Kennis cashen. Onafhankelijk magazine van Tilburg University. Het toverwoord valorisatie Kraaien in het Babylab

Het toverwoord valorisatie Kraaien in het Babylab

Onderzoek is geen commercie Slechte student spiekt meer

Kennis cashen

no. 17 30 juni 2011

Onafhankelijk magazine van Tilburg University

20. Kwestie

tekst Dorine van Namen illustratie Evalien Lang

het laatste nieuws de leukste blogs de scherpste recensies vind je op

universonline.nl @universtweet www.facebook.com/universonline

Loop je binnenkort een Marathon of een Vierdaagse? Ben je binnenkort jarig of ga je trouwen? Ga je iets speciaals doen?

kom in actie voor jouw favoriete goede doel! Kies uit meer dan

2000 goede doelen

Meld je aan en start je eigen actie op www.geefsamen.nl Univers 30 juni 2011

tot

Ben jij

de ondernemende student die een vliegende start wil maken? Check www.LIOF Yeah.nl

Yeah!

LIOF Yeah is een studentondernemerscompetitie van NV Industriebank LIOF met leadpartners Rabobank en Vodafone en met medewerking van OfficeDepot, Unilogic integrated ICT, RSM Wehrens, Mennen & de Vries, Infour Marketing + Communicatie, Schrijen-Lippertz en LIOF Business Centers.

Inhoudsopgave .03 Colofon

16.

Adres Postbus 90153, 5000 LE Tilburg. [email protected] www.universonline.nl Basisontwerp Unit20: Yoe San Liem & Maud van Velthoven Druk PrismaPrint Advertenties [email protected] Cover Jack Tummers Uitgave Univers is het onafhankelijk magazine van Tilburg University Volgende editie Univers 01 verschijnt op 18 augustus 2011 Redactieraad Jan Bouwens, Bart de Geus, Thom Meens, Walther Verhoeven, Wiel Schmetz, Marcel Zeelenberg Dit nummer is gemaakt door Francine Bardoel, Malini Witlox, Lieke Steijvers, Adrian van den Eerenbeemt, Lieke Meertens, Marten van de Wier, Gerrie van Dooren, Tom van Nuenen, Ingrid Ramaan, Yvonne Verschuren, Manon van den Brekel, Dieter van den Bergh, Marie de Laaf, Dorine van Namen, Luuk Eliens, Sonia Kolasinska, Erik-Jan Broers, Charles Peter, Andrew Cartwright, Evalien Lang, Bas van der Schot, Jack Tummers, Ton Toemen, Dolph Cantrijn.

22.

20.

© 2011 Univers Magazine

Yvonne Verschuren schreef ‘Bellen blazen voor de wetenschap’ (pagina 16) "Over mijn bezoek aan het Babylab raakte ik het begin niet uitgepraat. Kijken door de open blik van een kind; dat is zo leuk. Maar het meest was ik onder de indruk van de relatie tussen de moeder en haar kind, zo heerlijk kalm en intiem. Tsja, ze is dol op hem. Het is ook zo’n leuk jochie. Ik had hem zo mee willen nemen en liep een poosje met mijn hoofd in de wolken. Gelukkig zijn die moedergevoelens weer tot rust gekomen anders had ik misschien geen letter op papier gekregen."

04. Weg met wiet Sluit alle coffeeshops van Maastricht en je bent in die stad van een hoop ellende af, beweert de bekende Tilburgse criminoloog Cyrille Fijnaut. 15. Elitair clubje Een derde van de aspirant-officieren rekent zich tot de crème de la crème van de samenleving. Promovendus Jos van Schilt onderzocht waarom.

18. Waar is de kroegentocht? De kroegentocht is dit jaar geschrapt door de introductiecommissie. Een gemis of niet? Wè nou? vraagt oud-deelnemers wat zij nog weten van hun kroegentocht. 20. Geen salaris meer Zonder receptiebalie, postkamer, salarisadministratie en schoonmaak is het moeilijk werken op de universiteit. Hoe meer overhead hoe beter?

04. Buzz 06. Pics 08. Coverstory 14. Science & school 16. Reportage 18. Lifestyle 22. International 27. What’s in the world

Univers 30 juni 2011

04. Buzz

coördinatie Malini Witlox

Knipoog

;)

Corps fatties met dikke nekken Harmen-Jan (18) woog 75 kilo toen hij het ouderlijk huis verliet, rechten ging studeren en zich bij een studentenvereniging aansloot. Amper een jaar later was hij bijna tien kilo in omvang toegenomen.

Scriptorium blijft Het Scriptorium verdwijnt niet, de videocolleges blijven op centraal niveau behouden en ook het traject voor docentprofessionalisering (Basis Kwalificatie Onderwijs en toetsen) wordt niet beëindigd, zo maakte het CvB bekend. Het CvB komt hiermee tegemoet aan de fracties in de Universiteitsraad die onder meer bezwaar hadden tegen sluiting van het Scriptorium. Ondanks deze handreiking is het de vraag of het CvB het nieuwe bezuinigingsplan volgende week langs de raad krijgt. Fractie AbvaKabo liet weten bij het nieuwe bezuinigingsplan nog steeds vraagtekens te hebben over de bedrijfseconomische noodzaak van een reorganisatie. Ook heeft de partij twijfels over de omvang van de bezuinigingen en de verdeling van het te bezuinigen bedrag over faculteiten en diensten. Korrie van Helvert: “Een reorganisatie is iets wat je pas als laatste redmiddel inzet om de zaak op orde te krijgen, als alle andere middelen niet voldoende geholpen hebben. Wij zijn nog niet overtuigd dat een reorganisatie nodig is.” De diensten moeten 6.500.000 miljoen euro bezuinigen. De faculteiten moeten ook bezuinigen, hier gaat het om vijf miljoen. Waarschijnlijk kan dit bedrag bezuinigd worden zonder dat een reorganisatie nodig is, zo verwachten de faculteiten. De Universiteitsraad debatteert 1 juli over de kwestie. Bezoek voor actueel nieuws onze website www.universonline.nl

Een fictief voorbeeld, maar volkomen realistisch, als we een onderzoek van Universitair Medisch Centrum Groningen onder tweeduizend eerstejaars als uitgangspunt nemen. Studenten die op kamers gaan wonen, worden namelijk in moordend tempo dik, zo blijkt. Reden: veuls te veul bier, veuls te veul snacks, veuls te weinig groenten, fruit en beweging. Eerstejaars die thuis blijven wonen, blijven keurig op gewicht, maar zij die op kamers gaan komen in de eerste drie maanden 1,2 kilo aan. Studenten die lid worden van een studentenvereniging zelfs 2,1 kilo, met uitschieters naar wel acht kilo. De bierbuiken van de jongens bleken overigens veel sneller te groeien dan die van de meisjes. De onderzoekers kwamen op het idee toen ze de jaarboeken doorbladerden van het Groninger corps R.K.S.V. Albertus Magnus en de nekken van de studenten letterlijk - per jaar dikker zagen worden. Dus wie op kamers gaat en denkt tight & fit te blijven, forget it. Wil je geen corps fattie met dikke nek worden, blijf dan gewoon lekker bij je ouders wonen. Of doe meer aan lichaamsbeweging. Ja, seks telt ook.

Hiep hiep hoera voor social media!

Ja,

Ja,

Nee,

Nee,

Facebook, Hyves, Twitter: ik heb ‘t allemaal. (49%, 97 stemmen)

Ik heb geen tijd voor die onzin. (28%, 56 stemmen)

Maar alleen voor professionele doeleinden. (15%, 30 stemmen)

Het is een gevaar voor privacy. (8%, 15 stemmen)

In de race om het meest populaire sociale netwerk is Facebook zijn Nederlandse concurrent Hyves genaderd. Zowel Hyves als Facebook worden door meer dan 4,8 miljoen Nederlanders van 15 jaar en ouder gebruikt. Dat blijkt uit onderzoek van Newcom Research & Consultancy onder meer dan 8000 Nederlanders. Stem ook op de nieuwe poll: ‘De TIK-week nieuwe stijl (minder drank, meer inhoud) vind ik een goed plan.’ Ga naar UniversOnline.

Tilburgse studentenhuizen niet brandveilig

Univers online

41 procent van de Tilburgse studenten vindt zijn woonruimte niet brand- en inbraakveilig genoeg, zo blijkt uit een enquête van de gemeente Tilburg onder een kleine duizend studenten.

Fotoverslag festival Mundial Univers 30 juni 2011

Net als veel UvT’ers bezocht

Univers Festival Mundial. Een fotoverslag en recensie vind je op UniversOnline.

Werkgevers in fout met buitenlandse student Werkgevers in de horeca en de detailhandel laten regelmatig illegaal studenten van landen buiten de Europese Unie voor ze werken. De werkgevers vragen geen vergunning aan, iets dat wel nodig is bij werknemers van

buiten de EU. Ook hielden de werkgevers zich niet aan het maximaal aantal uren waar een vergunning voor was afgegeven.

Tijdelijk andere ingang bibliotheek UvT Van maandag 27 juni tot maandag 22 augustus vinden er werkzaamheden plaats in de bibliotheek. De tijdelijke ingang zit daardoor aan de westkant op niveau 0. Alle ramen aan de

Buzz .05

Gewoon zitten. Bewonderenswaardig.

ff bellen

met Cyrille Fijnaut

Sluit alle coffeeshops van Maastricht en je bent in die stad van een hoop ellende af. Dat adviseert de bekende Tilburgse criminoloog en hoogleraar Rechtsvergelijking Cyrille Fijnaut in een onderzoek. Wat is het probleem? “Zestig procent van de klanten komt uit het buitenland. Deze groep zorgt voor grote overlast in de sfeer van verkeer, afval, illegale handel en drugspanden. Er hangt vaak een harddrugsfeer omheen. Deze overlast kun je beperken door een wietpas in te voeren voor ingezetenen, de shops te verplaatsen naar de rand van de stad of algehele afschaffing van de shops. Meest effectief is de laatste maatregel. Maar dan valt half, vooral linksig Nederland, over je heen; de coffeeshop is een heilige koe.” Is Maastricht te vergelijken met Tilburg? “De overlast bestaat hier ook. Op de Spoorlaan en Besterdring bijvoorbeeld. Ik woon op de Ringbaan-Oost, daar zie ik de illegale handel met Belgen en Fransen.

