Interview Stapel Bloot op de trampoline. Vintage. Onafhankelijk magazine van Tilburg University

Vintage

Interview Stapel Bloot op de trampoline

Onafhankelijk magazine van Tilburg University

no. 04 30 oktober 2014

02. Waar

tekst Jozien Wijkhuijs fotografie Marieke Plasier

Menig plaatselijke schone dook het bed in met een Schotse G.I. Joe Column

Bevrijding Precies 70 jaar geleden, op 27 oktober 1944, werd Tilburg bevrijd. Door geallieerde soldaten van de 15th Scottish Division. Om 15.17 uur rolden ze met hun tanks het Heuvelplein op. Het herdenken waard, zou je zeggen, maar op de Facebook-pagina Tilburg 70 jaar bevrijd is het opvallend rustig. Ik denk omdat steeds minder Tilburgers de Tweede Wereldoorlog bewust hebben meegemaakt. Dat levert nogal eens gesomber op. Hoe nu verder met herdenken? De Schotten van de 15e divisie - overleden of de negentig inmiddels gepasseerd - zijn niet van de partij. Dit lustrum moeten we het daarom doen met een defilé van historische legervoertuigen door de Tilburgse binnenstad. Een beetje vreemd; juichen voor mannen die voor de lol oude legervoertuigen opknappen om er verkleed als soldaat in rond te rijden. Zij hebben niets met de bevrijding van doen. Dat waren zoals gezegd de Schotten. En eerlijk is eerlijk: zij hadden hier de tijd van hun leven. Tilburg bleek vruchtbare bodem. Menig plaatselijke schone dook met een Schotse G.I. Joe het bed in. Er was geen houden aan. Burgerlijke en geestelijke autoriteiten maakten zich grote zorgen over deze verregaande ‘teloorgang van de seksuele moraal’. Negen maanden later - de Schotten waren allang weer vertrokken - zagen in Tilburg opvallend veel borelingen het levenslicht. Speciaal voor hen en hun moeders werd Huize De Bocht gesticht, in Goirle.

Waar is Univers

Eerlijke wetenschap voor dummies Univers is overal. Misschien ook wel bij jou in de buurt. Laten we hem zelf maar intikken: als er een universiteit is waar de voorstelling Gewetenschap relevant is, dan is het wel op onze Alma Mater. Misschien is het een teken van de algehele fraude-moeheid dat het niet heel erg druk is bij de voorstelling van Pandemonia Science Theatre. De week dat ons morele bewustzijn namelijk even opgefrist wordt door de olijke drie acteurs van de dag, hebben we ook alweer een hoop Diederik Stapel-nieuws over ons heen gekregen. En, lieve mensen uit Tilburg, in welke stad stond het grootste deel van zijn bühne? Precies. Een gemotiveerde onderzoeker, een overwerkte hoogleraar en een promovenda die dreigt te verdrinken in het wetenschapsgeweld; vele aanwezigen herkennen zich in de drie rollen in het toneelstuk. De acteurs zijn goed, het verhaal is herkenbaar en er is goed nagedacht over attributen. De mannelijke hoofdpersoon heeft drie verschillende maten koffers bij zich, er staan twee beeldschermen zonder glas en een futuristisch boeklampje moet de revolutionaire uitvinding voorstellen waar de drie ‘gewetenschappers’ aan werken. Eén voor één vallen ze in alle denkbare valkuilen: schimmige co-auteurs, vooringenomen peer review, kopiëren van elkaars werk. Dat het geheel een beetje Klokhuis-belerend aandoet, zien we even door de vingers. Het zal met de huidige staat van de wetenschap wel nodig zijn. Herman de Regt brengt de discussie slim op gang door alvast vier vaste reaguurders in te seinen voor het hele circus begint. Die hebben hun reactie mooi klaar. Collegevoorzitter Koen Becking hoort het tevreden knikkend aan en besluit de kring alvast te verlaten. De rest bevestigt nog even dat we vooral goed op elkaar moeten blijven letten. Iedereen weer scherp? Ok.

Die borelingen zijn nu 69 jaar oud. Hoeveel zouden het er zijn? Ik heb geen cijfers kunnen achterhalen, maar een defilé door de Tilburgse binnenstad van deze Tilburgers met Schots bloed lijkt mij helemaal te gek. Weer eens wat anders dan die saaie legervoertuigen. Of, zoals de site van het Regionaal Archief Tilburg het schrijft: ‘Het enthousiasme waarmee de Tilburgse bevolking de bevrijders binnenhaalde, heeft bij deze, voornamelijk Schotten, een onvergetelijke indruk achtergelaten.’ Luuk Koelman columnist Univers

Inhoudsopgave 04. Buzz 06. Pics 08. Passion, fear & faith 12. Coverstory vintage 22 Speak up 24. Lifestyle 26. Incrowd 27 Science & school 29. International Univers 30 oktober 2014

Het tweede leven van Stapel

08. Veel mensen vinden dat hij voor altijd moet zwijgen, Stapel niet. Gesprek over zijn dromen, angsten en passies.

Vintage

12. Twee studentredacteuren en een stagiaire van Univers houden van vintage. Maar doen ze dat ook nog na een dag leven in 1964?

Bloot op de trampoline

18. Herinneringen van een burgemeester aan de ruige tijd op Tilburg University.

Grandmother’s dresses

21. Do internationals also fancy vintage? Nostalgic in your home country?

En passant .03 fotografie Wilko Elsinga

Spotted! Cobbenhagenvijver, 10 oktober – Bul en boterbriefje Promotie, huwelijk. Heuglijke gebeurtenissen vol van traditie en symbolen, die je doorgaans deelt met vrienden en familie. Zo ook voor Margot Bennink (de ster van deze foto, in smetteloos wit). Zij promoveerde vrijdag 10 oktober op een onderzoek naar micromacro multilevel analysis, ook wel het badkuipmodel genoemd. Vandaar waarschijnlijk het poseren voor de vijver. En, oh ja, meteen daarna trouwde ze ook nog eens. Noem dat maar een dag om nooit te vergeten.

En passant

Tip ons! [email protected] facebook.com/ universonline

&

@universtweet

Diederik & Paul Elke goede fictieschrijver heeft een pseudoniem nodig. Daarom plaatste Diederik Stapel verschillende comments op artikelen over zichzelf op de blog van Retraction Watch onder de naam Paul. Want als mensen met een nickname iets over Stapel mogen schrijven, dan mag Diederik zelf ook wel onder een schuilnaam iets over zichzelf schrijven. Slimme gedachtegang. Dit Univers-bericht is overigens niet geschreven door Stapel.

Duck & face De coverfoto van onze vorige Univers was er eentje die in de smaak viel bij deze lezer. Ze lijken verdomd veel op elkaar. Goede duckface in ieder geval.

&

Pimp & fiets De promocommissie van communicatiestudievereniging Flow vond het weer eens tijd voor Pimp je Flow-fiets. Maar liefst dertien onschuldige fietsjes werden bestickerd en geblauwgeeld in de clubkleuren. Flow pimpt de fietsen twee keer per jaar, doorgaans worden een tiental fietsen onderhanden genomen. Jatproof, noemt de promocommissie hun metamorfietsen. Ze vinden niets mooier dan in de stad zo’n Flowfiets terug te zien. Of, nog beter, een kudde bij elkaar. Op het station of voor de kroeg. De studievereniging heeft daarvoor zelfs weer een jaarlijkse competitie: Spot de Flowfiets, en een smoothiemaker voor de winnaar.

& Parkeer & hier De aanmeldcijfers van de UvT lopen terug, maar er zijn veel nieuwe gegadigden. In de herfstvakantie was het parkeerterrein van de uni overvol tijdens de introductiedagen. Nieuwelingen werd gevraagd om in het bos te parkeren.

Univers 30 oktober 2014

04. Buzz

;)

Debat

Knipoog

Het geld van de mensen

Front opent jacht op hbo’ers

Tilburg is een vrij wanstaltige stad aan het Wilhelminakanaal. Omdat ook de inwoners zelf doordrongen zijn van die lelijkheid, bestaat er een onbeheersbare behoefte om ‘hun’ Kruikenstad mooier te maken. Cultuur is daarvoor blijkbaar het ideale lapmiddel. 4,7 miljoen euro naar citymarketing; Verbouwing 013 kost € 2,2 miljoen extra; B&W leent filmhuis Cinecitta € 2,8 miljoen. Dat is zo de oogst van drie weken krantenkoppen. Cultuur dus, en een toefje citymarketing. Is het flauw om te zeggen dat er in deze koppen altijd een (aanzienlijk) geldbedrag vermeld staat? Misschien wel. Misschien ook niet, want het is lang niet altijd inzichtelijk wat er met die miljoenen aan gemeenschapsgeld gebeurt. Zo moet een (negatief) advies over de lening aan Cinecitta geheim blijven en kreeg 013 vorig jaar ook al € 7,7 miljoen van de gemeente. Om over het budget voor citymarketing maar helemaal te zwijgen. Want ‘het starten van een studentenatelier waarin aan stadspromotie wordt gewerkt’ klinkt net zo concreet of vaag als je zelf wilt. Je kunt bovendien vraagtekens zetten bij wat de stad uiteindelijk voor elkaar krijgt op cultuurgebied. Culturele droomgebouwen staan leeg (Danshuis Station Zuid) of worden met miljoenenverlies doorverkocht (het Miditheater). “Wenn ich das Wort ‘Kultur’ höre lade ich meinem Browning”, lachte Hermann Göring vaak. Zo erg is het natuurlijk ook weer niet. Maar de vraag blijft: Moeten we niet vaker even tot 10 tellen als het om cultuuruitgaven gaat?

Niks mis met een hbo, of een student daarvan. Het zijn er alleen zoveel en ze hebben allemaal hacking skills, dan wel huisgenoten die met inloggegevens strooien als ware het pepernoten. Hoe dan ook, onze universiteitsbieb is zo fraai en fijn dat hij altijd vol zit. Mooi zo, zou je zeggen. Fijn dat hardwerkende studenten de weg naar onze studiefaciliteiten zo goed weten te vinden. Maar dat is het probleem, zegt studentenfractie Front, sommige van die hardwerkende studenten zijn hbo’ers, of anderszins niet studerende aan Tilburg University. Waardoor de eigen volbloed TiU-kaartdragende studenten kunnen misgrijpen op academisch studeerplekken met onze hooggeleerde computers. Front zegt het al langer en zegt het wel vaker. Maar nu is het gehoord en niet onopgemerkt gebleven, bleek bij de laatste universiteitsraad. Biebbezoekers zullen vaker hun Tilburg University-waardigheid moeten bewijzen. Geen pas? Geen plek voor jou. Maar dat was niet het enige biebnieuws uit de afgelopen Uraad. Want ook studentenfractie SAM zag een eigen voorstel verwerkelijkt. Al gebeurt er in dit geval niets nieuws. Op proef werd de bieb elke dag tot middernacht open gehouden en dat blijft nu zo. Niet meer als pilot, maar voor het echt en definitief.

Kritischer zijn op cultuuruitgaven? Reageer! [email protected] of @universtweet Lees ook: ‘Cinecitta: van arthouse naar soap?’ op universonline.nl

Vroeger was alles beter, want:

Van de redactie Vintage, dat leek mij een prima thema. Totdat het op uitvoering aankwam. Niet omdat we niks voelden bij het thema, maar omdat een paar medewerkers het vintageleven te serieus namen. Tijdens het afmaken bleek de vormgeefster aan het druivenplukken in Frankrijk. Huh, dit deden de hippies toch in de jaren 60? Een fotograaf was aan het geitenmelken in Spanje. Vrijwillig nota bene. Het heet nu wwoofen, World Wide Opportunities on Organic Farms. Redacteuren van Univers die in de bieb op de typemachine werkten, werden er gelukkig uitgegooid. Terug naar de computer, dat schiet tenminste op. Francine Bardoel, hoofdredacteur [email protected]

Je kon zo lang doen over je studie als je zelf wilde

Het maakte niet uit hoeveel Facebookvrienden je had

(32%, 71 stemmen)

(29%, 65 stemmen)

Terugkijken heeft geen zin

Zuipen en paffen was goedkoper

(20%, 44 stemmen)

(19%, 38 stemmen)

Totaal aantal stemmen: 221 Stef Peeters (22, master accountancy) “Nu is alles beter. Reizen naar het buitenland is toegankelijker en betaalbaarder geworden. Ik ga vaak op vakantie naar Oost-Europa, want het bier is daar goedkoper. Oh ja, vroeger was bier ook nog goedkoop in Nederland, dat mag dan wel weer terugkomen van mij.”

