunt is dat een risicomijdende strategie wordt gevoerd. Om die reden is het uitsluitend toegestaan om overtollige middelen volledig risicomijdend te beleggen, alleen beleggingen waarvan de hoofdsom op einddatum is gegarandeerd zijn toegestaan. In het boekjaar is het saldo liquiditeiten, zoals ook blijkt uit het kasstroomoverzicht, fors toegenomen. Deze middelen zijn, in overeenstemming met de richtlijnen in het treasurystatuut, toegevoegd aan de spaarrekeningen en deposito’s. Vanwege risicospreiding zijn de middelen verdeeld over een viertal Nederlandse banken.

7.7

Begroting 2012

In de begroting 2012 is een consequente doorvertaling zichtbaar van het belangrijkste uitgangspunt in het budgetteringsmodel van Fontys zoals vastgelegd in de Kaderbrief 2012, namelijk de maximale beschikbaarheid van de financiële middelen voor het primaire proces in de onderwijsinstituten. De begroting sluit met een positief resultaat van €490.000. Begroting 2012 (x € 1.000) BATEN Rijks- en overige bijdragen

LASTEN 233.310

Personele lasten

244.328

College-, cursus- en examengelden

66.364

Huisvestingslasten

17.394

Opbrengst werk voor derden

25.759

Beheers- en exploitatielasten

51.059

Afschrijvingen

15.728

Overige opbrengsten Rentebaten Totaal baten

4.614 555 330.602

Rentelasten Totaal lasten Resultaat

44

Fontys Jaarverslag 2011 - Financiële resultaten

1.603 330.112 490

7.8

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

Stichting Fontys te Eindhoven De in het jaarverslag 2011 van Stichting Fontys te Eindhoven in paragraaf 7.4 opgenomen verkorte jaarrekening 2011, bestaande uit de geconsolideerde staat van baten en lasten 2011, de samengevatte geconsolideerde balans per 31 december 2011 en het samengevatte kasstroomoverzicht inclusief enkele bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Fontys per 14 mei 2012. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij de geconsolideerde jaarrekening 2011 in onze controleverklaring van 14 mei 2012. Desbetreffende geconsolideerde jaarrekening en deze samenvatting daarvan, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 14 mei 2012. De verkorte jaarrekening 2011 bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs (RJ 660 Onderwijsinstellingen). Het kennisnemen van de verkorte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Fontys te Eindhoven.

Verantwoordelijkheid van het College van Bestuur Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de verkorte jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in paragraaf 7.4 van de verkorte jaarrekening.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de verkorte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, ‘Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten’.

Oordeel Naar ons oordeel is de verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde geconsolideerde jaarrekening 2011 van Stichting Fontys en in overeenstemming met de grondslagen zoals beschreven in paragraaf 7.4 van de verkorte jaarrekening. Maastricht Airport, 14 mei 2012

Deloitte Accountants B.V. Was getekend: L.M.M.H. Banser RA RC EMFC

Financiële resultaten - Fontys Jaarverslag 2011

45

46

Fontys Jaarverslag 2011 - Organogram

Organogram Fontys per december 2011

• • • •

Fontys Fydes Fontys Leraren­opleiding Sittard Fontys Leraren­opleiding Tilburg Fontys Opleidingscentrum Speciale ­Onderwijszorg Fontys PABO Eindhoven Fontys PABO Limburg Fontys PABO Tilburg Fontys Pedagogische Opleidingen ‘s-Hertogenbosch

• Fontys Academy for Creative ­Industries • Fontys Bestuursacademie • Fontys Economische Hogeschool Tilburg • Fontys Hogeschool Communicatie • Fontys Hogeschool Financieel Management • Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht • Fontys Hogeschool Marketing Management • Fontys Hogeschool Journalistiek • Fontys Internationale Hogeschool Economie • Juridische Hogeschool Avans-Fontys

• • • •

Educatie

Economie • Fontys Hogeschool voor de Kunsten

Kunsten

College van Bestuur

• Fontys Hogeschool HRM en Psychologie • Fontys Hogeschool Pedagogiek • Fontys Hogeschool Sociale Studies • Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing • Fontys Hogeschool Verpleegkunde • Fontys Paramedische Hogeschool • Fontys Sociale Studies (incl. Fontys Actief) • Fontys Sport­hogeschool

Mens en Maatschappij

Control Bestuurssecretariaat

• F ontys Hogeschool Bedrijfsmanagement en Techniek • Fontys Hogeschool Engineering • Fontys Hogeschool ICT • Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek • Fontys Hogeschool Toegepaste ­Natuurwetenschappen • Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool

