Jaarmagazine 2013 OCMW Antwerpen

Jaarmagazine 2013 OCMW Antwerpen Investeren in kinderen en jongeren

Werk aan de winkel

Met reportages, interviews en tussendoortjes

11

15

Pittig gekruid Dit jaar bevat ons jaarmagazine meer inhoud dan je op het eerste gezicht kan zien. Sommige artikels brengen we immers op smaak met een extraatje. We gebruikten de technologie van Layar om digitale inhoud aan bepaalde artikels toe te voegen. Layar is een gratis applicatie voor je smartphone of tablet waarmee je onder meer QR-codes, affiches, je omgeving of in dit geval een pagina kan scannen. Nadat je een object scant, krijg je onmiddellijk digitale inhoud te zien. Dat kan een filmpje, een fotoreeks of een link naar een webpagina zijn. Ons jaarmagazine komt op die manier helemaal tot leven. Hoe het in zijn werk gaat: 1 Scan de QR-code rechtsonder om de gratis app van Layar te downloaden. Je vindt de app ook terug in de App Store of Android Market. 2 Een interactief artikel herken je aan het Layar-icoontje. Op de inhoudspagina krijg je een overzicht van welke artikels een extraatje verbergen. Ook op de pagina van het artikel zelf vind je het icoontje terug. 3 Open de app en richt de camera in je toestel op de pagina. 4 Scan de pagina door in het midden van je scherm te tikken. 5 Laat het smaken!

INTERACTIVE PRINT

02

Download de gratis Layar App

Scan de pagina

Ontdek de interactieve content

16

18

22

30

Inhoud Voorwoord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

04

Enkele markante getallen van 2013. . . . . . . . . . .

06

Nederlands leren en oefenen Hier spreekt men Nederlands. . . . . . . . . . . . . . . . Stad, OCMW en VDAB binden de strijd aan met jeugdwerkloosheid Jong geleerd is oud gedaan . . . . . . . . . . . . . . . . .

08

10

Izatullah grijpt alle kansen op een betere toekomst ‘België is nu mijn thuis’. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11 Uit het dagboek van een medewerker Drempels verlagen en zelfredzaamheid verhogen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De papierberg verkleinen doen we zo Digitaal versus papier. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een duwtje in de rug voor ouders met een beperkt netwerk Ouderradar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gezond eten en bewegen voor een kleurrijke doelgroep Kleurrijk gezond. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12 15

16

Intensieve gezinsbegeleiding voor Romaklanten Amalia, een dame met pit . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 Departement Activering en Sociale Innovatie uit de startblokken En … actie!. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

22

Vinger aan de pols bij de winterdagopvang Warme winter . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

Geweld kan niet door de beugel Weg met agressie. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

Dit realiseerden we ook In ’t kort. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

Zwoegen, zweten, doorzetten en teruggeven Klanten aan het woord. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

Kris Drossaert over de koers van klant en hulpverlener Peddelen en peinzen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

Jaarcijfers online . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

Bedankt. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

17

03

Voorwoord

04

Niet minder dan 182 nationaliteiten zijn in Antwerpen vertegenwoordigd. Veel OCMW-klanten zijn laagtaalvaardig of anderstalig. Maar wie het Nederlands niet beheerst, heeft veel minder kansen op werk, vorming en onderwijs. De taal is de eerste stap naar integratie in onze samenleving. We stimuleren en ondersteunen onze klanten daarom om een inburgeringstraject te volgen en zo snel mogelijk Nederlands te leren.

Ook kinderen en jongeren moeten alle kansen krijgen om volwaardig deel te nemen aan de maatschappij. Ze moeten onbezorgd kunnen sporten, op vakantie gaan, gezond eten … Daar zetten we sterk op in. We pakken geweld in gezinnen aan, stellen betaalbare schoolkledij beschikbaar, serveren maaltijden aan een euro in de buurtrestaurants, begeleiden minderjarige vluchtelingen. Van kleins af pakken we het groot aan.

Armoede is de voorbije jaren sterk toegenomen in Antwerpen. Wie geen inkomen heeft en zijn huishuur niet kan betalen, loopt bovendien het risico zijn woning te verliezen. Woonbegeleiding kan veel ellende voorkomen. Dak- en thuislozen zijn een erg kwetsbare doelgroep. Samen met verschillende partners organiseert OCMW Antwerpen daarom een uitgebreide hulpverlening, van crisisopvang tot medische consultaties en warme maaltijden. Daarnaast zoeken maatschappelijk werkers actief naar manieren om die mensen uit de armoede te helpen.

In ons jaarmagazine zetten we verschillende projecten in de kijker. Met getuigenissen, opvallende cijfers, reportages en interviews met klanten en medewerkers schetsen we een beeld van wat er leeft binnen en buiten onze organisatie. En waar alle OCMW-medewerkers zich elke dag voor inzetten.

Liesbeth Homans Voorzitter OCMW

05

Enkele markante getallen van 2013 Activering 2 969 activeringsklanten volgden een opleiding. 2 620 klanten volgden een werkervaringstraject.

Gezondheid Vijf buurtrestaurants serveerden 204 810 gezonde maaltijden. De sociale steunpunten gezondheid behandelden 16 657 hulpvragen. Het begeleidingsteam Intrafamiliaal geweld volgde 182 dossiers op.

Middelen 7 648 klanten kregen een leefloon. 3 305 klanten kregen equivalent leefloon. In totaal kregen 15 351 klanten financiële bijstand. Het OCMW gaf 59 626 669 euro uit aan financiële bijstand.

Vrije Tijd We keerden 3 959 vrijetijdstoelagen uit en verdeelden 7 019 goedkope tickets voor culturele en sportieve evenementen.

Cultuur 9 298 mensen bezochten het Maagdenhuismuseum, het museum van OCMW Antwerpen.

Maatschappelijke ontplooiing 272 klanten kregen individuele begeleiding rond opvoeding en onderwijs. Zo konden we 566 kinderen helpen.

Wonen Nachtopvangcentrum De Biekorf telde 15 198 overnachtingen.

Recht De Lokale Adviescommissie behandelde 18 279 energiedossiers. We startten 1 088 nieuwe dossiers voor schuldbemiddeling op, en 177 nieuwe dossiers voor budgetbeheer.

06

Surf naar www.ocmw.antwerpen.be voor alle jaarcijfers en uitgebreide informatie.

Scan deze pagina met Layar voor meer cijfers en info

07

Nederlands leren en oefenen

Hier spreekt men klare taal Nederlands … Voor nieuwkomers is het vaak Chinees. Maar we doen er alles aan om klanten zo snel mogelijk wegwijs te maken in onze mooie maar moeilijke taal. Via laagdrempelige communicatie bevorderen we hun leerproces, want ook in de omgang met OCMW-medewerkers kunnen ze de taal oefenen.

Daarom communiceren we met klanten zoveel mogelijk in het Nederlands. Pas wanneer het echt niet anders kan, schakelen we over op een andere taal of halen we er een tolk bij. Elk gesprek start en eindigt in ieder geval in het Nederlands. Zo krijgt de klant de kans om de taal die voor hem nieuw is te oefenen en verbeteren. Wie het Nederlands niet beheerst, heeft veel minder kansen op werk, vorming en onderwijs. De taal is dus de eerste stap naar integratie in onze samenleving.

Oefening baart kunst Bepaalde OCMW-diensten besteden extra aandacht aan het Nederlands leren. In de eerste plaats zijn er de conversatiegroepen. Coördinator Els De Bruyn vertelt: ‘Zowel anderstaligen als Nederlandstaligen kunnen zich inschrijven en praten er over alledaagse dingen.’ Els stelt de groepen zoveel mogelijk samen uit mensen met een verschillend niveau. ‘Zo kunnen ze elkaar helpen en stimuleren we tegelijkertijd hun sociaal netwerk en sociale vaardigheden.’

