Jaarverslag Woningstichting Dinteloord Jaarverslag

Jaarverslag 2011

Woningstichting Dinteloord | Jaarverslag 2011

0

Inhoudsopgave

Voorwoord

3

Volkshuisvestingsverslag

5

- Opgave en ontwikkelingen

5

- Visie en Missie

8

- Maatschappelijke verankering

9

- Markt

11

- Vastgoed

13

- Maatschappelijk en financieel rendement

16

- Van strategie naar organisatie; Woningstichting Dinteloord

20

- Prestatie Indicatoren BBSH

23

- Projectontwikkeling

29

- Bestuursverklaring

32

Verslag van de Raad van Commissarissen

33

- Werkwijze

33

- Het toezichtskader

33

- Onafhankelijkheid, deskundigheid en samenstelling

34

- Gespreksonderwerpen

36

- Raad als werkgever

39

- Accountant

39

- Jaarrekening

40


1

Jaarrekening 2011

41

- Enkelvoudige Balans per 31-12-2011

42

- Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2011

43

- Waarderingsgrondslagen

44

- Toelichting op de enkelvoudige Balans

48

- Niet uit de balans blijkende informatie

58

- Toelichting op de enkelvoudige Winst- en Verliesrekening

60

- Kasstroomoverzicht

67

- Overige gegevens

68

- Controleverklaring van de onafhankelijke accountant

69

Bijlage - Consolidatie

70

- Geconsolideerde Balans per 31-12-2011

71

- Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening over 2011

72

- Waarderingsgrondslagen

73

- Toelichting op de geconsolideerde Balans

74

- Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

75

Algemene gegevens


76

2

Voorwoord Verantwoording en transparantie in moeilijke tijden Het zijn roerige tijden in de volkshuisvesting. Is het niet door wijzigende regelgeving van de rijksoverheid die tot lastige vraagstukken leidt, dan zijn er wel situaties van collega-corporaties die de sector in een negatief beeld plaatsen door risicovol of ongewenst gedrag. Het beeld van de gevolgen is voor ons op dit moment diffuus. Problemen van corporaties als WSG en Vestia volgen wij lijdzaam. Wij kiezen bewust voor een andere rol. Als maatschappelijke organisatie, werkzaam in het belang van de volkshuisvesting, zijn wij ons ervan bewust dat we werken met maatschappelijk kapitaal. Dit vraagt om verantwoording en transparantie. Woningstichting Dinteloord wil bewust een transparante woningcorporatie zijn, die publiekelijk verantwoording wil afleggen en zich wil laten leiden door de lokale vragen van de kleine gemeenschap op het platteland. Hierbij willen wij de rol vervullen van het innovatief en pragmatisch leefbaar houden van de kernen. Wij willen ons niet meten aan de groten onder ons en erkennen dat er corporaties zijn die vergaand innovatief zijn, zoals onze collega Stadlander uit Bergen op Zoom. Door samenwerking profiteren wij van deze innovatieve kracht, maar blijven wij ook reflecteren aan de pragmatische kant van de volkshuisvesting. Naast de roerige tijden maakt de woningmarkt in ons land ook slechte tijden door. Bouwontwikkelingen komen moeizaam van de grond, mede door een stagnerende vraag in de koopsector. Het gevolg hiervan is ook dat de doorstroming binnen het huursegment vertraagt. Er zijn op dit moment geen vooruitzichten die erop duiden dat de woningmarkt zich snel zal herstellen. Gevreesd wordt dat dit nog meer nadelige gevolgen zal hebben voor de woningmarkt en met name voor de huishoudens met een modaal inkomen. De afgelopen jaren heeft Woningstichting Dinteloord ondanks deze ontwikkelingen koersvast gewerkt aan de volkshuisvesting in Dinteloord. Een grote teleurstelling is dat de gemeente Steenbergen in dit proces is meegenomen, maar op het ultieme moment heeft afgehaakt. Dat Woningstichting Dinteloord koersvast werkt aan de volkshuisvesting komt tot uiting in de visitatie. Met een mooie score van 7,0 voor haar prestaties is Woningstichting Dinteloord ‘geslaagd’ en kijkt met trots terug op dit resultaat, maar kijkt ook vooruit om deze score te verbeteren. Als korte analyse heeft de visitatiecommissie de volgende tekst opgenomen in het visitatieverslag: ‘Woningstichting Dinteloord is een kleine en actieve corporatie met ambitie. Inzicht in de toekomstige vraag, de financiële zaken en het risicomanagement zijn goed op orde. Woningstichting Dinteloord is daarmee goed voorbereid op de toekomst. Dit wil echter niet zeggen dat er geen risico's zijn. Daarmee constateert de corporatie zelf terecht dat het scherp aan de wind zeilt. Een koers met ambitie waar de visitatiecommissie respect voor heeft’. In deze financieel roerige tijden zijn volgens de visitatiecommissie de sterke punten het vermogen, de meerjarenprognose en het inzichtelijk hebben van de financiële risico's. Ook de maximale inzet van het vermogen van WSD voor de volkshuisvesting, krijgt een hoge waardering van de visitatiecommissie. Een van de punten van aandacht was volgens de visitatiecommissie de verantwoording. De visitatiecommissie heeft met name geconcludeerd dat de verantwoording in het jaarverslag te weinig informatie gaf over de gerealiseerde resultaten. Om deze reden hebben wij het jaarverslag gemoderniseerd en wordt in dit jaarverslag transparant verslag gedaan van onze werkzaamheden en prestaties in het afgelopen jaar en aangesloten bij ons Strategisch ondernemingsplan.


3

In dit kader heb ik bij het managementteam de uitdaging neergelegd om het verslag aantrekkelijk en ‘to the point’ te maken. Of we daarin geslaagd zijn is aan u. Uiteraard kunnen resultaten alleen bereikt worden als je met een goed en gemotiveerd team bent. Ik dank dan ook alle personeelsleden, maar ook de belanghouders, voor hun bijdragen en input die hebben geleid tot dit resultaat. Ook naar de Raad Commissarissen spreek ik een woord van waardering uit, want de dossiers waren moeilijk en complex en de advisering was hierdoor vaak lastig, maar toch constructief. Ik wens u veel leesplezier toe. Noud Smulders Directeur-bestuurder


4

Volkshuisvestingsverslag Opgave en ontwikkelingen Landelijke opgave en ontwikkelingen Overheid Net als alle andere corporaties zijn we sinds 1 januari 2011 gebonden aan de Europese beschikking, die beperkingen oplegt aan de activiteiten van een corporatie en de omvang van de doelgroep die zij bedient. Binnen de subregio Bergen op Zoom benaderen wij samen met onze collega-corporaties de woningmarkt als een regionale markt. Binnen onze regionale woningmarkt hebben wij een gezamenlijk woonmarketingmodel ‘Zuidwestwonen’ om alle huurwoningen regionaal aan te bieden. Bij de introductie van de EU-beschikking is beleidsmatig gesproken over de gevolgen voor onze gezamenlijke benadering van de woningmarkt. Hierbij is vastgesteld dat binnen het woonmarketingmodel als eerste aanzet alle DAEB-woningen verhuurd zouden worden aan huishoudens met een maximaal huishoudinkomen van € 43.000, in afwijking van de norm die slechts een maximaal inkomen van € 33.614 toestaat. Deze regionale criteria hebben een sterk negatief effect gehad op de toewijzingsnorm van Woningstichting Dinteloord. Daar waar onze collega’s de 90%-norm hebben kunnen realiseren, moeten wij constateren dat wij - als gevolg van een zeer lage mutatiegraad - de norm met 60% niet hebben kunnen halen. Het voor ons als individuele corporatie strikt toepassen van de norm dwingt ons feitelijk uit het regionale woonmarketingmodel te stappen. Dit zou een streep zijn door onze beleidskeuze om de woningmarkt regionaal te benaderen. Als we de norm regionaal beoordelen, dan is ons aandeel dermate klein, dat we op regionaal niveau als totaal de 90%-norm nagenoeg wel halen. Wij zullen deze problematiek voorleggen aan het ministerie. Wetsvoorstel Herzieningswet toegelaten instellingen volkshuisvesting Het werkdomein van woningcorporaties blijft gehandhaafd. Corporaties mogen zich met de nieuwe wet in blijven zetten voor iedereen die hulp nodig heeft op de woningmarkt. Dat sluit aan bij onze ambitie: zorgen voor voldoende, goede, betaalbare woningen in prettige wijken. De grootste zorg zit bij de activiteiten die in het wetsvoorstel wél tot het werkterrein van corporaties worden gerekend, maar waarvoor geen staatssteun mogelijk is (de zogenoemde niet-DAEB-activiteiten). En dan gaat het niet om commerciële avonturen, maar om woningen voor middeninkomens, die door de toewijzingsnorm niet in aanmerking kunnen komen voor een sociale huurwoning en nu aangewezen zijn op geliberaliseerde huurwoningen. Voor de financiering van de niet-DAEB woningen is de inzet van vermogen van de corporaties noodzakelijk. De wet biedt een kapstok voor een vermogensscheiding, terwijl dat geen vereiste is vanuit Europa. Deze scheiding kan verstrekkende gevolgen hebben. Een rigide begrenzing zal onze lokale investeringsambities ernstig onder druk zetten. En dat gaat ten koste van de leefbaarheid in de kernen waar wij actief zijn. De nieuwe financieringsregels hebben ook gevolgen voor de herfinanciering van bestaande leningen. Het is niet acceptabel dat de regels voor langdurig aangegane verplichtingen tussentijds gewijzigd worden. Een verplichte scheiding (wel / geen staatssteun) brengt uiteraard forse kosten met zich mee. Voor kleinere corporaties zoals Woningstichting Dinteloord staat het middel absoluut niet in verhouding tot het doel. We worden zelfs ongunstiger behandeld dan andere ondernemingen in Nederland, want voor ondernemingen met een omzet, kleiner dan 40 miljoen euro, is een uitzondering opgenomen in de Mededingingswet. Woningmarkten functioneren regionaal en storen zich niet aan gemeente- of provinciegrenzen. Het is daarom logisch om vaker aan de hand van een regionale woonvisie te werken. Een woonvisie is voor alle corporaties, gemeenten en provincies de basis voor samenwerking. En het uitgangspunt voor concrete prestatieafspraken tussen (samenwerkende) corporaties en gemeenten. De door het kabinet in het regeerakkoord voorgestane, regionale aanpak krijgt echter nauwelijks aandacht in de nieuwe wet. Met de toewijzingsregels zijn de eerste nadelige effecten al zichtbaar. Het wetsvoorstel biedt de mogelijkheid om corporaties een heffing op te leggen of om middelen van corporaties in te zetten ten behoeve van andere corporaties.


5

De mogelijkheid die het wetsvoorstel biedt, komt dan ook vreemd over. Corporaties zijn immers aanspreekbaar op het presteren naar vermogen. Een sectorale heffing gaat voorbij aan de toets van het presteren naar vermogen van de individuele corporaties. Het wetsvoorstel voorziet in een zwaardere rol van de Raad van Toezicht. Dit is een begrijpelijke keuze. Stevig intern toezicht is goed voor volwassen organisaties. Ook het voorkomen van belangenverstrengeling is een prima zaak. Financiering Door het vermogen maximaal in te zetten, zal de financiële ruimte bij Woningstichting Dinteloord de komende jaren verder afnemen. De volkshuisvestelijke opgave tot 2020 is binnen het Strategisch Voorraad Beleid vastgesteld. In financiële zin kan Woningstichting Dinteloord de opgave zelfstandig realiseren. Hierbij moeten we wel scherp aan de wind zeilen. In het kader van de maximale inzet van vermogen stuurt Woningstichting Dinteloord hier bewust op. Hierbij laten we ons in het financiële beleid vooral leiden door de kasstromen. Binnen de financieringen maken we gebruik van derivaten. Op basis van ons Treasurystatuut kunnen alleen renteproducten worden aangetrokken ter afdekking van financiële risico’s. In dit kader is er dan ook geen sprake van producten met zogenaamde ‘Margin Calls’. Bij de visitatie is de visitatiecommissie tot de conclusie gekomen dat Woningstichting Dinteloord een kleine en actieve corporatie is met ambitie. 'Inzicht in de toekomstige vraag, de financiële zaken en het risicomanagement zijn goed op orde. Woningstichting Dinteloord is daarmee goed voorbereid op de toekomst. Dit wil echter niet zeggen dat er geen risico’s zijn’. Onze financiële meerjarenprognose, bestaand uit een basisvariant, een risicovariant en een beheervariant, heeft in het verleden haar waarde aangetoond bij beleids- en investeringskeuzes. Binnen de risicovariant, waarin alle verwachte investeringen en maatregelen van de rijksoverheid zijn opgenomen en de verwachte inkomsten zijn gebaseerd op zekerheden waarbij onder andere de verkopen van bestaand bezit niet zijn meegenomen - tonen we aan dat we kunnen blijven werken aan onze ambitie. We constateren wel dat we bij deze variant balanceren op de grens van de A2- en B1-status op basis van de gehanteerde parameters van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting. Bij iedere beleids- en investeringskeuze toetsen wij met de basisvariant of de keuze in financiële zin verantwoord is.

Regionale opgave en ontwikkelingen Provincie De visie van de provincie over het platteland, waarin Woningstichting Dinteloord actief is, is belangrijk voor alle Brabanders. De mooie natuur, het karakteristieke landschap en altijd dicht bij een stad, maken Brabant tot een gewilde provincie om te wonen, werken of recreëren. Een mooi en gezond buitengebied is dus indirect van grote waarde voor de economie en ons welzijn. Het onderscheid tussen het buitengebied en de stad vervaagt steeds meer. Dat stelt andere eisen aan de kwaliteit van zowel stad als platteland en aan de verbinding van beide. De provincie Noord-Brabant vaart de komende jaren een nieuwe koers om het Brabantse landelijk gebied vitaal, aantrekkelijk, leefbaar en gezond te houden. Doelen voor wonen, werken en leefbaarheid zijn: − verbetering woon-, werken leefklimaat; − versterking van economische basis platteland; − voorzieningenniveau richten op lokale behoeften; − versterking sociale samenhang; − bevordering van participatie; − verbetering leefomgeving. Woningstichting Dinteloord onderschrijft deze doelen en draagt naar vermogen bij aan de realisatie van deze doelen. Regionale visie op wonen en leven Met de regionale corporaties in de subregio Bergen op Zoom is in 2008 de ‘Visie op Wonen en leven in West-Brabant en Tholen 2025’ uitgebracht. Deze visie vormt de basis voor de regionale samenwerking van de corporaties.


6

Inmiddels hebben we ook te maken met de gevolgen van de kredietcrisis op de woningmarkt. Zoals in heel Nederland moeten we concluderen dat de woningmarkt nog nauwelijks beweegt. Daarnaast zet de vergrijzing zich sterker door dan in 2008 is aangenomen. In 2011 is gestart met de actualisatie van de gegevens. Binnen de provinciale woningmarkt worden de subregio ’s Bergen op Zoom en Roosendaal als één woningmarktgebied gezien. In dit kader is na overleg met de collega-corporaties uit de subregio Roosendaal besloten het onderzoeksgebied uit te bereiden met de subregio Roosendaal. De actualisatie zal begin 2012 worden afgerond. Hierna zullen de gevolgen voor onze corporatie in beeld worden gebracht. Onverlet de actualisatie zijn de gezamenlijke corporaties van mening dat de bevolkingsontwikkeling, die zal leiden tot bevolkingskrimp, in een breder perspectief geplaatst moet worden. Hiertoe starten de gezamenlijke corporaties een ‘denktank’ op. In deze denktank worden personen uitgenodigd vanuit een breed maatschappelijk veld. Doel hierbij is de regionale gevolgen van bevolkingskrimp te bespreken, zodat er breed maatschappelijk geanticipeerd wordt op dit fenomeen.

Lokale opgave en ontwikkelingen Gemeente Zoals zovele gemeenten beschikt de gemeente Steenbergen over grondposities. Ook Woningstichting Dinteloord had op basis van het DOP Dinteloord met medeweten van de gemeente een grondpositie verworven. Bijna vier jaar hebben we in collegiale samenwerking met de gemeente gewerkt aan de ontwikkeling van Dinteloord Noordoost. Belangrijke ijkmomenten in de procesgang waren het positief advies van de Gemeenteraad over de Woonvisie Dinteloord 2020 - door Woningstichting Dinteloord op advies van de gemeente opgesteld - en de positieve ontvangst van het voorstel om kerngerichte prestatieafspraken te maken voor Dinteloord op basis van ons Strategisch Voorraad Beleid. Aan de andere kant heeft de gemeente Steenbergen gekozen voor een andere strategie, om vóór alles de eigen grondposities te vermarkten. Als gevolg van deze keuze heeft men ondanks meerdere toezeggingen niet meegewerkt aan de facilitering van de ontwikkeling van onze grondpositie. Een slechte zaak voor een gemeente die zich graag profileert als faciliterende gemeente. Door deze ontwikkelingen werd het risico voor de ontwikkeling van de locatie onaanvaardbaar groot. Dit heeft geresulteerd in het stoppen van het project, waarbij ruim zeshonderdduizend euro aan maatschappelijk kapitaal verloren is gegaan. Dit is des te meer frustrerend omdat de nieuwbouwbouwproductie in Dinteloord feitelijk al sinds de gemeentelijke herindeling in 1997, behoudens de herstructureringsnieuwbouw van Woningstichting Dinteloord, nagenoeg op nul staat. Het dalende inwoneraantal in de kern Dinteloord is hiervan het directe gevolg. Dinteloord Noordoost had ook een grote spin-off op de ontwikkeling van de gemeentelijke locaties. Helaas is deze kans verloren gegaan. Stakeholders Woningstichting Dinteloord kent de voor haar functioneren relevante belanghebbenden in het werkgebied en werkt op actieve wijze met hen samen. We overleggen op verschillende niveaus met onze belanghebbenden. Op regionaal niveau nemen we deel aan een regionaal verband van woningcorporaties. Op lokaal niveau voerde de woningstichting met de gemeente Steenbergen zowel bestuurlijk als ambtelijk - overleg over de woonvisie en de totstandkoming van prestatieafspraken. Daarnaast zijn er samenwerkingsverbanden met verschillende maatschappelijke instellingen en organisaties. Op wijken buurtniveau overleggen we met de huurdersvereniging. De klanttevredenheid wordt met enige regelmaat getoetst. De visitatiecommissie heeft geconcludeerd dat het algemeen beeld onder belanghebbenden aantoont dat Woningstichting Dinteloord een actieve en betrokken organisatie is met veel contacten in het werkveld, die op regelmatige basis onderhouden worden. Er zijn onder de belanghebbenden echter ook een paar kritische geluiden richting de toekomst te horen. Dit heeft voornamelijk betrekking op de sterke vergrijzing en ontgroening in de gemeente, de (in verhouding) grote toestroom van arbeidsmigranten en de grootte en slagvaardigheid van de organisatie. Deze aandachtspunten worden geagendeerd.


7

Visie en Missie Woningstichting Dinteloord verzorgt de huisvesting van ruim 750 huishoudens in de gemeente Steenbergen. Het overgrote deel van het woningbezit staat in de kern Dinteloord. Als woningcorporatie is Woningstichting Dinteloord een zogenaamde Toegelaten Instelling op grond van de Woningwet, die op basis van het ‘Besluit Beheer Sociale Huursector’ verantwoording aflegt aan de Minister van VROM. Deze verantwoording vindt formeel plaats op zes verantwoordingsvelden, te weten: markt en klant, kwaliteit van de woning, leefbaarheid, betrekken van bewoners bij beheer en beleid, financiële continuïteit en wonen en zorg. Deze verantwoordingsvelden geven de basis waarop Woningstichting Dinteloord haar eigen koers kan varen. De eigen koers is verankerd in ons Strategisch ondernemingsplan. Hierin zijn de visie en missie bepaald. Visie Een weloverwogen mening over de volkshuisvesting en hoe deze zich zou moeten ontwikkelen bepaalt de visie van Woningstichting Dinteloord. Onze visie is gebaseerd op de volgende strategische keuzes: − Wij kiezen voor investeren in de kwaliteit van wonen in de gemeente Steenbergen. − Wij kiezen voor maatschappelijke verankering door fysiek investeren en sociaal faciliteren. − Wij kiezen voor een individuele klantbenadering. − Wij kiezen voor vastgoed met een maatschappelijk toegevoegde waarde. − Wij kiezen voor bewust investeren en sturen op maatschappelijk rendement. Missie Op basis van de visiekeuzes hebben we inhoud gegeven aan onze missie, die wij als volgt hebben geformuleerd: Woningstichting Dinteloord is een partner voor het wonen, met name gericht op de kleine kernen van de gemeente Steenbergen en dé partner in Dinteloord. Wij bieden kwalitatief hoogwaardige en gedifferentieerde huisvesting op maat, voor klanten (met name de primaire doelgroep) en partners. Hierbij hebben wij aandacht voor de leefomgeving en treden wij faciliterend op waar het gaat om zorg, welzijn en leefbaarheid. Wij realiseren dit met een kleine, professionele organisatie, die dicht bij de klanten en partners staat. Voor het volledige Strategisch ondernemingsplan verwijzen wij u graag naar onze website. Bij de uitwerking van de visie en missie in ons Strategisch ondernemingsplan is gekozen voor een pragmatische benadering. Hierbij zijn de strategische doelstellingen gelijk gekoppeld aan operationele doelstellingen. Dit heeft geresulteerd in operationele actiepunten gedurende de tijdshorizon van het Strategisch ondernemingsplan. Een fors aantal actiepunten zijn al in 2010 afgewikkeld of worden na 2011 opgepakt. In dit jaarverslag geven we u een actueel beeld van de uitgevoerde acties. Daar waar de acties in de jaarwerkplannen van 2011 zijn opgenomen, worden de resultaten nader toegelicht.


