Jaarverslag 2010 Woningstichting Openbaar Belang
Verslaglegging 2010 Jaarverslag
5
Directieverslag
5
Volkshuisvestingverslag 2010
8
1. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Huisvesten van de doelgroep Visie (op de huisvestingstaak) van Openbaar Belang Belanghebbers en samenw erking Huurverhoging Samenstelling van de w oningvoorraad Mutaties - Het verhuren van w oningen
8 8 8 8 9 11
2. 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7
Ontw ikkelingen in de huurvoorraad Projecten Verkoop Groot onderhoud Kinsanflats Holtenbroek Sloop Leegstand Woonw agens en standplaatsen Verhuiskostenregeling
13 13 13 14 16 16 16 16
3. 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5
Wonen en zorg Samenw erking met zorginstellingen Woningen bestemd voor ouderen (55 + ) Woningen met een medische aanpassing Woningen bestemd voor bijzondere doelgroepen Zorgarrangement
17 17 17 17 17 18
4. 4.1 4.2 4.3 4.4
De kw aliteit van de w oningen en de w oonomgeving Onderhoud en w oningverbetering Energielabeling Duurzaam bouw en Digitalisering van tekeningen van het bezit
19 19 22 23 23
5. 5.1 5.2 5.3
Leefbaarheid Het beleid In de buurten Overlast
24 24 24 27
6. 6.1 6.2 6.3 6.4
Het betrekken van de huurders bij het beheer en het beleid De Centrale Huurdersraad De bew onerscommissies De klachtenadviescommissie Het bew onersblad
29 29 29 29 30
7. 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6
Financieel beleid Algemeen Beleggingsbeleid Ontw ikkeling reserves en voorzieningen 2011 t/m 2020 Onrendabele investeringen Interest dekkingsratio en direct rendement geïnvesteerd vermogen Ontw ikkeling solvabiliteit en liquiditeit
31 31 33 33 34 34 35
8. 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7
Overige Governance structuur Interne risicobeheersings- en controlesysteem Klokkenluiderregeling Vertrouw enspersoon Klachtenadviescommissie Tegenstrijdige belangen en nevenfuncties Bestemming middelen
36 36 37 37 37 37 37 37
Jaarverslag 2010
-3 -
9. 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7
Verslag van de raad van commissarissen Samenstelling Werkw ijze Inhoudelijk toezicht Professionalisering van de governance Verantw oording aan belanghebbers Integriteit Verantw oording van het beleid rondom commissarissen honorering
38 38 39 41 42 43 43 44
10.
Externe betrekkingen
45
11.
Verbindingen
46
12. De organisatie 12.1 Het bestuur 12.2 De w erkorganisatie 12.3 De ondernemingsraad
48 48 48 49
Kengetallen over de afgelopen 5 jaar per ultimo van het boekjaar
50
Jaarrekening
52
1.
Algemeen
52
2.
Financiële positie
53
3.
Geconsolideerde Balans per 31-12-2010 (na bestemming resultaat)
54
4.
Geconsolideerde Winst - en verliesrekening over 2010
56
5.
Kasstroomoverzicht
57
6.
Waarderingsgrondslagen
58
7.
Toelichting op de balans
66
8.
Toelichting op de geconsolideerde w inst - en verliesrekening
77
9.
Overzicht rente
82
10. Enkelvoudige jaarrekening 10.1 Enkelvoudige Balans per 31-12-2010 (na bestemming resultaat) 10.2 Enkelvoudige Winst - en verliesrekening over 2010
84 84 86
11. Overige gegevens 11.1 Toelating en inschrijving als toegelaten instelling 11.2 Statutaire bepalingen inzake de w instbestemming 11.3 Gebeurtenissen na balansdatum 11.4 Accountantsverklaring
86 87 87 87 88
Jaarverslag 2010
-4 -
Jaarverslag Directieverslag Met veel plezier presenteren w e u het jaarverslag 2010 van Woningstichting Openbaar Belang. Hiermee leggen w e verantw oordelijkheid af over alle resultaten die w ij in het verslagjaar hebben geleverd. Voor Openbaar Belang w as 20 10 een bijzonder jaar w aarin veel is gebeurd. We hebben in 2010 onze 110 de verjaardag gevierd en zijn daarmee één van de oudste w oningcorporaties in Nederland. En één die in ontw ikkeling blijft. Zo zijn w e in 2010 vanuit onze nieuw e toekomstvisie meer buurt - en w ijkgericht gaan w erken, w aarbij w e zijn gestart in de Adelbuurt . Ook op andere vlakken zaten w e het afgelopen jaar niet stil. Het groot onderhoud van de Wanningflat is in oktober afgerond met een prachtig resultaat en zeer tevreden bew oners. Er is veel energie gestoken in het opstellen van een actueel strategisch voorraadbeleid. De afronding hiervan zal in 2011 plaatsvinden. Daarnaast is de aanzet gemaakt voor een nieuw w oonruimteverdeelsysteem met collega corporaties. Medio 2011 zal dit systeem operationeel w orden. Ook in 2010 w as de volkshuisvestingssector sterk in bew eging. Omdat er vanuit het in 2010 nieuw aangetreden kabinet extra heffingen op de corporaties zijn afgekomen, is onze financiële positie nog verder onder financiële druk komen te staan. Daarnaast zitt en de corporaties door de recessie nog steeds in zw aar w eer door onder andere stagnerende verkopen. Dit baart ons grote zorgen. Openbaar Belang heeft in 2010 minder w oningen verkocht dan begroot, omdat een onrendabele investering van een nieuw bouw project is doorgeschoven naar 2011. Ook is een deel van de onderhoudslasten verschoven naar 2011. Daarnaast hebben w ij de w aarde van een grondpositie in Berkum-Veldhoek verlaagd, omdat de verw achting van de bestemming van de grond voor nieuw bouw niet binnen vijf jaar is voorzien. Openbaar Belang heeft in deze roerige periode getoond dat ze een financieel gezonde onderneming is. Het resultaat over 2010 is € 1.903.000,-. Ontwikkelingen De economische crisis in Europa mondt steeds meer uit in een crisis voor de overheidsfinanciën. Dat leidt tot forse bezuinigingen in de overheidsbegrotingen. Dat zien w e ook in het nieuw e regeerakkoord w aarbij w e helaas moeten constateren dat er w ederom een aanslag w ordt gedaan op de volkshuisvestingssector en daarmee ook op onze financiële positie op de lange termijn. Dit nadat w e in 2008 al te maken kregen met de ingevoerde vennootschapsbelasting en de Vogelaarheffing. In 2011 krijgen w e te maken met een bijdrage aan het CFV voor projectsteun ten bedrage van € 65.000,-. Daarnaast hebben de corporaties vanaf 2014 de verplichting gekregen om jaarlijks bij te dragen aan de huurtoeslag, w aardoor onze uitgaven vanaf 2014 jaarlijks met ongeveer € 1.000.000,toenemen. Dat in combinatie met een inflatievolgend huurbeleid, maakt het er voor de corporaties financieel niet gemakkelijker op. Ook onze huurders ondervinden de crisis aan den lijve. De incasso van de huur w ordt steeds moeizamer en steeds meer huurders doen een beroep op de huurtoeslag. Door onze actieve en vroegtijdige benadering van onze huurders is de huurachterstand gelijk gebleven ten opzichte van vorig jaar. Door genoemde aanslagen w ordt de financiële haalbaarheid van projecten verder bemoeilijkt . Dit, terw ijl de vraag naar sociale huurw oningen steeds luider w ordt en de financiële drempel om sociale huurw oningen aan de voorraad toe te voegen steeds hoger w ordt . Wij pleiten voor hervormingen van de w oningmarkt, w aarbij zow el naar de huur- als de koopmarkt w ordt gekeken. De corporaties is een vermogen toevertrouw d en juist nu is het van belang dat er goed op dat vermogen w ordt gelet , zodat w e onze volkshuisvestelijke ambities kunnen blijven w aarmaken. Daarom is het heel belangrijk dat de investeringscapaciteit van de w oningcorporaties niet extra w ordt beperkt, zodat er de komende jaren nog gebouw d kan blijven w orden door in ieder geval de w oningcorporaties. Hiermee is de w erkgelegenheid natuurlijk ook gediend.
Jaarverslag 2010
-5 -
Europese beschikking Vanuit de gedachte dat corporaties sociale w oningen verhuren, verlenen w e Diensten van Algem een en Economisch Belang (DAEB). In 2010 is het besluit genomen dat vanaf 1 januari 2011 90% van de huurw oningen met een huur beneden de huurtoeslaggrens (€ 652,- huur per maand) die vrijkomen w orden toegew ezen aan huishoudens met een belastbaar inkomen tot € 33.614,- per jaar. Als w ij hieraan niet voldoen, volgt een sanctie. Dan kan bijvoorbeeld staatssteun door middel van borging en volledige financiering voor nieuw e projecten vervallen en kan (op termijn) sprake zijn van terugbetaling van te veel ontvangen staatssteun. Door de Europese regelgeving moeten projecten met huur - en koopw oningen en bedrijfsruimten straks op de markt gefinancierd w orden tegen dito condities. De huishoudens met een inkomen boven de € 33.614,- kunnen dus nagenoeg niet meer terecht in de sociale huurw oningenvoorraad. We vrezen dat dit segregatie in de hand w erkt en een bedreiging is voor de integrale w ijkaanpak. Daarnaast geldt dat de splitsing DAEB/niet DAEB ook leidt tot vermindering van w oningen met een huurprijs hoger dan € 652,- uit de sociale sector. Visitatie Conform de Governance Code laat Openbaar Belang zich door een onafhankelijke visitatiecommissie visiteren. Via de visitatie w illen w ij onze transparantie voor onze huurders en andere belanghebbenden vergroten en bovendien w illen w e er zelf van leren. De visitatie is in december 2010 gestart en zal in mei 2011 w orden afgerond. Klachtenadviescommissie Net zoals in 2009 zijn er in 2010 geen klachten gemeld bij de klachtenadviescommissie. Toekomstvisie Openbaar Belang Met het in 2010 vastgest elde beleidsplan hebben w e een nieuw e richting voor de toekomst geformuleerd, w aarbij w ij de centrale vraag hebben gesteld op w elke w ijze Openbaar Belang een bijdrage kan leveren aan goed w onen in Zw olle. In onze missie hebben w e geformuleerd dat w e ‘ duurzaam w aarde w illen toevoegen aan de w oonsituatie van mensen in Zw olle’ . Als maatschappelijke onderneming hebben w ij een lange termijn verantw oordelijkheid, in het bijzonder voor mensen die om financiële of andere redenen ondersteuning nodig hebben om kw alitatief goed te kunnen w onen. In dit beleidsplan geven w e inhoud aan onze ambities voor de periode van 2010 tot en met 2014. We gaan onze focus verleggen van gebouw gericht - naar gebiedsgericht w erken. Dat betekent dat w e de concrete problemen, behoeftes en w ensen van mensen in de buurten en w ijken centraal stellen. We w illen nadrukkelijk onze (mede)verantw oordelijkheid nemen voor een goede w oonomgeving voor onze huurders en andere bew oners in de w ijken en buurten. Daarbij gaan w e ervan uit dat de bew oners zelf het beste w eten w at goed is voor henzelf en voor hun w ijk. De w ens van onze bew oners staat dan ook centraal in ons beleid, w aarbij w e mensen in staat w illen stellen ook hun eigen problemen op te lossen op het gebied van w onen. We gaan de in 2010 ingezette lijn van duurzame samenw erking met de gemeente, maatschappelijke organisaties en w ijkbew oners verder uitw erken en vormgeven. Samenw erken vinden w ij namelijk essentieel om met andere belanghebbers onze ambities uit te kunnen voeren. Om het w onen betaalbaar te houden, streven w e ernaar dat de totale w oonlasten voor onze huurders betaalbaar blijven. Wij dragen hieraan bij door te investeren in duurzame maatregelen, w aar het kan met energie uit de zon en de bodem. Deze investeringen maken onze w oningen energiezuiniger en de w oonlasten voor huurders lager.
Jaarverslag 2010
-6 -
Onze volkshuisvestelijke ambities zijn hoog. Wij gaan tot en met 20 20 namelijk uit van een investeringsprogramma van € 120 miljoen, bestaande uit nieuw bouw en groot onderhoud. Ook in Zw olle liggen de ambities hoog, w aarbij er jaarlijks rond de 1.000 w oningen w erden opgeleverd. Door de marktomstandigheden is dit aantal onder druk komen te staan. Werden er in 2009 nog 908 w oningen opgeleverd, in 2010 betrof dat 458 nieuw bouw w oningen. Ook de komende jaren zal het aantal nog onder druk staan. We verw achten in 2011 en 2012 een productie van respectievelijk 500 en ruim 700 w oningen. In 2010 is hard gew erkt aan het verder professionaliseren van de organisatie. Op personeelsgebied hebben zich de nodige veranderingen voorgedaan. Drie w erknemers hebben afscheid genomen en er zijn drie nieuw e medew erkers aangetrokken. We hebben ons in het verslagjaar opnieuw sterk gemaakt als een maatschappelijke onderneming met oog voor de klant in al haar facetten. Ik w il een ieder bedanken die binnen en buiten onze organisatie heeft bijgedragen aan het w aarmaken van onze ambities en de bereikte resultaten in 2010. G.W. Brouw er ba, directeurbestuurder
Jaarverslag 2010
-7 -
Volkshuisvestingverslag 2010 1.
Huisvesten van de doelgroep
1.1
Visie (op de huisvestingstaak) van Openbaar Belang
Openbaar Belang ziet dat veel mensen die goed w illen w onen, steun nodig hebben om dat te bereiken. Het is onze primaire taak om deze mensen, die door w elke oorzaak ook die ondersteuning nodig hebben, goed te huisvesten. Maatschappelijke ontw ikkelingen leiden er bovendien toe dat corporaties steeds meer aangesproken w orden op die sociale taak. Naast het bieden van goede w oningen aan onze huurders, voelt Openbaar Belang zich er (mede)verantw oordelijk voor dat zij in een goede omgeving w onen. Hun w oonomgevin g moet ' schoon, heel en veilig' zijn. In het kader van de w ijkontw ikkeling investeren w e zo nodig in maatschappelijk vastgoed. Daarnaast nemen w e onze verantw oordelijkheid op gebied van het realiseren van voldoende zorg- en w elzijnsdiensten en het bevorderen van w erkgelegenheid en onderw ijs. Daardoor zijn w e niet alleen belangrijk op het gebied van w onen, maar ook een voorname mede(speler) in het bevorderen van het algehele w elzijn van onze huurders en andere bew oners van de w ijk. Openbaar Belang vindt w el dat de focus van een w oningcorporatie moet liggen op sociale volkshuisvesting en dat corporaties de grenzen van hun activiteiten goed moeten bepalen. Door samen te w erken met andere partijen w illen w ij echter in staat zijn mensen meer te bieden dan w onen alleen. Vaak is ook een investering in sociaal en economisch opzicht nodig om mensen minder afhankelijk te laten zijn. 1.2
Belanghebbers en samenwerking
Openbaar Belang w il duurzaam samenw erken met iedere partij die een bijdrage kan leveren aan onze doelstelling. Allereerst zijn dat de bew oners van onze w ijken en buurten zelf, voor een deel w orden zij vertegenw oordigd door de huurdersorganisatie, de Centrale Huurdersraad. Daarnaast w erken w e samen met de gemeente Zw olle, met onze collega-corporaties en met andere belanghebbers. Diverse keren per jaar vindt overleg plaats op verschillende niveaus. De bijdrage van onze belanghebbers is essentieel om onze ambities in buurten en w ijken te kunnen w aarmaken. We zoeken daarom actief naar samenw erking. Dat doen w e door intensief met alle belanghebbers in gesprek te gaan en hen zodoende goed te leren kennen. We w illen w eten w aar hun w ensen liggen en kijken op w elke manier w e elkaar kunnen versterken. Ons beleid zullen w e open en actief aan hen presenteren. Hun reacties daarop nemen w e serieus. Alleen gezamenlijk kunnen w e de gew enste resultaten behalen. 1.3
Huurverhoging
Per 1 juli 2010 is de huur, conform het beleid van de rijksoverheid, met 1,2% verhoogd. Alle w oningen kregen een huurverhoging van 1,2% . Alleen de huren van de w oningen van de Zuiderkerkstraat (complex 018) zijn, in verband met voorgenomen sloop/vernieuw bouw in 2011, niet verhoogd. In de loop van 2008 is besloten huurharmonisatie toe te passen bij mutatie. Vooralsnog is het streefpercentage vastgesteld op 75% van de maximaal redelijke huur. Uitzonderingen zijn de drie flats in Holtenbroek. Na het groot onderhoud bij deze complexen, w aarbij forse investeringen zijn gedaan op het gebied van onder meer energiebesparing, is de maximaal redelijke huur hier bepaald op 80% (Lassusflat) en 90% (de Rembrandt en de Wanningflat). Ultimo 2010 bedraagt het percentage van de maximaal redelijke huur 69% .
Volkshuisvestingsverslag 2010
-8 -
1.4
Samenstelling van de woningvoorraad
Op 31 december 2010 w as de w oningvoorraad als volgt samengesteld: h u u r p r ij s k l a s s e woningtype
eengezins flat zonder lift flat met lift Hat eenheid onzelfstandig
totaal aantal
goedkoop < € 357,37
1.247 371 573 248 269
80 206 34 248 261
betaalbaar € 357,37 tot
€ 434,44 tot
duur € 511,50 tot
buiten hs
€ 548,18
€ 434,44
€ 511,50
€ 548,18
€ 647,53
126 124 455
720 34 69
177
130 6 5
10
≥ € 647,53
tot
14 1
8
totaal aantal
2.708
829
705
823
187
141
23
aandeel
100%
31%
26%
30%
7%
5%
1%
totaal aantal
gemiddelde huurprijs
totaal aantal
gemiddelde huurprijs
1.247
€ 476
algemeen
2.099
€ 424
flat zonder lift
371
€ 342
studenten
269
€ 177
flat met lift
573
€ 395
ouderen
312
€ 350
Hat eenheid
248
€ 273
bijzonder
28
€ 538
onzelfstandig
269
€ 177
woningtype eengezins
totaal gemiddeld
2.708 € 392
doelgroep
totaal gemiddeld
2.708 € 392
De aansluiting met de kengetallen (pagina 50), die gebaseerd zijn op de oorspronkelijke financiering en subsidiëring, w ordt gevonden door een herindeling van de onzelfstandige eenheden (1 38 kamers w orden 69 w oningen).
Boven op de genoemde aantallen w oningen zijn 125 garages, 8 bedrijfspanden, 1 2 w oonw agens met standplaats en 19 afzonderlijk verhuurde standplaatsen in exploitatie. In hoofdstuk 1.4.1 ‘ Prognose van de voorraad over 10 jaar’ w ordt de prognose van de samenstelling van de voorraad per 2020 w eergegeven.
Volkshuisvestingsverslag 2010
-9 -
1.4.1 Prognose van de voorraad over 10 jaar Als alle prognoses over nieuw bouw , sloop en verkoop van w oningen uitkomen zal het aantal verhuureenheden licht stijgen en ultimo 2020 uitkomen op circa 2.900. De verdeling van de voorraad ultimo 2020 zal er dan als volgt uitzien (ter vergelijking w ordt eveneens 2010 getoond):
31-12-2010
ew app ml app zl
31-12-2020
= eengezinsw oning = appartement met lift = appartement zonder lift
In onderstaande tabel w ordt de verdeling naar w ijkperspectief ultimo 2010 versus ultimo 2020 gegeven.
woningtype per wijk 2.000 app zl a a n t a l
app ml
ew
1.500 1.000 500 0
2010
2020 matig
2010
2020
gemiddeld
2010
2020 goed
Vanaf 2020 w ordt jaarlijks rekening gehouden met 25 nieuw te bouw en w oningen en 25 te verkopen w oningen.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 10 -
1.5 1.5.1
Mutaties - Het verhuren van woningen Het toew ijzingsbeleid
De bew eging op de w oningmarkt is beperkt. De sturing richt zich in 2010 nog op het passend huisvesten van de doelgroep (relatie huur - inkomen, bevordering van de doorstroming, type huishouden en type w oning), de bijdrage aan het creëren van een pluriforme w ijkopbouw en het huisvesten van bepaalde groepen bijzondere huishoudens. Het opbouw en van punten geschiedt door een combinatie van de zoekduur en hoe actief men passend zoekt. Medio 2011 w ordt dit systeem vervangen door een nieuw klantgericht w oonruimteverdeelsysteem, w aarbij onderscheid w ordt gemaakt tussen spoedzoekers en w enszoekers. Hiermee krijgen w e beter inzicht in verschillende klantw ensen en -behoeften. 1.5.2
De cijfers - mutatiegraad, w eigeringgraad, aantal reacties en gemiddelde zoekduur in jaren per w oningtype
woningtype eengezins
mutatiegraad
aantal weigeringreacties graad per mutatie
gemiddelde zoekduur in maanden
7,2%
54,7%
250
36,2
flat zonder lift
12,1%
57,7%
114
24,6
flat met lift
10,7%
57,9%
40
23,7
onzelfstandig
40,6%
53,0%
13
10,7
Gemiddeld
13,1%
55,6%
89
21,7
1.5.3
De passendheid van de toew ijzingen naar huurprijsklasse en naar inkomen
Het aantal toew ijzingen w ordt per huurprijsklasse gespecificeerd naar alleenstaanden, tw eepersoonshuishoudens en drie of meerpersoonshuishoudens. Daarbinnen w ordt onderscheid gemaakt naar inkomenscategorie en toetsingsgrenzen van de huurtoeslag. In de hierna volgende tabellen geven de gerealiseerde toew ijzingen w eer over 2010.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 11 -
1.
categorie huishouden
inkomen
eenpersoons (art. 2,a,HSW) eenpersoons (art. 2,a,HSW) eenpersoonsouderen (art. 2,c, HSW) eenpersoonsouderen (art. 2,c, HSW)
≤ inkomensgrens € 21.450,00 eenpersoons > inkomensgrens € 21.450,00 eenpersoons ≤ inkomensgrens € 20.200,00 eenpersoonsouderen > inkomensgrens € 20.200,00 eenpersoonsouderen
2.
huur ≤ € 357,37
huur tussen € 357,37 en € 511,50
huur > € 511,50
144
39
3
5
5
8
4
9
1
2
60
Aantallen tw eepersoonshuishoudens aan w ie bij mutatie is verhuurd
categorie huishouden
inkomen
meerpersoons (art. 2,b,HSW) meerpersoons (art. 2,b,HSW) meerpersoonsouderen (art. 2,d HSW) meerpersoonsouderen (art. 2,d, HSW)
≤ inkomensgrens € 29.125,00 tw eepersoons > inkomensgrens € 29.125,00 tw eepersoons ≤ inkomensgrens € 27.575,00 tw eepersoons > inkomensgrens € 27.575,00 tw eepersoons
3.
220
Aantallen eenpersoonshuishoudens aan w ie bij mutatie is verhuurd
huur ≤ € 357,37
huur tussen € 357,37 en € 511,50
huur > € 511,50
8
25
2
2
6
8
5 2
33
Aantallen drie- en meerpersoonshh. aan w ie bij is mutatie verhuurd
categorie huishouden
inkomen
meerpersoons (art. 2,b,HSW) meerpersoons (art. 2,b,HSW) meerpersoonsouderen (art. 2,d HSW) meerpersoonsouderen (art. 2,d, HSW)
≤ inkomensgrens € 29.125,00 meerpersoons > inkomensgrens € 29.125,00 meerpersoons ≤ inkomensgrens € 27.575,00 meerpersoonsouderen > inkomensgrens € 27.575,00 meerpersoonsouderen
2
huur ≤ € 357,37
huur tussen € 357,37 en € 548,18
huur > € 548,18
1
17
2
7
3
2
1
In totaal zijn 165 w oningen met een huur lager dan € 357,57 (goedkoop) toegew ezen. Op 8 na zijn alle w oningen toegew ezen aan huishoudens met een laag inkomen. Er zijn 117 w oningen met een huur tussen de € 357,57 en € 511,50 / € 548,18 (betaalbaar) toegew ezen. Daarvan zijn er 97 (83% ) toegew ezen aan huishoudens met een laag inkomen en 20 (13% ) huishoudens met een hoger inkomen. Van de 31 w oningen met een huur vanaf € 511,50 / € 548,18 (duur) zijn 23 toegew ezen aan huishoudens met een hoger inkomen (74% ) en 8 toegew ezen aan huishoudens met een laag inkomen (26% ). Resumerend betekent bovenstaande dat in 20 10 90% van de vrijgekomen w oningen passend is toegew ezen. Daarbij w ordt niet gekeken of iemand in aanmerking komt voor huurtoeslag. Een ingrijpende w ijziging in ons toew ijzingsbeleid w ordt, gelet op de Europese regelgeving, niet voorzien.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 12 -
2.
Ontwikkelingen in de huurvoorraad
2.1
Projecten
In het verslagjaar zijn geen nieuw e w oningen opgeleverd; het groot onderhoud van de Wanningflat is in 2010 afgerond. De komende jaren w orden er w el w eer nieuw e w oningen opgeleverd. De prognose voor de projecten (bestaande bouw en nieuw bouw ) voor de komende 5 jaar is als volgt: Cpl.
Naam
Aantal vhe
Soort
Wat
Status
Start bouw
Oplevering
Bestaande bouw 6
Campanula, Korenbloem
43
Grondgebonden
Groot onderhoud
2011
2011
8
Weezenlanden
180
Gestapeld met en zonder lif t
(Ver)nieuw bouw
In onderzoek
2018
2020
18
Zuiderkerkstraat
11
Studenteneenheden
(Ver)nieuw bouw )
In onderzoek
2012
2013
33
Van Pallandtmarke e.o.