Ademir Sehomerovic (24, master financieel recht) “Toen ik vijf jaar geleden begon met studeren, was de kwaliteit van het onderwijs beter dan nu. Naar mijn mening hadden professoren toen meer kennis. Er zijn veel jonge docenten bijgekomen en de ouderen, met meer kennis, gaan weg. Al kan het natuurlijk ook gewoon toeval zijn, dat ik net alle jonge docenten krijg.”

Ga naar UniversOnline en stem op onze nieuwe poll.


Buzz .05

Zou die chick ook bij de auto verkocht worden?

ff bellen

met Wim Hupperetz

Wim Hupperetz is directeur van het Allard Pierson Museum, in 2004 promoveerde hij aan Tilburg University. Als erfgoedspecialist laat hij zijn licht schijnen op het nut van ouwe spullen. Waarom willen mensen zo graag tweedehands? “Dat is van alle tijden... Al in de zestiende eeuw was het in hoge kringen gebruikelijk om tweedehands inboedels op te kopen. Tweedehands en ‘vintage’ zijn sterk met elkaar verbonden. Hierbij is gevoelswaarde essentieel: lifestyle, nostalgie en identificatie spelen onherroepelijk een rol. Aan de spullen die ons omringen ontlenen we een deel van ons imago. Overigens: in de materialistische jaren ’80 en ’90 koos je vooral voor kwaliteit. Tegenwoordig gaat het meer om ‘eigen’. Internet helpt daarbij, want op sites als marktplaats.nl kun je haast alles vinden.”

Wat is de charme ervan om je te behelpen met vinyl en versnellingsbak? “De grote charme is dat je er moeite voor moet doen. Het is het fysieke aspect tegenover het cleane en digitale, zeg maar. Soms wil je meer inspanning leveren dan alleen op een knopje drukken. In het verlengde daarvan zie je de groeiende waardering voor arts & crafts: analoge fotografie, zeefdrukken, allemaal als fysieke reactie op de verregaande digitalisering.” Klopt de constatering dat er in de jaren ’60 en ’70 vooral vooruitgekeken werd? Tegenwoordig lijkt terugkijken het ideaal. “Het historisch bewustzijn is moeilijk te peilen. Je hebt natuurlijk periodes met meer vooruitgangsgeloof en optimisme. Dat geldt zeker voor de jaren 1960-‘70. Maar de herwaardering van vintage en arts & crafts zie ik vooral als fysieke reactie op de digitalisering van ons bestaan. Een algemene constatering daarbij is dat we onze herinneringen steeds kwetsbaarder opslaan.”

Proost

Spotprijs voor kale kip Prijzen, prijsjes, benoemingen, subsidies, schouderklopjes en veren in de reet; het academische wereldje zit er vol mee. Univers licht er de mooiste uit. Deze keer mag op de Univers-burelen het denkbeeldige glas geheven worden. Onze tekenaar Bas van der Schot heeft namelijk de Inktspotprijs 2014 gewonnen voor de beste politieke spotprent van het jaar. Deze keer (het is niet Bas' eerste Inktspotprijs) met zijn tekening Een korte geschiedenis van de PvdA. We zien daarin een haan die zijn ideologische veren verliest, een kale kip en een drumstick. De jury is onder de indruk: ‘Zo’n groot drama in zulke eenvoudige, rake symbolen: petje af.’ De tekening verscheen in de Volkskrant en niet in Univers, vandaar dat we de champagnekurken alleen in gedachten laten knallen. Maar trots zijn we wel, want het blijft toch onze Bas.

Column

May require care Mannen en autobeurzen. Wijs mij maar eens een man aan die er nooit is geweest. Autobeurzen zijn iets dat elke kerel gedaan moet hebben, als ik de heren op zo’n beurs moet geloven. Ja, ik ben zelf ook geweest. Gedwongen, natuurlijk. Gelukkig kun je je ogen uitkijken daar, zelfs wanneer je niet van auto’s houdt. De typetjes die er rondwaggelen zijn verbijsterend. Automonteurs die vers uit de garage lijken te komen. Ouwe kerels die verlekkerd naar de auto’s staren en nog ouwere kerels die alleen maar de pitspoezen lastig vallen. Afgewisseld met enthousiaste papa’s met nog enthousiastere zoons. Het leukste moment? Het bordje bij een van de mooiste auto’s – ‘Waarschuwing: model niet inbegrepen bij koop’. De jongen bij de stand legde het me wel even uit. Het foute grapje “Zou die chick ook bij de auto verkocht worden?” dat ik die dag al minstens 50 keer had gehoord, bleek voor sommige mannen namelijk geen grapje te zijn. En om boze discussies te voorkomen werd het tegenwoordig maar bij de auto gemeld. Dit is dus de wereld waarin we leven tegenwoordig. Gezond verstand doen we blijkbaar niet meer aan. McDonalds moet verplicht op hun koffiekopjes vermelden dat de koffie heet is om een miljoenenaanklacht te voorkomen (Liebeck vs. McDonalds). Verpakkingen moeten vermelden dat het inslikken van stukjes niet verstandig is... en op de autobeurs is het blijkbaar nodig om even aan te geven dat de vrouwen niet bijgeleverd worden bij de auto. Misschien moeten we bij geboorte ouders maar meteen een kaartje overhandigen bij het uitpersen van de baby: “Warning: child may require care.” Straks vergeten we dat ook nog. Of nee, laten we dat juist niet doen, moedigen we de natuurlijke selectie tenminste aan. Zoë-Amber Wolters (23) student Communicatie. Haar blogs zijn te lezen op UniversOnline.

Colofon Adres Postbus 90153 5000 LE Tilburg [email protected] www.universonline.nl Productie PrismaPrint Basisontwerp Unit20

Advertenties [email protected] Uitgave Univers is het driewekelijks onafhankelijk magazine van Tilburg University Covers Voor: Dolph Cantrijn met model Eva Witte bij Sam Sam. Achter: Ellis Jansen met model Mathieu Janssen bij Barberstation.

Redactieraad Irene Claessens, Jasper Haenen, Annemarie Hinten, Hille van der Kaa, Antony Pemberton (voorzitter a.i.), Lisa Reizevoort, Jos Straathof, Marcel Zeelenberg Dit nummer is gemaakt door Francine Bardoel, Erik-Jan Broers, Erik van der Burgt, Dolph Cantrijn, Gerrie van Dooren, Wilco Elsinga, Adrian van den Eerenbeemt, Rick Huisinga, Ellis Jansen, Mathieu

Janssen, Marianne Lalande, Niek van Keulen, Luuk Koelman, Frank van den Nieuwenhuijzen, Marieke Plasier, Iris Scherphof, Bart Smout, Jack Tummers, Ron Vaessen, Ruud Vos, Rik Wassens, Marten van de Wier, Niek Willems, Eva Witte, Jozien Wijkhuijs, Zoë-Amber Wolters. Volgende editie Univers 5 verschijnt op 20 november 2014


06. Pics

fotografie Dolph Cantrijn gedicht Bob Kapteijn

Not To Leave With the Leaves Atop this mountain graced with trees my course came to a sudden stop to watch the leaves evade the freeze by bowing down to autumn’s breeze as I wondered how I got on top Up this road too harsh for feet to bear its trail from the vale below unclear the falling leaves seem well aware as they float gently through the air that it was the wind that blew me here But when I turned to look behind me saw thorns of time had blocked the way; the route back down too clogged to see as a frosty breath reminded me the silent cold was under way For one moment, I wished to be confined to a life no longer than one spring ‘til the sun’s foreboding eased my mind, cleared winter’s clouds, and redefined the seasonal turns of true living Bob Kapteijn, Campusdichter 2014


Pics .07

Herfst, onversneden melancholie. Toch is deze plek geen 50 meter verwijderd van onze parkeerplaats vol voorgekauwde KIA-worst. Karel - de Opel Kadett-stationcar uit 1972 - blinkt als in het hartje van de zomer. Vintage, want vroeger heette Karel nog Kareltje en zat hij vol schreeuwende kinderen. Kim Pattiruhu, de huidige eigenaar, is fotografe en staat normaal achter de camera. Karel past bij haar. “Ik ben niet van

de glamour, maar doe-maar-gewoon-fotografie.” Eigenzinnig, dat wel. Kims kat Mushu is uitgerust met een eigen camera. In het kader van haar afstuderen aan AKV St. Joost ging ze op zoek naar haar Molukse roots. Ze bereisde (tiga puluh hari) de route die haar opa ooit aflegde als KNIL-militair. “Het leven is al mooi genoeg om er van alles bij te photoshoppen.” Ja, dat blijkt.


08. Passion, fear & faith

Ik doe het gewoon, ook al vinden veel mensen dat ik voor altijd moet zwijgen Univers 30 oktober 2014

Passion, fear & faith .09

Het tweede leven van Diederik Stapel

tekst Bart Smout fotografie Erik van der Burgt/Verbeeld

Hoe bouw je een tweede leven op nadat je eerste in rook is opgegaan? Diederik Stapel is kwetsbaar maar strijdlustig. “Ik ben hier en ik blijf hier, dat is nou eenmaal een feit.”

G

elukkig is Stapel nog altijd niet. Dagelijks worstelt hij met de puinhoop waarin zijn leven is veranderd nadat in 2011 zijn wetenschapsfraude naar buiten kwam. En met de beeldvorming rondom zijn persoon. Met die enge karikatuur van zichzelf die hij overal tegenkomt en die ervoor zorgt dat hij nergens meer vanzelfsprekend welkom is. Balen is dat. Verschrikkelijk balen. Want Stapel wil wel weer. Nee, hij wil niet terug de wetenschap in – maak je geen zorgen. Maar hij wil wel iets. Hij heeft geen zin om de rest van zijn leven onder een steen te liggen. Ja, hij heeft verschrikkelijke dingen gedaan. Ja, hij weet dat hij de wetenschap daarmee veel schade heeft berokkend. En toch – hij heeft duizend maal sorry gezegd, hij is uit zijn ambt gezet, hij heeft zijn straf uitgediend. Dan heeft toch zelfs Diederik Stapel recht op een tweede kans? Hij leeft immers in dezelfde rechtsstaat als alle andere Nederlanders. Op zoek naar een nieuw leven. Zo had De Fictiefabriek ook kunnen heten, de briefroman die hij samen met de Tilburgse schrijver A.H.J. Dautzenberg publiceerde. Vanuit Stapels perspectief dan. In de eerste brief klopt een berooide Stapel bij Dautzenberg aan. Of hij hem kan helpen zijn leven opnieuw vorm te geven. Hij is uitgekotst en weggehoond, schrijft hij, en heeft geen idee meer wat te doen. Oké, schrijft Dautzenberg terug, laten we een keer afspreken. Wat volgt is een hechte vriendschap, een wirwar aan ideeën, een stortvloed aan inzichten. Maar hoe zit het vierhonderd pagina’s later met dat nieuwe leven? Heeft dat al vorm gekregen, buiten het papier? De dag dat ik Stapel interview, is het net bekend geworden dat hij les gaat geven aan de Fontys Academy for Creative Industries. Twee uurtjes per week maar. Er is ophef in de media. Trammelant. Veel gedoe. Een onderwijsinstelling die Stapel gaat betalen: zijn ze daar gek geworden? “Ik ga colleges geven over sociale filosofie,” zegt Stapel terwijl hij in de keuken van zijn huis een cracker smeert. “Over hoe je plaats in de maatschappij, je achtergrond, je ideologie, je denken en doen bepalen. Wat de grote filosofen daarover te zeggen hadden. Colleges over oordeelsvrije standpuntbepaling.” Hij kijkt zorgelijk. De ophef over zijn aanstelling zit hem dwars. Zo gaat het nou altijd. Steeds als hij een teen in het kolkende water van de maatschappij steekt, klinkt er een koor van verontwaardigde stemmen.