8

Maatschappelijke verankering Woningstichting Dinteloord investeert in de gemeente Steenbergen; bij voorkeur in Dinteloord en waar nodig in de andere kleine kernen en wij verankeren ons maatschappelijk door fysiek te investeren en sociaal te faciliteren. Belanghouders Binnen de kern Dinteloord zijn diverse groeperingen actief die elkaar in onderwerpen overlappen. Als gezamenlijke organisatie zouden we als één spreekbuis moeten functioneren. In het verslagjaar is voortschrijdend geïnvesteerd in het lokale netwerk in Dinteloord. Er zijn twee platformen geformaliseerd; het professionele platform en het platform voor ouderenorganisaties. Het professionele platform bestaat naast WSD uit vertegenwoordigers van de St. Dorpsraad Dinteloord, Winkeliersvereniging ‘Dinteloord Winkeloord’ en Huurdersvereniging Dinteloord. Naast deze deelnemers waren ook de directeuren van de scholen en de plaatselijke huisartsen uitgenodigd om te participeren in het platform. Zij hebben echter om moverende reden hiervan afgezien. Het platform kwam in het verslagjaar drie keer bijeen, waarvan één keer met de kernwethouder van de gemeente. In dit overleg zijn afspraken gemaakt over de aanpak van welzijns- en leefbaarheidsproblemen, naar aanleiding van een schouwronde door de kern. Beleidszaken in het kader van de leefbaarheid zullen via de leefbaarheidsagenda van de dorpsraad worden ingebracht bij de gemeente. Voor de uitvoeringszaken is een overleg opgestart met de afdeling Realisatie & Beheer van de gemeente Steenbergen. De onderhoudsplannen van zowel de gemeente als WSD worden uitvoerig besproken en waar mogelijk op elkaar afgestemd. Het Platform voor ouderenorganisaties bestaat naast WSD uit vertegenwoordigers van de ouderenorganisaties ANBO, KBO en Zonnebloem. Dit platform wordt tevens ondersteund door de vertegenwoordiger van de Ouderenraad van de gemeente Steenbergen. Dit platform kwam twee keer bijeen. Gespreksonderwerpen betroffen met name welzijn en zorg. De resultaten hebben zich beperkt tot informatie-uitwisseling. Huurders Het overleg met de huurders is gestructureerd met Huurdersvereniging Dinteloord als gesprekspartner namens de huurders. Met de huurdersvereniging wordt tenminste drie keer per jaar overleg gevoerd. Naast de gebruikelijke onderwerpen als huurbeleid, onderhoudsplanning, enzovoorts, is in 2011 specifiek gesproken over de beleidskeuzes voor het Strategisch Voorraad Beleid. Daarnaast zijn voor twee appartementencomplexen bewonerscommissies opgericht, om de belangen van de bewoners in deze complexen te bespreken. Als concreet resultaat kan het oplossen van een aantal onderhouds- en leefbaarheidsproblemen in het complex ‘De Rietgors’ worden genoemd. ‘Residentie Schootsvelden’ in Steenbergen, een gemengd project voor koop en huur, is in juli 2011 opgeleverd. Hier is de oprichting van een bewonerscommissie goed ontvangen. De eerste resultaten worden in 2012 verwacht. WSD ondersteunt initiatieven van bewonerscommissies. Wij waren voornemens in 2011 het beleid voor bewonersparticipatie te actualiseren. Door omstandigheden hebben we deze actie moeten uitstellen naar 2012. Overige kernen WSD heeft bij het Strategisch Voorraad Beleid de ontwikkelingen in de andere kleine kernen van de gemeente Steenbergen onderzocht. In deze kernen blijkt hoofdzakelijk een kwalitatieve opgave aanwezig te zijn. Collega-corporatie Stadlander gaat deze kwalitatieve opgave oppakken en Woningstichting Dinteloord legt de focus terug op de kern Dinteloord.


9

Prestatieafspraken Prestatieafspraken zijn een belangrijke pijler voor de relatie van de corporaties met de gemeente. Woningstichting Dinteloord heeft voorgesteld in 2011 een pilot kerngerichte prestatieafspraken te houden voor de kern Dinteloord. In essentie worden er generieke afspraken gemaakt over algemene volkshuisvestelijke onderwerpen en kern specifieke afspraken om te komen tot realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven in de kern. In september 2011 is in de Commissie Ruimte en Economie van de Gemeenteraad van Steenbergen een uitgebreide presentatie gegeven over de basis van de afspraken. We hebben tot onze teleurstelling moeten concluderen dat het College van Burgemeester en Wethouders niet heeft doorgepakt, waardoor de inspanning om tot goede kerngerichte prestatieafspraken te komen voor niets is geweest. Met de collega-corporatie Stadlander zal de ontstane situatie nader besproken worden. Realisatie doelstellingen jaarwerkplannen Structurele samenwerking met lokale stakeholders

Realisatie

Het maken van een gezamenlijke visie en (prestatie)afspraken met individuele belanghouders en partners over de wederzijdse inbreng in de kwaliteit van het wonen in de gemeente Steenbergen

Gereed

Prestatieafspraken met de gemeente Steenbergen

Aangehouden

Gesprekken voeren met organisaties voor ouderen

Gereed

Gesprekken voeren met Huurdersvereniging Dinteloord

Gereed

Gesprekken voeren met afdeling Realisatie en Beheer van de gemeente Steenbergen en relevantie externe opdrachtnemers

Aangehouden

Bewonersparticipatie bij beleid en beheer opnieuw vormgeven

Realisatie

Participatiebeleid ontwikkelen

Uitgesteld

Tijdelijke bewonerscommissies oprichten bij grotere projecten

Gereed

Beleidsnotitie participatiebeleid realiseren

Uitgesteld

Criteria vaststellen wanneer binnen een project een bewonerscommissie wordt samengesteld en de procesgang vaststellen

Uitgesteld

Tijdelijke bewonerscommissies oprichten bij grotere projecten

Gereed

Herinrichting showroom en herzien en uitbreiden keuzepakketten

Gereed

Automatiseren managementinformatie

Gereed


10

Markt Woningstichting Dinteloord werkt vanuit een individuele klantbenadering Doelgroepen en marktonderzoek Hoewel gestreefd wordt naar individuele klantbenadering is het uiteraard mogelijk de klanten te groeperen in doelgroepen met daaraan gekoppelde maatwerkscenario’s. In het Strategisch Voorraad Beleid dat in 2010 is vastgesteld zijn de doelgroepen gedefinieerd. De doelgroepen onderscheiden zich enerzijds door leeftijd en leefwijze en anderzijds door de hoogte van het huishoudinkomen. Door de ontwikkelingen in het kader van de EU-regelgeving zullen we ons beleid meer moeten enten op de huishoudinkomens. Dit kan verstrekkende gevolgen hebben voor ons totale beleid ten aanzien van doelgroepen. Eind 2011 hebben we een nadere analyse gemaakt van de inkomensgroepen binnen verschillende leeftijd- en leefwijze varianten. Binnen dit beeld zien we dat de volkshuisvestelijke opgave zoals gedefinieerd in grote lijnen intact kan blijven. Met de gezamenlijk woningcorporaties in West-Brabant is gestart met een actualisatie van de Visie op Wonen en Leven. In deze actualisatie zullen de gevolgen van de EU-regelgeving worden meegenomen. Het onderzoek loopt door in 2012. Met de gemeente Steenbergen is het lastig communiceren over doelgroepen en marktbenadering. Binnen het volkshuisvestingsbeleid spreekt men alleen over te realiseren woningtypen. We blijven ons inspannen om het beeld te nuanceren. Visitatie en KWH Individuele klantbenadering moet in de genen zitten. We moeten hierbij kritisch zijn aangaande de keuzes die wij maken ten aanzien van onze klanten en partners en we zullen hierover verantwoording af moeten leggen. We moeten ons hierbij laten beïnvloeden door hun visie op ons als organisatie Hulpmiddelen hiervoor zijn de visitatie en het KWH-label. In 2011 heeft Woningstichting Dinteloord zich laten visiteren door Ecorys, een door de Stichting Visitatie Nederland erkende visitatieorganisatie. Het eindresultaat was een score van 7.0. Dit is een resultaat waar we als kleine organisatie met gepaste trots naar mogen kijken. Op de onderscheidenlijke prestatievelden waren de scores als volgt: Perspectief Presteren Presteren Presteren Presteren

naar ambities en opgaven volgens belanghouders naar vermogen op Governance

Eindoordeel

Oordeel 7,1 7,3 7,2 6,3 7,0

In 2011 zijn alle belangrijke procedures vernieuwd. In deze procedures is de KWH-nulmeting meegenomen. Hieruit zijn een aantal verbeteringen binnen de procedures naar voor gekomen. Om volledig te voldoen aan het KWH-label moeten we echter concluderen dat de inspanning in tijd en geld niet opweegt tegen het behalen van het label. Besloten is niet verder actief te streven naar het KWH-label. Producten en diensten Bij het aanbieden van producten en diensten aan klanten en partners is een goede structuur in de communicatie van essentieel belang. In 2011 is een communicatiescan uitgevoerd als basis voor een communicatie- en marketingplan. Dit communicatie- en marketingplan omvat de totale communicatie binnen de corporatie. Het proces zal in 2012 afgerond worden. In het verslagjaar zijn geen nieuwe diensten ontwikkeld of aan de huurders aangeboden.


11

Realisatie doelstellingen jaarwerkplannen Het bepalen van kaders voor maatwerkoplossingen

Realisatie

Ontwikkelen visie op vraaggestuurd werken, hierin meenemend de rol als tussenpersoon tussen klant en derde partij

Uitgesteld

KWH-label halen in de periode 2010-2014

Realisatie

KWH-nulmeting aanvragen

Uitgesteld

Processen Woondiensten beschrijven en KWH-nulpunten benoemen

Gereed

Processen en Kritische Succes Factoren toetsen op KWH-label

Gereed

Visitatie opnemen in beleidscyclus

Realisatie

Voorbereiden visitatie door middel van visitatiescan

Gereed


12

Vastgoed Woningstichting Dinteloord realiseert vastgoed met een maatschappelijk toegevoegde waarde Kwantitatieve en kwalitatieve vraag Met het beleidsdocument ‘Onderhoudsbeleid’ is de woonkwaliteit en onderhoudskwaliteit vastgesteld. Hierin is de referentie woonkwaliteit, ingedeeld naar de huurklasse goedkoop, betaalbaar, duur en luxe opgenomen. De woonkwaliteit is in een matrix gecombineerd met de doelgroepen. De uitkomst is de belangrijkste drager voor de portefeuillestrategie. Op deze wijze is inzicht gekregen in de passende en kwalitatieve huisvesting, waarbij het risicoprofiel van het bestaande bezit inzichtelijk is gemaakt. Het inzicht is in 2010 vertaald naar een strategisch voorraadbeleid. Overzicht onroerende zaken Bouwjaar Eenheden Gemiddeld EPA-label

> 1940

> 1950

> 1960

> 1970

> 1980

> 1990

> 2000

> 2010

T

26 F

84 E

116 E

268 D

96 C

91 C

113 B

34 A

828 D

44

25

2/1 kap 2/1 kap met garage

2

69 6

Appartement met lift Appartement zonder lift Eengezinswoning

18 26

38

71

171

14

12

5

29

10

Seniorenwoning

61

20

10

4

14

18

35

114

12

Bedrijfspand Totaal

26

84

116

268

28

23

Woonzorgappartement Garage

68

68

Eenpersoonswoning HAT-woning

34 34

96

91

15

412

14

14

24

24

17

49

2

2

113

34

828

Strategisch Voorraad Beleid De uitwerking van het strategisch voorraadbeleid vraagt in de komende tien jaar om ingrijpende maatregelen. Zo zullen circa 90 woningen uit de markt genomen moeten worden omdat deze niet (kunnen) voldoen aan de kwaliteitskenmerken en ligt er een nieuwbouwopgave van 140 tot 180 sociale huurwoningen. Deze opgave kan niet zonder gemeentelijke medewerking gerealiseerd worden. Daarnaast is in deze economisch moeilijke tijden participatie van een risicodragende projectontwikkelaar een must. Aan de leden van de Gemeenteraad hebben wij onze visie kenbaar gemaakt. Ondanks dat men in de Commissie Ruimte en Economie van de gemeente overwegend positief heeft gereageerd op de door ons voorgestane ontwikkeling, moeten we vaststellen dat het College van Burgemeester en Wethouders geen heil heeft gezien in een totaalaanpak zoals deze door Woningstichting Dinteloord is gepresenteerd. Als belangrijkste oorzaak hiervan zien wij het feit dat de gemeente Steenbergen geen volkshuisvestingsbeleid heeft. Dat wat men een woonvisie noemt, is slechts een star woningbouwprogramma, waarbij men geen oog heeft voor de realiteit van de recessie van heden ten dage.


13

Bovendien hanteert de gemeente Steenbergen het uitgangspunt dat verkoop van eigen grond prevaleert boven het realiseren van een volkshuisvestelijke opgave. Als gevolg van deze ontwikkelingen wordt de volkshuisvesting in Dinteloord voor jaren teruggeslagen. Alle energie en geld, gestoken in het uitwerken en realiseren van de volkshuisvestelijke opgave, lijkt verloren. Wij blijven echter de dialoog zoeken om de volkshuisvestelijke opgave zo adequaat mogelijk te realiseren. Nultredenwoningen en Zorgvastgoed Binnen het strategisch voorraadbeleid is vastgesteld dat er een duidelijke behoefte is aan nultredenwoningen en zorgplaatsen. Reeds een aantal jaren zijn we in gesprek met zorgpartijen, om te komen tot een Multi Functioneel Complex voor wonen een zorg. De plannen liggen gereed en er is overeenstemming met Surplus Zorg uit Zevenbergen voor de realisatie van een complex met 32 PG-plaatsen, 19 intramuraal lichte plaatsen in de vorm van nultredenwoningen en 19 reguliere nultredenwoningen met zorginfrastructuur. De Raad van Commissarissen heeft het plan onder voorbehoud van het verkrijgen van de zorgfinanciering door Surplus Zorg van het Zorgkantoor positief geadviseerd. Verwacht wordt dat het Zorgkantoor in 2012 over de zorgfinanciering zal beschikken. Het complex, dat een belangrijke bijdrage moet leveren aan de opvang van de vergrijzing in Dinteloord, was gepland in Dinteloord Noordoost. Deze locatie zal echter niet meer tot ontwikkeling worden gebracht, waardoor we op zoek moeten naar een nieuwe locatie. Ontwikkelingen onderhoud Binnen het strategisch ondernemingsplan is het ontwikkelen van vraaggestuurd onderhoud opgenomen op basis van budgettoekenning aan de huurders. Gewijzigde omstandigheden kunnen van grote invloed zijn op de financiële positie, zoals de effecten van de Europese regelgeving, de overheveling van huurtoeslag en extra sectorale heffingen. Het verleggen van de beschikkingsbevoegdheid van middelen past niet bij deze omstandigheden. Het ontwikkelen van vraaggestuurd onderhoud zal om deze reden niet meer binnen de tijdshorizon van het huidige ondernemingsplan tot uitvoering worden gebracht. Door de beperkingen die worden opgelegd aan corporaties in de DAEB-discussie worden geen verdere acties meer ontwikkeld om servicecontracten aan derden aan te bieden. Energiebesparingsbeleid Er zijn voorbereidingen getroffen voor een klantgerichte actie in het kader van energiebesparing. Hiermee wordt inhoud gegeven aan de afspraak tussen Aedes, de Woonbond en het ministerie, om tot een energiereductie te komen van 20%. Met de slogan ‘Een energiezuinige woning, meer comfort en minder kosten! Dat wilt u toch ook?’ wordt een project opgestart om in 2012 tenminste 50 woningen naar een groen energielabel te brengen. Naast de gebruikelijke maatregelen als spouwmuurisolatie, dakisolatie, enzovoorts, kunnen huurders ook kiezen voor zonneboilers en zonnepanelen. Realisatie doelstellingen jaarwerkplannen Realiseren energiereductie van 20% in de periode 2010-2020

Realisatie

EPA-verbeteringen doorvoeren

Gereed

Sturen op energiekosten en reduceren CO2-uitstoot: opstellen en uitvoering geven aan plan van aanpak

Gereed

Vraaggestuurd realiseren van maatschappelijk vastgoed en eventueel tijdelijk exploiteren

Realisatie

Investerings- en afwegingskader formuleren met betrekking tot maatschappelijk vastgoed

Uitgesteld


14

In 2011 aanbieden van vraaggestuurd onderhoud, aangevuld met budgetonderhoud vanaf 2012

Realisatie

Ontwikkelen beleid en kaders voor vraaggestuurd onderhoud (opnemen in SVB)

Vervallen

Ontwikkelen beleid en kaders budgetonderhoud (opnemen in SVB) (Aandacht voor planmatig versus klachtenonderhoud)

Vervallen

Onderzoeken mogelijkheden vraag belanghouders om onderhouds- en servicecontracten

Vervallen


15

Maatschappelijk en financieel rendement Woningstichting Dinteloord investeert bewust en stuurt op maatschappelijk rendement Beleidsontwikkeling Een belangrijke drager om tot uniforme financieel verantwoorde inzet van financiële middelen te komen, zowel in de bedrijfsvoering als bij de investeringsbeslissingen, is een financieel statuut met beleidskaders. Op zich zijn de belangrijkste beleidsuitgangspunten wel financieel ingekaderd. Er is echter nog geen overzichtelijk beleidsdocument. Ondanks het voornemen dit in 2011 te realiseren, is dit niet gelukt. Mede debet hieraan is de zeer lastige vraag hoe je maatschappelijk rendement objectief kunt definiëren. Het schrijven van dit document is doorgeschoven naar 2012. Investeringsdoelstellingen Woningstichting Dinteloord zet haar vermogen maximaal in om de volkshuisvestelijke opgave te realiseren. Er is een helder beeld van de volkshuisvestelijke opgave tot 2025. Door scherp aan de wind te zeilen kan Woningstichting Dinteloord zowel de kwantitatieve als de kwalitatieve opgave tot 2025 bij ongewijzigd beleid van de rijksoverheid realiseren. Met andere woorden: de investeringsdoelstellingen kunnen - weliswaar gefaseerd - worden gerealiseerd. Belangrijk hierbij is het kader waaraan getoetst wordt. Belangrijkste onderdelen van het toetsingskader zijn: − Het Strategisch ondernemingsplan 2010-2014, met de daarvan afgeleide jaarwerkplannen 2011, de (investerings)begroting 2011, de periodieke verslaglegging, het jaarverslag over 2010 en het strategisch voorraadbeleid. Het strategisch voorraadbeleid is de lokale doorvertaling van de ‘Visie op Wonen en Leven in West Brabant en Tholen 2025’ van de gezamenlijke corporaties. − Ten aanzien van de financiële continuïteit wordt getoetst op duurzame positieve kasstromen volgens Waarborgfonds Sociale Woningbouw-normering en een minimale solvabiliteit van 30% op basis van de systematiek van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting, uitgaande van een rendementseis van 4,8%. Jaarlijks worden binnen de meerjarenprognose de gevolgen van de investeringsdoelstellingen inzichtelijk gemaakt in diverse varianten, zoals de basis variant en de risicovariant. In 2011 voldeden we met 31,2% op basis van het (gecorrigeerd) volkshuisvestelijk vermogen aan de minimale solvabiliteitseis en hadden we vanuit het CFV een A-oordeel. Meten c.q. evalueren De toetsing van de investeringsdoelstellingen is slechts een momentopname. In de beleidscycli zijn evaluatiemomenten opgenomen en binnen de processen is er ruime aandacht voor de cirkel van Demming (Plan-Do-Control-Act). Deze werkwijze is tevens opgenomen in de - in 2011 geactualiseerde - procesbeschrijvingen en kritische succes factoren. Het strategisch voorraadbeleid is in 2010 vastgesteld. Jaarlijks, zo ook in 2011, wordt het strategisch voorraadbeleid aangepast met zaken die uit de directe praktijk komen. Ieder tweede jaar vinden er aanpassingen plaats op basis van het beleid. Ieder vierde jaar wordt het SVB-plan grondig geactualiseerd. Aan deze actualisatie ligt altijd een marktverkenning ten grondslag. Niet alleen onze eigen processen zijn onderhevig aan meten. Het is ook van groot belang om ons door onze klanten te laten beoordelen middels een klanttevredenheidsonderzoek. Risicobeheersing De grootste risico’s liggen voor een corporatie niet in de reguliere processen. Natuurlijk lopen we daar risico’s, maar deze zijn beheersbaar en zullen niet snel leiden tot ernstige financiële problemen. Daar waar het meeste geld in omgaat, worden de grootste risico’s gelopen. Dit zijn met name de rentelasten en de projecten. Op basis van het Treasurystatuut maakt Woningstichting Dinteloord geen gebruik van risicovolle producten om renterisico’s af te dekken. Voor het afdekken van risico’s van de rentelasten maakt Woningstichting Dinteloord gebruik van vastrentende leningen en beperkte derivaten. Binnen de derivaten zijn geen zogenaamde ‘Margin Calls’, waarop bijgestort moet worden bij dalende rente. Voor projecten is het Kwaliteits Management Systeem Projecten in 2010 geïntroduceerd.