Techniek • • • • • • • •

Dienst Financiën Dienst Huisvesting en Facilitaire Zaken Dienst IT Dienst Marketing en Communicatie Dienst Mediavoorzieningen Dienst Onderwijs en Onderzoek Dienst Personeel en Organisatie Dienst Studentenvoorzieningen

Fontys Diensten

Bijlage I Organogram

Bijlage II Externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers MEDEWERKERS

PRIJS

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Fontys Dienst Onderwijs en Onderzoek Monique Haans

NK Duathlon 45+ korte afstand, 1e prijs

Monique Haans

NK Duathlon 45+ lange afstand, 2e prijs

Fontys Economische Hogeschool Tilburg Marije van ‘t Verlaat

NKS Boymansprijs

NKS Boymansfonds

Fontys Hogeschool Journalistiek Ingrid Cramer

Fontys Onderwijsprijs, 2e prijs

Ron van der Sterren

Zilveren Spin Award

Stichting Spin Awards

Fontys Hogeschool Marketing Management Carl Rohde

Lector van het jaar 2011

Science guide en ISO

Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Guido Smets

Koninklijke Nederlandse Chemische Vereniging

Gouden HBO Chemie Docent

Fontys Hogeschool voor de Kunsten Louis Buskens

Ridder in de Orde van Oranje Nassau

Fontys Lerarenopleiding Tilburg Uwe Krause

Fontys Onderwijsprijs, 1e prijs categorie medewerkers

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Ad Donkers

Wisseltrofee Johan van der Sandenprijs

Stichting Platforms vmbo

Fontys Pabo Eindhoven Cyrille van Bragt

Fontys Kennisprijs

Fontys Paramedische Hogeschool Joost van Hoof

Young Scientist Award 2011

Rehva

Fontys Sporthogeschool René Boom

NK Boatercross, 1e prijs

Dirma Eisenga

EK Laser Radial Ladies Masters, 3e prijs

Jack de Rijk

Open Belgisch kampioenschap Laser Masters, 1e prijs

Ted Toussaint

WK Raften Costa Rica, 3e prijs

Fontys Academy for Creative Industries Tim Engels

Student Event Game

Sanne Heesbeen

Student Event Game

Gijs Hopmans

Student Event Game

Niek van den Hoven

Student Event Game

Lisanne van Kaam

Student Event Game

Suzan Rutten

Student Event Game

Ramon Salfischberger

Student Event Game

IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers

Prijzen - Fontys Jaarverslag 2011

47

STUDENTEN

PRIJS

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Iris Sweres

Student Event Game

Daphne Wiggers

Student Event Game

Stijn van Arendonk

Staples Award

Staples Office Center

Raquel Bosch Kocken

Staples Award

Staples Office Center

Daniëlle Derikx

Staples Award

Staples Office Center

Maartje van Empel

Staples Award

Staples Office Center

Neeltje Ploegmakers

Staples Award

Staples Office Center

IDEA Genootschap van Eventmanagers IDEA Genootschap van Eventmanagers

Joey Blanker

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Lidia Janssen

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Mandy de Kort

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Martine van Leeuwen

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Nicole Melchiors

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Marco Scholten

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Nino Schöningh

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Rick op het Veld

Jong Ondernemen onderwijsprogramma, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Fontys Economische Hogeschool Tilburg / JCU Ireen van den Assem

Nationale en Europese titel (Hockeyclub Den Bosch)

Robbie Hageman

NK Thaiboksen tot 70 kilo

Soraya van Hees

NK BMX fietscross 1e prijs, EK 2e prijs, WK 9e prijs

Roy Hoornweg

NK indoor hardlopen op 5000 m, 2e prijs

Roald van Hout

Kampioen in Jupiler League (RKC Waalwijk)

Melvin Ornek

NK Turnen senioren eredivisie, 2e prijs

Melvin Ornek

Nederlands clubkampioen senior eredivisie (O&O Tag Zwijndrecht)

Melvin Ornek

Sportploeg van het jaar gemeente Zwijndrecht

Emmy de Wilde

Open Belgisch Kampioenschap Synchroonschaatsen, 1e prijs

Fontys Hogeschool Bedrijfsmanagement en Logistiek Karel Krijne

Debater 2011

Global Entrepreneurship Week

Mark Verhoeven

Debat Global Entrepreneurship Week, 3e prijs

GEW Nederland

Martijn Voogt

Debat Global Entrepreneurship Week, 2e prijs

GEW Nederland

Fontys Hogeschool Communicatie Gabin van Hal

Zilveren Spin Award

Stichting Spin Awards

Eefje Liebregts

Zilveren Spin Award

Stichting Spin Awards

Joska van den Akker

Pitch Radio Advies Bureau, 1e prijs

Stichting Jonge Honden

Nina Verhaag

Pitch Radio Advies Bureau, 1e prijs

Stichting Jonge Honden

Lesly van Bergen

Bronzen Magneet

Zenna van de Mel

Bronzen Magneet

Sara Vossenaar

Bronzen Magneet

Robert Keder

Write Now!, 1e prijs

Stichting Jaarprijzen Personeelscommunicatie Stichting Jaarprijzen Personeelscommunicatie Stichting Jaarprijzen Personeelscommunicatie Passionate Bulkboek

