Jaarrapportage 2009
Radiologie
1 juli 2010
Inhoudsopgave pagina Hoofdstuk 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 1.7
Personeel Formatie Organigram Organisatie Verzuim Jaargesprekken Functie differentiatie en scholing laboranten Formatie Radiologen
5 7 8 11 12 12 13
Hoofdstuk 2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Patiëntenzorg Overzicht Interventie Radiologie CT en Acute Radiologie GIOCA Mamma-onderzoek Wachttijden
14 19 21 23 23 23
Hoofdstuk 3 3.1 3.2 3.3 3.4
Investeringen / verbouwingen Inleiding MRI Mammo Bucky op de SEH
25 25 26 26
Hoofdstuk 4 4.1 4.2 4.3 4.4
ICT Inleiding Overlegstructuur RIS PACS E-Radiologie pilot
27 27 27 30
Hoofdstuk 5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6
Onderwijs / opleiding Opleiding tot radioloog Opleiding klinisch fysicus In-service opleiding tot Radiodiagnostisch laborant Bij / nascholing laboranten Curriculair onderwijs Congressen
31 31 31 32 34 36
Jaarrapportage 2009
3
Hoofdstuk 6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
Onderzoek Scope of research Research lines Research bureau Radiology Collaboration Wetenschappelijke publicaties en dissertaties
37 37 43 43 43
Hoofdstuk 7 7.1 7.2 7.3
Kwaliteit IMS Stralingshygiëne Milieu
45 45 48
Bijlage I II III IV
Financieel overzicht Apparatuur overzicht Rapportage IMS 2009 Wetenschappelijke publicaties
49 50 51 66
Jaarrapportage 2009
4
1.
Personeel
1.1
Formatie
In december 2009 werkte er 211 personen bij de afdeling Radiologie, een lichte stijging ten opzichte van 2008.
Aantal FTE / personen per december 2009 Functie
FTE
Personen
Radiologen Fellows Fysici Arts-assistenten ICT Technische dienst Laboranten Laboranten in opleiding Radiologisch assistenten Dokters assistenten Administratie / archief Secretaresses / stafbureau‟s * Manager Onderzoekers TOTAAL
24.7 (¹) 2.0 4.6 23.2 4.0 2.0 65.5 8.0 2.0 3.7 18.8 5.3 0.8 17.9 182,5
29 2 6 25 4 2 78(²) 8 2 5 23 8 1 18 211
*
planning / onderwijs / onderzoek
¹ ²
incl. 1.75 fte detachering naar elders incl. 5 meewerkend teamleiders (2.5 fte)
Jaarrapportage 2009
5
Leeftijdsopbouw 30%
25%
perc.
20%
15%
10%
5%
0%
jonger dan 15
15 t/m 24 jaar
25 t/m 34 jaar
35 t/m 44 jaar
45 t/m 54 jaar
55 t/m 64 jaar
65 jaar en ouder
2008
0%
7%
27%
24%
28%
13%
0%
2009
0%
6%
26%
27%
27%
14%
0%
leeftijd 2008
2009
In / uit dienst 2009 Functie
In dienst
Uit dienst
Radiologen / fellows Fysici Arts-assistenten ICT TD Laboranten Laboranten in opleiding RA DA Administratie / archief Secr / stafbureau Manager
3 1 6 7* 7 1 3 1 1 1
3
TOTAAL
31
19
1 3 5* 1 3 2 1
* 4 leerlingen zijn na afronden van de in-service opleiding als laborant begonnen De instroom in 2009 was hoog door een groot aantal nieuwe arts-assistenten en leerling-laboranten.
Jaarrapportage 2009
6
1.2
Organigram
Jaarrapportage 2009
7
1.3
Organisatie
Dagelijks Bestuur Prof. Dr. J.S. Laméris is afdelingshoofd en voorzitter van het Dagelijks Bestuur, waarin alle functies vertegenwoordigd zijn. Dr. O.M. van Delden als hoofd van de Opleiding tot Radioloog, Prof. Dr. J. Stoker als hoofd van de researchgroep, het onderwijsbureau via dr. M. Maas en de bedrijfsvoerende taken via Mw. Dr. A.A.A. Bak. Voorts participeert Mw. Dr. M.E.S. Sprengers als vertegenwoordiger van de Radiologen in het Dagelijks Bestuur. Staf De staf wordt gevormd door de 30 radiologen en 6 (klinisch) fysici die op de afdeling werken. Wekelijks is er informeel stafoverleg en daarnaast maandelijks een formeel overleg van het DB met de complete staf. De fysici vergaderen maandelijks. Research Er zijn 4 Principal Investigators die ieder een onderzoekslijn voor hun rekening nemen en verantwoordelijk zijn voor het verwerven van financiële middelen voor (nieuw) wetenschappelijk onderzoek. In totaal zijn er 18 promovendi. Ondersteuning bij het klinisch onderzoek, zowel onderzoek van Radiologie zelf als onderzoek dat we voor andere afdelingen van het AMC faciliteren, wordt verzorgd door het Research Bureau waar een onderzoeksverpleegkundige en een klinisch epidemioloog werken. Uiteraard worden de diverse wetenschappelijke studies in projectverband besproken met alle betrokkenen van binnen en buiten de afdeling Radiologie. Er is een maandelijkse Research voordracht en elke 2 maanden is er overleg van de Wetenschapscommissie om onderwerpen van practisch-uitvoerende aard te bespreken. Onderwijs Het onderwijsbureau is verantwoordelijk voor het curriculair onderwijs in de studies Geneeskunde en Medische Informatiekunde, het onderwijs voor de paramedici van de afdeling en de organisatie van bij- en nascholing voor radiologen. Inhoud en coördinatie van dit onderwijs liggen in handen van drie radiologen en een wetenschappelijk docent met een achtergrond als radiologisch laborant. Opleiding Eind 2009 waren er 27 AIOS, waarvan er gemiddeld 5 gedetacheerd waren naar perifere klinieken. De opleider en plaatsvervangend opleider overleggen maandelijks met de groep arts-assistenten. Naast plenair overleg is er uiteraard intensief individueel contact tussen opleiders, stage-begeleiders en AIOS.
Jaarrapportage 2009
8
Patiëntenzorg De patiëntenzorg is georganiseerd rond de modaliteiten: Modaliteit Conventioneel I
Aandachtsradioloog M.C. de Jonge
Teamleider R. L. Las van Bennekom
Conventioneel II
A.M.J.B. Smets en H.M. Zonderland L.F.M. Beenen
A.E. Eikelenboom
M.E.S. Sprengers K.P. van Lienden
R.D. Snoeks M. F. Lagerweij
Bucky, OK, Zaal, ERCP en Mondheelkunde Kinderen en Mammografie
CT, incl. de CT en Bucky op de SEH MRI Interventie (Angio en GE/Urologie) en het Echo/vaatcentrum
M.J.A. Vogel
De 78 radiologisch laboranten zijn verdeeld over 5 teams. De 5 doktersassistenten en 2 radiologisch assistenten zijn ingedeeld bij het Interventie/Echo/Vaat team en de 8 leerlingen bij het CT team. Voor ieder team is een meewerkend teamleider benoemd en een aandachtsradioloog die eerste aanspreekpunt van de staf is voor de betreffende modaliteit. De teams overleggen circa 1 per maand in een Decentraal Werk Overleg. (DWO) Wekelijks is er teamleidersoverleg met de manager. Het hoofd van de administratie is 1 x per 2 weken hierbij aanwezig.
Paasontbijt voor de gehele afdeling
Jaarrapportage 2009
9
Technische groep De IT groep die bestaat uit 4 personen, is verantwoordelijk voor de hard- en software van de afdeling. De radiologie-specifieke onderdelen vallen veelal onder eigen beheer omdat hier specialistische kennis en ervaring vereist is. Bij de TD werken 2 personen die de eerstelijns opvang van technische storingen aan de apparatuur doen. Zo nodig schakelen zij de betreffende leverancier in. Ook zijn zij verantwoordelijk voor het (laten) uitvoeren van de periodieke onderhoudsbeurten en begeleiden van verbouwingen op de afdeling. Patientenadministratie De afdeling Patiëntenadministratie is ondermeer verantwoordelijk voor het maken van de afspraken voor de radiologische onderzoeken en het administratief voorbereiden van de spreekuren op de modaliteiten. Ook worden de hoofdbalie en de recepties bij de verschillende wachtkamers bemand door mensen van de administratie. Eens per maand is er werkoverleg van het administratieve team. Secretariaten De zes secretaresses en management-assistenten zijn werkzaam bij de staf, het onderwijsbureau, de manager bedrijfsvoering en de opleiding tot radioloog. Gemiddeld eens per maand is er plenair overleg met de manager.
Jaarrapportage 2009
10
1.4
Verzuim
Voor de afdeling als geheel is het ziekteverzuim excl. zwangerschapsverlof in 2009 onder de norm van 4 % geweest. Voor enkele subafdelingen, namelijk de laboranten en doktersassistenten en de administratie is het verzuimpercentage evenals de ziekmeldingsfrequentie aan de hoge kant en hier zal dan ook in 2010 extra aandacht voor verzuim zijn, zowel bij de medewerkers als bij de leidinggevenden.
Totaal Radiologie 7,00%
6,00%
percentage
5,00%
4,00%
3,00%
2,00%
1,00%
0,00% 200901
200902
200903
200904
200905
200906
200907
200908
200909
200910
200911
200912
200909
200910
200911
200912
maand Ziekteverzuim excl. gravida
Ziekteverzuim incl. gravida
Norm ziekteverzuim %
Paramedische Radiologie 9,00% 8,00% 7,00%
percentage
6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% 200901
200902
200903
200904
200905
200906
200907
200908
maand Ziekteverzuim excl. gravida
Jaarrapportage 2009
Ziekteverzuim incl. gravida
Norm ziekteverzuim %
11
Norm ziekmeldingsfrequentie = 1,50 per jaar
1.5
Jaargesprekken
Vrijwel alle medewerkers hebben in 2009 een jaargesprek gehad. Voor de laboranten had het jaargesprek eenmalig een afwijkend karakter. Er werd namelijk voor het eerst een Persoonlijk Ontwikkelings Plan (POP) opgesteld. Hierbij werden ook de uitkomsten van een Reflector Appraisal vragenlijst besproken. De vragenlijst werd ingevuld door de laborant en zijn/haar leidinggevende en had betrekking op het gedrag ten aanzien van een aantal competenties die van belang zijn voor de functie van laborant.
1.6
Functiedifferentiatie en scholing laboranten
Eind 2008 heeft de Raad van Bestuur het projectvoorstel „Loopbaanproject‟ voor de afdelingen Radiologie en Radiotherapie goedgekeurd. Uitgangspunten voor het besluit waren: De beloning van laboranten in het AMC in vergelijking met wat omliggende ziekenhuizen medewerkers in deze functiegroep bieden was niet marktconform. Het in een krappe arbeidsmarkt van groot belang is dat het AMC laboranten kan werven en behouden. Functiedifferentiatie voor laboranten loopbaanperspectief biedt en hen stimuleert om door middel van opleiding hun potentieel te ontwikkelen. Het carriere-perspectief voor de laboranten neemt toe door verdere functiedifferentiatie. Naast de Laborant A en B zullen ook een beperkt aantal plaatsen voor een verder gespecialiseerd laborant B + beschikbaar komen. Aan de andere kant van het spectrum komt er ruimte voor de inzet van meer radiologisch assistenten (RA). In 2009 was er nergens in Nederland opleiding voor RA mogelijk maar naar verwachting zal in het najaar van 2010 op diverse plaatsen in Nederland waaronder de Amstelacademie weer een opleiding starten.
Jaarrapportage 2009
12
Er zijn functieprofielen opgesteld voor laboranten A, B en B+ met bijbehorende inschaling. Vervolgens zijn voor alle modaliteiten functie- en competentieprofielen geschreven. Aan alle functieprofielen zijn modules onderwijs gekoppeld. Tijdens POP- (persoonlijk ontwikkelingsplan) gesprekken is met de laboranten afgesproken welke module hij/zij zal volgen en is het competentieprofiel besproken. Waar zomer 2009 de verhouding laborant A en B 2:1 was, zal deze verhouding eind 2010 naar verwachting tenminste omgekeerd zijn. De voor de looptijd van 2 jaar toegekende toelages en/of bindingspremie zullen bij de laboranten die opleiding volgen en voldoen aan de competenties van het hogere deskundigheidsniveau omgezet worden in een marktconforme inschaling. Hiermee wordt voldaan aan de nadrukkelijke wens van de afdeling een marktconforme, hogere beloning te koppelen aan beter opgeleide laboranten. Het loopbaanproject zal vóór oktober 2010 geëvalueerd worden.
1.7
Formatie Radiologen
Een aantal ontwikkelingen legt een steeds grotere claim op de radiologen. Hieronder vallen, los van de nog steeds toenemende vraag naar imaging, de patiënt gecentraliseerde zorg (bv GIOCA, de stroke patiënt, fast track voor de cardiologische patiënt), het toenemend gebruik van CT door niet radiologen (Nucleaire Geneeskunde, Radiotherapie), de toenemende onderwijsinspanning voor het medisch curriculum en het toenemend aantal stagaires van andere specialismen, zoals AIOS Nucleaire Geneeskunde, Radiotherapie en Cardiologie. Er is een toename van het aantal en de complexiteit van cardiovasculaire onderzoeken. Hiervoor en wegens de noodzaak om meer expertise in huis te halen is uitbreiding met een radioloog met cardiovasculair profiel een nadrukkelijke wens van de afdeling. Om een deel van het tekort aan radiologen op te lossen lijkt het goed aan te sluiten bij ontwikkelingen binnen de opleiding tot radioloog. Het nieuwe opleidingsmodel van de Radiologie voorziet in een common trunk van drie jaar gevolgd door twee jaren waarin naast de algemene Radiologie één van de acht subspecialisaties in de Radiologie aan bod kan komen. Een vervolg van één jaar fellowship in de betreffende subspecialisatie leidt tot een officiële erkenning voor de gesubspecialiseerde radioloog. Opleidingen die kunnen voorzien in de aansluitende fellowships positioneren zich sterk in een tijd waarin de AIO zelf kan beslissen waar hij of zij de laatste twee jaar wil doorbrengen. Fellows vormen daarbij een flexibele en financiëel aantrekkelijke oplossing voor een deel van het tekort aan radiologen op de afdeling.
Jaarrapportage 2009
13
2.
Patiëntenzorg
2.1
Overzicht
Het totaal aantal verrichtingen bij Radiologie is in 2009 met 6 % gestegen t.o.v. 2008. Dit kwam met name door een toename in het aantal aanvragen van andere afdelingen binnen het AMC, het zogenaamde Horizontaal Verkeer. De grootste stijgingen zitten bij de CT, de MRI en het Conventioneel onderzoek.
Jaarrapportage 2009
14
Radiologie verrichtingen : Totaal (interne en externe aanvragers)
CT MRI Interventie Conventioneel Echografie Contrastonderzoek Vaatonderzoek
Onderzoek van elders Patientencontacten No show Annuleringen Overig * Ongeclusterde codes
Realisatie 2007 24.591 13.150 4.197 111.425 24.202 5.532 13.287 196.384
Realisatie 2008 26.272 15.607 4.084 111.017 25.591 6.100 13.688 202.359
Realisatie 2009 29.330 16.834 4.029 116.923 26.540 6.247 14.345 214.248
Verschil % 2009-2008 12% 8% -1% 5% 4% 2% 5% 6%
Realisatie 2007 1.270 145.414 1.963 5.656 88 2.195
Realisatie 2008 835 146.512 1.876 5.718 140 1.972
Realisatie 2009 937 154.298 2.186 6.645 212 1.730
Verschil % 2009-2008 12% 5% 17% 16% 51% -12%
* 380078 Drainage abces onder echocontrole * 381111 Röntgenonderzoek onvolledig
Aantal verrichtingen: Verhouding over de modaliteiten 2009 Vaatonderzoek 7%
CT 14%
Contrastonderzoek 3%
Echografie 12%
M RI 8%
Interventie 2%
Conventioneel 54%
Jaarrapportage 2009
15
Ontwikkeling Radiologische verrichtingen (interne en externe aanvragers) 140.000
120.000
100.000
aantal
80.000
60.000
40.000
20.000
CT
MRI
Interventie
Conventioneel
Echografie
Contrastonderzoek
Vaatonderzoek
modaliteit 2007
2008
2009
Interne aanvragers (horizontaal verkeer) In 2009 is 6 % meer horizontaal verkeer gedaan dan begroot. De stijging is vooral toe te wijzen aan de CT-onderzoeken en Conventioneel onderzoek. De divisie die aanzienlijk meer aanvroeg dan gebudgetteerd is divisie B (oa. SEH; Chirurgie en Traumatologie).
