Jaarstukken Deel 1: Jaarverslag

Jaarstukken 2014

Deel 1: Jaarverslag

1

2

INHOUDSOPGAVE Aanbiedingsbrief

5

JAARVERSLAG Hoofdstuk 1

Algemeen

1.1

Inleiding

8

1.2.1

Resultaat

8

1.2.2

Mutaties reserves en voorzieningen

9

1.2.3

Voordelen en nadelen rekening ten opzichte van begroting

10

1.2.4

Toelichting voor- en nadelen

11

1.2.5

Voorstel tot resultaatbestemming

15

1.2.6

Activiteitenregistratie

15

1.2.7

Urenverantwoording

15

1.3

Kerngegevens

16

Hoofdstuk 2

Programma’s

2.

Programma’s en paragrafen

18

2.1

Programma 1

Inwoners

21

2.2

Programma 2

Gebruikers sociale voorzieningen

26

2.3

Programma 3

Ouderen

32

2.4

Programma 4

Jongeren

34

2.5

Programma 5

Gebruikers zorg

40

2.6

Programma 6

Culturele klanten

46

2.7

Programma 7

Eigenaren en huurders

51

2.8

Programma 8

Gebruikers publieke ruimten

61

2.9

Programma 9

Economische klanten

66

2.10

Algemene dekkingsmiddelen

71 Paragrafen

A

Onderhoud kapitaalgoederen

77

B

Financiering en uitzetting

81

C

Bedrijfsvoering

83

D

Verbonden partijen

88

E

Grondbeleid

94

3

F

Weerstandsvermogen en risicobeheersing

100

G

Lokale heffingen

106

H

Subsidies

110

I

Dorpsvisies

113

J

Interbestuurlijk toezicht

114

K

Sociaal Domein

124

JAARREKENING Hoofdstuk 3

Jaarrekening

3.0

Programmarekening

127

3.1

Balans

128

3.2

Overzicht van baten en lasten

130

3.3

Toelichtingen

131

3.3.1

Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling

131

3.3.2

Toelichting op de balans

132

3.3.3

Toelichting op het overzicht van baten en lasten

143

3.3.4

Toelichting reserves en voorzieningen

159

3.3.5

Recapitulatiestaat

171

4

Single Information, Single Audit

173

5

Wet Normering bezoldiging topfunctionarissen publieke en semipublieke sector

175

CONTROLEVERKLARING (maakt geen deel uit van de jaarrekening) (wordt nagezonden)

Bijlagen Staat van salarissen en sociale lasten Staat van geactiveerde kapitaalsuitgaven Staat van reserves en voorzieningen Staat van geldleningen Staat van gewaarborgde geldleningen Verzamel- en consolidatiestaat Conversietabel van producten naar programma’s Urenverdeelstaat Kostenverdeelstaat Algemene uitkering Gemeentefonds Overzicht afval

4

A ANBIEDINGSBRIEF Geachte raadsleden, Hierbij bieden wij u de jaarstukken over 2014 aan. De jaarstukken bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Hierin leggen wij beleidsmatig en financieel verantwoording af over het door ons gevoerde beleid. Het jaar 2014 Algemeen Het verslagjaar 2014 stond in het teken van verandering. We denken aan de ontwikkelingen in het Sociaal Domein, maar ook was 2014 het jaar van een licht herstel van de economie en van de woningmarkt. Het aantal mensen dat een beroep doet op inkomensondersteuning is echter nog steeds hoog. Ook het mensen naar werk te begeleiden vraagt veel inspanning in het licht van een tegelijk afnemende middelenstroom van het Rijk. Een licht herstel heeft zich in 2014 ook op de woningmarkt voorgedaan. Het aantal opgeleverde woningen was hoger dan verwacht. Speciale aandacht hebben we besteed aan de huisvesting van lagere inkomensgroepen. Zo heeft het instrument van de startersleningen succesvol gewerkt. In 2014 zijn wij begonnen met het realiseren van onze ambities als verwoord in het coalitieakkoord “Samen naar één Westerkwartier”, wat de partijen PvdA, VVD en ChristenUnie op 9 mei 2014 hebben ondertekend en wat verder is uitgewerkt in het Collegeprogramma 2014-2018. De daarin opgenomen hoofdthema’s zijn de gemeentelijke herindeling, de (verdere) realisatie van het Centrumplan en de transitie in het Sociaal Domein. De voor deze hoofdthema’s weergegeven doelstellingen moesten worden gerealiseerd in tijden van nog steeds financiële krapte. Na de totstandkoming van het coalitieakkoord zijn wij op diverse manieren in gesprek gegaan om de ambities en bestaande ombuigingstaakstelling nader vorm te geven in agenda's. De veranderende rol van de overheid is daarbij leidraad. Wij willen daarbij aansluiten bij de beweging en energie in de samenleving zelf en zijn gericht op het bundelen van krachten. Aan een duidelijk format voor de samenwerking met partners wordt gewerkt. Deze verschilt echter ook per opgave en/of doelgroep. In 2014 is de grootste aandacht uitgegaan naar het transitie gereed maken van het Sociaal Domein, overeenkomstig de plannen van het Rijk. Deze transitie van de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet per 1 januari 2015 heeft veel aandacht en energie gevraagd. Met partners in de provincie en regio geven wij nu nader vorm aan de gewenste transformatie, waarbij ons nog een grote financiële uitdaging te wachten staat. Wat hebben wij bereikt? Gemeentelijke herindeling In 2014 zijn in het kader van de bestuurlijke toekomst, kort gezegd de gemeentelijke herindeling in Westerkwartierverband, met name stappen gezet met betrekking tot het afronden van de discussie over de financiële vergelijkbaarheid en de daarmee samenhangende vermeende financiële risico’s. Vanuit de Stuurgroep Samenwerking Westerkwartier is daarvoor de financiële scan aangeleverd. Permanente aandacht en zorg is er voor de (gebrek aan) voortgang met betrekking tot het Middag Humsterland. Toevoeging van dit gebied aan het Westerkwartier is voor de gemeente Zuidhorn een voorwaarde om te komen tot een herindeling. Door de onduidelijkheid over welke gemeente(n) aan de noordkant van onze provincie gaat of gaan ontstaan is ook de vraagstelling die voorgelegd moet worden aan de inwoners van het Middag Humsterland ongewis. De raad van de gemeente Marum heeft helder en duidelijk uitgesproken dat deze discussie niet vertragend mag werken voor de start van de nieuwe gemeente Westerkwartier, namelijk 1 januari 2018.

5

(Verdere) realisatie van het Centrumplan In 2014 heeft de planvorming en uitwerking van het Centrumplan verder vorm gekregen. Zo is de verwerving van de panden Raadhuisstraat 10 en 14 afgerond. Ook hebben diverse sloop- en saneringswerkzaamheden plaatsgevonden. Daarnaast is overeenstemming bereikt over het verbeteren van het parkeerterrein voor de AH in het bestaande centrumgebied. Tenslotte heeft in het kader van de nieuwbouw van Zonnehuis De Hoorn besluitvorming plaatsgevonden over het verlenen van een hiervoor noodzakelijke gemeentegarantie aan de Zonnehuisgroep Noord B.V. Voor de verdere uitwerking van het Centrumplan is eerst een uitspraak nodig van de Raad van State over de ingediende beroepen op het vast te stellen bestemmingsplan Marum-centrum. Deze uitspraak wordt in juni 2015 verwacht. Transitie Sociaal Domein Uitwerking van de decentralisaties op het gebied van de Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet heeft op Westerkwartierniveau plaatsgevonden. Het hiervoor opgerichte programmateam heeft halverwege 2014 het Beleidsplan Vernieuwing Sociaal Domein Westerkwartier 2015-2018 opgesteld. In dit beleidsplan worden de beleidskeuzes ten aanzien van de implementatie van de nieuwe Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet beschreven. Daarnaast is voor de Wmo-taken in provinciaal verband een zogenaamd continuïteitsarrangement AWBZ uitgewerkt en vastgesteld, evenals een Regionaal transitiearrangement voor de jeugdzorg. Naast de beleidsmatige ontwikkelingen zijn ook de randvoorwaarden uitgewerkt inzake de bedrijfsvoering en de financiën. Door een tijdige communicatie zijn wij in staat geweest onze burgers adequaat te informeren over wat de veranderingen in het Sociaal Domein in hun eigen situatie zouden gaan betekenen. Daarmee zijn wij ervan overtuigd gereed te zijn met de transities en voor de daarop volgende transformatie. Genoemde veranderingen vinden plaats in een tijd van minder financiële armslag en oplopende inkomensondersteuningskosten. Dit vergt de nodige energie en veerkracht van onze gemeente. Participatie In 2014 is onverminderd stevig ingezet op het begeleiden van bijstandsgerechtigden naar de arbeidsmarkt. Het lichte economische herstel heeft er toe bijgedragen dat het aantal cliënten met een uitkering in 2014 vrij stabiel bleef. Nadat ultimo 2013 nog 165 personen op een uitkering waren aangewezen, steeg dit aantal begin 2014 door naar 180, om daarna eind 2014 weer af te nemen tot ongeveer 170. Stijgend bouwvolume In 2014 is het aantal aanvragen om omgevingsvergunningen voor bouwen ten opzichte van 2013 aanzienlijk toegenomen. Het betrof voor een groot deel nieuwbouw van woningen. Of deze tendens zich het komende jaar voortzet is nog niet te voorspellen, maar het voorzichtige economische herstel lijkt ook in onze gemeente derhalve gunstig uit te werken. Financieel Resultaat 2014 Het jaar 2014 sluiten we af met een positief resultaat van € 53.927. Dit betreft het resultaat na de begrotingswijziging bij de Voor- en Najaarsnota van respectievelijk € 125.748 en € 106.171 positief. Deze beide resultaten, gezamenlijk groot € 231.919, zijn conform uw besluit toegevoegd aan de reserve conjunctuurverschillen. Het resultaat ad € 53.927 is vooralsnog niet bestemd en als “te bestemmen resultaat” in de balans opgenomen. Structureel/incidenteel Het resultaat over 2014 wordt veroorzaakt door een groot aantal mee- en tegenvallers, die grotendeels incidenteel zijn. Alleen op de begraafplaatsrechten is een structureel voordeel ontstaan van € 7.000, waar tegenover staat dat structureel geen dividend meer wordt ontvangen van Enexis (€ 13.000 nadeel). Per saldo bedroeg het structurele resultaat derhalve € 6.000 nadelig. Daar tegenover bedroeg het incidentele resultaat € 60.000 positief, zodat het totale resultaat op € 54.000 kwam.

6

Belangrijkste oorzaken resultaat Als gesteld is het resultaat de uitkomst van een groot aantal mee- en tegenvallers. De belangrijkste zijn (in duizenden euro’s): Voordelen: Lagere kosten organisatie en bedrijfsvoering Hogere algemene uitkering Lagere kapitaallasten Afrekening Centrum Jeugd en Gezin 2008-2012 Lagere facilitaire kosten Hogere leges omgevingsvergunningen Lagere bijdrage Veiligheidsregio Diversen

143 79 69 57 37 33 26 189 633

Nadelen Extra dotaties reserves (m.n. automatisering en peuterspeelzaalwerk) 149 Onvoorziene uitgaven (i.r.t. lagere kosten organisatie en bedrijfsvoering) 81 Voorziening dubieuze debiteuren verhogen in verband met faillissement 42 Vermindering boekwaarde schoolgebouw Noordwijk 47 Onderhoud overig materiaal 28 Bijzondere bijstand 25 Diversen 207 579 ___ 54

Per saldo voordeel Voor een nadere toelichting verwijzen wij naar de jaarrekening.

Reserve schommelingen bijstandskosten/WSW De aanpassingen van de Voorjaarsnota 2014 en de Najaarsnota 2014 leidend tot een structureel voordeel van € 118.260 en € 106.171 totaal € 224.431, zijn ten gunste gebracht - conform de besluitvorming - aan de reserve schommelingen bijstandskosten/WSW. In 2014 zijn bedragen onttrokken aan de reserve. Ook het (na de bijraming bij de Voor- en Najaarsnota van € 224.431) resterende nadeel in de bijstandskosten ad € 106.969 en bijzondere bijstand ad € 24.010 zijn ten laste van de reserve gebracht. De reserve conjunctuurschommelingen bijstandskosten/WSW heeft nu een stand op de balansdatum van € 437.430 . Tenslotte Mede door de inzet van onze medewerkers hebben we wederom een goedkeurende accountantsverklaring en een positief rechtmatigheidsoordeel. Marum, mei 2015 Burgemeester en wethouders van de gemeente Marum, H. Kosmeijer, burgemeester J.A. Jellema, secretaris

7

HOOFDSTUK 1 1.1

ALGEMEEN

Inleiding

Met de jaarstukken 2014 legt het gemeentebestuur verantwoording af over het gevoerde beleid in 2014 en de bijbehorende financiële verslaglegging. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is opgenomen, dat de jaarstukken tenminste bestaan uit het jaarverslag en de jaarrekening. Het jaarverslag bestaat uit de programmaverantwoording en de paragrafen. De jaarrekening bestaat uit de balans, de toelichting op de balans en een programmarekening en toelichting. Het geheel is in dit boekwerk opgenomen. De wijze waarop de jaarstukken moeten worden samengesteld en gepresenteerd, is in hoofdlijnen vastgelegd in de Gemeentewet en in detail in het Koninklijk Besluit Begroting en Verantwoording. In de Gemeentewet zijn bepalingen van procedurele aard opgenomen, bijvoorbeeld over het tijdstip van vaststelling door de gemeenteraad en de inzending van de jaarrekening en het jaarverslag aan de Provincie, te weten voor 15 juli. Het BBV gaat inhoudelijk in op de jaarstukken en bevat alle voorschriften over de inrichting en wijze van financiële verantwoording door de gemeente van het door haar gevoerde beleid en beheer.

1.2.1

Resultaat Hieronder volgt een overzicht van de saldi van de jaarrekeningen van de afgelopen vijf jaren.

Tabel 1: overzicht resultaat Jaar 2014 2013 2012 2011 2010 2009

Voordelig

Nadelig

53.927

140.105 407.902 71.902 127.451 68.385

Zoals uit bovengenoemde tabel blijkt sluit 2014 met een positief saldo van € 53.927. Bezien op het totaal van de exploitatie van € 20.780.000 is dit een afwijking van circa 0,26%. In de primitieve begroting was nog rekening gehouden met een overschot van € 39.992. De Voorjaarsnota 2014 liet een overschot zien van € 125.748. De Najaarsnota 2014 liet een overschot zien van € 106.171. Zowel het saldo van de Voorjaarsnota als de Najaarsnota zijn ten gunste gebracht van de reserve conjunctuurschommelingen bijstandskosten/WSW. Tabel 2: overzicht resultaatberekening Bijgestelde begroting 2014 20.241.533 19.822.549 -418.984

Totaal lasten (totaal tot functie 980) Totaal baten (totaal tot functie 980) Gerealiseerde totaal van baten en lasten Beschikking over: Algemene reserve (-/- = onttrekking) Overige reserves (-/- = onttrekking) Saldo reserves Gerealiseerde resultaat

-31.837 -427.139 -458.976 39.992

8

Rekening 2014 19.561.996 20.094.511 532.515 -1.623 480.211 478.588 53.927

Rentekosten Per 1 april 2014 heeft de gemeente vaste geldlening aangetrokken. Er is voor een vaste geldlening besloten, omdat de kasgeldlimiet werd overschreden. Van de Provincie hadden wij ontheffing tot 1 april 2014 om de kasgeldlimiet van € 3.500.000 te mogen overschrijden. De vaste geldlening heeft een looptijd van vijf jaar en een rente van 0,98%. Daarnaast hebben we voor kortere perioden kasgeldleningen afgesloten al naar gelang de behoefte aan kort geld. Het gemiddelde rentepercentage voor een kasgeldlening bedroeg 0,22%. De totale rentekosten hiervan bedroegen € 7.095,84. Onvoorziene uitgaven In de begroting wordt altijd een bedrag opgenomen voor onvoorziene uitgaven. Hierop kan uw raad eventueel een beroep doen om budgetten op te nemen in de begroting waarvoor geen dekking is. In de primitieve begroting was het bedrag aan onvoorzien € 51.000. Bij de vaststelling van de Najaarsnota 2014 is besloten het restant van de post onvoorziene uitgaven ad € 41.340 ten gunste te brengen van de reserve exploitatie reiniging. Om de lagere tariefstelling bij de afvalstoffenheffing te kunnen compenseren. Hieronder ziet u een overzicht van het verloop van onvoorzien. Omschrijving

Eenmalig

Primitieve begroting Najaarsnota Saldo

Onvoorzien 21.000 -21.000 0

Vervangingsinvesteringen 20.000 -20.000 0

Totaal 10.000 -10.000 0

51.000 -51.000 0

Overige verschillen De voor- en nadelen zijn veroorzaakt door nagenoeg allemaal eenmalige mee- en tegenvallers. Per saldo is de reservepositie toegenomen met € 560.670. (reserves en voorzieningen). Dit bedrag is exclusief het saldo van de jaarrekening 2014. Bij de Voorjaarsnota 2015 zullen de eventuele structurele doorwerkingen van de overige mutaties vanuit de uitkomst van deze jaarrekening worden meegenomen. Een analyse van het rekeningsaldo is opgenomen onder hoofdstuk 1.2.3.

1.2.2

Mutaties reserves en voorzieningen

De volgende bedragen zijn in de sfeer van de exploitatie toegevoegd dan wel onttrokken aan de bestemmingsreserves en de voorzieningen. Mutaties reserves en voorzieningen Omschrijving Voorzieningen Dubieuze debiteuren Exploitatie bestemmingsplannen (verliescompensatie) Riolering (als gevolg van wijziging BBV) Reiniging (als gevolg van wijziging BBV) Totaal mutaties voorzieningen Reserves Bespaarde rente Algemene reserve met rentebijschrijving Algemene reserve zonder rentebijschrijving Grote uitgaven Exploitatie bestemmingsplannen (dotaties/onttrekking) Uitvoering huisvestingsplan primair onderwijs Automatisering Onderhoud wegen Exploitatie reiniging Exploitatie riolering (vermindering gevolg wijziging BBV) Bodemsanering Kunst Tractiefonds Brede School Nuis-Niebert Groenfonds Lokaal beleid Nog te betalen bedragen Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen

Toevoeging 46.193 40.692 235.013 277.691 599.589

Onttrekking 4.803

4.803

109.277 213.042 213.042 20.180 44.970 158.083 69.048 81.626 129.988 5.720 2.226 28.497 12.365 4.000 318.088 122.565

9

14.473 28.500 96.817 384.699 235.013 9.398 37.773 20.715 6.135 404.587 3.935

Omschrijving Conjunctuurschommelingen WWB/WSW Personeel en organisatie Bestaande woongebieden Pensioenvoorzieningen wethouders Centrumplan Totaal mutaties reserves Totaal Saldo meer toegevoegd dan onttrokken

Toevoeging Onttrekking 224.431 130.979 118.009 51.514 70.589 3.193 15.132 1.677.245 1.711.361 2.276.834 1.716.164 560.670

Bij de programma’s dan wel de toelichting op de balans wordt een specificatie gegeven van de mutaties van de reserves. Zie ook de toelichting bij de balans op de reserves en voorzieningen in bijgaande jaarrekening.

1.2.3

Voordelen en nadelen rekening ten opzichte van begroting

Hierna is een globale cijfermatige analyse opgenomen van de voornaamste afwijkingen van de rekening 2014 ten opzichte van de begroting 2014 inclusief de begrotingswijzigingen. Voor de toelichtende verklaring van de grote afwijkingen wordt eveneens verwezen naar de eventuele (vervolg) toelichting bij de programma’s en paragrafen. Onderstaande analyse is op basis van functies/producten en niet op basis van beleidsprogramma’s. Geconstateerd kan worden dat het voordelig saldo van de rekening, net als vorige jaren, voor een groot gedeelte ontstaan is door eenmalige mee- en tegenvallers. Daar waar sprake is van structurele doorwerking van de hiervoor genoemde voor- en nadelen in het financiële meerjarenbeeld worden de uitkomsten van deze jaarrekening verwerkt in het eerstvolgende Integraal Meerjarenbeleidsplan, namelijk die van 2017-2019, welke bij de Programmabegroting 2016 zal worden gepresenteerd, evenals in de Voorjaarsnota 2015 voor het lopende dienstjaar. De voornaamste voordelen en nadelen rekening (> € 5.000) ten opzichte van begroting Nadelen, voordelen, categorie Nadelen Salariskosten Onderhoud vrachtauto Onderhoud overig materiaal Raad Ondersteuning raad Rampenbestrijding Bruggen Dividend deelnemingen Openbaar groen Bijzondere bijstand Invoerkosten Sociaal Domein Reiniging Rioleringskosten Begraafplaatsrechten Gemeentelijke eigendommen Bouw- en woningtoezicht Bestemmingsplannen Onvoorziene uitgaven ÒZB Mutaties in reserves Overige kleine posten Totaal nadelig Voordelen Gemeentehuis Kapitaallasten Hulpmiddelen/bedrijfsvoering Apparaatskosten middelen College van burgemeester en wethouders Voorlichting Veiligheidsregio Leerlingenvervoer Leerplicht Schoolbegeleiding Voor- en vroegschoolse educatie Culturele aangelegenheden

Bedrag 19.000 7.000 28.000 11.000 21.000 18.000 7.000 13.000 21.000 25.000 13.000 13.000 130.000 19.000 47.000 10.000 12.000 81.000 41.000 149.000 13.000 698.000 23.000 69.000 37.000 8.000 6.000 9.000 26.000 8.000 7.000 6.000 9.000 9.000

10

Novatec Schuldhulpverlening Kinderopvang Centrum voor Jeugd en Gezin Milieubeheer Milieuhandhaving Vergunningen begraafplaatsen Ruimtelijk beleid Rioleringskosten Gemeentelijke eigendommen Basisadministratie gebouwen Leges omgevingsvergunningen Algemene uitkering Uren eigen personeel Saldo

1.2.4

10.000 23.000 14.000 57.000 6.000 8.000 7.000 5.000 119.000 18.000 13.000 33.000 79.000 143.000 752.000 54.000

Toelichting grootste voor- en nadelen

Hierna worden de grootste voor- en nadelen kort toegelicht. Zo nodig wordt hierop bij de programma’s nader ingegaan. Met de letteraanduiding I of S wordt globaal aangegeven of het incidenteel dan wel structureel doorwerkt naar latere jaren. Ook posten die op zich een structureel karakter hebben maar die reeds in de begroting 2015 als zodanig zijn verwerkt worden gecategoriseerd met een I in plaats van met een S. Toelichting nadelen: • Salariskosten (€ 19.000) I. Er zijn kosten voor o.a. overwerk, aan- en verkoop uren, afrekening in verband met beëindiging dienstverband e.d. tot een bedrag van € 19.000. Op loonkostentotaal van circa € 3,2 mln. een afwijking van 0,59%. Deze kosten zijn op begrotingsbasis niet volledig calculeerbaar. • Onderhoud vrachtauto (€ 7.000) I. In 2014 is er meer noodzakelijk onderhoud gepleegd aan de vrachtauto. Inmiddels is besloten de vrachtauto te vervangen. • Overig materiaal (€ 28.000) I. Door de overname van materiaal van Novatec ten behoeve van de gedetacheerde groenmedewerkers zijn de budgetten overschreden. Met name brandstof (€ 5.000), onderhoud (€ 14.000) en verzekering van voertuigen (€ 8.000). Gedeeltelijk was hiermee al rekening gehouden bij de Voorjaarsnota 2014. • Raad (€ 11.000) I. Door nieuwe afspraken (i.c. een behoorlijke ophoging van de onkostenvergoeding voor kleine gemeenten) op rijksniveau over de onkostenvergoedingsbedragen wordt het budget voor de raadsvergoedingen overschreden. • Bestuursondersteuning raad (€ 21.000) I. Betreft nog een nagekomen rekening van de accountant over de controle jaarrekening 2013 (€ 13.500). Dit wetende is ook een hoger bedrag aan controlekosten meegenomen voor jaarrekening 2014. • Rampenbestrijding (€ 18.000) I. Bij het opstellen van de begroting 2014 was een opbrengst geraamd van € 20.000 wegens detachering van de ambtenaar rampenbestrijding. Omdat deze functionaris in de loop van 2014 overgegaan is naar de Veiligheidsregio wordt deze opbrengst niet gehaald. Abusievelijk zijn de inkomsten niet verlaagd bij de Najaarsnota. • Onderhoud bruggen (€ 7.000) I. Wegens de slechte staat van de brug over de Pierswijk is deze brug geheel vervangen. Dit was niet in de planning opgenomen. • Dividend Essent (€ 13.000) I. In de begroting was ervan uitgegaan dat er nog dividend van Essent zou worden ontvangen. Dit was een onjuiste veronderstelling.

11

•

•

•

•

• • •

•

•

•

•

• •

Openbaar groen (€ 21.000) I. Als gevolg van extra onderhoudswerkzaamheden mede als gevolg van de twee flinke stormen, die we hebben gehad, is er sprake van een kleine overschrijding. Voor de direct aan de stormen toe te rekenen schade is een extra krediet beschikbaar gesteld door de raad, welke ook daartoe is gebruikt. Bijzondere bijstand (€ 25.000) I. De bijzondere bijstand wordt uitgevoerd door de ISD Noordenkwartier. Het aantal aanvragen is in 2014 met 7,8% toegenomen. De toename zit vooral in de individuele bijstand bij de aanvragen voor rechtsbijstand, bewindvoeringskosten en inrichtingskosten. Invoeringskosten Sociaal Domein (€ 13.000) I. Voor de invoeringskosten van jeugdzorg en Wmo heeft de gemeente Marum de afgelopen jaren (met ingang van 2012) middelen ontvangen via de algemene uitkering. De niet bestede gelden in een jaar zijn telkens overgeheveld naar het volgend jaar. Vanuit een herziene berekening is gebleken dat de ontvangen bedragen niet volledig zijn gereserveerd. Derhalve heeft er een correctie van € 13.000 plaatsgevonden. Dit nadeel is dus een reservering van de niet bestede gelden vanaf 2012 t/m 2014. Er is in totaliteit € 131.000 overgeheveld naar 2015 voor de invoering van de 3D’s. Hieruit kunnen de kosten die verband houden met de invoering bekostigd worden. Kosten reiniging (€ 13.000) I. De kosten van vuilophaal en –afvoer zijn € 16.000 lager dan geraamd. De opbrengst van stortgelden bij de poort van De Tweemat blijven € 20.000 achter. Ook de bijdrage van de verpakkingsindustrie is € 20.000 lager dan geraamd. Het totaal van de kosten welke goedgemaakt worden door de opbrengst van de afvalstoffenheffing laat een voordeel zien van € 11.000 wat ten gunste komt van de reserve exploitatie reiniging. Kosten riolering (€ 130.000) I. Het saldo van de uitgaven (inclusief perceptiekosten en BTW) in de inkomsten (rioolheffing) van het product riolering wordt toegevoegd aan de reserve riolering. Begraafplaatsrechten (€ 19.000) I. De opbrengst begraafplaatsrechten laat een lagere opbrengst zien van € 19.000. Gelet op relatief kleine aantallen maken 1 of 2 meer sterfgevallen een dergelijk verschil mogelijk. Bestemmingsplannen (€ 12.000) I. Twee bestemmingsplannen (Marum-West en Nuis) laten een nadelig saldo zien van in totaal € 40.692. Dit bedrag gaat naar de voorziening nadelige saldi bestemmingsplannen. Gezien de stand van de reserve exploitatie bestemmingsplannen kan een bedrag van € 28.500 uit de reserve worden gehaald. Per saldo een nadeel van € 12.192. Gemeentelijke eigendommen (€ 47.000)) I. De voormalige openbare lagere school te Noordwijk zal naar het zich laat aanzien ingezet worden voor maatschappelijke doeleinden. Hierdoor dient de boekwaarde naar beneden te worden bijgesteld. Dit heeft plaatsgevonden op basis van een daartoe uitgebrachte taxatie. Bouw- en woningtoezicht (10.000) I. Een opbrengst voor bouwleges wordt waarschijnlijk niet meer ontvangen. De belastingplichtige is failliet verklaard. Hiermee dient de voorziening dubieuze debiteuren met dit bedrag te worden verhoogd. Gemeentelijke belastingen (€ 41.000) I. Een opbrengst voor de gemeentelijke belastingen wordt grotendeels niet meer ontvangen. De belastingplichtige is failliet verklaard. Hiermee dient de voorziening dubieuze debiteuren met € 32.000 te worden verhoogd. Onvoorziene uitgaven (€ 81.000) I. Op het product onvoorziene uitgaven is als inkomst een stelpost opgenomen van € 75.000 voor het uitvoeren van de bezuiniging bedrijfsvoering in brede zin. Deze bezuiniging zit door de gehele jaarrekening heen. Op verschillende plekken is deze nader gefragmenteerd toegelicht. Opbrengst OZB (€ 9.000) I. De opbrengsten van de baten OZB gebruikers zijn ruim € 3.000 lager dan geraamd. Voor de opbrengsten van de OZB eigenaren geldt een lagere inkomst van ruim € 5.000. Mutaties in reserves (€ 149.000) I.

12

Het verschil van € 149.000 wordt in de volgende tabel uiteengezet: Omschrijving Saldo begroting 2014 Toevoeging aan reserve tractiefonds Saldo Voorjaarsnota 2014

Begroting 39.992 7.022

Rekening

125.748

118.260

Reservering versterking peuterspeelzaalwerk Reservering automatisering

36.737 109.536

Bijdrage reserve exploitatie bestemmingsplannen Reservering koopkrachttegemoetkoming Bijdrage algemene reserve (1/30e deel) Totaal

28.497

-28.500 24.883 - 31.875 140.887

Toelichting In de jaarrekening is dit bedrag niet verwerkt. Na het opstellen van de Najaarsnota bleek er inruil van tractiemiddelen te hebben plaatsgevonden die ten gunste van de reserve komt. Het verschil betreft het structureel voordeel van de Voorjaarsnota wat ten gunste komt van de algemene reserve. Deze boeking is niet verwerkt in de rekening. Betreft de reservering van een decentralisatieuitkering voor versterking peuterspeelzaalwerk. Dit betreft een noodzakelijke reservering voor door het Rijk verplicht opgelegde softwareaanschaffingen voor diverse basisregistraties en digitalisering van de workflow (eenmalige uitvraag info bij de burger 2017). Dit bedrag is ter dekking van nadelige verschillen op de bestemmingsplannen waarvoor een voorziening wordt getroffen. Betreft de reservering van een decentralisatieuitkering voor koopkrachttegemoetkoming. In de jaarrekening wordt dit bedrag evenals voorgaande jaren niet verwerkt.

289.413

Toelichting voordelen: • Gemeentehuis (€ 23.000) I. De energiekosten vallen fors lager uit door de warmwater betrekking van de biomassacentrale. De voorschotbedragen zijn ter indicatie gegaan van € 2.700 naar € 1.400 per maand. De overige posten laten kleinere afwijkingen zien. • Kapitaallasten (€ 69.000) I. Dit voordeel komt voornamelijk door het aantrekken van kort geld tegen een gemiddelde rentepercentage van 0,22%. Op begrotingsbasis wordt een rekenrente aangehouden van 2,5%. • Hulpmiddelen / bedrijfsvoering (€ 37.000) I. De kosten die verband houden met de bedrijfsvoering vallen op diverse onderdelen lager uit. In de aanloop naar de voor 2016 ingeboekte bezuiniging op de apparaatskosten is ook een heel stringent, sober aanschaffingsbeleid doorgevoerd op diverse hulpmiddelen posten. Gevolg is besparingen bij deze onderdelen (dienstauto’s, kantoormachines, abonnementen etc.) tot een bedrag van totaal € 37.000. • Verzekeringspremies (€ 8.000) I. De premies voor een aantal verzekeringen vallen € 8.000 lager uit dan begroot. De premie voor w.a.-verzekering valt lager uit en de verzekeringen voor fraude en rechtsbijstand zijn opgezegd. • College van burgemeester en wethouders (€ 6.000) I. Dit voordeel wordt veroorzaakt door lagere wachtgeldverplichtingen. • Voorlichting (€ 9.000) I. De kosten voor de voorlichtingspagina in het AchtDorpenNieuws zijn lager uitgevallen. Mede doordat veel formele aankondigingen op de website worden geplaatst en niet meer verplicht in een van de plaatselijke dag- en/of weekbladen geplaatst hoeven te worden. • Veiligheidsregio (€ 26.000) I. De bijdrage aan de Veiligheidsregio (VRG) valt lager uit omdat de raming nog gebaseerd was op een bijdrage per inwoner. Echter de bijdrage aan de VGR gaat in vijf jaar tijd van een verdeelsleutel op basis van aantal inwoners op basis van historische kosten naar een verdeelsleutel op basis van het aandeel voor brandweerzorg in het Gemeentefonds.

13

• •

• • • • • •

•

• • •

• •

• •

•

Leerlingenvervoer (€ 8.000) I. De kosten van vervoer van leerlingen naar speciaal onderwijs vallen lager uit. Betreft een openeinde regeling waarvan kosten niet exact zijn te ramen. Leerplicht (€ 7.000) I. In 2013 is een bedrag van € 6.003 gereserveerd voor de aanschaf van een leerlingvolgsysteem. In 2014 heeft de centrumgemeente dit systeem aangeschaft en de kapitaallasten van de investering de deelnemende gemeente in rekening gebracht. Hierdoor vervalt de reservering van 2013. Schoolbegeleiding (€ 6.000) I. Door minder aanvraag uit het onderwijsveld vallen de kosten lager uit dan begroot. Voor- en vroegschoolse educatie (€ 9.000) I. In 2014 zijn er weinig uitgaven geweest voor voor- en vroegschoolse educatie. Culturele aangelegenheden (€ 9.000) I. Diverse posten die onder dit product vallen laten een onderschrijding zien. Sociale werkvoorziening (€ 10.000) I. Per saldo is er een klein voordeel op de sociale werkvoorziening. Op uitgaventotaal van 1,8 mln van de gemeente aan de WSW is dit een klein bedrag. Schuldhulpverlening (€ 23.000) I. De schuldhulpverlening wordt uitgevoerd door de ISD Noordenkwartier. Het beroep op schuldhulpverlening is in de gemeente Marum afgenomen met circa 10%. Kinderopvang (€ 14.000) I. In 2014 zijn er minder inspecties uitgevoerd dan waar op was gerekend. Door een afname van het aantal personen dat gebruikt maakt van de kinderopvang via de ISD Noordenkwartier zijn de kosten in 2014 lager. Nu maakt één persoon gebruik van deze regeling (was vier). Centrum voor Jeugd en Gezin (€ 57.000) I. Betreft een afrekening van de doeluitkering Centrum Jeugd en Gezin over de jaren 2008-2012. Aan terugbetaling aan het Rijk was in die jaren in totaal een bedrag opgenomen van € 57.000, omdat niet duidelijk was in hoeverre eigen interne kosten ook meegenomen mochten worden in de afrekening. Dit mocht wel en daardoor bleef er een bedrag aan terug te betalen over van ruim € 6.000. De rest valt in 2014 vrij. Milieubeheer (€ 6.000) I. Aan kosten voor geluid en bodem zijn geen uitgaven gedaan. Milieuhandhaving (€ 8.000) I. De diverse posten van milieuhandhaving laten een kleine onderschrijding zien. Vergunningverlening begraafplaatsrechten (€7.000) I. Het onderhoud van de digitale begraafplaatsmodule valt lager uit dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door de samenwerking met andere gemeenten, waardoor kwantum korting werd verkregen. Ruimtelijk beleid (€ 5.000) I. De kosten gemaakt voor het actualiseren van bestemmingsplannen vallen lager uit. Rioleringskosten (€ 119.000) I De uitgaven met betrekking tot het product riolering laat een onderschrijding zien. Dit als gevolg van lagere onderhoudskosten en kapitaallasten . Bij de begroting 2016 wordt uitgebreid terug gekomen op het rioleringsbeleid toegespitst naar het kostenverhaal via de rioolheffing. Gemeentelijke eigendommen (€ 18.000) I. In 2014 is nog een afrekening binnengekomen van 2013 voor het storten van grond in het zand win depot bij de Scheiding ad € 16.000. Kosten basisadministratie gebouwen (€ 13.000) I. In 2014 heeft er minder inhuur plaatsgevonden van personeel ter ondersteuning van de relatief, nieuwe basisadministratie adressen en gebouwen(BAG). Per jaar is nu nog moeilijk in te schatten hoeveel ondersteuning nodig is. Leges omgevingsvergunningen (€ 33.000) I. De laatste bijstelling in de Najaarsnota van de opbrengst leges omgevingsvergunningen betrof een bijraming van € 70.000. Hiermee kwam de geraamde opbrengst op € 150.000. Nadien bleek dat er nog een aantal vergunningen werd verleend waardoor de opbrengst € 33.000 hoger is dan de

14

•

•

laatste raming. Algemene uitkering (€ 79.000) I. Na de laatste berekening van de algemene uitkering tijdens het opstellen van de Najaarsnota blijkt nadien nog een nacalculatie te hebben plaatsgevonden. De algemene uitkering is gebaseerd op de uitdraai van 18 februari 2015. Hierop heeft een correctie plaatsgevonden van € 31.000 zijnde een nog te verrekenen bedrag wegens lagere werkelijke volume eenheden in de algemene uitkering over 2014. Saldo van kostenplaatsen (€ 143.000) I. Dit wordt veroorzaakt door lagere kosten binnen de diverse kostenplaatsen en het meer of minder doorberekening van uren aan producten vanaf deze kostenplaatsen.

1.2.5

Voorstel tot resultaatbestemming

Voorgesteld wordt het positief resultaat van € 53.927 op de gebruikelijke wijze ten gunste te brengen van de algemene reserve met rentebijschrijving. De stand van de algemene reserve met rentebijschrijving komt hiermee op 31 december 2014 op € 243.093.

1.2.6

Activiteitenregistratie

Vanaf 2014 is besloten in het kader van harmonisering van de ICT-middelen en het beleid bij de drie andere Westerkwartiergemeenten om niet meer integraal tijd te schrijven. Op projectbasis wordt dit waar nodig nog wel via een sheet in Excel gedaan. De urenverdeling wordt nu als regel gebaseerd op historische gegevens en wordt percentagegewijs aan de producten toegerekend.

1.2.7

Urenverantwoording

Effect loonkosten onder- en overschrijdingen bij de diverse programma’s en paragrafen In 2014 is in het kader van afspraken in Westerkwartierverband over noodzakelijke vervanging van tijdschrijfsoftware ook in de gemeente Marum besloten de dagelijkse registratie door alle medewerkers in een softwareapplicatie te beëindigen. Er wordt nu op begrotingsbasis gewerkt met vijfjaarlijkse gemiddelden voor de diverse productverantwoordingen. Bij aanmerkelijke verschillen op rekeningbasis worden deze wel meegenomen in verwerking van het jaarwerk, als ook de verantwoording van werk voor nieuwe producten en speciale projecten voornamelijk met externe subsidie verstrekkers. In de urenverantwoording van de eigen organisatie blijven dus op rekeningbasis ten opzichte van de Programmabegroting altijd de nodige verschuivingen voorkomen als gevolg van het feit dat er op begrotingsbasis een groot aantal uren voor “bestuursondersteuning algemeen” wordt weggezet, omdat op dat moment nog niet bepaalbaar is aan welke projecten deze uren zullen worden toegerekend. In de loop van het jaar wordt duidelijk waaraan gewerkt wordt en vervolgens worden de uren specifiek toegerekend aan de verschillende projecten. Ook de begrote indirecte uren voor werkoverleg en dergelijke verschillen met de werkelijkheid, omdat de druk om deze voor directe producten in te zetten groter is. Dit zijn echter gedekte loonkosten, waardoor de plussen en minnen per saldo elkaar neutraliseren en daarom geen feitelijk financieel voor- of nadeel opleveren. Verder is van invloed hoeveel uren toegeschreven worden aan projecten. Wanneer minder uren worden toegeschreven aan projecten komen deze kosten ten laste van de algemene dienst. In 2014 is 2.123 uur toegeschreven aan projecten [kapitaalwerken en bestemmingsplannen]. Het gaat hier om een bedrag van € 190.985.

15

1.3

Kerngegevens gemeente Marum

(gegevens per 31 december) Sociale structuur Kenmerken Aantal inwoners: van 0 - 3 jaar van 4 - 16 jaar van 17 – 64 jaar van 65 jaar en ouder Aantal periodieke bijstandsgerechtigden: WWB IOAW IOAZ Arbeidsplaatsen sociale werkgemeenschappen

2014 10.315 304 1.799 6.438 1.774

2013 10.386 428 1.747 6.483 1.728

160 15 1 62,51

153 12 0 65,27

2014 6.446 43 113 4.270 105 46 33 13 3 10 2.185 1416.895 4.507

2013 6.446 ha 43 ha 112 ha 4.280 105 46 33 13 3 10 47 *1) 2.175 1.416.895 4.436

2014

2013

29.724

29.214

20.808

17.167

7.386

6.865

2014

2013

9.416

9.051

6 2.334 313 1.666 4.319

6 1.947 310 1.674 3.937

1.506 867 1.306 183 160 58 130

1.482 862 1.314 101 145 80 152

*) In de jaarrekening 2012 was abusievelijk 318 opgenomen

Fysieke structuur Kenmerken Oppervlakte gemeente Binnenwater Bebouwing Aantal woningen Lengte wegen buiten de bebouwde kom Lengte wegen binnen de bebouwde kom Lengte fiets-, ruiter- en wandelpaden Aantal abri’s Aantal carpoolplaatsen Aantal rijwielstallingen Aantal bruggen Aantal lichtmasten Aantal m² openbaar groen Aantal objecten rioolheffing

47

*1 Waarvan 13 betonnen en 34 houten bruggen

Bezittingen en schulden ( x € 1.000) Onderdeel Bezittingen: Boekwaarde geactiveerde kapitaaluitgaven Schulden: Opgenomen geldleningen Reservepositie: Eigen financieringsmiddelen (reserves en voorzieningen) Inkomsten Bron Algemene uitkering Doeluitkeringen: Onderwijs Bijstandsverlening Participatiefonds Werkvoorziening Totaal doeluitkeringen Overige inkomsten Onroerende zaakbelastingen Afvalstoffenheffing Rioolheffing Bouwleges Secretarieleges Begraafplaatsrechten Huren en pachten

16

Dividenduitkeringen Bespaarde rente Overige goederen en diensten Overige inkomensoverdrachten Reserveringen Verrekeningen Totaal overige inkomsten Totaal inkomsten

49 139 1.223 137 1.199 601 7.451 21.293

60 168 668 105 6.247 843 12.227 25.215

2014 2.020 5.582 54 1.359 1.776 1.177 3.556 2.839 460 2.470 21.293

2013 2.240 5.526 49 1.389 1.657 1.117 7.293 3.434 602 1.908 25.215

Uitgaven Programma Inwoners Gebruikers sociale voorzieningen Ouderen Jongeren Gebruikers zorg Culturele klanten Eigenaren en huurders Gebruikers publieke ruimten Economische klanten Financieringen en algemene dekkingsmiddelen Totaal uitgaven

17

2.