08

Verder zijn er de inspraakgroepen, die Franky De Prins en Cieltje Cappaert van de dienst Inspraak en Participatie organiseren. Cieltje: ‘We richten ons tot nieuwkomers en tot klanten van bepaalde sociale centra.’ Ook hier is er geen minimumkennis van het Nederlands nodig. ‘We bespreken knelpunten in de dienstverlening, bedenken verbetervoorstellen en beleidssuggesties. Op die manier weerklinkt de stem

van de klant binnen het OCMW, letterlijk én figuurlijk,’ verduidelijkt Franky. Er zijn ook veel groepslessen die de taalvaardigheid van klanten onrechtstreeks stimuleren. De lesgevers geven hun cursussen altijd in eenvoudig Nederlands. Ze gebruiken bovendien veel visueel materiaal zoals afbeeldingen, pictogrammen, filmpjes, collages …

Laagdrempelig communiceren met klanten doen we zo • We gebruiken zoveel mogelijk eenvoudige en universele woorden. Bijvoorbeeld: • dokter in plaats van arts • controleren in plaats van nakijken • baby in plaats van kindje • We maken korte en eenvoudige, maar toch correcte zinnen. Niet: Jij morgen komen naar hier met papier. Wel: Kom morgen terug. Breng het papier mee. • We vertalen belangrijke OCMW-termen niet. De klant zal deze woorden immers nog vaak tegenkomen. Bijvoorbeeld: • leefloon • OCMW • maatschappelijk werker

De taal leren is de sleutel tot integreren. Als je het Nederlands beheerst, creëer je voor jezelf veel meer kansen.

Op de werkvloer Ook het departement Activering en Sociale Innovatie trekt mee aan de Nederlandse kar. Klanten kunnen tijdens hun werkervaringstraject Nederlandse les volgen. Bestuurscoördinator Katelijne Lieten: ‘Dat geeft niet alleen het traject meer kans op slagen, maar verhoogt ook de doorstroomkansen nadien. Vroeger boden we vooral klassikale lessen aan, maar we leggen steeds meer de nadruk op Nederlands op de werkvloer. Zo kunnen we veel gerichter inspelen op de effectieve noden van de werkplaats.’

Eerste hulp bij taalongevallen Ook onze medewerkers ondersteu-

nen en stimuleren we zoveel mogelijk om laagdrempelig te communiceren met klanten. In 2013 zijn een aantal sociale centra gestart met het proefproject ‘Klare taal’. Een team van OCMW-medewerkers werkte samen met het Huis van het Nederlands een taalbeleid en toegankelijke communicatieproducten uit. Tijdens workshops verplaatsen maatschappelijk werkers uit de wijk zich in een anderstalige klant. In groep leren ze technieken om zich beter verstaanbaar te maken. Een belangrijk hulpmiddel daarbij is de map ‘SOS taal’. Die helpt medewerkers hun boodschap visueel te ondersteunen. In de map zitten onder andere liggingsplannetjes,

voorbeelddocumenten, een lijst met klantenpublicaties en overzichten met foto’s van de medewerkers per sociaal centrum. Om alle medewerkers bewust te maken van taal, verschijnen er regelmatig taaltips op intranet. We organiseren daarnaast enkele vormingen. In de basisopleiding ‘Klare taal’ leren medewerkers duidelijk en eenvormig communiceren. Ze krijgen er onder meer uitleg over de huisstijl, tips om vakjargon te mijden en om actief en positief te schrijven. In de vervolgopleiding ‘Communiceren met anderstaligen’ leren ze de kneepjes van het vak om laagdrempelig te communiceren met klanten bij wie Nederlands niet de moedertaal is.

09

Stad en OCMW Antwerpen en VDAB binden de strijd aan met jeugdwerkloosheid

Jong geleerd is oud gedaan De jeugdwerkloosheid in Antwerpen is alarmerend hoog. De werkloosheidgraad is 26,6 %, tegenover 16,4 % in Vlaanderen. Toch is het aanbod van vacatures nergens in Vlaanderen zo uitgebreid. De match op de markt blijkt echter een probleem. OCMW, de stad en de VDAB bundelen daarom hun krachten om zoveel mogelijk jongeren aan het werk te krijgen.

Steekproef Alle werkloze jongeren kennen en bereiken is een eerste grote uitdaging. De stad telt 6 777 niet-werkende werkzoekende jongeren. Bijna 4 000 van hen zijn laaggeschoold. We weten dat jongeren uit kansengroepen oververtegenwoordigd zijn. Voor hen is het Nederlands vaak een struikelblok.

Daarnaast telt Antwerpen 28 % vroege schoolverlaters, terwijl dat in Vlaanderen gemiddeld 14 % is. Door spijbelaars tijdig aan te spreken en hen te begeleiden, kunnen we het aantal afhakers terugdringen. Maatschappelijk werkers moeten de schoolloopbaan van (kinderen van) OCMW-klanten dus nauwlettend opvolgen.

Werk aan de winkel Jongeren hebben nood aan laagdrempelige informatie over beroepen, solliciteren, opleidingen, vakantiejobs … De VDAB experimenteert daarom met de Jobbar, een ruimte voor sollicitatiebegeleiding voor midden- en hooggeschoolden. Vandaag bestaan er al job- en opleidingspunten voor de bouw, metaal en chemie, haven en logistiek en het onderwijs. Die proberen het

Het werkplan JongerenAanBod omvat momenteel 26 concrete acties om jeugdwerkloosheid aan te pakken.

10

imago van knelpuntberoepen te versterken en geven advies en ondersteuning aan werkgevers en potentiële werknemers. We onderzoeken of een gelijkaardige samenwerking ook voor de zorgsector het verschil kan maken. Maar geen jobs zonder werkaanbod. De VDAB promoot daarom bij werkgevers de verschillende tewerkstellingsmaatregelen voor jongeren, zoals instapstages, IBO- en BIO-contracten. De stad maakt dan weer afspraken met bedrijven uit de sociale economie om meer jongeren aan te werven.

Nabewaking Wie werk zoekt, maar dat niet meteen vindt, boet al gauw aan zelfvertrouwen in. De arbeidsbegeleiders in de sociale centra van OCMW Antwerpen hebben dus ook oog voor het welzijn van werkzoekende jongeren. Het jongerenwerkplan JongerenAanBod omvat momenteel 26 concrete acties, maar is geen eindpunt of afgewerkt product. We willen met jongeren blijven overleggen en steeds gerichter inspelen op hun behoeften om hun weg te vinden op de arbeidsmarkt.

Izatullah grijpt alle kansen op een betere toekomst

‘België is nu mijn thuis’ Panorama bracht vorig jaar een spraakmakende reportage over minderjarige vluchtelingen. Daarin volgden de makers onder andere Izatullah Sultani, een jongen die vluchtte voor het oorlogsgeweld in zijn moederland Afghanistan. In België zocht hij asiel en kreeg hij begeleiding van de dienst Niet-begeleide Minderjarigen van OCMW Antwerpen. We gingen langs bij Izatullah, ondertussen meerderjarig, en peilden naar de impact van de reportage. Izatullah ontvluchtte zijn thuisland, toen de Taliban hem wilde rekruteren als strijder. Hij voelde zich niet geremd om over zijn situatie te vertellen. ‘Ik heb niet getwijfeld om te getuigen. Alleen praten over mijn familie, vind ik nog steeds vreselijk moeilijk.’