Horizontaal verkeer Radiologie per aanvragende divisie EUR Budget 2009 Realisatie in EUR Divisie Inwendige Specialismen 3.767.970 3.869.929 Divisie Chirurgische Specialismen 5.452.382 6.043.715 Divisie C EKZ, Kinder AMC 1.146.307 1.193.213 Divisie Neurozintuig Spec. 1.822.213 1.828.980 Divisie Verlosk./Gynaec. 297.857 282.503 MFO Psychiatrie AMC/De Meren 18.509 15.833 Div. Laboratorium Specialismen 1.933 4.219 Div. Operatiecentrum & Int.Care 46.933 57.340 Divisie Klin. Meth. en Public Health 254 RvB Staf * 30.562 Totaal 12.554.358 13.326.294 budget 2009 = aantal 2008 x prijs 2009 * betreft vooral ARBO (= niet toe te wijzen aan specialisme)
Jaarrapportage 2009
verschil 101.958 591.333 46.906 6.767 15.3542.6762.286 10.407 25430.562 771.936 ontvangen
16
Horizontaal verkeer per verrichting Aantal CT MRI Interventie Conventioneel Echografie Contrastonderzoek Vaatonderzoek Ondersteuning Totaal
2007 22.470 12.427 3.198 99.187 21.100 4.891 11.811 83 175.167
Verschil 2009 t.o.v. real. 2008 2.590 1.235 121 5.366 795 163 814 43
Realisatie 2009 26.477 15.957 3.035 104.005 23.258 5.560 13.148 164
2008 23.887 14.722 2.914 98.639 22.463 5.397 12.334 121 180.477
191.604
11.127
Verschil 2009 t.o.v. real. 2008 (%) 11% 8% 4% 5% 4% 3% 7% 36% 6%
MRI Horizontaal verkeer - Top 5 stijgers en dalers aanvragend specialisme: Aantal ORT - ORTHOPAEDIE NEU - NEUROLOGIE KIN - ALGEMENE PEDIATRIE KON - KINDERONCOLOGIE CHI - CHIRURGIE
2007 1.734 2.576 949 266 493
2008 1.791 3.099 1.049 359 578
PSY - PSYCHIATRIE VAS - VASCULAIRE GENEESKUNDE REU - REUMATOLOGIE CAR - CARDIOLOGIE NEC - NEUROCHIRURGIE
77 22 157 675 1.168
87 42 234 1.105 1.414
74 22 203 957 655
12.427
14.722
15.957
Totaal
realisatie 2009 2.252 3.560 1.249 476 680
Verschil trend Verschil trend t.o.v. t.o.v. real. 2008 real. 2008 (%) 461 26% 461 15% 200 19% 117 33% 102 18%
1320311487591.215
-15% -48% -13% -13% -54% 8%
CT Horizontaal verkeer - Top 5 stijgers en dalers aanvragend specialisme:
Aantal CHI - CHIRURGIE ORT - ORTHOPAEDIE SEH - SPOEDEISENDE HULP OTH - ONCOTHERAPIE TRA - TRAUMATOLOGIE
2007 2.563 1.272 939 1.228 847
Verschil 2009 Verschil 2009 t.o.v. 2008 realisatie 2009 t.o.v. real. 2008 real. 2008 (%) 2.690 3.183 493 18% 1.467 1.853 386 26% 1.173 1.547 374 32% 1.172 1.526 354 30% 998 1.320 322 32%
MZK - MONDZIEKTEN EN KAAKCHIRURGIE END - ENDOCRINOLOGIE KNO - KEEL-NEUS-OORHEELKUNDE RTH - RADIOTHERAPIE NEC - NEUROCHIRURGIE
105 112 1408 820 1.643
141 95 1.431 847 1.635
109 62 1.363 732 1.269
23.887
26.477
Totaal
Jaarrapportage 2009
22.470
3233681153662.590
-23% -35% -5% -14% -22% 11%
17
Externe aanvragers (WDS) In 2009 heeft het WDS in aantal een lichte daling van -2% laten zien en in EUR een flinke daling van -19%. Dit is voornamelijk het gevolg van minder Interventie en Vaatonderzoek door het Flevo-ziekenhuis.
WDS per verrichting 2009
Aantal CT MRI Interventie Conventioneel Echografie Contrastonderzoek Vaatonderzoek Ondersteuning
2008 71 340 809 419 297 575 802 1.588
Realisatie 2009 110 463 604 445 293 563 569 1.752
Specialisme RDD Radiodiagnostiek
4.901
4.799
Verschil Verschil 2009 2009 t.o.v. real. t.o.v. real. 2008 2008 (%) 39 55% 123 36% 205-25% 26 6% 4-1% 12-2% 233-29% 164 10%
102-
-2%
WDS in EUR Zorgprestaties tussen instellingen
2007 2008 -1.502.049 -1.557.692
Budget 2009 Realisatie 2009 tekort 1.568.0001.267.050- 300.95019%
WDS- Verhouding over modaliteiten 2009 CT 4% Vaatonderzoek 19%
MRI 15%
Contrastonderzoek 18%
Interventie 19%
Echografie 10%
Jaarrapportage 2009
Conventioneel 15%
18
WDS - Top 5 stijgers en dalers aanvragers 2009 Realisatie SLOT - SLOTERVAARTZIEKENHUIS LUCA - ST. LUCAS ANDREAS ZIEKENHUIS LLZH - 'T LANGE LAND ZIEKENHUIS WEGA - WESTFRIES GASTHUIS ZHGV - ZIEKENHUIS GELDERSE VALLEI
Verschil 2009 Verschil 2009 t.o.v. 2008 Realisatie 2009 t.o.v. real. 2008 real. 2008 (%) 179 379 200 112% 255 326 71 28% 69 131 62 90% 128 179 51 40% 73 123 50 68%
KGHA - KENNEMERGASTHUIS LOCATIE NOORD BIJZ - BOVEN IJ ZIEKENHUIS DIEX - DIANET LOCATIE AMC A01 SZGN - TERGOOI ZIEKENHUIZEN BLARICUM MCAL - FLEVOZIEKENHUIS
70 116 140 180 1.193
31 57 55 94 851
39598586342-
-56% -51% -61% -48% -29%
Aanvrager Extern
4.901
4.799
102-
-2%
2.2
Interventie Radiologie
Het totaal aantal interventies vertoont in 2009 een lichte daling t.o.v 2008. (- 1 %).
Jaarrapportage 2009
19
In 2009 is er een stijging van het aantal neuro-interventies (aneursymata en AVM‟s) t.o.v. 2008 van 120 naar ongeveer 175. De verwachting voor 2010 is dat er een verdere stijging van het aantal neuro-interventies ontstaat tot 200. De groei komt door toename van zowel electieve als acute (aneurysmata) ingrepen. Voor 2010 wordt een lichte stijging van het aantal tumorablaties en tumorembolisaties (m.n. door meer verwijzingen van buiten de regio en GIOCApatiënten) verwacht, waarbij de groei van de tumorablaties met name afhangt van de beschikbaarheid van anaesthesie. In 2010 zal de vervanging van de statieven op C1 en de aanschaf van twee statieven op het OK complex aan de orde zijn. Hopelijk wordt het komend jaar de professionele ondersteuning van de sedatie/analgesie van de interventiepatiënt geëffectueerd. De veiligheid van de zorg rond de interventiepatiënt kan verder worden verbeterd door een structurele oplossing voor de bewaking in het uitslaap gebied. De inzet van verpleegkundigen in een re-intergratietraject heeft voor dit doel niet gewerkt. Met de structurele anesthesiologisch ondersteuning van 1 volledige dag is de situatie voor de electieve neurointerventies het afgelopen jaar sterk verbeterd.
Zoals uit bovenstaand kaartje blijkt, komen de patiënten voor interventie-radiologie uit vrijwel alle regio‟s in Nederland.
Jaarrapportage 2009
20
Radiologische stents WBMV Radiologische stents excl. WDS 35 30
aantal
25 20 15 10 5 0 jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
maand 2008
2009
Radiologie heeft één WBMV parameter, namelijk radiologische stents. Gedurende de eerste helft van 2009 vertoonde het aantal maandelijks geplaatste stents een lichte daling t.o.v. de zelfde periode in 2008. Vanaf juli steeg het aantal tot 20-25 per maand. In totaal zijn 218 stents geplaatst.
2.3
CT en Acute Radiologie
Jaarrapportage 2009
21
Cardio-CT: In 2009 is in samenwerking met de afdeling cardiologie gestart met de fast track poli. Deze fast track poli is opgezet voor patiënten met nieuwe evaluatie pijn op de borst. Bij het uitvoeren van de cardio-onderzoeken is een cardioloog aanwezig. Het aantal cardiologische CT ‟s is in 2009 licht gestegen en zal in 2010 naar verwachting sterk toenemen. SPECT-CT In 2009 is een nieuwe SPECT-CT geinstalleerd op de afdeling Nucleaire Geneeskunde. Een aantal dedicated laboranten verzorgt binnen deze samenwerking de radiologische input. Research De safety studie (post mortem onderzoeken) betreft patienten die een reanimatie in het AMC hebben ondergaan. Deze reanimatie kan middels de automatische borstcompressieaparatuur (Lucas, Autopulse) of handmatig hebben plaats gevonden. Bij deze patienten wordt een post mortem of post reanimatie CT scan gemaakt om te kijken wat de mogelijke schade is na reanimatie. In de REACT 2 studie wordt onderzocht of een 'total body CT scan' meerwaarde heeft ten op zichte van de conventionele ATLS set up bij ernstige trauma´s. De COCOS-studie (Colonoscopy or Colonography for Screening) heeft primair tot doel de opbrengst van twee screeningsmethoden met elkaar te vergelijken op basis van prerandomisatie: (optische) coloscopie en CT-colografie (virtuele coloscopie). Polderbaancrash Op woensdagochtend 25 februari 2009 crashte om 10.30 een passagiersvliegtuig van Turkish Airlines in een weiland juist voor Schiphol. Kort daarop werd in het AMC het rampenplan in werking gezet. Met enorm enthousiasme en goed improvisatievermogen van eenieder, zowel direct als indirect betrokkenen, kon in eendrachtige samenwerking deze grote uitdaging het hoofd geboden worden. Van meerdere zijden werd er grote waardering uitgesproken over de radiologische bijdrage. Op dit moment wordt er gewerkt aan een nieuw rampenplan voor de afdeling, met specifiek aandacht voor de logistiek; ook de input van de feedbackmeeting een week na de ramp wordt hierin meegenomen. Toekomst - Herzien van de contrastmiddelen protocollen conform de richtlijnen van het CBO. - Verbouwing van de acute radiologie met plaatsing van een nieuwe CT scanner op de SEH. - Intensiveren van de samenwerking met de SEH/ cardiologie. - Verbeteren van de communicatie naar de kliniek mede middels intranet pagina. - Continuering van het bij- en na scholingsprogramma mede gericht op acute (cardiologische) radiologie. - Intensiveren van de samenwerking met de Nucleaire Geneeskunde op het gebied van de combinatie scanners.
Jaarrapportage 2009
22
2.4
GIOCA
Het multi-disciplinaire Gastro-Intestinaal Oncologisch Centrum Amsterdam (GIOCA) ging medio 2009 van start. In 2010 moet GIOCA vol draaien met een “fast-track” d.w.z. dagelijkse “triage”-bespreking, beeldvorming en verslaglegging en multidisciplinair overleg 3-4 x per week voor +/- 36 patiënten per week met maligniteiten van lever, pancreas, galwegen, oesophagus, maag en colorectaal. In 2010 zou het aantal GIOCA-patiënten verder door kunnen groeien en daarmee het aantal CTscans van het abdomen.
2.5
Mamma-onderzoek
Een van de oorzaken voor de toename van het aantal MRI-onderzoeken is de toename van het aantal MRI-onderzoeken van de mamma. De belangrijkste indicatie is het afbeelden van een mammacarcinoom, dat middels mammografie, echografie en biopsie is vastgesteld. De aanvullende waarde van de MRI bestaat uit de superieure accuratesse met betrekking tot de tumorgrootte en uitbreiding. Ook additionele tumorhaarden in de aangedane borst of in de contralaterale borst worden met grotere nauwkeurigheid vastgesteld. Patiënten, waarbij twijfel bestaat over de uitbreiding op het conventionele onderzoek en patiënten, waarbij eerst neoadjuvante chemotherapie wordt gegeven alvorens te opereren vormen de belangrijkste groep. Omdat hierbij vanzelfsprekend sprake is van een spoedindicatie is geprobeerd door aanpassingen in het planningssysteem hieraan zoveel mogelijk tegemoet te komen. Mede door de intensieve samenwerking op het gebied van de mammachirurgie met het Flevoziekenhuis te Almere wordt ook voor deze patiëntengroep het onderzoek verricht. Daarnaast worden ook screeningsonderzoeken verricht bij vrouwen met zeer sterk verhoogd risico. Bij het stellen van de indicatie wordt binnen het multidisciplinair mamma-overleg de Richtlijn als leidraad aangehouden. Samenvattend kan gesteld worden dat MRI van de mamma een belangrijke toevoeging aan de mamma-diagnostiek is.
2.6
Wachttijden
Klinische CT onderzoeken kunnen vrijwel altijd binnen 1 dag plaatsvinden. Voor de poliklinische CT onderzoeken is de wachttijd in 2009 vrijwel continue onacceptabel hoog geweest, namelijk gemiddeld 13 dagen vergeleken met circa 3 dagen in 2008. Een verhoogd aanbod aan patiënten is een belangrijke oorzaak van deze toename. Diverse maatregelen zijn genomen om de wachttijd te normaliseren. Ook liepen in samenwerking met KPI in 2009 twee projecten op het gebied van verbetering van de patiëntenlogistiek. Het eerste project betrof verkennend onderzoek naar diverse aspecten van een CT inloopspreekuur. De resultaten zien er veelbelovend uit en zouden kunnen leiden tot een betere bezettingsgraad en verlaging van de wachttijd voor de CT scanners. Vooral patiënten met meerdere afspraken in het AMC zouden voordeel hebben van een CT op inloop.
Jaarrapportage 2009
23
Ervaring met de implementatie van dit systeem worden vanaf eind 2009 opgedaan in het Alysis ziekenhuis in Arnhem. Het andere project had een tegenovergesteld doel, namelijk het verder uitwerken van een planningsalgoritme binnen de X/care afsprakenfunctionaliteit. Een pilot met een eerste concept van dit wiskundig model leverde geen enkele toegevoegde waarde, zodat we van verdere ontwikkeling van het programma hebben afgezien. Een nieuw RIS zal de workflow op de afdeling sterk verbeteren. Met name een goede aansluiting tussen ordermanagement en het nieuwe RISPACS zal een positieve invloed hebben op de mogelijkheid van combinatie afspraken en decentrale afsprakenplanning. Bij de MRI is de wachttijd in de zomermaanden opgelopen door de vervanging van één van de MRI-scanners. Hoewel een MRI-bus was ingehuurd om het tijdelijke capaciteits tekort op te vangen is de toegangstijd voor de complexere MRI-scans gedurende die periode toegenomen. Bij de cardio MRI‟s is er gedurende het gehele jaar 2009 een capaciteitsprobleem geweest met pieken van ruim 3 maanden wachttijd.
CT orthopedie 2009 25 20 15 10 5
ju li au gu st us se pt em be r ok to be r no ve m be de r ce m be r
ju ni
ei m
ap ril
ja nu ar i fe br ua ri m aa rt
0
CT poli zonder contrast
Jaarrapportage 2009
ju li au gu st us se pt em be r ok to be r no ve m be de r ce m be r
ju ni
ei m
ap ril
ja nu ar i fe br ua ri m aa rt
12 10 8 6 4 2 0
24
3.
Investeringen / verbouwingen
3.1
Inleiding
In bijlage II is een overzicht van alle apparatuur van de afdeling Radiologie opgenomen. Ook in 2009 stonden weer enkele vervangingen op het programma zoals hieronder toegelicht. Voor alle röntgen- en MRI apparatuur zijn onderhoudscontracten met de betreffende leveranciers afgesloten. Voor de echo apparatuur vindt het onderhoud in eigen beheer plaats. De afdeling heeft een eigen technische dienst, bemand door Hans Moehring en Edwin Mulders.
3.2
MRI
In 2009 was de 1.5 T MRI-scanner van General Electric, die in juni 1999 in gebruik was genomen, aan vervanging toe. MRI is een gebied waar de ontwikkelingen snel gaan en na tien jaar was de technologie van deze scanner verouderd. De vervanging zou weer een 1.5 T zijn, omdat dit een all-round veldsterkte is en daarmee het beste tegemoet komt aan de klinische vraag. In augustus 2008 is het "programma van eisen" opgesteld en aan alle grote fabrikanten gestuurd. Op grond van de offertes en de extra informatie van de leveranciers is eind 2008 de keuze gemaakt voor een Siemens Avanto 76x18 SQ, een machine identiek aan onze andere 1.5 T. Een belangrijk argument daarbij was het synergetisch voordeel van twee dezelfde machines naast elkaar. Patiënten kunnen op beide scanners worden ingedeeld, scanners kunnen (als er bijvoorbeeld een onderzoek uitloopt) patiënten van elkaar overnemen, en ook de laboranten kunnen snel overschakelen. Door tegelijk de oude Avanto (in gebruik genomen in september 2006) op te waarderen met enkele nieuwe pakketten, zijn ook qua software en mogelijkheden beide machines zo goed als identiek en up-to-date. Medio 2009 is gestart met de bouwwerkzaamheden en in oktober 2009 is de nieuwe MRI-scanner in gebruik genomen. Bij de verbouwing zijn ook de twee bedieningsruimtes samengetrokken tot een grote werkruimte, wat de sfeer en de efficiëntie ten goede komt. De eerste ervaringen met het "in een tandem" functioneren van de twee scanners zijn zeer positief. Jaarrapportage 2009
25
3.3
Mammo
Medio 2009 is de oude mammografie-punctie apparatuur vervangen door de Senographe DS Stereotaxy van GE Healthcare. Deze vervanging was nodig omdat er teveel storingen waren en omdat de beeldkwaliteit niet voldeed aan de huidige eisen. Door de sterke kwaliteitsverbetering van de digitale mammografie worden steeds kleinere afwijkingen gevonden, die voor biopsie in aanmerking komen. Als echografie niet volstaat kan de biopsie onder röntgengeleide worden uitgevoerd met een stereotactische procedure. Het nieuwe apparaat kan de kleine afwijkingen heel goed in beeld brengen en bovendien is de procedure met behulp van de moderne software vereenvoudigd. Als bijkomend en niet onbelangrijk voordeel kan het apparaat bovendien worden ingezet als reservetoestel voor het geval de Senographe Essential uitvalt. Op verzoek van GE Healthcare fungeert het AMC als referentie-ziekenhuis voor potentiële nieuwe klanten uit andere ziekenhuizen. Mede daarom werd een ingenieuze brancard bijgeleverd, waarmee de punctieprocedure zowel zittend als bij een patient in zijligging kan worden uitgevoerd. Zo nu en dan worden zelfs puncties bij patienten van elders verricht, waarbij de punctie op een buikliggingtafel technisch onmogelijk bleek.