PROGRAMMA’S EN PARAGRAFEN

Indeling programma’s De Programmabegroting 2014 is uitgewerkt naar de destijds afgesproken opzet op basis van de notitie “De Marumer Koers”. In deze indeling zijn de gemeentelijke dienstverleningsproducten gecategoriseerd naar diverse klantengroepen. Volgens deze notitie wil de gemeente Marum klant- en vraag-gericht in plaats van aanbodgericht werken. De burger van Marum is vaak op verschillende manieren klant van de gemeente. Soms als gebruiker van de sociale voorzieningen van de gemeente, of als gebruiker van de (mede) door de gemeente in stand gehouden sportaccommodaties of als jongere die gebruik maakt van het basisonderwijs, dan wel als oudere die gebruik maakt van de gemeentelijke zorgvoorzieningen etc. Vandaar deze wijze van presenteren van de diverse beleidsprogramma’s. Per klantengroep is de benaming als volgt:  Inwoners  Gebruikers sociale voorzieningen  Ouderen  Jongeren  Gebruikers zorg  Culturele klanten  Eigenaren en huurders  Gebruikers publieke ruimten  Economische klanten. De programma’s verwijzen, waar dat nodig en zinvol is, naar de desbetreffende beleidsdocumenten op de diverse taakgebieden van de gemeentelijke huishouding. De Programmabegroting wil daarmee een uitwerking en een stand van zaken zijn van die documenten. Opzet programma’s De programma’s hebben bij de Programmabegroting een vaste opzet, namelijk de drie Wvragen. Het eerste deel van het programma gaat in op de vraag: Wat willen we bereiken? In dit onderdeel komen de programmaonderdelen en de daaraan gekoppelde doelstellingen aan de orde die een prioriteit hebben. Het tweede deel - Wat gaan we daarvoor doen? - bespreekt de activiteiten voor het jaar 2014 die voor die prioriteiten en overige maatregelen van belang zijn, bijvoorbeeld omdat het nieuw beleid of een beleidsintensivering betreft. Het derde deel - Wat mag het kosten? - geeft de baten en lasten van het programma weer, waarbij een onderscheid gemaakt wordt naar die voor de prioriteiten en voor de overige programmaonderdelen. Bij de jaarrekening gaat het over de beantwoording van de volgende W-vragen:  Wat hebben we bereikt?  Wat hebben we (daarvoor) gedaan?  Wat heeft het gekost? De beantwoording van deze vragen treft u in de navolgende programma’s en paragrafen. Per programma wordt gebudgetteerd, dit houdt in dat direct bij het eind van elk programmaonderdeel de begrote en de werkelijke uitgaven en inkomsten staan vermeld over alle daaronder vallende activiteiten.

18

Wie bepaalt wat? De drie W-vragen vallen wat verantwoordelijkheid betreft uiteen in een gedeelte wat de gemeenteraad aangeeft te willen bereiken en waar het college de hoe-vraag beantwoordt, alsmede aangeeft wat het kost. Overzicht algemene dekkingsmiddelen Bij de programma’s worden de betreffende lasten en baten aangegeven. Van veel programma’s zijn de baten lager dan de lasten. Dit is niet zo verwonderlijk; immers de gemeente is in principe een conjunctuurgevoelige inkomensverterende organisatie. Deze programmatekorten worden bekostigd uit de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de uitkering uit het Gemeentefonds en de onroerende zaakbelasting de belangrijkste zijn. De algemene dekkingsmiddelen worden in het overzicht algemene dekkingsmiddelen gegeven. In dit deel wordt ook ingegaan op de lokale heffingen/belastingen. Dit om een overzicht te geven van het totaal van de eigen middelen van de gemeente Marum. Verwerking wettelijke verplichtingen Bij de programma’s treft u ook twee toelichtingen aan betrekking hebbend op aanmerkelijke verschillen. In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) staat aangegeven dat aanmerkelijke verschillen tussen de jaarrekening t-2 en de begroting t-1 met de nieuwe begroting moeten worden verklaard. Met name onze toezichthouder de provincie Groningen dringt aan op opname van deze overzichten. Relatie met de paragrafen Het Rijk schrijft zeven paragrafen verplicht voor: · A. Onderhoud kapitaalgoederen B. Financiering en uitzetting C. Bedrijfsvoering D. Verbonden partijen E. Grondbeleid F. Weerstandsvermogen G. Lokale heffingen H. I. J. K.

De gemeente heeft de volgende toegevoegd: · Subsidiestaat Dorpsvisies Interbestuurlijk Toezicht Sociaal Domein

De paragrafen, zoals onderhoud kapitaalgoederen, weerstandsvermogen en grondbeleid, geven een dwarsdoorsnede van de programma’s gekeken vanuit een bepaald economisch gezichtspunt. In de paragraaf bedrijfsvoering worden de organisatorische uitgangspunten en nieuwe ontwikkelingen organisatiebreed toegelicht. Wat in deze paragrafen staat wordt als regel niet genoemd/herhaald in het programma, ook al hebben ze wel betrekking op zaken die vermeld staan in de programma’s. Verder is een staat met subsidieverstrekkingen opgenomen. In deze staat worden over de totale programmabreedte de belangrijkste subsidies overzichtelijk naast elkaar gepresenteerd. Bij de behandeling van de begroting 2011 is aangedrongen op het inzichtelijk maken binnen de begroting van het beleid van de gemeente Marum ten aanzien van de uitvoering van de dorpsvisies. Bij de uitvoering kan het om heel verschillende zaken gaan die betrekking kunnen hebben op

19

verschillende programma's binnen de Programmabegroting. Dit versnipperd weergeven bij de diverse programma's heeft niet de voorkeur. Daarom is gekozen voor het onderbrengen van dit beleidsonderdeel in een paragraaf. Deze paragrafen zijn in deze begroting opgenomen achter de programma's.

20

2.1 Programma Inwoners Onder de doelgroep inwoners vallen de volgende producten: - Bestuursorganen - Kabinetszaken - Beleidsplanning - Ondersteuning bestuur - Bestuurlijke samenwerking - Voorlichting - Representatie, recepties, ontvangsten en vergaderingen - Verkiezingen - Rekenkamerfunctie - Rechtsbescherming - Gemeentelijke regelgeving - Burgerlijke stand en burgerzaken - Straatnaamborden en huisnummering - Lijkbezorging Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (opgenomen in begroting 2014) Klanttevredenheidsonderzoek

Wat hebben we gedaan?

Voorlichting en Public Relations en gebruik Social Media

Het Communicatieplan dient nog steeds als leidraad voor de activiteiten op het gebied van Voorlichting en PR en de inzet van Social Media. Social Media spelen een steeds grotere rol in de PR uitingen van onze gemeente. Communicatie is en wordt bij de diverse projecten (o.a. Slim Wonen, Transities Sociaal Domein, Met gemak gooi je het in de Milieuzak) nadrukkelijk ingezet.

Intergemeentelijke samenwerking en interne organisatie

Samenwerking bezien in het licht van de bestuurlijke toekomst Naast het besluitvormingsproces ten aanzien van de bestuurlijke toekomst, is er op tal van terreinen de afgelopen periode samenwerking tot stand gekomen tussen de vier gemeentelijke organisaties. Deze samenwerking is zeer intensief en kent uiteenlopende vormen die aansluiten bij de beoogde doelen. Voor een verdere uiteenzetting hieromtrent wordt verwezen naar de op de programma’s volgende paragraaf bedrijfsvoering C.

Toezegging: Evaluatie/voortgangsrapportage intergemeentelijke samenwerking Westerkwartier Burgerparticipatie

In 2012 heeft onze gemeente deelgenomen aan het klanttevredenheidsonderzoek (KING). Naar aanleiding van de uitkomsten van dit onderzoek zijn aanbevelingen gedaan. Alle actiepunten voortvloeiende uit dit onderzoek zijn afgedaan. Naast kosten voor een nieuw burgeronderzoek vraagt het onderzoek nogal wat eigen ambtelijke inzet. Gezien het “bezuinigingsklimaat” en de op stapel staande stappen tot een uiteindelijke herindeling is besloten niet op korte termijn opnieuw deel te nemen aan het burgeronderzoek als onderdeel van het project Waarstaatjegemeente.nl.

Zoals in de Voorjaarsnota gemeld zijn de evaluaties in 2014 aan de raad aangeboden. De toezegging is daarmee afgedaan. In 2014 is, op voorstel van de Werkgroep burgerparticipatie aan de voorstellen aan de raad een “kopje” burgerparticipatie toegevoegd hetgeen na een evaluatie heeft geresulteerd in het aangeven van de “trede” van de toegepaste burgerparticipatie zoals in de door de raad vastgestelde notitie van 2013 is

21

uitgewerkt. Dit geeft nog geen beeld van de wijze waarop en welke doelgroepen betrokken zijn zodat dit in de toelichting op de gebruikte trede nog vermeld dient te worden. De Werkgroep burgerparticipatie heeft vanwege verkiezingen, de daaraan voorafgaande campagne en het opstarten van de nieuwe werkgroep geen specifieke activiteiten opgezet maar wel voorwerk gedaan voor het opzetten van plannen voor 2015. Rekenkamerfunctie

De rekenkamercommissie is na evaluatie in de huidige vorm voortgezet en heeft in 2014 de volgende onderzoeken op zich genomen:  onderzoek wegbeheer Leek, Marum, Zuidhorn (start 2013, afgerond in 2014);  onderzoek grondbeleid Leek (start 2012, afgerond in 2014);  onderzoek verbonden partijen/samenwerkingsverbanden (start eind 2014, lopend onderzoek). Daarnaast heeft de voorzitter van de rekenkamercommissie zich ingezet om te komen tot een Westerkwartierbrede rekenkamercommissie. Vooruitlopend op een mogelijke herindeling heeft de rekenkamercommissie een rollennotitie geschreven, die in 2014 door de gemeenteraad is vastgesteld.

Leges burgerzaken/Modernisering GBA/verkiezingen

De leges burgerzaken lopen terug. Enerzijds zien we toename in kosteloze huwelijksvoltrekkingen ten koste van de betaalde voltrekkingen. In de aantallen afgifte van paspoorten en rijbewijzen is het effect van de verlengde levensduur al behoorlijk merkbaar. Modernisering GBA: Op 6 januari 2014 is de Wet Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) gewijzigd in de Wet Basisregistratie Personen (BRP). De vier Westerkwartiergemeenten trekken samen op in een projectgroep BRP om uit te komen op één en dezelfde burgerzakenapplicatie. De projectgroep wordt ondersteund door het ICT-bureau Westerkwartier, Inkoopbureau Westerkwartier en bureau King. De leveranciers wachten nog op de nieuwste beschrijving en procedures van het Logisch Ontwerp BRP voor de nieuwe burgerzakenmodules. Dit blijkt fors duurder uit te vallen. De gemeenten zullen in de kosten gecompenseerd worden. De minister heeft hier zelf onvoldoende middelen voor, waardoor een en ander ook wordt vertraagd. In september 2014 heeft de beveiligingsbeheerder samen met het bureau Burgerzaken een zelfevaluatie BRP en Waardedocumenten uitgevoerd. In november 2014 is de gemeente Marum geselecteerd door het Agentschap BPR van het ministerie van Binnenlandse Zaken en heeft een externe auditor een steekproef uitgevoerd met een positief resultaat. Verkiezingen: Op 19 maart 2014 zijn de gemeenteraadsverkiezingen gehouden; deze zijn organisatorisch goed verlopen.

-

22

-

Op 22 mei 2014 zijn de Europese verkiezingen gehouden; deze zijn eveneens organisatorisch goed verlopen.

Digitale begraafplaatsenmodule: De digitale begraafplaatsenmodule is ingevoerd en wordt geleidelijk aan gevuld met informatie van de grafkaarten en vergunningen over graven en rechthebbenden. Bedrijfskengetallen output/hoeveelheden: Voorlichting/PR 2014 50 persberichten 26 gemeentelijke informatiepagina’s AchtDorpenNieuws 6 (inter)gemeentelijke communicatieprojecten 4 brochures/folders/advertenties 6 evenementen

Burgerzaken Aantal verstrekte uittreksels en verklaringen Aantal aanvragen om informatie Aantal afgegeven paspoorten Aantal afgegeven Europese Identiteitskaarten Aantal afgegeven Zakenpaspoorten Aantal afgegeven vreemdelingenpaspoorten Aantal afgegeven vluchtelingenpaspoorten Aantal bijschrijvingen van kinderen Aantal afgegeven rijbewijzen

2010 1.200 900 900 900 1 2 9 300 1.200

2011 1.025 900 684 1.298 8 3 2 15 1.079

2012 1.000 850 899 1.221 1 8 3 0 1.050

2013 340 900 753 841 0 7 4 0 668

2014 300 875 805 1.045 1 0 2 0 800

Burgelijke Stand 2010 Aantal geboorteakten Aantal overlijdensakten Aantal akten van erkenning Aantal aangiften ondertrouw/partnerregistratie Aantal huwelijksvoltrekkingen Aantal echtscheidingen Aantal registraties partnerschap Aantal uittreksels akten burgerlijke stand Aantal verloven tot begraven/crematie

2011 30 45 40 35 30 8 5 200 45

2012 28 42 60 29 25 11 11 195 42

2013 26 49 44 47 38 10 7 190 45

27 42 29 46 28 15 8 71 42

2014 21 56 44 24 36 22 5 80 45

400 449 250 108 65 28 1 0 15 130

2014 427 498 306 85 77 24 7 0 22 240

Mutaties Gemeentelijke Basisadministratie 2010 Aantal vestigingen in gemeente Aantal vertrekken uit gemeente Aantal binnenverhuizingen Aantal geboorten Aantal overlijden Aantal huwelijken Aantal verzoeken naturalisatie Aantal adviezen geslachtsnaamwijzigingen Aantal echtscheidingen Aantal verklaringen omtrent gedrag

2011 475 375 400 105 77 30 8 4 8

23

2012 339 420 270 99 68 35 6 4 14

2013 373 429 256 104 81 30 5 3 15

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Inwoners

Rekening 2014

Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

2.019.891 231.577 1.788.314 - 13.124 1.775.190

Begroting 2014 na begrotingswijziging 2.081.359 237.020 1.844.339 - 19.174 1.825.165

Begroting 2014

Rekening 2013

2.092.243 257.500 1.834.743 - 13.460 1.821.283

2.063.098 283.685 1.779.413 - 14.655 1.764.758

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 56.025 (€ 1.844.339 - € 1.788.314). Toelichting op verschillen Onderwerp

Voordeel

Bestuursorgaan raad

Nadeel

Structureel /Incidenteel

11.000

I

Bestuursorgaan college Bestuursondersteuning Voorlichting

6.000

I

7.000

I

9.000

I

Vergunningverlening begraafplaatsrechten

7.000

S

Accountant

24.000

I

Begraafplaatsrechten

19.000

I

Kapitaallasten

29.000

Verrekeningen kostenplaatsen Div. andere kleine verschillen Totaal Voordelig saldo

Toelichting De vergoeding voor de raad is verhoogd op basis van een circulaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken. De raadsvergoedingen laten daardoor een overschrijding zien. Diverse posten laten een kleine onderschrijding zien als gevolg van niet benutten faciliteiten. In 2014 zijn er geen kosten gemaakt voor burgeronderzoek vanuit project “Waar staat je gemeente” (KING.) De kosten voor het AchtDorpenNieuws zijn lager uitgevallen dan begroot. Als gevolg van minder aanlevering van kopij vielen deze kosten lager uit/en plaatsing website Het onderhoud van de digitale begraafplaatsmodule valt lager uit dan geraamd. Dit wordt veroorzaakt door samenwerking met andere gemeenten (kwantumkorting). De werkzaamheden die de accountant verplicht moet doen voor en over 2014 nemen toe en daarmee ook de kosten, alsook een afrekening over 2013. Voor de begroting 2015 is met deze toename reeds rekening gehouden. De opbrengst begraafplaatsrechten laat een lagere opbrengst zien van € 19.000. Gelet op relatief kleine aantallen maken 1 of 2 meer sterfgevallen een dergelijk verschil mogelijk.. De hogere kapitaallasten worden veroorzaakt door een tweetal investeringen “Inbreidingen en opknappen begraafplaats Marum” en “Uitbreiding begraafplaats Marum”. Abusievelijk is de raming niet naar boven bijgesteld voor 2014. Voor 2015 zijn de kapitaallasten m.b.t. deze investeringen wel goed geraamd. Met name toerekening in de loop van het jaar van uren naar producten vanuit bestuursondersteuning algemeen.

94.000 16.000 139.000 56.000

83.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Nog te betalen: - Waar staat je gemeente (KING) Pensioenvoorzieningen wethouders Grote uitgaven Totaal

Rekening 2014

Begroting 2014 na begrotingswijziging 5.714

3.193

3.500

9.931 13.124

9.960 19.174

24

Begroting 2014

Toelichting Zie de toelichting bij het klanttevredenheidsonderzoek (Wat hebben we gedaan?). Kapitaallasten bouw aula.

Inbreiding en opknappen begraafplaats Marum 2008 Omschrijving Investering

Krediet 95.500

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 65.949

7.724.006

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 11.270

Saldo 18.281

Stand van zaken Overzetten naar 2015. Nog niet alle werkzaamheden zijn uitgevoerd.

Uitbreiding begraafplaats Marum 2013 Omschrijving Investering

Krediet 570.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 281.668

7.724.007 Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 84.811

25

Saldo 203.521

Stand van zaken Project loopt nog. Niet afsluiten.

2.2 Programma Gebruikers sociale voorzieningen Onder de doelgroep sociale voorzieningen vallen de volgende producten: - Bijstandsverlening op basis WWB - Uitvoering IOAW/IOAZ - Uitvoeringskosten bijzondere bijstand - Inburgering - Volwasseneneducatie - Minimabeleid - Werkloosheids- en werkgelegenheidsprojecten - Sociale werkvoorzieningsschappen Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Verloop cliëntenbestand

Wat hebben we gedaan? Rond 1 oktober 2008 deed de recessie zich in Nederland gelden. Eerst eind 2011 werd dit goed merkbaar in de toename van het aantal cliënten met een uitkering van de gemeente. In 2014 was er opnieuw een stijging ten opzichte van 2013, die gaande weg niet zo sterk bleef doorgaan. Dit manifesteert zich met name bij cliënten jonger dan 27 jaar. De prognose in de begroting van 169 cliënten aan het eind van 2014 is uiteindelijk nauwelijks overschreden nu we uitgekomen zijn op 170 cliënten. Hieronder volgt het klantenbestand van gemeente Marum aan het eind van elk kwartaal voor de jaren 2012 tot en met 2014:

Periodieke uitkeringen

1e kwart. 2012

2e kwart. 2012

3e kwart. 2012

4e kwart. 2012

1e kwart. 2013

2e kwart. 2013

3e kwart. 2013

4e kwart. 2013

1e kwart. 2014

2e kwart. 2014

3e kwart. 2014

4e kwart. 2014

WWB tot 27 jaar WWB vanaf 27 jaar IOAW IOAZ

16

16

12

14

9

7

8

13

18

16

8

10

113

112

116

126

131

130

132

140

149

150

144

144

5 0 134

6 0 134

7 0 135

8 0 148

9 0 149

10 0 147

11 0 151

12 1 165

12 1 180

13 1 180

13 1 166

15 1 170

Totaal

Inkomensdeel

 

De gemeente kan in 2014 een beroep doen op een incidentele aanvullende uitkering (IAU) als het tekort op het BUIGbudget meer bedraagt dan 10%. Dit wordt beoordeeld op basis van de werkelijke netto bijstandsuitkeringslasten, dat wil zeggen het verschil tussen de uitgaven inkomensdeel en de ontvangsten inkomensdeel. Aangezien het tekort circa 12% is, is er een aanvraag ingediend voor een IAU. Bij de Najaarsnota is dit reeds aangekondigd.

 Uitvoeringskosten ISD (Intergemeentelijke Sociale Dienst Noorderkwartier)

Door de stijging van het aantal cliënten van de ISD blijft ook de werkdruk toenemen. Tegelijk zijn er bij de gemeenten minder middelen om de werkdruk met extra personeel op te vangen. De ISD heeft in 2011 en 2012 al 7,4% bezuinigd op de uitvoeringskosten, voornamelijk op personeel. De ISD probeert met een aantal noodgrepen de werkdruk de baas te blijven, maar op enig moment keert de wal het schip. Voor de hele ISD lag het aantal aanvragen in 2014 36 lager dan in 2013. De doorlooptijden van de aanvragen zijn in 2014 voor de reguliere uitkeringen toegenomen van 18 naar 19 dagen en voor de bijzondere bijstand is de doorlooptijd afgenomen van 27 naar 26 dagen.

26

Werkdeel

Naast een budget voor het verstrekken van uitkeringen (het I-deel) ontvangt de gemeente van het Rijk ook een budget voor de kosten reïntegratie, het W-deel (werkdeel). Het reïntegratiebudget is sinds 1 januari 2009 samen met de budgetten voor inburgering en volwasseneneducatie ondergebracht in het Participatiefonds. Het betreft geoormerkte gelden die over en weer ingezet mogen worden. Alleen het budget voor volwasseneneducatie kent op dit onderdeel eerst nog beperkingen. Overschotten mogen onder voorwaarden meegenomen worden naar een volgend jaar. Om de uitvoeringskosten van de ISD te drukken wordt de inhuur van personeel ten behoeve van reïntegratie ten laste gebracht van het werkdeel (project-administratie). De budgetten zijn in 2014 verder verlaagd: in 2012 € 333.383, in 2013 € 309.550 en in 2014 € 260.056. Verantwoording Participatiebudget: Meeneemregeling Budget werkdeel Budget educatie Budget inburgering

75.225 234.597 25.459 0 335.281 -246.284 -25.459 -14.503 49.035

Af: uitgaven werkdeel Uitgaven educatie Uitgaven inburgering Meeneemregeling

Aan reïntegratie is in 2014 € 246.284 besteed. Hiermee kon een uitstroom van 55 personen uit de uitkering worden gerealiseerd. Met een instroom van 66 cliënten en een uitstroom van 55 cliënten is er nog steeds sprake van een behoorlijke doorstroom. Interessanter is de werkgerelateerde in- en uitstroom. De instroom in 2014 was 34 (2013 50) en de uitstroom 21 cliënten (in 2013 27). Niet zichtbaar in de tabel is de aanvaarding van arbeid in deeltijd. Dit leidt niet tot uitstroom, maar beperkt wel de uitgaven van uitkeringen. Ondanks dat is er is wel degelijk sprake van 'zeer moeilijk bemiddelbaren (naar werk)' waarop de reïntegratie weinig greep heeft. Overigens richt reïntegratie zich niet uitsluitend op uitstroom naar werk, maar omvat voor diegenen die niet tot arbeid in staat zijn ook inzet op andere activiteiten zoals vrijwilligerswerk en sociale activering. De IOAW (en de IOAZ) zijn qua volume marginale uitkeringen. Uitstroom vindt vooral plaats door het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd.

4. In- en uitstroom cliëntenbestand

Reden instroom Beëindiging huwelijk Beëindiging studie Beëindiging inkomsten uit arbeid Beëindiging WW

7(11) 2 (4) 4(11) 15(19)

Beëindiging eigen bedrijf Te weinig inkomsten uit arbeid Te weinig ander inkomen Voormalig asielzoeker Overname andere gemeente

5(5) 7(12) 3(3) 6(4) 9(4)

Reden uitstroom Aangaan huwelijk/relatie Aanvang studie Arbeid in dienstbetrekking Bereiken pensioengerechtigde leeftijd

4(6) 2(5) 17(24) 3(2)

Geen inlichtingen Andere inkomsten Zelfstandig beroep/bedrijf gestart Verhuizing

5(5) 2(2) 4(3) 13(14)

27

Andere oorzaak (bijv. einde detentie)

8(11)

Totaal

66(84)

Andere oorzaak (bijv. overlijden of detentie) Totaal

5(6) 55(67)

Reïntegratie

Het reïntegratiebeleid is volgens plan uitgevoerd. Met gelden uit het Particpatiebudget wordt een keur van reïntegratiemiddelen ingezet, uiteenlopend van deeltijd- en werkaanvaardingspremies en loonkosten- en uitstroomsubsidies tot scholing en reïntegratietrajecten, vrijwilligerswerk en sociale activering. De basis hiervan is de nota “Meedoen geeft perspectief” waarbij voor kansrijken vooral de instrumenten diagnose en vraaggerichte werkgeversbenadering worden ingezet en voor de minder kansrijken lokale projecten in plaats van het inkopen van standaardtrajecten. In Matchpunt, een samenwerkingsverband van de ISD, sociale zaken Grootegast en Zuidhorn, NovaWork en UWV, worden vacatures gezocht en onder de deelnemende partijen verdeeld. De resultaten van de reïntegatie-activiteiten zijn slecht te meten, omdat er sprake is van het constant starten en beëindigen van trajecten met daartussen een groot bestand van lopende trajecten. Ook worden deze gegevens door de ISD niet per gemeente bijgehouden.

Bijzondere bijstandsverlening

Er zijn in 2014 70 aanvragen geweest voor langdurigheidstoeslag. Daarvan zijn er 64 toegekend. De uitgaven voor bijzondere bijstand zijn ten opzichte van 2013 toegenomen. Dit wordt veroorzaakt door de koopkrachttegemoetkoming. In de tweede helft van 2014 heeft de regering besloten dat alle minima van 18 jaar en ouder met een inkomen tot 110% van het voor hen geldende sociaal minimum recht hebben op een (eenmalige) koopkrachttegemoetkoming. Aan 202 mensen is deze (eenmalige) koopkrachtregeling verstrekt.

Minimabeleid

Het Kabinet heeft in 2013 besloten om extra middelen aan gemeenten beschikbaar te stellen voor de intensivering van het armoede- en schuldenbeleid, met specifieke aandacht voor kinderen. Hoewel de middelen niet geoormerkt zijn, behoudt het ministerie zich het recht voor om gemeenten te vragen inzicht te geven in de versterking van armoede- en schuldenbeleid sinds juli 2013. In 2014 was de verstrekking in geld uit het Activiteitenfonds hoger dan in 2013. In 2014 zijn er 151 aanvragen ingediend tegen 122 in 2013. Er is dus een behoorlijke stijging te zien in het aantal aanvragen. Jaar 2009 2010 2011 2012 2013 2014

Raming 26.800 27.350 27.760 27.915 31.500 31.500

Werkelijk 24.933 27.415 31.262 29.230 30.285 34.558

Verschil + 1.867 - 65 - 3.502 - 1.315 + 1.215 - 3.058

Al een aantal jaren worden kerstpakketten verstrekt aan minima met een inkomen tot 110% van het sociaal minimum. Jaarlijks krijgen wij hiervoor een lijst van ISD Noordenkwartier en die wordt aangevuld met de lijst vanuit het Activiteitenfonds. In 2014 is gekozen om waardebonnen

28

te verstrekken van de Ondernemersvereniging Marum. Er was dit jaar wederom een behoorlijke stijging in het aantal waardebonnen (voorheen kerstpakketten) te zien. Dit jaar 220 tegen 165 vorig jaar. De Voedselbank Grootegast-Marum is in oktober 2013 van start gegaan en heeft in 2014 een exploitatiesubsidie gekregen. De Stichting Leergeld heeft als missie het voorkomen van sociale uitsluiting van kinderen uit gezinnen met minimale financiële middelen. Leergeld biedt kansen aan kinderen in de leeftijd van 4 tot 18 jaar om te kunnen deelnemen aan binnen- en buitenschoolse activiteiten. Hierdoor kunnen ook deze kinderen hun sociale vaardigheden en kennis zo optimaal mogelijk ontwikkelen en later als volwassenen volwaardig participeren in de samenleving. Door deze kinderen niet buiten te sluiten, wordt bovendien voorkomen dat de maatschappij er later duur "leergeld" voor gaat betalen. Het motto van Leergeld is: Alle kinderen mogen meedoen, want nu meedoen is straks meetellen. Voor het jaar 2014 is er een subsidie verstrekt aan Stichting Leergeld Westerkwartier. Het Jeugdsportfonds (JSF) is een landelijk georganiseerde stichting die tot doel heeft om de sportdeelname bij kinderen tot 17 jaar van niet financieel draagkrachtige ouder(s) te bevorderen. Het eugdsportfonds werkt nauw samen met de Stichting Leergeld. Deelname aan het JSF is een aanvulling op de huidige voorzieningen van het Armoedebeleid en het past goed binnen de visie waarin we meer voorzieningen gericht op kinderen die opgroeien in armoede willen realiseren. Ook zorgt het voor een versterking van publiek private samenwerking op het gebied van armoedebestrijding. Hiermee sluiten we aan bij de initiatieven die door het Kabinet als goede voorbeelden zijn genoemd. Het Jeugdsportfonds heeft in 2014 een subsidie gekregen. Sociale werkvoorziening m.n.Novatec

In 2014 werkten gemiddeld 69 inwoners uit de gemeente Marum (feitelijk 62,51 se = standaard eenheid) in de sociale werkvoorziening. Zij waren werkzaam bij drie werkvoorzieningschappen: Iederz in Groningen (1,89 se), Alescon te Assen (0,83 se) en Novatec in Tolbert (59,790 se). Per se ontvangt de gemeente € 26.125 van het Rijk. Voor Iederz en Novatec moet bijgedragen worden in de exploitatiekosten. Voor Iederz is dit voor 2014 begroot op € 4.557 per se en op basis hiervan is een voorschot betaald. De juiste bijdrage in het exploitatietekort over 2014 wordt pas in de loop van 2015 bekend en zo nodig aanvullend ten laste gebracht van 2015. Voor Novatec is het exploitatietekort waar in deze jaarrekening rekening mee is gehouden € 159.790 op basis van voorlopige uitvraag. Inmiddels is gebleken dat deze uitkomt definitief op een bedrag van € 165.385. Het verschil tussen deze bedragen ad € 5.595 komt ten laste van de reserve conjunctuurschommelingen WWB/WSW.

29

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Gebruikers sociale voorzieningen Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Rekening 2014 5.581.875 4.330.669 1.251.206 157.698 1.408.904

Begroting 2014 na begrotingswijziging 5.616.090 4.303.755 1.312.335 59.259 1.371.594

Begroting 2014 5.229.720 3.970.965 1.258.755 -172.660 1.086.095

Rekening 2013 5.526.220 3.937.477 1.588.743 166.128 1.754.871

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 61.129 (€ 1.312.335 - € 1.251.206). Toelichting op verschillen Onderwerp Bijstandsverlening

Voordeel

Nadeel

Structureel /Incidenteel

19.000

I

43.000

I

19.000

I

Werkgelegenheid

24.000

I

Gemeentelijk minimabeleid

26.000

I

Kinderdagopvang

Kleine verschillen Totaal Voordelig saldo

9.000

I

7.000

I

14.000 111.000 61.000

Toelichting De beheers- en administratiekosten van ISD Noordenkwartier vallen € 7.000 lager uit. Dit wordt o.a. veroorzaakt doordat een aantal medewerkers minder uren hebben gewerkt. De compensabele BTW over de beheersen administratiekosten van de ISD zijn € 12.000 hoger (voordeel gemeente) dan geraamd. Op basis van de managementrapportage over het tweede kwartaal 2014 van ISD is de raming bij de Najaarsnota naar boven bijgesteld. Nu, op realisatiebasis, blijkt deze prognose wat te hoog zijn geweest. De uitkering van het Rijk inzake de wet BUIG is iets hoger. Het nadelig saldo van Novatec valt zie hierboven € 5.595 hoger uit dan geraamd. Dus naast waar aanvankelijk mee rekening was gehouden in eerste instantie de € 19.000 komt er nu dit bedrag bij en wordt totaal € 24.595 hoger. De overschrijding wordt m.n. veroorzaakt door de eenmalige koopkrachttegemoetkoming voor alle minima van 18 jaar en ouder. De uitgaven voor regulier onderhoud van de peuterspeelzaal in De Wilp zijn minimaal geweest (€ 500). Het groot onderhoud is niet uitgevoerd en daarom is het bedrag gereserveerd. De kosten van inspecties kinderopvang zijn lager. De jaarlijks uit te voeren inspecties zijn wisselend.

50.000

30

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Nog te betalen bedragen: -decentralisatieuitk. versterking peuterspeelzaalwerk -koopkrachttegemoetkoming Groot onderhoud peuterspeelzaal Conjunctuurschommelingen WWB/WSW -nadelig saldo Novatec - saldo wet BUIG - saldo Voorjaarsnota - saldo Najaarsnota Totaal

Rekening 2014

Begroting 2014 na begrotingswijziging

Begroting 2014

Betreft de reservering van een decentralisatie-uitkering via de algemene uitkering voor dit doel. Via de algemene uitkering wordt voor de koopkrachttegemoetkoming een bedrag ontvangen. Voorshands is dit bedrag gereserveerd voor verrekening in 2015 via reserve nog te betalen bedragen.

-36.737 -24.883

-2.626

Toelichting

4.060

4.060

24.010 106.969 -118.260 -106.171

168.600 -125.748 -106.171

168.600

-157.698

-59.259

-172.660

31

Betreft de meerkosten van het nadelig saldo 2014 van Novatec. Nadelig saldo wet BUIG t.l.v. reserve. Eenmalig deel t.g.v. reserve Saldo volledig t.g.v. reserve

2.3 Programma Ouderen Onder de doelgroep ouderen vallen de volgende producten: - Ouderenwerk Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Signaleringsnetwerk

Wat hebben we gedaan?

Ouderenadviseur

Bij het besluit van de gemeenteraad om de bestaande formatie ouderenadviseur uit te breiden tot 0,6 fte werd tevens aangedrongen op de inzet van zogenaamde vrijwillige seniorenvoorlichters. Aan beide onderdelen ligt een positief advies van zowel ouderenraad als Wmo-adviesraad ten grondslag, Dit betreft immers een speerpunt van het gemeentelijk ouderenbeleid. Invulling van de functie van vrijwillige seniorenvoorlichter is in 2014 verder opgepakt. In 2014 is er sprake van twee vrijwillige seniorenvoorlichters. Voorlopig acht men dit aantal voldoende. Daarnaast heeft ’t Marheem vanuit de bestaande formatie 0,1 fte extra ingezet voor ouderenwerk, met name voor de huisbezoeken. Aandachtspunt bij de contacten /huisbezoeken is telkens de relatie met De Kanteling. Een gevolg van het signaleringsnetwerk is dat op basis van verkregen informatie de ouderenadviseur gerichter kan worden ingezet (huisbezoeken, themabijeenkomsten rond wonen en zorg).

Huisbezoeken

In 2014 bedroeg het aantal huisbezoeken aan 75plussers door de ouderenadviseur op basis van ”een af te werken lijst” 115 (met ± 40 personen heeft telefonisch contact plaatsgevonden). Huisbezoeken van de ouderadviseur vinden steeds meer plaats op basis van een concreet verzoek of hulpvraag (34 in 2014), vanuit bijvoorbeeld Lokaal Loket, team 290, huisartsen, familie, AMW. In het kader van mantelzorgondersteuning vonden 18 huisbezoeken plaats. Daarnaast is de ouderenadviseur betrokken bij meer complexe situaties, waarbij andere hulpverleners betrokken zijn.

Het Signaleringsnetwerk kwetsbare ouderen gemeente Marum heeft zich in 2014 gecontinueerd. De gehanteerde werkwijze werd gehandhaafd. Er zijn ± 150 “deelnemers”, zowel professionals als vrijwilligers, bekend met het signaleringsnetwerk. Met hen zijn concrete afspraken gemaakt over de wijze waarop hiermee wordt gewerkt. Het signaleringsnetwerk levert steeds meer input voor de ouderenadviseur. Op basis van verkregen informatie kan de ouderenadviseur gerichter werken. Terugkoppeling resulteert in versterking van het netwerk en meer samenwerking van partners binnen het netwerk. Vanuit het netwerk wordt eveneens themagericht gewerkt. Een belangrijk aandachtspunt is oudermishandeling. Dit blijft een aandachtspunt voor de komende jaren.

32

Steunpunt Marum

Het Steunpunt gemeente Marum bevat de onderdelen:  vrijwilligerswerk;  mantelzorgondersteuning;  ouderenadvieswerk. 2014 laat een groei zien van het aantal bemiddelingen van vrijwilligers: 69 gesprekken met potentiele vrijwilligers leidde tot 61 bemiddelingen. Verder is sprake van een groei van het aantal ”geregistreerde” mantelzorgers. Overigens wordt verwezen naar de jaarlijkse rapportage van ’t Marheem.

Gemeentelijke ouderenraad

De gemeentelijke ouderenraad bestaat uit acht personen en is een adviesorgaan voor het college (zowel gevraagd als omgevraagd). Daarnaast is de ouderenraad verantwoordelijk voor de inzet van de gemeentelijke subsidie ten behoeve van diverse ouderengroepen (ouderensozen, M.B.v.O.-groepen) en incidentele activiteiten voor ouderen. De besteding van de subsidie van de ouderenraad loopt, als zodanig herkenbaar, met ingang van 2013 via de begroting van ’t Marheem. Besteding blijft wel onder voorwaarde van goedkeuring door de gemeentelijke ouderenraad. In feite heeft ’t Marheem hiermee de administratieve taken van de ouderenraad overgenomen. Er is sprake van nauwe contacten tussen de ouderenraad en de Wmo-adviesraad; hun “aandachtsvelden” overlappen elkaar nogal eens. Er zijn dan ook diverse stappen ondernomen om te komen tot een verregaande vorm van samenwerking, zo mogelijk in de vorm van een fusie. Vanuit de ouderenraad zijn echter geen verdere initiatieven ondernomen.

Toezegging: Verdere ontwikkeling van het ouderenwerk, waaronder Steunpunt Marum en signaleringsnetwerk.

We verwijzen u naar de hiervoor genoemde informatie.

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Ouderen Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Rekening 2014 54.101 0 54.101 0 54.101

Begroting 2014 na begrotingswijziging 55.003 0 55.003 0 55.003

Begroting 2014 55.003 0 55.003 0 55.003

Rekening 2013 48.598 0 48.598 0 48.598

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 932 (€ 55.003 - € 54.101).

33

2.4 Programma Jongeren Onder de doelgroep jongeren vallen de volgende producten: - Zorg (Centrum voor Jeugd en Gezin - Voorschoolse educatie - Bijzonder basisonderwijs - Leerplicht/RMC Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Zorg (Centrum voor Jeugd en Gezin)

-

Jeugd- en jongerenwerk Openbaar basisonderwijs Lokaal onderwijsbeleid Kinderopvang

Wat hebben we gedaan? Ook in 2014 heeft Noordermaat het resterende buurtnetwerk De Wilp en het Multi Disciplinair Overleg (MDO) Marum gecoördineerd en voorgezeten. Noordermaat heeft hierbij geconstateerd dat de noodzakelijkheid van het in stand houden van beide netwerken afneemt. In verband met de grootte geldt dit in iets mindere mate voor het MDO Marum maar het buurtnetwerk De Wilp kon per direct opgeheven worden. Redenen die hiervoor zijn aangedragen zijn terugloop in aantal deelnemende partijen en terugloop in aantal casussen. Daar komt bij dat de beide voorzitters van Noordermaat hebben geparticipeerd in het MDO van het CJG en hebben geconstateerd dat er geen zorgsignalen verloren gaan. In samenspraak is afgesproken dat in 2015 het MDO Marum vooralsnog gecontinueerd wordt maar dat uiterlijk in juni een nieuwe beoordeling van de noodzaak hiervan zal plaatsvinden. In het kader van de transitie Jeugdzorg wordt er gesproken met een vertegenwoordiging van de huisartsen uit het Westerkwartier. Vanuit de huisartsen is de wens uitgesproken om te komen tot een zorgroute. De intentie is er om deze zorgroute in samenspraak te ontwikkelen waarmee geborgd is dat zorgsignalen vanuit de huisartsen niet verloren gaan. Tijdens de raadsvergadering van 17 december 2014 is het Beleidsplan Vernieuwing Sociaal Domein Westerkwartier vastgesteld. Met betrekking tot jeugd is dit beleidsplan ter vervanging van de gemeentelijke beleidsplannen jeugd. Met het vaststellen van het beleidsplan is tevens de stip op de horizon gezet om uiterlijk in 2018 één fysieke ingang per gemeente te creëren. Tot die tijd blijven we gebruik maken van bestaande structuren waaronder het CJG. Het sectorhoofd Samenleving a.i. van de gemeente Marum is vanaf december 2014 (tijdelijk) gekoppeld aan het CJG om de kaders en lijnen te bewaken en afspraken te borgen. Voor de versterking van het CJG op essentiële onderdelen: bereikbaarheid en beschikbaarheid, voldoende formatie voormalig Bjzmedewerkers en het vormen van basisteams per CJGlocatie is in december 2014 in totaal in Westerkwartierverband een bedrag beschikbaar gesteld van € 480.000 voor het jaar 2015. Voor Marum komt dit neer op € 80.000.

34

Vooruitlopend op de transitie heeft er in 2014 binnen het CJG een pilot gedraaid om de toegangstaken van Bureau Jeugdzorg met ingang van 1 januari 2015 verantwoord te kunnen overnemen. Om de integratie van de extra taken na 2015 goed neer te zeten heeft het CMO de pilot eind 2014 geëvalueerd en advies uitgebracht voor het vervolg. De totale kosten van de pilot bedroegen voor het Westerkwartier € 44.251. Voor Marum komt dit neer op € 7.375. Jeugdbeleid

De evaluatie van de uitvoeringsnota ”Respect voor burgers” is tijdens de raadsvergadering van 17 maart 2014 behandeld. De focus lag in deze evaluatie op het interne werkproces en op de wijze waarop burgers, inclusief jongeren, betrokken worden bij beleids- en planvorming. Resultaat van de evaluatie is dat er intern bij de college-/raadsvoorstellen uitgebreider aandacht wordt besteed aan de gemaakte keuzes inzake burgerparticipatie en dat dit proces ieder jaar geëvalueerd zal worden.