Wandeling van een halfjaar Izatullah: ‘Ik wist niet dat een reportage maken zoveel tijd in beslag nam. De reportagemakers volgden me over een periode van zes maanden. Het was soms echt puzzelen wanneer ze konden filmen. Ik had het zeer druk. Ik werkte, maar volgde ’s avonds nog lessen en probeerde op andere vrije momenten mijn rijbewijs te behalen.’ De vele positieve reacties hebben Izatullah zichtbaar deugd gedaan. ‘Veel mensen in mijn omgeving spraken

me spontaan aan over de reportage. Ze brachten me een bezoekje, telefoneerden of schreven een brief. Ze waren vooral allemaal heel bezorgd. Iedereen stond voor me klaar.’

Contracten en diploma’s Na zijn studentenjob, kon Izatullah tweemaal met een jaarcontract aan de slag als keukenhulp. Momenteel werkt hij in woon- en zorgcentrum De Gulden Lelie. ‘’s Morgens smeer ik de boterhammen voor de bewoners, daarna help ik ook mee bij de afwas of maak ik soep.’ Binnenkort loopt zijn contract af, maar Izatullah is vastberaden om snel ander werk te vinden. Momenteel volgt Izatullah nog drie avonden in de week les, om zijn Nederlands te verbeteren en om met de computer te leren werken. Binnenkort krijgt hij zijn diploma. ‘Ik wil daarna heel graag nog een opleiding automechanica of elektriciteit volgen.’

Langetermijnsparen Aan de slag blijven, is heel belangrijk voor Izatullah. ‘Ik moet mijn kosten kunnen betalen, maar ik wil tegelijk ook sparen. Hopelijk kan ik ooit een eigen huisje kopen en vind ik een lieve vriendin. Ik wil een serieuze relatie, iemand om de rest van mijn leven mee te delen.’ Izatullah wil natuurlijk ook doodgraag zijn ouders opzoeken. ‘Ik heb alleen geen idee

‘Binnenkort loopt mijn contract af, maar ik ben vastberaden om snel ander werk te vinden.’

wanneer dat zal lukken.’ Terug verhuizen naar Afghanistan zit er niet in. ‘Mijn toekomst ligt in België.’

OCMW Antwerpen heeft een specifieke sociale dienst die niet-begeleide minderjarige vluchtelingen opvangt. Naast een basisinkomen, zorgt het OCMW voor begeleiding op maat. Maatschappelijk werkers leren die kwetsbare jongeren onder meer met hun budget om te gaan. Ze schrijven de jongeren in voor intensieve lessen Nederlands en gaan op zoek naar een geschikte opleiding. Net zo belangrijk is dat die jongeren een zinvolle vrijetijdsbesteding vinden, zodat ze hun sociaal netwerk zoveel mogelijk kunnen uitbouwen.

Bekijk de reportage ‘Jong en op de vlucht’ van Panorama via Layar of via de OCMW-website

11

Power+ op bezoek in het Red Star Line Museum.

Uit het dagboek van een medewerker

Drempels verlagen en zelfredzaamheid verhogen Dorien Anciaux is medewerker van het jongerenproject Power+. Samen met haar collega’s begeleidt ze maatschappelijk kwetsbare jongeren op allerlei levensdomeinen. Via groepsactiviteiten willen ze de jongeren zelfredzaam maken en hen kennis bijbrengen over thema’s zoals eigenwaarde, gezond wonen, hygiëne, relaties en seksualiteit, werk, vrije tijd … Een dag uit haar leven.

12

Scan deze pagina met Layar voor meer foto’s

6.45 uur De wekker gaat! Snel de douche in, ontbijten en vertrekken. 8 uur Mijn collega’s zijn al ijverig aan het werk om de groepsactiviteit van vandaag voor te bereiden. In de voormiddag geven we uitleg over de dienst Vrije Tijd, de vrijetijdstoelage, de A-kaart, vakantieparticipatie … Niet gemakkelijk om dat in begrijpbare taal toe te lichten. We zetten alles klaar en ik lees snel nog enkele belangrijke mails. 9 uur Vier jongeren zijn op tijd. Drie zijn gewettigd afwezig. De anderen wandelen druppelsgewijs binnen. Op tijd komen blijft een groot werkpunt. 9.15 uur Vooraleer we van start gaan met de infosessie, vullen de jongeren een vragenlijst in. We stellen vast dat een groot deel van de groep vaak alleen thuis zit en zich verveelt. Hoewel ze zelf aangeven dat ze meer willen bewegen of iets leuks willen doen, vinden de jongeren hun weg naar de juiste vrijetijdsbesteding niet. In groep bespreken we dat en reiken we hen tips en advies aan om de drempel naar vrijetijdsinitiatieven te verlagen. 10.10 uur Tijd voor een eerste pauze, maar niet voor mijn collega’s en mij! De pauze is hét moment voor de jongeren om allerlei vragen te stellen. We helpen waar nodig en verwijzen door naar de juiste contactpersonen en diensten.

10.20 uur We starten met het tweede deel van de infosessie. Speciaal voor de laatkomers herhalen we het belang van op tijd komen. Te laat komen op je werk kan immers niet.

Haar jongste zoon heeft regelmatig driftbuien en ze weet niet meer hoe ze daarmee moet omgaan. Ik zal de maatschappelijk werker en de dienst Kansen voor Kinderen contacteren.

11 uur Vandaag houden we een vroege middagpauze. Voor ons is dat een goed moment om gesprekken aan te knopen met de jongeren die daar nood aan hebben. Mijn collega en ik spreken twee meisjes aan en vragen hen of ze willen meewerken aan een filmpje waarin ze getuigen over hun deelname aan Power+. Ze zijn onmiddellijk enthousiast. Leuk!

15 uur We vertrekken terug richting sociaal centrum Coevelt. De jongeren gaan hun eigen weg.

11.45 uur Snel snel mijn boterhammen opeten, want om 12 uur vertrekken we met de groep richting Buurtsport in Park Spoor Noord.

17 uur Tijd om naar huis te gaan. Fietsen helpt om mijn hoofd leeg te maken na een drukke werkdag.

13 uur Vandaag leert een Buurtsportmedewerker ons enkele verdedigingstechnieken aan. Sommige jongeren zijn meteen gemotiveerd, anderen krimpen in elkaar bij de gedachte dat ze moeten bewegen. Alle schoenen gaan uit en we starten met een korte opwarming. We lachen wat af! Opvallend is dat de meeste jongeren snel moe zijn, omdat ze niet gewoon zijn om te bewegen. 14 uur De initiatie zit er op. Omdat het mooi weer is, kiezen we ervoor om buiten nog enkele groepsoefeningen te doen. Tussen de oefeningen door, voer ik een gesprek met een meisje, een alleenstaande moeder.

15.30 uur Opruimen! Daarna overlopen mijn collega’s en ik de dag. We evalueren de jongeren en delen onze indrukken. Dan volgt nog wat administratie: we schrijven een verslag en kijken onze mails na.

‘Voor ons is de pauze een goed moment om gesprekken aan te knopen met de jongeren die daar nood aan hebben.’

13

Digitaal werken rendeert

Snel, efficiënt, transparant, duurzaam en milieubewust OCMW Antwerpen trekt resoluut de kaart van digitalisering. Flexibele werkplekken, elektronische maaltijdcheques, een eenvormige digitale mappenstructuur … Het zijn maar enkele stappen die we al hebben gezet. Ook afgelopen jaar was onze organisatie druk in de weer om de papierberg te verkleinen.

Papier hier Digitaal werken vraagt meer plaats op onze servers, maar bespaart veel papier. In 2010 drukten alle medewerkers van Den Bell samen nog meer dan 10 miljoen pagina’s af. In 2013 is dat nog maar zo’n 6,5 miljoen. Dat betekent dat we maar liefst 3,5 miljoen pagina’s bespaard hebben. Onder de goede begeleiding van stadsarchivaris Inge Schoups zijn de diensten Archief en Secretariaat al jaren bezig met de verhuizing en opkuis van onze archieven. De papieren die we moeten bewaren, kregen eind vorig jaar in het FelixArchief een veilig onderkomen. De overbodige dossiers vlogen er onverbiddelijk uit. Er zijn niet minder dan vier containers afgevoerd, samen goed voor zo’n 110 kubieke meter papier. Toch is dit werk nooit helemaal klaar.

