Jaarverslag 2015 /Jaarplan 2016 van de districtscommissie ZuidHolland Inleiding van de voorzitter:
Veranderingen Beste lezer, Na een aantal jaren waarin de districtscommissie Zuid-Holland van Natuurmonumenten ieder najaar een jaarplan voor het daaropvolgende jaar produceerde en vrij kort daarna een jaarverslag over het voorbije jaar uitbracht, leest u nu de eerste alinea van een document waarin het jaarverslag over 2015 en het jaarplan voor 2016 zijn samengevoegd. Waar van toepassing wordt per paragraaf eerst teruggeblikt op 2015 en daarna vooruitgeblikt op 2016. De reden daarvoor is simpel: door privéomstandigheden kon eind vorig jaar geen afzonderlijk jaarplan 2016 meer worden geproduceerd. Daarom leek het de commissie praktischer haar nieuwe jaarplan te combineren met haar terugblik op de activiteiten en ontwikkelingen in 2015. Misschien spreekt deze verandering u wel aan. Het jaar 2016 wordt sowieso een jaar van veranderingen. Allereerst is het nieuwe jaar voor de districtscommissie begonnen met het diepgaand bespreken en analyseren van de uitkomsten van de provinciale online enquête die de titel had ‘Wat verwacht u van de districtscommissie?”. Deze raadpleging is eind vorig jaar gehouden onder de meer dan 45.000 leden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland met een bij de organisatie bekend mailadres. Het kan bijna niet anders dan dat de antwoorden van de bijna 3.000 respondenten en de vele suggesties die zij hebben gedaan, zullen leiden tot veranderingen in de werkzaamheden van de commissie; en in elk geval in de aandachtsgebieden die in het werk de meeste nadruk zullen krijgen. De uitkomsten van de online enquête zullen ongetwijfeld ook leiden tot verandering in de manieren waarop wij als commissie het contact willen onderhouden met onze ‘achterban’: de leden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland, maar ook niet-leden die de natuur én Natuurmonumenten een warm hart toedragen: donateurs, collectanten, ouders van Oerrr-kinderen, vrijwilligers en anderen. Nóg een verandering: in de loop van het jaar 2016 zal duidelijk worden wat de in 2015 voorbereide aanpassing van de interne organisatie van Natuurmonumenten gaat betekenen: in dit geval toegespitst op de samenwerking tussen de districtscommissie en de in onze provincie werkzame boswachters en overige medewerkers. Het is immers de bedoeling dat de regionale werkorganisaties in het land (georganiseerd naar provincies) worden opgeheven. Wij hebben er overigens alle vertrouwen in dat wij, als het orgaan dat de leden van onze vereniging vertegenwoordigt, ook in de toekomst op een uitstekende wijze met de professionals van Natuurmonumenten kunnen blijven ‘schakelen’. Ten slotte verandert er het nodige in de samenstelling van de districtscommissie. In mei zullen namelijk drie leden terugtreden, die dan de maximale periode van tweemaal vier jaar in de commissie zitting hebben gehad. Ik ben een van deze drie leden. Dit is dus mijn laatste voorwoord. Ik draag het stokje in de komende jaarvergadering met plezier én vertrouwen over aan mijn opvolgster Maaike Visser. André Boon
1
1.
Contacten met leden
Jaarbijeenkomst district 2015: De jaarbijeenkomst 2015 van het district Zuid-Holland werd op 9 mei gehouden bij en op de Nieuwkoopse Plassen. Anders dan drie jaar geleden, toen deze bijeenkomst van start ging bij het Bezoekerscentrum van Natuurmonumenten, vond de jaarvergadering waarmee het programma steevast begint, deze keer plaats in het nabijgelegen Multifunctioneel Centrum De Zevensprong. Circa tachtig leden van Natuurmonumenten en hun introducés woonden de vergadering bij, evenals negen (kandidaat-)leden van de districtscommissie en Dirk Kunst, hoofd van de beheereenheid Nieuwkoopse Plassen/Delfland. Net als een jaar eerder op het eiland Tiengemeten was het voor vele aanwezigen een eerste kennismaking, zowel met het Nieuwkoopse Plassengebied (50%) als met het ‘fenomeen’ districtsjaarbijeenkomst (75%). Gedurende de korte formele jaarvergadering werden het jaarverslag over 2014, het financieel verslag over 2014 en de begroting voor 2015 besproken en goedgekeurd. Ook werd ingestemd met het jaarplan voor 2015. Eric Hüner werd herbenoemd voor een tweede termijn van vier jaar en de kandidaat-leden Charlotte Bos en Hennie van der Vaart werden benoemd tot lid. Met hun benoeming kwam de districtscommissie Zuid-Holland weer op haar maximale omvang van elf leden. Beheerder Dirk Kunst verzorgde een interessante lezing over de kansen en bedreigingen voor een hernieuwde aanwezigheid van de otter in de Nieuwkoopse Plassen; met als laatste nieuws dat er ten minste al drie otters permanent aanwezig zijn in dit natuurgebied. Uitgerust met lunchpakketten gingen de deelnemers daarna ook zelf de natuur in en wel in twee groepen. De ene groep genoot eerst, verdeeld over twee boten van Natuurmonumenten, van een vaartocht over de Nieuwkoopse Plassen en maakte daarna onder leiding van een deskundige gids een wandeling over het relatief nieuwe waterrijke natuurgebied Ruygeborg. De andere groep had beide excursies in omgekeerde volgorde Uiteraard werd deze bijeenkomst tijdig aangekondigd in het huisorgaan Puur Natuur, maar ook via de eigen nieuwsmail van de districtscommissie en op de website van Natuurmonumenten. Daarnaast ontvingen alle leden in de provincie Zuid-Holland met een bij Natuurmonumenten bekend mailadres per e-mail een persoonlijke uitnodiging. Alle deelnemers ontvingen voorafgaand aan de jaarbijeenkomst een programmaboekje.