Voorschoolse educatie

Tijdens de raadsvergadering van 12 november 2014 zijn de beleidsregels voor subsidiëring van peuterspeelzaalwerk vastgesteld waarbij de lokale partijen (onderwijs, kinderopvang en peuterspeelzaalwerk) op meerdere momenten in het proces zijn betrokken. Het aanbieden van VVE is opgenomen in bovengenoemde beleidsregels. Parallel aan het proces voor de totstandkoming van de beleidsregels is er een proces doorlopen met bovengenoemde lokale partijen om de mogelijkheden te onderzoeken om te komen tot een Integraal Kind Centrum. Dit is vastgelegd in een ondertekende intentieovereenkomst. Gelet op alle ontwikkelingen rondom Westerwijs is het op moment van schrijven nog onduidelijk in hoeverre deze ontwikkelingen van invloed zijn op de voortgang hiervan. Na het faillissement van Speelwerk heeft de uitvoering van voorschoolse opvang in 2014 plaatsgevonden door Westerwijs. De financiële afrekening hiervan volgt in 2015. Ook in 2014 is er een subsidie verstrekt ten behoeve van de kosten van het project Boekstart waarmee de benodigde middelen zijn verstrekt om ook in 2014 vanuit de bibliotheek inzet te plegen op het stimuleren van de taalontwikkeling van jonge kinderen.

Basisonderwijs

Met ingang van 1 augustus 2014 wordt de preventieve logopedie uitgevoerd door de GGD. Hiermee voldoen wij aan de wettelijke verplichting en wordt eventuele achterstand vroegtijdig gesignaleerd én wordt hieraan passend vervolg gegeven indien nodig. Met de keuze voor de GGD, die reeds de preventieve logopedie binnen de overige Westerkwartiergemeenten uitvoert, wordt het logopedie-aanbod binnen het Westerkwartier geharmoniseerd. Financiering binnen de kaders van de begroting geschiedt middels het herbestemmen van middelen. Voortvloeiend uit in het RIHP beschreven scenario’s

35

heeft de raad op 2 juli 2014 ingestemd met de voorgenomen sluiting van de openbare basisschool “Het Middelpunt” in Noordwijk. Na sluiting is het schoolgebouw weer in juridisch eigendom overgedragen aan de gemeente. Eind 2013/begin 2014 is het nieuwe leerplichtsysteem aangeschaft en geïmplementeerd. Hiermee is één van de belangrijkste randvoorwaarden voor het efficiënt functioneren van het leerplichtbureau gerealiseerd. Het leerplichtbureau heeft in het schooljaar 2013-2014 extra ingezet op het verstevigen van de relatie met het primair onderwijs en de aanpak van het zogenoemde luxe-verzuim. In het schooljaar 2013-2014 heeft het leerplichtbureau een totale caseload gehad van 196 waarvan 41 afkomstig uit de gemeente Marum. In 13 gevallen is dit afgedaan met een officiële waarschuwing en in twee gevallen is er proces-verbaal opgemaakt. Kinderopvang

De wettelijke taken voor gemeenten met betrekking tot kinderopvang zijn in hoofdzaak: 1. toezicht op kwaliteit, en zo nodig handhaving; 2. bijhouden van het landelijk register kinderopvang en peuterspeelzalen (LRKP); 3. het uitvoeren van het zogenaamde doelgroepenbeleid. ad. 1.: Toezicht op de instellingen voor kinderopvang vindt plaats conform landelijke richtlijnen. Deze worden in opdracht van de gemeente uitgevoerd door de GGD Groningen, op basis van een vast uurtarief. De regelgeving met betrekking tot gastouders is aangescherpt. Inspectie van gastoudergezinnen vond in 2014 steekproefsgewijs (15%) plaats. In 2014 zijn alle KDV- en BSO voorzieningen en gastouderbureau door de GGD geïnspecteerd. Het resultaat was positief; eind 2014 lopen er geen handhavingstrajecten. Op één locatie was het klachtenjaarverslag op het moment van inspectie niet ingediend bij de GGD, hetgeen alsnog plaatsvond. En één gastouder ving in praktijk heel soms meer kinderen op dan wat geregistreerd stond als het aantal kindplaatsen in het LRKP. Dit is ook binnen de gestelde termijn rechtgezet. Formeel is in beide gevallen wel sprake van een handhavingstraject. ad. 2.: Gemeenten zijn verantwoordelijk voor de invoering en mutaties van gegevens in het LRKP. Het register is de basis voor het uitkeren van toeslagen kinderopvang door de Belastingdienst; in het LRKP staan alle goedgekeurde KDV-BSO-locaties, gastoudergezinnen, gastouderbureaus en peuterspeelzalen. Eind 2014 bedroeg het aantal geregistreerde KDV-kindplaatsen in onze gemeente 202, verdeeld over zes locaties. Dit is inclusief de peuteropvang plaatsen bij de peuterspeelzalen. Het aantal BSO-kindplaatsen bedroeg 124, verdeeld over vijf locaties. Eind 2014 zijn voor wat betreft de gemeente Marum

36

39 gastouders in het LRKP opgenomen, waarvan in tien gevallen sprake is van opvang bij de vraagouder thuis. Dit is een ten opzichte van 2013 een teruggang van negen gastouders. Voorwaarde voor opname in het LRKP is dat de gastouder is aangesloten bij een geregistreerd gastouderbureau. (N.B.: Het aantal kindplaatsen is de totale opvangcapaciteit op enig moment. Dit is geen indicatie voor het totaal aantal kinderen dat op de betreffende locatie wordt opgevangen.) ad. 3.: Het doelgroepenbeleid wordt uitgevoerd door de ISD Noordenkwartier. In dit kader zijn in 2014 aan vier cliënten bijdragen verstrekt.



Vrije tijd

Zie Culturele klanten

Woonomgeving

Zie Culturele klanten

Toezeggingen Bepalen van de rol en de positie van de buurnetwerken binnen het CJG Marum.

Door de terugloop in het aantal deelnemers en het aantal zorgsignalen is het buurtnetwerk De Wilp in 2014 opgeheven. Afgesproken is dat het MDO Marum vooralsnog blijft bestaan, dat gemonitord wordt op de noodzaak hiervan en dat dit uiterlijk in juni 2015 beoordeeld zal worden. Met de huisartsen wordt gesproken over samenwerkingsafspraken in het kader van de transitie Jeugdzorg en een zorgroute richting het CJG.



Verdere aandacht voor jeugdparticipatie vanuit de gemeentelijke Werkgroep burgerparticipatie.

De evaluatie van de uitvoeringsnota “'Respect voor burgers” is tijdens de raadsvergadering van 17 maart 2014 behandeld. De focus lag in deze evaluatie op het interne werkproces en op de wijze waarop burgers, inclusief jongeren, betrokken worden bij beleids- en planvorming. Resultaat van de evaluatie is dat er intern bij de college-/raadsvoorstellen uitgebreider aandacht wordt besteed aan de gemaakte keuzes inzake burgerparticipatie en dat dit proces ieder jaar geëvalueerd zal worden. Er volgt dus geen aparte nota of iets dergelijks over jeugdparticipatie omdat er gekozen is om de jongeren in het geheel mee te nemen en niet als aparte groep uit te lichten.



De opstelling van een Integraal Huisvestingsplan Primair Onderwijs.

Tijdens de raadsvergadering van 18 december 2013 heeft de raad het Regionaal Integraal Huisvestingsplan (RIHP) vastgesteld.

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Jongeren Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Rekening 2014 1.359.475 70.892 1.288.583 -65.436 1.223.147

Begroting 2014 na begrotingswijziging 1.424.188 19.869 1.404.319 -81.512 1.322.807

Begroting 2014 1.345.006 19.869 1.325.137 -3.630 1.321.507

Rekening 2013 1.389.372 82.433 1.306.939 -190.088 1.116.851

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 115.736 (€ 1.404.319 - € 1.288.583).

37

Toelichting op verschillen Onderwerp

Voordeel

Nadeel

Structureel /Incidenteel

Openbaar basisonderwijs, onderwijshuisvesting

8.000

I

Gemeenschappelijke baten en lasten van het onderwijs

8.000

I

6.000

I

6.000

I

9.000

I

6.000

I

Sociaal-cultureel werk

19.000

I

Centrum voor Jeugd en Gezin

51.000

I

Uren personeel overige kleine posten Totaal Voordelig saldo

Toelichting Er is minder onderhoud gepleegd aan de scholen dan volgens het meerjarig onderhoudsplan. Het niet bestede deel is gestort in de reserve Huisvestingsplan Primair Onderwijs. Verder wordt opgemerkt dat onderhoud geen gemeentelijke verantwoordelijkheid meer is. In 2014 hebben minder leerlingen gebruik gemaakt van het leerlingenvervoer ten opzichte van 2013. In 2013 is een verplichting opgenomen voor de aanschaf van een leerlingvolgsysteem. Dit systeem is door de centrumgemeente aangeschaft en van deze investering worden de kapitaallasten in rekening gebracht. De reservering voor een investering van de gemeente Marum is niet meer nodig. Kosten schoolbegeleiding is lager omdat er minder subsidie is aangevraagd. Kosten VVE zijn lager. Dit is het gevolg van de invulling van de bezuinigingstaakstelling. In de begroting 2015 is al rekening gehouden met de invulling van de bezuiniging. Het voordeel wordt m.n. veroorzaakt dat de bijdrage voor “stevig ouderschap” lager is dan voorgaande jaar. De bijdrage aan ’t Marheem voor sociaal-cultureel werk is inclusief vrijwilligerswerk jongeren (voorheen maatschappelijke stages). Daardoor is de raming voor maatschappelijke stages niet benut. Daarnaast heeft er een administratieve boeking plaatsgevonden waarbij een bedrag vanuit de crediteuren is overgeheveld naar de reserve nog te betalen (€ 8.200). Het betreft een administratieve boeking die geen invloed op het saldo heeft. Betreft een afrekening van de doeluitkering Centrum Jeugd en Gezin over de jaren 2008-2012. Aan terugbetaling aan het Rijk was in die jaren in totaal een bedrag opgenomen van € 57.000. De afrekening werd uiteindelijk een bedrag van ruim € 6.000. Het restant valt in 2014 vrij.

4.000 7.000 120.000 116.000

4.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve

Rekening 2014 2.601

Begroting 2014 na begrotingswijziging 2.605

Begroting 2014 2.605

-25.545

-25.545

-25.545

-14.875

-6.775

-6.775

-4.550

-4.550

-4.550

Brede School

37.773

37.895

37.895

Nog te betalen bedragen

-8.200

0

0

Grote uitgaven Huisvestingsplan onderwijs

38

Toelichting Dekking van de kapitaallasten voor overige voorzieningen basisonderwijs. Jaarlijkse donatie (stopt in 2015). Saldo groot onderhoud huisvesting openbaar onderwijs. Saldo groot onderhoud huisvesting bijzonder onderwijs. Dekking van de kapitaallasten van een deel van de investering bouw Brede School NuisNiebert. Reservering wachtgeldverplichting sociaalcultureel werk dit in het kader van bezuinigingen 2010. Zie voor meer

toelichting de opmerking bij sociaal-cultureel werk.

Totaal

19.402

19.092

58.830

58.790

65.436

81.512

Overboeking rijksbijdrage onderwijsachterstandenbeleid naar vooruitontvangen bedragen (administratieve boeking in kader BBV). Kosten invoering jeugdzorg in kader Sociaal Domein wat ten laste van de reserve komt. 3.630

Kapitaalskrediet: Bouw Brede School Nuis-Niebert 2006 Omschrijving Investering

Bijdrage Provincie

Krediet 4.121.451

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 4.047.107

100.000

100.000

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 49.503

7.423.022 Saldo

Stand van zaken

24.841

0

39

De afrekening met de Belastingdienst over de afwikkeling van terug te vragen BTW vindt in 2015 plaats. Bij de najaarsnota 2015 willen we een totale eindafrekening opstellen van het project en daarin ook deze btw verrekening meenemen.

2.5 Programma Gebruikers zorg Onder de doelgroep zorg vallen de volgende producten: - Uitvoering Wmo onderdeel rolstoelen, vervoer- en woonvoorzieningen - Uitvoering Wmo onderdeel hulp bij het huishouden - Lokaal Loket - Mantelzorg, vrijwillige thuishulp en vrijwilligersvacaturebank - Algemeen maatschappelijk werk - Gezondheidszorg - Openbare Geestelijke Gezondheidszorg Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Lokaal Loket

Wat hebben we gedaan? In het Lokaal Loket kunnen burgers terecht met al hun vragen over wonen, welzijn, zorg, werk en inkomen. Voor zover het gaat om meldingen/aanvragen om Wmo-voorzieningen worden deze hier afgehandeld. Voor het overige wordt invulling gegeven aan de functie van advies, voorlichting en doorverwijzing. Voor vragen over werk en inkomen heeft de Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordenkwartier drie dagdelen per week zitting in het Lokaal Loket. Het Lokaal Loket fungeert tevens als meldpunt voor OGGz (Meldpunt Bezorgd), ex-gedetineerden, antidiscriminatievoorzieningen en uitvoering woonkansbeleid. Ook verstrekt het Lokaal Loket Gehandicaptenparkeerkaarten op grond van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW). Op 17 december 2014 heeft de gemeenteraad de Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning gemeente Marum vastgesteld. Deze verordening was noodzakelijk omdat de begeleiding op grond van de AWBZ per 1 januari 2015 is overgegaan naar de Wmo. Elk kwartaal worden de gemeenteraad en Wmoadviesraad middels een korte evaluatie geïnformeerd over de werkzaamheden in het Lokaal Loket.

Tabel 1. Beoordeling kwaliteit verstrekte voorzieningen. Betreft de verstrekkingen van rolstoelen, woon- en vervoersvoorzieningen (RWV-voorzieningen), hulp bij het huishouden (HH) en gehandicaptenparkeerkaarten (GPK). Onderwerp Gemiddelde afhandelingstermijn RWV Gemiddelde afhandelingstermijn HH Gemiddelde afhandelingstermijn GPK

1e kwartaal 35 dagen (n=20) 29 dagen (n=9) 28 dagen (n=8)

2e kwartaal 29 dagen (n-18) 15 dagen (n=17) 19 dagen (n=13)

3e kwartaal 33 dagen (n=20) 13 dagen (n=15) 12 dagen (n=1)

4e kwartaal 37 dagen (n=24) 10 dagen (n=9) 17 dagen 9n=8)

Resultaten klantgesprekken naar aanleiding van binnengekomen meldingen over het jaar 2014:  aantal meldingen 83  eigen oplossing 62  algemene voorziening 7  voorliggende voorziening 8  individuele voorziening 49 Eén melding kan verschillende probleemgebieden betreffen. Om het gewenste resultaat te bereiken is er tevens een combinatie van in te zetten middelen mogelijk, bijvoorbeeld een individuele voorziening en een eigen oplossing.

40

Hulpmiddelen en voorzieningen

Voor het leveren van trapliften hebben we in 2014 een contract met Handicare. Dit contract loopt tot 1 april 2015. In 2014 is reeds begonnen met het opstarten van een onderhandse aanbesteding.

Overig vervoer

Door invoering van de eigen bijdrage zijn er diverse voorzieningen retour gegaan. Tevens heeft de gekantelde werkwijze het effect dat de noodzakelijke voorziening vaker zelf wordt aangeschaft.

Rolstoelen

De afname in de verstrekkingen van rolstoelen is niet direct te verklaren. Voor rolstoelen geldt geen eigen bijdrage. Mogelijk zijn er vorig jaar wat meer dure zitortheses verstrekt en is er daardoor iets teveel begroot.

Hulp bij het huishouden

De gekantelde werkwijze in combinatie met de verwachte veranderingen in het gemeentelijk beleid (hulp bij het huishouden overlaten aan de particuliere markt) heeft er toe geleid dat er minder hulp bij het huishouden is verstrekt. De problemen op dit gebied worden veelal opgelost door gebruik te maken van het sociaal netwerk of door het inzetten van particuliere hulp. Op 12 november 2014 heeft de gemeenteraad de regeling Uitwerking scenario 2 Hulp bij het Huishouden vastgesteld. Met ingang van 2015 zijn inwoners met een ondersteuningsvraag op het gebied van hulp bij het huishouden aangewezen op ondersteuning vanuit het eigen netwerk en/of inzet van diensten van aanbieders op de particuliere markt.

Begeleiding en Persoonlijke Verzorging

Op Westerkwartierniveau heeft het programmateam gewerkt aan de voorbereiding van de transities binnen het Sociaal Domein, waaronder de Wmo. Hiertoe is halverwege 2014 het beleidsplan “Vernieuwing Sociaal Domein Westerkwartier 2015 – 2018” opgesteld. In dit beleidsplan wordt voortgebouwd op het visiedocument en de uitgangspuntennota. Inhoudelijk worden de beleidskeuzes ten aanzien van de implementatie van de nieuwe Wmo, de Jeugdwet en de Participatiewet beschreven, evenals de gevolgen hiervan voor de bedrijfsvoering en financiën. In 2014 hebben de gemeenten in de regio Groningen in overleg met relevante aanbieders een continuïteitsarrangement AWBZ bepaald. In dit arrangement wordt vorm gegeven aan het overgangsrecht dat in de wet is opgenomen en dat toeziet op de continuïteit van de te decentraliseren AWBZ zorg per 1 januari 2015. Begeleiding maakt hiervan onderdeel uit. Ook het kleine gedeelte (5%) Persoonlijke Verzorging wat wordt overgeheveld naar de Wmo is hierin opgenomen. Persoonlijke Verzorging is voor het overgrote deel opgenomen in de Zorgverzekeringswet.

Wmo-adviesraad

Een in 2014 ontstane vacature is opgevuld door de benoeming van twee nieuwe leden. Middels de Wmoadviesraad wordt invulling gegeven aan de op grond

41

van de Wmo verplichte burgerparticipatie. De Wmo-adviesraad adviseert zowel gevraagd als ongevraagd aan het college van burgemeester en wethouders. De Wmo-adviesraad kwam zeven keer in vergadering bijeen. Dit betreft alleen de reguliere vergaderingen, welke openbaar zijn en vooraf aangekondigd op de gemeentelijke website en in het AchtDorpenNieuws. Naast het reguliere contact was er sprake van diverse ”overige” (al of niet ad-hoc) overleggen en contacten. Steeds intensiever wordt het contact met de Wmoadviesraden met de andere drie Westerkwartiergemeenten. Steeds vaker wordt een gezamenlijk advies uitgebracht als gevolg van de samenwerking van de Westerkwartiergemeenten op het brede Sociaal Domein. Van de Wmo-adviesraden vergt dit de nodige afstemming en overleg. De werkwijze waarbij als eerste stap vanuit het Programmateam een gezamenlijke informatiebijeenkomst wordt georganiseerd, wordt als positief ervaren. Van de adviesraden van de Westerkwartiergemeenten wordt steeds meer de noodzaak onderkend om gezamenlijk op te trekken als het gaat om ”projecten” die door de gemeenten op Westerkwartierniveau worden opgepakt. Daarnaast zijn er contacten met diverse instellingen en organisaties. De door Zorgbelang Groningen geïntroduceerde pilot gericht op samenwerking van de Wmo-adviesraden in het Westerkwartier heeft in 2014 geen verdere invulling gekregen. Er is sprake van een intensief contact tussen de Wmoadviesraad en gemeente, zowel bestuurlijk als ambtelijk. Er is sprake van een vrij intensief contact tussen Wmo-adviesraad en de gemeentelijke ouderenraad. Vanuit de ouderenraad zijn geen verdere stappen ondernomen om te komen tot een verregaande samenwerking/fusering met de Wmo-adviesraad. Kortheidshalve verwijzen we naar het door de Wmoadviesraad toegezegde jaarverslag 2014. Rapportages In 2014 heeft geen klanttevredenheidsonderzoek plaats gevonden, deze staat zoals eerder beschreven gepland (indien passend binnen de financiële mogelijkheden) voor 2015. Algemeen Maatschappelijk Werk

Noordermaat heeft in 2013 de taken uitgevoerd, zoals deze zijn vastgelegd in een Dienstenovereenkomst. In deze overeenkomst is vastgelegd welke prestaties, taken en inspanningsverplichtingen Noordermaat in 2014 zal verrichten voor het toegekende budget. Dergelijke overeenkomsten zijn eveneens afgesloten tussen Noordermaat en de andere drie Westerkwartiergemeenten op basis van een gezamenlijk format. Om de gemeentelijke regierol zo optimaal mogelijk uit te voeren, hebben de vier gemeenten met Noordermaat afspraken over de verslaglegging. Naast het gebruikelijke jaarverslag ontvangen de gemeenten een tussentijds verslag over het eerste halfjaar.

42

Noordermaat voert zowel het algemeen maatschappelijk werk (AMW) als het sociaal raadsliedenwerk uit. Voor het jaar 2014 was hiervoor 1,13 respectievelijk 0,22 fte beschikbaar. Naast AMW en raadsliedenwerk zijn cursussen en groepswerk onderdeel van het aanbod van Noordermaat. De formatie in 2014 komt overeen met het voorgaande jaar. Uit gegevens van het eerste halfjaar van 2014 blijkt dat de productie van het eerste halfjaar ten opzichte van het eerste halfjaar 2013 licht gedaald is. Er zijn minder dossiers ”meegenomen” naar 2014, en zijn er meer dossiers afgesloten. Qua problematiek laat 2014 ten opzichte van 2013 wel enige verandering zien: huiselijk geweld en partnerrelatie als meest voorkomende problematiek en identiteit op de derde plaats. Het totaal aantal cliënten met een afgesloten traject geeft in 2014 een lichte daling aan; de gemiddelde doorloopsnelheid van cliënten geeft een daling aan. Het beleid van Noordermaat is gericht op een hogere doorloopsnelheid. Een algemeen aandachtspunt binnen het AMW is huiselijk geweld. Dit leidt in veel gevallen tot een intensief traject. Landelijk heeft huiselijk geweld de nodige aandacht. Nieuw in het Westerkwartier is kindhulpverlening bij huiselijk geweld; dit vergt een specifieke vorm van hulpverlening. Verder wordt verwezen naar de te zijner tijd te verschijnen jaarlijkse rapportage van Noordermaat. Gezondheidszorg

Meldingen die binnenkomen bij OGGz ”Meldpunt Zorg?” (bij ons ondergebracht in het Lokaal Loket) laten ten opzichte van voorgaande jaren een stabiele lijn zien. Alle meldingen inclusief die binnenkomen bij het ”Meldpunt Bezorgd?” worden besproken in het OGGz-netwerk. Het aantal ”gevallen” en de complexiteit van de problematiek nemen toe. De coördinerende taak bij huiselijk geweld verschoven van het provinciale Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) en neergelegd bij de OGGz-coördinatoren. De formatie voor de OGGz-coördinatie is in 2014 ten laste gekomen van de deelnemende gemeenten (voorheen werd een aanvullend gedeelte gefinancierd vanuit de Regiovisiemiddelen centrumgemeente Groningen). De formatie voor de gemeenten Grootegast, Marum en Zuidhorn bedroeg in 2014 26 uur per week. Westerkwartierbreed (dus inclusief de gemeente Leek) wordt, in nauwe relatie met het OGGz-beleid, het WoonKansBeleid (WKB) uitgevoerd, bedoeld als preventief beleid om huisuitzettingen te voorkomen en om uitvallers een nieuw kans te geven. Ten opzichte van vorig jaar valt in de gemeente Marum een lichte stijging te zien van het aantal aanzeggingen tot ontruimingen. Hierbij moet worden opgemerkt dat een aanzegging tot ontruiming zelden leidt tot een daadwerkelijke ontruiming.

43

In 2014 zijn binnen de (Westerkwartier)gemeente(n) weinig verdere stappen ondernomen met betrekking tot het lokaal gezondheidsbeleid. Prioriteit lag bij de transitie Sociaal Domein, waarvoor vóór 1 januari 2015 diverse zaken moesten worden geregeld. Wel vond wat betreft geïnitieerde activiteiten aansluiting plaats bij de landelijk geformuleerde beleidskaders (speerpunten: alcohol, overgewicht, roken). In 2014 zijn de mandaten en verantwoordelijkheden van de provinciale stuurgroep Jeugd ondergebracht bij het dagelijks bestuur van de Publieke Gezondheid & Zorg. Naast publieke gezondheid, waarvoor De GGD de uitvoeringsorganisatie is, is ook jeugdzorg ondergebracht bij de GGD. Voor zowel DB als AB PG&Z en voor de ambtelijke advisering heeft dit de nodige consequenties: veel meer dan voorheen is integraliteit aan de orde. Binnen onze gemeente was ”overgewicht” een belangrijk speerpunt (eerste prioriteit), aansluitend bij het landelijk beleid. Hiervoor gestarte wegingsactiviteiten zijn gecontinueerd. Voor deze activiteiten, zoals sportstimulering, NASB-projecten wordt verwezen naar het onderdeel sport. De Groninger gemeenten hebben samen met het Openbaar Ministerie, de Politie, VNN en de GGD, op initiatief van de Bestuurscommissie GGD, in 2012 het convenant Alcohol & Jongeren ondertekend. Op basis van dit convenant voor de periode 2012-2016 is in 2014 gewerkt aan de invulling van de preventieve activiteiten vanuit VNN gericht op (ouders van) jongeren. Het Preventie- en Handhavingsplan Alcohol ex artikel 43A Drank en Horecawet is in gezamenlijkheid tot stands gekomen. Verder willen we verwijzen naar de jaarlijkse rapportages van de GGD. Toezeggingen: • Actualisering Verordening Wet maatschappelijk Ondersteuning

Er is inmiddels een nieuwe Verordening Wet maatschappelijke ondersteuning gemeente Marum 2015 vastgesteld.

•

Invoering eigen bijdrage Wmo-voorzieningen

Invoering eigen bijdrage is per 1 januari 2014 ingevoerd.

•

Werken volgens de methode van De Kanteling

We werken sinds 1 januari 2014 officieel volgens De Kanteling.

•

Vormgeven decentralisatie Begeleiding en Persoonlijke Verzorging

Inmiddels is de Begeleiding per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeente. Hierbij is 5% van de Persoonlijke Verzorging mee overgekomen.

•

Driemaandelijks ontvangt de gemeenteraad een korte evaluatie over de uitvoering van de Wmovoorzieningen

Dit is nog steeds het geval.

44

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Gebruikers zorg

Rekening 2014

Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

1.775.997 142.979 1.633.018 138.914 1.771.932

Begroting 2014 na begrotingswijziging 1.914.976 105.000 1.809.976 -84.071 1.725.905

Begroting 2014 1.787.968 105.000 1.682.968 0 1.682.968

Rekening 2013 1.656.861 110.645 1.546.216 31.618 1.577.834

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 176.958 (€ 1.809.976 - € 1.633.018). Toelichting op verschillen Onderwerp Maatschappelijke begeleiding en advies

Huishoudelijke verzorging

Voorzieningen gehandicapten Uren eigen personeel Overige kleine posten Totaal Voordelig saldo

Voordeel

Nadeel

Structureel /Incidenteel

23.000

I

9.000

I

82.000

I

5.000

I

35.000

I

47.000

I 31.000

7.000 208.000 177.000

Toelichting De kosten van schuldhulpverlening welke regeling uitgevoerd wordt door ISD Noordenkwartier zijn lager uitgevallen. Het beroep op schuldhulpverlening in met circa 10% afgenomen ten opzicht van 2013. Er is minder beroep gedaan op begeleiding psychosociaal hulp. In 2014 is dit bedrag minder uitgegeven aan invoeringskosten van AWBZ naar Wmo in het kader van het Sociaal Domein. Het bedrag wordt gereserveerd. Voor het project wonen, welzijn en zorg worden geen kosten meer gemaakt. In rekening gebrachte kosten van transitiekosten van AWBZ naar Wmo aan andere gemeenten. De vier Westerkwartiergemeenten trekken gezamenlijk op het gebied van het Sociaal Domein. Uitgaven die de gemeente Marum gemaakt heeft worden doorberekend aan de andere drie gemeenten. Via de loonkostenpost staan hier ook hogere uitgaven tegenover. Het voordeel van € 47.000 wordt veroorzaakt door o.a. de gekantelde werkwijze. Er is minder gebruik gemaakt van de deeltaxi.

I

31.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Nog te betalen bedragen

Rekening 2014 1.594

Begroting 2014 na begrotingswijziging 84.071

Begroting 2014

Transitiekosten van AWBZ naar Wmo.

-43.877

Betreft het saldo van het product huishoudelijke verzorging dat gereserveerd wordt. Reservering voor invoeringskosten Sociaal Domein om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. Betreft het saldo van het product voorziening gehandicapten dat gereserveerd wordt.

-49.263 -47.368 Totaal

-138.914

Toelichting

84.071

45

0

2.6 Programma Culturele klanten Onder de doelgroep culturele klanten vallen de volgende producten: - Sociaal cultureel werk - Bibliotheek - Muziekschool - Kunst en cultuur - Sport - Dorpshuizen/leefbaarheid Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Stichting 't Marheem

Wat hebben we gedaan? Op basis van de kaders van de beleidsgestuurde contractfinanciering maakt Stichting ’t Marheem een jaarrapportage. Hierin wordt op hoofdlijnen aangegeven welke activiteiten zijn ondernomen om de gestelde doelen te behalen. Afgesproken is dat deze in het eerste kwartaal van 2015 gereed is. Begin maart ligt deze ter bespreking voor bij het bestuur, waarna deze ook ter advies aan de raad wordt aangeboden. In samenwerking met MFC ’t Marheem organiseert Marum in Beweging verschillende activiteiten: Urban Games Sport, Gamen en Fun Ze organiseren meerdere activiteiten zoals Lanparties, Hollandse avonden en meidenavonden, maar dat staat los van Marum in Beweging en sporten.

Nationaal Actieplan Sport en Bewegen (NASB) /Combinatiefunctionaris /verenigingsondersteuning basisschooljeugd

In 2014 hebben we binnen het NASB-project tal van activiteiten gecontinueerd. Dit zijn met name de binnenschoolse activiteiten, buitenschoolse activiteiten en sportclinics voor het basisonderwijs. De activiteiten worden kenbaar gemaakt met flyers en posters naar de scholen in een herkenbare huisstijl. De organisatie en uitvoering van de activiteiten is in handen van de combinatiefunctionaris. Zij brengt de verschillende partijen samen. De activiteiten worden georganiseerd in samenwerking met de lokale sportaanbieders, sportbonden of andere sportaanbieders van de zogenaamde “nieuwe” sporten (slackline, freerunning, bossabal etc.). Na schooltijd en binnen schooltijd is er samenwerking geweest met de verschillende verenigingen uit de gemeente. Dit gebeurt in Marum, De Wilp, Boerakker, Nuis en Jonkersvaart. Gemiddeld komen hier 22 kinderen per keer op af. Binnen schooltijd worden er ook zo nu en dan clinics door verenigingen georganiseerd voor Maricja, een dagopvang voor kinderen met een verstandelijke beperking. Voor de kinderen die onder het gemiddeld niveau zitten, kan er Motorische Remedial Teaching (MRT) aangeboden worden. MRT wil zeggen dat de kinderen een periode van tien weken een extra les bewegingsonderwijs krijgen in een groep van

46

maximaal vier kinderen. In totaal hebben 33 kinderen verdeeld over alle scholen MRT gevolgd. Hieronder een overzicht per school. ‘t Sterrenpad Nuis De Dorpel De Wilp De Wegwijzer, De Wilp ’t Jonkertje Jonkersvaart De Springplank Marum De Bron Marum De Klimboom Boerakker

5 kinderen uit groep 2+3 6 kinderen uit groep 2+3+4 1 kind uit groep 4 3 kinderen uit groep 4 6 kinderen uit groep 1+2+3 8 kinderen uit groep 1+2+3 4 kinderen uit groep 1+2+4

Bij de kinderen die deel genomen hebben aan MRT is een duidelijke vooruitgang te zien geweest. Om deze redenen wordt er ook peutergym op de peuterspeelzalen aangeboden. De combinatiefunctionaris komt op elke peuterspeelzaal tien weken lang met als doel de grove motoriek te verbeteren en de leidsters voorbeelden te geven wat zij zouden kunnen doen in de les. Dit project wordt door de leidsters en de peuters zeer enthousiast ontvangen, ook met een zichtbare vooruitgang in de motoriek van de kinderen. De combinatiefunctionaris organiseert ook grote activiteiten:  Het schoolvoetbaltoernooi in samenwerking met SV Marum, waar 100 kinderen hebben gestreden om de titel beste school van de gemeente.  Scholierensurvivalrun voor 150 kinderen in samenwerking met survivalvereniging 4all uit Boerakker.  De Koningsspelen was een erg grote activiteit voor alle leerlingen uit groep 5 t/m 8 van alle basisscholen in de gemeente. Een kleine 500 kinderen kregen clinics van 13 verschillende sportverenigingen uit Marum en omstreken. Daarnaast was het openluchtzwembad voor deze gelegenheid een dag eerder open. Het was fantastisch weer en de organisatie zat strak in elkaar. De scholen en verenigingen waren razend enthousiast, en tijdens de evaluatie kreeg het evenement een 8 van alle betrokkenen! Dit wordt een jaarlijks evenement!  Sport, Gamen en Fun is ook een jaarlijks terugkomend evenement. Dit gebeurt jaarlijks op een zaterdagavond in november. Bij dit evenement worden verenigingen uit de buurt betrokken en externen ingehuurd, zoals lasergamen en rolstoelrugby. Met een kleine 200 deelnemers, wederom een succes! Sportstimulering ouderen

In 2014 hebben we sport en bewegen bij ouderen proberen te stimuleren o.a. door het organiseren van een Fittest. Op 20 september 2014 werd in sporthal “De Holten” in Marum een Fittest georganiseerd voor alle inwoners van 55 jaar en ouder uit de gemeente Marum. Deze Fittest werd georganiseerd vanuit ‘Marum in Beweging’ in nauwe samenwerking met sportverenigingen en andere organisaties uit de gemeente Marum. Het doel van

47

de fittesten was deelnemers inzicht te geven in hun eigen fitheid /gezondheid en hen bekend te maken met de sport- en beweegmogelijkheden in de gemeente. Na afloop kregen alle deelnemers deskundig advies over het sport- en beweegaanbod in de gemeente Marum, toegespitst op hun eigen situatie en wensen. Daarnaast zijn er ook kleine sportactiviteiten geweest waar verenigingen aan elkaar werden gekoppeld in dorpen, dit alles om het sporten te stimuleren.

Sport en de Wmo

Zie hiervoor verslag Nationaal Actieplan Sport en Bewegen.

Sportmobiel

De combinatiefunctionaris maakt voor haar activiteiten binnen en buiten school veelvuldig gebruik van de materialen die beschikbaar zijn in de Sportmobiel. Ook een aantal verenigingen, scholen, organisaties van kinderspeelweken en het jeugdwerk van ’t Marheem maken regelmatig gebruik van de Sportmobiel voor hun recreatieve activiteiten.

Binnen- en buitensportaccommodaties

Binnensportaccommodaties De exploitatie en het beheer van het openluchtzwembad "Wotterwille" en sporthal "De Holten" is in handen van ConeMarum BV. De gemeente Marum is verantwoordelijk voor de aanvulling/vervanging van gymnastiekmaterialen voor het bewegingsonderwijs voor de gymzalen in De Wilp, Boerakker en Marum (aantal materialen). Voor groot onderhoud wordt jaarlijks gereserveerd. In 2014 heeft de gemeente € 5.377,48 beschikbaar gesteld voor de vervanging van afgekeurde sportmaterialen in de gymzaal van dorpshuis “Op de Welle”. Buitensportaccommodaties De gemeente heeft in 2014 geld beschikbaar gesteld voor de 1/3 regeling. Op basis van de 1/3 regeling kunnen buitensportverenigingen in aanmerking komen voor subsidie voor de bouw en/of renovatie van kleedaccommodaties. De gemeente vergoedt dan 1/3 van de totale (ver)bouwkosten. In 2014 was voor deze regeling een bedrag begroot van € 15.398. In totaal is vorig jaar € 15.450 uit deze regeling uitgekeerd aan voetbalvereniging SV Marum (€ 13.250) en korfbalvereniging Wees Kwiek (€ 2.200).

Subsidies

Jeugdsportsubsidie In 2014 zijn er net als voorgaande jaren structurele en incidentele subsidies verstrekt. Onder structurele subsidies vallen de subsidies voor de jeugdsport en cultuur. Er hebben 14 verenigingen jeugdsport-

48

subsidie aangevraagd. Gezamenlijk hebben zij ongeveer 900 jeugdleden. Subsidies amateurkunst, cultuur en musea Gemeente Marum telt in totaal 15 amateurkunstverenigingen (muziek- en zangverenigingen, volksdansgroepen en toneelverenigingen) die jaarlijks subsidie ontvangen. In totaal hebben de verenigingen in 2014 € 11.492 subsidie ontvangen voor activiteiten in de gemeente. Naast de amateurkunstverenigingen is er ook een aantal culturele instellingen/organisaties die jaarlijks subsidie van de gemeente ontvangen. Dit zijn o.a. de Culturele Raad (CR), Cultura Marum (inmiddels gestopt), de Kunstcommissie en het Oranjecomité. Kunstcommissie en Culturele Raad De Kunstcommissie Marum heeft de volgende activiteiten, soms in samenspraak met de Culturele Raad, verricht. In 2014 heeft de Culturele Raad de Open Monumentendag georganiseerd, de opening was dit keer in het kerkje van Noordwijk. Het thema “Op Reis” was op een prachtige wijze door inwoners van Noordwijk ingevuld. Tevens heeft de CR samen met de Kunstcommissie de eerste editie van Petit Montmartre georganiseerd. Vele bezoekers wisten Marum te vinden tijdens dit evenement. Incidentele subsidies Naast de structurele subsidies zijn er in 2014 ook enkele incidentele subsidies verstrekt, o.a. aan de Jeu de boules-club ’t Mikpunt uit Noordwijk. En in juni 2015 is de Social Sofa in ’t Jonkertje onthuld. De kosten hiervan ad € 4.500 zijn ten laste van de reserve Kunst gebracht. Levende dorpen

In november 2014 is het project Leve(n)de Dorpen en het contract met het Plattelandshuis in Grootegast beëindigd. Het project is in 2014 overdragen aan de Gebiedscooperatie Westerkwartier. De Gebiedscoöperatie heeft voor haar kenniswerkplaats een nieuw pand gehuurd in Noordhorn waar ook ruimte is voor het Plattelandshuis. De locatie in Grootegast is in 2014 gesloten. In 2014 is een startnotitie Kernenbeleid opgesteld teneinde in samenspraak met de dorpen invulling te kunnen geven aan een integraal en toekomstbestendig kernenbeleid. De jaarlijkse visitatieronde van het college aan de Verenigingen voor Plaatselijk Belang ten behoeve van onder meer de onderlinge uitwisseling van de lopende en toekomstig te verwachten ontwikkelingen in de woonkernen heeft plaatsgevonden.

49

Wat heeft het gekost in 2014? Programma culturele klanten Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Rekening 2014 1.177.084 133.887 1.043.197 35.508 1.078.705

Begroting 2014 na begrotingswijziging 1.154.076 133.537 1.020.539 40.072 1.060.611

Begroting 2014 1.154.073 118.392 1.035.681 68.675 1.104.356

Rekening 2013 1.117.447 188.738 928.709 167.945 1.096.654

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een nadelig verschil zien van € 22.658 (€ 1.020.539 - € 1.043.197). Toelichting op verschillen Onderwerp

Voordeel

Sport

12.000

Kunst

9.000

Uren eigen personeel Overige kleine posten Totaal Nadelig saldo

Nadeel

I

51.000 7.000 28.000

Structureel /Incidenteel I

I

Toelichting De kosten voor activiteiten van de combinatiefunctionaris (buurtsportcoach) vallen iets lager uit. De kosten wordt gedekt uit de reserve nog te betalen bedragen. Door minder uitgaven is de onttrekking ook lager. De diverse subsidieposten met betrekking tot culturele aangelegenheden laten allen een kleine onderschrijding zien. Per saldo een voordeel van € 9.000. Verbijzondering toerekening uren vanuit bestuursondersteuning algemeen

51.000 23.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve

Rekening 2014 1.942

Begroting 2014 na begrotingswijziging 1.945

Begroting 2014 1.945

4.400

4.500

0

4.998

5.000

0

Lokaal beleid

-4.000

-4.000

0

Nog te betalen bedragen

13.198

13.198

0

5.422 -4.356

5.856 27.200 0

0 27.200 0

1.249

0

0

3.578 -3.755 -38.004

4.049 0 -48.910

0 0 -48.910

-22.600

-46.415

-46.415

3.935

-980

-980

-1.515

-1.515

-1.515

-35.508

-40.072

-68.675

Grote uitgaven Kunst

Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen

50

Toelichting Dekking van kapitaallasten renovatie sportveld Marum. Betreft de dekking van de bijdrage van de gemeente in de kosten voor een Social Sofa nabij het sluisje in Jonkersvaart. Betreft de dekking van de bijdrage in de kosten van het kunstwerk te Lucaswolde. Reservering bijdrage Wold en Waard voor cultuurkoepel Nuis. Wordt in 2015 uitgevoerd. Bijdrage voor kleedgebouw sportvereniging Marum. Kosten renovatie sportveld Marum. Kosten activiteiten combinatie-functionaris. Reservering saldo budget aanschaf sportmateriaal buitensport. Bijdrage van reserve in verband met overschrijding budget sportmateriaal binnensport. Kosten gezondheid, sport en bewegen. Reservering voor het sportfonds. Reservering saldo groot onderhoud sporthal. Reservering saldo groot onderhoud zwembad. Bijdrage in verband met groot onderhoud gebouw lokale omroep. Reservering saldo groot onderhoud bibliotheek.

2.7 Programma Eigenaren en huurders Onder de doelgroep eigenaren en huurders vallen de volgende producten: - Rampenbestrijding/brandweerregio - Brandweerzorg - Openbare orde en veiligheid - Dierenbescherming - Uitvoering Drank en Horecawet/handelsreclame - Woonvoorzieningen gehandicapten - Afvalbeleid/inzameling en verwerking huisvuil - Plattelandsbeleid - Ruimtelijke plannen - Stads- en dorpsvernieuwing - Volkshuisvesting - Bouwzaken - Grondzaken Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Brandweer Groningen

Wat hebben we gedaan?