14

Iedereen die geïnteresseerd is, kan de historische archieven van het OCMW raadplegen. Op de website van het FelixArchief vind je een overzicht van onder meer processen-verbaal, notulen, personeelsregisters, inkomboeken, geboorteakten, nalatenschappenboeken en overlijdensakten. Voorlopig zijn er maar liefst 25 817 inventarisnummers toegekend.

Gebruiksvriendelijk Toch is digitalisering meer dan papieren opruimen en digitaal bewaren. Het betekent ook op zoek gaan naar duurzame en efficiënte werkmethodes. De dienst Informatiebeheer houdt zich continu bezig met die optimalisering. De federale overheid werkte e-Procurement uit, een digitaal platform dat alle Vlaamse overheidsdiensten op termijn moeten gebruiken voor

hun aankoopbeheer. Antwerpen is als een van de eerste gemeentebesturen mee in dat digitale verhaal gestapt. Als blijk van erkenning voor zijn baanbrekend enthousiasme bij het gebruik van de e-Procurementplatformen, ontving de Gemeenschappelijke Aankoopcentrale (GAC) van de stad en het OCMW een waarderingscertificaat van minister Bourgeois. Bedrijfsdirecteur van GAC Trees Quaegebeur licht de voordelen van e-Procurement toe: ‘We sparen papier, maar ook tijd en ruimte uit. We werken efficiënter en transparanter. Bedrijven zien direct welke aanbestedingen er zijn en kunnen er makkelijk op inschrijven. Hierdoor betalen ze geen verzendkosten meer en moeten ze zich niet meer verplaatsen. En dankzij de uniforme werkwijze gebeurt de inschrijving telkens op dezelfde manier, bij alle overheden.’

3,5 miljoen pagina’s bespaard. 16 kilometer dossiers gearchiveerd.

110 kubieke meter papier afgevoerd.

25 817 inventarisnummers aangemaakt.

15

Een duwtje in de rug voor ouders met een beperkt netwerk

Ouderradar De strijd tegen kinderarmoede is een topprioriteit voor OCMW Antwerpen. Een van de middelen die we daarbij inzetten is het project Ouderradar. Dat biedt ouders met een beperkt netwerk de mogelijkheid om kennis op te bouwen over opvoeding, eigen ervaringen af te toetsen bij andere ouders en het belang van gezinsactiviteiten te ervaren.

Sinds het schooljaar 2012-2013 be- Rachida: ‘Ook de dienstbezoeken geleidt OCMW Antwerpen alleen- zijn erg nuttig. Ik vond het bijvoorstaande ouders via beeld zinvol om sa‘Na een bezoek aan men met de andere het project Ouderouders het Interculradar. De medewerhet Intercultureel kers van de dienst tureel VrouwencenVrouwencentrum Kansen voor Kintrum Antwerpen te Antwerpen, schreef bezoeken. Vrouwen deren dachten een ik me meteen in kunnen er allerlei concept uit waarbij vormingen, bezoe- voor een cursus Frans.’ lessen en activiken aan nuttige teiten volgen. Erg diensten én ontspannende daguit- boeiend. Ik schreef me onmiddellijk in voor een cursus Frans.’ stappen elkaar afwisselen.

Nuttig en plezant Deelnemers Rachida en Fatiha vertellen over hun ervaringen. Fatiha: ‘Met workshops over onder andere gelaatsverzorging en makeup, computer en vrije tijd vond ik het vormingsaanbod erg gevarieerd. Tijdens de workshop Make-up leerde ik hoe ik mezelf kan verwennen met eenvoudige en goedkope schoonheids- en verzorgingsproducten.’

16

Fatiha: ‘Niet alle activiteiten staan in het teken van opvoeding en onderwijs. In de schoolvakanties gingen we in groep naar Bokrijk of de zee. Regelmatig andere ouders zien, schept een band. Via Ouderradar leerde ik zelfs een goeie vriendin kennen.’

Opvoedingstips Alleenstaande ouders hebben veel aan het hoofd. Dikwijls hebben ze

Alleenstaande ouders vinden via vormingen, bezoeken en uitstappen steun bij elkaar. Bovendien merken we dat ouders spontaan opvoedingstips uitwisselen.

veel meegemaakt. Uit een gesprek met lotgenoten kunnen ze moed halen. Bovendien merken we dat ouders spontaan opvoedingstips uitwisselen. Rachida: ‘Ik heb vijf kinderen. En ze willen vaak allemaal tegelijk op de computer. Dat kan natuurlijk niet. Zo kreeg ik een nuttige tip van een andere mama om een kookwekkertje te zetten. Zo krijgen ze allemaal evenveel tijd op de pc en is er iets meer vrede in huis.’ Tijdens het schooljaar 2013-2014 zette OCMW Antwerpen het project verder. Bovendien breidden we de doelgroep uit naar ouders met een beperkt netwerk in de plaats van enkel alleenstaande ouders. En we legden de nadruk nog meer op de thema’s onderwijs en opvoeding, met specifieke vormingen en dienstbezoeken.

Gezond eten en bewegen voor een kleurrijke doelgroep

Kleurrijk Gezond Stad en OCMW Antwerpen, Antwerps integratiecentrum de8 vzw, LOGO Antwerpen vzw en VIGeZ vzw zoeken samen naar doeltreffende manieren om de gezondheid van Antwerpenaren te verbeteren. Het project ‘Kleurrijk Gezond’ promoot gezond eten en bewegen bij mensen met diverse culturele achtergronden, hun verenigingen en de welzijnsen gezondheidszorg.

te weinig. Bovendien signaleerden groepswerkers en voedingsdeskundigen dat ze de juiste hulpmiddelen misten om die doelgroep te informeren en sensibiliseren. Daarom richtten alle eerdergenoemde partners het lerend netwerk ‘Kleurrijk Gezond’ op. Het doel ervan is om vanuit de praktijk te zoeken naar een doeltreffende manier om de gezondheid van mensen van diverse herkomst te verbeteren.

De bestaande informatie rond gezonde voeding en levensstijl bereikte etnisch-culturele minderheden

Positief prikkelen

Voedingstips • Eet gevarieerd. • Eet veel groenten, fruit, aardappelen en volle graanproducten. • Matig het gebruik van vlees, vet, suiker en zoet. • Drink veel water en melkproducten. • Eet regelmatig en niet meer dan 5 tot 6 keer per dag.

Met het informatiepakket ‘Gezond eten en bewegen’ kunnen hulpver-

leners voortaan een prikkelende infosessie op maat geven. Diëtisten en groepswerkers krijgen training om aan de slag te gaan met de interactieve methodiek. Een pool van lesgevers staat nu klaar om de infosessies ‘Gezond eten en bewegen’ te geven aan allerhande groepen: oudergroepen, culturele verenigingen, lesgroepen voor volwassenen, welzijnsvoorzieningen, buurtgroepen … Met oefeningen en visuele hulpmiddelen blazen ze het thema nieuw leven in en brengen ze complexe informatie op een toegankelijke manier.

Wie meer informatie wenst of de infosessie wilt organiseren, kan contact opnemen met het servicepunt van Kleurrijk Gezond. Véronique Vangramberen [email protected]

Gezondheidstips • Neem voldoende ‘maal-tijd’. • Was steeds je handen voor je eet of eten bereidt. • Lees de verpakking. • Hou je gewicht op het juiste peil. • Beweeg regelmatig.

Wie deelneemt aan de cursus, leert hoe hij met een paar kleine aanpassingen gezonder kan leven.