Jaarbijeenkomst 9 mei 2015: de districtsvergadering
2
2016: Ten tijde van het tot stand komen van dit gecombineerde Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 stond de opzet van de districtsjaarbijeenkomst 2016 al goeddeels vast. Het thema is deze keer ‘natuur bij de stad’. In dat kader gaat de bijeenkomst van start in Rotterdam. Na de jaarvergadering op een passende locatie kunnen de deelnemers dan per fiets op diverse manieren kennis maken met de ontwikkeling van nieuwe natuur aan de noordrand van Rotterdam. De ervaring heeft inmiddels geleerd dat de jaarbijeenkomsten met hun gratis excursies al snel volledig zijn volgeboekt, maar ook dat er vervolgens soms vrij veel inschrijvers op het laatste moment van deelname afzien; in een aantal gevallen zelfs zonder de organisatie daarover te informeren. Om in elk geval dergelijke ‘no shows’ tegen te gaan, zal er van de deelnemers met ingang van dit jaar een bescheiden financiële bijdrage worden gevraagd.
Ledenbijeenkomsten 2015: Anders dan in 2014, toen er maar liefst vijf ontmoetingen van de districtscommissie met leden en nietleden waren (waarvan drie tijdens reguliere jaarlijkse publieksbijeenkomsten van Natuurmonumenten), organiseerde de districtscommissie in 2015 maar één zo’n ontmoeting, in de vorm van een ‘achterbanraadpleging op locatie’. Gedurende twee weekends in oktober, aan het begin en het einde van de herfstvakantie, werden bezoekers van het Quackjeswater (onderdeel van het natuurgebied Voornes Duin) bevraagd over hun ‘beleving’ van dit natuurpareltje en over hun waardering van het beleid van Natuurmonumenten dat erop is gericht de bezoekersaantallen ongeveer stabiel te houden. Er werden in totaal 165 vragenlijsten ingevuld. De uitkomsten van deze enquête werden uiteraard gedeeld met de beheereenheid en ook gepubliceerd op de website van Natuurmonumenten.
17 oktober 2015: enquête natuurgebied Quackjeswater
2016: Voor het nieuwe jaar heeft de districtscommissie het voornemen weer meerdere ‘ontmoetingen’ met leden en andere natuurliefhebbers te organiseren, zo mogelijk ten minste één in ieder van de afzonderlijke beheergebieden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland. De belangrijkste uitgangspunten (deels ook te beschouwen als ‘voorwaarden’) voor het houden van dergelijke bijeenkomsten zijn divers:
3
1. De bezoekers/deelnemers moeten echt inbreng kunnen leveren voor het beleid dat Natuurmonumenten hanteert, bijvoorbeeld ten aanzien van een natuurgebied. 2. De ontmoetingen kunnen allerlei vormen hebben: debatten, excursies, ledenraadplegingen tijdens reguliere publieksevenementen van Natuurmonumenten, etc. 3. De resultaten moeten voor de ‘werkorganisatie’ echt toegevoegde waarde hebben. 4. De ‘ontmoetingen’ hoeven niet altijd of uitsluitend over beleidszaken te gaan. Ook pure beheeraangelegenheden kunnen aan de orde komen. Bij dit alles zal nadrukkelijk rekening worden gehouden met de uitkomsten van de eind 2015 gehouden grootschalige digitale enquête onder alle Zuid-Hollandse leden van Natuurmonumenten over het onderwerp ‘Wat verwacht u van de districtscommissie?’. Zie daarover verder de paragraaf ‘Digitale raadplegingen’.
Contactgroepen per beheereenheid 2015: Sinds 2014 opereert de districtscommissie met drie ‘contactgroepen per beheereenheid’: een voor elke van de drie beheereenheden die Natuurmonumenten in Zuid-Holland onderscheidt: voor respectievelijk de gebieden Nieuwkoop/Delfland, Haringvliet/Krammer-Volkerak en Deltakust. Het betreft puur interne contactgroepen, waarin uitsluitend districtscommissieleden zitting hebben. Ieder commissielid is lid van ten minste één van deze drie groepen. De contactgroepen zijn inmiddels redelijk uit de startblokken gekomen, in die zin dat zij met enige regelmaat overleg hebben met de beheerders en boswachters in ‘hun’ beheereenheid en soms ook daadwerkelijk bijeenkomsten op locatie hebben georganiseerd of daaraan hebben meegewerkt. Een voorbeeld: het verlenen van medewerking aan een eerste bijeenkomst met geïnteresseerde natuurliefhebbers over de verdere ontwikkeling van de natuur aan de noordrand van Rotterdam.
2016: Eén van de doelstellingen van het creëren van de interne contactgroepen is: een bijdrage leveren aan het vormen van ‘externe contactgroepen’ in de diverse beheereenheden of in specifieke natuurgebieden binnen die eenheden. In modern taalgebruik: ‘communities’. Dat is evenzeer een doel van de werkorganisatie van Natuurmonumenten. Daarbij gaat het overigens niet alleen om het vormen van ‘geografische’ (per natuurgebied) maar ook van ‘thematische’ of ‘projectmatige’ communities. De districtscommissie is voornemens op dit gebied in het nieuwe jaar echt ‘meters te gaan maken’. Overigens zijn er plannen binnen Natuurmonumenten om in het kader van een interne reorganisatie het totale aantal beheereenheden in Nederland terug te brengen van 29 naar 25. De huidige drie beheereenheden in Zuid-Holland zullen in dat geval worden herschikt tot twee beheereenheden: ‘Noordrand Rotterdam en Nieuwkoop’ respectievelijk ‘Zuid-Hollandse eilanden’. De districtscommissie zal de organisatie van haar interne contactgroepen daarop dan uiteraard aanpassen.
