Jaarverslag 2010 Groei door aandacht en uitdaging
Inhoudsopgave jaarverslag 2010 Fontys Hogescholen Onderwijskwaliteit als prioriteit
4
Bericht van de Raad van Toezicht
5
1. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6
6 6 6 7 7 8 9
Fontys en omgeving Profiel Missie en visie Strategie Sturingsfilosofie Omgeving en stakeholders Kengetallen Fontys
2. Onderwijs 2.1 Onderwijsvisie 2.2 Kwaliteit 2.3 Ontwikkelingen portfolio 2.4 Uitvalpreventie en studierendement 2.5 Studenttevredenheid 2.6 Toelatingsbeleid 2.7 Aansluiting met vo en mbo 2.8 Praktijkgericht 2.9 Diversiteit 2.10 Maatschappelijke betrokkenheid 2.11 Studentenvoorzieningen 2.12 Faciliteiten: ICT en mediavoorzieningen 2.13 Huisvesting 2.14 Fontys Onderwijsprijs 2.15 Zinconferentie 2.16 Prijzen
10 10 10 11 12 13 14 14 15 15 15 16 17 17 18 18 18
6. 6.1 6.2 6.3 6.4
Onderzoek Strategie Promotiebeleid Lectoraten Onderzoeksprogramma’s Kwaliteit Kenniscirculatie Stakeholders
19 19 19 19 20 20 20 21
4. 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 4.6
Internationalisering 22 Strategie 22 Verrijken van het curriculum 22 Internationale en interculturele competenties van Fontysstudenten 22 Inspireren en internationaliseren van docenten 23 Buitenlandse studenten 23 Internationale projecten 24
5. 5.1 5.2 5.3 5.4
Contractactiviteiten Strategie Resultaten Kwaliteitszorg Stakeholders
25 25 25 25 25
27 27 27 28 29
7. Duurzaamheid
30
8. Governance 8.1 College van Bestuur 8.2 Raad van Toezicht 8.3 Medezeggenschap 8.4 Studenteninspraak 8.5 Horizontale verantwoording 8.6 Risicomanagement en interne beheersing 8.7 In control statement 8.8 Bezoldiging College van Bestuur en Raad van Toezicht
31 31 31 33 33 33 34 36
9. 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8
38 38 38 38 39 42 42 43
9.9 3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7
Medewerkers Strategie Personeelsbeleid Reorganisatie diensten Bijzondere bijdragen
Financiële resultaten Strategische doelstellingen Resultaat 2010 Kengetallen Verkorte jaarrekening Financiering Treasury Begroting 2011 Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Bijlagen I Organogram II In- en externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers III Overzicht lectoraten per 31-12-2010 IV Kengetallen medewerkers V Kengetallen studenten
37
43 44 45 46 53 54 56
Jaarverslag 2010
3
Onderwijskwaliteit als prioriteit 2010 was voor Fontys in veel opzichten een transitiejaar waarin de doelstelling centraal stond om de focus op kwaliteit van het onderwijs aantoonbaar te vertalen naar hogere student- en medewerkertevredenheid. Om dit te realiseren werd onder meer ingezet op een duidelijke focus op kwaliteitsverbetering van zowel de inhoud als de organisatie van het onderwijs, een heldere positionering, aangescherpte sturing op studierendement en het vergroten van inzicht in het keuzegedrag van (potentiële) studenten. En met succes. De stijgende tendens in de tevredenheidsmetingen werd gecontinueerd: studenten beoordeelden Fontys in december met een 6,54 (ten opzichte van 6,4 in december 2009) en medewerkers gaven Fontys gemiddeld het cijfer 7,1 (6,54 in december 2009). En als één van de weinige hogescholen realiseerde Fontys een groei in termen van instroom (4,8%) en het totale aantal studenten (4,7%). In financieel opzicht moesten de kosten van ondersteunende processen fors omlaag worden gebracht, ten gunste van zowel een gezonde meerjarige financiële huishouding als het vrijmaken van extra middelen voor het primair proces. Het in 2009 opgestarte transformatie- en reorganisatieproces voor de centrale ondersteunende diensten kwam per 1 november 2010 formeel tot een einde. De beoogde reductie van de centrale overhead/kosten werd volledig gerealiseerd en de inrichting van acht zelfstandig opererende ondersteunende diensten nagenoeg afgerond. Het College van Bestuur is zich ervan bewust dat 2010 in alle opzichten voor Fontys een bewogen jaar is geweest, waarin veel van medewerkers en organisatie werd gevraagd. Het is dan ook goed om te kunnen constateren dat de genomen maatregelen en veranderingen zichtbaar effect sorteren. Bovenstaande ontwikkelingen laten zien dat de weg omhoog is ingezet, maar evenzo dat er nog stevige vooruitgang geboekt zal moeten worden om de kwalitatieve ambities echt waar te maken. Het is nu zaak om de ingezette lijn vast te houden en deze een passend vervolg te geven in 2011.
Namens het College van Bestuur, Marcel Wintels, voorzitter
4
Bericht van de Raad van Toezicht De Raad van Toezicht is ook in 2010 periodiek geïnformeerd door het College van Bestuur over de ontwikkelingen en de resultaten van Fontys Hogescholen, onder andere aan de hand van bestuursrapportages. Vooral het toegenomen kwaliteitsbewustzijn van de organisatie, de toename van de tevredenheid van studenten en medewerkers, een snelle en zorgvuldige reorganisatie, en weer gezonde financiële exploitatie en groei in instroom betekenden grote stappen voorwaarts. De Raad van Toezicht kijkt dan ook met tevredenheid terug op 2010, maar constateert tegelijkertijd dat er nog veel werk verzet moet worden om de hoge ambities van Fontys Hogescholen verder waar te maken. Fontys wil zich immers nadrukkelijk profileren als kwaliteitshogeschool. De wijze waarop alle medewerkers - zowel in het primaire proces als in de ondersteuning - invulling geven aan die verantwoordelijkheid is sterk bepalend voor de uiteindelijke kwaliteit en dus de reputatie van Fontys. De Raad van Toezicht zal er in 2011 scherp op toezien dat Fontys in deze doelstelling weer belangrijke stappen vooruit zet. De Raad spreekt zijn waardering uit voor de grote inzet waarmee de medewerkers van Fontys hebben bijgedragen aan de bereikte resultaten. Het College van Bestuur wordt bedankt voor de openheid en prettige samenwerking. Tenslotte spreekt de Raad het vertrouwen uit dat Fontys in 2011 in kwalitatief opzicht zal doorgroeien. De Raad van Toezicht wenst alle medewerkers veel succes bij deze uitdaging.
Namens de Raad van Toezicht, mr. P.C. Lodders-Elfferich, voorzitter (Een volledig verslag van de Raad van Toezicht is te vinden in hoofdstuk 8, Governance)
5
1.
Fontys en omgeving
1.1
Profiel
Fontys Hogescholen is met zo’n 40.000 studenten, 4.000 personeelsleden en een onderwijsaanbod in bijna alle sectoren, een van de grootste hoger onderwijsinstellingen van Nederland. De 31 instituten verzorgen circa 100 bacheloropleidingen in de varianten voltijd, deeltijd, duaal en in-service. Daarnaast worden 31 mastervarianten en tien Associate degrees aangeboden. Cursussen en trainingen worden in stedelijke centra - vooral in Zuid-Nederland - aangeboden. Naast onderwijs legt Fontys zich ook - met 41 lectoraten toe op onderzoek, kennisinnovatie en contractactiviteiten.
Schematische weergave totaal aantal inschrijvingen als student per lesplaats
Juridische en interne organisatiestructuur Fontys is een stichting die haar organisatiestructuur heeft opgebouwd rond de processen: • Bestuurlijk: het College van Bestuur vormt het bevoegd gezag en fungeert als resultaatverantwoordelijke eenheid onder de Raad van Toezicht. • Primair: de instituten voeren, ieder in hun eigen marktsegment, de kernactiviteiten (onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten) van Fontys uit. • Ondersteunend: de acht diensten verrichten ondersteunende werkzaamheden ten behoeve van onderwijs, onderzoek en contractactiviteiten.
1.2
Missie en visie
Fontys wil een onderwijsinstelling zijn die studenten 'laat groeien door aandacht en uitdaging'. Ingezet wordt op een versterking van de organisatiebrede mentaliteit die leidt tot continue aandacht voor kwaliteitsverbetering van de onderwijsinhoud en van de processen. Fontys focust op bacheloropleidingen en door de overheid bekostigde masteropleidingen. Het gaat om goed georganiseerd onderwijs in een professionele onderwijsorganisatie. Gestreefd wordt daarbij naar hoge kwaliteit, en naar een stevige inbedding en een leidende positie als kennisinstelling, zowel landelijk als in de regionale omgeving.
6
Kwaliteit staat centraal in de visie van Fontys. Studenten, het beroepenveld en andere betrokkenen mogen Fontys aanspreken op kwalitatief goed onderwijs, kwalitatief goed onderzoek en contractactiviteiten op hoog niveau. Fontys streeft naar een kwaliteitsniveau dat past bij een instelling voor hoger onderwijs in de Europese context.
1.3
Strategie
2010 was - mede als gevolg van een reorganisatie - voor Fontys in veel opzichten een overgangsjaar waarin de focus op de kwaliteit van het onderwijs aantoonbaar leidde tot een hogere student- en medewerkertevredenheid en herstel van het marktaandeel. In financieel opzicht kenmerkte het jaar zich als een periode waarin de organisatie in stelling werd gebracht om binnen afzienbare termijn weer te kunnen investeren in meer onderwijs(tijd) en een aantrekkelijke(re) infrastructuur. Er werd ingezet op: • verbetering van de onderwijs- en organisatiekwaliteit; • een nieuwe en duidelijke positionering; • een aangescherpte sturing op diverse parameters (student-en medewerkertevredenheid, instroom- en studierendementscijfers); • een gezonde meerjarige financiële huishouding; • top drie noteringen voor opleidingen (Choice, Keuzegids Hoger Onderwijs en Elsevier); • een toename van inzicht in de doelgroep en het keuzegedrag van (potentiële) studenten. Daarnaast focust Fontys op het uitdagen van en aandacht geven aan de studenten. De opgave die voor de komende jaren centraal komt te staan is, hoe te komen naar een professionele(re) cultuur met een verdere aanpassing naar transparantie, initiatief nemen, het aan afspraken houden, mensen fouten durven laten maken, een cultuur waarin het leveren van (top)prestaties centraal staat. Positionering Bijeenkomsten met studenten, medewerkers, scholieren, decanen en ouders maakten duidelijk op welke wijze Fontys zich het beste zou kunnen positioneren in de markt. Fontys bleek zich te onderscheiden van andere hogescholen door kleinschalige opleidingen, betrokkenheid en aandacht voor de student. Samengevat in een kernboodschap noemt Fontys dit: ‘Groei door aandacht en uitdaging’. Fontys wil een onderwijsorganisatie zijn waarin studenten kunnen groeien en groter leren denken. Fontys wil dit realiseren door aandacht en uitdaging te bieden aan zijn studenten, medewerkers en stakeholders.
1.4
Sturingsfilosofie
De Fontysorganisatie kent twee sturingslagen, het College van Bestuur en de directie van de instituten en diensten. De directies zijn integraal verantwoordelijk voor het aansturen van de instituten en het primaire proces en voor de behaalde resultaten. Steeds meer verantwoordelijkheid is teruggelegd bij de professional op de werkvloer. De centrale en uniforme Fontysbrede ondersteuning is omgebogen naar een kleinere en meer klantgerichte dienstenorganisatie die sinds 1 januari 2010 rechtstreeks aan het College van Bestuur rapporteert. Ook studenten worden in toenemende mate betrokken bij positioneringvraagstukken, de onderwijsinhoud en onderwijsvernieuwing, en bij de organisatie van evenementen. De onderwijsinstituten zijn in grote mate vrij in de wijze waarop zij zelf invulling geven aan de primaire- en ondersteunende processen ten aanzien van onderwijs, toegepast onderzoek en contractactiviteiten. Voorwaarde is dat toegepast onderzoek en contractactiviteiten te allen tijde een aantoonbare en directe meerwaarde voor het onderwijs hebben. Vanwege de diversiteit van de omgeving krijgen instituten meer ruimte voor eigen aanpak, vormgeving en cultuur. Uiteraard dienen instituten en diensten wel te werken binnen afgesproken kaders. Deze kaders zorgen voor 'vrijheid in gebondenheid'; een balans tussen de slagkracht van instituten en de gemeenschappelijke kracht van Fontys als geheel.
7
1.5
Omgeving en stakeholders
De omgeving, die ook steeds internationaler wordt, bepaalt mede het speelveld van Fontys. Die omgeving kent een grote diversiteit in termen van beroepsgroep en context. Deze diversiteit wordt weerspiegeld in het onderwijsaanbod van Fontys. Stakeholders zijn de personificatie van de omgeving van Fontys: (potentiële) studenten, ouders van studenten, alumni, medewerkers, beroepsbeoefenaren, werkgevers, vertegenwoordigers van toeleverend en afnemend onderwijs en overheden. Zowel op concern- als instituutsniveau onderhoudt Fontys systematisch relaties met externe stakeholders, waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar de alumni en het werkveld. Ook bouwt Fontys op beide niveaus aan structurele relaties met binnen- en buitenlandse hogescholen of universiteiten. Aan alle opleidingen zijn beroepenveldcommissies en/of adviescommissies verbonden. Om de tevredenheid van de stakeholders te meten houdt Fontys regelmatig tevredenheidmetingen onder studenten, medewerkers en beroepenveld.
8
1.6
Kengetallen Fontys 2008
2009
2010
Baten (€ x 1.000)
325.355
327.006
338.670
Resultaat (€ x 1.000)
-17.886
6.855
10.016
22,9%
28,6%
32,7%
0,4
0,6
0,9
-5,5%
2,1%
3,0%
Studentenvolume
36.910
38.313
40.131
Instroom studenten Marktaandeel
13.453
13.674
14.331
9,5%
9,4%
9,5%
5,8
6,4
6,5
6,8
6,5
7,1
Fte’s
3.206
3.111
3.110
Aantal medewerkers
4.100 37
4.023 37, waarvan 5 bijzondere
4.090 41, waarvan 3 bijzondere
57%:43%
60%:40%
62%:38%
4,59%
3,92%
3,75%
Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit
(studentvolume van Fontys t.o.v. hbo landelijk)
Studenttevredenheid (Fontys Studenttevredenheidsonderzoek)
Medewerkertevredenheid (Fontys Medewerkertevredenheidsonderzoek)
Aantal lectoraten* OP:OOP ratio (op basis van fte’s) Ziekteverzuim * Betreft 47 lectoren. ** OP:OOP ratio op basis van euro’s 67%:33%
9
**
2.
Onderwijs
2.1
Onderwijsvisie
Fontys Hogescholen is een learning community die kwaliteit in haar strategie centraal heeft gesteld. Fontys investeert in intensief, uitdagend, boeiend en goed georganiseerd onderwijs. Het competentiegestuurd onderwijs van Fontys is gebaseerd op de drie pijlers kennis, vaardigheden en beroepshouding. Hiermee worden de studenten goed voorbereid op de beroepspraktijk of op het zelfstandig ondernemerschap. Fontys ziet het als haar taak om bij te dragen aan het ontplooien en opleiden van talent, het stimuleren van persoonlijke vorming en het ontwikkelen van een waardebewustzijn bij studenten. Ondanks het grote aantal studenten is het onderwijs bij Fontys kleinschalig georganiseerd. Bovendien besteedt Fontys bijzondere aandacht aan de randvoorwaarden voor een soepel verloop van de studie, zoals studieloopbaanbegeleiding, coaching en buddysysteem, onderwijs- en tentamenroosters, feedback op toetsen en opdrachten, studievoortgangregistratie, informatievoorziening en bereikbaarheid van docenten.
2.2
Kwaliteit
Fontys wil groeien naar de hoogst mogelijke kwaliteit. In het belang van de studenten, het beroepenveld, de eigen medewerkers en de steden waar Fontys blijvend een belangrijke plaats wil innemen. Instituten beschrijven in hun Management Contracten (MACON's) hun kwalitatieve prestatieafspraken die bijdragen aan het verzorgen van kwalitatief goed onderwijs, met extra aandacht voor studenttevredenheid: - duidelijke, tijdige en betrouwbare communicatie over wat er wanneer van de student verwacht wordt; - objectieve beoordelingscriteria die motiveren tot presteren; - kwantiteit en kwaliteit van contacturen; - verbeterd klachtenmanagement en terugkoppeling naar de studenten. De kwaliteit van het onderwijs wordt extern geborgd door keurmerken zoals de accreditaties van het NederlandsVlaamse Accreditatieorganisatie NVAO.
Bacheloropleidingen • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
Opleiding voor Management, Economie en Recht Public Administration Pedagogiek Opleiding tot leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Pedagogiek Audiologie Technische Bedrijfskunde (inclusief de Ad Technische bedrijfskunde) Logistiek en Economie Logistiek en Technische Vervoerskunde Bedrijfsmanagement MKB Godsdienst-Pastoraal Werk Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Godsdienst Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Aardrijkskunde (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Algemene Economie (Tilburg en Sittard-Geleen), inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Handel en Administratie te Tilburg Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Bedrijfseconomie (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Duits (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Engels (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Geschiedenis (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Natuurkunde (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Nederlands (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Techniek (Tilburg en Sittard-Geleen) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Wiskunde (Tilburg en Sittard-Geleen)
10
• • • •
• • • • • • • • • • • • • •
Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Maatschappijleer (Tilburg) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Biologie (Tilburg) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Frans (Tilburg) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Gezondheidszorg en Welzijn (Tilburg), inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Gezondheidszorg en Welzijn te Tilburg, inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Uiterlijke Verzorging te Tilburg Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Scheikunde (Tilburg) Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Spaans (Tilburg) Docent Informatie en Communicatie Technologie Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Bouwkunde I en II Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Bouwtechniek I en II, inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Bouwtechniek I en II Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Consumptieve Techniek I en II, inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Consumptieve Techniek I en II Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Elektrotechniek I en II, inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Metaal-Elektro-Installatietechniek (MEI), Elektrotechniek Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Mechanische Techniek I en II, inclusief de Ad Onderwijsondersteuner Metaal-Elektro-Installatietechniek (MEI), Mechanische Techniek Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Motorvoertuigentechniek I en II Leraar voortgezet onderwijs van de 2e graad in Werktuigbouwkunde I en II Medische Beeldvormende en Radiotherapeutische Technieken Sociaal-Pedagogische Hulpverlening Personeel en Arbeid Technische Natuurkunde
Masteropleidingen geen
Bacheloropleidingen geen Masters • Industrial Innovation (onbekostigde masteropleiding die in de vorm van een joint degree met Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Zeeland en Saxion wordt uitgevoerd)
Stakeholders Het beroepenveld is door middel van adviesraden op instituutsniveau systematisch betrokken bij de inhoud en vormgeving van het bestaande opleidingsaanbod. Studenten hebben invloed via medezeggenschapsraden en opleidingscommissies. De overheid is betrokken via haar accreditatiesystemen. De behoefte aan nieuw opleidingsaanbod wordt gericht – zowel kwalitatief als kwantitatief – onderzocht bij het beroepenveld (veelal inclusief locale en regionale overheden) en getoetst aan de belangstelling van studenten. De overheid toetst de kwaliteit en macrodoelmatigheid van aanvragen voor nieuwe opleidingen. Het werkveld participeert bovendien in klankbordgroepen/adviescommissies die worden ingericht bij de projectmatige ontwikkeling van nieuwe opleidingen.