Kunnen studenten in Tilburg straks nog wel terecht voor hun pretsigaret? “Ik denk dat de coffeeshop in Nederland op zijn laatste benen loopt. Tenzij er een beleid komt waarin bijvoorbeeld de legale shop een legaal wietachtertuintje krijgt, en alleen toegankelijk is voor locals.” Zelf wel ’s de geneugten van deze Hollandse delicatesse ondervonden? “Ach, ik heb wel ‘s in kringen verkeerd waarin dat gebeurde. Maar zelf? Nee, ben niet zo’n gedrogeerd type. Ik spuit, snuif en rook niet. Lijkt me ook geen goed plan. Door de kweekmethode is de cannabis in Nederland van een onschuldig middel een harddrug geworden. Geef mij maar een goed glas Belgisch bier op z’n tijd!”

Proost

Spraakmakende theoloog

Column

Respect In de spaarzame vrije tijd die mij als student rest, bezoek ik zoveel mogelijk mijn 83-jarige opa Harry en oma Jo. Een retourtje grootouders betekent vijftig kilometer fietsen en dat is voor een wielrenner zoals ik een aardige training. Oude mensen hebben me altijd al gefascineerd. Ze leven in de eerste versnelling, kunnen genieten van niks doen. Niks is goed in plaats van lui. Zo is mijn oma goed in zitten. Zitten omwille van het zitten. Geen tv, geen krantje, geen radio, geen kruiswoordpuzzel, niks. Gewoon zitten. Bewonderenswaardig. Helaas moet er af en toe ook gewerkt worden: opa en oma hebben namelijk een houtkachel en een houtkachel behoeft hout. Na een dagje tezamen hout te hebben gesneden, besloot mijn oma - vies, moe en voldaan - dat het tijd was voor een bad. Ze vleide zich neer en liet het water haar toch al rimpelige huid nog rimpeliger maken. Opa deed intussen een dutje. Opa’s dutje duurde echter iets langer dan gepland en aangezien oma niet alleen uit bad kan komen was dit een probleem. Na een klein halfuurtje ontwaakte opa gelukkig uit zijn slaap vanwege een hoog, hulpeloos stemmetje: ‘Harry, Harry, kom ’s helpen’. Opa Harry begaf zich naar de badkamer en heeft daar, samen met oma Jo hartelijk staan lachen om de naakte, hulpeloze vleeshomp die oma op dat moment was. Lachen om je eigen naakte hulpeloosheid. Menselijke kwetsbaarheid in ultima forma. Of zoals mijn opa laatst zei toen ik hem vroeg of ik op zijn plaats was gaan zitten: ‘Nee jongen, mijn plaats is in de hemel’. Rustig wachten op het einde, getuige zijn van je eigen aftakeling en het allemaal met een gulle lach ondergaan. Ik heb daar maar een woord voor: respect.

Prijzen, prijsjes, benoemingen, subsidies, schouderklopjes en veren in de reet, het academische wereldje zit er vol mee. Univers licht er de mooiste uit. Frank G. Bosman, cultuurtheoloog aan de Universiteit van Tilburg (en vaste gast bij Kruispunt Radio), heeft de Theologie Podiumprijs 2011 gewonnen. Hij werd door het Nederlandse publiek aangewezen als degene die de theologie het beste en meest spraakmakend naar buiten heeft gebracht. Bosman versloeg daarmee concurrenten Herman Selderhuis en Manuela Kalsky. Bosman blogt, twittert en publiceert veel over religie en de moderne cultuur. Op de website katholieknederland.nl. publiceert hij film-, boek-, game- en cd-recensies. Bosman hoopt over twee jaar te promoveren op een proefschrift over de dadaïst Hugo Ball.

buitenzijde op niveau een en twee worden vervangen, evenals de zonwering. De ingang wordt verplaatst en de buitengevel van het pand gereinigd. Meer nieuws? Ga naar UniversOnline!

Luuk Eliëns is tweedejaars student Liberal arts

Tweets

Het voordeel van studeren op de campus van de #UvT is het lekker kunnen lunchen in het Warandebos... #breektzolekkerdedag

Manager PrismaPrint nu al wanhopig: onder de eerste 200 veel te dure #UvT-truien worden 2 iPads verloot

24 juni @JordiBuisman

22 juni @arnoudvanhulst

#Tilburg University Cantus 1: €12.50, #TUC 2: €15, dit jaar €20. Ik mag hopen dat het verschil naar het goede doel gaat #uvt #geeninflatie

Hm, speel voor de derde keer mijn playlist af merk ik - misschien een plan om zo eens naar huis te gaan.. #uvt @mathijs_90

21 juni @mike_f_d Univers 30 juni 2011

06. Pics

fotografie Dolph Cantrijn


Pics .07

Mundial Het optreden van Shantel in de grote tent. Die hadden we niet voor niets groot aangestreept in het programmaboekje. Het is een uitstekende keuze, de hele tent springt mee op de aanstekelijke Balkanmuziek.


08. Coverstory

tekst Lieke Steijvers en Malini Witlox foto's Jack Tummers

Kennis

cashen

Jonge ondernemers Leihe Wang en Jerre Maas.


Coverstory .09 Je kennis verkopen, dat is kort gezegd wat je als ondernemer met een academische achtergrond doet. Steeds meer studenten ontdekken de eigen onderneming als mogelijke loopbaan. Hoe pak je zoiets aan? Hoe is het om als pas afgestudeerde in het diepe te springen? En wat moet je als ondernemer in je mars hebben?

H

et enige wat je hebt is je diploma en een bak met kennis in je hoofd. Geen werkervaring, geen indrukwekkend cv, geen dik gevulde portemonnee. En dan toch in je eentje de markt opgaan, dat durven maar weinig studenten. Te weinig, vindt Jessica van den Bosch, projectmanager bij het Brabant Centre of Entrepreneurship (BCE). Studenten voelen zich te jong, ze denken dat ze de kennis niet hebben of ze schrikken terug van de investering die gedaan moet worden. Daarom startte het BCE een jaar geleden met speciaal onderwijs voor ondernemers in spé. “Mijn doel is zoveel mogelijk studenten te besmetten met het ondernemerschap”, zegt Van den Bosch.

Passie en drive Ondernemen past echt bij deze tijd, vindt Johan Sebregts. Hij is directeur van Starterslift, een organisatie die, in samenwerking met de Tilburgse universiteit, startende ondernemers ondersteunt. Tussen januari 2006 en juni 2011 klopten 195 studenten en medewerkers van Tilburg University aan bij Starterslift. Volgens Sebregts kunnen dat er nog veel meer worden. “In landen als Amerika en China heerst een totaal andere ondernemerscultuur. In Nederland is alles gericht op het werken bij een groot bedrijf. Maar er is wel een verandering gaande. Een paar jaar geleden werd werken in het MKB bij studenten al populairder, nu wordt een eigen onderneming langzaam ook als mogelijke loopbaan gezien. Mensen wachten minder af, komen op voor hun eigen zaak. Dat wordt trouwens ook aangewakkerd door de crisis. Veel ondernemers beginnen voor zichzelf omdat ze geen baan kunnen vinden.”

‘Mijn eerste bedrijfsbak heb ik contant afgerekend’ Jerre Maas is 24 jaar en werkt zestig uur in de week. Hij rept over ‘innovatie’, ‘visie’ en over ‘loslaten’; termen die je eerder bij een vijftigjarige manager zou verwachten dan bij een pas afgestudeerde. ’Baas Maas’ noemt zijn eerste aangenomen ‘werkneemster’ Annemarie Joseph hem. “Ik heb veel bewondering voor Jerre”, vertrouwt ze Univers toe. “Niks is hem te veel, hij is bereid een grote opoffering te doen om zijn bedrijf te laten slagen.”

J

erre is de medeoprichter van Presensatie, een bedrijf dat bedrijven helpt hun presentaties en bijkomende communicatiemiddelen goed en scherp te krijgen. Hij studeerde Economic psychology aan Tilburg University en werkte daarnaast als student bij de afdeling Communicatie en marketing. In deze job merkte hij dat presenteren hem goed af ging, en hij vatte het idee op om hier meer mee te doen. In mei 2010 werd Presensatie deelnemer van Starterslift en Jerre schreef zich in bij de Kamer van Koophandel. Nu, na een jaar, beginnen de eerste grote klussen binnen te druppelen. Jerre kon zijn eerste bedrijfsbak contant afrekenen en als het zo door gaat zal Presensatie begin 2012 een BV worden.