120
128 Egw en 36 portiek
In onderzoek
2012
2013
i.s.m. bew oners 57
Eiken/Iepenstraat
28
Gestapeld met lif t
2012
2013
23
Sabangstraat
41
Gestapeld met lif t
Groot onderhoud
2015
2016
24
Timorstraat
56
Gestapeld HAT
Groot onderhoud
2015
2016
39
Vechtstraat
15
Gestapeld met lif t
Groot onderhoud
2013
2014
54
Binnengasthuis
32
Grondgebonden en gestapeld
Groot onderhoud
2012
2013
55
Binnengasthuis
12
Trapportiekw oning
Sloop nieuw bouw
2014
2015
Totaal bestaande bouw
I onderzoek
538
Nieuwbouw 212
Vechterw eerdhof
64
20 Egw en 44 gestapeld
Turn key
2011
2012
213
Ravelijn
28
Egw grondgebonden
Nieuw bouw
2012
2013
214
Koop Frankhuis
29
18 Egw en 11 2 onder 1 kap
Nieuw bouw
2012
2013
215
Bruggenhoofd
30
16 Gestapeld met lift , 14 egw
Nieuw bouw
2012
2013
58
Stadshagen +
40
Egw grondgebonden
Nieuw bouw
2013
2014
Totaal nieuwbouw
191
Duurzaamheidsinvesteringen zijn begin 2011 bekend en w orden hier dan aan toegevoegd. Ook de investeringen in verband met asbestverw ijdering w orden hier begin 2011 aan toegevoegd. Waar mogelijk w orden investeringen gekoppeld i.v.m. kostenefficiënte uitvoering. Waar investeringen instemming van bew oners behoeven is de planning flexibel. 2.2
Verkoop
In 2010 zijn 19 w oningen zijn verkocht . De verdeling w as als volgt: hp klasse type
btlbr tot goedhtskoop grens 1
eengezinswoning
6
btlbr boven hts- duur tot grens 2 hts 6
4
boven hts
verkoop eind- aan zitttotaal hrdrs 16
3
flat zonder lift
2
2
hat eenheid totaal woningen
1 3
6
6
4
1 19
3
3
6
6
4
19
3
overige totaal
Van de 19 verkochte w oningen (in 20 09: 35 w oningen) zijn er 3 w oningen verkocht aan de zittende huurders, de overige 16 zijn bij mutatie op de vrije markt verkocht.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 13 -
Sinds 1997 zijn er 766 w oningen ter verkoop aangeboden; ultimo 2010 zijn daarvan 284 w oningen verkocht , derhalve zijn er nog 482 w oningen aangew ezen voor verkoop. De prognose van het aantal w oningen dat jaarlijks w ordt verkocht, is gelijk aan de mutatiegraad (ca. 8% ) van de ter verkoop aangeboden w oningen. Aan zittende bew oners w ordt een korting van 7% op de taxatiew aarde van de w oning gegeven; bij verkoop op de vrije markt w ordt geen korting gegeven. Daarmee voldoen w e aan de eis dat de w oningen niet onder 90% van de marktw aarde verkocht mogen w orden. Ook is in 2010 de laatste w oning van de 47 koopw oningen in het plan De Geren, w elke Openbaar Belang in samenw erking met Hegeman Bouw Almelo (VOF De Geren) heeft ontw ikkeld, verkocht. De w oning is marktconform verkocht. 2.3
Groot onderhoud Kinsanflats Holtenbroek
In Holtenbroek bezit Openbaar Belang drie zogenoemde Kinsanflats w aaraan groot onderhoud gepleegd is. Het groot onderhoud van de Lassusflat is begin 2008 opgeleverd. In datzelfde jaar w erd gestart met de uitvoering van het groot onderhoud van de flat aan de Monteverdilaan die in 2009 w erd opgeleverd. Het groot onderhoud aan de derde flat (de Wanningflat) is medio 2009 gestart en in oktober 2010 opgeleverd. Wanningflat De staat van de Wanningflat noodzaakte Openbaar Belang groot onderhoud te gaan uitvoeren. De technische staat van het gebouw w as aanleiding om een groot aantal onderdelen te vervangen . Bij de start van het proces is nagedacht over het verhogen van het w oongenot voor de bew oners en over het treffen van energiemaatregelen. Redenen voor Openbaar Belang om fors te investeren in energiebesparende maatregelen. In de zomer van 2009 is gestart met de aanpak van de Wanningflat. Het bijzondere van het project , dat een jaar liep, is de grote betrokkenheid van de bew oners, bij keuzes voor de w oning en voor het hele complex. De kennis die in 2009 is verkregen bij het groot onderhoud van De Rembrandt, een andere Kinsanflat, is volledig ingezet om in de Wanningflat de best mogelijke aanpak te kiezen. De flat is grondig aangepakt. Bew oners hebben veel (w oon)technische verbeteringen gekregen en daarnaast kreeg de flat een compleet nieuw aanzien. Om de w oonlasten in de toekomst omlaag te brengen, is een groot aantal maatregelen genomen om de flat duurzamer en zuiniger te maken. Er is in 2010 ook een centrale zonw ering tegen huurverhoging aan de bew oners voorgelegd, die met 75% meerderheid is geaccepteerd. Hiermee is het aanzicht van de flat nog meer verbeterd. Bovendien krijgen ook alle bew oners de beschikking over v olledige zonw ering die het w onen in de zomer veel comfortabeler en koeler zal maken en daarmee bijdraagt aan duurzaamheid. De combinatie van gekozen maatregelen, w aaronder zonnecollectoren, lage temperatuurverw arming en w armteterugw inning bij de ventilatie, is uniek en trekt veel belangstelling in Zw olle en ver daarbuiten. Naast deze fysieke maatregelen w ordt ook sinds 2009 sociaal stevig geïnvesteerd in de flat. Samen met de bew oners w ordt gew erkt aan een nieuw e positionering, w aardoor de flat voor velen w eer aantrekkelijk w ordt om in te w onen. Alhoew el de flat voor verschillende bew oners geschikt is, w ordt speciaal aandacht besteed aan de geschiktheid voor senioren. Een w ens van bew oners, die ook logisch kan w orden ingevuld door forse aanpassingen aan het gebouw en gebruikmaking van diensten van het naastgelegen seniorencentrum Fermate. Het proces om samen met de bew oners te w erken aan een flat w aarin mensen samen prettig w onen vordert en lijkt succesvol, blijkens reacties van bew oners. Het complex aan de Wanningstraat is, onder grote belangstelling van de bew oners, in oktober feestelijk heropend door w ethouder Dannenberg, gedeputeerde Rietkerk en Tw eede Kamer lid Van Hijum. Bew oners hebben aangegeven dat na een ingrijpende verbouw ing, die hen niet in de koude kleren is gaan zitten, er een heel mooi complex tot stand is gekomen, w aarin ook de onderlinge banden zijn verbeterd. Voor velen is de w oning een thuis gew orden, bew oners geven daarbij aan niet graag meer w eg te w illen. In 2011 w ordt nog gew erkt aan een plan om, bovenop de uitgevoerde maatregelen aan het complex, nog een aantal aanvullende maatregelen uit te voeren om een extra energiebesparing te realiseren. Volkshuisvestingsverslag 2010
- 14 -
Daarnaast w ordt een plan uitgew erkt om de verschillende technologische componenten in de flat te koppelen, w aardoor de flat eenvoudig te bedienen blijft, ook qua zonw ering, toegang etc. Door direct inzicht in het eigen verbruik te krijgen, kan de bew oner meew erken aan een verminderd energieverbruik. Dit systeem w ordt tegelijkertijd de basis om senioren aansluiting te geven op diensten en zorg in de omgeving. Voor deze maatregelen is in 2010 hard gew erkt aan het verkrijgen van subsidie en zal in 2011 w orden voortgezet. Daarnaast w ordt overw ogen een centraal systeem ter vervanging van schotels te realiseren, w aarmee bew oners goedkoper televisie en internet kan w orden aangeboden en de vele schotels van het complex af gaan. In de loop van 2010 zijn ook op sociaal gebied grote vorderingen gemaakt. Tijdens het groot onderhoud is steeds een team van Openbaar Belang aanw ezig gew eest en is een positieve communicatie opgebouw d door toegankelijk te zijn, goed te luisteren, goed w erk en maatw erkoplossingen te leveren. Klachten zijn in het hele proces steeds serieus genomen en adequaat afgehandeld. Daarnaast is gew erkt met de bew oners aan meer onderlinge binding, communicatie en ontmoeting, w aarbij ook betrokkenheid van bew oners bij de toekomst van het complex en de dienstverlening is georganiseerd.
Het project: Wanningflat w ordt w arm thuis voor bew oners, een gebouw met uitstraling voor de w ijk en een voorbeeld van duurzaamheid
Gas [m 3 ]
Wanningflat voor groot onderhoud 146.000
Wanningflat na groot onderhoud 45.000
Elektriciteit [kWh]
0
133.450
Energiekosten* incl. btw [ €]
€ 48.600,-
€ 27.800,-
Energiekosten in het 1 e jaar, per w oning incl. btw [€/w oning]
€ 491
€ 280
CO2 uitstoot [kg] Extra investeringskosten t.o.v. Alabel, incl btw [€]* * *
259.591
80.383
-
€ 2.500.000,-
Provinciale subsidie
-
€ 200.000,-
Verw achting prestaties
* energiekosten gerekend: elektra € 0,08 per KWH excl. BTW en gas € 0,28 per M 3 excl. btw
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 15 -
Financieel Het project Wanningflat is nog niet afgerond, mede vanw ege de extra plannen voor 2011. Hetgeen w el is afgerond is ruim binnen de begroting gebleven. Een extra meevaller komt hier nog bovenop , omdat het BTW tarief voor verbouw ing i.v.m. crisismaatregelen tijdelijk verlaagd is, w at voor de Wanningflat een besparing oplevert van circa € 435.000,- op de totale investering. De verw achting is dat het totale project met subsidies ook met de extra maatregelen binnen de begroting kan w orden afgerond. Naast de provinciale subsidie is er ook op de flat een Energie-investeringsaft rek van € 1.485.000,toegekend. Daaruit volgt een netto besparing van circa € 163.000,- (44% van de kosten is aftrekbaar van de fiscale w inst; met een vpb-heffing van 25% is het effectief resultaat daarmee circa 11% ). 2.4
Sloop
De voorgenomen sloop van complex 018 (Van Vilsterenhuizen, Zuiderkerkstraat , 32 eenheden voor studenten) is in 2010 gew ijzigd in het voornemen tot vernieuw bouw . Vanuit duurzaameidsopt iek, het karakter van het pand en de locatie w ordt gew erkt aan een haalbaarheidsstudie om de 32 onzelfstandige eenheden om te zetten naar 12 tot 16 appartementen met 2 slaapkamers, die grotendeels sociaal bereikbaar zijn. Karakteristieke elementen w orden hierbij gecombineerd met vernieuw ende architectuur. Naar verw achting w ordt de bouw voorbereiding in 2011 afgerond. Tot die tijd w ordt het pand tijdelijk bew oond. Om die reden w ordt er geen huurverhoging doorberekend. 2.5
Leegstand
Langdurige leegstand, 3 maanden of langer, is de afgelopen jaren vrijw el niet voorgekomen. Als het al voorkw am betrof het incidenten. De kortdurende frictieleegstand als gevolg van verhuizingen is evenals in 2009 w eer uitgekomen op circa 0,6% van de jaarhuur. 2.6
Woonwagens en standplaatsen
In 2010 is besloten de 6 standplaatsen aan de Van Pallandtmarke op te heffen. In 2010 is met 4 van de 6 bew oners overeenstemming bereikt over een verhuizing naar een andere standplaats of w oning. Daardoor is het aantal standplaatsen gew ijzigd. Eind 2010 w aren er 31 standplaatsen en 12 w oonw agens voor de verhuur beschikbaar met een gemiddelde huur van € 185,- respectievelijk € 388-. Begin 2011 w ordt verw acht dat ook de laatste 2 plaatsen op de Van Pallandtmarke vrij komen, w aardoor deze hele locatie een andere bestemming kan krijgen. In overleg met de bew oners en de gemeente w ordt gew erkt aan nieuw bouw van grondgebonden en gestapelde w oningen. In 2010 is het volledige beheer van de w oonw agens onder de loep genomen. Openbaar Belang heeft geconcludeerd dat er veel tijd en aandacht w ordt besteed aan de w oonw agens, maar dat toch een professionelere aanpak nodig is om in overleg met de bew oners te komen tot goed beheer vanuit sociaal, technisch en financieel oogpunt. Daarom is in 2010 besloten voorlopig het beheer integraal te laten uitvoeren door de op dit terrein gespecialiseerde organisatie Nijbod. Daarnaast is Nijbod in 2010 ook begonnen met een speciale inventarisatie van de grote locatie Cascadestraat, w aarvoor een toekomstplan gew enst is. Ook omdat deze locatie de komende jaren volledig w ordt ingebouw d in de nieuw e w ijk Frankhuis. 2.7
Verhuiskostenregeling
Sinds 1997 heeft Openbaar Belang in totaal 766 w oningen ter verkoop aangeboden. In eerste instantie aan zittende huurders. Om de verkoop te stimuleren is in 1997 een verhuiskostenregeling opgesteld. De zittende huurder van de complexen 011-014 die uit een ter verkoop aangeboden w oning verhuist , ontvangt een verhuispremie van € 4.000,-. Deze regeling is beëindigd per 31 december 2010. Openbaar Belang conformeert zich aan een w ettelijk voorgeschreven verhuiskostenregeling die van toepassing is bij gedw ongen verhuizing, bij sloop en renovatie.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 16 -
3.
Wonen en zorg
Openbaar Belang stelt de belangen centraal van de bew oners in de w ijken en buurten w aar zij bezit heeft. Ze vindt dat mensen moeten kunnen blijven w onen in hun buurt, als ze dat graag w illen. Ook als ze ouder, ziek of gehandicapt w orden. Dit vraagt flexibiliteit in dienstverlening en producten, bijvoorbeeld in de vorm van levensloopbestendige of meergeneratiew oningen . In 2010 is w elisw aar geen nieuw bouw gerealiseerd, maar w el is besloten dat bij nieuw te bouw en w oningen levensloopbestendigheid een uitgangspunt is. Een volledig vernieuw d PVE voorziet op moderne w ijze in levensloopbestendigheid van vrijw el alle nieuw e w oningen en ook een deel van de bestaande w oningen die groot onderhoud krijgen. 3.1
Samenwerking met zorginstellingen
Voor het verzorgen van een zo goed mogelijk en laagdrempelig aanbod aan klanten op het gebied van w onen en zorg, w erkt Openbaar Belang samen in het Servicepunt Zorgw oningen met vijf andere w oonen zorgpartijen. In 2010 w aren er 14 Servicepunten Zorgw oningen operationeel. Het kantoor van Openbaar Belang is er daar één van. Ieder servicepunt heeft actuele informatie over zorgw oningen en een mogelijkheid zich te laten inschrijven. 3.2
Woningen bestemd voor ouderen (55 + )
In 2010 is ongeveer 10% van de w oningen speciaal bestemd voor ouderen (55 + ). Dit betreft met name gelijkvloerse appartementen met een lift. In 2010 is het groot onderhoud in de Wanningflat afgerond. Hierbij zijn 20 w oningen rollatortoegankelijk gew orden. 3.3
Woningen met een medische aanpassing
Voor w ie om medische redenen een aanpassing in de w oning behoeft, kan daarvoor sinds 2000 terecht bij de gemeente Zw olle. In 2010 zijn 34 w oningen van Openbaar Belang medisch aangepast .
Kosten per aanpassing < € 450,€ 450,- tot € 2.250,€ 2.250,- tot € 6.750,> € 6.750,-
3.4
Aantal
Totale kosten per jaar
2010 34
2009 31
2008 49
2010 € 39.800,-
2009 € 32.600,-
2008 € 51.400,-
56%
35%
43%
14%
8%
9%
29%
55%
41%
23%
47%
33%
9%
6%
16%
21%
16%
58%
6%
3%
0%
43%
29%
0%
Woningen bestemd voor bijzondere doelgroepen
Openbaar Belang w il er zijn voor alle mensen met een w oonbehoefte. Binnen de mogelijkheden w ordt voorrang verleend aan mensen die daarbij, door w elke oorzaken ook, ondersteuning w ensen. Mensen w orden benaderd als individuen, met hun eigen specifieke omstandigheden en problemen. Openbaar Belang neemt w ensen, behoeftes en problemen serieus en probeert hiervoor, samen met hen, een optimale oplossing te vinden. Soms kan voor een groep met gelijke w ensen en problemen een collectieve oplossing gevonden w orden. Zo biedt Openbaar Belang samen met de tw ee andere Zw olse w oningcorporaties huisvesting op maat voor meer dan tw intig maatschappelijke instanties. Zo w ordt voorkomen dat mensen die de regie over hun leven niet hebben of dreigen kw ijt te raken, tussen w al en schip terecht komen.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 17 -
Met een eensgezinde samenw erking tussen de partijen w ordt een groot aantal maatschappelijke problemen voorkomen, zoals dakloosheid, verloedering, zelf verw aarlozing en overlast. Voorbeelden hiervan zijn de vrouw enopvang en De Herberg, opvang voor dak- en thuislozen. Hierover zijn prestatieafspraken gemaakt met de gemeente Zw olle. Voor mensen die w el zelfstandig kunnen w onen, maar daarbij w el enige begeleiding nodig hebben, stellen de Zw olse corporaties jaarlijks een aantal w oningen beschikbaar. Via de zogenoemde quotumafspraken zijn in 2010 127 w oningen beschikbaar gesteld aan cliënten van Stichting Limor, Dimence, Frion, Leger des Heils, RIBW, Reclassering, de Herberg, Veldzicht, Trias, Vrouw enopvang Overijssel en Tactus. Samen met Trias Jeugdhulp zet Openbaar Belang zich actief in voor het project Begeleid Zelfstandig Wonen. In 2010 heeft Openbaar Belang zes jongeren van w oonruimte voorzien in de Lassusflat w aarbij de jongeren w orden begeleid door Trias Jeugdhulp. In het project krijgen de zogeheten ‘ kamertrainees’ w ekelijks ondersteuning aan huis van een hulpverlener. De begeleiding richt zich op financiën, w erk, school, sociale contacten en een zinvolle dagbesteding. Uniek in dit project is het ‘ koffiecontract’ , een maandelijks treffen tussen trainees, hulpverlener en een medew erker van Openbaar Belang. Onder het genot van een kopje koffie is ruimte voor vragen, w ensen en het bespreken van eventuele moeilijkheden. De trainees w orden uitgedaagd en krijgen handvatten aangereikt om een band met hun directe w oonomgeving aan te gaan en deze te onderhouden. 3.5
Zorgarrangement
Sinds 2006 kregen de huurders van Openbaar Belang een gratis lidmaatschap van Ledenvereniging Evean Icare aangeboden. Met het Zorgpluspakket w ilden de Zw olse corporaties de huurders een bijdrage leveren aan hun w oongenot en veiligheid. Huurders konden goedkoper gebruik maken van diensten op het gebied van w onen, zorg en w elzijn. Helaas is er w einig gebruik gemaakt van deze diensten, terw ijl het hoge kosten met zich meebracht. Daarom is in 2010 besloten het gratis lidmaatschap voor huurders te beëindigen per 1 januari 2011.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 18 -
4.