Gemeentelijk Kolom Groningen

De 23 gemeenten van de Veiligheidsregio Groningen hebben in 2014 hun wettelijke taken voor de Bevolkingszorg in de vorm van een verlengd lokaal bestuur zoveel mogelijk regionaal gebundeld in een samenwerkingsorganisatie Gemeentelijke Kolom Groningen (GKG). Die GKG is één van de acht samenwerkingspartners binnen de Veiligheidsregio Groningen. Het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Groningen is daarbij ook het bestuur van de Gemeentelijke Kolom. De gemeentesecretarissen van Hoogezand-Sappemeer en van Stadskanaal vormen samen de directie Gemeentelijk Kolom. Bevolkingszorg omvat taken als:  crisiscommunicatie;  evacuatie en opvang van mens en dier;  zorg voor primaire levensbehoeften;  coördinatie van de zorg voor milieubeheer, ruimtebeheer en bouwbeheer;  registratie van schade;  verwantencontacten;  juridische en financiële zaken; en  de voorbereiding op de gemeentelijke herstelzorg/nazorg.

Op 1 januari 2014 zijn 18 brandweerorganisaties in de provincie samengevoegd tot één nieuwe organisatie, de Veiligheidsregio Groningen. Deze organisatie staat voor de uitvoering van een aantal wettelijke taken, zoals beschreven in de Wet veiligheidsregio’s en overige relevante wet- en regelgeving. De eerste prioriteit lag en ligt nog steeds bij het uitvoeren van taken in het primaire proces waarbij de uitvoering door de vakmensen op straat gebeurt. Voorwaarde om hun werk goed te kunnen uitvoeren is een goede ondersteuning. Het verder perfectioneren van de organisatie is een doorlopend proces. Een van de onderdelen daarbij is de huisvesting. Het is niet eenvoudig om hiervoor een gelijkluidende regeling te maken.

De GKG omvat drie groepen: 1. een klein regionaal Netwerkteam dat het voortouw neemt bij de voorbereiding van Bevolkingszorg - met inbegrip van gezamenlijke plannen met de andere samenwerkingspartners;

51

2. 3.

dag en nacht op piket staande regionale expertteams, en bij alle gemeenten een klein lokaal team.

Ad 1. Het Netwerkteam kwam op 1 september 2014 op de vooraf afgesproken sterkte van 7,5 fte. Eind 2014 kwam ook de planvorming voor Bevolkingszorg gereed. Ad 2. Op 6 maart 2014 zijn de regionale expertteams Bevolkingszorg van start gegaan. De ruim 300 experts zijn beschikbaar gesteld door de Politie, Brandweer, waterschappen, de eigen organisatie van de Veiligheidsregio en alle 23 gemeenten. De gemeenten leveren daarbij het leeuwendeel: meer dan 90%. De gemeente Marum heeft twee ambtenaren ingebracht in die expertteams. Die ambtenaren bleven en blijven in dienst van de gemeente, maar vervullen daarbij wel piketdiensten. De regionale expertteams worden daarbij ingezet ongeacht waar in de regio zich een crisis of calamiteit voordoet, en ongeacht uit welke organisatie de experts afkomstig zijn. De ambtenaren van de gemeente Marum worden dan ook in andere gemeenten ingeschakeld en medewerkers van andere organisaties kunnen in onze gemeente worden ingezet. Nadat op 31 maart 2014 de regionale expertteams operationeel werden zijn de “oude” eigen gemeentelijke crisisteams opgeheven. Kwalitatief heeft de GKG in 2014 nog niet de niveaus kunnen bereiken die we eind 2015 wilden en willen bereiken. De GKG moet eind 2015 voldoen aan de landelijk afgesproken kwaliteit: “Bevolkingszorg op orde 2.0”. Vooraf was al bekend dat de GKG wel eind maart 2014 operationeel kon worden, maar in 2014 nog niet voldeed aan die kwaliteitsnormen. Via een uitgebreid regionaal programma van opleiden, trainen en oefenen moet dat eind 2015 wel zijn bereikt. Ad 3. Het lokale team voor de gemeente Marum bestaat voor een deel uit ambtenaren van de gemeenten Grootegast, Leek en Zuidhorn. Ruimtelijke plannen en ontwikkeling

Het archeologiebeleid is in de correctieve herziening van het bestemmingsplan Buitengebied verwerkt. De correctieve herziening van het bestemmingsplan Buitengebied is in 2014 vastgesteld. Ook het bestemmingsplan Marum-Centrum is in 2014 vastgesteld. De actualisering van de bestemmingsplannen Marum 2005,‘De Holten III en Marum-Alberdaheerd is in 2014 op ambtelijk niveau opgepakt en in voorbereiding.

Bouwzaken

De gemeenteraad heeft besloten dat welstand grotendeels afgeschaft kan worden voor de hele gemeente, behoudens enkele karakteristieke panden.

52

Toetsen aan welstand is dus in de meeste gevallen niet meer nodig. De herbezinning op de bouwregelgeving laat nog op zich wachten. Private bouwplantoetsing is nog niet aan de orde. Eind 2014 is landelijk wel een verruiming doorgevoerd in het vergunning vrije bouwen. Hoewel er nu meer mag is de beoordeling of iets is toegestaan juist complexer geworden. In 2014 is ondanks de verwachting een aanzienlijke hoeveelheid meer aanvragen voor “bouwen” behandeld, meer dan 50% ten opzichte van 2013. Het betrof voor een groot deel nieuwbouw van woningen. Of deze tendens zich het komende jaar voortzet is nog niet te voorspellen. Ook in het komende jaar verwachten we nog wel een aantal grote projecten, zoals bijvoorbeeld het Centrumplan Marum. Woningbouw

Regionaal woningmarktonderzoek - Woonvisie Conform de herziening van de provinciale verordening dienen alle gemeenten op 1 januari 2016 te beschikken over een woonvisie waarover overeenstemming is bereikt met het college van Gedeputeerde Staten. In maart 2014 is ingestemd met de notitie Herijking Woonvisie Westerkwartier en het bijbehorende offerteverzoek. In april 2014 is besloten de opdracht inhoudende het uitvoeren van een regionaal woningmarktonderzoek en het ontwikkelen van een regionale woonvisie te gunnen aan KAW Architecten en adviseurs. In augustus 2014 is kennisgenomen van een concept van het door KAW Architecten en adviseurs uitgevoerd woningmarktonderzoek, het verslag van het werkatelier en het verslag van het woondebat en is besloten dat de uitkomsten hiervan betrokken kunnen worden bij het opstellen van de regionale woonvisie. In november 2014 is het concept van de Woonvisie Westerkwartier 2015-2020 van KAW Architecten en adviseurs ontvangen en vrijgegeven voor inspraak en overleg. Huistest De gemeenten in het Westerkwartier willen bevorderen dat ouderen tot op hoge leeftijd thuis kunnen blijven wonen. Dit betekent dat de woning daarvoor geschikt moet zijn of op tijd geschikt wordt gemaakt. Bewustwording is hierbij de eerste stap. In 2014 is gestart met de regionale bewustwordingscampagne Huistest. Het doel van het project is alle bewoners in de leeftijdscategorie 65 jaar en ouder, wonend in het Westerkwartier, laten nadenken over de beperkingen en met name de mogelijkheden van de eigen woning. Het beoogde resultaat is dat de komende vijf jaar een mentaliteitsverandering plaatsvindt onder de oudere bewoners in het Westerkwartier op het gebied van toekomstbestendig wonen.

53

Een onderdeel van het project Huistest is de Bewust Wonen beurs. De gemeenten Grootegast, Leek, Marum en Zuidhorn zijn in samenwerking met de Adviescommissie Bouwen en Wonen Zuidhorn en de welzijnsorganisaties in het Westerkwartier eind 2014 gestart met de voorbereiding van een beurs speciaal voor alle zelfstandig wonende senioren in het Westerkwartier. Zorg- en welzijnsinstanties geven actuele informatie over sociale ondersteuning en zorgvoorzieningen. Ook worden er enkele lezingen verzorgd en kan ter plekke de Huistest wordt gedaan. De beurs vond plaats op 21 april 2015. Informatiekrant Wonen Eind 2014 is gestart met de voorbereiding van een regionale informatiekrant over het thema Wonen. De onderwerpen die in deze woonkrant aan de orde komen zijn:  Woonvisie Westerkwartier 2015-2020 (uitkomsten woningmarktonderzoek, ambities, opgaven, woningbouwruimte en uitvoering);  wonen betaalbaar houden (Slim Wonen Westerkwartier, sociale sector, starterslening, duurzaamheidslening Grootegast);  veilig en comfortabel wonen (Huistest.nl en Wonen en zorgmarkt april 2015);  bewoners nemen initiatief (CPO, behoud voorzieningen c.q. leefbaarheid, Leefbaarheidsfonds woningcorporatie Wold & Waard);  woningbouwprojecten in de regio. De krant is verschenen in april 2015. Startersleningen

Ter stimulering van de vastgelopen lokale woningmarkt heeft de gemeenteraad in 2013 de Verordening Starterslening vastgesteld. De verordening is van toepassing op lening aanvragen voor het kopen van een nieuwbouwwoning. Er is destijds een budget van € 200.000 beschikbaar gesteld. Het bedrag is gestort in een fonds bij het Stimuleringsfonds Volkshuisvesting (SVn). Het SVn beheert deze rekening en verstrekt de leningen. Sinds de invoering van de verordening zijn er 11 startersleningen verleend.

Inzameling huisvuil

De inzameling vindt plaats via de milieuboer en via de afvalinzameling met grijze en groene containers door van Gansewinkel. Vanaf 2013 verzorgt van Gansewinkel opnieuw de inzameling voor de komende vijf jaar. Daarnaast bestaan er brengmogelijkheden (glasbakken, milieustraat) en wordt door verenigingen of organisaties papier en textiel ingezameld. De inzameling van de milieuboer is in 2014 uitgebreid. Er worden nu ook frituurolie en kleine elektrische apparaten meegenomen. Voor de kleding die wordt aangeboden is tegenwoordig een speciale groene zak beschikbaar om te voorkomen dat dit materiaal tussen de milieuzakken beland.

54

Per 1 januari 2015 is onze gemeente verantwoordelijk geworden voor het post-collection deel van de inzameling. In 2015 wordt een bestek opgesteld en zal dit worden aanbesteed. Rond de milieuzak is een campagne opgestart om de mensen zo goed mogelijk te leren wat wel en niet in de milieuzak mag en hoe het erin moet. Dit is gebeurd middels posters, een app, de krant, acties op scholen, etc. Dit wordt in de loop van 2015 afgerond. In 2014 is Attero overgegaan in private handen en maakt nu deel uit van de Waterlandgroup. Deze verkoop levert ons eenmalig € 35.000 op, maar daar staat tegenover dat het de onderhandelingspositie bemoeilijkt betreffende de tarieven die onze gemeente betaalt aan Attero voor het huishoudelijk restafval. De belangen zijn nu meer op winst gericht. De bestemmingsreserve van milieustraat Tweemat is opgeheven en heeft geresulteerd in een positieve uitkering van eenmalig € 40.000. In 2014 is een start gemaakt met de onderhandelingen over de toetreding van Zuidhorn tot de RCW/ milieustraat Tweemat. Zwerfafval is een speerpunt geworden, zodoende is er een lesprogramma op scholen gedraaid en is er een zwerfafval opruimdag georganiseerd. Deze zwerfafval opruim dag wordt structureel gemaakt en komt ieder jaar terug. Integrale handhaving

In 2014 heeft door de verminderde capaciteit op het gebied van toezicht en handhaving een herschikking van taken plaats gevonden. De toezichthouders milieu/APV voeren nu ook controles uit in het kader van bouw, sloop en ruimtelijke ordening. Dit heeft uiteraard gevolgen gehad voor het aantal controles dat kan worden uitgevoerd, met name het aantal milieucontroles bij bedrijven is daardoor afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Getracht wordt wel zoveel mogelijk controles integraal uit te voeren, dat wil zeggen dat een controle op het gebied van bouw zoveel mogelijk wordt gecombineerd met een controle op gebied van milieu. Ook zijn afgelopen jaar weer een aanzienlijke hoeveelheid klachten binnengekomen over verschillende onderwerpen. De meeste klachten waren over illegaal gedumpt afval. Zo zijn we vorig jaar geconfronteerd met een dump van grote hoeveelheden asbest op drie verschillende locaties in het buitengebied maar afkomstig van één locatie. De strafrechtelijke vervolging in deze zaak loopt op dit moment nog. Ook geluid vormt regelmatig een bron van overlast, daarom zijn vorig jaar tijdens de Feestweek Marum opnieuw geluidsmetingen uitgevoerd.

55

De verwachte verminderde bouwstroom heeft in 2014 niet doorgezet, we hebben juist een sterke toename in het aantal aanvragen voor bouwen gehad. Dit betekent ook dat in 2014 het toezicht op de bouw meer aandacht nodig heeft gehad dan was verwacht. Dit zal in 2015 nog nawerken omdat tijdens maar ook na afronding van de bouw controles dienen plaats te vinden. Het aantal klachten is in zijn geheel gezien iets afgenomen ten opzichte van voorgaande jaren. Hoewel het aantal klachten over particulieren vrijwel gelijk is gebleven zijn de klachten over bedrijven het meeste afgenomen. Dit komt dus niet overeen met de verwachting dat het aantal klachten zou toenemen. Ook is niet merkbaar dat de doorlooptijd van handhavingszaken is toegenomen ondanks dat in 2014 toch een aantal grotere zaken is behandeld. Misschien is het een effect van het “actief uitoefenen van toezicht en handhaving”, op grond van het nieuwe beleid op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving. Voor een uitgebreider verslag wordt verwezen naar het integrale jaarverslag voor de vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving. Kostendekkendheid leges Omgevingsvergunningen

In 2014 is de opbrengst leges omgevingsvergunningen ruim € 30.000 hoger dan geraamd was. Het dekkingspercentage is daarbij meer richting gegaan - naar de beleidslijn van streven naar - 100% kostendekkendheid.

Plattelandsontwikkeling

Dwarsdiep In 2014 is de begeleidingscommissie Dwarsdiep opgeheven. Vervolgens is een plan van aanpak opgesteld voor een nieuwe start aangaande de realisatie van de EHS in het Zuidelijk Westerkwartier (ZWK). Provinciale Staten van Groningen hebben met de gebiedspartners (LTO Noord, Natuur en Milieufederatie Groningen, Het Groninger Landschap, Boer en Natuur, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer) afgesproken dat de ecologische hoofdstructuur (EHS) in 2021 gerealiseerd is. In het ZWK moet nog een groot deel van de ecologische hoofdstructuur gerealiseerd worden. Daarnaast liggen in het ZWK opgaven in het kader van de Kaderrichtlijn Water en Droge Voeten 2050, die mogelijkheden bieden om werk met werk te maken, procedures te combineren en op uitvoeringskosten te besparen. Gezien de omvang van de opgave in het ZWK vraagt dit om een strakke regie en goede afstemming met maatschappelijke partners en betrokken overheden. De gebiedspartners hebben op 29 oktober 2014 het college van Gedeputeerde Staten en het dagelijks bestuur van het waterschap Noorderzijlvest geadviseerd om de realisatie van deze opgaven bij een

56

gebiedscommissie neer te leggen en deze een integrale gebiedsopgave mee te geven, waarin natuur- en wateropgaven onder andere gecombineerd worden met landbouwstructuurverbetering, recreatie, landschapsherstel en leefbaarheid. Daarbij vragen zij nadrukkelijk aandacht voor maatwerk en voor het betrekken van belanghebbenden bij de planvorming. Eind 2014 heeft de voordracht van de leden voor de gebiedscommissie plaatsgevonden. Leader - SEV In 2014 heeft de provincie alleen de regio OostGroningen voordragen voor het EU POP3-programma in plaats van de huidige vier regio’s. Nu de Leaderperiode voor de regio Westerkwartier is afgelopen, is het aan de regio zelf om hiermee verder te gaan. De huur voor het Plattelandshuis inclusief meubilair werd tot nu toe betaald uit de beheerkosten Leader/LAG. De huur is per 1 november 2014 door de provincie Groningen opgezegd bij de gemeente Grootegast. In 2014 is besloten dat de Gebiedscoöperatie in de regio verder gaat bouwen op de verworvenheden van de afgelopen periode. Het Plattelandshuis Westerkwartier wordt voortgezet door de Gebiedscoöperatie Westerkwartier. De Stuurgroep regio West heeft de Gebiedscoöperatie Westerkwartier de gelegenheid gegeven om zelf bij de provincie Groningen een voorstel voor een gebiedsagenda/ uitvoeringsprogramma voor de regio in te dienen. De Gebiedscoöperatie gaat, op basis van het uitvoeringsprogramma, op zoek naar projecten met bijbehorende subsidies en verdienmodellen. De gemeenten blijven betrokken, vooral op de onderwerpen die bestuurlijk van belang worden geacht. Op deze manier kunnen bestaande gemeentelijke fondsen, programma’s en begrotingsposten worden ingezet als cofinanciering voor projecten. Projecten In 2014 is medewerking verleend aan een aantal projecten aangaande plattelandsontwikkeling, recreatie en toerisme en leefbaarheid: 1. Provinciaal Routebureau; 2. Samen actief in het groene Westerkwartier; 3. Schans Frieschepalen; 4. Midzomerfestival in De Wilp; 5. Willy Dobbeplantsoen in Noordwijk. Groenfonds

In 2014 hebben reguliere stortingen in de zandput en de grondwal plaatsgevonden en heeft de gemeente een bijdrage ontvangen van € 51.289,67. Omdat de werkzaamheden nog (lang) niet zijn afgerond is het lopende contract dat tot februari 2015 loopt, inmiddels verlengd. Ook de komende jaren zullen er dus nog opbrengsten te verwachten zijn. Uitwerking van plannen voor recreatief gebruik heeft nog niet plaatsgevonden, daarmee zal gestart worden als er

57

meer zicht is op de eindoplevering van de verondiepte put. Toezeggingen • Harmoniseren van de tarieven in RCW-verband ten aanzien van de afvalstoffenheffing.

Harmoniseren van tarieven in RCW-verband plus de integratie van de gemeente Zuidhorn in het geheel is vanwege andere prioritering doorgeschoven naar 2016. In de breedte wordt er nu op belastingterrein naar de zaken gekeken (het gemeentelijk woonlastenbeleid in Westerkwartierverband) Het welstandsbeleid is na evaluatie herijkt, in die zin dat de gemeente welstandsvrij is met uitzondering van de door de raad aangewezen karakteristieke panden.

• Evaluatie proef welstandsvrije gebieden.

• Voorstellen tariefstelling leges Omgevingsvergunningen.

Bij de volgende begroting worden weer de vier Westerkwartiergemeenten met elkaar vergeleken.

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Eigenaren en huurders

Rekening 2014

Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Begroting 2014 na begrotingswijziging 3.571.270 2.434.263 1.137.007 -21.098 1.115.909

3.556.034 2.550.940 1.005.094 -47.050 958.044

Begroting 2014 4.257.444 3.032.295 1.225.149 13.890 1.239.039

Rekening 2013 7.177.308 2.549.485 4.627.823 -3.324.295 1.303.528

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 131.913 (€ 1.137.007 - €1.005.094). Toelichting op verschillen Onderwerp Brandweer en rampenbestrijding

Voordeel

Nadeel

26.000 20.000

Afvalverwijdering en verwerking

18.000

Ruimtelijke ordening

Woningexploitatie/wo ningbouw

Structureel /Incidenteel I I

I 47.000

I

45.000

I

26.000

I

14.000

I

27.000

I

58

Toelichting De bijdrage aan de Veiligheidsregio onderdeel brandweer laat een voordeel zien. In verband met het vertrek van de ambtenaar rampenbestrijding naar de Veiligheidsregio zijn er in 2014 geen loonkosten gedeclareerd bij andere gemeenten waar de functionaris ook werkzaam was. Abusievelijk zijn de inkomsten niet verlaagd bij de Najaarsnota. Op diverse onderdelen vallen de kosten van reiniging mee. Dit voordeel wordt verrekend met de reserve exploitatie reiniging Dit wordt veroorzaakt door een lagere opbrengst afvalstoffenheffing en reinigingsrechten. Voor meer toelichting wordt verwezen naar de paragraaf Lokale heffingen. Dit nadeel wordt verrekend met de reserve exploitatie reiniging. In het kader van Regio west zijn leefbaarheidsprojecten uitgevoerd. Dit bedrag komt ten laste van de reserve nog te betalen bedragen. Betreft de kosten van actualiseren bestemmingsplannen. Een deel hiervan (€ 13.000) wordt betaald vanuit de reserve nog te betalen bedragen. Voor de kosten van archeologiebeleid is een budget beschikbaar van € 15.000. Hiervan is € 1.000 uitgegeven. Dit bedrag wordt betaald uit de reserve nog te betalen bedragen. Het restant is nog beschikbaar voor 2015. Betreft nog een nagekomen bijdrage wegens het storten van grond bij de zandwinput bij de Scheiding.

47.000

Bouwvergunningen

33.000

35.000

Uren eigen personeel

151.000

Overige kleine posten Totaal Saldo

11.000 341.000 131.000

De voormalige openbare lagere school te Noordwijk zal naar het zich laat aanzien ingezet worden voor maatschappelijke doeleinden. Hierdoor dient de boekwaarde naar beneden te worden bijgesteld. Dit heeft plaatsgevonden op basis van een daartoe uitgebrachte taxatie. Nadat de raming in de Najaarsnota was bijgesteld zijn er nog leges ontvangen waarmee geen rekening was gehouden. Van één verleende vergunning was de leges ruim € 21.000. Een vordering van bouwleges wordt waarschijnlijk niet ontvangen, omdat de debiteur failliet is verklaard. Daarvoor wordt een voorziening getroffen. Dit voordeel betreft de opslag op verkochte bouwterreinen die ten gunste komt van de reserve exploitatie bestemmingsplannen, reserve landschapsfonds en de reserve kunst. Het treffen van een voorziening voor eventuele verliezen van het bestemmingsplan Marum-west. Het treffen van een voorziening voor eventuele verliezen van het bestemmingsplan Coenderslaan. Toewijzing uren aan producten vanuit de algemene post bestuursondersteuning.

I

10.000 Bouwgrondexploitatie

I

I I

23.000

I

18.000

I I I

210.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Exploitatie reiniging

Rekening 2014 59.008 -41.340

Begroting 2014 na begrotingswijziging

Begroting 2014

Betreft het nadelig saldo op de exploitatie reiniging. Toevoeging van het saldo onvoorzien 2014 aan de reserve exploitatie reiniging. Toevoeging van het saldo voormalige stortplaats aan deze reserve. Uitname uit deze reserve voor verlaging vast tarief 2014 afvalstoffenheffing/ reinigingsrechten. Toevoeging aan de reserve van de opslag op verkochte m² bouwterreinen. Inzet van de reserve voor vorming voorziening om toekomstige nadelige saldi van exploitatie-opzetten te dekken. Toevoeging aan de reserve van de opslag op verkochte m² bouwterreinen. Toevoeging aan de reserve van de opslag op verkochte m² bouwterreinen. Kosten actualiseren bestemmingsplannen.

-41.340

-40.286 48.000 Exploitatie bestemmingsplannen

48.000

-20.180 28.500

Kunst Groenfonds

-2.226 -12.365

Nog te betalen bedragen

Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen Centrumplan Saldo

12.926 1.110 44.851

15.402

-2.890

-2.890

-2.890

-15.132

-11.000

-11.000

47.050

21.098

-13.890

59

Toelichting

Kosten archeologiebeleid. Kosten van leefbaarheidsprojecten in het kader van Regio West. Reservering voor groot onderhoud woning Kruisweg 38. Toevoeging van het saldo exploitatie panden Centrumplan aan deze reserve.

Kapitaalskrediet: Verbouw brandweerkazerne 2013 Omschrijving

Krediet

Investering

243.020

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 197.579

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 41.100

60

7.120.019 Saldo 4.341

Stand van zaken Krediet kan worden afgesloten.

2.8 Programma Gebruikers publieke ruimten Onder de doelgroep gebruikers publieke ruimten vallen de volgende producten: - Wegen, straten en pleinen - Openbare verlichting - Verkeer en vervoer - Waterwegen - Monumenten - Landschapsbeheer - Plantsoenen, openbaar groen en speelweiden - Openluchtrecreatie en toerisme - Festiviteiten en evenementen - Rioolbeheer Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Algemeen

Wat hebben we gedaan?

Openbare verlichting



Op basis van de weginspectie van maart 2013 zijn er in 2014 diverse wegen aangepakt. Het gaat hierbij om asfaltwerken (deklagen, slijtlagen) en klinkerbestratingen (herstraten). In 2014 zijn de volgende wegen aangepakt:  Molenweg (Niebert) kantstrook  Jonkersvaart (asfaltreparaties)  Halbe Wiersemaweg (graskeien herstellen)  Fietspad Kruisweg/Nieuweweg/Molenweg (asfaltreparaties)  Lietsweg (gedeeltelijk asfaltdeklaag)  Mr. Nennstiehlweg (herstellen drempels)  Leidijk (beton aanbrengen)  Lageweg (asfaltdeklaag)  Zethuisterweg (asfaltreparaties)



  



61

Het beheer en het onderhoud is in 2014 uitgevoerd door ingenieursbureau Tauw resp. onderhoudsbedrijf Ziut. De nieuwe werkwijze op basis van de gehouden aanbesteding heeft de nodige startproblemen gehad. De koppeling van de beheers- en onderhoudssystemen van Tauw en Ziut bleek niet goed met elkaar te werken. Dit is in de loop van 2014 verbeterd en geoptimaliseerd. Het lichtmastenbestand is geactualiseerd. Alle lichtmasten zijn voorzien van een uniek nummer en de specifieke kenwerken (type mast en armatuur e.d.) zijn opgenomen en worden verwerkt in het beheersbestand (begin 2015 gereed). De lampremplace is eind 2014 door Tauw voorbereid en aan Ziut is opdracht verstrekt tot uitvoering (begin 2015). Het beleidsplan is nog niet geactualiseerd. De gemeente is in gesprek met Grootegast om dit gezamenlijk op te pakken. De gemeente heeft in 2013 het SEREnergieakkoord ondertekend. In het verlengde hiervan is eind 2014 besloten om deel te nemen aan de monitoring van de openbare verlichting. Hiermee wordt inzicht verkregen hoe de gemeente ervoor staat. In het kader van het Energieakkoord moet er 20% resp. 50% energiebesparing in 2020 en 2030 bereikt worden t.o.v. 2013. In het kader van het opzeggen van de EGDSamenwerkingsovereenkomst in 2011, loopt er

nog steeds een juridische procedure tussen de gemeenten in Groningen en Drenthe inclusief de beide provincies enerzijds en Enexis anderzijds, over het eigendom van het bovengrondse (lichtmasten) en ondergrondse deel (ov-kabel) van de openbare verlichting. Eind 2014 heeft de rechtbank een uitspraak gedaan waarbij het eigendom van de lichtmasten aan de gemeenten en de provincies is toegekend. Over de ov-kabel is nog geen uitspraak gedaan (wordt in de eerste helft van 2015 verwacht). Fietsverbindingen

In 2014 is er samen met de provincies Groningen en Friesland en de gemeente Smallingerland gestart met het onderzoek naar de kansen voor een fietssnelweg Drachten-Marum-Groningen, tevens wordt hierbij het traject Drachten-Leeuwarden meegenomen.

Groenonderhoud

In 2014 is op detacheringsbasis mankracht in gehuurd bij NovaWork voor het onderhoud van het openbaar groen. De gemeente moest dit jaar zelf voor machines, materieel en materiaal zorgen. Hierin is deels voorzien door overname van materieel van Novatec. Ook de bijkomende personeelskosten zoals kleding waren voor rekening van de gemeente. In 2014 is er om budgettaire reden een start gemaakt met de omvorming van heestervakken naar gras. Het gewenste onderhoudsniveau is bij de heestervakken door het verminderen van de financiële middelen niet haalbaar, gras is goedkoper in onderhoud. De essentaksterfte heeft in 2014 ook weer toegeslagen. De zieke bomen zijn gemarkeerd en worden in het voorjaar van 2015 opgeruimd

Openluchtrecreatie en toerisme

Ondernemersvereniging Toerisme Westerkwartier In mei 2012 hebben de gemeenten Grootegast, Leek, Zuidhorn en Marum een overeenkomst tot geldlening gesloten met de Ondernemersvereniging Toerisme Westerkwartier. De overeenkomst liep tot 31 december 2013 en de Ondernemersvereniging dient nog een restantbedrag van € 7.362,54 per gemeente te voldoen. Besloten is de overeenkomst tot geldlening te verlengen tot 31 december 2014 in verband met een projectverlenging van DLG tot eveneens 31 december 2014. Speerpunten - samenwerkingsconvenant Met name doordat de rol van de overheid sterk aan het veranderen is, is besloten dat de uitwerking van de speerpunten geen opsomming dient te zijn van de gemeentelijke wensen, maar een weergave van de wensen uit onze gemeenten, regio en provincie. De wensen uit onze gemeente zijn bijvoorbeeld benoemd in de diverse dorpsvisies. Op voorstel van de portefeuillehouders Recreatie en Toerisme in het Westerkwartier is besloten in plaats van het opstellen van een samenwerkingsconvenant met de Ondernemersvereniging Toerisme Westerkwartier een werkwijze voor initiatieven vast te stellen. Op het moment dat in onze gemeente, regio en/of Provincie

62

sprake is van een initiatief en er is ook sprake van een relatie met één of meer speerpunten, stellen de Westerkwartiergemeenten zich positief op. Er bestaat daarbij niet één ideale of beste rol. De gemeenten gaan per initiatief na welke rol ze wensen te spelen (faciliteren, stimuleren, regisseren, reguleren) en op welke wijze ze die rol willen invullen. Die rol en de invulling ervan zullen per wens verschillen. Moutainbiken in de gemeente Marum

In 2014 heeft de ATB-vereniging Edo Jans aangetrokken als begeleider van het project ATBroute Marum. In 2014 is ambtelijk deelgenomen aan de werkgroep teneinde een ATB-route door de gemeente Marum te ontwikkelen.

Fietsknooppuntensysteem

Er hebben in 2014 geen activiteiten plaatsgevonden. Het project is afgerond.

Monumentenzorg

Met deze omschrijving worden geen specifieke actiepunten aangegeven. Anders dan het uitvoeren van de reguliere taken met betrekking tot monumentenzorg en vergunningverlening, zijn geen specifieke actiepunten uitgevoerd.

Voorziening riolering

In het wijzigingsbesluit van 25 juni 2013 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), van toepassing met ingang van begrotingsjaar 2014, is artikel 44, lid d BBV een separate voorzieningscategorie geïntroduceerd voor vervangingsinvesteringen waarvoor een heffing wordt geheven. Deze aanpassing in combinatie met recente ontwikkelingen in de rechtspraak leiden in de praktijk tot vragen rondom de voorziening van riolering. De commissie BBV heeft besloten de notitie riolering van 2009 te wijzigen. Hierdoor is ook artikel 44, lid d van de BBV aangepast. De reserve exploitatie riolering vervalt en wordt vervangen door de voorziening riolering.

Toezegging:  Het ambitieniveau BOR wordt elk jaar opnieuw bekeken.

Besloten is in 2014 geen aanpassingen door te voeren in het ambitieniveau van het beheer van de openbare ruimte, ook omdat de financiële middelen voor een intensiever onderhoud of een hoger na te streven onderhoudsniveau ontbreken.

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Gebruikers publieke ruimten Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Rekening 2014 2.838.510 1.375.689 1.462.821 -8.463 1.454.358

Begroting 2014 na begrotingswijziging 3.076.640 1.324.010 1.752.630 -338.161 1.414.469

Begroting 2014 2.798.489 1.316.010 1.482.479 -66.730 1.415.749

Rekening 2013 3.434.009 1.321.755 2.112.254 -104.457 2.007.797

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 289.809 (€ 1.752.630 - € 1.462.821).

63

Toelichting op verschillen Onderwerp Wegen, straten en pleinen

Voordeel

Nadeel

69.000

7.000 Openbaar groen en openluchtrecreatie

59.000

Kapitaallasten Overige kleine posten Totaal Voordelig saldo

I I

12.000

Riolering en waterzuivering

Structureel /Incidenteel I

I

108.000

I

71.000

I

7.000 314.000 290.000

Toelichting De onderhoudskosten laten een onderschijding zien van € 14.000. Daarnaast is nog een bijdrage in herstel straatwerk ontvangen. De uitvoering vindt in 2015 plaats. Beide bedragen worden toegevoegd aan de reserve onderhoud wegen. De onderhoudskosten aan bruggen laten een overschrijding zien. De vernieuwing van de brug over de Pierswijk was niet voorzien in 2014. Van het budget voor essentaksterfte was nog een bedrag over van 2013 van € 63.000. Dit bedrag is in 2014 weer ingezet. In 2014 is ruim € 4.000 uitgegeven. Dit heeft ook invloed op de uitname uit de reserve nog te betalen bedragen. Als gevolg van extra onderhoudswerkzaamheden mede als gevolg van de twee flinke stormen, die we hebben gehad, is er sprake van een kleine overschrijding. Voor de direct aan de stormen toe te rekenen schade is een extra krediet beschikbaar gesteld door de raad, welke ook daartoe is gebruikt. Op diverse budgetten van de exploitatie riolering is een onderschrijding te zien. Dit bedrag wordt gereserveerd door een storting in de reserve exploitatie riolering. Voor incidentele kosten van de riolering is € 171.000 beschikbaar. Dit bedrag komt ten laste van de reserve nog te betalen bedragen. Nu blijkt dat er uitgaven zijn gedaan tot een bedrag van € 100.000.

I 5.000 24.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Exploitatie riolering Onderhoud wegen

Rekening 2014 -129.988

Begroting 2014 na begrotingswijziging

Begroting 2014

-33.224 -35.824

Groenfonds

20.715

Lokaal beleid

Nog te betalen bedragen

Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen

15.000 6.000

6.135

6.135

6.000

6.091

3.780 4.490

3.780 63.358

99.649 -3.500

171.067 -3.500

-3.500

-360

-360

-360

64

Toelichting Betreft het saldo tussen de exploitatie riolering (inclusief BTW) en opbrengst rioolheffing. Reservering van het saldo van het onderhoudsbudget wegen Reservering ontvangen bijdrage herstel straatwerk. Een bedrag voor landschapsonderhoud wordt uit deze reserve betaald. Betreft de onderzoekskosten naar de haalbaarheid van een fietssnelweg. Bijdrage aan museum ’t Rieuw voor nieuwe onderkomen. De gemeentelijke bijdrage in het digitaal reisinformatiesysteem voor het openbaar vervoer. Betreft de kosten van de wegenlegger. Betreft de kosten voor bestrijding essentaksterfte. Incidentele kosten voor riolering. Reservering voor groot onderhoud monumenten. Reservering voor groot onderhoud vogeluitkijktoren.

Bestaande woongebieden

67.621

67.621

67.621

2.969

2.969

2.969

8.463

338.161

66.730

Dekking van kapitaalasten investeringen rioleringen. Dekking van kapitaallasten inrichting speelweiden.

Kapitaalskrediet: Openbare verlichting Omschrijving

Krediet

Uitvoering verlichtingsplan

443.782

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 285.966

7210.027 Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 20.762

Saldo

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 0

Saldo

137.054

Stand van zaken Op grond van het Beleidsplan openbare verlichting wordt jaarlijks € 60.000 toegevoegd aan dit krediet. Jaarlijks worden er diverse projecten uit betaald. Krediet meenemen naar 2015.

Kapitaalskrediet: Rotonde Boerakker 2006 Omschrijving Investering

Krediet 80.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 11.154

7210.038

68.846

Stand van zaken Betreft de gemeentelijke bijdrage aan de Provincie voor de rotonde bij Boerakker. Er wordt nog gewerkt aan een financiële afsluiting van dit project. Krediet meenemen naar 2015.

Kapitaalskrediet: Uitbreiding en verfraaiing carpoolplaatsen 2009 Omschrijving

Krediet

Investering Bijdrage provincie

232.525 76.500

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 191.689 0

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 39.819 76.470

7210.054

Saldo 1.017 30

Stand van zaken Krediet afsluiten

Kapitaalskrediet: Beschoeiing Hoornse Hoofddiep (krediet 2013) Omschrijving Investering

Krediet 20.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 0

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 0

7221.001

Saldo 20.000

Stand van zaken Project op opgenomen in GRP IV. In 2014 nog geen uitvoering aan gegeven. Overzetten naar 2015.

Kapitaalskrediet: Bedrijventerrein de Hoek (krediet 2012) Omschrijving

Krediet

Investering

200.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 173.400

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 4.802

7722.049 Saldo 21.798

Stand van zaken Het krediet is in 2014 afgesloten.

Kapitaalskrediet: Rioolrenovatie /vervanging obv GRP IV (krediet 2012 – 1e jaar) Omschrijving Investering

Krediet 1.050.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 237.666

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 25.752

65

Saldo 786.582

7722.054 Stand van zaken Jaarlijks over de periode 2012-2016 wordt € 350.000 toegevoegd aan dit krediet. Dit is conform het GRP IV. Krediet overzetten naar 2015.

2.9 Programma Economische klanten Onder de doelgroep gebruikers publieke ruimten vallen de volgende producten: - Markten en standplaatsen - Economische zaken - Komplan algemeen - Bedrijven Wet milieubeheer - Bodem en grondwater - Geluidhinder - Algemeen milieubeleid - Openbare hygiëne - Handhaving overige milieuwetten Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (opgenomen in begroting 2014) Centrumontwikkeling

Wat hebben we gedaan?  



 







In 2014 zijn de laatste aankooponderhandelingen gevoerd voor de benodigde percelen, de onderhandelingen zijn succesvol afgerond. Het bestemmingsplan is in procedure gebracht en in september 2014 door de raad vastgesteld, het plan heeft eind november rechtskracht verkregen, maar er lopen nog wel beroepschriften bij de Raad van State. Het inrichtingsplan voor de openbare ruimte is in samenspraak met een klankbordgroep vanuit de bevolking tot stand gekomen en door het college definitief vastgesteld. Dit dient als basis voor de op te stellen bestekken voor het bouw- en woonrijpmaken. De besteksvoorbereiding voor fase 1 is eind 2014 gestart. De grond in fase 1 is voor zover noodzakelijk gesaneerd en de opstallen die moesten wijken voor de nieuwe plannen zijn gesloopt. De onderhandelingen met Penta Primair (nodig in verband met de realisering van de bypass (fase 2)) zijn nog niet afgerond; uitvoering van fase 2 zal dan ook pas in 2016/2017 kunnen plaatsvinden. De verkoopovereenkomsten van de gronden voor de nieuwbouw aan de bouwers/ontwikkelaars zijn gesloten; levering van de gronden zal in 2015 plaatsvinden. Daarmee zijn de begrootte inkomsten gewaarborgd. De architect werkt volop aan de schetsplannen voor de nieuwbouw, inclusief de inrichting/detaillering van het gedeelte wat door de gemeente gehuurd gaat worden t.b.v. maatschappelijke functies (bibliotheek/’t Marheem etc.). De raad heeft besloten een borgstelling af te geven aan de Zonnehuisgroep Noord.

Bedrijventerreinontwikkeling

Er is nog circa 0.8 ha. aan bedrijfsgrond beschikbaar op het bedrijventerrein De Poort II. Hiervoor is serieuze belangstelling (getoond) respectievelijk een gedeelte in optie genomen. Met de Provincie zal contact worden opgenomen om nog een bescheiden uitbreiding aan de oostzijde (gemeentegrond) te realiseren.

Komplan

Geen ontwikkelingen. De Q8 locatie is in andere handen overgegaan. De nieuwe eigenaar gaat nader met de gemeente overleggen. De herziening/actualisering van het tien jaar oude bestemmingsplan Marum 2005 is ter hand genomen.

66

Ondernemers(vereniging) Marum

In 2014 heeft het college in het kader van structureel overleg driemaal overleg gevoerd met de Ondernemersvereniging Marum. Terugkerende punten op de agenda waren de centrumontwikkeling, voortgang uitgifte bedrijfsgrond De Poort II, aanleg glasvezel, reclamebeleid en mantelzorg. Voorts zijn informele bedrijfsbezoeken gebracht aan Garage Berend Dijkhuizen en Zn. landbouwmechanisatiebedrijf, Waterzuivering en aardwarmtebedrijf (Remon), ambachtelijke meubelmakerij (Cremer), biologische zorgboerderij “De Buurackers”, Camping “Akkerhoeve”’, J.C. Electronics en S. en K. Op 10 maart 2014 hebben de ISD Noordenkwartier, UWV en de gemeenten Leek, Noordenveld en Marum gezamenlijk een bijeenkomst voor startende ondernemers georganiseerd. Hierbij werd informatie gegeven over het starten van een bedrijf met als doel de slaagkans van nieuwe ondernemers te vergroten.

Wet en regelgeving fysieke leefomgeving

In de volgende tabel zijn de aantallen vergunningen en ontheffingen weergeven die in 2014 zijn verleend en de meldingen die zijn afgehandeld op het gebied van de fysieke leefomgeving. De procedures die door de Omgevingsdienst Groningen zijn uitgevoerd zijn ook aangegeven (met ODG). Opvallend is de grote hoeveelheid aanvragen voor de activiteit “bouwen”. Van de afgegeven omgevingsvergunningen voor het bouwen zijn er 21 stuks voor nieuwbouw, in totaal voor 70 stuks aan nieuwe woningen. In vergelijking met voorgaande jaren laat 2014 duidelijk een stijging zien voor de activiteit “bouwen”. Ook het aantal milieumeldingen is ten aanzien van voorgaande jaren iets toegenomen. Voor het overige zijn de aantallen grotendeels overeenkomstig voorgaande jaren. In 2014 is besloten dat voor de toekomstige Omgevingswet in 2015 binnen het Westerkwartier een ambtelijke werkgroep wordt opgericht die zich gaat beraden hoe we ons moeten voorbereiden op deze nieuwe wetgeving of daarop anticiperen. In het najaar van 2014 is bekend geworden dat de kwaliteitscriteria wel in een wet zullen worden vastgelegd maar dat deze wet alleen voor een beperkt deel van de taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving gaat gelden, namelijk alleen dat deel dat het zogenaamde Basistakenpakket milieu omvat. Dit takenpakket is echter sinds 1 november 2013 overgedragen aan de Omgevingsdienst. Vanuit het Rijk werd namelijk de verplichting opgelegd om minimaal het basistakenpakket milieu over te dragen aan een regionale uitvoeringsdienst, in ons geval de Omgevingsdienst Groningen. Hoe dient te worden omgegaan met de kwaliteitscriteria voor de gemeentelijke organisatie zelf is op dit moment onderwerp van discussie. De VNG komt mogelijk met een modelverordening kwaliteitscriteria die gemeenten kunnen vaststellen voor de eigen organisatie. In

67

afwachting van de modelverordening en in samenwerking met de Provincie en de andere Groninger gemeenten zal dit in de loop van 2015 opnieuw aandacht vragen. Voor meer informatie wordt verwezen naar het integrale jaarverslag over de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving.

