Jaarplan Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding. UMC Utrecht Onderwijscentrum

Jaarplan 2015         Expertisecentrum voor  Onderwijs en Opleiding                            UMC Utrecht  Onderwijscentrum  

Inleiding en leeswijzer    Voor u ligt het Jaarplan  2014/2015 van het Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding.   Voor het eerst is er gekozen voor een digitaal Jaarplan. Bij de vorm van dit Jaarplan is geprobeerd  om zo veel mogelijk rekening te houden met de verschillende doelgroepen voor dit jaarverslag.  Sommige lezers zullen snel een globaal overzicht willen zien van de werkzaamheden van het  Expertisecentrum. Anderen zullen geïnteresseerd zijn in een bepaald taakgebied, in een specifiek  project, of in het organigram van het Expertisecentrum. In het document is daarom zoveel  mogelijk gebruik gemaakt van hyperlinks, waardoor u snel bij de gezochte informatie terecht kunt  komen.   Bent u geïnteresseerd in een kort algemeen overzicht van de werkzaamheden van het  Expertisecentrum? Dat vindt u in de Inhoudsopgave.   Bent u geïnteresseerd in een bepaald taakgebied? Klik dan in de Inhoudsopgave op de hyperlink  van het betreffende taakgebied en u wordt doorgelinkt naar specifieke informatie over het  taakgebied.  Bent u geïnteresseerd in een specifiek project? Klik dan in de Inhoudsopgave op het betreffende  project en u wordt doorgelinkt naar de specifieke informatie.  Uiteraard is het desgewenst ook mogelijk om (gedeeltes van) het Jaarplan uit te printen. 

 

 

2

Inhoudsopgave      1.   1.1   1.2   1.3   1.4   1.5     2.   2.1   2.2   2.3    3.   3.1   3.2    4.   4.1   4.2  4.3  4.4    5.   5.1  5.2  5.3    6.   6.1  6.2   6.3    7.   7.1   7.2   7.3  7.4  7.5   7.6  7.7     

Positionering Expertisecentrum  Onderwijscentrum (OWC)  Het Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding  Taakgebieden en werkwijze van het Expertisecentrum  Organigram   Medewerkers taakgebieden 

5  5  5   6   10  11 

Onderwijsontwikkeling en advisering   Structurele taken  Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  Projecten die starten in 2014/2015    Kwaliteitszorg   Structurele taken  Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015 

14  14  17  20  22  22  25 

Onderwijstechnologie   Hoofdlijnen  Structurele taken  Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  Projecten die starten in 2014/2015 

27  27  30  35  36 

Professionalisering van docenten en opleiders   Structurele taken  Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  Projecten die starten in 2014/2015 

37  37  41  43 

Onderwijskundige scholing en begeleiding van studenten   Onderwijsstages  Onderwijstraining  Klinisch lijnonderwijs Jaar 2    Onderzoek van onderwijs  Hoofdlijnen van onderzoek  Overig onderwijsonderzoek  Begeleiden en uitvoeren van promotieonderzoek  Cyclus Theorie en Literatuur van Medisch Onderwijs  Internationale samenwerking in onderzoek  UMCU‐UCSF Doctoral Seminar  Publicaties 2014 en 2015 

46  46  46  46  48  48  49  49  50  51  51  51 

 

3

8.  Overige structurele onderwijs‐ en coördinatietaken  8.1  Coördinatie Keuzeonderwijs Master jaar 1 & 2 van CRU 2006  8.2  Begeleiding studenten geneeskunde en AIOS met onvoldoende     professioneel gedrag  8.3  Video‐communicatietrainingen en video‐intervisie voor AIOS en stafleden  8.4  Discipline‐overstijgend interactief onderwijs communicatie voor AIOS  8.5  Overige onderwijstaken  8.6  Logistieke coördinatie en ondersteuning van trainingen voor docenten en     Opleiders    Bijlage: lijst van afkortingen   

52  52  52  52  52  53  53  54 

4

1.  Positionering Expertisecentrum      1.1 Onderwijscentrum (OWC)  Op 1 september 2013 kreeg de directie Onderwijs en Opleidingen (dOO) van het UMC Utrecht een  nieuwe naam: het Onderwijscentrum (OWC) UMC Utrecht. De taken en activiteiten van het  Onderwijscentrum zijn echter ongewijzigd gebleven.   De missie van het Onderwijscentrum UMC Utrecht luidt als volgt: ‘Het Onderwijscentrum leidt  studenten en professionals in gezondheidszorg en biomedisch onderzoek op tot top‐professionals  die samen met anderen vaardig en veilig werken en bijdragen aan de kennisontwikkeling in en  voor de gezondheidszorg. Het Onderwijscentrum UMC Utrecht is toonaangevend in innovatie van  onderwijs, nationaal en internationaal, bepaalt de richting voor de kerntaak onderwijs van het  UMC Utrecht, en draagt bij aan het bereiken en behouden van de toppositie van het UMC  Utrecht.’ Kernactiviteiten zijn:  

Opleiden: zowel opleiden als trainen en coachen. Hierbij is sprake van doceren, ontwikkelen/  bijstellen, voorbereiden, coördineren, uitvoeren en evalueren; 



Regisseren: maken van keuzes, invloed uitoefenen, instrueren, initiatieven nemen,  overleggen en het regelen van zaken. Dit vindt plaats tijdens de initiatie en implementatie  van complexe (onderwijs)opdrachten, projecten en samenwerkingsverbanden; 



Innoveren: ontwikkelen van (nieuwe) onderwijs‐producten en diensten. Dit vindt zowel  binnen de opleidingsafdelingen als het Expertisecentrum plaats; 



Adviseren: strategisch, tactisch en operationeel advies (gevraagd en ongevraagd) ten aanzien  van bestaande of nieuwe onderwijsproducten en ‐diensten en het doorverwijzen naar andere  aanbieders. De didactische en veranderkundige kennis is hierbij leidend; en 



Faciliteren: aanbieden van onderwijsondersteuning zoals ICT‐voorzieningen, roostering,  administratie en ruimtebeheer.   Opleiden, regisseren, innoveren, adviseren en faciliteren zijn nauw met elkaar verbonden. Hierbij  is de aanwezige of te verwerven expertise binnen het Onderwijscentrum leidend.   Bij nieuwe vragen dient goed te worden nagegaan of het Onderwijscentrum in staat is de  gevraagde producten of diensten te leveren, dan wel of het gewenst is de benodigde  competenties te verwerven.  Het Onderwijscentrum kenmerkt zich door een sterke voeling met de markt,  samenwerkingsgerichtheid en onderwijskundige onderbouwing waardoor uitstekende opleidingen  ten behoeve van het UMC Utrecht en haar regio gerealiseerd worden. Binnen het  Onderwijscentrum is het Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding gepositioneerd.      1.2 Het Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding  De kerntaak onderwijs van het UMC Utrecht vraagt om een hoge kwaliteit van  opleidingsprogramma’s, beoordelingsmethoden, professionaliteit van docenten en inzet van  onderwijstechnologie, die permanente ontwikkeling en kwaliteitshandhaving vergen.   De grote aantallen studenten en cursisten vereisen een complexe organisatie en een professionele  ondersteuning om dit hoge niveau te bereiken. De ambitie van het UMC Utrecht om deze taak op  toonaangevende wijze uit te voeren – met ‘kennis delen’ als een kernwaarde van de organisatie –  strekt zich niet alleen uit tot de muren van het UMC Utrecht, maar heeft een beoogde uitstraling  5

in de gehele Utrechtse Onderwijs‐ en Opleidingsregio (OOR) en waar mogelijk nationaal en  internationaal. Op diverse terreinen van het gezondheidszorgonderwijs zijn ontwikkelingen in  volle gang en de verwachting is dat de activiteiten op dit vlak niet zullen verminderen. Dat geldt  voor de ontwikkeling van hele opleidingen tot aan het ontwerp van afzonderlijke  onderwijsmomenten en cursussen.   Het Expertisecentrum heeft de taak en de ambitie om hier een wezenlijke bijdrage aan te leveren.  Deze bijdrage kan geleverd worden in de vorm van advisering over en ontwerp van methoden  voor onderwijs en toetsing, curriculumontwikkeling, professionalisering van docenten en  opleiders, onderwijskundige scholing van studenten en artsen in opleiding, onderzoek van  onderwijs, de ontwikkeling van onderwijstechnologie en het ontwerp en de uitvoering van  methoden voor onderwijskwaliteitszorg en publicatie over deze onderwerpen.       1.3  Taakgebieden en werkwijze van het Expertisecentrum  Het werkterrein van het Expertisecentrum is te verdelen over een zestal taakgebieden. Alle  medewerkers zijn betrokken bij één of meer taakgebieden. De taken hebben steeds betrekking op  onderwijs en opleiding op het terrein van de gezondheidszorg, in het bijzonder binnen het UMC  Utrecht en voor de OOR Utrecht. Daarnaast stelt het Expertisecentrum zich tot doel expertise op  dit terrein beschikbaar te stellen op landelijk en internationaal niveau.  Enkele algemene taken worden uitgevoerd binnen alle zes de taakgebieden: ontwikkeling van  beleid op het betreffende taakgebied, advisering over de onderwerpen van de betreffende  taakgebieden en kennisdisseminatie via publicaties, presentaties, onderwijscolloquia en op andere  wijze. Deze drie taken worden daarom niet herhaald bij de taken per taakgebied.    1.3.1  Taakgebied Onderwijsontwikkeling en onderwijskundige advisering (O&A)  Onderwijsontwikkeling en onderwijskundige advisering omvatten:  1. Ontwerp van methoden van onderwijs, toetsing, en toelatingsprocedures.   Deze taak is primair gericht op de ontwikkeling van onderwijs en opleidingen in het  UMC Utrecht. Succesvolle producten van onderwijsontwikkeling kunnen onderwerp  zijn van publicaties en disseminatie.  2. Onderwijskundige advisering over cursus‐ en onderwijsontwikkeling, curriculum‐ innovatie en onderwijsuitvoering, inclusief onderwijsvormen als stage‐ en  praktijkbegeleiding.  3. Projectmatige begeleiding van curriculuminnovatie en onderwijsprojectmanagement.  4. Strategische beleidsadvisering over ontwikkeling van onderwijs en opleiding.    Deze taak is gericht op advisering over onderwijsbeleid op de taakgebieden van het  Expertisecentrum. De advisering is gericht op het Onderwijscentrum, de Raad van  Bestuur en de divisies van het UMC Utrecht, de OOR Utrecht, landelijke en  internationale gremia en organisaties op het terrein van onderwijs en opleiding in de  gezondheidszorg. 

6

1.3.2  Taakgebied Kwaliteitszorg voor onderwijs en opleiding (KZ)  De onderwijskwaliteitszorg heeft betrekking op de domeinen (a) onderwijsprogramma, (b)  toetsing, (c) docenten en (d) voorzieningen. De kwaliteitszorg m.b.t. voorzieningen valt  niet onder de verantwoordelijkheid van het Expertisecentrum, maar maakt wel deel uit  van het kwaliteitsplan. De kwaliteitszorg m.b.t. docenten wordt besproken onder het  taakgebied Professionalisering van Docenten.   De onderwijskwaliteitszorg behelst:   1. Coördinatie en uitvoering van procedures voor gestandaardiseerde interne  kwaliteitszorg ten behoeve van onderwijsprogramma’s en toetsing voor de  opleidingen Geneeskunde (CRU ’99, CRU 2006, SUMMA, CRU+), Biomedische  Wetenschappen (BMW), Biomedical Sciences (BMS), Klinische  Gezondheidswetenschappen (KGW) en de opleidingen en cursussen van de UMC  Utrecht Academie (voorheen: Opleidingscentrum (OC). De kwaliteitszorg van het  onderwijsprogramma wordt uitgevoerd in samenwerking met de betreffende  opleidingen en de kwaliteitszorg van de toetsing in samenwerking met de  examencommissie en de Commissie Kwaliteitszorg Toetsing. Op basis van de  verzamelde evaluatiegegevens worden rapportages opgesteld over de kwaliteit van  het onderwijs en de toetsing. Het Expertisecentrum heeft ook een rol in de interne  kwaliteitszorg rond de medische vervolgopleidingen (MVO) binnen de OOR Utrecht  (dOORkijk).  2. Ondersteuning ten behoeve van externe kwaliteitszorg.  Op verzoek van en in nauwe samenwerking met de opleidingen wordt ondersteuning  geleverd bij de voorbereiding van externe kwaliteitszorg rond de opleidingen,  bijvoorbeeld in het kader van visitatie en accreditatie. Dit kan, afhankelijk van de  gemaakte afspraken, plaatsvinden in de vorm van het aanleveren van rapportages op  basis van de bij het Expertisecentrum beschikbare gegevens, in de vorm van  advisering van de opleiding of in de vorm van coördinatie van de voorbereiding.   3. Ontwikkeling van methodologie en beleid voor onderwijskwaliteitszorg en advisering  aan derden over evaluatie en kwaliteit van onderwijs en toetsing.  Deze taak wordt verricht op initiatief van het Expertisecentrum of op geleide van een  aanvraag, al dan niet vanuit het Onderwijscentrum. Afhankelijk van de omvang kan er  sprake zijn van een projectmatig karakter en van externe financiering.     1.3.3  Taakgebied Onderwijstechnologie (OT)   

Onder het taakgebied Onderwijstechnologie vallen de volgende taken:  1. Begeleiding van docenten en medewerkers van het UMC Utrecht bij de ontwikkeling  en toepassing van e‐learning, het werken met en coördineren van de elektronische  leeromgeving en het aanbieden en coördineren van digitale toetsen met TestVision.  2. Ontwerp van onderwijstechnologie met betrekking tot onderwijs en toetsing, en  advisering over onderwijstechnologische innovatie en uitvoering in het onderwijs.  Deze taak is primair gericht op de ontwikkeling van het onderwijs in het UMC  Utrecht. Producten van onderwijsontwikkeling kunnen onderwerp zijn van  publicaties, disseminatie en valorisatie.  3. Projectmatige begeleiding en projectmanagement bij onderwijstechnologische  onderwijsinnovatie, zowel binnen het UMC Utrecht als daarbuiten.  4. Strategische beleidsadvisering over onderwijstechnologie. Het Expertisecentrum  draagt bij aan het strategische beleid rond de inzet van ICT in het onderwijs en met  betrekking tot de voorzieningen die daarvoor nodig zijn in het UMC Utrecht.  7

5.

Docentprofessionalisering op het gebied van ICT in het Onderwijs. Medewerkers van  OT verzorgen de training Digitale Didactiek en werken mee aan de training  Activerende Werkvormen. 