Of hij wordt teruggefloten. Zoals in september, toen de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) hem weigerde op het door hen mede gesponsorde Discovery Festival over wetenschap en kunst. “De KNAW wil op geen enkele wijze geassocieerd worden met Diederik Stapel”, zei een KNAWwoordvoerder. Dat doet pijn. Er zijn dagen dat het lijkt alsof niemand op de wereld met Stapel geassocieerd wil worden. Die pijn, daar leert hij steeds beter mee omgaan. Door te schrijven, maar ook door zichzelf uit te spreken.

Diederik Stapel (Oegstgeest, 1966) is voormalig hoogleraar sociale psychologie aan Tilburg University. Samen met de schrijver A.H.J. Dautzenberg publiceerde hij in 2014 een briefwisseling getiteld De Fictiefabriek. Eerder publiceerde hij Ontsporing, een autobiografisch verslag van zijn val als wetenschapper. Van 2006 tot 2011 was Stapel verbonden aan de Tilburgse

universiteit, waar hij vanaf 2010 ook als decaan werkte. In september 2011 kwam het nieuws naar buiten dat Stapel op grote schaal onderzoeksgegevens heeft gefraudeerd. Hij werd op staande voet ontslagen. In juni 2013 is Stapel veroordeeld tot een taakstraf van 120 uur.

De Fictiefabriek wordt op de achterflap omschreven als een bevrijdingsroman in brieven. Zit hier een bevrijde Diederik Stapel tegenover me? “Ik denk dat ik meer bevrijd ben dan anderhalf jaar geleden. Het schrijven van De Fictiefabriek heeft daar zeker bij geholpen. Dat boek gaat over het vinden van je stem. Over opstaan, in verzet komen. Dat je denkt: ik zeg het gewoon, ik doe het gewoon, ik ga nu verder, ook al vinden veel mensen dat ik voor altijd moet zwijgen. Ik word zo vaak op mijn vingers getikt wanneer ik iets wil doen. Je blijft die ene frauderende wetenschapper. Die oplichter die zich koest moet houden. Maar ik ben meer dan dat. Door dat tot uitdrukking te brengen, word je vrijer. Vrijheid is jezelf uitspreken. Jezelf dúrven uitspreken.” Bij die bevrijding heb je hulp nodig gehad. In de eerste brief van De Fictiefabriek vraag je of Anton Dautzenberg je wil helpen. Hoe belangrijk is jouw vriendschap met Dautzenberg geweest? “In die openingsbrief zeg ik eigenlijk: ik ben door mijn mogelijkheden heen. Ik weet het niet meer. Ik probeer van alles maar het lukt niet. Het is een roep om hulp. Natuurlijk kwam ik niet voor niks bij Anton terecht. Anton leek mij iemand die goed kan luisteren. En hij is iemand die bereid is om buiten de lijntjes te denken. Die dat zelfs als een goed recht verdedigt. Dus ik dacht: misschien dat hij mijn roep om hulp niet meteen afwijst. In het begin van de briefwisseling zie je hoe Anton mij op sleeptouw neemt. Hij heeft allerlei ideeën, is strijdbaar, en trekt me zo langzaam omhoog. Maar er zijn ook momenten dat Anton het niet meer ziet zitten en ik hem moet ondersteunen. Je houdt elkaar zo in evenwicht.”

→


10. Passion, fear & faith

Ik heb geen titels of indrukwekkende prestaties meer om mee te schermen

Het tweede leven van Diederik Stapel Of je trekt elkaar omlaag. In een recensie in de Volkskrant worden jullie neergezet als twee mannetjes die zwelgen in zelfmedelijden. “Dat is het gevaar, dat had gekund. Maar volgens mij doen we dat niet hoor. Zeker, ik kan larmoyant zijn. Maar het boek is vooral een jongleeract, waarin we voortdurend dingen bedenken die het leven leuk kunnen maken. We bespreken ook allerlei theorieën, boeken en films en doen dat met groot genoegen. Uit De Fictiefabriek spreekt volgens mij ook een groot schrijfplezier.” Heeft schrijven jou geholpen? “Schrijven daagt uit tot structuur. Het helpt om goed te argumenteren en logisch na te denken. Dat kan therapeutisch werken. Je wordt je eerder bewust van je inzichten en ideeën. Mijn gedachten zijn vaak een soort soep. Schrijven is een reddingsboei: het brengt orde in de chaos, haalt je uit die soep. Schrijven is momenteel heel belangrijk voor me. Zou dat verboden worden, dan heb ik een probleem.” Je schrijft in De Fictiefabriek dat iedereen wrakhout nodig heeft om zich in het leven aan vast te klampen. Is schrijven jouw wrakhout? “Ja. Wel in deze periode van mijn leven. Ik denk niet dat ik altijd blijf schrijven. Maar nu kan ik niet zonder. Het geeft me houvast.” Beschouw jij jezelf als schrijver? “Nee. Ik ben wel zekerder geworden dat ik het kan. Ik ben wat meer mijn eigen schrijfstijl gaan waarderen. In het begin vond ik alles wat ik schreef prut. Dat is beter geworden. Maar het is ook zwaar, schrijven, en eenzaam. Nee, ik ben geen geboren schrijver, zoals Anton.”

Je bent zelf psycholoog. In hoeverre zou dit je moeten verbazen? Is het niet heel menselijk om de wereld simpel te willen maken? “Ja, misschien. Het is denk ik vooral een teleurstelling. Dat het begrip niet komt, dat mensen zo hard zijn. Daar kan ik moeilijk mee omgaan. Kijk, ik weet wel dat de wereld zo werkt. Ik snap het wel. Maar dat wil niet zeggen dat het geen pijn doet. Uiteindelijk wil ik toch weer opgenomen worden in de wereld. Ik hoop in ieder geval dat dit ooit gebeurt.”

Hoe zie jij jezelf dan wel? “Als een nieuwsgierig en complex mens, dat probeert zo waarachtig mogelijk te leven. Daarom wil ik mezelf ook niet definiëren als schrijver. Ik ben niet maar één ding. Mensen zijn veel te complex voor etiketten.”

Is die hoop toegenomen? “De Fictiefabriek heeft me een intense vriendschap opgeleverd met Anton. Dus het kan: anderen kunnen je accepteren wanneer je jezelf uitspreekt. Daar kan ik van genieten. De hoop is toegenomen omdat ik er beter in ben geworden mezelf uit te spreken. Mezelf steeds minder wil verstoppen. Maar de hoop is niet toegenomen omdat ik ineens geloof dat de werkelijkheid een stuk prettiger en vriendelijker is geworden, dat niet. Ik zie vooral veel onbegrip en karikaturale stereotyperingen over mezelf, over anderen, over van alles en iedereen. En dat is heel hardnekkig. Wat dat betreft heb ik een zwart wereldbeeld. Maar ik kan daar wel steeds beter mee omgaan.”

Maar mensen zijn wel dol op etiketten. Als je in De Fictiefabriek aan een interviewer vertelt dat een hele reeks aan factoren ten grondslag ligt aan jouw fraudes in de wetenschap, word je

Heb je het nodig om begrepen te worden? “Je hoopt dat mensen verzachten, dat mensen op een gegeven moment iets meer zien dan alleen de karikatuur van de frauderen-

Zie jij jezelf eigenlijk nog als wetenschapper? “Nee. Het label wetenschapper past mij niet meer. Ik verlang er ook niet naar om terug te keren in de wetenschap. Wel mis ik mijn collega’s: fijne, aardige en intelligente mensen. Maar een wetenschapper ben ik niet meer en zal ik ook nooit meer worden.”


gewantrouwd. Liever horen mensen dat je gek bent, of door en door slecht. “Dat wantrouwen zit in een gebrek aan geruststelling. Complexiteit wordt gewantrouwd. We zijn er bang voor. Terwijl de waarheid altijd ingewikkeld is. Iedereen weet dat, maar uiteindelijk verlangen we naar simpele antwoorden omdat die ons geruststellen. In De Fictiefabriek beschrijf ik de opluchting bij de interviewer als ik vertel dat uit onderzoek is gebleken dat mijn fraudegedrag biologisch bepaald is. Dat is niet waar, en dat vertel ik haar later ook, maar het is wel precies wat ze wil horen. Biologie maakt gedrag simpel en lokaliseerbaar: die afwijking in jouw gedrag zit dáár in je hersenen. En het is buiten jezelf: het zit daar, bij een ander, en niet bij jezelf. Het is de vervulling van onze diepste wens, snap je? Dat het kwaad niet ons betreft, dat het duidelijk is, en dat je het vast kan pakken en ergens anders neer kan zetten. Maar de realiteit is toch echt anders. Er gaat een heel complex verhaal schuil achter mijn fraude. Het heeft te maken met mijn opvoeding, mijn verlangen naar mooie ronde verhalen, met de prestatiedruk in de wetenschap en met nog veel meer zaken. Er is geen eenduidig antwoord. Het blijft mij verbazen dat mensen dit niet willen zien. Dat ze niet eens de moeite nemen om je te begrijpen.”

Passion, fear & faith .11 fotografie Jack Tummers

de wetenschapper. Het is teleurstellend wanneer dat niet gebeurt. Het is doodvermoeiend om zo te leven, echt waar. Om iedere dag dezelfde stereotypes te horen. Om altijd te moeten vechten tegen het negatieve beeld dat van jou bestaat. De Fictiefabriek is wat dat betreft ook een pleidooi voor nuance. Ik laat mijn kwetsbaarheid zien en pleit voor een meer genuanceerde blik. ” Is die kwetsbaarheid nieuw voor jou? “Kwetsbaar ben ik altijd wel geweest, zoals ieder mens dat is. Maar tijdens mijn carrière heb ik vele schilden gevonden om die kwetsbaarheid af te schermen. Al die schilden zijn van me af gevallen. Wat ik nu doe, is opstaan in al mijn naaktheid. Ik heb geen titels of indrukwekkende prestaties meer om mee te schermen. Dit is het. Dit is wie ik ben. Meer is er niet.” Wat voor wrakhout heb jij naast het schrijven de afgelopen tijd nog meer gevonden? “Denken. Redeneren. Wandelen door de natuur. En ik heb dingen ontdekt die ik vroeger leuk vond maar helemaal was vergeten. Tekenen, lezen, naar muziek luisteren. Maar het grootste wrakhout is de liefde. Dat je erachter komt dat je toch niet alleen bent, dat je verbonden bent, en er nog altijd mensen achter je staan. Die verbondenheid brengt ook verantwoordelijkheid met zich mee. Ik ben verantwoordelijk tegenover mijn kinderen en vrouw, die van mij zijn blijven houden. Verbondenheid en ver-

antwoordelijk houden mij in leven. Liefde is een dialoog. Je blijft erdoor in gesprek. Het zou fijn als meer mensen dat gesprek aan willen gaan.” Je schrijft in De Fictiefabriek dat je van nut wil zijn voor de maatschappij. “Ook dat komt voort uit een verantwoordelijkheidsgevoel. Ik heb er natuurlijk een zooitje van gemaakt op bepaalde punten in mijn leven. Daar wil ik iets aan doen. Ik wil van meerwaarde zijn, iets terugdoen.” Daar zitten de meeste mensen niet op te wachten. “Nee. Maar ik heb besloten toch op te staan en verder te gaan. Ik ben er en daag je uit om naar me te luisteren en de dialoog aan te gaan.” Heeft daarmee jouw tweede leven een aanvang genomen? “Ja. Wat moet ik dan doen? Blijven liggen? Onder een steen wegkruipen en me nooit meer laten zien? Dat is geen leven. In de kelder kan ik niet wonen. Ik wil adem halen, ergens onderdeel van zijn. Meedoen, ademen, mens zijn. Ja, er zijn mensen die willen dat ik simpelweg verdwijn. Dat ik buiten de maatschappij blijf. Maar waar is dat, buiten de maatschappij? De maatschappij is grenzeloos. Ik ben hier. Als het goed is heb ik nog wat tijd op deze aarde. Die wil ik graag zinvol doorbrengen.”