De kwaliteit van de woningen en de woonomgeving
Het beleid Openbaar Belang w il een kw alitatief goed en gevarieerd aanbod van huurw oningen bieden. Hierbij w ordt zow el gekeken naar de bouw technische- als naar de w oontechnische kw aliteit. Reparatieverzoeken en klachten w orden direct opgepakt . 4.1
Onderhoud en woningverbetering
Openbaar Belang heeft geen eigen uitvoerend personeel in dienst. Alle uitvoerende onderhoudsw erkzaamheden w orden uitbesteed aan derden. De w erkzaamheden die voortvloeien uit de instandhouding van de w oningen w orden uitgevoerd onder regie van Openbaar Belang. De grotere w erkzaamheden w orden aanbesteed of gegund op basis van een offerte en open begroting. Jaarlijks w orden met de betreffende aannemers tarief afspraken gemaakt, gebaseerd op een meerjarige raamovereenkomst. Openbaar Belang neemt jaarlijks per 1 november het initiatief om voor het komende kalenderjaar de uurlonen vast te stellen, op basis van CBS indexcijfers. In 2010 zijn de uurlonen van de onderhoudspartners geharmoniseerd. Door de crisis heeft een lichte verhoging of zelfs een verlaging van de uurlonen plaatsgevonden. De uitgaven voor het onderhoud zijn als volgt te onderscheiden
soort onderhoud niet planmatig onderhoud reparatieverzoeken mutatieonderhoud contractonderhoud subtotaal niet planmatig onderhoud planmatig onderhoud groot onderhoud complex 10 totaal generaal
4.1.1
2010
2009
verschil
€
€
€
575.000 315.000 185.000
566.000 298.000 203.000
9.000 17.000 -18.000
1.075.000 1.239.000 1.660.000 3.974.000
1.067.000 1.365.000 2.027.000 4.459.000
8.000 -126.000 -367.000 -485.000
Reparatieverzoeken
Vragen/meldingen kunnen telefonisch, schriftelijk en via de mail. Dezelfde dag w ordt contact gelegd en een uitvoerende partij ingeschakeld. Die belt binnen 24 uur voor een afspraak, bij calamiteiten eerder. Het bedrijfsbureau schat in of zaken een dag, 7 dagen of langer moet duren en houdt dit in de gaten. In principe w ordt de hele vraag verder afgehandeld door de gecontracteerde partij en bij ons gereed gemeld. Steekproefsgew ijs controleren w ij. Bij cv en ruitschade w orden bew oners rechtstreeks doorgeleid naar onze contractpartners en direct geholpen. In de kw artaalrapportages staan de verw erkingstijden en de afw ijkingen t.o.v. de planning. Afw ijkingen kunnen op verschillende manieren ontstaan, meest voorkomende zijn materiaalbestellingen en dat huurders niet op korte termijn thuis w illen of kunnen zijn. Het aantal reparatieverzoeken bedroeg in 2010 gemiddeld 1,62 per w oning. Het absolute aantal reparatieverzoeken is in het verslagjaar met 14% gestegen ten opzichte van het voorgaande jaar. De gemiddelde kosten per reparatieverzoek zijn gedaald en kw amen op € 124,- per reparatie tegen een geraamd gemiddelde van € 139,- in 2009. Oorzaak voor deze daling is met name het groot onderhoud van de flat s na oplevering een aantal klachten heeft veroorzaakt die binnen de garantie, dus zonder kosten zijn opgelost.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 19 -
In de begroting 2010 is rekening gehouden met een post reparatieverzoeken van € 494.000,- t.o.v. € 504.000,- in 2009. Deze inschatting bleek te ambitieus, in w erkelijkheid is in 2010 € 575.144,besteed. Vanuit haar strategisch vastgoedbeleid kijkt Openbaar Belang hoe de stijgende kosten van onderhoud verminderd kunnen w orden. Bij reparatieverzoeken w ordt , afgaande op de omvang van het verzoek, een genormeerde afhandelingsduur van 7, 14, of 30 w erkdagen geprognosticeerd. Met name bij de eenvoudige reparaties is een afname van de herstelduur w aarneembaar; in 2010 kw am dat neer op een gemiddelde van 4,8 11,7 en 21,7 w erkdagen. In onderstaande tabel w ordt een overzicht gegeven v an de reparatieverzoeken in 2010. Categorie
Totaal aantal
Totale kosten €
Gemiddelde kosten €
Meldingen < € 625,Meldingen € 625,-
4.484
375.000
84
167
200.000
1.198
Totaal
4.651
575.000
124
Het gemiddelde bedrag per reparatieverzoek is laag ten opzichte van andere jaren. De reden hiervan is dat er van de Monteverdilaan/Lassuslaan/Wanningstraat veel reparatieverzoeken zijn geregistreerd die onder de garantie vallen. 4.1.2
Mutatieonderhoud
Doel is mutaties zo efficiënt mogelijk te laten verlopen met respect voor de belangen en bejegening van vertrekkende en komende bew oners en met visie op de kw aliteit van de w oning. Vertrekpunt bij mutaties is de huurders bij opzegging laten w eten w aar ze aan toe zijn: hoe moet de w oning achtergelaten w orden en w elke zaken kunnen blijven zitten of w orden overgedragen aan de volgende bew oner. Ook hoort de vertrekkende bew oner w anneer voor- en eindinspectie plaatsvindt . Bij elke mutatie w ordt een rapport opgemaakt. Waar nodig krijgt de bew oner opmerkingen en de kans zaken zelf te verhelpen. Bij overname tussen bew oners w ordt dit goed vastgelegd. Tussen vertrekkende en zittende bew oner in w ordt de w oning in gemiddeld een dag op orde gebracht , dat w il zeggen op het niveau dat Openbaar Belang w il bieden aan de nieuw e bew oner. De mutatiegraad verschilt sterk per complex. Het totaal aantal mutaties is in 2010 echter vergelijkbaar met voorgaande jaren. De gemiddelde kosten per mutatie zijn licht gestegen (€ 31,-) ten opzichte van 2009. De w oningen die onder het verkoopbeleid vallen zijn niet geboekt onder mutatieonderhoud maar op verkooponderhoud. Categorie
Totaal aantal
Totale kosten €
Gemiddelde kosten €
Mutaties < € 625,Mutaties € 625,-
175
42.000
240
151
273.000
1.808
Totaal
326
315.000
966
4.1.3
Planmatig onderhoud/groot onderhoud
In 2010 is voor een bedrag van € 852.000,- aan w erkzaamheden doorgeschoven. Na inspecties is besloten dit onderhoud in latere jaren uit te voeren, al dan niet in combinatie met het vergroten van leefbaarheid. Reden voor de onderschrijding is vooral gelegen in de volgende grote posten:
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 20 -
Complex 001 (Sumatrastraat/Borneostraat ) € 147.000,-. Na inspectie bleek de kw aliteit zodanig goed dat besloten is dit 3 jaar door te schuiven. Complex 006 (Pierik) € 138.000,-. Hier is besloten voor een totaalaanpak in combinatie met asbestsanering en duurzaamheid in 2011 . Complex 007 (Hanekamp) € 67.000,-. Deze posten zouden alleen w orden uitgevoerd bij mutatie of acute gebreken in asbeststandleidingen . Het hele budget is in 2010 niet gebruikt en doorgeschoven naar volgende jaren. Complex 033 (Van Pallandtmarke e.o.) € 331.000,-. Ook hier is gekozen voor een totaalaanpak in combinatie met het sociaal/fysieke programma dat in 2010 in de Adelbuurt gestart is en doorloopt in 2011. De post w ordt daarin meegenomen. Een aantal posten planmatig onderhoud is in 2010 buiten de begroting uitgevoerd. Het gaat hier om een bedrag van € 160.000,-, vooral veroorzaakt door acute problematiek met asbest, o.a. in het complex aan de Gladiolenstraat e.o. Tevens heeft er een overschrijding plaatsgevonden op de post preventief en zijn er extra w erkzaamheden uitgevoerd w aar in de begroting geen rekening mee gehouden w as. Ook is er op een aantal posten een minimale overschrijding. Het gaat hier om een bedrag van € 67.000,-. In 2010 is ook een aantal zaken lager uitgevallen dan begroot: € 284.000,-. Met name de scherpe inkoop van verw armingsketels en schilderw erk w aren hiervan de oorzaak. Openbaar Belang kiest ervoor om de jaarlijkse onderhoudsbegroting op te stellen naar aanleiding van vastgestelde onderhoudscycli, interne signalen vanuit controles en mutaties en op basis van een jaarlijkse schouw . Er is niet gekozen voor inspectie op w oningniveau omdat de geringe w inst in ‘ control’ niet opw eegt tegen de arbeidsintensiteit hiervan. Het planmatig onderhoud dat is uitgevoerd in 2010: Buitenschilderw erk De complexen 012/013 (Bekenbuurt ), 014 (Lynnerkamp), 022 (Grote Baan e.o.), 025 (Vijfhoek) en 208 (Gemaalpad) zijn geschilderd. Het gaat hier om in totaal 174 w oningen Douche/toiletrenovatie Alle w oningen van complex 009 (Assendorperdijk) hebben een douche/toiletrenovatie ondergaan. Vlizotrappen Complex 007 (Hanekamp) aangebracht bij 32 w oningen. Mechanische ventilatie De mechanische ventilatie van de w oningen in complex 011 (Fluessen/Fivel) is vervangen. Vervangen cv-ketels De w oningen van de complexen 012/013 (Bekenbuurt ), 014 (Lynnerkamp) en 038 (Pilotenlaan) hebben een nieuw e cv-ketel gekregen. In totaal 157 w oningen. Dakbedekking De dakbedekking van complex 030 (Holtenbroekerw eg/Hoogstraat ) is vervangen. Vastzetten riolering Complex 037 (Graspieperstraat ), uitgevoerd voor 7 w oningen. Roosters Er zijn in complex 019 (Meeuw enlaan) roosters aangebracht. Galerijvloeren De galerijvloer van complex 020/021 (Pelmolenst raat ) is voorzien van een antisliplaag. Algemeen Incidenteel grootschalige asbestsanering 40 w oningen en een bedrijfsruimte. Het ging hier om een grote operatie w aarbij alle bew oners enkele dagen beperkt of niet in de w oning konden verblijven. Openbaar Belang heeft hier zorgvuldig gehandeld. In samenw erking met de bew oners is een gedetailleerd plan gemaakt en hebben de bew oners de aanpak, ondanks de overlast , positief beoordeeld. In 2010 is ook asbest aangetroffen in complex 004 (22 w oningen). De w erkzaamheden w orden in het voorjaar 2011 uitgevoerd, omdat koude de overlast te groot zou maken.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 21 -
Preventief Er is een jaarlijkse post opgenomen voor het incidenteel vervroegd uitvoeren van w erkzaamheden die voor de komende jaren in de meerjarenbegroting zijn voorzien. In 2010 ging het om diverse kleinere projecten met een totale omvang van € 177.000,- en de vervanging van lekkend dubbel glas bij een aantal w oningen voor een bedrag van € 10.000,-. 4.1.4
Contractonderhoud
Dit betreft het periodiek onderhouden van liften, collectieve en individuele cv -installaties, hydrofoorinstallaties e.d. In deze post is er een onderschrijding opgetreden. 4.1.5
Serviceonderhoud
Hier gaat het om het ontstoppen van riolering, het herstellen van glasschades, schoonmaken van complexen en het onderhoud aan collectieve groenvoorzieningen op contractbasis. Dit onderhoud w ordt aan de huurders doorberekend. 4.1.6
Groot onderhoud
Het aandeel van het ‘ normaal onderhoud’ in het groot onderhoudsproject complex 113 (Wanningflat ) w ordt toegerekend naar de kostenpost onderhoud en uit de post ‘ Mutatie VA’ gehaald. Wij rekenen 25% van de kosten toe aan normaal onderhoud. Het project is opgeleverd in oktober 201 0. 4.2
Energielabeling
Voor het gehele w oningbezit zijn in 2010 de energielabels opnieuw vastgesteld. Daaruit blijkt dat, mede door de ingrepen in de Kinsanflats, ruim 35% van de w oningen A en B labels heeft. Voor w oningen die lager scoren dan B w ordt in 2011 een plan van aanpak gemaakt om een beter label en lagere w oonlasten te realiseren. Energielabel 1 januari 2009 Energie Label A B C D E F G
% Bezit WOB 4,03 22,16 25,09 22,31 17,80 8,35 0,26
% % % % % % %
100
%
Energielabel 1 januari 2011 Energie Label A B C D E F G
% Bezit WOB 3,991 31,811 24,942 20,760 12,471 3,108 2,916
% % % % % % %
100
%
Openbaar Belang heeft de ambitie haar w oningen energiezuiniger te maken w aarbij de labels in 2020 minimaal naar een B verschuiven. Met deze verbetering blijven de energie- en dus ook w oonlasten voor de huurders beheersbaar. Tevens zal Openbaar Belang een bijdrage leveren in het reduceren van de CO² uitstoot.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 22 -
4.3
Duurzaam bouwen
In 2009 is gestart met een plan om alle nieuw bouw w oningen van Openbaar Belang meer duurzaam te gaan bouw en. Doel is de w oonlasten in de toekomst zo laag mogelijk te houden, minder energie in de w oningen nodig te hebben, minder CO2 uit te stoten en meer gebruik te maken van verantw oorde energiebronnen als aardw armte, zonnew armte, zonne-energie en restw armte. In 2010 is hiervoor het programma van eisen aangepast voor zow el nieuw e als bestaande w oningen . In het PVE w ordt uitgegaan van de ‘ Trias Energetica’ : terugdringen van verbruik door ontw erp van de w oning, energie vervangen door duurzame energie en tot slot zorgen dat de bew oner hier zo zuinig mogelijk mee om gaat. Er is een start gemaakt met duurzaamheidsbeleid, een vertaling daarvan naar complexen en een begroting van kosten en opbrengsten. Dit blijkt een omvangrijke hoeveelheid w erk, omdat all e complexen nauw keurig moeten w orden bekeken en berekend en beoogde maatregelen met kennis van het complex en duurzame maatregelen moet w orden gecombineerd. Op deze w ijze komt er w el goed inzicht in de taakstelling in de voorraad. Gestreefd w ordt om in het eerste kw artaal 2011 beleid, maatregelen en de begroting van kosten en opbrengsten op te leveren. In 2011 w orden na de flats ook al de eerste vervolgcomplexen aangepakt op het punt van duurzaamheid. Met de verbeteringrepen duurzaamheid w orden zo mogelijk investeringen verbonden ten aanzien van onderhoud, energiebesparing en andere kw aliteitsaspecten, zoals levensloopbestendigheid. Hiermee w orden op termijn meer w oningen op verschillende terreinen tegelijk op een hoger niveau gebracht. Bij alle plannen die in 2010 in voorbereiding zijn genomen, zow el nieuw als bestaand, is duurzaamheid als een van de hoofdthema’ s meegenomen. 4.4
Digitalisering van tekeningen van het bezit
In 2010 is het volledige bezit digitaal uitgew erkt met tekeningen die naast plattegronden ook de ligging, het perceel en een gevelaanzicht geven. Daarnaast zijn nieuw e foto’ s van alle complexen gemaakt. Hiermee zal in 2011 informatie beschikbaar komen voor potentiële huurders, die dan een scherp beeld krijgen van de w oning, w at helpt in het keuzeproces en vragen zal verminderen. Daarbij zijn deze tekeningen van groot belang voor alle plannen die gemaakt w orden voor onderhoud en reparaties om steeds goed inzicht te hebben in deze w oninggegevens, Dit zal tijd besparen. De tekeningen zijn uitgevoerd in Revit (softw areprogramma), w aardoor ze ook geschikt zijn om bij onderhoudsprocessen gebruikt en aangepast te w orden door bedrijven die in een project samenw erken.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 23 -
5.
Leefbaarheid
5.1
Het beleid
2010 Is het eerste jaar w aarin het beleidsplan ‘ Samen w erken voor mensen’ tot uitvoering komt . Leefbaarheid heeft hierin een vooraanstaande rol: Openbaar Belang w il duurzame w aarde toevoegen aan de w oonsituatie van haar huurders en van andere bew oners in de w ijken en buurten. Openbaar Belang w il in alle w ijken en buurten w aar ze bezit heeft nog meer activiteiten en initiatieven ontplooien, die tot versterking van de w ijk leiden en die de emancipatie van de bew oners bevorderen. Daarbij w orden de w ijkbew oners zelf optimaal betrokken. De leefbaarheid in de w ijken w aar Openbaar Belang bezit heeft varieert. In sommige w ijken is de leefbaarheid goed, in andere w ijken i s het sterk verbeterd doordat er initiatieven zijn ontplooid. Maar ook zijn er nog w ijken w aar de leefbaarheid extra aandacht behoeft . Openbaar Belang zal goedlopende projecten en activiteiten voortzetten en w aar nodig nieuw e leefbaarheidsprojecten starten. In 2010 is deze strategie verder uit gew erkt en is inhoud gegeven aan het ‘ w erken in w ijken en buurten’ . Sinds het voorjaar zijn drie buurtbeheerders in dienst , die fungeren als de oren en ogen van Openbaar Belang. Het is belangrijk de w ensen van de bew oners goed te kennen. 5.2
In de buurten
Zwolle-zuid In de Adelbuurt (Van Pallandtmarke, Van Riemsdijkmarke en Gedeputeerdenlaan) in Zw olle-zuid staan 128 w oningen van Openbaar Belang. De buurt kent hardnekkige complexe samenlevingsvraagstukken. Er is de afgelopen jaren veel ingezet om het tij te keren, maar de grote doorbraak is uitgebleven. Openbaar Belang heeft voor deze buurt gekozen om haar nieuw e visie op buurtgericht w onen in praktijk te brengen. De zogenoemde Charette stond centraal bij de uitvoering. Tijdens tw ee bijeenkomsten in de zomer van 2010 zochten actieve bew oners, professionals en w ijkpartners samen naar oplossingen voor de eerder bij de bew oners geïnventariseerde problemen. Deze aanpak leverde een gezamenlijke agenda op, w aarvan een aantal punten al op korte termijn kon w orden aangepakt. De bew oners van de Adelbuurt hebben sinds 25 september hun eigen buurtatelier. Met de openingshandeling door w ijkw ethouder Berkenhout en directeur Brouw er van Openbaar Belang w erd ook het startschot gegeven voor de nieuw e speeltuin aan de Van Pallandtmarke. Het buurtatelier is het eerste zichtbare resultaat van het nieuw e leefbaarheidsproject. Het Buurtatelier moet het bruisend hart van de buurt w orden, niet alleen een ontmoetingsplek, maar ook het startpunt van tal van activiteiten. Rond de Sinterklaastijd heeft Openbaar Belang met de bew oners ‘ pakjesavonden’ georganiseerd. De vraag aan de bew oners w as hoe de sociale ambities te realiseren. Een aantal ambities is uitgew erkt en w ordt geconcretiseerd in 2011. De organisatie van de buurtgerichte aanpak heeft eind 2010 vorm gekregen. Er is een buurtteam opgericht bestaande uit de w ijkagent, een opbouw w erker, een ingehuurde buurtregisseur en een interne buurtregisseur in opleiding. Met een buurtregisseur in eigen huis kan Openbaar Belang haar buurtgerichte w erken nog beter gestalte geven. Een specifiek onderdeel in de aanpak van de Adelbuurt is de w oonw agenlocatie aan de Van Pallandtmarke. Deze locatie van zes w oonw agens voldoet niet meer aan de eisen. Aangezien in 2009 vijf van de zes bew oners bij Openbaar Belang hebben aangegeven graag een w oning te w illen betrekken, is besloten tot opheffing van de locatie. Eind 2010 zijn vier gezinnen verhuisd naar een w oning, voor één w ordt nog gezocht. Voor de zesde bew oner w ordt gezocht naar een standplaats op een andere Zw olse w oonw agenlocatie. Kamperpoort In Kamperpoort vindt grootschalige herstructurering plaats. Hierbij w ordt een groot deel van de w oningen gesloopt w aar vervangende nieuw bouw voor in de plaats komt. Het w oningbezit van Openbaar Belang in de Kamperpoort is van prima kw aliteit en w ordt doorgeëxploiteerd.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 24 -
Naast de fysieke beperkingen van de w oningen in de w ijk, heeft de w ijk ook te kampen met sociale problematiek. Doel voor Openbaar Belang is dat ze goed w il zorgen voor de huidige bew oners van de Kamperpoort. Daarom zet zij zich in voor een betere sociale leefbaarheid. Dit gebeurt via participatie in het Ontzorg- en Kansteam (OK team) en in het Gebied Beheer Team. Het OK team (w aarin naast Openbaar Belang Travers, politie, maatschappelijk w erk en deltaWonen deel van uit maken) w erkt aan een tw eetal opdrachten: - het bestrijden van de meervoudige problematiek in de Kamperpoort; - het monitoren van en, w aar nodig, actief ondersteuning bieden aan voormalige bew oners uit de Kamperpoort die in kader van de sloop naar elders (binnen Zw olle) verhuisd zijn. Het OK team gaat naar de mensen toe. Er vinden individuele gesprekken met bew oners plaats en er w orden acties uitgezet bij individuele problematieken. Gezamenlijk heeft het OK team gew erkt aan een atelierfunctie, zijn kinderactiviteiten opgezet en spreekuren in het leven geroepen. In de evaluatie van het OK team van het najaar 2010, w erd geconcludeerd dat de K van Kans nog niet van de grond komt. Dit frustreert de contacten met de bew oners. Gelukkig besloten de gemeente Zw olle en de provincie Overijssel tot een financiële tegemoetkoming zodat de Kans er kan komen. Doel is het bew erkstelligen van een sociale stijging bij de bew oners van de Kamperpoort. Er is inmiddels een start gemaakt met de selectie van bew oners met w ie een leer-w erktraject in gang w ordt gezet. Bew oners, de gemeente, Pauropus, Travers en Openbaar Belang hebben in een gezamenlijk project de tuinen aan de van de Grote Baan en de Touw slagerij aangepakt. Bew oners konden intekenen voor tegels en een hekje en het resultaat mag er w ezen. Indische Buurt In de Indische Buurt zijn tw eew ekelijkse w ijkschouw en gehouden samen met de gemeente en de w ijkagent. Aanleiding hiervoor is het rommelige straatbeeld. Er ligt veelvuldig afval op straat en het blijkt lastig de ‘ eigenaren’ te achterhalen. Wel succesvol w as de aanpak van de overlast van aanhangers op straat. Met de eigenaren zijn afspraken gemaakt over het vinden van een andere plek. In een deel van de Indische Buurt is eind 2010 ‘ Buurtgeluk’ van start gegaan. Bew oners w orden bezocht en bevraagd over hun beleving van het w onen en hun verw achting hierover in de toekomst. Ook w ordt er gevraagd naar de normen en w aarden en w at bew oners denken dat ze zelf kunnen bijdragen aan een leefbare straat. Travers voert Buurtgeluk in opdracht van Openbaar Belang uit in de Sabangstraat, Timorstraat en de Borneostraat. In december zijn de toekomstplannen voor het gebied rondom de Binnengasthuisstraat gepresenteerd aan de bew oners. De oude rij gasthuizen heeft de voorlopige monumentenstatus gekregen en in de plannen w ordt uitgegaan van herstel van de oude allure van de Binnengasthuizen. De w oningen, die nu bew oond w orden door senioren, w orden aangepast aan hedendaagse en toekomstige eisen en geschikt voor alle doelgroepen. Begin 2011 w ordt met alle bew oners gesproken om te inventariseren w at hun individuele w ensen zijn. Met de uitvoering van de plannen w ordt op z’ n vroegst eind 2012 gestart. In het park aan de Binnengasthuisstraat is de jeu de boulesbaan opgeknapt. Ook zijn er nieuw e bankjes geplaatst. In overleg met de koersbalclub is besloten dat de feestelijke opening in het voorjaar van 2011 plaatsvindt. Stadshagen In de jonge w ijk Stadshagen is een toename gesignaleerd van jeugdproblematiek, huiselijk gew eld en financiële problematiek. Openbaar Belang participeert in het GBT Stadshagen w aar deze problematieken met de gezamenlijke partijen w orden besproken en gew erkt w ordt aan de ontw ikkeling van leefbaarheidsplannen.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 25 -
Holtenbroek In Holtenbroek staan de drie zogenaamde Kinsanflats van Openbaar Belang. Deze flats uit de jaren zestig zijn de afgelopen jaren door groot onderhoud op een hoog niveau gebracht. De sociale problematiek in met name de Lassusflat en Wanningflat, zijn gelijktijdig met dit onderhoudstraject structureel aangepakt. Lassusflat De proef in de Lassusflat met een signalerend schoonmaakbeleid is succesvol. Het schoonmaakbedrijf is tijdens de w erkzaamheden veelvuldig in contact met de bew oners. De fysieke en sociale signalen die de schoonmaker krijgt, w orden doorgegeven aan Openbaar Belang, die vervolgens actie onderneemt. Deze manier van w erken heeft er bijvoorbeeld voor gezorgd dat er nog maar zelden vuilniszakken op de galerij w orden aangetroffen, w aar dat voorheen zeer regelmatig het geval w as. De Rembrandt De vernieuw de Rembrandt is misschien w el de bekendste flat van Zw olle. Met zijn ligging naast de A28 en een meters groot doek met Groen, Groener, Groenst erop, is de Rembrandt een paradepaardje van Openbaar Belang en de trots van haar bew oners. Om de groene flat nog meer tot z’ n recht te laten komen, w ordt met de bew oners gekeken naar de mogelijkheid om de omgeving van de flat groener te maken en de buitenruimte ook meer een leefruimte te laten zijn. Dit plan w ordt in 2011 verder uitgedacht. Goed w onen leeft bij de bew oners van de Rembrandt. In 2010 zijn zogenaamde verdiepingsavonden gehouden. Bew oners w erden per verdieping uitgenodigd om te praten over ‘ goed w onen in de Rembrandt. Aan een aantal ideeën dat tijdens deze bijeenkomsten is geopperd, w ordt inmiddels gew erkt. Zo w il een aantal bew oners een multi-culti-avond organiseren, w aarbij de bew oners van elkaars cultuur kunnen proeven. Dit kan letterlijk, door hapjes uit verschillende culturen te serveren, maar ook figuurlijk, door informatie en gew oonten over elkaars culturen uit te w isselen. Ook gaat een bew oner een plan maken om het grasveld aan de voorzijde van de flat hondenpoepvrij te maken en w ordt er inmiddels hard gew erkt aan de realisatie van een trapveldje voor de kinderen van de Rembrandt. Deze oplossing w erd voorgesteld door een aantal bew oners om overlast van voetballende kinderen tussen de auto’ s en tegen de garageboxen tegen te gaan. Wanningflat De Wanningflat w as de laatste in de rij voor het groot onderhoud. In het najaar w erd de geheel vernieuw de flat opgeleverd. De bew oners w erken intussen hard aan de leefbaarheid. De missie van Flatkracht 99 is ‘ een sociale, leefbare en veilige Wanningflat voor 55+ ’ ers’ . De bew onersgroep heeft zich met succes bij de gemeente aangemeld om als proefproject te dienen voor de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO). Met de toegekende € 15.000,- gaan de bew oners, met behulp van een flatregisseur van Openbaar Belang, op zoek naar de grens van hun eigen zelfregie, zelfw erkzaamheid en zelfredzaamheid. In het Flatatelier, een w oning die Openbaar Belang ter beschikking heeft gesteld, ontmoeten de bew oners elkaar geregeld voor vergaderingen en andere bijeenkomsten. De bijeenkomsten w orden goed bezocht en bevorderen het onderlinge contact. Bew oners vinden het makkelijker elkaar aan te spreken, ook als het lastige zaken betreft. De vraag rijst nu w at de mensen zelf w illen bijdragen aan een leefbare flat. Niet alleen w at betreft de gezellige activiteiten, maar ook als het bijvoorbeeld gaat om burenhulp. Hoe kun je elkaar helpen en op die manier zo lang mogelijk zelfstandig blijven w onen. Deze vraag w ordt meegenomen in de WMO-proef.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 26 -
Assendorp Begin 2010 w erd asbest ontdekt in een bakkerij in de Pierik. Na de noodzakelijk e sanering w erd ook een asbestcontrole uitgevoerd bij de omliggende w oningen. Tegen de verw achting in bleek ook daar asbest aanw ezig. Hoew el hier de toelaatbare veiligheidsgrens gelukkig niet overschreden w erd, heeft Openbaar Belang het asbest toch laten verw ijderen. Door nauw e samenw erking tussen techniek en sociaal beheer konden medew erkers van Openbaar Belang elke bew oner maatw erk leveren voor de periode van de sanering. Als het nodig w as w erden bew oners tijdelijk uitverhuisd, w erden huisdieren opgevangen in een dierenpension en w erden muren opnieuw geschilderd of behangen. Ondanks alle ongemakken, w aardeerden de bew oners de inspanningen van Openbaar Belang met gemiddeld een 8,2. Er w as in 2010 ook positief nieuw s uit de Pierik. Het binnenplein van de Fuchsia-, Gladiolen- en Hyacinthstraat kreeg een frisse, gezellige uitstraling dankzij de inzet van de bew oners, Travers en Openbaar Belang. Op vrijdag 27 augustus w as de openingshandeling door w ethouder Dannenberg en directeur Brouw er van Openbaar Belang, w aarna er alle reden w as voor feest! Toen een w erkgroep ruim een jaar daarvoor startte, zag het binnenplein er verw aarloosd uit. De bew oners kozen nieuw e verlichting uit, het binnenplein w erd door Openbaar Belang voorzien van een roodgele zon en de paden w erden opnieuw aangelegd met roodgele tegels. De gemeente Zw olle zorgde voor een bankje en prullenbak, zodat bew oners op zonnige dagen gezamenlijk van het plein kunnen genieten. Van Travers ontvingen de bew oners materialen om het plein te onderhouden. Het merendeel van de bew oners w as ook op het feest, w aarbij zij zelf de catering verzorgden. Het w as een bijzonder project met een goed resultaat. 5.3
Overlast
Openbaar Belang w enst dat iedere bew oner met veel plezier w oont in zijn w oning en buurt en zet zich daar optimaal voor in. Overlast is niet altijd te voorkomen, maar als het aan de orde is, gaat Openbaar Belang in gesprek met bew oners en probeert gezamenlijk tot een bevredigende oplossing te komen. Soms w orden partners ingeschakeld als politie, maatschappelijk w erk en andere maatschappelijke instanties. Openbaar Belang ontving in 20 10 zo’ n 215 overlastmeldingen van bew oners. Dit w aren met name overlastmeldingen over rommel, slecht onderhouden tuinen, geluidsoverlast en botsingen van verschillende leefstijlen. Een aantal meldingen van de zogenaamde ’ 1 op 1 situaties’ , met name de huis-, tuin- en keukenconflicten is doorverw ezen naar Buurtbemiddeling van Travers. Hun bemoeienis is veelal succesvol. 5.4
Sponsoring
Openbaar Belang is erg terughoudend in haar sponsorbeleid. Met de inzet van sponsoring w illen w e, naast het realiseren van merkbekendheid, het maatschappelijk imago vasthouden en uitbouw en. De missie en visie van Openbaar Belang vormen de uitgangspunten voor het sponsoren van activiteiten en instellingen. Sponsoring is op veel verschillende manier in te zetten. Een voorbeeld hiervan is buitenreclame. Andere uitingen van sponsoring zijn advertenties (in bijv. kranten, folders of boekjes) of nieuw e vormen van buitenreclame om naamsbekendheid te genereren. Sponsoring zal een onderdeel (gaan) vormen van de interne- en externe communicatiestrategie van Openbaar Belang. Het sponsorbeleid is dus vooral maatschappelijk gericht en zal zich richten op de volgende items: - maatschappelijk ondernemen/verantw oordelijkheid; - lokaal gericht (w erkgebied Zw olle); - leefbaarheid; - bijzondere doelgroepen (mensen met een lichamelijke en/of geestelijke beperking, thuis- en daklozen, (ex-) psychiatrische patiënten, ex-gedetineerden, ex-verslaafden, asielzoekers); - eigen w erkterrein (huren, kopen, w onen, zorg, w elzijn, leefbaarheid); - cultuur.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 27 -
Openbaar Belang hanteert de volgende criteria: Sponsoraanvragen dienen steeds getoetst te w orden aan de volgende criteria: - uitsluitend die activiteiten w orden gesponsord die te maken hebben met haar eigen w erkterrein (zow el inhoudelijk als geografisch); - bij voorkeur w orden die activiteiten gesponsord die gerelateerd zijn aan de Bbsh taakvelden w onen, w elzijn, zorg en leefbaarheid; in buurten, w ijken en dorpen w aar Openbaar Belang bezit heeft; - bij voorkeur w orden die activiteiten gesponsord w aar (een deel van) de klanten of de samenleving als geheel mee zijn gebaat; - er w orden geen politieke activiteiten of groeperingen gesponsord; - er w orden geen sponsorverplichtingen aangegaan die een langere looptijd hebben dan drie jaar; - er w orden geen sponsorverplichtingen aangegaan met stilzw ijgende verlenging; - de sponsorverplichtingen passen binnen de kaders van de beschikbare jaarbudgetten; - er w ordt een schriftelijke sponsorovereenkomst opgesteld, w aarin onder meer de financiële bijdrage, de financiële afhandeling, de duur van de overeenkomst en de te leveren tegenprestatie zijn vastgelegd; - bij relatiemanagement : voor het bereiken van specifieke doelgroepen en ter verbetering van naamsbekendheid/imago w ordt sponsoring alleen ingezet als dit vanuit ondernemersperspectief te legitimeren is. Donaties In uitzonderingsgevallen kan vanuit Openbaar Belang een andere partij financieel w orden ondersteund zonder dat daar een tegenprestatie tegenover staat. Hierbij kan gedacht w orden aan: - bijzondere inzamelingsacties ten behoeve van goede doelen (o.b.v. bovengenoemde criteria); - bijzondere inzamelingsacties bij rampen of calamiteiten. Jaarlijks w ordt een budget van 1‰ van de jaarhuur beschikbaar gesteld. In 2010 zijn de volgende bedragen ten laste van dit budget gebracht: - Take off project - Sportservice Indische buurt - Gehandicaptenschool - Habitat fietstocht - Jeugdsportfonds e.d. Totaal 2010
Volkshuisvestingsverslag 2010
€ 1.000 € 150 € 100 € 1.300 € 500 € 3.050
- 28 -
6.