Klinkt indrukwekkend... “Tijdens mijn stage bij een projectbureau zag ik mijn ideeën voor een paar ton verkocht worden. Ik dacht: ik ben wel gek als ik dat geld niet zelf binnenhaal. Toen begon het bij mij te borrelen. Bij dat projectbureau kreeg ik een contract aangeboden, maar dat heb ik verscheurd. Ik had toen al het zelfvertrouwen dat ik nodig had om zelf de markt op te gaan met mijn ideeën.” Is zelfvertrouwen een must? “Ja, absoluut. Je moet geloven in je eigen concept, anders wordt het niks. Toen ik begon, heb ik mezelf een jaar vrijspel gegeven: als het na dat jaar niks was geworden, dan was ik gestopt. Ik ben er volledig voor gegaan, maar het was niet altijd gemakkelijk.” Hoezo niet? “Aanvankelijk waren we met z’n tweeën, maar mijn compagnon besloot op een gegeven moment niet verder te willen. Haar hart lag niet in het ondernemerschap, maar meer in de visie en missie van het bedrijf. Dat moment, dat ik alleen verder moest, was heel moeilijk. Als zakenpartners heb je een natuurlijke verdeling: waar de een minder goed in is, doet de ander. Mijn compagnon was echt

goed in analytisch denken, in concepten. Ik probeerde dat toen over te nemen, maar ik was helemaal mezelf niet. Met een coach heb ik toen geleerd dat ik moet doen waar ik goed in ben. Dan zit je pas lekker in je vel als ondernemer.” Hoe kwam je aan een startkapitaal? “Ik had een aardig spaarpotje van geleend stufi-geld, en mijn ouders hebben bijgesprongen. Ik wist van het begin af aan dat je moet investeren in je zaak, dat je niet moet beknibbelen op een logoontwerp bijvoorbeeld. Ik denk dat ik nu totaal tussen de dertig- en veertigduizend euro heb geïnvesteerd.” Is dat niet stressvol? “Het is spannend, vooral in de mindere tijden die er ook zijn geweest. Op een gegeven moment kwamen er geen klussen meer binnen en moest ik voor het eerst acquisitie doen, dan slaat de schrik je wel even om het hart. Op zo’n moment moet je geen rare dingen doen, bijvoorbeeld klussen aannemen die niks met je bedrijf van doen hebben. Je moet altijd koers houden en het einddoel blijven zien.”

Lezen wat Jerre nog meer doet? www.jerremaas.nl of www.presensatie.nl


10. Coverstory Studenten met een goed idee kunnen bij Starterslift aankloppen voor advies op het gebied van marketing, financiering en organisatie, of voor huisvesting, een netwerk voor investeerders of een starterslening. “Samen lopen we het businessplan helemaal door en bepalen we het doel”, legt Sebregts uit. “We zoeken mensen met ambitie, en de passie en drive om er helemaal voor te gaan.” Starterslift hanteert strenge selectie; alleen bedrijven en ondernemers waar ze wat in zien worden bijgestaan. Opvallend genoeg is het vaak niet hun eigen studie die de jonge studentondernemers als uitgangpunt voor een bedrijf nemen, maar zien ze brood in iets compleet anders. Van een webwinkel in maatwerkbloezen tot een zaak in afvalverwerking: met een studie rechten of communicatie heeft het weinig meer van doen. “We dachten altijd dat rechtenstudenten een advocatenkantoor zouden oprichten, en accountants een accountantskantoor, maar dit is dus vaak niet zo”, zegt Sebregts. “Maar uiteindelijk vind ik het vooral belangrijk dat ondernemers iets kiezen waar ze hun ziel en zaligheid in kunnen leggen, anders wordt het toch niks.”

Enthousiast Ondernemers staan aan de bron van innovatie, en dat wordt steeds belangrijker in onze kennismaatschappij, denkt Van Den Bosch. Bedrijven werken bovendien steeds vaker met een ‘flexibele’ schil, waarin zelfstandige ondernemers soms wel, en soms niet worden aangetrokken. Het Brabant Centre of Entrepreneurship springt op deze trend in met een aanbod van certificaatprogramma’s voor studenten van alle studierichtingen. Finance, marketing, strategie, onderhandelings- en gesprekstechnieken, studenten worden zo klaargestoomd voor het ondernemerschap. Studenten met de ambitie om direct na hun studie te gaan ondernemen, schrijven een businessplan en krijgen begeleiding van een coach. De eerste lichting is enthousiast, zegt Van den Bosch. “Met name de vaardigheidtrainingen worden hoog gewaardeerd. Logisch ook, daar wordt in het

reguliere onderwijs nauwelijks aandacht aan besteed.”

Geen hypotheek Als je jong bent, is ondernemen eigenlijk ideaal, vindt Van den Bosch. Je hebt geen huis, geen hypotheek, en (meestal) nog geen gezin. De risico’s zijn laag, hoewel er natuurlijk altijd een startkapitaal(tje) nodig is. Volgens Van den Bosch richten de studies aan Tilburg University zich met name op de zakelijke dienstverlening, en daar is vaak geen enorme investering voor nodig. “Anders ligt het bijvoorbeeld bij de technische studies, waar geïnvesteerd moet worden in een product. Soms springen de ouders bij, of komen studenten op andere manieren aan geld. Vaak denk ik wel dat de gedachte aan een grote investering enger is dan de investering zelf.” Volgens Sebregts pingelen studenten overal wel bij wat elkaar. “Ouders, vrienden, bekenden, meestal loopt dat wel.” Studenten die echt willen ondernemen zijn vaak erg gemakkelijk, té gemakkelijk soms. Ze hebben grote plannen en denken dat ze zo’n bedrijfje wel even kunnen fiksen. Die studenten probeert Starterslift wel realiteitszin bij te brengen. Voor de buitenwereld ben jij niets meer dan een 23-jarige snotneus die nog niks heeft gepresteerd. Dat moet soms even tussen de oren komen.”

Geen meiden Volgens Sebregts moeten nu niet ineens alle studenten gaan ondernemen. “Studenten moeten een heel bewuste persoonlijke keuze maken: past ondernemen bij mij? Ga ik dit volhouden? Mensen die absoluut niet van risico’s houden, en liever in een organisatie werken, die kunnen beter niet voor zichzelf beginnen. Dat advies geven wij dan ook altijd.” Wel jammer is het dat zo weinig meiden de stap van ondernemen durven te maken, vindt Sebregts. “Meisjes en vrouwen zijn minder happig op risico nemen dan mannen. En dat terwijl ze echt een streep voor kunnen hebben op mannen. Ze kunnen zich beter in klanten verplaatsen, zijn meer dienstverlenend. Bij deze dus een oproep aan studentes: ga ondernemen!”

‘De Europese markt is vriendelijk voor starters’ Twee jaar geleden kwam Leihe Wang (27) na een studie Accounting voor een master Financial management uit China naar Tilburg. Nederland beviel hem zo goed, dat hij besloot te blijven en samen met twee Chinese vrienden zijn eigen bedrijf op te richten. In januari 2011 was ‘OrderValley’ een feit.

L

eihe's bedrijf bedingt groepskortingen voor autokopers. Hoe meer geïnteresseerden, hoe hoger de korting die OrderValley voor een auto kan regelen. Een soortgelijk concept is reuze populair in China, maar of het ook in Nederland werkt? “De eerste tijd was onzeker”, geeft Leihe toe. “Het is moeilijk om mensen bij elkaar te krijgen die hetzelfde willen, en die ook bereid zijn te wachten tot er zich een groep heeft gevormd. De eerste maanden waren wat verwarrend, we wisten niet precies welke richting we wilden volgen. Maar het begint langzaam te lopen. Ik heb erg veel vertrouwen in dit concept, ga er helemaal voor. We wilden aanvankelijk parallel een business in China starten, maar dat bleek


lastig. Nu richten we ons compleet op de Nederlandse markt.” China lonkt niet? “De Chinese markt is een compleet andere dan de Europese, veel competitiever. Voor starters een moeilijke plek om te beginnen. Het duurt jaren voordat je een beetje perspectief ziet, áls dat al lukt. In Nederland kregen we veel hulp en ook docenten gaven ons advies. Dat ben ik niet gewend.” Is dat cultuurverschil lastig bij het ondernemen? “Aan de cultuur hier was ik zó gewend, alleen de taal was wel moeilijk. Onze website is in het Nederlands, en de communicatie met de webdesigner viel mij zwaar.” Waarom ondernemen? “Het duurde lang voordat ik een goed idee had. Ik wilde iets nieuws bedenken, iets innovatiefs, maar ik had nog niets concreets. Ik wilde wel heel graag zelf een bedrijf starten, omdat iets zelf onderne-

men mij een goed gevoel geeft. Het is voor mij een enorme uitdaging om iets op poten te zetten en proberen het te laten lopen. Ik denk dat je ook alleen aan een eigen onderneming moet beginnen als je er zelf volledig in gelooft. Je moet, na grondig vooronderzoek natuurlijk, het volste vertrouwen hebben dat je je idee aan de man krijgt.” En de investering? “Mijn ouders hebben flink wat bijgedragen, maar ook vrienden hebben geïnvesteerd. Ik heb ook veel bij investeerders gelobbyd, en ben ook vaak afgewezen. Maar daar hoort erbij, dat is normaal.” Heb je nog tips voor studenten? “Als je vertrouwen hebt, en je hebt een marktonderzoek gedaan, én je staat op het juiste moment in je leven, dan moet je het gewoon doén. Van mislukken leer je en krabbel je weer op.”

www.ordervalley.com. Leihe zoekt ook nog studenten die voor hem willen werken.

Coverstory .11 Hoe kun je ondernemen? Zie je wel wat in ondernemen, dan zijn er binnen Tilburg University verschillende projecten die je hierbij kunnen helpen. Sinds 2009 werkt Tilburg University met de TU Eindhoven samen in het Brabant Center of Entrepreneurship (BCE). Binnen het BCE krijg je onderwijs op het gebied van ondernemerschap. Hoe schrijf je een goed businessplan, wat is je marketingstrategie, wie zijn je klanten, welke weten regelgeving is van toepassing? Daarnaast daagt Tilburg University jaarlijks haar studenten uit om deel te nemen aan de Summerschool Ondernemerschap, een initiatief van ABN AMRO en de vierweekse Summerschool International Entrepreneurship. Om de ondernemingszin bij studenten nog verder aan te wakkeren worden ondernemingslezingen gehouden, pitching en businessplancompetities aangegaan en voorlichting gegeven aan studenten.