3.4
Bucky op de SEH Op de spoedeisende hulp is de laatste niet-digitale apparatuur vervangen door een moderne digitale buckykamer. Daarmee is definitief een einde gekomen aan het tijdperk van de fosforplaten. Er is gekozen voor de triatlon bucky apparatuur van Oldelft met plafondstatief, buckytafel, wandstatief en 1 vaste detector (43 x 43 cm) en 2 losse detectoren (35 x 43 cm en 24 x 30 cm).
Deze bucky kamer is gelijk aan de andere buckykamers van Radiologie om de uniformiteit te bevorderen en daarmee het gebruikersgemak. Jaarrapportage 2009
26
4.
ICT
4.1
Inleiding
Het jaar 2009 stond bij de ICT afdeling voornamelijk in het teken van het Europese aanbestedingsproject voor een geïntegreerd RIS PACS systeem. De functioneel beheerders van het huidige RIS en PACS waren nauw betrokken bij het opstellen van het plan van eisen en de beoordeling van de aanbiedingen.
4.2
Overlegstructuur
2 x per maand is er IT overleg van de Radiologie IT medewerkers, Martin Schrijnders en Jan Wolters (applicatiebeheerders), Jean-Paul Geerets (netwerkbeheerder) en Onno Eikelenburg (werkplekbeheerder), Rick van Rijn en Mark Meier (radiologen) en Annette Bak (manager en voorzitter van het overleg). Om de aansluiting met de ADICT te borgen is Marc van den Assem (relatiemanager) aanwezig. Gezien de grote impact van RISPACS en E-radiologie participeert ook Hans Bonsen als ADICT projectleider voor beide projecten.
4.3
RIS PACS
Met een nieuw geintegreerd RIS/PACS systeem worden de volgende doelstellingen beoogd: Vergroting inzet workflow ondersteuning op de afdelingen Radiologie en Nucleaire Geneeskunde Oplevering van een actueel RIS en PACS welke actief worden beheerd. Voldoen aan wetgeving mbt de opbouw van een stralingspaspoort en rapportage daarover in het kader van de K.E.W. (kernenergiewet of privacywetgeving) Verbetering van het loggen van acties en rapportage daarover. Vereenvoudiging intra- en extramurale uitwisseling van gegevens Realiseren teaching-files ten behoeve van onderwijs Werkbare integratie RIS met centrale ordermanagement en AMC brede afsprakenplanning Vereenvoudiging oplevering managementinformatie zoals productie per modaliteit
Jaarrapportage 2009
27
Multidisciplinaire aanpak De Europese aanbesteding was een multidisciplinair traject met vertegenwoordiging vanuit Radiologie, Nucleaire Geneeskunde, ADICT en inkoop. Voor extern advies werd de specialistische kennis van Medical Phit ingehuurd. Stuurgroep J.S. Laméris Mw. M. Brink-Zimmerman J.E. Slot
Divisievoorzitter I Directeur divisie I Directeur ICT
Werkgroep aanbesteding Mw. A.A.A. Bak H. Mekenkamp M. Schrijnders J. Wolters R. v. Rijn M. Meier H. Verberne H. Bonsen R.G. Boerdijk
manager Radiologie externe adviseur (Medical Phit) IT Radiologie IT Radiologie Radioloog Radioloog Nucleair geneeskundige ADICT adviseur Inkoop
Traject aanbesteding Marktverkenning Opstellen PvE Opstellen aanbestedingsdocumenten Check PvE en aanbestedingsdocumenten (intern / extern) Start aanbesteding Opening aanbesteding Beoordeling aanbestedingsdocumenten Keuze en opstellen contract
2008/ 2009 maart- juni 2009 maart – juni 2009 juni 2009 juli 2009 september 2009 oktober- november 2009 december 2009 – maart 2010
Na een uitgebreide marktverkenning werd maart 2009 een start gemaakt met het opstellen van een gedetailleerd plan van eisen waaraan het aan te schaffen geïntegreerde RIS PACS systeem zou moeten voldoen. Na bestudering van de offertes van 5 leveranciers werden de 3 firma‟s met de hoogste scores uitgenodigd voor demonstratie sessies voor 5 verschillende gebruikersgroepen: Radiologen, laboranten, administratie, nucleaire geneeskunde en clinici. Op basis van alle gegevens is de keuze gevallen op AGFA. Contract AMC sluit een managed service overeenkomst af met AGFA waarin alle onderhoudskosten, upgrades van hard- en software en ondersteuning geregeld worden. Daarnaast wordt een samenwerkings overeenkomst afgesloten; een raam contract voor intensieve (research) projecten, bijvoorbeeld op het gebied van Business Intellegence. Ondertekening van het contract vindt eind maart 2010 plaats. Jaarrapportage 2009
28
Implementatie De implementatie zal op vele plaatsen in het AMC aanpassingen vereisen en met name de koppeling met de vele andere systemen zal een grote inspanning vergen. De koppeling met het bestaande X/care ordermanagement lijkt de grootste uitdaging te vormen. Koppeling met E-radiologie zal het mogelijk maken beelden en verslagen met omliggende ziekenhuizen te delen. De eerste helft van 2010 zal in het teken staan van de inrichting van de systemen. Hierbij zullen alle logistieke processen rond de patient die beeldvormende diagnostiek behoeven, kritisch bekeken moeten worden. De uiteindelijke implementatie zal niet alleen de logistiek op de afdeling Radiologie maar zeker ook processen op poliklinieken en klinische afdelingen verbeteren. Voor de clinici betreft de voornaamste verbetering de toegankelijkheid van onderzoeken met meer functionaliteit op het gebied van beeldbewerking (denk aan patientbesprekingen). Voor de afdeling Radiologie zijn de beter gestroomlijnde werkprocessen, de betere bewaking van werkprocessen en eenvoudiger toe te passen en betere toegankelijkheid van beeldbewerking de belangrijkste voordelen. Ook voor onderzoek en onderwijs zal het RISPACS positieve gevolgen hebben. Volgens de planning zal het geïntegreerde RIS en PACS systeem eind 2010 in werking zijn.
Jaarrapportage 2009
29
4.4
E-Radiologie Pilot
Het E-radiologie project beoogt digitale beelduitwisseling mogelijk te maken tussen enkele Amsterdamse ziekenhuizen: AMC, NKI/AVL, OLVG en VUMC. Hierdoor zal het tijdrovende en vaak problematische branden en inlezen van CD-roms tot het verleden gaan behoren. Tijdens het pilot project zullen de technische, procesmatige en financiële problemen opgelost dienen te worden. Daarnaast spelen er nog een aantal issues op het terrein van de privacy bescherming. De bedoeling is dat aan het einde van de pilot een werkende en opschaalbare oplossing is gerealiseerd. De Amsterdamse pilot wordt uitgevoerd onder leiding van de stichting EZDA in opdracht van NICTIZ. In 2009 is vooral voorbereidend werk gedaan om de pilot van de grond te krijgen : draagvlak creëren d.m.v gezamenlijke overleggen en workshops.
Jaarrapportage 2009
30
5.
Onderwijs / opleiding
5.1
Opleiding tot radioloog
In 2009 waren er in totaal 27 AIOS in opleiding tot Radioloog. In 2009 hebben 3 AIOS radiologie de opleiding afgerond en er zijn 5 nieuwe AIOS radiologie met de opleiding begonnen. Er worden stages radiologie gevolgd door AIOS van radiotherapie (3 maanden) en nucleaire geneeskunde (6 maanden), dit was in 2009 gemiddeld 1 fte. In het kader van de docent-professionalisering wordt ernaar gestreefd om in 2010 ervoor te zorgen, dat alle stafleden de cursus Teach the Teacher gevolgd hebben. Eind 2009 was het percentage 65%. De eerstvolgende 5-jaarlijkse visitatie van de opleiding staat gepland voor 2010. 5.2
Opleiding klinisch fysicus
Geert Streekstra en Aart Nederveen hebben hun opleiding tot klinisch fysicus in december 2009 afgerond. De opleiding heeft in totaal 3 jaar in beslag genomen. Beide zijn nu geregistreerd klinisch fysicus Radiologie en staan als zodanig ingeschreven bij de Nederlandse Vereniging voor Klinische Fysica (NVKF). Henk Venema was hun opleider. Het laatste jaar van de opleiding is aandacht besteed aan ondermeer de kwaliteitscontrole van röntgensystemen en daarnaast is ook de huidige gang van zaken op de afdeling Radiologie geëvalueerd. Middels cursussen is nader kennisgemaakt met de organisatie van de gezondheidszorg in Nederland. 5.3
In-service opleiding tot Radiodiagnostisch laborant
Radiologie biedt in samenwerking met de Amstel Academie een 3-jarige Inservice opleiding. Er zijn twee praktijkbegeleiders: Jacqueline van Dijk en Marloes Peusken. Door krapte op de arbeidsmarkt voor Radiodiagnostisch Laboranten bleek het de afgelopen jaren steeds moeilijker om vacatures in te vullen. Daarom is in 2009 besloten meer mensen te laten starten met de opleiding dan de gebruikelijke 3 of 4. Door een intensieve wervingscampagne is het gelukt 7 leerlingen aan te trekken. Verder zijn er 2 leerlingen overgegaan van het eerste studiejaar naar het tweede studiejaar. In 2009 zijn 5 leerlingen afgestudeerd. In 2009 hebben 62 radiodiagnostisch laboranten de werkbegeleiderscursus, georganiseerd door het AMC, gevolgd. De accreditatie is in mei 2009 ingediend en we verwachten uitsluitsel in maart 2010.
Jaarrapportage 2009
31
5.4
Bij / nascholing laboranten
In 2009 is een uitgebreid loopbaan- en scholingsplan voor de laboranten uitgewerkt door een werkgroep bestaande uit Corinne Tipker van het onderwijsbureau en Michiel Lagerweij, Maaike Vogel, Raschel Snoeks, Anieke Eikelenboom en Rob Las van Bennekom (teamleiders) en Annette Bak (manager). Het plan voorziet in theoretisch en praktisch onderwijs in alle modaliteiten van de afdeling radiologie zowel voor beginners als gevorderden. Behalve een noodzakelijke kwaliteitsslag om in de pas te blijven met de medisch-technologische ontwikkelingen in het vakgebied, biedt het onderwijsplan ook doorgroeimogelijkheden voor de laboranten en zal het een positieve invloed hebben op het behoud van goede laboranten en de wervingskracht bij vacatures. Voor het cursusjaar 2009/2010 wordt extra ingezet op onderwijs om een inhaalslag te realiseren. Daarnaast kunnen de laboranten rekenen op structureel ingeplande bijscholing. Training op Voorbehouden Handelingen neemt hierin een vaste plaats in. Naast kennis en vaardigheden is er ook aandacht voor de ontwikkeling van competenties. In samenwerking met Radiotherapie en Nucleaire Geneeskunde is hiertoe een set van algemene en functie-specifieke competenties vastgesteld. Het modulaire onderwijs is zo over het academisch jaar 2009/2010 verspreid dat iedere laborant aan ten minste één module kan deelnemen. Een module bestaat uit ongeveer 20 lesuren waarin gebruik gemaakt wordt van blended learning: computer ondersteund onderwijs, snijzaalonderwijs, hoorcolleges door radiologen, clinici etc. Er wordt veel gebruik gemaakt van materiaal voor de geneeskunde studenten, vaak is enkel een kleine aanpassing noodzakelijk.
Computer Ondersteund Onderwijs voor laboranten
Jaarrapportage 2009
32
Het aangeboden onderwijs wordt geëvalueerd aan de hand van het model van Kirckpatrick* waarin niveau 1 de tevredenheid evalueert en niveau 4 een kwaliteitsverandering aantoont. Voor deze laatste vorm van evaluatie is met hulp van HRD adviseurs inmiddels een projectplan geschreven. Dit zal aankomend jaar geïmplementeerd worden. * Kirkpatrick, Donald L. (1998). Evaluating Training Programs: The Four Levels. Berrett-Koehler Publishers
Voorbeeld van een niveau 1 evaluatie van de CT module: Gemiddelden (1=niet goed, 5 = goed) Wat is je beoordeling over de opzet van het CTA1 onderwijs? In welke mate kan je het geleerde toepassen in praktijk? Hoe beoordeel je aangeboden geschiedenis CT WG & AMC presentatie? Hoe beoordeel je aangeboden traumaopvang presentatie? Hoe beoordeel je aangeboden trauma casuïstiek presentaties? Hoe beoordeel je de verstrekte documentatie(reader)? Hoe beoordeel je het COO? Het COO trauma is leerzaam De feedback is duidelijk in het COO Door de uitleg van de docenten heb ik meer inzicht gekregen in het werken op de traumakamer en de (EH)CT Door de uitgereikte reader heb ik meer inzicht gekregen in het werken op de traumakamer en de EH(CT) Algemene waardering (rapportcijfer 1 – 10)
4,2 3,8 4,2 4 4,6 3,4 4,2 3,8 3,8 3,5 3,4 7,6
Elke laborant kan 1x per maand naar een klinische les. Enkele voorbeelden van onderwerpen die behandeld worden: botbreuken bij kinderen, stralingshygiënische aspecten, toelichting op wetenschappelijk onderzoek dat op de afdeling of binnen het AMC plaatsvindt en contrastreacties. Het reanimatie onderwijs wordt één keer per jaar gegeven en bestaat uit een theoretisch gedeelte en het oefenen op een reanimatiepop. De radiologisch laboranten mogen ca. 10 voorbehouden handelingen uitvoeren wanneer hij/zij voldoende theoretische kennis heeft en voldoende vaardig is, kortom wanneer de laborant bekwaam is. Enkele voorbeelden: toedienen van contrastmiddel via infuus / centraal veneuze lijn dan wel porth-a-cath, aanleggen infuus, inbrengen rectumcanule en beoordelen van mammografiefoto‟s. Dit onderwijs wordt om de twee jaar herhaald. Zowel het modulaire als het reguliere onderwijs is binnen het AMC ontwikkeld.
Jaarrapportage 2009
33
5.5
Curriculair onderwijs
De afdeling Radiologie heeft voor alle studiejaren van het geneeskunde curriculum CURIUS een onderwijsprogramma ontwikkeld. In dit onderwijsprogramma worden vanaf het eerste studiejaar de verschillende beeldvormende technieken behandeld aan de hand van casuïstiek. Daarnaast wordt er aandacht besteed aan de indicatiestelling en de interpretatie van verschillende radiologische onderzoeken. Dit onderwijs is geïntegreerd binnen het blokonderwijs. De inhoud neemt in de loop van de studie steeds toe in moeilijkheidsgraad en complexiteit. Het onderwijs is gemaakt in nauwe samenwerking met anatomen, pathologen en clinici. Er wordt gebruik gemaakt van “blended learning”: verschillende soorten onderwijsmethoden worden door elkaar gebruikt zoals e-learning, hoorcolleges en bijvoorbeeld practica. De studenten wordt geleerd het klinische beeld te correleren aan de beeldvorming, anatomie en PA. Het kleinschalig onderwijs wordt begeleid door student-assistenten die zijn ingewerkt door de betrokken radiologen, anatomen, pathologen en clinici.
Jaarrapportage 2009
34
Voorbeeld van een van de e-learning programma‟s:
Het onderwijs wordt grotendeels elektronisch getoetst. Voorafgaand aan de practica worden elektronische ingangstoetsen afgenomen. Jucoschappen: Op de afdelingen radiologie & nucleaire geneeskunde kunnen junior co-assistenten (juco) gedurende 1 week kennis maken met deze afdelingen. De juco maakt radiologische en nucleair geneeskundige onderzoeken mee en als er de mogelijkheid toe is, kan de juco met de patiënt praten over diens ervaringen tijdens het onderzoek. De bijgewoonde onderzoeken worden door de radiologen besproken met de juco. Verder selecteert de juco aan het begin van het jucoschap een casus die hij/zij gedurende het jucoschap uitwerkt en presenteert aan de groep op de laatste dag. Co-schappen: Er zijn coschappen van verschillende duur zoals keuze- en oudste coschappen. Afhankelijk van de lengte van het coschap krijgt de coassistent de mogelijkheid zelfstandig onder supervisie van een radioloog te werken en te verslaan. De coassistent volgt een stage schema.
Jaarrapportage 2009
35
5.6
Congressen
In 2009 werden de volgende congressen en symposia georganiseerd:
5 en 6 februari 2009 Practice Oriented Gastroenterologie-Radiologie C.Y. Nio Deelnemers: 50 (MDL artsen uit Nederland)
31 maart 2009 Praktisch symposium cardiologie MRI voor laboranten Raschel Snoeks, Sandra van den Berg Deelnemers: 160 (laboranten uit België en Nederland)
4 juni 2009 Bottumorencursus M. Maas, M.C. de Jonge Deelnemers: 40 (assistenten radiologie en orthopedie uit Nederland)
7-9 oktober 2009 18th European Course on Paediatric Radiology Gastrointestinal and Urogenital radiology R.R. van Rijn, A.M.J.B. Smets, E.E. Deurloo Deelnemers: 79 afkomstig uit: Turkije 3, Italië 3, Zweden 8, Duitsland 3, Noorwegen 5, Engeland 9, Portugal 7, Denemarken 3, Hong Kong 3 USA 2, Finland 2, Israel 1, België 1, Frankrijk 4, Ierland 1, Zwitserland 1, Griekenland 1, Polen 1, Rusland 1 Faculty: USA 3, Nederland 6, Oostenrijk 1, Engeland 1, België 1, Frankrijk 1
18 november 2009 Workshop “Pharmacokinetic Modelling in MRI” C. Lavini Deelnemers : 51 afkomstig uit : België 5, Duitsland 2 en Nederland 44
Jaarrapportage 2009
36
6.