Fontys Hogeschool Engineering Luuk van den Bogaard

First Tech Challenge Award

HCO Haaglanden

Erik van de Haar

First Tech Challenge Award

HCO Haaglanden

Henno Jansen

First Tech Challenge Award

HCO Haaglanden

Peter Nagtzaam

First Tech Challenge Award

HCO Haaglanden

Martijn van den Elzen

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

48

Fontys Jaarverslag 2011 - Prijzen

STUDENTEN

PRIJS

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Wouter van Galen

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

Hans Hoeijmakers

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

Frank Jilesen

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

Stefan van de Lisdonk

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

Joost Timmers

KIVI NIRIA Award 2011

KIVI NIRA

Fontys Hogeschool Financieel Management Stephanie Bakx

Scriptieprijs

Noordhoff Uitgevers

Kelly Buijze

Scriptieprijs

Rühl Haegens Molenaar

Anne van Gorp

Scriptieprijs

KPMG

Fontys Hogeschool HRM en Psychologie Suzanne Peters

Scriptieprijs

Driessen HRM payrol

Mike Blijlevens

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Daan Kuiten

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Kelly Kuijpers

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Randy Maas

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Ramon Reinders

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Amber Ten Haaf

Winnend campagneplan

Stichting Weet Wat je Besteedt

Scriptieprijs ICT & Media Design

Eindhovens Dagblad

Fontys Hogeschool ICT Peter Bust Tyche van Eijndhoven

Scriptieprijs ICT & Media Design

Eindhovens Dagblad

Bobby Voeten

Scriptieprijs ICT & Media Design

Eindhovens Dagblad

Prashant Palikhe

Scriptieprijs Bachelor of Information Communication Technology

Info Support B.V.

Jeroen van Schelven

Scriptieprijs ICT & Technology

Actemium

Erwin Smeets

Scriptieprijs ICT & Technology

Actemium

Sanjeev Sripal

Scriptieprijs ICT & Business

Sligro Food Group Nederland B.V.

Jeremy Pereira

Scriptieprijs ICT & Management and Security

Atos Nederland B.V.

Natascha van Baast

Scriptieprijs Informatica (deeltijd)

Sogeti

Sascha Maas

Scriptieprijs Bedrijfskundige Informatica

SNS Reaal

Fontys Hogeschool Journalistiek Celine Huits

Jugendfilmfestival, 1e prijs categorie non-fictie

Sjoukje Rietbroek

Austria Award

Filmfestival Aken Oostenrijks Toeristenbureau Logeion, vereniging voor communicatie Logeion, vereniging voor communicatie Logeion, vereniging voor communicatie Logeion, vereniging voor communicatie

Marieke Lauwers

Zilveren Pluis 2011

Jorg Leijten

Zilveren Pluis 2011

Koen Seip

Zilveren Pluis 2011

Benjamin Smeets

Zilveren Pluis 2011

Saskia van Erven

NK schermen op floret

Rob van Gameren

NK wielrennen voor journalisten, A-categorie

John Leenaarts

Prix de Roef

NOS

Fontys Hogeschool Management Economie en Recht Meranie Vermeer

Vitae Bouw Talent Award

Vitae Uitzendorganisatie

Pabo Druyts

FSM-Rabobank-scriptieprijs

Rabobank Eindhoven-Veldhoven BA

Nicole Aldenhoven

Scriptieprijs

Gemeente Eindhoven

Philip Brand

Scriptieprijs

NVM

Emilile van Lierop

Scriptieprijs

Woonbedrijf Eindhoven

Scriptieprijs

Brabantse Ontwikkelingsmaatschappij

Bart van de Zanden

Prijzen - Fontys Jaarverslag 2011

49

STUDENTEN

PRIJS

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Fontys Hogeschool Marketing Management Kim van Hoof

Brains Award 2011, publieksprijs

Brainport Development

Riene Huijbers

Brains Award 2011, publieksprijs

Brainport Development

Samantha Deckers

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Thomas Evers

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Jan-Willem Jongmans

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Rick van Nistelrooij

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Robin Rook

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Jilt van Schayik

Meest duurzame studentenbedrijf van Nederland

Stichting Jong Ondernemen

Sylvia Beerens

E-commerce dagen, winnaar

Rick Antonise

Finale Jong Ondernemen Brabant, 2e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Kim van Hoof