Reguliere procedures enkele activiteit Wabo

2012

2013

2014

Omgevingsvergunning Bouw

42

35

65

Omgevingsvergunning Slopen

8

-

-

Omgevingsvergunning Reclame

6

-

-

Omgevingsvergunning Kap

1

-

3

Omgevingsvergunning Inrit

3

3

4

Omgevingsvergunning Milieu

2

3

2 (2 x ODG)

Omgevingsvergunning Werk-Werkzaamheden

-

-

4

Reguliere procedures meerdere activiteiten Wabo

2012

2013

2014

Omgevingsvergunning Bouw/RO

4

4

9

Omgevingsvergunning Bouw/Sloop

1

-

1

Omgevingsvergunning Bouw/Reclame

-

1

-

Omgevingsvergunning Bouw/Monument

1

1

-

Omgevingsvergunning Bouw/Inrit

5

-

-

Omgevingsvergunning Bouw/Werk-Werkzaamheden

-

-

1

Omgevingsvergunning RO/Werk-Werkzaamheden

2

-

1

Uitgebreide procedures Wabo

2012

2013

2014

Omgevingsvergunning Bouw/RO

-

1

-

Omgevingsvergunning Milieu

1

-

2 (1 x ODG)

Omgevingsvergunning RO/Werk-Werkzaamheden

1

-

-

Omgevingsvergunning Brandveilig Gebruik

-

-

1

Meldingen

2012

2013

2014

Melding Brandveilig gebruik

2

1

-

Sloopmelding

41

89

115

Milieumelding Activiteitenbesluit

31

13

17 (7 x ODG)

Melding Besluit Bodemkwaliteit

13

10

12

Melding lozing buiten inrichtingen

-

-

3

APV vergunningen/ontheffingen

2012

2013

2014

Ontheffing verbranden snoeihout

49

34

44

Overige toestemmingen/ontheffingen

n.b.

n.b.

?

Milieu

Voor de aantallen verleende vergunningen en afgehandelde meldingen door het taakveld milieu zie de tabel zoals is opgenomen in/onder het programma Economische klanten, wet en regelgeving fysieke leefomgeving. Voor het overige wordt verwezen naar het integrale jaarverslag over de uitvoering van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van de fysieke leefomgeving.

68

Toezeggingen: • Uitvoering geven go/no go beslissing uitvoering Centrumplan.

De toezeggingen over het Centrumplan is nagekomen, zie hiervoor de tekst onder “centrumontwikkeling”.

•

Vier à vijf vergaderingen met de Ondernemersvereniging Marum.

Er hebben in 2014 een drietal bijeenkomsten tussen college en het bestuur van de Ondernemersvereniging Marum plaatsgevonden.

•

Zeven à negen bedrijfsbezoeken door het college.

Het college heeft een zevental bedrijfsbezoeken afgelegd aan achtereenvolgens: • Garage Berend Dijkhuizen en Zn. landbouwmechanisatiebedrijf • Waterzuivering en aardwarmtebedrijf (Remon) • Ambachtelijke meubelmakerij (Cremer) • Biologische zorgboerderij “De Buurackers” • Camping ”Akkerhoeve” • J.C. Electronics • S en K

Wat heeft het gekost in 2014? Programma Economische klanten

Rekening 2014

Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

Begroting 2014 na begrotingswijziging 524.820 111.279 413.541 -31.204 382.337

459.939 95.891 364.048 4.970 369.018

Begroting 2014 963.628 577.535 386.093 5.720 391.813

Rekening 2013 602.158 203.575 398.583 -18.042 380.541

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 49.493 (€ 413.541 - € 364.048). Toelichting op verschillen Onderwerp Deelnemingen Milieubeheer

Kapitaallasten Overige kleine posten Totaal Saldo

Voordeel

Nadeel 13.000

36.000

Structureel /Incidenteel S I

6.000

I

8.000

I

6.000 6.000 62.000 49.000

I

Toelichting Er wordt geen dividend ontvangen van Enexis. Voor de projecten SLIM wonen lokale projecten en in Westerkwartierverband zijn budgetten opgevoerd tot een bedrag van € 36.294. Deze komen ten laste van de reserve nog te betalen bedragen. Er is € 750 uitgegeven. Het beschikbare budget wordt aangewend voor het uitvoeren van specifieke werkzaamheden op het gebied van geluid of bodem dat niet gerelateerd is aan toezicht of handhaving. De uitgaven voor bodembeleid en geluidbeleid vallen iets lager uit. In 2014 is beperkt gebruik gemaakt van het beschikbare budget voor milieuhandhaving.

13.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Bodemsanering Nog te betalen bedragen Saldo

Rekening 2014 -5.720 750

Begroting 2014 na begrotingswijziging -5.720 36.924

Begroting 2014 -5.720

-4.970

31.204

-5.720

69

Toelichting Jaarlijkse donatie aan deze reserve. Kosten voor de projecten in het kader van SLIM.

Kapitaalskrediet: Centrumplan Marum 2013 Omschrijving Stedenbouwkundige kosten Wervingskosten Overige kosten Opbrengsten

Krediet

7821.006

205.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 209.071

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 65.708

5.461.200 1.809.415 -7.394.070

4.173.116 478.982 0

544.000 301.197 265.000

70

Saldo -69.779 744.084 1.029.236 -7.129.070

Stand van zaken Het Centrumplan heeft een looptijd tot en met 2017. Krediet overzetten naar 2015.

2.10 Programma Algemene dekkingsmiddelen Onder de algemene dekkingsmiddelen vallen de volgende producten: - Onroerende zaakbelastingen - Dividend - Algemene, specifieke en integratieuitkeringen Gemeentefonds - Kwijtschelding - Gebonden middelen, zoals afvalstoffenheffing en rioolrechten - Opbrengsten bepaalde gemeentelijke eigendommen - Post onvoorzien Wat willen we bereiken; wanneer zijn we tevreden en wat zouden we gaan doen? (staat opgenomen in begroting 2014) Algemeen

Wat hebben we gedaan?

Onroerende zaakbelastingen (OZB)

Voor de verschillende categorieën belastingplichtigen bedraagt de heffing per eenheid in 2014: - 0,1149% Eigenaren van woningen - 0,1692% Eigenaren niet-woningen - 0,1353% Gebruikers van niet-woningen Voor de algemene uitkering(AU) 2014 was er (inclusief integratie- en decentralisatie-uitkeringen) begroot € 9.187.485, werkelijk is € 9.402.582,43 uitgekeerd. Ons is reeds bericht dat dit laatste bedrag in de Meicirculaire 2015 nader zal worden gecorrigeerd door een terugbetaling van afgerond € 31.000 als gevolg van onderbesteding op rijksniveau, waardoor er teveel is doorbetaald aan het Gemeentefonds.

Algemene uitkering Gemeentefonds

In het Besluit Begroting en Verantwoording (artikel 8, lid 5) staat dat er een overzicht met algemene dekkingsmiddelen opgenomen moet worden in de begroting en rekening. Met het hier onderstaande wordt daaraan invulling gegeven.

Het verloop in de AU 2014 zag er als volgt uit: 1e specificatie in december 2013 € 9.203.986,21 met een uitkeringsfactor van 1,488. Voorjaarsnota 2014 raming € 9.211.684. 4e specificatie AU juli 2014 € 9.243.674,06 met uitkeringsfactor 1,478. 7e specificatie AU oktober 2014 € 9.291.080,27 met uitkeringsfactor 1,479 (basis Najaarsnota). 9e specificatie AU december 2014 € 9.400.601,01 met uitkeringsfactor 1,48. 11e specificatie AU maart 2015 € 9.402.582,43 met uitkeringsfactor 1,48, welke in mei 2015 gecorrigeerd zal worden met negatief circa € 31.000.

Dividend

Het verloop is rustiger geweest dan in 2013 voornamelijk als gevolg van doorzetting regeringsbeleid Rutte/Samson. In 2015 zien we de doorvertaling van de 3D’s in forse bedragen naar gemeenten. De gemeente Marum is aandeelhouder van een beperkt aantal dividend uitkerende vennootschappen. De volgende dividenduitkeringen hebben in 2014 plaatsgevonden:

71

BNG (programma 2.10) € 8.915 Enexis Holding N.V. (programma 2.9) € 28.365 In 2014 zijn aandelen Attero Holding N.V. verkocht aan Waterland Equity Investments (programma 2.9). De opbrengst levert een voordeel op van afgerond € 35.765. Saldo financieringsfunctie

Dit betreft het voor- dan wel nadelig verschil tussen toegerekende rentelasten aan alle programma’s door middel van kapitaallasten (€ 68.000), de toegerekende rente aan de reserves (€ 135.000) en de ontvangen rente op de lopende rekening bij de BNG.

Onvoorzien

Naar aanleiding van een in december 2014 aangenomen amendement door de raad is het saldo op de post onvoorziene uitgaven gestort in de bestemmingsreserve exploitatie reiniging. Dit ter dekking van een verdere eenmalige verlaging van het tarief van de afvalstoffenheffing voor de burger. In totaal gaat het om € 41.000 wat gestort is in de bestemmingsreserve.

Toezeggingen: Rapportage via de Voor- en Najaarsnota over de ontwikkelingen in het Gemeentefonds

In de Voor- en Najaarsnota is deze rapportage opgenomen.

Hieronder wordt het resultaat op de algemene dekkingsmiddelen zichtbaar gemaakt:

Algemene dekkingsmiddelen Rekening 2014 Lokale middelen waarvan de besteding niet gebonden is Algemene uitkering Dividend Saldo van de financieringsfunctie Overige specifieke dekkingsmiddelen Totaal

1.506.244 9.415.660 12.049 204.679 -1.216.446 9.922.186

Begroting 2014 na begrotingswijziging 1.515.000 9.311.425 10.140 135.925 -222.771 10.749.719

Begroting 2014 1.521.000 9.187.485 10.500 135.925 -517.872 10.337.038

Toelichting op het nadelig verschil van € 827.533 (€10.749.719 - € 9.922.186) Onderwerp Algemene uitkering

Saldo financieringsfunctie Overige specifieke dekkingsmiddelen

Voordeel

Nadeel

Structureel /Incidenteel

Toelichting

81.000

I

24.000

I

68.000

I 75.000

I

72.000

I 69.000

I

921.000

I

72

De voorlopige berekening laat dit voordeel zien. De verwachte bijstelling ad € 31.000 door de onderuitputting van de Rijksuitgaven 2014 is hierin verwerkt. Er is nog een verrekening van de algemene uitkering ontvangen over het jaar 2013 (€ 20.000) en over het jaar 2012 (€ 4.000). Betreft het voordeel op de kostenplaats kapitaallasten door met name lagere rentekosten.. In de begroting is een stelpost opgenomen voor een bezuiniging op de bedrijfsvoering in brede zin. De bezuinigingen op de diverse posten lopen door de hele rekening heen. Er zijn minder uren toegerekend aan het product Wet WOZ. Betreft de saldi op de verschillende kostenplaatsen exclusief het saldo op de kostenplaats kapitaallasten. Met betrekking tot reserves zijn er op rekeningbasis meer toevoegingen dan onttrekkingen gedaan dan op begrotingsbasis was gerekend.

Overige kleine verschillen Totaal Saldo

8.000 245.000

I

1.073.000 828.000

Wat heeft het gekost in 2014? Algemene dekkingsmiddelen

Rekening 2014

Lasten Baten Saldo van baten en lasten Toevoeging/onttrekking aan reserves Gerealiseerd resultaat

739.092 11.161.987 -10.442.895 275.572 -10.147.323

Begroting 2014 na begrotingswijziging 823.081 11.153.816 -10.330.735 56.905 -10.273.830

Begroting 2014

Rekening 2013

700.549 10.939.911 -10.239.362 -121.519 -10.360.881

595.655 11.025.119 -10.429.464 -652.423 -11.081.887

De rekening 2014 laat ten opzichte van de bijgestelde begroting 2014 een voordelig verschil zien van € 92.160 (€ 10.330.735 - € 10.442.895). Toelichting op verschillen Onderwerp Algemene uitkering Gemeentefonds

Algemene baten en lasten

Voordeel

Structureel /Incidenteel

Toelichting

81.000

I

24.000

I

36.000

I

Baten OZB

Lasten heffing en invordering gemeentelijke belastingen Uren eigen personeel Overige kleine posten Totaal Saldo

Nadeel

75.000

I

9.000

I

32.000

I

9.000

I

De voorlopige berekening laat dit voordeel zien. De verwachte bijstelling over 2014 ad € 31.000 is hierin verwerkt. Er is nog een verrekening van de algemene uitkering ontvangen over het jaar 2013 (€ 20.000) en over het jaar 2012 (€ 4.000). Op dit product is een stelpost opgenomen wegens het reserveren van de doeluitkering versterking peuterspeelzaalwerk. De daadwerkelijke reservering vindt plaats op functie 690 (mutaties in reserves). In de begroting is een stelpost opgenomen voor een bezuiniging op het strategisch personeelsplan. De bezuinigingen op de diverse posten lopen door de gehele rekening heen. De opbrengsten komen iets lager uit dan geraamd was. De afwijking is nog geen 0,5%. Een vordering van gemeentelijke belastingen wordt waarschijnlijk niet ontvangen, omdat de debiteur failliet is verklaard. Daarvoor wordt een voorziening getroffen. Betreft voornamelijk meer kosten van bezwaar en beroep. Doordat particulieren taxatiebureaus inschakelen betaalt de gemeente een vergoeding voor proceskosten.

91.000 232.000 92.000

15.000 140.000

Toelichting op de onttrekkingen en toevoegingen aan de reserves Reserve Diversen Algemene reserve met rentebijschrijving

Algemene reserve zonder rentebijschrijving Automatisering

Rekening 2014 -109.277

Begroting 2014 na begrotingswijziging -109.795 -39.992

Begroting 2014 -109.795 -44.522

31.875

31.875

Beschikking over de algemene reserve als algemene dekkingsmiddel (1/30e deel). Herschikking van de algemene reserve. Herschikking van de algemene reserve.

85.435

Dekking van de kapitaallasten.

213.042 -213.042

213.042 -213.042

96.817

85.435

73

Toelichting Toevoeging van rente aan de reserves. Betreft het saldo van de begroting.

-48.547 -109.536

Tractiefonds

-28.497

Nog te betalen bedragen

Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen Personeel en organisatie Saldo

-21.832

-7.022

33.862 7.344 3.747 10.616 17.236 2.089 -48.474

7.344 3.747 10.616 17.236 2.089 -42.895

-42.895

-2.595

-2.595

-2.595

-32.000

-32.000

-32.000

-34.495 -275.572

-56.905

-121.519

Saldo van het budget voor automatisering. Dit betreft een noodzakelijke reservering voor door het Rijk verplicht opgelegde softwareaanschaffingen voor diverse basisregistraties en digitalisering van de workflow (eenmalige uitvraag info bij de burger 2017). Reservering van de inruil van tractiemiddelen. Reservering van kosten inrichten KCC. Vrijval kosten wegenlegger. Vrijval kosten Veiligheidshuis. Vrijval kosten activiteiten jongeren. Vrijval kosten schoolbegeleiding. Vrijval kosten kindermishandeling. Reservering saldo budget groot onderhoud gemeentehuis. Reservering saldo budget groot onderhoud werkplaatsen. Dit betreft de jaarlijkse storting in de reserve. Saldo budget salarissen 2014.

Incidentele baten en lasten Hierna is een overzicht opgenomen van de incidentele baten en lasten per programma. Incidentele baten en lasten zijn baten en lasten die zich maximaal drie jaar achtereen voordoen. Incidentele baten

Inwoners: Bijdrage gemeenten financieel onderzoek Westerkwartier Gebruikers sociale voorzieningen: Afrekening wet BUIG 2011 Novatec; afrekening 2011, 2012 en 2013 Rijk; bijdrage schikking ’t Marheem; wachtgeldverplichting Jongeren: Niet gemaakte kosten jeugdvolgsysteem Ministerie VWS; afrekening CGJ 2008-2012 Min OCW; achterstandenbeleid Kosten jeugdzorg Culturele klanten: Afromen reserve kunstbedrijven Bibliotheekwerk; afrekening voorgaande jaren Bijdrage cultuurkoepel Social Sofa Jonkersvaart Kunstwerk Lucaswolde Bijdrage kleedgebouw sv Marum Eigenaren en huurders: Gemeente Grootegast; uitbetaling reserve Tweemat Bijdrage van project afval Verkoop land De Haar Opbrengst storten grond zandputwinning Bijdrage inspectierapport BAG-beheer Aanpassingen bestemmingsplan buitengebied Archeologiebeleid Gebruikers publieke ruimten: Bijdrage museum 't Rieuw

realisatie begrotingsjaar

raming raming begrotingsjaar na begrotingsjaar wijziging voor wijziging

4.517

4.520

127.544 62.341 53.419 8.200

122.575 63.775 53.420

6.003 50.802 19.402 60.425

19.092 58.790

11.941 34.800 4.000 4.400 4.998 13.250

11.145 34.800 4.000 4.500 5.000 15.398

40.286 52.500 16.370 5.000

74

5.000 53.000 15.370

1.110

12.926 15.402

6.135

6.135

Digitaal reisinformatiesysteem Bijdrage groenfonds voor bijdrage St. Gebiedsonderhoud Essentaksterfte Eenmalige kosten rioleringen Haltevoorzieningen Economische klanten: Opheffen Groninger Bedrijfslokatie Verkoop aandelen Attero Bijdrage Provincie SLIM lokale projecten Algemene dekkingsmiddelen: Inruil tractiemiddelen Algemene uitkering voorgaande jaren

22.000 20.715 4.490 62.361

22.000 63.358 171.067 6.091

994 35.764 750

35.765 36.924

14.808 44.078

14.810 20.435

Totaal

793.403

875.298

Incidentele lasten

realisatie begrotingsjaar

raming begrotingsjaar na wijziging

5.420

5.500

4.969 19.661 1.500 71.514 2.022

1.500 71.515 3.225

Inwoners: Financieel onderzoek Westerkwartiergemeenten Gebruikers sociale voorzieningen: Afrekening Bbz 2013 Novatec; afrekening 2013 Bijdrage Voedselbank Afrekening WSW 2011 Armoedebeleid Jongeren: Onderwijsachterstandenbeleid ’t Marheem; wachtgeldverplichting Invoerkosten jeugdzorg ’t Marheem; afrekening 2013 Culturele klanten: Afkoopsom bibliobus Kosten bibliotheek op school Social Sofa Jonkersvaart Bijdrage renovatie kleedgebouw Kunstwerk Lucaswolde Eigenaren en huurders: Aanpassingen bestemmingsplan buitengebied Uitkering reserve Tweemat Bijdrage stichting NDCE Archeologiebeleid Gebruikers publieke ruimten: Kosten essentaksterfte Stormschade Haltevoorziening Kosten digitaal reisinformatiesysteem Bijdrage St. Gebiedsonderhoud Westerkwartier Overname tractiemiddelen Novatec Telemetrie rioleringen Opneming huisaansluitingen rioleringen Samenwerking waterketen Eenmalige kosten riolering Bijdrage museum 't Rieuw Economische klanten: Kosten SLOK Kosten SLIM Westerkwartierverband Kosten SLIM lokale projecten

25.765 8.200 68.646 3.895 10.000 7.183 4.400 13.250 4.998

25.456 68.605

4.500 15.398 5.000 12.926

40.286 5.000 1.110 4.490 9.603 22.000 20.715 18.190 22.986 1.710 37.665 6.135

750

Algemene dekkingsmiddelen: Eenmalige kosten automatisering

109.536

75

5.000 15.402 63.358 6.365 6.091 22.000 16.665 40.000 15.000 15.000 101.067 6.135 6.709 3.965 26.250

0

raming begrotingsjaar voor wijziging

1.500

Inruil tractiemiddelen Koopkrachttegemoetkoming Bijdrage algemene reserve saldo begroting Totaal

14.808 24.883 591.290

76

14.810 39.992 617.434

1.500

Paragraaf A - Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding Op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) bevat de paragraaf Onderhoud kapitaalgoederen ten minste de volgende kapitaalgoederen; wegen, riolering, water, groen en gebouwen. Het beleidskader maar ook uit het beleidskader voortvloeiende financiële consequenties dienen in de paragraaf opgenomen worden. Rekenkameronderzoek In 2014 heeft de Rekenkamercommissie Leek-Marum-Zuidhorn een onderzoek gedaan naar het wegbeheer dat u eind 2014 is aangeboden. Er is een aantal aanbevelingen gedaan en wel de volgende: 1. Vermijd het doorschuiven van kosten naar de toekomst. 2. Als voor kapitaalgoederen (bijvoorbeeld de wegen) bewust gekozen wordt voor een zodanig (laag) onderhoud dat kapitaalvernietiging tot de mogelijkheden behoort, dient daarover in de begroting en jaarstukken duidelijk te worden gerapporteerd. 3. Houd bij het opstellen van meerjaren(onderhouds)planningen meer rekening met de verwachte levensduur van de betreffende kapitaalgoederen. 4. De verantwoording over het wegbeheer dient te worden verbeterd (op zich voldoende maar gefragmenteerd). 5. Stem de conclusies die uit deze aanbevelingen worden getrokken af met de gemeenten met wie we herindeling beogen. De reactie van het college op deze aanbevelingen was het volgende: 1. Het doorschuiven van kosten naar de toekomst zullen wij zoveel als mogelijk vermijden. 2. Indien zich risico's van kapitaalvernietiging voordoen, zullen wij die explicieter onder woorden brengen in de begroting en jaarstukken. 3. Het expliciet rekening houden met de verwachte levensduur van kapitaalsgoederen is ook thans al uitgangspunt, maar dit staat niet altijd even expliciet in de onderbouwing. Dat komt met name omdat weliswaar in het Beheersplan Openbare Ruimte (BOR) dit de basis is geweest voor de te treffen maatregelen gekoppeld aan het gewenste kwaliteitsniveau, maar vervolgens beleidsmatig/financieel de keuze is gemaakt alles op niveau “laag” te gaan onderhouden. Het verhelpen van directe schade en tekortkomingen/risico's is daardoor leidend geworden ten opzichte van wat gelet op de totale levensduur gewenst zou zijn. Hierdoor ontstaat ook het aangegeven risico van kapitaalsvernietiging, daarvan zijn wij ons bewust. 4. Wij zullen trachten de informatie en verantwoording over het wegbeheer minder fragmentarisch en meer overzichtelijk weer te gaan geven. 5. In het kader van de herindelingsbesprekingen zullen wij tenslotte één en ander met de herindelingspartners afstemmen. Onderstaand bij A1 Wegen is dit voor 2014 vertaald. Voor de detailtoelichting verwijzen wij u naar het rapport van de Rekenkamercommissie. A.1

Wegen Voor een planmatig beheer- en onderhoud van wegen wordt gebruik gemaakt van het Beheersysteem Openbare Ruimte (BOR). De indeling staat momenteel voor alle onderdelen op niveau “laag”. Het niveau “laag” wil zeggen dat er wel een verhoogd risico op klachten en schades is. Achterstanden worden bij dit niveau geaccepteerd en ook een slecht aanzien en hinder door comfortverlies. Het onderhoud in 2014 was erop gericht de levensduur van de wegen te verlengen en de veiligheid van de weggebruiker te kunnen garanderen. Het onderhoud aan de wegen is vooral toegespitst op het wegwerken van de achterstanden bij de asfaltwegen. Bij de keuze van de maatregelen is rekening gehouden met het niveau “laag”. De toestand van de wegen is zodanig dat de basis van de wegen voldoende is en er geen sprake is van kapitaalvernietiging.

77

Het beschikbare budget voor onderhoud wegen sluit aan op het niveau “laag”. Wegen

Rekening 2013 € 1.509.254

Begroting 2014 € 1.074.027

Rekening 2014 € 1.012.392

Begroting 2015 € 1.111.931

Om onder- en overschrijdingen van het budget onderhoud wegen in de exploitatie te kunnen opvangen is er een bestemmingsreserve Onderhoud Wegen. In 2014 is het saldo van de onderhoudskosten van wegen ad € 69.048 naar de reserve gegaan. De stand van de bestemmingsreserve is per 31 december 2014 € 150.704. Hiervan moet € 80.000 beschikbaar blijven voor de nog te betalen afrekening richting de Provincie voor de rotonde Boerakker. Op basis van de in maart 2013 uitgevoerde weginspectie is een planning gemaakt van het onderhoud voor de jaren 2013 en 2014. Jaarlijks wordt na de winterperiode definitief bepaald welke wegen aangepakt gaan worden. In 2014 zijn de volgende wegen aangepakt: 1. Molenweg (Niebert) kantstrook 2. Jonkersvaart (asfaltreparaties) 3. Halbe Wiersemaweg (graskeien herstellen) 4. Fietspad Kruisweg/Nieuweweg/Molenweg (asfaltreparaties) 5. Lietsweg (gedeeltelijk asfaltdeklaag) 6. Mr. Nennstiehlweg (herstellen drempels) 7. Leidijk (beton aanbrengen) 8. Lageweg (asfaltdeklaag) 9. Zethuisterweg (asfaltreparaties) De raad krijgt jaarlijks een overzicht van de wegen die aangepakt gaan worden in het kader van onderhoud. Zoals in de begroting 2015 aangegeven vindt er in het voorjaar 2015 weer een algehele weginspectie plaats ten behoeve van de onderhoudsplanning voor 2015 en 2016. A.2

Riolering In de Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP IV 2012-2016), wat eind 2011 door de gemeenteraad is vastgesteld, staat wat er in een bepaald jaar is gepland aan onderhoud van de riolering. In 2014 zijn de volgende zaken uitgevoerd:  Relining (het inbrengen van een nieuwe buis in de bestaande buis) van een deel van de riolering in de Molenweg in Niebert. Dit is uitgevoerd als meerwerk op het reliningsbestek van 2013.  Het verouderde telemetriesysteem van de gemalen is vervangen door het telemetriesysteem Mous Aquaweb.  Het aanbestede werk “Rioolreiniging- en inspectie 2013-2014” is afgerond. In totaal ging het om circa 19 km. riolering. Het onderhoud en de investeringen die voortvloeien uit het GRP wordt gefinancierd uit de opbrengsten vanuit de (brede) rioolheffing. Verbreed wil zeggen dat ook het waterbeheer betrokken wordt bij het GRP. Riolering

Rekening 2013 € 1.160.295

Begroting 2014 € 1.120.982

Rekening 2014 € 1.135.681

Begroting 2015 € 1.136.993

De volgende bedragen zijn uit de reserves gehaald en toegevoegd:  Reserve exploitatie riolering € 129.988 toegevoegd zijnde het saldo van de exploitatie riolering. Uit de reserve bestaande woongebieden is € 67.621 gehaald ten behoeve kapitaallasten conform de begroting.  Uit de reserve “Nog te betalen bedragen” is een bedrag van € 99.649 gehaald voor eenmalige kosten riolering Hiermee was op begrotingsbasis rekening gehouden.

A.3

Openbaar groen De uitvoering van het groenonderhoud is op basis van het door de raad vastgestelde kwaliteitsniveau “basis”.

78

Op detacheringsbasis wordt menskracht ingehuurd bij NovaWork voor het openbaar groen. Aangezien de gemeente zelf voor machines, materieel en dergelijke diende te zorgen is hierin voorzien door de overname (tegen boekwaarde) van het materieel van Novatec. De essentaksterfte heeft ook in 2014 toegeslagen. De zieke bomen zijn gemarkeerd en worden in het voorjaar van 2015 geruimd. Om het achterstallig onderhoud terug te dringen/beheersen is in 2014 een start gemaakt met de omvorming van heerstervakken naar gras. Openbaar groen

Rekening 2013 € 517.936 *

Begroting 2014 € 413.487

Rekening 2014 € 435.516

Begroting 2015 € 387.524

*Inclusief extra kosten in het kader van essentaksterfte en twee stormschades

A.4

Sportvelden Het onderhoudsniveau is basis, dit is gerelateerd aan de beleidsafspraken over het beheer (BOR). De gemeente beheert en onderhoudt de buitensportvoorzieningen die in haar bezit zijn. Het gaat om de volgende voorzieningen:  17 sport- en trainingsvelden  een evenemententerrein  doelen  ballenvangers  afrasteringen  groenvoorzieningen Het dagelijks onderhoud gebeurt door de eigen buitendienst en groot onderhoud en specifieke werkzaamheden worden door derden uitgevoerd. In 2014 zijn er naast het reguliere onderhoud geen extra werkzaamheden aan de sportvelden uitgevoerd. Sportvelden

A.5

Rekening 2013 € 169.440

Begroting 2014 €195.979

Rekening 2014 € 203.245

Begroting 2015 € 188.072

Gebouwen In 2014 hebben we naast het reguliere onderhoud (dagelijks onderhoud) ook een aantal grote onderhoudstaken uitgevoerd aan diverse gemeentelijke objecten. Het gaat om de volgende werkzaamheden: Gemeentehuis Marum - reparatie/herstel betonnen muurafdekker (dak gemeentehuis) - opknappen flexplekken en kantine en creëren nieuwe opslagruimte - vervangen radiatoren raadzaal Gebouw lokale omroep - herstellen rieten kap - buitenschilderwerk (grote beurt) Gemeentewerf - afronding opknappen kantine (nieuwe vloer keuken) - aanpassen/herstellen hekwerk inclusief besturen en grondlussen hoofdingang Brandweerkazerne - afronding uitbreiding en opknappen brandweerkazerne Sporthal “De Holten” - buitenschilderwerk inclusief houtrotreparatie (grote beurt) - gedeeltelijk aanpassen waterleidingsysteem - aanbrengen/aanpassen drainage sporthal - verwijderen UV-installatie (legionellapreventie) i.v.m. ontbrekende certificering - vervangen valbeveiliging scheidingswanden Zwembad “Wotterwille” - buitenschilderwerk inclusief houtrotreparatie (grote beurt)

79

- verlichting + vervangen diverse installatieonderdelen - start groot onderhoud aan de zwembadwaterbehandelingsinstallatie - start vervangen drinkwaterinstallatie - herstellen zwembadbodem Naast de genoemde uitgevoerde onderhoudstaken zijn ook onderdelen uit de Meerjarenonderhoudsplanning (MJOP) niet uitgevoerd of doorgeschoven naar een jaartal in de toekomst. Het niet uitvoeren of doorschuiven levert een besparing op ten opzichte van het vastgestelde onderhoudsbudget. Ook het opvragen van verschillende offertes bij de uitvoering van de grotere projecten levert doorgaans een besparing op ten opzichte van de MJOP. De onderschrijding van budgetten (veroorzaakt door het niet uitvoeren van de planning) voor groot onderhoud wordt aan de bestemmingsreserve Groot onderhoud gemeentelijke eigendommen toegevoegd. De stand van de bestemmingsreserve is per 31 december 2014 € 498.535 Deze reserve is nodig voor het kunnen plegen van groot onderhoud aan de gemeentelijke eigendommen. Op basis van de onderhoudsplannen is het tienjarig gemiddelde voor onderhoudslasten verwerkt in de begroting. Overof onderschrijding wordt verrekend met de egalisatiereserve. Gebouwen

A.6

Rekening 2013 € 495.461

Begroting 2014 € 742.186

Rekening 2014 € 648.112

Begroting 2015 €536.029

Tractiemiddelen In 2014 is in de Voorjaarsnota aangekondigd dat er een onderbouwing komt inzake de kosten in verband met tractie. Begin 2015 is dit opgepakt. De uitkomst zal u in de loop van 2015 tegemoet kunnen zien. In 2014 zijn tractiemiddelen aangeschaft. Daarnaast zijn tractiemiddelen overgenomen van Novatec tegen boekwaarde. Eén en ander is gemeld en toegelicht in de Voorjaarsnota 2014. De volgende tractiemiddelen zijn overgenomen c.q. aangeschaft: - twee VW transporters - VW Caddy - Jako kipper Tiger 80 - Volvo EC35 XT kraan - Herder maaikorf - drie schaftwagens - aanhangwagen - diverse kleine machines - tractor - Mercedes Sprinter Er wordt een gemiddelde afschrijvingstermijn van 12 jaar gehanteerd bij de tractiemiddelen. Indien de kapitaallasten hoger of lager zijn dan toegestaan dan wordt dit geëgaliseerd door een beschikking of toevoeging aan de bestemmingsreserve onderrealisatie kapitaallasten tractiemiddelen. De toegestane omvang van de kapitaallasten is in 2014 € 77.830. De toegestane kapitaallasten zijn in 2015 verhoogd met € 20.000 met het oog op de noodzakelijke kostbare vervanging van de vrachtauto in 2015. De werkelijke kapitaallasten zijn in 2014 € 70.390. Het verschil van € 7.439 wordt toegevoegd aan de bestemmingsreserve onderrealisatie kapitaallasten tractiemiddelen. Daarnaast worden de inruilbedragen die worden verkregen toegevoegd aan de reserve. Inruilbedragen mogen niet ten gunste van de aanschafwaarde van de tractie komen. De inruilbedragen moeten ten gunste van de gemeentelijke exploitatie komen. Via de gemeentelijke exploitatie wordt het inruilbedrag ten gunste van de bestemmingsreserve onderrealisatie kapitaallasten tractiemiddelen gebracht. In 2014 zijn er inruilbedragen verkregen die toegevoegd zijn aan de bestemmingsreserve.

80

Paragraaf B - Financiering en uitzetting In artikel 13 van het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) staat dat de paragraaf Financiering in ieder geval de beleidsvoornemens ten aanzien van het risicobeheer van de financieringsportefeuille bevat. B.1

Algemeen In deze paragraaf wordt aangegeven hoe de gemeente invulling heeft gegeven aan het risicobeheer van de financieringsportefeuille. Belangrijk daarbij is de Wet Financiering Decentrale Overheden (Fido) waarin onder andere de randvoorwaarden zijn opgenomen inzake kasgeldlimiet en renterisiconorm. Daarnaast zijn de gemeenten verplicht om hun overtollige liquide middelen weg te zetten bij het Rijk en niet tijdelijk mogen stallen bij de bank. Dit betekent dat er dagelijks administratieve handelingen moeten worden verricht. Het beleidskader voor de treasuryfunctie is vastgelegd in het Treasurystatuut. Het statuur is opgenomen in de Verordening financieel beheer op grond van artikel 212 van de Gemeentewet. Doordat de gemeentelijke exploitatie van de gemeente Marum gering is, is de treasuryfunctie ook beperkt. De functie wordt risicomijdende wijze uitgevoerd.

B.2

Renterisiconorm De renterisiconorm is een instrument uit de Wet Fido. Deze norm stelt dat de gemeente in een jaar maximaal 20% van het totaal van langlopende geldleningen mag herfinancieren. Op die manier moet worden gezorgd dat een gemeente nieuwe leningen over meerdere jaren spreidt en zo niet het risico loopt om op enig moment een groot bedrag tegen een relatief hoge rente te moeten lenen. Voor de begroting 2014 is geen lening voor herfinanciering van langlopende geldleningen aangetrokken. Wel is er een lening van € 5.000.000 aangetrokken in verband de noodzakelijke consolidatie en de (verwachte) investeringen in verband met het Centrumplan. Een analyse van de omvang van de renterisiconorm voor 2014 is opgenomen in de volgende tabel. Onze conclusie is dat de gemeente Marum in 2014 binnen de renterisiconorm blijft. Omschrijving 1 Renteherziening 2 Aflossingen 3 Renterisico (1+2) Berekening renterisiconorm: Begrotingstotaal 2014 Percentage regeling 4 Renterisiconorm Ruimte onder renterisiconorm (4>3) Overschrijding renterisiconorm (3>4)

B.3

Bedrag 0 2.359 2.359 20.781 20% 4.156 1.797

Kasgeldlimiet De kasgeldlimiet geeft aan tot welk bedrag een gemeente mag financieren met kort geld. Onze kasgeldlimiet bedraagt voor 2014 ruim € 1.766.397. Tot dit bedrag kunnen we "rood" staan bij de BNG. Over dit bedrag betalen we een relatief lage rente. Als we boven de kasgeldlimiet uitkomen, moeten er (kas)geldleningen worden aangetrokken. Dit wordt consolideren genoemd. Van de Provincie heeft de gemeente Marum toestemming gekregen om tot 1 april 2014 het kasgeldlimiet te overschrijden. Omdat het financieringstekort, wat de overschrijding van het kasgeldlimiet veroorzaakt, een structureel gedeelte in zich heeft is er een vaste geldlening van € 5.000.000 aangetrokken. De lening heeft een looptijd van vijf jaar en een rentepercentage van 0,98%.

B.4

Schatkistbankieren Op basis van de Wet Fido is de gemeente Marum verplicht om met ingang van 2014 te gaan schatkistbankeren. Al het meerdere boven € 250.000 moet worden geparkeerd bij het Rijk (ministerie van Financiën). Dagelijks moet worden beoordeeld of er geld teruggehaald moet worden van het Rijk

81

in verband met betalingsverplichtingen. Uit onderstaand overzicht blijkt dat de gemeente Marum in 2014 de drempel niet heeft overschreden. Berekening benutting drempelbedrag schatkistbankieren (bedragen x € 1000) Verslagjaar (1)

Drempelbedrag

250 Kwartaal 1

(3a) = (1) > (2)

Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Ruimte onder het drempelbedrag

(3b) = (2) > (1)

Overschrijding van het drempelbedrag

(2)

Kwartaal 2

Kwartaal 3

Kwartaal 4

184

166

113

122

66

84

137

128

-

-

-

-

(1) Berekening drempelbedrag Verslagjaar (4a) (4b) (4c)

Begrotingstotaal verslagjaar Het deel van het begrotingstotaal dat kleiner of gelijk is aan € 500 miljoen Het deel van het begrotingstotaal dat de € 500 miljoen te boven gaat

20.781 20.781 -

(1) = (4b)*0,0075 + (4c)*0,002 met een Drempelbedrag minimum van €250.000

250

(2) Berekening kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen Kwartaal 1 (5a) (5b) (2) - (5a) / (5b)

Som van de per dag buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen (negatieve bedragen tellen als nihil) Dagen in het kwartaal Kwartaalcijfer op dagbasis buiten 's Rijks schatkist aangehouden middelen

Kwartaal 2 16.557

82

Kwartaal 3

15.096

Kwartaal 4

10.360

11.255

90

91

92

92

184

166

113

122

Paragraaf C - Bedrijfsvoering 2014 Inleiding Op basis van de Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) dient een paragraaf Bedrijfsvoering opgenomen te worden in de begroting en rekening. De paragraaf geeft ten minste inzicht in de stand van zaken en de beleidsvoornemens ten aanzien van de bedrijfsvoering. Het BBV geeft geen nadere definitie van “bedrijfsvoering”. De Algemene Rekenkamer geeft de volgende definitie: “Bedrijfsvoering betreft de bedrijfsprocessen binnen een gemeente om de beleidsdoelstellingen te kunnen realiseren alsmede sturing en beheersing daarvan”. Het beleid van de gemeente Marum wordt benoemd binnen de afzonderlijke programma’s. De bedrijfsvoeringsprocessen zorgen ervoor dat de programma’s worden uitgevoerd. Deze processen dienen doelmatig (efficiënt), doeltreffend (effectief) en conform de geldende wetgeving te worden ingericht. Deze paragraaf beschrijft de beleidsvoornemens en de stand van zaken ten aanzien van de bedrijfsvoering. Het geeft een dwarsdoorsnede van de financiële aspecten van de begroting of jaarverslag bezien vanuit de bedrijfsvoering. Maar wat verstaan we nu onder bedrijfsvoering? De bedrijfsvoering bestaat uit beleidsmatige (primaire) processen, ondersteunende (secundaire) processen en uit de sturing en beheersing van deze processen. De primaire processen zijn gericht of het formuleren en uitvoeren van het beleid en de begroting en het afleggen van verantwoording over het gevoerde beleid. Naast primaire processen maken ook secundaire processen deel uit van de bedrijfsvoering. De secundaire processen bieden ondersteuning aan de primaire processen die worden vormgegeven binnen de programma’s. Een voorbeeld binnen de gemeente Marum: Het schrijven van het beleid en de uitvoering inzake afval (programma Eigenaren en Huurders) is een primair proces. De benodigde middelen (personeel, automatisering etc.) is het secundair proces. Bedrijfsvoering sturing

beheersing

primaire processen: - beleidsontwikkeling - uitvoering van beleid - verantwoording over beleid

secundaire processen: - personeel - informatie(voorziening) - automatisering - organisatie - huisvesting / facilitair - dienstverlening

Bedrijfsprocessen

Omdat de jaarrekening 2014 een spiegel (terugkijkend wat het voornemen was en wat wel of niet gerealiseerd) is van de begroting 2014, komen de volgende zaken in ieder geval aan de orde: missie, personeel en organisatie, informatisering en overige zaken.

83

C.1

Missie van de organisatie De missie zoals deze in de begroting 2014 is benoemd is niet gewijzigd in 2014. De missie is in een viertal standpunten verwoord die nog van toepassing zijn.