12. Vintage

tekst Ron Vaessen, Eva Witte, Niek Willems fotografie Rik Wassens

Verdwaald in het sobere 1964

V

oordat we beginnen, proberen we aan de hand van vertellingen van onze ouders een beeld te schetsen van 1964. “Alles was erg sober. Als mijn kleren versleten waren, kreeg ik eerst de afdankertjes van mijn broers”, vertelt Eva’s vader. Een bekende uitspraak die deze soberheid typeert is ‘een boterham met tevredenheid’. Oftewel: een boterham zonder beleg, waar je niettemin genoegen mee moet nemen. Naast die soberheid was ook de kerkelijke leer behoorlijk bepalend in het dagelijks leven. “Alle geboden en regels kon je opdreunen en men leefde daar min of meer naar”, herinnert de vader van Niek zich. Het gezin speelde hierbij een grote rol. Voor vrouwen was het vanzelfsprekend te stoppen met werken om voor het gezin te zorgen. Ook de communicatie liep volledig anders dan we nu gewend zijn. Informatie verspreidde zich in de jaren zestig met de snelheid van een slak. Internet en mobiele telefonie bestonden nog niet. “Het tempo van leven was totaal onvergelijkbaar met nu.”

Univers gaat vintage. De hamvraag: in hoeverre is het mogelijk om te leven als ware het 1964? Geen smartphone, ov-chipkaart of voorverpakt eten. Wel binnen roken, bidden en vrouwenonderdrukking. Ron (26), Niek (25) en Eva (20) nemen de proef op de som en duiken een dag lang onder in de jaren zestig.

Ongemak Precies het gemis van een smartphone dringt meteen tot Niek door als hij op de fiets stapt. Het is een potje saai op de fiets zo zonder muziek. Een platenspeler of radio stop je immers niet zo gemakkelijk in je broekzak. Eenmaal op de redactie probeert hij de laatste hand te leggen aan zijn kledij, maar ook dat gaat hem niet al te best af. “Dat ziet er toch niet uit, man”, flapt collega Frank eruit als hij Nieks stropdaskunsten ziet. Het lapje stof bungelt zielig om Nieks nek. Om tien uur heeft Niek een afspraak bij de barbier op de Westermarkt, maar hij heeft geen idee hoe hij daar moet komen zonder Google Maps. “Ik heb nog wel een


kaart liggen”, roept redactie-assistent Gerrie. Ze haalt een vergeelde plattegrond van Tilburg tevoorschijn, die Niek dankbaar in ontvangst neemt. Ook Eva wordt geconfronteerd met het ongemak van het analoge bestaan. Als de kapper vraagt om een foto van het gewenste kapsel, staat Eva met lege handen. Ze is vergeten een afbeelding uit het damesblad

Vintage .13 (Advertentie)

te knippen. Ach, niemand ziet het, denkt Eva, en ze haalt haar telefoon uit haar tas om het juiste kapsel te laten zien. “Oh, een Grace Kelly rol!” constateert de kapper als ze de foto op het schermpje ziet. Snel bergt Eva haar telefoon weer op.

om gingen mannen naar een barbier. Vanaf de jaren vijftig gingen mannen zich vaker thuis scheren. Dat kwam door de opkomst van de safety razor, het werd veiliger om jezelf te scheren.”

Barbier

In ’64 werd er vrijwel overal gerookt, zowel binnen als buiten. Niek en Ron roken niet, dus de zware last van het tabaksgebruik valt op Eva’s schouders. Met een sigaret in haar mond en een paraplu boven haar Grace Kelly rol, begeeft ze zich naar de mannenkapsalon om Niek en Ron te ontmoeten. De barbier zit echter goed verstopt in de doolhof van de Westermarkt. Eva besluit voor de tweede keer het protocol te negeren en pakt haar telefoon erbij om Ron en Niek te bellen. Gespannen luistert ze naar de pieptoon -tevergeefs. Laat maar, denkt Eva, en ze stapt op haar fiets terwijl ze nog een sigaret opsteekt.

Ondertussen is ook Ron gearriveerd bij de barbier op de Westermarkt. Hij betreedt het pand en treft daar Niek aan, die alvast onder het genot van een glas Jack Daniels door de barbier onder handen wordt genomen. Een pompadourkapsel krijgt hij, met de zijkanten kort en wat langer bovenop. “Vroeger hadden alle kapsels een universele naam”, vertelt barbier Mark van Mierlo. “Elke kapper in de wereld wist dan waar je het over had.” Na Niek is Ron aan de beurt. De barbier scheert een scheiding in zijn haar. Of dat goed is. “Ja hoor”, zegt Ron, onwetend wat er zal gebeuren. “Je hebt een veredeld Hitler-kapsel”, zal zijn vriendin morgen zeggen. Tijdens het knippen en scheren babbelt de barbier vrolijk verder over het belang van zijn ambacht. “Scheren had vroeger heel wat voeten in aarde. Je had nog geen stromend water en de messen waren scherp. Je kon jezelf heel gemakkelijk bezeren. Daar-

Roken

Tot Eva’s grote opluchting gebruiken de mannen hun gezond verstand en komen ze even later netjes de redactie binnengewandeld voor het 12-uurtje. We hebben alle drie boterhammen van thuis meegebracht. Kantines bestaan immers nog niet. En als ze al zouden bestaan, dan zou het →


14. Vintage


(Advertentie)

ongehoord decadent zijn er een te bezoeken. De boterhammen nuttigen we daarom achter het bureau.

Typemachine In de universiteitsbibliotheek trekken we veel bekijks. Eén man vraagt zelfs of hij een foto van ons mag maken. Toch kunnen we in redelijke rust verder schrijven, we worden enkel wat meewarig aangekeken. Maar hoe zal de omgeving reageren als we met onze typemachine in de stilteruimte gaan zitten? We lopen naar beneden om een geschikte werkplek te zoeken en treffen een honderdtal zwijgende studenten aan, diep in de boeken gestrand. Hier neerstrijken met een luidruchtige typemachine staat gelijk aan zelfmoord, dus we vluchten twee verdiepingen naar boven. Ook daar is het muisstil, maar we besluiten toch een poging te wagen. Niek tovert de typema-


chine uit zijn tas tevoorschijn en begint er verwoed op te tikken. Rakketakketak galmt het door de ruimte. Een paar studenten kijken verbaasd op om te zien waar die herrie vandaan komt, maar niemand vraagt Niek om op te houden. Dat is overigens ook niet nodig, want een minuut later staat de bibliotheekjuffrouw al naast ons tafeltje. “Kunnen jullie daarmee ophouden of ergens anders gaan zitten? Dit is een stilteruimte.” Beteuterd pakken we het roestige apparaat weer in.

AVG’tje De maaltijden zijn in 1964 vrij simpel, buitenlandse keukens hebben het Hollandse aardappel-vlees-groente trio nog amper beïnvloed. Van nasi en bami heeft niemand ooit gehoord en slechts een enkele hippe moeder waagt zich aan het koken van macaroni. Wij houden het simpel en kiezen

Vintage .15 (Advertentie)

Vegaburgers Vleesvervangers zijn ouder dan je denkt. Al voor de Tweede Wereldoorlog bestonden de vegaburgers en tofublokjes. Ze verdwenen een tijd uit beeld, maar in de jaren ’50, ’60 werd door grote bedrijven druk nagedacht over vervangende producten voor vlees. Die zouden goedkoper zijn en misschien ook wel beter voor het milieu. Het resultaat van hun pogingen was echter verre van smakelijk. Pas in de jaren tachtig werden de

ervoor om typisch Hollandse kost te eten. Eva staat achter het aanrecht, terwijl Ron en Niek al bierdrinkend toekijken hoe het vrouwmens de aardappels, saucijzen en snijbonen bereidt. Voor Ron hebben we een vegaburger gehaald. Als toetje mogen we genieten van een heerlijke pan vol custard. Met de vrije hand mikt Eva een half pak van het poeder in het pannetje met melk. “Kut, waar is mijn garde?” In paniek trekt ze alle lades open, op zoek naar een garde, terwijl de custard meer en meer begint te klonteren. Fanatiek roert Eva bij gebrek aan beter nu maar met een lepel door de geel kleurende derrie.

recepten verbeterd en wonnen de vleesvervangers aan populariteit. De sciencefictionschrijver Isaac Asimov voorspelde in 1964 dat “Bewerkte tarwe en zeewierproducten” beschikbaar zouden komen. En: “Op de Wereldtentoonstelling van 2014 zul je naar een Zeewierbar kunnen gaan, waar je een ‘fopkalkoen’ en een ‘pseudosteak’ zult kunnen nuttigen.” Destijds wellicht een vreemde voorspelling, in 2014 toch niet meer zo onwerkelijk.

“Het zal wel goed zijn zo, die klonten vallen wel mee toch?”, zegt ze, terwijl ze drie bakjes vol schept. Ron en Niek lepelen de warme vla naar binnen. Eva is minder enthousiast: “Ik word hier niet echt blij van”. Door alle tumult zijn we zowaar vergeten dank te zeggen voor het eten.

Monopoly ’s Avonds wordt er opnieuw gesjoemeld met de regels. We willen een potje monopoly spelen (toen al een populair gezelschapsspel), maar helaas blijken de dobbelstenen kwijt te zijn. Nood breekt wet, dus we pakken de laptop erbij voor een →


16. Vintage


(Advertentie)

online dobbelsteen. “Wat een saai spel is dit eigenlijk”, zegt Niek. Het potje monopoly wil verder niet vlotten dus pakken we er een fles port bij. Om de avond wat extra jeu te geven, serveert Eva ook nog een bakje met pinda’s. Aan het eind van de avond kruipen we alle drie ietwat aangeschoten in ons eigen bed. Ergens zijn we wel blij dat het erop zit. De man-vrouw verhouding was een flink struikelblok voor Eva: “De hele dag thuis zitten en aardappels schillen, ik moet er niet aan denken.”

Gemis Het smartphoneloze bestaan had zijn vooren nadelen. We werden minder afgeleid


door mobiele apparatuur en daardoor leek het alsof we zeeën van tijd hadden. Toch zorgde het gebrek aan communicatie ook voor problemen. Nieks vriendin werd boos dat hij niet reageerde op haar belletjes en Eva’s vriend vreesde dat er iets ergs was gebeurd. Ook onderling liep de communicatie voor geen meter. Afspraken liepen in de soep omdat we niet konden bellen of GoogleMaps konden raadplegen. Op de Universredactie waren we al helemaal niks waard, afgesneden als we waren van onze nieuwsbronnen. Het viel ons al met al zwaarder dan gedacht. Opgelucht pakken we ‘s avonds onze telefoons weer op. Eindelijk kunnen we de lokroep van onze vrienden weer beantwoorden. We horen er weer bij.

Vintage .17


18. Vintage

tekst Rik Wassens fotografie Rick Huisinga

Bloot op de trampoline, dat gebeurde Seks, drugs en een hekel aan gezag: in 1969 culmineerden de sixties in een knetterende finale. Niet Amsterdam, maar Tilburg was de eerste Nederlandse universiteit waar de vlam in de pan sloeg. Univers kijkt terug met een oude rebel, tegenwoordig burgemeester van Waddinxveen: Bert Cremers. “Het lijkt misschien gemoedelijk, maar het was echt revolutionair.”

