Mei 2015
Betere zorg voor patiënten en naasten door samenwerking
Jaarrapportage 2014 Almelo, Gerda Kievitsbosch coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Noordwest-Twente Hengelo, Agnes van Berkum, coördinator Netwerk Palliatieve Zorg Midden-Twente
Jaarrapportage 2014 | 1
Inhoudsopgave
pagina
1. Inleiding
3
2. Beleid en organisatie
4
3. Nationaal Programma Palliatieve Zorg
5
4. Consultatieteam palliatieve zorg
6
5. Deskundigheidsbevordering
7
6. Gebruik van richtlijnen /
kwaliteitsinstrumenten in de zorgverlening
7. Coördinatie en continuïteit van zorg en begeleiding
9 10
8. Optimaliseren ondersteuning mantelzorgers en
inzet vrijwilligers
11
9. PR en Communicatie
12
10. Verbeteren van de netwerkeffectiviteit
Jaarrapportage 2014 | 2
14
1.
Alleen samen maken wij het netwerk, alleen samen kunnen wij dit werk doen.
Inleiding Voor u ligt het jaarverslag 2014 van de Netwerken Palliatieve Zorg
In de Netwerken Palliatieve zorg Midden- en Noordwest-Twente
Midden- en Noordwest-Twente. Zoals gebruikelijk leggen de netwer-
participeren:
ken verantwoording af over hun handelen en over de activiteiten die
• Allerzorg
hebben plaatsgevonden. Het meerjarenbeleidsplan 2013-2016 was
• BTK-zorg
ook in 2014 leidend. Met enige trots blikten we met een grote groep
• Carintreggeland
betrokken bestuurders, professionals, vrijwilligers en genodigden
• Hospice De Reggestroom
terug op tien jaar samenwerking tijdens de lustrumviering in Borne.
• Hospice Leonardus
Hierover meer in hoofdstuk 9.
• Hospice ’t Nieuwland • FEA (Federatie Eerste Lijn Almelo) en Huisartsen Kring Twente
Dit verslag laat zien dat ook in 2014 concrete zaken zijn opgepakt en
eerder ingezette activiteiten zijn gecontinueerd of afgerond.
• Fysiotherapeuten (oncologie- en lymfoedeemtherapeuten)
(regio Midden-Twente)
• RST Zorgverleners • Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel • Stichting ZorgAccent • Thuiszorg Dichtbij • TriviumMeulenbeltZorg • VPTZ/Leendert Vriel Twente • Woon- en Zorgcentrum De Vriezenhof • Ziekenhuisgroep Twente
Jaarrapportage 2014 | 3
2. Beleid en organisatie De samenwerking tussen bovenstaande participanten is op 5 juni
Financiën
2014 bekrachtigd middels ondertekening van een samenwerkings-
De netwerkcoördinatie wordt gefinancierd middels een instellingssubsi-
overeenkomst. Hiermee onderschrijven alle partijen de regiovisie en
die van VWS. De aangesloten instellingen leveren daarnaast jaarlijks een
de werkwijze van de netwerken.
forse bijdrage voor de netwerkactiviteiten door ruimtes en mankracht ter beschikking te stellen voor overleg, werkgroepen en scholing en be-
De werkwijze binnen de netwerkgroep is conform afspraken na evalu-
talen tevens jaarlijkse contributie. Een aantal activiteiten zijn financieel
atie aangepast. Binnen de netwerkgroep ligt het accent in toenemende
mede mogelijk gemaakt middels sponsorgelden.
mate op inhoudelijke thema’s. De werkgroep beleid zorgt ervoor dat nieuwe ontwikkelingen worden vertaald naar beleid en nieuwe adviezen, welke voor besluitvorming door het Dagelijks Bestuur wordt beoordeeld en al dan niet geaccordeerd. Eén keer per jaar wordt het jaarplan inclusief begroting voorgelegd aan het Algemeen Bestuur.
V.l.n.r. Mevrouw Klaassen (de Reggestroom), de heer Huttenga (huisartsen), mevrouw Hoogsteder (Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel), mevrouw Asbreuk (Stichting Leendert Vriel Twente), mevrouw Moen (Allerzorg), de heer De Jongh (de Vriezenhof), mevrouw Harmelink (ZorgAccent), de heer Schrander (TriviumMeulenbeltZorg), de heer Nijkamp (RST Zorgverleners), mevrouw Leerling (’t Nieuwland) en de heer Ruikes (ZGT). Op de foto ontbreken: de heer Kolfoort van BTKzorg, mevrouw Mengerink van Carintreggeland en Leonardus Hospice, de heer Schreuder van Hospice de Reggestroom en de heer Schuringa van Thuiszorg Dichtbij.