2.3
Ontwikkelingen portfolio
Bachelors Drie nieuwe bacheloropleidingen (Toegepaste Gerontologie, Lifestyle en Automotive) zijn met ingang van september 2010 aan het bekostigde onderwijsportfolio toegevoegd. Voor leslocaties Eindhoven en Venlo is een nieuwe bacheloropleiding Mechatronica in aanvraag. Om kwalitatieve en organisatorische redenen was Fontys Hogeschool Sociale Studies genoodzaakt lesplaats Tilburg te sluiten. Bij gebrek aan belangstelling werd de voltijdvariant van de lerarenopleiding Consumptieve Technieken van Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool in Eindhoven stopgezet.
11
De Fontysopleidingen Pedagogiek en Podotherapie in Amsterdam werden overgedragen aan Hogeschool INHolland. Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing verplaatste haar opleidingen van Amsterdam naar Utrecht, waar een intensieve onderwijssamenwerking is aangegaan met de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg (locatie Utrecht). Per 1 september, gelijktijdig met de verhuizing, kreeg de theologieopleiding van Fontys te Utrecht de formele erkenning als Hoger Instituut voor de Godsdienstwetenschappen vanwege de Rooms Katholieke Kerk. De Tilburgse opleidingen van Fontys Hogeschool Theologie Levensbeschouwing werden overgedragen aan de Fontys Lerarenopleiding Tilburg, waarvan zij per 1-1-2011 formeel onderdeel uitmaken. Deze opleidingen zijn niet langer kerkelijk erkend, maar richten zich voortaan op het werkveld van levensbeschouwelijke begeleiding en vorming. De lesplaatsen Hengelo en Sittard zijn in afbouw. Minors In het voorjaar werd nieuw minorbeleid vastgesteld dat met ingang van studiejaar 2011-2012 wordt ingevoerd. Fontys handhaaft zijn major-minormodel. De huidige verdiepende minors worden niet meer Fontysbreed aangeboden en kunnen als opleidingsminor indalen in de bachelors. Vooruitlopend op de invoering van het nieuwe beleid werd het aantal minors in 2010 gereduceerd van 85 tot 57, waarvan 30 breed toegankelijke en 27 domeinspecifieke, verdiepende minors. Sommige minors worden in meerdere talen aangeboden. Van het totaal worden 45 minors in het Nederlands aangeboden, 16 in het Engels en één in het Duits. Masters Fontys kreeg er één nieuwe onbekostigde masteropleiding bij: Industrial Innovation, die in de vorm van een joint degree met Hogeschool Rotterdam, Hogeschool Zeeland en Saxion wordt aangeboden. Vanwege te geringe belangstelling werd de werving van de masteropleiding Career Development stopgezet. Associate degrees Drie nieuwe Associate degrees gingen per september van start: • ICT Service Management (binnen de bachelor hbo-ICT) • Small Business and Retail Management (binnen de bachelor Small Business and Retail Management) • Medische Laboratoriumdiagnostiek (binnen de bachelor Applied Science) Drie Associate degrees in het educatieve domein kregen een lesplaats in Eindhoven en zullen per 1-9-2011 van start gaan: • Onderwijsondersteuner Gezondheidszorg en Welzijn • Onderwijsondersteuner Handel en Administratie • Onderwijsondersteuner Uiterlijke Verzorging Fontys vindt het wenselijk dat Associate degrees in de toekomst een eigenstandige positie gaan innemen: een tussenniveau en daarmee een belangrijke schakel tussen mbo en hbo. Op deze wijze behoudt het hbo een helder profiel dat opleidt tot een herkenbaar hbo-diploma, met grote waarde op de arbeidsmarkt. Overige wijzigingen De naam van de landelijke bacheloropleiding Management, Economie en Recht wijzigde in Bedrijfskunde Management, Economie en Recht. De Juridische Hogeschool startte met een in Nederland unieke verkorte opleiding HBO-rechten voor notarisklerken.
2.4
Uitvalpreventie en studierendement
Om de studie-uitval te verminderen en de instroom te verbeteren zet Fontys in samenwerking met het toeleverende veld stevig in op de optimalisatie van studievoorlichting, studiekeuze en aansluiting. Fontysbreed nam de studie-uitval in het eerste jaar met 5% af. De rendementsverbetering bij havisten is met 8% het hoogst. Bij mbo’ers is de studieuitval verminderd met 3% en bij vwo’ers valt 2% minder uit dan in 2009. Met het project ‘Boeien? & Binden!’ nam Fontys deel aan landelijke experimenten gericht op de effectiviteit van studiekeuzegesprekken. Dit project wordt gekenschetst als een aanjager voor uitvalpreventie.
12
Fontys participeert in het landelijke project ‘Kies Actief’ dat is gericht op vermindering van de studie-uitval en verbetering van de studiekeuze- en studieloopbaanprocessen van studenten in het mbo, vo (met name havo) en de hbopropedeuse.
2.5
Studenttevredenheid
Studenttevredenheid is een van de criteria waarop Fontys de prestaties van haar instituten en diensten nadrukkelijk beoordeelt. Alle instituten en diensten analyseren de interne en externe metingen met als doel een verdere focus op de kwaliteit(szorg) van het onderwijs en van de ondersteunende processen. Fontys Studentenmonitor Jaarlijks meet Fontys - naast de landelijke NSE- enquête - middels een extra eigen meting met één vraag de ontwikkeling van de algemene studenttevredenheid. Uit deze meting bleek dat studenten gemiddeld het rapportcijfer van een 6,54 geven voor hun studie bij Fontys, een stijging van 0,14 procentpunt ten opzichte van de meting in december 2009 en een stijging van 0,74 procentpunt ten opzichte van de eerste decembermeting in 2008. De resultaten tonen aan dat de trend van een stijgende studenttevredenheid zich ook in 2010 heeft doorgezet. Nationale Studenten Enquête Fontys scoorde in de Nationale Studenten Enquête over de hele linie 3,57 op een vijfpuntsschaal (2009: 3,52). Op vijf van de zestien vraaggebieden scoorde Fontys hoger dan het landelijk gemiddelde, op zes gelijk aan het landelijk gemiddelde en op vijf lager dan het landelijke gemiddelde. Stellingen (themascores) Je studie in het algemeen Inhoud Algemene vaardigheden Wetenschappelijke vaardigheden Voorbereiding beroepsloopbaan Docenten Informatievoorziening Studiefaciliteiten Informatiepunt Toetsing en Beoordeling Studierooster Studielast Studiebegeleiding Studieomgeving Huisvesting Betrokkenheid
Fontys 2010 3,6 3,4 3,7 3,2 3,6 3,6 3,2 3,4 3,4 3,2 3,2 3,2 3,5 3,6 3,3 3,1
Landelijk hbo 3,7 3,4 3,7 3,2 3,6 3,5 3,3 3,3 3,5 3,2 3,1 3,3 3,5 3,7 2,9 3,0
Studenten zijn in 2010 het meest tevreden over de sfeer op de opleiding, de docenten en de inhoud van de opleiding. Studenten zijn het minst tevreden over de informatie vanuit de opleiding, de toetsing en beoordeling, en de studielast. Elsevier In het Elsevieronderzoek spraken de studenten hun tevredenheid uit over de faciliteiten, het onderwijsprogramma, de docenten, de toetsing, de communicatie en de organisatie. Als voorname bron gebruikte Elsevier de hierboven genoemde NSE. Alle 27 onderzochte Fontysopleidingen scoorden minstens een 6,5. De vier bacheloropleidingen Small Business and Retailmanagement, Commerciële Economie, Management, Economie en Recht, en HBO-rechten scoorden significant hoger dan het landelijke gemiddelde, twee scoorden significant lager. In de ranking van het opinieblad scoorde Fontys nadrukkelijk beter dan in 2009, toen zij niet voorkwam in de top vijftien. In 2010 deelt Fontys een zevende plaats in de ranking van multisectorale hogescholen. Keuzegids Hoger Onderwijs In de Keuzegids Hoger Onderwijs noteerde Fontys de vijfde plaats van de twaalf grote hogescholen in Nederland. Opleidingen met een topdrie notering zijn: • Eerste plaats: docent Moderne Talen (Tilburg), docent Techniek (Eindhoven), docent Exacte Vakken (Tilburg), Financial Services Management (Eindhoven), Informatica (Venlo), HBO-rechten (Tilburg), Small Business & Retailmanagement (Eindhoven) en Bedrijfskunde (Tilburg).
13
• •
2.6
Tweede plaats: Medische Beeldvorming en Radiotherapeutische Technieken (Eindhoven), Pedagogiek (Eindhoven) en Werktuigbouwkunde (Venlo). Derde plaats: docent Maatschappijvakken (Tilburg), Communicatie (Tilburg), Pedagogiek (Amsterdam) Sporthogeschool (Tilburg), docent Drama, Elektrotechniek (Venlo) en pabo Venlo. Toelatingsbeleid
Het toelatingsbeleid bleef ongewijzigd. Een mbo- (niveau 4), havo- of vwo-diploma met het juiste profiel en vakkenpakket geeft volgens de Wet op het hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek (WHW) in principe toegang tot alle Fontysbacheloropleidingen. Uitzonderingen zijn opleidingen met aanvullende eisen. Dit zijn de opleidingen voor de kunsten, logopedie en lichamelijke oefening. Geschiktheid voor deze opleidingen wordt in het algemeen getoetst via een toelatingsonderzoek. Wie niet voldoet aan de wettelijke vooropleidingseisen kan toegelaten worden via het 21+-toelatingsonderzoek. Voorwaarde voor dit onderzoek is dat de student 21 jaar of ouder is op het moment dat de opleiding start. Werknemers en werkzoekenden die niet voldoen aan de wettelijke vooropleidingseisen maar wel een bachelordiploma ambiëren, kunnen via een EVC-procedure (Erkenning van Verworven Competenties) toegelaten worden tot een opleiding op maat. Het kader voor de toelatingseisen voor masteropleidingen is in de WHW vastgelegd. Toelatingseisen voor cursussen zijn niet in de WHW vastgelegd en worden per cursus bepaald.
2.7
Aansluiting met vo en mbo
Aansluiting vo-hbo In het kader van de aansluiting met het voortgezet onderwijs (vo) en het verstevigen van de contacten met de toeleverende vo-scholen werden diverse acties ondernomen: • Fontys trad toe tot het Netwerk VO-HO West-Brabant van vijftien vo-scholen en alle Brabantse hoger onderwijsinstellingen. Doel is het verbeteren van de aansluiting door samenwerking en uitwisseling van kennis en ervaring. • Het Fontys Decanen Service Centrum organiseerde samen met de decanenkring Eindhoven twee goed bezochte docentendagen. • De jaarlijkse Decanendag Limburg stond in het teken van de warme overdracht van het voortgezet onderwijs naar het hoger onderwijs. • Fontys Hogescholen. Hogeschool Zuyd en de Stichting Limburgs Voortgezet Onderwijs organiseerden een vervolgconferentie rondom de opbrengsten van aansluitingsprojecten in het kader van het convenant ‘Improving Connections’. • Fontys Campus Venlo sloot een convenant met drie Venlose vo-scholen ter verbetering van de aansluiting. Al eerder startte Fontys Internationale Hogeschool Economie in samenwerking met een vo-school in Venlo een aansluitingsproject vo-hbo. Aansluiting mbo-hbo De doorstroom mbo-hbo werd in een nieuw perspectief gezet. De Colleges van Bestuur van Fontys en tien ROC’s uit Brabant en Limburg evalueerden hun Afsprakenkader 2006-2010 en maakten nieuwe afspraken voor de komende vier jaren. De samenwerking mbo-hbo zal zich meer dan de afgelopen jaren concentreren op twee doelstellingen: 1. Verbetering van de doorstroom naar Fontys. Fontys zet in op herstel van het 10%-marktaandeel in de landelijke mbo-instroom in 2014. Na een daling van het marktaandeel tot 7,3% in 2009, werd in 2010 een lichte stijging naar 8,0 % gemeten. 2. Verhoging van de kans op studiesucces. Beoogd wordt een halvering van de studie-uitval in het eerste studiejaar, conform de strategische beleidsagenda voor hogescholen. Met besturen van de ROC’s zullen maatwerkafspraken worden gemaakt. Een aansprekend voorbeeld van de samenwerking tussen mbo-hbo betreft het onder één Fontysdirecteur plaatsen van het ROC Laboratoriumonderwijs en Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen.
14
2.8
Praktijkgericht
De relatie met de praktijk is dat wat de meeste hbo-studenten motiveert. Stages vormen een belangrijk onderdeel van de opleiding. Fontys faciliteert haar studenten bij het vinden van een stage. Organisaties en bedrijven kunnen online stageplaatsen aanmelden. Er zijn diverse voorbeelden van intensieve samenwerkingen tussen opleidingen en het beroepenveld: • In samenwerking met Mondriaan Zorggroep werkte Fontys Hogeschool Pedagogiek aan kennisdeling en leerarrangementen gericht op het praktisch handelen in de psychiatrie voor zowel studenten als professionals in het werkveld. • Studenten en docenten van de Dansacademie zijn volwaardige partners in Tilburg Dansstad met optredens in de Dansnacht, de Dansmaand en de Talentweek. • Binnen het convenant van de opleiding Culturele Maatschappelijke Vorming met een woningbouwcoöperatie in Eindhoven Noord verrichten studenten activiteiten ten behoeve van de wijkontwikkeling. • De Fontyshogescholen Bedrijfsmanagement en Logistiek, Management, Economie en Recht en Marketing Management sloegen de handen ineen bij de oprichting van het Centrum voor Ondernemerschap. • Studenten van Fontys Hogeschool Communicatie richtten het reclamebureau Grof Geschut op, voor zowel opdrachten voor Fontys als voor externen. • Voor de Belastingdienst werd opnieuw een maatwerkprogramma aangeboden leidend tot een bachelor Fiscaal Recht en Economie of een Associate degree Accountancy. • Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool startte in samenwerking met Stichting Consortium Beroepsonderwijs en het vmbo-Platform Metaal & Metalektro het project CNC-programmeertechnieken dat actuele kennis van bedrijven koppelt aan de onderwijsprogramma’s op vmbo-scholen en de ROC’s. • De samenwerking van ROC’s en Fontys Hogeschool Financieel Management werd geïntensiveerd door het ontwikkelen en aanbieden van een speciaal programma voor potentiële hbo-studenten binnen het mbo op het terrein van Administratieve Organisatie. • De opleiding Pedagogisch Management Kinderopvang en Fontys Hogeschool Pedagogiek ontwikkelden een nieuwe schakelmodule voor havo-vier leerlingen ‘Opvoeden en zo’. • In het project Jeugdzorg Limburg werken Fontys Hogeschool Pedagogiek, Jeugdzorg en Provincie samen aan het jeugdbeleid met als doel de kwaliteitsverbetering van mbo en hbo-opleidingen, stageplaatsen en begeleiding.
2.9
Diversiteit
Met een aangepast aanbod van onderwijs en voorzieningen voor verschillende groepen binnen de studentenpopulatie verhoogt Fontys de participatie in het hoger onderwijs. Studenten met een functiebeperking 1.235 studenten met een functiebeperking of ziekte namen contact op met het studentendecanaat. De grootste groep werd gevormd door studenten met dyslexie. Evenals in 2009 nam het aantal studenten met een stoornis in het autismespectrum toe. Sinds begin 2010 kunnen studenten bij aanmelding via Studielink kenbaar maken dat er sprake is van een beperking. Allochtone studenten In 2010 was 23,5 % van de totale instroom van allochtone afkomst. Studenten kunnen hun taalvaardigheden verbeteren via het Fontys Talencentrum en de Taalwerkplaats van de Lerarenopleiding Tilburg.
2.10
Maatschappelijke betrokkenheid
Als publieke instelling voelt Fontys zich nauw betrokken bij haar omgeving. Voorbeelden hiervan zijn: • Fontys Hogeschool Financieel Management en de Belastingwinkel organiseerden een belastingaangiftedag in Eindhoven waarop studenten bezoekers gratis hulp boden bij het invullen van hun belastingformulieren. • Een groot aantal instituten leverde een bijdrage aan Serious Request, een samenwerking van 3FM en het Nederlandse Rode Kruis. • Fontys Hogeschool Journalistiek ondertekende een convenant met het Brabants Dagblad en het Eindhovens Dagblad voor samenwerking op het gebied van journalistieke innovatie waarbij het onderwijs voor studenten werd verplaatst naar de redactie van de kranten. • Op Fontys PABO Eindhoven vond het duurzaamheidscongres ‘We teach the future’ plaats met als een van de
15
• • • • • •
•
gastsprekers Prinses Laurentien. Fontys Internationale Hogeschool Economie organiseerde de Dag van de Duurzaamheid met workshops verzorgd door het bedrijfsleven. Fontys Opleidingen Speciale Onderwijszorg organiseerde een project om personeel in het voortgezet onderwijs te trainen voor de invoering van School-wide Positive Behavior Support. Fontys Economische Hogeschool Tilburg haalde met deelname aan de Alpe d’HuZES meer dan € 25.000 aan sponsorgelden binnen voor het KWF. Fontys Economische Hogeschool Tilburg nam deel aan het Sportmarketingcongres NOC*NSF. Met de samenwerking tussen Onderwijsgemeenschap Venlo en Omstreken en Fontys Lerarenopleiding Sittard in De Pedagogische Klas werd geprobeerd scholieren vo te interesseren voor een baan in het onderwijs. Fontys Hogeschool Sociale Studies initieerde samen met Vitalis een project waarin studenten van Sociale Studies de levensverhalen van een aantal bewoners van Vitalis optekenden. Deze verhalen zijn gebundeld en gepubliceerd in het boek ‘Terug in de tijd’. Lectoraat Serious Game Design onderzoekt op welke wijze ICT-applicaties te gebruiken zijn om obese kinderen aan het bewegen te krijgen. En lector Fysieke activiteiten en gezondheid doet met studenten onderzoek naar bewegingslessen op basisscholen. De uitkomsten van dat onderzoek komen direct de kwaliteit van het bewegingsonderwijs op die scholen ten goede.