Het betrekken van de huurders bij het beheer en het beleid
6.1
De Centrale Huurdersraad
Met de vereniging Centrale Huurdersraad (CHR) w ordt overleg gevoerd over onderw erpen van algemeen beleid en beheer. Het bestuur van de Centrale Huurdersraad bestaat per 31 december 2010 uit: H. de Groot H.W.M. Loeters J. Hetebrij B. Bosman K.J.M. Visscher W. van der Worp J.F.H. Meppelink
voorzitter vicevoorzitter secretaris penningmeester lid lid lid
De CHR heeft dertien keer vergaderd w aarvan tw ee keer met het bestuur en één keer met de Raad van Commissarissen. Er is advies uitgebracht over de huurverhoging 2010. Verder is gesproken over de begroting 2010 van zow el de Centrale Huurdersraad als van Openbaar Belang, het jaarverslag 2009 van de Centrale Huurdersraad en Openbaar Belang, het nieuw e w oonruimteverdeelsysteem en het beleidsplan van Openbaar Belang. Ook het huur- en het verkoopbeleid van Openbaar Belang zijn uitgebreid besproken. Begin 2011 heeft de CHR advies hierover uitgebracht. Per 1 januari 2009 is nieuw e Overlegw et ingegaan. De Centrale Huurdersraad heeft hiermee w ettelijk recht op informatie van, advies aan en overleg met hun verhuurder. De CHR heeft gekozen voor de omzetting in een vereniging. De statuten zijn op 18 mei gepasseerd en op 10 november is de oprichtingsvergadering gehouden. De jaarbijeenkomst van 2010 w as een succes. Bew oners konden zich aanmelden voor een boottocht. Vanw ege het grote aantal aanmeldingen, is besloten de bijeenkomst te splitsen in tw ee dagen. Openbaar Belang draagt bij aan het w erk van de Centrale Huurdersraad door - kosteloos - het secretariaat te verzorgen, de incasso van de bijdrage van de huurders te regelen, de administratie te voeren en de vergaderaccommodatie ter beschikking te stellen. 6.2
De bewonerscommissies
Bij de start van het groot onderhoud van de Wanningflat heeft een aantal leden van de vroegere bew onerscommissie zich opgegeven als etageregisseur om samen met de bew oners een bijdrage te leveren aan de discussie over de toekomst van de Wanningflat. Er zijn met de bew oners goede afspraken gemaakt over de leefbaarheid en sociale cohesie in de flat. Zow el de bew oners als w ij ervaren deze aanpak als zeer positief. 6.3
De klachtenadviescommissie
De Zw olse w oningcorporaties hebben één gezamenlijke klachtenadviescommissie. Beter Wonen IJsselmuiden heeft zich in 2008 bij deze klachtenadviescommissie aangesloten. De klachtenadviescommissie bestaat uit zes leden. Op 31 december 2010 is afscheid genomen van tw ee leden van de klachtenadviescommissie, de heer J. Jonker en mevrouw M. Slok. Voor de vervanging van hen is een selectieprocedure opgestart. Dat heeft geleid tot de benoeming per 1 januari 2011 van de heren R. Berkhof (namens de klachtenadviescomm issie) en J. ter Schegget (namens de huurdersorganisaties). Per zitting zijn minimaal vier leden van de klachtenadviescommissie aanw ezig. In het verslagjaar is door de commissie geen klacht van Openbaar Belang behandeld. Voor het reglement en de w erkw ijze verw ijzen w ij naar onze w ebsite.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 29 -
6.4
Het bewonersblad
Openbaar Belang geeft een bew onersblad uit . In 2010 is het bew onersblad 3 keer verschenen. Het blad is een belangrijk middel in de communicatie met de huurders. Zo w orden de huurders op de hoogte gehouden van de activiteiten die Openbaar Belang ontw ikkelt. Ook bevat het blad steeds w eer nuttige informatie over onderw erpen en thema’ s die direct met het w onen te maken hebben. Op deze manier biedt het blad voor de huurders een interessante informatiem ix en draagt het bij aan de positieve beeldvorming bij de huurders over Openbaar Belang.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 30 -
7.
Financieel beleid
7.1
Algemeen
Bedrijfsw aarde en kasstromen De financiële continuïteit van Openbaar Belang hangt af van een goede sturing van de kasstromen die hun oorsprong hebben in de exploitatie van verhuureenheden, het verw erven en afstoten van activa en de financiering van deze activiteiten. Daarom is inzicht in de consequenties van voorgenomen beleid en verw achte externe ontw ikkelingen van groot belang. Daartoe is een toetsingskader gedefinieerd w aarbinnen Openbaar Belang geacht w ordt te handelen (noodzakelijke vermogensomvang (solvabiliteit), de rendementseisen voor het bestaande vastgoed en nieuw bouw , de omvang van het verkoopprogramma en de gew enste in- en externe financieringsverhoudingen). Voor de berekening van de toekomstige kasstromen en daarmee de bedrijfsw aarde zijn de gehanteerde uitgangspunten sterk bepalend. Openbaar Belang conformeert zich aan de uitgangspunten zoals die in de sector gebruikelijk zijn. Enige uitzondering daarop is het niet inrekenen van toekomstige verkoopopbrengsten. Hierdoor w orden de gevolgen van afw ijkingen van het verkoopresultaat beter zichtbaar en w orden toekomstige w insten op verkopen geëlimineerd. Daarnaast zijn de kasstromen de resultante van beleidsvoornemens en externe ontw ikkelingen, w aarbij onderscheid w ordt gemaakt in niet beïnvloedbare elementen zoals de inflatie, marktrente en zakelijke lasten en de (deels) beïnvloedbare elementen als het huurbeleid, het kw aliteitsbeleid, de keuzes in de portfoliosamenstelling en de opzet van de organisatie. Scenario analyse Om de gevoeligheid van de w aardeontw ikkeling van het bezit van Openbaar Belang op een goede manier in kaart te brengen, w ordt in de begrotingscyclus een uitgebreide scenario analyse gemaakt, die met behulp van het softw arepakket FMP (Financiële Meerjaren Prognose) w ordt uitgevoerd. In 2010 is op ons verzoek door de specialisten van NCCW/ORTEC een kw aliteitsanalyse van ons gebruik van FMP gemaakt. Er kon een behoorlijke kw aliteitsslag w orden gemaakt. De aanbevelingen zijn nagenoeg geheel overgenomen en geïmplementeerd. Doelstellingen Behoud van de financiële continuïteit kan ook omschreven w orden als: het w aarborgen van een gezonde ontw ikkeling van de financieringsruimte. De financieringsruimte w ordt intern gedefinieerd als het saldo van de bedrijfsw aarde van de activa minus de rentabiliteit sw aarde van het aangetrokken vreemd vermogen (= eigen vermogen c.q. w eerstandsvermogen; het WSW bepaalt daarentegen de financieringsruimte op basis van de toekomstige operationele kasstromen). Het eigen vermogen is echter sterk afhankelijk van de gekozen w aarderingsmethode en daarmee sterk beïnvloedbaar c.q. manipuleerbaar. Daarom geven w ij er de voorkeur aan om te monitoren of w ij aan onze betalingsverplichtingen kunnen blijven voldoen. Aandacht voor kasstromen derhalve. Daarnaast zien w e in de sector steeds meer termen als ” voldoen aan de toetsingscriteria van het CFV (A 1status)” en het veiligstellen van de borging van leningen via het WSW. Beide instanties hanteren een eigen –afgeleide, genormeerde- versie van de bedrijfsw aarde, die afw ijkt van de w aardering van Openbaar Belang. Goed is te beseffen dat het CFV met haar eigen methode van berekenen van de bedrijfsw aarde ook een uitspraak doet over het minimaal benodigde vermogen als risicobuffer voor tegenvallers en daarnaast een eigen interpretatie geeft van de mate w aarin een corporatie voldoet aan haar volkshuisvestelijke opgave. Het WSW beziet de corporatie vanuit het standpunt van de geldgever en hanteert daarom een kasstroommodel dat verder gaat dan het CFV: zij betrekken er een aflossingscomponent bij. Openbaar Belang hecht grote w aarde aan de “ A1-st atus” van het CFV. Om deze A1-status te behouden heeft de financiële sturing een prominente plaats binnen de bedrijfsvoering.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 31 -
Kengetallen Het toetsingskader w aarbinnen Openbaar Belang kan handelen moet helder en duidelijk w orden geformuleerd. Vooralsnog vertalen w ij dat in de volgende kengetallen en kaders: minimaal vereist w eerstandsvermogen 1) van 25% (noodzakelijke vermogensomvang); een maximaal gew enste mate van externe financiering 2) van 75% (Loan to Value - LTV); positieve Interest dekkingsratio 3) van 1,25 (bestaande vastgoed); minimaal direct rendement geïnvesteerd vermogen 4) van 4% (bestaande vastgoed). De eerste tw ee kengetallen solvabiliteit en LTV kijken naar de vermogensverhoudingen en –opbouw , de derde naar de liquiditeit en de laatste naar de rentabiliteit van de bedrijfsvoering. Openbaar Belang w il een minimale solvabiliteit van 25% aanhouden. Uit de meerjarenprognose 20 112020 blijkt dat het w eerstandvermogen alleen in de jaren 2011 en 2018 net onder dit minimum van 25% komt. Dat betekent ook dat het niveau van de LTV in die jaren niet acceptabel is. Onze netto schuldpositie bedraagt ultimo 20 10 € 105.461.000,- (ultimo 2009 € 97.771.000,-). De LTV bedraagt ultimo 2010 73% (ultimo 2009 74% ). De heffingen die aan de sector w orden opgelegd, de bijdrage in de huurtoeslag (m.i.v. 2014), de Vogelaarheffing en de vennootschapsbelasting zetten onze ambities onder druk en legt een extra druk op het realiseren van onze verkoopdoelstelling en huurinkomsten uit huurharmonisatie. De Centrale Huurdersraad heeft begin 2011 positief gereageerd op ons voornemen de huurharmonisatie ineens bij mutatie te verhogen van 75% naar 80% . Voor w oningen w aaraan groot onderhoud en/of duurzaamheidingrepen plaatsvinden komen w e op 90% van maximaal redelijk uit. De interest dekkingsratio geeft aan hoe vaak uit het resultaat de te betalen rente kan w orden voldaan. Voor dit kengetal w ordt het bedrijfsresultaat geschoond voor de verkopen, de afschrijvingen en de overige w aardeveranderingen (= operationele kasstroom). Hoe hoger dit kengetal, hoe beter Openbaar Belang aan haar betalingsverplichtingen kan voldoen en hoe hoger de ruimte is om aanvullende c.q. nieuw e financiering aan te trekken. Voor de sector w ordt een kengetal tussen 1,2 tot 1,3 aanbevolen. Uit de meerjarenprognose 2011-2020 blijkt dat alleen in 2011 deze w aarde niet w ordt gehaald. Het direct rendement op geïnvesteerd vermogen geeft een indicatie van de rentabiliteit van het geïnvesteerde vermogen. Dit kengetal w ordt berekend door de operationele kasstromen uit te drukken in een percentage van de bedrijfsw aarde; uit de meerjarenprognose 20 11-2020 blijkt dat alleen in 2015 deze w aarde van 4% net niet w ordt gehaald. Bij deze positieve indicaties moet w el de volgende kanttekening w orden gemaakt. Het WSW gaat in haar beoordeling van de kasstromen een stapje verder en houdt rekening met een aflosfictie van 2% van de opgenomen leningen. Daarmee ontstaat er een negatieve kasstroom, w elke voor het WSW reden is om niet op voorhand nieuw e leningen voor Openbaar Belang te borgen. Wij zijn, net als zo velen binnen onze sector, aangew ezen op maatw erk van het WSW. Eind 2010 heeft het WSW op grond van de meerjarenbegroting 201 1-2016 aangegeven dat de ontw ikkeling van de resultaten en het vermogen positief w ordt beoordeeld. Portfolio In 2010 is doorgew erkt aan de realisatie van een nieuw e portfolioanalyse. Nu de voorgestelde ingrepen financieel zijn doorgerekend, w acht ons nog een invulling van het maatschappelijk rendement. De uitkomsten daarvan zullen geen significante afw ijkingen te zien geven, omdat de kaders zijn bepaald. In de loop van 2011 w ordt de afronding van dit onderdeel verw acht . De in de portfolio voorgestelde ingrepen zijn, op die van de duurzaamheid na, al verw erkt in dit jaarverslag. Berekenw ijze kengetallen 1) w eerstandsvermogen (solvabiliteit): eigen vermogen gedeeld door balanstotaal 2) mate externe fianciereing: totaal vreemd vermoeg gedeeld door balanstotaal 3) interestdekkingsratio: totaal betaalde rente gedeeld door operationele kasstroom (bedrijfsresultaat geschoond voor afschrijvingen en overige w aardeveranderingen) 4) direct rendement geïnvesteerd vermogen: operationele kasstroom als percentage van de bedrij fsw aarde
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 32 -
Voor het eerst zijn nu ook de grote herstructureringsopgaven aan het Binnengasthuist errein (2014/2015) en de Weezenlanden (2018) in de prognoses verw erkt. Realisatie van deze projecten kan alleen plaatsvinden in combinatie met verkoop van w oningen. In 2011 zullen onze plannen financieel doorgerekend en getoetst w orden door een extern financieel bureau dat ervaring heeft op het terrein van binnenstedelijke (her-)ontw ikkeling. Treasury Onze treasury-activiteiten w orden begeleid en ondersteund door Thésor. De voorstellen uit het treasury jaarplan 2010 konden binnen de bandbreedtes w orden uitgevoerd. Door de historisch gezien nog steeds lage rente konden renteafspraken w orden gemaakt die nog onder de in de meerjarenprognose gehanteerde 5,25% liggen. 7.2
Beleggingsbeleid
Het uitgangspunt van het treasury statuut is het minimaliseren van het renterisico. Daartoe w illen w e het gebruik van vreemd vermogen zoveel mogelijk beperken en de vervalkalender egaliseren. Openbaar Belang voert geen actief beleggingsbeleid. 7.3
Ontwikkeling reserves en voorzieningen 2011 t/m 2020
Naast de eerder genoemde uitgangpunten w orden bij de berekeningen de volgende gehanteerd: - huurverhoging 2011 : 1,25% - rente leningen bij renteconversie 2012 : 1,50% - toename variabele lasten (inflatie) 2013 e.v. : 2,00% - toename onderhoudslasten - huurderving, leegstand : 0,50% (inflatie + 1% ) - huurderving, oninbaar : 0,20% - disconteringsvoet
parameters : 4,80% : 2,00% : 3,00% : 5,25%
Bovenstaande huurverhogingspercentages zijn inflatievolgend w aarbij een inflatie van 2,00 % (vanaf 2012) is aangehouden. De onderhoudsuitgaven bestaan uit een raming van de niet -cyclische onderhoudsuitgaven vermeerderd met de jaarlijkse kosten van het planm atig onderhoud. Deze kosten van het planmatig onderhoud betreffen een periode van 10 jaar, voortvloeiend uit de meerjaren onderhoudsbegroting over de jaren 2011 t/m 2020. In de prognose is rekening gehouden met de volgende mutaties in de voorraad: - de verkoop van 270 w oningen; - de verw achte nieuw bouw van circa 450 w oningen; - samenvoegen van 12 en 16 w oningen in respectievelijk 2012 en 2014 en - de sloop van 32 en 180 w oningen in respectievelijk 2011 en 2018. Het jaarresultaat is sterk afhankelijk van het investeringstempo in nieuw bouw en herstructurering . De afboekingen w egens onrendabele investeringen zijn veelal van beslissende invloed hierop. Tegenover deze onrendabele investeringen staan de opbrengsten uit verkoop (2009 -2011: 35 w oningen per jaar, daarna 25 w oningen per jaar). Het verloop van het resultaat w ordt als volgt geprognosticeerd (x € 1.000,-): NB: alleen de meerjarenprognose van Openbaar Belang w ordt hieronder gepresenteerd (excl. verbindingen). PROGNOSE RESULTATENREKENING Bedrijfsopbrengsten Bedrijfskosten
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
19.746 14.073
19.797 11.593
20.174 10.556
20.821 10.517
21.417 11.000
24.564 14.493
22.622 12.738
23.123 17.100
24.391 13.453
24.591 12.484
Saldo Rentebaten Rentelasten
5.673 166 -5.337
8.204 30 -5.280
9.618 3 -5.060
10.304
10.417
10.071
9.884
6.023
10.938
12.107
-5.335
-5.439
-5.524
-5.606
-5.845
-6.555
-6.817
Bedrijfsresultaat Waardeveranderingen MVA
502 -1.436
2.954 -1.101
4.561 -2.509
4.969 -1.199
4.978 -3.313
4.547 -4.778
4.278 -1.699
178 -3.421
4.383 -1.417
5.290 -2.037
-934 -125
1.853 -125
2.052 -125
3.770 -125
1.665 -125
-231 -125
2.579 -125
-3.243 -727
2.966 -1.082
3.253 -432
-1.059
1.728
1.927
3.645
1.540
-356
2.454
-3.970
1.884
2.821
Resultaat voor belasting VPB Jaarresultaat
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 33 -
Het verloop van de reserves w ordt onderstaand grafisch w eergegeven:
reserves 80
x € miljoen
60
40
20
0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
7.4
Onrendabele investeringen
Onrendabele investeringen w orden ten laste van het jaarresultaat gebracht in het jaar dat zij w orden voorzien (extern gecommuniceerd en intern geformaliseerd). Afboeking vindt alleen plaats als voorzien w ordt dat de onrendabele investering een permanent karakter heeft. In 2010 is er geen afboeking gew eest van onrendabele investeringen in nieuw bouw w oningen. Wel zijn de niet door te berekenen voorbereidingskosten van duurzaamheidsprojecten afgeboekt. Ook heeft er een toetsing plaatsgevonden van de grondpositie in Berkum-Veldhoek. Dat heeft ertoe geleid dat een bedrag van circa € 1,1 miljoen is afgeboekt (tot w aarde landbouw grond van circa€ 3, per m 2 )afgeboekt. 7.5
Interest dekkingsratio en direct rendement geïnvesteerd vermogen Interest dekkingsratio
direct rendement
6,0%
2,0
5,0%
1,5
4,0%
1,0
3,0%
0,5
0,0
2,0% 2011
2013
2015
2017
2019
2011
2013
2015
2017
2019
Uit de grafieken is duidelijk het causaal verband op te maken. Zoals al eerder opgemerkt voldoet alleen 2015 niet aan de intern gestelde rendementseisen. De in 2014/2015 en 2018 geplande grote herstructureringsopgaven veroorzaken de grote fluctuaties in de cijfers.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 34 -
7.6
Ontwikkeling solvabiliteit en liquiditeit
Uit de meerjarenprognose blijkt dat de reserves toenemen. Van € 39 miljoen ultimo 2010 naar een niveau van circa € 52 miljoen ultimo 2020. De solvabiliteit blijft rond de 25% schommelen. Deze cijfers stemmen w elisw aar tot tevredenheid, maar w anneer gekeken w ordt naar de kasstromen, blijkt er toch enige reden tot zorg te zijn. Zoals eerder gezegd komen de kasstromen uit operationele activiteiten onder druk te staan. Welisw aar zullen de opbrengsten door verkoop toenemen, maar de effecten daarvan op de operationele kasstromen zijn marginaal. Met deze achterliggende reden kon het WSW niet op voorhand een borgstelling voor de jaren 20112013 afgeven, maar is maatw erk van het WSW nodig om de financiering van onze ambitie te realiseren. In overleg met het WSW kon, op basis van de in de meerjarenbegroting 20 11-2020 gehanteerde uitgangspunten en aannames, w el voor 20 11 een borgstelling w orden verleend. De hierna volgende grafiek geeft de ontw ikkeling van de solvabiliteit w eer:
solvabiliteit 40%
procent
30%
20%
10% 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 35 -
8.
Overige
8.1
Governance structuur
Corporate governance structuur Openbaar Belang heeft zich in 2007 geconformeerd aan de Corporate Governance Code Woningcorporaties (de Code Winter), na zich reeds in 2006 te hebben gericht op de door de Commissie Corporate Governance (" Commissie Tabaksblat" ) in 2003 gepubliceerde code voor beursgenoteerde ondernemingen. Hoofdlijnen Corporate Governance structuur Openbaar Belang is een stichting en een toegelaten instelling met een directeurbestuurder en een onafhankelijke raad van commissarissen. Directeurbestuurder De directeurbestuurder is belast met het besturen van de onderneming, de strategie en de inzet van middelen en mensen. De directeurbestuurder houdt de raad van commissarissen op de hoogte over de gang van zaken, overlegt met de raad van commissarissen over alle belangrijke aangelegenheden en legt belangrijke besluiten ter goedkeuring voor aan de raad van commissarissen. Conform de governance code legt het bestuur ter goedkeuring voor aan de raad van commissarissen: a. de volkshuisvestelijke en maatschappelijke doelstellingen van de w oningcorporatie; b. de operationele en financiële doelstellingen van de w oningcorporatie; c. de strategie die moet leiden tot het realiseren van de doelstellingen; d. de randvoorw aarden die bij de strategie w orden gehanteerd; e. de w ijze w aarop de principes van horizontale verantw oording als beschreven in hoofdstuk V van deze code w orden vormgegeven; f. het reglement w aarin de w erkw ijze van het bestuur w ordt geregeld. De raad van commissarissen kan een bestuurder te allen tijde schorsen en ontslaan. De beloning en de verdere voorw aarden voor aanstelling van de nieuw e bestuurder w orden bepaald door de raad van commissarissen en vindt plaats op basis van de ‘ Sectorbrede beloningscode Bestuurders Woningcorporaties’ . Raad van commissarissen De raad van commissarissen oefent toezicht uit op het beleid van de directeurbestuurder en op de algemene gang van zaken. Hij staat de directeurbestuurder met advies terzijde. Bij de v ervulling van hun taak richten de commissarissen zich naar het belang van de onderneming. De directeurbestuurder verschaft de raad van commissarissen tijdig de, voor de uitoefening van diens taak, noodzakelijke gegevens. De commissarissen w orden benoemd door de raad van commissarissen. Bij de toegelaten instelling zijn tw ee commissarissen benoemd op voordracht van de Centrale Huurdersraad. Een commissaris treedt uiterlijk vier jaar na zijn laatste benoeming af en is tw ee maal herbenoembaar. De bezoldiging van ieder lid van de raad van commissarissen w ordt vastgesteld door de raad van commissarissen en is volgens de Honoreringscode commissarissen w oningcorporaties" (juni 2010). De raad benoemt uit zijn midden een voorzitter en een plaatsvervangend voorzitter. Openbaar Belang heeft ervoor gekozen om in dit verslag overeenkomstig de Code aan te geven hoe Corporate Governance is vormgegeven. Daarmee onderschrijven w e de w enselijkheid van transparantie in bestuur en toezicht en het afleggen van verantw oording daarover aan de belanghebbers.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 36 -
8.2
Interne risicobeheersings- en controlesysteem
Openbaar Belang heeft een op haar bedrijfsvoering toegesneden intern risicobeheersings- en controlesysteem. Als instrumenten van het interne risicobeheersings- en controlesysteem hanteert Openbaar Belang: a) risicoanalyses van de operationele en financiële doelstellingen van de w oningcorporatie; b) een integriteitcode; c) kw aliteitszorg en zelfevaluatie met het oog op visitatie; d) handleidingen voor de inricht ing van de financiële verslaggeving, alsmede de voor de opstelling daarvan te volgen procedures; e) een systeem van periodieke monitoring en rapportages. In dit jaarverslag geeft het bestuur inzicht in de interne risicobeheersings- en controlesystemen en de w erking hiervan. De directeurbestuurder is van mening dat geïdentificeerde risico’ s afdoende w orden beheerst. 8.3
Klokkenluiderregeling
Openbaar Belang vindt het belangrijk dat w erknemers op een adequate en veilige manier melding kunnen doen van vermoedens van misstanden binnen de organisatie. Daarom is een goede en duidelijke regeling van belang. Deze regeling maakt het mogelijk dat iedere medew erker misstanden kan melden, dat alle meldingen serieus en volgens een bepaalde procedure w orden behandeld én dat de medew erker die ‘ aan de bel trekt’ (de klokkenluider) persoonlijk geen negatieve gevolgen van zijn melding ondervindt. Openbaar Belang kent een klokkenluidersregeling w elke is vastgesteld in mei 2007 en in 2008 op de w ebsite is geplaatst . 8.4
Vertrouwenspersoon
De directeurbestuurder draagt er zorg voor dat w erknemers zonder gevaar voor hun rechtspositie de mogelijkheid hebben te rapporteren over vermeende onregelmatigheden van algemene, operationele en financiële aard binnen Openbaar Belang aan een in 2007 aangestelde vertrouw enspersoon. Vermeende onregelmatigheden die het functioneren van de directeurbestuurder betreft, kunnen w orden gerapporteerd aan de voorzitter van de raad van commissarissen. Dit is geregeld in de in 2007 vastgestelde klokkenluiderregeling. Deze regeling is in 2008 op de w ebsite geplaatst. In dit jaar zijn ons geen onregelmatigheden gemeld. 8.5
Klachtenadviescommissie
De directeurbestuurder heeft in 20 10 met het jaarverslag van 2009 van de klachtenadviescommissie verslag gedaan aan de raad van commissarissen in de zin van artikel 16 BBSH. 8.6
Tegenstrijdige belangen en nevenfuncties
Elke vorm en schijn van belangenverstrengeling tussen Openbaar Belang en de directeurbestuurder w ordt vermeden. Besluiten tot het aangaan van transacties w aarbij tegenstrijdige belangen van de directeurbestuurder kunnen spelen die van materiële betekenis zijn voor Openbaar Belang, hebben zich niet voorgedaan in het verslagjaar. De directeurbestuurder heeft geen nevenfunctie die gezien aard of tijdsbeslag van betekenis is voor de uitoefening van zijn taak. 8.7
Bestemming middelen
De directeurbestuurder van Openbaar Belang verklaart op grond van artikel 26 van het BBSH, de hem ter beschikking staande middelen uitsluitend te hebben aangew end in het belang van de volkhuisvesting. G.W. Brouw er ba, directeurbestuurder
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 37 -
9.