  1.3.4  Taakgebied Professionalisering van docenten en opleiders (DP)  Het taakgebied Professionalisering van docenten en opleiders behelst:  1. Ontwikkeling en onderhoud van procedures en criteria voor docentenkwalificaties.  Deze taak betreft het ontwerpen en onderhouden van procedures en criteria voor  verschillende kwalificatieniveaus: Studentenonderwijskwalificatie (StOK),  Basiskwalificatie Onderwijs (BKO) en Seniorkwalificatie Onderwijs (SKO).  2.

3.

4.

Op verzoek of op eigen initiatief worden voor uiteenlopende groepen (maatwerk)  trainingen verzorgd over specifieke onderwerpen die zijn gerelateerd aan producten  en onderzoek van het Expertisecentrum. Dit gebeurt onder meer tijdens symposia en  congressen. 

5.  

 IMEX  Sinds 2006 coördineert het Expertisecentrum een internationaal programma voor  uitwisseling van docenten onder de naam International Medical Educators Exchange  (IMEX), in samenwerking met medische faculteiten in Stockholm, London, Montreal  en Halifax.  Teaching Scholars Programma  Het Expertisecentrum verzorgt sinds medio 2013 een Teaching Scholars Programma  voor een select aantal zeer ervaren medewerkers van het UMC Utrecht, die een  loopbaan in het onderwijs ambiëren.   

6.  

 

Begeleiden van docenten in kwalificatietrajecten.  Docenten (en studenten) worden mede vanuit het Expertisecentrum begeleid in  trajecten om onderwijskwalificaties te behalen, vanaf een intake tot de feitelijke  toekenning van de kwalificatie. Seniorgekwalificeerde docenten kunnen daarnaast  een rol vervullen bij deze begeleiding en als lid van de Raad van Beoordelaren  beoordelen ze de portfolio’s van kandidaten voor een onderwijskwalificatie.  Organiseren en uitvoeren van trainingen voor docenten en opleiders.  Het Expertisecentrum verzorgt jaarlijks docententrainingen die zijn afgestemd op de  onderwijsuitvoering in het UMC Utrecht. Deze docententrainingen kunnen bijdragen  aan de didactische scholing als onderdeel van het behalen van onderwijskwalificaties.  Daarnaast wordt ten behoeve van de medisch specialistische vervolgopleidingen een  bijdrage geleverd aan de zogenaamde  ‘teach the teachers’ trainingen binnen de OOR  verzorgd voor opleiders, plaatsvervangend opleiders en leden van opleidingsteams.  Voorts worden trainingen verzorgd op verzoek van derden; een voorbeeld daarvan is  een training voor physician assistant opleiders. 

8

  1.3.5  

1.3.6  

Taakgebied Onderwijskundige scholing en begeleiding van studenten (OS)  Onder het taakgebied Onderwijskundige scholing en begeleiding van studenten vallen:  1. Verzorging van curriculair onderwijs aan studenten in doceervaardigheid.   Dit betreft binnen de opleiding Geneeskunde (CRU) de week onderwijstraining in het  START‐blok (voor alle studenten) en de zesweekse onderwijsstage, een  keuzeonderdeel in het schakeljaar (3e masterjaar van CRU). Analoog aan de  onderwijsstages voor Geneeskunde, kennen ook de opleidingen Klinische  Gezondheidswetenschappen (KGW) en Biomedical Sciences (BMS) een keuzeblok  Leren Doceren. Het theoretische deel (onderwijstraining) wordt door het  Expertisecentrum verzorgd, het praktijkdeel (onderwijsstage) door de  blokcoördinator van de betreffende opleiding. Beoordeling van het portfolio gebeurt  door de docent onderwijstraining en de coördinator gezamenlijk.   2. Begeleiding van studenten in stages op expertisegebieden van het Expertisecentrum.  Het Expertisecentrum biedt mogelijkheden voor studenten voor het volgen van een  stage gericht op onderwijsonderzoek of onderwijskundige projecten.     Taakgebied Onderzoek van onderwijs (OZ)  Het taakgebied Onderzoek van onderwijs behelst:  1. Vormgeven van onderzoeksbeleid van het Expertisecentrum en coördinatie van  onderwijsonderzoek binnen het UMC Utrecht.  Hoofdlijnen van onderzoek in het Expertisecentrum zijn sinds geruime tijd Verticale  Integratie, Determinanten van het succes van de arts in opleiding en Competentie‐ gericht Opleiden in de Medische Vervolgopleiding. Daarnaast voert het  Expertisecentrum onderzoek uit buiten de hoofdlijnen op verzoek van derden. Het  onderzoeksbeleid betreft naast inhoudelijke aspecten het financiële beleid  (waaronder fondswerving), rapportagebeleid, organisatie van onderzoeks‐ besprekingen en dergelijke.  2. Uitvoering van wetenschappelijk onderzoek en publiceren en presenteren over  onderwijs en opleiding in de gezondheidszorg.  Het onderzoek is gericht op publicatie in (bij voorkeur SCI (Science Citation Index) ‐)  tijdschriften, congresbijdragen en via andere wetenschappelijke communicatiemedia.  Daarnaast voert het Expertisecentrum onderwijsonderzoek op het terrein van de  gezondheidszorg uit op verzoek van derden.  3. Begeleiding van promovendi en advisering over onderwijsonderzoek.  Bij het Expertisecentrum zijn enkele promovendi in dienst. Daarnaast worden  promovendi begeleid die een aanstelling hebben elders in het Onderwijscentrum, in  het UMC Utrecht of buiten het UMC Utrecht. Het betreft in alle gevallen  promotieonderzoek op het terrein van onderwijs en opleiding in de gezondheidszorg  of nauw daaraan gelieerd. De promovendibegeleiding omvat sinds 2010 ook de  maandelijkse bijeenkomsten van de cyclus Theorie en Literatuur van Medisch  Onderwijs voor promovendi.  4. Beoordelen en bevorderen van onderzoek.  Deze taak omvat lidmaatschappen van tijdschriftredacties, werk als reviewer voor  wetenschappelijke tijdschriften, lidmaatschap van promotiecommissies, leveren van  bijdragen aan het UU Impulsgebied Educational and Learning Sciences, de  onderzoeksschool Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek (ICO) en  9

SDRME (Society of Directors of Research in Medical Education) via cursussen en op  andere wijze.    1.3.7  Overige structurele onderwijs‐ en coördinatietaken     In het Expertisecentrum worden tevens enkele structurele onderwijs‐ en coördinatietaken    uitgevoerd die beschouwd kunnen worden als niet vallend onder één van de zes    taakgebieden.     1.4  Organigram   Het organigram van het Expertisecentrum ziet er als volgt uit:    Directeur Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding   

   

Programmaleider  Innovatie en Kwaliteit    ‐      ‐        ‐ 

 

 

 

  ‐  taakgebied Onderzoek  medewerkers OZ    ‐  taakgebied  Onderwijskundige scholing  van studenten     medewerkers OS  

taakgebied Kwaliteitszorg  medewerkers KZ  taakgebied   Ontwikkeling en advies  medewerkers O & A 

Programmaleider   Onderwijstechnologie    ‐  taakgebied     Onderwijstechnologie  medewerkers OT 

taakgebied Professionalisering   van docenten en opleiders  medewerkers DP   

 

10

1.5   Medewerkers taakgebieden  De taakgebieden Kwaliteitszorg, Ontwikkeling en advies, en Professionalisering van docenten  en opleiders vallen onder de programmaleider Innovatie en kwaliteit, dr. Hanneke Mulder.  De taakgebieden Onderzoek, en Onderwijskundige scholing van studenten vallen  rechtstreeks onder de directeur Expertisecentrum, prof.dr. Olle ten Cate.  Het taakgebied Onderwijstechnologie valt onder de programmaleider Onderwijstechnologie,  drs. Willie Hols.  Directeur Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding   Prof.dr.Olle ten Cate   

   

 

 

Innovatie en kwaliteit  Dr. Hanneke Mulder    ‐    ‐      ‐ 

taakgebied Kwaliteitszorg    taakgebied   Ontwikkeling en advies    taakgebied Professionalisering   van docenten en opleiders   

Onderwijstechnologie  Drs. Willie Hols    ‐  taakgebied Onderzoek      ‐  taakgebied  Onderwijskundige scholing  van studenten    

  ‐  taakgebied     Onderwijstechnologie   

11

Bij het Expertisecentrum werken op dit moment ± 30 personen (vaak in deeltijd).  Medewerkers van het Expertisecentrum zijn betrokken bij 1 of meerdere van de  taakgebieden.    Medewerker 

Taakgebied  Kwaliteits‐ zorg 

Bruggen, Drs. Lisette van Cate, Prof.dr. Olle ten (Hoofd) Christenhuis, Drs. Esther Custers, Dr. Eugene Easton, Dr. Ellen Fast, MA, Andrea Ghielen, Sanne Haan MSc, Willemien de Radius, Charlotte Hoeij, Drs. Maggy van Hols, Drs. Willie Huiskes, Laurens Loon, Drs. Maria van Manrique, Drs. Margreet Molman, Linda (management assistente) Mulder, Dr. Hanneke Nissen, Walijne

X

Ontwikkeling  en advies 

Professio‐

Onderzoek

nalisering  van  docenten en  opleiders 

X

X

X

X

Onderwijs‐ 

Onderwijs‐

kundige  scholing van  studenten 

technolo‐ 

X X

X

X X

gie 

X X

X X

X X X X X

X X

X X X

X

X

X X

12

Medewerker 

Taakgebied  Kwaliteits‐ zorg 

Oosterbaan Msc, Anne Plank, Lars van der Quaak, Dr. Martien Rozendal, Drs. Anne-Petra Sakkers, Manon Simon, Petra Slond, Drs. Fiona Steltman, MSc Ben Voerman, Audrey Wolters, Drs. Marian

Ontwikkeling  en advies 

Professio‐ nalisering  van  docenten en  opleiders 

Onderzoek

Onderwijs‐ 

Onderwijs‐

kundige  scholing van  studenten 

technolo‐  gie 

X X X X X X X X

X

X

X X

X

[Datum 1 mei 2015]

13

2.  Onderwijsontwikkeling en advisering 

 

    2.1  Structurele taken  2.1.1  Participatie in commissie professioneel gedrag opleiding Geneeskunde   Korte omschrijving  In 2010 is t.b.v. de opleiding Geneeskunde een commissie ingesteld met als opdracht het  aanleren en toetsen van professioneel gedrag in de opleiding CRU inhoudelijk,  onderwijskundig, en organisatorisch te versterken. Het verder ontwikkelen en uitvoeren  van het begeleidingssysteem voor studenten met zwak of onvoldoende professioneel  gedrag (zie ook 8.2) maakt hier deel van uit. Enkele leden van deze commissie hebben  structureel ‘dagelijks’ overleg over studenten met problemen op het gebied van  professioneel gedrag en de begeleiding van deze studenten. De voltallige commissie houdt  zich bezig met ontwikkeling van beleid, casuïstiekbesprekingen en fungeert als klankbord  voor het management van de opleiding. De commissie bestaat uit leden afkomstig uit  verschillende onderdelen van de opleiding. In 2013 is het beoordelingssysteem voor de  master aangepast. Een subwerkgroep houdt zich bezig met het integreren van  professioneel gedrag in het werkgroeponderwijs in het huidige en toekomstige curriculum.  Dit wordt in 2014 en 2015 verder uitgewerkt in samenhang met de studieonderdelen  studiereflectie en academische vaardigheden. Daarnaast zal professioneel gedrag, ook in  samenhang met Studiereflectie, systematisch worden geïntegreerd in het bachelor  curriculum.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Marian Wolters (lid commissie professioneel gedrag)    2.1.2  Ondersteuning bij de accreditatie van academische opleidingen 

 

Korte omschrijving  De academische opleidingen ondergaan eenmaal in de zes jaar een accreditatieprocedure.  Het Expertisecentrum levert daarbij, afhankelijk van de gemaakte afspraken, ondersteuning  door coaching/begeleiding bij het proces, door het schrijven van delen van de zelfevaluatie‐ rapporten, door het redigeren van de zelfevaluatierapporten, deelname in een proef‐ visitatiecommissie en/of door het aanlevering van evaluatiegegevens. Naar verwachting zal  medio 2015 gestart worden met de voorbereiding op de volgende visitatie en accreditatie  van de opleidingen geneeskunde.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder, prof. dr. Olle ten Cate (adviseurs) en leidinggevende en medewerkers  van het team Kwaliteitszorg   

14

2.1.3  Coördinatie van EMP projecten  Korte omschrijving  Jaarlijks worden via het College van Bestuur aan de faculteiten onderwijskundige  ondersteuningsuren uit de zgn. Educatieve Middelen Pool (EMP) beschikbaar gesteld. De  coördinatie van deze procedure wordt vanuit het Expertisecentrum gedaan.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Willie Hols (coördinator van de EMP projecten voor het UMC Utrecht),  prof. dr. Olle ten Cate (als lid van de EMP‐commissie van de Universiteit Utrecht)    2.1.4  Coördinatie van USO projecten  Korte omschrijving  In het kader van BaMa3.0 heeft het College van Bestuur van de UU het Utrechts  Stimuleringsfonds Onderwijs ingesteld, waarbij in 2013, 2014 en 2015 jaarlijks voor een  bedrag van 2 miljoen euro aan projecten wordt gestart op het gebied van  docentprofessionalisering en onderwijsinnovaties. Er zijn facultaire USO projecten en  universitaire USO projecten (projecten waarbij met verschillende faculteiten wordt  samengewerkt aan een project).  Bij universitaire USO projecten is het verplicht dat er ook EMP‐uren worden ingezet om de  doelstellingen van de Universitaire Stimuleringsfondsprojecten te behalen.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Willie Hols (coördinator van de USO projecten voor het UMC Utrecht) en  prof. dr. Olle ten Cate (als lid van de EMP‐commissie van de Universiteit Utrecht). De  coördinatie van deze procedure wordt vanuit het Expertisecentrum gedaan in samenspraak  met de MT‐beleidsmedewerker van het Onderwijscentrum, drs. Ingrid Essenberg.    2.1.5  Ondersteuning Utrechtse Voortgangstoets (UVT)  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum biedt zowel inhoudelijke als logistieke en administratieve  ondersteuning bij de UVT (opleiding Geneeskunde). De inhoudelijke ondersteuning bestaat  uit advisering aan docenten die belast zijn met het maken van de vragen voor deze toets en  aan de examinator na afname van de toets, op basis van de analysegegevens.  De UVT is voor CRU inmiddels veranderd in een gesplitste Master 1 en een Master 2 toets.  Deze toetsen worden nog altijd drie keer per jaar aangeboden, maar hoeven door  studenten maar één keer gehaald te worden. Voor SUMMA geldt nog steeds de eis dat de  toets (SVT – SUMMA voortgangstoets) meerdere malen moet worden afgelegd waarbij een  cumulatief resultaat behaald moet worden. De toetsen worden inmiddels digitaal  afgenomen waarbij ook andere vraagtypen en meer beeldmateriaal gebruikt worden. In  2015 start een EMP project om een duidelijke toetsmatrijs op te stellen en op basis daarvan  de gewenste inhoud van de toets duidelijker te omschrijven (welke onderwerpen moeten  aan bod komen?). Daarnaast wordt in 2015 onderzocht hoe de UVT qua vorm meer in lijn  kan worden gebracht met andere toetsen die klinisch redeneren toetsen, zoals KLO‐2.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen, prof. dr. Olle ten Cate, (inhoudelijke ondersteuning),   Margreet Manrique MSc (logistieke en administratieve ondersteuning)    15