2.11
Studentenvoorzieningen
Persoonlijke vorming Aandacht voor het ontdekken van de eigen talenten en ambities draagt bij aan de persoonlijke vorming van studenten. Deze aandacht voor meer dan alleen onderwijs is terug te vinden in het brede assortiment van voorzieningen dat Fontys haar studenten biedt. Studentenloopbaancentrum - Loopbaanadviseurs adviseerden 650 studenten over een (hernieuwde) studiekeuze, waarna 85% bleef studeren bij de opleiding of overstapte naar een andere Fontysopleiding. Door intensieve samenwerking met de instituten in de vorm van gerichte workshops over studie-/stagekeuze en solliciteren werden vele honderden Fontysstudenten ondersteund in hun studieloopbaan. Het Studentenloopbaancentrum voerde bij 850 kandidaten 21+ toelatingsonderzoeken uit, van wie 50% werd toegelaten. Er was een duidelijke toename van activiteiten bij het vo in samenwerking met decanen van de betreffende school, zodat de aankomende student beter voorbereid een keuze kan maken voor de juiste opleiding in het hbo. In dat kader zijn in havo 3, 4 en 5 studie- en beroepskeuzeactiviteiten georganiseerd samen met oud-leerlingen van de betreffende vo-school, die nu bij Fontys studeren. Meer dan 2.000 leerlingen werden op die manier voorbereid op het hbo. Decanen en psychologen - 3.488 studenten maakten een afspraak met een studentendecaan en 613 studenten met een studentenpsycholoog. Naast individuele begeleiding en advisering verzorgden de studentendecanen en -psychologen groepstrainingen waaraan ongeveer 300 studenten hebben deelgenomen. Financiële ondersteuning - 94 studenten deden een beroep op afstudeersteun in het kader van de regeling Financiële Ondersteuning Studenten. In totaal is voor 378 maanden ondersteuning toegekend voor een bedrag van € 142.088. 74 studenten vroegen een bestuursbeurs aan. In totaal is voor 316 maanden een bestuursbeurs toegekend. Het betrof een bedrag van € 139.500. 93 declaraties voor vacatiegeld zijn ontvangen. Deze hadden betrekking op deelname van studenten aan vergaderingen van de Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) en de Fontys Studentenraad (FSR). Een totaalbedrag van € 30.989 is uitgekeerd. Studentencentrum - Bestuurlijk actieve studenten werden gecoacht en getraind door het Studentencentrum. Deze ondersteuning draagt bij aan een hogere kwaliteit van de medezeggenschap in de Instituutsmedezeggenschapsraden en Onderwijscommissies, alsook in de Centrale Medezeggenschapsraad en de Fontys Studentenraad. Een Fontysbreed onderzoek naar bekendheid en optimalisatie van de communicatie van inspraakorganen en medezeggenschapsraden is geïnitieerd en zal in voorjaar 2011 de eerste resultaten opleveren. Ten behoeve van de organisatie van de stedelijke introductie-evenementen werd de samenwerking met diverse Fontyssteden geïntensiveerd.
16
2.12
Faciliteiten: ICT en mediavoorzieningen
iFontys In het kader van het iFontys pilotproject kregen honderd studenten en twintig docenten - afkomstig uit tien instituten een iPad met 3G data-abonnement in bruikleen, als lid van een denktank voor het vormgeven van smart mobile learning binnen Fontys. De eerste conclusies en resultaten van dit project waren: • Voorzien in de basisbehoeften zoals planning en digitale content heeft prioriteit. Voor de deelnemende instituten werden de roosters beschikbaar gesteld in outlook en op alle mobiele devices. In 2011 zal het rooster Fontysbreed op deze manier aangeboden worden. • Met Apple werd een overeenkomst gesloten om content via iTunesU te ontsluiten. • Fontys Hogeschool ICT en Fontys Pedagogische Technische Hogeschool Eindhoven ontwikkelden in de slipstream van het project apps voor ondersteuning van interactief onderwijs. • Met een Recordingbox is de mogelijkheid gecreëerd om colleges op te nemen die vervolgens automatisch doorzoekbaar zijn. Het project richtte zich niet uitsluitend op iPads, maar op alle mobiele apparatuur die leren kan ondersteunen. Begin 2011 zal naast het kwantitatieve onderzoek ook het kwalitatieve deel zijn afgerond en zullen de conclusies en de vervolgstappen naar de Fontysorganisatie gecommuniceerd worden. Dienst Onderwijs en Onderzoek biedt docenten adviezen en ondersteuning bij het gebruik van mobiele devices, video en de elektronische leeromgeving in het onderwijs, en het opnemen en beschikbaar stellen van colleges en presentaties. Fontys vernieuwde het trainingsaanbod voor het gebruik van digitale schoolborden door docenten en het interactief lesgeven met stemkastjes, toepassing van mindmaps in het onderwijs en het ondersteunen van kritisch denken met behulp van ICT. Om aan de snel groeiende vraag naar IT- faciliteiten te kunnen voldoen tegen structureel dalende kosten én tegelijkertijd de gebruikerstevredenheid te vergroten, werden de volgende kritische zaken opgepakt en bereikt: • Door de tomeloze groei van het totale aantal gebruikers (25.000) en gelijktijdige gebruikers (6.000) moest het draadloze netwerk verdergaand verbeterd worden. • De dienst IT is bezig met het ontwerp van een Windows 7 werkplek. Tot het moment van realisatie werden 4.000 werkplekken vervangen om de gebruikerstevredenheid te borgen tot en met de migratie in 2011. • Er werd een groot aantal smartboards en touchscreens geplaatst, daarmee tegemoetkomend aan de snel stijgende behoefte aan moderne onderwijsmiddelen. • Door innovatief gebruik van moderne technieken hoefde er niet geïnvesteerd te worden in een nieuw datacenter. Het in eigen beheer nemen van het ondergrondse netwerk leverde een groot kostenvoordeel op. Ook werd een nieuwe opslagomgeving in gebruik genomen. Fontys krijgt daarmee twee effectief ingerichte datacenters die elkaar kunnen vervangen bij calamiteiten. • Steeds meer informatie wordt digitaal beschikbaar gesteld via databanken en online bronnen. De beschikbaarheid van digitale informatiedragers kreeg een forse impuls door verwerving van het aanbod van een drietal grote informatieleveranciers.
2.13
Huisvesting
Concentratie op campus Stappegoor in Tilburg Het jaar 2010 kenmerkte zich door (her-)huisvesting en vastgoedmanagement met als doel efficiënter gebruik van het aantal vierkante meters en vrijmaken van financiële middelen voor nieuwbouw. Door concentratie van onderwijshuisvesting zijn de panden aan de Josephstraat en Cobbenhagenlaan in Tilburg vrijgespeeld. Het gebouw aan de Cobbenhagenlaan in Tilburg werd verkocht, het pand aan de Josephstraat werd in het laatste kwartaal van 2010 te koop gezet. Nieuwbouw Sporthogeschool In september 2010 startte, conform planning, de bouw van de nieuwe Sporthogeschool aan de Genneper Parken in Eindhoven. In 2012 zal dit nieuwe sportcomplex voltooid zijn. De totstandkoming van dit prestigieuze gebouw gebeurt in samenwerking met de Gemeente Eindhoven.
17
Investering in kwaliteit campus Rachelsmolen Met beperkt budget werd de locatie Rachelsmolen opgeknapt om voor de korte termijn aantrekkelijker te zijn voor studenten en medewerkers. Op campus Eindhoven werd een café met terras geopend, de kantinekeuken in gebouw R1 werd heringericht en gerenoveerd en het omliggende terrein werd gedeeltelijk heringericht en van nieuw groen voorzien.
2.14
Fontys Onderwijsprijs
Bij de opening van het nieuwe studiejaar werd de Fontys Onderwijsprijs voor de tweede keer uitgereikt. In de categorie studenten won Roy Hendriks van Fontys Pedagogische Opleidingen 's-Hertogenbosch de eerste prijs met zijn inzending ‘Behoefte aan onderwijstechnologen’, gericht op meer ICT-toepassingen in het basisonderwijs. Sofie Moresi won in de categorie medewerkers de eerste prijs met het project ‘Meer dan de som der delen’, gericht op het opzetten van het Physical Activity Training Center binnen Fontys Sporthogeschool. Beide prijswinnaars namen een cheque ter waarde van € 3.000 in ontvangst.
2.15
Zinconferentie
Op 30 november 2010 vond de negende editie van de jaarlijkse Fontys Zingevingconferentie plaats in conferentiecentrum Zin in Vught. Een groep van ongeveer 80 medewerkers uit instituten en diensten, verdiepte zich in dialoog met elkaar op het thema Oefenen in aandacht geven. Dit onderwerp komt voort uit de campagne Denk Groter, groei door aandacht en uitdaging.
2.16
Prijzen
In bijlage II is een overzicht van door Fontysstudenten en -medewerkers in 2010 behaalde in- en externe prijzen te vinden.
18
3.
Onderzoek
3.1
Strategie
De Fontys onderzoeksagenda is een integraal onderdeel van de kwaliteitsagenda voor het onderwijs: onderzoek wordt zo gepositioneerd, dat het bijdraagt aan de continue kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Fontys kiest ervoor al het onderzoek te verbinden met het onderwijs. Onderzoek van Fontys is praktijkgericht en innovatief. Het is gericht op de vernieuwing en verbetering van de beroepspraktijk waartoe opgeleid wordt, en komt tot stand in nauwe samenwerking met het werkveld, bij voorkeur in regionale kennisnetwerken. Het onderzoek draagt direct bij aan de vernieuwing van de curricula. De interactie van opleiding en onderzoek zorgt voor docenten die vooraan staan bij de ontwikkeling van het vak. Doordat zij zijn opgeleid in praktijkgericht onderzoek, zijn de afgestudeerden professionals die beschikken over vaardigheden om kennis te verwerven, nieuwe kennis te ontwikkelen en kennis te verspreiden in de beroepsuitoefening. Inherent aan dit nieuwe beleid zijn drie ambities voor 2015 uitgesproken: • In 2015 zullen alle (bachelor)curricula leerlijnen onderzoeksvaardigheden bevatten zodat alle studenten in aanraking komen met het doen van onderzoek. • Onderzoek zal een directe invloed hebben op de curricula en docenten zullen via kenniskringen van lectoraten actief betrokken zijn bij praktijkgericht onderzoek. • Aldus wordt onderzoek binnen alle Fontysopleidingen voor docenten en studenten een vanzelfsprekende zaak.
3.2
Promotiebeleid
Fontys voert beleid om het aantal gepromoveerde docenten te laten toenemen. Dit beleid is vooral gericht op werving van gepromoveerden en het faciliteren van promotietrajecten van zittende medewerkers. Instituten kiezen in samenspraak met lectoren thema’s voor promotieonderzoeken waarvan de resultaten meerwaarde hebben voor de opleidingen en de beroepspraktijk. In 2010 promoveerden zeven van de in totaal 66 jonge promovendi. In totaal zijn 40 medewerkers bezig met een promotieonderzoek met financiële ondersteuning van het Fontys Stipendiumfonds (STiP). Acht van hen rondden hun promotie af. In afwachting van een evaluatie werd besloten om in 2010 geen nieuwe promotieaanvragen te behandelen. 3.3
Lectoraten
Richtinggevend voor de activiteiten van de lectoraten blijven de vier doelstellingen van de Stichting Kennisontwikkeling hbo (SKO): • doorwerking naar het curriculum van de opleidingen; • kenniscirculatie met economie en samenleving; • kennisontwikkeling; • professionalisering van docenten. Fontyslectoren, kenniscentra en -netwerken spelen een belangrijke rol in zowel de opzet en uitvoering van de onderwijsprogramma’s als in het onderzoek binnen die programma’s. De link tussen het onderwijs en onderzoek is met name sterk in de masteropleidingen en steeds meer in de bacheloropleiding. In de masteropleidingen sluit de student de studie af met het verrichten van praktijkgericht onderzoek. Vijf nieuwe lectoraten gingen van start: drie in het Educatief domein, namelijk ‘Didactiek van het beroepsonderwijs’, ‘Professionaliteit van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders’ en ‘Eigentijds toetsen en beoordelen’. Fontys Hogeschool ICT startte het lectoraat ‘Software Quality and testing’ en bij Pedagogiek werd het lectoraat ‘Orthopedagogiek, Diversiteit en Orthopedagogisch handelen’ gestart. Het lectoraat Sportbusiness werd omgedoopt in ‘iMotion in sportbusiness’. Het lectoraat Jeugd en Gezin werd beëindigd. Het totale aantal lectoraten kwam daarmee op 41. In totaal namen drie lectoren afscheid waarmee het totale aantal lectoren op 47 (inclusief vier bijzondere) kwam. Een overzicht van de lectoraten is te vinden in bijlage III.
19
3.4
Onderzoeksprogramma’s
Aan lectoraten, kenniskringen en promovendi werd in 2010 € 7,3 miljoen besteed. De verantwoordelijkheid voor onderzoek werd meer nadrukkelijk bij de instituten gelegd. In samenwerking met hun lectoren startten alle instituten met het schrijven van een onderzoeksplan. De trend naar meer nadruk op instituuts- en domeinoverstijgende onderzoeksprogramma's werd voortgezet. Zo werken in het Expertisecentrum Gezondheidszorg en Technologie onder meer gericht op de ontwikkeling van slimme zorg - vier hogescholen samen (Engineering, ICT, Paramedisch en Verpleegkunde), met daarin een belangrijke rol voor de betrokken lectoren. Binnen het samenwerkingsverband wordt gestreefd naar afstemming en concentratie. Regie en coördinatie onderzoek In lijn met de sturingsfilosofie ligt de aansturing van en verantwoordelijkheid voor onderzoek bij de instituutsdirecteuren. De instituutsonderzoeksplannen krijgen aandacht in de planning & controlcyclus, teneinde de noodzakelijke managementattentie voor koppeling van onderwijs en onderzoek te borgen. Fontys Graduate School (dienst Onderwijs en Onderzoek) was het centrale regie- en coördinatiepunt voor de onderzoeksactiviteiten, lectoren, promovendi en masteropleidingen. RAAK-programma’s De volgende aanvragen voor RAAK-projecten werden goedgekeurd: • Dynamisch Assesment van communicatieve competenties: Fontys Opleidingscentrum Speciaal Onderwijs, RAAK Internationaal. • Brede Aanpak Gedragsproblemen in vo: Fontys Opleidingscentrum Speciaal Onderwijs, RAAK Publiek. • Social Interaction to eXcite Physical Activity (SixPack): Fontys Hogeschool ICT, Raak Internationaal. • High Touch in Orthopaedics/2: Fontys Paramedische Hogeschool, RAAK Internationaal. Daarnaast werden er subsidies voor twee RAAK Pro projecten toegekend: • Versterking van de professionaliteit in de re-integratiedienstverlening: Fontys Actief, RAAK PRO-2. • Early Quality Assurance in Software Production (EQUA), Fontys Hogeschool ICT, RAAK PRO-2 (overname penvoerderschap van Hogeschool van Amsterdam). Hiermee werd in totaal € 2.517.891 subsidie toegekend aan Fontys. Sinds de start van het RAAK-programma in 2004 werden in totaal 35 aanvragen van Fontys goedgekeurd. Hiermee behoort Fontys tot de meest succesvolle hogescholen in Nederland op dit vlak. Fontys partcipeert in een aantal internationale onderzoeksprojecten. Voorbeelden daarvan zijn: - Mechatronics based Rehabilitation at Home: Fontys Hogeschool Engineering, Interreg IVC, I4W-subproject. - Sharing IT: Fontys Hogeschool ICT, Interreg IVC, People-subproject. NB: alleen die RAAK programma’s zijn vermeld waarbij Fontys als penvoeder optreedt.
3.5
Kwaliteit
Binnen het nieuwe kwaliteitszorgsysteem voor lectoraten werden zes audits met externe deskundigen door de Validatiecommissie Kwaliteitszorg Onderzoek (VKO) afgerond.Het betreft de lectoraten: Implementatie & evaluatie van Evidence Based Practice, Ambient Intelligence & Design, Bedrijfskundig management in het MKB, Career Development, Fysieke activiteit en gezondheid en Leren & innoveren. Voor het VKO bereidde Fontys een organisatiebrede audit voor met betrekking tot de kwaliteitszorgsystemen voor onderzoek.
3.6
Kenniscirculatie
Samenwerking met onderwijsinstellingen Fontys continueerde haar samenwerking met diverse nationale en internationale onderwijsinstellingen, waarbij de samenwerking op onderwerpen zoals co-promotorschap, afstemming onderzoekslijnen, promotievouchers en
20
begeleidingsplannen voor promovendi verder werd besproken. Publicaties In de loop van het jaar verscheen de derde Fontys Publicatiecatalogus met een selectie van publicaties en andere kennisproducten van Fontysmedewerkers.
3.7
Stakeholders
Stakeholders zijn steeds meer direct betrokken bij niet alleen het onderwijs maar ook het onderzoeksbeleid. Een nieuwe uiting daarvan zijn de extern gefinancierde lectoraten. In het lectorenconvent en het promovendioverleg vindt afstemming plaats over onderzoeksprogramma’s en kwaliteitzorg van onderzoek. Met de omgeving wordt contact onderhouden via Raden van Advies van de individuele instituten, vertegenwoordiging van het beroepenveld in de kenniskringen, samenwerking met nationale en internationale onderwijsinstellingen en onderzoeksopdrachten voor het MKB. Het beroepenveld is actief betrokken bij de lectoraataudits.
21
4.
Internationalisering
4.1
Strategie
Na intensief overleg met de opleidingen werden er aangepaste Fontysbrede kaders voor internationalisering vastgesteld. Internationalisering is geen doel op zichzelf, maar vloeit voort uit strategische doelstellingen van Fontys in brede zin, waar het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs centraal staat. Het belangrijkste motief voor internationalisering is dan ook het bevorderen van de kwaliteit van het onderwijs. Internationalisering is daarmee integraal onderdeel van de kwaliteitsstrategie van Fontys. Om dit uitgangspunt te concretiseren zijn drie doelstellingen benoemd: 1. Verrijken van het curriculum (4.2). 2. Opdoen van internationale en interculturele competenties door studenten (4.3). 3. Inspireren en internationaliseren van docenten (4.4). Bovenstaande doelen vormen het kader voor activiteiten gericht op internationalisering voor de komende jaren. De internationale focus van Fontys richt zich in eerste instantie op EER-studenten.
4.2
Verrijken van het curriculum
Internationalisering innoveert het curriculum door internationale inhoud en toepassen van examples of good practice uit het buitenland. De opdracht daartoe ligt bij uitstek bij de opleidingen zelf. Er is maximale financiële ruimte gegeven aan instituten om deze ambities inhoud te kunnen geven. Enkele succesvolle voorbeelden zijn: • De nieuwe Engelstalige internationale minor Industrial Psychology bij Fontys Hogeschool HRM en Psychologie. • De invoering van drietaligheid bij de internationale campus in Venlo. • Het nieuwe double degree programma van de opleiding Management, Economie en Recht en de Cologne Business School. • Het verwerven door de opleiding International Business and Management Studies (Fontys Hogeschool Marketing Management) van de speciale aantekening ‘internationalisering’ bij de accreditatie door NVAO.