Finale Jong Ondernemen Brabant, 2e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Riene Huijbers

Finale Jong Ondernemen Brabant, 2e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Nort van Schayik

Finale Jong Ondernemen Brabant, 2e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Vivian Vanterpool

Finale Jong Ondernemen Brabant, 2e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Fontys Hogeschool Pedagogiek Jelmer Polonius

Mister T-Parade 2011

Gemeente Tilburg

Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek Lars Beerens

Supply Chain Management competitie

Fresh Connection

Joost Burger

Supply Chain Management competitie

Fresh Connection

Sanne Goertz

Supply Chain Management competitie

Fresh Connection

Geert Welten

Supply Chain Management competitie

Fresh Connection

David Baier

VA-prijs, beste afstudeerder logistiek 2010-2011

ELC Limburg

Erik Hoedemaekers

Prof. Niesten-prijs, beste afstudeerder techniek 20102011

Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Han van den Berg

Afstudeerscriptieaward

Huijbregts Groep

Sven Korving

Jeugdvisionair Stadsvisie (2)040

Gemeente Eindhoven

Fontys Hogeschool Verpleegkunde Nicole Strik

NK Kunstrijden, onderdeel figuren

Fontys Hogeschool voor de Kunsten Joosje Jochems Angela de Weijer

Jacques de Leeuwprijs, categorie uitvoerend kunstenaar Jacques de Leeuwprijs, categorie docerend kunstenaar

Stichting Jacques de Leeuw Stichting Jacques de Leeuw

Zanillya Farrell

Grote Prijs van Nederland, categorie hip hop

Kasper van Dun

Tweede prijs BNA Kring

BNA Midden Brabant

Mark Machielsen

Tweede prijs BNA Kring

BNA Midden Brabant

Zeynep Dag

BBKC-Fontys Publiek Domein prijs

BKCC en FHK

Joyce Meursing

Hugo Bossprijs

Liane Kuipers

Open Nationaal Fluitconcours, 2e prijs

Stichting Nationaal Fluitconcours

Rogier de Pijper

Open Nationaal Fluitconcours, 3e prijs

Stichting Nationaal Fluitconcours

Pieter van Loon

Café Theater Festival, publieksprijs

Stichting Café Theater Festival

Myrthe Michielsen

Café Theater Festival, publieksprijs

Stichting Café Theater Festival

Iris Pelz Christopher Schlunk

Young Stage International Circus Festival Basel, publieksprijs Young Stage International Circus Festival Basel, publieksprijs

Iris Pelz

Swiss Cup 2011

Christopher Schlunk

Swiss Cup 2011

50

Fontys Jaarverslag 2011 - Prijzen

Iris Pelz

Newcomershow 2011 Leipzig

Christopher Schlunk

Newcomershow 2011 Leipzig

Mathias Ramfelt

Wereldrecord 9 ball bouncing

Ellen Houck

The Ulltimate Dance Battle

RTL

Martijn van Gemert

Stichting Atelierprijs 2011

Stichting Atelier

Jos Schroevers

Directiebeurs 2011

Het Kersjes Fonds

Susy Lapien

BN De Stem Toneelprijs 2010-2011

BN De Stem

Abke Bruins

John Kraaijkamp Musical Award

Stichting Musical Awards

Michelle van de Ven

John Kraaijkamp Musical Award

Stichting Musical Awards

Fontys Internationale Hogeschool Economie Thomas van den Heuvel

Greenport Venlo i-Battle

Julia Borning

Chancellor’s Award

University of Wisconsin

Amna Belov

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Fabian Bogumil

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Stephan Hendricks

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Sen-yung Jo

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Chris Kursawe

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Aylin Mooren

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Jawad Pervez

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Clemens Pietza

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Behsad Rona

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Sabine Vennen

Categorie beste klantbenadering, 1e prijs

Stichting Jong Ondernemen

Sabine Höfer

International Business and Management Studies prijs

VVV

Florian Müsch

International Business Economics prijs

Océ-Technologies b.v.