2.1.6  Ondersteuning Commissie Kwaliteitszorg Toetsing (CKT)  Korte omschrijving  Vanuit het Expertisecentrum wordt de beleidsmatige ondersteuning geleverd voor de CKT.  Deze commissie controleert in opdracht van de verschillende examencommissies  schriftelijke toetsen (achteraf) op onder meer betrouwbaarheid, gebruik van oude vragen,  verhouding van typen vragen (j/n, meerkeuze, open), lengte van de toets in verhouding tot  de tijd, validiteit (beperkt: met name representativiteit), formulering van vragen,  modelantwoorden, aantal deelnemers en resultaten op de toets. De resultaten van deze  screening worden schriftelijk en indien gewenst mondeling  teruggekoppeld naar de  betreffende examinatoren. Het doel hiervan is expertisebevordering.     Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen 

 

 

  2.1.7  Ondersteuning bij de voortgangstoetsing in de opleiding Radiologie  Korte omschrijving  Deze activiteit betreft advisering, tweemaal per jaar, over de uitslag van de landelijke  voortgangstoets voor AIOS Radiologie en ad hoc advisering over algemene kwesties die  deze toetsing betreffen. Opdrachtgever is de Nederlandse Vereniging voor Radiologie, die  deze inspanningen ook vergoedt.     Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate en Margreet Manrique MSc (adviseurs)     2.1.8  Onderwijsconsult  Korte omschrijving  Sinds 1 september 2011 is er voor docenten en onderwijscoördinatoren van de opleidingen  van het UMC Utrecht de mogelijkheid van een gratis onderwijsconsult van een  onderwijsconsulent van het Onderwijscentrum. Het consult is bedoeld voor docenten en  coördinatoren met een onderwijskundige vraag, bijvoorbeeld over gebruik van  onderwijstechnologie, de uitvoering van het eigen onderwijs, de vormgeving van een  cursus, of de vraag om feedback op de eigen onderwijspraktijk. Deze faciliteit is opgenomen  in het strategisch plan van het Onderwijscentrum en is bedoeld als aanvulling op de  bestaande docententrainingen. Het consult duurt maximaal een uur en is gratis. Zo nodig  kan een tweede (gratis) gesprek van een uur volgen, of desgewenst bijvoorbeeld observatie  van een onderwijsactiviteit, gevolgd door feedback. Behalve informatie, tips, adviezen en  feedback kunnen voor bepaalde onderwerpen ook instructies en handleidingen worden  geboden (m.n. bij ICT‐gerichte vragen). De coördinatie van deze activiteit ligt bij de afdeling  Expertisecentrum, maar zo nodig worden ook medewerkers uit andere afdelingen  benaderd als consulent.     Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate, dr. Hanneke Mulder en drs. Willie Hols (coördinatie), diverse  medewerkers van het Expertisecentrum (als consulent)   

16

2.2 

Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  

2.2.1  Advisering inzake competentiegericht medisch opleiden internationaal  Korte omschrijving  Geven van adviezen op verzoek, in het bijzonder gerelateerd aan het toepassen van  competentiegericht medisch opleiden (Competency‐Based Medical Education ‐ CBME) en  het EPA‐concept (Entrustable Professional Activities)    Opdrachtgever  Er is niet sprake van één specifieke opdrachtgever.    Financiering  Indien er financiering is, is deze op ad hoc basis.    Planning  In 2014/2015 worden internationale consultatiebezoeken afgelegd aan:  ‐   University of Michigan (Ann Arbor  april 2014)  ‐  Swiss Interfaculty Commission for Medicine (Bern, juni 2014)  ‐  Mayo Clinic (Rochester, Minnesota, oktober 2014)  ‐  UCLA (Los Angeles, oktober 2014)  ‐  Universität Ulm (Duitsland, november 2014)    In 2015 worden internationale consultatiebezoeken afgelegd aan  ‐ University of Colorado (Denver, maart 2015)  ‐ Stanford University (Californië, mei 2015)        Daarnaast zijn er internationale bijdragen gepland aan:  ‐ ACGME Education conference (Keynote lecture, San Diego, februari 2015)  ‐  AMEE conferentie (Short keynote lecture, september 2015)  ‐  EPAC: Educating Physicians Across the Continuum (Washington DC)  ‐  PMAC: Pediatrics Milestones Assessment Collaborative External Scientific Committee    (via video conferencing)  ‐  iNSoMed (International New School of Medicine; via video conferencing)  ‐  AMEE Executive committee (doorlopend)    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate      2.2.2  TEMPUS project “Modernising Undergraduate Medical Education in the Eastern  Neighbouring Area (MUMEENA)”  Korte omschrijving  Het project voorziet in ondersteuning van Georgië, Oekraïne, en Azerbeidzjan bij hun wens  tot omvorming van medisch onderwijs in post‐Soviet landen naar een Europees model,  aansluitend bij de Bolognaverklaring en bij moderne inzichten in geïntegreerd medisch  onderwijs. Bij dit project zijn behalve de genoemde landen (waarbinnen in totaal 7  medische opleidingen) vanuit West‐Europa betrokken: UMC Utrecht (NL), Universiteit van 

17

Leeds (UK), Universiteit van Granada (ES) en Katholieke Universiteit Scaro Cuore van  Milaan/Rome (IT).    Opdrachtgever  De projectleiding berust bij de Universiteit van Leeds. De aanvraag is opgesteld op verzoek  van en in nauwe samenwerking met de partners in de post‐Sovietlanden.     Financiering  Het project wordt gefinancierd vanuit Tempus EU gelden.    Planning  In 2014 zal het project worden afgerond.  Een belangrijke bijdrage van het Expertisecentrum in 2014 is de productie van een  handleiding voor een het klinisch lijnonderwijs (case‐based clinical reasoning education)  in  de vorm van een boek in het Engels, Georgisch, Azeri, Oekariens en Spaans.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum in 2014  Prof.dr. Olle ten Cate, drs. Maria van Loon (arts)    2.2.3  Curriculumvernieuwing Geneeskunde (CRU 2015) 

 

Korte omschrijving  Sinds eind 2011 heeft het Expertisecentrum geparticipeerd in de verkenningscommissie en  de kerncommissie die zich bezig (hebben ge)houden met de vernieuwing van het  geneeskunde‐curriculum en in de curriculumcommissie, die in 2013 advies uitbracht. Sinds  2013 wordt geparticipeerd in de curriculumcommissie die de ontwikkeling van het nieuwe  curriculum aanstuurt.    Opdrachtgever  Prof.dr. Frank Miedema, Decaan    Financiering  De werkzaamheden van prof. ten Cate wordt betaald uit de middelen die de Raad van  Bestuur van het UMC Utrecht aan de opleiding Geneeskunde ter beschikking heeft gesteld  voor de curriculumherziening.    Planning  De looptijd van het project beslaat de periode 2011‐2017 (aanpassing voorbehouden).    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate (plv. voorzitter curriculumcommissie)   

18

2.2.4  Opleidingsadvies t.b.v. medische vervolgopleidingen en Centrale Opleidingscommissie   Korte omschrijving  Het adviseren van (plaatsvervangend) opleiders van de medische vervolgopleidingen en de  Centrale Opleidingscommissie (COC) op het gebied van innovatie, ontwikkeling en kwaliteit     Opdrachtgever  Prof.dr. Edith Ter Braak (hoofd afdeling MVO (Medische VervolgOpleidingen)    Financiering  Uit hiervoor door de Raad van Bestuur incidenteel aan de afdeling MVO beschikbaar  gestelde middelen.    Planning  In 2014 en 2015 worden adviezen uitgebracht inzake lokale opleidingsplannen en andere  adviesvragen en worden opleidingsvisitaties bijgewoond namens de afdeling MVO.  Daarnaast wordt gewerkt aan uitbreiding van de tools voor opleiders, zoals bijvoorbeeld  een formulier en toelichting daarop t.b.v. individuele opleidingsplannen voor AIOS. Ook zal  naar verwachting ingespeeld worden op vragen die samenhangen met  de individualisering  van de opleidingsduur van de medische vervolgopleidingen, en met  de hernieuwing van de  JCI‐accreditatie (MPE‐normen) in 2016. Zie voor meer informatie het Jaarplan van de  afdeling Medische Vervolg Opleidingen.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder (adviseur)    2.2.5  Ontwikkeling werkplekcurriculum Bachelor Medische Hulpverlening  Korte omschrijving  Advisering over de ontwikkeling van een competentiegericht werkplekcurriculum voor de  nieuwe opleiding Bachelor Biomedische Hulpverlening op basis van EPA’s    Opdrachtgever  Hogeschool Utrecht, i.s.m. hogescholen Arnhem‐Nijmegen en Rotterdam    Financiering  Hogeschool Utrecht    Planning  Een eindrapport wordt opgeleverd in april 2014.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate (i.s.m. drs. Inge Pool van de UMC Utrecht Academie (voorheen:   Opleidingscentrum))   

 

19

2.2.6  AIOS cursus Duurzaam Dokteren  Korte omschrijving  In het kader van Dialoog, een project gericht op het bereiken van duurzame inzetbaarheid  in de UMC’s, is een interventie ontwikkeld in de vorm van een cursus: “Duurzaam  Dokteren”. Deze cursus heeft als doel het bevorderen van de persoonlijke effectiviteit en  arbeidsvreugde van AIOS. De cursus bestaat uit 2 separate dagdelen met een  tussenliggende periode van circa 6 weken, die bestemd is voor het uitwerken/uitvoeren van  een individuele opdracht.     Opdrachtgever  Prof. dr. E.W.M.T. ter Braak, hoofd afdeling Medische Vervolgopleidingen UMC Utrecht    Financiering  De cursus “Duurzaam Dokteren” is ontwikkeld als project binnen Dialoog, met subsidie van  SoFoKles, Sociaal Fonds voor de Kennissector.    Planning  De cursus is ontwikkeld in 2012‐2013 en 2x als pilot aangeboden in 2013. Het is de  bedoeling dat de cursus in 2014‐2015 aangeboden zal worden aan andere UMC’s.    In 2013 uitgevoerde activiteiten en behaalde resultaten  De cursus is in 2013 twee maal als pilot aangeboden. Er hebben in totaal 23 AIOS aan deze  cursus deelgenomen. De maximale groepsgrootte is 12 deelnemers per cursus. Uit de  evaluatie is gebleken dat de deelnemers tevreden waren over de cursus;  ze vonden de  cursus leerzaam, nuttig en konden het geleerde goed in de dagelijkse praktijk gebruiken.     Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Manon Sakkers (projectleider)       2.3 

Projecten die starten in 2014/2015 

2.3.1  WATCHME project  Korte omschrijving  Bijdragen aan de voorbereiding van een subsidieaanvraag voor een EU FP7 (Seventh  Framework Programme) project Workplace‐based e‐Assessment Technology for  Competency‐based Higher Multi‐professional Education    Opdrachtgever  Focusgebied Educational and Learning Sciences van de Universiteit Utrecht (en subsidie  aanvrager Dr Marieke van der Schaaf, Onderwijskunde UU)    Financiering  College van Bestuur UU    Planning  Het project wordt uitgevoerd sinds maart 2014. Vanuit het Expertisecentrum ligt het accent  van de werkzaamheden in 2014 op het tweede werkpakket van dit project (de inhoudelijke  20

beschrijving van werkplekcurricula met EPA’s). WP2 betref eeen samenwerking tussen  UMCU Exprtisecentrum UMCU opleiding Anesthesiologie, artsopleidingen van Charité  universiteit (Berlijn) en van UCSF (San Francisco), Opleidingen diergeneeskunde UU en  Szent Istvan Budapest en lerarenopleidingen UU en Tartu, Estland. In het gehele project zijn  tevens verbonden instititen uit UK. Denemarken en Roemenië.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate (leider werkpakket 2 en coördinator voor UMC Utrecht) en  drs. Marta Reyman, arts.    2.3.2  Toetsing in public health opleidingen  Korte omschrijving  Adviseren over een systematische toetsing van competenties bij een aantal NSPOH Public  Health opleidingen    Opdrachtgever  NSPOH    Financiering  Via offerte door NSPOH    Planning  2014‐2015    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen en prof.dr. Olle ten Cate    2.3.3  Digitalisering Utrechtse Voortgangstoets (UVT)  Korte omschrijving  Doelen van dit project zijn: In overleg met vakvertegenwoordigers en andere betrokkenen  bij de UVT (commissie, adviseurs) de onderwerpen vaststellen die behoren tot de  basiskennis van basisartsen. Aan de hand van die onderwerpen een toetsmatrijs opstellen  die als basis dient voor het drie maal per jaar samenstellen van een UVT oude stijl, een UVT  Ma1 en een UVT Ma2. Bepalen hoeveel vragen per onderwerp nodig zijn om toetsen  automatisch te kunnen genereren waarbij de bestaande vragen worden meegenomen en  eventueel geherformuleerd tot andere vraagtypen in TVO.    Opdrachtgever  Prof. Marijke van Dijk (GNK)  en Dr. Tineke Westerveld (SUMMA)    Financiering  EMP gelden UU (adviseur COLUU)     Planning  Collegejaar 2014‐2015    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Margreet Manrique MSc  21

3. 