17

Intensieve gezinsbegeleiding voor Romaklanten

Amalia, een dame met pit OCMW Antwerpen heeft zo’n 150 dossiers van Romagezinnen. Een extra kwetsbare doelgroep die specifieke begeleiding vraagt, onder andere op het vlak van onderwijs, huisvesting, gezondheid, taal en communicatie. Daarom gingen we in juni 2013 met de steun van het Europees Sociaal Fonds van start met het Romaproject ‘Amalia’.

Sofie: ‘Het allerbelangrijkste om het vertrouwen van Romaklanten te winnen is interesse in hun cultuur tonen.’

18

Proef op de som

is helemaal verslingerd aan de kruisMaatschappelijk werkers Annick Mi- woordraadsels in de Wablieft-krant.’ chielsen en Sofie De Wit proberen de Romaklanten zoveel mogelijk te ac- Daniel (22) en zijn vrouw hebben drie kindjes. Hij tiveren via een trakrijgt arbeidsbeject op maat. ‘Door ‘Iedere ochtend geleiding en vond aan de randproblemoest ik om 9 uur het in het verleden men te werken, wilin sociaal centrum moeilijk om op tijd len we de mensen Coevelt staan. op zijn werk te geuiteindelijk aan de raken. ‘In december slag krijgen,’ steekt Het is me gelukt!’ heb ik daarom een Annick van wal. ‘Dat kan ook een sociale activering miniproefproject doorlopen,’ vertelt zijn,’ vult Sofie aan. ‘Zo gaat Sejdi hij trots. ‘Iedere ochtend moest ik (42) wekelijks naar het Buurthuis stipt om 9 uur in sociaal centrum om zijn Nederlands te oefenen. Hij Coevelt een formulier aftekenen. En het is me gelukt!’

moeten naar school gaan,’ knikt ze vastberaden. ‘Ik heb zelf geen opleiding gehad, en net daarom vind ik het extra belangrijk dat mijn kinderen het goed doen op school. Als één van mijn kinderen problemen heeft, zoek ik altijd naar een manier om ze te helpen.’

Een open geest

Een goed begin is het halve werk

‘Weet je wat het allerbelangrijkste is om hun vertrouwen te winnen?’ vraagt Sofie nog. ‘Een open houding. Interesse tonen in hun cultuur, in hun doen en laten. We stellen veel vragen, zodat ze zich niet geremd voelen om te vertellen. Ze zijn klant, maar ook gewoon mens, weliswaar met een specifieke achtergrond.’

‘De meeste klanten zijn bijzonder gemotiveerd en grijpen de hulp die we bieden met beide handen,’ vertelt Annick. ‘Om Nederlands te leren, om zichzelf te bewijzen en om verder te geraken in hun leven.’ Dat bewijst Suzana (27), een alleenstaande vrouw met zeven kinderen. Ze stapt binnenkort in een activeringstraject, nu haar jongste zoontje naar school gaat. Suzana kreeg er nooit les in, maar spreekt toch vloeiend Nederlands. ‘Dat heb ik van mijn kinderen geleerd,’ lacht ze. ‘We spreken altijd Nederlands met elkaar en kijken ook naar de Nederlandse tv.’

Erkenning van die achtergrond en de problemen die daar soms uit voortkomen is ook belangrijk. Daniel: ‘Ik zit soms wat gewrongen tussen mijn Romacultuur en de Belgische maatschappij. Voor mijn ouders was schoolgaan bijvoorbeeld niet zo belangrijk, terwijl de samenleving dat natuurlijk wel van mij verwacht. Dat ga ik met mijn eigen kinderen anders aanpakken. En ze zullen zelf mogen kiezen met wie ze trouwen. Maar ik wil ook wel bepaalde waarden uit de Romacultuur doorgeven aan mijn kinderen: de taal en het lekkere eten bijvoorbeeld!’, lacht hij.

‘We willen de gezinnen leren om stilaan op eigen benen te staan,’ vertelt Sofie nog. ‘Als we de kinderen stimuleren om naar school te gaan, staan ze sterker in hun onderwijscarrière en latere tewerkstellingskansen.’ Suzana moesten ze daar alvast niet meer van overtuigen. ‘Kinderen

De term ‘Roma’ is vaak erg beladen. Daarom gebruiken we in onze briefwisseling een nieuwe naam. Amalia is een oude wijze vrouw uit de Romacultuur.

19

Hiep hiep hoera In 2013 mocht inspraakgroep De Vondel vijf kaarsjes uitblazen. Reden genoeg voor een feestje. En wat voor een: het werd een heuse ‘bowlingparty’! Via inspraak- en participatiegroepen luisteren we naar onze klanten om de werking van het OCMW nog te verbeteren.

20

21

Departement Activering en Sociale Innovatie (ACSI) uit de startblokken

En … actie! Voor OCMW Antwerpen is activering een absolute prioriteit. Het strategische departement Activering en Sociale Innovatie zet sterk in op dat thema. We definiëren het begrip activering heel breed: we willen dat mensen actief zijn in de samenleving in de ruimste zin. Door te werken, door stappen te zetten om werk te kunnen vinden of door zich op een of andere manier vrijwillig in te zetten.

Stappenplan Wie geen werk heeft, loopt een hoog risico om onder de armoedegrens te belanden. Kinderen uit een gezin waar niemand werkt, hebben bovendien 70 procent kans om later ook in armoede te leven. Ze zijn gedoemd om van generatie op generatie arm te zijn en te blijven. Die vicieuze cirkel wil het OCMW doorbreken, en wel zo vroeg mogelijk. Tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat niet iedereen onmiddellijk aan de slag kan. Anderstalige nieuwkomers moeten eerst Nederlands leren en niet- of laaggeschoolden moeten een opleiding krijgen. Mensen moeten de kans krijgen om ervaring op te doen en de juiste arbeidsattitudes te verwerven. Ook die stappen zijn essentieel.

Actief in de maatschappij En dan zijn er nog de mensen die misschien nooit zullen werken. Door gezondheidsproblemen bij-

22

voorbeeld, of omdat de productiviteit van de huidige arbeidsmarkt gewoonweg te hoog gegrepen is. Maar ook voor die mensen is het belangrijk om actief in de maatschappij te staan. Want werken betekent meer dan geld verdienen. Door te werken kom je in contact met andere mensen. Je voelt je nuttig, je krijgt er waardering voor en bouwt zelfvertrouwen op. Mensen die niet kunnen werken, missen dus al die bijkomende functies van werk. Daarom doen we al het mogelijke om hen toch sociaal te activeren, bijvoorbeeld met kleine taken als vrijwilliger. Zodat ook zij een reden hebben om ’s morgens op te staan en zich te verzorgen. En zodat ze misschien daarna de stap kunnen zetten naar een job in het reguliere circuit.

Win-win Aan al die mogelijke vormen van ac-

tivering werken onze medewerkers samen met verschillende partners. Bij niet minder dan honderd externe werkgevers kunnen onze klanten terecht voor een sociale tewerkstelling, het zogenaamde artikel 60-statuut. Het is een win-winsysteem: onze klanten doen werkervaring op, de werkgevers tonen hun sociaal engagement en kunnen rekenen op begeleiding door het OCMW. Bovendien is het voor hen natuurlijk financieel aantrekkelijk. Zorgbedrijf Antwerpen, Manus en allerhande ngo’s en vzw’s maken er gretig gebruik van.

