JAARRAPPORTAGE 2014-2015 BOEKSTART IN DE KINDEROPVANG De BIBLIOTHEEK OP SCHOOL
Foto: Opening de Bibliotheek op School D’n Bogerd Deurne
BIBLIOTHEEK HELMOND-PEEL
Oktober 2015 1
2
Inleiding De bibliotheek heeft een brede educatieve functie die van belang is voor alle leeftijden met bijzonder veel aandacht voor de jeugd. Zo bevordert de bibliotheek het lezen en ondersteunt ze het onderwijs. De samenwerking van de bibliotheek met scholen, gemeenten, JGZ en kinderopvangorganisaties heeft tot doel kinderen taal- en informatievaardiger te maken. Daarbij staat structurele aandacht voor het (voor)lezen en begrijpend lezen, in de klas, bij de kinderopvang en thuis, voorop. Om dit doel te bereiken werkt de bibliotheek met de volgende programma’s:
-
BoekStart voor baby’s: in samenwerking met gemeente en JGZ (consultatiebureau) worden ouders van heel jonge kinderen in aanraking gebracht met het ‘lezen’ van boekjes. Het idee is dat kinderen die al op jonge leeftijd in contact komen met boeken het beter doen op school, waar ze hun hele leven voordeel van hebben.
-
BoekStart in de kinderopvang: vanuit de bibliotheek dragen we bij aan een goed leesklimaat in de kinderopvang (dagverblijven en peuterspeelzalen). Er is aandacht voor de collectie, de leesomgeving , voor ouderbetrokkenheid en voor verbetering van de expertise van de pedagogisch medewerkers. Het werken aan het taalvaardiger maken van kinderen in de kinderopvang draagt bij aan het voorkomen van laaggeletterdheid en ondersteunt de gemeente bij het invullen van de Voor- en vroegschoolse Educatie.
-
De Bibliotheek op School: met de landelijk ontwikkelde aanpak van de Bibliotheek op School kan elke basisschool een volwaardige schoolbibliotheek realiseren. Met de Bibliotheek op School gaan school en bibliotheek een samenwerking aan rondom lezen en mediawijsheid - die geborgd is in het beleid van school en bibliotheek; - waarbij een professionele leesconsulent van de bibliotheek een adviserende en ondersteunde rol vervult voor de leescoördinator en het team van de school; -waarbij jaarlijks doelen worden bepaald op basis van gemonitorde resultaten; - waarbij jaarlijks alle activiteiten worden vastgelegd in een lees- en mediaplan; - en waarbij een actuele en gevarieerde collectie in de school zorgt voor een verrijking van het leesonderwijs.
3
De Bibliotheek op Schoolaanpak is opgebouwd rondom een aantal bouwstenen:
Omdat we steeds meer werken met een doorgaande lijn in de dienstverlening worden in deze Jaarrapportage de resultaten van beide programma’s gepresenteerd. Resultaten schooljaar 2014-15 In schooljaar 2014-15 zijn weer belangrijke stappen gezet in de samenwerking met de kinderopvangorganisaties en de basisscholen. In Asten en Someren hebben we door de pilot BoekStart in de kinderopvang een structurele samenwerking met de kinderopvang op kunnen bouwen. In Someren bereiken we 50% van de kinderopvangorganisaties en in Asten 100%. in Helmond gaat BoekStart in de kinderopvang in 2015-16 gestalte krijgen. Een overzicht van de organisaties waar we mee samenwerken is opgenomen in bijlage 1. In juli 2015 zijn op 24 scholen (met in totaal 27 locaties) Bibliotheken op School operationeel: een forse groei ten opzichte van vorig schooljaar (17 scholen met 20 locaties). Op deze Bibliotheken op School werden door vrijwilligers bijna 100.00 boeken uitgeleend. Op twee scholen zijn alle voorbereidingen getroffen om na de zomervakantie van start te kunnen gaan. Een overzicht van de gerealiseerde bouwstenen in de Bibliotheek op Schoolaanpak wordt weergegeven in bijlage 2. Naast de Bibliotheek op School hebben 32 scholen andere producten en diensten van de bibliotheek afgenomen. In totaal namen 58 scholen in Asten, Deurne, Helmond en Someren de volgende producten en diensten af: Product/dienst Bibliotheek op School Groepsbezoeken Rode Draad Boekenpret Workshops voorleeswedstrijd/Websites4you Projectcollecties Voorleeswedstrijd