Kwaliteitszorg      3.1 

Structurele taken 

3.1.1  Basisdienstverlening  voor de opleidingen van het Onderwijscentrum  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum ondersteunt de uitvoering van de kwaliteitszorg voor alle opleidingen  van het Onderwijscentrum. In het volgende schema is te zien welke activiteiten voor de  verschillende opleidingen structureel worden uitgevoerd en volgens welke frequentie:      CRU  SUMM KGW  BM BMS  AC  A  W  Ontwerp, distributie en verwerking +  rapportage van evaluaties voor  X  X  X  X  X  X  studenten en docenten  (jaarlijks voor elk programmaonderdeel)  Werkveldenquête  X            Organisatie panelgesprekken  X  X          (volgens afgesproken frequentie)  Notulen panel‐/lijngesprekken  X      (volgens afgesproken frequentie of op  X  X  X1  aanvraag)  Organisatie, agenda, inhoudelijke  voorbereiding  en notulen  eindgesprekken  X  X          (CRU: alle onderdelen, SUMMA: volgend  op lijngesprek)  Rapportages ten behoeve van  managementcontracten, afstem‐ mingsoverleggen, balanced scorecard en  X  X  X  X  X    jaarverslag  (jaarlijks)  Coschapvisitatie  affiliatieziekenhuizen   ‐ CRU: 2 à 3 maal per jaar  X  X          ‐ SUMMA eenmaal per drie jaar  Alumni‐enquête  ‐ CRU/SUMMA tweemaal per jaar  ‐ KGW eenmaal per twee jaar  1

X 

X 

X 

 

 

 

 Bij KGW is de benaming ‘curriculumcommissievergaderingen’. 

 

 

Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Andrea Fast MA, Sanne Ghielen, Laurens Huiskes, Christa de Jong, Anne Oosterbaan MSc,  Petra Simon en Ben Steltman MSc (coördinatie)    22

3.1.2  Ondersteuning bij managementcontracten, afstemmingsoverleggen, balanced score card  en jaarverslag  Korte omschrijving  Op basis van gegevens uit de evaluatieprocedures wordt input geleverd aan:  ‐ de opleidingsdirecteuren ten behoeve van de jaarlijkse afstemmingsoverleggen tussen  het Onderwijscentrum en de divisies;  ‐ de divisies en directies die onderwijs verzorgen ten behoeve van hun  managementcontracten;  ‐ de Raad van Bestuur voor de Balanced Scorecard van oktober en  het jaarverslag.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Anne Oosterbaan MSc, Sanne Ghielen    3.1.3  Ondersteuning bij opstellen kwaliteitsbeleid 

 

Korte omschrijving  Vanuit het Expertisecentrum wordt het opstellen en up‐to‐date houden van het  Kwaliteitsplan van het Onderwijscentrum gecoördineerd.     Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Andrea Fast MA, Anne Oosterbaan MSc en Ben Steltman MSc (coördinatie)    3.1.4  Evaluatie ‘train de trainers’‐cursussen, docenttrainingen voor academische opleidingen  en disciplineoverstijgende cursussen voor AIOS   Korte omschrijving  Het Expertisecentrum verzorgt de evaluatie van de ‘train de trainers’‐cursussen voor de  medische vervolgopleidingen, docententrainingen van de academische opleidingen en  disciplineoverstijgende cursussen voor AIOS. Hiervoor worden vragenlijsten gemaakt en de  data worden vervolgens verwerkt tot kwantitatieve rapportages.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Sanne Ghielen    3.1.5  Bijdrage aan dOORkijk: intern kwaliteitszorgprogramma voor de medische  vervolgopleidingen in de OOR Utrecht  Korte omschrijving  Het kwaliteitsteam van het Expertisecentrum is betrokken bij het kwaliteitsprogramma   ‘dOORkijk’ waarin in OOR‐verband systematisch wordt gewerkt aan kwaliteitsverbetering  van de Medische Vervolgopleidingen (MVO).     Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder,  Andrea Fast MA, Sanne Ghielen   

23

3.1.6  Overige taken 

 

Korte omschrijving  Er wordt, tegen betaling, een aantal structurele taken uitgevoerd, namelijk:  ‐ schriftelijke evaluatie van de bijeenkomsten van de werkgroep Professionalisering van  Medisch Onderwijs in opdracht van de NVMO;  ‐ schriftelijke evaluatie van het Centrale Introductie Programma (CIP) van het UMC  Utrecht;  ‐ digitale evaluatie van individuele loopbaanbegeleiding, training loopbaanoriëntatie en  sollicitatie‐ en netwerktraining in opdracht van het Loopbaancentrum van het UMC  Utrecht;  ‐ schriftelijke evaluatie van de BROK (1‐ en 3‐daagse) cursus (Basiscursus Regelgeving en  Organisatie voor Klinisch onderzoekers + hercertificeringscursus) van het UMC Utrecht;  ‐ digitale evaluatie van de landelijke cursus Beeldvormende technieken voor AIOS  Radiologie en digitale evaluatie van het landelijke blokonderwijs Radiologie voor AIOS;  ‐ schriftelijke evaluatie van het cursorisch onderwijs voor AIOS bij interne geneeskunde;  ‐ digitale evaluatie van de stages voor AIOS bij Interne Geneeskunde;  ‐ schriftelijke evaluatie van de jaarlijkse Huisartsendag georganiseerd door de RvB van het  UMC Utrecht;  ‐ schriftelijke evaluatie van de jaarlijkse OOR‐dag georganiseerd door de afdeling MVO;  schriftelijke evaluatie van de jaarlijkse Nascholing Kinderartsen georganiseerd door de  divisie Kinderen.  ‐ schriftelijke en digitale vragenlijst over de UMC‐coachingspool. Deelnemers (coachees)  ontvangen een schriftelijke evaluatie, leidinggevenden een digitale vragenlijst; en  ‐ schriftelijke evaluatie refereeravonden (10x/jaar) Jeugdgezondheidszorg en  kindergeneeskunde en  ‐ themaonderwijs binnen de medische vervolgopleiding Anesthesiologie.  ‐ schriftelijke evaluaties van cursorisch onderwijs Vrouw en Baby    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Andrea Fast MA, Sanne Ghielen, Laurens Huiskes, Christa de Jong, Anne Oosterbaan MSc,  Petra Simon en Ben Steltman MSc (coördinatie)   

24

3.2 

Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  

3.2.1  Evaluatie opleidingsadvies Medische Vervolgopleidingen  Korte omschrijving  Meting van de tevredenheid over, door het adviesteam van de Medische  Vervolgopleidingen (MVO), geboden opleidingsadviezen aan individuele opleiders.  Ondersteuning vanuit het Expertisecentrum bestaat uit het geven van advies met  betrekking tot de vormgeving van het evaluatie‐instrument en ondersteuning  bij de  verwerking van de data.    Opdrachtgever  Afdeling Medische Vervolgopleidingen (MVO)    Financiering  Door de afdeling Medische Vervolgopleidingen (MVO)    Planning  Dit project is gestart in 2013 loopt t/m 2015.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Andrea Fast MA en Sanne Ghielen 

 

  3.2.2  Bevorderen van kwaliteit van toetsing binnen de opleidingen van het Onderwijscentrum  door de Commissie Kwaliteitszorg Toetsing (CKT)  Korte omschrijving  In het project wordt gekeken hoe de kwaliteit van toetsing voor de academische  opleidingen het beste gewaarborgd kan worden, zodat de examencommissies een  diplomagarantie kunnen afgeven. Dat betekent dat bepaald moeten worden welke  randvoorwaarden gelden voor toetsing (beleid, bekwame docenten, faciliteiten etc.), welke  elementen uit het toetsprogramma cruciaal zijn om garant te kunnen staan voor een  terecht afgegeven diploma, hoe je de kwaliteit van die elementen kunt waarborgen, etc. De  huidige werkwijze van de CKT wordt geëvalueerd met de CKT‐leden en de  examencommissies en vergeleken met de uitkomsten van de hierboven geschetste  inventarisatie.    Opdrachtgever  Commissie Kwaliteitszorg Toetsing (CKT)    Financiering  Educatieve Middelen Pool (EMP) uren van het Centrum voor Onderwijs en Leren  (Universiteit Utrecht) (COLUU)    Planning  September 2013‐augustus 2014    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen    25

3.2.3.  Programma OPEX  Korte omschrijving  Het programma OPEX bestaat uit twee projecten: het Onderwijs Service Punt (OSP) en de  centrale front office Onderwijscentrum. De doelstelling van het OSP is één centraal  informatiepunt binnen het Onderwijscentrum aan te bieden. De centrale front office  Onderwijscentrum heeft als doel de mogelijkheden te onderzoeken tot het realiseren van  een centrale klantingang.     Opdrachtgever  Het Onderwijscentrum (OWC)    Financiering  Door het Onderwijscentrum    Planning  Dit project is gestart in mei 2013 en wordt naar verwachting afgerond in 2015. In 2015 zal  de vragenlijst opnieuw worden uitgezet.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Andrea Fast MA, Anne Oosterbaan MSc, Sanne Ghielen    3.2.4  Energiek@UMC  Korte omschrijving  In opdracht van de directie Personeel en Organisatie (dP&O) is in samenwerking met  interne experts en een extern trainingsbureau een nieuwe training ontwikkeld voor  leidinggevenden binnen het UMC Utrecht: Energiek@UMC. Het doel van de evaluatie is  enerzijds een evaluatie van de twee aangeboden trainingsdagdelen, en anderzijds een nul‐  en effectmeting over de gehele training. Er wordt per peilmoment (nulmeting, dagdeel 1,  dagdeel 2, effectmeting) een deelrapportage aangeleverd.     Opdrachtgever  Directie Personeel en organisatie (dP&O)    Financiering  Door de directie Personeel en Organisatie    Planning  De vragenlijsten zijn in augustus 2013 ontwikkeld. De effectmeting is in december 2013  verstuurd. Begin 2014 zal dit project worden afgerond.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Anne Oosterbaan MSc, Andrea Fast MA, Sanne Ghielen    3.2.5  Diverse projecten voor derden  Het Expertisecentrum wordt regelmatig verzocht om (tegen betaling) externen te  ondersteunen bij de uitvoering van evaluaties. Deze zijn voor dit jaarverslag niet verder  gespecificeerd.  26

4.  Onderwijstechnologie      4.1  Hoofdlijnen  Voor de hoofdlijnen voor het taakgebied Onderwijstechnologie (OT) zijn op dit moment richting  bepalend:  1.

Het Strategisch Plan 2010‐2015 van de directie Onderwijs en Opleidingen (voorheen dOO nu  Onderwijscentrum).  Hoofdlijn 4 hierin betreft ‘Innovatieve technologie in het onderwijs’ en  hiervoor zijn twee doelen geformuleerd:  a) Meer blended learning en meer ubiquitous learning  b) Naar een papierloos toets‐ en evaluatietijdperk 

2.  Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT van het UMC Utrecht, waarbinnen projecten  lopen binnen de volgende hoofdlijnen:  a) E‐modules  b) E‐simulaties  c) E‐lectures  d) E‐assessment  e) Videoreflectie  f) Innovatieve projecten  3.  Het Visiestuk van prof.dr.  Harold van Rijen, Onbegrensd leren 2020, the ‘UMC Utrecht  Educational Landscape’. Hierin worden de volgende aandachtsgebieden onderscheiden:   a) Blended Learning  b) Online Onderwijs  c) Innovatie en Validatie  d) Docentprofessionalisering en ondersteuning  e) Opleidingsomgeving van docenten en studenten  f) Valorisatie  Het Visiestuk zal mede bepalend zijn voor de focus van het taakgebied OT voor de jaren 2016‐ 2020.    In de loop van 2015 wordt  de verdere borging van de product‐ en ontwikkellijnen van  Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT opgepakt binnen OT. De  processen zoals opgezet   binnen het programma zullen worden overgenomen binnen de staande organisatie. Dit sluit ook  aan op de verdeling van het proceseigenaarschap binnen het Onderwijscentrum. Waarschijnlijk zal  dit voor het aandachtsgebied e‐modules per 1 juli 2015 ingaan en voor e‐simulaties, e‐assessment  en e‐lectures per  1 januari 2016. Voor e‐assessment vindt de coördinatie nu al plaats in de lijn, en  wordt er binnen het digitaal toetsen breed overleg voortdurend afgestemd met de betrokkenen  uit de staande organisatie (te weten coördinator TestVision Online, projectleider e‐assessment,  hoofden van de afdelingen van het Onderwijscentrum en de projectleider uit het programma  Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT van BLIMP(Blended Learning Implementatie), BYOD  (Bring Your Own Device) en SLS (Studielandschap)). Ook de lijn Innovatieve projecten wordt  binnen Onderwijstechnologie als aandachtsgebied  overgenomen, om ook in de toekomst te  kunnen blijven innoveren op het gebied van onderwijstechnologie. De aandachtsgebieden worden  gecoördineerd door coördinatoren onder leiding van de programmaleider OT. Prof.dr. Harold  van Rijen krijgt een functionele relatie met OT. De regiegroep van het programma OBL wordt ook  27

na afloop van het programma in stand gehouden om de afstemming  tussen de opleidingen, OT en  I&I te waarborgen. Hij wordt voorzitter van deze regiegroep per 1 januari 2016.    Het taakgebied Onderwijstechnologie kent momenteel vijf hoofdlijnen, die goed aansluiten bij de  bovengenoemde hoofdlijnen. Daarnaast wordt geprobeerd om de structurele en projectmatige  activiteiten voor 2015 binnen ieder van de vijf OT‐hoofdlijnen zo goed mogelijk te laten aansluiten  op de hoofdlijnen uit het Strategisch Plan 2010‐2015 van het Onderwijscentrum, bij de hoofdlijnen  uit Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT van het UMC Utrecht, en bij het Visiestuk van  prof.dr. Harold van Rijen. De vijf hoofdlijnen voor het taakgebied Onderwijstechnologie komen  hieronder kort aan de orde.    4.1.1  Elektronische leeromgeving (ELO)   Blackboard is een ELO waarin digitaal cursusmateriaal online wordt aangeboden door een  samenwerkingsverband van faculteiten van de UU, waarin ook het UMC Utrecht  participeert. Alle studenten en docenten (Geneeskunde [CRU en SUMMA], BMW, BMS,  KGW en de UMC Utrecht Academie (voorheen: Opleidingscentrum) hebben via een Solis‐ID  toegang tot de ELO. Deze ELO biedt verschillende mogelijkheden, zoals het plaatsen en  toegankelijk maken van algemene cursusinformatie, blokboeken, collegepresentaties,  videomateriaal, e‐lectures, opdrachten, toetsen, cijfers, evaluatieformulieren, discussie ‐ mogelijkheden en digitaal portfolio. Daarnaast is het mogelijk opdrachten en projecten  digitaal in te leveren en hier desgewenst via de ELO over te discussiëren via een forum.    Algemene doelen voor het gebruik van de ELO zijn:  ‐ platform voor afstandsonderwijs in diverse vormen: continue voorziening van  onderwijsmateriaal, cursusinformatie, nieuwe onderwijstoepassingen in de vorm van  e‐learning (bv. casuïstiek, simulatie klinische handelingen), e‐lectures, e‐portfolio en  digitaal toetsen (formatief);  ‐ verhoogde interactiviteit tussen studenten onderling en student en docent door middel  van synchrone en a‐synchrone communicatiekanalen; en  ‐ studentenportal zoals genoemd in het strategisch plan van het Onderwijscentrum en het  Onderwijs ICT programma.    Het Blackboard practicum is met ingang van 2014 komen te vervallen. De onderwijskundige  elementen komen terug in de tweedaagse training Digitale Didactiek. Daarnaast worden er  instructiefilms ontwikkeld.