Verslag van de raad van commissarissen
9.1
Samenstelling
De huidige raad van commissarissen bestaat uit: Naam Geslacht Functie Geboortejaar Benoemd in Herbenoeming 1 Herbenoeming 2 Aftredend Hoofdfunctie
Drs. W. Koopman RA Man Voorzitter 1957 2003 2007 2011 2015 Financieel adviseur
Expertise
Financiën, governance
Nevenfunctie 1
Penningmeester / secretaris Stichting Present Nederland te Zw olle Vicevoorzitter Raad van Toezicht zorginstelling IJsselheem te Kampen
Nevenfunctie 2 Nevenfunctie 3
Naam Geslacht Functie Geboortejaar Benoemd in Herbenoeming 1 Herbenoeming 2 Aftredend Hoofdfunctie Expertise Nevenfunctie 1
Drs. A. Geluk-Bleumink Vrouw Lid 1945 2004 2008 2012 2015 Publiciste Maatschappelijke ontw ikkelingen, zorg, volkshuisvesting Lid Ledenvereniging Evean Icare in Meppel
Nevenfunctie 2 Nevenfunctie 3 Overige
Lid raad van toezicht Progez - Zw olle Lid ledenraad Mezzo Op voordracht CHR
Volkshuisvestingsverslag 2010
Ir. F.Ph. Bijdendijk Man Lid 1944 2004 2008 2012 2016 Bestuurder w oningcorporatie Stadgenoot Amsterdam Volkshuisvesting, ontw ikkeling en exploitatie vastgoed, financiën en bedrijfsvoering Lid raad van toezicht ROC Amsterdam Voorzitter St ichting Nationale Renovatieplatform Commissaris Gerrichhauzen en Partners Dordrecht W.M. Penterman ba Vrouw Lid 1947 2005 2009 2013 2017 Mediator Geestelijke gezondheidszorg, openbaar bestuur, volkshuisvesting Voorzitter Stichting Vrouw enplatform Carree Overijssel
Op voordracht CHR
- 38 -
Naam Geslacht Functie Geboortejaar Benoemd in Herbenoeming 1 Herbenoeming 2 Aftredend Hoofdfunctie Expertise Nevenfunctie 1 Nevenfunctie 2 Nevenfunctie 3
J. Pit Man Vicevoorzitter 1949 2009 2013 2017 2021 Wethouder Midden-Drenthe Juridische zaken, P&O Voorzitter Bestuur van OVM Univé MiddenDrenthe/Oost stellingw erf Commissaris van Univé Herverzekeringen Zw olle en voorzitter van de Auditcommissie Bestuurslid Stichting paardrijden voor gehandicapten
De bezoldiging van ieder lid van de raad van commissarissen w ordt vastgesteld door de raad van commissarissen en is vast gesteld volgens de nieuw e " Honoreringscode commissarissen w oningcorporaties" (juni 2010). 9.2
Werkwijze
De raad van commissarissen heeft tot taak toezicht uit te oefenen op het beleid van het bestuur, op de w erking en integriteit van de interne controle- en risicobeheersingsystemen en –procedures ingesteld door het bestuur. Op de algemene gang van zaken binnen Openbaar Belang, de met haar verbonden ondernemingen en het ter zijde staan van het bestuur met advies. Gezien de omvang van de raad van commissarissen en de daarin verankerde specifieke deskundigheid, is besloten geen structurele commissies in te stellen (auditcommissie, renumeratiecommissie etc.). De voltallige raad treedt op als audit - en renumeratiecommissie. In 2010 is de raad van commissarissen 10 keer bijeengekomen. Het betreft 6 reguliere vergaderingen, een vergadering over de evaluatie van het functioneren van het bestuur en een vergadering met de voltallige Centrale Huurdersraad. Daarnaast heeft de raad van commissarissen op 24 maart een bezoek gebracht aan Oost Groningen (o.a. de Blauw e Stad) en w erd op 28 april een aantal complexen/projecten van Openbaar Belang bezocht. Zo w erd een bezoek gebracht aan de Rembrandt, de Wanningflat en de dak- en thuislozenopvang De Herberg. In de reguliere vergaderingen zijn de volgende onderw erpen besproken: het jaarverslag 2009 en de managementletter– goedkeuring hechten aan het voorgenomen bestuursbesluit In het volkshuisvestingsverslag is verantw oording afgelegd over de volkshuisvestelijke doelstellingen en de mate w aarin die zijn gehaald, over de positie van Openbaar Belang in Zw olle, de interne organisatie en de kw aliteit van de dienstverlening. De heer H.D.M. Plomp RA van Pricew aterhouseCoopers heeft de vergadering van de raad van commissarissen bijgew oond w aar het concept jaarverslag 200 9 w erd behandeld. De heer Plomp heeft de bevindingen van PWC toegelicht.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 39 -
de begroting 2011 – goedkeuring hechten aan het voorgenomen bestuursbesluit In de begroting 2011 zijn de voorgenomen activiteiten, de gehanteerde uitgangspunten en de parameters voor de berekeningen aangegeven. Deze zijn afgeleid van de geformuleerde doelstellingen in het beleidsplan en houden rekening met de actuele ontw ikkelingen. Een belangrijk on derdeel van de begroting is een geactualiseerde 10 jaarsbegroting. In een aparte toelichting w erden behandeld: de w ijzigingen in de meerjarenprognose ten opzichte van de vorige meerjarenprognose (jaarrekening 2009); de prognose van de w inst - en verliesrekening t/m 2020; het verloop van reserves en voorzieningen; het verloop van een aantal belangrijke kengetallen (o.a. het gecorrigeerd w eerstandsvermogen en het vereiste w eerstandsvermogen volgens het CFV); de analyse van de risico’ s bij de belangrijkste posten van de w inst - en verliesrekening; de gehanteerde uitgangspunten bij de berekening van deze begroting en meerjarenbegroting . de kwartaalrapportages van 2010 – ter kennisname De kw artaalrapportages w orden 6 w eken na afloop van het kw artaal behandeld in de vergadering van de raad van commissarissen. Ingegaan w ordt op de ontw ikkelingen op de w oningmarkt, de nieuw bouw projecten, projecten herstructurering, de verkoop van huurw oningen, het planmatig en niet planmatig onderhoud, de bew egingen in de huurmarkt, de toew ijzingen, bijzondere w oonvormen, financiële kengetallen met betrekking tot de verhuur, de leefbaarheid, het betrekken van de bew oners bij het beleid en het beheer, de relatie met de gemeente en collega-corporaties, de kw aliteit van de dienstverlening en de interne organisatie. Daarnaast w ordt financiële informatie verstrekt over de renteontw ikkelingen en ontw ikkelingen in de leningenportefeuille (conform het treasury statuut), de resultatenrekening t/m het betreffende kw artaal en de voorspelling van het jaarresultaat. de bestuursbesluiten – deels ter kennisname, deels goedkeuring hechten aan een voorgenomen bestuursbesluit In 2010 zijn de volgende bestuursbesluiten toegelicht en besproken: huurverhoging 2010 – systematiek en resultaat; gew ijzigde verw erking van het verkoopresultaat in de bedrijfsw aarde en de w ijziging in de w aardering van de grond; beleidsplan 2010-2014; treasury jaarplan 2010. overige onderwerpen – ter vaststelling door de raad van commissarissen De raad van commissarissen heeft de volgende punten vastgesteld: benoeming van de heer J. Pit tot vicevoorzitter; prestatiemeting directeurbestuurder; opdrachtverstrekking aan KWH voor visitatie; profielschets van een lid van de raad van commissarissen; aanpassen statuten Openbaar Belang en reglementen raad van commissarissen en bestuur; een nieuw e honoreringscode voor de raad van commissarissen.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 40 -
overige onderwerpen – ter kennisname De raad van commissarissen staat de bestuurder met raad en daad terzijde. Daarom is aan de hand van onderliggende notities en nota’ s gesproken over: voortgang groot onderhoud Wanningflat ; voortgang asbestsanering Pierik; Corporatie in perspectief 200 9; jaarverslag Klachtenadviescommissie Zw olle 20 09; mutaties personeel; continuïteitsoordeel 2010 CFV; oordeelsbrief Ministerie van VROM; solvabiliteitsoordeel 2009; nieuw e w oonruimteverdeelsysteem; RvC-berichten. Iedere vergadering w ordt een RvC-bericht ter kennisgeving behandeld. Hierin w ordt de stand van zaken met betrekking tot diverse lopende projecten vermeld. Bijeenkomsten/scholing Leden van de raad van commissarissen hebben bijeenkomsten/scholingen en seminars bezocht , o.a.; bijeenkomsten van de Vereniging van Toezichthouders in Woningcorporaties; bijeenkomst en van Pricew aterhouseCoopers; bijeenkomst en van het Centraal Fonds Volkshuisvesting; intervisie met commissarissen uit de regio VTW Regards Zw olle. 9.3
Inhoudelijk toezicht
De volkshuisvestingstaak is vastgelegd in het beleidsplan. De kern ervan is w eergegeven in het volkshuisvestingsverslag. De raad ziet toe op naleving van de in het beleidsplan beschreven en geaccordeerde volkshuisvestingstaak. In het volkshuisvestingsverslag van de jaarrekening en in de kw artaalrapportages w orden de concrete resultaten genoemd. Het toezicht op strategieontw ikkeling vindt met name plaats bij de behandeling van de begroting en het jaarverslag. De daarbij gevoegde geactualiseerde meerjarenbegrot ing met toelichting verschaft de daarvoor benodigde informatie. Dat betreft ook de ontw ikkeling van het gecorrigeerd w eerstandsvermogen voor de komende 10 jaar. Dat w eerstandsvermogen moet, bij een maximale volkshuisvestelijke inspanning, zo mogelijk enig e procenten boven het vereiste minimum niveau (opgave van het CFV) liggen. Onderdeel van de toelichting op de meerjarenbegroting is de risicoanalyse van de belangrijkste posten van de resultatenrekening. Matching van middelen met andere corporaties heeft niet plaatsgevonden. In de kw artaalrapportages w ordt verslag gedaan van de ontw ikkeling van de financieringsbehoefte en het voorzien daarin op basis van het treasury statuut. De raad van commissarissen neemt kennis van de procedures van AO/IC, het commen taar van de accountant daarop en de rapportage over verbeterpunten. De frequentie, de uitgebreide analyse en bespreking van de kw artaalrapportages vormen voor de raad een goed instrument ter beoordeling van de mate w aarin de organisatie risico’ s beheerst en in control is. De raad van commissarissen vindt dat dit stelsel adequaat is. De directeurbestuurder stelt de jaarrekeningen van de B.V.’ s en de VOF’ s vast, na voorafgaande goedkeuring door de raad van commissarissen. In de kw artaalrapportages w ordt de r aad van commissarissen geïnformeerd over proces- en financiële voortgang.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 41 -
Beloning directeurbestuurder De beloning van de directeurbestuurder w ordt vastgesteld door de Raad van Commissarissen en vindt plaats op basis van de “ Sectorbrede beloningscode Bestuurders Woningcorporaties” . De functiezw aarte voor de directie is bepaald op 455 punten dat correspondeert met schaal E. Er is gekozen voor een variabele component van maximaal 20% van het vaste salaris. Voor w at betreft de variabele beloningscomponent heeft de raad van commissarissen de directeurbestuurder beoordeeld met behulp van een prestatiemeting. In het beloningsbeleid w egen de volgende grondslagen mee: financieel (realiseren begroting en minimale solvabiliteit), organisatie (professionaliseren organisatie) en maatschappelijke en volkshuisvestelijke prestaties. De beoordeling is door de voorzitter en vicevoorzitter van de raad van commissarissen met de directeurbestuurder besproken in januari 2011. Aan de hand van een prestatiemeting heeft de raad van commissarissen aangegeven zeer tevreden te zijn over het functioneren van de directeurbestuurder. De raad van commissarissen heeft besloten de heer Brouw er voor 2010 een variabele vergoeding van € 13.221,- uit te keren. De vergoeding is in januari 2011 uitbetaald. Aan de directeurbestuurder is een auto ter beschikking gesteld met een catalogusw aarde van € 45.880,-. Het daadw erkelijk in 2010 genoten salaris ligt onder de WOPT Wet Openbaarmaking Publiek gefinancierde Topinkomens). naam bestuurder functie
G.W. Brouw er directeurbestuurder
totaal vast inkomen variabele vergoeding 2010 pensioenkosten w erkgeverslasten subtotaal
€ 101.700,€ 13.200,€ 24.000,€ 13.200,€ 152.100,-
vaste onkostenvergoeding
€
1.200,-
Er zijn geen persoonlijke leningen of garanties verstrekt aan personeelsleden. 9.4
Professionalisering van de governance
De Governance Code Woningcorporaties (hierna de Code) die in november 2006 is gepubliceerd, is in 2010 zoveel mogelijk toegepast. De beginselen w orden op hoofdlijnen onderschreven. De door Openbaar Belang gehanteerde corporate governance principes zijn neergelegd in afzonderlijke documenten w aaronder: - reglementen voor de raad van commissarissen en het bestuur; - profielschets van de raad van commissarissen als geheel en de afzonderlijke leden; - ethische gedragscode, protocol vertrouw enspersoon en de klokkenluiderregeling (vanaf 2007). De heer Brouw er is benoemd in 2007 voor onbepaalde tijd. Openbaar Belang hecht grote w aarde aan continuïteit van het bestuur en heeft derhalve best -practice bepaling II.2.1, inhoudende een benoeming voor een periode van 4 jaar niet overgenomen. Dat neemt niet w eg dat elk jaar w ordt beoordeeld door de raad van commissarissen of er voldoende prestaties zijn geleverd, de voorgestane beleidsontw ikkeling in voldoende mate passen bij het oordeel van de raad van commissarissen en of de samenw erking op een vruchtbare w ijze verloopt. De vergadering over de zelfevaluatie van de raad van commissarissen heeft in 2010 plaatsgevonden, de beoordeling van de directeurbestuurder heeft in december 2010 plaatsgevonden.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 42 -
In haar decembervergadering heeft de raad van commissarissen aandacht besteed aan de evaluatie van het eigen functioneren. In deze vergadering zijn de kerntaken van de raad van commissarissen, te w eten toezichthouden, adviseurschap en w erkgeverschap alsmede de bij deze taken behorende rolopvatting en informatiebehoefte besproken. De raad heeft vastgesteld dat de ultimo 2009 geformuleerde actiepunten w aaronder het komen tot een versterking van de gemeenschappelijke visie op w at w ezenlijk is voor het functioneren van de corporatie, in 2010 zijn afgew erkt. Enige nieuw geformuleerde actiepunten zijn in navolging van de Governance Code te komen tot een meer gestructureerd overleg met belanghouders en daarnaast het ontw ikkelen van een strakkere monitoring van tussentijdse resultaten in relatie tot het voorgenomen beleid Bij de zelfevaluatie w ordt de meningsvorming van de directeurbestuurder ten aanzien van het functioneren van de raad van commissarissen betrokken. De accountant (Pw C) is met ingang van het boekjaar 2008 benoemd voor een periode van vier jaar. Voor 2012 zal een grondige beoordeling van de externe accountant plaatsvinden. De bevoegdheden en verantw oordelijkheden van de raad van commissarissen, van het bestuur en de samenw erking tussen die tw ee organen zijn nader uitgew erkt in de reglementen voor de raad van commissarissen en het bestuur. Openbaar Belang laat zich visiteren door een onafhankelijke visitatiecommissie. Visitat ie is ultimo 2010 gestart en w ordt in mei 2011 afgerond. 9.5
Verantwoording aan belanghebbers
Huurders, de Centrale Huurdersraad, de gemeente Zw olle en collega-corporaties in Zw olle zijn de belangrijkste maatschappelijke belanghebbers van Openbaar Belang. De raad van commissarissen heeft op 8 september 2010 een vergadering gehad met de Centrale Huurdersraad. 9.6
Integriteit
In het tw eede kw artaal van 2007 is een ethische gedragscode, een protocol vertrouw enspersoon en een klokkenluiderregeling vastgesteld. Er hebben geen transacties plaatsgevonden w aarbij sprake w as van tegenstrijdige belangen van het bestuur en/of de leden van de raad van commissarissen. Alle leden van de raad van commissarissen zijn onafhankelijk van Openbaar Belang. Er bestaan geen overlappingen met andere bestuursfuncties. Geen van de commissarissen is of w as in het verleden in dienst van Openbaar Belang, onderhoudt een directe of indirecte band met toeleveranciers of afnemers van Openbaar Belang. Geen van de commissarissen verleent andere diensten dan die w elke voortvloeien uit zijn/haar lidmaatschap van de raad van commissarissen of onderhoudt banden met Openbaar Belang, hetzij direct, hetzij indirect buiten zijn/haar commissariaat. Het reglement van de raad van commissarissen bevat bepalingen inzake mogelijke tegenstrijdige belangen.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 43 -
9.7
Verantwoording van het beleid rondom commissarissen honorering
De beloning voor de leden van de raad van commissarissen w ordt door de raad vastgesteld en vindt plaats volgens de adviesregeling voor honorering van commissarissen van w oningcorporaties (2006). In 2010 bedraagt de totale beloning € 32.000,- aan vaste vergoedingen en onkosten (€ 31.300, - in 2009). De vaste vergoeding voor de voorzitter bedraagt € 8.700 en voor de overige leden van de raad € 5.800. In de vergadering van november 2010 heeft de raad van commissarissen besloten haar beloning met ingang van 2011 vast te stellen volgens nieuw e " Honoreringscode commissarissen w oningcorporaties" (juni 2010) w aarbij de inschaling gelijk is aan de inschaling van de directeurbestuurder (schaal E). Naast deze vaste beloning kunnen leden aantoonbaar gemaakte onkosten declareren. Er zijn geen persoonlijke leningen of garanties verstrekt aan de leden van de raad van commissarissen.
Zw olle, 25 mei 2011 De heer drs. W. Koopman RA De heer ir. F.Ph. Bijdendijk Mevrouw drs. A. Geluk-Bleumink Mevrouw W.M. Penterman ba De heer J. Pit
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 44 -
10. Externe betrekkingen De gemeente Zw olle is een belangrijke partner voor Openbaar Belang. De w ethouder volkshuisvesting onderschrijft de noodzakelijke samenw erking tussen corporaties en de gemeente. De samenw erking heeft met de in 2009 ondertekende prestatieafspraken tussen gemeente en Zw olse corporaties verder vorm gekregen. Elke zes w eken is er overleg tussen de w ethouder volkshuisvesting en de directies van de Zw olse corporaties. Met de collega-corporaties w ordt geruime tijd goed samengew erkt. Met name sinds de gezamenlijke w oonruimteverdeling en de gezamenlijke verw erving van toekomstige bouw locaties (2005). Het geldt ook voor de problematiek van de tijdelijke studentenhuisvesting, dak - en thuislozen (de Herberg) en het verkrijgen van productievolume in Stadshagen+ . Ook met andere belanghebbers w ordt samengew erkt. Onderstaand is het in schema w eergegeven.
Openbaar Belang
deltaWonen
33%
SWZ
33%
33%
100% 100% B.V. Molenzicht
B.V. De Kw ekerij
B.V. Tussen de Verlaten
50% VOF De Geren
50% VOF Berkum-Veldhoek
Samenw erkings verbanden - - - - Woonruimteverdeling - - - - Tijdelijke studentenhuisvesting - - - - de Herberg
Op initiatief van de gemeente, w oningcorporaties en zorginstellingen in Zw olle is in 2007 een intentieovereenkomst Platform w onen-w elzijn-zorg afgesloten. In 2011 w ordt de vereniging Platform Wonen, Welzijn, Zorg Zw olle opgericht. Doelstelling is het verbeteren van de afstemming en coördinatie tussen verschillende projecten in de stad op het gebied van w onen, w elzijn en zorg en het maken van concrete, meerjarige resultaatafspraken op het terrein van w onen, w elzijn en zorg voor de middellange termijn. De gemeente w ordt vertegenw oordigd door de w ethouder w elzijn en zorg en de w ethouder volkshuisvesting, de w oningcorporaties en zorginstellingen door hun directeurbestuurder en de organisaties van zorgvragers door hun voorzitter. Namens de drie Zw olse corporaties is de heer Brouw er vertegenw oordiger in het Platform.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 45 -
11. Verbindingen Algemene gegevens Naam van de verbinding
De Kw ekerij bv
VOF De Geren
Molenzicht bv
Tussen de Verlaten bv
VOF Berkum Veldhoek
Rechtsvorm
BV
VOF
BV
BV
VOF
Zw olle
Zw olle
Zw olle
Zw olle
Zw olle
Statutaire doelstelling
Verhuur van w oningen en participatie in w oningontw ikkelingsprojecten
Het voor gemeenschappelijk rekening en risico ontw ikkelen en realiseren van sociale huur- en koopw oningen op het terrein aan de Nieuw e Deventerw eg in Zw olle en de Ittersumallee en de Bloksteeg in Zw olle
Verhuur monumentale panden aan de Binnengasthuisstraat te Zw olle
Het verkrijgen, verw erven, vervreemden, (ver-) huren, vervaardigen, administreren, financieren, beheren, exploiteren en bezw aren van goederen
Het voor gemeenschappelijke rekening en risico verw erven en ontw ikkelen van percelen grond in het gebied Berkum Veldhoek in Zw olle
Kern-/nevenactiviteiten in verslagjaar
Zie boven
Zie boven
Zie boven
Zie boven
Zie boven
Methode consolidatie
Netto vermogensw aarde
Netto vermogensw aarde
Netto vermogensw aarde
*)
*)
Eigen vermogen
15.000
0
7.000
12.000
0
Balanstotaal
43.000
64.000
7.000
14.000
6.455
100%
50%
100%
33,30%
16,65%
18.000
0
18.000
6.000
0
nnb
nnb
nnb
nnb
nnb
Vestigingsplaats
Financiële gegevens 2010 Vennootschap
Jaaromzet Direct c.q. indirect corporatiebelang in % Nominale w aarde belang, preferentie en/of prioriteit Datum vaststelling jaarverslag/accountantsverklaring
* ) Netto Vermogensw aarde; vanw ege de marginale effecten heeft er geen consolidatie plaatsgevonden
Beleidsuitgangspunt bij het aangaan en onderhouden van verbindingen met derden is het zoveel mogelijk vermijden van (financiële) risico’ s. Dat w ordt bereikt door de nauw e verw antschap binnen de besturen van zow el Openbaar Belang als met de verbonden partijen. Verder is het doel van een verbinding eenduidig vastgesteld: bij de samenw erking met ’ De Kw ekerij B.V.’ is het doel het bouw en van circa 70 huur- en koopw oningen in het plan de Geren te Zw olle. Daartoe participeren zow el ’ De Kw ekerij B.V.’ als Gerenpoort B.V. (dochter van Hegeman Bouw ontw ikkeling B.V.) voor elk 50% in VOF De Geren.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 46 -
Molenzicht B.V. is opgericht om gebruik te maken van de fiscale voordelen uit het v erw erven en beheren van monumentale panden aan de Binnengasthuisstraat (kantoorpand en 2 zogenaamde ‘ zaaddragershuisjes’ ). Deze monumentale panden zijn ultimo 2009 verkocht aan Openbaar Belang. Het doel van de samenw erking in ’ Tussen de Verlaten B.V.’ is het bouw en van huurw oningen in het plan Berkum-Veldhoek te Zw olle. Partners in deze samenw erking zijn de Zw olse w oningcorporaties; ieder voor éénderde deel. ‘ Tussen de Verlaten B.V.’ en Maatgravenpoort B.V. (dochter van Hegeman Bouw ontw ikkeling B.V.) participeren elk voor 50% in vof Berkum-Veldhoek; een w erkw ijze als hiervoor genoemd bij VOF De Geren. Er zijn door de corporaties geen leningen verstrekt aan ‘ Tussen de Verlaten B.V.’ anders dan storting van het kapitaal. Wel is er een lening door ‘ Tussen de V erlaten B.V.’ aan vof Berkum-Veldhoek verstrekt van € 5.000,-. Verder participeert Openbaar Belang ook nog in de onderstaande Verenigingen van Eigenaars (VVE). De administratie w ordt gevoerd door MVGM Vastgoedmanagement in Groningen. Deze verbindingen zijn ontstaan nadat er w oningen uit een blok zijn verkocht. Zonder de VVE w as verkoop niet mogelijk. Er zijn geen (financiële) verplichtingen voor deze VVE’ s aangegaan. Er zijn ook geen leningen verstrekt, noch garanties afgegeven. De financiële omvang is marginaal.
wijk/ cpl buurt 12/13 AA-landen/Bekenbuurt 353 Bekenbuurt, blok 11 351 Bekenbuurt, blok 12 352 Bekenbuurt, blok 14 354 Bekenbuurt, blok 17/18 totaal 42 Schildersbuurt 46
Rembrandtshof II
47
Rembrandtshof III
48
Rembrandtshof IV
adressen
start- aantal eenheden jaar totaal WOB
Baaksebeek 1 t/m 31 Bredebeek 22 t/m 44 Baaksebeek 12 t/m 36 Baaksebeek 38 t/m 84
2001 2001 2001 2005
16 12 13 24 65
3 3 4 14 24
2001
22
7
2001
27
7
2001
12 61
3 17
126
41
vd Helststraat 1 t/m 21, G. Doustraat 2 t/m 20, Rembrandtlaan 6 Fr. Halsstraat 1 t/m 21, vd Helststraat 2 t/m 30, Rembrandtlaan 4 Fr. Halsstraat 2 t/m 22, Rembrandtlaan 2
totaal totaal generaal
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 47 -
12. De organisatie 12.1 Het bestuur De samenstelling van het bestuur op 31 december 20 10 w as: Naam
Functie
G.W. Brouw er, ba (1961)
directeurbestuurder
De heer Brouw er is sinds 1 oktober 2007 in dienst als directeurbestuurder bij Woningstichting Openbaar Belang. Verder is hij bestuurslid van de Stichting Gereglementeerd Eigendom Zw olle en de Stichting Beheer Bijzondere Woonvormen. Deze functies zijn niet strijdig met de primaire functies. De heer Brouw er is samen met de heer E. Veenstra, directeur SWZ, in maart 2010 benoemd tot voorzitter a.i. van de Stichting de Herberg. Deze functie is per 1 september 2010, bij de benoeming van een nieuw e voorzitter, beëindigd. 12.2 De werkorganisatie Organisatieschema Woningstichting Openbaar Belang ultimo 2010
Raad van Commissarissen
Centrale Huurdersraad
Bestuur
Bew onerscommissies
Financiën
Klachtenadviescommissie
Secretariaat
Wonen
Vastgoed
Ultimo 2010 w aren er 28 personen (= 23,1 formatieplaatsen) w erkzaam bij de stichting, w aarvan één persoon met 0,5 formatieplaats op projectbasis. Het ziekteverzuim w as 570 dagen, dat is 4,17% (2009: 2,93% ). Er w aren in het afgelopen jaar vier w erknemers langer dan 3 maanden ziek. Voor één ervan is een inleenkracht ingeschakeld. Bij slechts één van de vier langdurig zieken is sprake van een arbeidsgerelateerd ziekteverzuim. Voor de beheersing van het ziekteverzuim w ordt de Arbodienst ingeschakeld en voor de re-integratie van langdurig zieke w erknemers w ordt gebruik gemaakt van de diensten van een re-integratiebureau.