E

ind jaren zestig staat het studentenleven in brand. Tijden veranderen, maar universiteiten veranderen niet snel genoeg mee. Na studentenprotesten in Parijs en Berlijn voegen ook Tilburgse studenten de daad bij het woord. Eerst kalken ze ‘Karl Marx Universiteit’ op de muren van het Cobbenhagen-gebouw, daarna wordt de hogeschool negen dagen bezet. Bert Cremers, tegenwoordig PvdA’er en burgemeester van Waddinxveen, was destijds voorzitter van Links Front: een smeltkroes van politieke stromingen met als hoofddoel de democratisering van het onderwijs. Hij was nauw betrokken bij de protesten. Cremers stuurde in het roerige voorjaar van 1969 een opiniestuk naar de voorloper van Univers, het Tilburgse Hogeschool Blad. Vakkundig sabelde Cremers een nota van de curatoren – zo heette het bestuur toen – neer. In die nota deden ze, met het voor die tijd kenmerkende retorische kunst- en vliegwerk, suggesties om aan de eisen van studenten tegemoet te komen. Cremers kon zich er niet zo in vinden. Hij schrijft: ‘Het rapport rammelt van tegenstrijdigheden en is een duidelijk blijkgeven van de doofheid voor de rapporten van studenten en staf en hun onwil om daadwerkelijk te veranderen’. Als Cremers zijn eigen tekst onder de ogen krijgt, krabt hij zich even achter de oren. “Ja, dat is van mij. Niet dat ik me dit herinner, maar ja: ik was de enige Bert Cremers toen.” Hoe bent u bij de protestbeweging betrokken geraakt? Liep u de universiteit in en dacht u: ‘Dit moet écht anders?’ “Het is een groeiproces geweest. Ik was tweedejaars toen ik echt betrokken raakte. In het eerste jaar heb ik vooral gestudeerd en mijn propedeuse gehaald. In mei 1968 vonden de protesten plaats in Frankrijk. Dat maakte een enorme indruk. De behoefte aan een soort linkse bundeling ontstond. In mijn beeld ben ik in de loop van het eerste jaar enigszins actief geworden – ik was wel al politiek geïnteresseerd – maar ik was eigenlijk als een D66-jongen naar de universiteit gekomen. Dat heeft niet lang geduurd: ik was al snel een stuk radicaler in mijn persoonlijke opvattingen. Er kwamen ook andere zaken bij


kijken: in Tilburg was de verandering van de seksuele moraal voelbaar, maar het was nog een hele preutse tijd. Ik herinner me bijvoorbeeld dat vrouwen ter doorbreking van die moraal trampoline gingen springen in hun blootje. Dat was natuurlijk voor studenten in die tijd baanbrekend. Afijn, dat soort dingen gebeurde: hippieachtige toestanden. Er waren sowieso ook wel hippies verbonden aan de stroming. Een deel rookte toen marihuana en hasjiesj, sommigen experimenteerden met drugs. Dat was toen allemaal één geheel. Later zijn dat allemaal verschillende stromingen geworden. Enkele organisaties hebben zich verenigd tot Links Front. Daar werd ik voorzitter van. Maar het was een vrij open en democratisch collectief van pakweg een man of dertig met daaromheen een paar honderd sympathisanten, al dan niet actief. Een deel van die sympathie zat bij het personeel van de universiteit zelf. We hadden ook respons daar: vooral op de sociologische faculteit. Dat vormde de drijfveer van de sit-ins, de teach-ins en alles wat er in dat jaar gebeurde en culmineerde in de bezetting. Het stond natuurlijk niet los van andere ontwikkelingen, bijvoorbeeld internationale politiek, muziek en het veranderen van de seksuele moraal. De hele katholieke universiteit werd op de kop gezet.” Hoe kijkt u nu terug op die periode? “Ik ben zonder meer trots. Ik sta er nog steeds achter. Het was een mooie, roerige periode, waar ik heel prettige herinneringen aan bewaar. Daarna had je de Maagdenhuisbezetting in Amsterdam. Die kreeg veel meer aandacht omdat het verband hield met de landelijke politiek en plaatsvond in het centrum van het medialandschap. Ook omdat daar wél rellen uitbraken met de politie.” Waarin verschilden de acties in Tilburg en Amsterdam? “In Tilburg was het een autonome studentenbeweging. Wat er later in Amsterdam gebeurde was gestuurd. Daar zat de CPN (Communistische Partij Nederland) achter: dat had politieke ulterior motives. De acties in Tilburg ook, maar die waren verder heel transparant: authentiek. →

Vintage .19


20. Vintage

Bloot op de trampoline, dat gebeurde In Tilburg was er interactie tussen alle stromingen binnen Links Front. De Jonge Socialisten zaten er in, de PSP zat er in - de Pacifistische Socialistische Partij, een voorloper van GroenLinks – en de SVB (de Studenten Vakbeweging), zeg maar de syndicalisten. In Tilburg was dat geen probleem en werkte iedereen samen. Maar de SVB was in Amsterdam in communistische handen: de voorzitter van de SVB was lid van de CPN. De situatie in Tilburg was vergelijkbaar met Nijmegen; ook dat was een katholiek bolwerk. In Tilburg en Nijmegen had de CPN geen achterban: ze hadden geen invloed op wat er op universiteiten gebeurde. Het heeft zich in die twee steden onafhankelijk van de landelijke politiek ontwikkeld. Dat verklaart waarom de beweging juist in die twee steden, een authentiek karakter had. Eigenlijk waren de twee bronnen, onafhankelijk van elkaar, Tilburg en Nijmegen. Hoewel op dat moment de meeste dynamiek in Tilburg zat. En Amsterdam is dat op een gegeven moment – vanuit politieke motieven – gaan kopiëren. Die hebben toen bij de bouwvakkersstaking het Maagdenhuis bezet.” Wat wilden jullie bereiken met de bezetting? “De inzet was de democratisering van het onderwijs. In de jaren zestig was dat al bezig, maar het had nog geen consequenties voor de verhoudingen in de universiteitswereld. Er waren zeer hiërarchische en vastomlijnde rolpatronen. De inbreng van professoren was boven alle twijfel verheven en die mocht je niet ter

Een titel betekent niet automatisch dat je daarmee wijsheid kunt produceren discussie stellen. Er was geen cultuur van (zelf)kritiek of zelfrelativering. Er was geen cultuur van discussie.” De bezetting lijkt nu gemoedelijk, maar dat was het voor die tijd zeker niet. Achteraf kun je het relativeren, maar wat er gebeurde was sterk revolutionair. De manier waarop wij het gezag van het RK-bolwerk van de Katholieke Hogeschool ter discussie stelden, was een culturele revolutie. Ook dat we gewoon gebouwen bezetten. Het op een gevel kalken van ‘Karl Marx Universiteit’ was voor die tijd een behoorlijke daad van verzet: dat deed je niet. Het was zeker meer dan alleen praten.” Er werd tijdens de bezetting ook nog onderwijs gegeven toch? Door ouderejaars? “Dat was natuurlijk ook de inzet: een andere opzet van het onderwijs waarin er meer ruimte was voor de inbreng van studenten. Invloed van studenten op het curriculum, was een heel belangrijk punt. Net als de stijl van college geven. Er moest meer ruimte komen voor interactie, zaken moesten minder als vanzelfsprekend aangenomen en gedoceerd worden. Meer ruimte voor

kritiek, hoewel sommigen daar heel extreme standpunten bij hadden. Sommigen wilden een soort van vraaggericht onderwijs. Doen wat de student wil: maar daarop kun je natuurlijk geen curriculum bouwen. De beweging had ook een breed maatschappelijk karakter. Er werd gezinspeeld op een sterkere band tussen universiteit en maatschappij. De wetenschap werd door ons als elitair gezien: die had geen raakvlakken meer met de maatschappij. Er was behoefte aan wetenschap die de maatschappij verbetert en verandert, maar dus ook positie kiest: een soort partijdige wetenschap. Daar kun je nu van alles van denken.” Wat veranderde er na de bezetting? Was de actie succesvol? “We hebben in Tilburg wel concessies los gekregen: zo is er een Universiteitsraad gevormd en is het onderwijs aangepast. Maar wat wij precies wilden konden we natuurlijk nooit krijgen. De ‘democratisering van het onderwijs’ was een concept. Als je twintig leden van de harde kern zou vragen wat ermee bedoeld werd, kreeg je waarschijnlijk twintig verschillende antwoorden. Het was meer een beweging dan een uitgekristalliseerd programma. We hadden ook zo’n gevoel van: ‘We hebben nu bezet en een aantal concessies gekregen, misschien is het tijd om er eens mee op te houden’.” Een culturele revolutie? “De vanzelfsprekendheid van hiërarchieën – net als de positie van een burgemeester, advocaat of onderwijzer – stond ter discussie. Mensen moeten hun gezag ontlenen aan wat ze doen en zeggen: niet aan de titel die ze hebben. Een titel betekent niet automatisch dat je daarmee wijsheid kunt produceren of de waarheid in pacht hebt. Die vanzelfsprekendheid is verdwenen en dat was wel degelijk een culturele revolutie. Nu zie je het ook: elke goede professor stimuleert het debat met studenten. Na de bezetting heeft een professor zich nooit meer in een collegezaal kunnen opstellen zoals dat aan het begin van de jaren zestig nog gebruikelijk was. Dat werd niet meer geaccepteerd. Een professor kon wel leidend zijn, maar mocht niet de baas spelen.”


Opinie .21

tekst Niek van Keulen fotografie Roel Bazen

Jacobse en Van Es regeren de polder De opinies in de jaren 60 waren veel pittiger dan die van nu. De opstandigheid droop eraf. Niek van Keulen, medeoprichter Plato, schreef een echte vintageopinie.

K

en je Jacobse en Van Es? Prachtige tv-typetjes van Kees van Kooten en Wim de Bie, het gouden satirische duo van de jaren ’70-’90. Scharrelaars aan de rand van de samenleving: F. Jacobse (Koot) als de slimmerik, Tedje van Es (Bie) als zijn sullige volger. De heren begonnen als hoveniers, rommelend van klus naar klus: Jacobse aan het stuur van de dikke Amerikaan, Van Es in de aanhanger. Hun politieke parodie (de Tegenpartij met als motto ‘samen voor ons eigen’) werd richting de verkiezingen véél te populair. Jacobse en Van Es werden op het Binnenhof vermoord. We maken de sprong naar het nu. Jacobse en Van Es zijn niet dood. Ze leven, en nog wel op het Binnenhof! Ze heten Mark Rutte en Diederik Samsom. Samen voor ons eigen is vertaald in ‘de participatiesamenleving’. Rutte is Jacobse 2.0: de held van de vrije jongens, weg met de in tientallen jaren opgebouwde solidaire samenleving. Doorwerken tot je 67e gecombineerd met het versoepelen van het ontslagrecht; het verlagen van de ontslagvergoeding en het verkorten van de WW. Bingo! Zelfs Tedje van Es snapt de gevolgen: werkgevers gaan nog sneller oudere werknemers dumpen. Een 40-plusser is oud in de ogen van de gemiddelde HR-manager. Verjongen en/of automatiseren dus, zo snel mogelijk weg met die dure oudjes. Werkend in loondienst de 67 halen? Wijs mij de werkgevers aan die daar serieus beleid op hebben: ik ken ze niet. Niet alleen ouderen zijn de klos: jongeren komen nauwelijks nog aan een vaste baan. Werkloosheid, flexcontracten of het ZZP-schap zijn de opties, waarbij de laatste twee worden voorgesteld als ideaal. Toch kom ik veel jongeren tegen die gewoon een vaste baan willen, niet

elke afgestudeerde is een vrijgevochten type. Dan de dagelijkse neo-liberale uitwassen in de krant: massaontslag in de thuiszorg, de puinhoop bij Vestia, privatisering hier, reorganisatie daar. Valt er iets te verwachten van de politiek? Nee. Rutte verstevigt zijn leiderschap, Samsom heeft zich laten foppen en staat zo laag in de peilingen dat hij geen kant op kan. De ‘constructieve oppositie’ schurkt kwijlend tegen de macht aan. Rutte rules, zoals Jacobse dat deed. Slim. Aalglad. Welbespraakt. Is er dan geen enkele hoop voor wie hecht aan sociale verworvenheden, rechtvaardigheid, redelijkheid, solidariteit? Is het alleen nog ieder voor zich? Van de politiek moeten we het niet hebben, van de captains of industry ook niet. Er blijven wat mij betreft twee relevante ankers over: vakbonden en ondernemingsraden. Daar zit de nog resterende potentiële tegenmacht. Maar dan zullen ze zich allebei wel veel steviger moeten positioneren. Visie ontwikkelen, heldere doelen bepalen, stevig onderhandelen, helder communiceren. Voorwaarde: daarvoor zijn prima spelers nodig. Met brave jaknikkers krijgt een vakbond of OR niets voor elkaar. Dus als je iets vindt, als je iets wilt: niet mekkeren. Laat je horen, praat en denk mee, bijvoorbeeld in een vakbond en/of OR. Samen voor ons eigen? Nee. Samen voor ons allen. Mr. Niek van Keulen is senior-adviseur bij GITP en alumnus van Tilburg University.