NieuwsMail dc Zuid-Holland 2015: Het jaar 2015 was het vijfde jaar waarin met enige regelmaat een nieuwe editie van de ‘NieuwsMail dc Zuid-Holland’ bij de abonnees in de digitale brievenbus viel. Via dit bulletin informeert de districtscommissie hen periodiek over haar werkzaamheden, over door haar georganiseerde activiteiten en over belangrijke (natuur)ontwikkelingen in Zuid-Holland. De NieuwsMail kent dezelfde opzet als bijvoorbeeld de landelijke digitale nieuwsbrief ‘Van Nature Online’ van Natuurmonumenten. Iedere editie bevat korte introductieteksten, met links naar uitgebreidere informatie op de pagina’s van de districtscommissie op de website van Natuurmonumenten. Er verschenen in de loop van 2015 vijf edities van deze nieuwsmail.
4
Het aantal abonnees op de Nieuwsmail dc Zuid-Holland blijft gestaag groeien. Eind 2015 hadden 593 leden een gratis abonnement op dit medium (eind 2014: 578). Dat is op een totaal van 135.151 leden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland (stand per 1 januari 2016) natuurlijk bijzonder weinig. De districtscommissie beziet dan ook alle mogelijkheden om het aantal abonnees nog verder en sneller te laten toenemen. De diverse edities van de nieuwsmail worden door het jaar heen door gemiddeld honderd trouwe abonnees geopend en gelezen. Eén op de bijna zes van deze lezers klikt vervolgens ook door naar een artikel op de website, via een van de in iedere nieuwsmail opgenomen links.
2016: De districtscommissie gaat in het nieuwe jaar voort op de al een aantal jaren geleden ingeslagen weg. Dat betekent dat er in 2016 ten minste vier edities van de NieuwsMail dc Zuid-Holland zullen verschijnen. Er bestaat al een aantal jaren de wens bij de districtscommissie dat inwoners van de provincie ZuidHolland, die besluiten lid of donateur van Natuurmonumenten te worden, direct bij hun aanmelding digitaal kunnen aangeven dat zij dit bulletin periodiek in hun mailbox wensen te ontvangen. Die wens kon door de centrale werkorganisatie van Natuurmonumenten tot op heden helaas niet worden gehonoreerd, maar de commissie blijft hier ook in het nieuwe jaar naar streven. Intussen kan iedereen zich op ieder moment zich op de nieuwsmail abonneren, via www.natuurmonumenten.nl/nieuwsmaildczuidholland.
Districtscommissie-pagina’s op de website 2015: Iedere keer als er een nieuwe editie van de NieuwsMail dc Zuid-Holland wordt uitgebracht, wordt daaraan voorafgaand de inhoud van de pagina’s van de districtscommissie op de website van Natuurmonumenten geactualiseerd en waar nodig aangevuld. Dit omdat iedere nieuwsmail links naar uitgebreidere informatie op die pagina’s bevat. Op www.nm.nl/dczuidholland zijn onder meer korte verslagen van de vergaderingen van de districtscommissie, van de districtsjaarbijeenkomsten en van andere ledenbijeenkomsten te vinden, maar ook de jaarplanning, uitkomsten van gehouden ledenraadplegingen en geschreven portretten van de leden van de commissie. Daarnaast publiceert de districtscommissie ook steeds impressies van de halfjaarlijkse vergaderingen van de Verenigingsraad, het hoogste orgaan binnen de vereniging, dat bestaat uit de leden van alle dertien districtscommissies. Op deze wijze tracht de commissie de communicatie met haar ‘achterban’ te verbeteren en de informatie ook actueler en transparanter te maken.
Jaarbijeenkomst 9 mei 2015: de vaarexcursie over de Nieuwkoopse Plassen
5
Een aandachtspunt blijft dat vanuit de districtscommissie maar een zeer beperkt aantal leden in ZuidHolland rechtstreeks kan worden bereikt (via de eigen nieuwsmail en een à twee keer per jaar via een provinciebreed uitgezette mailing) en dat, omgekeerd, maar een beperkt aantal leden van Natuurmonumenten op de hoogte is van het bestaan en de functie van de commissie als het orgaan dat die leden wordt geacht te vertegenwoordigen in de Verenigingsraad. Om daarover meer kennis te verkrijgen heeft de districtscommissie eind 2015 een grootschalige enquête gehouden (zie de volgende paragraaf). De volgende cijfers laten zien hoe vaak de diverse onderdelen van de website van de districtscommissie in de loop van 2015 werden bezocht (met links daarvan de vergelijkende cijfers van een jaar eerder): Onderdeel website:
2014
2015
Home pagina districtscommissie Actueel Districtscommissie in beeld Jaarplan en jaarverslag Ledenraadplegingen Vergaderingen
730 580 1.067 227 294 316
620 563 1.255 326 129 245
Enkele specifieke artikelen in 2015: Resultaten bezoekersenquête Quackjeswater Impressie jaarvergadering 2015 Publieksverslag commissievergadering 27 oktober
41 51 46
Digitale achterbanraadplegingen 2015: Eind 2015 telde de e-mailklankbordgroep 316 leden (eind 2014: precies 300). In de loop van het verslagjaar werden aan hen geen elektronische vragen voorgelegd (in 2014: tweemaal). De belangrijkste reden was dat zich daarvoor geen geschikte thema’s aandienden. In plaats daarvan organiseerde de districtscommissie, in nauw overleg met zowel de regionale als de landelijke werkorganisatie van Natuurmonumenten, wel een provinciebrede enquête over het thema ‘Wat verwacht u van de districtscommissie?’. Daartoe ontvingen alle Zuid-Hollandse leden van Natuurmonumenten (althans degenen onder hen met een bij de organisatie bekend e-mailadres) begin november een speciale e-mail van de districtscommissie met daarin het verzoek om, met gebruikmaking van een speciaal enquêteprogramma, antwoord te geven op vijf vragen: 1. Was u ervan op de hoogte dat Natuurmonumenten een vereniging is waar leden via een districtscommissie hun stem kunnen laten horen? 2. Vindt u het belangrijk uw mening te geven over onderwerpen waar Natuurmonumenten voor staat? 3. Vindt u dat de districtscommissie de nadruk moet leggen op landelijke, regionale dan wel lokale natuurthema’s? Of op alle drie? 4. Op welke concrete thema’s vindt u dat de districtscommissie de nadruk moet leggen? 5. Welke opmerkingen of suggesties wilt u aan de districtscommissie meegeven?