afname schooljaar 2014-15 24 (27 locaties) 186 groepen 41 scholen 21 scholen 57 workshops 166 collecties 51 scholen
4
Aantal lln 6480 4650 8900 1150 1425
Hieronder volgen per gemeente de belangrijkste resultaten: ASTEN BoekStart in de kinderopvang In Asten is gestart met de pilot ‘BoekStart in de kinderopvang’. Korein Kinderplein heeft de samenwerkingsovereenkomst getekend waardoor de bibliotheek in aanmerking kwam voor een subsidie van Kunst van Lezen. Peuterspeelzaal Pinkeltje is vanaf het begin betrokken geweest en de gemeente heeft vanaf het begin dit initiatief gesteund. Er zijn 9 voorleescoördinatoren opgeleid die op 8 juli hun certificaat ontvingen in aanwezigheid van wethouder J. Huysmans en de ambtenaar van de gemeente. Zowel Korein als Pinkeltje hebben meegedaan aan de monitor om de effecten van BoekStart in de kinderopvang te meten, de uitkomsten komen in september 2015 beschikbaar. Basisonderwijs De dienstverlening met zeven scholen voor basisonderwijs werd voortgezet ; er waren geen nieuwe ontwikkelingen. Twee scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren in Someren. Voor afname producten en diensten zie bijlagen 3 en 4. DEURNE In 2014-15 is lange tijd onduidelijkheid geweest over de huisvesting van de Bibliotheek in de toekomst. De bibliotheek blijft tot 1 januari 2016 gehuisvest in het pand aan de Markt en zal dan verhuizen naar Cultuurcentrum Deurne. Met de scholen is de afspraak gemaakt, gefaseerd over twee jaar, op alle scholen een Bibliotheek op School te realiseren. In 2015 betreft het de volgende scholen: D’n Heiakker, D’n Bogerd, De Wegwijzer, Willibrordus/Ratelaar en Zeilberg. In 2016 volgen de overige scholen. D’n Heiakker heeft er voor gekozen de eigen schoolbibliotheek te integreren in de Bibliotheek op School, een grote klus die door de vrijwilligers met veel inzet is uitgevoerd. In juni openden zowel D’n Heiakker als D’n Bogerd de Bibliotheek op School en werd De Wegwijzer ingericht om na de zomervakantie van start te gaan. 13 scholen nemen deel aan het netwerk leescoördinatoren wat 3x per jaar bij elkaar komt. Voor afname producten en diensten zie bijlage 3 en 4. 5
HELMOND de Bibliotheek op School In Helmond werden in 2014-15 op de volgende scholen een Bibliotheek op School gerealiseerd: De Stroom, De Vlier, De Zevensprong en De Goede Herder. Na introductie van een nieuwe financieringsopzet kwamen er nieuwe aanmeldingen van scholen die een Bibliotheek op School willen opstarten. Dit leidde tot opening van een Bibliotheek op School bij De Lindt in juni en bij de Silvester-Bernadette meteen na de zomervakantie. Voorbereidingen worden getroffen voor realisatie van een BoS bij OBS Brandevoort (2 locaties) en Islamitische Basisschool Salah Eddin el Ayyoubi. Een aantal scholen nam deel aan de workshop kinderboekenweek en aan de workshop voorleesdagen die de bibliotheek organiseerde voor de leescoördinatoren. Deze bijeenkomsten krijgen het karakter van een netwerkbijeenkomst voor leescoördinatoren. Een aantal leescoördinatoren bezocht de workshop Boekenkring en leerde hoe leerkrachten kinderen kunnen uitnodigen om op een inspirerende manier hun leeservaringen te delen. Op enkele scholen werd deze workshop voor het hele team verzorgd. Voor afname producten en diensten zie bijlage 3 en 4.