16

Hiermee worden nieuwbouwprojecten in zeven fases geknipt en wordt een duidelijke focus gelegd op risicobeheersing. In 2011 is een eerste project volledig volgens dit systeem ontwikkeld. We kunnen concluderen dat het systeem een duidelijk toegevoegde waarde heeft, zowel in de compleetheid van de voortgang als de risicobeheersing. Binnen het planmatig onderhoud, dat steeds vaker gecombineerd wordt met acties uit ons Strategisch Voorraad Beleid, wordt steeds vaker gekozen voor projectmatige benadering. Ook hiervoor hebben wij het KMS projecten geïntroduceerd. Naast de financiële risico’s en risico’s voor projecten, kennen we ook risico’s van de woningmarkt, planning and control, bedrijfsprocessen, fiscale risico’s en Governance risico’s. De accountant toetst al deze risico’s aan de branche. Voor alle risico’s heeft de accountant vastgesteld dat deze onder of ten minste gelijk liggen aan de risico’s in de branche. De Raad van Commissarissen heeft de tabel in haar verslag opgenomen. Gezonde financiële basis In 2011 is verder gestreefd naar enerzijds een kostenreductie en anderzijds naar een verhoogde dekking van de investeringen. Beide hebben een positieve invloed op de kaststromen. Kostenverlagingen zijn gerealiseerd in met name de bedrijfslasten, onderhoudslasten en rentelasten. Hogere opbrengsten zijn gerealiseerd door extra huurharmonisatie als gevolg van het streefhurenbeleid en een kostendekkende doorbelasting van het onderhoud. Meerjarenprognose 2012 De meerjarenprognose kent drie varianten, bestaande uit een basisvariant met daarin verwerkt projecten vanaf de Definitiefase inclusief verkopen bestaand bezit, een risicovariant met daarin verwerkt projecten vanaf de Ideefase zonder verkopen bestaand bezit en een blanco beheervariant zonder projectontwikkeling of verkopen. Ontwikkeling solvabiliteit 2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Basis

44%

44%

34%

36%

37%

38%

38%

39%

39%

41%

Risico

43%

37%

28%

29%

30%

30%

31%

31%

31%

33%

Blanco

43%

42%

43%

45%

46%

47%

47%

48%

48%

51%

Ontwikkeling operationele kasstromen na aflossingsfictie (x € 1.000) 2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

Basis

541

-114

502

462

362

457

636

396

689

782

Risico

570

-72

100

74

12

63

240

-4

268

339

Blanco

570

-132

448

702

586

672

842

591

875

957

Als gevolg van het niet doorgaan van Dinteloord Noordoost, waardoor een betaling van 1,5 miljoen euro komt te vervallen, is bij de risicovariant in tegenstelling tot de meerjarenprognose van 2011 geen sprake meer van een duurzaam negatieve kasstroom. Een gevolg van het niet doorgaan van Dinteloord Noordoost betekent ook een heroverweging van de volkshuisvestelijke opgaven. De realisatie van de volkshuisvestelijke opgaven werd in grote mate gedragen door de verdiencapaciteit van Dinteloord Noordoost.


17

Belangrijk voor de heroverweging wordt de opstelling van de gemeente Steenbergen. De projecten met de meeste prioriteit zijn in de basis en/of risicovariant opgenomen. Op basis van de risicovariant raakt de solvabiliteit de 30%-grens. Zowel de solvabiliteit als de kasstroom kan zonder ingrijpende maatregelen op basis van te maken keuzes in de verbeteringen en het onderhoud verbeterd worden. Daarnaast zullen we ook de komende jaren bijzondere aandacht hebben voor de kosten van de bedrijfsvoering. Daar waar mogelijk en sociaal verantwoord zullen we verder in de kosten snijden. Op basis van de cijfers binnen de meerjarenprognose kunnen we concluderen dat WSD nog steeds een solide corporatie is en bij de huidige omstandigheden ook zal blijven. Er zal echter wel duidelijkheid geschapen moeten worden in de sectorale problemen en de gevolgen hiervan voor de individuele corporaties. Door nieuwe richtlijnen van de Raad van Jaarverslaggeving is Woningstichting Dinteloord nu ook verplicht om het terugkooprecht van woningen, verkocht met de maatschappelijk gebonden eigendomsconstructie Slimmer Kopen®, te verantwoorden op de balans. Wij zijn van mening dat een recht op terugkoop niet geactiveerd zou moeten worden als materiële vaste activa verkocht onder voorwaarden, maar dienen de richtlijnen te volgen. Als gevolg hiervan is de balans substantieel verhoogd en dit heeft een daling van de solvabiliteit tot gevolg. Deze daling is nog niet verwerkt binnen de meerjarenprognose en de gepresenteerde solvabiliteitsontwikkeling, maar wel binnen de jaarrekening. Treasury De Treasurycommissie van Woningstichting Dinteloord bestaat naast de manager Financiën en de Directeur-bestuurder ook uit twee leden van de Raad van Commissarissen. Tenminste tweemaal per jaar komt deze commissie bijeen. In 2011 is de commissie bij elkaar gekomen voor bespreking van de toekomstige financieringsgeboefte naar aanleiding van de meerjarenprognose en voor de treasuryparagraaf bij de jaarbegroting. Voor het aantrekken van nieuwe leningen dienen voorstellen te worden voorzien van een advies door de Treasurycommissie. Tijdens een extra bijeenkomst zijn in samenspraak met huisbankier Rabobank de financieringsmogelijkheden voor realisatie van het MFC Dinteloord onderzocht. Realisatie doelstellingen jaarwerkplannen Een gezonde financiële basis op basis van positieve kasstromen en een vermogenspositie op basis van de CFV-methodiek tussen A en B1

Realisatie

Maatschappelijke opgave financieel doorvertalen en op basis daarvan keuzes maken

Gereed

Zoeken naar mogelijkheden voor een extra inkomensstroom in het kader van positieve kasstromen

Aangehouden

Vermogen inzetten als vliegwiel om financieel en maatschappelijk rendement te behalen; opnemen in de portefeuillestrategie

Aangehouden

Realiseren financieel statuut met beleidskaders

Uitgesteld

Kostendekkendheid verbeteringen verhogen

Gereed


18

Meten c.q. evalueren en actie ondernemen consequent verbinden aan doelstellingen en acties

Realisatie

In beleid evaluatiemomenten opnemen

Loopt

PDCA-cyclus meenemen in de procesbeschrijvingen en binnen de processen kritische succesfactoren benoemen voor de afdeling Woondiensten

Gereed

Zuidwestwonen managementinformatie opstellen en evalueren

Loopt

Strategisch Voorraad Beleid actualiseren

Gereed

Systeem van meten klanttevredenheid op uitvoering evalueren

Gereed

Actualisatie en toetsing processen met PDCA-cyclus

Gereed

Projecten in control: evalueren Kwaliteits Management Systeem

Gereed

Het ontwikkelen van een gefundeerd afwegingskader voor financieel en maatschappelijk rendement

Realisatie

Definiëren en operationaliseren van de begrippen maatschappelijk ondernemen en maatschappelijk rendement voor Woningstichting Dinteloord

Loopt

Ontwikkelen instrumentarium om maatschappelijke opgave in beeld te krijgen en maatschappelijk rendement te meten

Uitgesteld

Intern toezicht meenemen in ontwikkelingen omtrent maatschappelijk rendement, zodat deze ook wordt meegenomen in het toetsingskader naast de financiële parameters

Uitgesteld

Onderzoek diverse activiteiten maatschappelijk rendement in relatie tot financieel rendement

Gereed


19

Van strategie naar organisatie; Woningstichting Dinteloord Woningstichting Dinteloord wordt ‘groot’ door klein te blijven Organisatie Binnen het strategisch ondernemingsplan is vastgesteld dat we in beperkte mate willen groeien, waarbij we onze slagvaardigheid willen behouden en versterken. Het Strategisch Voorraad Beleid is vastgesteld en heeft de volkshuisvestelijke opgave inzichtelijk gemaakt. Vastgesteld is dat de opgave zonder meer ambitieus is. Door scherp aan de wind te zeilen kan de opgave door ons als zelfstandige organisatie worden gerealiseerd. Daar waar samenwerking toegevoegde waarde heeft, wordt deze gezocht. Met de andere regionale corporaties vindt op directieniveau regelmatig overleg plaats en worden onderwerpen besproken en opgepakt. Belangrijke resultaten zijn het gezamenlijke woonmarketingmodel Zuidwestwonen en de uitgewerkte woonvisie over de regionale woningmarkt. Ook op niveau van de managers vindt regelmatig overleg of informatie-uitwisseling plaats tussen de corporaties. In het visitatierapport spreekt de visitatiecommissie haar respect uit voor de ambitie en organisatie van Woningstichting Dinteloord. Wij beschouwen dit als een blijk van waardering en stellen vast dat we op de goede weg zijn. Professionaliteit, dienstverlenend en zakelijke cultuur De organisatiestructuur staat als een huis. De werkorganisatie is gezien de omvang van de projectportefeuille aangevuld met een Projectmedewerker Vastgoed. Hiermee is een evenwichtige organisatie tot stand gekomen. Continuïteit wordt binnen kleine organisaties als een zwakte gezien. Aan de continuïteit is voldoende aandacht geschonken; de opzet van de organisatie is zodanig dat bij personeelsmutaties altijd voldoende kennis aanwezig blijft om de processen ongestoord te laten verlopen. In het strategisch ondernemingsplan zijn een onderzoek naar de loopbaanontwikkeling met collega-corporaties en het ontwikkelen van kennismanagement als acties opgenomen. Als gevolg van het samengaan van de collega-corporaties en de ontwikkelingen door de recessie, zullen deze punten niet meer opgepakt worden binnen deze beleidsperiode. In het verslagjaar is de visie, missie en strategie uitgebreid met de medewerkers besproken. Naast deze belangrijke informatie zijn de complexboeken van het Strategisch Voorraad Beleid volledig uitgewerkt. Hiermee beschikken we over een naslagwerk voor de dagelijkse uitvoering. Punt van aandacht blijft de PDCA-cyclus, met name in het lerende vermogen van de organisatie zijn nog stappen te zetten. De structuur van de interne communicatie is gewijzigd, waarbij een stap gezet is om te komen tot een lerende organisatie. Hierbij is de participatie van alle medewerkers in de beleidscyclus en processen verankerd. Woningcorporaties waren in het verleden geen uitblinkers in kostenbeheersing. In 2011 zijn we van start gegaan met het budgettair werken. Hierbij is aan medewerkers de verantwoordelijkheid toegekend van budgetten en activiteiten. Gelijktijdig is een actie in gang gezet om te bezien waar we binnen de processen en procedures stappen kunnen verminderen die leiden tot een kostenreductie. 2011 is vooral een bewustwordingsjaar geweest in het ‘lean werken’. Het resultaat is echter wel direct zichtbaar in een kostenreductie over de hele linie en ook in een toename van de motivatie van het personeel. Communicatie en marketing vindt bij een kleine organisatie veelal ad hoc plaats. In 2011 is een start gemaakt met een derde partij om een gestructureerd communicatie- en marketingplan op te stellen, vanuit de visie en missie vertaald naar de benadering van de doelgroepen. De hierbij onderscheiden doelgroepen zijn: Huurders – Kopers – Woningzoekenden – Bijzondere doelgroepen – Gemeente Steenbergen – Dorpsraad, Huurdersvereniging Dinteloord en Winkeliersvereniging ‘Dinteloord Winkeloord’– Maatschappelijke instellingen – Zakelijke partners – Landelijke partners – Regionale woningcorporaties. Automatisering Eind 2010 is besloten de totale automatisering te vernieuwen. Hierbij is gekozen voor het softwarepakket Multivers van Unit4Agresso, gecombineerd met branche specifieke software van Twinvision. ‘Inrichting en optimalisatie automatiseringsprocessen’ heeft hiermee zijn beslag gekregen.


20

Beleidsdocumenten Bij een zakelijke manier van werken behoren ook goed uitgeschreven beleidsvisies. In het verslagjaar waren met name het onderhoudsbeleid en aanbestedingsbeleid geagendeerde onderwerpen. Voor het onderhoudsbeleid betreft het een actualisering van het onderhoudsbeleid. Daar waar we in het verleden in het kader van de dienstverlening vaker (huurders)onderhoud ten laste van de woningstichting brachten, moet een brede heroverweging plaatsvinden. Woningstichting Dinteloord heeft geen uitgeschreven aanbestedingsbeleid. In het verslagjaar is de basis gelegd voor een aanbestedingsbeleid. Beide beleidsdocumenten worden in 2012 afgerond. Integriteit WSD beschikt over een integriteitsbeleid dat geldt voor medewerkers, bestuur en Raad van Commissarissen. Ook ingehuurde medewerkers dienen zich te houden aan het integriteitsbeleid. Er zijn geen signalen afgegeven waarbij de integriteit van betrokkenen in twijfel wordt gesteld. Integriteit maakt onderdeel uit van de functioneringsgesprekken. WSD beschikt niet over een klokkenluidersregeling. De Raad van Commissarissen acht dit gezien de omvang van de organisatie ook niet noodzakelijk. Realisatie doelstellingen jaarwerkplannen Het (door)ontwikkelen van professionaliteit en een dienstverlenende én zakelijke cultuur

Realisatie

Lean werken introduceren en medewerkers hierin trainen

Gereed

Communicatie- en marketingplan opstellen voor diensten en producten

Loopt

Lean werken implementeren en kostenreductie realiseren

Gereed

Alle communicatiemomenten met klanten en overige organisaties in beeld brengen, beoordelen op effectiviteit en communicatiewijze uitwerken

Uitgesteld

Werving en selectie voltijd projectmedewerker

Gereed

Schrijven en implementeren onderhoudsbeleid

Uitgesteld

Schrijven en implementeren aanbestedingsbeleid

Loopt

Implementeren en vullen geautomatiseerd meerjarenonderhoudspakket

Gereed

Schrijven standaard (onderhouds)bestek

Gereed

Actualisatie en toetsing processen

Gereed

Inrichting en optimalisatie automatiseringsprocessen

Gereed

Evaluatie automatiseringsstructuur

Gereed

Vernieuwing werkstations

Gereed

Vernieuwing telefooncentrale

Gereed


21

Kwetsbaarheid organisatie verminderen

Realisatie

Onderzoeken mogelijkheden loopbaanontwikkelingstraject met collegacorporaties

Gereed

Kennismanagement ontwikkelen

Vervallen

Bij werknemers is kennis aanwezig over het bedrijf en de gebruikte processen. Een kennisanalyse maken en het formuleren van een kennisstrategie op de punten kennisborging, kennisdistributie, kenniscreatie

Gereed


22

Prestatie Indicatoren BBSH De kwaliteit van de woongelegenheden van de toegelaten instelling Prestatie Indicator

Eenheid

2010

Norm

2011

Reparatieverzoeken

Aantal

572

600

695

Woningbezit - Goedkoop (< € 362) - Betaalbaar (€ 362 - € 555) - Middelduur (€ 555 - € 653) - Duur (> € 653)

Aantal Aantal Aantal Aantal

123 568 30 12

-

110 565 52 26

Leegstand - Korter dan 1 maand - Tussen 1 en 2 maanden - Meer dan 2 maanden - Projectleegstand

Aantal Aantal Aantal Aantal

22 1 4 -

30 15 5 -

17 7 3 4

Verbeteringen - Verbetering douche/toilet/(luxe)keuken - Gemiddelde doorlooptijd - Overige verbeteringen - Gemiddelde doorlooptijd

Aantal Weken Aantal Weken

18 19 20 13

13 24 -

20 14 13 7

Puntenwaardering Gemiddelde huur Maximaal redelijke huur Huurtoeslag via WSD

Aantal € % %

153 421 59% 17%

150 66% -

160 445 59% 15%

Het aantal reparatieverzoeken is sterk toegenomen en wordt veroorzaakt door aanscherping van de procedure en een verbetering van de registratie, waardoor klachten en facturatie beter op elkaar kunnen worden afgestemd. De verhoging van het aantal klachten heeft niet geleid tot een verhoging van de kosten. Leegstand van woningen wordt tot een minimum beperkt, maar staat ook in relatie met het beperkte aantal mutaties in 2011. Projectleegstand door zowel niet verkochte als verhuurde woningen bij oplevering van Residentie Schootsvelden te Steenbergen is in de loop van 2011 teruggebracht van 14 woningen per 31-08-2011, naar 4 woningen per 31-122011, en is in 2012 verder teruggebracht tot één woning. Wij spreken de verwachting uit ook deze woning in 2012 te kunnen verhuren. In 2011 is het aantal verbeteringen toegenomen door het aantal keuzes binnen projectmatig onderhoud. Er is aandacht besteed aan het terugdringen van de doorlooptijd van verbeteringen en dit heeft geresulteerd in een winst van 5 weken ten opzichte van 2011. Als gevolg van oplevering nieuwbouw en de doorvoering van het EPA-label binnen het SVB is de gemiddelde puntenwaardering van het bezit gestegen. De stijging van de gemiddelde huur door oplevering nieuwbouw, harmonisatie en verbeteringen, laat de maximaal redelijke huur onveranderd. Het verhuren van de woningen van de toegelaten instelling Prestatie Indicator Mutaties - Aantal exclusief verkoop/sloop - Aantal inclusief verkoop/sloop - Aantal afgesloten huurcontracten - Mutatiegraad exclusief verkoop/sloop - Mutatiegraad inclusief verkoop/sloop


Eenheid

2010

Norm

2011

Aantal Aantal Aantal % %

29 31 29 4,0% 4,2%

50 60 50 6,6% 7,9%

32 46 62 4,2% 6,1%

23

Toewijzing doelgroep - Primaire doelgroep (modaal) - Secundaire doelgroep (1,5x) - Geliberaliseerde doelgroep (> 1,5x)

Aantal Aantal Aantal

26 3 -

44 3 3

33 20 9

Toewijzing voorraad - Betaalbare voorraad (< € 554,76) - Middel dure voorraad - Dure voorraad (> € 652,52)


25 4 -

42 5 3

26 17 19

Passendheid - Europese toewijzingsnorm € 33.614 - Toewijzing middeninkomens € 43.000 - Te duur - Passend - Te goedkoop

% % % % %

-

90% 90% 20% 70% 10%

60% 86% 37% 44% 19%

Acceptatie - 1-2 personenwoning - Eengezinswoning - Seniorenwoning

% % %

15% 61% 63%

95% 80% 95%

100% 53% 56%

Reacties - 1-2 personenwoning - Eengezinswoning - Seniorenwoning


20 55 15

10 15 20

23 54 20

Inschrijfduur - 1-2 personenwoning - Eengezinswoning - Seniorenwoning

Maanden Maanden Maanden

3 31 38

24 24 36

15 32 40

Aantal

330

300

259

Woningzoekenden Dinteloord

Stagnatie van de doorstroming valt ook af te lezen aan het aantal mutaties, dat lager blijft dan gewenst. Indien verkoop en sloop buiten beschouwing worden gelaten, zijn slechts 32 woningen gemuteerd. Het aantal afgesloten huurcontracten ligt beduidend hoger dan het aantal mutaties door de oplevering van ‘Residentie Schootsvelden’ te Steenbergen. We moeten concluderen dat passend toewijzen binnen de kern Dinteloord geen eenvoudige opgave is en erin geresulteerd heeft dat in slechts 60% van de afgesloten huurcontracten het inkomen aan de Europese toewijzingsnorm voldeed. Indien een inkomensnorm van € 43.000 gehanteerd zou worden, komt realisatie van de norm van 90% met 86% naderbij. Met de aankondiging van maatregelen door toenmalig minister Donner is duidelijkheid ontstaan over de status van de tijdelijke regeling en de mogelijke sancties die opgelegd kunnen worden. Aangezien het niet uit kunnen voeren van de nieuwbouwopgave door sancties vanuit de overheid desastreus zal zijn voor de realisatie van het Strategisch Voorraad Beleid en de volkshuisvestelijke opgave in Dinteloord, hebben we maatregelen getroffen. Met ingang van 2012 hebben we geen woningen meer toegewezen aan huishoudens die niet aan de Europese toewijzingsnorm voldoen. Binnen het woonruimteverdeelsysteem Zuidwestwonen, dat in samenwerking met Stadlander is opgezet, bestaat de mogelijkheid om woningen te weigeren. Ook optiewoningen kunnen zonder consequenties door potentiële huurders worden geweigerd. De acceptatiegraad van 50% voldoet niet aan de huidig gestelde norm. De afdeling Woondiensten zal in 2012 een voorstel uitwerken, waarbij zowel de optie van het bijstellen van de norm, als het invoeren van sancties bij weigeren van een aangeboden woning, niet worden uitgesloten. Het aantal reacties voor met name eengezinswoningen blijft boven verwachting hoog en biedt mogelijkheden om woningen toe te wijzen aan mensen buiten Dinteloord zonder kernbinding. Door een overgangsperiode van drie jaar, met behoud van inschrijfduur sinds de invoering van Zuidwestwonen, blijft de inschrijfduur boven de gewenste norm van maximaal 36 maanden liggen.