Heb je eenmaal een businessplan en wil je ermee de boer op, dan kan Starterslift je helpen met de uitvoering. Starterlift geeft advies, coaching, accommodatie op de campus en eventueel een startkapitaal. Ondernemers die al gestart zijn, hebben de mogelijkheid om kantoorruimte te huren in het Ondernemerscentrum, een plek waar diverse starters zitten. Naast een eigen kantoor kun je gebruikmaken van een ontvangstruimte en diverse vergaderzalen. Ondernemers kunnen tevens terecht bij de Academic Business Club (ABC). Via de ABC kunnen studentondernemers in contact komen met andere ondernemers en veel van hun visie, ideeën en ervaringen leren. Contact: Brabant Center of Entrepreneurship: www.bc-e.nl Starterslift: www.starterslift.nl Academic Business Club: http://academicbusinessclub.nl


12. Toverwoord valorisatie tekst Malini Witlox foto Ton Toemen

Toverwoord valorisatie Valoriseren is het verzilveren van wetenschappelijke kennis in de maatschappij. Over het grote belang van dit sleutelbegrip voor de Tilburgse onderzoeksinstituten Tranzo en CentERdata. En de uitreiking van een heuse Valorisatieprijs. “ Zonder valorisatie zouden wij niet bestaan.”

Tranzo Tranzo kent zeven Academische Werkplaatsen (AW’s). Zo is er de Academische Werkplaats Geestdrift, waarin de GGZ Eindhoven/de Kempen, de GGz Breburg en Tranzo samenwerken. Ook is er de Academische Werkplaats Chronische Zorg, waarin Tranzo samenwerkt met de Stichting Bevordering Wetenschappelijk Onderzoek Chronische Zorg. Andere AW’s zijn de AW Preventie Verzekerd, de AW Ouderenbeleid & Familiezorg, de AW Publieke Gezondheid Brabant, de AW Kwaliteit van Huisarts- en Ziekenhuiszorg en de AW Verslaving.

‘Samenleving moet universiteit belangrijk vinden’ Het overbruggen van de kloof tussen wetenschap en praktijk. Het is dagelijks werk voor Henk Garretsen, directeur van onderzoeksinstituut Tranzo op de Tilburgse universiteit. Tranzo, actief op het gebied van zorg, is onderverdeeld in diverse academische werkplaatsen waarin wordt samengewerkt met praktijkinstellingen. Dankzij de inzet van zogenoemde science practitioners is de bekende kloof zo klein mogelijk.

G

arretsen grijpt de actualiteit aan om te duiden waarom valorisatie zo belangrijk is. Het zorgt voor een duidelijk gezicht van de universiteit richting samenleving. “Valorisatie definieer ik als het beschikbaar stellen van allerlei wetenschappelijke kennis voor de samenleving. Dat is heel belangrijk. We worden door openbaar geld gefinancierd. Dan moeten we ook zorgen dat de maatschappij iets aan ons onderzoek heeft. Het is een maatschappelijk belang, maar ook eigenbelang. Er gaat veel geld naar de universiteiten. Als je die geldstroom wilt behouden in moeilijke tijden, moet je zorgen dat de samenleving de universiteit belangrijk vindt.”


Garretsen: “De samenwerking met de praktijk start meestal via zogenoemde science practitioners. Dat zijn professionals die in de praktijk werken, bijvoorbeeld bij de GGZ. Ze worden een deel van de tijd bij ons gedetacheerd en kunnen hier dan (promotie) onderzoek doen. We werken met gesloten portemonnees. De werkgever van de science practitioner betaalt het salaris door, wij bieden in ruil faciliteiten aan, zoals begeleiding van hoogleraren en toegang tot de universiteitsbibliotheek. Ik zie het als een

pure winwinsituatie.” Inmiddels zijn bij Tranzo circa veertig science practitioners in dienst. “Hoewel die mensen niet door ons worden betaald, vertegenwoordigen ze natuurlijk wel een enorme waarde.” Het onderzoek van Tranzo wordt gefinancierd uit meerdere geldstromen. De eerste stroom betreft het geld dat het instituut van de universiteit krijgt. Verder krijgt Tranzo veel tweede geldstroomsubsidie (NWO en ZonMw, vorig jaar 4,5 miljoen euro). Bij het onderzoek staat de onafhankelijkheid voorop. “Wij hebben geen opdrachtgever-klantrelatie. We doen ook geen acquisitie. Eventuele opdrachten lopen meestal via de partners in de academische werkplaatsen. ‘Opdrachten’ is ook niet het goede woord, we ontwikkelen met de praktijk gezamenlijk onderzoeksprogramma’s. Er zijn wel enkele voorwaarden. Het onderzoek moet passen is onze interesselijnen. We willen over het onderzoek publiceren in belangrijke internationale tijdschriften. Tevens willen we promovendi afleveren. We hebben ongeveer vijftien aio’s in dienst, die moeten hun onderzoek in vier jaar afronden. De science practicioners die promoveren mogen er maximaal 6 jaar over doen omdat ze parttime bij ons werken.” De promovendi en science practitioners bij Tranzo hebben het volgens Garretsen extra lastig. Niet alleen moeten ze op tijd hun proefschrift afleveren, ook moeten ze (bij voorkeur) vijf of meer internationale artikelen publiceren en ze moeten kijken naar de praktische kant van het onderzoek. “Ze hebben dus een complexere taak. De workload is extra hoog door de manier waarop wij valoriseren.”

Toverwoord valorisatie .13

‘Wetenschappers prikkelen tot valoriseren’ ‘De meerderheid van de Nederlanders voelt zich onbeschermd tegen colportage’, ‘Vrijgegeven spaarloon weinig gebruikt voor consumptie’ en ‘Patiënten negeren advies huisarts'. Regelmatig halen onderzoeken van CentERdata de pers. Valorisatie zit het Tilburgse onderzoeksinstituut CentERdata in het bloed.

B

ovenstaande zijn slechts enkele koppen waarmee de media afgelopen jaar hun nieuwspagina’s openden. Soms alleen met bronvermelding van ‘dat blijkt uit onderzoek van de UvT’, tot spijt van Marcel Das, directeur van CentERdata en hoogleraar Econometrie en dataverzameling. “Ik heb natuurlijk liever dat ze CentERdata bij naam noemen. Ik was dan ook heel trots toen GroenLinks vorig jaar Kamervragen stelde over ons onderzoek naar telemarketing en colportage.” Zonder valorisatie zou CentERdata niet bestaan, aldus Das. “We zijn een zelfstandige stichting. We moeten leven van de middelen die we binnenhalen. We hebben geen winstoogmerk, maar moeten natuurlijk wel geld voor de personele lasten, huisvestingskosten en overige lasten uit de markt halen.” Die markt, dat zijn vooral universiteiten, non-profitbedrijven en overheid. Das beschouwt het bedrijfsleven niet als core business van CentERdata. “We willen een bijdrage aan wetenschappelijk, maatschappelijk en beleidsrelevant onderzoek leveren. Zolang dat met opdrachtgevers uit de overheids- en non-profitsector kan, zullen we de weg van het bedrijfsleven niet bewandelen. We zijn dus geen directe concurrent van bedrijven als TNS NIPO. We willen ook geen commerciële uitstraling hebben. We stellen ons panel geen vragen over zeepjes of automerken.” CentERdata is sinds 1997 op de Tilburgse campus gevestigd. Hoewel het instituut statutair los staat van de universiteit is er op enkele vlakken wel verwevenheid. Zo heeft het College van Bestuur een benoemingsrecht van een zetel in de

De Valorisatieprijs Eerder in juni werd op Tilburg University de eerste Valorisatieprijs uitgereikt. Drie genomineerden uit veertien inzendingen van de universiteit mochten uitleggen waarom zij het best zijn in kennis, kunde, kassa. Ronald Leenes en Bibi van den Berg gebruikten gedegen onderzoek om een sociale netwerksite op te zetten, waar de privacy van de gebruikers nu eens niet op geschonden wordt. Het heet Clique en heeft inmiddels 2500 gebruikers. Ben Vollaard had zich verdiept in waarom dieven tot inbraak overgaan. Hij wil het liefst een groot veldonderzoek in samenwerking met de Nederlandse politie naar de ziel van de inbreker. Maar de winnaar was René Voogt. Hij deed onderzoek naar de problemen die

Raad van Toezicht (momenteel ingevuld door de decaan van TiSEM) en wordt samengewerkt met onderzoekers van Tilburg University. CentERdata komt op diverse manieren aan opdrachten. Allereerst is er een vaste kring van opdrachtgevers, die het instituut steeds opnieuw weet te vinden. Daarnaast doet het instituut mee aan Europese aanbestedingen en gaat ze de acquisitiemarkt op. Het gevaar bij contractonderzoek is soms dat de uitkomsten van tevoren door de opdrachtgever zijn vastgelegd. Das herkent dat beeld wel. “Opdrachtgevers willen je soms een bepaalde richting op duwen. We kregen een keer een opdracht waarbij de opdrachtgever wilde aantonen dat hun bedrijf het beste van Nederland was. Nou, dat moet nog blijken. Er komt uit wat wij als onafhankelijk wetenschappers op basis van het onderzoek concluderen. Tot op heden is het nooit gebeurd dat een opdrachtgever om die reden afhaakt. Hoe komt het nu dat wetenschappers zo weinig aan valorisatie doen? Volgens Das heeft dat met verschillende zaken te maken. “Ik denk dat het heel lastig is om het begrip valorisatie bij facultaire medewerkers een duidelijk gezicht te geven. Wetenschappers zijn soms niet geïnteresseerd. Dat wil niet zeggen dat ze de meerwaarde er niet van inzien, maar je wordt toch snel afgerekend op het aantal publicaties. CentERdata heeft daar geen last van. We publiceren soms wel, maar hebben geen afvinklijst. Er zijn verschillende modellen geprobeerd om facultaire wetenschappers te motiveren tot valorisatie. Bijvoorbeeld door het vrijkopen van onderzoekstijd. Verder is er een model waarbij je wetenschappers die al ervaring hebben met valorisatie laat samenwerken met anderen, om hen zo te besmetten. Maar het blijft lastig. Je zult toch een flexibele mix moeten vinden tussen de verschillende modellen wil je facultaire wetenschappers prikkelen om te valoriseren.”

er op de arbeidsmarkt Midden-Brabant zijn. Zijn onderzoek resulteerde in tien bruikbare actielijnen waarmee de conjunctuur van de arbeidsmarkt aangepakt kan worden. De belangrijkste actielijn is dat er één werkgeverspunt moet komen waar alle informatie van werkpleinen, uitzendbureaus en re-integratiebedrijven gebundeld moet gaan worden. Ook moeten voor diverse branches en sectoren adviseurs komen die de werkgevers op arbeidsmarktbeleid gaan adviseren en begeleiden. De jury vond de aanpak van Voogt innovatief en verfrissend, en de oplossingen bruikbaar. De prijs was 2500 euro en een mooie glassculptuur. Over drie jaar wordt er weer een Valorisatieprijs uitgereikt.