6
Het is verheugend te kunnen melden dat ruim 2.900 van de meer dan 45.000 leden in Zuid-Holland de moeite hebben genomen om deze enquête in te vullen. Op het moment van het samenstellen van dit gecombineerde Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 moet de districtscommissie de uitkomsten nog nader inhoudelijk gaan bespreken en er vervolgens uiteraard conclusies aan verbinden, onder meer ten aanzien van haar werkwijze en ten aanzien van de communicatie met de achterban. Hier volgt alvast een vijftal globale uitkomsten: 1. Meer dan de helft van de respondenten is er niet van op de hoogte dat Natuurmonumenten nog steeds een echte vereniging is of weet anders in elk geval niet dat leden van Natuurmonumenten via provinciale districtscommissies hun stem binnen deze vereniging kunnen laten horen. 2. Ruim 85% van de respondenten vindt het belangrijk dat men als lid zijn mening kan geven over onderwerpen waar Natuurmonumenten voor staat. 3. Bijna driekwart van hen doet dat dan bij voorkeur via een digitale enquête. Een kleine 3% geeft daarvoor de voorkeur aan gespreksbijeenkomsten. Bijna een kwart kiest voor beide manieren van ‘inspraak’. 4. Meer dan 60% van de respondenten vindt dat de districtscommissie zich bezig moet houden met zowel landelijke als regionale als lokale natuurthema’s, zonder op een van deze drie thema’s in haar werk specifiek de nadruk te leggen. 5. De vijf thema’s waaraan de districtscommissie volgens de respondenten de meeste aandacht moet besteden zijn (in volgorde van belangrijkheid): (1) het beheer van de natuurgebieden, (2) acties die Natuurmonumenten voert tegen of vóór voorgenomen besluitvorming door de overheid, (3) de inrichting van (nieuwe) natuurgebieden, (4) de aan- of verkoop van natuurgebieden en (5) het door de landelijke, regionale of lokale overheden gevoerde natuurbeleid of specifieke initiatieven van die overheden. Daarnaast maakte bijna een kwart van de respondenten gebruik van de in de enquête geboden mogelijkheid om persoonlijke kanttekeningen te maken en/of specifieke suggesties aan de districtscommissie mee te geven. Tot slot nog enkele cijfers over deze enquête: aantal verzonden e-mails: aantal aangekomen e-mails: aantal geopende e-mails: aantal malen doorgeklikt: aantal malen volledig ingevuld:
45.476 (alle ZH leden met een bij NM bekend mailadres) 44.734 (98.37%) 21.527 (48.12%) 4.264 (19,81%) 2.922 ( 6,43%)
2016: Voor het nieuwe jaar 2016 mikt de districtscommissie op het drie- à viermaal raadplegen van de emailklankbordgroep. Dit onder het voorbehoud dat zich daarvoor voldoende geschikte onderwerpen aandienen. Deze onderwerpen kunnen dan betrekking hebben op actuele regionale/provinciale natuurthema’s, op overheidsissues en op onderwerpen die in de halfjaarlijkse vergaderingen van de Verenigingsraad van Natuurmonumenten aan de orde komen. Als het onderwerpen betreft die niet specifiek op het district Zuid-Holland betrekking hebben maar voor meerdere of zelfs alle provincies (districten) van betekenis zijn, zal de districtscommissie contact opnemen met de overige (betrokken) districtscommissies, ten einde te bevorderen dat dezelfde of soortgelijke klankbordgroepraadplegingen in meerdere districten plaatsvinden. Een voorbeeld zou een enquête over bebouwing van nu nog ongerepte kustgebieden zijn. Dat zou dan een gezamenlijke achterbanraadpleging van de districtscommissies Noord-Holland, Zuid-Holland en Zeeland kunnen worden. De districtscommissie spreekt ook op deze plaats nogmaals haar dank uit aan het adres van alle leden van Natuurmonumenten die de digitale enquête ‘Wat verwacht u van de districtscommissie?’ hebben ingevuld.
7
In het nieuwe jaar zal de districtscommissie de uitkomsten van deze provinciale enquête in detail bespreken en trachten aan de diverse uitkomsten de nodige conclusies voor haar wijze van functioneren te verbinden. Niet in de laatste plaats geldt dit op het gebied van regelmatig contact en de manieren van communiceren met haar ‘achterban’. Een achterban die wat de commissie betreft overigens niet alleen uit de leden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland bestaat, maar ook uit de donateurs en meer in het algemeen uit al diegenen die de natuur in onze drukbevolkte provincie een warm hart toedragen.