28

4.1.2  Digitaal toetsen/papierloos toetsen  In de afgelopen jaren werden toetsen steeds vaker via het digitale toetsprogramma  TestVision afgenomen. De Directie  van het Onderwijscentrum heeft met ingang van  1 januari 2013 een sitelicentie afgesloten voor TestVision Online (de nieuwe versie van  TestVision die ook voor vragenmakers webbased is). Deze licentie loopt tot 1 januari 2016.  In het strategisch plan van het OWC is de ambitie opgenomen om in 2015 te komen tot een  papierloos toetstijdperk. In het najaar van 2011 is door de Raad van Bestuur van het UMC  Utrecht de strategienota Onderwijs en ICT goedgekeurd en is budget toegezegd voor de  uitvoering van de eerste fase van deze nota. Digitaal toetsen is een van de projectpijlers in  deze nota. Het aantal afnames is gegroeid van 160 in 2010 naar 260 in 2012. Aan de toetsen  hebben in 2012 in totaal 5715 kandidaten deelgenomen (accounts). Inmiddels worden voor  alle academische opleidingen en voor de opleidingen van digitale toetsen afgenomen. Het  aantal kandidaten per toets varieert van een enkel individu (herkansers veelal) tot 150. In  2013 is een eerste pilot met 300 studenten gelijktijdig uitgevoerd.  Docenten worden ondersteund bij gebruik van TestVision via de mogelijkheid van  onderwijskundig en/of technisch advies en hadden ook de mogelijkheid om een  docenttraining te volgen. Aanvankelijk was dit proces vooral vraaggestuurd, voor 2012 was  echter de ambitie om (vanuit Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT) docenten  actief te benaderen om hen te helpen hun toetsing te digitaliseren. Niet per definitie met  TestVision, maar wel met als uitgangspunt dat de toetsafname papierloos wordt.  De docenttraining is vanaf 2013 niet meer aangeboden. Het onderwijskundige deel over de  meerwaarde en randvoorwaarden van digitaal toetsen is  met ingang van 2014  ondergebracht bij de docenttraining Digitale Didactiek. Het instructiegedeelte over werken  met TestVision wordt sinds eind 2013 online aangeboden.     4.1.3  Professionalisering van docenten op het gebied van ICT   Voor docenten werkzaam bij de opleidingen van het UMC Utrecht zijn diverse workshops  en trainingen ontwikkeld om ICT in het onderwijs toe te passen. Het gaat hierbij om een  algemene oriëntatie op ICT onderwijstoepassingen (‘digitale didactiek’), het optimaal  inzetten van de ELO en het digitaal toetsen met TestVision. Door docenten te  professionaliseren kunnen zij verantwoorde keuzes maken over het al dan niet inzetten van  ICT in het onderwijs. Doelen van ICT‐toepassingen zijn o.a. het bestaande onderwijs te  moderniseren, de kwaliteit te verbeteren, afstandsonderwijs beter mogelijk te maken en  beter aan te sluiten bij de belevingswereld van de studenten.   Onder andere op basis van feedback is besloten om met ingang van 2014 alle  onderwijskundige aspecten van het gebruik van ICT in het onderwijs samen te brengen in  de training Digitale didactiek die daarvoor verlengd is t van één naar twee dagdelen.   De resterende instructie onderdelen (‘knoppencursussen’)  uit de training Digitaal toetsen  met Testvision en het Blackboard practicum zijn omgezet worden van een klassikale  instructie naar online instructievarianten. In 2013 is de training Digitale didactiek daarom  herzien, geactualiseerd en uitgebreid. Sinds 2014 wordt de nieuwe versie van deze training  viermaal per jaar aangeboden.   Deze training gaat uit van het onderwijsconcept Blended Learning, waarin het combineren  (blenden) van nieuwe digitale werkvormen en ‘traditionele’ werkvormen centraal staat. Er  wordt ingegaan op de vraag hoe digitale leermiddelen optimaal kunnen worden ingezet in  het onderwijs en wat de inzet van de e‐tool betekent voor het onderwijsproces binnen een  cursus en het leerproces van de student.  29

Professionalisering is ook een aandachtsgebied van Onbegrensd Leren, programma  Onderwijs ICT (via het ondersteunende project BLIMP). Activiteiten op dit gebied worden  onderling afgestemd tussen Onderwijstechnologie en het programma.     4.1.4  Ontwikkelen en inzetten van e‐learning, blended learning en simulaties  E‐learning kan zowel ingezet worden voor studenten (binnen de opleidingen) als voor  medewerkers (binnen de zorgafdelingen). Het ontwikkelen van e‐learning binnen  zorgafdelingen gebeurt in opdracht van divisies. Het team Onderwijstechnologie werkt pro‐ actief door behoeften te peilen, mogelijkheden te presenteren en advies te geven. Het  team Onderwijstechnologie constateert een toenemende interesse in het ontwikkelen en  gebruiken van e‐learning. Tot voor kort waren de financiële middelen en mankracht  beperkend maar Onbegrensd Leren, het programma Onderwijs ICT biedt ruime kansen om  de ondersteuning uit te breiden en zo alsnog aan de behoefte te voldoen.     Blended learning is de combinatie van digitaal en face‐to‐face onderwijs. In 2010 is het  strategisch plan van de het Onderwijscentrum (voorheen de dOO) gepresenteerd waarin  ‘Innovatieve technologie in het onderwijs’ een van de hoofdlijnen vormt. Het bevorderen  van blended learning is een van de doelstellingen binnen deze hoofdlijn. Training van  docenten is essentieel voor het bevorderen van blended learning. Dit concept is dan ook  een belangrijk aandachtspunt in de docententraining ‘Digitale Didactiek’.     4.1.5  Mobiele technologie en ubiquitous learning  Mobiele technologie begint steeds meer ingeburgerd te raken bij professionals, ook in de  patiëntenzorg. Het onderwijs zal de ontwikkeling volgen en studenten voorbereiden op  deze manier van communicatie en van raadplegen en vastleggen van informatie. Het  onderdeel BYOD van Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT besteedt hier aandacht  aan en adviseert de staande organisatie.      4.2  Structurele taken  4.2.1  Deelname aan Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT en borging in de lijn 

 

Korte omschrijving In de periode dat Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT loopt ( 1 januari 2012 –  31 december 2015) zijn vrijwel alle OT‐medewerkers hier voor een gedeelte van hun  aanstelling of voor hun gehele aanstelling bij betrokken. OT‐medewerkers werken mee aan  de onderdelen e‐modules, e‐simulaties, e‐lectures, e‐assessment, BLIMP, video‐reflectie en  innovatieve projecten:  ‐ E‐modules: Vrijwel alle medewerkers van OT zijn betrokken bij het ontwikkelen van e‐ modules. In totaal zullen gedurende de loop van Onbegrensd Leren, programma  Onderwijs ICT circa 150 e‐modules worden opgeleverd. De ontwikkeling hiervan wordt  uitgevoerd door medewerkers van OT. Vanaf 2014 vindt in het Onderwijscentrum (OT  en I&I) ook borging van de e‐modules plaats. Per 1 juli 2015 zal de ontwikkeling van e‐ modules weer opgepakt worden door Onderwijstechnologie. Dit zal gecoördineerd  worden door de projectleider e‐modules uit het programma, in de rol van coördinator e‐ modules/ e‐simulaties.    

30

Sinds 2014 vinden updates plaats van de reeds opgeleverde e‐modules. Deze updates  worden gecoördineerd  en uitgevoerd binnen OT door de zelfde coördinator als hierboven  vermeld. Ook de deelprojectleiders van de updates worden geleverd door OT alsmede de  applicatie‐ontwikkelaar. De huidige ontwikkelaar wordt gedetacheerd vanuit de DIT. In  2015 wordt onderzocht hoe I&I een rol kan spelen bij het leveren van applicatie‐ ontwikkelaars voor de updates.  ‐ E‐simulaties: Door medewerkers van OT is o.a. gewerkt aan e‐simulaties  Medicatieoverdracht in de Keten.  In 2014 is het simulatieplatform Medische Fysiologie  opgeleverd en uitgebreid. E‐simulaties Klinisch Redeneren worden in 2015  verder  ontwikkeld. Vanaf 2014 vinden updates plaats van de opgeleverde e‐simulaties, deze  worden uitgevoerd door medewerkers van OT. Ook borging van de e‐modules vindt  vanaf 2014 plaats in het Onderwijscentrum (OT en I&I) , dit zal in 2015 verder  toenemen.  ‐ E‐lectures: Door OT is in de periode 1 januari 2012 – 31 december 1 april 2014  meegewerkt aan meer dan 2200 opname‐uren van colleges in het kader van het  programma Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT.In de grote collegezalen is in  2014 vaste opname‐apparatuur gerealiseerd. In 2015 wordt verder gewerkt aan de  afscherming van opnamen en aan het realiseren van een database.  ‐ E‐assessment:  In de periode 1 januari 2012 – 31 december 2014 is 68 keer getoetst in  het digitale toetsprogramma TestVision. Eind december 2014 wordt 54% van de toetsen  digitaal afgenomen. Verdere uitbreiding vindt plaats in 2015.  Van de onderdelen e‐modules, e‐simulaties, e‐assessment en e‐lectures wordt ook de  projectleiding uitgevoerd door medewerkers van OT. Tot 31 december 2015 vormt  deelname aan Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT daarom een omvangrijke  structurele taak van het taakgebied Onderwijstechnologie.   Betrokkenen vanuit EC  Gedurende de duur van het programma zijn alle OT‐medewerkers voor minimaal een  gedeelte van hun aanstelling bij het programma betrokken of betrokken geweest zodat  optimale aansluiting (tussen de staande organisatie en Onbegrensd Leren, programma  Onderwijs ICT) en borging gerealiseerd wordt.    4.2.2  Coördinatie, ondersteuning en onderwijskundige advisering bij het gebruik van de  Elektronische Leeromgeving (ELO)  Korte omschrijving  De (bio)medische opleidingen en de opleidingen van de UMC Utrecht Academie (voorheen:  Opleidingscentrum) gebruikten tot 1 september 2012 de elektronische leeromgeving  Blackboard Vista. Vanaf 1 september 2012 is de faculteit als onderdeel van de UU mee  gemigreerd naar de nieuwe omgeving Blackboard 9.1.   De leeromgeving is cruciaal bij het organiseren van het onderwijs en het digitaal  beschikbaar stellen van cursusmateriaal. Elke opleiding kan per cursusblok een eigen  cursusomgeving inrichten.  De coördinatie betreft met name:  ‐ aansturing en taakverdeling van het designerteam, bestaande uit medewerkers van  Onderwijstechnologie en het Studielandschap;  ‐  communicatie en overleg over o.a. gebruik en de wensen en behoeften van de  afzonderlijke opleidingen van de Universiteit Utrecht en de UMC Utrecht Academie  (voorheen: Opleidingscentrum).  31

‐ ondersteuning en onderwijskundige advisering gericht op docenten; deze is met de  komst van Blackboard 9.1 per september 2012 uitgebreid. Er zijn rondom de migratie  extra workshops georganiseerd om docenten te ondersteunen bij het gebruik van  Blackboard 9.1. De hoeveelheid trainingen is in de loop van het jaar weer teruggebracht.    Betrokkenen vanuit EC  Drs. Fiona Slond (Blackboard‐coördinator), drs. Esther Christenhuis (backup coördinator),  Ellen Torfs MSc (ELO‐designer), Lars van der Plank (ELO‐designer & beheerder)    4.2.3  Coördinatie, onderwijskundige advisering, begeleiding en ondersteuning bij het   gebruik  van TestVision (digitale toetsing)  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum ondersteunt, adviseert en begeleidt docenten bij het afnemen van  digitale toetsen met het programma TestVision Online. Deze advisering bestaat vooral uit  het in overleg met de docent bepalen van voordelen en mogelijkheden van het omzetten  van papieren toetsen naar digitale toetsen. Daarnaast wordt via diverse  instructiemethoden docenten geleerd hoe zij zelf in het programma onderwijskundig  verantwoorde digitale toetsen kunnen maken. Het functioneel beheer van TestVision wordt  verzorgd door de afdeling Informatiemanagement en ICT (I&I). Zij regelen alles rondom  databasebeheer, accountbeheer en logistiek van afname, uiteraard in nauwe  samenwerking met de coördinator.    Betrokkenen vanuit EC  Drs. Lisette van Bruggen (onderwijskundig coördinator), drs. Margreet Manrique  (onderwijskundige)    4.2.4  Actualiseren, organiseren en verzorgen van trainingen op het gebied van digitale  didactiek  Korte omschrijving  Binnen het Expertisecentrum worden diverse docenttrainingen aangeboden (zie 5.1.1.).   De trainingen die betrekking hebben op het gebruik van ICT in het onderwijs worden  ontwikkeld en verzorgd door medewerkers van het team Onderwijstechnologie. In 2013  waren dat de trainingen Digitale didactiek in vogelvlucht en BlackBoard practicum. Deze  trainingen zijn in 2013 herzien en geactualiseerd.  Per 2014 zijn alle onderwijskundige aspecten van het gebruik van ICT in het onderwijs  samengebracht in de training Digitale Didactiek die daarvoor verlengd is van één naar twee  dagdelen. De resterende instructie onderdelen (knoppencursussen) zullen omgezet worden  van een klassikale instructie naar online instructievarianten.     Betrokkenen vanuit EC  Drs. Esther Christenhuis, drs. Fiona Slond, drs. Maggy van Hoeij, Willemien de Haan MSc,  drs. Margreet Manrique 