4.3
Internationale en interculturele competenties van Fontysstudenten
Een van de beste manieren om internationale en interculturele competenties op te doen is een deel van de studie (meestal een semester) in het buitenland te studeren of stage te lopen. Fontys stimuleerde dit met een aantal maatregelen: een uitgebreid netwerk van Fontysbrede en opleidingsspecifieke partneruniversiteiten, de buitenlandminor, actieve voorlichting, een aantal complementaire beurzenprogramma's en ondersteunende activiteiten. Vanwege de onderlinge complementariteit is het aantal verstrekte beurzen een goede indicator voor het aantal Fontysstudenten dat als onderdeel van de studie in het buitenland verblijft. Het in 2009 al sterk gegroeide aantal nam in 2010 nog verder toe. Bij gelijk blijven van het huidige aantal de komende jaren zal ongeveer 8% van de voltijdstudenten bij afstuderen een internationale leerervaring in het buitenland hebben opgedaan. Beurzen Studie en stage in het buitenland (aantal toegekende beurzen, inclusief die aan buitenlandminorstudenten)*
2008
2009
2010
203
258
256
87
127
104
Erasmus-studiebeurzen
116
131
152
Stage in het buitenland als onderdeel van opleiding
121
289
315
0
172
207
Erasmus-stagebeurzen
44
117
108
Leonardobeurzen
77
0
0
Vervolgstudie in het buitenland
19
18
9
Exchange (studie in buitenland als onderdeel van opleiding) Fontys Go Global Grant Studie
Fontys Go Global Grant Stage
22
VSBfonds Beurzen Huygens Scholarship Programma Totaal bursalen
17
14
7
2
4
2
343
565
580
* Dit aantal is in de praktijk iets groter omdat alleen studenten met een beurs voor het buitenland centraal worden geregistreerd.
Landelijke samenwerking Met andere Nederlandse hogescholen en universiteiten wordt nauw samengewerkt op het gebied van internationalisering en aan de promotie van Nederland als bestemming voor buitenlandse studenten. In het Hogescholenoverleg Internationale Betrekkingen was veel aandacht voor de connectie met de strategische agenda van de HBO-raad en werd in thematische werkgroepen praktische kennis over internationalisering onderling uitgewisseld. In 2010 gebeurde dat onder voorzitterschap van Fontys. In Brainportverband droeg Fontys bij aan de internationale promotie van de regio Eindhoven als kennisregio. Nieuwe partneruniversiteiten Het aantal Fontysbrede uitwisselingsovereenkomsten met partneruniversiteiten groeide van zeventien in 2009 naar 24 in 2010. Nieuwe partners werden geselecteerd op basis van kwaliteit, passend bij het profiel van Fontys en de vraag van studenten. Een deel van de Fontysopleidingen heeft zelf geen partneruniversiteit en geen Engelstalig onderwijsaanbod. Studenten van deze opleidingen kunnen dankzij deze overeenkomsten toch een periode naar het buitenland.
4.4
Inspireren en internationaliseren van docenten
Internationalisering inspireert docenten en zet hen aan tot een ondernemende en onderzoekende houding. Zo’n 30 (2009: 10) docenten en medewerkers van Fontys waren in het buitenland actief in het kader van Erasmus gastdocentschappen en staftrainingen. Ook was een aantal docenten actief binnen internationale projecten waaraan Fontys deelnam. Fontys streeft ernaar om docenten (en andere medewerkers) uit het buitenland intensiever te betrekken bij het onderwijs. Mede dankzij deelname aan het Erasmus Mundus External Window Programma hebben vijf gastdocenten uit Nepal, India en Pakistan een periode meegedraaid in het docententeam van Fontys.
4.5
Buitenlandse studenten
Nieuw Engelstalig aanbod Fontys Internationale Hogeschool Economie startte de Engelstalige bacheloropleiding Food and Flower Management. Fontys Hogeschool HRM en Psychologie startte, in samenwerking met de Hogeschool Management, Economie en Recht, het Engelstalige semesterprogramma Industrial Psychology. Inkomende exchange studenten Het aantal geregistreerde inkomende exchange studenten steeg van 135 naar 169 als gevolg van toegenomen activiteiten van instituten, de Fontysbrede partners en een toename van (promotie) van Engelstalige semesters. De verwachting is dat deze groei zich volgend jaar doorzet.
80
122
135
169
Bron Peoplesoft. Geteld zijn de exchange-studenten die hun exchange periode hebben afgerond tussen 1 oktober 2009 en 1 oktober 2010.
Inkomende reguliere studenten Het aantal ingeschreven studenten met een buitenlandse nationaliteit steeg opnieuw fors, van 4.469 naar 5.088. Dat is een stijging van 12%, ruim boven de stijging van de totale inschrijving van Fontys. De Duitse studenten vertegenwoordigen met 2.630 studenten ruim de helft.
23
Collegegeld en beurzen voor buitenlandse studenten Het collegegeld voor onbekostigde niet EER-studenten bedroeg € 7.200. Ter compensatie van dit hoge tarief ontvingen deze studenten een Fontys Scholarship ter hoogte van € 3.500. 50 uitstekend presterende niet-EER studenten ontvingen een aanvullende Fontys Excellence Scholarship van € 2.000. Besloten is om het collegegeld van niet-EER studenten per studiejaar 2011-2012 gelijk te trekken met het collegegeld van alle andere onbekostigde studenten, namelijk € 5.500. De automatische Scholarships komen te vervallen.
4.6
Internationale projecten
In het kader van de nieuwe beleidskaders rond internationalisering heeft een discussie plaatsgevonden over de rol en functie van internationale projecten binnen Fontys. Geconcludeerd is dat Fontys naar de toekomst alleen projecten zal aangaan waarvan het initiatief uitgaat van een Fontysinstituut - passend bij de sturingsfilosofie van Fontys - en welke aantoonbaar bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs. Het is om die reden dat Fontys heeft besloten te stoppen met Fontys International Projects. De overdracht naar een externe partij is in 2010 voorbereid.
24
5.
Contractactiviteiten
5.1
Strategie
Fontys stelt zich op het standpunt dat contractactiviteiten ondersteunend zijn aan de hoofddoelstelling van het onderwijs. De doelstellingen zijn kennisoverdracht, wisselwerking met het bedrijfsleven, kwaliteit- en/of doelmatigheidsverhoging, het leveren van een bijdrage aan ‘Leven Lang Leren’, dan wel het bevorderen van de toegankelijkheid van het onderwijs. Alle contractactiviteiten zijn direct gekoppeld aan een instituut of een cluster van instituten. Deze activiteiten dienen te allen tijde en aantoonbaar een directe relatie te hebben met het bacheloronderwijs, kostendekkend en niet risicodragend te zijn. Eventuele ‘winst’ wordt ingezet ten behoeve van het onderwijsproces. De relatie tussen contractactiviteiten en onderwijs krijgt vorm via onder andere: • Stages en werk-leerplekken voor studenten. • Praktijkervaring via werkzaamheden op de zakelijke markt door docenten. • Direct contact met het beroepenveld via stages, werk-leerplekken en alumni. • Innovatie van het beroepenveld door kennis, ervaring en praktijk te combineren. Dienstverlening van Fontys op de zakelijke markt leidt tot kenniscirculatie met bedrijven en instellingen, primair in de Fontysregio (Noord-Brabant en Limburg) en secundair in de rest van Nederland. Op deze wijze blijft Fontys als beroepsopleider op de hoogte van de state-of-the-art en is zij beter in staat afgestudeerden te leveren die direct in de praktijk aan de slag kunnen. Anticiperen en flexibel schakelen naar vragen uit de markt is de achterliggende strategie. Met Leven Lang Leren worden alle onderwijsactiviteiten en diensten bedoeld die aangeboden worden aan de professional: de werknemer van 23 jaar en ouder die op basis van zijn loopbaanontwikkeling, ambities en talenten behoefte heeft aan professionalisering op hbo-niveau. Het aanbod voor deze doelgroep bestaat zowel uit reguliere onderwijsactiviteiten (bachelor, master, Associate degree in deeltijd- of duale varianten), contractonderwijs, als contractactiviteiten.
5.2
Resultaten
De omzet uit contractactiviteiten (zakelijke dienstverlening en onderwijs voor derden) bedroeg in 2010 m€ 33,7 (2009: m€ 35). Via interne richtlijnen voor tariefstelling wordt geborgd dat contractactiviteiten minimaal kostendekkend worden uitgevoerd. Zakelijke dienstverleningsactiviteiten die niet kostendekkend en/of risicodragend zijn worden beëindigd of afgestoten. De Stichting Bestuursonderwijs (Fontys Bestuursacademie) realiseert in 2010 een verlies van m€ 1,1. Dit is het gevolg van de sterk teruglopende vraag vanuit de publieke sector onder invloed van bezuinigingen van overheidswege.
5.3
Kwaliteitszorg
Fontys hecht veel waarde aan externe evaluaties en keurmerken: - Twee Fontysonderdelen, Fontys Trefpunt Training en Advies en Fontys Fydes, kregen het CEDEO keurmerk (CEDEO is een onafhankelijke keuringsinstantie die de kwaliteit van dienstverleners meet en waarborgt). - De klanttevredenheidscore van afnemers van Fontys post-hbo en masteropleidingen was een 7,5. Dit is in de benchmark boven het gemiddelde (volgens Nidap).
5.4
Stakeholders
Bedrijven, instellingen en individuele klanten zijn voor de zakelijke markt de belangrijkste stakeholders. Zij zijn maatgevend voor de vragen uit de markt en zijn betrokken bij de ontwikkeling van diverse trainingen en cursussen. Het aanbod is ingericht in nauw overleg met ondernemers (de externe adviesgroep) en instellingen in de regio. Ook is de adviesgroep nauw betrokken bij het vormgeven van een logische, collegiale en geaccepteerde positionering van de
25
zakelijke activiteiten vanuit het publieke domein temidden van private aanbieders. In netwerken, zoals Kennispoort en Brabant-Zeeuwse Werkgeversvereniging wordt regelmatig bekeken of het aanbod in de behoefte voorziet.
26
6.
Medewerkers
6.1
Strategie
Excellent onderwijs wordt gerealiseerd met excellent personeel. In 2010 stond het personeelsbeleid van Fontys daarom in het teken van kwaliteitsverbetering en meer focus op het onderwijsproces. Als onderdeel hiervan zijn de (centrale) ondersteunende diensten afgeslankt en gereorganiseerd. Een vernieuwing van de strategische P&O-visie moet de komende jaren tot meer professionaliteit en ruimte in het onderwijs leiden. In de nieuwe visie blijft ontwikkeling van medewerkers centraal staan. Hierbij geldt, analoog aan de ontwikkeling van studenten, de filosofie 'Groei door aandacht en uitdaging'. De visie richt zich op de volgende drie pijlers: 1. Ruimte, vertrouwen en verantwoordelijkheid - medewerkers krijgen ruimte en het vertrouwen voor hun eigen talentontwikkeling, nemen deze verantwoordelijkheid en leggen daarover verantwoording af. 2. Kaders en aandacht - Fontys schept kaders voor medewerkers voor de vormgeving van hun talentontwikkeling en faciliteert deze ontwikkeling door continue en systematische aandacht. 3. Vakmanschap - medewerkers combineren een (zelf-) kritische en onderzoeksmatige houding met een continue ontwikkeling van de eigen vakinhoud.
6.2
Personeelsbeleid
Formatieve ontwikkelingen Na een initiële daling van de formatie in de eerste helft van 2010 als gevolg van de reorganisatie van de ondersteunende diensten nam de formatie in de loop van het jaar weer iets toe door uitbreiding van de OP-formatie. Per saldo was de personele formatie in loondienst bij Fontys aan het einde, vrijwel gelijk met die aan het begin van dit jaar (3110 fte per 1/1/2011; 3111 fte per 1/1/2010). De focus op het primaire proces heeft geleid tot een verdere stijging van de formatie onderwijsgevend personeel met 60 fte, ten koste van ongeveer een gelijke daling van de formatie onderwijsondersteunend personeel. Mede als gevolg van de reorganisatie, is de formatie met tijdelijke en flexibele contracten gedurende het jaar fors verminderd. In bijlage IV (kengetallen medewerkers) is meer informatie te vinden over de samenstelling van en de ontwikkelingen in het personeelsbestand. Kennis- en opleidingsniveau van docenten Fontys investeert veel in de talentontwikkeling van de medewerkers. Deze vindt meestal plaats op initiatief en onder regie van de instituten zelf. De ontwikkeling is primair gericht op de versterking van de vakinhoud van docenten, didactische vaardigheden en een betere relatie met het werkveld. Vanuit de centrale organisatie wordt dit proces, waar mogelijk, ondersteund. Zo kent Fontys de cursus ‘Didactische Bekwaamheid voor het hbo’ waarin beginnende docenten vakdidactisch geschoold worden. De cursus kende dit jaar 138 deelnemers. Onder het motto 'bloei op met 500 pop', een hbo-sectorbreed initiatief, werd in 2010 bij 207 medewerkers een extra budget van maximaal € 500 aan het persoonlijke ontwikkelbudget toegevoegd. 38 docenten vroegen een lerarenbeurs voor scholing aan als onderdeel van het Convenant Leerkracht, enkele anderen ontvingen een iPad. Ontwikkelingsgericht personeelsbeleid Bij het Loopbaancentrum Personeel werden 121 medewerkers begeleid bij persoonlijke ontwikkeling en volgden zestien medewerkers een training time-management. Naar aanleiding van een evaluatie in 2009 werd het format voor contracterings- en beoordelingsgesprekken vereenvoudigd en is het scholingsprogramma voor leidinggevenden en medewerkers aangepast. Arbeidsomstandigheden Fontys kent een verzuimbeleid waarbij de verzuimpreventie en re-integratie volledig onder eigen regie worden uitgevoerd. Leidinggevenden en medewerkers zijn hierbij verantwoordelijk voor het terugdringen van verzuimen en worden ondersteund door bureau Re-integratie en Verzuim. Als gevolg van deze aanpak is het verzuim in 2010 verder gedaald.
27
Ziekteverzuim, naar percentage en frequentie
Verzuim % Verzuimfrequentie
2008
2009
2010
4,59%
3,92%
3,75%
1,3
0,9
0,8
Aantrekkelijk werkgeverschap In het Convenant Leerkracht zijn afspraken gemaakt over de door Fontys te behalen doelstellingen inzake de zogenaamde ‘functiemix’ eind 2012. De realisatie per eind 2009 en eind 2010 laat zien dat de doelstellingen voor 2010 behaald zijn en dat met name de verschuiving naar schaal 12 voorloopt en de verschuiving naar schaal 11 achterloopt op de afgesproken doelstellingen. In het Arbeidsvoorwaardenoverleg (AVO) wordt de ontwikkeling in deze gevolgd. Vanuit Fontys Fit, een initiatief van de Sporthogeschool, werden dit jaar diverse, deels nieuwe, activiteiten aan medewerkers aangeboden. Het Fontysnetwerk van medewerkers tot en met 35 jaar, de Fontys Young Professionals, organiseerde ook dit jaar weer een aantal bijeenkomsten. In het Medewerktevredenheidsonderzoek, gehouden in het voorjaar van 2010, gaven de medewerkers een gemiddeld rapportcijfer van een 6,9 voor hun werk bij Fontys. Tijdens een tweede meting in december bleek de medewerkertevredenheid gewaardeerd te worden met een 7,1. De organisatiebrede dalende tevredenheid is hiermee weer omgebogen naar een licht stijgende trend. Om schaars personeel aan te trekken ontvingen 44 medewerkers een arbeidsmarkttoeslag (in 2009 waren dit er 29).
6.3
Reorganisatie diensten
2010 stond in het teken van de transitie van het Fontys Facilitair Bedrijf (met een eigen directie, staf en tien afdelingen), de Fontys Graduate School en bestuursstaf naar acht zelfstandige Fontys Diensten, met een eigen directie en rechtstreekse aansturing door het College van Bestuur. Medio 2009 is Fontys gestart met dit proces door alle niet-primaire activiteiten binnen de instituten, bestuursstaf en het Facilitair Bedrijf te herbeoordelen op kwaliteit en efficiency. Doel was onder meer om de ondersteunende processen efficiënter en effectiever in te richten en beter te laten aansluiten bij het primaire proces. De reorganisatie als geheel moest leiden tot een bezuiniging van circa €15 miljoen en een personeelsreductie van circa 130 fte. Eind 2009 gingen de vakorganisaties en CMR akkoord met het reorganisatieplan en is een sociaal plan opgesteld. Tijdens de reorganisatie is intensief samengewerkt met medezeggenschap en bonden, en zijn medewerkers uitvoerig voorgelicht over de voortgang, onder andere op een aparte website en via (in)formele bijeenkomsten. Fase 1 van de reorganisatie is gestart in november 2009 en afgerond eind september 2010. Fase 2 duurde een maand en werd en afgesloten op 1 november 2010. Resultaten Als gevolg van de reorganisatie is de totale kwantitatieve overformatie (boventalligheid) per 1 november 2010 vrijwel geheel opgelost. Met enkele medewerkers wordt individueel naar oplossingen gezocht. Fontys kan al met al terugblikken op een geslaagd reorganisatieproces. De personele doelstellingen zijn bereikt zonder gedwongen ontslagen en een zeer beperkt aantal gedwongen plaatsingen. De verhouding onderwijsgevend personeel/ onderwijsondersteunend personeel is daarmee boven de doelstelling van 60%:40% gekomen. Ultimo 2010 bedroeg de verhouding 62%:38%.
28
6.4
Bijzondere bijdragen
Meerdere medewerkers onderscheidden zich door het leveren van bijzonder waardevolle bijdragen aan het onderwijs en de Fontys learning community. Zij deden dit in de vorm van publicaties, innovatieve onderwijsactiviteiten en maatschappelijke initiatieven waarvoor enkelen een prijs of onderscheiding ontvingen. Een aantal medewerkers ontving een Koninklijke onderscheiding (voor onderwijsgerelateerde prestaties). Kennisprijs 2010 Lilian Linders, docent van Fontys Hogeschool Sociale Studies, won de Fontys Kennisprijs voor haar vele publicaties over sociaal-wetenschappelijke onderwerpen, in het bijzonder haar onderzoek ‘De betekenis van nabijheid, een onderzoek naar informele zorg in een volksbuurt’ waarop zij promoveerde.