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 48 -
12.3 De ondernemingsraad De ondernemingsraad w ordt gevormd door: Naam C. Akkerman H. van Assen S. Koelma A. Huizenga
Functie Voorzitter Secretaris Lid Lid
Aftredend 2011 2013 2011 2013
De ondernemingsraad heeft zich in 20 10 beziggehouden met de volgende onderw erpen: Werkdruk De OR heeft met de bestuurder gesproken over de w erkdruk w aar een aantal medew erkers last van heeft. Om de situatie goed in kaart te brengen heeft de OR met de bestuurder afgesproken een Medew erker Tevredenheids Onderzoek uit te laten voeren. Dit w ordt in 2011 uitgevoerd. CAO Voor 1 juli 2010 moesten volgens de CAO eventuele onderhandelbare punten vanuit de CAO zijn afgerond. Vanw ege de tijdelijke afw ezigheid van de heer Brouw er is hierover met de overige leden van het MT gesproken. Mede gezien de vergoeding voor het gebruik van eigen auto ten behoeve van het w erk, is besloten tw ee auto’ s en tw ee scooters aan te schaffen. Personeelsbeleidsplan/voortgang beleidsplan De OR bespreekt periodiek met de bestuurder over het beleidsplan. Een extern adviseur is gevraagd ons te ondersteunen bij de implementatie van het nieuw e beleidsplan. Levensloopregeling Binnen Openbaar Belang zijn er nog geen doelen vastgesteld w aarvoor gespaard kan w orden in de levensloopregeling. Hierover is met de heer Brouw er gesproken en dit w ordt in 2011 opgepakt. Werkrooster Het w erkrooster voor 2011 is vastgesteld. In 2011 is er 1 verplichte snipperdag vastgesteld. Loopbaanontwikkeling In 2010 is dit in de CAO opgenomen. Afgesproken w ordt dat een w erknemer die gebruik w il maken van zijn/haar loopbaanontw ikkeling een gesprek aangaat met de betreffende manager en vervolgens een verzoek indient. Te doen in 2011 Vergaderschema Afgesproken is dat de OR samen met de heer Brouw er elke 12 w eken zal vergaderen. CAO vangnetregelingen Verder onderhandelen. Afronden: Levensloopregeling Voordelen personeel Introduceren loopbaanplan Verder invoeren van: Beleidsplan
Volkshuisvestingsverslag 2010
- 49 -
Kengetallen over de afgelopen 5 jaar per ultimo van het boekjaar Gegevens verhuureenheden in exploitatie Aantal verhuureenheden in eigendom Woningen/woongebouwen Standplaatsen met woonwagen Totaal aantal woongelegenheden Standplaatsen Garages Bedrijfsruimten (met woonruimte) Bedrijfsruimten (zonder woonruimte) Totaal aantal verhuureenheden in expl. (VE) Aantal verhuureenheden in beheer: Woningen/woongebouwen Totaal aantal verhuureenheden
Gemiddelde verzekerde waarde per VE Gemiddelde grondslag OZB per verhuureenheid Mutaties woongelegenheden Aantal opgeleverd Aantal aangekocht/overgenomen Aantal verkocht Aantal gesloopt Mutaties overige verhuureenheden Aantal opgeleverd Aantal verkocht Aantal gesloopt Aantal in beheer genomen Aantal woongelegenheden/huurprijsklasse Laag (< € 357,37) Overig (>= € 357,37)
2010
2009
2008
2007
2006
2.639 12 2.651 19 125 3 5 2.803
2.658 13 2.671 24 125 3 5 2.828
2.636 13 2.649 24 125 3 5 2.806
2.563 13 2.576 24 125 3 5 2.733
2.479 13 2.492 24 125 3 5 2.649
0
0
0
102
102
2.803
2.828
2.806
2.835
2.751
herbouwwaarde 151.200
herbouwwaarde 154.000
herbouwwaarde 152.200
herbouwwaarde 145.800
herbouwwaarde 133.600
103 2 21
41
82 9
57 19 1
35
22
6 -102
730 1.921
750 1.921
763 1.886
693 1.883
608 1.884
4.651 124 966 384 439 822
4.073 139 934 378 483 860
4.923 115 983 373 601 974
4.672 117 929 359 890 1.249
4.378 107 834 327 575 903
1.634
1.535
1.440
1.440
1.343
Prijs/kwaliteitsverhouding Gemiddeld aantal punten WWS Gemiddelde netto-maandhuur Gemiddelde huurverhoging
132 402 1,20%
132 394 2,50%
132 380 1,60%
133 377 1,10%
130 379 2,47%
Het verhuren van woongelegenheden Aantal mutaties Mutatiegraad Acceptatiegraad Aantal huurders HTS < aftoppingsgrens/woon. Aantal huurders HTS > aftoppingsgrens/woon. Huurachterstand in % huren + vergoedingen Huurderving in % huren + vergoedingen
326 12 44 15,3% 1,0% 1,0% 0,6%
319 11 43 17,2% 0,9% 1,0% 0,6%
272 10 49 19,5% 0,9% 1,0% 0,5%
293 11 30 22,6% 0,5% 1,3% 0,6%
267 10 31 25,4% 0,6% 1,7% 0,5%
Kwaliteit Aantal reparatieverzoeken Gemiddelde kosten per reparatieverzoek Gemiddelde kosten per mutatie Kosten niet-planmatig onderhoud/VE Kosten planmatig onderhoud/VE Totaal kosten onderhoud/VE Aantal woongelegenheden met GOH en/of woningverbetering
Kengetallen 2010
- 50 -
Kengetallen over de afgelopen 5 jaar per ultimo van het boekjaar
2010
2009
2008
2007
2006
Financiële continuïteit Solvabiliteit Liquiditeit Rentabiliteit eigen vermogen Rente langlopende schulden (leningen) Rentabiliteit totaal vermogen Renteresultaat in % eigen vermogen Interne financiering/VE Cash-flow/VE
26,0 0,2 4,9 4,6 4,4 4,0 15.604 1.283
25,7 0,1 0,7 4,3 3,0 4,7 15.088 1.600
26,7 0,0 -13,7 4,5 -0,8 5,0 15.837 301
36,0 0,3 -20,6 4,6 -4,6 3,1 19.895 363
40,1 1,3 -4,6 4,8 0,8 2,2 22.416 997
Balans en Winst- en verliesrekening Eigen vermogen/VE Voorziening onderhoud/VE Overige voorzieningen Totaal opbrengsten/VE Kapitaalslasten/VE Overige bedrijfslasten/VE Renteresultaat/VE Buitengew. baten/lasten per VE Mutatie actuele waarde/VE Jaarresultaat/VE
13.858 0 323 6.149 70 3.387 553 0 105 679
12.904 0 320 6.786 68 3.869 617 0 1.473 97
13.067 0 323 5.283 48 3.950 650 0 2.071 -1.796
18.883 0 0 5.977 62 3.574 585 0 4.809 -3.897
23.507 0 0 5.167 52 2.749 526 0 2.080 -1.114
0,7 1,5 2,2 2,3 1,3 0,2 8,2 23,1
0,7 1,5 2,2 1,9 1,3 0,3 7,9 23,3
0,7 1,5 2,2 1,6 1,0 0,5 7,6 21,5
0,7 1,5 1,7 1,6 1,0 0,4 7,0 19,3
0,7 1,5 1,6 1,7 1,0 0,5 7,0 19,3
Personeelsbezetting Aantal formatieplaatsen per 1.000 VE, inclusief woningen in beheer - Directie/secretariaat - Financieel-economische zaken - Verhuur- en bewonerszaken - Onderhoud - Nevenexploitaties /leveringen en diensten - Projecten - Totaal aantal formatieplaatsen per 1.000 VE Werkelijk aantal formatieplaatsen
Kengetallen 2010
- 51 -
Jaarrekening 1.
Algemeen
Resultaat Het resultaat is als volgt opgebouw d (x € 1.000,-): omschrijving resultaat voor rente
2010
2009
werkelijk
begroot
verschil
werkelijk
6.520
4.384
2.136
8.688
bij: rentebaten
167
114
53
100
af: rentelasten
4.679
4.089
590
4.089
2.008
409
1.599
4.699
-294
-555
261
-4.166
1.714
-146
1.860
533
189
-281
470
-258
1.903
-427
2.330
275
resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening mutatie reële waarde vaste activa jaarresultaat voor belastingen belastingen jaarresultaat na belastingen
Korte toelichting op de belangrijkste afw ijkingen op het jaarresultaat: Werkelijk resultaat 2010 ten opzichte van begroot resultaat 2010 De opbrengsten uit verkoop w aren in 2010 circa € 2,6 miljoen lager dan begroot. Dit w erd voornamelijk veroorzaakt door lagere aantallen verkopen, nl. 19 i.p.v. 35 w oningen. De post “ Overige w aardeveranderingen Vaste activa” (= afboeking onrendabele top nieuw bouw investeringen) w as in 2010 circa € 5,4 miljoen lager dan begroot als gevolg van het opschuiven met één jaar van project 212 (66 w oningen Frankhuis); en het doorschuiven van nieuw bouw complex 051. Daar staat tegenover dat er in 2010 een afw aardering van circa € 1,1 miljoen op de grondpositie in Berkum-Veldhoek heeft plaatsgevonden. Deze afw aardering w as noodzakelijk doordat de ontw ikkeling van het plan Berkum-Veldhoek fors is vertraagd en niet w ordt voorzien binnen 5 jaar. De w erkelijke kosten blijven achter bij de begroting met 1,3 miljoen. Dit w ordt veroorzaakt door doorgeschoven posten Planmatig onderhoud naar 2011 € 0,8 miljoen en minder doorbelasten kosten groot onderhoud € 0,5 miljoen. Het verschil in de reële w aarde vaste activa is het gevolg van het toepassen van herziene parameters en uitgangspunten bij de bedrijfsw aardeberekening (bij opstellen begroting 2010) en w ordt toegelicht bij het onderdeel over de bedrijf sw aardeberekening. Werkelijk resultaat 2010 t.o.v. werkelijk resultaat 2009 Het aantal verkochte w oningen in 2010 blijft (19 w oningen) achter ten opzichte van 2009 (35 w oningen), navenant de opbrengst hierop. Het verschil in de reële w aarde vaste activa is het gevolg van het toepassen van herziene paramaters en uitgangspunten bij de bedrijfsw aardeberekening. Het verschil bedraagt € 5,3 miljoen.
Jaarrekening 2010
- 52 -
2.
Financiële positie
De financiële positie per 31 december 2010 is als volgt kort w eer te geven: (x € 1.000,-) 31-12-2010
31-12-2009
Vermogen op lange termijn
137.114
135.619
Vastgelegde middelen op lange termijn
148.181
143.023
Werkkapitaal
-11.067
-7.404
De afname van het werkkapitaal met circa € 3,7 miljoen tot -/- € 11.067.000,- is als volgt te specificeren (x € 1.000,-): Jaarresultaat
1.903
Af: Investeringen minus afschrijvingen en mutatie financiële vaste waarde Bij: Aangetrokken leningen minus aflossingen Mutatie reële waarde MVA Afname werkkapitaal 2010
-2.908 -1.527 -4.435 -1.131 -3.663
Voor een nadere toelichting van de mutatie in 2010 w ordt verw ezen naar hoofdstuk 5 van de Jaarrekening, “ Kasstroomoverzicht” , op pagina 57.
Jaarrekening 2010
- 53 -
3.
Geconsolideerde Balans per 31-12-2010 (na bestemming resultaat) (x € 1.000,-) BALANS PER 31-12-2010 ACTIVA
31-12-2010 €
31-12-2009 €
142.655
137.868
1.580
2.174
1.718
1.674
145.953
141.716
229 6 875 0
301 6 1.000 0
1.110
1.307
147.063
143.023
0
18
VORDERINGEN - Huurdebiteuren - Gemeente Zwolle - Overige vorderingen - Overlopende activa
73 0 528 47
80 1 390 29
Totaal vorderingen
648
500
LIQUIDE MIDDELEN
1.486
120
Totaal vlottende activa
2.134
638
149.197
143.661
0
0
VASTE ACTIVA MATERIELE VASTE ACTIVA - Onroerende en roerende zaken in exploitatie - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling - Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiele vaste activa FINANCIELE VASTE ACTIVA - Te vorderen BWS-subsidies - Deelnemingen - Latente belastingvordering - Overige effecten Totaal financiele vaste activa Totaal vaste activa
VLOTTENDE ACTIVA ONDERHANDEN WERK
TOTAAL p.m. Nog te ontvangen leningen
Jaarrekening 2010
- 54 -
PASSIVA
31-12-2010 €
31-12-2009 €
EIGEN VERMOGEN Overige reserve Reserve woningen in beheer
38.845 0
36.942 0
Totaal eigen vermogen
38.845
36.942
906
906
LANGLOPENDE SCHULDEN - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen
10.450 85.795
15.189 82.582
Totaal langlopende schulden
96.245
97.771
Totaal langlopend vermogen
135.996
135.619
9.215 833 45 3.108
1.790 3.031 757 2.464
13.201
8.042
149.197
143.661
0
0
VOORZIENINGEN - Voorziening onrendabele nieuwbouwinvesteringen
KORTLOPENDE SCHULDEN -
Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en premies sociale verzekering Overlopende passiva
Totaal kortlopende schulden
TOTAAL p.m. Toegezegde leningen
Jaarrekening 2010
- 55 -
4.
Geconsolideerde Winst- en verliesrekening over 2010
(x € 1.000,-)
BEDRIJFSOPBRENGSTEN - Huren - Vergoedingen - Overheidsbijdragen - Opbrengst verkopen
2010
2009
€
€
12.841
12.568
1.157
1.244
3
1
3.010
5.197
- Overige bedrijfsopbrengsten
226
182
Som der bedrijfsopbrengsten
17.237
19.192
104
83
1.118
515
1.286
1.207
388
374
- Lasten onderhoud
3.974
4.460
- Overige bedrijfslasten
3.847
3.865
Som der bedrijfslasten
10.717
10.504
6.520
8.688
- Rentebaten
167
100
- Rentelasten
4.679
4.089
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING
2.008
4.699
-294
-4.166
189
-258
1.903
275
BEDRIJFSLASTEN - Afschrijvingen op immateriele en materiele vaste activa - Overige waardeveranderingen immateriele en materiele vaste activa - Lonen en salarissen - Sociale lasten/pensioenpremies
RESULTAAT VOOR RENTE
Mutatie reële waarde vaste activa Belastingen JAARRESULTAAT
Jaarrekening 2010
- 56 -
5.
Kasstroomoverzicht (x € 1.000,-) 2010
2009
€
€
Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat voor rente
6.520
8.689
104
83
0
0
Aanpassingen voor - afschrijvingen - mutatie voorzieningen Veranderingen in vlottende middelen - Onderhanden werk - Vorderingen - Kortlopende schulden
18
-212
323
-360
5.062
-3.308
Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen rente Betaalde rente Betaalde belastingen
5.403
-3.880
12.027
4.892
168
99
-4.680
-4.089
-186
Kasstroom uit operationele activiteiten
-259 -4.698
-4.249
7.329
643
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Mutatie financiële vaste activa
-5.929
-11.487
1.295
524
197
500
Kasstroom uit investeringsactiviteiten
-4.437
-10.463
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Nieuw opgenomen leningen Contractbijschrijvingen klimleningen Aflossing langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten
15.000
23.640
0
0
-16.526
-14.187 -1.526
9.453
Mutatie geldmiddelen
1.366
-367
Liquide middelen ultimo voorgaand boekjaar Liquide middelen ultimo boekjaar
120 1.486
487 120
Mutatie liquide middelen
1.366
-367
Jaarrekening 2010
- 57 -
6. 6.1
Waarderingsgrondslagen Algemeen
Woningstichting Openbaar Belang is een stichting met de status van “ toegelaten instelling volkshuisvesting” . Zij heeft specifieke toelating in de regio Zw olle en is w erkzaam binnen de juridische w etgeving van uit de Woonw et en het Besluit Beheer Sociale Huursector. De vestigingsplaats is Zw olle. 6.2
Regelgeving
De w aardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat berusten op de grondslag van nominale w aarde, tenzij hierna anders is vermeld. De baten en lasten w orden toegerekend aan het jaar w aarop zij betrekking hebben. Baten w orden slechts verantw oord indien ze op balansdatum zijn gerealiseerd, lasten w orden gepresenteerd indien ze hun oorsprong vinden in of voor het einde van het verslagjaar en op het moment dat ze voorzienbaar zijn. De ongerealiseerde w aardeveranderingen, van op de actuele w aarde gew aardeerde materiële vaste activa in exploitatie, w orden eveneens in het resultaat verw erkt. De gehanteerde grondslagen van w aardering en resultaatbepaling sluiten aan met de bepalingen van artikel 26 van het BBSH, BW2 titel 9 en de richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving (645). 6.3
Grondslagen voor consolidatie
Woningstichting Openbaar Belang heeft belangen in De Kw ekerij B.V. en Molenzicht B.V. (beide 100% ) en Tussen de Verlaten B.V. (33,3% ). Alleen de jaarcijfers van de Kw ekerij B.V. en Molenzicht B.V. zijn volledig geconsolideerd opgenomen in deze jaarrekening, voor zover de resultaten niet door transacties met derden buiten de groep zijn gerealiseerd. In de individuele jaarrekening van de w oningstichting zijn de belangen via de netto vermogensmutatie verw erkt in de balans. De verkrijgingsprijs van de deelneming bestaat uit het geldbedrag of equivalent dat is overeengekomen voor de verkrijging van de overgenomen entiteit vermeerderd met eventuele direct toerekenbare kosten. Indien de verkrijgingsprijs hoger is dan het nettobedrag van de reële w aarde van de identificeerbare activa en passiva w ordt het meerdere als goodw ill geactiveerd onder de immateriële vaste activa. Groepsmaatschappijen blijven in de consolidatie opgenomen tot het moment dat zij w orden verkocht; deconsolidatie vindt plaats op het moment dat de beslissende zeggenschap w ordt overgedragen. 6.4
Grondslagen voor waardering van activa en passiva
Materiële vaste activa Onroerende goederen in exploitatie De grond, de w oningen, de w oonw agens met de daarbij behorende installaties, standplaatsen, garages en aanpassingen zijn gew aardeerd tegen actuele w aarde gebaseerd op de bedrijfsw aarde. Deze w ordt gevormd door de contante w aarde van de kasstromen uit toekomstige exploitatieopbrengsten en – uitgaven over de geschatte resterende looptijd van de investering. De kasstroomprognoses zijn gebaseerd op redelijke en onderbouw de veronderstellingen die d e beste schatting w eergeven van de economische omstandigheden en van toepassing zullen zijn gedurende de resterende levensduur van het actief. De kasstromen zijn gebaseerd op de, eind 2010 intern geformuleerde, meerjarenbegroting over de periode 2011 -2020. De kosten van planmatig- en groot onderhoud zijn eveneens gebaseerd op dezelfde begrotingsperiode. In latere jaren w ordt gerekend met geëxtrapoleerde normbedragen, gebaseerd op de begroting 2011. Gerekend w ordt met een inflatie van 2,00% en een inflatiev olgend huurbeleid. De disconteringsvoet is rechtstreeks afgeleid van de gemiddelde rentekostenvoet met een risico -opslag en komt uit op 5,25% . Nieuw aan te trekken leningen w orden ingecalculeerd tegen 4,8% onder borgstelling van het WSW.
Jaarrekening 2010
- 58 -
Bij de bedrijfsw aarde ultimo 2010 zijn derhalve volgende uitgangspunten gehanteerd: 2010 2009 1,25% 1,50% 1,50% 2,25% 2,00% 2,25% 0,50% 0,50% 0,20% 0,20% conform technische inventarisatie bedrijfseconomische norm 2,00% 2,25% 3,00% 3,25% 5,25% 5,25%
Huurverhoging 2011 Huurverhoging 2012 2013 e.v. Huurderving: - leegstand - oninbaar Variabele lasten: - onderhoud - algemeen beheer Toename variabele lasten (inflatie) Toename onderhoudslasten Disconteringsvoet
De heffingsbijdrage van het Centraal Fonds Volkshuisvesting en de te betalen vennootschapsbelasting maken geen onderdeel uit van de bedrijfsw aarde. Bij de bepaling van de bedrijfsw aarde w ordt eveneens rekening gehouden met de rentabiliteitsw aardecorrectie van de bestaande leningenport efeuille. De rentabiliteitsw aardecorrectie betreft het verschil tussen de contante w aarde van de verw achte kasstromen uit hoofde van de leningen en de w aardering van deze posten op de balans. De bepaling van de restw aarde van de grond opgenomen in de bedrijfsw aarde vindt, voor zover er nog geen herbestemming van de grond heeft plaatsgevonden, plaats op basis van de kostprijs van de grond voor een sociale huurw oning (conform opgave gemeente Zw olle), onder aftrek van de sloopkosten en kosten uitverhuizen. Na-investeringen, die leiden tot een w aardeverhoging van het actief, w orden aangemerkt als activeerbare kosten. In het kader van de afspraken tussen de rijksoverheid en Aedes afgesproken inspanningsverplichting om het w oningbezit energiezuinig te maken, zijn ook de kosten van deze maatregelen in de bedrijfsw aarde verw erkt. Wij ramen de kosten vooralsnog op circa € 10 miljoen, w aarvan ultimo 2010 nog € 6 miljoen resteert. De opbrengsten vanuit de huurverhoging, w aarvan 50% ten laste van de huurder en 50% ten laste van Openbaar Belang komt, zijn eveneens in de berekening verw erkt. De huren zijn inflatievolgend verhoogd; tegelijkertijd w orden de huren in 2009 bij mutatie opgetrokken naar 75% van de maximaal redelijke huur. Complexen w orden gedefinieerd op basis van groepen van gelijksoortige activa. De daarbij gehanteerde criteria voor productmarktcombinaties sluiten aan bij w elke in het w oonruimteverdelingsysteem w orden gehanteerd: 1. 2. 3. 4.
Eengezinsw oning Flat zonder lift Flat met lift Hat-eenheid
5. 6. 7. 8.