32

4.2.5  Ontwikkelen van e‐learning applicaties en onderwijskundige advisering op het gebied van  ICT in het onderwijs en de zorg  Korte omschrijving  In het onderwijs wordt steeds meer gebruik gemaakt van e‐learning. E‐learning is een breed  begrip en omvat vele vormen van elektronisch leren. Een belangrijk kenmerk van   e‐learning is dat er sprake is van interactie tussen de gebruiker en het programma. Het  leren is interactief, de gebruiker kan informatie tot zich nemen, maar ook zelf interacteren  met de lesstof.  Er worden vanuit de opleidingen en de (zorg)divisies regelmatig vragen gesteld over de  inzet van digitale tools in het onderwijs. Naar aanleiding van een vraag wordt een  oriëntatiegesprek gevoerd waaruit onderwijskundig advies volgt. Dit kan gevolgd worden  door een opdracht tot het ontwikkelen van een e‐learning module of een applicatie voor  het onderwijs en/of de zorg. Tot 1 juli 2015 vindt bovengenoemde ontwikkeling plaats  binnen Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT.    Betrokkenen vanuit EC  Team Onderwijstechnologie    4.2.6  Docentprofessionalisering en advisering op het gebied van ICT in Onderwijs  Korte omschrijving  Docentprofessionalisering kan plaatsvinden door middel van workshops (zie 4.1.3) en  demo’s, maar ook door individuele advisering. Het team Onderwijstechnologie geeft  advies over onderwijskundige en technologische aspecten van ICT in het onderwijs. Advies  kan bestaan uit één of meerdere gesprekken (in de vorm van een onderwijsconsult), maar  ook uit langere trajecten binnen een project.    Betrokkenen vanuit EC  Team Onderwijstechnologie     4.2.7  Schrijven van handleidingen met betrekking tot digitale leermiddelen voor eindgebruikers  en het instrueren van eindgebruikers  Korte omschrijving  Bij een groot aantal digitale leermiddelen en toepassingen worden gebruikershandlei‐ dingen geschreven (zoals bij voorbeeld de gebruikershandleidingen voor Blackboard,  stemsystemen, Camtasia, virtuele microscopie). Docenten krijgen instructie in het gebruik  van digitale leermiddelen tijdens o.a. workshops (zie 4.1.4) of individuele instructie.     Betrokkenen vanuit EC  Team Onderwijstechnologie 

33

4.2.8  Onderwijskundige advisering en instructie bij het gebruik van stemkastjes  Korte omschrijving  UMC‐medewerkers die stemkastjes willen gaan gebruiken (of dit overwegen) kunnen een  demo/instructie over het gebruik van stemkastjes aanvragen. Tijdens de instructie kan ook  advies worden gegeven over hoe de stemkastjes het beste kunnen worden gebruikt. In de  loop van 2015 zal dit worden uitgebreid met advies over gebruik van stemsystemen zonder  stemkastjes, in het kader van BYOD.    Betrokkenen vanuit EC  Willemien de Haan MSc    4.2.9  Ondersteuning bij het gebruik van video in de onderwijsstage van Geneeskunde,    Biomedical Sciences, Klinische Gezondheidswetenschappen  Korte omschrijving  Jaarlijks volgen circa 30 semi‐artsen uit het schakeljaar van CRU een zesweekse  onderwijsstage. Sinds 2010 kunnen ook KGW  en BMS studenten een keuzeblok Leren  Doceren (Onderwijstraining) volgen (zie 6.1). Tijdens de onderwijsstage maken studenten  een video‐opname van een onderwijsmoment (practicum of werkgroep). Hieruit selecteren  ze drie fragmenten waarop ze feedback krijgen. Studenten krijgen vooraf een instructie  over het maken en bewerken van de opname en krijgen tips voor de keuze van video  fragmenten.     Betrokkenen vanuit EC  Willemien de Haan MSc     4.2.10 Coördinatie van de opnames van colleges, en ondersteuning en onderwijskundige    advisering bij het gebruik van online beeld‐ en filmmateriaal  Korte omschrijving  Sinds 2010 worden een groot aantal colleges opgenomen en via Blackboard beschikbaar  gesteld voor studenten. Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT heeft dit onderdeel  opgenomen in het programma tot eind december 2015. Dit biedt verschillende  mogelijkheden voor studenten, zoals het voorbereiden van tentamens, het opfrissen van  kennis uit eerdere cursussen en het inhalen van gemiste colleges. Daarnaast kan de docent  kennisclips (korte opnamen van maximaal 10 minuten)  inzetten als vervanging voor uitleg  van basisbegrippen waardoor contacttijd verdiepend ingezet kan worden (Flipping the  Classroom principe). Tot slot kan de docent opnames gebruiken als good practices of om te  reflecteren op het eigen optreden. Colleges kunnen op twee manieren geregistreerd  worden:   1. Weblectures: opnames kunnen worden gemaakt met het systeem MediaSite, (waarbij  ook de docent zelf op video wordt opgenomen). Dit kan via de mobiele set of de vaste  recorders in de grote collegezalen van het UMC Utrecht. Er is voor het bedienen van de  camera in de grote collegezalen  een studentenpool beschikbaar (5 studenten) die de  opnamen vanuit de regieruimte verzorgt.    2. Screencasts: Met het programma Camtasia kan de docent het college zelf opnemen  (scherm + geluid). Hiervoor is instructie beschikbaar, zowel online als in de vorm van  een instructie op papier in de collegezalen. 

34

Beide typen opnamen worden opgeslagen op de Mediasite server waardoor een grote  database met opnamen ontstaat. Daarbij neemt ook de verwerkingstijd van een screencast  af. De coördinatie van het maken van de opnames en het bewerken van de opnames wordt  verricht door medewerkers van het team Onderwijstechnologie die gedetacheerd zijn naar  het Onbegrensd Leren, programma Onderwijs ICT. Ook het verwerken en online zetten van  beide vormen gebeurt door een medewerker van het team Onderwijstechnologie.    Betrokkenen vanuit EC  Drs. Esther Christenhuis, Willemien de Haan MSc, Lars van der Plank en een technisch  onderwijsassistent       4.3 

Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  

4.3.1  EMP‐project Academische vaardigheden  Korte omschrijving  EMP Academische Vaardigheden: Inrichten van een Blackboard‐community Academische  Vaardigheden en Professionaliteit (AVP) die tijdens de hele opleiding Geneeskunde door  studenten en docenten kan worden gebruikt.    Opdrachtgever  Prof.dr. Marijke van Dijk (GNK)    Financiering  EMP gelden UU (adviseur COLUU)     Planning  In 2015 loopt dit EMP‐project door om de zoekfunctie binnen de community te verbeteren  en de informatie in de community verder uit te breiden. Hiertoe is de wiki in de BB‐ community in 2014 vervangen door een website.     Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Esther Christenhuis 

35

4.4 

Projecten die starten in 2014/2015 

4.4.1.  Stemmen zonder kastjes (project van het Utrechts Stimuleringsfonds, facultaire deel)  Korte omschrijving  Er wordt een verkennend technisch en didactisch onderzoek uitgevoerd om  te komen tot een nieuw, op internet gebaseerd stemsysteem voor grootschalig  onderwijs, gebruikmakend van devices (bijv. smartphone of laptop) van de deelnemers.  Het moet een eenvoudige, onderhoudsarme en breed inzetbare vervanging worden voor  de stemkastjes die op dit moment beschikbaar zijn. Op basis van de keuze voor een  bepaald systeem zal eveneens een handleiding worden geschreven voor het technisch en  didactisch gebruik, die ook in workshop‐ of cursusvorm zal worden aangeboden.    Opdrachtgever  Prof.dr. Harold van Rijen  (OWC)    Financiering  Utrechts Stimuleringsfonds Onderwijs (2014)    Planning  Augustus 2014‐zomer 2015    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Willemien de Haan Msc en Dr. Ellen Easton  

36

5.  Professionalisering van docenten en opleiders      5.1  Structurele taken 5.1.1  Ontwikkeling en uitvoering van UMC Utrecht docententrainingen voor bachelor‐ en  masteropleidingen  Korte omschrijving  In 2013 werden de docententrainingen aangeboden die staan vermeld in onderstaand  overzicht. Deels werden die verzorgd door trainers vanuit het Expertisecentrum. Op de  laatste training na werden alle trainingen georganiseerd door het Expertisecentrum.   Het aantal inschrijvingen voor de docententrainingen lijkt zich langzaam te stabiliseren. In  2012 waren er in totaal  404 inschrijvingen voor de docenttrainingen, in 2013 waren dat er   368. In 2012 zijn 34 trainingen gegeven (dit komt door o.a. extra Blackboard trainingen), in  2013 waren dit 30 trainingen. De gemiddelde waardering voor de trainingen neemt over  het algemeen licht toe.    Cursus 

Onderwijs in kleine groepen  Basistraining medisch onderwijs en het Utrechts  Geneeskunde Curriculum  Professioneel gedrag: beoordelen en feedback  geven  Effectief Klinisch onderwijs 

Verzorgd 

Aantal Gem. deelnemers  waardering

5x 

 62 

8,0 

2x 

 30 

8,0 

4x 

49 

7,7 

2x 

 29 

7,7 

Toetsing I: toetsvragen schrijven 

4x 

 57 

8,0 

Toetsing II: coördinatie van toetsing 

2x 

21 

8,4 

Blackboard practicum 

6x 

 54 

7,6 

Digitale Didactiek in vogelvlucht 

3x 

36 

7,5 

Beoordelen van papers, scripties en werkstukken 

2x 

30 

7,8 

Totaal  Extra, gefinancierd vanuit Onbegrensd Leren:  Intervisie met videoreflectie   Extra, gefinancierd vanuit BMW: Activerende  werkvormen  

30 

368 

 

1x 

5 

7,6 

1x 

21 

7,9 

 

 

Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen (coördinator en docenttrainer), drs. Tom Fick (tot September  2014), drs. Marian Wolters, drs. Fiona Slond, drs. Ellen Torfs (tot 1 januari 2015), drs. Esther  Christenhuis (docenttrainers), Manon Sakkers, Audrey Voerman en Susan de Heer  (ondersteuning)   

37

5.1.2  Ontwikkeling en uitvoering van trainingen voor de medisch specialistische  vervolgopleidingen   Korte omschrijving  Vanuit het Expertisecentrum is meegewerkt aan de volgende trainingen:    Teach the Teachers IA – basistraining MVO (medische vervolgopleidingen).   Deze eendaagse training is bedoeld voor leden van opleidingsgroepen en (plv.) opleiders  en is ontwikkeld in het kader van de modernisering van de medische vervolgopleidingen.   Teach the Teachers IB – vervolgmodule MVO (medische vervolgopleidingen)  Deze eendaagse module, als vervolg op de basismodule, is bedoeld voor leden van  opleidingsgroepen en (plv.) opleiders. De modules IA en IB vormen samen de  “ingangseis” voor Teach the Teachers II en/of III.   Teach the Teachers  II  Deze tweedaagse training is bestemd voor opleiders en plaatsvervangend opleiders.   In ‘Teach the Teachers II – competentiegericht opleiden’ staat het opleiden en toetsen  op de werkplek centraal.   Teach the Teachers III  Deze tweedaagse training is bestemd voor opleiders en plaatsvervangend opleiders.  In ‘Teach the Teachers III’ staat de opleider als regisseur van de opleiding centraal.    In 2013 zijn de volgende trainingen en workshops verzorgd (deels met trainers vanuit  het Expertisecentrum; allemaal georganiseerd door het Expertisecentrum):    Training  Teach the Teachers IA ‐ basis  Teach the Teachers IB ‐ vervolg  Teach the Teachers II  Teach the Teachers III  Workshop Begeleiden van AIOS in  moeilijkheden  Workshop Selectiegesprekken    Totaal 

14x   8x  2 x 1 x 

Waardering  gemiddeld  8,0  8,0  8,3 8,5 

Deelnemers  OOR Utrecht  174  101  32 16 

1 x 

8,0 

9 

8,0 

6  338

Verzorgd 

 

 

Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder (trainer en lid Managementteam Opleidersprofessionalisering), Manon  Sakkers (lid Managementteam Opleidersprofessionalisering en coördinator organisatie) en  drs. Tom Fick (trainer; tot september 2014; daarna op free lance basis)    De ontwikkeling en organisatie van deze trainingen voor de medische vervolgopleidingen  gebeurt onder regie van prof. dr. Edith ter Braak (voorzitter Managementteam  Opleidersprofessionalisering, hoofd afdeling Medische Vervolgopleidingen, internist en  hoogleraar Professionalisering van Medisch Onderwijs in de Patiëntenzorg).   

38

5.1.3  Organisatie en uitvoering onderwijskwalificaties  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum is verantwoordelijk voor het organiseren van het proces rondom de  onderwijskwalificaties. Het gaat hier om het geven van voorlichting en informatie over de  eisen aan een onderwijskwalificatie, de begeleiding van docenten in trajecten voor de Basis  Kwalificatie Onderwijs (BKO) en de Senior Kwalificatie Onderwijs (SKO) en de beoordeling  van onderwijsportfolio’s.   In 2012 is een start gemaakt met een plan om het traject verder te verbeteren met name  qua proces. Dit is in 2013 gecontinueerd. Zo zijn er vier korte themabijeenkomsten van één  uur georganiseerd waarin kandidaten met elkaar sparren over didactische onderwerpen op  basis van de eindtermen van de BKO/SKO, is de handleiding herschreven waarbij overlap in  de eindtermen is verwijderd, is een nieuw portfoliomodel ontwikkeld voor kandidaten en is  een plan opgesteld om de Raad van Beoordelaren meer te  uniformeren en te  professionaliseren. Dit traject wordt uiteraard ook in 2014 en 2015 gecontinueerd.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen (coördinatie en onderwijskundige begeleiding), drs. Tom Fick  (onderwijskundige begeleiding), Audrey Voerman (ondersteuning en organisatie)    5.1.4  IMEX  Korte omschrijving  Sinds oktober 2006 draait het IMEX programma (International Medical Educators  Exchange). Het betreft een internationaal uitwisselingsprogramma voor docenten in het  medisch onderwijs met werkbezoeken aan Halifax, Montreal, Stockholm, Londen en  Utrecht. Sinds 2014 heeft de groep zich uitgebreid met de University of Nicosia (Cyprus) en  in 2015 zal de University of Leeds  (UK) zich ook aansluiten. De totale cyclus van site visits  neemt 1,5 jaar in beslag.    Geplande activiteiten 2014  In 2014 worden er twee site visits georganiseerd:  ‐ McGill University, Montreal, Canada van 26 ‐ 30 mei (7 deelnemers); en  ‐ UMC Utrecht, Utrecht, Nederland, van 27‐31 oktober (8 deelnemers).  De jaarlijkse vergadering van de IMEX Board zal in augustus 2014 plaatsvinden in Milaan,  Italië tijdens het jaarlijkse AMEE Congres.  Geplande activiteiten 2015  In 2015 worden er twee site visits georganiseerd:  ‐ University of Nicosia, Nicosia, Cyprus van 15 ‐ 21 maart en;  ‐ Dalhousie University, Halifax, Canada, datum wordt nog bepaald.  De jaarlijkse vergadering van de IMEX Board zal in augustus 2015 plaatvinden in Glasgow,  Schotland tijdens het jaarlijkse AMEE Congres. 