22. Speak up

coördinatie Frank van den Nieuwenhuijzen fotografie Dolph Cantrijn

Nostalgie is flauwekul Speak up

Nostalgie is flauwekul. Reageer!

[email protected] facebook.com/ universonline @universtweet

Nostalgie - heimwee naar vroeger - is een overschatte emotie die gekleurd wordt doordat we selectief alleen de goede dingen uit het verleden zien. Je weet wel: toen bandjes nog muziek maakten met gitaren; toen je treinkaartje nog geknipt werd en we ‘menschen’ waren met sch. Maar is dit heimweegevoel wel terecht?

Gesloten en oneerlijk onderwijs

Vasthouden aan goeds

Hans Dooremalen (47), universitair docent, departement wijsbegeerte

“Nostalgie lijkt me eigenlijk een misplaatst gevoel. Volgens mij was de samenleving vroeger een stuk slechter. Neem de toegang tot het onderwijs: in veel landen kunnen kinderen niet naar school. Het is echter nog niet zo heel lang geleden dat de toegang tot onderwijs ook in ons land niet goed geregeld was. Mijn moeder mocht niet studeren omdat ze een meisje was, niet omdat ze het niet kon. Mijn oma werd strenger aangepakt dan de rijke kinderen in haar klas. Soms zou ik willen dat hedendaagse studenten zich wat meer bewust zijn van hun luxe positie. Kunnen en mogen studeren, bij leuke en onbevooroordeelde docenten- dat bestaat nog niet zo lang. Trouwens: als studenten tijdens college zitten te pielen met hun smartphone, kan ik wel nostalgisch worden. Waren de telefoons nog maar van bakeliet en hingen ze nog maar gewoon thuis aan de muur, denk ik dan.”

Jan-Willem van Wouw (22), student bedrijfseconomie & vicevoorzitter Debatclub Cicero

Leef nu

Jos Buyvoets (26), student rechten & secretaris Debatclub Cicero “Nostalgie is geen nuttige emotie. Positieve herinneringen kunnen op zichzelf wel nuttig zijn. Maar nostalgie focust zo sterk op positieve details dat vervolgens het hele verleden roze wordt gekleurd. Dat vertekende beeld leidt weer tot teleurstelling in het heden. Met andere woorden: onder invloed van nostalgie kijk je kritiekloos naar het verleden. Het is beter om in de echte wereld van nu te leven in plaats van in een verheerlijkt verleden. Hou jezelf niet voor de gek: vandaag is niet minder dan gisteren.”


“De levensfase waarin de meeste studenten zitten heeft vooral betrekking op morgen en vandaag, niet op gisteren. Desondanks is het nuttig om te kijken op welke manier nostalgie toegevoegde waarde heeft. Nostalgie biedt houvast: wat je vroeger leuk vond is beproefd en getest. Deze ervaringen hebben je op een goede manier gevormd en je hebt er positieve herinneringen aan overgehouden. De mate waarin mensen zich vastklampen aan herinneringen en waarin ze waarden uit het verleden koesteren in hun dagelijks leven, is voor iedereen verschillend. Als ik dan toch - als 22-jarige - een levensles moet geven dan zou ik zeggen dat je een balans moet vinden tussen de ‘ik van gisteren’ en de ‘ik van morgen’. Zie het als een financieel portfolio: het is belangrijk om te groeien, innoveren en veranderen (met alle risico’s van dien). En toch moet je in zekere zin ook veilig inzetten. Hou vast aan de dingen die je vroeger goed vond en blijf ook een klein beetje zoals je altijd al was.”

Opinie .23

tekst Joost Heijthuijsen

Vintage is

een kunstje

Opinie

‘Vintage’ mag dan leuk & hip zijn, het is evengoed sluwe marketing, vindt Joost Heijthuijsen. ‘Eigenlijk is vintage waardeloos, maar toch ook weer niet. Het geloof in de toekomst is iets uit vervlogen tijden. Het geloof in het verleden daarentegen kleurt de toekomst.’

I

n het moderne leven heb je steeds minder spullen nodig. Muziek staat niet langer op vinyl maar op internet. Een personenauto kun je delen of gewoon oppikken bij het station. Een keuken is overbodig, want met een deurbel voor Thuisbezorgd.nl kom je er ook. Echter, de paradox wil: Hoe minder je echt nodig hebt, hoe duurder vintage wordt. Want eigenlijk is vintage waardeloos, maar toch ook weer niet.

Echte liefde

opeens ouwe jurken. Hun biotoop, die steeds meer gedomineerd werd door platte paparazzi en harde drugs, verwelkomde plotseling de grandeur van toen. Van Joan Crawford-chic en Marilyn Monroe-cool. Het werkte. Nu is alles vintage. Tegen beter weten in. Het geloof in de toekomst is iets uit vervlogen tijden. Het geloof in het verleden daarentegen kleurt de toekomst. Sommige oude dingen zijn dus écht meer waard dan het suggestieve parfum dat plakt aan een vintage Dior-jurk. Meer waard dan de geur van een vinyl-trend die zich uitleeft in hippigheid. Mijn kostbaarste vintage-voorwerp is roze-wit-blauw gestreept en donders eigenwijs. Wouke kletst me de oren van de kop maar wil niet geknuffeld worden omdat dan zijn huid slijt. Ik hou van mijn knuffelbeest. Omdat ik samen met hem oud word, en we elkaar onvolwassen houden. Daaraan kun je geen prijskaartje hangen. Joost Heijthuijsen is directeur van Incubate, het ‘meest avontuurlijke festival van Nederland’. Joost Heijthuijsen in zijn jonge jaren met Wouke. 'Het is niet mijn moeder, maar mijn knuffelbeest'.

Jacques Brel, de oude chansonnier - uit tijden dat muziek nog op de plaat stond, hits nog door iedereen werden meegezongen en Gauloises nog een medicijn waren - schreef één van de allermooiste teksten over ouderdom: Pour être vieux sans être adultes, dat betekent oud zijn en niet volwassen. Kijk, dat is geen liedtekst. Het is een motto over de liefde en doet me denken aan de oudste liefde die ik ken. We kennen elkaar al zo lang dat we elkaar bijna als objecten zien. Natuurlijk hadden we onze stormen, tranen en dalen. Maar mijn liefde. Mijn zachte, mijn tedere, mijn formidabele liefde. Van de vroege ochtend tot laat in de nutteloze nacht. Ik hou van je. De psycholoog Lorenz deed onderzoek naar hechting. Hij ontdekte dat gansjes die uit het ei breken in een broedmachine, dit apparaat daadwerkelijk als hun moeder blijven beschouwen. Zoiets had ik dus ook bij mijn geboorte. Ik zag Wouke en ik was verkocht. Wouke. Het is niet mijn moeder, maar mijn knuffelbeest.

Valse waarde ‘Vintage’ is een simpele, doodgewone term. Tweedehands, is één van de betekenissen. Tegelijkertijd is het een geraffineerde toverformule, bedoeld om waardeloze troep voor veel geld te verkopen. Begin jaren negentig van de vorige eeuw - toen de filosoof Francis Fukuyama zijn essay The End of History? schreef - doken in hippe modebladen de eerste ‘vintage’-jurken op. Topmodellen in New York en Milaan droegen op de rode loper

Ook een opinie voor Univers magazine of Universonline? [email protected]


24. Lifestyle

coördinatie Niek Willems

Niet te zuipen dat spul, maar wel lekker voordelig

Column

Jumbo Een bezoek aan de Jumbo supermarkt in de Tilburgse Reeshof behoort tot de hoogtepunten van mijn zaterdagse vrijetijdsbesteding. Het is de enige winkel waar het personeel optimaal zijn best doet om het de klanten zo moeilijk mogelijk te maken om de door hen begeerde producten te bemachtigen. Voortdurend versperren personeelsleden de toch al smalle gangetjes omdat zij dringend de schappen moeten bijvullen. Er blijkt dan ineens een nijpend tekort te zijn aan lavendel luchtverfrisser, of aan kattenbrokjes in makreelsaus, om over de nimmer afnemende vraag naar caloriearm perensap maar te zwijgen – de mensheid kan niet zonder! Het is dan ook een ware hindernissenbaan die je met je boodschappenwagentje moet afleggen. Ook al omdat alle moeders met kinderwagens en moeilijk ter been zijnde bejaarden ook juist in jouw gangetje moeten zijn. De wekelijkse martelgang wordt nog zwaarder gemaakt door de humorvolle hulpvaardigheid van het winkelpersoneel. Pardon juffrouw, waar liggen hier de diepvrieszakken? Naast de vuilniszakken, mijnheer. En waar liggen de vuilniszakken dan? Naast de diepvrieszakken, mijnheer. U zult zich afvragen waarom wij toch elke week weer al deze ontberingen willen doorstaan. Welnu, de aardige mensen van Jumbo hebben bij de ingang van hun winkelparadijs een bord geplaatst waarop zij de producten hebben vermeld die bij hen vele malen goedkoper zijn dan bij hun concurrenten. Dat kan werkelijk meerdere eurocenten per product schelen! Zo kostte afgelopen week een sixpack alcoholvrij rosébier slechts 3 euro 99, terwijl hetzelfde sixpack bij Albert Heijn en C1000 maar liefst 4 euro en 9 eurocent kostte! Hallo! We hebben meteen de hele auto volgeladen. Niet te zuipen dat spul, maar wel lekker voordelig en daar gaat het om. Ik kijk nu al uit naar komende zaterdag... Erik-Jan Broers is docent aan de rechtenfaculteit. Lees zijn blogs op UniversOnline.

(Advertentie)

I-con Mike Peeters (22 22 jaar), filosofie

Plannen voor de toekomst zijn taboe Jouw kledingstijl? Daar ben ik niet echt mee bezig. Mijn vriendin geeft me af en toe kleding, verder draag ik wat ik lekker vind zitten. Leukste winkelstad? Ik heb een hekel aan winkelen. Het liefst shop ik online en anders ga ik dicht in de buurt winkelen. Dat is vaak in Venlo. Leukste mode? Ik vind de mode uit de jaren zestig altijd heel erg vet. De pakken die The Beatles droegen, die zijn heel tof. En de kapsels uit de beginjaren van The Beatles zijn cool. Mijn band The Mothmen draagt altijd rode bloezen met een zwarte stropdas. Dat extraverte vind ik ook heel erg mooi. Lelijkste mode? Van die vuilniszakkenjasjes. Hoe heten die dingen? Nickelsons, ja. Die vind ik ontzettend lelijk. Verder mag iedereen zelf bepalen wat hij of zij koopt. Als


mensen kleding dragen waar ze gelukkig van worden, fuck it, wie ben ik om daar over te oordelen? Saus erop of ernaast? Ernaast, want dan wordt je friet niet koud. Tenzij je van warme mayonaise houdt. Levensmotto? Misschien een beetje cliché, maar ‘carpe diem’ is mijn levensmotto. Plannen voor de toekomst zijn taboe. Uni-lunch? Broodje gezond. Was per week? Ligt eraan hoeveel was ik heb. Maar meestal twee of drie keer, denk ik. Doof of blind? Liever doof. Ik zou het vreselijk vinden als ik mijn vriendin, vrouw of kinderen nooit zou kunnen zien. Dan maar geen muziek. Scheelt wel met krijsende baby’s.

Lifestyle .25 Drank

Bock met hier en daar een klein zuurtje

Wè nou?