Jaarrapportage 2014 | 4
3. Nationaal Programma Palliatieve Zorg (NPPZ) • In 2014 hebben de plannen rondom het Nationaal Programma (VWS)
Samenwerking Universiteit Twente en Saxion
verder vorm gekregen. Het doel van het programma is dat in 2020
Op initiatief van de ziekenhuizen in Twente is er een samenwerking
iedere burger, als het aan de orde is, verzekerd is van goede
gestart met Universiteit Twente en Saxion Hogeschool. In 2015 zullen
palliatieve zorg op de juiste plaats, op het juiste moment en met
studenten van beide opleidingsinstituten onderzoek gaan verrichten
de juiste zorg en ondersteuning.
binnen de drie Twentse Netwerken.
• Het NPPZ gaat zich richten op kwaliteitsverbetering van de palliatieve zorg door kennisontwikkeling en deskundigheidsbevordering. Het
Overige ontwikkelingen
programma leidt tot een samenhangende ontwikkeling van 1) zorg
Landelijk is er regelmatig contact met andere netwerkcoördinatoren
2) onderzoek en 3) onderwijs, in samenwerking met de netwerken
(om de positie van de netwerken te versterken en de werkwijze te pro-
palliatieve zorg (NPZ).
fessionaliseren).
• Het Nationaal Programma stimuleert organisaties om zich te verenigen in consortia. De Netwerken Midden-en Noordwest-Twente vormen samen met de andere netwerken in Overijssel, Groningen, Friesland, Drenthe en één netwerk uit Gelderland het Regionaal Consortium Palliatieve Zorg- Noord Oost (RCPZNO). • Beide netwerkcoördinatoren maken deel uit van het Platform RCPZNO van waaruit verder planvorming wordt aangestuurd. • In 2014 heeft het RCPNO besloten dat het zich zal richten op de thema’s: Markering palliatieve fase en proactieve zorgplanning.
Jaarrapportage 2014 | 5
4. Consultatieteam palliatieve zorg IKNL en Palliatief consultteam ZGT Start Palliatief consultteam in ZGT
Resultaten in 2014:
ZGT is op 1 juni 2014 gestart met een Palliatief consultteam.
Het team heeft 41 consulten verricht verdeeld over 6 verschillende
Uniek hierbij is de aanwezigheid van de eerste lijn bij de besluitvorming
specialismen.
in het MDO in de vorm van kaderhuisartsen palliatieve zorg. Het team kan in consult gevraagd worden door artsen en verpleeg-
Consultatieteam Twente- en Oost-Achterhoek
kundigen bij patiënten in een palliatieve setting.
Het consultatieteam Twente- en Oost-Achterhoek valt onder verantwoordelijkheid van het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL).
Het Palliatief consultteam ZGT verstrekt adviezen aan artsen en verpleegkundigen en neemt bewust de zorg niet over. Door de consulteren-
In 2014 zijn er vanuit de regio Twente – Oost-Achterhoek in totaal 49
de vorm, waarbij de hoofdbehandelaar en zijn team verantwoordelijk
consultvragen geweest. Hierbij gingen 36 consultvragen over patiënten
blijft, wordt binnen ZGT de komende jaren de kennis van palliatieve zorg
met oncologische aandoeningen en bij 10 consultvragen ging het om pa-
uitgerold. Bovendien worden zowel vakgroepen alsook verpleegafde-
tiënten met een chronisch ziektebeeld. De meeste (38) vragen kwamen
lingen structureel geïnformeerd over dit initiatief en wordt er continue
van huisartsen.
nascholing aangeboden door het team. De meeste vragen waren op het gebied van medicatie en/of pijnbeWat is het voordeel voor de patiënt?
strijding. Ook verwardheid/onrust/delier, misselijkheid en braken en
“Minder doen, meer laten, maar vooral: er zijn.
palliatieve sedatie kwamen bij minimaal 5 van de consulten aan de orde.
Maatwerk voor patiënt en naasten.”
In één derde van de consulten gaf de consultvrager aan behoefte aan morele steun te hebben.
Patientspecifieke adviezen en vroeg herkenning en markering van de palliatieve fase leiden tot een kwalitatief beter en vaak langer leven van de patiënt waarbij er naast de lichamelijke aspecten ook aandacht wordt besteed aan sociale, spirituele en psychische aspecten. Het Palliatief consultteam bestaat uit: palliatieve (kader) huisartsen en palliatieve medisch specialisten (opgeleide internist-oncologen), anesthesioloog (pijnspecialist), geestelijk verzorger, palliatief verpleegkundig specialist en opgeleide palliatieve verpleegkundigen.