24

Wij verwachten met Zuidwestwonen woningzoekenden binnen drie jaar te kunnen helpen aan een passende woning. Uitsluitend op basis van het optiemodel is een inschrijfduur langer dan 36 maanden mogelijk. Het betrekken van bewoners bij beleid en beheer Prestatie Indicator

Eenheid

2010

Norm

2011

Klanttevredenheid - Verbeteringen - Renovaties - Klachtenonderhoud - Contractonderhoud - Nieuwe verhuur

Score Score Score Score Score

3,40 4,25 4,01 4,40

3,50 3,50 3,50 3,50 3,50

4,25 4,00 4,67 4,32 4,08


3 -

3 1 -

3 -

% % % %

55% 83% 91% 9%

65% 80% 95% 5%

75% 91% 96% 4%

Aantal

58

60

52

Overleg huurdersvereniging Bezwaarschriften Geschillen Klachtafhandeling - Binnen 1 week - Binnen 2 weken - Binnen 3 weken - Langer dan 3 weken Schades

De hoge klanttevredenheid zet zich voort met een gemiddelde score van 4,3 over alle onderdelen. Maatregelen betreffende het klachtenonderhoud hebben hun uitwerking gevonden in de verhoogde score op dit onderdeel. Een direct verband is te leggen met de klachtafhandeling, die ook ondanks de toename van het aantal reparatieverzoeken substantieel verbeterd is. Ook lijkt verbetering van de doorlooptijd in verband te staan met een verbetering van de score als het gaat om de verbeteringen. Mede door verlegging van de verantwoordelijkheid is de procesgang verbeterd, wat overduidelijk ook gewaardeerd wordt door de huurders. Financiën Prestatie Indicator

Eenheid

2010

Norm

2011

Verkopen - Verkochte woningen - Gepasseerde woningen - Woningen te koop - Gemiddelde verkooptijd - Gemiddelde verkoopprijs - Gemiddelde boekwinst - Verkoopkosten per woning

Aantal Aantal Aantal Maanden € € €

9 8 5 116.088 60.603 2.716

10 10 115.000 65.000 3.000

8 8 1 2 108.106 47.875 2.643

% %

4,7% 1,8%

5,0% 2,0%

3,6% 2,2%

Faciliteringsvolume Marktwaarde (WOZ/bedrijfswaarde)

€ 1.000 %

1.485 247%

200%

9.400 213%

Parameters - Solvabiliteit - Liquiditeit (current ratio) - Kostenvoet vreemd vermogen

% Waarde %

44% 4,8 4,9%

30% 1,5 5,0%

36% 0,3 4,8%

Rentemanagement - Kostenvoet nieuwe leningen - Rendement liquide middelen


25

Het afgelopen jaar zijn slechts vijf woningen op de markt gebracht voor verkoop na mutatie. Bij een lage mutatiegraad zijn minder woningen geschikt voor verkoop op basis van het Strategisch Voorraad Beleid. Ook zou het meer woningen verkopen bij mutatie onverantwoord zijn ten opzichte van de woningzoekenden. Zittende huurders zijn nog wel bereid om te kopen, maar door aanscherping van de regelgeving blijkt een financiering niet altijd tot de mogelijkheden te behoren. Ondanks de verslechterende markt is de gemiddelde verkooptijd zeer acceptabel. Al dient wel gezegd te worden dat alle woningen met de maatschappelijk gebonden eigendomsconstructie Slimmer Kopen® zijn verkocht. De stagnerende verkoopmarkt is ook tot uiting gekomen binnen de taxatieprijzen en heeft ons doen besluiten de maximale korting bij Slimmer Kopen® te beperken tot 25% en daarnaast de inkomensgrenzen om van deze regeling gebruik te kunnen maken aan te scherpen. Het niet realiseren van de geprognotiseerde verkoopaantallen heeft een negatieve invloed op de liquiditeitspositie. Op basis van de begroting 2012 is de liquiditeitspositie voor 2012 reeds afgedekt en zijn er twee leningen aangetrokken met storting in 2012 tegen een kostenvoet van circa 3,6%. Ontwikkeling van de financiën in het algemeen komt jaarlijks uitvoerig aan de orde binnen de meerjarenprognose. De solvabiliteit is als gevolg van de activering van materiële vaste activa verkocht onder voorwaarden, sterk gedaald. Handhaving van de huidige norm is niet wenselijk en zal samen met de Raad van Commissarissen worden bezien. Bedrijfsvoering en administratie Prestatie Indicator Medewerkers - Ziekteverzuim - Overwerk - Verlofuren per fte Onderhoudskosten - Klachten - Schades - Contract - Mutaties Huurstijging - Jaarlijkse huurstijging - Harmonisatie - Verbeteringen Huurachterstanden - Huidige huurders - Vertrokken huurders - Betalingsregeling huidige - Betalingsregeling vertrokken - Deurwaarder huidige - Deurwaarder vertrokken Huurderving - Huurwoningen regulier - Huurwoningen nieuwbouw - Huurwoningen verkoop

Eenheid

2010

Norm

2011

% % Aantal

1,7% 3,9% 47

2,5% 3,0% -

1,4% 4,6% 44

€ € € €

133 191 148 1.139

130 200 150 1.000

89 182 134 472

% % %

1,2% 0,5% 0,6%

1,3% 0,2% 0,2%

1,3% 0,6% 0,7%

% % Aantal Aantal Aantal Aantal

0,4% 0,2% 11 6 5

0,4% 0,2% -

0,7% 0,2% 8 16 6

% % %

0,2% -

0,5% -

0,2% 1,3% 0,1%

Met een gemotiveerd team van 8,4 fte zijn we prima in staat de dienstverlening te bieden die wij wenselijk achten voor de klant. Door flexibele werktijden is het overwerkpercentage gestegen, maar dit heeft niet tot een stijging van de resterende verlofuren per fte geleid. Het ziekteverzuim blijft al jaren onder de norm en bevestigt de motivatie van het personeel. Het personeel wordt nauw betrokken bij de bedrijfsvoering en is zelf budgetverantwoordelijk voor de uitgaven op de diverse onderdelen. De jaarlijkse onderhoudskosten zijn binnen de norm gebleven en zelfs gedaald ten opzichte van 2010. Waar de kosten dalen, stijgen de huurachterstanden.


26

Dit geeft een signaal af dat ook onze huurders geraakt worden door de economische neergang. Het aantal deurwaarderszaken baart ons zorgen, maar wij zien op dit moment geen mogelijkheden het tij te keren. Met persoonlijke aandacht en oog voor de specifieke situatie proberen we de huurachterstanden tot een minimum te beperken. Door een uitsplitsing van de huurderving is meer inzicht verkregen in de oorzaken van deze derving, waarbij gebleken is dat de reguliere verhuur nauwelijks tot huurderving leidt en ook de huurderving bij verkoop van mutatiewoningen minimaal is. Door het niet tijdig verhuren of verkopen van woningen binnen het nieuwbouwcomplex ‘Residentie Schootsvelden’ in Steenbergen, is de huurderving fors opgelopen, maar met nog slechts één woning te koop of te huur in 2012 is dit probleem ondervangen. Leefbaarheid Een jaarlijks open budget voor leefbaarheid is met ingang van 2011 verleden tijd. Uitsluitend op basis van concrete plannen kan een leefbaarheidsbudget beschikbaar worden gesteld voor een specifieke activiteit. Tijdens de planvorming van het preventief projectmatig onderhoud is geopperd om luifels aan te brengen om het aanzien van de straat te verbeteren. Bewoners konden kiezen uit drie luifels om zowel de keuzevrijheid als de differentiatie te bevorderen. Nieuw in het kader van leefbaarheid is de oprichting van bewonerscommissies. Complex ‘De Rietgors’ kent inmiddels een actieve bewonerscommissie. Deze wordt jaarlijks financieel ondersteund met € 500. Naast specifieke activiteiten hebben onze medewerkers de gebruikelijke activiteiten op het gebied van algemene ondersteuning van de leefbaarheid en bemiddeling bij overlast voortgezet. Om de huurachterstanden te beperken kan een huurder gebruik maken van schuldhulpverlening door Traverse, betaald door WSD. Een bredere aanpak van huurachterstanden is gewenst, aangezien de schuld zich vaak niet beperkt tot de huur alleen. Helaas accepteert de huurder deze hulp in veel gevallen niet. Wij blijven ons desondanks inzetten om deze problematiek te verminderen en zullen ook in 2012 verder onderzoeken hoe de financiële huishouding van de huurder op orde kan worden gebracht. De exploitatie van wijkhuiskamer ‘De Rietgors’ is in 2011 ondergebracht in ‘Stichting De Rietgors’ en afgescheiden van de bedrijfsvoering. Het bestuur is wel in handen van WSD en we hebben de stichting het afgelopen jaar met € 10.000 ondersteund. De wijkhuiskamer is opgeknapt met hoognodig onderhoud en de activiteiten zijn financieel nader inzichtelijk gemaakt om kosten te kunnen besparen. De wijkhuiskamer wordt ondersteund door Stichting tanteLouise-Vivensis met de inzet van een projectleider. In samenwerking met de woningstichting wordt continu gezocht naar verbetering en uitbreiding van de aangeboden activiteiten. Activiteit leefbaarheid

Uitgaven

Luifels projectmatig onderhoud

37.700

Wijkhuiskamer ‘De Rietgors’

10.228

Bemiddeling overlast

3.954

Ondersteuning leefbaarheid

7.878

Bewonerscommissies

500

Schuldhulpverlening

461

Diversen Totaal

38 60.759

Wonen & Zorg Het taakveld Wonen & Zorg bedienen wij sinds jaar en dag door het beschikbaar stellen van de medewerkster Klantcontacten voor deelname aan ‘Vraagwijzer’. We hechten waarde aan een lokaal loket voor zorg, waar ouderen, chronisch zieken en gehandicapten terecht kunnen. Kleine woningaanpassingen worden daarbij voor huurders door ons vergoed. Op veertien adressen zijn kleine woningaanpassingen als een verhoogd toilet en beugels uitgevoerd. In vier gevallen is een personenalarmering afgenomen.


27

Activiteit wonen & zorg

Uitgaven

Vraagwijzer

4.888

Woningaanpassingen

5.077

Personenalarmering Totaal


836 10.801

28

Projectontwikkeling Papiermolen Programma

Herstructurering 23 appartementen

Plaats

Dinteloord

Stichtingskosten project

€ 3.850.000

Fase per 31-12-2011

Bouwvoorbereiding

Oplevering project

2013

Het definitief ontwerp is afgerond, waarna de bouwvoorbereiding is opgestart. Na uitverhuizing van de laatste zes bewoners is het complete gebouw gesloopt. Begin december heeft aanbesteding van het project plaatsgevonden en de bouw zal naar verwachting starten in maart 2012. Op basis van de aanbesteding verwachten wij het project binnen de financiële kaders te kunnen realiseren. Oplevering vindt naar verwachting plaats in het eerste kwartaal 2013. Drie voormalige bewoners zullen terugkeren naar het gebouw. Tien woningen zijn eind 2011 toegewezen via het optiemodel en geaccepteerd. De laatste tien woningen worden begin 2012 toegewezen via het aanbodmodel. Een onrendabele top van circa € 1,7 miljoen is reeds voorzien binnen de jaarrekening. Multi Functioneel Centrum Dinteloord voor zorg en wonen Programma

32 zorgeenheden en 38 zorgappartementen

Plaats

Dinteloord


€ 14.400.000

Fase per 31-12-2011

Definitiefase

Oplevering project

2015

Met Surplus uit Zevenbergen is een intentieovereenkomst afgesloten voor de levering van zorg binnen het complex. Het structuurontwerp door Quadrant Architecten is gereed. De financiële kaders zijn inclusief een onrendabele top uitgewerkt en na een positief advies van de Raad van Commissarissen is de realisatie van het complex een stap dichterbij gekomen. Ook zijn de financieringsmogelijkheden uitvoerig besproken binnen de Treasurycommissie. Over een aantal zaken dient nog meer zekerheid te worden verkregen vooraleer het voorlopig ontwerp kan worden opgestart. De toekenning van capaciteit door het Zorgkantoor is nog onzeker en samen met Surplus wordt naar oplossingen gezocht. Ook is geen geschikte locatie meer voorhanden door het afketsen van Dinteloord Noordoost. Residentie Schootsvelden Programma

46 appartementen, waarvan 12 direct verkocht

Plaats

Steenbergen


€ 11.940.000

Fase per 31-12-2011

Nazorgfase

Het eerste appartement is op 28 juni 2011 opgeleverd aan de nieuwe bewoners. De officiële opening in aanwezigheid van wethouder Cor van Geel van de gemeente Steenbergen vond plaats op 24 augustus 2011. Na de eerste paal op 17 december 2009 is de uitvoering na ruim anderhalf jaar gereed. De gemiddelde kostprijs van de appartementen ligt boven € 200.000 per appartement, maar daarbij is wel kwaliteit geboden, zijn de woningen van alle gemakken voorzien en beschikt het complex over een ruime parkeerkelder met 77 parkeerplaatsen. WSD heeft met de realisatie van ‘Residentie Schootsvelden’ een hoogwaardig levensloopbestendig complex gerealiseerd. Met een klanttevredenheid van gemiddeld een acht zijn de nieuwe bewoners dik tevreden met de woningen. De verkoop van het project verliep moeizaam en de geprognotiseerde 20 verkopen zijn niet gehaald. Pas eind 2011 stond de teller op 12 verkopen.


29

Ook de verhuur bleek geen eenvoudige opgave en bij oplevering was voor 14 appartementen nog geen bewoner gevonden. Dankzij de inzet van de werkorganisatie en de makelaar is dit aantal mede door het in de verhuur nemen van niet verkochte woningen - snel teruggebracht tot vier woningen eind 2011 met drie getekende huurcontracten en per saldo nog één woning te huur of te koop. De stichtingskosten zijn door het voorzien van een extra lift en integratieheffing door de omzetting van koopwoningen in huurwoningen toegenomen en er is een aanvullende onrendabele top verwerkt binnen de jaarrekening. Doktersdreefje Programma

4 woningen en 4 flexibele eenheden

Plaats

Steenbergen


€ 1.800.000

Fase per 31-12-2011

Definitiefase

Oplevering project

2013

We hebben geen overeenstemming kunnen bereiken met de Stichting Dag- en Woonvoorzieningen voor deze locatie in Steenbergen. Het monumentale ‘Vermeulenhuis’ in Steenbergen is al sinds januari 2008 in het bezit van de woningstichting en vele plannen hebben inmiddels de revue gepasseerd. Samen met Kas Architecten hebben we een nieuw plan en wat ons betreft ook een laatste plan ontwikkeld voor de realisatie van vier levensloopbestendige woningen, herbouw van de schuur met vier flexibel in te delen eenheden en een verbouwplan van het monumentale pand zelf. Door de beperkte mogelijkheden op deze locatie door de monumentale status, hebben we de locatie in overleg met een taxateur helaas verder af moeten waarderen. Deze afwaardering heeft geresulteerd in een extra verlies van € 250.000. Van de oorspronkelijke aankoopprijs van € 1.325.000 is nu nog slechts een waarde van € 650.000 over. We betreuren dit verlies zeer en betreuren vooral de beperkte medewerking van de gemeente Steenbergen in de afgelopen jaren om tot een oplossing en ontwikkeling van de locatie te komen. Maar we blijven wel alles in het werk stellen om de locatie een waardige bestemming te geven. Het pand wordt tussentijds verhuurd voor de huisvesting van arbeidsmigranten. Begin 2012 kan bij goedkeuring door de gemeente Steenbergen de Definitiefase worden opgestart. Zowel verhuur als verkoop behoort tot de mogelijkheden. Dinteloord Noordoost Programma

Grondpositie 53.730 m2

Plaats

Dinteloord

Boekwaarde

€ 650.000

Ondanks een concreet bod van een projectontwikkelaar om risicodragend te participeren in de ontwikkeling van Dinteloord Noordoost en een positieve uitspraak van de Gemeenteraad, hebben we moeten concluderen dat de bereidwilligheid van de gemeente Steenbergen om onvoorwaardelijk mee te werken aan realisatie van de locatie onvoldoende was om tot een definitieve aankoop van de locatie over te gaan. De totale ontwikkelkosten, inclusief een optiebetaling voor verwerving van de locatie, zijn hierdoor verloren en afgeboekt binnen de jaarrekening, maar voorkomen een mogelijk groter verlies in de toekomst. Ook een geschikte locatie voor realisatie van het MFC Dinteloord is verloren. We zullen begin 2012 opnieuw in overleg treden met de gemeente Steenbergen en alternatieve locaties onderzoeken. Fase V Burg. mr. H. Popstraat Programma

Grondpositie 1.472 m2

Plaats

Dinteloord

Boekwaarde

€ 125.000


30

Deze grondpositie is ontstaan door herstructurering van de Oranjewijk in Dinteloord. Door deels particulier bezit is er geen uitzicht op een spoedige ontwikkeling van deze locatie. Diverse pogingen tot verwerving van de woning hebben in het verleden niet tot enig resultaat geleid. De intentie tot verwerving bestaat nog wel. De boekwaarde is gebaseerd op de kosten vanuit herstructurering van de gehele straat. Door de woonbestemming binnen de Gemeente Steenbergen vertegenwoordigt de huidige boekwaarde naar verwachting tenminste de marktwaarde. Ideefase Voetbalvelden Dinteloord De gemeente Steenbergen heeft Woningstichting Dinteloord een grondpositie aangeboden op de voormalige voetbalvelden in Dinteloord voor de realisatie van 22 woningen. Wij onderzoeken de mogelijkheden in hoeverre deze locatie kan bijdragen aan de realisatie van het Strategisch Voorraad Beleid en in hoeverre de financiële mogelijkheden toereikend zijn na de afboeking van Dinteloord Noordoost en het Doktersdreefje in Steenbergen. Ideefase Woonhoeve Dinteloord Stichting Zorghoeve Kakelbont stelt zich ten doel jongeren met gedragsproblemen te begeleiden naar een baan op de reguliere arbeidsmarkt. De stichting heeft ons benaderd om tot realisatie van een zorghoeve te komen in de vorm van een kleinschalige woonvoorziening. Op basis van het strategisch beleidsplan treden wij faciliterend op waar het gaat om zorg en welzijn en proberen we vanuit deze doelstelling dit initiatief te ondersteunen. Op basis van uitwerking van de Ideefase in 2012 onderzoeken we de mogelijkheden en onmogelijkheden om dit bijzonder sympathieke voorstel te ondersteunen. Projectmatig onderhoud 2011 Programma

78 woningen

Plaats

Dinteloord

Kosten

€ 250.000

Het projectmatig planmatig onderhoud wordt uitgevoerd aan 78 woningen. Werkzaamheden variëren van onderhoud aan mechanische ventilatie en schilderwerk, tot vervangen van goten, dakramen en voegwerk en mogelijkheden tot verbetering van douche, toilet en keuken. 32 woningen hebben een schilderbeurt en/of onderhoud aan de mechanische ventilatie ondergaan. Om optimaal gebruik te kunnen maken van het Btw-voordeel zijn alle werkzaamheden al in het 1e kwartaal van 2011 gestart en vóór 1 oktober afgerond. De werkzaamheden zijn opgesplitst in twee projecten en hebben beide met een gemiddeld cijfer van een 7,5 prima gescoord op klanttevredenheid bij de bewoners. Met gemiddeld 2,6 opleverpunten per woning kan teruggekeken worden op een goed verlopen uitvoering van het projectmatig onderhoud.