29
7. Duurzaamheid Fontys neemt haar maatschappelijke verantwoordelijkheid voor duurzaamheid serieus. Zij verricht extra inspanningen op het gebied van duurzaamheid, zowel voor wat betreft het onderwijs als ook bij de ondersteunende processen. Onderwijs Fontys Internationale Hogeschool Economie in Venlo ontving haar eerste ster van het keurmerk van de Stichting Duurzaam Hoger Onderwijs. Huisvesting Duurzaamheid Algemeen Als deelnemer aan de ‘meerjarenafspraak energie-efficiëntie 3’ (MJA 3) levert Fontys een wezenlijke bijdrage aan lagere emissies van broeikasgassen in 2020 ten opzichte van 1990. In 2010, maar ook de komende periode staat energiebeheer nadrukkelijker op de agenda. De nadruk hierin ligt bij de energieafspraken die Fontys maakt. Duurzaamheid Specifiek Bij het ontwikkelen van de Sporthogeschool hebben gemeente Eindhoven en Fontys besloten om het duurzaamheidgehalte van het gebouw te optimaliseren. Noemenswaardig zijn de volgende duurzaamheidmaatregelen: • CO2 ventilatiesysteem voor de sportzalen, klimhal en onderwijslokalen. • Automatische buitenzonwering aan de oost- en westgevel. • Zonnecollectorensysteem voor de verwarming van tapwater. • PV-panelen op het hoge dak voor opwekking van elektriciteit. Catering Fontyscateraars Eurest en Albron dienen te voldoen aan de volgende eisen: • Minimaal 40% van het gehele assortiment bestaat uit gecertificeerde biologische producten. • Voor de uitgifte van producten wordt gekozen voor materialen met een relatief lage milieudruk zoals papier, karton, kunststof, biokunststof of hout. • Afval dient gescheiden te worden in papier en karton, chemisch afval, glas, oliën en vetten, restafval. Jaarverslag De digitale ontsluiting van het jaarverslag 2009 als website (daarmee papierbesparend) was zeer naar tevredenheid en wordt ook in 2010 voortgezet. Naast het integrale jaarverslag ontvangen betrokkenen een zeer beknopte schriftelijke samenvatting.
30
8. Governance Fontys Hogescholen wil zich als maatschappelijke instelling op een open en transparante wijze verantwoorden naar haar omgeving. Fontys wil beoordeeld worden op haar prestaties en in een open dialoog communiceren met stakeholders. Toezicht en bestuur van Fontys Hogescholen zijn ingericht in overeenstemming met de in de Branchecode Governance Hogescholen vastgelegde principes. De Raad van Toezicht ziet toe op een correcte naleving van deze principes door het College van Bestuur.
8.1
College van Bestuur
Het College van Bestuur van Fontys Hogescholen bestaat uit drie personen en is verantwoordelijk voor de realisatie van de missie, visie, strategie en doelstellingen van de organisatie en de daaruit voortvloeiende resultaatontwikkelingen. In overeenstemming met de wet en de statuten zijn de taken en bevoegdheden van de leden van het College van Bestuur vastgelegd in een Bestuursreglement. Ieder jaar opnieuw legt het College van Bestuur met het management van de instituten en de ondersteunende diensten prestatieafspraken vast in een managementcontract per organisatieonderdeel. De Raad van Toezicht sluit een prestatiecontract af met het College van Bestuur. Op 1 september 2010 is de Wet Versterking Besturing in werking getreden. Eén van de gevolgen daarvan voor Fontys was onder meer een statutenwijziging (die o.a. leidde tot naamswijziging van Raad van Bestuur naar College van Bestuur), en een actualisering van het Bestuurs- en beheersreglement met bijbehorende mandaatregeling. Samenstelling en portefeuilleverdeling De taakverdeling van de leden van het College van Bestuur is vastgesteld in horizontale en verticale portefeuilles. Samenstelling en portefeuilleverdeling College van Bestuur per 31-12-2010 Mr. M.J.G. Wintels, voorzitter (benoemd per 1 juni 2008) Portefeuille: onderwijs, strategie, cultuur en organisatie(-ontwikkeling) inclusief management development, veiligheid, HBO-raad en externe vertegenwoordiging. Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA (benoemd per 1 juni 2009) Portefeuille: onderzoek, financiën en control, personeel, arbeidsvoorwaarden en arbo, kwaliteitzorg en -audit en juridische zaken en ICT. Instituten in de sectoren: Educatie, Mens en maatschappij en Gezondheidszorg. Drs. E.C. Meijer (benoemd per 1 september 2009) Portefeuille: studentenzaken en -voorzieningen, zakelijke dienstverlening, huisvesting en facilitaire zaken, internationalisering, informatiemanagement, marketing en communicatie en mediavoorzieningen. Instituten in de sectoren: Economie, Techniek en Kunsten. De drie bestuursleden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. Na afloop van deze termijn kunnen zij voor eenzelfde periode worden herbenoemd. 8.2
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht ziet toe op een adequate besturing van Fontys Hogescholen door het College van Bestuur. De taken, bevoegdheden en profielkenmerken van de Raad van Toezicht zijn vastgelegd in de statuten en het bestuursreglement (conform en in overeenstemming met artikel 10.3d van de WHW). De Raad van Toezicht is zodanig samengesteld dat de leden ten opzichte van elkaar, het College van Bestuur en welk deelbelang dan ook, onafhankelijk en kritisch kunnen opereren. Samenstelling per 31-12-2010 • dr.ir. A. Huijser (voorzitter) • mr. P.C. Lodders-Elfferich • drs. J.C. Leenhouts (secretaris) • prof.dr. P.J.M. van Tongeren
31
• ir. S.J. Wittermans • prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten • J.J.M. Koenen RA CIA (per 01-09-2010) Prof.dr. A. Kolnaar beëindigde in januari 2010 zijn lidmaatschap van de Raad van Toezicht. Voorzitter dr.ir. A. Huijser nam op 31 december 2010 afscheid van de Raad van Toezicht. Mevrouw mr. P.C. Lodders-Elfferich nam per gelijke datum de voorzittershamer over. De Raad van Toezicht vergaderde zes keer met het College van Bestuur. Voorafgaand aan elke vergadering kwam de Raad van Toezicht in besloten samenstelling bijeen. Het College van Bestuur informeerde de Raad van Toezicht over de ontwikkelingen met betrekking tot de verbeterplannen van de instituten ter verhoging van de studenttevredenheid en het studierendement, de ontwikkelingen met betrekking tot de instroom en het inschrijfproces, de reorganisatie van de ondersteunende diensten, de reorganisatie van een aantal instituten, de beëindiging van het bestuurlijke samenwerkingsconstruct met de Eindhoven School of Education, de overgang van de negen unieke schoolcodes (BRINnummers) naar één en de daarmee verbonden aanpassing van de statuten vanwege de Wet versterking besturing. Over de ontwikkelingen op het gebied van huisvesting heeft het College van Bestuur de Raad van Toezicht doorlopend geïnformeerd. Een aantal panden is in de verkoop gezet, met het doel om dislocaties af te stoten ten gunste van concentratie op enkele hoofdlocaties waar de bezettingsgraad vervolgens geoptimaliseerd kan worden. De Raad van Toezicht verleende goedkeuring aan de verkoop van het Maaskantgebouw in Tilburg. De locatie Rachelsmolen is voor een beperkt budget opgeknapt om in ieder geval voor de korte termijn aantrekkelijker te zijn voor studenten en medewerkers. De Raad van Toezicht verleende zijn goedkeuring aan uiteenlopende zaken, onder andere aan de aanpassing van de statuten, het bestuurs- en beheersreglement, de uitvoeringsregeling ex artikel 16 en het treasurystatuut. In de loop van het jaar werden ook het jaarverslag 2009, de jaarrekening 2009 en de begroting 2011 goedgekeurd. Bovendien stelde de Raad van Toezicht vast dat er geen sprake was van transacties waarbij tegenstrijdige belangen van de leden van het College van Bestuur speelden. De Raad van Toezicht vergaderde eenmaal met de Centrale Medezeggenschapsraad. Kerncommissies Om te functioneren in overeenstemming met de Branchecode Governance en ter voorbereiding op zijn besluitvorming heeft de Raad van Toezicht een drietal voorbereidende commissies. De commissies zoals die in 2010 hebben gefunctioneerd, waren als volgt samengesteld: Commissies van de Raad van Toezicht per 31-12-2010 • Auditcommissie J.J.M. Koenen RA CIA (voorzitter), dr.ir. A. Huijser, ir. S.J. Wittermans • Remuneratie-/Benoemingscommissie dr.ir. A. Huijser (voorzitter), drs. J.C. Leenhouts • Identiteitcommissie prof.dr. P.J.M. van Tongeren (voorzitter), drs. J.C. Leenhouts, mr. P.C. Lodders-Elfferich Auditcommissie De Auditcommissie vergaderde vier maal, doorgaans een week voor de plenaire vergaderingen van de Raad van Toezicht. De externe accountant was aanwezig om zijn accountantsverslag 2009 en de managementletter naar aanleiding van de interim-controle 2010 toe te lichten. In de auditcommissie werd met name aandacht besteed aan de resultaatontwikkeling zoals gerapporteerd via de planning- en controlcyclus, de jaarrekening en het jaarverslag 2009, de begroting 2011 en de meerjarenraming met onderliggende beleidsvoornemens. De prestaties van de afzonderlijke organisatieonderdelen kwamen aan bod, evenals de risicobeoordeling daaromtrent en de evaluatie van de kwaliteit van de financieel administratieve processen. Ook stond de geplande aanbesteding van accountantsdiensten op de agenda, waarbij ook het functioneren van de externe accountant werd besproken. Remuneratie-/Benoemingscommissie De Remuneratie-/Benoemingscommissie vergaderde eenmaal. In deze vergadering werden het bezoldigingsbeleid van het College van Bestuur en het beloningsbeleid van de directeuren inhoudelijk besproken. Het managementcontract
32
College van Bestuur 2009 werd beoordeeld, dat van 2010 vastgesteld. Er werd besloten tot een, ten opzichte van 2009 en 2010, ongewijzigde vacatievergoeding Raad van Toezicht 2011. Tevens werd door de remuneratiecommissie met elk van de bestuurders een functioneringsgesprek gevoerd. Identiteitcommissie De Identiteitcommissie vergaderde tweemaal. Centraal hierbij stonden de ontwikkelingen met betrekking tot het theologieonderwijs en het vraagstuk van Ex Corde Ecclesiae, de regelgeving vanuit de Katholieke Kerk waaraan instellingen moeten voldoen die (gedeeltelijk) Rooms Katholiek zijn. Daarnaast stond de Zinconferentie 2010 als gespreksonderwerp op de agenda van de identiteitcommissie. De identiteitcommissie heeft besloten om per 1 januari 2011 zijn naam te veranderen in een ietwat breder georiënteerde 'onderwijs- en identiteitscommissie'.
8.3
Medezeggenschap
Aan ieder Fontysinstituut is een instituutsmedezeggenschapsraad (IMR) verbonden. IMR-leden hebben de eigen directeur als gesprekspartner. De Centrale Medezeggenschapsraad (CMR) is de gesprekspartner van het College van Bestuur en de Dienst Medezeggenschapsraad (DMR) heeft de directeur van een ondersteunende dienst als gesprekspartner. De CMR bestaat uit elf studenten en elf personeelsleden die via rechtstreekse verkiezingen worden gekozen. De CMR kan gevraagd en ongevraagd advies geven over onderwerpen die voor heel Fontys van belang zijn of consequenties hebben. Daarnaast heeft de CMR op basis van de wet en het medezeggenschapsreglement instemmingsrecht op een aantal onderwerpen. De CMR hield zich in 2010 met name bezig met de lopende reorganisatie van het Facilitair Bedrijf. Ondanks de personele gevolgen voor individuele medewerkers keek de CMR met een goed gevoel terug: ‘Reorganiseren is niet leuk, maar het proces is wel goed verlopen.’ Verder zijn het minorbeleid, de nieuwe collegegeldregeling als gevolg van de wetswijzigingen, de Kaderbrief 2011 en de veranderingen bij de instituten Theologie Levensbeschouwing, Sociale Studies en Engineering onderwerp van gesprek geweest. De CMR gaf positief advies en stemde in met deze belangrijke veranderingen. Hoewel de Wet Versterking Besturing medezeggenschap de mogelijkheid biedt te kiezen voor een structuur volgens de Wet op de Ondernemingsraden heeft de CMR er vooralsnog voor gekozen de huidige medezeggenschapsstructuur intact te laten.
8.4
Studenteninspraak
Fontys Hogescholen vindt het belangrijk dat studenten meedenken over opleidingen en beleid. Studenteninspraak is georganiseerd via de officiële medezeggenschapsgremia, klankbordgroepen en studieverenigingen. De Fontys Studenten Raad (FSR) is geen medezeggenschaps- maar een adviesraad. De FSR heeft in 2010 een herpositioneringslag gemaakt. Ondermeer reductie van het aantal leden en focus op signaal- en adviesfunctie zijn uitgangspunten die zullen leiden tot een grotere effectiviteit. De FSR organiseerde meeloopdagen voor het College van Bestuur, stimuleerde deelname aan het Student Tevredenheid Onderzoek en verzamelde studentenklachten. Om de kwaliteit van de studenteninspraak te garanderen biedt het Studentencentrum coaching en advies aan bestuurlijk actieve studenten. Tijdens twee congresdagen hebben deze studenten de gelegenheid gehad zich verder te professionaliseren.
8.5
Horizontale verantwoording
Naast verticale verantwoording aan ondermeer het Ministerie van OCW kent Fontys vele vormen van horizontale dialoog en verantwoording. Naar studenten en medewerkers via onder andere medezeggenschapsorganen en opleidingscommissies (OC). Het werkveld is betrokken bij de opleidingscommissies en de werkveld- en
33
beroepenveldcommissies voor het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs. Daarnaast hebben veel instituten een Raad van Advies. iFontystour Het College van Bestuur stimuleerde de informele, open dialoog in een veertigtal bijeenkomsten tijdens de iFontystour langs alle instituten en diensten. Gesprekspartners waren medewerkers en studenten. Centraal stond de vraag welke knelpunten instituten en diensten gekozen hadden om met prioriteit aan te pakken en welke voortgang ze daarbij al gerealiseerd hadden. Ze hadden hiervoor extra middelen (uit de additionele Rijksbijdrage van OCW medio 2010) gekregen, onder voorwaarde dat de inzet ervan direct zou bijdragen aan het versneld realiseren van de afgesproken doelstellingen met betrekking tot student- en medewerkertevredenheid.