Jaarbijeenkomst 9 mei 2015: de wandelexcursie door de Groene Jonker
2.
Excursies
Ganzenexcursie 2015: Op zaterdag 31 januari 2015 werd de traditionele ganzenexcursie gehouden. Er namen deze keer vijftig mensen aan deel (2014: 52), plus twee leden van de districtscommissie. Onder leiding van een deskundige ‘vogelaar’ maakten zij per touringcar een tocht over de Zuid-Hollandse en Zeeuwse eilanden, waarbij behalve diverse ganzensoorten ook tientallen andere vogelsoorten werden ‘gespot’. De districtscommissie beschouwt deze jaarlijkse excursie niet alleen als een aanvulling op het toch al uitgebreide activiteiten- en excursieprogramma van Natuurmonumenten, maar ook en vooral als een extra mogelijkheid om met in het werk van de vereniging geïnteresseerde leden én niet-leden in contact te komen.
2016: Omdat tijdens deze excursies zeker de laatste jaren veel meer vogelsoorten dan alleen ganzen worden waargenomen, heeft de districtscommissie de naam ‘Ganzenexcursie’ gewijzigd in ‘Wintervogelexcursie’. Op het moment dat dit gecombineerde Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 wordt gepubliceerd, heeft de 2016-editie van deze excursie al plaatsgevonden, op 30 januari. Er namen veertig leden en niet-leden aan deel en vier leden van de districtscommissie.
Speciale excursie voor leden klankbordgroep 2016: De districtscommissie is van plan in de tweede helft van 2016 opnieuw een speciale excursie voor de leden van de e-mailklankbordgroep te organiseren, zoals deze eind 2014 voor de eerste maal heeft plaatsgevonden (in 2015 is deze excursie achterwege gebleven, omdat de groep in dit verslagjaar niet is geraadpleegd).
8
3
Verenigingszaken
Verenigingsraadsvergaderingen 2015: De districtscommissie heeft actief deelgenomen aan de vergaderingen van de Verenigingsraad van Natuurmonumenten. Deze raad kwam in 2015 tweemaal bijeen, op 11 april en op 21 november. Impressies van de meest recente vergaderingen zijn steeds te raadplegen op de website: www.nm.nl/dczuidholland. Om deze reden wordt in dit Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 volstaan met een opsomming per vergadering van de belangrijkste onderwerpen. In de voorjaarsvergadering op 11 april waren dat:
een eerste gedachtewisseling over de start van een proces om te komen tot een ‘streefbeeld’ voor de vereniging Natuurmonumenten in 2020 natuurherstel in en rondom het Haringvliet het jaarverslag en de jaarrekening van Natuurmonumenten over 2014 actualisering van het recreatiebeleid van Natuurmonumenten, op basis van de uitkomsten van de in 2014 gehouden landelijke achterbanraadpleging over natuurbeleving de invulling én de opzet van een volgende landelijke achterbanraadpleging in 2016 over ‘het landschap’ de implementatie van de zogenoemde Agenda Wilde Dieren.
In de najaarsvergadering op 21 november kwamen de volgende onderwerpen aan de orde:
‘mede-eigenaarschap’ van natuur(gebieden): hoe kan Natuurmonumenten het beste inspelen op burgerinitiatieven die tot doel hebben stukken natuur veilig te stellen? de uitkomsten van een gehouden ‘Mid Term Review’ over de (mate van) realisatie, halverwege de planperiode, van de diverse plannen die staan vermeld in het Meerjarenplan 2013-2018 in het verlengde daarvan: het vaststellen van een document, genaamd ‘Richting 2016-2018’. Hierin staat voor de tweede helft van de planperiode 2013-2018 hoe Natuurmonumenten zich verder moet ontwikkelen een nadrukkelijker focus van de organisatie op twee hoofdlijnen van beleid (in plaats van eerder vier hoofdlijnen): die van een echte burgerbeweging en die van een goed (natuur)beheerder de begroting voor 2016 aanscherping van het beleggingsbeleid aanpassing van het beleid met betrekking tot geschoten dieren benoeming van Koos Biesmeijer tot nieuw lid van het verenigingsbestuur en herbenoeming van Hans Wijers tot bestuurslid en verenigingsvoorzitter.
2016: Ook in het nieuwe jaar zullen er twee vergaderingen van de Verenigingsraad plaatsvinden, op 9 april en 19 november en op 12 maart. De districtscommissie zal de Zuid-Hollandse leden van de vereniging daarin weer zo goed mogelijk trachten te vertegenwoordigen. Waar nodig en mogelijk zal de commissie haar ‘achterban’ voorafgaand aan de vergaderingen raadplegen over daarvoor in aanmerking komende onderwerpen op de agenda. Op 12 maart vindt nog een extra bijeenkomst plaats, die volledig zal zijn gewijd aan het formuleren van een ‘streefbeeld’ voor de vereniging Natuurmonumenten in 2020.
9
Overige bijeenkomsten van Natuurmonumenten 2015: Leden van de districtscommissie namen behalve aan de verenigingsraadvergaderingen ook deel aan diverse andere bijeenkomsten van Natuurmonumenten. Dat betrof in 2015 onder meer:
4
periodiek ‘Themaoverleg’, over specifieke beleidsissues binnen de vereniging het ‘Voorjaarsforum’, de jaarlijkse relatiedag van Natuurmonumenten het ‘Voorzittersoverleg’: halfjaarlijks overleg van alle districtscommissievoorzitters met het bestuur en de directie van Natuurmonumenten. Dit overleg functioneert als ‘agendacommissie’ voor de voorbereiding van de halfjaarlijkse vergaderingen van de Verenigingsraad. Het heeft verder tot taak de ‘strategische agenda’ van de Verenigingsraad actueel te houden halfjaarlijks ‘Klankbordoverleg’ over de belangenbehartiging en beleidsbeïnvloeding door Natuurmonumenten. Hieraan nemen vanuit iedere districtscommissie als regel twee à drie vertegenwoordigers deel excursies van Natuurmonumenten voor de leden van de Verenigingsraad en hun partners.