Jaarrapportage 2014 | 6
5. Deskundigheidsbevordering Er blijft een enorme scholingsbehoefte van verpleegkundigen en
Snuffelstages
verzorgenden in de regio. Alle georganiseerde (geaccrediteerde)
Vooral de hospices, de oncologieafdeling en de neurologieafdeling blij-
scholingen werden druk bezocht en positief geëvalueerd.
ken erg in trek voor snuffelstages. Algemene doelstelling is dat mensen
De volgende activiteiten zijn opgepakt:
meer zicht krijgen op een ander werkveld en dat dit het ‘netwerkzorg denken’ kan bevorderen. In de praktijk blijkt dat deelnemers enthousiast
Casuïstiekbesprekingen ‘misselijkheid en braken’
zijn over deze vorm van kennisoverdracht.
Deze casuïstiekbesprekingen zijn op verzoek zes keer uitgevoerd door de consulenten van het consultatieteam. Ruim 240 verpleegkundigen en
Informatiebijeenkomsten
verzorgenden namen hieraan deel.
Hospice Leonardus, Roparun hospice, Hospice Noetsele, twee afdelingen van de VPTZ Leendert Vriel Twente en inloophuis Het Nije Huis
Scholingsaanbod geaccrediteerd
hebben een voorlichtingsbijeenkomst verzorgd. Uit evaluatie blijkt dat
Op de website is een overzicht gemaakt van beschikbare scholingen
deelnemers enthousiast zijn over deze vorm van informatie-uitwisseling.
binnen individuele instellingen welke betrekking hebben op de palliatieve zorg. Uit evaluatie is gebleken dat hier niet of nauwelijks gebruik
Start Verpleegkundige vervolgopleiding Palliatieve Zorg
van gemaakt wordt. In 2014 hebben we als pilot een drietal scholingen
De derde groep verpleegkundigen is gestart. Vanuit de netwerken vol-
geaccrediteerd en instellingsoverstijgend aangeboden.
gen drie verpleegkundigen de opleiding. Dit is mede mogelijke gemaakt door subsidie van de Almeloopers middels een cheque van € 14.514,-
Onderwerpen waren:
voor drie opleidingsplaatsen.
- Communicatie met mantelzorgers van palliatieve cliënten
Initiatief vervolgopleiding Palliatieve Zorg voor Verzorgenden
(3 dagdelen)
- Palliatieve pijn en pijnbehandeling
Aangezien er vanuit de groep verzorgenden ook veel vragen kwamen
- Tot de kern komen, gespreksvoering voor verzorgenden en
over een vervolgopleiding palliatieve zorg voor verzorgenden hebben
verpleegkundigen
de netwerkcoördinatoren van Midden- en Noordwest-Twente het CIVO gevraagd ook voor hen een vervolgopleiding te ontwikkelen. Het CIVO
Al deze scholingen waren binnen korte tijd vol geboekt en zijn positief
is bereid gevonden dit te gaan vormgeven en waarschijnlijk zal in 2015
geëvalueerd. De accreditatie is mogelijk gemaakt door Carintreggeland
deze vervolgopleiding voor het eerst starten.
en ZGT-academie.
Jaarrapportage 2014 | 7
Gegeven presentaties/scholingen Er zijn diverse workshops en presentaties gegeven zoals: - Interculturele palliatieve zorg voor werkgroep integratiebeleid gemeente Rijssen en voor Stichting Teripang Rijssen - Presentatie ‘Palliatieve zorg in de thuiszorg’ wijkteam ZorgAccent Vriezenveen West - Presentatie ‘Netwerken Palliatieve Zorg’ voor praktijkondersteuners in Twente - Ook is een gastles verzorgd aan de vervolgopleiding palliatieve zorg voor verpleegkundigen. Middels informatiestands - Op twee minisymposia voor verpleegkundigen binnen ZGT, op de Twentse Eerstelijnsdag te Hengelo voor de Twentse huisartsen, de Open Dag Zorg in ZGT, bijeenkomst IKNL ‘goede voorbeelden palliatieve zorg’ in Nijverdal, Samenloop voor Hoop in Vroomshoop en drie thuiszorgcongressen van ZorgAccent.