8.6
Risicomanagement en interne beheersing
In deze paragraaf is weergegeven op welke wijze Fontys vorm geeft aan integraal risicomanagement. In dit kader zijn bij het risicoprofiel de belangrijkste risico's weergegeven voor een hogeschool als Fontys. Per risico is aangegeven in hoeverre dit zich specifiek bij Fontys voordoet en welke maatregelen Fontys treft in het kader van risicobeheersing. Verder wordt in deze paragraaf ingegaan op de verschillende elementen van het management control raamwerk waarmee de organisatie haar vitale bedrijfsprocessen beheerst: de sturingsfilosofie, de control-omgeving, de planning & controlcyclus en de interne controle. Tot slot bevat deze paragraaf het op dit control raamwerk gebaseerde in control statement. Risicomanagement Fontys streeft ernaar om risicomanagement zoveel mogelijk te verankeren in de planning & controlcyclus, die een stevig fundament vormt voor de continue beoordeling of de organisatie over de hele linie ‘in control’ is. Bij elke MARAP-bespreking staat sinds 2010 het onderwerp risicoanalyse op de agenda. Naast de signalering van nieuwe risico's wordt hiermee ook de voortgangsbewaking geborgd met betrekking tot maatregelen die bedoeld zijn om de onderkende risico's te beheersen. Risicoprofiel Ontwikkeling Rijksbijdrage en kostenflexibiliteit Als gevolg van de krimp van het studentenaantal in 2007 was de financiële ontwikkeling in meerjarig perspectief voor Fontys een belangrijk risico. De afgelopen jaren zijn vergaande maatregelen getroffen om het meerjarig financieel perspectief weer gezond te maken, zodanig dat investeringen in meer onderwijs(tijd) en aantrekkelijke infrastructuur binnen afzienbare termijn weer mogelijk worden. Over de hele linie is met name in de ondersteunende processen een forse formatiereductie gerealiseerd, die noodzakelijk was om de formatie aan te passen aan de sinds 2007 gereduceerde studentenaantallen en de bijbehorende lasten in evenwicht te brengen met een lager bekostigingsvolume. Het belangrijkste deel van de reductie betrof de reorganisatie van de centrale diensten met circa 130 fte die daarmee stevig afgeslankt werden tot een omvang van een kleine 600 fte per ultimo 2010. Uit de financiële paragraaf blijkt dat Fontys vanuit financieel perspectief weer ‘op orde’ is, hetgeen zowel in de realisatie over 2010 als in de begroting voor 2011 tot uitdrukking komt. De ontwikkeling van de Rijksbijdrage blijft de komende tijd echter de belangrijkste onzekere factor. Verwachting is dat het budget onder invloed van bezuinigingen van overheidswege en een verwachte korting op het budget voor ‘langstudeerders’ vanaf 2012 opnieuw onder druk zal staan. Daarbij moet aangetekend worden dat Fontys rekening houdt met een forse uitstroom van medewerkers door FPU of pensionering (tussen 2010 en 2015 circa 15% van de formatie). De verwachte uitstroom van gepensioneerden biedt op termijn extra flexibiliteit om in te kunnen spelen op een eventuele neerwaartse ontwikkeling van de Rijksbijdrage. Kwaliteit van het onderwijs en onderzoek Kwaliteitsbeoordeling gebeurt enerzijds via accreditatie door de NVAO, waarmee elke opleiding zesjaarlijks moet bewijzen dat het kwaliteitskeurmerk wordt waargemaakt. Alle Fontysopleidingen hebben tot dusver deze accreditatieonderzoeken met positief gevolg doorstaan. Anderzijds zal een hogeschool deze kwaliteit elke dag moeten waarmaken om aantrekkelijk te blijven voor studenten en werkveld om daarmee op termijn het marktaandeel op peil te houden. In 2007 werd Fontys geconfronteerd met een dalend marktaandeel. Een slecht kwaliteitsimago was hier onder meer debet aan. Om de koers te wijzigen en Fontys tot de best presterende hogescholen van Nederland te laten behoren is de strategie in 2009 aangepast en voorzien van een helder geformuleerde sense of urgency en focus aan de basis: kwalitatief goed onderwijs en tevreden studenten, medewerkers en beroepenveld. De focus op de onderwijskwaliteit moet aantoonbaar leiden tot hogere student- en
34
medewerkertevredenheid en dito reputatie. Daarnaast wordt ingezet op een duidelijke positionering, aangescherpte sturing op studierendement en het vergroten van inzicht in de doelgroep en keuzegedrag van (potentiële) studenten. Het laatste moet bijdragen aan het realiseren van deze doelstellingen. Inmiddels heeft Fontys de opwaartse lijn weer te pakken, hetgeen uit de groeiende tevredenheid van alle stakeholders blijkt. De student weet de weg naar Fontys weer steeds beter te vinden, zo blijkt uit de groei van instroom en marktaandeel. Demografische ontwikkelingen (Zuid-)Limburg Fontys verwacht dat de voorziene daling van het aantal jongeren in deze provincie op termijn zal leiden tot een krimp van de studentenpopulatie op locatie Sittard. Om hierop te anticiperen zijn in 2010 verkennende gesprekken gevoerd met Hogeschool Zuyd over eventuele overdracht van de educatieve opleidingen van Fontys in Sittard aan Hogeschool Zuyd. Bestuurlijke overdracht is niet haalbaar gebleken. Fontys blijft inzetten op een inhoudelijke krachtenbundeling van de educatieve opleidingen in Limburg in één sterk gepositioneerd Educatief Centrum, waaraan in 2011 inhoud en vorm gegeven zal worden. Inzet is tevens om daarmee te komen tot een efficiënte organisatie en aansturing van alle Sittardse Educatieve opleidingen die nu nog onderdeel zijn van drie verschillende Fontysinstituten. Op deze manier verwacht Fontys een toekomstbestendig en aantrekkelijk perspectief voor de betreffende opleidingen, studenten, medewerkers en overige stakeholders te blijven bieden. Het rechtmatig verstrekken van diploma’s en verkrijgen van publieke middelen Eén van de meest basale verantwoordelijkheden van een hogeschool betreft het rechtmatig inschrijven van studenten en het rechtmatig verstrekken van diploma's, die mede de basis vormen voor de Rijksbekostiging. De waarde van het hbo-diploma en het kwaliteitsimago van de sector staat of valt met de kwaliteitsborging en risicobeheersing op dit punt. Naar aanleiding van berichten in de media over onregelmatigheden op dit punt bij een collega-hogeschool heeft de Onderwijsinspectie een onderzoek ingesteld naar alternatieve afstudeervarianten. Uit dit onderzoek zijn bij Fontys geen onregelmatigheden gebleken. Vanwege de financiële prikkels in de bekostiging van het Hoger Onderwijs met betrekking tot het diplomarendement via de zogenaamde ‘diplomabonus’ en de voornemens van OCW voor een budgetkorting voor langstudeerders, agendeert Fontys in de planning & controlcyclus met ingang van verslagjaar 2010 het jaarverslag van alle examencommissies voor bespreking met het College van Bestuur. Deze examencommissies hebben een cruciale rol bij de kwaliteitsborging van de toetsing en de verstrekte diploma's. Vanwege de Wet Versterking Besturing heeft Fontys de Onderwijs- en Examenregeling (OER) aangepast teneinde de positie van de examencommissie te versterken. Het rechtmatig inzetten van publieke middelen: ‘Helderheid’ Een algemeen risico in dit kader is onder meer de financiering van private activiteiten met publieke middelen. Fontys heeft de strategische keuze gemaakt dat alle contractactiviteiten direct gekoppeld zijn aan een instituut of een cluster van instituten. Deze activiteiten dienen te allen tijde en aantoonbaar een directe relatie te hebben met en een meerwaarde te hebben voor het bacheloronderwijs, kostendekkend en niet risicodragend te zijn. Eventuele ‘winst’ wordt ingezet ten behoeve van het onderwijsproces. Zakelijke dienstverleningsactiviteiten die niet kostendekkend en/of risicodragend zijn worden afgestoten. Dit heeft onder meer geleid tot het besluit om Fontys International Projects in 2011 af te stoten. Fontys verzorgt een tweetal maatwerktrajecten: dit betreft een opleidingstraject voor een bedrijf in de technische branche en voor een zorgverzekeraar. Beide overeenkomsten voldoen aan de eisen die de wetgeving in het kader van ‘Helderheid’ aan een dergelijk traject stelt en het aantal deelnemende studenten is beperkt. De toegankelijkheid van betreffende opleidingen voor andere studenten is op geen enkele wijze in het geding. Drie opleidingen besteden een deel van de onderwijsuitvoering uit aan een andere partner in het onderwijsveld; bij twee daarvan is dit beperkt tot enkele modules. Eén opleiding verzorgt het onderwijs in nauwe samenwerking met een Belgische onderwijsinstelling, die een substantieel deel van het onderwijs uitvoert. Deze intensieve samenwerking is uitsluitend gebaseerd op doelmatigheidsoverwegingen. In de overeenkomsten met betreffende partners zijn heldere afspraken gemaakt over de kwaliteitsborging en de wederzijdse verantwoordelijkheden voor naleving van relevante wetgeving. Het naleven van wet- en regelgeving: aanbestedingsrichtlijnen In dit kader is voor Fontys de naleving van aanbestedingsrichtlijnen in Europees verband een specifiek issue. Vanwege de omvang van de hogeschool kent Fontys een aanzienlijk aantal (ruim 70) inkooppakketten die Europees aanbesteed moeten worden. Om hieraan over de hele linie te kunnen voldoen is gestart met een inhaalslag om alle inkooppakketten aan te besteden conform de geldende richtlijnen. Volledige naleving binnen een kort tijdsbestek wordt niet haalbaar geacht zonder onevenredig grote investeringen in uitbreiding van de inkooporganisatie. Circa 70% van de inkooppakketten is al Europees aanbesteed en/of opgenomen in de planning voor (her)aanbesteding. In 2010 is een onderzoek uitgevoerd naar de best passende inrichting van de inkooporganisatie en benodigde capaciteit om deze inhaalslag in een tijdsbestek van twee à drie jaar te kunnen realiseren.
35
Planning & controlcyclus Fontys blijft zich de komende jaren focussen op de bacheloropleidingen en de door de overheid bekostigde masteropleidingen, de inbedding in de omgeving, het uitbouwen van een professionele onderwijsorganisatie en het streven naar hoge kwaliteit. De concretisering en operationalisering van deze strategische keuzes wordt jaarlijks uitgewerkt in een Kaderbrief, waarin de strategische doelstellingen worden omgezet naar te bereiken resultaten per jaar en waarmee het College van Bestuur de kaders aangeeft voor de jaarlijkse begrotingen en managementcontracten. Elk instituut en elke dienst wordt op basis van een specifiek managementcontract beoordeeld op prestatie-indicatoren die inzicht geven in onderwijskwaliteit en tevredenheid. Ook in 2010 vond, door middel van viermaandelijkse managementrapportages, monitoring en evaluatie van de resultaten plaats. De frequentie van de financiële rapportage werd verhoogd naar vijf keer per jaar om over meer actuele stuurinformatie te kunnen beschikken en om de kwaliteit van de tussentijdse rapportages te verhogen. Daarnaast is de meerjarenraming (zowel op concern- als op instituutsniveau) inmiddels structureel ingebed in planning & controlcyclus. Control-omgeving De wijze waarop proceseigenaren invulling geven aan hun verantwoordelijkheid is sterk bepalend voor de kwaliteit van de interne beheersing. In lijn met de sturingsfilosofie beschouwt Fontys dit als één van de succesfactoren om de kwaliteit van de interne beheersing verder te verhogen. Bij de nadere invulling van het mangementcontrolkader lag derhalve het afgelopen jaar het accent op cultuurinterventies die gericht zijn op het versterken van de controlomgeving, met veel aandacht voor integriteit, voorbeeldgedrag, budgetdiscipline en controlebewustzijn. Interne controle De interne audit op de kwaliteit van onderwijs en onderzoek is belegd bij een team van auditors. Zij onderzoeken periodiek elke opleiding en elk lectoraat, waarbij het accreditatiekader van NVAO als norm fungeert. De uitkomsten van deze audits vormen input voor de planning & controlcyclus: afspraken over verbeteracties worden vastgelegd en via de managementrapportages wordt de follow-up daarvan bewaakt. Fontys heeft niet gekozen voor het inrichten van een interne auditfunctie die de kwaliteit van de administratieve processen systematisch toetst. Wel wordt op beperkte schaal de kwaliteit van administratieve processen beoordeeld. In 2010 lag daarbij de focus op het inkoopproces en de kwaliteit van de projectadministratie bij alle instituten. Ook is extra aandacht besteed aan het proces van genereren en verwerken van eindgetuigschriften (diploma’s). In de planning & controlcyclus steunt het College van Bestuur op de analyse bij elke rapportage van een controller, die onder meer de kwaliteit van de rapportages beoordeelt en in dat kader een signaalfunctie heeft inzake de kwaliteit van onderliggende processen. Ook signalen van proceseigenaren kunnen aanleiding vormen voor het instellen van een (interne) audit uit oogpunt van risicobeheersing.
8.7 In control statement Elk systeem van risicomanagement heeft de inherente beperking in zich dat fouten nooit helemaal uitgesloten kunnen worden. Ook kosten-batenafwegingen begrenzen de ruimte om op alle beheersmatige aspecten voor een ‘100%-score’ te gaan. Het College van Bestuur is zich ervan bewust dat zorgvuldige vormgeving van Governance via toezicht en interne beheersing niet meer dan redelijke zekerheid kan bieden. Toch is het College van Bestuur van mening dat Fontys een afdoende effectief systeem van interne risicobeheersing heeft ingericht in relatie tot de doelstellingen van de hogeschool. In voorgaande paragraaf zijn - naast het management control raamwerk - ook de belangrijkste ontwikkelingen in 2010 toegelicht en de aandachtspunten voor 2011 in relatie tot de interne beheersing. Dit ‘In control statement’ markeert tevens de eigen opdracht van het College van Bestuur om verantwoording te kunnen en willen afleggen over de mate waarin Fontys ‘in control’ is en daarmee haar vitale bedrijfsprocessen beheerst. Uitkomsten van systematisch uitgevoerde analyses en de gevoerde gesprekken in het kader van de planning & controlcyclus geven voldoende aanknopingspunten voor het vertrouwen dat Fontys haar bedrijfsprocessen in de basis op orde heeft. Verbetering is mogelijk op het gebied van het verder stroomlijnen van processen, om ervoor te zorgen dat de kwaliteit ervan op termijn ook het predikaat ‘operationeel excellent’ verdient.
36
8.8
Bezoldiging College van Bestuur en Raad van Toezicht
Bezoldiging College van Bestuur Bedragen 2010
Mr. M.J.G. Wintels (voorzitter) Drs. W.L.M. de Koning-Martens RA Drs. E.C. Meijer
Totaal *
Bruto salaris incl. vakantietoeslag
Werk geverslasten incl. pensioenpremie
€ 206.185 160.312 157.371 523.868
€ 32.941 27.979 27.836 88.756
Fiscale Totaal Bijwerktelling geverslasten € 16.385 8.316 9.082 33.783
Betreft de variabele beloning over 2009 die is uitgekeerd in 2010.
Bezoldiging Raad van Toezicht Vergoeding 2010 € Dr.ir. A. Huijser (voorzitter) Drs. J.C. Leenhouts (secretaris) Ir. S.J. Wittermans Prof.dr. P.J.M. van Tongeren Mr. P.C. Lodders-Elfferich Prof.dr. F.A. van der Duyn Schouten J.J.M. Koenen RA CIA Prof.dr. A.H.J. Kolnaar
10.000 7.000 * 7.000 6.000 6.000 5.000 ** 2.333 584
Totaal
43.917
* Ten behoeve van ROC Mondriaan ** Ten behoeve van Universiteit van Tilburg
37
€ 255.511 196.607 194.289 646.407
Waarvan variabele beloning * € 19.712 9.304 9.304 38.320
9.
Financiële resultaten
9.1 Strategische doelstellingen In financieel opzicht kan 2010 worden gekenmerkt als een jaar waarin de organisatie in stelling werd gebracht om binnen afzienbare termijn weer te kunnen investeren in meer onderwijs(tijd) en een aantrekkelijke(re) infrastructuur. In het jaar 2010 moesten de kosten van ondersteunende processen fors omlaag, ten gunste van zowel een gezonde meerjarige financiële huishouding als het vrijmaken van extra middelen voor het primaire proces. Het in 2009 gestarte transformatie- en reorganisatieproces voor de centrale ondersteunende diensten kwam op 1 november 2010 formeel tot een einde, de beoogde noodzakelijke reductie van de centrale overhead werd volledig gerealiseerd.
9.2 Resultaat 2010 Het financiële resultaat over 2010 is met € 10 miljoen aanmerkelijk positiever dan begroot (€ 0,2 miljoen). Dit is veroorzaakt door een strakke budgetdiscipline en een snellere en daardoor goedkopere realisatie van de noodzakelijke bezuinigingen bij de ondersteunende diensten dan begroot. Daarnaast is sprake van enkele meevallers die buiten de invloedssfeer van de operationele bedrijfsvoering van Fontys liggen. Het betreft met name een extra, niet begrote, rijksbijdrage in verband met volumecompensatie door OCW (netto-effect € 7,8 miljoen) en een prijsvoordeel op de loonkosten als gevolg van het uitblijven van de verwachte stijging van de pensioenpremie (€ 3 miljoen). De verkoop van het Maaskantgebouw in Tilburg heeft geleid tot een boekwinst van circa € 2,5 miljoen, daarnaast is een voorziening ter dekking van de kosten voor nabetaling van BTW gedeeltelijk vrijgevallen (€ 2,5 miljoen). Teneinde de financiële meevallers effectief en doelmatig in te zetten werden medio 2010 extra budgetten beschikbaar gesteld, waarmee een impuls gegeven kon worden aan het versneld realiseren van een aantal kwalitatieve ambities. Het meerjarig financieel fundament voor Fontys is dankzij alle ingrepen weer redelijk gezond.
9.3 Kengetallen (x € 1.000, tenzij anders vermeld)
Baten Saldo baten en lasten bedrijfsvoering Resultaat na belastingen Solvabiliteit (EV/TV) Liquiditeit Rentabiliteit
2006
2007
2008
2009
2010
295.309 1.906 1.164 26,4% 0,5 0,4%
314.381 1.484 (348) 28,2% 0,4 (0,1%)
325.355 (11.376) (17.886) 22,9% 0,4 (5,5%)
327.006 616 6.855 28,6% 0,6 2,1%
338.670 11.522 10.016 32,7% 0,9 3,0%
De cijfers over 2009 zijn herrekend als gevolg van een stelselwijziging die in 2010 is doorgevoerd. Lasten voortvloeiend uit de Seniorenregeling Onderwijs Personeel moeten met ingang van het verslagjaar 2010 als periodekosten worden verantwoord. De cijfers over het jaar 2006 zijn gebaseerd op de waarderingsgrondslagen zoals die van toepassing waren in het desbetreffende jaar en zijn niet herrekend voor de stelselwijzigingen die in 2008 zijn doorgevoerd als gevolg van de Richtlijn jaarverslaggeving hoger onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. De solvabiliteit is in 2010 toegenomen van 28,6% naar 32,7%, voornamelijk als gevolg van het resultaat van € 10 miljoen na belastingen. Volgens het treasurystatuut geldt in het kader van de continuïteit een minimale solvabiliteit van 20%. Dit percentage is in overeenstemming met de minimumeis die wordt gehanteerd door de Stichting Vangnet HBO en commissie Don (Financieel beleid van onderwijsinstellingen). De liquiditeitspositie, uitgedrukt in de current ratio (de verhouding tussen de vlottende activa en de kortlopende schulden) bedraagt 0,9. Het is niet aannemelijk dat zich in de toekomst liquiditeitsproblemen zullen voordoen, onder
38
de overlopende passiva is namelijk een bedrag van € 45,4 miljoen opgenomen aan vooruitontvangen collegegelden. Het rentabiliteitspercentage geeft de verhouding tussen het resultaat na belastingen en het totaal van de baten weer. Voor een nadere analyse van het resultaat wordt verwezen naar de volgende paragraaf.
9.4 Verkorte jaarrekening De financiële overzichten in dit hoofdstuk zijn ontleend aan de jaarrekening 2010. Om een volledig inzicht te krijgen in de financiële resultaten van Stichting Fontys en de grootte en samenstelling van het vermogen wordt verwezen naar de volledige jaarrekening die, voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring, ter inzage ligt ten kantore van de Stichting. De financiële informatie in dit hoofdstuk omvat de financiële gegevens van Stichting Fontys en de rechtspersonen waarop de Stichting beleidsbepalende invloed kan uitoefenen, danwel waarop de Stichting samen met andere partijen de gezamenlijke zeggenschap uitoefent. Deze informatie is opgenomen voor het aandeel van Stichting Fontys in deze rechtspersonen. De kerngegevens van deze rechtspersonen zijn hieronder weergegeven.