C.2

Bedrijfsvoering en intergemeentelijke samenwerking In het kader van de afgesproken nauwere samenwerking met name tussen de Westerkwartier gemeenten schetsen wij in vogelvlucht de stand van zaken op dit moment. Samenwerkingsbureaus Zoals u weet hebben wij op een aantal bedrijfsvoeringsonderdelen onze organisaties samengevoegd in zogenaamde samenwerkingsbureaus. Op het gebied van Inkoop, Salarisadministratie, RMC/Leerplicht en Informatisering en Automatisering (I&A) zijn inmiddels Westerkwartier brede samenwerkingsbureaus tot stand gekomen. Wij kunnen stellen dat na een wat moeizame aanloopperiode deze organisatie-onderdelen naar verwachting functioneren. Voor wat betreft deze samenwerkingsbureaus wordt een vaste financiële verdeelsleutel van 1/3 (Leek), 1/3 (Zuidhorn), 1/6 (Grootegast, 1/6 (Marum) gehanteerd. Hierdoor is financieel een stabiele basis voor huidige en toekomstige samenwerkingsprojecten gerealiseerd die ons eveneens in staat heeft gesteld goede afspraken met de Belastingdienst te maken over BTW-compensatie. Bedrijfsvoering: harmonisatie en gezamenlijke ontwikkeling Omdat wij op tal van gebieden tegen dezelfde vraagstukken aanlopen op het gebied van bedrijfsvoering is hier sprake van intensieve samenwerking die zich richt op gezamenlijke beleidsontwikkeling en harmonisering in de uitvoering waar mogelijk. Zo is er bijvoorbeeld één Inkoopbeleid voor de vier organisaties en wordt informatieveiligheid in beleidsmatige en uitvoerende zin gezamenlijk opgepakt. Ook op het gebied van arbeidsvoorwaarden en rechtspositie proberen wij bij elke wijziging tot harmonisatie te komen. Dit uiteraard wel door recht te doen aan ieders zelfstandige bevoegdheid in dezen. Op het gebied van personeelszaken vormen zowel Leek en Marum als Grootegast en Zuidhorn een eenheid. Datzelfde geldt voor burgerzaken tussen Leek en Marum en voor beheer financiën tussen Marum en Grootegast. Beleid Verder wordt beleidsontwikkeling in zijn algemeenheid voornamelijk Westerkwartierbreed opgepakt. Voorafgaand wordt doorgaans gepolst of ook andere gemeenten voornemens zijn om met nieuw beleid te komen, zodat dit efficiënter kan worden opgepakt. Het meest recente voorbeeld, bij uw raden wel bekend, is de samenwerking rondom de drie decentralisaties. Met een gezamenlijke programmaorganisatie is het ons gelukt de transitie per 1 januari 2015 gerealiseerd te krijgen. Nu volgt de transformatieopgave. Daarbij is en wordt aangesloten bij de vooraf reeds vastgestelde gemeenschappelijke visie op het Sociaal Domein. Daarnaast wordt toegewerkt naar één uitvoeringsorganisatie voor het Sociaal Domein. Daarbij ligt ook een relatie met de gemeenschappelijke regeling Novatec en een gemeenschappelijk Centrum voor Jeugd en Gezin. Deze gemeenschappelijke visievorming beperkt zich niet tot sociale thema’s. Ook op ruimtelijk gebied vinden de Westerkwartiergemeenten elkaar, bijvoorbeeld met een gemeenschappelijke woonvisie, een integraal onderwijshuisvestingsplan en afgestemde bestemmingsplannen in het buitengebied. Beleidsmatige ‘netwerksamenwerking’ vindt daarnaast plaats op het gebied van Leader en Recreatie en toerisme.

C.3

Personeel en organisatie Projecten Het KlantContactCentrum (KCC) is verder ontwikkeld in 2014. De projecten “herinvoering functioneringsgesprekken” en “opstellen bedrijfsplannen zaakgericht werken” zijn in 2014 uitgevoerd en afgerond.

84

CAO In 2014 is vanuit de vorige CAO-afspraken het onderdeel flexibilisering van de werktijden (nieuwe werktijdenregeling) opgepakt. Omdat de nieuwe werktijdenregeling nogal wat wijzigingen met zich mee zou brengen, waaronder het afschaffen van de bloktijden van de ADV (Arbeidsduurverkorting), is gekozen voor een ruime voorbereidingstijd. De nieuwe regeling heeft als ingangsdatum 1 januari 2015. Op 15 juli 2014 hebben de onderhandelingsdelegatie van het College voor Arbeidszaken (CvA) en de vertegenwoordigers van de bonden van overheidspersoneel een principeakkoord bereikt over een nieuwe CAO-gemeenten 2013-2015. Het bestuur van de VNG heeft op 11 september de CAOGemeenten 2013-2015 bekrachtigd. Er zijn o.a. afspraken gemaakt over werkgelegenheid en werkervaring, transparante gemeentelijke arbeidsmarkt en loopbaankansen, CAO van de Toekomst (Individueel Keuze Budget) en salarismaatregelen. Voor 2014 betekende dit een salarisstijging per 1 oktober van 1% en een eenmalige uitkering van € 350 bruto per medewerker (deeltijd naar rato). Per 1 april 2015 worden de salarissen met € 50 verhoogd. Werkkostenregeling In 2014 is gewerkt aan de per 1 januari 2015 verplicht in te voeren Werkkostenregeling. De Werkkostenregeling vloeit voort uit het Belastingplan 2010 en is geïntroduceerd om de administratieve lastendruk van onder andere werkgevers te verlagen en vervangt het huidige systeem van vergoedingen en verstrekkingen. Formatie en loonsom De formatie van de gemeente Marum in 46,65 fte. De daarbij horende loonsom is € 3.297.678. Voor meer informatie wordt verwezen naar de staat van personele sterkte en personeelslaten. Inhuur In onderstaande tabel wordt weergegeven wat de raming en de realisatie was in 2013 en 2014: jaar 2013 2014

raming € 508.130 € 609.955

realisatie € 589.707 € 523.946

Met ingang van september 2013 is in het kader van samenwerking op terrein van Financieel Beheer het personeel van Marum overgegaan naar de payroll van de gemeente Grootegast. Ingaande deze datum huren we medewerkers in voor de uitvoering van financieel beleid. Verzuimbegeleiding Eind 2013 is gestart met een andere vorm van verzuimbegeleiding: het Persoonlijk Verzuim Overlegmodel (het PVO-model). In het PVO-model begeleiden de leidinggevenden hun medewerkers gedurende het hele verzuim en maken zij afspraken over reïntegratie. In verband met de gewijzigde werkwijze bij de verzuimbegeleiding (invoering PVO-model) is begin 2014 het verzuimprotocol aangepast. Ziekteverzuim De opbouw van het verzuim is onderverdeeld in kort, middel, lang en langer dan één jaar. Kort verzuim is het verzuim tot één week, middel één tot zes weken en lang verzuim is zes weken tot één jaar. Het verzuim over de periode 2012 tot en met 2014 wordt hieronder weergegeven. Na een lichte stijging in 2013 laat 2014 een daling zien.

85

Opbouw verzuim 2012-2014 4,5 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 2012

kort 1,02

middel 1,07

lang 1,4

langer dan 1 jaar 0,53

totaal 4,02

2013

0,95

0,69

2014

0,48

0,83

2,52

0

4,16

1,48

0,59

3,38

Tijdregistratiesysteem Per 1 januari 2014 vindt de registratie van aan- en afwezigheid van de medewerkers plaats in het systeem Kronos Efficient. Hiermee is deze registratie gelijk aan de registratie zoals die plaatsvindt in de Westerkwartiergemeenten Grootegast en Leek. Medio 2015 stapt ook de gemeente Zuidhorn over op dit systeem. Invulling bezuiniging bedrijfsvoeringskosten Er is bij het opstellen van de begroting 2013 € 150.000 ingeboekt als besparing op de bedrijfsvoering. De besparing is opgesplitst in twee maal € 75.000: € 75.000 in 2014 en € 75.000 in 2016. In 2014 is de besparing van 75.000 meer dan gerealiseerd kijkend naar het totaal van de kosten bedrijfsvoering. Door het niet verlengen van contracten van medewerkers op burgerzaken en bij handhaving, alsmede door een aantal andere kleinere mutaties (ca.€ 75.000) .En bij de inleiding onderdeel verschillen analyse is ook al aangegeven dat ook de 2e tranche van 2016 via de overige bedrijfskosten categorieën naar voren is gehaald (voordeel € 37.000). In het licht van veel nieuwe taken die zijn over gekomen, vergrijzingsverschijnselen en dergelijke wordt een verdere bezuiniging in de personele sfeer niet meer mogelijk geacht. Sterker nog aan uitbreiding zullen we op onderdelen niet ontkomen. C.4

Informatisering en automatisering Informatievoorziening Digitalisering en informatisering spelen een belangrijke rol in de uitvoering van onze routeplanning. Dit sluit aan bij de plannen vanuit het Rijk voor verdere digitalisering op het gebied van dienstverlening en het inrichten en gebruik van de basisregistraties. In 2014 is er verder gewerkt aan de invoering van de basisregistraties. De voorbereidingen voor het koppelen met de Basisregistratie WOZ zijn voor een groot deel gedaan en de gemeente Groningen heeft in opdracht de eerste fase van de opbouw van de Basisregistratie Grootschalige Topografie afgerond. Qua digitalisering zijn de personeelsdossiers en de contracten gedigitaliseerd en daarmee veel efficiënter toegankelijk. In 2014 is besloten voorlopig te stoppen met het project zaakgericht werken en eerst te werken aan een gezamenlijke visie op Westerkwartierniveau voor dit onderwerp. Ondertussen zijn we wel gestart met het verder digitaal ondersteunen van een aantal processen zoals Melding Openbare Ruimte. In 2014 is de DigiD-audit succesvol doorlopen. Eind 2014 zijn er ICT-voorzieningen gerealiseerd voor de ondersteuning van de nieuwe taken in het kader van de 3D’s, in dit geval vooral voor de nieuwe taken voor de Jeugdzorg. Het Centrum voor Jeugd en Gezin en de backoffice Wmo zijn voorzien van een nieuwe module binnen de ICT-omgeving die we binnen het Westerkwartier al gebruikten op het gebied van Wmo. Automatisering In 2014 is er vooral gewerkt aan het verder integreren van het netwerk van de gemeente Zuidhorn in het netwerk van het ICT-bureau Westerkwartier. Hiervoor zijn de nodige technische inspanningen gedaan, Voorbeelden zijn de herinrichting van de computerruimte en vervanging van servers en

86

netwerkapparatuur, hierdoor is de performance van het netwerk sterk verbeterd en is daarmee de tevredenheid van de gebruiker sterk verbeterd (gezien de daling van het aantal helpdeskcalls over dit onderwerp). Ook is in het Westerkwartier nu één Microsoft Office-omgeving geïntroduceerd. Medewerkers zijn mogelijkheden geboden om zich hierin te bekwamen en er zijn “coaches” opgeleid om vragen op de werkvloer te kunnen beantwoorden. Verder zijn er diverse oude versies van applicaties uitgefaseerd en is heel veel oude data opgeruimd. Dit alles heeft geresulteerd in lagere kosten en minder beheer van de omgeving voor Zuidhorn. Het digitaliseren van de personeelsdossiers heeft ook aan de technische kant de nodige inspanning gekost om e.e.a. snel en op de juiste wijze geautoriseerd bij de eindgebruiker te krijgen. Ook het Wifi-netwerk is uitgebreid omdat gebleken is dat er veel gebruik van wordt gemaakt door de medewerkers terwijl het van oorsprong vooral bedoeld was voor raadsleden, collegeleden en MTleden met tablets. Tot slot is het Geografisch Informatie Systeem (GIS) ook gemigreerd naar de omgeving van de gemeente Groningen, zodat de gemeente Groningen het technische en functioneel beheer goed kan uitvoeren. Het Bureau Leerplicht Westerkwartier (BLOK) heeft eind 2013 een nieuw onderwijspakket in gebruik genomen. De kosten worden verrekend met de vier Westerkwartiergemeenten. Overzicht van kapitaalskredieten en de stand van zaken ervan: Kapitaalskrediet: DMS 2008 Omschrijving

Krediet

Investering

230.000

7.002.062 Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 162.453

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 32.071

Saldo

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 0

Saldo

35.476

Stand van zaken Krediet kan worden afgesloten.

Kapitaalskrediet: Kosten Midoffice 2008 Omschrijving Investering

Krediet 35.575

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 16.260

7.002.065

19.315

Stand van zaken Overzetten naar 2015. Er komen nog kosten voor zaakgericht werken.

Kapitaalskrediet: Grootschalige basiskaart topografie 2013 Omschrijving

Krediet

Investering

150.000

Uitgegeven c.q. ontvangen t/m 2013 22.434

Uitgegeven c.q. ontvangen in 2014 31.911

87

7.002.068 Saldo 95.655

Stand van zaken Krediet overzetten naar 2015. Project loopt nog.

Paragraaf D - Verbonden Partijen Inleiding Op 2 juli 2014 heeft uw raad de Nota Verbonden Partijen vastgesteld. De nota heeft drie doelen: 1. het verkrijgen van een afwegingskader voor het aangaan en het aanhouden van een verbonden partij; 2. het toedelen van de taken binnen de organen van de gemeente; 3. het vastleggen van de procedures waarmee de raad de kaderstellende en controlerende rol wil uitvoeren. Daarnaast bepaalt de nota het stramien voor de paragraaf verbonden partijen, dat hieronder wordt toegepast. We hebben dit voor de jaarrekening 2014 toegepast en daardoor wijkt dit af van de begroting 2014. D.1

Verbonden partijen De verkoop van Essent aan RWE, met als ingangsdatum 1 oktober 2009, heeft geleid tot de oprichting van een aantal rechtspersonen, waarin de gemeente belangen heeft. De gemeente heeft geen actieve inbreng in deze rechtspersonen vanwege een klein aandeel in totaal. Het gaat om de volgende rechtspersonen:  Enexis Holding B.V.  Vordering op Enexis B.V.  CBL Vennootschap B.V. (wordt naar verwachting eind 2015 geliquideerd)  Verkoop Vennootschap B.V. (wordt naar verwachting eind 2015 geliquideerd)  CSV Amsterdam B.V. (voorheen Claim Staat Vennootschap B.V.)  Publiek Belang Electriciteitsproductie B.V. De tabel hieronder geeft de beschikbare gegevens weer. Naam Enexis Holding N.V.

Val

EV 1-1-2014

€

3.370.100.000

EV 31-122014 3.516.700.000

VV 1-1-2014 2.894.800.000

VV 31-122014 2.900.300.000

Resultaat 2013 239.100.000

Vordering op € 82.250 65.628 862.176.944 862.130.753 -/-11.918 Enexis B.V. CBL $ 9.877.738 9.810.998 103.732 106.574 9.877.609 Vennootschap B.V. Verkoop € 347.336.890 363.304.918 98.127.537 79.968.164 -/- 62.097.725 Vennootschap B.V. CSV € 52.387 8.541 12.484 36.057 -/- 14.095 Amsterdam B.V. PBE B.V. € 1.616.680 1.598.145 111.272 107.847 -/- 18.114 Val: valuta a) Naar verwachting wordt de vennootschap eind 2015 (mogelijk begin 2016) geliquideerd en valt een positief liquidatiesaldo vrij aan de aandeelhouders.

Resultaat 2014 265.500.000 na belastingen - 16.621 -/- 66.740 a) 17.290.428 a) -/- 43.846 -/- 18.535

Het belang in de Verkoop Vennootschap B.V., CBL Vennootschap B.V., CSV Amsterdam B.V. en Vordering op Enexis B.V. komt overeen met 475 van 2.000.000 aandelen. De volgende gemeenschappelijke regelingen zijn in liquidatie:  Regio Centraal Groningen. Deze wordt opgeheven zodra overeenstemming is bereikt over de verdeling van de rijksgelden Besluit Woninggebonden Subsidies. Er zijn geen bijdragen van de deelnemende gemeenten te verwachten.  Gemeenschappelijke regeling CEVAN. Vanaf 2013 zijn geen jaarlijkse bijdragen meer verschuldigd. De liquidatie van het Cevan automatiseringsdiensten i.l. is per 1 februari 2015 geëffectueerd. De gemeente Marum ontvangt nog een klein bedrag (€ 325) in 2015.

88

Hoewel het BBV de vermelding van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het begin en het eind van het begrotingsjaar verplicht stelt, beperken de begrotingen zich meestal (altijd) tot de resultatenrekening en bevatten zij zelden (nooit) een balans. Opgenomen zijn daarom de laatst bekende gegevens uit de rekening over 2013 en indien aanwezig recentere gegevens.

Naam

Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Groningen en Gemeenschappelijke regeling Publieke Gezondheid en Zorg Groningen

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang

Groningen G.R., openbaar lichaam 1 januari 2014 Geen. In voorkomende gevallen een materiedeskundige. Brandweerzorg, geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen, rampenbestrijding en crisisbeheersing, bevolkingszorg, melding, alarmering en coördinatie ambulancezorg en brandweer. Burgemeester is lid van het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio. Wethouder J. Hulshoff-Oost vertegenwoordigt de gemeente Marum bij Publieke Gezondheid & Zorg. Jaarlijkse bijdrage op basis van inwonertal. Alle gemeenten in de provincie Groningen. € 1.516.000 € 4.077.000 € 3.428.000 € 5.265.000 -/- € 336.000 473.825 Zie het programma Eigenaren en huurders voor de veiligheidstaken en algemene openbare gezondheidszorg. Zie het programma Jongeren voor zorg specifiek gericht op jongeren. Volledige aansprakelijkheid voor financiële nadelen. -

Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014 Vreemd vermogen eind 2014 Financieel resultaat 2014 Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico Overige informatie

Naam

Gemeenschappelijke regeling werkvoorzieningschap Novatec

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang

Tolbert G.R., openbaar lichaam 1 juni 2006 K. Koopman Uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening. Werkervaringsplaatsen en faciliteiten bieden op het gebied van testen, trainen en begeleiden van personen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. De gemeente is in het algemeen bestuur vertegenwoordigd door één lid van het college van burgemeester en wethouders (wethouder J. Vos). Het exploitatiesaldo komt ten gunste of ten laste van de deelnemende gemeenten. Grootegast, Leek, Marum, Noordenveld, Zuidhorn € 0 op 31 december 2013

Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin begrotingsjaar Eigen vermogen eind begrotingsjaar Vreemd vermogen begin rekeningjaar

€ 0 op 31 december 2014 € 8.672.000 op 31 december 2013 waarvan € 2.750.000 lang vreemd vermogen

89

Vreemd vermogen eind rekeningjaar Financieel resultaat

€ 5.329.000 op 31 december 2014 waarvan € 2.250.000 lang vreemd vermogen € 1.401.000 negatief over 2014

Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens

€ 159.793 Door de inwerkingtreding van de Participatiewet op 1 januari 2015 wordt de taak van de werkvoorzieningsschappen beperkt. Een groot deel van de taken wordt overgeheveld naar de gemeenten. Volledige aansprakelijkheid voor financiële nadelen. Opgemerkt dient te worden dat er een gerechtelijke procedure is opgestart door de curator van de failliete dochter van Novatec, timmerfabriek Barsema, tegen de vier Westerkwartiergemeenten in verband met het faillissement. Er ligt nog geen uitspraak van de rechtbank. Het is ook opgenomen in de risicoparagraaf van de jaarrekening 2014 van Novatec zelf.

Risico Overige informatie

Naam

Intergemeentelijke Sociale Dienst Noordenkwartier

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang

Roden G.R., openbaar lichaam 1 januari 2005 K. Koopman Samenwerking bij de uitvoering van de taken op het gebied van de sociale zekerheid en de gesubsidieerde arbeid, ter verhoging van de kwaliteit van de dienstverlening, vermindering van de kwetsbaarheid van de deelnemende gemeenten en verhoging van de efficiency. Het algemeen bestuur bestaat uit een lid van de colleges van burgemeester en wethouders van elk van de deelnemende gemeenten (wethouder J. Vos).

Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014 Vreemd vermogen eind 2014 Verwacht financieel resultaat 2014 Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico Overige informatie

Leek, Marum, Noordenveld €0 € 365.723 € 3.979.709 € 3.880.417 € 365.723 € 424.025 Volledige aansprakelijkheid voor financiële nadelen. -

Naam

Gemeenschappelijke regeling openbaar lichaam Afvalbeheer Regio Centraal Groningen (ARCG)

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum

Groningen G.R., openbaar lichaam Eerste regeling 1985. Deelname gemeente Marum vanaf 1991. Laatste herziening 2002. S. Ploeg Preventie en het op milieuhygiënisch verantwoorde wijze beheren van (afval)stoffen, het bevorderen van de overheidsinvloed op de sturing van afvalstoffen en van het ketenbeheer. Het exploiteren van een inrichting voor het afvalstoffenbeheer, het inzamelen en transporteren van afvalstoffen. Het afsluiten van afvalverwerkingscontracten. Eén lid per deelnemende gemeente, te kiezen uit het college van burgemeester en wethouders of de raad. Het lid namens de gemeente Groningen heeft zes stemmen. De overige zeven leden hebben één stem. Marum wordt vertegenwoordigd door wethouder J. Vos.

Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang

Bestuurlijk belang

90

Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014 Vreemd vermogen eind 2014 Financieel resultaat 2014 Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico Overige informatie

De baten en de lasten worden gedekt op basis van de tarieven voor het aangeboden afval. Bedum, Groningen, Grootegast, Haren, Leek, Marum, Ten Boer, Zuidhorn € 1.265.000 op 31 december 2013 € 1.265.000 op 31 december 2014 € 5.980.000 op 31 december 2013 € 8.680.000 op 31 december 2014 € 307.000, hiervan wordt € 153.000 uitgekeerd aan de deelnemende gemeenten. Op basis kostprijs gestort afval. Volledige aansprakelijkheid voor financiële nadelen. Tegenvallende resultaten leiden snel tot fors hogere tarieven. -

Naam

Gemeenschappelijke regeling inzake een gemeenschappelijke reinigingsdienst voor de gemeente Grootegast, Leek en Marum (Reinigingscommissie Westerkwartier)

Vestigingsplaats

De gemeente Grootegast fungeert als centrumgemeente en voert het secretariaat van de commissie en de financiële administratie. G.R., bestuurscommissie 1 januari 1992 S. Ploeg Exploitatie van een gezamenlijke composteerinrichting en inzamelplaats voor grof huishoudelijk afval. Het verwijderen en verwerken in gescheiden stromen van huishoudelijke afvalstoffen. Lid van het college van burgemeester en wethouders. Voorzitter is de vertegenwoordiger van de gemeente Marum (wethouder J. Vos). Het saldo van de baten en de lasten wordt omgeslagen over de deelnemende gemeenten. Grootegast, Leek, Marum Niet van toepassing, omdat de baten en de lasten worden omgeslagen. Idem. Idem. Idem. Idem.

Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014 Vreemd vermogen eind 2014 Verwacht financieel resultaat 2014 Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico

€ 151.347 In het kader van een mogelijke samenvoeging van de gemeenten in het Westerkwartier overweegt de gemeente Zuidhorn zich per 1 januari 2015 bij de gemeenschappelijke regeling aan te sluiten. Door het ontbreken van rechtspersoonlijkheid bindt en ontbindt iedere deelnemende gemeente zelf. Iedere gemeente is volledig aansprakelijk voor het niet nakomen van verplichtingen. Tegenvallende resultaten leiden snel tot fors hogere tarieven.

Overige informatie

Naam

Gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Groningen

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum

Veendam G.R., openbaar lichaam Mei 2013. Instemming gemeente 14 november 2012. Datum aanvang functioneren organisatie 1 november 2013. C.H. Bouwma

Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger

91

Openbaar belang Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin begrotingsjaar 2015 Eigen vermogen eind begrotingsjaar 2015 Vreemd vermogen begin begrotingsjaar Vreemd vermogen eind begrotingsjaar Verwacht financieel resultaat begrotingsjaar Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens

De Omgevingsdienst voert voor gemeente Marum het basistakenpakket milieu uit (omgevingsvergunningen en een deel van de milieumeldingen en toezicht en handhaving). Elke deelnemende gemeente heeft één lid in het algemeen bestuur (wethouder J. Vos). Ten hoogste de eerste drie jaren verrekening van de lasten op basis van de fte’s en de loonkosten van de ingebrachte medewerkers. Daarna vindt afrekening plaats op basis van de kostprijs van de afgenomen producten. Alle gemeenten in de provincie Groningen. Niet van toepassing € 599.060 op 31 december 2013 Niet van toepassing € 5.821.750 op 31 december 2013

Risico Overige informatie

Saldo van baten en lasten 2014: € 264.000. Verwacht resultaat 2015: € 0. € 68.337 De inrichting van een efficiënte organisatie. Vanaf 2016 geldt een efficiëntietaakstelling van 10% op de taken die in 2013 zijn ingebracht. Afspraken over de dienstverlening met de afnemers. Volledige aansprakelijkheid voor financiële nadelen. -

Naam

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG)

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang

Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014r Vreemd vermogen eind 2014 Financieel resultaat 2014

Den Haag N.V. De BNG is opgericht in 1914. K.G. Beekman Een instelling creëren waar het Rijk richting gemeente een eenzijdige rekening courant verhouding onderhoudt en waar gemeenten veilig triple A status hun bancair verkeer regelen. Beoogd doel is het laag houden van de eventuele financieringskosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Door het statutair beperkte werkterrein is het risico beperkt en het vertrouwen van financiers hoog, wat leidt tot lage kosten voor de deelnemende gemeenten. Stemrecht, één stem per aandeel. De deelneming valt bestuurlijk onder wethouder J.E. de Graaf. 7.020 van in totaal 55.690.720 aandelen (0,0126%). Alle gemeenten in Nederland, andere publiekrechtelijke rechtspersonen, privaatrechtelijke rechtspersonen die publieke taken uitvoeren. € 3.430 miljoen op 1 januari 2014 € 3.582 miljoen op 31 december 2014 € 127.721 miljoen op 1 januari 2014 € 149.891 miljoen op 31 december 2014 € 126 miljoen

Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico Overige informatie

Geen jaarlijkse bijdrage. Volgestort aandelenkapitaal. Langdurige en duurzame belegging. Verlies waarde aandelen. -

Bestuurlijk belang Financieel belang Deelnemende partijen

92

Naam

N.V. Waterbedrijf Groningen

Vestigingsplaats Rechtsvorm Ingangsdatum Accountmanager Ambtelijk vertegenwoordiger Openbaar belang Bestuurlijk belang

Groningen N.V. 1998 Geen. In voorkomende gevallen een materiedeskundige. Drinkwatervoorziening. Stemrecht via de aandelen. De deelneming valt bestuurlijk onder wethouder J.E. de Graaf. 5 aandelen, gestort en opgevraagd € 2.419, agio € 113.809 (balans 31 december 2013) Alle gemeenten in de provincie Groningen, de gemeente Tynaarlo gedeeltelijk, de provincie Groningen. € 61.409.000 op 1 januari 2014 € 64.252.000 op 31 december 2014 € 103.893.000 op 1 januari 2014 € 102.086.000 op 31 december 2014 € 2.841.000 over 2014

Financieel belang Deelnemende partijen Eigen vermogen begin 2014 Eigen vermogen eind 2014 Vreemd vermogen begin 2014r Vreemd vermogen eind 2014r Verwacht financieel resultaat 2014 Financiële bijdrage gemeente Beleidsvoornemens Risico Overige informatie

€ 2.419 aandelen Geen. Verlies waarden aandelen. -

Sociaal Domein Tenslotte melden we dat er geen sprake is van aanvullende geïdentificeerde verbonden partijen in het kader van de 3D’s die eventueel in de paragraaf verbonden partijen zouden moeten worden toegelicht. Er zijn samenwerkingsafspraken op provinciaal niveau en in Westerkwartierverband ten aanzien van het vereffenen van uitgavenpieken . Er zijn evenwel geen nieuwe gemeenschappelijke regelingen en/ of BV/NV opgericht. Er zijn in kader van de transitie dus geen nieuwe verbonden partijen opgericht/ ontstaan.

93

Paragraaf E - Grondbeleid Ingevolge artikel 16 van het Besluit Begroting en Verantwoording bevat de paragraaf betreffende het grondbeleid tenminste voor zover van toepassing: a. een visie op het grondbeleid in relatie tot de realisatie van de doelstellingen van de programma's die zijn opgenomen in de begroting; b. een aanduiding van de wijze waarop de gemeente het grondbeleid uitvoert; c. een actuele prognose van de te verwachten resultaten van de totale grondexploitatie; d. een onderbouwing van de geraamde winstneming; e. de beleidsuitgangspunten omtrent de reserves voor grondzaken in relatie tot de risico's van de grondzaken. Onder grondbeleid wordt verstaan het gehele instrumentarium dat de gemeente ter beschikking staat om ruimtelijke doelstellingen te realiseren. Het grondbeleid heeft een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico’s zijn van belang voor de financiële positie van de gemeente. E.1

Vormen van grondbeleid Het door de gemeente Marum te voeren grondbeleid is vastgelegd in de Nota grondbeleid (2009).

E.2

Uitgangspunten De gemeente Marum hanteert voor het grondbeleid de volgende uitgangspunten:  Een actief grondbeleid voeren waar mogelijk en vormen van samenwerking met particuliere partijen. Het wettelijk instrumentarium (zie hiervoor) zal daarbij worden ingezet. In de Nota grondbeleid is dit nader uitgewerkt.  Strategische aankopen vinden plaats waarbij de gemeenteraad steeds -vertrouwelijkgeïnformeerd wordt. Voor de dekking van de rentelasten is een reserve “aankopen onroerend goed/bedrijfs-verplaatsing binnen de bebouwde kom/centrumontwikkeling” gevormd.  De plannen behoren als regel in opzet tenminste kostendekkend te zijn. Noodzakelijke compensatie tussen plannen vindt plaats via de bestemmingsreserve exploitatie bestemmingsplannen.  De toewijzing van bouwgrond geschiedt door middel van een wachtlijst per jaar. Deze wachtlijsten worden niet meer aangevuld. Voor toekomstige kavelverkopen worden geen wachtlijsten meer opgebouwd, maar wordt kort voor de start van de uitgifte geadverteerd. Zo nodig vindt loting plaats.  Per m2 verkochte bouwgrond (woongebieden) worden toeslagen berekend van:  € 15,58 ten behoeve van de “reserve bestaande woongebieden /bovenwijkse voorzieningen”. Deze toeslag is vanaf juli 2013 niet geheven ter stimulering van de woningmarkt. Deze maatregel was geldig tot en december 2014. Eind 2014 heeft de raad besloten om deze maatregel nog een jaar voort te zetten tot eind december 2015.  € 4,08 ten behoeve van de "reserve exploitatie bestemmingsplannen";  € 2,50 voor het groenfonds/landschapsonderhoud;  € 0,45 voor het cultuurfonds.  De verkoopprijzen zijn marktconform.  In het kader van het afstoten van gemeentelijke gronden, die buiten de exploitatiegebieden zijn gelegen, zijn de percelen aan de Verlengde Wilpsterweg verkocht.

E.3

Actuele prognose grondexploitatie 2014 (per 31 december 2014) In 2014 waren er vier grondexploitaties voor woningbouw in uitvoering. Het betreft de uitbreidingsplannen De Holten III, Alberdaheerd I, Marum-West (Elshof) en het invulplan Coenderslaan Nuis. Hiernaast hebben we de grondexploitatie van het bedrijventerreinen De Poort II in Marum. In 2014 is de exploitatie Centrumplan Marum eveneens opengesteld.

94

De Holten III Na een aantal jaren (2012 en 2013) geen kavel verkocht te hebben zijn er in 2014 eindelijk weer (twee) kavels verkocht. Verder is er één kavel teruggenomen die overigens onlangs weer in optie is gegeven. Het betreffen allemaal kavels aan De Koppel Paarden. Eind 2014 zijn de resterende kavels aan De Koppel Paarden in optie gegeven aan Compaan BV uit Oostermeer voor de bouw van negen vrijstaande woningen. De kavels aan de Wagenmakerij zijn aan planontwikkelaar Onis (ook bouwend in plan Alberdaheerd) toegedacht (nog geen optie) voor het realiseren van 12 halfvrijstaande woningen en één vrijstaande woning. Er resteert dan nog één kavel aan de Alberdaweg voor een vrijstaande woning. Aan de noordoostkant van uitbreidingsplan (Kleine Hoorn) had Megahome uit Almelo sinds 2006 een gebied in handen om zelf te ontwikkelen (inclusief het bouw- en woonrijp maken). Megahome heeft hier 13 geschakelde woningen gebouwd waar van er nog steeds vijf te koop zijn. In 2013 is er nog wel een vrijstaande woning bij gebouwd. Totaal omvatte het plan van Megahome 24 woningen. Vanwege financiële problemen bij Megahome is er op 12 februari 2014, in opdracht van de Rabobank, een executieveiling geweest van bouwkavellocaties verspreid over diverse plaatsen in Nederland waaronder ook het gebied van Megahome in Marum. In eerste instantie heeft dit niet geleid tot verkoop van de kavels maar bij de tweede veiling zijn de kavels verkocht aan WoDo Vastgoed uit Vlijmen. WoDo Vastgoed is er in geslaagd om, met een gewijzigde verkaveling voor zes vrijstaande woningen, alle kavels te verkopen. Naar aanleiding van de veiling van de kavels in 2014 heeft de gemeente een kort geding aangespannen om de openbare ruimte, die anders pas bij het gereedkomen van het plan door Megahome overgedragen zou worden, nu alvast in handen te krijgen. De rechtbank heeft op 4 april 2014 geoordeeld dat het eigendom van de openbare ruimte, vooruitlopend op het woonrijp maken, naar de gemeente moet overgaan. De bewoners aan de Klein Hoorn vroegen al sinds 2009 om de aanleg van openbare verlichting en een voetpad voor hun woningen. Omdat Megahome weigerde dit aan te brengen, zich beroepend op de overeenkomst met de gemeente dat deze voorzieningen pas aangebracht hoeven te worden in de woonrijp fase (na gereedkoming van alle woningen). De gemeente heeft in 2014, als eigenaar van de grond, de mogelijkheid aangegrepen om het voetpad voor de woningen aan te leggen en de lichtmasten te plaatsen. Hiermee is tegemoet gekomen aan de wens van de bewoners waarvan sommigen er al vanaf 2007 wonen. Doordat er tot en met 2008 al veel kavels verkocht waren heeft de exploitatie al enkele jaren een gunstige boekwaarde: per 1 januari 2015 is dit een bedrag van – € 444.283. Hierin zijn ook de kosten verwerkt die gemaakt zijn voor verwerving van de grond van Megahome en de aanleg van het voetpad en de verlichting. In 2008 en 2009 is een groot deel van het uitbreidingsplan al woonrijp gemaakt. Omdat aan De Koppel Paarden en de Wagenmakerij nog gebouwd moet worden, zijn deze straten nog niet afgewerkt. Op basis van de laatst bekende gegevens is het plan opnieuw doorgerekend. Het eindresultaat per 1 januari 2019 is berekend op € 573.995 en is circa € 46.000 lager als bij de vorige herziening. Dit is voornamelijk een gevolg van de wijzigingen in en met het voormalig Megahome-gebied. Alberdaheerd 1 Het uitbreidingsplan is in 2010 bouwrijp opgeleverd. In het uitbreidingsplan is ruimte voor 57 woningen en 15 appartementen. Een drietal planontwikkelaars heeft geprobeerd 16 rijenwoningen (Onis Vastgoed en Heijmans Vastgoed), 22 halfvrijstaande woningen (Heijmans Vastgoed) en 15 appartementen (WPO Planontwikkeling) te realiseren. Van deze planontwikkelaars heeft alleen Onis (c.q. OMFF) in 2011woningen gebouwd: twee halfvrijstaande en vier rijenwoningen. Eind 2014 is, na aanpassing van de bouwplannen, de verkoop weer op gang gekomen en de bouw is weer gestart met zeven rijenwoningen en vier halfvrijstaande woningen. Dezen worden naar verwachting medio 2015 opgeleverd.

95

De beide andere projectontwikkelaars hebben geen bouwplannen gerealiseerd en hebben zich teruggetrokken. Van de 19 gemeentelijke kavels voor vrijstaande woningen zijn er tot en nu toe tien verkocht. Na enkele jaren van stilstand is de belangstelling en de verkoop (één kavel) in 2014 weer iets opgang gekomen. In de weer beschikbare grond van de teruggetrokken planontwikkelaars zijn twee andere bouwbedrijven geïnteresseerd geraakt. Het gebied van Heijmans is overgedaan aan bouwbedrijf Bongers uit Dalfsen, die acht rijenwoningen realiseert (oplevering zomer 2015) en acht halfvrijstaande woningen (bouw start in 2015). Het gebied van WPO voor de bouw van twee appartementsgebouwen nabij de brug is nu aan VDM uit Drogeham gegund. Op grond van een prijsvraag mocht WPO hier appartementen realiseren wat helaas niet gelukt is. Het als tweede geëindigde VDM mag nu met een voorstel komen voor realisatie van een bouwplan. Ter vergroting van de mogelijkheden is de naast gelegen kavel (16) erbij getrokken. Er is rekening gehouden met uitgifte van deze grond in 2016 en 2017. In de herziene exploitatiebegroting is met vorenstaande rekening gehouden. De exploitatie sluit per 1 januari 2020 met een positief saldo van € 168.268 exclusief BTW en is circa € 33.000 lager als bij de vorige berekening. Dit is met name een gevolg van meer toegerekende ambtelijke uren en het opvoeren van enkele kostenposten voor aanpassing van de riolering en extra onderhoudskosten. Woningbouwlocatie Marum-West Het bestemmingsplan voor dit gebied is per 1 december 2012 onherroepelijk geworden. Het bestemmingsplan heeft betrekking op het hele gebied omsloten door de Hoornweg, Verlengde Wilpsterweg en het woongebied De Ackeren. In september 2011 heeft de gemeente een overeenkomst gesloten met Kroonsfeld B.V. over een gezamenlijke realisatie van het uitbreidingsplan. Kroonsfeld B.V. is een samenwerkingsverband tussen Notebomers Bouwgroep uit Lutjegast en Bouwbedrijf Rottinghuis (VolkerWessels) uit Groningen. Volgens de overeenkomst wordt het plan geëxploiteerd door de gemeente. Het bouw- en woonrijp maken wordt in opdracht en voor risico van de gemeente uitgevoerd. Qua infrastructuur is uitgegaan van een eenvoudige inrichting zoals in het nabijgelegen plan De Ackeren is aangelegd. Ook eventuele planschade komt voor rekening van de gemeente. In de aan de overeenkomst ten grondslag liggende exploitatieberekening is rekening gehouden met € 50.000 planschade. Tot vijf jaar na vaststelling van het bestemmingsplan kunnen nog claims worden ingediend. Op dit moment zijn er nog geen claims toegekend. Volgens de overeenkomst moeten beide bouwbedrijven in een periode van zeven jaar na het onherroepelijk worden van het bestemmingsplan circa 2/3 deel van de grond afnemen dan wel maximaal 2/3 van het aantal woningen bouwen. Dit betekent dat uiterlijk 2019 Kroonsfeld aan haar verplichtingen voldaan moet hebben. In het uitbreidingsplan is ruimte voor maximaal 40 woningen waarvan twee voor de familie de Boer. Op 15 april 2013 heeft het college de grondprijs vastgesteld op € 172 /m². Zoals bij E.2. staat vermeld, is de grondprijs tijdelijk verlaagd (tot eind 2015) en bedraagt voor dit plan € 156,50/m² (inclusief BTW). Het bouwrijp maken is in 2014 uitgevoerd inclusief het aanbrengen van de kabels en leidingen. De verkoop van de kavels is, zowel door Kroonsfeld als door de gemeente, uitbesteed aan Makelaardij van der Laan. Er zijn drie kavels verkocht en er zijn circa zes kavels in optie gegeven (situatie begin 2015). De uitgifte van de kavels is gepland van 2015 – 2021 (vijf à zes kavels per jaar). Het plan kan dan, na het woonrijp maken in 2022, afgesloten worden per 1 januari 2023. In de herziene berekening is rekening gehouden met de diverse gegevens. De exploitatieberekening sluit per 1 januari 2023 met een negatief saldo van € 28.610 exclusief BTW en is circa € 46.000 lager als bij de vorige herziening. Ook hier is dit een gevolg van meer toegerekende ambtelijke uren en

96

enkele tegenvallers die bij het bouwrijp maken zijn aangetroffen op het voormalig terrein van varkensmesterij Elshof zoals de aanwezigheid van asbest, verborgen betonverhardingen en puin in de ondergrond. Woonlocatie Coenderslaan Nuis Voor het terrein van de voormalige lagere school en de 12 huurwoningen van Wold & Waard aan de Coenderslaan is in september 2013 het bestemmingsplan Woonlocatie Coenderslaan Nuis vastgesteld. Over de invulling van het plan is overleg geweest met dorpsbelangen. In het bestemmingsplan is ruimte voor 18 woningen: twee blokjes van elk 4 starterswoningen, twee blokjes 2/1 kapwoningen en zes vrijstaande woningen. Op 26 juni 2012 heeft het college de kavelprijs van de starterswoningen vastgesteld op € 15.000 inclusief BTW en de grondprijs voor de overige kavels op € 140/m² inclusief BTW. Op basis van o.a. deze gegevens is in juli 2012 een exploitatiebegroting opgesteld waarbij een tekort op het plan berekend is van € 177.000 exclusief BTW. Vanuit de reserve exploitatie bestemmingsplannen is een donatie gedaan ter grootte van dit bedrag. In de boekwaarde per 1 januari 2014 is dit verwerkt. In december 2012 heeft het college besloten de BTW-verhoging naar 21% ook door te voeren in de grondprijzen voor de Coenderslaan. Dit betekent dat de kavelprijs voor de starterswoningen uitkwam op € 15.252 inclusief BTW en de grondprijs voor de overige kavels op € 142,36/m² inclusief BTW. Vervolgens heeft de raad op 3 juli 2013 besloten de grondprijzen tijdelijk te verlagen en in november 2014 is besloten dit tot en met 2015 aan te houden. Voor de vastgestelde kavelprijzen van de starterswoningen is deze verlaging niet doorgevoerd (zie ook ons advies van 26 september 2013). Het bouwrijp maken van het plan is in het voorjaar van 2014 uitgevoerd. Alle acht kavels voor de starterswoningen zijn verkocht en de woningen zijn inmiddels gerealiseerd door bouwbedrijf PlegtVos. Er is tot nu toe weinig belangstelling voor de door Plegt-Vos te bouwen 2/1 kapwoningen. Men onderzoekt nu de mogelijkheid voor een andere invulling in de vorm van (vijf) rijenwoningen. Ook voor de door de gemeente te verkopen kavels voor vrijstaande woningen is weinig belangstelling getoond. Op basis van de actuele gegevens per 1 januari 2014 is de exploitatieberekening herzien. De exploitatieberekening sluit met een negatief saldo van € 18.107 exclusief BTW. Naast de kosten van extra parkeerplaatsen, is ook hier de toerekening van meer ambtelijke kosten een oorzaak van het verminderde eindresultaat.