Onzelfstandige eenheid Standplaats/w oonw agen Bedrijfspand Garage en overige
Onroerende goederen in ontw ikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw die w orden gew aardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het w erkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering onder aftrek van een bijzondere w aardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Voorts w ordt rente tijdens de bouw toegerekend. De geactiveerde rente w ordt berekend tegen de intern vastgestelde gemiddelde rentevoet voor kort vreemd vermogen. Voor onroerende zaken w aarvoor specifieke financiering is aangetrokken w ordt de interestvoet van deze specifieke financiering gehanteerd. Indien de bijzondere w aardevermindering hoger is dan de w aarde van de onroerende zaken in ontw ikkeling, w ordt de onroerende zaak op nihil gew aardeerd en w ordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities w orden onder deze post verw erkt tegen aanschafprijs, bijkomende kosten en toegerekende rente. Elke 5 jaar vindt er een toetsing met de marktw aarde plaats. Jaarrekening 2010
- 59 -
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie w orden gew aardeerd op basis van aanschafw aarde onder aftrek van annuïtaire afschrijvingen. Financiële vaste activa Te vorderen BWS-subsidies Waardering van de te vorderen subsidies BWS vindt plaats door aan de contante w aarde van de subsidie bij aanvang van de exploitatie jaarlijks een rente toe te rekenen tegen het subsidierendement onder aftrek van de ontvangen bijdrage. Deelnemingen De deelnemingen betreffen een 100% deelneming in “ De kw ekerij B.V.” en “ Molenzicht B.V” en een deelneming in “ Tussen de Verlaten B.V.” (aandeel Openbaar Belang 1/3); de deelnemingen w orden gew aardeerd op de netto vermogensw aarde volgens de laatst bekende balans. “ De Kw ekerij B.V.” neemt voor 50% deel in VOF de Geren. “ Tussen de Verlaten B.V.” neemt voor 50% deel in VOF Berkum-Veldhoek. Alle vier entiteiten zijn gevestigd in Zw olle. Overige effecten De overige effecten betreffen de certificaten van de stichting Administratiekantoor NCCW en w orden gew aardeerd tegen de verkrijgingprijs of de lagere opbrengstw aarde. Latente belastingvordering Latente belastingvorderingen, met inbegrip van die voortvloeiend uit voorw aartse verliescompensatie, w orden gew aardeerd indien het w aarschijnlijk is dat er fiscale w inst beschikbaar zal zijn w aarmee verliezen kunnen w orden gecompenseerd en verrekeningsmogelijkheden kunnen w orden benut. Belastinglatenties w orden gew aardeerd op basis van de contante w aarde. Onderhanden werken De onderhanden w erken w orden gew aardeerd tegen reeds gemaakte kosten minus de reeds gedeclareerde termijnen. Resultaten w orden genomen op het moment van oplevering. Indien verliezen w orden verw acht, w orden deze voorzien. Vorderingen Gew aardeerd tegen nominale w aarde onder aftrek van een voorziening voor mogelijke oninbaarheid. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’ s met een looptijd korter dan tw aalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Voorziening Voorziening onrendabele investering nieuw bouw Verw achte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuw bouw w orden als bijzondere w aardeverandering in mindering gebracht op de boekw aarde van het complex w aartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verw achte verliezen de boek w aarde van het betreffende complex overtreffen w ordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verw achte verliezen w ordt in dit verband verstaan de netto contante w aarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen bedrijf sw aarde.
Jaarrekening 2010
- 60 -
Langlopende schulden Langlopende schulden w orden bij de eerste w aardering gew aardeerd tegen reële w aarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verw erving van de schulden w orden in de w aardering bij eerste verw erking opgenomen. Schulden w orden na eerste verw erking gew aardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten. Het verschil tussen de bepaalde boekw aarde en de uiteindelijke aflossingsw aarde w ordt samen met de verschuldigde rentevergoeding zodanig bepaald dat de effectieve rente gedurende de looptijd van de schulden in de w inst -en-verliesrekening w ordt verw erkt. Leningen die zijn aangetrokken binnen het Dynamische Kostprijshuursysteem (klimleningen) w orden niet afgelost zolang de bijbehorende exploitaties van de activa voorgecalculeerde exploitatieverliezen opleveren. Gedurende deze periode w orden de leningen jaarlijks met een vooraf bepaald bedrag verhoogd. De aflossingsverplichting voor het komend jaar van de langlopende schulden is opgenomen onder de kortlopende schulden. Overige activa en passiva Voor zover in het bovenstaande niet anders is aangegeven w orden activa en passiva gew aardeerd op nominale w aarde. Hierbij w ordt op vorderingen, indien dit noodzakelijk is, een voorziening w egens mogelijke oninbaarheid in mindering gebracht.
6.5
Grondslagen voor bepaling van het resultaat
Algemeen Het resultaat w ordt bepaald als verschil tussen de opbrengstw aarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties w orden verantw oord in het jaar w aarin zij zijn gerealiseerd; verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Het resultaat w ordt tevens bepaald met inachtneming van de verw erking van ongerealiseerde w aardeveranderingen van op actuele w aarde gew aardeerde: materiële vaste activa in exploitatie; onder vlottende activa opgenomen effecten; afgeleide financiële instrumenten die niet zijn aangemerkt als afdekkingsinstrumen t. Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit de levering van met betrekking tot de eigendom Opbrengsten uit de levering van op de verrichte diensten tot aan
goederen w orden verw erkt zodra alle belangrijke rechten en risico’ s van de goederen zijn overgedragen aan de koper. diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.
Huren De jaarlijkse huurverhoging is van overheidsw ege gebonden aan een maximum. Voor het verslagjaar 2010 bedroeg dit maximumpercentage 1,2% .
Overheidsbijdragen Voor zover de overheidsbijdragen op standplaatsen en/of w oonw agens nog niet zijn ontvangen is de bijdrage berekend op grond van de regelingen.
Jaarrekening 2010
- 61 -
Als gevolg van de brutering bestaan vanaf 1995 de overheidsbijdragen voor w oningen alleen nog uit de BWS-subsidies. Opbrengsten uit verkoop De opbrengsten uit verkoop betreft het saldo van de behaalde verkoopopbrengst minus de gemaakte direct toerekenbare verkoopkosten. Winsten w orden verantw oord op het moment van levering (passeren transportakte). Overige baten Hieronder w orden de vergoedingen voor administratiekosten, inschrijfgelden, doorbelastingen aan derden et cetera verantw oord. Geactiveerde productie ten behoeve van het eigen bedrijf De toe te rekenen interne directe kosten en rente in het kader van voorfinanciering ten behoeve van onroerende zaken in ontw ikkeling w orden hieronder verantw oord. Afschrijvingen op(im) materiële vaste activa De afschrijvingen op materiële vaste activa w orden gebaseerd op basis van de verkrijgings- of vervaardigingsprijs. Af schrijvingen vinden plaats volgens de annuïtaire methode op basis van de geschatte economische levensduur. Met een mogelijke restw aarde w ordt geen rekening gehouden. Overige waardeveranderingen (im)materiële vaste activa De overige w aardeveranderingen w orden gevormd door de w aardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuw bouw en herstructurering. Tevens w orden hieronder de leefbaarheidsinvesteringen opgenomen. Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten w orden op grond van de arbeidsvoorw aarden verw erkt in de w inst en-verliesrekening voor zover ze verschuldigd zijn aan w erknemers. Pensioenen De pensioenregeling via het SPW betreft een toegezegd-pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds. Hierbij is een pensioen toegezegd aan personeel op de pensioengerechtigde leeftijd, afhankelijk van leeftijd, salaris en dienstjaren. Deze toegezegd-pensioenregeling is verw erkt als zou sprake zijn van een toegezegde-bijdrageregeling. Voor de pensioenregelingen betaalt Openbaar Belang op verplichte, contractuele of vrijw illige basis premies aan het SPW. Behalve de betaling van premies heeft Openbaar Belang geen verdere verplichtingen uit hoofde van deze pensioenregeling. Openbaar Belang heeft in geval van een tekort bij het fonds geen verplichting tot het voldoen van aanvullende bijdragen anders dan hogere toekomstige premies. De premies w orden verantw oord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies w orden opgenomen als overlopende activa indien deze tot een terugstorting leiden of tot een vermindering van toekomstige betalingen.
Jaarrekening 2010
- 62 -
Lasten onderhoud Hieronder w orden verantw oord de uitgaven voor het niet planmatig onderhoud en het planmatig onderhoud. De onderhoudsuitgaven zijn exclusief de kosten eigen dienst. Overige bedrijfslasten De overige bedrijfslasten w orden toegerekend aan het verslagjaar w aarop zij betrekking hebben.
Belastingen De belasting over het resultaat w ordt berekend over het resultaat voor belastingen in de w inst - en verliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen), vrijgestelde w instbestanddelen en na bijtelling van niet -aftrekbare kosten. Tevens w ordt rekening gehouden met w ijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van w ijzigingen in het te hanteren belastingt arief. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten w orden tijdsevenredig verw erkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verw erking van de rentelasten w ordt rekening gehouden met de verantw oorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente w orden meegenomen. Activeren van rentelasten Rentelasten w orden geactiveerd gedurende de periode van vervaardiging van een actief, indien het veel tijd vergt om het actief gebruiksklaar of verkoopklaar te maken. De te activeren rente w ordt berekend op basis van de verschuldigde rente over specifiek voor de vervaardiging opgenomen leningen en van de gew ogen rentevoet van leningen die niet specifiek aan de vervaardiging van het actief zijn toe te rekenen, in verhouding tot de uitgaven en periode van vervaardiging. 6.6
Belangrijke inschattingen inzake waardering en resultaatbepaling
De jaarrekening w ordt overeenkomstig BW2 Titel 9 opgesteld. Het management heeft daartoe bepaalde veronderstellingen en schattingen gemaakt die van invloed zijn op de w aardering van activa en verplichtingen, op de resultaatbepaling en de rapportage van voorw aardelijke activa en verplichtingen. De volgende w aarderingsgrondslagen zijn naar de mening van het management het meest kritisch voor het w eergeven van de financiële positie en vereisen een subjectieve of complexe beoordeling van het management: • materiële vaste activa, minimum w aarderingsregel; • timing en verw erking van onrendabele investeringen nieuw bouw en herstructurering . 6.6.1 Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in exploitatie w orden gew aardeerd tegen reële w aarde. De reële w aard e w ordt afhankelijk gesteld van de voorgenomen bestemming van complexen. De reële w aarde van de onroerende zaken in exploitatie, bestemd voor de verhuur, is de bedrijfsw aarde. De onroerende zaken kunnen voor langere of kortere termijn voor verhuur w orden aangehouden. De uitgangspunten van de reële w aarde zijn deels afhankelijk van de interne beleidsvoornemens van Openbaar Belang. Deze beleidsvoornemens komen onder meer tot uitdrukking in het strategisch voorraadbeheer w aarbij eigen keuzes w orden gemaakt ten aanzien van verhuur of verkoop, levensduur, kw aliteits- en huurniveaus. Voor zover mogelijk hanteert Openbaar Belang binnen de sector gangbare uitgangspunten.
Jaarrekening 2010
- 63 -
6.6.2 Timing en verw erking van onrendabele investeringen nieuw bouw en herstructurering In de jaarrekening w orden naast juridisch afdw ingbare verplichtingen tevens feitelijke verplichtingen verw erkt die kunnen w orden gekw alificeerd als ’ intern geformaliseerd en extern gecommuniceerd’ . Hiervan is sprake w anneer uitingen namens de corporatie zijn gedaan richting huurders, gemeenten en overige belanghebbers aangaande verplichtingen inzake toekomstige herstructureringen en toekomstige nieuw bouw projecten. Een feitelijke verplichting is gekoppeld aan het besluitvormingsproces van de corporatie rondom projectontw ikkeling en herstructurering. Van een feitelijke verplichting is eerst sprake indien de formalisering van de definitief ontw erp fase en afgeleid het aanvragen van de bouw vergunning heeft plaatsgevonden. De aannames gedaan bij de financiële impact van bovengenoemde feitelijke verplichtingen kunnen afw ijken bij daadw erkelijke realisatie van de projecten. Planvorming kan onder meer w ijzigingen in de tijd ondergaan door bew egingen in het prijsniveau van leveranciers, w ettelijke procedures en aanpassingen in de voorgenomen bouw productie. 6.6.3 Vennootschapsbelasting Ten aanzien van de acute belastinglast en belastinglatenties in de jaarrekening heeft Woningstichting Openbaar Belang een aantal standpunten ingenomen die eerst bij afw erking van de aangifte over de verslagjaren 2006 tot en met 2010 door de fiscus zullen w orden getoetst. De belangrijkste standpunten betreffen: De w aardebepaling van de ontw ikkelrechten; Het onderscheid tussen onderhoudskosten en investeringen; De verw erking van projectontw ikkelingsresultaten; Het vormen van een herbestedingsreserve. Dientengevolge kan de fiscale last over 2010 en voorgaande jaren nog w ijzigingen ondergaan en belastinglatenties een andere w aarde kennen. 6.7
Kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Bij deze methode w ordt het nettoresultaat aangepast voor posten van de w inst - en verliesrekening die geen invloed hebben op ontvangsten en uitgaven in het verslagjaar, mutaties in de balansposten en posten van de w inst - en verliesrekening, w aarvan de ontvangsten en uitgaven niet w orden beschouw d als behorende tot de operationele activiteiten. De liquiditeitspositie in het kasstroomoverzicht bestaat uit de liquide middelen onder aftrek van bankkredieten. In het kasstroomoverzicht w ordt onderscheid gemaakt tussen operationele, investerings- en financieringsactiviteiten. De kasstromen uit hoofde van de financiering zijn gesplitst in kasstromen met betrekking tot mutaties in de hoofdsom (opgenomen onder financieringsactiviteiten) en betaalde interest (opgenomen onder operationele activiteiten). De investeringen in materiële vaste activa w orden opgenomen onder aftrek van de onder overige schulden voorkomende verplichtingen. 6.8
Bedrijfswaarde
De bedrijfsw aarde is één van de belangrijkste sturingsinstrumenten van Openbaar Belang. Omvangrijke investeringsbeslissingen w orden getoetst op hun financiële haalbaarheid met behulp van de bedrijfsw aardeberekening. De gehanteerde parameters vormen vervolgens de basis voor doorrekening in de financiële meerjarenprognose. De gekozen product -marktcombinatie (pmc) is gebaseerd op een verhuurtechnische type-indeling; een indeling die ook in het w oonruimteverdeelsysteem w ordt gehanteerd. De parameter voor de huur is (evenals voorgaande jaren) inflatievolgend. De disconteringsvoet is afgeleid van de gemiddelde (verw achte) vermogenskostenvoet op lange termijn (10 jaar) met een opslag voor risico en komt uit op 5,25% . Berekend is dat deze gemiddelde kostenvoet zich de komende jaren onder de 5% zal bew egen.
Jaarrekening 2010
- 64 -
Bij de berekening van de bedrijfsw aarde zijn de volgende parameters gehanteerd: parameters:
2011
2012
2013
2014
2015 ev
huurverhoging
1,25%
1,50%
2,00%
2,00%
2,00%
inflatie ontw ikkeling onderhoudslasten
1,50%
2,00%
2,00%
2,00%
2,00%
1,25%
1,95%
2,27%
2,49%
3,00%
disconteringsvoet
5,25%
5,25%
5,25%
5,25%
5,25%
De kosten voor het onderhoud en de overige variabele lasten (beheer/belastingen en verzekeringen) zijn gebaseerd op de (meerjaren-)begroting 2011-2020. De kosten van het planmatig onderhoud zijn eveneens gebaseerd op de meerjarenprognose onderhoud over de periode 2011-2020. Daarna w orden kosten gebaseerd op 5 jaars onderhoudscyclus van € 1.045,- per w oning en in het 25-ste en 40-ste exploitatiejaar een bedrag van € 25.000,- respectievelijk € 10.000,- per w oning w ordt aangehouden. De rentabiliteitsw aardecorrectie (ultimo 20 10 becijferd op circa € 7,1 miljoen), de extra huuropbrengsten door huurharmonisatie en de gevolgen van het aanbrengen van energiebesparende maatregelen, zijn op basis van de berekende bedrijfsw aarde in totaal per ty pe verhuureenheid verhoudingsgew ijs toegerekend.
Jaarrekening 2010
- 65 -
7.
Toelichting op de balans (x € 1.000,-)
A CT I EF
31-12-2010
31-12-2009
exploitatie
142.655
137.868
Deze post is als volgt samengesteld: - Woningen en woongebouwen - Overige verhuureenheden Totaal onroerende en roerende zaken in exploitatie
141.326 1.329 142.655
136.486 1.382 137.868
1.580
2.174
550 1.030 1.580
1.604 570 2.174
Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie
1.718
1.674
Deze post is als volgt samengesteld: .• Kantoor Binnengasthuisstraat 1 .• Vervoermiddelen .• Inventaris Totaal ten dienste van de exploitatie
1.382 46 290 1.718
1.397 36 241 1.674
145.953
141.716
VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende en roerende zaken in
Onroerende zaken in ontwikkeling Deze post is als volgt samengesteld: - Onroerende en roerende zaken • Woningen en woongebouwen ° grond in Berkum-Veldhoek ° overige projecten Totaal onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
Totaal materiële vaste activa
Jaarrekening 2010
- 66 -
Het verloop van deze post in 2010 is als volgt:
Verloop Vaste Activa 2010
Onroerende en roerende zaken in exploitatie €
Totaal Onroerende materiële Onroerende zaken ten Warmte vaste activa zaken in dienste der meters in exploitatie ontwikkeling exploitatie € € € €
Saldo 1-1-2010 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 1-1-2010 Aanvulling tot bedrijfswaarde
143.045 -25.685 117.360 20.454
87 -33 54
143.132 -25.718 117.414 20.454
2.174
Balans per 1-1-2010
137.814
54
137.868
Mutaties 2010 Investeringen Nieuwbouw Grootonderhoud Overige Totaal investeringen Desinvesteringen Mutatie reële waarde vaste activa Correctie afschrijvingen op Desinvesteringen Totaal wijziging actuele waarde
2.174
1.796 -122 1.674
147.102 -25.840 121.262 20.454
2.174
1.674
141.716
694 5.030 119 5.843
555
139
5.030 119 5.149
5.030 119 5.149
555
139
-1.289 995
-1.289 995
-90 -1.118
-1.379 -123
0 -294
Overboeking van/naar Afschrijvingen
-59
Saldo mutaties 2010
Totaal €
0
-294
-1.208
-59 -9
59
-9
-1.502
-95
0 -104
4.796
-9
4.787
-594
44
4.237
Eindsaldo 31-12-2010 Aanschafwaarde Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarde per 31-12-2010 Aanvulling tot bedrijfswaarde
147.207 -27.302 119.905 22.705
87 -42 45
147.294 -27.344 119.950 22.705
1.580 1.580
1.935 -217 1.718
150.809 -27.561 123.248 22.705
Balans per 31-12-2010
142.610
45
142.655
1.580
1.718
145.953
Er zijn geen activa als zekerheid gesteld voor verstrekte leningen. Alle overige vaste activa zijn juridisch en economisch in vrije eigendom van de stichting. De activa ten dienste der exploitatie zijn verzekerd middels een uitgebreide inboedelverzekering. De w oningen en w oonw agens zijn verzekerd tegen het risico van storm - en brandschade (op basis van herbouw w aarde). De verzekering van de w oningen in aanbouw geschiedt door de aannemer. De aanslag onroerend zaak belasting (OZB) vermeldt in 2010 een w aarde van bijna € 414 miljoen per 1 januari 2009 c.q. de datum van oplevering van de nieuw bouw . Dit bedrag is inclusief de standplaatsen, bedrijfspanden en garages. Uit de aard der zaak is aan de w oonw agens geen w aarde voor de OZB bepaald. De bedrijfsw aarde van de w oonw agens bedraagt ultimo 2010 € 0,5 miljoen. Voor de berekening van de boekw aarde op basis van de historische kostprijs, verminderd met de afschrijvingen, is uitgegaan van de volgende gebruiksduur: Termijn Grond n.v.t. Bouw 30/40/50 CV 25 * ) Lift/Medische aanpassingen 20 Warmw aterinstallaties 10 Isolatie 20/25 Garages 20/50 Woonw agens 15/25 Standplaatsen 25 *)
De kosten cv-installaties van de DKPH-complexen zijn opgenomen onder de bouw kosten en vormen één onderdeel. De afschrijvingstermijnen zijn in die gevallen gelijk aan die van de bouw kosten. Bij vervanging w orden deze kosten niet geactive erd maar ten laste van het resultaat gebracht.
Jaarrekening 2010
- 67 -
Onroerende goederen in ontw ikkeling De complexen in ontw ikkeling zijn gew aardeerd tegen de tot en met de balansdatum aangegane verplichtingen (inclusief betaalde rente), onder aftrek van éénmalige subsidies.
Onroerende en roerende goederen ten dienste van de exploitatie Deze activa zijn gew aardeerd tegen aanschafw aarde, verminderd met de daarop toegepaste afschrijvingen volgens het annuïteitensysteem, volgens onderstaand overzicht. Als criterium voor activering geldt: alle investeringen onder de € 250,- per eenheid w orden ineens afgeboekt, tenzij dit clusteraanschaffingen betreft. Termijn Verbouw kantoor 30/19 Inventaris 3/5/10
Bedrijfswaarde In onderstaand overzicht is de bedrijfsw aarde van de diverse type verhuureenheden w eergegeven. De uitgangspunten, zoals vermeld bij de w aarderingsgrondslagen, leiden tot de volgende opstelling, w aarbij ter vergelijking ook de boekw aarde en de ozb-w aarde is opgenomen (x € 1.000,-):
type verhuureenheid woningen eengezinswoning flat zonder lift flat met lift hat eenheid onzelfstandig subtotaal woningen overige verhuureenheden standplaats/woonwagen bedrijfspand garage subtotaal overige verhuureenheden totaal generaal
bedrijfswaarde ozbwaarde 31-12-2009 31-12-2010 € € €
boekwaarde €
verschil €
1.247 371 573 248 269 2.708
238.374 74.413 51.808 29.150 15.623 409.368
89.106 11.100 21.981 7.015 6.563 135.765
88.266 10.307 29.610 6.463 5.756 140.402
69.195 6.945 30.553 4.985 6.445 118.123
19.071 3.362 -943 1.478 -689 22.279
31 8 125 164 12 2.872
1.534 990 1.866 4.390 457 413.758
926 770 353 2.049
1.061 707 440 2.208 457 142.610 0,000
1.061 465 341 1.867 458 119.990
0 242 99 341
aantal eenheden *)
137.814
*) De aansluiting met de kengetallen wordt gevonden door het aantal onzefstandige eenheden met 69 te verlagen (269 wordt 200): 69 woningen worden verhuurd als 138 kamers.
Jaarrekening 2010
- 68 -
22.620
De bedrijfsw aarde ultimo 2010 is ten opzichte van ultimo 2009 toegenomen met € 4,8 miljoen naar € 142,6 miljoen. Deze toename is als volgt toe te lichten (x € 1.000,-): Bedrijfswaarde 31-12-2009 Investeringen Verkopen Automone mutatie *) Overboekingen
137.814 5.149 -1.289 995 -59 4.796 142.610
Bedrijfswaarde 31-12-2010 *)
Verklaring autonome mutatie
Verschuiven boekjaar Parameter w ijziging
6.001 -5.458
Overige
452
Autome mutatie
995
De aanpassing van de parameters voor de huurverhoging en de onderhoudslasten w ord t rechtstreeks afgeleid van de parameter voor inflatie. Bestemming woningbezit bestemming/ eengezins- flat zonder type verhuureenheid woning lift doorexploiteren 793 360 verkoop binnen 5 jaar 127 5 later 327 2 te slopen w oningen 4 totaal 1.247 371
flat met lift 567
hat- onzelfeenheid standig 232 241
3 3
16
573
248
28 269
totaal aantal 2.193 135 348 32 2.708
De sloop is voorzien voor 32 verhuureenheden in 2011 en betreft complex 018 Zuiderkerkstraat.
31-12-2010 Specificatie van de investeringen over het jaar 2010: - Onroerende en roerende zaken in exploitatie .• Kosten groot onderhoud, complex 010 en 017, 297 woningen af: aandeel normaal onderhoud Tussentelling • Diverse geriefverbeteringen Totaal investeringen in onroerende en roerende zaken in exploitatie - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling • Complex 058, 66 woningen Frankhuis • Complex 060, grondpositie Berkum-Veldhoek • Complex 102 • Overige projecten Totaal mutaties onroerende en roerende zaken in ontwikkeling
6.763 1.733 5.030 119 5.149
7 62 385 101 555
In de investeringen is een bedrag van € 62.000,- aan rente begrepen. Tegen 4% op de grond in BerkumVeldhoek en de overige projecten tegen 3,5%. Ook is aan interne kosten een bedrag van € 42.000,toegerekend op basis van geschatte uren.
Jaarrekening 2010
- 69 -
31-12-2010 - Onroerende en roerende zaken ten dienste der exploitatie • Diverse bedrijfsauto's en scooters • Woningcarthotheek • Computerapparatuur en software Totaal investeringen in onroerende en roerende zaken Totaal investeringen 2010 Specificatie van de desinvesteringen over het jaar 2010 - Onroerende en roerende zaken in exploitatie .• Bedrijfswaarde verkochte woningen - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling • Grondpositie Berkum-Veldhoek • Aanloopkosten duurzaamheid
21 17 100 139 5.843
-1.289 -1.118 -90 -2.497
Specificatie van de mutatie actuele waarde over het jaar 2010: - Onroerende en roerende zaken in exploitatie Totaal desinvesteringen 2010
995 -1.502
Overboeking van activa in exploitatie naar activa in Ontwikkeling Boekwaarde complex 102, standplaatsen
59
Totaal overboeking
59
Specificatie afschrijvingen over het jaar 2010: - Onroerende zaken ten dienste der exploitatie • Kantoorpand • Vervoermiddelen • Inventaris/computerapparatuur Totaal onroerende en roerende zaken ten dienste der exploitatie
16 10 68 95
Totaal afschrijvingen
95
Specificatie van de afschrijvingen activa in exploitatie - Warmte meters Totaal afschrijvingen activa in exploitatie 2010
8 8 103
Totaal Afschrijvingen Ten opzichte van voorgaand verslagjaar is de actuele waarde met - € 0,3 miljoen gemuteerd. Voor de toelichting op deze mutatie wordt verwezen naar de toelichting op de Winst- en verliesrekening.