Financiële kerngegevens verbonden partijen, betrokken bij de consolidatie
Naam OOET Bedrijfshogeschool Kunstcluster Bestuursonderwijs Fontys Actief Algemeen Fonds Kenniscentrum Duurzame Stad- & Streekontwikkeling Juridische Hogeschool Avans-Fontys
Eigen Resultaat Vermogen jaar Juridische Statutaire 31-12-2010 2010 vorm zetel € x 1.000 € x 1.000
% Opgenomen in financiële overzichten
Stichting Eindhoven Stichting Tilburg Stichting Tilburg Stichting Tilburg Stichting Eindhoven Stichting Eindhoven
2.186 (40) (7.036) 373 671 (7.801)
(47) (19) (991) (1.117) 100 (438)
100% 100% 100% 100% 100% 100%
Stichting Eindhoven Stichting Eindhoven
0 (915)
0 951
100% 50%
( ) = negatief eigen vermogen respectievelijk verlies
39
Geconsolideerde staat van baten en lasten ontleend aan de jaarrekening 2010 (x € 1.000) Baten Rijksbijdragen OCW Collegegelden Baten werk i.o.v. derden Overige baten
Realisatie 2009 Begroting 2010 Realisatie 2010 217.720 55.792 35.925 17.569
214.943 56.146 37.493 17.405
223.177 59.596 35.534 20.363
Totaal baten
327.006
325.987
338.670
Lasten Personele lasten Afschrijvingen Overige instellingslasten
243.756 22.373 60.261
242.527 19.121 62.272
235.031 23.698 68.419
Totaal lasten
326.390
323.920
327.148
Saldo baten en lasten bedrijfsvoering Saldo financiële baten en lasten
616 (787)
2.067 (1.900)
11.522 (1.532)
Resultaat voor belastingen
(171)
167
9.990
Winstbelastingen Resultaat deelneming
67 7.093
0 0
(26) 0
Groepsresultaat
6.855
167
10.016
9.145 (2.290)
1.542 (1.375)
12.038 (2.022)
6.855
167
10.016
Toe te rekenen aan: Stichting Fontys Derden opgenomen in de consolidatie
Het totale resultaat van Fontys over 2010 bedraagt € 10 miljoen positief, € 9,8 miljoen hoger dan begroot. Dit is het totaal van per saldo hogere baten (€ 12,7 miljoen), hogere lasten (€ 3,2 miljoen) en een hoger saldo financiële baten en lasten (€ 0,4 miljoen). De rijksbijdragen zijn circa € 8,2 miljoen hoger dan begroot, voornamelijk als gevolg van een extra (niet begrote) rijksbijdrage die medio 2010 is toegekend in verband met volumecompensatie door OCW voor de groei van de hbosector in 2010. Rekening houdend met het niet toekennen van loon-/prijscompensatie via de Rijksbijdrage, bedraagt het netto-effect hiervan € 7,8 miljoen. De collegegelden zijn € 3,5 miljoen hoger dan begroot als gevolg van een voorzichtige inschatting van het aantal studenten, terwijl de feitelijke instroom met 5% is toegenomen. De baten werk in opdracht van derden zijn € 2 miljoen achtergebleven bij de begroting, voornamelijk als gevolg van lastige marktomstandigheden. Aan de lastenkant zijn de personele lasten per saldo € 7,5 miljoen lager dan begroot. Deze afwijking is in belangrijke mate het gevolg van een prijsvoordeel met betrekking tot de loonkosten als gevolg van lagere pensioenpremies dan verwacht en het uitblijven van verdere premiestijgingen in 2010 in combinatie met de snellere dan vooraf ingeschatte realisatie van de noodzakelijke bezuiniging van de ondersteunende diensten. De afschrijvingslasten zijn € 4,6 miljoen hoger dan begroot. In de afschrijvingslasten is een bedrag van € 7,6 miljoen opgenomen als gevolg van het verhogen van de investeringsdrempel voor apparatuur en inventaris en verbouwingen. De boekwaarden van in het verleden geactiveerde activa die niet voldoen aan de gewijzigde voorwaarden zijn in 2010
40
direct ten laste van het resultaat gebracht. De verkoop van het Maaskantgebouw in Tilburg heeft geleid tot een boekwinst van circa € 2,5 miljoen, deze boekwinst is in mindering gebracht op de afschrijvingen. De overige instellingslasten zijn € 6,1 miljoen hoger dan begroot. Deze toename kan worden verklaard door het feit dat in 2010 extra budgetten beschikbaar zijn gesteld om een impuls te geven aan het versneld realiseren van een aantal kwalitatieve ambities. Onder de noemer van ‘iFontys’ werd daarbij de focus gelegd op de interne communicatie, innovatie en interdisciplinaire projecten en op het upgraden van de faciliteiten op het gebied van huisvesting en informatietechnologie. Daarnaast is een gedeelte van de voorziening die in het verleden werd getroffen in verband met nabetaling van BTW over de leasekosten van IT-middelen vrijgevallen, het positieve effect op de exploitatie hiervan bedraagt € 2,5 miljoen.
Geconsolideerde balans ontleend aan de jaarrekening 2010 (na resultaatbestemming x € 1.000) Activa Vaste Activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa
31-12-2009
181.921 6.657
Totaal Vaste Activa Vlottende Activa Voorraden Vorderingen Liquide middelen
152.883 6.602
345 34.775 29.016
295 35.989 62.238
Totaal Passiva
98.522 258.007
64.136 252.714
84.350 (12.104)
72.312 (10.082)
Groepsvermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden
159.485
188.578
Totaal Vlottende Activa Totaal Activa Passiva Eigen vermogen Aandeel derden in groepsvermogen
31-12-2010
72.246
62.230 19.149 54.210 112.402
31.365 58.011 101.108 190.484 252.714
185.761 258.007
De materiële vaste activa zijn ten opzichte van 2009 afgenomen met € 29,0 miljoen. Het jaar 2010 kenmerkte zich door (her-)huisvesting en vastgoedmanagement met als doel efficiënter gebruik van het aantal vierkante meters en vrijmaken van financiële middelen voor nieuwbouw. De afschrijvingen zijn hoger dan de gedane investeringen. De boekwaarden van in het verleden geactiveerde activa die niet voldoen aan de gewijzigde activeringsvoorwaarden zijn in 2010 ten laste van het resultaat gebracht, de boekwaarde van deze activa bedroeg € 7,6 miljoen. De liquide middelen hebben voornamelijk betrekking op banktegoeden. In verband met de zekerheidstelling voor de lening van de Gemeente Tilburg aan Stichting Kunstcluster is een bedrag van € 2,6 miljoen geblokkeerd. De overige liquide middelen staan vrij ter beschikking. Het groepsvermogen is door het resultaat 2010 toegenomen met € 10 miljoen. Als gevolg van het positieve resultaat is de solvabiliteit in 2010 toegenomen van 28,6% naar 32,7%.
41
De voorzieningen zijn per saldo afgenomen met € 12,2 miljoen. Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar onderstaande tabel.
Voorzieningen
31-12-2009
Saldo dotaties/ onttrekkingen
31-12-2010
Reorganisatie Wachtgelden Langdurig zieken Jubilea Overige
17.355 4.396 1.654 1.466 6.494
(6.441) 451 (153) (91) (5.982)
10.914 4.847 1.501 1.375 512
Totaal
31.365
(12.216)
19.149
(x € 1.000)
9.5 Financiering
Geconsolideerd kasstroomoverzicht ontleend aan de jaarrekening 2010
(x € 1.000) Kasstroom uit operationele activiteiten Kasstroom uit investeringsactiviteiten Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie liquide middelen
2010 29.012 8.035 (3.825) 33.222
2009 22.608 (6.394) (94) 16.120
In 2010 is sprake van een positieve kasstroom van € 33,2 miljoen, een toename van € 17,1 miljoen ten opzichte van 2009. Deze toename wordt grotendeels veroorzaakt door de toename van de kasstroom uit investeringsactiviteiten met € 14,4 miljoen, o.a. als gevolg van de verkoop van het pand gelegen aan de Cobbenhagenlaan in Tilburg alsmede de eerdergenoemde afboeking van de activa als gevolg van de aanpassing van de activeringsvoorwaarden voor apparatuur en inventaris en verbouwingen. De kasstroom uit financieringsactiviteiten is negatief als gevolg van de aflossing van de langlopende leningen.
9.6 Treasury In het treasurystatuut zijn de beleidsmatige uitgangspunten, doeleinden en de organisatorische en financiële kaders van het treasurybeleid voor Stichting Fontys beschreven. Het treasurystatuut is in 2010 gewijzigd en wordt uitgevoerd rekening houdend met de minimale eisen zoals genoemd in de Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010 van het Ministerie van OCW. De algemene doelstelling van het treasurybeleid is dat deze de financiële continuïteit van de Stichting Fontys waarborgt in combinatie met minimalisatie van de financiële risico’s en de financieringslasten. Uitgangspunt is dat een risicomijdende strategie wordt gevoerd. Om die reden is het uitsluitend toegestaan om overtollige middelen volledig risicomijdend te beleggen, alleen beleggingen waarvan de hoofdsom op einddatum is gegarandeerd zijn toegestaan.
42
In het boekjaar is het saldo liquiditeiten, zoals ook blijkt uit het kasstroomoverzicht, fors toegenomen. Deze middelen zijn, overeenkomstig de richtlijnen in het treasurystatuut, toegevoegd aan de spaarrekeningen en deposito’s met een maximale looptijd van 3 maanden. Vanwege risicospreiding zijn de middelen verdeeld over vier Nederlandse banken.
9.7 Begroting 2011 Het eerste resultaat van de getroffen bezuinigings- en ombuigingsmaatregelen komt tot uitdrukking in de begroting 2011, waarin de bestedingsruimte voor instituten fors werd verruimd. De begroting sluit met een positief resultaat van k€ 338.
Begroting 2011 (x € 1.000) BATEN Rijks- en overige bijdragen College-, cursus- en examengelden
231.319
Opbrengst werk voor derden Overige opbrengsten Rentebaten
38.776 5.004 435
Totaal baten
LASTEN Personele lasten
61.842
Huisvestingslasten beheers- en exploitatielasten Afschrijvingen Rentelasten Vennootschapsbelasting Totaal lasten Resultaat
337.376
253.086 16.001 48.570 17.703 1.652 26 337.038 338
9.8 WOPT Onderstaande informatie is in overeenstemming met de wet en regelgeving zoals vastgelegd in de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT) en de Branchecode Governance van de HBO-raad. Conform de WOPT wordt uitgegaan van een rapportage van het belastbaar inkomen dat bestaat uit het toegekende salaris, de toelagen en toeslagen en de overige vergoedingen en verstrekkingen die op grond van de bepalingen in de Wet Loonbelasting aan de loonbelasting zijn onderworpen. Onder bezoldiging zijn niet begrepen reële onkostenvergoedingen.
Belastbaar inkomen volgens de WOPT
Naam
Duur dienstverband in het verslagjaar
Mr. M.J.G. Wintels Voormalig directeur Totaal
01-01/ 31-12 01-01/ 31-12
Belastbaar loon 2010*
Totaal 2010
Uitkeringen in Voorzieningen verband met ten behoeve van beëindiging van het beloningen dienstverband** betaalbaar op termijn*** 206.957 0 35.352 71.988 170.000 16.482
242.309 258.470
278.945
500.779
170.000
* **
51.834
Inclusief bijtelling privégebruik auto. Betreft vergoedingen uit hoofde van een ontslag, waaronder een door de rechter vastgestelde uitkering in het kader van een procedure tot beëindiging van het dienstverband, gouden handdrukken en dergelijke. *** Betreft lasten uit hoofde van pensioenverplichtingen en deelname aan de spaarloonregeling.
43
9.9 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Raad van Toezicht van Stichting Fontys te Eindhoven De in hoofdstuk 9 “Financiële resultaten” van het jaarverslag 2010 van Stichting Fontys te Eindhoven opgenomen verkorte jaarrekening, bestaande uit de samengevatte balans per 31 december 2010, de samengevatte winst-en-verliesrekening, het samengevatte mutatieoverzicht voorzieningen en het samengevatte kasstroomoverzicht met bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan de gecontroleerde jaarrekening 2010 van Stichting Fontys te Eindhoven per 12 april 2011. Wij hebben een goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 12 april 2011. Desbetreffende jaarrekening en deze verkorte jaarrekening, bevatten geen weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 12 april 2011. De in hoofdstuk 9 van het jaarverslag 2010 opgenomen verkorte jaarrekening bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het kennisnemen van de verkorte jaarrekening kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Fontys. Verantwoordelijkheid van het College van Bestuur Het College van Bestuur is verantwoordelijk voor het opstellen van de in hoofdstuk 9 van het jaarverslag 2010 opgenomen verkorte jaarrekening op basis van de gecontroleerde jaarrekening in overeenstemming met de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2010 van Stichting Fontys. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de in hoofdstuk 9 van het jaarverslag 2010 opgenomen verkorte jaarrekening op basis van onze werkzaamheden, uitgevoerd in overeenstemming met Nederlands Recht, waaronder de Nederlandse Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”. Oordeel Naar ons oordeel is de in hoofdstuk 9 van het jaarverslag 2010 opgenomen verkorte jaarrekening in alle van materieel belang zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Fontys per 12 april 2011 en in overeenstemming de grondslagen zoals gehanteerd in de jaarrekening 2010 van Stichting Fontys. Eindhoven, 12 april 2011 Deloitte Accountants B.V. was getekend: drs. W.J.P.M. van de Rijdt RA
44
Bijlage I
Organogram
* De naam van Fontys Bedrijfshogeschool werd gewijzigd in Fontys Academy for Creative Industries.
45
Bijlage II In- en externe prijzen Fontysstudenten en -medewerkers
46
BAZN de Bestuursacademie Moniek Kemps - Verbeek Wendy Loosveld Fontys Academy for Creative Industries Benthe-Fleur Noordman Fanny Schellinghout Maartje Dries Ramon Stinges
STUDENTEN
BAZN de Bestuursacademie Geert Deenen Fontys Academy for Creative Industries Chris Gribling Fontys Dienst ICT Rens van der Vorst Fontys Hogeschool HRM en Psychologie Tina ten Bruggencate Nicole Ebben Fontys Hogeschool Marketing Management Carl Rohde Fontys Hogeschool voor de Kunsten Ties Mellema Martien van Woerkum Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Willem de Jong Fontys Paramedische Hogeschool Margreet van Putten Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool Paul Dirckx Juridische Hogeschool Avans-Fontys Joyce van Lith
MEDEWERKERS
Surfnet Fontys Hogescholen Fontys Hogescholen Trendplatform Second Sight Fonds Podiumkunsten Gemeente Tilburg Alexander Ioan Cuza Universiteit, Iasi, Roemenië Dr. Evert van Ballegooie Stichting Surf Magister - Universiteit van Tilburg
Best UC Initiative Creativistrijd Creativistrijd Trendwatcher van het jaar 2010 Nederlandse Muziekprijs 2010 Gouden speld Zilveren penning Evert van Ballegooie prijs Winnaar ihkv 10-jarig bestaan onderwijsvernieuwingsprogramma Topadvocaat 2010
Sligro Sligro Sligro Sligro
Sligro Sligro Sligro Sligro
Publieksprijs Publieksprijs Styling Award Publieksprijs
BAZN de Bestuursacademie BAZN de Bestuursacademie
HBDO-student van het jaar BA-student van het jaar
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
Gemeente Tilburg
Ad Vinkenprijs 2009
PRIJS
BAZN de Bestuursacademie
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
Docent van het jaar
PRIJS
Fontys Economische Hogeschool Tilburg Nadine van Boxtel Eefje Frissen Eefje Frissen Diederick Hagemeijer Michiel van der Heijden Michiel van der Heijden Michiel van der Heijden Michiel van der Heijden Roy Hoornweg Lizzy Koeton Anouk Rockx Fontys Hogeschool Communicatie Lieke Diderich Marleen Kroon Luuk Driessen Gabin van Hal Eefje Liebregts Maurichino Zschuschen Fontys Hogeschool Engineering Brecia Nurastu Dianisa Primayuki Fontys Hogeschool Financieel Management Sjoerd van Aurich Tim Bazelmans Ernst van Dijen Lieke Loomans Fontys Hogeschool ICT Twan Peters Jennifer Koevoets Piet Mollen Pim van Kaam Charles Krekel Prashant Palikhe Hoang Tran Ruud van Boerdonk Kim van den Eng
STUDENTEN
& & & &
Economie Economie Economie Economie
Scriptieprijs Bedrijfskundige Informatica Scriptieprijs Technische Informatica Scriptieprijs Informatica Scriptieprijs ICT & Media Design Scriptieprijs Informatica Beurs Huygens Scholarship Programme Beurs Huygens Scholarship Programme Juryprijs en Publieksprijs Juryprijs en Publieksprijs
Recht Recht Recht Recht
Hogeschool Hogeschool Hogeschool Hogeschool
Financieel Financieel Financieel Financieel
Management Management Management Management Sligro Food Group Nederland BV Tass Software Professionals Atos Origin / Info Support Brabants Dagblad / Eindhovens Dagblad Simac ICT Nederland Nuffic Nuffic Global Game Jam Global Game Jam
Fontys Fontys Fontys Fontys
Fiscaal Fiscaal Fiscaal Fiscaal
Scriptieprijs Scriptieprijs Scriptieprijs Scriptieprijs
VVN VVN VVN VVN
Nuffic Nuffic
voor voor voor voor
Bex*communicatie Bex*communicatie Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland Veilig Verkeer Nederland
Johan Cruyff Institute of Sport Studies
Academic Business Club UvT
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
Beurs Huygens Scholarship Programme Beurs Huygens Scholarship Programme
Addy Ruts scriptieprijs Addy Ruts scriptieprijs Ontwikkelen campagne Ontwikkelen campagne Ontwikkelen campagne Ontwikkelen campagne
Road to quote NSK baanatletiek kampioen speerwerpen NK Speerwerpen 4e plaats WK IJshockey, Student-Athlete Award 2010 2e plaats NK Veldrijden voor junioren 10e plaats WK veldrijden junioren 1e plaats veldrijden World cup wedstrijd Dalby Forest 1e plaats veldrijden World cup wedstrijd Offenberg EK Atletiek (zilver op 5000 meter) Landskampioen (met dames HC Den Bosch) Omloop Wilrijk (wielrennen)
PRIJS
Fontys Hogeschool Journalistiek Jesper Bekkers Roxanne Martin Driekus van de Ven Anne Woltersom Fontys Hogeschool Management, Economie en Recht Vivian Bittin Lichi Ukbaslssie Niels Brouwer Ruud Waulthers Dionne Broers Fontys Hogeschool Marketing Management Mark Didden Niek Fabrie Charissa van Helden Ruud van Lottum Kaz van Wezel Rob van Zantvoort Marijn Klomp Rick de Kroon Johan Roodhuizen Lisa de Goede Joshua Kerstens Danique Leijsenaar Peter van Opstal Kris Siebers Sjoerd Wijnen Tymen Bailey Anouk Bounin Marieke Dirks Inge Donkers Ralph van Essen Lieke Hulsen Marieka Leenders Martijn Ossel Priscilla Vermeegen Rik van der Vloet
STUDENTEN