Werkplekleren Sinds kort hebben we de mogelijkheid om klanten in de tweede helft van hun sociale tewerkstelling een maand ervaring te laten opdoen bij een privéwerkgever. Dat past in het concept van het zogenaamde ‘werkplekleren’. ‘Het OCMW wil de doorstromingskansen naar de reguliere

Door te werken kom je in contact met andere mensen. Je voelt je nuttig, je krijgt er waardering voor en bouwt zelfvertrouwen op.

arbeidsmarkt van sociaal tewerkgestelden immers vergroten’, vertelt bestuurscoördinator Katelijne Lieten. ‘Als de klant zich voldoende kan bewijzen tijdens die periode, krijgt hij misschien een vast contract aangeboden. En al is dat niet het geval, dan krijgen we toch nuttige feedback over de competenties waaraan hij nog moet werken.’ Match met de markt Een partner waar OCMW Antwerpen heel nauw mee samenwerkt is de VDAB. Al onze sociaal tewerkgestelden gaan in de laatste periode van hun sociale tewerkstelling al naar de VDAB. Zo verhogen we de kans dat ze meteen op de reguliere arbeidsmarkt terechtkunnen na

hun werkervaring binnen artikel 60. Drie maanden voor het traject eindigt, krijgen ze een sollicitatietraining. Daarna volgt een ‘warme overdracht’ tussen de OCMW- en VDAB-begeleider. Verder bekijken we vooral met de VDAB hoe we onze klanten beter kunnen matchen met de realiteit van de arbeidsmarkt. Het heeft geen zin om veel mensen via artikel 60 tewerk te stellen in een bepaalde job waar geen vraag naar is. En het is belangrijk dat onze werkervaringsklanten de opleiding krijgen die werkelijk nodig is op de werkvloer.

Welzijnstrajecten Werk zoeken is niet gemakkelijk, als je een pak andere problemen aan je

hoofd hebt. Sinds een paar jaar biedt het OCMW daarom zijn diensten aan VDAB-klanten aan om hun randproblemen aan te pakken. Maatschappelijk werker Nancy Thues legt uit: ‘Wij zijn dagelijks aanwezig in de Werkwinkels en bieden onze diensten aan op het vlak van welzijn. De trajectbegeleider van de VDAB roept onze hulp in wanneer hij vermoedt dat er problemen zijn. Het kan gaan om louter administratieve hulp bij het invullen van allerlei documenten. Maar we begeleiden klanten ook op het gebied van huisvesting, schulden, psychische of medische problemen. Verder schenken we extra aandacht aan de klanten die uitstromen na artikel 60 en op zoek gaan naar een andere job.’

23

Tijdens de winterperiode breiden stad en OCMW Antwerpen het opvangaanbod voor dak- of thuislozen aanzienlijk uit.

Vinger aan de pols bij de winterdagopvang

Warme winter De winterdagopvang voor dak- en thuislozen liep van 25 november 2013 tot en met 31 maart 2014. Een groot aantal OCMW-medewerkers was bereid om de winterwerking tijdens hun werkuren te combineren met hun vaste takenpakket. Benieuwd naar hun ervaringen!

24

Helpende hand Dak- en thuislozen zijn erg kwetsbare klanten. Ze hebben vaak te maken met verschillende problemen, zoals werkloosheid, een slechte gezondheid of psychiatrische problemen. Stad en OCMW Antwerpen realiseren samen met verschillende partners een uitgebreid vangnet.

In de sociale centra kunnen dakloze mensen terecht voor hulp op verschillende vlakken. De medewerkers van de centrale dispatch ondersteunen de maatschappelijk werkers in de zoektocht naar geschikte (nacht) opvang. In sommige gevallen kunnen ze tijdelijke crisisopvang aanbieden.

Maarten Versichel maatschappelijk werker bij de dienst Budgetbeheer

Tine Vinck maatschappelijk werker in sociaal centrum Plein ‘De winterwerking was een leuke ervaring. Het is volledig anders dan mijn huidige job. Even geen administratie, geen moeilijke vragen stellen … Gewoon koffie uitdelen en een ‘klapke’ doen met de mensen.’ ‘Door een dagje mee te draaien met de medewerkers van het activeringsproject van Free Clinic kreeg ik meer respect voor hun job en manier van hulpverlening. Meer nog, hun ervaring was onmisbaar voor de winterwerking. Ze kennen de doelgroep door en door en anticiperen wanneer nodig. Agressief gedrag of onder invloed zijn kan niet door de beugel, maar de volgende dag krijgen die mensen wel opnieuw een kans. Daarnaast weten de hulpverleners goed wat haalbaar is met de voorzieningen die soms beperkt zijn.’

‘Ik sprong in op een dag dat de meeste mensen nog bekomen waren van hun kerstmaaltijd. Er kwam niet zoveel volk opdagen als verwacht, maar het was toch een gezellige samenkomst. Een extra meevaller was dat er nog spaghetti over was van de dag ervoor, die de gasten zelf hadden klaargemaakt. Smullen geblazen!’ ‘Het mooiste aan de dag was dat er geen drempels waren om met de klanten te spreken. Ik moest even geen ‘OCMW-maatschappelijk werker’ zijn. Supertof was dat de gasten mij leerden om met de pitjesbak te spelen, een oud Vlaams dobbelspel. Nieuwsgierige omwonenden stapten binnen voor een korte babbel, waardoor er een leuke mix van bezoekers ontstond.’

‘De bezoekers leerden me met de pitjesbak spelen.’

Oole Posselt maatschappelijk werker bij de afdeling Woonzekerheid

De maatschappelijk werkers kijken ook voor alle klanten uit naar manieren om hen uit de armoede te helpen, in te schakelen in de samenleving en waar mogelijk zelfredzaam te maken. Wanneer een dak- of thuisloze een verblijfplaats vindt, heeft hij recht op een eenmalige installatiepremie. Zo kan hij zijn woning inrichten en bijvoorbeeld keukenspullen kopen.

De klok rond Tijdens de winterperiode breiden OCMW en stad Antwerpen het opvangaanbod voor dak- en thuislozen aanzienlijk uit. Het hele jaar door

wijst de centrale dispatch de beschikbare bedden toe. Indien nodig werkt de dienst samen met enkele hotels. De verschillende Centra voor Algemeen Welzijnswerk (CAW De Mare, CAW De Terp en CAW Metropool) zetten het hele jaar door sterk in op daklozenopvang. Onder andere Outreach-medewerkers en straathoekwerkers spreken de mensen aan en proberen hen door te verwijzen naar de juiste opvangmogelijkheden. De zorgteams van CAW De Terp en Dokters van de Wereld houden regelmatig medische consultaties.

‘Crisisopvang, mijn specialisatie, en daklozenopvang sluiten vrij nauw bij elkaar aan. Daarom was het vooral leerrijk om de klanten eens in een andere situatie te zien. Ik verwees enkele mensen naar mijn eigen spreekuur en heb ze daar ondertussen ook ontvangen.’ ‘Het werk leek ook een beetje op wat ik vroeger in het jeugdhuis deed: ‘functioneel rondhangen’, soep maken met de bezoekers, vernederd worden bij Rummikub, mijmeren over de wereldvrede …’

25

CO3-project krijgt Europese erkenning CO3 is een pilootproject dat geweld in gezinnen aanpakt. Medewerkers van justitie, politie, hulpverlening, OCMW, stad en provincie werken samen om geweld in gezinnen te stoppen. Ze besteden niet alleen aandacht aan het geweld, maar ook aan achterliggende problemen, bijvoorbeeld huisvesting, schulden … Ze begeleiden en helpen zowel slachtoffers als daders van het geweld. Twee medewerkers van het project deelden hun ervaringen en expertise tijdens een Europese bijeenkomst in Wenen.

In december 2013 vond in Vilnius de uitreiking van de Europese Veiligheidsprijs plaats. Die prijs beloonde projecten die huiselijk geweld proberen te voorkomen. Projecten uit achttien landen dongen mee. CO3 kreeg de prijs voor het beste samenwerkingsverband. Het eindigde daarmee tweede in de competitie voor de Europese Veiligheidsprijs. In september 2013 won het project ook al de Belgische prijs voor veiligheid en criminaliteitspreventie.