Mijn vrouw en ik zijn namelijk niet meer zo lenig

Column

Seks op de tv Soms zijn wij net normale mensen. Wij kijken bijvoorbeeld ’s avonds wel eens televisie. We hebben maar een heel eenvoudig toestel, heel klein, niks geen breedbeeld, geen plasma, of HD of LED. Geen dolby surround. Wel een afstandsbediening, maar die doet het alleen als je vlak voor het toestel staat. Omdat we ook al geen Digitaal TV hebben, kunnen we maar uit een beperkt aantal zenders kiezen en moeten we ons behelpen met de daar aangeboden programma’s. Herhalingen van herhalingen van speelfilms die we al hebben gezien. Series waarvan we de eerste vier of vijf afleveringen hebben gemist. Reality soaps over mensen die we niet kennen. Quizzen voor de eenvoudigen van geest. Spelprogramma’s voor dementerende bejaarden en andere nostalgisch ingestelde mensen. Meestal zappen we maar wat heen en weer. En zo kon het gebeuren dat we laatst op de BBC terecht kwamen in een programma over seks. Over seks op de tv. Of dat nu wel kon, seks op de tv. Het was een heel beschaafd programma met heel beschaafde mensen die op een heel beschaafde wijze over dit onderwerp aan het discussiëren waren. Zo was er een meneer die vond dat seks op de tv best wel kon. Maar er was ook een mevrouw die van mening was dat het er bij al die seks dikwijls zo vrouwonvriendelijk aan toeging. Een andere meneer, met een bril, wees er in dit verband op dat er een knop op de tv zat. Een mevrouw zonder een bril deelde hem daarop mee dat er wel meer knoppen op de tv zaten. En ook alle andere gasten hadden wel een mening. Wij niet. Wij hebben zelden een mening. Dus toen hebben we het maar eens uitgeprobeerd. Dat hadden we beter niet kunnen doen. Mijn vrouw en ik zijn namelijk niet meer zo heel erg lenig. En zoals gezegd, we hebben maar een eenvoudig, klein toestel. Het ging dan ook al snel mis: wij konden ons evenwicht niet bewaren en kwamen lelijk ten val. Vervolgens kon ik ook nog alle zenders opnieuw gaan instellen. Dat doen we dus niet meer. Erik-Jan Broers is docent aan de rechtenfaculteit


14. Science & School

tekst Manon van den Brekel illustratie Bas van der Schot

Campuscriminaliteit Hoe hoger de cijfers, hoe minder een student spiekt. Deze en andere opmerkelijke conclusies trekt weekblad Elsevier naar aanleiding van een landelijk fraudeonderzoek. Hoe braaf is de Tilburgse student?

De universiteiten worden bevolkt door massa’s spiekers en hordes overschrijvers. Dat beweert Elsevier; het blad komt met opmerkelijke onderzoeksresultaten over fraude op Nederlandse universiteiten. Zo zou een op de tien studenten wel eens frauderen. En dat is nog laag ingeschat: Elsevier ziet dit percentage als een ondergrens. Elsevier voerde haar onderzoek uit in samenwerking met onderzoeksinstituut SEO Economisch Onderzoek. Zevenduizend pas afgestudeerde hbo’ers en academici vulden de vragenlijst in. Gevraagd werd of studenten wel een studiefraude hebben gepleegd en zo ja, om welke vormen van bedrog het dan ging. Met stip op nummer 1: spieken bij tentamens. 55 procent van de ondervraagden gaf toe zich hier schuldig aan te maken. Ook zeer populair: werkstukken aan anderen‘uitbesteden’ of tentamenvragen- en antwoorden van te voren inzien.

Diploma binnenhalen Hoe braaf is nu de Brabantse student? Op nummer een, twee en drie van de spieklijst staan in ieder geval geen Tilburgse studies. Op nummer vier wel: Economie! Van de oud-studenten heeft 15 procent zijn diploma niet helemaal strikt volgens de regels binnengehaald. Berry Frieling van de examencommissie in Tilburg is verbaasd. Volgens hem ligt het percentage van 15 procent wel erg ver af


van wat hij zoal ziet. “In 2009 ging het om ongeveer 40 studenten.” Daarbij denkt hij dat het verschil tussen het werkelijke aantal fraudeurs en het aantal dat voor de examencommissie komt niet zo groot is. “Ik denk dat we vrij veel te zien krijgen. Plagiaat wordt vrijwel altijd ontdekt.” “Daar zou ik niet zo zeker van zijn”, reageert Ernest Berkhout, een van de onderzoekers van het Elsevier-rapport. “Er zijn allerlei manieren om fraude te plegen. Het verschil in cijfers zou kunnen zitten in dat de examencommissie niet alles ziet. Ook zou het kunnen zijn dat het begrip fraude van de examencommissie strikter is.” Bij Berkhouts onderzoek werd namelijk aan de studenten zelf gevraagd of ze ooit fraude hadden gepleegd, zonder er bij te zeggen wat onder fraude valt en wat niet.

Spieken 2.0 Universiteiten hebben sowieso de laatste jaren hun handen vol aan frauderende en plagiërende studenten. Door internet kunnen studenten andermans teksten gemakkelijk kopiëren. Vandaar ook dat de meeste universiteiten computerprogramma’s gebruiken die plagiaat kunnen opsporen. Volgens Elsevier zouden er

Studie en werk Dit Elsevier-fraudeonderzoek maakt onderdeel uit van een groter onderzoek ‘Studie en Werk’, dat al vijftien jaar lang door Elsevier en SEO Economisch Onderzoek wordt uitgevoerd. Het onderzoek van dit jaar is extra interessant omdat nu ook de effecten van de crisis op de arbeidsmarkt duidelijk meetbaar zijn. Belangrijkste conclusie: De arbeidsmarktpositie van hoger opgeleide starters is verslechterd, vooral voor hbo’ers. Door de crisis zoeken ze langer naar een baan en verdienen ze minder. Toch gaat het ze beter dan tijdens de vorige dip. Wel is de kans op een vast contract historisch laag.

draadloze oortjes in omloop zijn. Studenten spreken de tentamenstof van te voren in op de mobiele telefoon, en luisteren die tijdens het tentamen rustig af. Een ander opvallend resultaat: fraudegedrag blijkt af te hangen van eindexamencijfers. Afkijken en werkstukken overschrijven komt het meest voor bij studenten die niet zulke hoge cijfers hadden op hun eindexamenlijst. Hoe hoger de cijfers, hoe minder fraude er wordt gepleegd. Ook blijkt dat mannen vaker fraude plegen dan vrouwen.

Big Brother Betekent dit nu dat er harde maatregelen van bovenaf gaan komen om er voor te zorgen dat studenten nooit meer afkijken? Camera’s die leerlingen continu in de gaten houden bij tentamens? Spiekpatrouille? Plagiaatpolitie? De schok bij de Vereniging van Universiteiten (VSNU) lijkt in ieder geval niet erg groot. Sherlo Esajas van de VSNU: “De universiteiten zijn zelf verantwoordelijk voor de aanpak van fraude.” Big Brother-achtige taferelen klinken dus nog vrij ver weg.

Fraude op de Nederlandse universiteit • Studiefraude in directe omgeving meegemaakt 42% • Zelf fraude gepleegd 10% • Werkstukken door anderen gemaakt 32% • Spieken bij tentamens 49% • Tentamenvragen/antwoorden waren vooraf bekend 34% • Docent past beoordeling aan 6% • Iemand anders maakt tentamen 1%

Science & School .15

Meesterproef

Van :-( naar :-) Jelle van Veenen

Ruzie maken is niet zo moeilijk. Maar hoe los je het op? Tussen er samen-wel-uit-komen, een mediator inschakelen, of naar de rechter stappen, gaapt een enorm gat. Volgens Jelle van Veenen kunnen internetapplicaties helpen geschillen te beslechten. Woensdag 15 juni promoveerde hij op Getting to :-). The potential of online text-based communication to support interest-based dispute resolution. Het nut van internetbemiddelingshulp heeft Jelle van Veenen in de praktijk kunnen onderzoeken. Hij heeft meegewerkt aan applicaties op sites als rechtwijzer.nl of echtscheidingsplan.nl. Daar kun je hulp, informatie en advies krijgen, en zelfs een juridisch getinte brief. Ook is er een applicatie die gebruikt kan worden bij het afhandelen van letselschade. Uit privacyoverwegingen is er geen data van het gebruik in de praktijk, maar wel is er soms feedback van tevreden gebruikers. Van Veenen: “Ik kreeg een mailtje van een jong meisje van dertien. Zij had een tas gekocht maar daarbij geen korting gekregen, terwijl die wel beloofd was. Met de hulp van Rechtwijzer heeft ze een brief samengesteld: "Volgens Rechtwijzer zou ik de volgende stappen kunnen nemen, maar ik los het liever

samen op". Daarmee is ze op de winkelier afgestapt en kreeg alsnog de korting.” De applicaties verschillen van mediation doordat het neutrale hulpmiddelen zijn, legt Van Veenen uit. Ze hebben geen sturende rol, ze doen ook geen suggesties die een proces beïnvloeden. “Je kunt het vergelijken met twee mensen die samen aan tafel zitten. Maar nu zitten ze achter de eigen computer op een tijd dat het hun uitkomt.” Toch is er wel sprake van enige sturing, erkent de onderzoeker. “Zo wordt bij de echtscheidingsapplicatie informatie verstrekt over wat gangbaar is in vergelijkbare situaties. Dat kan helpen makkelijker tot een vergelijk te komen.” De werking van de applicaties is gebaseerd op een belangenmodel. “Als je uitgaat van posities - wie heeft gelijk? - is er altijd een partij die moet toegeven. Dat is niet zo als je praat over belangen. Zo kom je makkelijker tot een vergelijk.” Van Veenen werkte eerder aan onderzoek naar kunstmatige intelligentie. “Daarbij miste ik de maatschappelijke context. Het leuke van conflictbemiddeling is dat het meer verband houdt met echte mensen.” AvdE

Maar een elitair gevoel is niet langer gewenst, zo vindt de academie.