Nationale Innovatieprijs Nationale Innovatieprijs Nationale Innovatieprijs Nationale Innovatieprijs Nationale Innovatieprijs Nationale Innovatieprijs Regiofinale beste hbo-studentenbedrijf provincie Noord-Brabant Regiofinale beste hbo-studentenbedrijf provincie Noord-Brabant Regiofinale beste hbo-studentenbedrijf provincie Noord-Brabant Fontys Best Business 2010 Fontys Best Business 2010 Fontys Best Business 2010 Fontys Best Business 2010 Fontys Best Business 2010 Fontys Best Business 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010 Student EventGame 2010
Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen, Enviu, Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen ABN AMRO ABN AMRO ABN AMRO ABN AMRO ABN AMRO ABN AMRO Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers Genootschap voor Eventmanagers
NL NL NL NL NL NL
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij Brabantse Ontwikkelings Maatschappij Gemeente Eindhoven Gemeente Eindhoven Rabobank Eindhoven-Veldhoven
Scriptieprijs Scriptieprijs Scriptieprijs Scriptieprijs Scriptieprijs
Brabantse Ontwikkelings Maatschappij Brabantse Ontwikkelings Maatschappij gemeente Eindhoven gemeente Eindhoven
Villamedia Villamedia
McDonald's
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
McStudiebeurs 3e plaats 400 meter horden NK Atletiek Villamedia Scriptieprijs Villamedia Scriptieprijs
PRIJS
Octrooicentrum Octrooicentrum Octrooicentrum Octrooicentrum Octrooicentrum Octrooicentrum
Fontys Hogeschool Pedagogiek Karlijn van de Wier Fontys Hogeschool Techniek en Logistiek Rik Boonen Bart Bouten Erik Hoedemaekers Jeroen van de Mortel Ben van Seggelen Daan Verstegen Vanessa Ehrig Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Jaimie Carels Tom van Gijsel Kevin Grit Gerdien Hamer Mitchel Moolenaar Sven Dirks Barry Mikes Remco Raes Berry Veltman Eveline Lommen Pieternel van Tol Luc Derikx Jordy Gatignon Ingrid Verberne Fontys Hogeschool voor de Kunsten Arnaud Deflem Willem van der Krabben Laura de Vos Goedele Wellens Peggy Lebens Ferdinand Liebenberg Niels Broos Tom Maas en Thomas Waterreus (Boef en de gelogeerde Aap)
STUDENTEN
Technische Universität Technische Universität Technische Universität Technische Universität Technische Universität Technische Universität Cap Gemini
Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scientia Naturae Scienta Naturae Scienta Naturae Scienta Naturae Scienta Naturae Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Fontys Hogeschool Toegepaste Natuurwetenschappen Werkgroep ‘Kwaliteit in het LaboratoriumOnderwijs’ Werkgroep ‘Kwaliteit in het LaboratoriumOnderwijs’ Werkgroep ‘Kwaliteit in het LaboratoriumOnderwijs’ Festival Boulevard Den Bosch Stichting Jacques de Leeuw Stichting Jacques de Leeuw Fontys Academie voor Beeldende Vorming Limburgse Federatie voor Amateurtoneel Nuffic Muziek Centrum Nederland Grote Prijs van Nederland
FieldRobotEvent 2010 FieldRobotEvent 2010 FieldRobotEvent 2010 FieldRobotEvent 2010 FieldRobotEvent 2010 FieldRobotEvent 2010 Supply Chain Summit 2010 studentenwedstrijd Award 2010 voor beste eerstejaars project Award 2010 voor beste eerstejaars project Award 2010 voor beste eerstejaars project Award 2010 voor beste eerstejaars project Award 2010 voor beste eerstejaars project Award 2010 voor beste ASIA opdracht Award 2010 voor beste ASIA opdracht Award 2010 voor beste ASIA opdracht Award 2010 voor beste ASIA opdracht TNW Award Applied Science voor beste afstudeerprestatie 2010 2010 (K)ILO Award (K)ILO Award (K)ILO Award Entreeprijs 2010 Jacques de Leeuwprijs 2010, categorie docerend Jacques de Leeuwprijs 2010, categorie uitvoerend ABV scriptieprijs 2010 LFA Toneelprijs "Beste nieuwe initiatief" Beurs Huygens Scholarship Programme Duiveltje van de Nederlandse Popmuziek MCN Publieksprijs en SAE Institute Beste Muzikantprijs
Braunschweig Braunschweig Braunschweig Braunschweig Braunschweig Braunschweig
Geschiedschrijving Kinderopvang en Child Care
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
Landelijke scriptieprijs voor de Kinderopvang
PRIJS
Fontys Internationale Hogeschool Economie Alexander Betov Yasin Akarslan Diana Borschberg Emine Cevik Jannie Coenen Olga Derjabo Fatma Ergezen Victor Eskander Jessica Hasbani Saskia Lafranconi Vinort Mahalingam Anna-Maria Plum Tobias Rauscher Jeroen Stemkens Ruby Driessen Dominik Herrmann Bastian Kruse Patrick Lay Erik Lorenz Sergej Pfeifer Robin Rolofs Anne Schipper Stefan Schuffels Rafael Schwierz Pia Sewelies Falk Wernsdorf Thijs van Zoest Fontys Lerarenopleiding Sittard Jeroen Bindels Branco Dortangs Ron Engels Casper Janssen Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Tetske Dammers Marian van der Veen Lies van der Wielen
STUDENTEN
Onderzoeksprijs Speciale Onderwijszorg 2009 Onderzoeksprijs Speciale Onderwijszorg 2009 Onderzoeksprijs Speciale Onderwijszorg 2009
Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg Fontys Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg
Instituut Instituut Instituut Instituut
Freudenthal Freudenthal Freudenthal Freudenthal
Wiskunde Wiskunde Wiskunde Wiskunde
A-lympiade A-lympiade A-lympiade A-lympiade
Fontys Internationale Hogeschool Economie Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Lincc Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen Stichting Jong Ondernemen
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
International Campus Prize 2010 Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Pitch Your Business Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland Beste studentenbedrijf van Nederland
PRIJS
Fontys PABO Eindhoven Linsy Heister Fontys PABO Tilburg Stef van Gastel Rik Rombouts Marleen Smetsers Fontys Paramedische Hogeschool Ruth van der Meijden Marloes Korthout Suzanne Luca Evelien Schouten Meike Verlaar Fontys Pedagogisch Technische Hogeschool Bart Akkermans Wouter de Boer Maickel de Pon Dolf-Jan Wechgelaer Fontys Sporthogeschool Linda Creemers Marco Akershoek Neiske Becks Maaike Caelers Lars Engwegen Maurice Ronda Kaj Slenter Juul Franssen Juul Franssen Jelle Meens
STUDENTEN
Nederlands Nederlands Nederlands Nederlands
Opleidingsprijs Opleidingsprijs Opleidingsprijs Opleidingsprijs Europees kampioen tafeltennis, NK mixdubbelspel Nationaal kampioen triathlon junioren heren Nederlands kampioen triathlon junioren dames NK ITU World Cup Thriathlon, zilver bij Etu-cup IJshockeybeker van Nederland (met team Geleen Eaters) Holland Masters 2010, stijldansen Grandprix Franco Degano, 3e pl. Zuid-Nederlands kampioenschap veldrijden NK judo tot 57 kilo Wereldkampioen judo (met Nederlandse vrouwenploeg) NK Judo klasse tot 60 kilo
Beroepsvereniging Beroepsvereniging Beroepsvereniging Beroepsvereniging
Europees kampioen duathlon Bachelor Logopedieprijs 2010 Bachelor Logopedieprijs 2010 Bachelor Logopedieprijs 2010 Bachelor Logopedieprijs 2010
Voedingscentrum Voedingscentrum Voedingscentrum Voedingscentrum
NVLF NVLF NVLF NVLF
Fontys PABO Tilburg Fontys PABO Tilburg Fontys PABO Tilburg
TER BESCHIKKING GESTELD DOOR
Olofprijs Olofprijs Olofprijs
Wereldkampioen 25 kilometer open water zwemmen
PRIJS
Bijlage III
Overzicht lectoraten per 31-12-2010
Economie Accountancy Corporate Governance iMotion of sportbusiness Innovatiemanagement in internationaal perspectief Trendwatching Educatie Didactiek van het techniekonderwijs Educatieve functies van ICT Eigentijds toetsen en beoordelen Evaluerend handelen in speciaal onderwijs Interdisciplinair werken - verbinden en ondersteunen Leerstrategiën Leren en innoveren Leren van docenten in de context van het beroepsonderwijs Professionaliteit van de beroepsgroep leraren en lerarenopleiders Professionele waarden in kritische dialoog Science en Techniek in het basisonderwijs Kunsten Kunstpraktijk en samenleving Muziek & Christendom Stedelijke strategieën Mens en Maatschappij Algemene pedagogiek Career Development Evidence based practice Fysieke activiteit en gezondheid Health Innovation and Technology Orthopedagogiek. Diversiteit en orthopedagogiek. Sociale Studies Waardeneducatie, Praktische Theologie en Filosofie Techniek Ambient Intelligence and Design Architectuur van Embedded Systemen Automotive Control Bedrijfskundig management in het MKB Functionele polymeren ICT Governance Mechatronica Media Serious game design Software Quality and Testing Supply Chain Management Bijzondere lectoraten Bijzonder lectoraat Bestuurskracht en Innovatie Bijzonder lectoraat Sportmanagement Bijzonder lectoraat Internationalisation and inclusive education
53
Bijlage IV
Kengetallen medewerkers
Medewerkers in loondienst
1-1-2010 Onderwijsondersteunend
Onderwijzend
1-1-2011
Personen
fte
Personen
fte
Man
574
545
521
493
Vrouw
972
721
950
712
Totaal OOP
1.546
1.266
1.471
1.205
Man
1.372
1.101
1.420
1.106
Vrouw
1.105
744
1.199
799
Totaal OP
2.477
1.845
2.619
1.905
4.023
3.111
4.090
3.110
Totaal Inclusief Fontys Bestuursacademie
Verhouding OP/OOP medewerkers in loondienst (basis: fte)
1-1-2009
1-1-2010
1-1-2011
OOP
42%
40%
38%
OP
58%
60%
62%
Exclusief Fontys Bestuursacademie
Leeftijdopbouw per 1-1-2011, totaal en naar geslacht (aantallen personen)
Man
Vrouw
Totaal
%
38
61
99
2%
>25 - <=35
269
472
741
18%
>35 - <=45
387
592
979
24%
>45 - <=55
644
698
1.342
33%
>55
601
328
929
23%
1.939
2.151
4.090
100%
47,4%
52,6%
<= 25
Totaal % Inclusief Fontys Bestuursacademie
54
Flexibele contractvormen naar sector per 1-1-2011 Formatie aan IW-OOET (fte)
Formatie aan tijdelijke contracten (D4, D5, D6, BT, OOET)
Economie
24,6
93,0
Educatie
8,5
98,0
Kunsten
7,0
44,7
Mens en maatschappij
19,5
67,8
Techniek
19,5
44,4
Overig
20,1
33,8
99,3 fte
381,7 fte
Sector
Exclusief Fontys Bestuursacademie
55
Bijlage V
Kengetallen studenten
Inschrijvingen Totaal inschrijvingen per sector (bachelors, masters en Associate degrees)
Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Totaal
2008 10.884 11.530 2.396 1.550
2009 11.443 11.780 2.413 1.562
2010 12.430 12.032 2.594 1.624
5.363 5.187 36.910
5.609 5.506 38.313
5.518 5.933 40.131
Groei 2010 t.o.v. 2009 aantal percentage 987 8,6% 252 2,1% 181 7,5% 62 4,0% -91 427 1.818
-1,6% 7,8% 4,7%
In 2010 steeg het aantal inschrijvingen met 4,7%. Vooral opvallend was de stijging in de sector Economie. De bacheloropleidingen Communicatie en Commerciële Economie groeiden flink. De nieuwe bacheloropleiding Lifestyle trok veel nieuwe inschrijvingen. Bij de sector Techniek groeiden vooral de bacheloropleidingen Informatica, Werktuigbouwkunde, Bedrijfsmanagement MKB en Elektrotechniek. In deze sector trok de nieuwe bacheloropleiding Automotive veel nieuwe inschrijvingen. De HBO-raad geeft aan dat de landelijke inschrijving steeg met 3,4%. Het marktaandeel van Fontys steeg daarmee licht (van 9,4% naar 9,5%).
Inschrijvingen per lesplaats (bachelors, masters en Associate degrees) Campus Eindhoven Tilburg Venlo Sittard ‘s-Hertogenbosch Overig Totaal
2009 15.943 13.267 2.985 2.481 709 2.928 38.313
2010 16.724 14.276 3.232 2.642 811 2.446 40.131
groei 5% 8% 8% 6% 14% -16% 5%
aandeel 2009 41,6% 34,6% 7,8% 6,5% 1,9% 7,6% 100%
aandeel 2010 41,7% 35,6% 8,1% 6,6% 2,0% 6,1% 100%
In 2010 groeiden de grootste vestigingen van Fontys in tegenstelling tot de ‘overige’ (kleinere) vestigingen.
56
Inschrijvingen in 2010 naar geslacht (bachelors, masters, en Associate degrees) Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Totaal
Vrouw 46% 64% 73% 64% 77% 12% 53%
Man 54% 36% 27% 36% 23% 88% 47%
Totaal 100% 100% 100% 100% 100% 100% 100%
Van de studentenpopulatie was 53% vrouw. Dit is vergelijkbaar met voorgaande jaren. Vooral in de sectoren Mens en maatschappij, Gezondheidszorg, Educatie en Kunsten was het aandeel vrouwelijke studenten hoog. Het aandeel vrouwelijke studenten in de sector Techniek nam toe van 11% naar 12%.
Inschrijvingen in 2010 naar nationaliteit (bachelors, masters, en Associate degrees) Mens en Nationaliteit Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten maatschappij Techniek Totaal Nederlandse 78% 96% 92% 84% 96% 85% 87% Duitse 16% 1% 3% 3% 0% 7% 7% Overig 6% 3% 6% 13% 4% 8% 6% Het aandeel buitenlandse studenten is licht gestegen ten opzichte van vorig jaar. Vooral studenten met de Duitse nationaliteit waren ruim vertegenwoordigd. De buitenlandse studenten kozen vooral voor een opleiding in de sector Economie en in iets mindere mate voor een technische opleiding.
Inschrijvingen naar opleidingsvorm (bachelors, masters en Associate degrees) Lesvorm Voltijd Deeltijd Duaal Totaal
2008 72% 27% 1% 100%
2009 72% 27% 1% 100%
2010 73% 26% 1% 100%
Er was een zeer lichte groei in het aandeel voltijdinschrijvingen.
57
Instroom Totaal instroom per sector (bachelors, masters en Associate degrees)
Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Eindtotaal
2008 3.643 4.787 801 550 2.099 1.573 13.453
2009 3.881 4.710 797 498 2.032 1.756 13.674
2010 4.282 4.695 914 548 1.844 2.048 14.331
Groei 2010 t.o.v. 2009 aantal percentage 401 10,3% -15 -0,3% 117 14,7% 50 10,0% -188 -9,3% 292 16,6% 657 4,8%
Als instroom zijn de inschrijvingen geteld van studenten die in het voorgaande jaar: • Niet bij Fontys stonden ingeschreven, of • wel ingeschreven stonden maar niet bij hun huidige opleiding, en bovendien voor een andere opleiding dan hun huidige vorig jaar een einddiploma hebben ontvangen. De instroom steeg 4,8% vergeleken met vorig jaar. Vooral de sectoren Economie en Techniek groeiden. Dit kwam vooral door grote belangstelling voor de nieuwe bacheloropleidingen Lifestyle en Automotive.
58
Bacheloropleidingen Inschrijvingen per sector (bacheloropleidingen)
Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Eindtotaal
2008 10.635 7.601 2.335 1.355 5.234 5.140 32.300
2009 11.339 7.565 2.353 1.343 5.475 5.433 33.508
Groei 2010 aantal percentage 12.318 979 8,6% 7.831 266 3,5% 2.524 171 7,3% 1.403 60 4,5% 5.367 -108 -2,0% 5.843 410 7,5% 35.286 1.778 5,3%
Het totaal aantal inschrijvingen steeg 5,3%. De HBO-raad geeft aan dat de inschrijvingen in de bacheloropleidingen landelijk stegen met 3,4%. Het marktaandeel van Fontys steeg daarmee licht (van 8,5% naar 8,7%).
Instroom per sector (bacheloropleidingen) Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Eindtotaal
2008 3.412 2.493 773 467 2.031 1.539 10.715
2009 3.816 2.483 765 408 1.971 1.720 11.163
2010 4.209 2.696 879 459 1.777 2.009 12.029
Groei aantal percentage 393 10,3% 213 8,6% 114 14,9% 51 12,5% -194 -9,8% 289 16,8% 866 7,8%
De daling bij Mens en maatschappij kwam vooral door de afnemende instroom bij Toegepaste Psychologie (-143) en Sociaal Pedagogische Hulpverlening (-87).
59
Masteropleidingen Inschrijvingen per sector (masteropleidingen) Sector Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Eindtotaal
2008 3.929 61 195 129 4.314
2009 4.204 59 219 134 4.616
2010 4.155 66 221 151 4.593
Groei aantal percentage -49 -1,2% 7 11,9% 2 0,9% 17 12,7% -23 -0,5%
Het totaal aantal inschrijvingen daalde met 0,5%. De HBO-raad geeft aan dat de inschrijvingen bij de masteropleidingen landelijk stegen met 3,5%. Het marktaandeel van Fontys daalde daarmee licht (van 34,7% naar 33,4%).
Instroom per sector (masteropleidingen) Sector Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Eindtotaal
2008 2.294 28 83 68 2.473
2009 2.216 31 90 61 2.398
Groei 2010 aantal percentage 1.960 -256 -11,6% 32 1 3,2% 89 -1 -1,1% 67 6 9,8% 2.148 -250 -10,4%
60
Associate degrees Inschrijvingen per sector (Associate degree opleidingen)
Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Techniek Eindtotaal
2008 249
47 296
Groei 2009 2010 aantal percentage 112 8 7,7% 104 46 35 318,2% 11 1 4 3 300,0% 90 17 23,3% 73 252 63 33,3% 189
Instroom per sector (Associate degree opleidingen) Groei Sector 2008 2009 2010 aantal percentage Economie 231 65 73 8 12,3% Educatie 11 39 28 254,5% 3 2 200,0% Gezondheidszorg 1 Techniek 34 36 39 3 8,3% Eindtotaal 265 113 154 41 36,3%
61
[Andere tabellen] Allochtone instroom als percentage van totale instroom (bachelors, masters en Associate degrees)
Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Fontys
2008 33,5% 12,9% 21,4% 25,9%
2009 36,7% 12,7% 19,8% 28,8%
2010 33,7% 12,1% 19,2% 28,7%
17,1% 26,9% 22,3%
18,3% 24,4% 23,3%
17,6% 30,0% 23,3%
Afgestudeerden per sector (bachelors, masters en Associate degrees)
Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Eindtotaal
Voltijd 2007- 2008- 20092008 2009 2010 1.492 1.481 1.454 1.090 945 880 436 415 450 249 244 235 545 602 627 778 746 818 4.590 4.433 4.464
Deeltijd en Duaal 2007- 20082008 2009 154 399 2.918 1.778 110 112 26 36 290 99 3.597
254 114 2.693
20092010 284 1.865 68 28
Totaal 20072008 1.646 4.008 546 275
20082009 1.880 2.723 527 280
20092010 1.738 2.745 518 263
197 132 2.574
835 877 8.187
856 860 7.126
824 950 7.038
Het aantal afgestudeerden daalde in 2009. Deze daling ligt vooral bij de voltijdopleiding tot Leraar Basisonderwijs en de deeltijd AD Accountancy.
Bindend negatief studieadvies Aantal adviezen vergeleken met aantal instromende studenten, die in het voorgaande jaar niet ingeschreven waren bij Fontys ( dus exclusief studiestapelaars). Sector Economie Educatie Gezondheidszorg Kunsten Mens en maatschappij Techniek Totaal
2007-2008 668 336 45 38 292 131 1.510
2008-2009 574 401 54 50 357 122 1.558
2009-2010 572 424 34 39 275 140 1.484
62
Leeftijdverdeling van studenten van Fontys en landelijk Fontys < 25 25 – 34 35 – 44 45+
2008 2009 2010 69% 68% 70% 18% 19% 18% 7% 7% 6% 6% 6% 6%
Landelijk < 25 25 - 34 35 - 44 45+
2008 2009 2010 76% 76% 77% 16% 16% 16% 5% 5% 4% 3% 3% 3%
Fontys heeft meer oudere studenten dan landelijk.
63