31

Bestuursverklaring Het bestuur van Woningstichting Dinteloord verklaart dat alle middelen zijn besteed in het belang van de volkshuisvesting. Er heeft geen ondersteuning plaatsgevonden aan buitenlandse instellingen. Dinteloord, 17 april 2012

A.J. Smulders Directeur-bestuurder


32

Verslag van de Raad van Commissarissen Werkwijze Dit jaarverslag is het instrument waarmee de Raad van Commissarissen verantwoording aflegt over de uitvoering en invulling van zijn taken over 2011. De Raad van Commissarissen geeft mede richting aan het organisatiebeleid en toetst of de uitvoering overeenkomt met de corporatiedoelstellingen zoals opgenomen in het Strategisch ondernemingsplan 2010-2014. De Raad van Commissarissen realiseert dit door te streven naar maximale transparantie over de interne aangelegenheden, monitort en houdt toezicht op het feit dat de relevante maatschappelijke ontwikkelingen en risico’s op de juiste waarde worden geschat. Naast het toezicht houden op het beleid van de Directeur-bestuurder is de Governancecode als belangrijk speerpunt gedefinieerd. Bij de maatschappelijke visitatie is vastgesteld dat het intern toezicht naar behoren functioneert. Ten aanzien van de benoeming van oud bestuursleden tot lid van de Raad van Commissarissen is op basis van ‘pas toe of leg uit’, gemotiveerd afgeweken van de Governancecode. Deze afwijking is gebonden aan de afspraak om binnen een periode van 3 jaar ook op dit punt te voldoen aan de regelgeving in de Governancecode. De Raad van Commissarissen houdt zorgvuldig toezicht op de geleverde prestaties. Hierbij waren in 2011 de volgende zaken van belang: − Heeft Woningstichting Dinteloord datgene gedaan wat zij voornemens was te doen binnen de vastgestelde regels? − Passen de investeringen binnen de uitgezette koers van het Strategisch voorraadbeleid? De Raad van Commissarissen toetste hierbij de haalbaarheid van projecten en adviseerde de Directeur-bestuurder omtrent de haalbaarheid. − De raad zag toe of de belangen van alle partijen, betrokken bij Woningstichting Dinteloord, naar behoren werden behartigd en besprak zo nodig haar visie met de Directeurbestuurder.

Het toezichtskader Om goed toezicht te kunnen houden zijn naast de interne documenten, de rapportages van de accountant belangrijke documenten voor de Raad van Commissarissen, om op adequate wijze inhoud te geven aan zijn toezichthoudende taak. Het toezichtkader van de Raad van Commissarissen wordt gevormd door: − de taakverdeling tussen de Raad van Commissarissen en Directeur-bestuurder zoals vastgelegd in de statuten met onderliggende reglementen, die in overeenstemming zijn met het BBSH en het Burgerlijk Wetboek; − het Strategisch ondernemingsplan 2010-2014, met de daarvan afgeleide jaarwerkplannen 2011, de (investerings)begroting 2011, de periodieke verslaglegging, het jaarverslag over 2010 en het Strategisch Voorraad Beleid. Het Strategisch Voorraad Beleid is de lokale doorvertaling van de ‘Visie op Wonen en Leven in West-Brabant en Tholen 2025’ van de gezamenlijke corporaties uit de regio; − ten aanzien van de financiële continuïteit wordt getoetst op duurzame positieve kasstromen volgens de Waarborgfonds Sociale Woningbouw-normering en een minimale solvabiliteit van 30% op basis van de systematiek van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting; − de deelnemingen zijn verankerd in de reguliere verslaglegging en geconsolideerde jaarrekening; − afspraken met externe belanghouders; − goedkeuring van de Raad van Commissarissen op besluiten van de Directeur-bestuurder die buiten het mandaat van de statuten, jaarwerkplannen of begroting vallen.


33

Inhoudelijk toetste de Raad van Commissarissen de voorstellen en besluiten van het bestuur op: − aansluiting bij het beleid; − financiële gevolgen; − volkshuisvestelijke meerwaarde; − maatschappelijke waardering en aanvaarding; − risico’s van projectontwikkeling en –acquisitie. De Directeur-bestuurder geeft, naast zijn algehele operationele verantwoordelijkheid voor de stichting, leiding aan een gemotiveerd team van medewerkers. De voorzitter van de Raad van Commissarissen is het eerste aanspreekpunt voor de Directeur-bestuurder. Naast de reguliere vergaderingen met de Raad van Commissarissen overlegt de voorzitter met de Directeurbestuurder ter voorbereiding op de agenda en het Raad van Commissarissen-overleg. Woningstichting Dinteloord faciliteert de werkzaamheden van de Raad van Commissarissen.

Onafhankelijkheid, deskundigheid en samenstelling Codes en integriteit Alle leden van de Raad van Commissarissen zijn volledig onafhankelijk, zoals beschreven in artikel III 2.2. van de Governancecode Woningcorporaties. De Raad van Commissarissen en de Directeurbestuurder onderschrijven de Governancecode Woningcorporaties. Woningstichting Dinteloord is lid van Aedes. Hieruit voortvloeiend wordt ook de Aedescode onderschreven. Voor belangrijke afwijkingen van de Governancecode wordt verwezen naar de website van Woningstichting Dinteloord. De afwijkingen vindt u onder Publicaties “Governancestructuur”. In 2011 waren er geen transacties met tegenstrijdige belangen, waarbij leden van de Raad van Commissarissen of het bestuur betrokken waren. Voor het integriteitsbeleid verwijzen wij naar de website van Woningstichting Dinteloord. Er zijn ook geen meldingen ontvangen in het kader van een klokkenluidersregeling. Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties (VTW) De leden van de Raad van Commissarissen zijn lid van de VTW. Naast de schriftelijke informatie die ontvangen wordt, is in de rolverdeling binnen de Raad van Commissarissen afgesproken dat de bijeenkomsten van de VTW en relevante workshops worden bezocht. Doelstelling is dat ieder lid van de Raad van Commissarissen jaarlijks tenminste twee relevante workshops of cursussen bezoekt. Leden van de Raad van Commissarissen die beroepsmatige opleidingsactiviteiten volgen die overeenkomen met hun specifieke taak binnen de Raad van Commissarissen, worden vrijgesteld van deze doelstelling. Samenstelling van de Raad van Commissarissen en Rooster van aftreden Voor de Raad van Commissarissen zijn functieprofielen opgesteld. Voor de reglementen en profielen wordt verwezen naar de website van Woningstichting Dinteloord. Op 31 december bestond de Raad van Commissarissen uit vijf leden. Dit is in overeenstemming met de statuten, maar in afwijking op de Governancecode. In verband met de overdracht van de voorzittersrol heeft de Raad van Commissarissen unaniem besloten het aftreden van de huidige voorzitter met één jaar uit te stellen, met als doel de beoogde voorzitter, mevrouw P.A.M. Brouwer, in te werken. In 2011 is mevrouw Brouwer benoemd als trainee, per 1 januari 2012 is zij formeel toegetreden tot de Raad van Commissarissen.

Dhr. ing. J.A. Legierse (1943) Functie

Voorzitter

Eerste benoeming

27-02-1996 Aftredend per 01-01-2013 en niet herkiesbaar

Beroep

Gepensioneerd


34

Nevenfuncties

Adviseur VBR en van het LSVB Lid college van deskundigen betonreparatie Voorzitter Stichting behoud Petrus en Pauluskerk Docent betontechnologie Betonvereniging/LSVB Assessor EVC Eigenaar Kontech Adviesbureau/Ontwikkeling

Deskundigheid

volkshuisvestelijk/technisch/bestuurlijk

Dhr. A.E. de Mey RA (1953) Functie

Vicevoorzitter

Eerste benoeming


Beroep

Directeur bedrijfsmanagement Rabobank

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

financieel/economisch/management/organisatie

Dhr. A.C. Smits (1944) Functie

Lid

Eerste benoeming


Beroep

Gepensioneerd

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

sociaal/maatschappelijk

Dhr. J.J.J. de Nood (1947) Functie

Lid (huurdersvertegenwoordiger)

Eerste benoeming


Beroep

Gepensioneerd

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

maatschappelijk/bestuurlijk/management

Dhr. C.P.J. Schoutsen RA (1948) Functie

Lid (huurdersvertegenwoordiger)

Eerste benoeming

26-3-2007 Aftredend per 1-1-2013 en herkiesbaar tot 2015

Beroep

Accountant Belastingdienst

Nevenfuncties

Geen

Deskundigheid

financieel/fiscaal

Mevr. ir. P.A.M. Brouwer (1966) Functie

Lid

Eerste benoeming

01-01-2012 Aftredend 01-01-2016 en herkiesbaar tot 2020

Beroep

Specialist ruimtelijke Ontwikkeling en Milieu bij ZLTO (Zuidelijke Land- en Tuinbouw Organisatie)


35

Nevenfuncties

Penningmeester EHBO Dinteloord

Deskundigheid

juridisch (bestuursrecht) /planologie

De Raad van Commissarissen kwam in 2011 achtmaal in vergadering bijeen volgens het vastgesteld vergaderschema. Er werd vergaderd op 24 februari, 28 april, 31 mei, 30 juni, 31 augustus, 27 oktober, 30 november en 19 december. Het betrof zowel reguliere vergaderingen als themabijeenkomsten. Er zijn geen persoonlijke leningen verstrekt aan de werkorganisatie, bestuur en leden van de Raad van Commissarissen.

Gespreksonderwerpen De belangrijkste gespreksonderwerpen en besluiten worden hieronder genoemd, gerangschikt naar de diverse beleidsvelden. Beleid De Raad van Commissarissen heeft kennis genomen van de tijdelijke regeling Diensten van Algemeen en Economisch Belang en de mogelijke consequenties voor de financiering en borging onder WSW-garantie. In de Oordeelsbrief van het Ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties 2010 is vastgesteld dat Woningstichting Dinteloord op passende en correcte wijze invulling geeft aan zijn taken. Alleen ten aanzien van de realisatie index is geadviseerd deze nader te onderzoeken. Nader onderzoek heeft aangetoond dat de afwijkingen in de realisatie index zijn veroorzaakt, enerzijds door de kredietcrisis en anderzijds door trage procedures bij projecten. De Raad van Commissarissen heeft een evaluatie uitgevoerd over het eigen functioneren. Ondanks de korte tijd waarin thans in een tweelagenstructuur wordt gewerkt, is de conclusie dat de Raad van Commissarissen beleidsmatig met de ontwikkeling van de organisatie en het toezicht hierop, op het goede spoor zit, hetgeen wordt onderschreven door de visitatiecommissie in het visitatieonderzoek. Voor een aantal verbeterpunten wordt door de visiterende organisatie Ecorys nog een Managementletter geschreven. Tijdens de themabijeenkomst met het voltallige managementteam in mei, is gedachtenvormend gesproken over het toekomstige Treasurybeleid en de positie van Woningstichting Dinteloord als ‘kleine’ corporatie in de regio. De uitkomst is dat Woningstichting Dinteloord in principe niet langer met derivaten renterisico’s afdekt en dat we in ieder geval binnen de huidige periode van ons strategisch ondernemingsplan tot 2014 als zelfstandige organisatie door zullen gaan. Een vergaande vorm van samenwerking met andere corporaties is niet uitgesloten. Verbindingen Woningstichting Dinteloord is 100% aandeelhouder van WSD Projectontwikkeling B.V. De Raad van Commissarissen wordt binnen de verslaglegging van Woningstichting Dinteloord op de hoogte gehouden van alle activiteiten binnen WSD Projectontwikkeling B.V. De Raad van Commissarissen neemt jaarlijks kennis van de jaarrekening, die door BDO Audit & Assurance B.V. wordt gecontroleerd. Ook maakt BDO de jaarrekening op voor deze dochteronderneming van de stichting. Projectontwikkeling Woningstichting Dinteloord had sedert 2007 een optiecontract voor de afname van een stuk grond in Dinteloord Noordoost. In dit lastige dossier, dat vele kansen gaf om de volkshuisvesting in de kern Dinteloord een grote sprong voorwaarts te laten maken, heeft de Directeur-bestuurder besloten het project te beëindigen. Op basis van een professioneel en deskundig extern advies heeft de raad het besluit getoetst en geconcludeerd dat de risico’s met het verder doorgaan met het dossier voor de corporatie onverantwoord groot werden. De Raad van Commissarissen spreekt zijn teleurstelling uit richting de gemeente Steenbergen.


36

Ondanks dat de gemeente steeds nauw betrokken was bij de ontwikkeling van het project Noordoost, hebben de gesprekken niet geleid tot een volkshuisvestelijk resultaat. Men heeft hier een enorme kans gemist om een goed volkshuisvestingsbeleid te voeren. Daarnaast heeft de beëindiging tot een aanzienlijke vernietiging geleid van maatschappelijk kapitaal. Het project Multi Functioneel Centrum voor Wonen en Zorg is door de Raad van Commissarissen positief geadviseerd, onder voorbehoud van het verkrijgen van zorgfinanciering door Surplus Zorg uit Zevenbergen. Feitelijke realisatie hangt af van de toekenning van zorgfinanciering door het Zorgkantoor. Het project 46 appartementen Schootsvelden in Steenbergen omvatte twintig koopappartementen. Door de slechte marktomstandigheden, de economische teruggang en het financieel beleid van de banken ten opzichte van het verstrekken van hypotheken, konden slechts twaalf van de twintig appartementen worden verkocht. De overige appartementen zijn nagenoeg allemaal verhuurd. Uit risicobeheersingsmaatregelen waren er al voldoende kasmiddelen beschikbaar om de omzetting van koop naar huur te realiseren. Om meer grip te krijgen op het planmatig onderhoud wordt dit steeds vaker omgezet in projectmatig onderhoud. De Raad van Commissarissen heeft positief geadviseerd over het Projectmatig onderhoud 2012. Financieel De Raad van Commissarissen heeft over diverse wijzigingsvoorstellen voor de begroting positief geadviseerd. Binnen de reguliere bedrijfsvoering heeft de Raad van Commissarissen kennis genomen van de periodieke verslagleggingen en de Managementletter van de accountant over 2010 en het eerste half jaar van 2011. De Raad van Commissarissen keurde ook het jaarverslag inclusief de jaarrekening over 2010 goed. Andere onderwerpen van gesprek waren het continuïteitsoordeel van het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting en de kredietwaardigheidstoets en het faciliteringsvolume van het Waarborgfonds Sociale Woningbouw. Daarnaast gaf de Raad van Commissarissen goedkeuring aan de meerjarenprognose 2011-2031. Tot slot keurde de Raad van Commissarissen de financiële parameter voor de begroting 2012, het jaarwerkplan en de begrotingsstukken 2012 goed. De goedkeuring, voorzien van treasury-adviezen van de Treasurycommissie, mandateren de Directeur-bestuurder voor het aantrekken van de benodigde financiering en het doen van investeringen. Twee leden van de Raad van Commissarissen, de heren De Meij en Schoutsen, hebben zitting in de Treasurycommissie. Binnen de Treasurycommissie is, naast de reguliere onderwerpen, uitgebreid gesproken over derivaten. Woningstichting Dinteloord loopt geen risico op ingezette derivaten. Risicobeheersing Zowel binnen de financiële meerjarenprognose als in de verslaglegging is er aandacht voor risicobeheersing. Daar waar voorgestelde normen niet worden gerealiseerd, wordt vanuit de gedachte van risicobeheersing een analyse gemaakt en worden maatregelen getroffen. De belangrijkste risico’s worden door de Raad van Commissarissen besproken met de Directeurbestuurder. Zo werd onder andere gesproken over projectleegstand, realisatie van de Europese toewijzingsnorm, solvabiliteit en liquiditeit, en de waardeverminderingen bij projecten. De interne risicobeheersing komt binnen de periodieke verslaglegging driemaal per jaar nadrukkelijk aan de orde met sturing op prestatie indicatoren binnen de Kritische Succes Factoren. Mogelijke risico’s inclusief gevolgen en maatregelen worden specifiek per onderdeel benoemd en ook bevat de verslaglegging een separate risicoparagraaf. Ook per project worden risico’s benoemd en daarnaast de budgetten bewaakt op basis van het Kwaliteits Management Systeem Projecten. Samen met de voortgang van de jaarwerkplannen, bewaking van de begroting inclusief beheerskosten en onderhoudsuitgaven en de liquiditeitsontwikkeling zijn voldoende sturingsmogelijkheden voorhanden om risico’s tijdig en adequaat te kunnen beheersen.


37

In de Managementletter van de accountant worden de beleidsrisico’s beoordeeld. In de volgende tabel zijn deze risico’s weergegeven. Risico 1 Woningmarktrisico

Laag 2 2

2010

Branche

3

3

3

4

4

4

7

5

3

4

5

3

3

4

3

2

5

3

3

3

2

Financieel risico

3

Rapporteringsrisico (planning en control)

3

Projectrisico

4 5

Onderhoudsrisico Overige bedrijfsprocessen Fiscale risico Governance risico

Gemiddeld 5 4 5 6

2

7

Hoog 8 8

9

De Raad van Commissarissen heeft deze risicoanalyse in het bijzijn van de accountant besproken. Op basis van dit overzicht, met de hierop gegeven toelichting, heeft de Raad van Commissarissen geconcludeerd dat Woningstichting Dinteloord in voldoende mate in control is. In 2011 heeft de Raad van Commissarissen geen elementaire interventies gedaan. Om ook voldoende voeling te houden met de externe omgeving heeft de Raad van Commissarissen breed gesproken over de cijfers van Corporaties in perspectief. Dit zijn vergelijkende cijfers vanuit het Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting. Contacten belanghouders Woningstichting Dinteloord is in 2011 gevisiteerd. De Raad van Commissarissen heeft het visitatierapport als belangrijk document aangemerkt, met name ten aanzien van de beeldvorming bij de belanghouders. Het rapportcijfer was een 7.0. Specifiek ten aanzien van de belanghouders was het cijfer 7,3. Naast het cijfer heeft de Raad van Commissarissen op basis van de verklarende teksten in het rapport geconcludeerd dat de belanghouders een positief beeld hebben van de prestaties van Woningstichting Dinteloord. De Raad van Commissarissen heeft (nog) geen gestructureerde contacten met de directe belanghouders. Wel hebben leden van de raad vanuit andere rollen informeel contacten met belanghouders. Over de wenselijkheid en de wijze waarop directe contacten met belanghouders tot stand moeten komen, zal de Raad van Commissarissen zich nog uitspreken. De Directeur-bestuurder heeft medegedeeld dat er in het verslagjaar geen geschillen zijn geweest. Uit het jaarverslag van de Regionale Geschillen Commissie blijkt ook dat er geen geschillen zijn aangemeld. Het aanwezigheidspercentage van de leden van de raad bij de vergaderingen bedroeg in 2010 100%. De Raad van Commissarissen kent geen Auditcommissie zoals bedoeld in de Governancecode en behandelde onderwerpen van deze kerncommissies in de reguliere overleggen van de gehele raad. In de Renumeratiecommissie hebben de heren Legierse en De Nood zitting.