 

  Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate (coördinator/IMEX chair), Linda Molman (IMEX assistant)   

39

5.1.5  Teaching Scholars Programma  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum biedt sinds september 2013 een Teaching Scholars Programma (TSP)  aan voor maximaal 12 ervaren docenten met belangstelling voor een carrière in onderwijs  of opleiding.  Het programma bestaat uit 16 maandelijks bijeenkomsten van 4 uur verspreid over twee  jaar, waarin thema’s en literatuur uit het (medisch) onderwijs diepgaand worden  besproken. Daarnaast voert iedere deelnemer een ontwikkelings‐ of onderzoeksproject uit  dat leidt tot een publicatie in een internationaal medisch onderwijskundig tijdschrift en een  bijdrage op een internationaal medisch‐onderwijs congres.  Het tijdsbeslag bedraagt twee jaar lang circa een dag in de week en het traject leidt tot een  Postgraduate Certificate in Health Professions Education.  Het programma heeft een cyclisch karakter en de instroom is 2x per jaar (september en  februari), met aanmeldingen voor 1 april en 1 november.    Opdrachtgever  n.v.t.    Financiering  Voor 2013‐2015: Universitair Stimuleringsfonds Onderwijs    Planning  Cyclisch programma voor onbepaalde tijd. Er is instroom gepland per september 201 (8),  september 2014 (2), februari 2015 (2), september 205 (3). De eerste cohort zal in de zomer  van 2015 TSP afronden.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Leiding: Prof. dr. Olle ten Cate. Overige betrokkenen zijn prof. dr. Jan  van Tartwijk (COLUU‐ UU), dr. Marieke van der Schaaf (Onderwijskunde UU).   

 

5.1.6  Onderwijscolloquia  Korte omschrijving  Jaarlijks worden circa één keer per twee maanden onderwijscolloquia georganiseerd. De  onderwerpen betreffen actuele ontwikkelingen op het gebied van (bio)medisch onderwijs.  De vorm is altijd interactief, met een belangrijke participatie door docenten, studenten en  beleidsmakers. Waar mogelijk worden gastsprekers uit binnen‐ en buitenland uitgenodigd.  In 2014 worden vijf onderwijscolloquia georganiseerd:   ‐  Skills en simulatie (januari 2014)  ‐  Opleiden van de onderzoekers van de toekomst   (maart 2014)  ‐  Beoordelen van wetenschappelijke stages en scripties (september 2014)  ‐  Lottery versus selection for the admission to medical school (oktober 2014)   ‐  Research ethics (december 2014)  Ook in 2015 zullen ongeveer vijf onderwijscolloquia worden georganiseerd.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof. dr. Olle ten Cate (voorzitter)    40

5.2 

Eerder gestarte projecten die doorlopen in 2014/2015  

5.2.1  MSF voor docenten  Korte omschrijving  De kwaliteit van de docent is een belangrijke factor in de kwaliteit van het onderwijs.   De afgelopen twee jaar is gewerkt aan het ontwikkelen van een Multisource Feedback  instrument specifiek voor docenten. Deze MSF voor docenten is bedoeld om globale  feedback te krijgen van meerdere partijen (collega’s en studenten) op de verschillende  taken die een docent kan hebben (colleges geven, werkgroepen begeleiden, stages  begeleiden etc.). Met deze feedback kan de docent zijn eigen sterke en verbeterpunten in  kaart brengen en dan bijvoorbeeld gerichter kiezen voor het volgen van bepaalde scholing,  aandachtspunten benoemen voor een observatie door een collega of een specifiek  onderwijsconsult aanvragen. Hij of zij kan de resultaten natuurlijk ook gebruiken in het  BKO‐ of SKO‐portfolio ter ondersteuning van de persoonlijke reflectie.  De MSF voor docenten is als web applicatie ontwikkeld en zal worden geïmplementeerd in  het traject van de onderwijskwalificaties.     Opdrachtgever  Expertisecentrum via prof. dr. Olle ten Cate    Financiering  Ontwikkeld met subsidie vanuit het Onderwijs ICT Programma Onbegrensd Leren    Planning  Oorspronkelijke planning bij de aanvraag was april‐november 2012. Omdat de ontwikkeling  echter veel complexer was dan vooraf verwacht, heeft het project bijna anderhalf jaar  vertraging opgelopen.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof.dr. Olle ten Cate en drs. Lisette van Bruggen (projectleider)    5.2.2  Verbeteren van de onderwijskwaliteit door middel van feedback voor de individuele  docent  Korte omschrijving  De kwaliteit van de individuele docent is een belangrijke factor voor een goede kwaliteit  van onderwijs. In dit project worden eenvoudig toegankelijke instrumenten ontwikkeld en  verzameld die door een individuele docent gebruikt kunnen worden om zijn of haar  onderwijskwaliteit in kaart te brengen. De informatie afkomstig uit deze instrumenten stelt  de individuele docent in staat gericht acties te ondernemen ter verbetering van zijn of haar  functioneren. De feedback instrumenten worden toegankelijk gemaakt via één  overzichtelijke website. Ook worden docenten via pilots geholpen bij het gebruiken van de  instrumenten en het vertalen van de feedbackresultaten in activiteiten die leiden tot  verbetering van hun functioneren als docent.  Het project wordt samen met de faculteit Diergeneeskunde uitgevoerd.    Opdrachtgever  Prof.dr. Anton Pijpers (Decaan faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Utrecht)  Financiering  41

 

Utrechts Stimuleringsfonds Onderwijs 2013    Planning  Augustus 2013 – Oktober 2015    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Ben Steltman MSc en drs. Lisette van Bruggen (leden projectteam)    5.2.3  Videoreflectietraining voor ervaren (plaatsvervangend) opleiders  Korte omschrijving  De afdelingen Medische Vervolgopleidingen (MVO), het EC en het project ‘Videoreflectie’  van het Programma Onbegrensd Leren werken sinds de zomer van 2013 samen aan de  ontwikkeling van een videoreflectietraining voor ervaren (plaatsvervangende) opleiders.  Het is een individueel traject waarin de opleiders na een intakegesprek zelfstandig en in  twee gesprekken met een arts‐communicatietrainer reflecteren op de plannings‐,  voortgangs‐ en beoordelingsgesprekken die zij zelf voeren met de AIOS en die zij op video  hebben vastgelegd. Uitgangspunt voor de training zijn ontvangen feedback en eigen  leerdoelen van de opleider. De training is geaccrediteerd.    Opdrachtgever  Het Managementteam Opleiders Professionalisering (MOP), voorzitter: prof. dr. Edith ter  Braak    Financiering  De ontwikkeling van de training en de uitvoering van de pilot met drie opleiders worden  gefinancierd vanuit het Programma Onbegrensd Leren.    Planning  Medio 2014 start een pilot met 3 opleider.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Marian Wolters (voorbereiding en uitvoering pilot), dr. Hanneke Mulder (betrokken bij  voorbereiding project), Manon Sakkers (ondersteuning bij organisatie, administratie en  aanvragen van accreditatie)   

42

5.3 

Projecten die starten in 2014/2015 

5.3.1  Ontwikkelen Teach the Teachers IC  Korte omschrijving  Teach the Teachers IC; eendaagse training voor  leden van opleidingsteams, supervisoren  en (plaatsvervangend) opleiders met als thema’s Mentoring en Opleiden in algemene  competenties.    Opdrachtgever  Het Managementteam Opleiders Professionalisering (MOP), voorzitter: prof. dr. Edith ter  Braak    Financiering  Budget afdeling MVO    Planning  Het streven is de training in het voorjaar van 2015 als pilot aan te bieden.    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder (lid Managementteam Opleiders Professionalisering, bijdrage aan  ontwikkeling inhoud training), Manon Sakkers (lid Managementteam Opleiders  Professionalisering, organisatie en accreditatie training).    5.3.2  Ontwikkelen Teach the Teachers IV  Korte omschrijving  Teach the Teachers IV; eendaagse training voor  (plaatsvervangend) opleiders met als  thema’s kwaliteitszorg, wet‐ en regelgeving en samenwerking/overdracht binnen het  cluster.    Opdrachtgever  Het Managementteam Opleiders Professionalisering (MOP), voorzitter: prof. dr. Edith ter  Braak    Financiering  Budget afdeling MVO    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Dr. Hanneke Mulder (lid Managementteam Opleiders Professionalisering, bijdrage aan  ontwikkeling inhoud training, beoogd trainer), Manon Sakkers (lid Managementteam  Opleiders Professionalisering, organisatie en accreditatie training).   

43

5.3.3  Supporting educational careers in a university medical center  Korte omschrijving  The aims of this project are (a) to improve the visibility of teaching quality through better  metrics, (b) to propose a better informal and formal award structure for high quality  teaching, (c) to strengthen career paths in education, (d) to redefine the policy on teaching  qualifications in relation to different teaching tasks.    Opdrachtgever  Prof. Dr. J.W. Lammers    Financiering  Utrechts Stimuleringsfonds gelden UU (incl. adviseur COLUU)     Planning  Collegejaar 2015‐2016    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Prof. dr. Olle ten Cate en drs. Lisette van Bruggen  5.3.4  Evaluatie van de effecten van strategisch beleid rond docentprofessionalisering  

 

Korte omschrijving  Het project moet leiden tot een goed inzicht in de effecten van de vernieuwingen rondom  faculty development binnen het UMC Utrecht, met als doel om generaliserende conclusies  te trekken die niet alleen voor het UMC maar ook voor andere faculteiten nuttig zijn over  de meest effectieve vernieuwingen die hebben plaatsgevonden.     Opdrachtgever  Prof. Dr. J.W. Lammers    Financiering  EMP gelden UU (adviseur COLUU)     Planning  Collegejaar 2015 ‐ 2016    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen‐Taverne   

44

5.3.5. Uniformer beoordelen van (digitale) BKO – SKO portfolio’s (project van het Utrechts  Stimuleringsfonds, facultair deel).  Korte omschrijving  Binnen de huidige Raad van Beoordelaren is een vaste kern van 10‐15 personen die het  meest actief is in het traject van onderwijskwalificaties. Verkleinen van de Raad door die  vaste kern om te vormen naar een echte commissie verhoogt waarschijnlijk de effectiviteit  van het beoordelingsproces en maakt het uniformeren van de beoordelingen makkelijker.     Opdrachtgever  Academische opleidingen (GNK, BMW, KGW)    Financiering  Utrechts Stimuleringsfonds gelden UU (adviseur COLUU)     Planning  Collegejaar 2015‐2016    Betrokkenen vanuit Expertisecentrum  Drs. Lisette van Bruggen‐Taverne 

45

6.  Onderwijskundige scholing en begeleiding van  studenten       6.1   Onderwijsstages  Korte omschrijving  Jaarlijks volgen circa 35 semi‐artsen uit het schakeljaar (M3 CRU) een zesweekse onderwijsstage  en ontvangen zij een Studenten Onderwijskwalificatie (StOK).   Waardering van het onderwijs van het Expertisecentrum uit evaluatie Onderwijsstage  2013‐14:  overall studentenoordeel OWS: 7,8 (N=35). In 2014 en 2015 zijn geen essentiële wijzigingen  voorzien.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Prof. dr. Olle ten Cate (docent/begeleider en coördinator/examinator),   Drs. Anne Oosterbaan en drs. Ben Steltman (docent/begeleider)      6.2  Onderwijstraining  Korte omschrijving  In het START‐blok van het schakeljaar ontvangen alle semi‐artsen (250‐300) een week  onderwijstraining. Onderdeel daarvan is het verzorgen van een KLO‐les in het tweede studiejaar  CRU als consulent.  Waardering van het onderwijs van het Expertisecentrum uit evaluatie Onderwijstraining Startblok  2013‐2014: overall studentenoordeel OWT: 7,1 (N=131). In 2014 en 2015 zijn beperkte  wijzigingen/verbeteringen voorzien.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Prof. dr. Olle ten Cate (subcoördinator voor de onderwijstraining binnen het START‐blok),  drs. Ben Steltman, junior docenten drs. Maria van Loon (2014), drs. Walijne Nissen (2014), drs.  Savannah van Dijk (2015) (praktische coördinatie)      6.3  Klinisch lijnonderwijs Jaar 2  Korte omschrijving  Het Expertisecentrum is verantwoordelijk voor het Klinisch Lijnonderwijs van het tweede  studiejaar geneeskunde. Dat omvat 9 bijeenkomsten van 2 uur voor 24 groepen van 12‐14  studenten (KLO) in de periode september t/m maart, alsmede 16 grootschalige klinische  lijncolleges (KLC) door ervaren clinici en twee elektronische toetsen. De kleinschalige KLO  bijeenkomsten worden begeleid door 6ejaars semi‐artsen in het kader van hun onderwijstraining.  Waardering van het onderwijs van het Expertisecentrum uit evaluatie KLO 2013‐14: overall  studentenoordeel KLO: 7,4 (N=258); KLC: 6,5 (N=237). Naast de doorlopende verbeteringen  worden geen essentiële wijzigingen in het onderwijs voorzien. In 2014 wordt vooralsnog  overgestapt naar toetsing via TestVision. Indien dat bevalt dan blijft dat het platform.     