Onderzoek
6.1
Scope of research
The scope of research at the department of radiology is to improve existing and develop new imaging techniques and methods and image guided intervention. This encompasses the technical development as well as the evaluation of accuracy, reproductibility, efficiency, implementation, and patient acceptance of new techniques and methods. With current and new imaging techniques and methods, large data sets are acquired necessitating the development of image processing techniques for optimized and efficient data evaluation. At this moment there are four major research lines led by a principal investigator.
6.2
Major Research lines
A. Cardiovascular interventional radiology Principal investigator: Prof J.A. Reekers, MD, PhD Research is aimed at treatment of patients with critical limb ischemia, quality of life after treatment and new interventional procedures and implementation of these procedures in routine practice (embolization in patients with symptomatic uterine fibroids). Projects: Super trial: Supervised exercise therapy or immediate PTA for intermittent claudication in patients with an iliac artery obstruction – a randomized controlled trial. Acute endovascular treatment to improve outcome of ruptured aortoiliac aneurysms; A randomized trial (AJAX of Amsterdam Acute Aneurysm trial) Funding by Netherlands Heart Foundation (Nederlandse Hartstichting) More research for this research line is carried out in collaboration with the department of vascular surgery and gynaecology at the AMC, departments of radiology AKH, Wien and Dotter Institute, Portland.
B. Imaging of gastrointestinal diseases Principal investigator: Prof J. Stoker, MD, PhD Research is aimed at development and evaluation of imaging techniques of gastrointestinal diseases, especially colorectal cancer, Crohn‟s disease, acute abdomen and focal and diffuse liver diseases. Improving accuracy and reducing burden are themes common to the research in this field.
Jaarrapportage 2009
37
Projects:
COCOS trial: CT-colonography for screening for colorectal cancer. Funding by Zon MW grant and Fonds Nuts-Ohra
OPTIMAP: Magnetic resonance imaging in acute appendicitis. Funding by Zon MW grant
MR Colografie: Dark lumen MR-colonography vs. colonoscopy for the detection of colorectal lesions. Funding by KWF grant
Non-invasive assessment of liver fibrosis in overweight patients. Funding by Fonds Nuts-Ohra
Non-invasive assessment of disease activity in patients with M. Crohn. Funding by Fonds Nuts-Ohra
MR-Elastography for the non-invasive assessment of liver fibrosis in patients Funding by Fonds Nuts-Ohra
Decrease Colorectal Cancer Death. Funding by Fonds CTMM
More research for this research line is carried out in collaboration with the departments of Gastroenterology and Surgery at the AMC. On a national and international level, research is carried out in conjunction with the Erasmus MC in Rotterdam, UMC Utrecht, University College London, La Sapienza in Rome and Philips Healthcare. C. Imaging and imaging guided intervention of neurological diseases Principal investigator: C.B.L.M. Majoie, MD, PhD Research is aimed at development and evaluation of imaging techniques and image guided interventions of neurovascular disorders such as intracranial aneurysms and stroke. Further research includes innovations in MR imaging of neurodegenerative disorders and neuro-oncology. Projects:
LOTUS: Long Term Follow-Up of Coil Intracranial Aneurysms Hersenstichting. Funding by Fonds Nuts Ohra
HEROICA: Hemodynamics for Rupture Risk Assessment of Intracranial Aneurysms Funding by Fonds Nuts Ohra
DUST: Dutch Acute Stroke Study. Funding by Fonds Nuts Ohra
Jaarrapportage 2009
38
MR CLEAN: Multicenter Randomized Clinical Trial of Endovascular Treatment of Acute Ischemic Stroke in the Netherlands. Funding by Netherlands Heart Foundation
More research for this research line is carried out in collaboration with the departments of Neurosurgery and Neurology at the AMC and departments of Neurology and Radiology of the UMC Utrecht, VUMC, LUMC, MUMC, Erasmus MC and Elisabeth Hospital Tilburg. International collaboration was established with the Computation Imaging Lab and the University of Barcelona.
D. Imaging of psychiatric disorders Principal investigator: L. Reneman, MD, PhD To develop and apply state of the art imaging techniques to investigate effects of drugs on the human brain and its development. Long-term ambitions and goals are to investigate the neuropharmacological basis for psychiatric diseases in childhood and adolescence, and, ultimately, to predict treatment outcome – using a multidisciplinary approach. Projects: Long term effects of (prescribed) psychotropic drugs on the developing brain and behavior. Funding by AMC
SSRIs and the developing brain. Funding by AMC (stimuleringsOiO) and NOW veni
Imaging of cognitive dysfunction in cancer survivors. Funding by AMC (stimuleringsOiO)
Structural, biochemical and functional indices of chemotherapy-induced cognitive deficits in cancer patients. KWF
More research for this research line is carried out in collaboration with the departments of Nuclear Medicine, Psychiatry, Child-and Adolescent Psychiatry and Neuropathology at the AMC, the department of Clinical Neuropsychology of Amsterdam University. National and international collaboration is carried out with NKI/AVL, Donders Institute Nijmegen, Imaging Sciences Institute Utrecht, Biological Imaging Centre London, Université de Caen Basse-Normandie, John Hopkins University Baltimore.
Jaarrapportage 2009
39
E. Other research projects Further research includes, amongst others, imaging of cardiovascular, metabolic and lung diseases and technical improvements in MRI. Projects are clustered by project leader. 3D and 4D image acquisition and analysis Project leader : G.J. Streekstra, PhD Research is devoted to development of new image formation methods and associated image analysis from 3D and 4D medical images. Currently running projects : Analysis and prediction of wrist mobility. STW grant in collaboration with Philips, TU-Delft Joint Care : planning, ondersteuning en evaluatie van chirurgische handelingen op basis van 3D beelden in de operatiekamer. AMC, in collaboration with Philips Healthcare. Minimaal-invasieve correctie osteotomie van distale radius fracturen. AMC PhD Scholarship
Development and validation of new MRI sequences. Project leader : A.J. Nederveen, PhD The department of Radiology has a 3T MRI, which is partly available for research. Although the department of radiology uses this scanner regularly, it is also used by the departments of Vascular Medicine, Psychiatry and Neurology. Dedicated research equipment (e.g. stimulus setup for fMRI, elastography device) is installed at the 3T scanner. Other MRI scanners are fully dedicated to patient care with limited possibilities for research. The AMC also participates in the newly established Spinoza Centre for Neuroimaging. There is a gradual increase in more basic research, i.e. MRI in animals. Given the lack of a dedicated animal MRI, this research is performed at the large bore research 3T using a dedicated animal coil. This suffices for initial experiments, but dedicated facilities are mandatory to fulfill present and future demands and to enable the use of more sophisticated methods. For data storage, a departmental data storage and backup system was installed in 2009. Research is focused on the development and validation of new MRI sequences (see also www.3tmri.nl).
Virtual Laboratory for e-Science. Funding by BSIK, Min. Economic Affairs
Carotid 3.0 Tesla Magnetic Resonance Imaging. A Development Program for use of 3.0 Tesla MRI in Multi Center Cardiovascular Disease Prevention Trials. Funding by MSD
Multi-center reproducibility study of different arterial spin labeling techniques at 3.0 Tesla (collaboration M.P.J. van Osch, LUMC)
Jaarrapportage 2009
40
Carotid MRI: high resolution vessel wall imaging an wall shear stress determination (collaboration Prof. Fayad, Mount Sinai Hospital, New York)
Diffusion Tensor Imaging in muscle tissue (collaboration Gustav Strijkers, Technical University Eindhoven)
Jaarrapportage 2009
41
Advanced medical image processing Project leader: F.M. Vos, PhD Research is focused on advanced medical image processing for virtual colonoscopy, diffusion tensor imaging and carpal bone movement Currently running projects (all in collaboration with Delft University of Technology):
Statistical analysis of 4D Diffusion Tensor MRI data Funding by NWO Exacte Wetenschappen for 2 PhD students.
Automatic cleansing of low-dose colongraphy data from patients taking a lowfibre diet. Funding by Philips Medical systems for 1 PhD student.
Analysis of Magnetic Resonance Diffusion Tensor Images at 3 Tesla. Funding by SenterNovem for 2 PhD students.
Analysis and prediction of wrist mobility. Funding by STW for 2 PhD students and a scientific programmer
Validation of imaging techniques in children Project leader: R.R. van Rijn, MD, PhD Research is focused on the validation of imaging techniques in children. Currently running project:
Forensic post mortem imaging in children Funding by NFI
MRI in rheumatoid and metabolic disease Project leader: M. Maas, MD, PhD Research Research is focussed on MRI in rheumatoid diseases and metabolic disorders, such as association between MRI-findings and disease activity in knees of Juvenile Idiopathic Arthritis (JIA) patients.
Jaarrapportage 2009
42
6.2
Research bureau Radiology
The department of radiology has a research office (Research Bureau Radiology) consisting of a head (Prof. J. Stoker, MD, PhD), a clinical epidemiologist (S. Bipat, MD, PhD) and a research nurse (A. Heutinck). The research office co-ordinates the radiological support for research projects initiated by other departments and/or sponsors and is involved in over 100 studies.
6.4
Collaboration
The department is - both nationally and internationally - leader in the field of treatment of critical ischemia and interventional radiology. It is leading in the Netherlands in the field of gastrointestinal imaging at large and at an international level expert in the field of colonography, imaging of Crohn‟s disease, acute abdomen and pelvic floor imaging. The department of radiology of the AMC holds a key position in national neuroradiology research, in particular neurovascular research projects on intracranial aneurysms and stroke and is considered to be an international expert in the field of intracranial aneurysms and stroke. Last but not least, the department is an international expert in the field of imaging the neurotoxicity of drugs of abuse.
6.5
Wetenschappelijke publicaties en dissertaties
6.5.1 Wetenschappelijke publicaties : zie bijlage IV
Jaarrapportage 2009
43
6.5.2 Dissertaties A. H. de Vries Clinical evaluation of technical developments in CT colography. Promotor: J.Stoker Copromotor(s): E. Dekker, H.W. Venema Datum promotie: 16/10/2009 L.P.J. Cobben Magnetic resonance imaging in acute appendicitis. Promotors: J.S. Laméris, J. Stoker Copromotor: J.B.C.M Puijlaert Datum promotie: 10/06/2009 S. Jensch CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer. Promotor: J. Stoker Copromotors: A.D. Montauban van Swijndregt, S. Bipat Datum promotie: 16/10/2009 T. Schilt Thinking of ectacy. Neuropsychological aspects of ectasy use. Promotors: W. van den Brink, B. Schmand Copromotors: M.W.J Koeter, M.M.L de Win Datum promotie: 04/09/2009 M.E.S. Sprengers Long term follow-up of patiients with coiled intracranial aneurysms. Promotors: W.J. van Rooij Copromotors: M. Sluzewski, C.B.L.M Majoie Datum promotie: 08/06/2009
Jaarrapportage 2009
44
7.
Kwaliteit
7.1
IMS
De afdeling Radiologie is in mei begonnen met het gebruik van het Incident Melding Systeem. Dit is een AMC breed systeem waarmee de medewerker een incident kan melden, als hij wil anoniem. Het is vervolgens de bedoeling dat de afdeling zelf het onderliggende probleem uitzoekt en aanpakt. Het systeem vervangt deels de FOBO meldingen. Bij de start is de Veiligheidscommissie Radiologie ingesteld. Deze bestaat uit een doorsnede van de medewerkers van de Radiologie, dat wil zeggen medici, paramedici en een administratief medewerker. Roel Jansen, radiologisch laborant en Otto van Delden, radioloog vormen het coördinerend team. De rest van het personeel is door middel van een aantal voordrachten op de hoogte gebracht van het doel, het nut en de werking van het systeem. De commissie komt regelmatig bij elkaar om veiligheidsissues te bespreken. Er zijn in 2009 90 meldingen gedaan via het IMS. Uit deze meldingen zijn 2 nieuwe protocollen voortgekomen: (1) de checklist preventie en behandeling extravasatie contrastmiddelen en (2) handelswijze bij de bestrijding van een pneumothorax na een CT geleide longpunctie. Uit de meldingen kwam namelijk naar voren dat op deze gebieden actie noodzakelijk was. Naar aanleiding van de andere meldingen zijn kleine aanpassingen doorgevoerd of is er geen actie ondernomen omdat daar geen reden toe was. Grote incidenten hebben zich niet voorgedaan in 2009. Prospectief gaat de veiligheidscommissie in 2010 de wijze van medicatie toediening op de Radiologie onder de loep nemen. De verwachting is dat er aanpassingen nodig zijn om conform de ziekenhuis regels te werken. Het volledige jaarverslag is te vinden in bijlage III. 7.2
Stralingshygiëne
Organisatie Op de afdeling Radiologie zijn twee toezichthoudend stralingsdeskundigen actief. Geert Streekstra, klinisch fysicus, voor de apparatuur op C1 en Theo van der Storm, laborant, voor de apparatuur buiten C1 en voor de Experimentele Chirurgie. Streekstra is een niveau 3 deskundige en Van der Storm is een niveau 4 deskundige. Zij nemen beide deel aan het overleg van de Toezichthoudend Straling Deskundigen Commissie dat 3 maal per jaar wordt gehouden. Beiden nemen deel aan een afdelingsoverleg dat tussen de manager, de medewerkers van systeembeheer en de toezichthoudend deskundigen plaatsvindt. Streekstra is daarnaast ook klinisch fysicus en voorzitter van de adviescommissie stralingsbelasting. De adviescommissie heeft in 2009 62 adviezen uitgebracht. Het hoofd van de afdeling Radiologie, Prof. Dr. J.S. Laméris is voorzitter van het Stralings Advies Platform (S.A.P). Streekstra heeft het toezicht op de kwaliteitsborging van de toestellen die door de industrie wordt uitgevoerd..
Jaarrapportage 2009
45
Van der Storm heeft het beheer over 4 abonnementen dosismeters en het toepassen van de kwaliteitsborgingmeters. Hij controleert en adviseert in het gebruik van alle stralingsbeschermingsmiddelen die in het toezichtsveld van de beide deskundigen gebruikt worden. Tevens adviseert hij de Stralings Beschermings Groep bij het bepalen van het onderscheid in categorie A en B medewerkers. Onderhoud Voor alle apparatuur is een servicecontract bij de betreffende leverancier afgesloten. Alle toestellen zijn in 2009 minimaal 2 keer gecontroleerd. Bij onderhoud worden cruciale parameters voor de patientveiligheid gecontroleerd (RIVM rapport Acceptatie- en statustesten van radiodiagnostische apparatuur - aanbevelingen voor te inspecteren parameters, Tabel II; 2004). Bij de periodieke controles van de CT-scanners door Philips en Siemens is de CT dosis-index (CTDI) niet gecontroleerd, een parameter die wel in de "aanbeveling" voorkomt. Voor beide Philipsscanners (Mx8000 en Brilliance 64) en de Siemens scanner (Somaton Sensation 64) is deze controle daarom intern uitgevoerd Dosimetrie In 2009 waren er bij Radiologie 10 medewerkers die als A-medewerkers waren aangemerkt. Van hen ontvingen er 7 een dieptedosis hoger dan 20 mSv. Van deze overschrijding is de Arbeidsinspectie door de S.B.G. op de hoogte gesteld. Er is een tendens dat de door werknemers gemiddelde ontvangen dosis licht stijgt. Dit is mogelijk te verklaren door een betere draagdiscipline. Daarnaast neemt het aantal gecompliceerde interventies waar personeel aanwezig is toe. Een toenemend aantal toestellen is in staat de patiëntendosis te registreren. Aan het eind van 2010 zal het nieuwe Radiologie Informatie Systeem ( R.I.S.) dat gekoppeld is aan het Picture, Archive and Communications System (P.A.C.S.) in gebruik worden genomen dat deze registratie digitaal mogelijk maakt. De dosismeters die gebruikt worden om kwaliteitsborging te genereren geven een goede indicatie van het gebruik van toestellen. Er bestaat een wens deze methode te optimaliseren.
Jaarrapportage 2009
46
Vergunningen In het AMC wordt gebruik gemaakt van een Complexvergunning inzake de kernenergiewet. In deze complexvergunning wordt gebruik gemaakt van een systeem met interne toestemmingen. Er werden voor 4 toestellen tijdelijke dan wel vergunningen voor onbepaalde tijd aangevraagd. Deze vergunningen werden door de S.B.G verleend. Bij de oplevering van de toestellen werd door de leverancier een acceptatietest uitgevoerd. Er hebben geen verbouwingen plaatsgevonden die het noodzakelijk maakten de vergunning met betrekking tot de ruimten aan te passen. Van één ruimte is geconstateerd dat deze na oplevering van het toestel niet aan de voorschriften voldoet: C2-123. Voor het toestel in deze ruimte is een tijdelijke vergunning verleend. Er werden 4 toestellen verwijderd. Deze zijn teruggenomen door verschillende leveranciers. Van deze terugnames is een vrijwaringbewijs aan de S.B.G. afgegeven. Beschermingsmiddelen Op de afdeling Radiologie controleert de toezichthoudend deskundige de loodschorten die door de medewerkers worden gedragen. Het betreft loodschorten op alle afdelingen waar de toestellen door de deskundigen van de afdeling Radiologie worden beheerd. Bij de controles controleert de toezichthoudend deskundige de egaliteit van de beschermingslaag van de loodschorten door middel van röntgendoorlichting. Ook vindt een visuele controle van de loodschorten plaats.