Wortel voor de directeur

Eureka! Crème de la crème Een derde van de aspirant-officieren voelt zich beter dan de gemiddelde Nederlander. Zij rekenen zichzelf tot de crème de la crème van de samenleving, zo blijkt uit promotieonderzoek van Jos van Schilt.

Dat geldt met name voor landmachtcadetten van wie de vader beroepsmilitair en gelovig is. Vroeger liepen de cadetten nog vaker naast hun schoenen, stelt Van Schilt. Door veranderingen in de maatschappij is ook de opleiding aan de Nederlandse Defensie Academie gemoderniseerd. De cadetten krijgen nog steeds een strenge ‘opvoeding’ die draait om loyaliteit, eer, discipline en integriteit.

Bedrijven die hun directeur een wortel voorhouden doen het beter, ontdekte promovendus Eric Engesaeth. Tenminste, als die bonus echt afhankelijk is van de prestaties van de onderneming.

De beloningen zijn meestal deels afhankelijk van de markt, en deels van een commissie die daarover oordeelt. Die ene commissie doet dat beter dan de andere. Hoe meer de directeur het behalen van doelen in zijn portemonnee voelt, des te beter. Topmannen die lang op hun plek zitten, hebben daar echter geen boodschap aan. Zij zorgen via stevige onderhandelingen voor een lager financieel risico voor henzelf, zo stelt Engesaeth.

Valk uil Een onterechte spatie of een verkeerd gekozen woord: de spellingscheck van Word haalt ‘m er vaak niet uit.

Een d/t-fout krijgt wel een rood lijntje, maar het gebruik van ‘zij’ in plaats van ‘zei’ niet. Valkuil.net ziet zo’n fout wel. Die

correctiewebsite is uitgevonden door het team van Antal van den Bosch bij het Tilburg center for Cognition and Communication aan Tilburg University. Valkuil.net is gevoed met een flinke berg Nederlandse teksten, waardoor de website weet wat kan, en wat niet. De website is niet onfeilbaar, maar leert van iedere nagekeken tekst.


16. Reportage

tekst Yvonne Verschuren foto's Babylab

Bellen blazen voor de wetenschap In het Babylab op Tilburg University is het een komen en gaan van moeders met baby’s. Ze nemen deel aan het babyonderzoek van promovendi Renée Otte en Marijke Braeken. Maar wat speelt zich af achter die deuren? Deelnemerskoppel Jesper (10 maanden) en zijn moeder Tieke (36) komen voor hun laatste testafspraak. Een reportage.

O

m half tien staan Tieke (36) en haar zoon Jesper (10 maanden) voor de deur van het Babylab. Jesper is net een half uur uit bed. Het is al snel een drukte van jewelste in de labkamers. De twee onderzoeksters en hun studentassistente gaan in de weer om de twee testklaar te maken. Moeder Tieke krijgt ECG-stickers opgeplakt om haar hartslag te volgen en ze staat speeksel en stukjes haar af. Jesper kijkt vanuit een bedje toe, zwaait blij met zijn armpjes en lacht als zijn moeder omkijkt.


De hersenen. Hoe ontwikkelen die zich? Ook onderzoekers van Tilburg University proberen een stukje van het grote, mysterieuze mensenbrein in kaart te brengen. Zij richten zich op de invloed van emoties tijdens een periode waarin de basis wordt gelegd van een mensenleven: in de baarmoeder. Tijdens Tieke’s zwangerschap gingen de aio’s maar liefst zeven keer bij haar op bezoek. Elke keer werd bij haar stresshormoon uit stukjes haar en speeksel afgenomen dat ook zwangerschapshormonen bevatte. Tijdens deze huisbezoe-

ken werd haar hartslag 24 uur lang gemeten en hield ze een dagboekje bij. Daarin noteerde zij per half uur wat ze deed en hoe ze zich voelde.

Trukendoos Als Tieke gereed is in het Babylab, mag Jesper bij haar op schoot. Dan krijgt hij een badmuts met nopjes op en brengen de onderzoekers in ieder nopje gel en sensoren aan: een heel karwei. Zo lang stilzitten? En dat gefriemel aan mijn hoofd? Vrolijke Jesper moppert. Terwijl aio Renée probeert de klus te klaren, haalt collega Marijke haar hele trukendoos uit de kast om hem af te leiden: zachtjes tegen hem praten, knijpen in een piepboek, rammelen met een kralenketting. En alle dames kirren wat af voor de wetenschap. Jesper vindt de aandacht geweldig. En als niets meer helpt gooien ze het geheime wapen in de strijd: bellen blazen! En ja hoor, het werkt. Vijf minuten. Precies genoeg. Alle sensoren zijn aangesloten. Jesper is het derde kind van Tieke. Toen ze in het ziekenhuis was voor haar ivf-bevruchting werd ze gevraagd om mee te doen aan het onderzoek. “Waarom eigenlijk niet?”, dacht ze. “Ik ben opticien. Om mijn vak te leren had ik ook een klant

Reportage .17

Nog voor zijn eerste verjaardag heeft Jesper al een diploma van de universiteit

Tijdens de test moet Jesper stil blijven zitten, al lijkt dat onmogelijk voor de baby. “Dat is nodig omdat je anders niet weet of de hersenactiviteit door het bewegen komt of door zijn reacties op de beelden en geluiden”, licht Renée toe. “Maar ja, je hebt wel met een baby te maken. We zijn het gewend dat er wat ruis in onze data is. En beter dit dan dat hij huilt.” Vanuit de observatieruimte moedigt ze hem aan door de microfoon: “Je doet het hartstikke goed, Jesper. Ga je nog even meekijken?” Qua temperament blijkt baby Jesper tot de middenmoot te horen. “Soms staan we ervan te kijken hoe gemakkelijk het gaat tijdens een babytest. Maar het gebeurt ook dat een baby helemaal niet wil meekijken, of dat we in het begin niet eens bij een kindje in de buurt kunnen komen. Dan moeten we al na een eerder stoppen met de kijktest.”

Impulsief

nodig om een eerste oogmeting te kunnen doen.” Eigenlijk had ze al met haar eerste kind mee moeten doen, zegt ze. “Er is tijdens mijn eerste zwangerschap zoveel gebeurd met mij. Na mijn ivf-bevruchting kreeg ik zwangerschapsvergiftiging en mijn dochter werd te vroeg geboren. Ze woog maar 1375 gram. Ik heb me toen wel afgevraagd wat voor invloed dat op haar heeft gehad.”

Bange gezichten Tijdens de langste en belangrijkste test is het de bedoeling dat Jesper naar een pc-scherm kijkt waarop hij blije en bange gezichten te zien krijgt met al dan niet corresponderende geluiden, zoals lachen of een angstige stem. In de observatieruimte volgen de aio’s zijn reacties en hersenactiviteit. Reageert hij op de stimuli? Merkt Jesper dat er soms iets niet klopt?

Wat is het babylab? Het Babylab werd in mei vorig jaar opgericht ter ondersteuning van de studie Zwangerschap en ontwikkeling, een onderzoeksproject naar de invloed van emoties van de moeder op een ongeboren kind. Het onderzoek staat onder leiding van hoogleraar Ontwikkelingspsychologie Bea van den Bergh en wordt uitgevoerd door promovendi Renée Otte en Marijke Braeken. De onderzoekers startten in 2008 met het werven van vrouwen die zij vanaf de tiende week van hun zwangerschap volgen. Ze wierven hun kandidaten via verloskundigen en het Elisabeth Ziekenhuis in Tilburg. De meeste vrouwen hebben een hbo- of universitaire opleiding. Tijdens het onderzoek werden de moeders zeven keer thuis bezocht

Vreugde en verdriet, een sterfgeval of een huwelijk, zorgen om een baan, maar ook de adrenaline tijdens het hardlopen; het veroorzaakt gevoelens en emoties bij een zwangere vrouw, die van invloed kunnen zijn op haar ongeboren kind. Maar ontwikkelt een kind zich anders bij een moeder die depressief was tijdens haar zwangerschap, of juist volkomen op haar gemak? Renée en Marijke vermoeden van wel. “Maar stress hoeft niet per definitie negatieve gevolgen te hebben”, benadrukken zij. “We kunnen ontdekken dat kinderen van moeders die last hadden van spanningen impulsiever zijn dan andere kinderen, maar dat wil nog niet zeggen dat er iets mis is met een impulsief kind.” De promovendi hopen dat de onderzoeksresultaten duidelijke effecten zullen laten zien. “Mochten de positieve of negatieve ervaringen van zwangere vrouwen duidelijke invloed hebben op het gedrag van hun kind, dan kan daar in de toekomst rekening mee worden gehouden. Als je weet dat het een snel afleidbaar kind is, dan kun je daar al vroeg op inspelen.” Ook denken ze aan preventie- of interventiecampagnes voor zwangere vrouwen, zodat ze niet blijven rondlopen met spanningen tijdens hun zwangerschap, maar er op tijd een psycholoog bij halen, of misschien door blijven sporten of mindfulness gaan doen. Moeder Tieke laat ondertussen in het lab alles rustig over zich heen komen. Ook Jesper houdt ze in het oog: “Zal ik hem wat fruit geven, dan wordt hij misschien rustiger?”, stelt ze tussen twee testen voor. In de speelkamer van het Babylab kijkt even later een tevreden Jesper nieuwsgierig om zich heen. “Je bent een vrolijk en makkelijk manneke”, zegt zijn moeder als het er na bijna twee uur opzit. En dat is zeker. Voor hij een jaar oud is, heeft-ie al een Bolleboos-shirt van de universiteit en een diploma ‘Babylab expert’.

en na de bevalling volgden twee bezoekjes met de baby aan het Babylab. In totaal deden 191 kinderen, waarvan 90 meisjes, aan dit onderzoek mee. Vragenlijsten, hersenactiviteit van de baby, de hartslag van moeder en kind, observaties bij spelletjes met het kind, het stresshormoon cortisol uit plukjes haar en speeksel; al deze gegevens worden verzameld om het effect van positieve en negatieve gevoelens en gebeurtenissen bij de moeder en de invloed op haar kind te kunnen meten. Het Babylab komt ook voorbij in een uitzending van VPRO’s Labyrint. Op 7 september, Nederland 2 om 20.55 uur.