 

46

 

Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Prof. dr. Olle ten Cate (examinator), junior docenten drs. Maria van Loon (2014), drs. Walijne  Nissen (2014), drs. Savannah van Dijk (2015) (praktische coördinatie)  

47

7.  Onderzoek van onderwijs      7.1  Hoofdlijnen van onderzoek  Hoofdlijnen van onderzoek in het Expertisecentrum zijn:  1.  verticale integratie;  2.  determinanten van het succes van de arts in opleiding; en  3.  de Medische Vervolgopleiding.     7.1.1  Verticale integratie in het medisch curriculum   Verticale integratie kan worden omschreven als de ontwikkeling in het medisch curriculum  waarbij het klinisch, patiëntgebonden onderwijs zich verplaatst naar een vroege fase en het  van oudsher als 'basisvakken' of 'pre‐klinisch onderwijs' aangeduide deel van de opleiding  meer naar de latere jaren verschuift. Verticale integratie verweeft de einddoelen van de  opleiding met de traditioneel vroeg in de opleiding gedoceerde vakken. Deze ontwikkeling  doet zich momenteel voor in veel medische opleidingen, zowel in Nederland als daarbuiten.  Het heeft grote implicaties voor de plaats en functie van 'basisvakken' in de opleiding, naar  inhoud, kwaliteit en lokalisatie. Het beperkt zich echter niet tot onderzoek op het terrein  van de biomedische basisvakken; ook de training van klinische vaardigheden kan meer of  minder 'verticaal geïntegreerd' zijn. Het schakeljaar heeft kenmerken van verticale  integratie waar het gaat om grotere verantwoordelijkheid en zelfstandigheid dan in de  eerste jaren. De onderzoeksvragen beperken zich niet tot de artsopleiding. Ook het effect  van verticale integratie op de transitie naar de medische vervolgopleidingen past hierin. Het  onderzoeksgebied vertoont raakvlakken met andere onderzoeksterreinen uit  onderwijskunde en psychologie, met name leren in de context (situated learning en  constructivisme), expertiseontwikkeling en ontwikkeling van vermogen tot klinisch  redeneren (clinical reasoning).    7.1.2  Determinanten voor het carrièreverloop van de arts in opleiding  Succes in carrièreverloop van de arts in opleiding, vanaf de allereerste start tot na de  voltooiing van een vervolgopleiding tot specialist, huisarts of sociaal‐geneeskundige, is van  veel factoren afhankelijk. Onderwijs is er daar één van, naast persoonlijke capaciteiten en  voorkeuren. Vragen als 'waarom doet de één het beter in de opleiding en het latere beroep  dan de ander?' en 'wat bepaalt het tempo en de richting waarin de persoonlijke  (studie)loopbaan zich ontwikkelt?' kunnen helpen bij het optimaal inrichten van de  opleiding. Zo is bekend dat kenmerken van beginnende studenten Geneeskunde niet of  nauwelijks voorspellen hoe snel en goed zij zullen studeren, laat staan hoe zij zullen  functioneren in het beroep. Dat wil niet zeggen dat er geen determinanten zijn. Enerzijds  moet gezocht worden naar verbetering van methodologie, anderzijds zijn er determinanten  die in de loop van de studie een rol gaan spelen. Het onderzoek in deze hoofdlijn heeft dan  ook in belangrijke mate een longitudinaal karakter.   Tot het determinantenonderzoek behoort de exploratie van factoren die bepalend zijn voor  specifieke beroepskeuze en de determinanten die de transitie van basis‐ naar  vervolgopleiding faciliteren, waaronder effecten van een schakeljaar. In het bijzonder wordt  nagegaan welke rol de vormgeving van het onderwijs speelt als determinant voor het  carrièreverloop. Motivatie, als onafhankelijke en afhankelijke variabele, speelt daarin een  belangrijke rol.  48

Ook behoort daartoe de ontwikkeling en de impact van bestaande en nieuwe studiepaden  voor het behalen van het artsdiploma, mede als gevolg van de BaMa‐structuur.    7.1.3  De Medische Vervolgopleiding  Het onderzoek in de hoofdlijn Medische Vervolgopleiding richt zich in het bijzonder op de  operationalisatie van ‘competency‐based training, assessment and curriculum  development’. De vraag is hoe competentiegericht opleiden, sinds enkele jaren een  gegeven in de medische vervolgopleiding, het best vormgegeven kan worden. Het concept  Entrustable Professional Activity speelt in curriculumontwikkeling en het onderzoek op dit  terrein een centrale rol.    

 

  7.2  Overig onderwijsonderzoek  Er zijn in 2013 verschillende studies uitgevoerd die niet onder bovenstaande noemers vielen. Zie  hiervoor de publicatielijst 2013 (7.7 Publicaties 2013).      7.3  Begeleiden en uitvoeren van promotieonderzoek  Prof. dr. Olle ten Cate, hoogleraar medische onderwijskunde, is eerste of tweede promotor van  alle promovendi die (mede) worden begeleid vanuit het Expertisecentrum voor Onderwijs en  Opleiding . In vrijwel alle gevallen is er sprake van een tweede promotor buiten het EC, en soms  buiten het UMC Utrecht. Hoogleraren met een onderwijsleerstoel of onderwijsgerelateerde  leerstoel die hierbij betrokken zijn, zijn prof. dr. Jan van Schaik, prof. dr. Marijke van Dijk, prof. dr.  Harold van Rijen, prof. dr. Ronald Bleys. Dr. Eugene Custers van het EC heeft een adviserende  functie en treedt soms op als copromotor. Onderwijsonderzoek wordt daarnaast verricht door  promovendi zonder promotor in Expertisecentrum en wel binnen de leerstoelen van prof. dr.  Edith ter Braak, prof. dr. Dick de Wildt en prof. dr. Koos Brouwers.      

49

Het Expertisecentrum heeft een beperkte vaste formatie voor wetenschappelijk onderzoek  beschikbaar voor de promovendibegeleiding.  

 

Naam promovendus/promovenda

Geplande promotiedatum

drs. Cécile Ravesloot 

2015 

drs. Monica van de Ridder 

2015 

drs. Inge Pool 

2015 

Karen Hauer MD (UCSF) 

2015 

Carrie Chen MD (UCSF) 

2015 

Lauren Maggio MSc (Stanford University) 

2015 

John Young MD (Hofstra U, New York)   

2015 of 2016 

drs. Anouk van der Gijp 

2016 

drs. Sjoukje van den Broek  

2016 of 2017 

drs. Sophie Querido (KNMG) 

2017 

drs Rianne Bouwmeester 

2016 

Justin Sewell MD (UCSF) 

2018 

Judith Bowen MD (U of Oregon) 

2019 

Jody Steinauer MD (UCSF) 

2019 

De samenwerking met University of California San Francisco (UCSF) is geformaliseerd met de  aanstelling van prof. dr. Th.J. ten Cate als adjunct full professor of medicine bij UCSF sinds april  2012. In 2015 zullen vier nieuwe promovendi starten in het UMCU‐UCSF Collaborative Doctoral  Program.       7.4  Cyclus Theorie en Literatuur van Medisch Onderwijs  In de Training and Supervision Agreement (Opleidings‐ en begeleidingsplan) voor promovendi in  het UMC Utrecht is sinds 2008 opgenomen dat iedere promovendus/a voor 20 ECTS aan eigen  scholing volgt. Voor een omvang van 4 ECTS wordt dit centraal aangeboden (zoals Engels,  Presentatie); de rest moet vakspecifiek worden ingevuld. Voor promovendi in medisch  onderwijskundig onderzoek is er thans geen specifieke scholing.  Een Cyclus Theorie en Literatuur van Medisch Onderwijs, (CTL) die in 2010 van start is gegaan,  voorziet gedeeltelijk in deze scholingsbehoefte. Er is sprake van een maandelijkse bijeenkomst (op  een vaste dag van 15.00‐18.00 uur) waarin belangrijke, voor het medisch onderwijs relevante  literatuur wordt gerefereerd en besproken. De cyclus bestaat in totaal uit 27 sessies, verspreid  over 3 jaar, met een totale studielast van 10 ECTS (ca. 280 uur studiebelasting) en gegroepeerd in  3 sessies per hoofdthema. De doelgroep wordt gevormd door de promovendi. De begeleiding ligt  bij de senior staf van het Expertisecentrum. De deelnemers wordt gevraagd om een zeer actieve  bijdrage in de vorm van literatuurstudie voor ieder bijeenkomst en een referaat eens per 3  maanden.    

50

7.5 

Internationale samenwerking in onderzoek 

In 2024‐2015 is sprake van actieve internationale samenwerking, gericht op publicaties, met onder  meer:  ‐ University of California San Francisco, USA  (Irby, O’Sullivan, O’Brien, Teherani, Boscardin,  Hauer, Chen, Young, Maggio);  ‐ International CBME collaborators, Ottawa, Canada (o.l.v. Frank en Snell);  ‐ Charité Universteit Berlijn (Peters)      7.6  UMCU‐UCSF Doctoral Seminar  UCSF promovendi volgen niet de CTL bijeenkomsten in Utrecht, maar een vergelijkbare  maandelijkse bijeenkomst in San Francisco, waaraan de Utrechtse promotor deelneemt via  videocoferencing.       7.7  Publicaties 2014 en 2015 

 

Verwacht wordt dat het jaarlijkse aantal publicaties in internationale peer reviewed tijdschriften  in 2014 en 2015 hoger zal zijn dan in de voorgaande jaren.   

51

8.  Overige structurele onderwijs‐ en coördinatietaken  

 

    8.1  Coördinatie Keuzeonderwijs Master jaar 1 & 2 van CRU 2006  Korte omschrijving   Vanaf de opzet in 2001 is Tom Fick betrokken bij het keuzeonderwijs Master jaar 1 & 2,  aanvankelijk als examinator/ coördinator en sinds september 2011 als coördinator. Het  examinatorschap is overgegaan naar dr. Mirjam Gerrits van de Divisie Hersenen.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum   Drs. Tom Fick, coördinator Keuzeonderwijs CRU 2006 masterjaar 1 en 2 (tot september 2014)      8.2  Begeleiding studenten geneeskunde en AIOS met onvoldoende professioneel gedrag  Korte omschrijving  Het begeleiden en coachen van studenten geneeskunde van CRU en SUMMA, die problemen  hebben, matig of onvoldoende functioneren op het gebied van professioneel gedrag. Coaching  vindt plaats zowel op eigen verzoek van de student als verplicht naar aanleiding van ontvangen  feedback of beoordeling.     Betrokkenen vanuit Expertisecentrum   Drs. Marian Wolters (coach)      8.3  Video‐communicatietrainingen en video‐intervisie voor AIOS en stafleden  Korte omschrijving  Het verzorgen van individuele trainingen en groepsgewijze intervisie aan de hand van door de  artsen opgenomen en geanalyseerde videobeelden van hun eigen spreekuur.  Trainingsprogramma’s worden op maat aangeboden aan afdelingen van het UMC Utrecht of aan  individuele artsen.     Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Marian Wolters (trainer, intervisiebegeleider)      8.4  Discipline‐overstijgend interactief onderwijs communicatie voor AIOS  Korte omschrijving  Verzorgen van verschillende modules waarin door de AIOS wordt gereflecteerd op het eigen  functioneren en dat van anderen in de communicatie met patiënten en de samenwerking met  collega’s. Experimenteren met alternatief gedrag vindt plaats in de vorm van rollenspellen met  trainingsacteurs.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Drs. Marian Wolters (trainer)   

52

8.5 

Overige onderwijstaken 

Tot de overige onderwijstaken behoort het verzorgen van onderwijs studiereflectie en het invallen  bij blokonderwijs door de basisarts‐juniordocent/onderzoeker bij het Expertisecentrum.      8.6  Logistieke coördinatie en ondersteuning van trainingen voor docenten en opleiders  Korte omschrijving  Vanuit het Expertisecentrum wordt, behalve de in hoofdstuk 5 genoemde logistieke coördinatie  en ondersteuning van de didactische trainingen voor docenten en opleiderts, ook logistieke  coördinatie en ondersteuning geleverd bij de discipline‐overstijgende cursussen en begeleide  intervisie voor AIOS en de EBM debatten. Voor de cursussen voor de AIOS betekent dit:  organisatie, gesprekken met coördinatoren, planning, productie van cursusmateriaal, informeren  van cursisten, werving, maken van folders, bijhouden van de website en coördineren van de  evaluaties. Voor de EBM‐debatten worden soortgelijke activiteiten uitgevoerd. Daarnaast wordt  accreditatie aangevraagd voor een breed scala aan trainingen en symposia, waarvan de in  hoofdstuk 5 genoemde slechts een onderdeel zijn.    Betrokkenen vanuit het Expertisecentrum  Manon Sakkers, Audrey Voerman en Susan de Heer (organisatie cursussen en accreditatie  aanvragen en verwerking)    

 

53

Bijlage: lijst van afkortingen    AIO  AIOS  BB  BKO  BLIMP  BMS  BMW  BROK  BYOD  CBCR  CIP  CKT  COC  COLUU  CRU  dP&O  DP  EC  ECTS  ELO  EMP  EPA  FP7  ICO  I&I  IMEX  JCI  KGW  KLO  KNMG  KZ  MMV  MSF  MTKF  MVO  MUMEENA  NOV  NVMO  O&A  OC  OWC  OOR  OPEX  OS   OT  OZ 

Assistent in opleiding  Assistent in opleiding tot specialist  Blackboard  Basiskwalificatie Onderwijs  Blended Learning Implementation  Biomedical Sciences  Biomedische Wetenschappen  Basiscursus Regelgeving en Organisatie voor Klinisch onderzoekers  Bring Your Own Device  Case Based Clinical Reasoning  Centrale Introductie Programma  Commissie Kwaliteitszorg Toetsing  Centrale Opleidingscommissie  Centrum voor Onderwijs en Leren (Universiteit Utrecht)  Curriculum Utrecht (betreft Geneeskunde)  directie Personeel & Organisatie  Docentprofessionalisering  Expertisecentrum voor Onderwijs en Opleiding  European Credit Transfer System  Elektronische Leeromgeving  Educatieve Middelen Pool  Entrustable Professional Activity  Seventh Framework Programme  Interuniversitair Centrum voor Onderwijsonderzoek  Informatiemanagement en ICT  International Medical Educators Exchange  Joint Commission International  Klinische Gezondheids Wetenschappen  Klinisch Lijnonderwijs  Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst  Kwaliteitszorg  Modernisering Medische Vervolgopleidingen  Multi‐Source Feedback  Medische Technologie en Klinische Fysica  Medische Vervolgopleidingen  Modernising Undergraduate Medical Education in the Eastern Neighbouring Area  Nederlandse Orthopaedische Vereniging   Nederlandse Vereniging voor Medisch Onderwijs  Ontwikkeling en Advies  Opleidingscentrum (thans: UMC Utrecht Academie)  Onderwijscentrum (UMC Utrecht)  Onderwijs‐ en Opleidingsregio  Operational Excellence  Onderwijskundige scholing en begeleiding van Studenten   Onderwijstechnologie  Onderzoek  54

RvB  SCI  SDRME  SKO  START  StOK  SUMMA  TSP  UCSF  UMC  UU  UVT  VUmc  WATCHME 

Raad van Bestuur  Science Citation Index  Society of Directors of Research in Medical Education  Seniorkwalificatie Onderwijs  Supervised Training of Attitude, Research and Teaching  Studenten Onderwijskwalificatie  Selective Utrecht Medical Master  Teaching Scholars Programma  University of California San Francisco  Universitair Medisch Centrum, University Medical Hospital  Universiteit Utrecht  Utrechtse Voortgangstoets  Vrije Universiteit medisch centrum  Workplace‐based e‐Assessment Technology for Competency‐based Higher Multi‐ professional Education. 

 

55