Keuring loodschorten Radiologie 2009 Radiologie SEH Endoscopie OK IWO
Jaarrapportage 2009
Gekeurd 143 26 37 68 10
Afgekeurd 1 1 0 8 0
47
7.3
Milieu
Bij Radiologie zijn veel medewerkers bewust met milieu bezig. Twee laboranten, Leenaert Bronkhorst en Rick de Vet, zijn aangewezen als milieucontactpersoon. Er worden klinische lessen opgezet, bijv. over hygiëne en er is een interne milieu nieuwsbrief waarin onderwerpen als afvalscheiding aan de orde komen. Afval wordt zoveel mogelijk gescheiden via het consequent gebruik van de verschillende containers (glas, barium, naalden, papier, etc) Het invoeren van multifunctionals zal papier besparing opleveren door dubbelzijdig printen. Bij de interne audit in mei 2009 werden een aantal mogelijkheden voor energie-besparing gevonden (o.a. sensoren in bergingen) die doorgevoerd zullen worden.
Jaarrapportage 2009
48
Bijlage I
Financieel overzicht 2009
Exploitatie 2009 Exploitatie t/m december 2009
Exploitatie
Realisatie 2007
Realisatie 2008
Begroting EUR 2009 *
Realisatie EUR 2009
Verschil (b/-s) 2009
Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenpremies Andere personeelskosten Personeel niet in loond. Salaris flexmedewerkers Personeelskosten
8.613.794 427.074 1.071.760 276.911 34.985 71.847 10.496.372
9.180.327 512.230 1.127.742 422.868 188.384 102.371 11.533.922
9.851.079 693.365 1.257.039 347.914 12.149.397
9.874.141 683.121 1.253.795 436.167 44.130 116.646 12.408.000
Voedingsm.en hotelm.kst Algemene kosten
49.753 542.658
34.915 532.378
32.000 444.000
8.662 409.602
Patient-en bew.geb.kst. Onderhoud en energiekst. Huur en leasing Overige bedrijfskosten
4.218.824 815.510 5.355 5.632.100
4.180.774 46.695 4.794.762
4.812.000 25.000 5.313.000
5.090.396 14.288 118.048 5.640.996
278.39610.712 118.048327.996-
Zorgprest.tuss.inst(WDS) Overige zorgprestaties Overige dienstverlening Overige opbrengsten Overige bedrijfsopbrengsten
1.502.049199.294287.3961.988.738-
1.557.692157.352308.8192.023.863-
1.568.000157.000289.0002.014.000-
1.267.050162.279286.6609841.716.973-
300.9505.279 2.340984 297.027-
Rentelasten Totaal exploitatie
14.139.733
Hvk Div.I Beeldvormende spec.&OBC Hvk Div. Operatiecentrum & Int.Care Horizontaal verkeer
Saldo
14.304.821
15.448.397
43 16.332.066
12.554.358-
13.326.29456.569 13.269.725-
12.554.358-
23.06210.244 3.244 88.25344.130116.646258.60323.338 34.398
43883.669tekort 771.936 56.569715.367 overschot 168.302tekort
Personeelskosten *Begroting incl. verwachte budgetmutaties/productieverrekeningen ivm seniorenregeling en AIOS. Overschrijding in personeelskosten wordt vooral veroorzaakt door inzet van flexkrachten (relatief duur) en EPB/bindingspremies die centraal gebudgetteerd waren. Overige bedrijfskosten Begroting incl. verwachte budgetmutaties/productieverrekeningen (korting) stents en (meerproductie) neurointerventies. Overschrijding van kosten m.b.t. implantaten agv meer verbruik door stijgende productie. Bovendien was de huur van de mobiele MRI niet begroot. Overige bedrijfsopbrengsten Vooral veroorzaakt door tekort in WDS-opbrengsten. Met name t.a.v. interventies en vasculair onderzoek vanuit Flevo.
Jaarrapportage 2009
49
Bijlage II
Apparatuur overzicht
Soort
Type
Merk
Jaar aanschaf
Conventioneel
Bucky Bucky Thoravison Axiom artis (doorlichting) Easy diagnost (doorlichting) Bucky dig. Vertex dig. (SEH) Bucky (SEH) Mobilet. (zaal) Mobilet. (zaal) C-boog (OK) C-boog (OK) C-boog (OK) C-boog (OK)
Oldelft Oldelft Philips Siemens
2008 2008 2000 2007
Philips
1998
Oldelft Siemens
2002 2006
Oldelft Siemens Siemens Philips Philips Philips GE
2009 2007 2007 2001 2001 2001 2000
Allura Allura
Philips Philips
2001 2001
2011 2011
CT
Brilliance 64 MX 8000 Sensation 64
Philips Philips Siemens
2006 1999 2008
2010/2011
MRI
Avanto 1,5 Avanto 1,5 Panorama 1 Intera 3
Siemens Siemens Philips Philips
2009 2006 2007 2003
Echo
IU 22 IU 22 IU 22 HDI 5000 HDI 5000 Elegra Elegra Antaris Mylab-70 SSD 5000
Philips Philips Philips Philips Philips Siemens Siemens Siemens Esaote Aloka
2004 2004 2004 2002 2002 2001 1999 1999 2007 2002
Interventie
Vervanging in
2010
2010 2010 2010 2010 2010
Voor alle röntgen en MRI apparatuur zijn onderhoudscontracten bij de betreffende leveranciers afgesloten. Voor de echo-apparatuur vindt het onderhoud in eigen beheer plaats. Jaarrapportage 2009
50
Bijlage III
Rapportage IMS activiteiten op de Radiologie 2009
Algemeen Het IMS is in 2009 7 maanden in werking geweest. In deze 7 maanden zijn er in het totaal 94 meldingen gedaan. Vier van deze meldingen zijn test meldingen geweest zodat er 90 “echte” meldingen overblijven. De meldingen lieten op sommige gebieden een trend zien waardoor verbetermaatregelen genomen konden worden. Dit jaar werd op de interventie-radiologie de RADPASS ingevoerd, een uitgebreide check-list, waarbij allerlei aspecten (aanvraag/materialen/voorbereiding/etc.) aan de orde komt voorafgaand aan iedere interventie. Resultaten van de implementatie zullen in de toekomst wellicht ook op andere delen van de afdeling bruikbaar blijken. Hoewel geen reanimatie-gerelateerd incident gemeld werd, werd geconstateerd, dat een herhalingscursus reanimatie weer noodzakelijk is en deze wordt in 2010 voor alle medewerkers georganiseerd. Aanvraag-gerelateerde incidenten Het meest gemelde incident, 33 meldingen, betreft fouten rond de aanvraag. Men moet hierbij denken aan links/rechts verwisselingen, verkeerde patiënten stickers op de aanvraag, het ontbreken van een aanvraag of werkbrief en de vermelding van verkeerde informatie op de aanvraag. De commissie heeft nagedacht over te nemen maatregelen. Er was echter geen duidelijke aanwijzing naar 1 of enkele aanvragers waardoor het er op neerkwam dat velen heel af en toe een fout maakten op dit gebied. De hoop op verbetering is gevestigd op de elektronische aanvraag die in de toekomst gebruikt zal gaan worden. Medicatie(inclusief contrastmiddel)-gerelateerde incidenten Het injecteren van contrastmiddel leidt met enige regelmaat tot een extravasaat bij de patiënt, 8 meldingen zijn hierover binnen gekomen. Ondanks dat bij alle meldingen de juiste procedure vooraf gevolgd was, namelijk het injecteren van NaCl 0.9% om te controleren of het infuus goed zat, hebben deze incidenten plaatsgevonden. De nazorg voor patiënten die dit overkomen was bleek niet geregeld. Er ontbrak een protocol hoe te handelen bij extravasaat. Dit protocol is er dankzij inspanningen van dhr M Poulus, gespecialiseerd laborant CT en Dr L Beenen, staflid SEH gekomen en is als bijlage 1 toegevoegd. Vier meldingen betrof een allergische reactie op ultravist 300 (contrastmiddel) of het niet goed voorbereid zijn van een patiënt bij een bekende allergie voor contrastmiddel. Deze meldingen waren allemaal afkomstig van de CT. Er bestaat een grote behoefte om degelijke informatie te kunnen noteren en opzoeken in het AZD (zorgdesktop). Helaas bleek de applicatie die men hiervoor aan het eind van het jaar uitgeprobeerd heeft niet te werken maar wij gaan er van uit dat dit spoedig opgelost wordt en dat de registratie en de informatie over allergie dan voor iedereen beschikbaar is. De commissie heeft gekeken of er een duidelijk protocol is over hoe te handelen bij een contrastreactie en heeft geconstateerd dat een dergelijk protocol nog niet op alle belangrijke werkplekken en op het intranet aanwezig is. Dit zal spoedig gedaan worden en er zal dan meteen bekeken worden welke contrast-gerelateerde protocollen ge-update noeten worden. Jaarrapportage 2009
51
Drie meldingen zijn er gedaan over een verkeerd gevulde contrastpomp en het toedienen van verkeerde medicatie (bijv. secretine ipv glucagon). De commissie is van mening dat er op de radiologie conform het ziekenhuis protocol “medicijnverdeelsysteem‟ gewerkt moet gaan worden. In dit protocol staat onder hfd 3.1 “ het is verboden medicijnen, in welke vorm dan ook, toe te dienen die door iemand anders zijn klaargezet” en “alle medicatie per injectie dient door een 2e verpleegkundige ( zou hier zijn laborant/ doktersassistent/arts) gecontroleerd te worden, die hiervoor mede parafeert” Geconstateerd moet worden dat er op de Radiologie niet op deze wijze gewerkt wordt. De moeilijkheid hierbij is dat er op dit moment geen enkel systeem op de radiologie voorhanden is voor het registreren van het hierboven genoemde. De commissie is van plan dit probleem op te lossen en zo snel mogelijk volgens protocol te gaan werken. Dit houdt in dat als een patiënt intraveneus medicatie toegediend moet krijgen het in te spuiten medicijn door een 2 e persoon gecontroleerd wordt. Zowel de controle, als het middel en de hoeveelheid moeten geregistreerd gaan worden. Dit dient ook te gebeuren bij het aankoppelen van contrastmiddelen en zout die via een infuussysteem naar de contrastpomp gaan. Een protocol hiervoor is in de maak. Onderzoeks-techniek gerelateerde incidenten Technisch slechte onderzoeken zijn 8 maal gemeld. In alle gevallen is er contact geweest tussen de laborant en de arts over wat wel wenselijk is. Daar er op de radiologie geprotocolleerd gewerkt wordt waar het de röntgenonderzoeken betreft waren hier geen verdere maatregelen nodig. Archiverings-gerelateerde incidenten Problemen bij de IT wat betreft het zoek raken of verkeerd doorsturen van onderzoeken zijn 5 maal gemeld. Niet in alle gevallen was duidelijk wat er mis was gegaan als de onderzoeken echt kwijt waren. Wel is er door dhr R. Las van Bennekom, teamleider conventioneel een andere werkwijze opgesteld waar het de thoraxfoto‟s op zaal betreft. Van deze onderzoeken kwamen er te veel in de zgn. “unverified” terecht waardoor het voor de aanvragende arts niet mogelijk was het onderzoek te bekijken. Procedure-gerelateerde incidenten Eén melding betrof een patiënt die tijdens het krijgen van een longpunctie op de CT een pneumothorax ontwikkelde waarna het te lang duurde voor de benodigde materialen om deze pneumothorax te behandelen ter plaatse waren. Naar aanleiding van dit incident hebben Dr M Engelbrecht staflid en dhr M Poulus, gespecialiseerd laborant CT een lijst samengesteld met daarop alle artikelen die nodig zijn bij een punctie en een protocol opgesteld over hoe te handelen bij (verdenking op) post-punctie pneumothorax. Ook worden de artikelen benoemd die nodig zijn bij de behandeling van een pneumothorax en de plaats waar deze te vinden zijn. Het is nu voor iedereen mogelijk om de benodigde materialen snel op de CT-scan te hebben.
Jaarrapportage 2009
52
Andere incidenten 26 meldingen betrof een grote verscheidenheid aan gebeurtenissen die slechts 1 keer voorgekomen zijn en waarbij het in het algemeen zo was dat er goede protocollen aanwezig waren die de gebeurtenis hadden moeten voorkomen maar die om allerlei redenen bij de specifieke melding niet in acht genomen waren. In alle gevallen is er met de betrokkenen gesproken om te zien of er toch wat moest veranderen wat nergens het geval was. Ook zijn er mails uitgegaan naar afdelingen om nog eens te wijzen op de bestaande protocollen. Voorbeelden hiervan zijn het foutief naar de CT SEH sturen van een patiënt met MRSA, het ontbreken van een infuus bij een klinische patiënt die voor CT onderzoek kwam, een verkeerde infuusnaald, verkeerde of geen voorbereiding voor een röntgenonderzoek bij klinische patiënten en het niet goed ingevuld zijn van de vragenlijst voor de MRI waardoor een klinische patiënt met een mitralisklep, zonder controle naar het soort klep, in de MRI terecht kwam. Geen van deze meldingen heeft overigens geleidt tot schade bij de patiënt.
Jaarrapportage 2009
53
Bijlage IV
Wetenschappelijke publicaties
1. Adriaensen M. E. A. P. M., Schaefer-Prokop C. M., Stijnen T., Duyndam D. A. C., Zonnenberg B. A., Prokop M.: Prevalence of subependymal giant cell tumors in patients with tuberous sclerosis and a review of the literature. In: EUROPEAN JOURNAL OF NEUROLOGY 16(6), 2009, p.691-696. 2. Adriaensen Miraude E. A. P. M., Schaefer-Prokop Cornelia M., Duyndam Debbie A. C., Zonnenberg Bernard A., Prokop Mathias: Fatty Foci in the Myocardium in Patients with Tuberous Sclerosis Complex: Common Finding at CT. In: RADIOLOGY 253(2), 2009, p.359-363. 3. Aukema Eline J. , Caan Matthan W. A., Oudhuis Nienke, Majoie Charles B. L. M., Vos Frans M., Reneman Liesbeth, Last Bob F., Grootenhuis Martha A., Schouten-van Meeteren Antoinette Y. N.: White Matter Fractional Anisotropy Correlates With Speed of Processing and Motor Speed in Young Childhood Cancer Survivors. In: INTERNATIONAL JOURNAL OF RADIATION ONCOLOGY BIOLOGY PHYSICS 74(3), 2009, p.837-843. 4. Bax Liesbeth, Woittiez Arend-Jan J., Kouwenberg Hans J., Mali Willem P. T. M., Buskens Erik, Beek Frederik J. A., Braam Branko, Huysmans Frans T. M., Schultze Kool Leo J., Rutten Matthieu J. C. M., Doorenbos Cornelius J., Aarts Johannes C. N. M., Rabelink Ton J., Plouin Pierre-François, Raynaud Alain, van Montfrans Gert A., Reekers Jim A., van den Meiracker Anton H., Pattynama Peter M. T., van de Ven Peter J. G., Vroegindeweij Dammis, Kroon Abraham A., de Haan Michiel W., Postma Cornelis T., Beutler Jaap J.: Stent Placement in Patients With Atherosclerotic Renal Artery Stenosis and Impaired Renal Function A Randomized Trial. In: ANNALS OF INTERNAL MEDICINE 150(12), 2009, p.840-U41. 5. Beemster P., Phoa S. , Wijkstra H., de la Rosette J., Laguna P.: Follow-Up of Renal Masses After Cryosurgery Using Computed Tomography; Enhancement Patterns and Cryolesion Size. In: JOURNAL OF UROLOGY 181(2), 2009, p.561-. 6. Beemster P., Phoa S. , Wijkstra H., de la Rosette J., Laguna P.: Follow-Up of Renal Masses After Cryosurgery Using Computed Tomography; Enhancement Patterns and Cryolesion Size. In: JOURNAL OF UROLOGY 181(3), 2009, p.1063-. 7. Berger Ferco H., van Dijke Cornelis F., Maas Mario: Diffuse Marrow Changes. In: SEMINARS IN MUSCULOSKELETAL RADIOLOGY 13(2), 2009, p.104-110. 8. Berger Ferco H., van Lienden Krijn P., Smithuis Robin, Nicolaou Savvas, van Delden Otto M.: Acute Aortic Syndrome and Blunt Traumatic Aortic Injury: Pictorial review of MDCT imaging. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 9. Bilo Rob A. C., Robben Simon G. F., van Rijn Rick R. (red.): Forensische aspecten van fracturen op de kinderleeftijd. Zwolle : Nederlands Forensisch Instituut, 2009. -- 292p. -- (Isala series; 58). – ISBN 978-0--74991-58-2. 10. Blank Leo E. C. M., Koedooder Kees, Pieters Bradley R., van der Grient Hans N. B., van de Kar Marlou, Buwalda Joeri, Balm Alfons J. M., Merks Johannes H. M., Strackee Simon D., Freling Nicole J., Koning Caro C. E.: THE AMORE PROTOCOL FOR ADVANCED-STAGE AND RECURRENT NONORBITAL RHABDOMYOSARCOMA IN THE HEAD-AND-NECK REGION OF CHILDREN: A RADIATION ONCOLOGY VIEW. In: INTERNATIONAL JOURNAL OF RADIATION ONCOLOGY BIOLOGY PHYSICS 74(5), 2009, p.1555-1562. Jaarrapportage 2009
54
11. Blank Leo E. C. M., Koedooder Kees, van der Grient Hans N. B., Wolffs Nicole A. W., van de Kar Marlou, Merks Johannes H. M., Pieters Bradley R., Saeed Peerooz, Baldeschi Lelio, Freling Nicole J., Koning Caro C. E.: Brachytherapy as Part of the Multidisciplinary Treatment of Childhood Rhabdomyosarcomas of the Orbit. In: INTERNATIONAL JOURNAL OF RADIATION ONCOLOGY BIOLOGY PHYSICS [aheadofprint], 2009, p.-. 12. Bus Sicco A., Maas Mario, Michels Robert P. J., Levi Marcel: Role of intrinsic muscle atrophy in the etiology of claw toe deformity in diabetic neuropathy may not be as straightforward as widely believed. In: DIABETES CARE 32(6), 2009, p.1063-1067. 13. Carelsen B., Jonges R. , Strackee S., Maas M., van Kemande P., Grimbergen C., van Herk M., Streekstra G.: Detection of In Vivo Dynamic 3-D Motion Patterns in the Wrist Joint. In: IEEE TRANSACTIONS ON BIOMEDICAL ENGINEERING 56(4), 2009, p.1236-1244. 14. Cobben Lodewijk P. J.: Magnetic resonance imaging in acute appendicitis. s.l. : s.n., 2009. -- 156p. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): Laméris J. S., Stoker J. Copromotor(s): Puijlaert J. B. C. M. Datum promotie: 10/06/2009 15. Coenegrachts K., ter Beek L., Haspeslagh M., Bipat S., Stoker J., Rigauts H.: COMPARISON OF RESPIRATORY-TRIGGERED T2-WEIGHTED TURBO SPIN-ECHO IMAGING VERSUS BREATH-HOLD T2-WEIGHTED TURBO SPIN-ECHO IMAGING: DISTINGUISHING BENIGN FROM MALIGNANT LIVER LESIONS IN PATIENTS WITH COLORECTAL CANCER. In: JBR-BTR 92(4), 2009, p.195-201. 16. Coenegrachts Kenneth L. S.: Development of new imaging techniques for improved detection and characterization of focal liver lesions using magnetic resonance imaging. s.l. : s.n., 2009. -- 295p. -- ISBN 9789038213712. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): Stoker J. Datum promotie: 25/02/2009 17. Coenegrachts Kenneth, de Geeter Frank, ter Beek Leon, Walgraeve Natascha, Bipat Shandra, Stoker Jaap, Rigauts Hans: Comparison of MRI (including SS SE-EPI and SPIO-enhanced MRI) and FDG-PET/CT for the detection of colorectal liver metastases. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(2), 2009, p.370-379. 18. Coenegrachts Kenneth, Delanote Joost, ter Beek Leon, Haspeslagh Marc, Bipat Shandra, Stoker Jaap, Steyaert Luc, Rigauts Hans: Evaluation of true diffusion, perfusion factor, and apparent diffusion coefficient in non-necrotic liver metastases and uncomplicated liver hemangiomas using black-blood echo planar imaging. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 69(1), 2009, p.131-138. 19. Coenegrachts Kenneth, Ghekiere Johan, Denolin Vincent, Gabriele Beck, Hérigault Gwen, Haspeslagh Marc, Daled Peter, Bipat Shandra, Stoker Jaap, Rigauts Hans: Perfusion maps of the whole liver based on high temporal and spatial resolution contrast-enhanced MRI (4D THRIVE): Feasibility and initial results in focal liver lesions. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 20. Coenegrachts Kenneth, Matos Celso, ter Beek Léon, Metens Thierry, Haspeslagh Marc, Bipat Shandra, Stoker Jaap, Rigauts Hans: Focal liver lesion detection and characterization: Comparison of non-contrast enhanced and SPIO-enhanced diffusion-weighted single-shot spin echo echo planar and turbo spin echo T2-weighted imaging. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 72(3), 2009, p.432-439.