Zorg voor alle OCMW-medewerkers centraal

Weg met agressie OCMW-medewerkers werken voor én met klanten. Dat kunnen ook leveranciers, advocaten of partnerorganisaties zijn. Soms loopt er iets mis en ontstaat er agressie: verbaal of fysiek. Agressie tegen onze medewerkers is ontoelaatbaar, daarom werkte OCMW Antwerpen in samenwerking met de Gemeenschappelijke Preventiedienst een nieuw agressiebeleid uit.

1 Voorkomen en voorbereid zijn Leidinggevenden en medewerkers krijgen vorming, zodat ze weten hoe ze agressie kunnen voorkomen en hoe ze ermee moeten omgaan als het zich toch voordoet. Bovendien is het belangrijk dat elk team preventief duidelijke afspraken maakt. Medewerkers kunnen vooraf ook bij de sociale dienst

26

Centrum terecht voor tips, wanneer ze bijvoorbeeld een moeilijk gesprek verwachten. 2 Interventie Agressie is vaak onvoorspelbaar. Net daarom is het belangrijk dat iedereen op de hoogte is van wat hij in zo’n situatie kan en moet doen. Dat verschilt naargelang de heftigheid van het incident. Bij een boze telefoon moet je voornamelijk

je eigen grenzen duidelijk maken. Maar staat er een kwade klant met een wapen te dreigen, dan moet er politie aan te pas komen. Goede afspraken zijn een houvast. 3 Herstel en nazorg Na elk incident is nazorg nodig. Ook als het om minder heftige agressie gaat. Onze medewerkers moeten weten waar ze terecht kunnen met vragen. Het

is ook belangrijk dat collega’s en leidinggevenden het incident niet minimaliseren. 4 Registreren en evalueren Konden we de agressie voorkomen? Wat is het profiel van de dader? We kunnen veel informatie halen uit meldingsformulieren. Op die manier willen we het agressiebeleid voortdurend bijsturen.

Betaalbare en op maat gemaakte schoolkledij Ouders die in armoede leven vragen alsmaar vaker een financiële tussenkomst voor schoolaankopen. Naast schoolboeken en -uitstappen is degelijke schoolkledij voor hen een zware extra kost. Om kinderarmoede terug te dringen en de schoolparticipatie van kinderen te vergroten, kocht de dienst Binnenste Buiten duurzame, gebruiksvriendelijke stoffen aan. Daarmee maken de kleermakers van het naaiatelier mooie, hedendaagse schoolkledij, volledig op maat van het kind. Het aanbod bestaat uit rokjes, broeken en vesten in neutrale (uniform)kleuren. Per stuk betaalt de klant vier euro.

Binnenste Buiten Mensen in armoede voelen zich vaak uitgesloten op basis van hun uiterlijk en dat verkleint hun kansen op integratie, tewerkstelling, wonen ... Binnenste Buiten is voor OCMW- klanten naast een ondersteunende dienst rond zelfzorg en kleding(advies) ook een werkervaringsproject. Er zijn twee medewerkers actief in het naaiatelier, die zelf patronen ontwerpen en kleding maken.

Dilemmatraining ondersteunt OCMW-medewerkers bij morele beslissingen ‘Wat is in deze situatie de juiste morele beslissing?’ Met die vraag komen alle OCMW-medewerkers vroeg of laat in aanraking. Door voorbeelden van lastige beslissingen uit de eigen werkpraktijk in groep te bekijken, leren de deelnemers om zelfstandig een correct moreel oordeel te vormen. ‘Het gaat vooral om recht doen aan anderen. Je moet rekening houden met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen. Een moreel oordeel hangt altijd af van de situatie’, verduidelijkt lesgever Patrick Geussens.

De cursus gaat dieper in op onze A-waarden, die een belangrijke rol spelen bij de overweging van morele beslissingen: kostenbewustzijn, klantgerichtheid, samenwerken, integriteit en omgaan met diversiteit. De cases die tijdens de opleiding aan bod komen, zijn volledig op maat van het OCMW. Voorbeelden van vragen die aan bod komen: • In welke gevallen primeert het recht van de gemeenschap (gemeenschapsgeld) op het recht van het individu (de klant) of omgekeerd?

• Hoe weeg je de zorgplicht af tegen de activeringsplicht van de klant? • Hoe ver ga je in het respect voor de cultuur van je klant? • Wat betekent klantgerichtheid? • Hoe beoordeel ik mijn medewerkers en collega’s op integriteit?

27

Gekregen, getekend, gedrukt Het Maagdenhuismuseum stelde vorig jaar een deel van de grafiekcollectie van OCMW Antwerpen tentoon. De titel van de expo, ‘Gekregen, getekend, gedrukt’, verwees naar de oorsprong en aard van de tentoongestelde werken. Het OCMW verzamelde de werken vooral door schenkingen.

Gekregen, getekend, gedrukt

Collectie OCMW Antwerpen

Grafiek van 1710 tot vandaag Van 15 december 2012 tot 30 juni 2013 in het Maagdenhuismuseum Maagdenhuismuseum | Lange Gasthuisstraat 33 | 2000 Antwerpen | www.ocmw.antwerpen.be/Maagdenhuismuseum

28

2012073_st • Verantwoordelijke uitgever: Marc De Bens, Lange Gasthuisstraat 33, 2000 Antwerpen

Gelegenheidsgrafiek uit het Guldenboek OCMW Antwerpen, Houtsnede © Frieda Maes

Naast oude gravures en originele tekeningen, exposeerde het museum ook etsen, houtsneden en litho’s van bekende hedendaagse kunstenaars. Zo kwamen werken van onder andere Sam Dillemans, Joris Minne, Hugo Claus en Fred Bervoets aan bod. De expo gaf op die manier een boeiend artistiek overzicht van de Antwerpse grafiek van 1710 tot vandaag. Tegelijk kreeg de bezoeker een originele kijk op de geschiedenis van het OCMW. De talrijke huldebewijzen, diploma’s en Gulden Boeken illustreerden treffend de werking van de vroegere Commissie voor Openbare Onderstand (COO) en het huidige OCMW.

Handen uit de mouwen Tijdens de grafiekexpo in het Maagdenhuismuseum gaf de Antwerpse grafiekkunstenares Veerle Rooms een boeiende lezing over de druktechniek collografie. Geïnteresseerden leerden nadien tijdens een interactieve workshop een collage tot drukplaat verwerken. De helft van de aanwezigen waren klanten van dagcentrum De Vinken. Dat dagcentrum biedt mensen met een chronisch psychische kwetsbaarheid creatieve en artistieke activiteiten aan zoals etsen, boetseren, schilderen of musiceren.

29

Zwoegen, zweten, doorzetten en teruggeven

Klanten aan het woord OCMW-klanten hebben elk hun uniek verhaal. Ze werken hard om hun situatie te verbeteren. En sommigen van hen vinden daarbovenop de kracht om anderen te helpen. Hieronder getuigen vijf klanten over hun sociaal engagement en hun inspanningen om te integreren.

Geluksbrenger voor senioren Amra, een 25-jarige student afkomstig uit Mongolië, krijgt begeleiding bij sociaal centrum Veemarkt. In woon- en zorgcentrum Bilzenhof is hij een graag geziene gast. Hij komt er wekelijks over de vloer om samen met een groep jongeren de bewoners te bezoeken. Daarbij ziet Amra soms een ‘magische interactie’ ontstaan. Amra: ‘Ik denk dat het een win-winsituatie is. De jongeren voelen zich uitgesproken welkom bij de bewoners en kunnen hun Nederlands oefenen. En voor de senioren is de eenzaamheid even doorbroken. Ik geloof dat iedere mens een gevoel voor solidariteit heeft. Als ik langsga

30

bij scholen om vrijwilligers aan te trekken, dan gebruik ik filmmateriaal om de jongeren te prikkelen. De beelden verduidelijken hoe gelukkig de bewoners zijn als ze bezoek krijgen.’ ‘Als student sociologie heb ik een uitgebreide interesse voor maatschappelijke integratie. Zo ging mijn thesis over een verplichte sociale stage voor jongeren in het middelbaar onderwijs. Bij jongeren die zo’n stage volgden is de kans groter dat ze later iets bijdragen op maatschappelijk vlak. Die vaststelling laat mij alleen nog meer geloven in het sociaal nut van mijn werk.’