Beleidsbeïnvloeding en belangenbehartiging
2015: Vanzelfsprekend had de werkorganisatie van Natuurmonumenten, in dit geval de regiodirectie ZuidHolland/Zeeland, ook het afgelopen verslagjaar het voortouw bij de activiteiten van Natuurmonumenten op het gebied van beleidsbeïnvloeding en belangenbehartiging in onze provincie. Deze professionals (beleidsmedewerkers, ecologen en communicatiedeskundigen) kunnen de materie immers het beste overzien. Daarbij werkt de regiowerkorganisatie nauw samen met andere grote natuur- en milieuorganisaties die (ook) in Zuid-Holland actief zijn, zoals de Natuur- en Milieufederatie Zuid-Holland, Het Zuid-Hollands Landschap en Staatsbosbeheer. De districtscommissie had tijdens haar vergaderingen regelmatig overleg met de betrokken functionarissen van de regiowerkorganisatie over de belangrijkste natuurissues in Zuid-Holland, over de standpunten die Natuurmonumenten ten aanzien daarvan inneemt en over de activiteiten en acties die Natuurmonumenten in dat kader ontwikkelt, al dan niet samen met de andere genoemde organisaties. Waar mogelijk ondersteunde de districtscommissie deze activiteiten en acties ook zo veel mogelijk.
2016: Het is bij het opstellen van dit gecombineerde Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 nog onduidelijk hoe de beleidsbeïnvloeding en de belangenbehartiging op het niveau van de provincies (in ons geval: de Provincie Zuid-Holland) in de toekomst zal worden ‘aangevlogen’ en hoe de districtscommissies daarop vervolgens het beste kunnen inspelen, c.q. hoe zij zich in voorkomende gevallen daarbij kunnen aansluiten. Dat wordt veroorzaakt door de beoogde herinrichting van de interne organisatie van Natuurmonumenten in 2016, waarbij de (op basis van provinciegrenzen georganiseerde) regiodirecties ophouden te bestaan en de diverse specialisten, die tot en met 2015 op de regiokantoren werkzaam waren, worden toegevoegd aan de diverse beheereenheden (structureel dan wel op incidentele (project)basis). De districtscommissie zal zich ook in het nieuwe jaar sterk blijven maken voor een optimale beleidsbeïnvloeding en behartiging van de (natuur)belangen van Natuurmonumenten op provincieniveau.
10
5
Districtscommissiezaken
Vergaderingen 2015: De districtscommissie kwam in 2015 zeven maal in vergadering bijeen. Vier vergaderingen werden gehouden op het regiokantoor van Natuurmonumenten in Rotterdam. Drie vergaderingen werden ‘op locatie’ gehouden, te weten eenmaal bij een districtscommissielid thuis (aan de rand van het natuurgebied De Groene Jonker bij Nieuwkoop) en eenmaal in Noordwijk, bij de beheereenheid Hollands Duin van zusterorganisatie Staatsbosbeheer.
23 juni 2015: te gast bij Staatsbosbeheer
De derde (korte) vergadering op locatie vond plaats na afloop van de jaarbijeenkomst in Nieuwkoop. Alle vergaderingen werden tevens bijgewoond door een of meer vertegenwoordigers van de werkorganisatie van Natuurmonumenten in de regio Zuid-Holland/Zeeland: de (adjunct-)regiodirecteur, de beleidsmedewerker en/of de communicatiemedewerker. De septembervergadering van de commissie werd tevens bijgewoond door algemeen directeur Marc van den Tweel. Een van de vergaderingen in 2015 werd tevens bijgewoond door een in het werk van de commissie geïnteresseerd lid van Natuurmonumenten. Ook van de vergaderingen van de districtscommissie worden steeds beknopte ‘publieksverslagen’ opgenomen op de website van Natuurmonumenten. Zie www.nm.nl/dczuidholland. In dit Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 wordt daarom volstaan met een puntsgewijze en niet uitputtende opsomming van de in de diverse vergaderingen besproken onderwerpen, zowel die van inhoudelijke als van organisatorische aard. In min of meer willekeurige volgorde waren dat in 2015:
de gevolgen van het kabinetsbeleid, met name voor de natuur in de provincie Zuid-Holland het provinciale natuurbeleid de beleidsbeïnvloeding door Natuurmonumenten, met name op provinciaal niveau actuele natuurontwikkelingen in Zuid-Holland (zoals de actie tegen ongebreidelde bebouwing van de Zuid-Hollandse en Zeeuwse kustgebieden) ontwikkelingen met betrekking tot specifieke natuurgebieden van Natuurmonumenten in ZuidHolland de voorbereiding van de vergaderingen van de Verenigingsraad de vaststelling van onderwerpen voor de vijf edities van de NieuwsMail dc Zuid-Holland die in 2015 verschenen inventarisatie van mogelijke onderwerpen voor elektronische raadplegingen van de emailklankbordgroep de voorbereiding van de wintervogelexcursie en van de districtsjaarbijeenkomst
11
de vaststelling van het jaarverslag en de jaarcijfers over 2014 de voorbereiding van het jaarplan voor 2015 de bespreking van het jaarplan voor 2015 van de regiowerkorganisatie de samenstelling van en de taakverdeling binnen de districtscommissie, inclusief de samenstelling van de interne contactgroepen per beheereenheid de uitvoering van de zogenoemde Agenda Natuurbeleving 2014, een uitvloeisel van de grote online enquête in 2014 over beleven van en recreëren in de natuur het project ‘Streefbeeld Natuurmonumenten in 2020’ ‘best practices’ van de dertien districtscommissies de voorbereiding en uitvoering van de provinciale online enquête ‘Wat verwacht u van de districtscommissie?’ en van de achterbanraadpleging op locatie over het Quackjeswater de (eerste) uitkomsten van beide raadplegingen de contacten met de (hoofden van) de drie beheereenheden van Natuurmonumenten in ZuidHolland de beoogde interne reorganisatie van Natuurmonumenten de overheveling van het beheer van het budget van de districtscommissie naar de werkorganisatie (zie de slotparagraaf ‘Financieel’).