Centrumplan Op 18 december 2013 is door de raad de exploitatie van het Centrumplan opengesteld toen groen licht werd gegeven voor dit plan en de gemeentelijke bijdrage beschikbaar werd gesteld. De exploitatieberekening sloot toen met een negatief saldo van € 81.545 op einddatum 31 december 2018. In januari 2015 is de exploitatie herzien waarbij de boekwaarde geactualiseerd is met de gedane aankopen, de bijgestelde bijdrage voor aanpassing van de school en er is rekening gehouden met de aankoop van de panden Raadhuisstraat 10 en 14 inclusief de doorverkoop van nummer 14. De looptijd van de exploitatie is met twee jaar verlengd (in verband met de latere aanleg van de fase 2) en de rentetoerekening is gewijzigd naar 3%, gelijk aan het rentepercentage bij de andere exploitaties (i.p.v. 2,5%). Voor de kosten is het prijspeil 2014 gehanteerd. De exploitatiebegroting sluit nu met een voordelig saldo op einddatum 31 december 2020 van € 85.543. De raad heeft inmiddels besloten van dit positieve eindsaldo een bedrag van € 50.000 te bestemmen als bijdrage voor het verbeteren van het parkeerterrein voor de Albert Heijn in het bestaande centrumgebied (zuidkant De Wending). In 2014 is een aantal percelen definitief aangekocht en is de (planologische) voorbereiding gestart. Verder zijn de beplantingen gerooid en is de sloop van diverse woningen en bijgebouwen voor een belangrijk deel uitgevoerd.

97

De Poort II Het bedrijventerrein wordt gezamenlijk met Handelsbedijf Postmus te Nuis ontwikkeld. Op basis van de eigendomsverhouding van de grond in het plan is het aandeel van de gemeente Marum 71% en die van Postmus 29%. Het bedrijventerrein is begin 2009 opgeleverd en in de loop van 2009 is begonnen met het in verkoop geven van de kavels. Hiervoor is een contract afgesloten met RE/MAX Homerun Makelaars. In de periode 2009 – 2013 is 38.066 m² bedrijfsterrein verkocht (= 82%) van de totaal 46.326 m² beschikbare grond. Voor de resterende grond (oppervlakte 8.260 m²), bedoeld voor één of twee kavels is in 2014 geen concrete belangstelling getoond. Deze situatie is begin 2015 opeens veranderd: voor de beschikbare grond hebben zich drie serieuze gegadigden aangediend. De verwachting is dat alle bouwgrond binnenkort verkocht wordt. In het oorspronkelijk plan was voor de ontsluiting van de resterende bouwgrond rekening gehouden met de aanleg van één dam in de, westelijk van de bouwgrond gelegen, hoofdwatergang van het waterschap. Om de grond nu te kunnen verkopen aan de drie gegadigden, moeten er twee extra dammen aangelegd worden. Het waterschap heeft inmiddels aangegeven hiervoor vergunning te verlenen. In de herziene exploitatieberekening is rekening gehouden met bovengenoemde ontwikkelingen. In de boekwaarde is ook een strook grond opgenomen gelegen aan de oostkant van het bedrijventerrein. Deze strook grond ter grootte van 18.000 m² sluit direct aan op De Factorij en kan zonder grote investeringen worden uitgegeven. Deze strook grond ligt echter buiten het in 2008 vastgestelde bestemmingsplan De Poort II. Ambtelijk overleg met de Provincie (in 2014) heeft nog geen resultaat opgeleverd voor deze uitbreiding. Nu vrijwel zeker alle grond verkocht is, is het aan te bevelen om opnieuw in overleg te treden met de Provincie. In de berekening is het aandeel van Postmus voor zowel de ontvangsten door de verkoop van de kavels als zijn bijdrage voor het afwerken van het plan verwerkt. Het aandeel van Postmus voor het bouwrijp maken is al verrekend en in de boekwaarde verwerkt. Het verwachte saldo van het exploitatieplan komt nu uit op € 121.898 exclusief BTW en is circa € 67.000 lager als bij de vorige herziening. Dit is vooral een gevolg van de twee extra aan te leggen dammen. Samenvattend is het onderstaande overzicht te maken. In de laatste kolom staat het saldo aangegeven volgens de voorgaande exploitatieberekening van 2014. Exploitatiebegroting van:

Boekwaarde per 31-12-14

Verwachte einddatum

Saldo op einddatum volgens herziening begin 2015 (exclusief BTW)

Saldo volgens herziening begin 2014 (exclusief BTW)

De Holten III

€ - 431.343

1-1-2019

+ € 573.995

+ € 619.593

Alberdaheerd 1

€

847.333

1-1-2020

+ € 168.268

+ € 201.571

Marum-West

€ 2.080.047

1-1-2023

- € 28.610

+ € 17.927

Coenderslaan

€

317.240

1-1-2019

- € 18.107 ¹

+ € 2.260 ¹

De Poort II

€ - 101.433

1-1-2017

+ € 121.898 ²

+ € 188.678 ²

Centrumplan Marum

€ 1.198.262

1-1-2020

+ € 85.583 ³

-----------

¹ Na donatie van € 177.000 uit de reserve ‘Exploitatie bestemmingsplannen” ² Betreft gemeentelijk deel van het plan (71% ) ³ Volgens exploitatieberekening d.d. 28 jan. 2015 /vastgesteld in de raad van 16 maart 2015

98

E.4

Onderbouwing bij winstneming begroting Zodra alle kavels verkocht en de inkomsten ontvangen zijn, moet de verwachte winst op een grondexploitatie overgeboekt worden naar de reserve exploitatie bestemmingsplannen. Bij alle lopende grondexploitaties moeten nog diverse kavels verkocht en werkzaamheden uitgevoerd worden. Omdat er nog geen zekerheid is over de verwachte inkomsten, zijn er in 2014 geen winstnemingen gedaan.

E.5

Financiën De gemeente heeft de reserve exploitatie bestemmingsplannen ingesteld om de onvoorziene risico's van de grondexploitatie te dekken. De reserve heeft geen minimum en maximum. De reserve wordt gevoed uit de opslag van € 4,08 op de m2 verkochte bouwgrond, de positieve saldi van afgesloten grondexploitaties, alsook de rente over het gereserveerde bedrag. De huidige exploitatieopzetten bevatten geen ander verhoogd risico dan het algemene negatieve effect wat uitgaat van een recessie. Het negatieve resultaat van plan Woonlocatie Coenderslaan Nuis zal worden gedekt door een bijdrage uit de reserve exploitatie bestemmingsplannen (conform raadsbesluit 3 oktober 2012). Activa voor grondbeleid Voorraad niet in exploitatie Onderhanden werk in exploitatie

Eind 2012

Eind 2013

Eind 2014

3.015.134

1.121.269

1.148.546

354.775

2.961.463

3.805.215

Strategische aankopen

4.019.188

157.195

157.195

Totaal

7.389.097

4.239.9276

5.110.956

99

Paragraaf F - Weerstandsvermogen en risicobeheersing Inleiding Op grond van Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is de gemeente verplicht om de paragraaf Weerstandsvermogen en Risicobeheersing op te nemen. De paragraaf bevat minimaal een inventarisatie van de weerstandscapaciteit, de risico’s en het beleid hieromtrent. Op basis van de BBV moet de gemeente zelf een uitspraak doen over het weestandsvermogen. De Provincie heeft als toezichthouder aangegeven dat de paragraaf Weerstandsvermogen niet voldoende inzicht geeft in de risico’s etc. Bij het opstellen van de jaarrekening 2014 zijn we de risico’s in de organisatie gaan inventariseren. Naast de benoeming van het risico-bedrag en beheersmaatregel(en) wordt ook inzicht gegeven van het weerstandsvermogen en of die voldoende is. Op deze manier krijgt u, als raad, beter inzicht. Het inventariseren van risico’s is een continue proces, waarover bij de begroting en het jaarverslag wordt gerapporteerd. Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële risico’s op te vangen en haar taken kan blijven voortzetten. Het weerstandsvermogen van de gemeente Marum moet minimaal voldoende zijn om de geïdentificeerde risico’s op te kunnen vangen. Het weerstandsvermogen geeft de relatie aan tussen: 1. De weerstandscapaciteit; dit zijn de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te kunnen dekken. 2. Het risicoprofiel; alle risico’s waarvoor geen maatregelen en die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het begrip risico wordt hierbij als volgt gedefinieerd: een onvoorziene, niet exact kwantificeerbare gebeurtenis, waarvoor geen maatregelen getroffen zijn en die van materiële betekenis kan zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële risico’s te kunnen opvangen en haar taken kan blijven voortzetten. Schematisch kan het als volgt worden weergegeven: WEERSTANDSCAPACITEIT WEERSTANDSVERMOGEN RISICO'S

F.1

Weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit van de gemeente Marum bestaat uit de volgende zaken: Vrije reserves Over het algemeen zijn de (bestemmings)reserves van de gemeente Marum niet vrij besteedbaar. Algemene reserve Voor de algemene reserve met rentebijtelling geldt dat deze in principe vrij besteedbaar is. Per 31 december 2014 bedroeg de algemene reserve met rentebijstelling € 224.179. Voor wat betreft de algemene reserve zonder rentebijtelling wordt de rente ten gunste van de exploitatie gebracht als (eenmalige) financieringsmiddel. De omvang van de algemene reserve zonder rentebijstelling per 31 december 2014 bedraagt € 1.500.000. Stille reserves Een voorbeeld van een stille reserve is het verschil tussen de actuele waarde en de boekwaarde van een actief waarvoor het op de balans staat. Voorbeelden van mogelijke stille reserves zijn: aandelen (BNG), gebouwen en gronden. De gemeente heeft aandelen volgens de voorschriften, tegen de aankoopwaarde op de balans staan. De actuele waarde ligt hoger, maar de aandelen zijn niet vrij verhandelbaar. In deze tijd van recessie is het heel moeilijk de waarde te bepalen van bijvoorbeeld gebouwen. Ook is het de vraag maar, mocht je de activa kunnen verkopen of het de ingeschatte waarde gaat opbrengen. Vandaar dat we deze post op p.m. waarderen.

100

Onbenutte belastingcapaciteit De drie belangrijkste belastinginkomsten voor de gemeente Marum zijn de onroerende zaakbelastingen, de afvalstoffenheffing (reinigingsrechten) en de rioolheffing. De afvalstoffenheffing en de rioolheffing zijn al kostendekkend (maximaal) opgenomen in onze begroting. Dus deze twee belastingen hebben geen mogelijkheid tot extra financiële ruimte. Voor de onroerende zaakbelasting is dit nog wel aanwezig als men uitgaat van het percentage die de gemeente moet hanteren indien men toegelaten wil tot artikel-12 die het Rijk hanteert. Globaal zullen de extra opbrengsten dan circa € 650.000 bedragen. Post onvoorzien Op basis van de Gemeentewet en de toezichthouder is de gemeente verplicht om een post op te nemen voor onvoorziene uitgaven. De gemeente Marum heeft een post voor incidentele uitgaven en een post voor structurele uitgaven. De beschikbare weerstandscapaciteit is € 2.425.000. Hieronder volgt een specificatie van het bedrag. Omschrijving Algemene reserve Stille reserves Onbenutte belastingcapaciteit Post onvoorzien incidenteel/structureel Totaal beschikbare weerstandscapaciteit

F.2

Bedrag € 1.724.000 p.m. € 650.000 € 51.000 € 2.425.000

Risico’s Bij het opstellen van de jaarrekening 2014 hebben we de risico’s van de gemeente Marum geïnventariseerd. Tevens is er, indien mogelijk, een beheersmaatregel benoemd en wat het effect is van de beheersmaatregel op het risico. De belangrijkste risico’s zijn: Omschrijving risico /inschatting Gewaarborgde geldleningen De staat van gewaarborgde geldleningen heeft een totaal van circa € 17.000.000. De gemeente Marum staat alleen borg voor leningen die door woningbouwcorporaties zijn aangegaan. Circa 80% van de leningen worden in eerste instantie door het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) afgedekt. De gemeente Marum fungeert als achtervang. Het risico voor de gemeente is hierdoor minimaal. De overige 20% van de leningen (in totaal € 7.000.000) worden voor 50% geborgd door het WSW en 50% door de gemeente Marum. Het risico-bedrag wordt ingeschat op 5%.

Beheersmaatregel(en) Actief volgen of de woningcorporatie voldoet aan zijn betalingsverplichtingen en de signalen vanuit het WSW volgen en eventueel daarop acties op richten. Door het tijdig signaleren en afstemming met het WSW kan het risico-bedrag beperkt worden.

Grondexploitatie Door stagnatie van de verkoop van percelen door de economische recessie is al het nodige afgeboekt aan gronden en voorzieningen getroffen (De Holten IV, Verlengde Wilpsterweg, Coenderslaan). De belangrijkste grondexploitatie is het Centrumplan. Het risico-bedrag is gebaseerd op 10% van de boekwaarde van de grondexploitaties (€ 3.500.000). De 10% is gebaseerd op de IFLO-norm (Inspectie Financiën Lagere Overheden) die veel gehanteerd wordt door gemeenten bij de bepaling van het risico van de grondexploitatie.

Op basis van een uitvoerige bestuursopdracht is het risicobeheersing gewaarborgd.

€ 350.000

Gemeenschappelijke regelingen Het risico van gemeenschappelijke regelingen is dat er een hogere bijdrage wordt gevraagd om eventuele tekorten te kunnen opvangen. Voor een overzicht waarin de gemeente Marum participeert wordt verwezen naar de paragraaf Verbonden partijen.

Via de politieke en ambtelijke vertegenwoordigers in en naar de besturen wordt de gemeente Marum op de hoogte gehouden van de actualiteiten. Het is van belang bij mogelijke risico’s dit z.s.m. te

€300.000

101

Risico-bedrag € 175.000

melden in de diverse plannings- en control-instrumenten en gerichte acties te ondernemen. Opgemerkt dient te worden dat er een gerechtelijke procedure is opgestart door de curator van de failliete dochter van Novatec, timmerfabriek Barsema, tegen de vier Westerkwartiergemeenten in verband met het faillissement. Er ligt nog geen uitspraak van de rechtbank. Het is ook opgenomen in de risicoparagraaf van de jaarrekening 2014 van Novatec zelf. Algemene uitkering uit het Gemeentefonds Onder invloed van de huidige economische onzekerheden en de keuzes die het Rijk maakt is het niet altijd meteen duidelijk wat de financiële effecten zijn voor de gemeente Marum wat betreft de inkomsten. De mogelijke hoogte van het risico wordt ingeschat op 2% van de omvang van de algemene uitkering uit het Gemeentefonds (circa € 9.200.000).

We verwerken de ontwikkelingen van het Gemeentefonds op basis van de meest recente circulaire in de (meerjaren)begroting. Getracht wordt om de financiële effecten zoveel mogelijk op te vangen binnen de (meerjaren)begroting, zodat er geen of minimaal beroep hoeft te worden gedaan op incidentele middelen alvorens wordt overgegaan naar (aanvullende) bezuinigingsmaatregelen.

€ 184.000

Open einde regelingen Hierbij moet worden gedacht aan bekostiging leerlingenvervoer, (bijzondere) bijstandsverlening en verstrekking in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning. Als de burger/cliënt aan een aantal criteria voldoet moet er verstrekking plaatsvinden. Of er wel of geen toereikend budget is, is in dit soort situaties niet van belang. De mogelijke hoogte van het risico wordt ingeschat om circa € 175.000. Dit is onder andere gebaseerd op bijstellingen die zijn geweest.

In de begroting wordt rekening gehouden met een gemiddelde waardoor fluctuaties niet direct voor grote uitschieters zorgen. Daarnaast is er een bestemmingsreserve die ook een deel van de schommelingen kan opvangen.

€ 175.000

Gedecentraliseerde taken Vanaf 1 januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering op het gebied van Wmo, Jeugdzorg en de Participatiewet. De financiële middelen voor de taken krijgen de gemeenten via het deelfonds Sociaal Domein. Het Rijk bezuinigt hier op, de verschillende decentralisaties worden geconfronteerd met verschillende kortingen, variërend van 15% tot 40%. Gelet op het feit dat het om open einde regeling gaat, is het onzeker hoe het één en ander ontwikkelt naar de toekomst toe. De hoogte van het risico wordt ingeschat op 10% van de totale baten (€ 5.700.000).

De ontwikkelingen worden kritisch gevolgd en gerapporteerd in de instrumenten van de budgetcyclus.

€ 570.000

102

Personeel In geval van ziekte en ongeval is een kleine organisatie kwetsbaar. Gemeente Marum is eigenrisico drager. Dat wil zeggen dat ze de kosten niet vergoed krijgt. Er is een reserve die aangewend kan wordt voor eventuele vervanging. Echter deze reserve kan ook aangewend worden voor organisatieontwikkelingsdoeleinden. Ook voor eventuele wachtgeldverplichtingen zijn er geen gelden gereserveerd. Het risicobedrag wordt ingeschat op 5% van de loonsom (€ 3.300.000).

Bij ziekte de werknemer actief begeleiden zodat een snelle terugkeer wordt nagestreefd. Hierdoor wordt het ziekteverzuim geprobeerd om terug te dringen en daardoor beheersbaar te houden.

Rechtskundige advisering De juridische en claimgedrag ontwikkeling in onze maatschappij. De complexiteit en veelomvattendheid van het recht maakt het regelmatig noodzakelijk om extern advies in te winnen.

Op de verzoeken op grond van de Wet openbaarheid van bestuur en de dwangsommen bij niet of niet tijdig voldoen aan de vraagstelling wordt door Juridische Zaken erg strak gestuurd. Totaal geïnventariseerde risico’s (benodigde weerstandscapaciteit)

F.3

€ 165.000

€ 100.000

€ 2.019.000

Weerstandsvermogen Het weerstandsvermogen bestaat uit de verhouding (ratio) tussen de beschikbare en de benodigde weerstandscapaciteit. Het weerstandsvermogen geeft aan of de gemeente in staat is om financiële risico’s te kunnen opvangen en haar taken kan blijven voortzetten. Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandscapaciteit

Door veel gemeenten wordt de volgende tabel gehanteerd als referentiekader. Deze tabel is door de Universiteit Twente in samenwerking met het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement opgesteld. WEERSTANDSNORM RATIO >2,0 1,4 – 2,0 1,0 – 1,4 0,8 – 1,0 0,6 – 0,8 <0,6

BETEKENIS Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Op basis van de geïdentificeerde risico’s is de benodigde weerstandscapaciteit € 2.019.000 en de beschikbare weerstandscapaciteit van € 2.425.000 kan worden geconcludeerd dat het weerstandsvermogen van de gemeente Marum voldoende is. Daarbij mogen we ervan uitgaan dat het erg onwaarschijnlijk is dat alle risico’s zich daadwerkelijk in één en dezelfde jaar voordoen. Bovendien door de gehanteerde beheersmaatregelen worden de risico’s ook nog beperkt of teruggedrongen. F.4

Ontwikkelingen BBV en kengetallen Na tien jaren BBV zijn er verschillende ontwikkelingen die vragen om vernieuwing en actualisatie van de BBV. In mei 2014 heeft de Adviescommissie vernieuwing Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV), ook wel genoemd naar de voorzitter, de commissie Depla, zijn rapport uitgebracht. Het is de verwachting dat vóór de zomer 2015 besluitvorming zal plaatsvinden over de voorgestelde uitwerking van de adviescommissie. Het voorstel is onder andere te komen tot een verplichte basisset van vijf kengetallen. Dit vooral om het inzicht in de financiële situatie en de onderlinge vergelijkbaarheid en van de gemeenten te vergroten.

103

De invoering zal vermoedelijk gefaseerd plaatsvinden. In de Decembercirculaire 2014 is aandacht besteed om deze mogelijke verplichte basisset van een vijftal kengetallen die in samenhang informatie moeten geven over de financiële positie van de gemeente. Het doel is om bij de beoordeling over een structureel en reëel sluitende begroting tot een betere onderbouwing te komen. De komende maanden zal het voorstel over de financiële kengetallen door het ministerie van Binnenlandse Zaken worden verwerkt in een conceptwijzigingsbesluit van het BBV. We proberen bij de rekening 2014 al inzicht te verschaffen door deze vijf kengetallen, genoemd in de decembercirculaire 2014, te publiceren. 1. Netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen De netto schuldquote geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie. Vaste en vlottende schulden (balans) Inkomsten (programmarekening) Kengetal

2012 24.823.766

2013 25.642.254

2014 25.454.954

25.386.531

19.713.998

21.186.199

97,7%

130%

120,1%

De netto schuldquote beoordeelt de schuld als aandeel van de inkomsten. Een netto-schuldquote van 100% betekent dat de schuldenlast de omvang heeft van de jaaromzet. De VNG hanteert de volgende uitgangspunten bij de beoordeling van de netto-schuldquote. Tot 100% is goed, tussen 100% en 130% is het opletten en boven de 130% is bijsturing gewenst. 2. Solvabiliteitsratio Onder de solvabiliteitsratio wordt verstaan het eigen vermogen als percentage van het totale vermogen. Deze indicator geeft inzicht in de mate waarin de decentrale overheid in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Balanstotalen Eigen vermogen (balans) Totaal vermogen (balans) kengetal

2012 10.637.683 35.530.348 29,9%

2013 6.564.383 32.206.637 20,4%

2014 7.184.951 32.639.904 22,%?

De solvabiliteit geeft een beeld van de mate waarin een gemeente haar bezittingen financiert met eigen vermogen of vreemd vermogen. 3. Kengetal grondexploitatie Hierin wordt informatie gegeven over de waarde van de niet in exploitatie genomen gronden en de bouwgrond in exploitatie bij elkaar opgeteld en gedeeld door de totale baten uit de Programmabegroting of jaarstukken en uitgedrukt in een percentage. (Niet) in exploitatie genomen gronden (balans) Totaal baten (programmarekening) kengetal

2012 3.192.909

2013 4.091.414

2014 4.953.759

25.386.531

19.713.998

21.186.199

12.6%

20,7%

23,3%

4. Structurele exploitatieruimte De structurele exploitatieruimte geeft aan hoe wendbaar een gemeente is. Als de structurele baten hoger zijn dat de structurele lasten is een gemeente in staat om (structurele) tegenvallers op te vangen. De structurele exploitatieruimte wordt bepaald door het saldo van de structurele baten en lasten en het saldo van de structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves gedeeld door de totale baten (conform artikel 17 lid c BBV = exclusief mutaties reserves) en uitgedrukt in een percentage.

104

A B C=A-B D C/D*100%

Structurele baten (baten programmarekening -/incidentele baten programmarekening) Structurele lasten (lasten programmarekening -/incidentele lasten programmarekening) Saldo structurele exploitatieruimte (negatief bedrag = geen ruimte) Totale baten, exclusief mutaties reserves (programmarekening) Kengetal structurele exploitatieruimte

2013 15.380.877

2014 19.301.107

19.297.047

18.882.651

-3.916.170

418.456

19.713.998

20.094.510

0,09%

2%

Uit bovenstaande tabel blijkt dat er in 2013 geen structurele ruimte was om structurele tegenvallers op te vangen. In 2014 is toegenomen naar 2%. 5. Belastingcapaciteit: woonlasten meerpersoonshuishouden De belastingcapaciteit geeft de potentiële ruimte aan die een gemeente heeft om haar structurele baten te verhogen om stijgende structurele lasten (zoals kapitaallasten) op te vangen. De onroerende zaakbelasting, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing bepalen hoe hoog de woonlasten per gemeente zijn. Het Coelo publiceert ieder jaar deze lasten in de Atlas van de lokale lasten. Woonlasten Marum Woonlasten Grootegast Woonlasten Leek Woonlasten Zuidhorn

2013 774 701 748 726

105

2014 776 704 742 709

2015 792 779 808 719

Paragraaf G - Lokale heffingen G.1

Overzicht van de lokale heffingen en de opbrengsten De gemeente Marum kent de volgende lokale heffingen: a) Onroerende zaakbelastingen (OZB) b) Leges algemeen (paspoorten, rijbewijzen, vergunningen, documenten e.d.) c) Leges Omgevingsvergunningen d) Afvalstoffenheffing en reinigingsrecht e) Rioolheffing f) Begraafrechten Onderstaande tabel geeft een overzicht weer welke opbrengsten uit lokale heffingen zijn gerealiseerd als dekkingsmiddelen in de rekening. Soort Heffing Onroerende zaakbelastingen gebruikers Onroerende zaakbelastingen eigenaren Leges algemeen Leges omgevingsvergunning Afvalstoffenheffing en reinigingsrechten Rioolheffing Begraafrechten Totaal

Begroot 2014 210.200 1.310.800 177.300 80.000 963.000 1.308.210 76.500 4.126.010

Bijgestelde begr. 2014 208.200 1.306.800 152.300 150.000 915.000 1.308.210 76.500 4.117.010

Rekening 2014 204.810 1.301.424 159.378 182.946 867.450 1.305.843 57.650 4.079.501

Resultaat - 3.390 - 5.376 7.078 32.946 - 47.550 - 2.367 - 18.850 - 37.509

Uit de eerste twee soorten ontvangt de gemeente algemene dekkingsmiddelen die vrij besteedbaar zijn. De afvalstoffenheffing, het reinigingsrecht, de leges algemeen, de leges omgevingsvergunningen, het rioolrecht en het begraafrecht leveren gelden op die gebonden zijn aan een bepaald soort uitgaven. De laatste genoemde vier gebonden heffingen mogen maximaal kostendekkend zijn. De opbrengsten uit de onroerende zaakbelastingen zijn vrij besteedbaar. De opbrengst leges omgevingsvergunning is hoger dan de raming. Dit wordt veroorzaakt doordat na de behandeling van de Najaarsnota 2014 nog een legesopbrengst is ontvangen in het uitbreidingsplan Alberdaheerd. De opbrengsten van afvalstoffenheffing en reinigingsrechten zijn circa € 47.500 lager dan geraamd, ondanks dat de oorspronkelijke raming van 2014 al neerwaarts is bijgesteld. De oorzaak hiervan is een combinatie van een lager aantal aansluitingen en een lager aantal kilogrammen dan waarmee op begrotingsbasis rekening is gehouden. Het aantal kilogrammen is 168.000 lager is begroot. Dit vermenigvuldigd met de kg-prijs van € 0,25 is € 42.000. Het restant wordt veroorzaakt doordat de werkelijke aansluitingen lager (62 stuks) zijn dan begroot. De ramingen van het aantal kilogrammen en aansluitingen voor 2015 ligt in de lijn van de werkelijke gegevens van 2014. Het resultaat wordt ten laste gebracht van de reserve exploitatie reiniging. De opbrengsten begraafrechten in afhankelijk van het aantal begrafenissen. De opbrengsten van begraafrechten is achter gebleven bij de raming. Bij de Najaarsnota was de verwachting nog dat dit in de loop van 2014 de realisatie nagenoeg gelijk zou zijn aan de raming. G.2

Lokale lastendruk De meeste burgers van Marum betalen OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. De burger die geen eigen woning bezit betaalt alleen afvalstoffenheffing. Leges worden geheven naar aanleiding van een specifieke, individuele vraag van een burger om de levering van een product of een dienst. De lokale lastendruk is daarom samengesteld uit de drie eerder genoemde heffingen. De in deze paragraaf genoemde gegevens komt uit de Atlas lokale lasten 2014 van Coelo (Centrum voor onderzoek van de economie van de lagere overheden verbonden aan de Rijksuniversiteit Groningen).

106

Onroerende zaakbelasting (OZB) In de onderstaande tabel zijn de tarieven van de OZB opgenomen van de jaren 2013 tot en met 2015 die door de gemeente Marum worden geheven. Eigenaren van woningen Eigenaren niet-woningen Gebruikers van niet-woningen

2013 0,1082 0,1514 0,1247

2014 0,1149 0,1692 0,1353

2015 0,1239 0,1911 0,1566

Conclusie: Voor woningen was de gemiddelde WOZ-waarde in de gemeente Marum in 2014 € 215.000. Voor Marum was de gemiddelde aanslagbedrag € 247. Het landelijk gemiddelde was € 222.000 (bron Coelo 2014), met een landelijk aanslagbedrag van € 262 (0,1184% gemiddeld OZBtarief eigenaren woningen). Marum zit hiermee onder het landelijke gemiddelde met haar tarief voor woningen. Afvalstoffenheffing De gemeente Marum hanteert een gedifferentieerd tarief. Men betaalt per kilo gecombineerd met een vastrecht. Het vastrecht voor de afvalstoffenheffing bedroeg € 105 per jaar. Per aangeboden kilo (groenafval en restafval) werd € 0,25 in rekening gebracht. De gemiddelde aangeleverde kilogrammen per aansluiting bedragen 426 kg met een aanslagbedrag van € 106,50. De totale aanslag voor afvalstoffenheffing bedroeg gemiddeld dus € 211,50 (€ 105 + € 106,50). De stand van de bestemmingsreserve exploitatie reiniging is per 31 december 2014 € 277.690. Er heeft een storting inzake het opheffen van de reserve voormalige stortplaats (€ 40.000) en een storting (€ 41.000) van de posten onvoorzien, e.e.a. conform amendement van 17 december 2014. Er is in totaal € 107.000 (€ 48.000 + € 59.000) onttrokken uit de reserve. € 48.000 heeft te maken met een onttrekking van € 12 per aansluiting. € 59.000 heeft betrekking op het tekort op het product Afval wat er is. Vastrecht afvalstoffenheffing Bedrag per kg Gemiddeld aangeleverde kg Gemiddelde aanslag

Rekening 2013 € 105 € 0,25 414 kg € 208,50

Rekening 2014 € 105 € 0,25 426 kg € 211,50

Begroting 2015 € 105 € 0,25 428 kg € 212,--

Conclusie: Marum zit met haar tarief onder het landelijk gemiddelde van € 261. Het landelijk maximumtarief was € 438 (bron Coelo 2014) per jaar. In het tarief van Marum is wel rekening gehouden met de inzet van de bestemmingsreserve Exploitatie reiniging. Rioolheffing Het tarief voor de rioolheffing voor huishoudens en woonhuizen in Marum was in 2014, evenals in 2013 en 2015 € 286. De stand van de bestemmingsreserve exploitatie riolering is per 31 december 2014 € 235.000. In 2014 is het saldo (€ 130.000) van het product rioleringen toegevoegd aan de reserve. Conclusie: Marum zit met haar tarief boven het landelijk gemiddelde van € 186. Het landelijk maximum tarief was € 373 (bron Coelo 2014) per jaar. Woonlasten per gemeente De positie die Marum inneemt in verhouding tot de omliggende gemeenten leidt tot de volgende vergelijking. In de tabel is een berekening gegeven van de woonlasten (OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing: woning met een gemiddelde waarde € 215.000 (Marum); per huishouden). Er is voor het jaar 2014 een vergelijking gemaakt tussen de gemeente Marum en de overige Westerkwartiergemeenten. De heffingen die een specifieke belastingplicht hebben zijn uitgesloten.

107

Gemeente Grootegast Marum Leek Zuidhorn

Bruto woonlasten eenpersoons huishouden 627 684 664 610

2014 Bruto woonlasten meerpersoonshuishouden

2015 Bruto woonlasten Bruto woonlasten eenpersoons huishouden meerpersoonshuishouden

704 776 742 709

677 690 706 620

779 792 808 719

Zoals vermeld is gebruik gemaakt van de Atlas van de lokale lasten 2014 en 2015 van Coelo. Om ook inzicht te verschaffen in de lokale lastendruk wordt gebruik gemaakt van deze atlas. Het gaat om de (bruto-)woonlasten: OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. G.3

Heffingenbeleid Onroerende zaakbelastingen (OZB) De gemeente heft OZB van de eigenaren van alle onroerende zaken, uitgezonderd die welke volgens de wet of volgens de gemeentelijke verordening zijn vrijgesteld. Voor de niet-woningen wordt ook nog een gebruikersbelasting op basis van vastgesteld feitelijk gebruik van een onroerende zaak geheven. In de verordening zijn de vrijstellingen opgenomen die de VNG in haar modelverordening heeft opgenomen, te weten de gebruikelijke vrijstellingen van objecten voor de publieke dienst, het straatmeubilair, de plantsoenen, de begraafplaatsen en dergelijke. Gelijktijdig met het opleggen van de gemeentelijke belastingaanslagen wordt ook de nieuwe WOZbeschikking afgegeven (met de waardepeildatum per 1 januari 2013). De WOZ-waarde is bepalend voor de hoogte van de aanslag OZB. De belastingplichtigen hebben tot zes weken na dagtekening van de belastingaanslag en WOZ-beschikking de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen. Hieronder ziet u hoeveel bezwaarschriften er zijn ingediend maar ook hoeveel bezwaren tegen de vastgestelde WOZ-waarde. Veel bezwaarschriften zijn in 2013 ingediend door tussenkomst van een daartoe gespecialiseerd bureau (circa 25%). In 2014 is dit aantal aanzienlijk teruggelopen. Indien een bezwaarschrift geheel of gedeeltelijk moet worden toegekend, dient aan zo’n bureau in bepaalde gevallen een onkostenvergoeding te worden betaald. In totaal is in 2014 € 10.783 betaald voor onkostenvergoeding, proceskosten en griffierecht. Bezaarschriften

2013

2014

Waardepeildatum

1-1-2012

1-1-2013

Totaal aantal bezwaarschriften

107

45

- bezwaarschrift tegen WOZ-waarde

96

43

- aantal gegrond

34

33

- niet-ontvankelijk

6

4

- ingetrokken

3

1

- herzieningsbeschikking

0

1

- aantal ongegrond

64

6

- beroepschriften

14

2

Rioolheffing, afvalstoffenheffing en reinigingsrechten en begraafrechten Deze heffing en rechten worden geheven voor specifieke uitgaven. Ze mogen maximaal kostendekkend zijn. In de gemeente Marum zijn ze dat met uitzondering van de begraafrechten. De gemeente wil die kostendekkendheid handhaven en daarom worden de tarieven elk jaar aangepast aan de verwachte kostenontwikkeling.

108

Leges De gemeente heft leges voor allerlei producten en diensten, van de uitgifte van paspoorten tot Omgevingsvergunningen, van uittreksels uit de burgerlijke stand tot teraardestellingen. Ook hiervoor geldt het principe van 100% kostendekkend zijn van deze diensten. Voor sommige diensten heeft het Rijk tarieven vastgesteld, die niet kostendekkend zijn, maar die of niet of niet kostendekkend verrekend kunnen worden via de leges. Niet geheven belastingen De gemeente heft geen hondenbelasting, toeristenbelasting, parkeerbelasting, forensenbelasting en baatbelasting. De opbrengst van de hondenbelasting zou niet opwegen tegen de kosten van de heffing, de omvang van de toeristische sector in de gemeente rechtvaardigt niet de heffing van toeristenbelasting en in de gemeente worden tot nu toe geen investeringen gedaan die het heffen van baatbelasting rechtvaardigen. Ook kent de gemeente geen parkeerdruk die het opportuun maakt parkeerbelasting te heffen. G.4

Kwijtscheldingsbeleid Evenals de voorgaande jaren bestaat voor de inwoners van de gemeente Marum de mogelijkheid tot het aanvragen van kwijtschelding van de gemeentelijke belastingen. Er is € 30.000 geraamd aan kwijtscheldingen. De werkelijke kwijtscheldingen bedragen € 30.825. Kwijtscheldingsbeleid

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

Aantal aanvragen

184

185

192

142

221

187

180

Volledige kwijtschelding

118

128

150

100

178

107

127

7

13

2

0

0

3

4

59

44

40

42

43

77

49

Gedeeltelijk kwijtschelding Afgewezen

In het overzicht is te zien dat het aantal aanvragen om kwijtschelding in 2014 wederom is afgenomen.

109

Paragraaf H – Subsidies Op grond van het Besluit begroting en verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de ministeriële regeling informatie voor derden worden de subsidieverstrekkingen benoemd als overige inkomensoverdrachten en ingedeeld in vier subcategorieën: a. subsidies aan marktproducenten; b. sociale uitkeringen in geld; c. sociale uitkeringen in natura aan personen; d. overige inkomensoverdrachten. Naar aanleiding van bovengenoemde indeling zijn de navolgende subsidies verstrekt: Subsidies aan marktproducenten: Ontvanger

Omschrijving

ConeMarum

Bijdrage in exploitatietekort. Vanaf 2011 inclusief gymnastiekzaal Bijdrage in exploitatietekort Kosten kinderopvang Totaal

Stichtingen Peuterspeelzaalwerk ISD Noordenkwartier

Rekening 2013 Rekening 2014 Begroting 2014 398.445 407.630 407.700

113.035 1.665 513.145

80.024 453 488.107

78.535 2.500 488.735

Sociale uitkeringen in geld: Ontvanger Diverse personen Diverse personen Diverse personen

Omschrijving Activiteitenfonds Kwijtschelding Armoedebeleid Totaal

Rekening 2013 Rekening 2014 Begroting 2014 30.285 34.558 31.500 26.856 31.703 30.000 4.275 2.022 3.225 61.416 68.283 64.725

Sociale verstrekkingen in natura aan personen: Ontvanger

Omschrijving

Diverse instanties Diverse personen Diverse instanties Diverse personen Diverse instanties

Kosten leerlingenvervoer Kerstpakketten Kosten Wmo Kosten WVG Kosten WVG Totaal

110

Rekening 2013 Rekening 2014 Begroting 2014 223.414 217.060 225.325 3.465 3.858 3.500 643.959 601.433 599.300 31.913 37.617 37.000 303.064 320.377 373.300 1.205.815 1.180.345 1.238.425

Overige inkomensoverdrachten: Ontvanger

Omschrijving

Rekening 2013 Rekening Begroting 2014 2014 6.250 6.750 6.250

Raadsfracties

Fractievergoeding

Veiligheidsregio Groningen

Veiligheidsregio

Vereniging Groninger Gemeenten

Burgernet

Halt Noord Nederland

Bijdrage

Penta Primair

Vergoeding OZB

St. Provinciaal Studiefonds

Subsidie

Bibliotheken Westerkwartier

Bijdrage in exploitatietekort

St. Huis voor de Sport

Bijdragen

Sportverenigingen

Jeugdsportsubsidie

Tennisvereniging

Bijdrage

Muziek- zang- en toneelverenigingen

Subsidie

Div. instanties

Viering 5 mei/Gemeentefilm

Oranjecomité Marum

Subsidie

Vereniging Museum ’t Steenhuis

455.296

473.825

499.975

2.067

47

2.100

934

1.060

7.149

7.841

7.250

1.248

1.245

1.300

188.610

173.793

172.750

541

539

560

4.776

3.641

5.640

15.701

12.622

16.310

6.090

0

0

600

0

600

Subsidie

787

800

Diversen

Kleine subsidies

100

5000

Ondernemersvereniging

Bijdrage

-2.000

0

0

Project Welzijn, Wonen en Zorg

Bijdragen

0

0

5.135

Vrienden Nieberter molen

Subsidie

788

0

0

Vereniging Eevm Omkieken

Subsidie

788

787

800

St. Federatie Marumer musea

Subsidie

0

0

100

Div. instanties

Bijdrage 't Rieuw

6.494

6.135

6.135

Div. instanties

Subsidie recreatie en toerisme

0

0

3.020

St. Lokale omroep

Subsidie

4.535

4.555

4.555

ISD Noordenkwartier

WWB inkomensdeel

2.132.153

2.472.451

2.515.075

ISD Noordenkwartier

Bijdrage in exploitatietekort

412.429

424.025

443.580

Iederz

Bijdrage nadelig saldo

4.051

4.051

4.050

Novatec

WSW

1.679.846

1.650.095

1.649.180

Novatec

Bijdrage nadelig saldo

307.203

159.793

140.760

Iederz

WSW

21.431

51.178

49.400

Alescon

WSW

21.665

21.684

21.685

111

ISD Noordenkwartier

Bijzondere bijstand

229.221

159.356

133.400

ISD Noordenkwartier

Schulphulpverlening

83.154

103.100

St. Slachtofferhulp

Bijdrage

1.875

1.886

1.900

Hulpverleningsdienst

Kinderopvang

13.531

13.463

25.000

Maatschappelijk werk Noordermaat

Subsidie

132.354

137.335

135.000

Ouderenraad

Subsidie

4.345

4.280

5.485

Gemeente Groningen

Huiselijk geweld

8.126

4.503

10.000

Stichting Talitha Kumi

Subsidie

8.380

9.180

9.375

Sociale verzekeringsbank

Ondersteuning

1.320

1.249

1.635

Lentis

Collectieve preventie GGZ

4.470

4.470

4.515

Diverse Gemeenten

3.807

41.139

123.616

ISD Noordenkwartier

Functiebegeleiding van AWBZ naar Wmo Participatiebudget

309.550

260.056

260.055

Stichting sociaal cultureel werk

Subsidie

192.000

195.335

207.875

Stichting sociaal cultureel werk

Maatschappelijke stages

6.415

0

0

Speel-o-theek Marum

Subsidie

1.126

600

775

Humanitas

Subsidie

800

800

800

Spel- en speeltuinvereniging Noordwijk Subsidie

0

130

130

632

645

645

0

345.427

351.117

157.335

178.122

194.720

4.790

4.543

6.000

0

5.000

5.000

8.814

12.692

0

0

859

455

6.206

0

0

5000

0

2.000

Stichting ’t Wylpke

Subsidie

GR Veiligheidsregio en PG&Z

Overige gezondheidszorg

Gemeente Grootegast

Bijdrage milieustraat

St. Veiligheidszorg Noord

Inzet BOA

St. NDCE afvaleducatie

Afvaleducatie

Div. instanties/personen

Schadevergoeding

Vereniging Groninger Gemeenten

Waterketenakkoord

Div. instanties Div. instanties

Bijdragen stimulering lokaal initiatieven klimaat Subsidie oud papier

Div. instanties

Regeling SLOK

0

0

6.709

Wees Kwiek

1/3 regeling buitensport

0

13.250

13.198

SV Marum

1/3 regeling buitensport

0

2.200

2.200

6.377.808

6956552

7.064.675

Totaal

112

Paragraaf I - Dorpsvisies In januari is cofinanciering beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het project Samen actief in het groene Westerkwartier. Binnen dit project wordt de uitvoering van dorpsvisies nagestreefd. Beoogd wordt de dorpsbewoners deskundiger en slagvaardiger te maken in het opzetten en organiseren van bottom-up projecten en het verwerven van de benodigde financiën. Na de serie dorpsprojecten die voortkomen uit dit project zullen er naar verwachting dorpsprojecten op andere terreinen volgen. De gekozen invalshoek voor dit koepelproject is de groene omgeving. Ook is in 2014 cofinanciering beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het Willy Dobbeplantsoen Noordwijk. De eerdere situatie op de hoek Noorderweg-Oosterweg werd door Plaatselijk Belang en de bewoners van Noordwijk beoordeeld als onoverzichtelijk met achterstallig onderhoud. Er was overlast vanwege de overhangende begroeiing op het fietspad, het plantsoen werd door jongeren gebruikt als (onoverzichtelijke) hangplek en de aanwezige parkeergelegenheid werd niet meer gebruikt. Plaatselijk Belang wilde het plantsoen grondig aanpakken en opschonen en het gebruik wijzigen c.q. intensiveren. Het project komt voort uit het door Plaatselijk Belang Noordwijk-Lucaswolde opgesteld document “Visiepunten Noordwijk”. In april is cofinanciering beschikbaar gesteld voor de uitvoering van het Midzomerfestival De Wilp. Het thema van het midzomerfestival was “Van De Wilp, door De Wilp” een evenement georganiseerd door inwoners van De Wilp, waarbij op interactieve wijze getoond wordt wat het dorp te bieden heeft op het gebied van bedrijvigheid, sport, recreatie, cultuur, muziek en vrije tijd. De organisatie van het festival stimuleert bedrijven, verenigingen en particulieren om een “actieve” bijdrage te leveren aan het evenement. Ook (nieuwe) samenwerkingsverbanden werden gestimuleerd. In juni is een werkwijze vastgesteld aangaande de uitvoering van de geformuleerde speerpunten op het terrein van recreatie en toerisme in het Westerkwartier. Met name doordat de rol van de overheid sterk aan het veranderen is, hebben de portefeuillehouders Recreatie en Toerisme besloten dat de uitwerking van de speerpunten geen opsomming dient te zijn van de gemeentelijke wensen, maar een weergave van de wensen uit gemeenten, regio en provincie. De wensen uit onze gemeente zijn bijvoorbeeld benoemd in de diverse dorpsvisies. Wanneer in onze gemeenten/regio/provincie sprake is van een initiatief/idee om wensen te realiseren, en er ook sprake is van een relatie met één of meer speerpunten, stellen de Westerkwartiergemeenten zich positief op. Er bestaat daarbij niet één ideale of beste rol. De gemeenten gaan per initiatief/idee na welke rol ze daarbij wensen te spelen (faciliteren, stimuleren, regisseren, reguleren) en op welke wijze ze die rol willen invullen. Die rol en de invulling ervan zullen per wens verschillen. Per 1 november 2014 zijn de taken van het Plattelandshuis in Grootegast (Loket Levende Dorpen) overgenomen door de Gebiedscoöperatie Westerkwartier. In het Plattelandshuis Westerkwartier kunnen initiatiefnemers nog steeds terecht met ideeën of initiatieven die de leefbaarheid van het Westerkwartier bevorderen. De gemeenten in het Westerkwartier hebben meegewerkt aan de voorbereiding en realisatie van het Gebiedsfonds Westerkwartier. Dit fonds ondersteunt projecten die bijdragen aan behoud, herstel en de ontwikkeling van het landschap en de belevingswaarde van het Westerkwartier. Voor een financiële bijdrage voor het opstellen of uitvoeren van een dorpsvisie kunnen initiatiefnemers terecht bij de Gebiedscoöperatie en/of Gebiedsfonds Westerkwartier.