Jaarrapportage 2009
55
21. Coutinho Jonathan M., Majoie Charles B. L. M., Coert Bert A. , Stam Jan: Decompressive Hemicraniectomy in Cerebral Sinus Thrombosis Consecutive Case Series and Review of the Literature. In: STROKE 40(6), 2009, p.2233-2235. 22. de Boo D. W., Prokop M., Uffmann M., van Ginneken B., Schaefer-Prokop C. M.: Computer-aided detection (CAD) of lung nodules and small tumours on chest radiographs. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 72(2), 2009, p.218-225. 23. de Graaf Wilmar, van den Esschert Jacomina W., van Lienden Krijn P., van Gulik Thomas M.: Induction of Tumor Growth After Preoperative Portal Vein Embolization: Is It a Real Problem?. In: ANNALS OF SURGICAL ONCOLOGY 16(2), 2009, p.423-430. 24. de Graaf Wilmar, van Lienden Krijn P., Dinant Sander, Roelofs Joris J. T. H., Busch Olivier R. C., Gouma Dirk J., Bennink Roelof J., van Gulik Thomas M.: Assessment of Future Remnant Liver Function Using Hepatobiliary Scintigraphy in Patients Undergoing Major Liver Resection. In: JOURNAL OF GASTROINTESTINAL SURGERY [aheadofprint], 2009, p.-. 25. de Lange Jan, van Rijn Rick R., van den Berg Henk, van den Akker Hans P.: Regression of central giant cell granuloma by a combination of imatinib and interferon: a case report. In: BRITISH JOURNAL OF ORAL & MAXILLOFACIAL SURGERY 47(1), 2009, p.59-61. 26. de Vries Ayso H.: Cliniccal evaluation of technical developments in CT colography. s.l. : s.n., 2009. -- 143p. -- ISBN 9789090246321. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): Stoker J. Copromotor(s): Dekker E., Venema H. W. Datum promotie: 16/10/2009 27. de Vries Ayso H., Bipat Shandra, Dekker Evelien, Liedenbaum Marjolein H., Florie Jasper, Fockens Paul, van der Kraan Roel, Mathus-Vliegen Elizabeth M., Reitsma Johannes B., Truyen Roel, Vos Frans M., Zwinderman Aeilko H., Stoker Jaap: Polyp measurement based on CT colonography and colonoscopy: variability and systematic differences. In: EUROPEAN RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 28. de Vries Ayso H., Jensch Sebastiaan, Liedenbaum Marjolein H., Florie Jasper, Nio Chung Y., Truyen Roel, Bipat Shandra, Dekker Evelien, Fockens Paul, Baak Lubbertus C., Stoker Jaap: Does a computer-aided detection algorithm in a second read paradigm enhance the performance of experienced computed tomography colonography readers in a population of increased risk?. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(4), 2009, p.941-950. 29. de Vries Ayso H., Liedenbaum Marjolein H., Bipat Shandra, Truyen Roel, Serlie Iwo W. O., Cohen Rutger H., van Elderen Saskia G. C., Heutinck Anneke, Kesselring Oskar, de Monyé Wouter, te Strake Lambertus, Wiersma Tjeerd, Stoker Jaap: Primary uncleansed 2D versus primary electronically cleansed 3D in limited bowel preparation CT-colonography. Is there a difference for novices and experienced readers?. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(8), 2009, p.1939-1950. 30. Duffels M. G. J., van der Plas M. N., Surie S., Winter M. M., Bouma B., Groenink M., van Dijk A. P. J., Hoendermis E., Berger R. M. F., Bresser P., Mulder B. J. M.: Bosentan in pulmonary arterial hypertension: a comparison between congenital heart disease and chronic pulmonary embolism. In: NETHERLANDS HEART JOURNAL 17(9), 2009, p.334-338. 31. Duivenvoorden R., de Groot E., Elsen B. M., Laméris J. S., van der Geest R. J., Stroes E. S., Kastelein J. J. P., Nederveen A. J.: In vivo quantification of carotid artery wall dimensions: 3.0-Tesla MRI versus B-mode ultrasound imaging. In: CIRCULATION-CARDIOVASCULAR IMAGING 2(3), 2009, p.235-242. Jaarrapportage 2009
56
32. Duivenvoorden Raphaël, de Groot Eric, Afzali Hamid, Vanbavel Ed T., de Boer Onno J., Laméris Johan S., Fayad Zahi A., Stroes Erik S. G., Kastelein John J. P., Nederveen Aart J.: Comparison of in vivo carotid 3.0-T magnetic resonance to B-mode ultrasound imaging and histology in a porcine model. In: JACC. CARDIOVASCULAR IMAGING 2(6), 2009, p.744-750. 33. Faneyte Ian F., Goslings J. Carel, van Lienden Krijn P., Idu Mirza M.: Penetrated descending thoracic aorta after blunt chest trauma: successful endovascular repair. In: JOURNAL OF TRAUMA-INJURY INFECTION AND CRITICAL CARE 66(3), 2009, p.E36-E38. 34. Ferns S. P., Majoie C. B. L. M., Sluzewski M., van Rooij W. J.: Late Adverse Events in Coiled Ruptured Aneurysms with Incomplete Occlusion at 6-Month Angiographic Follow-Up. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 35. Ferns S. P., Schneiders J. J., Siebes M., van den Berg R., van Bavel E. T., Majoie C. B.: Intracranial Blood-Flow Velocity and Pressure Measurements Using an Intra-Arterial Dual-Sensor Guidewire. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 36. Ferns Sandra P., Sprengers Marieke E. S., van Rooij Willem Jan, Rinkel Gabriël J. E., van Rijn Jeroen C., Bipat Shandra, Sluzewski Menno, Majoie Charles B. L. M.: Coiling of Intracranial Aneurysms A Systematic Review on Initial Occlusion and Reopening and Retreatment Rates. In: STROKE 40(8), 2009, p.E523-E529. 37. Freling Nicole, Roele Elise, Schaefer-Prokop Cornelia, Fokkens Wytske: Prediction of Deep Neck Abscesses by Contrast-Enhanced Computerized Tomography in 76 Clinically Suspect Consecutive Patients. In: LARYNGOSCOPE 119(9), 2009, p.1745-1752. 38. Fuchsjaeger M., Schaefer-Prokop C.: Intensivpatienten nach thorakaler Chirurgie. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.103-121. 39. Gevers S. [= Sanne], Majoie C. B. L. M., van den Tweel X. W., Lavini C., Nederveen A. J.: Acquisition Time and Reproducibility of Continuous Arterial Spin-Labeling Perfusion Imaging at 3T. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY 30(5), 2009, p.968-971. 40. Gould Derek A., Reekers Jim A., Kessel David O., Chalmers Nick C., Sapoval Marc, Patel Aalpen A., Becker Gary J., Lee Mick J., Stockx Luc: Simulation devices in interventional radiology: validation pending. In: JOURNAL OF VASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 20(7 Suppl), 2009, p.S324-S325. 41. Gould Derek, Patel Aalpen, Becker Gary, Connors Buddy, Cardella John, Dawson Steven, Glaiberman Craig, Kessel David, Lee Mick, Lewandowski William, Phillips Roger, Reekers Jim, Sacks David, Sapoval Marc, Scerbo Mark: SIR/RSNA/CIRSE joint medical simulation task force strategic plan executive summary. In: JOURNAL OF VASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 20(7 Suppl), 2009, p.S284-S286. 42. Gould Derek, Patel Aalpen, Becker Gary, Connors Buddy, Cardella John, Dawson Steven, Glaiberman Craig, Kessel David, Lee Mick, Lewandowski William, Phillips Roger, Reekers Jim, Sacks David, Sapoval Marc, Scerbo Mark: SIR/RSNA/CIRSE Joint Medical Simulation Task Force Strategic Plan: Executive Summary (vol 30, pg 551, 2007). In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 32(6), 2009, p.1320-. 43. Gratama van Andel H. A. F., Venema H. W., Majoie C. B., den Heeten G. J., Grimbergen C. A., Streekstra G. J.: Intracranial CT angiography obtained from a cerebral CT perfusion examination. In: MEDICAL PHYSICS 36(4), 2009, p.1074-1085.
Jaarrapportage 2009
57
44. Gratama van Andel Hugo A., van Boven Leonard J., van Walderveen Marianne A., Venema Henk W., van Rijn Jeroen C., Stam Jan, Grimbergen Cornelis A., den Heeten Gerard J., Majoie Charles B.: Interobserver variability in the detection of cerebral venous thrombosis using CT venography with matched mask bone elimination. In: CLINICAL NEUROLOGY AND NEUROSURGERY 111(9), 2009, p.717-723. 45. Grigorescu S., L M., Truyen R., Stoker J., van Vliet L., Vos F.: Automated Detection and Segmentation of Large Lesions in CT Colonography. In: IEEE TRANSACTIONS ON BIOMEDICAL ENGINEERING [aheadofprint], 2009, p.-. 46. Groenink M., Webb G. D., Mulder B. J.: Marfan syndrome. In: Gatzoulis Michael A. (red.): Cases in Adult Congenital Heart Disease. -- S.l.: Churchill Livingstone, 2009. -- p.479-483. 47. Groenink Maarten, Wilde Arthur A. M.: The "Accordion Sign," a New Tune in Arrhythmogenic Right Ventricular Dysplasia/Cardiomyopathy Magnetic Resonance Imaging?. In: JOURNAL OF THE AMERICAN COLLEGE OF CARDIOLOGY 53(15), 2009, p.1300-1301. 48. Grolman Wilko, Maat Albert, Verdam Froukje, Simis Yvonne, Carelsen Bart, Freling Nicole, Tange Rinze A.: Spread of excitation measurements for the detection of electrode array foldovers: a prospective study comparing 3-dimensional rotational x-ray and intraoperative spread of excitation measurements. In: OTOLOGY & NEUROTOLOGY 30(1), 2009, p.27-33. 49. Haeck Joost D. E., Kuijt Wichert J., Koch Karel T., Bilodeau Luc, Henriques José P. S., Rohling Wim J., Baan Jan Jr, Vis Marije M., Nijveldt Robin, van Geloven Nan, Groenink Maarten, Piek Jan J., Tijssen Jan G. P., Krucoff Mitchell W., de Winter Robbert J.: Infarct size and left ventricular function in the Proximal Embolic Protection in Acute myocardial infarction and Resolution of ST-segment Elevation (PREPARE) trial: ancillary cardiovascular magnetic resonance study. In: HEART [aheadofprint], 2009, p.-. 50. Hallett John W. Jr., Mills Joseph L., Earnshaw Jonathan J., Reekers Jim A., Rooke Thom W. (red.): Comprehensive Vascular and Endovascular Surgery, Second Edition. S.l. : MOSBY Elsevier, 2009. -- 915p. -- ISBN 978-0-323-05726-4. 51. Hoefer Imo E., Stroes Erik S. G., Pasterkamp Gerard, Levi Marcel M., Reekers Jim A., Verhagen Hence J. M., Meijers Joost C., Humphries John E., Rotmans Joris I.: Locally Applied Recombinant Plasmin Results in Effective Thrombolysis in a Porcine Model of Arteriovenous Graft Thrombosis. In: JOURNAL OF VASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 20(7), 2009, p.951-958. 52. Horsthuis Karin, Bipat Shandra, Stokkers Pieter C. F., Stoker Jaap: Magnetic resonance imaging for evaluation of disease activity in Crohn's disease: a systematic review. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(6), 2009, p.1450-1460. 53. Horsthuis Karin, Lavini Cristina, Bipat Shandra, Stokkers Pieter C. F., Stoker Jaap: Perianal Crohn Disease: Evaluation of Dynamic Contrast-enhanced MR Imaging as an Indicator of Disease Activity. In: RADIOLOGY 251(2), 2009, p.380-387. 54. Horsthuis Karin, Nederveen Aart J., de Feiter Marijn-Willem, Lavini Cristina, Stokkers Pieter C. F., Stoker Jaap: Mapping of T1-Values and Gadolinium-Concentrations in MRI as Indicator of Disease Activity in Luminal Crohn's Disease: A Feasibility Study. In: JOURNAL OF MAGNETIC RESONANCE IMAGING 29(2), 2009, p.488-493.