De bijlage bij dit gecombineerde Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 bevat een overzicht van alle activiteiten van (leden van) de districtscommissie in 2015.
2016: Ook in het nieuwe jaar zal de districtscommissie ten minste zeven maal in vergadering bij elkaar komen, waarvan ten minste driemaal ‘op locatie’. De districtscommissie attendeert de leden er nogmaals op dat zij na een verzoek daartoe altijd een commissievergadering kunnen bijwonen.
Samenstelling districtscommissie 2015: De districtscommissie bestond op 1 januari 2015 uit tien leden: André Boon (voorzitter), Susan Dogterom, Astrid Franken, Eric Hüner (vicevoorzitter), Jan van Oostrum, Jort Verhulst, Ellen Stam (secretaris), Frans van der Storm, Maaike Visser en Quinten de Wijn (penningmeester). Daarnaast nodigde de commissie drie leden van Natuurmonumenten (van de zes die zich daarvoor hadden aangemeld) uit om als kandidaat-lid te gaan meedraaien. Eén van hen trok zich na verloop van tijd weer terug. De andere twee, Charlotte Bos en Hennie van der Vaart, werden in de districtsjaarvergadering op 9 mei benoemd tot lid van de commissie. Opmerking verdient daarbij dat Hennie van der Vaart in het verleden al acht jaar lid van de districtscommissie is geweest. In dezelfde jaarvergadering werd Eric Hüner benoemd voor een tweede termijn van vier jaren. Jort Verhulst had zich na een eerste termijn van vier jaren niet herkiesbaar gesteld en trad dus af. De commissie is hem erkentelijk voor zijn werkzaamheden, onder meer als contactpersoon voor de emailklankbordgroep. Om te voorkomen dat in mei 2016 gelijktijdig de voorzitter, de secretaris en de penningmeester uit de commissie zouden terugtreden (allen na een lidmaatschap van dan tweemaal vier jaar), droeg Frans van der Storm volgens afspraak al in 2014 de secretarisfunctie over aan Ellen Stam. Volgens dezelfde afspraak droeg Quinten de Wijn na de districtsjaarvergadering op 9 mei 2015 het penningmeesterschap over aan Maaike Visser. In september 2015 hield de commissie een open verkiezing voor een nieuwe voorzitter, die na de districtsjaarvergadering in mei 2016 André Boon moet opvolgen. Van de vier beschikbare ‘kandidaten’ binnen de commissie kreeg penningmeester Maaike Visser de meeste stemmen. Zij werd daarmee gekozen tot de toekomstige opvolgster van André Boon.
12
Per 31 december 2015 was de commissie als volgt samengesteld:
André Boon (voorzitter) (2016) Charlotte Bos (2019*) Susan Dogterom (2018*) Astrid Franken (2018*) Eric Hüner (vicevoorzitter en contactpersoon leden) (2019) Jan van Oostrum (2017) Ellen Stam (secretaris) (2018*) Frans van der Storm (2016) Hennie van der Vaart (2019*) Maaike Visser (penningmeester) (2017*) Quinten de Wijn (2016)
Lid contactgroep: DK HK DK HK ND ND HK DK ND ND ND
DK: beheereenheid Deltakust HK: beheereenheid Haringvliet/Krammer-Volkerak ND: beheereenheid Nieuwkoop/Delfland Tussen haakjes staat het jaar van aftreden. Een asterisk * geeft aan dat men dan herkiesbaar is voor een tweede termijn van vier jaar.
2016: De districtscommissie Zuid-Holland mag maximaal elf leden tellen, plus enkele kandidaat-leden. Kort voor het publiceren van dit Jaarverslag 2015/Jaarplan 2016 werd bekend dat commissielid Jan van Oostrum heeft moeten besluiten per 1 februari 2016 tussentijds terug te treden. De districtscommissie betreurt dit zeer, maar respecteert volledig de overwegingen die Jan tot zijn besluit hebben gebracht. De commissie dankt hem voor het vele werk dat hij gedurende bijna zeven jaar heeft verricht, onder meer als organisator en coördinator van de districtsjaarbijeenkomsten. In mei 2016 zullen zoals eerder vermeld nog eens drie districtscommissieleden terugtreden, omdat zij dan de maximale periode van tweemaal vier jaar in de commissie zitting hebben gehad. Op een daarom al in het najaar van 2015 uitgezette oproep voor nieuwe kandidaat-leden hebben inmiddels voldoende Zuid-Hollandse leden van Natuurmonumenten gereageerd. De districtscommissie streeft ernaar in de eerste maanden van 2016 zo mogelijk vier of vijf nieuwe kandidaat-leden aan te trekken. Zodra daarover duidelijkheid bestaat zullen afspraken worden gemaakt over een nieuwe taakverdeling binnen de commissie.