‘Iedere mens heef

t een gevoel voor solidariteit. ’

Bruggen bouwen tussen culturen Het multiculturele praatcafé in de Berchemse zaal De Vrede is een initiatief van de Iraanse Madi Zajjadi en zijn vrouw Soodabeh Ghorbadine, twee maatschappelijk geëngageerde klanten van sociaal centrum Berchem. Waarom doen ze dat?

Madi: ‘Als je vanuit een ander land naar België verhuist, dan weet je in het begin niets. Dat kan tot grote problemen en sociale isolatie leiden. Stel je voor dat je ziek bent en tegen niemand erover kan vertellen. Of dat je graag eens buiten komt, maar je hebt niemand om naartoe te gaan. Met het praatcafé willen we die mensen in groep opvangen en een steuntje in de rug geven.’

van ‘We willen Belgen en mensen .’ een andere origine samenbrengen

Soodabehi: ‘Het praatcafé is ontstaan als een ontmoetingsplek voor de Antwerpse Iraanse gemeenschap. Maar we hebben de doelgroep al snel opengetrokken naar andere culturen. Zo vinden we het belangrijk dat Belgen ook participeren aan de gesprekken. Daarvoor schakelen we zelfs een tolk in. We willen de Belgen tonen dat we echt moeite doen om te integreren.’

Al veertien jaar enthousiast vrijwilliger Na een zware operatie verbleef Julia Cools, in begeleiding bij sociaal centrum Kyle, een maand lang in een revalidatiecentrum in Nieuwpoort. Vrijwilligers legden haar daar in de watten. Zo goed, dat ze dat zelf ook voor anderen wilde doen. Julia: ‘Bij vrijwilligerswerk komen veel dingen kijken. Je bent de hele dag in de weer. Patiënten moeten tijdig naar de kinesist, dokter, diëtist … Verder ga je veel met de patiënten wandelen. En dan probeer je nog tijd te maken voor een babbeltje. Daar hebben mensen met gezondheidsproblemen vaak nood aan.’

‘Ik probeer altijd

tijd vrij te maken voor een babbeltj e.’

Wat is Julia’s drijfveer om te blijven doorgaan? Julia: ‘Bij ons in de familie is sociaal engagement heel gewoon. Mijn ouders waren heel sociaal en hadden een druk verenigingsleven. Ik heb dat ook aan mijn kinderen meegegeven. Ondertussen is mijn zoon opvoeder bij autistische jongeren en geeft mijn dochter les aan gehandicapten. Het bloed kruipt waar het niet gaan kan.’

31

Verhaal van een doorzetter Sangar Majid vluchtte 6,5 jaar geleden weg uit zijn thuisland Irak. Toen hij aankwam in België, was alles nieuw voor hem: de cultuur, de taal … Via zijn maatschappelijk werker in het asielcentrum kwam hij bij OCMW Antwerpen terecht. In het begin ging alles moeizaam. Zijn kennis van de Nederlandse taal was slecht en de vooruitzichten op tewerkstelling waren ongunstig. Toch bleef Sangar niet bij de pakken neerzitten. Bekijk zijn bemoedigende getuigenis via Layar (meer info op p. 2).

32

Scan deze pagina met Layar voor de getuigenis van Sangar

Column

Peddelen en peinzen Op de achterkant van dit jaarmagazine staat een beeldverhaal over onze visie op hulpverlening. Beelden zeggen veel, maar niet alles. De lezer moet er nog een eigen interpretatie aan geven. Een beeld maakt gedachten en gevoelens los.

Als ik mijn ogen sluit … Mensen ervaren hun leven en de uitdagingen die op hen afkomen op verschillende manieren en gaan er ook anders mee om. Klanten ervaren hoe moeilijk hun tocht kan zijn. Ze zien de boot van de hulpverlener niet altijd. Soms kiezen ze een andere boot dan die van de hulpverlener. Of nemen ze in de boot een plek in die we niet verwachtten. Misschien kunnen ze de aangereikte roeispanen niet grijpen of weten ze niet hoe die te gebruiken. Klanten zijn soms geen vragende partij om zelf te roeien. Of ze willen wel, maar roeien in een andere richting.

Klantgericht zijn en tegelijkertijd loyaal aan de eigen organisatie en het beleid blijven, is een voortdurende zoektocht naar evenwicht. Maar de wil is er zeker om een stevig beleid uit te bouwen dat inspeelt op de snel veranderende samenleving. Een beleid dat klantsituaties en regelgeving samenbrengt tot een innovatief gegeven. Een beleid dat anticipeert op de noden van zowel de klant als de hulpverlener en inspireert om zorgzaam om te gaan met elkaar. Om samen de uitdagingen van een grootstad als Antwerpen aan te gaan. Sluit even de ogen en droom je eigen beeldverhaal.

En voor de hulpverlener is het een regelrechte uitdaging en een opdracht om de positieve krachten in de klant te benoemen en daarop in te zetten. Om de boot in evenwicht te houden, ook in complexe en moeilijke situaties. Om vast te stellen waarom de boot zus of zo vaart en soms kapseist. Om steeds opnieuw de klant uit te nodigen om de roeispanen over te nemen. Om de moeilijke vaargeulen en stroomversnellingen te signaleren aan leidinggevenden en aan het beleid.

Kris Drossaert afdelingschef maatschappelijk werk

33

Jaarcijfers online Op onze website www.ocmw.antwerpen.be/jaarverslag vind je uitgebreid cijfermateriaal en gedetailleerde informatie over de inspanningen die we in 2013 deden. Je leest er ook meer over onze interne organisatie, de samenstelling van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn, het Managementcomité, het personeelsbestand … Ook de jaarrekening is hier te vinden.

www.ocmw.antwerpen.be/jaarverslag

Bedankt Een duizendtal medewerkers zet zich elke dag opnieuw in om kansen te creëren voor alle Antwerpenaren. Om te vechten tegen (kans)armoede, om mensen te versterken, te activeren en te integreren … Dat doen we met overtuiging en met de vijf grote A-waarden in het achterhoofd: samenwerken, klantgerichtheid, integriteit, diversiteit en kostenbewustzijn. Aan iedereen een oprecht dankjewel voor de geleverde prestaties! Op onze website krijgen die gepassioneerde collega’s een gezicht. Daar vertellen ze over hun ervaringen als OCMW-medewerker en wat hen inspireert.

Scan deze pagina met Layar om naar het getuigenissenplatform te gaan

Colofon Verantwoordelijke uitgever Marc De Bens, Lange Gasthuisstraat 33, 2000 Antwerpen Concept, redactie, vormgeving en secretariaat Communicatiedienst OCMW Antwerpen Postadres: Lange Gasthuisstraat 39, 2000 Antwerpen tel. 03 338 67 67 [email protected]

34

Fotografie Communicatiedienst OCMW Antwerpen, Tim De Weerdt, Elisabeth Verwaest OCMW-infopunt tel. 03 338 28 28 [email protected] www.ocmw.antwerpen.be

Volg OCMW Antwerpen op sociale media

Wil je op de hoogte blijven van het reilen en zeilen bij OCMW Antwerpen? Volg ons! www.facebook.com/OCMWAntwerpen www.facebook.com/Maagdenhuismuseum www.twitter.com/OCMWAntwerpen www.linkedin.com/company/278824?trk=tyah

35

Onze visie op hulpverlening