18. Lifestyle

coördinatie: Lieke Steijvers

speak up

‘Onderzoek dient niet alleen commercie’ Drie wetenschappers van de Jonge Akademie van de Koninklijke Akademie van Wetenschappen (KNAW) waarschuwen in een brief aan het kabinet dat de wetenschap te veel vermarkt. “In de komende maanden worden cruciale politieke besluiten genomen over de toekomst van het wetenschappelijk onderzoek in Nederland. De geplande verschuiving van budgetten van fundamenteel naar toepassingsgericht onderzoek betekent dat we een kwalitatief zeer goed systeem (wetenschap) aantasten in een poging een minder goed werkend systeem (innovatie) te verbeteren. Dat kan geen goede ontwikkeling zijn voor een land dat wil opklimmen in de ranglijst van kenniseconomieën. Wat is dan wel nodig voor structureel succesvolle innovatie? De basis is het creëren en in stand houden van een vruchtbare voedingsbodem. Dat begint bij creativiteit, durf en een onderzoekende geest: eigenschappen die bij uitstek worden getraind door de uitdaging van fundamenteel toponderzoek. Ten tweede dient het beleid zich op de juiste tijdschaal te richten. Er zitten doorgaans tientallen jaren tussen een doorbraak in onderzoek en de maatschappelijke en/of economische impact daarvan. En dus moeten er structureel langetermijninvesteringen gedaan worden in fundamenteel onderzoek. Ten derde is er breedte nodig. Het is onvoorspelbaar uit welke velden belangrijke innovaties zullen komen, zoals duidelijk werd uit bovengenoemde voorbeelden. Die breedte strekt zich nadrukkelijk uit tot sociaalwetenschappelijk en geesteswetenschappelijk onderzoek. Innovatie betaalt zich niet alleen uit in direct economisch nut, maar ook in indirect kapitaal, zoals sociaal-maatschappelijke, juridische of culturele vooruitgang. De oplossing voor de innovatieparadox ligt daarom niet in het eenzijdig overhevelen van middelen van fundamenteel naar toepassingsgericht onderzoek, maar in het creëren van vruchtbare koppelingen tussen wetenschap en bedrijfsleven. Ten tweede is het van belang dat het bedrijfsleven zélf investeert in innovatie. Innovatie drijft op goede ideeën van talentvolle individuen in vruchtbare samenwerkingsverbanden. Laat dat talent niet verloren gaan. De Jonge Akademie staat klaar om mee te denken over verdere beleidsontwikkeling.”

I-con

In joggingbroek naar de universiteit kan echt niet

Stijl? Casual Motto? ‘Bis vivit qui bene vivit’ Idool? Heb ik niet, verschillende mensen hebben verschillende kwaliteiten die ik bewonder. Muziek? Dance, house. Film? The Social Network. Game? FIFA 2011 op de PS3. Hangout? Student Sounds in de 013! Blog/site/krant? Eigenlijk drie: nu.nl, fd.nl en geenstijl.nl. Budget? Ik geef vooral geld uit aan kleding en uitgaan. Allebei ongeveer 150 euro per maand. Wonen? Ik deel een appartement met drie vrienden. Het is toch wel bijzonder dat we dat gevonden hebben. Ik betaal 275 euro en mijn eigen kamer is 14 m2. Daarnaast is er nog de gezamenlijke huiskamer, keuken en badkamer.

Niels Koek (21) Student Fiscale economie, vanaf 1 september voorzitter MAK Mentorship System TiSEM Bijbaan? Ik werk nu bij PostNL als chauffeur, ongeveer acht uur in de week. Het verdient gewoon heel erg goed! Tips? Probeer zoveel mogelijk uit je studententijd te halen. Voor je het door hebt is het voorbij. Hot or not? Ik zie wel eens mensen in joggingbroek over de universiteit lopen, dat kan echt niet!

Peter-Paul Verbeek, Appy Sluijs, Beatrice de Graaf

Ons mam

Boterham

zakjes

’s Mam komt vanaf dit nummer met slimme huishoud- en budgettips voor de student die ver van thuis zijn eigen boontjes dopt.


“Mijn lieve kind, we vangen aan met een tip die je veel geld en tijd kan besparen. Koop vers brood, boter (zit vitamine D in, goed voor je botten), boterhamzakjes en beleg naar keuze, al is (oude) kaas in dit geval geen aanrader. Smeer alle boterhammen zorgvuldig, verdeel ze over de boterhamzakjes en leg ze in de vriezer. Zo heb je dagelijks een voedzame, verse hap die mooi ontdooit tijdens je eerste

Lifestyle .19 Festival

Mundial scoort met rock en dj’s

Wè nou?

Kroegentocht Denk ‘studentenleven’ en de associatie ‘drank’ is snel gemaakt. Een kroegentocht lijkt dan ook een logisch onderdeel tijdens de introductieweek. Toch is het rondje langs de cafés dit jaar geschrapt door de introductiecommissie. Een gemis of niet? Wè nou? vraagt oud-deelnemers wat zij (nog) weten van hun kroegentocht. “Jammer dat ze het afschaffen. Zelf kwam ik niet uit Tilburg en ik vond het een mooie rondleiding door de stad. Met mijn mentorgroepje hingen we steeds rond bij café Philip, en zo leerde ik ook andere kroegen kennen.” Ton van den Mosselaar, student Fiscale economie “Ik heb destijds niet echt meegedaan, net als de meesten die ik kende. We hebben misschien een of twee van die cafés bezocht en zijn daar verder gebleven. Wat mij betreft maakt het schrappen van zo’n kroegentocht niet zoveel uit.” Ademir, student Rechten “Het mooie van de kroegentocht is dat je binnenkomt bij allerlei kleinere cafés. Grote studentenkroegen als Philip en Bolle leer je toch wel kennen. Je krijgt een beter beeld van Tilburg, ik vond het hartstikke mooi. Stappen is een essentieel onderdeel van het studentenleven.” Nicholas Calder, student Bedrijfseconomie

“Bah, wat een vreselijk festival is dit geworden”, klaagt Mark Alban Lotz. Samen met de Indiase zangeres Sandhya Sanyana trad de wereldse fluitist zaterdag 18 juni op tijdens Festival Mundial. “Ik hoor alleen maar dancebeats en rock, waar is de wereldmuziek gebleven?” Dit kritische geluid over Mundial was de afgelopen tijd vaker te horen, vooral van ‘puristen’. Duizenden jongeren dachten duidelijk anders over de vernieuwde koers die het Tilburgse festival is gaan varen. Ze gingen massaal uit hun dak bij bijvoorbeeld Moby, DJ Daniel Haaksman, Fun Lovin’ Criminals, Selah Sue, De Jeugd van Tegenwoordig en bij de vuige rock van Triggerfinger en de feestelijke Balkan beats van Shantel. Mundial moest dit jaar fors bezuinigen en greep de kans aan om een nieuwe, hippere muzikale koers uit te zetten. “We willen meer inzetten op actuele wereldmuziek”, aldus creatief directeur Erwin Schellekens. “De wereld verandert, ook de muziek. Iemand uit Afrika hoeft niet per se op trommels te spelen, er is tegenwoordig zoveel meer.” Bijvoorbeeld Goldfish, de groep die zich een afgeladen grote tent trok deed gelden als de Zuid-Afrikaanse opvolger van wijlen dancepopformatie Faithless, of Jungle By Night, een piepjong Amsterdams groepje dat stomende afrobeat speelde. Hoogtepunt waren de all female Kumbia Queers uit Mexico en Argentinië, die met een portie zwoele en retestrakke Colombiaanse cumbia de tent volledig plat speelde. In totaal kwamen er op 18 en 19 juni zo’n 45.000 toeschouwers naar het Leijpark, waaronder opvallend veel jongeren. Wel beduidend minder dan de gehoopte 60.000. Grootste boosdoener: het weer, dat vooral op zaterdag huilen met de pet op was. Dieter van den Bergh

Cd

Mediterrane wereldplaat

“Wij zijn helemaal niet blij. Als horecaondernemers hebben we de Tikweek altijd een warm hart toegedragen. Maar zonder de kroegentocht op donderdag is er nog maar weinig te doen in de stad. En in de introductie van de stad voor studenten hoort de horeca ook een plaats te krijgen.” Bas Schouten, eigenaar muziekcafé Cul de Sac en café Babbus

college. Hiermee bespaar je een hoop van jouw weinige centen aan de universiteitscatering, die toch niet kan tippen aan jouw voedzame broodpakket. Want zeg nou zelf: het ambachtelijk smeren alleen al verzacht het leed dat op kamers gaan heet.”