38

Voorafgaand aan de reguliere vergaderingen in het bijzijn van de Directeur-bestuurder vergaderde de Raad van Commissarissen zelfstandig. Belangrijke gespreksonderwerpen waren onder andere zelfevaluatie, voorbereiding op het functioneringsgesprek met de Directeur-bestuurder, opvolging van de voorzitter van de Raad van Commissarissen, visitatierapport, de financiële risico’s van de projecten en de toekomst van de corporatie.

Raad als werkgever Formeel is de Raad van Commissarissen de werkgever van de Directeur-bestuurder. De raad heeft een Renumeratiecommissie aangesteld. De Renumeratiecommissie voert jaarlijks een functioneringsgesprek met de Directeur-bestuurder. In 2011 is met de Directeur-bestuurder gesproken over de actualisatie van de arbeidsovereenkomst. Een vernieuwde overeenkomst is begin 2012 door beide partijen ondertekend. Ook declaraties van de Directeur-bestuurder worden binnen de Renumeratiecommissie besproken. Voor zijn werkzaamheden voor Woningstichting Dinteloord ontvangt de Directeur-bestuurder een vast inkomen van € 98.444 met daarnaast een onkostenvergoeding van € 900. De pensioenlasten en aanvullingen bedragen € 25.531. De werkgeverslasten sociale verzekeringen bedragen € 8.070. Aan de Directeur-bestuurder is een bedrijfsauto ter beschikking gesteld (fiscale bijtelling € 7.861). De Directeur-bestuurder heeft de volgende relevante nevenfuncties: − Directeur-bestuurder WSD Projectontwikkeling B.V.; − Bestuurder VVE Oranjeplein te Dinteloord; − Bestuurder VVE Westvoorstraat te Dinteloord; − Bestuurder VVE Residentie Schootsvelden te Steenbergen; − Bestuurder Stichting Wijkhuiskamer ‘De Rietgors’. De werkzaamheden worden uitgevoerd binnen Woningstichting Dinteloord. Bij deze nevenfuncties is de onafhankelijkheid gewaarborgd. Verder is er geen sprake van tegenstrijdige belangen. De Directeur-bestuurder ontvangt geen vergoedingen voor deze functies. Voor de leden van de Raad van Commissarissen wordt gebruik gemaakt van een profielschets. In deze profielschets zijn de kwalificatievereisten en de competenties van de individuele leden opgenomen. Zo worden onder andere de volgende eisen gesteld: − de leden moeten beschikken over algemene toezichthoudende kwaliteiten; − een duidelijke oriëntatie op de omgeving van de stichting en haar doelgroepen; − affiniteit tot bedrijfsvoering in een taakafbakening tussen de Raad van Commissarissen en het bestuur; − kennis om de bedrijfsresultaten in algemene zin op onafhankelijke wijze te beoordelen. De leden van de Raad van Commissarissen ontvangen een vaste vergoeding voor het lidmaatschap. In 2011 zijn de volgende vergoedingen uitbetaald: − Voorzitter Raad van Commissarissen € 7.000 − Vicevoorzitter € 5.750 − Leden € 5.000 Voor een trainee is de vergoeding vastgesteld op € 2.500 op jaarbasis. De vergoedingen vallen binnen de adviesregeling (zwaartegroep C) Honoreringscode commissarissen, zoals deze door de VTW en Aedes zijn overeengekomen.

Accountant De Raad van Commissarissen heeft voor 2011 BDO Audit & Assurance B.V. aangesteld als accountant. De procedurele en de inhoudelijke taakopdracht voor de accountant is door de Raad van Commissarissen vastgesteld bij de accountantsselectie.


39

Daarbij is tevens vastgesteld dat de resultaten van de interim controle, neergelegd in de Managementletter, evenals de resultaten van de accountantscontrole over het gehele verslagjaar, door de Raad van Commissarissen met de accountant besproken worden in aanwezigheid van de Directeur-bestuurder. Zowel het Accountantsverslag 2010 als de Managementletter 2011 zijn in het verslagjaar besproken. De externe accountant wordt benoemd voor een periode van vier jaar. De huidige benoemingsperiode loopt na het verslagjaar 2014 af.

Jaarrekening De jaarrekening omvat de winst- en verliesrekening, de balans, de bijbehorende toelichting, evenals het volkshuisvestingsverslag over het afgelopen jaar. De jaarrekening is door BDO Audit & Assurance B.V. te Tilburg onderzocht en goedgekeurd, zoals blijkt uit de controleverklaring die u elders in dit verslag aantreft. De Raad van Commissarissen van Woningstichting Dinteloord kan zich met deze stukken verenigen en keurt de vastgestelde jaarrekening 2011 goed, overeenkomstig artikel 25 van de statuten. Deze goedkeuring strekt de Directeur-bestuurder voor zijn bestuur volledige decharge. Bij goedkeuring van de jaarrekening 2011 en de in de jaarrekening voorgestelde resultaatbestemming, zal het behaalde resultaat ad € -2.594.988 ten laste van de algemene bedrijfsreserve worden gebracht. Het was een complex jaar, waarin op diverse projecten - mede als gevolg van de kredietcrisis verliezen genomen moesten worden. De Raad van Commissarissen spreekt naar de directie en alle medewerkers zijn waardering uit voor de bereikte resultaten en de getoonde inzet. Dinteloord, 17 april 2012 was getekend, J.A. Legierse Voorzitter

was getekend, A.E. de Mey Vicevoorzitter

was getekend, A.C. Smits Lid

was getekend, J.J.J. de Nood Lid

was getekend, C.P.J. Schoutsen Lid

was getekend, P.A.M. Brouwer Lid


40

Jaarrekening Woningstichting Dinteloord


41

Enkelvoudige Balans per 31-12-2011 ACTIVA VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

31-12-2011 €

55.448.800 1.116.903 9.926.141 401.135

Totaal materiële vaste activa Financiële vaste activa Deelneming

49.578.480 4.836.419 8.918.312 387.607 66.892.979

152.990

Totaal financiële vaste activa VLOTTENDE ACTIVA Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen Overlopende activa

31-12-2010 €

63.720.818

57.702 152.990

26.946 1.462 25.107 199.442

57.702

14.824 7.356 44.974 250.600

Totaal vorderingen

252.957

317.754

Liquide middelen

921.169

4.345.717

68.220.095

68.441.991

TOTAAL ACTIVA

PASSIVA Eigen vermogen Algemene bedrijfsreserve

31-12-2011 € 24.872.466

Totaal eigen vermogen Voorzieningen Onrendabele investeringen nieuwbouw

1.103.642

Totaal kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA


27.084.455

1.103.642

28.296.926 9.984.130

Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale premies Groepsmaatschappijen Overige schulden Overlopende passiva

27.084.455 24.872.466

Totaal voorzieningen Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkooprecht

31-12-2010 €

-

28.300.578 8.930.340 38.281.056

1.203.652 160.002 151.608 1.846.316 3.739 597.614

37.230.918

3.107.915 234.165 81.858 50.048 11.450 641.182 3.962.931

4.126.618

68.220.095

68.441.991

42

Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over 2011 2011 €

2010 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Vergoedingen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

4.060.703 33.348 15.342 1.080

Som der bedrijfsopbrengsten

3.929.079 26.001 12.000 1.470 4.110.473

3.968.550

BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen t.d.v. de exploitatie Overige waardeveranderingen Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

43.366 3.584.375 375.544 46.239 74.595 609.847 567.607

36.705 435.760 384.428 48.145 68.225 1.263.412 595.581 5.301.573

2.832.256

-1.191.100

1.136.294

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

52.231 - 1.540.548

103.780 - 1.548.552

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN

-2.679.417

-308.478

95.288

-106.532

-2.584.129

-415.010

-

-

-2.584.129

-415.010

-10.859

1.731.999

-2.594.988

1.316.989

BEDRIJFSRESULTAAT FINANCIËLE BATEN EN LASTEN

Belastingen Resultaat deelneming RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING NA BELASTINGEN Buitengewone baten Buitengewone lasten Belastingen buitengewoon resultaat RESULTAAT NA BELASTINGEN VOOR MUTATIE ACTUELE WAARDE Mutatie actuele waarde RESULTAAT NA BELASTINGEN NA MUTATIE ACTUELE WAARDE


43

Waarderingsgrondslagen Algemeen Regelgeving De jaarverslaggeving door Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting dient te voldoen aan de eisen zoals deze zijn geformuleerd in het Besluit Beheer Sociale Huursector. In dit besluit wordt BW2 Titel 9 voorgeschreven, behoudens enkele uitzonderingen van specifieke aard. Voor verslagjaren vanaf 2005 is door de Raad voor de Jaarverslaggeving de definitieve Richtlijn 645 Toegelaten Instellingen Volkshuisvesting uitgegeven. In deze richtlijn zijn onder meer specifieke modellen voor de balans en de winst-en-verliesrekening opgenomen en zijn voor de sector specifieke presentatie-, waarderings-, en verslaggevingsvoorschriften geformuleerd. De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving, uitgegeven door de Raad voor de Jaarverslaggeving. De oude richtlijn is in boekjaar 2011 gehanteerd. Vanaf boekjaar 2012 zal de nieuwe richtlijn worden toegepast. Wat betreft de afschrijving is in het boekjaar nog de annuïtaire methode toegepast. Wanneer lineair was afgeschreven bedroeg de afschrijving € 787.502. Grondslagen De activa en passiva op de balans zijn tegen nominale waarden gewaardeerd, tenzij anders wordt vermeld. Bij het samenstellen van de balans en de winst- en verliesrekening is een bestendige gedragslijn gevolgd. In het verslagjaar is een stelselwijziging doorgevoerd in de verslaggeving en presentatie van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden. De reden voor deze stelselwijziging is gelegen in de verbetering van het inzicht dat de jaarrekening geeft. De vergelijkende cijfers van balans en winst- en verliesrekening over het boekjaar 2010 zijn herrekend naar de nieuwe waarderingsgrondslagen en als zodanig verwerkt in de jaarrekening. Het effect van de stelselwijziging op het eigen vermogen per 1 januari 2010 bedraagt € 447 en het effect op het resultaat bedraagt € 12.475 en is als volgt weer te geven: Eigen vermogen per 1 januari 2010 Invloed van stelselwijziging (cumulatieve effect) Herrekend eigen vermogen 1 januari 2010 Resultaat boekjaar 2010 voor stelselwijziging Effect stelselwijziging Resultaat boekjaar 2010 na stelselwijziging Mutatie onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Eigen vermogen per 31 december 2010

25.282.199 -447 25.282.646 1.814.284 -497.295 1.316.989 484.820 27.084.455

Met ingang van 1 januari 2011 worden onroerende zaken, die in het kader van een verkoop onder voorwaarden zijn verkocht, on balance verwerkt als ‘onroerende zaken verkocht onder voorwaarden’ en gewaardeerd tegen taxatieprijs onder aftrek van de verleende aankoopkorting. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting. De mogelijke mutatie van de terugkoopverplichting wordt als resultaat verantwoord. Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de realiseerbare waarde op het terugkoopmoment, dan is de verwerking overeenkomstig een terugkoopplicht. Vergelijkende cijfers Ter verbetering van het inzicht zijn vergelijkende cijfers mogelijk aangepast. Deze aanpassingen hebben geen invloed op het vermogen en het resultaat (m.u.v. stelselwijzigingen). Schattingen Bij toepassing van de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening vormt de directie van Woningstichting Dinteloord zich verschillende oordelen en maakt schattingen die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, zijn de aard van deze oordelen en schattingen, inclusief de bijhorende veronderstellingen, opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.


44

Balanswaardering Activa Vaste activa Onroerende zaken in exploitatie De onroerende zaken in exploitatie worden gewaardeerd tegen de actuele waarde, gebaseerd op bedrijfswaarde. Deze wordt gevormd door de contante waarde van de kasstromen uit hoofde van toekomstige exploitatie-opbrengsten en toekomstige exploitatielasten over de geschatte resterende looptijd van de investering. De beleidsuitgangspunten, die hebben geleid tot het vaststellen van de parameters ten behoeve van het berekenen van de bedrijfswaarde van de woningen, zijn als volgt kort samen te vatten:

-

Huurverhoging 2012 Huurverhoging 2013 Huurverhoging 2014 e.v. Huurverhoging complex 99 Onderhoud t/m 2024 Onderhoud 2025 e.v. - woningen - bedrijfsruimten - garages - Inflatie onderhoud - Variabele lasten 2012 e.v. - woningen - bedrijfsruimten - garages - Inflatie variabele lasten - Restwaarde grond - Inflatie restwaarde grond - Disconteringsvoet

Jaarrekening 2011 2,30% 2,00% 2,00% + 0,5% op basis van contract t/m 2025 Onderhoudsbegroting

Jaarrekening 2010 1,50% 2,00% 2,00%

€ 1.200 (peil 2010) € 300 (peil 2010) € 300 (peil 2010) 3,00%

€ 1.200 (peil 2010) € 300 (peil 2010) € 300 (peil 2010) 3,00%

€ 1.140 (peil 2012) € 1.120 (peil 2011) € 570 (peil 2012) € 560 (peil 2011) € 285 (peil 2012) € 280 (peil 2011) 3,00% 3,00% WOZ-waarde grond (minus sloopkosten en verhuiskosten) 2,00% 2,00% 5,25% 5,25%

Onroerende zaken in ontwikkeling Dit betreffen complexen in aanbouw die worden gewaardeerd tegen uitgaafprijzen en toegerekende kosten van het werkapparaat uit hoofde van voorbereiding, toezicht en directievoering, onder aftrek van een bijzondere waardevermindering uit hoofde van te dekken stichtingskosten. Bij de bepaling van de bijzondere waardevermindering worden de boekwaarde en de reële waarde van de kasstroom genererende eenheid, waartoe de onroerende zaken gaan behoren, betrokken. Indien de bijzondere waardevermindering hoger is dan de waarde van de onroerende zaken in ontwikkeling, dan wordt de onroerende zaak op nihil gewaardeerd en wordt een voorziening aan de creditzijde van de balans opgenomen. Ingenomen grondposities worden onder deze post verwerkt tegen aanschafprijs en bijkomende kosten. Zo nodig vindt op basis van taxatie afwaardering plaats. Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken die in het kader van een regeling Verkoop onder Voorwaarden (VOV) zijn overgedragen aan een derde en waarvoor de woningcorporatie een terugkoopverplichting kent, worden aangemerkt als financieringsconstructie. De betreffende onroerende zaken worden gewaardeerd tegen actuele waarde, zijnde de met de koper overeengekomen contractprijs (eerste waardering) en daarna de marktwaarde op basis van VOV. Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de realiseerbare waarde op het terugkoopmoment, dan is de verwerking overeenkomstig een terugkoopplicht. Voor de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij de overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden. (On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie De onroerende en roerende zaken ten dienste van de exploitatie worden gewaardeerd op basis van aanschafwaarde onder aftrek van lineaire afschrijvingen. Deelneming Deelnemingen in groepsmaatschappijen en overige deelnemingen waarin invloed van betekenis kan worden uitgeoefend, worden gewaardeerd op de nettovermogenswaarde.


45

Invloed van betekenis wordt in ieder geval verondersteld aanwezig te zijn bij een aandeelhoudersbelang van meer dan 20%. De nettovermogenswaarde wordt berekend volgens de grondslagen die gelden voor deze jaarrekening. Vlottende activa Vorderingen Waardering geschiedt tegen nominale waarde, rekening houdend met een voorziening voor mogelijke oninbaarheid gebaseerd op een realistische benadering. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas- en banktegoeden. Passiva Voorzieningen Verwachte verliezen als gevolg van onrendabele investeringen nieuwbouw worden als bijzondere waardeverandering in mindering gebracht op de boekwaarde van het complex waartoe de investeringen gaan behoren. Indien en voor zover de verwachte verliezen de boekwaarde van het betreffende complex overtreffen, wordt voor dit meerdere een voorziening gevormd. Onder verwachte verliezen wordt in dit verband verstaan de netto contante waarde van alle investeringsuitgaven minus aan deze investering toe te rekenen ontvangsten. De gebruikte uitgangspunten voor de berekening van het onrendabele deel komen overeen met die voor de (on)roerende zaken in exploitatie. Langlopende schulden De aangetrokken leningen van overheid en kredietinstellingen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Aflossingsverplichtingen voor het komende jaar worden opgenomen onder de kortlopende schulden. In het kader van de verkoop van woningen onder voorwaarden heeft de corporatie een terugkoopverplichting en/of recht die/dat mede afhankelijk is van de ontwikkeling van de waarde van de woningen in het economisch verkeer. De terugkoopverplichting en/of het recht wordt jaarlijks gewaardeerd. Indien de regeling voorziet in een terugkooprecht tegen een significant lagere terugkoopprijs dan de realiseerbare waarde op het terugkoopmoment, dan is de verwerking overeenkomstig de terugkoopplicht. Voor de in de regeling overeengekomen overdrachtswaarde wordt aan de creditzijde van de balans een terugkoopverplichting opgenomen. Deze terugkoopverplichting wordt jaarlijks gewaardeerd en getoetst aan de bij overdracht ontstane verplichting, rekening houdend met de contractvoorwaarden. De mogelijke per saldo toename van de terugkoopverplichting ten opzichte van de bij overdracht ontstane verplichting wordt geactiveerd, een per saldo afname wordt als resultaat verantwoord. Kortlopende schulden Waardering geschiedt tegen nominale waarde.

Resultaatbepaling Algemeen Het resultaat wordt bepaald met inachtneming van de eerder vermelde waarderingsgrondslagen balansbepaling. Het resultaat wordt bepaald als verschil tussen de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en de kosten en andere lasten over het jaar. De resultaten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd, verliezen reeds zodra zij voorzienbaar zijn. Overige waardeveranderingen De overige waardeveranderingen worden gevormd door de waardevermindering die is ontstaan door gedurende het verslagjaar nieuw aangegane juridische en feitelijke verplichtingen met betrekking tot investeringen in nieuwbouw en herstructurering. De mogelijke mutatie door herwaardering van onroerende zaken verkocht onder voorwaarden wordt gesaldeerd met de terugkoopverplichting en/of het recht als resultaat verantwoord.


46

Belastingen Woningcorporaties zijn met ingang van het jaar 2008 integraal belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. De regels voor woningcorporaties zijn uitgewerkt in een vaststellingsovereenkomst (VSO2). Omdat de afspraken (VSO2) nog op een aantal punten onduidelijk zijn, wordt het inzicht in de toekomstige verrekeningsmogelijkheden van (latente) belastingen op dit moment nog bemoeilijkt. Woningcorporaties kunnen vanaf 2008-2011 gebruik maken van de herbestedingsreserve als ‘toegelaten instelling Volkshuisvesting’. Voor de verwerking van belastingen in de jaarrekening van de woningcorporaties is er nog geen eenduidige uitgewerkte regelgeving. In de nieuwe RJ 645-richtlijnen zal de regelgeving verder worden uitgewerkt, maar deze richtlijn is nog in de ontwerpfase. In de basis zijn de regels zoals omschreven in RJ 272 ‘Belastingen naar de winst’ ook voor woningcorporaties van toepassing. In RJ 272.306 is geregeld dat voor alle verrekenbare tijdelijke verschillen tussen de fiscale en commerciële waardering een latente belastingpost dient te worden gevormd tot het bedrag dat het waarschijnlijk is, dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor verrekening. De waardering van latente belastingverplichtingen en latente belastingvorderingen is gebaseerd op de fiscale gevolgen van de per balansdatum voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling van de activa, voorzieningen, schulden of overlopende passiva. De voorgenomen wijze van realisatie of afwikkeling is gebaseerd op het strategisch voorraadbeleid. De horizon voor toetsing bedraagt zodoende een periode tussen de vijf tot maximaal tien jaren. Om deze reden zijn ten aanzien van de waarderingsverschillen uit hoofde van het bezit (onder andere in de openingsbalans materiële vaste activa per 1 januari 2008) geen latenties in de jaarrekening verwerkt. Mutatie actuele waarde Door waardering van de onroerende zaken in exploitatie tegen de actuele waarde, gebaseerd op bedrijfswaarde, worden beleidswijzigingen of veranderingen in het economisch klimaat direct vertaald in een hogere of lagere waarde. Deze waardeverandering van de onroerende zaken in exploitatie wordt rechtstreeks verantwoord ten gunste of ten laste van het resultaat.