Inga Stapper

International Marketing prijs

Borussia Mönchengladbach

Fontys Lerarenopleiding Sittard Madi Hermens

Limburgse Talentenjacht Nu of Nooit

Stichting Popmuziek Limburg

Jeroen Bindels

Landelijke Wiskunde A-lympiade, 1e prijs

Nationale Wiskunde Dagen

Branco Dortangs

Landelijke Wiskunde A-lympiade, 1e prijs

Nationale Wiskunde Dagen

Ron Engels

Landelijke Wiskunde A-lympiade, 1e prijs

Nationale Wiskunde Dagen

Casper Janssen

Landelijke Wiskunde A-lympiade, 1e prijs

Nationale Wiskunde Dagen

Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Ad van El

Johan van der Sandenprijs, ‘hartprijs’

Stichting Platforms vmbo

Inge de Laat

Johan van der Sandenprijs

Stichting Platforms vmbo

OnderwijsTopTalentPrijs

Instituut voor Nationale Onderwijs Promotie

Fontys Pabo Eindhoven Froukje Polman

Fontys Paramedische Hogeschool Jan Hoppenbrouwers

Fontys Onderwijsprijs, 1e prijs, categorie studenten

Paul van Leeuwen

Fontys Onderwijsprijs, 1e prijs, categorie studenten

Daan van der Velden

Fontys Onderwijsprijs, 1e prijs, categorie studenten

Anne van der Velden

WK raften Costa Rica, 3e prijs

Daphne van de Velden

EK dameshockey

Ruth van der Meijden

Sportvrouw van het jaar 2010

Annelieke Stoop

NK dressuur Arabische Volbloedpaarden

Eindhovense Studenten Sport Federatie

Fontys Pedagogische Opleidingen ‘s-Hertogenbosch Margot van Geffen

EK dameshockey

Fontys Sporthogeschool Kas van Weelden

Challenger Cup, 3e prijs

Prijzen - Fontys Jaarverslag 2011

51

STUDENTEN

PRIJS

Linda Creemers

Europese landentitel tafeltennis

Suzanne Koolen

WK Raften Costa Rica, 3e prijs

Bas van Hooren

Limburgs kampioen cross junior A

Bas van Hooren

NK junioren 5000m baan, 2e prijs

Kas van Weelden

NK turnen op de vloer, 1e prijs

Juul Franssen

Sportvrouw van het jaar 2010, provincie Limburg

Desiree Nouwen

Landskampioen dames volleybal 2010-2011

Desiree Nouwen

Bekerkampioen dames volleybal 2010-2011

Desiree Nouwen

Winnaar Supercup dames volleybal 2010-2011

Desiree Nouwen

Lid Sportploeg van het jaar Limburg 2011

Floor van Boxtel

NK dames korfbal 2010-2011

Biekmann, Yoery

NK Judo Senioren -73 kg (judo), 2e prijs

Xavier Kohlen

Krokoyama Cup Koblenz -78kg -21jr, 1e prijs

Xavier Kohlen

NK Karate, 68kg, 21jr, 1e prijs

Xavier Kohlen

EK Karate Servië, 21jr

Freek School

NK Open Men Slalom, 1e prijs

Freek School

NK Open Men Springen, 2e prijs

Freek School

Benelux Open Men Jump, 2e prijs

52

Fontys Jaarverslag 2011 - Prijzen

TER BESCHIKKING GESTELD DOOR

Bijlage III Overzicht lectoraten Overzicht lectoraten per 31-12-2011 Economie Imotion of sportbusiness Trendwatching Innovatiemanagement in internationaal perspectief Brainport Veiligheid, openbare orde en recht

Educatie Leren en innoveren Evaluerend handelen in speciaal onderwijs Leerstrategiën Educatieve functies van ICT Professionele waarden in kritische dialoog Eigentijds toetsen en beoordelen Didactiek van het techniekonderwijs Professionaliteit van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders Interdisciplinair werken - verbinden en ondersteunen

Kunsten Kunstpraktijk en samenleving Stedelijke strategieën

Mens en Maatschappij Fysieke activiteit en gezondheid Evidence based practice Algemene pedagogiek Orthopedagogiek. Diversiteit en orthopedagogisch handelen. Health Care and Technology Sociale Studies Duurzaam werken

Techniek ICT Governance Thin films and functional materials (voorheen Functionele polymeren) Supply Chain Management Bedrijfskundig management in het MKB Architectuur van Embedded Systemen Mechatronica Automotive Control Media Serious game design Ambient intelligence and design Software Quality and Testing

Bijzondere lectoraten Bijzonder lectoraat Bestuurskracht en Innovatie Bijzonder lectoraat Management van veranderingsprocessen Bijzonder lectoraat Sportmanagement Bijzonder lectoraat Internationalisation and inclusive education

Lectoraten - Fontys Jaarverslag 2011

53

Bijlage IV Kengetallen medewerkers2 Medewerkers in loondienst 31-12-2010

 

Personen

fte

31-12-2011 Personen

fte

Onderwijsondersteunend

Man

525

498

494

470

Vrouw

954

716

936

708

 

Totaal OOP

1.479

1.214

1.430

1.178

Onderwijzend

Man

1.421

1.104

1.391

1.119

 

Vrouw

1.205

801

1.195

834

 