Jaarrapportage 2009
58
55. Jensch Sebastiaan: CT colonography as surveillance technique for patients at increased risk for colorectal cancer. s.l. : s.n., 2009. -- 183p. -- ISBN 9789490122621. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): Stoker J. Copromotor(s): Montauban van Swijndregt A. D., Bipat S. Datum promotie: 16/10/2009 56. Kager Piet A., Schipper Hans G., Stam Jan, Majoie Charles B. L. M.: Magnetic resonance imaging findings in human African Trypanosomiasis: a four-year follow-up study in a patient and review of the literature. In: AMERICAN JOURNAL OF TROPICAL MEDICINE AND HYGIENE 80(6), 2009, p.947-952. 57. Keeling Aoife N., Reekers Jim A., Lee Michael J.: The Clinical Practice of Interventional Radiology: A European Perspective. In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 32(3), 2009, p.406-411. 58. Kerssemakers Steven P., Fotiadou Anastasia N., de Jonge Milko C., Karantanas Apostolos H., Maas Mario: Sport injuries in the paediatric and adolescent patient: a growing problem. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(5), 2009, p.471-484. 59. Kloek Jaap J., van der Gaag Niels A., Aziz Yalda, Rauws Erik A. J., van Delden Otto M., Lameris Johan S., Busch Olivier R. C., Gouma Dirk J., van Gulik Thomas M.: Endoscopic and Percutaneous Preoperative Biliary Drainage in Patients with Suspected Hilar Cholangiocarcinoma. In: JOURNAL OF GASTROINTESTINAL SURGERY [aheadofprint], 2009, p.-. 60. Koch Sacha M., Melenhorst Jarno, Uludağ Ozenç, Deutekom Marije, Stoker Jaap, van Gemert Wim G., Baeten Cor G.: Sacral Nerve Modulation and other treatments in patients with faecal incontinence after unsuccessful pelvic floor rehabilitation: a prospective study. In: COLORECTAL DISEASE [aheadofprint], 2009, p.-. 61. Konings Thelma C., Bouma Berto J., de Winter Robbert J., Groenink Maarten, Mulder Barbara J. M.: Protruding Stent in Thoracic Descending Aorta after Stent Implantation for Recoarctation. In: ECHOCARDIOGRAPHY-A JOURNAL OF CARDIOVASCULAR ULTRASOUND AND ALLIED TECHNIQUES 26(2), 2009, p.230-231. 62. Kreuzer S., Schaefer-Prokop C.: Postoperative Normalbefunde. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.162-163. 63. Kuiken Sjoerd D., van Delden Otto M., Richel Dick J., Jansen Peter L. M.: De behandeling van het hepatocellulair carcinoom. Nieuwe ontwikkelingen. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153(14), 2009, p.668-672. 64. Laméris Wytze, van Randen Adrienne, Go Peter M. N. Y. H., Bouma Wim H., Donkervoort Sandra C., Bossuyt Patrick M. M., Stoker Jaap, Boermeester Marja A.: Single and Combined Diagnostic Value of Clinical Features and Laboratory Tests in Acute Appendicitis. In: ACADEMIC EMERGENCY MEDICINE 16(9), 2009, p.835-842. 65. Laméris Wytze, van Randen Adrienne, van Es H. Wouter, van Heesewijk Johannes P. M., van Ramshorst Bert, Bouma Wim H., ten Hove Wim, van Leeuwen Maarten S., van Keulen Esteban M., Dijkgraaf Marcel G. W., Bossuyt Patrick M. M., Boermeester Marja A., Stoker Jaap: Imaging strategies for detection of urgent conditions in patients with acute abdominal pain: diagnostic accuracy study. In: BRITISH MEDICAL JOURNAL 338, 2009, p.b2431-. Jaarrapportage 2009
59
66. Langenberger Herbert, Friedrich Klaus, Plank Christina, Matzek Wolfgang, Wolf Florian, Storto Maria Luigia, Schaefer-Prokop Cornelia, Herold Christian: MDCT angiography for detection of pulmonary emboli: Comparison between equi-iodine doses of iomeprol 400 mgI/mL and iodixanol 320 mgI/mL. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 70(3), 2009, p.579-588. 67. Lavini Cristina, Pikaart Branko P., de Jonge Milko C., Schaap Gerard R., Maas Mario: Region of interest and pixel-by-pixel analysis of dynamic contrast enhanced magnetic resonance imaging parameters and time-intensity curve shapes: a comparison in chondroid tumors. In: MAGNETIC RESONANCE IMAGING 27(1), 2009, p.62-68. 68. Liedenbaum Marjolein H., de Vries Ayso H., Halligan Steve, Bossuyt Patrick M. M., Dachman Abraham H., Dekker Evelien, Florie Jasper, Gryspeerdt Stefaan S., Jensch Sebastiaan, Johnson C. Daniel, Laghi Andrea, Taylor Stuart A., Stoker Jaap: CT colonography polyp matching: differences between experienced readers. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(7), 2009, p.1723-1730. 69. Liedenbaum Marjolein H., de Vries Ayso H., van Rijn Anne F., Dekker Helena M., Willemssen François E. J. A., van Leerdam Monique E., van Marrewijk Corine J., Fockens Paul, Bipat Shandra, Bossuyt Patrick M. M., Dekker Evelien, Stoker Jaap: CT colonography with limited bowel preparation for the detection of colorectal neoplasia in an FOBT positive screening population. In: ABDOMINAL IMAGING [aheadofprint], 2009, p.-. 70. Liedenbaum Marjolein H., Verdam Froukje J., Spelt David, de Groot Hans G. W., van der Waal Jan, van der Laan Lijckle: The Outcome of the Axillofemoral Bypass: A Retrospective Analysis of 45 Patients. In: WORLD JOURNAL OF SURGERY 33(11), 2009, p.2490-2496. 71. Liedenbaum Marjolein Henrieke, van Rijn Anne Floortje, de Vries Ayso H., Dekker Helena M., Thomeer Maarten, van Marrewijk Corine J., Hol Lieke, Dijkgraaf Marcel G., Fockens Paul, Bossuyt Patrick M., Dekker Evelien, Stoker Jaap: Using CT colonography as a triage technique after a positive faecal occult blood test in colorectal cancer screening. In: GUT 58(9), 2009, p.1242-1249. 72. Maas M., de Jonge M. C.: Additional diagnostic imaging of the elbow joint. In: Eygendaal Denise (red.): The Elbow: The treatment of basic elbow pathology. -- Nieuwegein: Arko Sports Media, 2009. -- p.55-64. 73. Maas Mario, Pluim Babette M., de Jonge Milko C., Heijboer M. P. Rien: Beeldvormende technieken in de sportgeneeskunde. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153, 2009, p.B409-. 74. Mang Thomas, Schaefer-Prokop Cornelia, Schima Wolfgang, Maier Andrea, Schober Ewald, Mueller-Mang Christina, Weber Michael, Prokop Mathias: Comparison of axial, coronal, and primary 3D review in MDCT colonography for the detection of small polyps: A phantom study. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 70(1), 2009, p.86-93. 75. Met Rosemarie, Bipat Shandra, Legemate Dink A., Reekers Jim A., Koelemay Mark J. W.: Diagnostic performance of computed tomography angiography in peripheral arterial disease: a systematic review and meta-analysis. In: JAMA-JOURNAL OF THE AMERICAN MEDICAL ASSOCIATION 301(4), 2009, p.415-424. 76. Met Rosemarie, Koelemay Mark J. W., Bipat Shandra, Legemate Dink A., van Lienden Krijn P., Reekers Jim A.: Always Contact a Vascular Interventional Specialist Before Amputating a Patient with Critical Limb Ischemia. In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-.
Jaarrapportage 2009
60
77. Met Rosemarie, Reekers Jim A., Koelemay Mark J. W., Legemate Dink A., de Haan Rob J.: The AMC Linear Disability Score (ALDS): a cross-sectional study with a new generic instrument to measure disability applied to patients with peripheral arterial disease. In: HEALTH AND QUALITY OF LIFE OUTCOMES 7(1), 2009, p.88-. 78. Metz-Schimmerl S., Schaefer-Prokop C.: Akute Pulmonalembolie (PE). In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.96-102. 79. Metz-Schimmerl S., Schaefer-Prokop C.: Haemodynamik in der Intensivlunge und Oedem. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.36-44. 80. Nieuwdorp M., Nio C. Y., Bartelsman J. F. W. M., Hoekstra J. B. L.: Intermitting umbilical pain, fever and weight loss in an otherwise healthy 65-year-old male. In: NETHERLANDS JOURNAL OF MEDICINE 67(8), 2009, p.334-335. 81. Noebauer-Huhmann I., Kramer L., Schaefer-Prokop C.: Atemnotsyndrom des Erwachsenen (ARDS). In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.44-58. 82. Obdeijn Miryam C. , van der Vlies Cornelis H., van Rijn Rick R.: Erratum to: Capitate and hamate fracture in a child: the value of MRI imaging. In: EMERGENCY RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 83. Obdeijn Miryam C. , van Vliet Cornelis, van Rijn Rick R.: Capitate and hamate fracture in a child: the value of MRI imaging. In: EMERGENCY RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 84. Offiah Amaka, van Rijn Rick R., Perez-Rossello Jeanette Mercedes, Kleinman Paul K.: Skeletal imaging of child abuse (non-accidental injury). In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(5), 2009, p.461-470. 85. Olabarriaga Sílvia, Glatard Tristan, Hoheisel Andreas, Nederveen Aart J., Krefting Dagmar: Crossing HealthGrid Borders: Early Results in Medical Imaging. In: STUDIES IN HEALTH TECHNOLOGY AND INFORMATICS 147, 2009, p.62-71. 86. Omloo J. M. T., van Heijl M., Smits N. J., Phoa S. S. K. S., van Berge Henegouwen M. I., Sloof G. W., van Lanschot J. J. B.: Additional Value of External Ultrasonography of the Neck after CT and PET Scanning in the Preoperative Assessment of Patients with Esophageal Cancer. In: DIGESTIVE SURGERY 26(1), 2009, p.43-49. 87. Otten Johannes D. M., Broeders Mireille J. M., den Heeten Gerard J., Holland Roland, Fracheboud Jacques, de Koning Harry J., Verbeek André L. M.: Life expectancy of screen-detected invasive breast cancer patients compared with women invited to the Nijmegen screening program. In: CANCER [aheadofprint], 2009, p.-. 88. Peters B. D., Duran M., Vlieger E. J., Majoie C. B., den Heeten G. J., Linszen D. H., de Haan L.: Polyunsaturated fatty acids and brain white matter anisotropy in recent-onset schizophrenia: A preliminary study. In: PROSTAGLANDINS LEUKOTRIENES AND ESSENTIAL FATTY ACIDS 81(1), 2009, p.61-63. 89. Peters B. D., Schmitz N., Dingemans P. M., van Amelsvoort T. A., Majoie C. B., den Heeten G. J., Linszen D. H., de Haan L.: Preliminary evidence for reduced frontal white matter integrity in subjects at ultra-high-risk for psychosis. In: SCHIZOPHRENIA RESEARCH 111(1-3), 2009, p.192-193.
Jaarrapportage 2009
61
90. Peters Bart D., de Haan Lieuwe, Vlieger Erik-Jan, Majoie Charles B., den Heeten Gerard J., Linszen Don H.: Recent-onset schizophrenia and adolescent cannabis use: MRI evidence for structural hyperconnectivity?. In: PSYCHOPHARMACOLOGY BULLETIN 42(2), 2009, p.75-88. 91. Phoa Saffire S. K. S.: Computer Tomography in Renal Cell Cancer. In: de La Rosette Jean J. M. C. H., van Poppel Hein, Sternberg C. (red.): Renal Cell Cancer: Diagnosis and Therapy.. -- London: Springer-Verlag, 2008. -- p.81-100. 92. Rafi S., van Doormaal F. F., van Lienden K. P., Kamphuisen P. W., Gerdes V. E. A.: Venous thrombo-embolism and aortic calcifications; more evidence on the link between venous and arterial thrombosis. In: THROMBOSIS RESEARCH 124(3), 2009, p.381-382. 93. Reekers J. A., Bipat S.: Quality of Interventional Radiology Journals and Papers. In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 94. Reekers Jim A., van Beek Edwin J. R.: Interventional Techniques for Venous Thrombosis. In: van Beek Edwin J. R., Büller Harry R., Oudkerk Matthijs (red.): Deep Vein Thrombosis and Pulmonary Embolism. -- S.l.: Wiley-Blackwell, 2009. -- p.539-551. 95. Reekers Jim: Challenging a Myth: Directional Atherectomy. In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 32(2), 2009, p.203-204. 96. Reynders Reint, Ronchi Laura, Bipat Shandra: Mini-implants in orthodontics: A systematic review of the literature. In: AMERICAN JOURNAL OF ORTHODONTICS AND DENTOFACIAL ORTHOPEDICS 135(5), 2009, p.564.e1-19; discussion 564-5. 97. Romeih Soha, Kroft Lucia J., Bokenkamp Regina, Schalij Martin J., Grotenhuis Heynric, Hazekamp Mark G., Groenink Maarten, de Roos Albert, Blom Nico A.: Delayed improvement of right ventricular diastolic function and regression of right ventricular mass after percutaneous pulmonary valve implantation in patients with congenital heart disease. In: AMERICAN HEART JOURNAL 158(1), 2009, p.40-46. 98. Saeed Peerooz, Tanck Michael W. T., Freling Nicole, Baldeschi Lelio, Mourits Maarten P., Bennink Roelof J.: Somatostatin receptor scintigraphy for optic nerve sheath meningiomas. In: OPHTHALMOLOGY 116(8), 2009, p.1581-1586. 99. Saltzherr T. P., Fung Kon Jin P. H. P., Beenen L. F. M., Vandertop W. P., Goslings J. C.: Diagnostic imaging of cervical spine injuries following blunt trauma: A review of the literature and practical guideline. In: INJURY-INTERNATIONAL JOURNAL OF THE CARE OF THE INJURED 40(8), 2009, p.795-800. 100. Saltzherr Teun Peter, Beenen Ludo F. M. , Reitsma Johannes B., Luitse Jan S. K., Vandertop W. Peter, Goslings J. Carel: Frequent Computed Tomography Scanning Due to Incomplete Three-View X-Ray Imaging of the Cervical Spine. In: JOURNAL OF TRAUMA-INJURY INFECTION AND CRITICAL CARE [aheadofprint], 2009, p.-. 101. Schaafsma Joanna D., Sprengers Marieke E., van Rooij Willem Jan, Sluzewski Menno, Majoie Charles B. L. M., Wermer Marieke J. H., Rinkel Gabriel J. E.: Long-Term Recurrent Subarachnoid Hemorrhage After Adequate Coiling Versus Clipping of Ruptured Intracranial Aneurysms. In: STROKE 40(5), 2009, p.1758-1763. 102. Schaefer-Prokop C. M., de Boo D. W., Uffmann M., Prokop M.: DR and CR: Recent advances in technology. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 72(2), 2009, p.194-201. Jaarrapportage 2009
62
103. Schaefer-Prokop C.: Aufnahmetechnik der Bettlungenaufnahme. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.15-19. 104. Schaefer-Prokop C.: Kommunikation zwischen Radiologen und Intensivmedizinern. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.19-20. 105. Schaefer-Prokop C.: Pleuraerguss. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.91-96. 106. Schaefer-Prokop C.: Radiologische Techniken auf der Intensivstation. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.1-8. 107. Schaefer-Prokop C., Eisenhuber-Stadler E.: Pneumonien. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.58-80. 108. Schaefer-Prokop C., Kreuzer S., Sautner T.: Operationsspezifische Komplikationen. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.182-196. 109. Schaefer-Prokop C., Kreuzer S., Sautner T., Schima W.: Postoperative Komplikationen. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.163-182. 110. Schaefer-Prokop Cornelia M., Prokop Mathias: Vena caval blood flow affects the quality of CTPA during pregnancy. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(7), 2009, p.1694-1695. 111. Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. S.l. : Georg Thieme Verlag, 2009. -- 290p. -- ISBN 9783131117618. 112. Schaefer-Prokop Cornelia, Uffmann Martin: Update on digital radiography. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 72(2), 2009, p.193-. 113. Schafroth Matthias U., Blokzijl Reinoud J., Haverkamp Daniël, Maas Mario, Marti René K.: The long-term fate of the hip arthrodesis: does it remain a valid procedure for selected cases in the 21st century?. In: INTERNATIONAL ORTHOPAEDICS [aheadofprint], 2009, p.-. 114. Schilt Thelma: Thinking of ectacy. Neuropsychological aspects of ectasy use. s.l. : s.n., 2009. -- 125p. -- ISBN 9789088911071. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): van den Brink W., Schmand B. Copromotor(s): Koeter M. W. J., de Win M. M. L. Datum promotie: 04/09/2009 115. Schilt Thelma, Koeter Maarten W. J., de Win Maartje M. L., Zinkstok Janneke R., van Amelsvoort Thérèse A., Schmand Ben, den Brink Wim van: The effect of Ecstasy on memory is moderated by a functional polymorphism in the cathechol-O-methyltransferase (COMT) gene. In: EUROPEAN NEUROPSYCHOPHARMACOLOGY 19(2), 2009, p.116-124. 116. Schipper Hans G., Simsek Suat, van Agtmael Michiel A., van Lienden Krijn P.: Case Report: Bone Hydatid Disease Refractory to Nitazoxamde Treatment. In: AMERICAN JOURNAL OF TROPICAL MEDICINE AND HYGIENE 81(3), 2009, p.446-448. Jaarrapportage 2009
63
117. Schober E., Schaefer-Prokop C.: Entzuendliche Darmerkrankungen. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.145-150. 118. Scholing M., Saltzherr T. P., Fung Kon Jin P. H. P., Ponsen K. J., Reitsma J. B., Lameris J. S., Goslings J. C.: The value of postmortem computed tomography as an alternative for autopsy in trauma victims: a systematic review. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(10), 2009, p.2333-2341. 119. Schreinemachers Saskia A., van der Hulst Victor P. M., Willems W. Jaap, Bipat Shandra, van der Woude Henk-Jan: Detection of partial-thickness supraspinatus tendon tears: is a single direct MR arthrography series in ABER position as accurate as conventional MR arthrography?. In: SKELETAL RADIOLOGY 38(10), 2009, p.967-975. 120. Schreinemachers Saskia A., van der Hulst Victor P. M., Willems W. Jaap, Bipat Shandra, van der Woude Henk-Jan: Is a single direct MR arthrography series in ABER position as accurate in detecting anteroinferior labroligamentous lesions as conventional MR arthography?. In: SKELETAL RADIOLOGY 38(7), 2009, p.675-683. 121. Sieswerda-Hoogendoorn Tessa, van Rijn Rick R.: Current techniques in postmortem imaging with specific attention to paediatric applications. In: PEDIATRIC RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 122. Slim Frederik J., Illarramendi Ximena, Maas Mario, Sampaio Elizabeth P., Nery José A. C., Sarno Euzenir N., Faber William R.: The Potential Role of Magnetic Resonance Imaging in Patients With Hansen's Neuropathy of the Feet: A Preliminary Communication. In: INTERNATIONAL JOURNAL OF LOWER EXTREMITY WOUNDS 8(3), 2009, p.169-173. 123. Smets A. M., Schaefer-Prokop C.: Thorax des paediatrischen Intensivpatienten. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.197-221. 124. Spaargaren G. J., Lee M. J., Reekers J. A., van Overhagen H., Schultze Kool L. J., Hoogeveen Y. L.: Evaluation of a New Balloon Catheter for Difficult Calcified Lesions in Infrainguinal Arterial Disease: Outcome of a Multicenter Registry. In: CARDIOVASCULAR AND INTERVENTIONAL RADIOLOGY 32(1), 2009, p.132-135. 125. Sprengers M. E. S.: Long term follow-up of patiients with coiled intracranial aneurysms. s.l. : s.n., 2009. -- 127p. -- ISBN 9789090243016. Proefschrift Universiteit van Amsterdam Promotor(s): van Rooij W. J. Copromotor(s): Sluzewski M., Majoie C. B. L. M. Datum promotie: 08/06/2009 126. Sprengers M. E. S., Schaafsma J. D., van Rooij W. J., van den Berg R., Rinkel G. J. E., Akkerman E. M., Ferns S. P., Majoie C. B. L. M.: Evaluation of the Occlusion Status of Coiled Intracranial Aneurysms with MR Angiography at 3T: Is Contrast Enhancement Necessary?. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY 30(9), 2009, p.1665-1671. 127. Sprengers M. E., van Rooij W. J., Sluzewski M., Rinkel G. J. E., Velthuis B. K., de Kort G. A. P., Majoie C. B. L. M.: MR Angiography Follow-Up 5 Years after Coiling: Frequency of New Aneurysms and Enlargement of Untreated Aneurysms. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY 30(2), 2009, p.303-307.