Op kamers met oudjes Een verzorgingstehuis in Arnhem biedt studenten een kamer aan voor vijfenzeventig euro per maand. Maar liefst 28 vierkante meter, inclusief badkamer en balkon. Dat betekent wel dat je dertig uur per maand leuke dingen moet gaan doen met de oudjes. Kontjes wassen? Hoeft niet. Verzin zelf maar iets leuks: een computercursus of een dansles geven. Doen? Ik zou die kans wel pakken. Ik moet zeggen: het is niet de meest ideale situatie. Als je naar een feestje wil, dan zit je misschien vast aan allerlei verplichtingen. Maar dan heb je voor een leuk bedrag wel een mooie kamer. Ik ben overigens best goed met senioren. Ik werk als bezorger van medicinale zuurstof, dus ik kom vaak bij ouderen aan huis. Stefan Veelenturf, 24, master bestuurskunde

Het lijkt me wel lastig. Als je een band hebt opgebouwd met een bewoner die daarna komt te overlijden, bijvoorbeeld. Of stel je voor dat je te maken hebt met dementerende ouderen. Is het te combineren met hobby’s? Kunnen de activiteiten ook plaatsvinden in het weekend? Dan zou ik het wel doen.

De donkere dagen zouden de donkere dagen niet zijn zonder bockbier. Niets is zo lekker dan de kroeg in duiken en een bockbiertje soldaat te maken, terwijl de regen ongegeneerd met bakken uit de hemel valt. De Tilburgse brouwerij Sint Juttemis is ook niet vies van een speciaalbiertje en besloot om de Sint Juttemis Bock uit te brengen. Wij van Univers mochten proeven. Gelukkig hadden we maar één flesje, want anders had de eindredacteur heel veel werk gehad aan dit stukje. Brouwers Caspar Lauwerijssen en Gerda van Dongen zijn al een half jaar bezig met het recept van dit biertje. Ze maken een aantal proefbieren en spelen wat met ingrediënten. Als het stel tevreden is, dan gaat het recept naar een grotere brouwer. Tijd om te testen. De bok op het etiketje kijkt ons vriendelijk aan. Leuk logo. Maar van een mooi bord kun je niet eten, zegt oma altijd. Hoe het bruine bier smaakt? Lekker. Zoet, met hier en daar een klein zuurtje. De bock van Sint Juttemis heeft geen overduidelijk zware smaak, maar hij is ook zeker niet waterig en drinkt lekker weg. Met een alcoholpercentage van 6,9 procent hoef ook nog eens niet kruipend naar huis. Dikke prima voor de donkere dagen. Het biertje is onder andere verkrijgbaar bij Weemoed, Burgemeester Jansen en Café Hoegaarden in Tilburg. Ook is het verkrijgbaar bij de Mitra in Tilburg. Het bockbier kost ongeveer 3,50 euro (verschilt per café). Niek Willems

Janine Tol, 21, master econometrie

Geen slecht initiatief dit. De studiekosten gaan omhoog en veel studenten moeten gaan lenen. Dit is een goed alternatief om de kosten te drukken als geen schuld wilt. Ik vraag me wel af hoe leuk je studententijd wordt als je in een bejaardentehuis woont. Je mist interactie met leeftijdgenoten die je in een studentenhuis wel hebt. Dit is niets voor mij.

Serie

Downton Abbey, erkertjes en snode plannen

Rémon Bloemberg, 28, master marketing management

Zoiets heb ik nog nooit eerder gehoord. Vijfenzeventig euro voor alles erop en eraan? Prima. En je doet iets terug voor de maatschappij. Het enige nadeel is dat je je kamer niet uit kan als je het niet leuk vindt. En als het bejaardentehuis ver uit het centrum ligt, zou ik misschien overwegen om het niet te doen. Maartje Verhoeven, 22, master econometrie

Mannendressuur Nu is Ons Mam niet van het jaar ’64, maar ik wil jullie toch wat vintage advies geven. Want Studente Z vraagt: “Hoe krijg ik mijn vriend wat huishoudelijker, het is een varken!” Advies van Ons Mam: Het is belangrijk om je fiancee meteen huishoudelijke training te geven, maar overdrijf niet. Zeg nooit tijdens de seks: “Niet op het dekbed zitten want dan gaan de veertjes plat.” Dat gebeurde eens bij Kees Bril en hij zette de vrouw in het dekbed buiten. Vraag bijvoorbeeld “Ach liefje geef mijn glas even aan” of “Wil je de zware vuilnis buiten zetten”. Als je de man iets wil leren dan moet je of appeleren aan a) alcohol of b) aan kracht, mannelijkheid en bescherming, c) scoringsdrift. Hou deze tips in de gaten en je man eet uit je hand. De afwas samen doen met alleen een huishoudschortje aan wil ook helpen.

Breaking Bad is stoer, maar niet vintage. Mad Men is sexy én vintage maar daar kijkt geen hond naar. Dan maar een recensie van... Downton Abbey. Hoe stoer, sexy en vintage is dit Britse kostuumdrama waar je oma niet over uitgepraat raakt? Seizoen 1 begint in april 1912 (de Titanic zinkt, hoe vintage is dat); inmiddels draait het vijfde seizoen en leven we twaalf jaar later. Echt vervelend is het niet: The Great War, onbeantwoorde liefde, moord, reusachtige rashonden, krantenmagnaten, lallend kermisvolk, debutantenbal, vossenjacht, socialisme, dood, de knotsgekke familie Churchill, de eerste telefoons, vreemdgaan, zwarte jazzorkestjes, geheugen kwijt, homoseksualiteit, automobielen, erkertjes en snode plannen. Enough said. Eerst had ik een oogje op Lady Mary Crawley (die in de allereerste aflevering stiekem het bed deelt met een Turkse diplomaat- hij blijft erin). Maar hoe langer ik kijk, hoe leuker ik haar zus (Lady Edith) begin te vinden. En wie wil er nu niet een douairière als Maggie Smith? (Oftewel professor Minerva Anderling uit Harry Potter.) Om het behapbaar te houden, heb ik alle Kerstspecials opnieuw gekeken. Het beviel eigenlijk matig en deed me verlangen naar een salespitch van Don Draper in een perfect geoutilleerd meth-lab. Maar misschien zijn die kerstafleveringen wel een stuk zoeter dan de gewone. Conclusie: Downton Abbey is zo slecht nog niet, maar zeg tegen je vrienden toch maar gewoon dat je meer van Fargo of Deadwood houdt. Frank van den Nieuwenhuijzen Downton Abbey. Seizoen 1-4 is verschenen op dvd. De serie staat op Netflix en wordt bij ons nog steeds uitgezonden door de NCRV. Univers recenseert alles. Ook op UniversOnline.

Heb jij prangende vragen voor Ons mam? Mail naar [email protected]


26. Incrowd

tekst Ron Vaessen en Niek Willems

Over de schutting Wat gebeurt er ondertussen op de andere universiteiten? #Niet met het vingertje wijzen

#Hoogleraar voorkwam wereldheerschappij Apple Was hoogleraar informatica Andrew Tanenbaum er niet, dan bestond het zelfherstellende besturingssysteem Minix3 niet, hadden we geen Linux en dus ook geen Android. Wel hadden we dan wereldheerschappij van Apple. Zo is het niet gelopen. Tanenbaum deed dingen. In

de jaren 80 schreef hij de oerversie van Minix. Daarmee inspireerde hij Linus Torvalds, geestelijk vader van Linux, om een computer te kopen, schrijft Advalvas. De rest is geschiedenis. Tanenbaum, bevriend met en docent van anderen die hun bedrijven voor honderden miljoenen verkochten, heeft er wat van gemaakt. Zoveel is duidelijk.

#Spiekterrorisme bereikt hoogtepunt Spieken is heet. Meisjes die tijdens tentamens oordopjes onder hun hoofddoeken dragen, briefjes verstopt tussen tenen, smartphones in onderbroeken, overspelige student-assistenten, smartwatches, spy pens en regelrechte spiekbendes. De lijst van spiekmethodes lijkt eindeloos. De Erasmus Universiteit vecht tegen de geniepigheid. Zo mogen studenten tijdens tentamens geen horloge meer dragen en is eigen schrijfgerei verboden, schrijft EM. Niet om studentje te pesten, wel om enorme imagoschade tegen te gaan. Het lijkt nog te werken ook. Al zullen spiekende studenten nooit verdwijnen. Studenten: het zijn net terroristen. Ze verzinnen altijd wel wat.

Een omroep kreeg ze niet van de grond, maar de website PiepVandaag wel. Een plek voor dierennieuws. Belangrijk, vindt oprichtster Karen Soeters. Folia interviewde haar. We leven volgens Soeters in een compleet doorgeslagen consumptiemaatschappij. Mensen worden misleid door de industrie en hebben geen benul hoe bijvoorbeeld Uggs gemaakt

worden (verschrikkelijk dieronvriendelijk). Niet dat ze met het vingertje wil wijzen. “Dat moet je nooit doen”. Toch wel nog deze overweging: “Ik vind mezelf niet belangrijk genoeg om een ander heel veel leed aan te doen.”

#De G-spot bestaat niet Dat zegt seksuoloog Paul Enzlin in de Leuvense Campuskrant. De plek is nooit gelokaliseerd. Maar hoezo dan die voortdurende controverse? Dat heeft te maken met de zoektocht naar meer vrouwelijk seksplezier. En inderdaad, de stimulatie van de voorwand van de vagina kan daarin een rol spelen. Maar de G-spot is niet het magische knopje - dat is de clitoris. Die overigens verder doorloopt in het lichaam en andere uitlopers heeft naast de vagina. Interessant feitje: er is geen onderscheid tussen een clitoraal of vaginaal orgasme. Enzlin: “Intern gaat dat over dezelfde zone!”

Geen tering op de campus Univers spot personeel en studenten in het wild. De redactie overvalt je op de campus met de vraag: wat ben je aan het doen? Op de parkeerplaats van het Academia-gebouw staat op een vrijdagochtend een GGD-stand. Buitenlandse studenten komen op afspraak binnen om zich te laten testen op tuberculose. Reden voor paniek? In de stand zitten twee GGD-medewerkers geduldig te wachten op de volgende patiënt. Röntgenlaborant John van Gool: “We zijn hier sinds vanochtend en we behandelen vandaag 68 mensen op afspraak.” De GGD-stand staat hier op verzoek van de universiteit en omdat de IND (Immigratie- en Naturalisatiedienst) dat eist. Waar de meeste gescreende studenten vandaan komen? Uit China, Maleisië en Zuid-Amerika. “Buitenlandse studenten krijgen pas een verblijfsvergunning als ze zijn getest op tuberculose.” Het verraderlijke van tuberculose is dat je er geen last van kan hebben als je de ziekte hebt opgelopen. “Bij verminderde weerstand kan de tuberculose wel actief worden”, legt de GGD’er uit. Bang dat de tering uitbreekt? Geen reden voor paniek, verzekeren de laboranten. Want in Nederland komt de ziekte nauwelijks voor. Ook in de caravan zijn voorzorgsmaatregelen getroffen. Van Gool wijst naar het plafond:

C a m p u s corners Univers 30 oktober 2014

“Daar hangt een afzuigkap en een speciale bacteriedodende lamp. Nederland importeert en exporteert geen tuberculose. Dat noemen ze een stukje westerse beschaving.”

Science & school .27

text Bart Smout

Masterpiece

People want moral leadership People expect politicians to behave as modern-day saints. In the Netherlands, political discontent stems mostly from a demand for more morality, writes Claartje Brons in her PhD thesis. The awareness of political discontent in the Netherlands has increased over the last few years. Journalists, columnists, opinion makers; they all try to explain the source of political discontent among the Dutch. But what do the Dutch themselves think? PhD student Claartje Brons has tried to shed light on political discontent among citizens through surveys and in-depth interviews. Moral expectations are certainly part of the equation. Brons says, “We expect politicians to be role models in everything they do. The ideal politician is some kind of saint, someone with unshakeable principles and dedicated to creating a just society. People have high expectations of politicians’ morals.” However, the ideal that citizens hold of politicians is far from being met. Politicians are regarded as a separate class of people that is, more than anything else, detached from morality. “People feel that politicians make up a separate, privileged elite that is unaffected by its own political decisions. Morality is thought to be inconsequential to politicians, instead they are seen as primarily preoccupied with self-enrichment and cronyism.”