Jaarrekening 2010
- 70 -
31-12-2010
31-12-2009
Onderhanden werk
0
18
Via deelname in De Kwekerij B.V.
0
18
VLOTTENDE ACTIVA
De Kwekerij B.V. realiseert, via VOF De Geren, op het terrein van de voormalige kwekerij in Zwollezuid, in de wijk De Geren, 85 kamers voor studenten. Verder zijn er 47 koopwoningen ontwikkeld. Op 31 december 2010 waren alle woningen verkocht. Het verloop van deze post is als volgt: Beginsaldo Mutaties in het boekjaar: Eindsaldo
18 -18 0
-194 212 18
73
80
Deze post is als volgt samengesteld: ‑ Huurdebiteuren Af: Voorziening dubieuze debiteuren Totaal huurdebiteuren
144 71 73
146 66 80
De huurachterstanden ultimo 2010 (respectievelijk 2009) zijn als volgt te specificeren:
144
146
• huurvorderingen • huurvorderingen • huurvorderingen • huurvorderingen • huurvorderingen • huurvorderingen Totaal
40 24 14 11 14 41 144
43 28 16 18 7 34 146
Huurdebiteuren
t/m 1 maand tot 2 maanden tot 3 maanden tot 4 maanden tot 5 maanden van 5 of meer maanden
De huurvorderingen, inclusief de vorderingen op vertrokken huurders, bedragen 1,03% van de huren en vergoedingen (2009: 1,04%). Ultimo 2010 was voor een bedrag van circa € 84.000,- in handen gegeven van de deurwaarder. Het verloop van de voorziening dubieuze debiteuren was als volgt: Stand begin boekjaar - Onttrekkingen - Toevoegingen Saldo ultimo boekjaar
65 10 16 71
12 11
Gemeente
0
1
Specificatie van de vordering: - BWS-subsidie cpl. 103 - BWS- subsidie cpl. 038 Totaal
0 0 0
1 0 1
Jaarrekening 2010
65
64
- 71 -
31-12-2010
31-12-2009
528
390
0 451 69 15
163 0 56 14
505 23 528
205 185 390
Het verloop van de voorziening voor oninbaarheid was als volgt: Stand begin boekjaar Toevoegingen/onttrekkingen Saldo ultimo boekjaar
14 1 15
7 7 14
Overlopende activa
47
29
Deze post is als volgt samengesteld: - Tussenrekeningen Totaal
47 47
29 29
Overige vorderingen Deze post is als volgt samengesteld: - Nog te ontvangen verkoopopbrengst Te ontvangen BTW en Soc premies ‑ Overige vorderingen Af: voorziening voor oninbaarheid Subtotaal Via deelneming Kwekerij B.V. Totaal overige vorderingen
De tussenrekening betreft voornamelijk nog te verrekenen kosten herstructurering Kamperpoort. Liquide middelen Deze post is als volgt samengesteld: - Kas - Postbank - Rekening‑courant banken - Kruisposten Subtotaal bij/af: overboeking naar de post ‘Schulden aan kredietinstellingen’ subtotaal Via deelneming Molenzicht B.V. Via deelneming De Kwekerij B.V. Totaal
1.486
120
0 489 949 0 1.438
3 -1 -500 2 -496 515 19 7 94 120
1.438 7 41 1.486
De liquide middelen staan ter vrije beschikking van Woningstichting Openbaar Belang.
Jaarrekening 2010
- 72 -
PASSI EF
31-12-2010
31-12-2009
EIGEN VERMOGEN
38.845
36.942
Overige reserve
38.845
36.942
Het verloop van deze post is als volgt: Beginsaldo Jaarresultaat Eindsaldo
36.942 1.903 38.845
36.667 275 36.942
Voor een prognose over het verloop van de reserve over de jaren 2011 t/m 2020 wordt verwezen naar hoofdstuk 7.3 van het Volkshuisvestingsverslag. Er dient bij de beoordeling van de reserve rekening gehouden te worden met een eventuele 2,5% respectievelijk 3,75% borgstelling inzake de aangetrokken leningen onder borgstelling van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Het gaat hier om een maximum van circa € 4 miljoen. De mutatie actuele waarde betreft het verschil tussen de berekende bedrijfswaarde ultimo het verslagjaar en het voorafgaand jaar.
VOORZIENINGEN Voorziening onrendabele investering nieuwbouw
906
906
De voorziening (nominaal) betreft de verplichting aangegaan tegenover Stichting De Gasthuizen om 12 van de, op 1 mei 2008 overgenomen woningen, te slopen (eind 2011) en daarvoor 20 nieuwbouwwoningen te realiseren. Verwacht wordt dat de bouw van deze woningen in 2012 zal starten.
LANGLOPENDE SCHULDEN Leningen overheid Waarvan leningen met een looptijd > 5 jaar: Het verloop van deze post is als volgt: Beginsaldo Mutaties in het boekjaar: - Aflossingen Saldo Saldo Af: aflossingsverplichtingen op korte termijn, opgenomen onder kortlopende schulden Eindsaldo In 2011 moeten de volgende bedragen aan rente en aflossing worden betaald: - Rente - Aflossing Per saldo te betalen in 2011
Jaarrekening 2010
10.450
15.189
8.972
13.580
15.708
16.202
-4.830 -4.830
-494 -494
10.878
15.708
-428 10.450
-519 15.189
558 428 986
842 519 1.361
- 73 -
31-12-2010
31-12-2009
Leningen kredietinstellingen
85.795
82.582
Waarvan leningen met een looptijd > 5 jaar:
79.221
76.582
83.338
74.362
12.000 -756 11.244
23.000 -726 -13.298 8.976
94.582
83.338
-8.787 85.795
-756 82.582
4.420 8.787 13.207
3.524 756 4.280
Het verloop van deze post is als volgt: Beginsaldo Mutaties in het boekjaar: - Nieuwe leningen - Aflossingen, jaarlijkse - Extra aflossingen Saldo Saldo Af: aflossingsverplichtingen op korte termijn, opgenomen onder kortlopende schulden Eindsaldo In 2011 moeten de volgende bedragen aan rente en aflossing worden betaald: - Rente - Aflossing Per saldo te betalen in 2011
Bij het bepalen van de te betalen rente over 2011 is een rentepercentage van 5% aangehouden voor de Roll-overleningen, waartegenover een rente-swap is afgesloten Het gemiddelde rentepercentage van de aangetrokken leningen bedraagt over 2010 4,7% (2009: 4,3%). Ultimo 2010 bedraagt het gemiddelde rentepercentage van de opgenomen overheid 5,1% (2009: 5,4%) en voor de leningen van de kredietinstellingen 4,7% (2009: 4,5%). Bij de berekening van dit rentepercentage is voor de eerder genoemde Roll-overleningen gerekend met een rente van 5%. Er zijn geen zakelijke zekerheden voor bovenstaande leningen afgegeven. In onderstaande grafiek wordt het renterisico van onze portfolio voor de komende 10 jaar grafisch weergegeven. Alleen in 2015 overstijgt het risico de 15%-norm van het WSW. Er is nog ruim voldoende tijd en gelegenheid om maatregelen te nemen dit risicomoment bij te sturen.
Jaarrekening 2010
- 74 -
31-12-2010
31-12-2009
Schulden aan kredietinstellingen
9.215
1.790
Deze post is als volgt samengesteld: - Jaarlijkse aflossingen minus bijschrijving leningen 2010 respectievelijk 2009 - Saldi rekeningen-courant ING Totaal
9.215 9.215
1.275 515 1.790
Schulden aan leveranciers
833
3.031
Deze post is als volgt samengesteld: - Crediteuren cf. sub-administratie - Overige crediteuren Tussentelling Via De Kwekerij B.V. Totaal
666 160 826 7 833
2.523 321 2.844 187 3.031
45
757
KORTLOPENDE SCHULDEN
Belastingen en premies sociale verzekeringen Deze post is als volgt samengesteld: - Afdracht BTW , 4e kwartaal - Afrekening loonheffing 12-2010 resp. 12-2009 - Afrekening premies sociale verzekeringen 2010 resp. 2009 - Raming VPB 2008 - 2010 resp. 2008 - 2009 Tussentelling Via Molenzicht B.V., VPB 2009 Via De Kwekerij B.V., VPB 2010 resp. 2009 Totaal
45
584 71 -17 63 701 21 35 757
Overlopende passiva
3.108
2.464
Deze post is als volgt samengesteld: - Niet vervallen rente - Vooruitontvangen huur - Te verrekenen inzake WRVD - Te verrekenen servicekosten - Te verrekenen tuinonderhoud - Platform - Overige Totaal
2.544 106 138 250 5 26 39 3.108
2.178 111 0 117 15 28 15 2.464
Jaarrekening 2010
45
45
- 75 -
Niet uit de balans blijkende verplichtingen -
-
Niet opgenomen zijn de uit de CAO voor w oningcorporaties voortvloeiende verplichtingen zoals jubilea etc. Voor de uit de WKA voortvloeiende aansprakelijkheden zijn maatregelen getroffen om die zoveel mogelijk te beperken (verleggingregeling, opvragen van verklaring van betalingsgedrag van de fiscus, gebruik G-rekening e.d.). Hierdoor is het risico vrijw el nihil. Door Woningstichting Openbaar Belang is ten behoeve van een in de consolidatie betrokken dochteronderneming een aansprakelijkheidsstelling afgegeven zoals bedoeld in artikel 2:403 BW. De aansprakelijkheidsstelling heeft betrekking op De Kw ekerij B.V. en Molenzicht B. V., beide te Zw olle.
De Stichting is met betrekking tot haar belang van 50% in V.o.f. De Geren te Zw olle hoofdelijk aansprakelijk voor alle schulden van deze v.o.f. Financiële instrumenten In 2010 is het treasury st atuut , w aarin opgenomen is het financieel beleid vastgesteld door de financiële commissie, niet gew ijzigd. In het treasury statuut w ordt het gebruik van niet complexe derivaten onder voorw aarden toegestaan. Deze instrumenten w orden uitsluitend toegepast in het kader van beperking van renterisico' s/looptijdrisico' s. De toegepaste grondslagen voor de verw erking van deze instrumenten zijn volledig in overeenstemming met hetgeen algemeen aanvaard is. Hieronder w ordt nader informatie verstrekt over de instrumenten die gebruikt w orden voor het beheersen van rente- en looptijdenrisico' s, alsmede over de omvang en risico' s van deze instrumenten. Het rente- en looptijdenbeleid van de corporatie is erop gericht jaarlijks niet meer dan 10% risico te lopen. Dit w ordt gerealiseerd door gebruik te maken van verscheidene derivaten zoals: – rente sw ap: variabele en vaste rente in relat ie tot onderliggende leningen; – FRA: termijn, rentevoet, onderliggende hoofdsom. Eind 2010 vertegenw oordigde de marktw aarde van deze derivaten een ongerealiseerd verlies van € 3.818.000,- (berekend op basis van een disconteringsvoet van 5,25% ). Onderstaande tabel geeft een overzicht van de rentesw aps (payerssw aps) financiële instrumenten per 31 december 2010 (x € 1.000,-):
Tegenpartij
hoofdsom
vaste rente
BNG ING BNG ING ING ING
-5.000 -5.000 -5.000 -5.000 -5.000 -5.000
4,46% 4,36% 4,40% 4,90% 4,92% 4,93%
Totaal -30.000
variabele rente
EUR EUR EUR EUR EUR EUR
3M 3M 3M 3M 3M 3M
start-datum eind-datum
2-feb-09 1-sep-09 1-dec-09 1-mrt-10 1-jul-10 1-nov-10
1-feb-29 3-sep-18 2-dec-19 1-mrt-30 3-jul-28 2-nov-26
marktwaarde excl. incl. opgelopen opgelopen rente rente
nom inale w aarde
rentabiliteits w aarde excl. opgelopen rente duration
-502 -519 -445 -862 -793 -695
-195 -68 -14 -200 -112 -32
-5.000 -5.000 -5.000 -5.000 -5.000 -5.000
12,42 6,65 7,58 12,74 12,10 11,41
-4.551 -4.729 -4.706 -4.795 -4.821 -4.836
-3.818
-621
-30.000
10,551
-28.439
Verbonden partijen Gedurende 2010 is de directeurbestuurder opgetreden als directeurbestuurder van ’ De Kw ekerij B.V.’ en ‘ Molenzicht B.V.; beide gevestigd te Zw olle. Openbaar Belang vormt met ingang van 2008 een fiscale eenheid met ’ De Kw ekerij B.V.’ en ‘ Molenzicht B.V.’ voor de vennootschaps- en de omzetbelasting. Op grond van de voorw aarden is de stichting en de met haar gevoegde dochterondernemingen ieder hoofdelijk aansprakelijk voor ter zake door de combinatie verschuldigde belasting.
Jaarrekening 2010
- 76 -
8.
Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening (x € 1.000,-) 2010
2009
12.841
12.568
12.757 122 36 12.915
12.481 125 35 12.641
Af: Huurderving - Wegens leegstand - Wegens overige redenen Totaal huren
74 0 12.841
73 0 12.568
De gemiddelde huurverhoging op 1 juli bedroeg
1,20%
2,50%
1.157
1.244
1.170
1.260
13 0 1.157
16 0 1.244
Overheidsbijdragen
3
1
Specificatie: ‑ Bijdragen van de gemeente in het exploitatietekort: • Jaarlijkse bijdrage Totaal overheidsbijdragen
3 3
1 1
Opbrengst verkopen
3.010
5.197
Specificatie: ‑ Bruto-opbrengst verkopen Af: kosten Tussentelling Via De Kwekerij B.V. Totaal opbrengst verkopen
3.143 238 2.905 105 3.010
5.560 538 5.022 175 5.197
BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Specificatie: Te ontvangen netto‑huur - Woningen en woongebouwen - Woonwagens/standplaatsen - Onroerende zaken niet zijnde woningen
Vergoedingen leveringen G&D Specificatie: Te ontvangen vergoedingen ‑ Overige zaken, leveringen en diensten Af: Vergoedingsderving - Wegens leegstand - Wegens overige redenen Totaal vergoedingen
Jaarrekening 2010
- 77 -
2010
2009
Overige bedrijfsopbrengsten
226
182
Specificatie: ‑ Vergoedingen/verrichte diensten ‑ Geactiveerde kosten Totaal overige bedrijfsopbrengsten
180 46 226
166 16 182
104
83
8 16 31 10 39 104 104
0 0 31 10 25 66 17 83
1.118
515
0 1.118 1.118
515 0 515
Lonen en salarissen
1.286
1.207
Specificatie: ‑ Bruto salarissen (incl. ziekengeld) ‑ Inleenkrachten ‑ Ontvangen ziekengelden Totaal lonen en salarissen
1.055 279 -48 1.286
1.057 178 -28 1.207
Sociale lasten en pensioenpremie
388
374
Specificatie: ‑ Sociale lasten ‑ Pensioenlasten Totaal sociale lasten en pensioenpremie
192 196 388
174 200 374
BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen op materiële vaste activa Specificatie: - Warmtemeters - Kantoorgebouw - Automatisering - vervoermiddelen - Inventaris Tussentelling Via Molenzicht B.V. Totaal afschrijvingen
Overige waardeveranderingen immateriële en materiële vaste activa Specificatie: - Afboekingen wegens structureel lagere bedrijfswaarden Nieuwbouw cpl. 211, 57 woningen, Stadshagen - Afboeking onrendabele investeringen Totaal overige waardeverminderingen De afboeking onrendabele investering betreft de grondpositie in Berkum-Veldhoek
Jaarrekening 2010
- 78 -
De kosten voor lonen en salarissen, sociale lasten, pensioenpremies, kosten inleenkrachten minus ontvangen ziekengelden zijn als volgt te verdelen (x € 1.000,-):
2010 Afdeling: - Directie/secretariaat - Wonen - Financiën - Vastgoed - Huismeesters/schoonmaker - Projecten Totaal
Lasten onderhoud Specificatie: Totale onderhoudslasten Af: kosten eigen werkapparaat Kosten werk derden - doorbelast aan verkoop woningen - doorbelast aan exploitatie - levering goederen en diensten - doorbelast aan derden - geactiveerd Subtotaal Totaal lasten onderhoud
kosten 202 581 289 392 184 26 1.674
2009 fte’s 2,0 6,5 4,2 6,3 3,6 0,5 23,1
kosten 216 482 275 392 176 40 1.581
3.974 4.923 663
fte’s 2,0 7,2 4,2 5,3 3,8 0,8 23,3
4.460 5.556 647
4.260
4.909
44
187
179 36 27
181 52 29 -286 3.974
-449 4.460
Het onderhoud (na aftrek doorbelastingen) kan als volgt worden gespecificeerd: Planmatig onderhoud
1.239
1.366
Grootonderhoud
1.660
2.027
Niet-planmatig onderhoud - Reparatieverzoeken - Mutatieonderhoud - Contractonderhoud Subtotaal niet-planmatig onderhoud
575 315 185 1.075
566 298 203 1.067
Totaal lasten onderhoud
3.974
4.460
Voor een nadere specificatie van het niet-planmatig onderhoud wordt verwezen naar het hoofdstuk 4.1.1 van het Volkshuisvestingsverslag.
Jaarrekening 2010
- 79 -
Overige bedrijfslasten Specificatie: - Overige personeelskosten ‑ Huisvestingskosten ‑ Kosten rvc ‑ Algemene kosten ‑ Belastingen ‑ Verzekeringen ‑ Contributie landelijke federatie - Diverse kosten en afboekingen - Vogelaarheffing - Kosten leefbaarheid ‑ Overige directe exploitatielasten Tussentelling Via Molenzicht B.V. Via De Kwekerij B.V. Totaal overige bedrijfslasten
Rentebaten
2010
2009
3.847
3.865
103 77 40 703 907 53 29 267 147 256 1.262 3.844 3 3.847
151 86 70 581 908 52 27 289 138 205 1.351 3.858 2 5 3.865
167
100
Deze toename wordt voornamelijk veroorzaakt door heffingsrente op een teruggave btw uit voorgaande jaren.
Rentelasten
4.679
4.089
Specificatie: ‑ Rente leningen overheid ‑ Rente leningen kredietinstellingen - Rente overige schulden kort Totaal rentelasten
657 4.008 14 4.679
855 3.224 10 4.089
Voor een nadere specificatie van het resultaat op de rente wordt verder verwezen naar hoofdstuk 9 van de Jaarrekening, ‘Overzicht rente’.
Mutatie actuele waarde vaste activa Specificatie: - Aanpassing parameters huur - Desinvesteringen tegen bedrijfswaarde (verkopen) - Grootonderhoud aangekochte woningen (2012) - Asbestsanering Pierik - Extra Groot onderhoud - Autonome mutatie bedrijfswaarde Totaal mutatie actuele waarde
Jaarrekening 2010
-294
-4.166
-2.200 -2.900 -1.200 -600 700 2.034 -4.166
-1.289
995 -294
- 80 -
2010
2009
Belastingen
-189
258
Te betalen vennootschapsbelasting Wstg. Openbaar Belang Latente belastingvordering Tussentelling Af: terug te ontvangen vpb voorgaande jaren Tussen telling Bij:De Kwekerij B.V. Molenzicht B.V. Totaal
-20 125 105 -294 -189 0 0 -189
27 180 207
1.903
4.443
207 34 17 258
Bepaling belastbaar resultaat (Openbaar Belang) Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, conform enkelvoudige Winst- & verliesrekening Correcties - Diverse fiscale correcties - Overige waardeveranderingen Immateriële en materiële vaste activa - Vogelaarheffing - Opbrengst verkopen (naar Herinvesteringsreserve) Grondslag belastingheffing
-550 1.118
515
147 -2.905 -287
138 -5.023 73
0
17 10 27
JAARRESULTAAT
1.903
275
Toerekening jaarresultaat - Overige reserve
1.903
275
Raming Vennootschapsbelasting (20%-25%) Bij: correcties naheffing voorgaande VPB deelnemingen jaren Totaal geraamde vpb
Jaarrekening 2010
- 81 -
9.
Overzicht rente (x € 1.000,-) 2010
2009
€
€
4.679
4.088
657 4.008
855 3.223
14 4.679
10 4.088
168
100
64
93
13 91 0 168
16 11 -20 100
Aan exploitatie toegerekende vermogenskosten
95
64
Specificatie: Rente over geïnvesteerd eigen en vreemd vermogen in onroerende en roerende zaken in exploitatie Toegerenkende rente onroerende zaken t.d.d.exploitatie Totaal toegerenkende vermogenskosten (c)
3 92 95
3 61 64
-4.416
-3.924
Rentelasten Specificatie Langlopende schulden - Rente leningen overheid - Rente leningen onder overheidsgarantie Kortlopende schulden - Overige verschuldigde rente Totaal rentelasten (a)
Rentebaten Specificatie: Materiële vaste activa - Toegerekende rente onroerende en roerende zaken in ontwikkeling Financiële vaste activa - Rente op te vorderen subsidie BWS Rente liquide middelen Rente beleggingen/dividend Totaal rentebaten (b)
RENTERESULTAAT
Jaarrekening 2010
- 82 -
Jaarrekening 2010
- 83 -
10. Enkelvoudige jaarrekening 10.1 Enkelvoudige Balans per 31-12-2010 (na bestemming resultaat) (x € 1.000,-) ACTIVA
31-12-2010 €
31-12-2009 €
142.655
137.868
1.580
2.174
1.718
1.674
145.953
141.716
229 49 875 0
301 1.133 1.000 0
1.153
2.434
147.106
144.150
VORDERINGEN - Huurdebiteuren - Gemeente Zwolle - Overige vorderingen - Overlopende activa
73 0 504 47
80 1 205 29
Totaal vorderingen
624
315
LIQUIDE MIDDELEN
1.439
19
Totaal vlottende activa
2.063
334
149.169
144.484
0
0
VASTE ACTIVA MATERIELE VASTE ACTIVA - Onroerende en roerende zaken in exploitatie - Onroerende en roerende zaken in ontwikkeling - Onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie Totaal materiele vaste activa FINANCIELE VASTE ACTIVA - Te vorderen BWS-subsidies - Deelnemingen - Latente belastingvordering - Overige effecten Totaal financiele vaste activa Totaal vaste activa
VLOTTENDE ACTIVA
TOTAAL p.m. Nog te ontvangen leningen
Jaarrekening 2010
- 84 -
PASSIVA
31-12-2010 €
31-12-2009 €
38.845
36.942 0
38.845
36.942
906
906
LANGLOPENDE SCHULDEN - Leningen overheid - Leningen kredietinstellingen
10.450 85.795
15.189 82.582
Totaal langlopende schulden
96.245
97.771
135.996
135.619
9.215 825 24 0 3.109
1.790 2.843 702 1.066 2.464
13.173
8.865
149.169
144.484
0
0
EIGEN VERMOGEN - Overige reserve - Herwaarderingsreserve Totaal eigen vermogen VOORZIENINGEN - Voorziening onrendabele nieuwbouwinvesteringen
Totaal lang vermogen
KORTLOPENDE SCHULDEN - Schulden aan kredietinstellingen - Schulden aan leveranciers - Belastingen en premies sociale verzekering - Schulden aan groepsmaatschappijen - Overlopende passiva
Totaal kortlopende schulden
TOTAAL p.m. Toegezegde leningen
Jaarrekening 2010
- 85 -
10.2 Enkelvoudige Winst- en verliesrekening over 2010 (x € 1.000,-)
2010 BEDRIJFSOPBRENGSTEN - Huren - Vergoedingen - Overheidsbijdragen
2009 €
€
12.841
12.568
1.157
1.244
3
1
2.905
5.023
- Overige bedrijfsopbrengsten
226
182
Som der bedrijfsopbrengsten
17.132
19.018
104
66
1.118
515
1.286
1.207
388
374
- Lasten onderhoud
3.974
4.460
- Overige bedrijfslasten
3.845
3.983
Som der bedrijfslasten
10.715
10.605
6.417
8.413
- Opbrengst verkopen
BEDRIJFSLASTEN - Afschrijvingen op immateriele en materiele vaste activa - Overige waardeveranderingen immateriele en materiele vaste activa - Lonen en salarissen - Sociale lasten/pensioenpremies
RESULTAAT VOOR RENTE - Rentebaten
167
119
- Rentelasten
4.678
4.089
RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING
1.906
4.443
102
206
-294
-4.166
1.714
483
189
-208
1.903
275
Opbrengst deelnemingen Mutatie reële waarde vaste activa RESULTAAT VOOR BELASTINGEN Belastingen JAARRESULTAAT
Jaarrekening 2010
- 86 -
11. Overige gegevens 11.1 Toelating en inschrijving als toegelaten instelling
Naam van de instelling
:
Woningstichting Openbaar Belang
Plaats w aar de instelling gevestigd is
:
Zw olle, 8022 NH
Adres
:
Binnengasthuisstraat 1
Telefoonnummer
:
038 - 45 67 222
Faxnummer
:
038 - 45 67 229
Datum en nummer van het Koninklijk Besluit, w aarbij de instelling is toegelaten
:
21-10-1959 nr. 6916
Besluit tot handhaving
:
11-07-1985
De laatste gew ijzigde statuten zijn ministerieel goedgekeurd bij beschikking van
:
7 februari 2011
Oprichtingsdatum
:
17 oktober 1900
Datum en nummer van inschrijving bij de Kamer van Koophandel en Fabrieken (Zw olle)
:
juli 1979, nr. 05042873
11.2 Statutaire bepalingen inzake de winstbestemming Artikel 4 lid 2 van de statuten luidt als volgt: " De geldmiddelen en andere activa van de stichting dienen slechts aangew end te w orden ter bevordering van het doel van de stichting" .
Winstbestemming Het resultaat over 2010 ad € 1,9 miljoen is toegevoegd aan de Overige reserve.
11.3 Gebeurtenissen na balansdatum Geen.
Jaarrekening 2010
- 87 -
11.4 Accountantsverklaring
Accountantsverklaring 2010
- 88 -
Accountantsverklaring 2010
- 89 -