Jaarrapportage 2009
64
128. Staring Marius, Pluim Josien P. W., de Hoop Bartjan, Klein Stefan, van Ginneken Bram, Gietema Hester, Nossent George, Schaefer-Prokop Cornelia, van de Vorst Saskia, Prokop Mathias: Image Subtraction Facilitates Assessment of Volume and Density Change in Ground-Glass Opacities in Chest CT. In: INVESTIGATIVE RADIOLOGY 44(2), 2009, p.61-66. 129. Stoker J.: Author's reply: Magnetic resonance imaging and the acute abdomen (Br J Surg 2008; 95: 1193-1194). In: BRITISH JOURNAL OF SURGERY 96(1), 2009, p.119-. 130. Stoker J.: Bevolkingsonderzoek naar colorectaal carcinoom: CT-colografie*. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153(47), 2009, p.A604-. 131. Stoker Jaap: Anorectal and pelvic floor anatomy. In: BEST PRACTICE & RESEARCH IN CLINICAL GASTROENTEROLOGY 23(4), 2009, p.463-475. 132. Stoker Jaap, Kipp J. B. A. Bart, Geleijns Koos, van der Molen Aart J., Venema Henk W.: Stralingsbelasting door computertomografie in Nederland: afweging tussen voordelen en risico's. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153(8), 2009, p.348-352. 133. Stoker Jaap, van Randen Adrienne, Laméris Wytze, Boermeester Marja A.: Imaging Patients with Acute Abdominal Pain. In: RADIOLOGY 253(1), 2009, p.31-46. 134. Tuijthof Gabriëlle Josephine Maria, Zengerink Maartje, Beimers Lijkele, Jonges Remmet, Maas Mario, van Dijk Cornelis Niek, Blankevoort Leendert: Determination of consistent patterns of range of motion in the ankle joint with a computed tomography stress-test. In: CLINICAL BIOMECHANICS 24(6), 2009, p.517-523. 135. Uffmann Martin, Schaefer-Prokop Cornelia: Digital radiography: The balance between image quality and required radiation dose. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 72(2), 2009, p.202-208. 136. van Breemen M. J., de Fost M., Maas M., Wiersma M. G., Hollak C. E. M., Poll L. W., vom Dahl S., Boot R. G., Aerts J. M. F. G.: Different dose-dependent correction of MIP-1beta and chitotriosidase during initial enzyme replacement therapy. In: JOURNAL OF INHERITED METABOLIC DISEASE 32(2), 2009, p.274-279. 137. van de Giessen Elisabeth M., de Win Maartje M. L., Tanck Michael W. T., van den Brink Wim, Baas Frank, Booij Jan: Striatal Dopamine Transporter Availability Associated with Polymorphisms in the Dopamine Transporter Gene SLC6A3. In: JOURNAL OF NUCLEAR MEDICINE 50(1), 2009, p.45-52. 138. van de Giessen Martijn, Streekstra Geert J., Strackee Simon D., Maas Mario, Grimbergen Kees A., van Vliet Lucas J., Vos Frans M.: Constrained Registration of the Wrist Joint. In: IEEE TRANSACTIONS ON MEDICAL IMAGING 28(12), 2009, p.1861-1869. 139. van den Berg René, Smagge Lucas E., Saeed Peerooz, Majoie Charles B.: Dural Arteriovenous Fistula of the Optic Nerve Sheath. In: ORBIT (AMSTERDAM, NETHERLANDS) 28(6), 2009, p.417-419. 140. van den Bosch Maurice A. A. J., Prevoo Warner, van der Linden Edwin M., Meijerink Martijn R., van Delden Otto M., Mali Willem P. Th M., Reekers Jim A.: De radioloog als behandelaar bij kanker: oncologische interventieradiologie. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153, 2009, p.A532-.
Jaarrapportage 2009
65
141. van den Esschert Jacomina W., de Graaf Wilmar, van Lienden Krijn P., Busch Olivier R. C., van Delden Otto M., Gouma Dirk J., Laméris J. S., van Gulik Thomas M.: Leverresectie mogelijk gemaakt door preoperatieve embolisatie van takken van de V. portae en daardoor compensatoire vergroting van de toekomstige restlever. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153(3), 2009, p.69-74. 142. van den Esschert Jacomina W., de Graaf Wilmar, van Lienden Krijn P., Busch Olivier R., Heger Michal, van Delden Otto M., Gouma Dirk J., Bennink Roelof J., Laméris Johan S., van Gulik Thomas M.: Volumetric and functional recovery of the remnant liver after major liver resection with prior portal vein embolization : recovery after PVE and liver resection. In: JOURNAL OF GASTROINTESTINAL SURGERY 13(8), 2009, p.1464-1469. 143. van den Tweel Xandra W., Nederveen Aart J., Majoie Charles B. L. M., van der Lee Johanna H., Wagener-Schimmel Laetitia, van Walderveen Marianne A. A., Poll The Bwee Tien, Nederkoorn Paul J., Heijboer Harriët, Fijnvandraat Karin: Cerebral Blood Flow Measurement in Children With Sickle Cell Disease Using Continuous Arterial Spin Labeling at 3.0-Tesla MRI. In: STROKE 40(3), 2009, p.795-800. 144. van der Laan Willemijn H., Faber William R., de Vries Niek, Maas Mario, Tak Paul Peter: 'Reumatoïde artritis' bij een Surinaamse man: lepra. In: NEDERLANDS TIJDSCHRIFT VOOR GENEESKUNDE 153, 2009, p.A246-. 145. van der Leij Christiaan, van de Sande Marleen G. H., Lavini Cristina, Tak Paul P., Maas Mario: Rheumatoid synovial inflammation: pixel-by-pixel dynamic contrast-enhanced MR imaging time-intensity curve shape analysis--a feasibility study. In: RADIOLOGY 253(1), 2009, p.234-240. 146. van der Meijs Bram B., Merks Johannes H. M., de Haan Timo R., Tabbers Merit M., van Rijn Rick R.: Neonatal hepatic haemangioendothelioma: treatment options and dilemmas. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(3), 2009, p.277-281. 147. van Dijk Fleur S., Nesbitt Isabel M., Nikkels Peter G. J., Dalton Ann, Bongers Ernie M. H. F., de Kamp Jiddeke M. van, Hilhorst-Hofstee Yvonne, den Hollander Nicolette S., Lachmeijer Augusta M. A., Marcelis Carlo L., Tan-Sindhunata Gita M. B., van Rijn Rick R., Meijers-Heijboer Hanne, Cobben Jan M., Pals Gerard: CRTAP mutations in lethal and Severe osteogenesis imperfecta: the importance of combining biochemical and molecular genetic analysis. In: EUROPEAN JOURNAL OF HUMAN GENETICS 17(12), 2009, p.1560-1569. 148. van Dyck P., Gielen J. L., Veryser J., Weyler J., Vanhoenacker F. M., van Glabbeek F., de Weerdt W., Maas M., van der Woude H.-J., Parizel P. M.: Tears of the Supraspinatus Tendon: Assessment with Indirect Magnetic Resonance Arthrography in 67 Patients with Arthroscopic Correlation. In: ACTA RADIOLOGICA 50(9), 2009, p.1057-1063. 149. van Gulik Thomas, Beek Johan, de Reuver Philip, Aronson Daniel, van Delden Otto, Busch Olivier, Gouma Dirk: Laser-Guided Repair of Complex Bile Duct Strictures. In: DIGESTIVE SURGERY 26(5), 2009, p.358-363. 150. van Heijl Mark, Omloo Jikke M. T., van Berge Henegouwen Mark I., Smits Nico J., Phoa Saffire S. K. S., Bergman Jacques J. G. H. M., Sloof Gerrit W., van Lanschot J. Jan B., Bossuyt Patrick M. M.: Diagnostic Strategies for Pre-Treatment Staging of Patients with Oesophageal Cancer. In: DIGESTIVE SURGERY 26(2), 2009, p.149-155. 151. van Huis Marian, van Kempen Anne A. M. W., Peelen Myrthe, Timmers Maaike, Boer Kees, Smit Bert J., van Rijn Rick R.: Brain ultrasonography findings in neonates with exposure to cocaine during pregnancy. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(3), 2009, p.232-238.
Jaarrapportage 2009
66
152. van Randen Adrienne, Laméris Wytze, Nio C. Yung, Spijkerboer Anje M., Meier Mark A., Tutein Nolthenius Charlotte, Smithuis Frank, Bossuyt Patrick M., Boermeester Marja A., Stoker Jaap: Inter-observer agreement for abdominal CT in unselected patients with acute abdominal pain. In: EUROPEAN RADIOLOGY 19(6), 2009, p.1394-1407. 153. van Rijn R. R., Kieviet N., Hoekstra R., Nijs H. G. T., Bilo R. A. C.: Radiology in suspected non-accidental injury: Theory and practice in the Netherlands. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 71(1), 2009, p.147-151. 154. van Rijn R. R., Nijs H. G. T., Bilo R. A. C.: Evidence based imaging in non-CNS non-accidental injury. In: Medina L. Santiago, Applegate Kimberley E., Blackmore C. Craig (red.): Evidence-Based Imaging in Pediatrics: Optimizing Imaging in Pediatric Patient Care. -- S.l.: Springer, 2009. -- p.177-191. 155. van Rijn R. R., van Kuijk C.: Of small bones and big mistakes; bone densitometry in children revisited. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY 71(3), 2009, p.432-439. 156. van Rijn Rick R.: How should we image skeletal injuries in child abuse?. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(Suppl. 2), 2009, p.S226-S229. 157. van Rijn Rick R., Bilo Rob A. C., Robben Simon G. F.: Birth-related mid-posterior rib fractures in neonates: a report of three cases (and a possible fourth case) and a review of the literature. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(1), 2009, p.30-34. 158. van Rijn Rick R., Lequin Maarten H., Thodberg Hans Henrik: Automatic determination of Greulich and Pyle bone age in healthy Dutch children. In: PEDIATRIC RADIOLOGY 39(6), 2009, p.591-597. 159. van Rooij S. B. T., van Rooij W. J., Sluzewski M., Sprengers M. E. S.: Fenestrations of intracranial arteries detected with 3D rotational angiography. In: AMERICAN JOURNAL OF NEURORADIOLOGY 30(7), 2009, p.1347-1350. 160. van Thiel Pieter-Paul A. M., de Bie Rob M. A., Eftimov Filip, Tepaske Robert, Zaaijer Hans L., van Doornum Gerard J. J., Schutten Martin, Osterhaus Albert D. M. E., Majoie Charles B. L. M., Aronica Eleonora, Fehlner-Gardiner Christine, Wandeler Alex I., Kager Piet A.: Fatal Human Rabies due to Duvenhage Virus from a Bat in Kenya: Failure of Treatment with Coma-Induction, Ketamine, and Antiviral Drugs. In: PLOS NEGLECTED TROPICAL DISEASES 3(7), 2009, p.e428-. 161. van Werven Jochem R., Hoogduin Johannes M., Nederveen Aart J., van Vliet Andre A., Wajs Ewa, Vandenberk Petra, Stroes Erik S. G., Stoker Jaap: Reproducibility of 3.0 Tesla magnetic resonance spectroscopy for measuring hepatic fat content. In: JOURNAL OF MAGNETIC RESONANCE IMAGING 30(2), 2009, p.444-448. 162. van Wijk C., Truyen R., Stoker J.: Computer Aided Detection of Polyps in CT Colonography Using Logistic Regression. In: IEEE TRANSACTIONS ON MEDICAL IMAGING [aheadofprint], 2009, p.-. 163. Vermeulen Ivan B., Bohte Sander M., Elkhuizen Sylvia G., Lameris Han, Bakker Piet J. M., La Poutre Han: Adaptive resource allocation for efficient patient scheduling. In: ARTIFICIAL INTELLIGENCE IN MEDICINE 46(1), 2009, p.67-80. 164. Visser Maartje E., Akdim Fatima, Tribble Diane L., Nederveen Aart J., Kwoh T. Jesse, Kastelein John J. P., Trip Mieke D., Stroes Erik S. G.: Effect of apolipoprotein-B synthesis inhibition on liver triglyceride content in patients with familial hypercholesterolemia. In: JOURNAL OF LIPID RESEARCH [aheadofprint], 2009, p.-.
Jaarrapportage 2009
67
165. Vlijm Anniek, Stoker Jaap, Bipat Shandra, Spijkerboer Anje M., Phoa Saffire S. K. S., Maes Robbert, Struijk Dirk G., Krediet Raymond T.: COMPUTED TOMOGRAPHIC FINDINGS CHARACTERISTIC FOR ENCAPSULATING PERITONEAL SCLEROSIS: A CASE-CONTROL STUDY. In: PERITONEAL DIALYSIS INTERNATIONAL 29(5), 2009, p.517-522. 166. von Meyenfeldt E. M., Schnater J. M., Reekers J. A., Balm R.: An emergency visceral hybrid procedure for ruptured thoraco-abdominal aortic aneurysms. In: EUROPEAN JOURNAL OF VASCULAR AND ENDOVASCULAR SURGERY 38(2), 2009, p.162-168. 167. Walz M., Schaefer-Prokop C.: Kommunikation, Befunduebermittlung und Teleradiologie. In: Schaefer-Prokop Cornelia (red.): Radiologische Diagnostik in der Intensivmedizin. – S.l.: Georg Thieme Verlag, 2009. -- p.9-14. 168. Wiarda Bart M., Horsthuis Karin, Dobben Annette C., Geenen Remy W. F., Heitbrink Martin A., Moolenaar Willem, Kuipers Ernst J., Stoker Jaap: Magnetic resonance imaging of the small bowel with the true FISP sequence: intra- and interobserver agreement of enteroclysis and imaging without contrast material. In: CLINICAL IMAGING 33(4), 2009, p.267-273. 169. Winter Michiel M., Bouma Berto J., Groenink Maarten, Konings Thelma C., Tijssen Jan G. P., van Veldhuisen Dirk J., Mulder Barbara J. M.: Latest insights in therapeutic options for systemic right ventricular failure: a comparison with left ventricular failure. In: HEART 95(12), 2009, p.960-963. 170. Winter Michiel M., van der Plas Mart N., Bouma Berto J., Groenink Maarten, Bresser Paul, Mulder Barbara J. M.: Mechanisms for cardiac output augmentation in patients with a systemic right ventricle. In: INTERNATIONAL JOURNAL OF CARDIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 171. Wittenberg Rianne, Peters Joost F., Sonnemans Jeroen J., Prokop Mathias, Schaefer-Prokop Cornelia M.: Computer-assisted detection of pulmonary embolism: evaluation of pulmonary CT angiograms performed in an on-call setting. In: EUROPEAN RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 172. Yusuf Erlangga, Florie Jasper, Nio Chung Yung, Jensch Sebastian, Nievelstein Rutger A. J., Baak Lubbertus, Stoker Jaap: Incidental extracolonic findings on bright lumen MR colonography in a population at increased risk for colorectal carcinoma. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 173. Zegers Richard H. C., Maas Mario, Koopman A. Ton G., Maat George J. R.: Are the alleged remains of Johann Sebastian Bach authentic?. In: MEDICAL JOURNAL OF AUSTRALIA 190(4), 2009, p.213-216. 174. Ziech Manon, Felt-Bersma Richelle, Stoker Jaap: Imaging of perianal fistulas. In: CLINICAL GASTROENTEROLOGY AND HEPATOLOGY 7(10), 2009, p.1037-1045. 175. Zijlstra Ijsbrand A. J., van Rijn Rick R.: Letter to the Editor. In: JOURNAL OF PEDIATRIC SURGERY 44(7), 2009, p.1476-. 176. Zijta F. M., Florie J., Jensch S., Bipat S., Nievelstein R. A. J., Poulus M., Thomassen-de Graaf M. A., Montauban van Swijndregt A. D., Stoker J.: Diagnostic performance of radiographers as compared to radiologists in magnetic resonance colonography. In: EUROPEAN JOURNAL OF RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-. 177. Zijta Frank M., Bipat Shandra, Stoker Jaap: Magnetic resonance (MR) colonography in the detection of colorectal lesions: a systematic review of prospective studies. In: EUROPEAN RADIOLOGY [aheadofprint], 2009, p.-.
Jaarrapportage 2009
68