Totaal OP

2.626

1.905

2.586

1.953

Totaal

 

4.105

3.119

4.016

3.131

Verhouding OP/OOP medewerkers in loondienst (basis: fte)  

31-12-2008

31-12-2009

31-12-2010

31-12-2011

OOP

42%

40%

38%

37%

OP

58%

60%

62%

63%

Exclusief Fontys Bestuursacademie

Leeftijdopbouw per 31-12-2011, totaal en naar geslacht (aantallen personen)   <= 25

Man

Vrouw

Totaal

%

30

65

95

2,4%

>25 - <=35

256

481

737

18,4%

>35 - <=45

391

565

956

23,9%

>45 - <=55

602

670

1.272

31,8%

>55

606

350

956

23,9%

1.885

2.131

4.016

 

47%

53%

 

100%

Totaal %

2

V anaf 2011 wordt overgestapt naar standdatum per 31 december i.p.v. 1 januari. De cijfers van dit jaarverslag kunnen daarom marginaal verschillen de gegevens uit voorgaande jaarverslagen.

54

Fontys Jaarverslag 2011 - Kengetallen medewerkers

Flexibele contractvormen naar sector per 31-12-2011  

 

 

 

Formatie

Sector

aan IW-OOET (fte)*

Formatie aan tijdelijke contracten (D4, D5, D6, UT, BT, OOET)*

Economie

26,7

121,2

Educatie

11,2

64,0

8,5

43,5

Mens & Maatschappij

Kunsten

30,5

93,3

Techniek

21,3

58,8

overig  

5,4

29,2

103,6

410,0

Opleidingsniveau OP per 31-12-2011   Opleiding Gepromoveerd Master (wo/hbo) Bachelor (hbo)

Formatie (fte)

%

 

 

106

5,4%

1.147

58,7%

579

29,6%

Secundair/primair onderwijs

52

2,6%

Onbekend

70

3,6%

Eindtotaal

1.953

100,0%

Kengetallen medewerkers - Fontys Jaarverslag 2011

55

Bijlage V Kengetallen studenten Inschrijvingen

Totaal inschrijvingen per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Groei 2011 tov 2010 Sector Economie Mens en maatschappij Gezondheidszorg Onderwijs Techniek Kunsten Totaal

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

11.334

11.759

12.460

701

6,0%

6.310

6.235

6.342

107

1,7%

2.404

2.589

2.872

283

10,9%

11.666

11.899

10.962

-937

-7,9%

4.803

5.713

6.231

518

9,1%

1.545

1.617

1.500

-117

-7,2%

38.062

39.812

40.367

555

1,4%

In 2011 steeg het aantal inschrijvingen met 1,4%. Dat is een fractie minder dan de landelijke groei van 1,7%. Toename van het aantal ingeschreven studenten in domein Techniek heeft met name betrekking op de bachelor HBO-ICT. Ook steeg het aantal ingeschreven studenten met name bij Economie (Lifestyle en Communicatie), Mens en maatschappij (Toegepaste Psychologie) en Gezondheidszorg (door overname van de opleiding Management in de Zorg van Avans). Dalende aantallen inschrijvingen worden waargenomen bij de masteropleiding Special Educational Needs en de bacheloropleiding van Sociale studies.

Percentage inschrijvingen per sector

Inschrijvingen per lesplaats (bachelors, masters en Associate degrees) Lesplaats

2010

2011

Groei

Aandeel 2010

Aandeel 2011

Eindhoven

16.578

17.289

4,3%

41,6%

42,8%

Tilburg

14.151

14.540

2,7%

35,5%

36,0%

Venlo

3.239

3.355

3,6%

8,1%

8,3%

Sittard

2.612

2.568

-1,7%

6,6%

6,4%

804

814

1,2%

2,0%

2,0%

‘s-Hertogenbosch Overig

2.428

1.801

-25,8%

6,1%

4,5%

Totaal

39.812

40.367

1,4%

100,0%

100,0%

Ook in 2011 is waarneembaar dat de grootste vestigingen van Fontys groeien in tegenstelling tot de ‘overige’ (kleinere) vestigingen. De ingezette trend naar concentratie van onderwijslocaties wordt hiermede gecontinueerd.

56

Fontys Jaarverslag 2011 - Kengetallen studenten

Inschrijvingen in 2011 naar geslacht (bachelors, masters en Associate degrees) Sector

Vrouw

Man

Totaal

Economie

44%

56%

100%

Mens en maatschappij

75%

25%

100%

Gezondheidszorg

72%

28%

100%

Onderwijs

62%

38%

100%

Techniek

12%

88%

100%

Kunsten

62%

38%

100%

Totaal

52%

48%

100%

De studentenpopulatie in 2011 bestaat voor 52% uit vrouwen (tegen 53% vorig jaar). In de sectoren Mens en maatschappij, Gezondheidszorg, Onderwijs en Kunsten zijn vrouwelijke studenten relatief sterk vertegenwoordigd.