Jaarrapportage 2014 | 8
6. Gebruik van richtlijnen / kwaliteitsinstrumenten in de zorgverlening Zorgpad Stervensfase
Landelijk is er ook veel belangstelling voor de Verhalencirkel. Tijdens
In 2014 is Carintreggeland gestart met een pilot implementatie van het
de werkconferentie spirituele zorg was de Verhalencirkel één van de
Zorgpad Stervensfase.
gespreksopeners.
De Verhalencirkel ‘Geef een draai aan je leven voor een goed gesprek’ De Netwerken Palliatieve Zorg Midden- en Noordwest-Twente hebben samen met Bureau Kwiek ‘De Verhalencirkel’ ontwikkeld. Dit werd financieel mogelijk gemaakt door Vredehof Donatie Fonds en het Skanfonds. Op 13 maart 2014 werd de Verhalencirkel feestelijk gepresenteerd in Hotel Restaurant Partycentrum Tibbe in Mariaparochie. De uitnodigingen en de folders ‘Verhalencirkel’ zijn geheel door Vredehof Donatie Fonds gefinancierd. De uitnodigingen zijn verspreid via de mailinglijst van Vredehof Uitvaartcentrum. In 2014 werden vanuit de netwerken vier workshops verzorgd. De deelnemers waren zeer divers, namelijk vrijwilligers, verpleegkundigen, verzorgenden, predikanten, voorgangers, geestelijk verzorgers, activiteitenbegeleiders, assistenten in huisartsenpraktijk en rouwbegeleiders.
Op meerdere congressen is er aandacht besteed aan de Verhalencirkel
Evaluatie volgt in 2015.
(StudieArena, Nationaal Congres voor verzorgenden). Artikelen werden geplaatst in magazine ToBe van Vredehof Uitvaartverzorging, in AS, maandblad voor de Activiteitensector, Tubantia, weekkranten in Twente, maar ook buiten de regio en in kerkbladen.
Jaarrapportage 2014 | 9
7. Coördinatie en continuïteit van zorg en begeleiding Continuïteitshuisbezoeken
Grand Café Doodgewoon (regio Noordwest-Twente)
De pilot continuïteitshuisbezoeken in Midden-Twente is positief geë-
In 2014 hebben zes inloopavonden in Almelo plaatsgevonden. Ook over
valueerd. Hierbij bezoeken (palliatief) wijkverpleegkundigen de patiënt
de locatie ‘Het Noabershoes’ is men tevreden. Bezoekersaantallen wis-
en naaste, indien gewenst, één of meerdere malen in de thuissituatie.
selden van 10 tot 15 personen. Behandelde thema’s:
Vroeg signalering en vroegtijdige ondersteuning zijn de doelstellingen.
- Wat kan de notaris voor u doen?
Besloten is dat deze huisbezoeken ook in de regio Noordwest-Twente
- Welke zorg kan geboden worden als de palliatieve fase van uw COPD
geïmplementeerd gaan worden.
aanbreekt? - Pubers en het omgaan met verlies en rouw
Inloopavonden en koffieochtenden ‘Wat als je niet meer beter wordt’
- Hartfalen in de palliatieve fase
In 2014 vonden vijf inloopavonden en drie koffieochtenden plaats in
- Nadenken over het levenseinde
de regio Midden-Twente. Deze bijeenkomsten worden gehouden voor
- Wat als je je leven verliest
mensen die ongeneeslijk ziek zijn en hun partner/naasten. Het doel van de inloopavonden is het geven van voorlichting over bepaalde
Hospices
thema’s binnen de palliatieve fase en het ontmoeten van lotgenoten.
Inmiddels zijn er 9 hospices in de regio Midden- en Noordwest-Twen-
Het gemiddelde aantal bezoekers voor de inloopavonden is 7, voor de
te waarvan er in 2014 7 lid zijn van de netwerken. Opvallend is dat de
koffieochtenden 3. Eind 2014 wordt dan ook besloten in 2015 alleen met
tendens dat de bezetting terugloopt zich lijkt voort te zetten in 2014. Dit
de inloopavonden verder te gaan. Er blijkt toch vooral behoefte te zijn
geldt overigens niet voor alle hospices. Bijna alle hospices uit de regio
om naar aanleiding van een thema ervaringen te delen. De gemiddelde
werken eraan mee om op de netwerksite de vrije hospicebedden zicht-
waardering van de avonden ligt boven een acht.
baar te maken.