Opening Het leescircus De Vlier
Bibliotheek op School De Lindt
Impulssubsidie Ouderbetrokkenheid op het gebied van voorlezen in een doorgaande lijn De gemeente kende de bibliotheek een impulssubsidie toe in het kader van VVE om in samenwerking met scholen en peuterspeelzalen ouders te stimuleren hun kinderen (meer) voor te lezen. In samenwerking met Spring kinderopvang is een plan opgesteld om op alle peuterspeelzalen BoekStart in de kinderopvang te introduceren en voorleescoördinatoren op te leiden. Alle Bibliotheken op School worden uitgebreid met een peutercollectie en via de peuterspeelzalen worden toeleidingsactiviteiten georganiseerd voor kinderen en ouders. Ouders van scholen die geen BoS hebben, worden toegeleid naar de bibliotheek aan de Watermolenwal. Voorlezende ouder bij De Korenaar
6
De bibliotheek gaat met de scholen in gesprek om te bekijken welke activiteiten nodig zijn om ouders te stimuleren (meer) voor te lezen. In samenwerking met de LEV-groep is een plan opgesteld om in Helmond te komen tot realisatie van de VoorleesExpress: een initiatief waarbij vrijwilligers 20 weken lang gaan voorlezen in een gezin met kinderen die een taalachterstand hebben. Literatuureducatie Op initiatief van Cultuur-Contact, Bureau voor cultuuronderwijs, is een project gestart om literatuureducatie binnen het onderwijs verankerd te krijgen. Er is voor gekozen het Rode Draadproject, wat door veel scholen van de bibliotheek wordt afgenomen, te verdiepen naar een literatuureducatieve variant, genaamd de Rode Draad+. Tijdens de jaarlijkse Inspiratiemiddag voor leescoördinatoren werd dit initiatief geïntroduceerd. De ontwikkeling van dit project is tot stand gekomen in samenwerking met een aantal scholen. In schooljaar 2015-16 is de Rode Draad+ aangeboden aan de scholen en door 12 scholen afgenomen (waarvan 7 Helmondse scholen). Nog in ontwikkeling is het ‘Tussendoortje’, een klein product om losse kwartiertjes in de klas op een zinvolle manier in te vullen met een literatuureducatieve activiteit. Voorleesbus Blikkie Blikkie werd aan het eind van het vorig schooljaar geïntroduceerd en is inmiddels een bekende en geliefde verschijning op plekken waar kinderen samenkomen: scholen, peuterspeelzalen en festivals. Blikkie wordt volledig bemenst door vrijwilligers en gecoördineerd door een leesconsulent van de bibliotheek. Inmiddels hebben al 5000 kinderen in Blikkie genoten van verhalen en is Blikkie ook buiten de gemeentegrenzen een graag geziene gast.
Vaders voor Lezen team Helmond In navolging van het landelijke ‘Vaders voor lezen’-team heeft ook Helmond een eigen team van voorleesvaders. Zij volgden een workshop voorlezen van de hoofdcoach Jacques Vriens en werden ingezet bij voorleesactiviteiten in de bibliotheek en daar buiten.
7
SOMEREN Boekstart in de kinderopvang In Someren werd in het kader van de pilot BoekStart in de kinderopvang in de bibliotheek een voorstelling ‘Muziek met Muis’ georganiseerd voor de peuters. Daarna werd de pilot afgerond en is een evaluatie van de pilot gestuurd naar de betrokken kinderopvangorganisaties Nul Vier DAS en Korein Kinderplein en naar de gemeente. Door beide organisaties is deelgenomen aan de monitor BoekStart in de kinderopvang, de uitkomsten komen in september beschikbaar.
‘Muziek met Muis’ in de bibliotheek Basisonderwijs Alle scholen namen producten en diensten af van de bibliotheek: zie bijlage 3 en 4. Vier scholen namen deel aan het netwerk leescoördinatoren. Twee scholen volgden de workshop Boekenkring voor leescoördinatoren waarna deze workshop op 1 school voor het hele team verzorgd is. In de raadsvergadering van de gemeente Someren is bepaald dat de bibliotheek een actieplan leesbevordering dient op te stellen in samenwerking met de scholen. Aan het eind van het schooljaar zijn op alle scholen daartoe gesprekken gevoerd met directies en leescoördinatoren. Met de input van deze gesprekken wordt in het nieuwe schooljaar het overleg met de scholen en de gemeente voortgezet.