Inschrijvingen in 2011 naar nationaliteit (bachelors, masters en Associate degrees) Sector Economie Mens en maatschappij

Nederlandse

Duitse

Overig

80%

16%

4%

98%

1%

1%

Gezondheidszorg

95%

1%

4%

Onderwijs

98%

1%

1%

Techniek

84%

9%

7%

Kunsten

84%

3%

13%

Totaal

89%

7%

4%

Het aandeel Nederlandse studenten is met 2% gestegen ten opzichte van vorig jaar. Dit beeld wordt echter vertekend doordat een stringentere definitie van nationaliteit wordt gehanteerd. Indien studenten meerdere nationaliteiten bezitten worden deze meer dan vorig jaar toegekend aan de ‘leidende’ Nederlandse nationaliteit. Gecorrigeerd op deze vertekening is er sprake van een reële stijging van 0,2% voor het aandeel Nederlandse studenten. Studenten met de Duitse nationaliteit zijn sterk vertegenwoordigd, met name (evenals vorig jaar) in de sectoren Economie en Techniek.

Inschrijvingen naar opleidingsvorm (bachelor, master, Associate degrees) Lesvorm

2009

2010

2011

Voltijd

72%

73%

76%

Deeltijd

27%

26%

23%

Duaal

1%

1%

1%

Totaal

100%

100%

100%

Het aandeel van de voltijdinschrijvingen steeg van 73% naar 76%. Dit is een voortzetting van de trend van vorig jaar en is voor dit jaar in grote mate te herleiden naar de sterke daling van de (overwegend deeltijd) inschrijvingen voor de masteropleidingen Special Educational Needs.

Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2011

57

Instroom Instroom3 per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Groei 2011 tov 2010 Sector

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

Economie

3.395

3.637

3.730

93

2,6%

Mens en maatschappij

2.195

2.031

2.019

-12

-0,6%

765

859

998

139

16,2%

Onderwijs

4.653

4.584

3.678

-906

-19,8%

Techniek

1.551

1.838

1.947

109

5,9%

Gezondheidszorg

Kunsten Totaal

496

548

454

-94

-17,2%

13.055

13.497

12.826

-671

-5,0%

De instroom daalde met 5%. De dalende instroom van vooral de sectoren Onderwijs (Master Special Educational Needs) en Kunsten (Dans en Muziek) kon niet volledig worden ondervangen door de stijgingen bij HBO-ICT en de sector Gezondheidszorg (met name Management in de Zorg).

3

Alle inschrijvingen van studenten die in het voorgaande jaar:



-

Niet bij Fontys stonden ingeschreven, of



-

Wel stonden ingeschreven en tevens in het vorig jaar een eindgetuigschrift hebben behaald voor de betreffende inschrijving, of



-

Wel stonden ingeschreven maar een extra opleiding zijn gaan volgen.

58

Fontys Jaarverslag 2011 - Kengetallen studenten

Bacheloropleidingen Inschrijvingen per sector (bacheloropleidingen) Sector Economie

Groei 2011 tov 2010

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

11.231

11.651

12.294

643

5,5%

Mens en maatschappij

6.176

6.080

6.189

109

1,8%

Gezondheidszorg

2.345

2.522

2.743

221

8,8%

Onderwijs

7.467

7.735

7.691

-44

-0,6%

Techniek

4.730

5.628

6.124

496

8,8%

Kunsten

1.329

1.398

1.286

-112

-8,0%

33.278

35.014

36.327

1.313

3,7%

Totaal

Het totaal aantal bachelor inschrijvingen van Fontys steeg met 3,7% terwijl de landelijke groei 2,1% bedroeg (conform opgave HBO-Raad). Het marktaandeel van Fontys steeg daarmee licht (van 8,7% naar 8,9%).

Percentage inschrijvingen bacheloropleidingen per sector

Instroom per sector (bacheloropleidingen)

Groei 2011 tov 2010

Sector

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

Economie

3.339

3.611

3.637

26

0,7%

Mens en maatschappij

2.137

1.963

1.974

11

0,6%

Gezondheidszorg

734

827

907

80

9,7%

Onderwijs

2.417

2.585

2.431

-154

-6,0%

Techniek

1.516

1.806

1.894

88

4,9%

Kunsten

405

457

373

-84

-18,4%

10.548

11.249

11.216

-33

-0,3%

Totaal

De instroom op bacheloropleidingen is licht gedaald met 0,3%. De helft van de daling bij de sector Onderwijs is toe te schrijven aan een vermindering van de instroom bij de Lerarenopleiding 2e graad Engels en de Opleiding tot leraar basisonderwijs (pabo’s).

Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2011

59

Masteropleidingen Inschrijvingen per sector (masteropleidingen) Sector Mens en maatschappij Gezondheidszorg Onderwijs Kunsten Totaal

Groei 2011 tov 2010

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

134

155

153

-2

-1,3%

59

67

66

-1

-1,5%

4.188

4.115

3.222

-893

-21,7%

216

219

214

-5

-2,3%

4.597

4.556

3.655

-901

-19,8%

Het totaal aantal inschrijvingen op masteropleidingen is gedaald met 19,8%, met name vanwege de dalende instroom bij Special Educational Needs (sector Onderwijs). De HBO-Raad geeft aan dat de inschrijvingen bij de masteropleidingen landelijk daalden met 9,8%. Het marktaandeel van Fontys is dus fors gedaald van 33,4% naar 29,7%.

Percentage inschrijvingen masteropleidingen per sector

Instroom per sector (masteropleidingen) Sector

Groei 2011 tov 2010

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

Mens en maatschappij

58

68

45

-23

-33,8%

Gezondheidszorg

31

32

28

-4

-12,5%

2.225

1.956

1.221

-735

-37,6%

91

91

81

-10

-11,0%

2.405

2.147

1.375

-772

-36,0%

Onderwijs Kunsten Totaal

60

Fontys Jaarverslag 2011 - Kengetallen studenten

Associate degrees Inschrijvingen per sector (Associate degree opleidingen) Sector Economie

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

103

108

166

58

53,7%

63

63

49

0

Gezondheidszorg Onderwijs Techniek Totaal

Groei 2011 tov 2010

11

49

0,0%

73

85

107

22

25,9%

187

242

385

143

59,1%

Het aantal inschrijvingen op Associate degree opleidingen is sterk gegroeid met 59,1 %. Dit wordt met name veroorzaakt door de instroom bij Management in de Zorg en Small Business and Retail Management.

Instroom per sector (Associate degree opleidingen) Sector Economie

Groei 2011 tov 2010

2009

2010

2011

Aantal

Percentage

56

26

93

67

257,7%

63

63

Gezondheidszorg Onderwijs

11

43

26

-17

-39,5%

Techniek

35

32

53

21

65,6%

102

101

235

134

132,7%

Totaal

De groei van 132,7% is toe te rekenen aan de sterke groei bij de sector Economie en de nieuw gestarte opleidingen Management in de Zorg en ICT Service Management.

Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2011

61

Allochtone instroom4 volgens de gegevens van de HBO-Raad als percentage van totale instroom (bachelors, masters en Associate degrees) Sector

2009

2010

2011

Economie

40%

36%

37%

Gezondheidszorg

21%

21%

17%

Educatie Mens en

maatschappij

12%

12%

12%

17%

17%

17%

Techniek

27%

31%

31%

Kunsten

32%

31%

33%

Totaal

25%

24%

25%

Afgestudeerden per sector (bachelors, masters en Associate degrees) Voltijd

Deeltijd en Duaal

Totaal

Sector

20082009

20092010

20102011

20082009

20092010

20102011

20082009

20092010

20102011

Economie

1.517

1.458

1.555

366

237

211

1.883

1.695

1.766

Mens en maatschappij

680

724

771

303

252

212

983

976

983

Gezondheidszorg

428

450

426

112

69

122

540

519

548

Onderwijs

958

891

887

1.790

1.900

2.160

2.748

2.791

3.047

Techniek

647

731

766

104

129

148

751

860

914

Kunsten

241

241

277

38

26

72

279

267

349

4.471

4.495

4.682

2.713

2.613

2.925

7.184

7.108

7.607

Totaal

Het aantal afgestudeerden is per studiejaar weergegeven voor de periode oktober tot en met september. Vergeleken met 2009 nam het aantal afgestudeerden fors toe bij Economie (Commerciële economie en Logistiek en economie), Onderwijs (Special Educational Needs), HBO-ICT en de kunstopleidingen Dans en Muziek.

Bindend negatief studieadvies Aantal adviezen geregistreerd in studiejaar Sector

2008-2009

2009-2010

2010-2011

Economie

569

554

487

Mens en maatschappij

371

298

244

Gezondheidszorg

54

33

38

Onderwijs

402

423

427

Techniek

112

140

187

Kunsten

50

39

32

1.558

1.487

1.415

Totaal

4

62

Gebaseerd op de definities van de HBO-Raad

Fontys Jaarverslag 2011 - Kengetallen studenten

Kengetallen studenten - Fontys Jaarverslag 2011

63

fontys.nl/jaarverslag2011