Jaarrapportage 2014 | 10
8. Optimaliseren ondersteuning mantelzorgers en inzet vrijwilligers In 2014 is in samenwerking met de VPTZ, Stichting Vrijwillige Thuiszorg Overijssel en het Netwerk Palliatieve Zorg Enschede-Haaksbergen/Noordoost-Twente, een informatiebijeenkomst georganiseerd voor de medewerkers van de WMO loketten over mantelzorg ondersteuningsmogelijkheden. Daarnaast zijn twee bijeenkomsten voor verpleegkundigen en verzorgenden gehouden in zowel Hengelo als Almelo. Deze bijeenkomsten zijn positief geëvalueerd. Inzet vrijwilligers VPTZ In 2014 is een lichte toename te zien van het aantal cliëntsituaties waarbij vrijwilligers vanuit de Vrijwillige Palliatieve Terminale Zorg zijn ingezet in de thuissituatie. Dit geldt voor drie van de vier regio’s binnen de netwerken.
Jaarrapportage 2014 | 11
9. PR en Communicatie Algemene doelstelling van de communicatie vanuit de netwerken is:
• Daarnaast zijn regelmatig extra mailingen uitgegaan naar de diverse
Het zorgdragen voor goede voorlichting over palliatieve zorg in het
gremia betreffende specifieke activiteiten van de netwerken zoals
algemeen en de mogelijkheden in de regio in het bijzonder.
de IDPZ en activiteiten op het gebied van deskundigheidsbevordering.
De Netwerken hebben de huisstijl verder door laten ontwikkelen door Studio Nieuwe Weide.
• 27 maart 2014 zijn Kees Huttenga en Esther Siemerink geïnterviewd over de palliatieve zorg. Uitzending van radio DeltaFM (Twenterand). • Twee keer een radio interview bij Ziekenomroep Overijssel over
Ons motto:
palliatieve zorg en interviews voor radio Almelo over de thema’s van Café Doodgewoon. • Eén keer een interview met het programma ‘Uit de Weg’ n.a.v. de Lustrumviering. Internationale Dag van de Palliatieve Zorg (IDPZ) 2014 / Lustrumviering Continuiteitsbezoeken A5 folder.indd
6-7
Continuiteitsbe
zoeken A5
folder.indd
6-7
Diverse acties zijn gerealiseerd in 2014 zoals: •
Verspreiding diverse folders. Nieuwe huisstijl.
•
Verspreiden vierde versie van ‘PAL voor U’
(inclusief regionale katernen).
De IDPZ stond geheel in het teken van de lustrumviering van de netwer-
14-01-15 14:24
14-01-15
14:24
ken met als thema ‘Van Betekenis tot het Einde’ Samen met professionals en vrijwilligers blikten wij deze avond terug en vooruit.
• Diverse Stands bemand (o.a. Stand Open Dag Zorg, zowel in ZGT Almelo als Hengelo en stand ZorgAccent), een vijftal nieuwsbrieven,
Anita Witzier ging met de tafelgasten in gesprek naar aanleiding van
gericht op professionals, is uitgegeven met daarin aandacht voor
zelfgekozen filmfragmenten. Het werd een bijzondere avond met onder
diverse ontwikkelingen en activiteiten zowel regionaal als landelijk.
andere commissaris van de Koning mevrouw Ank Bijleveld, lid Raad van
• De beide netwerken benutten de sociale media zoals Twitter,
Bestuur ZGT de heer Ton Ruikes, huisarts Faraj Vatankhah, kwartier-
Facebook en hebben contact met andere netwerkcoördinatoren via
maakster van de coalitie ‘Van Betekenis tot het Einde’ Marijke Wulp en
diverse groepen op Linkedin. Het actualiseren van de netwerksite.
(ex)mantelzorgers André Schaap en Gerard Nordkamp.
• Maandelijkse mailingen, schriftelijk en/of digitaal, richting kerkbladen, wijk- en weekbladen, regionale pers, zorgloketten, huisartsen,
De verhalen en de filmfragmenten maakten veel indruk. Deze avond
apotheken, bibliotheken en intranet/websites van de zorgorganisa-
werd financieel mede mogelijk gemaakt door Adnovim en Monuta.
ties aangesloten bij de netwerken, in het kader van de inloopavonden in Borne, Hengelo en Almelo.
Jaarrapportage 2014 | 12
Jaarrapportage 2014 | 13
10. Verbeteren van de netwerkeffectiviteit Palliatieve zorg en klantparticipatie Een werkgroep is bezig te kijken op welke wijze we de cliëntenparticipatie binnen de netwerken meer kunnen vormgeven. Medio 2015 wordt een advies verwacht.
Jaarrapportage 2014 | 14