Financieel 2015: De dc is in het boekjaar 2015 ruimschoots binnen haar begroting van € 8.600 gebleven. Deze begroting bestaat uit een budget van Natuurmonumenten voor districtscommissiewerk (waarvan de hoogte is gebaseerd op het aantal leden van Natuurmonumenten in Zuid-Holland) en uit geschatte netto inkomsten uit de Wintervogelexcursie. De uitgaven bedroegen in 2015 € 6.483. Zij bestonden onder meer uit de kosten van de districtsjaarbijeenkomst op 9 mei 2015 in Nieuwkoop, de kosten van de Wintervogelexcursie en uit reis- en andere kosten van de leden van de districtscommissie. Er kan door de commissie niet ‘gespaard’ worden, bijvoorbeeld voor grotere uitgaven in volgende jaren. Het niet benutte deel van het budget valt na afloop van het jaar weer vrij en blijft in de landelijke kas van Natuurmonumenten. Nu de districtscommissie Zuid-Holland, anders dan in het verleden, naast het door Natuurmonumenten beschikbaar gestelde budget zelf nauwelijks nog ‘eigen’ aanvullende inkomsten genereert, is er geen reden meer om nog een eigen administratie te blijven voeren, met een eigen bankrekening etc.
13
Daarom heeft de districtscommissie eind 2015 besloten het beheer van haar jaarbudget over te dragen aan de werkorganisatie. Dit naar het voorbeeld van de praktijk in de districten Groningen, Friesland en Drenthe. Daar wordt het budget van de drie districtscommissies bewaakt door de office manager van de desbetreffende regiowerkorganisatie. Jaarlijks wordt op basis van ervaringscijfers van afgelopen jaren bekeken of er voor het volgende jaar een aangepast bedrag dient te worden begroot.
2016: Ten tijde van het opstellen van dit Jaarverslag 2015/Jaarplan 2015 kwam een voorstel beschikbaar voor een nieuwe uniforme werkwijze voor alle dertien districtscommissies met betrekking tot het beheer van hun budgetten. Dit voorstel houdt onder meer in dat de administratieve verwerking van facturen en declaraties wordt afgehandeld door daarvoor verantwoordelijke budgethouders binnen de werkorganisatie van Natuurmonumenten.
Districtscommissie Zuid-Holland Rotterdam, 9 februari 2016
Contactgegevens Contactpersoon leden: Eric Hüner:
[email protected] Websites: Natuurmonumenten algemeen: www.natuurmonumenten.nl Districtscommissie Zuid-Holland: www.nm.nl/dczuidholland
23 juni 2015: even meer aandacht voor de natuur dan voor de vergaderstukken
Bijlage: overzicht activiteiten districtscommissie in 2015
14
Bijlage Gedurende het verslagjaar 2015 namen leden van de districtscommissie Zuid-Holland deel aan de volgende activiteiten, respectievelijk verrichtten zij de volgende werkzaamheden: Gebruikte afkortingen: dc: districtscommissie NM: Natuurmonumenten VR: de Verenigingsraad van NM Datum:
Activiteit:
13 januari 22 januari 24 januari 31 januari 3 februari 7 februari 19 februari 11 maart 11 maart 17 maart 24 maart 4 april 11 april 22 april 9 mei 12 mei 12 mei 30 mei 11 juni
NieuwsMail 2015-1 Bijeenkomst vertegenwoordigers dc’s over uitwerking ‘agenda natuurbeleving’ Nieuwjaarsbijeenkomst leden dc Ganzenexcursie Vergadering dc Themaoverleg VR over ‘invasieve exoten’ Voorzittersoverleg NM Overhandigen Natuurmanifest Zuid-Holland aan kandidaat-leden Provinciale Staten Klankbordbijeenkomst belangenbehartiging NM Vergadering dc op locatie NieuwsMail 2015-2 Opening tentoonstelling ‘Holland op z’n mooist’ (Haagse School) Voorjaarsvergadering VR Landelijk Voorjaarsforum van NM Jaarbijeenkomst district Zuid-Holland, met aansluitend korte vergadering dc Overleg met hoofd beheereenheid Deltakust Gesprek met nieuwe leden dc Jaarlijkse excursie voor leden VR Opening melkschuur in het kader van uitbreiding natuurgebieden noordrand Rotterdam Afscheidsreceptie regiodirecteur Krijn-Jan Provoost NieuwsMail 2015-3 Vergadering dc op locatie Kennismakingsgesprek met nieuwe beleidsmedewerker Anneklaar Wijnants Kennismakingsgesprek met nieuwe (interim-)regiodirecteur Maaike Bruggink Symposium ‘Holland op z’n mooist’ Vergadering dc Voorzittersoverleg NM Startbijeenkomst klankbordgroep i.o. ‘noordrand Rotterdam’ Jaarlijkse Regiodag medewerkers NM-regio Zuid-Holland/Zeeland NieuwsMail 2015-4 Masterclass ‘webartikelen schrijven’ Klankbordbijeenkomst belangenbehartiging NM Achterbanraadpleging op locatie over beleving natuurgebied Quackjeswater idem idem idem Vergadering dc Overleg met hoofd beheereenheid Haringvliet/Krammer-Volkerak Nationaal Deltacongres Najaarsvergadering VR Leergang Nieuwkoop/Markerwadden Bijeenkomst ‘Streefbeeld NM 2020’ Vergadering dc NieuwsMail 2015-5
19 juni 22 juni 23 juni 17 juli 4 augustus 24 augustus 8 september 17 september 19 september 21 september 21 september 1 oktober 7 oktober 17 oktober 18 oktober 24 oktober 25 oktober 27 oktober 30 oktober 5 november 21 november 30 november 14 december 15 december 15 december
15