8
Resultaten in cijfers
Percentage
223
94%
217
180
83%
Deurne
514
478
93%
593
533
90%
1.163
1028
88%
Helmond
2.965
2.390
81%
3.535
3.148
88%
4.960
3.867
78%
Someren
549
503
92%
575
540
93%
518
453
87%
Totaal
4.269
3.579
84%
4.939
4.444
91%
6.858
5.528
81%
actief
236
actief
Waarvan
86%
actief
2014-15
percentage
Waarvan
208
actief
2013-14
241
actief%
Waarvan
Asten
actief
2012-13
Percentage
Aantal ingeschreven leners BoS en actieve leners (= minimaal 1x iets geleend) periode 2012-2015
Uitleningen leners van de Bibliotheken op School (totaal en geleend in de BoS) 2012-13 Asten
Waarvan in
2013-14
Waarvan
2014-15
Waarvan
BoS 2.556
6.829
in BoS 4.513
5.653
in BoS 3.783
16.441
18.203
16.092
18.433
15.942
Deurne
3.810 (half jaar) 19.414
Helmond
39.660
42.467
75.182
55.194
86.670
65.045
Someren
18.113
15.500
21.523
15.850
16.105
12.027
Totaal
80.997
76.964
121.737
91.649
126.861
96.797
Reserveringen uit de collecties van Bibliotheek Helmond-Peel door BoS-leners
Asten
2012-13 25
2013-14 99
2014-15 54
Deurne
741
689
731
Helmond
1.589
1.760
1.929
Someren
667
817
647
Totaal
3.022
3.365
3.361
9
Bijlage 1. Overzicht deelnemende organisaties BoekStart in de kinderopvang: Asten/kinderdagopvang
Asten/peuterspeelzalen
Korein Kinderplein, Jan van Diesduncstraat
Pinkeltje Ostade
Korein Kinderplein, Asterstraat
Pinkeltje Het Lover
Korein Kinderplein, Heikamperweg
Pinkeltje Heikamperweg
Korein Kinderplein, Molenstraat
Pinkeltje Ceresstraat Pinkeltje Ommel
Someren Korein Kinderplein, Acaciaweg
Nul/Vier DAS ‘t Drempeltje Nul/Vier DAS Leerrijk Nul/Vier DAS Kruimeltje Nul/Vier DAS Tuimel-in
Helmond/kinderdagopvang
Helmond/peuterspeelzalen
Villa Vrolijk
De Bundertjes
Kid’s Castle
Mozaiek
De Bundertjes
‘t Snatertje
Mozaiek (De Berenboot): wel samenwerking, geen BSKO
10
Peelparel Helenaveen
X
X
X
-
-
Willibrordus Neerkant
X
X
X
-
-
Zonnebloem Liessel
X
X
X
-
-
D’n Heiakker Vlierden
X
X
X
x
-
D’n Bogerd Deurne
X
X
x
x
-
De Wegwijzer Deurne
X
X
X
X
-
Korenaar Brouwhuis
X
X
X
X
-
x
De Rakt Rijpelberg
X
X
X
X
-
X
Den Bongerd-Rijpelberg
X
X
X
X
X
X
De Rank Helmond-Noord
X
X
X
X
x
X
Mozaïek Helmond Noord
X
X
X
X
X
X
De Bundertjes Helmond-Noord
X
X
X
X
-
X
De Toermalijn Helmond-noord
X
X
X
X
X
x
Jorisschool Mierlo-Hout
X
X
X
X
-
X
’t Hout Mierlo-Hout
X
X
x
X
-
x
Odulfus Mierlo-Hout
X
X
X
X
-
X
De Stroom Brouwhuis
X
X
X
X
X
x
De Vlier Brouwhuis
X
X
X
X
X
x
De Zevensprong Rijpelberg
X
X
X
X
X
x
De Goede Herder Helmond-Oost
X
X
X
X
X
x
De Lindt Stiphout
X
-
-
X
-
-
Silvester-Bernadette Helmond-Oost