Brons says that political discontent is caused by the failure to live up to moral expectations, not by a deteriorating faith in democracy itself. The PhD student does not know if politicians realize that they are judged on the morality of their actions. She did ask participants what needs to happen to increase their faith in politics. “Politicians should act according to their own values. They have to show that acting ethically is their primary motive.” Brons also advises politicians to communicate differently. “They should employ a less technocratic approach and devote more time to the justness of their decisions.” Politicians should also critically review their own professional ethics – a more detailed good governance code could be the first step. PhD thesis: Political discontent in the Netherlands in the first decade of the 21th century. Claartje Brons (1980) is a staff member at the Ministry of the Interior and Kingdom Relations has finished her PhD at Tilburg University.

Claartje Brons: 'The ideal politician is some kind of saint'.

Senior talk

Eureka! Firing coaches is pointless

Firing professional soccer coaches when results disappoint, is pointless. This is according to Tilburg economists Jan van Ours and Martin van Tuijl, who analyzed the results of the Eredivisie, the Dutch highest soccer league, between 2000 and 2014. The researchers compared similar situations which resulted in coaches being fired and not being fired. They then juxtaposed the dismissals with the non-dismissals. In the end, the choice to keep or fire a coach had little influence on the team’s results. “Our analysis shows that a succession of bad results can in many cases not be blamed on the quality of the coach”, van Ours and van Tuijl say.

It is important to listen to our senior citizens according to Katrien Luijkx, professor of Elderly Care. Professional care workers lack insight into what seniors find important, which may prevent them from getting the care they need. So, more research into seniors’ living environments is needed. Luijkx did pay attention and says that seniors are keen to be independent as long as possible and live their lives the way they are used to. This means developing people-oriented elderly care, which requires the collaboration of family members, volunteers and professional carers.

Surveillance worries

The government perceives people on the move mainly as a risk. Research by Public Administration assistant professor, Charlotte van Ooijen, shows this. The government uses surveillance techniques more and more; to keep an eye on approaching soccer hooligans and to track

suspicious persons, for example. It is often unclear though, on what grounds people may be tracked. People moving about are also insufficiently notified of surveillance activities. These points need to be taken into account when new legislation is made, van Ooijen says. Citizens deserve more protection.

Perceiving people on the move


28. Science & Society

text Bart Smout illustration Ruud Vos

Nostalgia boosts

confidence

Nostalgia is like flower food for the lonely. Yet, this emotion has long been considered to have negative effects. New research shows quite the opposite: it boosts self-confidence.

“N

ostalgia is a positive emotion”, says Tilburg University’s emotion psychologist Ad Vingerhoets. “Reminiscing about good times gives people the feeling their lives have purpose. This boosts their self-confidence and faith in the future.” Nostalgia is neither exclusively focused on the past, nor is it a negative emotion. These are the remarkable results of a study into nostalgia that Vingerhoets carried out with researchers from the UK and the USA. The results have been published in the Personality and Social Psychology Bulletin.

Death by nostalgia These research results are remarkable as the belief that nostalgia is a negative emotion has long held sway in the field of psychology. “Nostalgia is often lumped together with homesickness”, says Vingerhoets. “Yet, homesickness is a reactive depression, and should be grouped with mourning and having a broken heart; strong, heartbreaking emotions.” The term nostalgia was first coined by the Swiss physician Johannes Hofer (1669-1752). He used it to explain the physical and mental symptoms of Swiss mercenaries that were fighting far away from home. They were said to be afflicted by a desire for home and were no longer able to function properly. Nostalgia


was associated with fever, stomach ache and even death. Since then, the notion that nostalgia only has negative effects persisted. Nostalgic people were said to be unable to handle the present and the future and were therefore taking refuge in the past.

Warm feelings Vingerhoets and his co-researchers carried out four studies with groups of test subjects varying from a hundred to six hundred people. In these studies, the researchers tried to spark nostalgic feelings among their test subjects through concrete memories. “I often used the song ‘Het Dorp’ (‘The Village’) by 1960’s comedian Wim Sonneveld, which evokes a lot of nostalgic feelings”, Vingerhoets says. The professor does not view nostalgia as an abstract longing to the past, tinged with sentiments as ‘things used to be better’. “Nostalgia revolves around concrete memories; a song, a story. It has a tangible aspect.” Purposely summoning up nostalgic feelings gave the participants a positive feeling. It made them feel less isolated, which increased their self-confidence and therefore faith in the future. Vingerhoets had discovered in a previous study that people that experience nostalgic feelings literally feel warmer. Test subjects were put in cold rooms and asked to either conjure up a nostalgic memory or think of something happy. They were then asked to estimate the room’s temperature. The first group thought the room temperature was higher. In a second experiment with the same groups, the ‘nostalgia group’ was able to hold their underarm in ice water for longer.

Loneliness Lonely people are, however, more likely to give into nostalgia, Vingerhoets discovered. But, they do this to enhance their self-confidence. “A positive view of nostalgia is relatively new in the field of psychology”, Vingerhoets says. “Our research has contributed to this development.”

International .29

text Jozien Wijkhuijs

Grandmother’s dresses and Soviet cameras

In the Netherlands, vintage is a big thing right now. We use analog cameras, wear our grandmother’s shapeless dresses and would prefer it if our reality was in black and white. Is this the same in the home countries of our internationals? We asked three of them.

Luisa Marotta, 23, Italy Nostalgia in your country? Italy is by definition a nostalgic country, sometimes I feel like we still live in the past. We feel nostalgic about the Roman Empire, the Rinascimento (Renaissance), La Dolce Vita... We do this a lot, for sure. Nostalgia for you? For me, nostalgia is looking at pictures that represent great memories. Usually they remind me of beautiful things in my childhood. I can also feel nostalgic when I think of specific things, like my grandfather’s voice in summer. What about vintage? I love vintage clothes! I usually steal some of my mother’s clothes from when she was my age. My grandmother’s bags from the sixties are also very cool. And she has tons of them. I don’t really like buying secondhand clothes, but I do like to go to vintage stores. It’s the atmosphere that really draws me in. In 2011 I was in Brighton and I fell in love with the lanes full of vintage shops. Vintage in Italy? Yes, it is very big! But

(Advertisement)

vintage is not for every Italian. In Italy many people love fancy, new clothes of either Gucci or Dolce & Gabbana. But, there are also so-called hipsters, or zecche as we say in Italian, who go shopping in Rione Monti or in Via Sannio. Sarah Jessica Parker went there to shop recently and it was a big deal in the tabloids. Italy and the Netherlands? The way people dress is quite similar, because we all shop at H&M or Zara of course. Living in this age? I think that living in every historical period would be super interesting. Sometimes I wonder how my life would have been if I lived like a character in one of Jane Austen’s books. But in the end I love living in 2014, I love being a millennial. It’s very challenging and there is a lot of pressure on us, but I really want to see where humanity is heading. So let’s enjoy this journey toward the future! But it’s also good to look back at the past sometimes. Especially when we can steal bags from our grandmas. →

I usually steal some of my mother’s clothes


30. International Grandmother’s dresses and Soviet cameras

I think that wearing vintage is about showing off

Vera Ande, 21, Russia

(Advertisement)

Nostalgia in your country? The older generation, of my parents’ age, feels nostalgic about the time in the Soviet Union. They never saw the bad sides of it, the propaganda machine made sure of that. They have good memories of the free education, the equality, the trips to the Baltics or the Black Sea Resort and the free health care. My generation never lived in the Soviet Union. We just saw the path from old to modern Russia. We enjoyed all the crazy things that came into our country from the US and China after the borders opened. We feel nostalgic about other things, like Eurotrance or trips to Finland and Paris. Nostalgic for you? For me, nostalgia is all about music. I started listening to music seriously when I was 10 years old. I got my first iPod when I was 12. Important moments in my life are all associated with a song, and music helps me to conserve memories. An example is the song Vaparous by Elsiane. It reminds me of a trip to Finland, and the Karelian forest that we drove through to get there. Another song is Paradise Circus by Massive Attack. I listened to it when I went home after meeting a friend who I really liked at the time. Walking through the Ploshchad Vosstaniya subway station, I realized that it is funny how you can like


somebody who is really not worth your time at all. What about vintage? I don’t really like vintage clothes, since they have become very mainstream. I just wear whatever I like. Chains like H&M do try to sell clothes that look vintage, but are not. I like it better when people actually go to their grandparents’ storages to look for stuff. Sometimes, I see people who push it and look totally ridiculous. There is a line that you should not cross. I do not think that wearing vintage is about reaching back in time, but about showing off. People drown in the indistinctive mass of the city and want to stand out. Vintage in Russia? We have the same kind of vintage wear as you do, but there is a little difference. Old western goods and old Soviet goods are both considered vintage, but it is slightly cooler to have Soviet stuff, like old cameras from that time. Living in this age? I think the appeal of older times is not so much that it was better back then, but that it is unknown to you. You will never know what it was like in the years that your parents were young, and the unknown has a certain allure.

International .31

He looks like Santa Claus, but with a fancier hat

Column

Sinterklaas is coming to town

We are still new to all the shiny stuff from the States Seamus Healy-Singh, 20, Barbados Nostalgic in your country? People in my country feel nostalgic about eating with their families on Sunday morning, or about going to the beach on the weekends. Car racing is also a big thing in Barbados, a lot of people traditionally go to those events. In Bridgetown, the capital, the farmer’s market is a big thing. Nostalgic for you? The traditions in Barbados are mainly Christian, and even though I am not religious, my traditions do revolve around Christian holidays. Christmas and Easter with family is very important to me. Barbados and the Netherlands? I have not been here that long, and I have not seen much of the Dutch fashion yet. It is nearly impossible to compare the way we dress at home and the way people dress here, because of the big difference in the weather. In Barbados, we do not have winter. One difference that I noticed is

that in Barbados, people are easier to talk to on the streets. The economy relies on tourism, so we have to be nice to everybody. Vintage in Barbados? In Barbados, we do not really have something like traditional clothing that we now start to re-use. Vintage is definitely not such a big thing back home. We used to be a British colony and now we are very Americaminded. Barbados is not a first-world country, we are still new to all the shiny stuff from the States. Looking back at the past is not the same for us as it is for you. Living in this age? I value technology highly. To me, it makes life more practical and just easier. I do not have a strong preference for any age though, I think you would be fine whenever you are born.

Are you a Christmas junkie? You know the type. The type that gets excited wayyy too early and starts singing carols about six months too soon. Well, I am that person. And I don’t understand how anyone can get annoyed at the stores for displaying Christmas-themed foods and decorations a bit early. That’s like saying: “Awh no, I wish joy, dreams and pretty lights wouldn’t make me happy just yet” . Nonsense! Except that that isn’t exactly what happens in the Netherlands. No, here you won’t be harassed by cheap little Santa puppets until you actually start your advent calendar. What – or whom – we celebrate the most here is Sinterklaas, another old, nice man (who essentially looks like Santa Claus, but with a fancier hat). So, typically, what has been on display in the stores since September is Sinterklaas stuff: pepernoten, chocoladeletters... I’m not one to complain. It is pretty sweet to see how dear the Sinterklaas holiday is to the Dutch. There is so much folklore around it: songs, traditions, surprises... Ask anyone their childhood memories of Sinterklaas celebrations and I guarantee you will see their eyes twinkle. It’s really easy to mess with your Dutch friends, too. You can have a lot of fun if you just express how you heard somebody say (do NOT say this is your opinion, unless, you know, it is your opinion) that Zwarte Piet is a portrayal of stereotypical injustice, or even downright racism. Ah, the flaming speeches – or the rolling eyes. I’m not sure if I should be preaching dissension in times of celebration, but heck, it wouldn’t be a holiday without a little controversy! If you don’t know much about Sinterklaas yet, I definitely encourage you to ask around about it. The whole country goes nuts for it, so you’ll get in the spirit no matter what! As for me, I’ll continue indulging in Christmas songs and pretty lights. Anyone have a Tilburg University Christmas bauble? Marianne Lalande Liberal Arts student


International starts here

Nostalgia boosts confidence People want moral leadership

Vintage no. 04 October 30, 2014

Independent magazine of Tilburg University

Interview Stapel Bloot op de trampoline. Vintage. Onafhankelijk magazine van Tilburg University

Recommend Documents