Kasstroomoverzicht Algemeen Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.


47

Toelichting op de enkelvoudige Balans Debet Materiële vaste activa

Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden (On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

31-12-2011 € 55.448.800 1.116.903 9.926.141 401.135

Totaal

Verloop Excl. onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2010 € 49.578.480 4.836.419 8.918.312 387.607

66.892.979

in exploitatie

in ontwikkeling

63.720.818

t.d.v. de exploitatie

Totaal €

1 januari 2011 -

aanschafwaarde afschrijvingen waardevermindering herwaardering

32.393.295 -5.926.033 23.111.218

6.729.419 -1.893.000 -

656.574 -268.967 -

39.779.288 -6.195.000 -1.893.000 23.111.218

49.578.480

4.836.419

387.607

54.802.506

Historisch - investeringen - in exploitatie - desinvesteringen - correctie afschrijvingen - afschrijvingen - waardevermindering

590.876 5.969.442 -450.868 156.362 -215.029 -194.784

4.366.632 -5.969.442 -893.815 -1.222.891

77.443 -60.144 39.595 -43.366 -

5.034.951 -1.404.827 195.957 -258.395 -1.417.675

Herwaardering - verkoop en sloop - afschrijvingen - mutatie herwaardering

-189.849 215.029 -10.859

-

-

-189.849 215.029 -10.859

5.870.320

-3.719.516

13.528

2.164.332

38.307.961 -5.984.700 23.125.539

1.832.965 -716.062 -

673.873 -272.738 -

40.814.799 -6.257.438 -716.062 23.125.539

55.448.800

1.116.903

401.135

56.966.838

Boekwaarde per 1 januari 2011 Mutaties 2011

Totaal mutaties 31 december 2011 -

aanschafwaarde afschrijvingen waardevermindering herwaardering

Boekwaarde per 31 december 2011 Afschrijvingsmethode en termijnen

(On)roerende zaken in exploitatie worden annuïtair afgeschreven: - Woningen 50 jaar (minimaal) - Woningen in bijzondere gebouwen 50 jaar (minimaal) - Garages 50 jaar (minimaal) - Bedrijfsruimten 50 jaar (minimaal)


48

(On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie worden lineair afgeschreven: - Kantoorpand en werkplaats 50 jaar - Machines en installaties werkplaats 30 jaar - Inventaris 05 jaar - Automatisering 05 jaar - Vervoermiddelen 05 jaar (restwaarde 10%). WOZ-waarde De WOZ-waarde van onroerende zaken in exploitatie, inclusief opgeleverde nieuwbouw en onroerende zaken ten dienste van de exploitatie, bedraagt samen circa € 118 miljoen met peildatum 1-1-2011. (circa € 118 miljoen met peildatum 1-1-2010). Verzekering (On)roerende zaken in exploitatie zijn verzekerd tegen schade als gevolg van brand, storm en inbraak voor circa € 82 miljoen (€ 72 miljoen in 2010) op basis van herbouwwaarde inclusief totale verzekerde waarde VVE complexen. De verzekeraar kan geen beroep doen op onderverzekering. Verzekerde waarde VVE complexen VVE Residentie Schootsvelden Wapenplaats 2-92 VVE Westvoorstraat 56-84 VVE Oranjeplein 2-24

Verzekerde waarde € 9.200.000 € 4.100.000 € 0.950.000

Eenheden 46 15 12

Eigendom WSD 34 14 6

(On)roerende zaken ten dienste van de exploitatie zijn verzekerd voor circa € 0,6 miljoen. Tevens zijn verzekeringen afgesloten voor aansprakelijkheid, reconstructie, fraude en beroving. Voor renovatie en nieuwbouw kan een beroep gedaan worden op een doorlopende CAR-verzekering.

Onroerende zaken in exploitatie

-

Huuropbrengsten Onderhoudsuitgaven Overige exploitatie-uitgaven Restwaarde

Totaal

31-12-2011 €

31-12-2010 €

79.761.491 -17.077.159 -18.087.961 10.852.429

71.869.223 -15.656.253 -17.292.761 10.658.271 55.448.800

49.578.480

Bedrijfswaarde € miljoen

€ miljoen

Bedrijfswaarde per 1 januari 2011 Autonome ontwikkeling - Vrijval kasstromen - Effect een jaar opschuiven

49,6

-2,5 2,3

Totaal autonome ontwikkeling Voorraadmutaties - Verbetering -

Verkoop Sloop Nieuwbouw Aankoop

Totaal voorraadmutaties


Totaal € miljoen

-0,2

0,3 -0,5 -0,1 5,9 5,6

49

Parameterwijzigingen - Levensduur - Huurstijging - Inflatie - Disconteringsvoet

0,6 -

Totaal parameterwijzigingen

0,6

Niveauwijzigingen - Huren - Onderhoudsuitgaven - Overige exploitatie-uitgaven - Restwaarde - Overig

0,2 -0,5 0,2 -0,1 -

Totaal niveauwijzigingen

-0,2

Mutatie bedrijfswaarde

5,8

Bedrijfswaarde per 31 december 2011

55,4

Rentabiliteitswaardecorrectie De rentabiliteitswaardecorrectie is berekend op € 0,8 miljoen (€ 0,9 miljoen in 2010).

Verhuureenheden

-

Woningen Woningen in bijzondere gebouwen Garages Bedrijfsruimten

31-12-2011 aantal

31-12-2010 aantal

753 24 49 2

733 24 49 2

Totaal

828

808

Bijzonderheden Per 31-12-2011 is één woning verkocht, maar nog niet gepasseerd en met lopende ontbindende voorwaarden. Zekerheden (On)roerende zaken in exploitatie zijn grotendeels gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder garantie van de Gemeente Steenbergen of het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

Onroerende zaken in ontwikkeling

- Residentie Schootsvelden Steenbergen - Voorziening onrendabele investeringen - Locatie Papiermolen - Voorziening onrendabele investeringen - Locatie Noordoost Dinteloord - Locatie Doktersdreefje Steenbergen - Locatie MFC Dinteloord - Fase V - Burg. mr. H. Popstraat Dinteloord - Woonhoeve Dinteloord - Voetbalvelden Dinteloord Totaal


31-12-2011 € 725.137 -725.137 159.000 650.000 174.503 122.932 10.426 42

31-12-2010 € 4.515.918 -1.893.000 460.280 664.914 902.035 59.579 122.932 3.761 -

1.116.903

4.836.419

50

Verloopoverzicht projecten

Residentie Schootsvelden

Papiermolen Dinteloord

Dinteloord Noordoost

Doktersdreefje Steenbergen

1 januari 2011 - aanschafwaarde - onrendabele top

4.515.918 -1.893.000

460.280 -

664.914 -

902.035 -

Boekwaarde per 1 januari 2011

2.622.918

460.280

664.914

902.035

Mutaties 2011 - investeringen - voorziening - afwaardering t.l.v. resultaat - onrendabele top t.l.v. resultaat - in exploitatie

3.853.353 139.779 -646.608 -5.969.442

264.857 963.863 -1.689.000 -

136.171

-305

-642.085 -

-251.730 -

-2.622.918

-460.280

-505.914

-252.035

31 december 2011 - aanschafwaarde - onrendabele top

-

725.137 -725.137

159.000 -

650.000 -

Boekwaarde per 31 december 2011

-

-

159.000

650.000

Totaal mutaties

MFC Dinteloord

1 januari 2011 - aanschafwaarde - onrendabele top

Fase V Dinteloord

Woonhoeve Dinteloord

Voetbalvelden Dinteloord

59.579 -

122.932 -

3.761 -

-


59.579

122.932

3.761

-

Mutaties 2011 - investeringen - voorziening - afwaardering t.l.v. resultaat - onrendabele top t.l.v. resultaat - in exploitatie

114.924 -

-

6.665 -

42

114.924

-

6.665

42

174.503 -

122.932 -

10.426 -

42 -

174.503

122.932

10.426

42

Totaal mutaties 31 december 2011 - aanschafwaarde - onrendabele top Boekwaarde per 31 december 2011

-

Niet gerealiseerde projecten Voorbereidingskosten Dinteloord Noordoost en afwaardering Doktersdreefje Steenbergen zijn als verliezen op niet gerealiseerde projecten afgeboekt onder de overige waardeveranderingen.


51

Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden

31-12-2011 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Mutatie actuele waarde - Verkopen

31-12-2010 €

8.918.312

-280.321 1.288.150

8.072.298

-82.686 928.700

Totaal mutaties

1.007.829

846.014

Saldo per 31 december

9.926.141

8.918.312

Toelichting Mutatie verkopen inclusief twee verkochte woningen onder voorwaarden door WSD Projectontwikkeling B.V. met een terugkooprecht voor Woningstichting Dinteloord.

(On)roerende zaken t.d.v. de exploitatie

kantoorpand

inventaris automatisering

vervoermiddelen

Totaal €

1 januari 2011 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

458.591 -161.563

161.486 -86.610

36.497 -20.794

656.574 -268.967


297.028

74.876

15.703

387.607

762 -7.937 -9.995

43.297 -15.743 15.743 -26.804

33.417 -36.497 23.852 -6.567

77.476 -60.177 39.595 -43.366

Totaal mutaties

-17.170

16.493

14.205

13.528

31 december 2011 - aanschafwaarde - cumulatieve afschrijvingen

451.416 -171.558

189.040 -97.671

33.417 -3.509

673.873 -272.738

Boekwaarde per 31 december 2011

279.858

91.369

29.908

401.135

Mutaties 2011 - investeringen - desinvesteringen - vrijval afschrijvingen - afschrijvingen

Financiële vaste activa

Deelneming Totaal


31-12-2011 € 152.990

31-12-2010 € 57.702

152.990

57.702

52

Deelneming

31-12-2011 €

Saldo per 1 januari Mutaties - WSD Projectontwikkeling B.V.

57.702

95.288


Huurdebiteuren Gemeente Groepsmaatschappijen Overige vorderingen Overlopende activa

Huurdebiteuren

-

Huurdebiteuren huur (huidig) Huurdebiteuren huur (vertrokken) Huurdebiteuren herstelkosten (huidig) Huurdebiteuren herstelkosten (vertrokken) Voorziening dubieuze debiteuren

95.288

-106.532

152.990

57.702

31-12-2011 €

14.824 7.356 44.974 250.600 252.957

31-12-2011 €

- Huurdebiteuren huur (huidig) - Huurdebiteuren huur (vertrokken) - Huurdebiteuren huur (totaal)

Gemeente

- Woningaanpassingen Totaal


317.754

31-12-2010 €

26.744 8.193 202 21.498 -29.691

Totaal

Huurachterstanden

31-12-2010 €

26.946 1.462 25.107 199.442

Totaal

164.234

-106.532

Totaal mutaties

Vorderingen

31-12-2010 €

14.334 5.860 490 12.612 -18.472 26.946

31-12-2011 aantallen / achterstand 45 6 51

0,66% 0,20% 0,86%

14.824

31-12-2010 aantallen / achterstand 32 6 38

31-12-2011 €

31-12-2010 €

1.462

7.356 1.462

0,37% 0,15% 0,52%

7.356

53

Overige vorderingen

- Belastingen - Overige debiteuren - Overige vorderingen

31-12-2011 € 15.849 9.258

25.942 12.820 6.212

Totaal

Overlopende activa

-

Vooruitbetaalde rente Overige vooruitbetaalde kosten Niet vervallen BWS-subsidies Rente liquide middelen

25.107

31-12-2011 € 140.315 10.620 48.507

Totaal

Liquide middelen Direct opeisbaar Kas ING Bank Rabobank Totaal

31-12-2010 €

44.974

31-12-2010 € 142.474 13.859 94.267

199.442

31-12-2011 € 740 920.429

250.600

31-12-2010 € 184 400 4.345.133

921.169

4.345.717

Kredietfaciliteit Door de Coöperatieve Rabobank West-Brabant Noord U.A. is een rekening-courant kredietfaciliteit verleend van maximaal € 250.000 tegen een rentevergoeding van 1-maands-EURIBOR met een opslag van 1,65% en een kasvoorschotprovisie van 0,5% per jaar over het hoogste valutaire debetsaldo.


54

Credit Eigen vermogen

31-12-2011 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Stelselwijziging - Resultaat na belastingen - Mutatie actuele waarde - Herwaardering verkopen

31-12-2010 €

27.084.455

-2.584.129 -10.859 382.999

25.282.199

447 -415.010 1.731.999 484.820

Totaal mutaties

-2.211.989

1.802.256


24.872.466

27.084.455

Toelichting De herwaarderingsreserve bedraagt voor actuele waarde binnen het eigen vermogen € 23.993.358 en voor het terugkooprecht onroerende zaken verkocht onder voorwaarden € -57.988.

Voorzieningen

Onrendabele investeringen nieuwbouw

31-12-2011 € 1.103.642

Totaal

Voorzieningen

- Residentie Schootsvelden Steenbergen - Onroerende zaken in ontwikkeling - Papiermolen Dinteloord - Onroerende zaken in ontwikkeling

Leningen kredietinstellingen > 5 jaar Leningen kredietinstellingen < 5 jaar Leningen kredietinstellingen < 1 jaar Terugkooprecht Totaal


1.103.642

31-12-2011 € 139.779 1.689.000 -725.137

Totaal

Langlopende schulden

31-12-2010 €

-

31-12-2010 € 1.909.000 -1.909.000 -

1.103.642

31-12-2011 € 17.200.000 12.300.578 -1.203.652 9.984.130

-

31-12-2010 € 19.100.000 12.308.493 -3.107.915 8.930.340

38.281.056

37.230.918

55

Leningen kredietinstellingen

31-12-2011 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Nieuwe leningen - Aflossingsverplichting

31-12-2010 €

28.300.578

1.200.000 -1.203.652

6.000.000 -3.107.915

Totaal mutaties Saldo per 31 december

25.408.493

-3.652

2.892.085

28.296.926

28.300.578

Rentevoet De gemiddelde rentevoet bedraagt 4,81% per 31-12-2011 (4,88% per 31-12-2010).

Looptijd Leningen kredietinstellingen hebben een looptijd van gemiddeld 10 jaar.

Zekerheden Leningen kredietinstellingen zijn allen gefinancierd met kapitaalmarktleningen onder garantie van de Gemeente Steenbergen of het Waarborgfonds Sociale Woningbouw.

Terugkooprecht

31-12-2011 €

Saldo per 1 januari Mutaties - Mutatie actuele waarde - Verkopen

31-12-2010 €

8.930.340

-234.360 1.288.150

8.071.851

-70.211 928.700

Totaal mutaties

1.053.790

858.489


9.984.130

8.930.340

Kortlopende schulden

Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale premies Groepsmaatschappijen Overige schulden Overlopende passiva Totaal


31-12-2011 € 1.203.652 160.002 151.608 1.846.316 3.739 597.614

31-12-2010 € 3.107.915 234.165 81.858 50.048 11.450 641.182

3.962.931

4.126.618

56

Schulden aan kredietinstellingen

- Aflossingsverplichting

31-12-2011 € 1.203.652

Totaal

Schulden aan leveranciers

- Crediteuren

- WSD Projectontwikkeling B.V.

31-12-2011 €

- Loonheffing - Omzetbelasting - Pensioenfonds

- Overige schulden

234.165 160.002

31-12-2011 €

50.048 1.846.316

31-12-2011 €

-

Niet vervallen rente leningen Vooruit ontvangen huur Te verrekenen servicekosten Te verrekenen huurtoeslag Overige

Totaal


50.048

31-12-2010 €

31.678 109.198 10.732

13.917 52.741 15.200 151.608

31-12-2011 €

81.858

31-12-2010 €

3.739

11.450

Totaal

Overlopende passiva

234.165

31-12-2010 €

1.846.316

Totaal

Overige schulden

3.107.915

31-12-2010 €

160.002

Totaal

Belastingen en sociale premies

3.107.915 1.203.652

Totaal

Schulden aan groepsmaatschappijen

31-12-2010 €

3.739

31-12-2011 € 525.002 15.041 879 19.383 37.309

11.450

31-12-2010 € 564.569 21.253 -3.145 19.050 39.455

597.614

641.182

57

Niet uit de balans blijkende informatie Voorwaardelijke verplichtingen Renteswaps Ter afdekking van het renterisico zijn bij de Rabobank diverse swapovereenkomsten afgesloten. Woningstichting Dinteloord heeft met de Rabobank een Overeenkomst Financiële Derivaten (OFD) en een Treasury Inventarisatie Formulier (TIF) gesloten en getekend. Woningstichting Dinteloord heeft met de Rabobank geen CSA gesloten. Onder het OFD/TIF zijn geen margin calls mogelijk. In het kader van het getekende OFD en TIF is een Afgesproken Bedrag van € 4,2 miljoen met de Rabobank van toepassing. Indien contracten gezamenlijk een negatieve marktwaarde bereiken, groter dan het Afgesproken Bedrag, dan heeft de bank de plicht Woningstichting Dinteloord te waarschuwen. Zolang Woningstichting Dinteloord blijft voldoen aan de betalingsverplichting richting de bank, heeft dit geen verdere consequenties voor de reeds gesloten transacties.

Hoofdsom

Rente

€ € € € € € € €

4,41% 4,44% 5,02% 4,26% 4,37% 4,41% 3,98% 4,69%

1.500.000 1.000.000 1.200.000 1.000.000 2.000.000 2.000.000 1.000.000 4.000.000

Totaal

Looptijd start / einde 02-10-2006 01-12-2006 01-08-2008 01-09-2008 01-11-2008 01-11-2008 01-03-2009 01-01-2010

03-10-2022 01-09-2023 01-08-2023 01-09-2013 01-11-2016 01-11-2017 01-03-2029 02-01-2040

Marktwaarde € 2011 / € 2010 -321.847 -220.352 -340.349 -56.660 -281.347 -316.186 -204.949 -1.772.937

-187.452 -121.520 -224.774 -73.267 -222.747 -235.600 -64.409 -966.967

-3.514.627

-2.096.736

Obligo WSW Per 31 december 2011 heeft de stichting een obligo uitstaan ten bedrage van € 1.186.724 uit hoofde van door het WSW verstrekte geldleningen. WSD Projectontwikkeling B.V. Door Woningstichting Dinteloord is aan WSD Projectontwikkeling B.V. een borgstelling verstrekt van maximaal € 2.000.000. Tevens is tussen Woningstichting Dinteloord en WSD Projectontwikkeling B.V. een rekeningcourant overeenkomst afgesloten tot maximaal € 1.500.000 tegen een rentevergoeding van 4%. De limiet is als gevolg van de oplevering project Residentie Schootsvelden en de omzetting van koop- naar huurappartementen tijdelijk verhoogd. Medio februari 2012 is de rekening-courant voor € 1.600.000 afgelost. Woningstichting Dinteloord vormt samen met WSD Projectontwikkeling B.V. een fiscale eenheid voor de omzetbelasting en de vennootschapsbelasting en is hierdoor hoofdelijk aansprakelijk voor de belastingschuld van de fiscale eenheid als geheel.

Niet uit de balans blijkende verplichtingen Leningen Per einde boekjaar zijn twee nieuwe basisrente leningen (elk € 2.250.000) afgesloten bij de NWB bank met ingangsdatum 1-7-2012. Leningen hebben een looptijd van 35 jaar met een rentevaste periode van 7 en 9 jaar tegen een rente van 3,41% en 3,49%. Projectmatig onderhoud Ter uitvoering van het projectmatig onderhoud in 2012 is een verplichting aangegaan voor € 201.000. Nieuwbouw Woningstichting Dinteloord staat garant voor de realisatie van 23 huurappartementen aan de Papiermolen in Dinteloord door WSD Projectontwikkeling B.V. met een aanneemsom van € 2.107.00 (excl. BTW).


58

Overige informatie Korting MGE Slimmer Kopen®

Aantal woningen

Korting €

Nieuwbouw - 00-10% korting - 11-20% korting - 21-30% korting

1 23 5

582.667 287.300

Bestaand bezit - 00-10% korting - 11-20% korting - 21-30% korting

3 3 44

43.500 90.600 2.138.950

Totaal

79

3.143.017

Gebeurtenissen na balansdatum met nadere informatie over de balanspositie per 31-12-2011 Er zijn geen gebeurtenissen met nadere informatie over de balanspositie per 31-12-2011.