X
-
-
X
-
-
’t Hout Mierlo-Hout
X
X
X
X
-
X
’t Rendal Lierop
X
X
X
-
-
De Vonder Someren-Eind
X
X
-
-
-
Jozef Someren-Heide
X
X
-
-
-
11
lent
-
Inzet
-
Monitor
X
eenkomst
X
plan
X
Leesconsu-
kingsover-
Samenwer-
Schoollees-
Opgeleide
Antonius Asten-Heusden
lees-
Collectie
coördinator
Bijlage 2 Bouwstenen Bibliotheek op School, gerealiseerd in juli 2015
Antonius Asten-Heusden
2
Peelparel Helenaveen
X
x
x
x x
Willibrordus Neerkant
3
X
Zonnebloem Liessel
2
X
D’n Heiakker Deurne
6
D’n Bogerd Deurne
2
X
X
x
De Wegwijzer Vlierden
4
X
X
x
De Korenaar Brouwhuis
4
X
X
De Rakt Rijpelberg
7
X
X
Den Bongerd Rijpelberg
2
X
De Rank Helmond-Noord
16
X
Mozaïek Helmond-Noord
8
De Bundertjes Helmond-noord
2
X
De Toermalijn Helmond-Noord
13
X
Jorisschool Mierlo-Hout
3
X
X
1
6
X
Odulfus Mierlo-Hout
7
X
X
4
15
X
’t Hout Mierlo-Hout
9
X
X
16
X
X
X
2
X
X
2
De Stroom Brouwhuis De Vlier Brouwhuis
3
De Zevensprong Rijpelberg
X
x x
X
6
2
Silvester-Bernadette H-Oost
7
x
11 7
X
12
7
X
3
33
X
44
X
X
X
X
De Goede Herder Helmond-Oost
8
9 X 2
X
X
1 9
X X
De Lindt, Stiphout ’t Rendal Lierop
1
X
6
De Vonder Someren-Eind
7
X
Jozef Someren-Heide
1
X
X
Totaal
111
22
14
X X X
39
166
*workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+
12
22
wedstrijd
Voorlees-
ties
Projectcollec
Workshops*
Boeken-pret
Rode Draad
zoeken
Klassen-be-
Bijlage 3 Afname producten/diensten BoS-scholen
1
2
Het Lover Asten
2
Bonifatius Asten
1
X
X
Voordeldonk Asten
3
X
X
Deken van Hout
1
X
X
Tijl Uilenspiegel Deurne
5
X
X
3
x
5
X
x
Gerardus Deurne
4
Zeilberg Deurne
6
X
Piramide Deurne
3
X
Ratelaar Deurne
X
X 4
X
X
X X
X
X
X
De Bron Deurne
3
X
X
Willibrordus Deurne
1
X
Hasselbraam Deurne
2
X
Dierdonk Helmond
X
Vrije School Peelland
1
X
Salah Eddin el Ayyoubi
5
X
Montessorischool Helmond
X X
X
X
Vuurvogel Helmond
3
Wilhelmina Helmond
10
Westwijzer Helmond
6
’t Baken Helmond
X
X 3 X
X
Straap Helmond Brandevoort Helmond
X 4
X
X
Vendelier Helmond
X
Mondomijn Helmond
X
St. Trudo Helmond
1
X
Leerrijk Someren
3
X
Mariaschool Someren
3 X
X
2
2
X X X
13
wedstrijd
Voorlees-
ties
Lambertus Asten
Brigantijn Deurne
X
Projectcollec
Workshops*
Wepboek
Boekenpret/
Rode Draad
zoeken
Klassen-be-
Bijlage 4 Afname producten en diensten overige scholen
Totaal
75
19
X 7
18
6
*workshops: workshops voorleeswedstrijd of websites4you en/of websites4you+
14
29
wedstrijd
X
Voorlees-
2
ties
Brigantijn
Projectcollec
Boekenpret/
4
X Workshops*
X
Wepboek
X Rode Draad
Ranonkel Someren
zoeken
3 Klassen-be-
Diamant Someren