113

Paragraaf J – Interbestuurlijk toezicht (IBT) Op 1 oktober 2012 is de Wet revitalisering generiek toezicht (Wrgt) in werking getreden. De wet regelt de herziening van het toezicht van overheden op elkaar, in dit geval dat van de provincie Groningen op de gemeente Marum. Het nieuwe toezicht moet soberder, selectiever en risicogerichter worden en gaat uit van vertrouwen van de toezichthouder in de onder toezicht gestelde. Kern is horizontale verantwoording door middel van het aansluiten bij de bestaande informatiestromen van het college naar de gemeenteraad. De provincie Groningen en de Groninger gemeenten werken sindsdien aan de ontwikkeling van het toezicht. Hiervoor is gekozen om meer draagvlak te hebben. Er is een provinciale overleggroep opgericht, waarin de Provincie en van elke gemeente een IBT-coördinator deelnemen. Op 8 oktober jl. is er een bijeenkomst geweest voor de gemeenteraden, waarin de eerste resultaten vanuit de eerste ronde van toezicht door de Provincie op de gemeenten is gepresenteerd. Duidelijk is dat het nog een groeimodel is die uiteindelijk wellicht zal groeien naar een vulling via de website www.waarstaatjegemeente.nl van het Kwaliteitsinstituut Gemeenten (KING). Belangrijkste gegeven bij het toezicht is dat de colleges richting de raad verantwoorden hoe zij op de diverse terreinen de zaken uitvoeren, hoe ze omgaan met de risico's bij de taakuitoefening, zo handelen dat ze de risico's tenietdoen of beheersen en dit vervolgens ook classificeren in goed, matig of slecht. De Provincie gaat uit van een adequate uitoefening van de taken van de gemeente door de colleges van burgemeester en wethouders en van adequaat toezicht daarop door de gemeenteraad. De Provincie kijkt op afstand mee, niet alleen naar de score op de toezichtgebieden, maar ook naar de wijze waarop het college en de raad hun respectievelijke rollen van verantwoording en toezicht uitvoeren. De Provincie gebruikt voor haar oordeel de informatie die al bestaat, de informatie die de raad van het college ontvangt en de informatie die de gemeente op grond van voorschriften al vaststelt. Met de gemeenten is afgesproken, dat de IBT verantwoordingsinformatie voor de Provincie wordt opgenomen in de jaarverslaglegging en in de begroting. Vanuit de optiek dat in de jaarrekening verslag wordt gedaan van wat er feitelijk heeft plaatsgevonden en in de begroting wat de gemeente voornemens is te gaan doen. Naar aanleiding van de eerste ervaringen met het model (paragraaf J) dat in 2013 is opgesteld en een eerste beoordeling door de Provincie heeft gehad, is het model bijgesteld en zijn de verwachtingen en werkwijzen van alle partijen nader op elkaar afgestemd. Toezichtgebieden De gemeentelijke taken waarop de Provincie in verband met de Wet interbestuurlijk toezicht, toezicht houdt zijn: archieven, ruimtelijke ordening, omgevingsrecht, wonen (huisvesting statushouders), water, monumenten en archeologie. Hoewel het niet direct onder de werking van de wet valt, is financieel toezicht hieraan toegevoegd, omdat het de bedoeling van de wetgever is dat het toezicht zoveel mogelijk gebundeld en risicogericht wordt opgezet. Het onderdeel water is samengevoegd met ruimtelijke ordening, vanwege de sterke samenhang tussen de beide beleidsvelden. Toezichtscriteria Met de gemeenten zijn termen overeengekomen hoe de prestaties op de terreinen van een classificatie kunnen worden voorzien. Deze liggen vast in een brochure Toetskaders interbestuurlijk toezicht van april 2014. De waardering die aan elk overeengekomen toetsingselement moet worden gegeven is: goed, matig of slecht. In de brochure staat aangegeven wanneer je je zelf een predicaat goed, matig of slecht dient op te plakken. Dus het college geeft richting de gemeenteraad aan of ze haar prestatie classificeert als goed, matig of slecht. In eerste aanleg is het oordeel dan aan de gemeenteraad of hij het daar mee eens is. In tweede aanleg beoordeelt de Provincie of zij het eens zijn met het gegeven oordeel vanuit de gemeente zelf. Is dat niet het geval dan volgt met name bij een oordeel slecht het nodige overleg over dat uitvoeringsgebied tussen Provincie en gemeente.

114

Waar staan de termen in zijn algemeenheid voor? Goed: de gemeente voldoet aan de wettelijke verplichtingen. Er zijn geen of slechts kleine verbetermogelijkheden. Matig/voldoende: de gemeente haalt het minimale niveau van de wettelijke verplichtingen, maar er is ruimte voor verbetering. In sommige gevallen kan het noodzakelijk zijn dat deze verbeteringen binnen korte tijd gerealiseerd worden. Slecht: De gemeente voldoet niet aan de wettelijke vereisten, er is sprake van taakverwaarlozing. De Provincie zal gebruik maken van de bevoegdheden uit de Wrgt.

Samenvattende score beoordeling door het college: Toezichtgebied

Score

Wabo

Goed

Wro/Bro

Goed

Financiën

Goed

Archief

Matig

Huisvesting statushouders

Goed

Monumenten en archeologie

Goed

Toezichtgebied Wabo Op 1 oktober 2010 is de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) in werking getreden. De Wabo stelt eisen aan de gemeentelijke vergunningverlening en handhaving op het werkveld van het omgevingsrecht. Voorheen afzonderlijke vergunningstelsels en besluitvorming op het terrein van het omgevingsrecht zijn met de Wabo geïntegreerd in één vergunning, de omgevingsvergunning. Ook zijn door de Wabo de termijnen waarbinnen de vergunningen moeten worden verleend beduidend aangescherpt en worden veel scherpere eisen gesteld aan de inhoudelijke beoordeling van aanvragen en de wijze waarop toezicht wordt uitgeoefend. Toezicht op de naleving van regels in het algemeen en op de verschillende vergunningen in het bijzonder. De Wabo gaat uit van programmatisch werken. In hoofdstuk 7 van het Besluit omgevingsrecht (Bor) is vastgelegd dat jaarlijks een planning moet worden opgesteld voor de toezichts- en handhavingsactiviteiten die in het komende jaar ter naleving het omgevingsrecht zullen worden uitgevoerd. Over de uitvoering van die activiteiten moet ook jaarlijks verslag worden gedaan (artikel 7.7 Bor). Naar verwachting zal dit in de toekomst worden uitgebreid en zal dit ook gaan gelden voor vergunningverlening. Beleid, probleem-/risicoanalyse De raad van de gemeente Marum heeft in november 2013 het nieuwe integrale beleidsplan “Bewust van onze omgeving” vastgesteld. Dit is van toepassing op de vergunningverlening, het toezicht en de handhaving (de VTH-taken) voor de fysieke leefomgeving. In het beleidsplan zijn de landelijke prioriteiten brandveiligheid, protocol bouwplantoetsing en bodembeleid benoemd. Het beleidsplan is gebaseerd op een probleem- en risico-analyse en vormt de basis voor de uitvoering van de Wabo-taken tot en met 2016. In het beleidsplan zijn doelen en prioriteiten benoemd en de veronderstelling is dat het ambitieniveau in lijn is met de capaciteit. In het beleid en de probleem- en risico-analyse is aandacht besteed aan de onderkende Wabo-risico's (asbest, verontreinigde grond, brandveiligheid bij de opslag van gevaarlijke stoffen, constructieve veiligheid, risicovolle inrichtingen en brandveiligheid) en is duidelijk wat specifiek gemeentelijke risico's zijn. In het kader van toezicht en handhaving is aandacht besteed aan de meeste van de prioritaire RO-belangen veiligheid, gezondheid, landschap en natuur.

115

Cultuurhistorie ontbreekt nog in dit rijtje. Eind 2013 zijn namelijk pas de Kadernota Archeologie en de Kadernota Cultuurhistorie vastgesteld. Ook is eind 2013 een inventarisatie afgerond naar cultuurhistorisch waardevolle panden en gronden. In de toekomst zal het item Cultuurhistorie nader ingebed worden in de toezicht en handhaving. Jaarprogramma Met het beleidsplan is in november 2013 ook het uitvoeringsprogramma voor 2014 vastgesteld. Hierin zijn de doelen, de risico's en de prioriteiten uit het beleidsplan vertaald naar de uitvoering. Er is geen evaluatie van het vorige programma in opgenomen. De beschikbare middelen worden verondersteld toereikend te zijn voor de uitvoering. In het programma zijn de systematiek en werkzaamheden voor het actueel houden van vergunningen voor risicovolle activiteiten niet expliciet beschreven. Echter in de praktijk worden deze vergunningen minimaal eens per tien jaar geactualiseerd. Jaarverslag Het jaarverslag 2014 is begin 2015 opgesteld en zal in het tweede kwartaal van 2015 aan de raad worden aangeboden, aansluitend bij de begrotingscyclus. Daarin wordt ook ingegaan in hoeverre de mate van uitvoering van het jaarprogramma heeft bijgedragen aan beleidsdoelen, de beheersing van risico's en of beleid, prioriteiten. Dit vormt tevens weer input voor het uitvoeringsprogramma voor 2015. Gelet op het vorenstaande kan over het jaar 2014 de beoordeling “goed” gegeven worden. In vergelijking met 2012 (oordeel “matig”) en 2013 (oordeel “matig-goed”) zijn duidelijke verbeteringen doorgevoerd. Toezichtgebied ruimtelijke ordening Wro en Bro Op 1 juli 2008 is de nieuwe Wet ruimtelijke ordening (Wro) in werking getreden. In lid 2 van artikel 10.1 van deze wet is opgenomen dat het college van burgemeester en wethouders jaarlijks verslag doet aan de gemeenteraad van de wijze waarop in het voorafgaande jaar uitvoering is gegeven aan de bestuursrechtelijke handhaving op het gebied van de Wro en het gevoerde beleid bij de uitvoering van de hoofdstukken 3, 3a en 4 van de Wro en de verlening van omgevingsvergunningen voor activiteiten als bedoeld in artikel 2.1, eerste lid, onder a, b, c en g, van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). Hoofdstuk 3 van de Wro heeft betrekking op bestemmingsplannen, hoofdstuk 3a op de beheersverordening en hoofdstuk 4 gaat over algemene regels en specifieke aanwijzingen. Artikel 2.1, eerste lid, onder a, b, c en g van de Wabo betreft een omgevingsvergunning voor het bouwen van bouwwerken, het uitvoeren van een werk of werkzaamheden, het gebruik van gronden of bouwwerken in strijd met het bestemmingsplan en het slopen van een bouwwerk in gevallen waarin dat in een bestemmingsplan, beheersverordening of voorbereidingsbesluit is bepaald. De Provincie hanteert twee toezichtcriteria met betrekking tot de ruimtelijke ordening. Bestemmingsplannen en beheersverordening Voor het hele grondgebied gelden actuele bestemmingsplannen. Er is geen beheersverordening opgesteld. Het jaarverslag 2014 over de uitvoering van de Wro-taken is begin 2015 opgesteld en wordt in het tweede kwartaal van 2015 aan de raad aangeboden, aansluitend bij de begrotingscyclus. Toezicht en handhaving Het jaarlijkse programma voor toezicht en handhaving maakt onderdeel uit van het uitvoeringsprogramma 2014 voor de VTH-taken op het gebied van de Wabo, zoals hiervoor is beschreven, en dat is in november 2013 is vastgesteld. Het jaarverslag in het kader van toezicht en handhaving Wro is opgenomen in het jaarverslag over uitvoering van de VTH-taken, zoals hiervoor is beschreven, en welke aansluitend bij de begrotingscyclus aan de raad zal worden aangeboden in 2015.

116

Beoordeling Gelet op het vorenstaande kunnen wij wat betreft dit aspect aan alle IBT-criteria voldoen en kan net als vorig jaar het oordeel ‘goed’ gegeven worden. Toezichtgebied Financiën In de begrotingsstukken voor de jaren 2015 en het meerjarenbeeld 2016-2018 wordt uitgebreid de financiële positie, de financiële voornemens en financiële risico’s en het daartegenover staande weerstandsvermogen het meest actueel in beeld gebracht. De gemeente Marum stond in 2014 onder repressief toezicht. Voor de IBT-paragraaf gelden zeven toetsingscriteria waarover we een oordeel moeten formuleren en waardering afgeven. De beoordeling in het kader van de toezichtscriteria is goed, ook op het criterium rekeningresultaat (7) over exploitatiejaar 2014. Immers na vijf jaar van negatieve jaarsaldi is het resultaat over 2014 € 35.000 positief na bestemming. Gelet verder op de oorzaken is hier geen sprake van structureel negatief beeld (incidenteel grondexploitatie en extra verliezen werkvoorzieningschap). Daardoor classificeren wij in de totaal beoordeling onze gemeentefinanciën met een predicaat goed. Criterium 1 en 2. Begrotingsjaar 2014, 2015 en 2018 zijn structureel en reëel in evenwicht. Beoordeling: goed De begroting 2014 sloot met een positief saldo van € 45.000 en het eindjaar 2017 van het meerjarenbeeld sloot aanvankelijk met een negatief saldo van € 71.000. Dit negatieve saldo van 2017 is echter bij de behandeling in de raad door een motie, inhoudende aanvullende ombuigingen bijgesteld naar nul. Actueel sluit de begroting 2015 met een positief saldo van € 39.000. Voor 2018 staat een positief saldo van € 53.000. Beide begrotingen sluiten en zijn dus meer dan in evenwicht. Ook op de vraag of dit een reëel en structureel positief beeld is durven we onszelf het predicaat goed te geven. De bezuinigingen die de afgelopen jaren zijn afgesproken, inclusief de stelposten zijn kwantitatief in hoofdzaak steeds gerealiseerd. Ook de nieuwe ombuigingen in deze meerjarenbegroting zijn van eenzelfde realistisch kaliber. Er kan echter meer gezegd worden rondom de financiële positie. In de begroting 2015 zitten ook nog de volgende andere elementen: - Onvoorzien van incidenteel € 21.000 - Onvoorzien structureel € 20.000 - Ruimte vervangingsinvesteringen € 10.000 (dit is niet ingevulde ruimte voor vervangingsinvesteringen; planmatig in onderhoudsplannen/vervangingsplannen meegenomen investeringsruimte is reeds bij de verschillende onderdelen meegenomen) - Een onbenutte belastingcapaciteit van € 650.000 - Een algemene bedrijfsreserve (ABR) van € 1.200.000 (5% van de exploitatieomzet) - Een surplus op de ABR van € 450.000 En tenslotte kijkend naar het overzicht van incidentele baten en lasten zit daar ook nog een positief verschil in van afgerond € 70.000. Verder is meerjarig verwerkt een ruimteclaim van circa € 50.000 voor intensivering bij de sport, recreatie en toerisme en leefbaarheid kleine kernen. Verder is er sprake van goede, transparante ambtelijke en bestuurlijke contacten over de planning- en controldocumenten. Ook vanuit de rapportages van onze huisaccountant vloeit een beeld van gezond opererende organisatie met smalle marges. Criterium 3. Weerstandsvermogen Beoordeling: goed Vanuit paragraaf F Weerstandsvermogen worden de hiervoor aangehaalde zaken rondom de ruimte die er nog is beschreven. Ook is zoals toegezegd er een meer financiële vertaling gemaakt van de mogelijke risico’s en de consequenties die dit kan hebben. Ook valt daaruit af te leiden dat voor bijna alle risicogebieden de nodige beheers- en sturingsmaatregelen worden getroffen die in redelijkheid te

117

nemen zijn. De grootste onzekere factor voor onze gemeente is en blijft lettend op de uitkomsten, toch vaak weer de te verwachten algemene uitkering vanuit het Gemeentefonds en de conjunctuurgevoeligheid van onze overheidsbegrotingen. Ook de wijze waarop de 3D’s grotendeels projectmatig zijn weggezet in Westerkwartierverband met risicospreiding ook in Westerkwartierverband en soms ook provinciaal geeft ons vertrouwen dat deze operatie beheersbaar uitgevoerd kan worden. Naast de algemene buffer van € 1.200.000 is er ook zo nodig nog additionele ruimte, eenmalig weliswaar, van € 450.000. Bij structurele claims zal toch gekeken moeten worden naar ombuigingen of inzet van de onbenutte ruimte in de belastingcapaciteit. Kortom, naast het feit dat het reserve- en voorzieningenniveau een positief beeld vertoont, is er ook veel controlinstrumentarium ingebouwd in de bedrijfsvoering, op grond waarvan een adequaat bijsturen verwacht mag worden en een indicatie goed op dit onderdeel gerechtvaardigd is. Criterium 4. Onderhoud kapitaalgoederen Beoordeling: goed Vanuit paragraaf A Kapitaalgoederen wordt het beleid ten aanzien van het onderhoud van kapitaalgoederen beschreven. Voor alle hieronder in de tabel staande kapitaalgoederen zijn plannen, dan wel zitten deze opgenomen in een beheerssysteem. De wegen en het groen zitten in het Beheersysteem Openbare Ruimte (BOR) wat samen met bureau Oranjewoud is opgezet en onderhouden. Voor de riolering kennen we de Gemeentelijke Rioleringsplannen (GRP’s). Al deze plannen zijn gecommuniceerd, dan wel vastgesteld door de gemeenteraad. Tabel: Wegen

Onderhoud weggezet conform classificatiesysteem BOR: momenteel niveau: laag Onderhoud op basis van uitkomsten systeem en visuele inspectie. Extra aandacht op voorkoming kapitaalvernietiging. Groen Onderhoud weggezet conform classificatiesysteem BOR: momenteel niveau: laag Bij bijzondere ziektes, stormschade c.a. worden incidentele extra budgetten beschikbaar gesteld. Openbare verlichting Beleidsplan openbare verlichting wordt in 2015 herzien. Op basis van het huidige plan wordt jaarlijks € 60.000 geïnvesteerd in vervanging en verbetering. Riolering Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan 2012-2016 Onkruidbestrijding, straatvegen en kolkenreiniging meerjarencontract 20132016 Slootschonen meerjarencontract 2013-2016 Gebouwen Meerjarenonderhoudsplan 2014-2024 Meerjarenonderhoudsplan basisscholen 2012-2022 Tractiemiddelen Voor de vervanging van tractie- en bedrijfsmiddelen buitendienst > 10.000 is een structureel bedrag van afgerond € 80.000 aanwezig. Dit budget wordt met ingang van 2015 met een bedrag van € 20.000 verhoogd. In 2015 volgt Nota tractie- en bedrijfsmiddelen. Sportvelden Meerjarenonderhoudsplan als onderdeel van de Sportnota 2012. Via de in 2015 uit te werken Sportnota 2016-2020 zal dit beleidskader worden geactualiseerd. Er wordt beschikt over de nodige plannen, zodat het beheerstechnisch beoordeeld goed in control is. Dat in de huidige laagconjunctuur geschakeld is naar kwaliteitsniveau basis maakt volgens ons niet dat

118

hieruit een kwalificatie matig moet voortvloeien. De beoordeling moet gaan of goed of slecht wordt omgegaan met beleid ten aanzien van kapitaalvernietiging; daarvan is geen sprake, daar is de nodige aandacht voor, vandaar de conclusie bij dit criterium goed. Criterium 5. Grondexploitatie Beoordeling: goed Vanuit paragraaf E Grondexploitatie wordt uitvoerig het beleid bij de grondexploitatie beschreven. Zoals daaruit valt af te leiden wordt beschikt over actuele exploitatieopzetten (1 juli 2014). De verliezen zijn reeds in het verleden (2012) genomen, en het verwachte verlies op het Centrumplan van € 3.800.000 is afgedekt via een voorziening reeds bij het openen van de exploitatie voor dit plan. Dit stevige plan wordt verder nauwgezet met o.a. externe inzet van de nodige deskundigheid in control gehouden. Verder geven de in exploitatie zijnde plannen een winstprognose te zien van in totaal ongeveer € 1.000.000. Dit betekent ook dat tegenvallers in de looptijd nog binnen de bestaande marges kunnen worden opgevangen. Dit geheel in ogenschouw nemend is ook hier een beoordeling goed op zijn plaats. Criterium 6. Toepassing BBV Beoordeling: goed Zoals opgemerkt bij het onderdeel uitgangspunten bij deze begroting zijn de uitgangspunten vanuit het Besluit Begroting en Verantwoording Provincies en Gemeenten meegenomen en vormen zij de basis voor onze werkwijze. Ook lettend op het onafhankelijk oordeel van onze accountant hieromtrent, die dit ook bevestigt in het verslag van bevindingen bij de jaarverslaglegging over 2014, is hier ook het predicaat goed van toepassing. Criterium 7 Rekeningresultaten afgelopen jaren Beoordeling: goed De ontwikkeling van de jaarrekening 2014 en van de afgelopen jaren is als volgt: jaarrekening 2009 2010 2011

saldo -/- € 68.385 -/- € 127.451 -/- € 71.902

jaarrekening 2012 2013 2014

saldo -/- € 407.105 -/- € 140.105 € 35.012

Belangrijk bij de beoordeling evenals bij de begroting is hoe ziet één en ander er structureel uit. Oftewel is het resultaat ontstaan door structureel negatieve elementen of zijn de nadelige saldi het gevolg van incidentele tegenslagen. Het laatste is duidelijk het geval. Immers door het faillissement van de timmerfabriek bij het WSW-bedrijf Novatec, een verbonden partij, zijn in deze jaren vrij forse extra verliezen ontstaan die doorberekend zijn aan de deelnemende gemeenten. Verder heeft er in 2012 een afboeking van een kleine € 700.000 plaatsgevonden in het kader van het afboeken van verliezen op grondposities. Indien we deze oorzaken er uit filteren is er al geen sprake meer van nadelige saldi. Met dit gegeven gerekend is een score goed beslist te verdedigen. Toezichtgebied archief Met de invoering van de Wet Revitalisering Generiek Toezicht op 1 oktober 2012 is het interbestuurlijk toezicht op de gemeentelijke archieven veranderd. De archiefwetgeving is bedoeld om overheidsinformatie betrouwbaar, authentiek en toegankelijk te bewaren en beschikbaar te hebben. Iedere gemeente dient haar informatiehuishouding op orde te hebben en helder te communiceren of zij aan de eisen van wet- en regelgeving voldoet. Hiervoor heeft de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) een raamwerk van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) ontwikkeld. Op basis van deze indicatoren kan de situatie voor de vier door de Provincie aangegeven cruciale risicothema’s als volgt worden samengevat. Kwaliteitssysteem De gemeente Marum beschikt over een geactualiseerde, door de gemeenteraad vastgestelde Archiefverordening die voldoet aan de vigerende wet- en regelgeving.

119

De gemeente beschikt over een door het college als archiefzorgdrager vastgesteld Besluit informatiebeheer inzake het beheer van de archiefbewaarplaats en van de niet naar de archiefbewaarplaats overgebrachte archiefbescheiden. In artikel 16 van de Archiefregeling 2009 staat dat de het beheer van archiefbescheiden moet voldoen aan toetsbare eisen van een door de toezichthouder toe te passen kwaliteitssysteem. De gemeente Marum beschikt niet over een dergelijke systeem en werd daarom door de provinciale archiefinspectie als slecht beoordeeld. Omdat ook de overige Westerkwartiergemeenten niet beschikken over een kwaliteitssysteem zal in 2015 in gezamenlijkheid worden onderzocht hoe aan deze eis tegemoet gekomen kan worden. Verbeterpunt:  De komende tijd zal worden onderzocht hoe in samenwerking met de overige Westerkwartiergemeenten een kwaliteitssysteem kan worden ontwikkeld ook met het oog op een voorgenomen fusie in dit gebied.. Eindoordeel: matig Goede, geordende en toegankelijke staat De gemeente kent op verschillende terreinen adequate voorzieningen om de goede staat van archiefbescheiden te garanderen. Datzelfde kan gezegd worden voor de ordening en toegang op die bescheiden. De samenhang daartussen zou moeten worden gewaarborgd door vastlegging van de werkwijze in het Documentair Structuurplan (DSP), waarover de gemeente Marum niet beschikt. Om budgettaire redenen is een aantal jaren geleden door het college besloten af te zien van het opstellen hiervan. Er is evenmin een compleet overzicht van alle gemeentelijke archiefbescheiden. Een wettelijk voorgeschreven metadataschema als basis voor de toegankelijkheid van analoge en digitale archiefbescheiden is niet vastgesteld. Hoewel er ook in Marum sprake is van (van origine) digitale archiefbescheiden, is daaromtrent geen deugdelijke vastlegging geregeld met betrekking tot de noodzakelijke procedures voor blijvende duurzaamheid ervan. Onderzocht zal worden of het Toepassingsprofiel Metadatering Lokale Overheden (Archief 2020) ook bruikbaar is voor de gemeente Marum. Verbeterpunt:  Aanzet tot een metadataschema (monitoring digitale bescheiden). Eindoordeel: matig Selectie, vernietiging en openbaarmaking De gemeente beschikt over een door het college vastgesteld Besluit informatiebeheer inzake het beheer van de archiefbewaarplaats en van de niet naar de archiefbewaarplaats overgebrachte archiefbescheiden. De meeste fysieke archiefbescheiden van 20 jaar en ouder zijn openbaar en gratis toegankelijk, met uitzondering van de privacygevoelige stukken. De archiefbescheiden zijn toegankelijk door middel van inventarissen. De inventaris van de archieven van de gemeente Marum 1811 – 1987 is aanwezig en ook gepubliceerd op www.groningerarchiefnet.nl. Bezoekers kunnen zelfstandig onderzoek doen in de hiervoor aangewezen ruimte. Voor een dergelijk bezoek dient men een afspraak te maken. Het waarderen, selecteren en vernietigen van archiefbescheiden gebeurt op de voorgeschreven wijze, met een verklaring. De archiefbescheiden ouder dan 20 jaar zijn overgebracht naar de daarvoor aangewezen archiefbewaarplaats. Hiervoor moet een verklaring van overbrenging opgesteld worden; tot nu toe is dat niet gebeurd. In het vervolg zullen dergelijke verklaringen opgemaakt worden, waarbij in voorkomende gevallen beperkende bepalingen krachtens artikel 15 van de Archiefwet 1995 worden vermeld. Bij de gemeente Marum heeft geen vervanging, vervreemding of substitutie plaatsgevonden. Verbeterpunt:  Het maken van een verklaring van overbrenging.

120

Eindoordeel: matig tot goed Bewaaromgevingen Door de gemeente is een medewerker aangewezen voor de uitvoering van het beheer van de archiefbescheiden in de archiefbewaarplaats. Het college van burgemeester en wethouders heeft in de kelder van het gemeentehuis een gemeentelijke archiefbewaarplaats aangewezen waarvan is vastgesteld dat deze aan alle in de Archiefbesluit- en regelingen genoemde eisen voldoet. De archiefbewaarplaats is onder meer voorzien van een klimaatbeheersingssysteem. Om de waarden van luchtvochtigheid en temperatuur te kunnen monitoren is een zogenaamde datalogger aanwezig. Deze wordt regelmatig uitgelezen en indien nodig wordt hierop actie ondernomen. Plannen betreffende bouw, verbouwing, inrichting of verandering van inrichting van de archiefbewaarplaats zijn goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Groningen. De gemeente Marum beschikt, net als de overige Westerkwartiergemeenten, niet over een e-depot voor de bewaring van digitale archiefbescheiden. Wel beschikt de gemeente sinds eind 2013 over webarchivering. Daarbij wordt alle informatie die op de website wordt geplaatst centraal opgeslagen door middel van een e-depot. Hoewel een groot deel van de Nederlandse gemeenten gebruik maakt van opslag bij Archiefweb.eu vindt de provinciaal archiefinspecteur in Groningen dat dit geen adequate voorziening is, omdat er onvoldoende contextuele relaties met de gemeente in worden gelegd (Archiefregeling artikel 17). Hoewel verplicht op basis van wet- en regelgeving heeft de gemeente Marum voor het behoud van de te bewaren archiefbescheiden bij bijzondere omstandigheden nog geen calamiteitenplan opgesteld. Op het moment van schrijven van deze paragraaf bevindt een concept voor dit plan zich in een afrondende fase. Verbeterpunten:  Opstellen van een calamiteitenplan (is in afrondende fase).  Het opzetten van een e-depot op Westerkwartierniveau; geen van de gemeenten beschikt hierover en hierbij is een nadrukkelijke rol van het ICT-bureau Westerkwartier weggelegd. Eindoordeel: matig Totaaloordeel: matig met acties tot verbetering Toezichtgebied huisvesting statushouders Op 1 januari 2014 had de gemeente Marum een positief saldo van twee personen bij de huisvesting van de statushouders. Gedurende het jaar heeft de gemeente twee taakstellingen opgelegd gekregen, voor in totaal tien te huisvesten personen. Feitelijk zijn in 2014 in Marum tien personen gehuisvest. Hiermee is de taakstelling uitgevoerd. Door het positieve resultaat over 2013 (twee personen meer gehuisvest dan volgens de taakstelling moest) resteert eind 2014 nog een positief resultaat van twee personen. Hierdoor blijft de gemeente voldoen aan de taakstelling zoals de gemeente al jaren ruim aan de taakstelling voldoet, zodat de uitvoering niet alleen als goed, maar als “uitmuntend” beoordeeld kan worden. Ontwikkelingen 2015 Naar het zich laat aanzien is er een toename in de stroom vluchtelingen naar Nederland. In 2014 heeft dit al geresulteerd in een verhoging van het aantal te huisvesten statushouders. Ook voor 2015 zal dit een zelfde aantal te huisvesten personen worden. Wat gaat de gemeente doen in 2015? Om aan de taakstelling te voldoen is het noodzakelijk dat er woningen beschikbaar zijn voor huisvesting. Met een stagnerende economie en daardoor minder verhuizingen stagneert het aanbod van passende woonruimte. Toch zal er bij de woningcorporatie met regelmaat op aangedrongen worden woonruimte beschikbaar te stellen. De gemeente Marum voldoet aan de toezichtscriteria.

121

Toezichtgebied monumenten en archeologie De beoordeling op dit toepassingsgebied is in ontwikkeling en nog niet vastgesteld. De Provincie heeft alle gemeenten in Groningen uitgenodigd om gezamenlijk in twee workshops te komen tot een toetsingskader voor archeologie, cultuurhistorie en monumenten. Hoewel het beoordelingskader nog niet definitief is vastgesteld, is bij de volgende opgave rekening gehouden met het definitief ontwerp. Het toetsingskader gaat uit van wettelijk verplichte onderdelen. Algemene gegevens en kengetallen De gemeente Marum heeft:  19 rijksmonumenten, waarvan 18 gebouwde rijksmonumenten en één door het Rijk aangewezen monumentaal orgel;  geen gemeentelijke monumenten(lijst);  geen beschermde stads- en dorpsgezichten;  geen rijksarcheologische monumenten;  11 terreinen van archeologische waarde categorie 3 (WR-A3), waaronder niet wettelijk beschermde Archeologische Monumenten Kaart (AMK)-terreinen. Indicatoren beleid Structuurvisie De gemeente heeft de verplichte actuele structuurvisie. De gemeenteraad heeft deze vastgesteld op 1 maart 2010. Op de structuurvisiekaart staan de cultuurhistorische waarden niet specifiek aangegeven. De historische landschaps- en houtsingelstructuren/gebieden zijn gewaarborgd. Indicatoren beleid bestemmingsplannen De bestemmingsplannen binnen de gemeente zijn actueel en niet ouder dan tien jaar. Bij het vaststellen van bestemmingsplannen wordt na het in werking treden van de Wet archeologische monumentenzorg (september 2007) rekening gehouden met archeologie. Aanvankelijk werden de waarden ontleend aan de landelijke Archeologische Monumenten Kaart (AMK). Vanaf november 2013 wordt voor de archeologische waardebepaling de Kadernota voor archeologie gehanteerd. Het actualiseren van bestemmingsplannen wordt gepland binnen tien jaar, overeenkomstig de wettelijk voorgeschreven termijn. Bij het vaststellen van bestemmingsplannen wordt na het in werking treden van het gewijzigde Besluit ruimtelijke ordening (januari 2012) rekening gehouden met cultuurhistorische waarden. Vanaf november 2013 wordt de Kadernota voor cultuurhistorie gehanteerd voor de waarden en de ruimtelijk relevante beoordeling. Bij de partiële en correctieve herziening van het bestemmingsplan Buitengebied Marum (2014) krijgen 23 objecten een beschermd karakter met een aanduiding “cultuurhistorisch waardevol”. De karakteristieke hoofdvorm van de objecten worden met een bouwvlak vastgelegd. Indicatoren vergunningen adviezen In 2014 zijn twee omgevingsvergunningen verleend. De eerste omgevingsvergunning is verleend voor het verbouwen van de Coendersborgh aan de Oudeweg 15 te Nuis. Het bouwplan voor het verbouwen van de Coendersborgh is ten opzichte van het oorspronkelijk ingediende bouwplan, twee keer aangepast en aan de commissie voorgelegd. Het eindresultaat is een een zeer terughoudende verbouwing met waardering van de commissie. De tweede omgevingsvergunning is verleend voor het verbouwen en deels herbestemmen van de monumentale boerderij aan de Haarsterweg 30-32 te Marum. De gemeente maakt voor de advisering over de aanvragen van een omgevingsvergunning gebruik van de provinciale monumentencommissie Libau. De ingestelde commissie voldoet aan artikel 15 van de Monumentenwet. De gemeente heeft voor de beide aanvragen adviezen gevraagd aan de monumentencommissie Libau, de Provincie en de Rijksdienst Cultureel Erfgoed. Er is voldoende invulling gegeven aan de

122

opmerkingen uit de advisering, waardoor beide vergunningen met positieve adviezen konden worden verleend. Ook voor de aanvragen omgevingsvergunningen met betrekking tot het wijzigen van een rijksmonument wordt een advies gevraagd aan de provinciale monumentencommissie Libau. Deze verplichte adviezen worden overgenomen bij het verlenen van een omgevingsvergunning. De gemeente houdt een register bij van verleende omgevingsvergunningen. Door middel van het digitaal vergunningensysteem Squit XO worden vergunningen verleend en controles gepland. Hierdoor heeft de gemeente een actueel overzicht van omgevingsvergunningen en de stand van zaken met betrekking tot de uitvoering. De gemeente voldoet hierdoor aan de registerplicht. Indicatoren toezicht en handhaving Het toezicht en handhaving van omgevingsvergunningen voor rijksmonumenten en archeologie is geborgd in het beleidsplan “Bewust van onze omgeving” – zie toezichtgebied Wabo. Bij de gemeente zijn in 2014 (peildatum augustus) geen archeologische vondstmeldingen binnengekomen en er hebben zich geen incidenten voorgedaan. Verder zijn geen overtredingen geconstateerd en er zijn geen rijksmonumenten gesloopt. Er zijn ook geen aanvragen omgevingsvergunning ontvangen voor het slopen van een rijksmonument. Toetsing en beoordeling 1. Beleid: bestemmingsplannen of beheersverordening zijn voor het hele grondgebied Maltaproof en bevatten allen rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten. Oordeel: goed. 2. Beleid: de gemeente heeft een monumentencommissie ex art. 15 Monumentenwet. Oordeel: goed. 3. Vergunning en advies: openbaar register van verleende omgevingsvergunningen m.b.t. gebouwde rijksmonumenten. Oordeel: goed. 4. Vergunning en advies: advies monumentencommissie. Oordeel: goed. 5. Toezicht en handhaving: opvolging incidenten. Oordeel: wegens ontbreken van incidenten: n.v.t.

123

Paragraaf K - Sociaal Domein Per 1 januari 2015 zijn in ons land belangrijke taken en verantwoordelijkheden overgeheveld van de rijksoverheid en provincies naar de gemeenten. Het gaat om taken op het terrein van de jeugdzorg, werk en inkomen en zorg voor langdurig zieken en ouderen. Gemeenten nemen die taken op zich volgens de regelingen in de Jeugdwet, de Participatiewet en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Gesproken wordt wel over de drie decentralisaties of transities in het Sociaal Domein. Het gaat om een majeure operatie die het budget van de gemeente Marum fors doet toenemen. Het gaat dan ook wel ergens over: alle taken op het terrein van de jeugdzorg (de jeugd ggz, de provinciale jeugdzorg, de gesloten jeugdzorg, jeugdreclassering, jeugdbescherming en licht verstandelijk gehandicapte jeugd), de dagbesteding en begeleiding uit de Awbz, de reintegratie van gedeeltelijk arbeidsgehandicapten en de begeleiding naar werk van mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt. 2014 is dan ook een intensief jaar geweest wat de transitie en transformatie van het Sociaal Domein betreft. We zijn volop bezig geweest met de voorbereidingen die verband houden met de uitvoering van de nieuwe taken waarvoor de gemeente Marum met ingang van 2015 verantwoordelijk is. De burgers moesten hier zo weinig mogelijk ongemak van ondervinden. Voor de uitvoering van de nieuwe taken moesten gemeenten hun organisatie op orde hebben per 1 januari 2015. De colleges van burgemeester en wethouders van de vier gemeenten in het Westerkwartier besloten eind 2013 de drie decentralisaties gezamenlijk programmatisch uit te voeren. Deze gezamenlijke inspanning ligt voor de hand gelet op de komende herindeling van deze gemeenten die naar verwachting in een fusiegemeente zal resulteren in 2018. In het opgestelde programmaplan worden de doelstellingen(resultaatgebieden), het proces, de looptijd en de financiën van het programma beschreven. Per 1 januari 2015 is de uitvoering van de nieuwe taken een feit. Daarmee is het programmaplan nog niet volledig gerealiseerd. Het plan heeft een tijdshorizon tot 1 juni 2015. Tot nu toe lag vooral de nadruk op de voorbereiding van de transities in het Sociaal Domein, nu zal de fase van transformatie aanbreken. Voor de uitvoering van het programma is een programmateam samengesteld wat onder leiding van een programmamanager invulling gaf aan de geformuleerde doelstellingen. Naast het programmateam zijn er een elftal werkgroepen ingericht. Zo heeft de werkgroep verordeningen alle benodigde verordeningen opgesteld en heeft de werkgroep communicatie zich bezig gehouden met het communiceren met zowel de inwoners die direct te maken hebben met de transities als ook de inwoners die er nauwelijks weet van hebben. Alle publicaties in de lokale kranten en de Westerkwartier Zorgkrant zijn hier goede voorbeelden van. De werkgroep financiën heeft zich onder andere bezig gehouden met de invoeringsbudgetten die de gemeente van 2012 tot 2014 heeft ontvangen. Uit deze budgetten zijn o.a. de kosten voor het programmamanager, programmateam, projectkosten contracteren AWBZ 18+, communicatie- en opleidingskosten voldaan. Daarnaast hebben zij voor de Westerkwartiergemeenten de zaken die betrekking hebben op het Sociaal Domein financieel vertaald in de begroting 2015. Belangrijke mijlpalen voor het programma waren de vaststelling van respectievelijk het Visiedocument Sociaal Domein Westerkwartier, de Uitgangspuntennota, het Beleidsplan Sociaal Domein Westerkwartier en de bijbehorende verordeningen, die de gemeenteraad uiteindelijk eind 2014 heeft vastgesteld. Hiermee is voor de gemeente Marum de transitie een feit en kan gestart worden met de transformatie.

124