59

Toelichting op de enkelvoudige Winst- en Verliesrekening Bedrijfsopbrengsten Huren

-

2011 €

Woningen Parkeervoorzieningen Bedrijfsruimten Diversen

2010 €

4.061.477 57.924 21.693 3.381

3.883.451 30.172 21.372 41 4.144.475

3.935.036

Huurderving -

Woningen Parkeervoorzieningen Voorziening dubieuze debiteuren Huurcorrectie

63.734 10.663 9.375 -

8.312 47 -1.354 -1.048

Totaal huurderving

Totaal

83.772

5.957

4.060.703

3.929.079

Huurwijzigingen De huren zijn gewijzigd als gevolg van de jaarlijkse huurverhoging, tussentijdse huurverhoging door woningverbetering, harmonisatie en verkopen.

Huurverhoging - Woningen (sociaal) - Woningen in bijzondere gebouwen - Garages - Bedrijfsruimten

1,30% 1,80% 3,00% 2,00%

Huurderving

- Huurderving woningen - Huurderving woningen excl. projectleegstand

Vergoedingen

-

Verlichting (lift) Water Schoonmaak Tuinonderhoud Overige dienstverlening

Totaal


per per per per

1-7-2011 1-1-2011 1-7-2011 1-7-2011

(1,20% (1,85% (3,00% (1,00%

per per per per

1-7-2010) 1-1-2010) 1-7-2010) 1-7-2010)

2011 € / huurderving 63.734 9.320

1,57% 0,23%

2011 €

2010 € / huurderving 8.312 8.312

0,21% 0,21%

2010 €

14.812 1.807 11.093 1.479 4.157

10.980 4.248 5.643 1.326 3.804 33.348

26.001

60

Verkoop onroerende zaken

- Verkoopprijs onroerende zaken - Verkocht onder voorwaarden - Overige verkoopopbrengsten

2011 € 864.850 -864.850 15.342

Totaal

Verkoopaantallen

- Verkopen MGE Slimmer Kopen® - Verkopen MGE Slimmer Kopen® huurders - Verkopen vrije markt

- Urgentiebemiddeling - Overige vergoedingen Totaal


928.700 -928.700 12.000 15.342

12.000

2011 aantal

2010 aantal

5 3 -

4 4 -

Totaal

Overige bedrijfsopbrengsten

2010 €

8

2011 €

8

2010 €

300 780

330 1.140 1.080

1.470

61

Bedrijfslasten Afschrijvingen t.d.v. de exploitatie

- Afschrijvingen - Afschrijvingen wijkhuiskamer De Rietgors

2011 € 43.366 -

Totaal

Overige waardeveranderingen

Onrendabele investeringen - Verbeteringen bestaand bezit (onderhoud) - Residentie Schootsvelden Steenbergen Voorziening onrendabele investeringen - Papiermolen Dinteloord - Residentie Schootsvelden Steenbergen Verliezen niet gerealiseerde projecten - Doktersdreefje Steenbergen - Dinteloord Noordoost - Diversen Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden - Herwaardering - Mutatie terugkooprecht MGE Slimmer Kopen® - Residentie Schootsvelden Steenbergen

-

Bruto salarissen Ontvangen ziekengeld Uitzendkrachten Overige personeelskosten Doorberekende personeelskosten

2011 €

- Sociale lasten - Doorberekende personeelskosten Totaal


36.705

2010 €

194.784 506.829

263.070 -

1.689.000 139.779

153.035

251.730 642.085 6.056

7.180

280.321 -234.360

82.686 -70.211

108.151

3.584.375

2011 €

435.760

2010 €

451.697 -739 10.908 37.045 -123.367

Totaal

Sociale lasten

39.227 -2.522 43.366

Totaal

Lonen en salarissen

2010 €

448.301 -3.024 21.955 20.296 -103.100 375.544

2011 €

384.428

2010 €

57.186 -10.947

62.524 -14.379 46.239

48.145

62

Pensioenlasten

- Pensioenlasten - Doorberekende personeelskosten

2011 €

2010 €

92.254 -17.659

Totaal

88.602 -20.377 74.595

68.225

Doorberekende personeelskosten Deze kosten hebben voornamelijk betrekking op de uitvoerende technische dienst, werkzaamheden voor projecten onderhoud, renovatie en nieuwbouw, verbeteringen, leefbaarheid, wonen & zorg, WMO-aanpassingen en doorberekende (administratie)kosten voor servicekosten en VVE.

Personeelsleden Per 31-12-2011 zijn 10 personeelsleden in dienst (9 personeelsleden per 31-12-2010).

Formatieplaatsen Per 31-12-2011 bedraagt het aantal formatieplaatsen 8,4 (7,4 formatieplaatsen per 31-12-2010).

Lasten onderhoud

-

Klachtenonderhoud Mutatieonderhoud Schadeonderhoud Overig onderhoud Preventief onderhoud Projectmatig preventief onderhoud Contractonderhoud

2011 € 61.279 21.703 9.456 51.004 113.983 252.175 100.247

Totaal

Overige bedrijfslasten

-

Beheerskosten Vergoeding Raad van Commissarissen Verkoopkosten Belastingen Verzekeringen Servicekosten Energiekosten mutatiewoningen Kosten VVE Personeelslasten Bijdrage externe organisaties Borgstellingvergoeding WSW Leefbaarheid Wonen & Zorg Bijzondere activiteiten Bijzondere advieskosten Bijdrageheffing CFV Diversen

Totaal


2010 € 76.708 36.614 11.921 75.747 102.057 852.460 107.905 609.847

2011 €

1.263.412

2010 €

116.395 31.523 21.143 149.986 16.455 34.396 1.505 11.171 16.313 10.954 4.057 60.759 10.801 31.661 44.219 6.269

159.212 27.750 24.443 150.353 16.622 26.001 3.964 4.670 8.869 9.654 3.643 21.276 9.566 12.878 76.788 41.889 -1.997 567.607

595.581

63

Accountantskosten

BDO Audit & Assurance B.V. - Controle jaarrekening - Overige diensten BDO netwerkorganisaties - Fiscale advisering - Overige diensten Totaal


2011 €

2010 €

16.244 8.211

15.768 16.210

8.152 710

16.611 8.889 33.317

57.478

64

Financiële baten en lasten Rentebaten en soortgelijke opbrengsten

- Rente op te vorderen BWS-subsidies - Rente liquide middelen - Rente overige vorderingen

2011 € 51.787 444

5.143 98.504 133

Totaal

Rentelasten en soortgelijke kosten

- Rente leningen kredietinstellingen - Rente groepsmaatschappijen - Rente overige schulden

52.231

2011 €

- Vennootschapsbelasting

1.527.184 21.231 137 1.540.548

2011 €

-

2011 €

Commercieel resultaat voor belastingen Fiscaal lagere afschrijvingen Fiscaal lagere verkoopwinst huurwoningen Fiscaal hogere verkoopwinst overige mva Overige waardeveranderingen Vrijval Agio Fiscale kwalificatie onderhoud Fiscaal resultaat Residentie Schootsvelden

Belastbaar bedrag Belastbaar bedrag deelneming Herbestedingsreserve Belastbare winst


-

2010 €

-2.679.417 2.419 31.148 2.936.234 -40.368 -194.784 -

Saldo fiscale winstberekening Fiscaal niet aftrekbare kosten Fiscaal beperkt aftrekbare kosten Investeringsaftrek Desinvesteringsbijtelling

1.548.552

2010 €

-

Totaal

Fiscale positie

103.780

2010 €

1.501.795 37.184 1.569

Totaal

Belastingen

2010 €

-308.478 1.972 60.729 4.166 428.580 -40.368 -263.070 -124.599

2.734.649

67.410

55.232

-241.068

44.219 4.300 -12.337 -

41.889 4.300 -14.744 5.006 36.182

36.451

91.414

-204.617

95.288 -186.702

-106.532 -

-

-311.149

65

Toelichting Afwikkeling voorgaande boekjaren De Hoge Raad heeft op 13 januari 2012 bepaald dat de werkzaamheden van woningcorporaties, die op grond van artikel 70 van de Woningwet zijn aangemerkt als Toegelaten Instelling, gericht zijn op het dienen van het algemene belang van voldoende en goede woongelegenheid in de sociale huursector. Woningcorporaties worden nu als ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling) bestempeld, tenzij de inspecteur met feiten aannemelijk kan maken dat de woningcorporatie het belang van de volkshuisvesting in de sociale huursector niet dient. Als ANBI kan er in de aangiften vennootschapsbelasting 2008 t/m 2011 gebruik gemaakt worden van de herbestedingsreserve (HBR). Bovenstaand arrest heeft nog geen gevolgen gehad voor de aangiften VPB van Woningstichting Dinteloord. Gedurende de jaren 2008 tot en met 2010 is er een verlies geleden, waarbij geen onderhoudsvoorziening of afwaardering op mva in exploitatie heeft plaats gevonden. Lopend boekjaar In de aangifte vennootschapsbelasting 2011 van Woningstichting Dinteloord zal voor het eerst gebruik worden gemaakt van de herbestedingsreserve. Evenals de aangiften over 2008 tot en met 2010 zal er ook in de aangifte vennootschapsbelasting 2012 geen afwaardering op mva in exploitatie plaats vinden en zal er geen onderhoudsvoorziening worden gevormd. De fiscale winst die behaald is, wordt gedoteerd aan de herbestedingsreserve, waarna er voor 2011 een belastbaar bedrag ad nihil zal resteren. De fiscale positie over het boekjaar 2011 is opgesteld met de betrokken fiscalist van BDO Accountants & Belastingadviseurs B.V. en voldoende toegelicht. De belasting over het resultaat wordt berekend over het resultaat voor belastingen in de winst- enverliesrekening, rekening houdend met beschikbare fiscaal compensabele verliezen uit voorgaande boekjaren (voor zover niet opgenomen in de latente belastingvorderingen) en vrijgestelde winstbestanddelen, en na bijtelling van niet-aftrekbare kosten. Tevens wordt rekening gehouden met wijzigingen die optreden in de latente belastingvorderingen en latente belastingschulden uit hoofde van wijzigingen in het te hanteren belastingtarief. Het compensabel verlies van de fiscale eenheid over de jaren 2008 t/m 2010 bedraagt in totaal € 1.778.765 en kan met toekomstige winsten worden gecompenseerd. Gezien de stand van het compensabel verlies is geen latentie gevormd.

Resultaat deelneming

- WSD Projectontwikkeling B.V.

2011 € 95.288

Totaal

Mutatie actuele waarde

- Mutatie actuele waarde Totaal


2010 € 106.532 95.288

2011 €

106.532

2010 €

-10.859

1.731.999 -10.859

1.731.999

66

Kasstroomoverzicht € 1.000

€ 1.000

Totaal € 1.000

€ 1.000

Liquide middelen per 1 januari 2011

4.346

Operationele activiteiten - Bedrijfsresultaat -

-662

Afschrijvingen Overige waardeveranderingen Herwaardering bedrijfswaarde Resultaat deelneming Mutatie voorzieningen

- Mutatie voorraden - Mutatie vorderingen - Mutatie schulden - Mutatie werkkapitaal - Ontvangen rente - Betaalde rente

43 3.438 190 95 1.003 65 -164 -99 52 -1.541

Kasstroom uit operationele activiteiten Investeringsactiviteiten - Investeringen in (im)materiële vaste activa - Desinvesteringen in materiële vaste activa - Mutatie financiële vaste activa

2.519

-6.161 316 -95

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Financieringsactiviteiten - Ontvangsten uit langlopende schulden - Aflossing langlopende schulden Kasstroom uit financieringsactiviteiten Netto kasstroom Liquide middelen per 31 december 2011


-5.940

1.200 -1.204 -4 -3.425 921

67

Overige gegevens Resultaatbestemming Het negatief resultaat van € -2.594.988 moet ten laste van de algemene bedrijfsreserve worden gebracht.

Belangrijke gebeurtenissen na balansdatum Tussen de balansdatum en het vaststellen van dit jaarverslag hebben zich geen belangrijke gebeurtenissen voorgedaan die van invloed zijn.


68

Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit verslag opgenomen jaarrekening 2011 van Woningstichting Dinteloord te Dinteloord gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2011 en de geconsolideerde en enkelvoudige winst-en-verliesrekening over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de toegelaten instelling is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de bepalingen inzake de jaarrekening en het jaarverslag als opgenomen in artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Het bestuur van de toegelaten instelling is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het controleprotocol in rubriek A van Bijlage III bij het Besluit beheer socialehuursector. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risicoinschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de toegelaten instelling. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de toegelaten instelling gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van Woningstichting Dinteloord per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met artikel 26, eerste lid, van het Besluit beheer sociale-huursector, richtlijn 645 van de Raad voor de Jaarverslaggeving en de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens. Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 28, sub a van het Besluit beheer sociale-huursector, melden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig de van toepassing zijnde bepalingen van Titel 9 BW 2 is opgesteld, en of de in artikel 2: 392 lid 1 onder g bedoelde gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 391, vierde lid, van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. Verder vermelden wij dat is voldaan aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van financiële ondersteuning aan buitenlandse instellingen zoals bedoeld in de MG 2005-04, MG 2008-03, MG 2010-03 en MG 2011-02, alsmede aan de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van grondaankopen zoals bedoeld in de MG 2001-26 en de verplichting tot vermelding in het jaarverslag van sponsoractiviteiten zoals bedoeld in MG 2006-04. Tilburg, 17 april 2012 BDO Audit & Assurance B.V. namens deze, L.A. Bijl RA


69

Bijlage - Consolidatie


70

Geconsolideerde Balans per 31-12-2011 ACTIVA

31-12-2011 €

31-12-2010 €

VASTE ACTIVA Materiële vaste activa Onroerende zaken in exploitatie Onroerende zaken in ontwikkeling Onroerende zaken verkocht onder voorwaarden Onroerende zaken t.d.v. de exploitatie

55.448.800 1.116.903 9.926.141 401.135

Totaal materiële vaste activa

49.578.480 4.836.419 8.918.312 387.607 66.892.979

63.720.818

170.673

-

30.922

2.310.084

VLOTTENDE ACTIVA Voorraad koopwoningen Onderhanden projecten Vorderingen Huurdebiteuren Gemeente Overige vorderingen Overlopende activa

26.946 1.462 24.225 199.442

14.824 7.356 76.234 250.600

Totaal vorderingen

252.075

349.014

Liquide middelen

924.601

4.359.649

68.271.250

70.739.565

TOTAAL ACTIVA

PASSIVA Eigen vermogen Algemene bedrijfsreserve

31-12-2011 € 24.872.466

Totaal eigen vermogen Voorzieningen Onrendabele investeringen nieuwbouw

1.103.642

Totaal kortlopende schulden TOTAAL PASSIVA


27.084.455

1.103.642

28.296.926 9.984.130

Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Schulden aan kredietinstellingen Schulden aan leveranciers Belastingen en sociale premies Overige schulden Overlopende passiva

27.084.455 24.872.466

Totaal voorzieningen Langlopende schulden Leningen kredietinstellingen Terugkooprecht

31-12-2010 €

-

30.300.578 8.930.340 38.281.056

3.003.652 254.665 151.608 3.739 600.422

39.230.918

3.107.915 561.455 81.858 11.450 661.514 4.014.086

4.424.192

68.371.250

70.739.565

71

Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening over 2011 2011 €

2010 €

BEDRIJFSOPBRENGSTEN Huren Vergoedingen Verkoop onroerende zaken Overige bedrijfsopbrengsten

4.060.703 33.348 15.342 71.350

Som der bedrijfsopbrengsten

3.929.079 26.001 12.000 -117.193 4.180.743

3.849.887

BEDRIJFSLASTEN Afschrijvingen t.d.v. de exploitatie Overige waardeveranderingen Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenlasten Lasten onderhoud Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

43.366 3.584.375 375.544 46.239 74.595 609.847 579.773

36.705 435.760 384.428 48.145 68.225 1.263.412 604.681 5.313.739

2.841.356

-1.132.996

1.008.531

Rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten

52.231 - 1.503.364

103.780 -1.527.321

RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING VOOR BELASTINGEN

-2.584.129

-415.010

-

-

-2.584.129

-415.010

-

-

-2.584.129

-415.010

-10.859

1.731.999

-2.594.988

1.316.989

BEDRIJFSRESULTAAT FINANCIËLE BATEN EN LASTEN

Belastingen RESULTAAT UIT GEWONE BEDRIJFSUITOEFENING NA BELASTINGEN Buitengewone baten Buitengewone lasten Belastingen buitengewoon resultaat RESULTAAT NA BELASTINGEN VOOR MUTATIE ACTUELE WAARDE Mutatie actuele waarde RESULTAAT NA BELASTINGEN NA MUTATIE ACTUELE WAARDE


72

Waarderingsgrondslagen Algemeen Consolidatie In de consolidatie worden opgenomen de financiële gegevens van Woningstichting Dinteloord en haar groepsmaatschappijen. Dit betreft alle maatschappijen waarmee zij een organisatorische en economische eenheid vormt. Integraal in de consolidatie worden opgenomen deelnemingen waarin beslissende zeggenschap op het beleid kan worden uitgeoefend. De in de consolidatie begrepen rechtspersonen en vennootschappen zijn Woningstichting Dinteloord te Dinteloord en WSD Projectontwikkeling B.V. te Dinteloord (100%).

Balanswaardering Onderhanden projecten Het onderhanden werk uit hoofde van onderhanden projecten in opdracht van derden wordt gewaardeerd tegen de vervaardigingsprijs, zijnde directe materiaal- en arbeidskosten, direct toerekenbaar uitbesteed werk en overige externe kosten, inclusief een opslag voor aan de productie gerelateerde indirecte vaste en variabele kosten. Rentekosten maken eveneens onderdeel uit van de vervaardigingsprijs. Indien van toepassing worden de verwachte verliezen en reeds gedeclareerde termijnen hierop in mindering gebracht.


73

Toelichting op de geconsolideerde balans Voorraad koopwoningen

- Residentie Schootsvelden Steenbergen

2011 € 170.673

Totaal

Onderhanden Projecten

- Residentie Schootsvelden Steenbergen - Voorzienbare verliezen onderhanden werk - Doktersdreefje Steenbergen

- Kas - ING Bank - Rabobank Totaal


2.546.733 170.673

2011 €

2.310.084

2010 €

30.922

Totaal

Liquide middelen Direct opeisbaar

2010 €

2.546.733 -241.858 5.209 30.922

2011 €

2.310.084

2010 €

740 923.860

184 400 4.359.065 924.600

4.359.649

74

Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening Bedrijfsopbrengsten Overige bedrijfsopbrengsten

- Urgentiebemiddeling - Overige vergoedingen - Projectresultaten

2011 € 300 780 70.270

Totaal

Projectresultaten

-

Hoekwoningen Buiten de Veste Steenbergen Residentie Schootsvelden Steenbergen Niet gerealiseerde projecten Diverse projectkosten

Totaal


2010 € 330 1.140 -118.663 71.350

2011 €

-117.193

2010 €

6.182 69.418 -5.330 -

-116.603 -2.060 70.270

-118.663

75

Algemene gegevens Algemeen Statutaire naam Woningstichting Dinteloord Oprichting 25 mei 1918 Toelating 25 april 1978 bij Koninklijk Besluit nr. 16 (L0653) Statutenwijziging 22 september 2009 Kamer van Koophandel 20024807 Nationaal Register Volkshuisvesting NRV 3155 Werkgebied Gemeente Steenbergen Directeur-bestuurder Dhr. A.J. Smulders Raad van Commissarissen Dhr. J.A. Legierse Dhr. A.E. de Mey Dhr. A.C. Smits Dhr. J.J.J. de Nood Dhr. C.P.J. Schoutsen Mevr. P.A.M. Brouwer Verbindingen WSD Projectontwikkeling B.V. Stichting Woonwagenbeheer Zuid-West Nederland Verenigingen van Eigenaren VvE Residentie Schootsvelden te Steenbergen VvE Westvoorstraat 56 t/m 84 te Dinteloord VvE Oranjeplein 2 t/m 24 Dinteloord Lidmaatschap Aedes Vereniging van Woningcorporaties Waarborgfonds Sociale Woningbouw Regionale Geschillen Commissie Vereniging Toezichthouders Woningcorporaties Huurdersvereniging Huurdersvereniging Dinteloord


76


77

Jaarverslag Woningstichting Dinteloord Jaarverslag

Recommend Documents