Of het nu zomer wordt of niet, met de cd Radio Babel van Watcha Clan haal je de zomerse soundtrack van 2011 in huis. De kleurrijke groep, die in 2008 internationaal doorbrak met Diaspora Hi-Fi, komt uit melting pot Marseille en staat voor het gemixte geluid van de Zuid-Franse havenmetropool. We horen pop, rock, Arabische muziek, electro, drum ’n bass, hiphop, reggae en chanson. En dit in een mix van Frans, Arabisch, Hebreeuws, Spaans en Engels. Niks Babylonische spraakverwarring; op het sensationele Radio Babel wordt de wereld als vanzelfsprekend één. Via Israël met Im Nin’Alu (bekend als wereldhit van Ofra Haza, maar hier in danceversie) voert de reis richting Maghreb op Arabische hiphoptrance en drum ’n bass. Via Andalusië komen we even terug in Frankrijk met de meezingers We Are One en Viens, Viens, om door te reizen richting Balkan op de aanstekelijke polkabeats van Gypsy Dust. Radio Babel, met glansrol voor zangeres Sista K, heeft alles wat een moderne wereldplaat moet hebben. Ook aanbevolen door het toonaangevende Tilburgse (world)danceblog Generation Bass. Kan niet fout zijn, dus. Zeker niet voor liefhebbers van - pak ‘m beet Watcha Clan Manu Chao, Oi Va Voi, Shantel en Ojos de Brujo. Dieter van den Radio Babel Bergh

(Piranha / Music & Words)

Wasdrama? Kookdilemma? Stel je vraag aan Ons mam. Mail naar: [email protected]


20. Kwestie

tekst Dorine van Namen illustratie Evalien Lang

Zonder overhead

is het leven geen pretje Wat hoort wel en niet bij de overhead van het hoger onderwijs? Het salaris van een docent in ieder geval niet, daarover is iedereen het eens. Maar ICT of de mediatheek? Definities duikelen over elkaar heen. Bij de bezuinigingen op Tilburg University zijn de meningen verdeeld.

O

p Scienceguide lezen we berichten als zou de overhead in het hoger onderwijs 14 procent zijn. Ad Verbrugge c.s. van Beter Onderwijs Nederland stelt in de Volkskrant dat slechts 57 procent van het totale personeelsbestand in het hoger onderwijs staat geregistreerd als docent. ‘De rest gaat naar raden, bestuurders, managers, coördinatoren, onderwijskundigen, onderwijscentra, visitatiebedrijven, consultancy- en adviesbureaus, congresorganisatoren, bouwbedrijven, communicatie- en reclamebureaus.’ De HBO-raad gaat uit van 25 procent overhead en Mark Rutte stelde dat 40 procent van de middelen in het hoger onderwijs ‘opgaat aan gedoe’. Hoe kunnen de cijfers zo uiteenlopen? Hanteert iedereen wel dezelfde definitie? Kortom: Waar hebben we het eigenlijk over? Marc Huijben is de specialist. Hij promoveerde onlangs aan de Rijks Universiteit Groningen op overhead en onderzocht sinds 2001 de overhead bij ruim dertienhonderd organisaties in 27 verschillende sectoren. Huijben stelt vast dat het overheadpercentage bij de ministeries het hoogst is: 41,9 procent. Daarna volgen woningcorporaties (34,6 procent) en gemeenten (33,6 procent). Sectoren met weinig overhead zijn de zorg (13,2 procent), het primair onderwijs (14,4 procent) en de industrie (13,6 procent). Huijben is ook adviseur bij adviesbureau Berenschot en onderzocht in 2007, samen met zijn collega Van Rosmalen, in opdracht van de overkoepelende organisatie van universiteiten VSNU en de HBO-raad de overhead van universiteiten en hogescholen. De resultaten zijn vastgelegd in de Rapportage benchmark overhead universiteiten en hogescholen. De een bedoelt alle niet direct productieve uren, de ander alle staf- en managementfuncties. Wat is overhead eigenlijk? “De overhead van een organisatie heeft als doel de organisatie en het primaire proces, de uitvoering, te ondersteunen. De overheadfuncties staan niet rechtstreeks ten dienste van de


Discussie Overhead op de Tilburgse universiteit levert veel discussie op in de Universiteitsraad en daarbuiten. Het percentage overhead houdt sterk verband met het percentage OBP. De kosten van het wetenschappelijk personeel in loondienst bedroegen in 2009 66,1% van de

klant, ze leveren indirect een bijdrage aan het functioneren van de organisatie. Overhead is nodig. Zonder overhead gebeurt er niet zoveel. Zonder receptie, postverspreiding en schoonmaak is het moeilijk werken. Zonder salarisadministratie geen loon en dan is het snel afgelopen met een organisatie. Ik maak een onderscheid tussen generieke en sectorspecifieke overhead en datzelfde onderscheid hebben we ook in de benchmark voor universiteiten en hogescholen gemaakt. Het college van bestuur en lijnmanagement, personeel en organisatie, financiën en control, informatisering en automatisering, marketing en communicatie, facilitaire en juridische zaken en secretariaten horen bij de generieke overhead. De gemiddelde generieke overhead voor universiteiten was in 2007 25,3 procent. Onderwijsinstellingen kennen daarnaast functies die niet onder de definitie van de generieke overhead vallen, maar ook niet tot het primaire proces behoren. Voorbeelden hiervan zijn studentenadministratie, decanen, medewerkers bibliotheek en studentpsychologen. Voor universiteiten is de gemiddelde specifieke overhead 9.8 procent Generieke én specifieke overhead samen leverden in 2007 een percentage van 35,1 op.” Is dat veel of weinig? “De omvang van de generieke én specifieke overhead bij universiteiten (35,1 procent) bevindt zich, vergeleken met andere organisaties in de publieke sector, in de middenmoot en is hoger dan in het voortgezet onderwijs (24,8 procent). De generieke overhead van het primair onderwijs is 14,4 procent. Daarnaar verwijst Scienceguide blijkbaar. Alleen generieke overhead kun je overigens vergelijken met andere sectoren. Ik vind wel dat het percentage generieke overhead van rond de 25 procent aanleiding is om er nog eens beter naar te kijken dan tot nu toe gedaan is. Dan gaat het niet alleen om de kosten, maar ook om de waarde van de functies en om de organisatie ervan.” “Er zijn geen gegevens van individuele universiteiten, maar we weten wel dat het verschil in de omvang van de overhead tussen individuele universiteiten, vergeleken met andere delen van de publieke sector, relatief beperkt is. Over het algemeen kun je zeggen dat de meer uitvoerende organisaties een substantieel lagere overhead hebben dan de meer beleidsmatige en politiekgeoriënteerde organisaties.” In het onderzoek gaat het alleen om het aantal fte overhead ten opzichte van het totale personeelsbestand. Maar overhead is toch meer dan alleen fte? “Ja, dat klopt. Salariskosten zijn vaak wel het belangrijkste, maar ook de kosten van uitbesteding en inhuur van personeel, de materiële kosten en de huisvestingkosten horen bij overhead.” “Welk deel van elke euro in het hoger onderwijs naar overhead gaat, is op dit moment niet bekend, het zou wel interessant zijn om die financiële vertaling te maken. Dat vereist echter een informatie-uitvraag bij elke hogeschool en universiteit afzonderlijk. Dit is namelijk niet uit centrale databestanden te halen. Op basis van de jaarrekeningen is het onmogelijk om de totale

totale kosten van het personeel in loondienst. Dat betekent dus 43,9 procent OBP. Volgens het College van Bestuur behoren we daarmee tot een van de universiteiten met het hoogste percentage OBP. De overkoepelende organisatie van universiteiten (VSNU) geeft aan Univers ook voor 2009 het cijfer 42,2 % OBP, waarmee

Tilburg op de achtste plek staat van de Nederlandse universiteiten. De cijfers in bovenstaande stuk over overhead zijn van 2007, omdat toen door een onafhankelijk onderzoeker een benchmark overhead is vastgesteld.

Kwestie .21

Halbe Zijlstra: ‘Overhead moet naar beneden’ ‘Onnodige overhead moet hoe dan ook worden voorkomen’, vindt staatssecretaris Halbe Zijlstra van Onderwijs, in reactie op Kamervragen. ‘Er wordt van de onderwijsinstellingen verwacht dat zij doelmatig omgaan met de beschikbare middelen voor onderwijs. Met de hogescholen en universiteiten ga ik meerjarenafspraken maken over de wijze waarop een reductie van de overhead gerealiseerd kan worden. Ik vind het overheadpercentage namelijk te hoog. Deze reductie kan dan worden ingezet voor het primaire proces’. Echt tevreden was de Kamer niet met dit antwoord. Omdat de regering andere definities en percentages hanteert dan hoger onderwijsinstellingen en onderzoeksbureaus dienden de Tweede Kamerleden Jadnanansing (PvdA) en Van Dijk (SP) een motie in voor een onafhankelijk onderzoek van de Algemene Rekenkamer naar de mate van overhead in het hoger onderwijs. Deze motie werd op 21 maart jl. aangenomen.

overhead te berekenen. Het kost instellingen over het algemeen dagen om de juiste cijfers te destilleren. Op zich is het wel bijzonder dat organisaties die gegevens niet op de plank hebben liggen. Wat het ingewikkeld maakt, is dat veel gegevens over overhead ‘verborgen’ zitten in bijvoorbeeld huisvestingscontracten. Zijn schoonmaakkosten daarin opgenomen of niet? Hoeveel en welke overhead is uitbesteed, bijvoorbeeld van de salarisadministratie en waar vind je de kosten daarvan in de financiële rapportages terug?” Is er een relatie tussen omvang en kwaliteit van overhead? “Nee. Ook blijkt er geen verband te bestaan tussen de omvang van de overhead en de tevredenheid van interne klanten. Wel blijkt dat zowel organisaties met een zeer kleine overhead als met een zeer grote overhead daar nadelen van ondervinden. Het meest extreme geval is dat van een welzijnsorganisatie met een overheadpercentage van ongeveer vijftien. De wethouder vond dat dit wel een stukje minder kon en legde een bezuiniging op. Het einde van het liedje was dat de instelling failliet ging en de wethouder terugtrad. Waarmee maar weer eens bewezen is dat een organisatie niet zonder overhead kán. In dit kader vind ik het ook kwalijk dat Mark Rutte, in de huidige discussie over hoger onderwijs en overhead, spreekt over ‘gedoe’. Ik vind dat een gevaarlijke diskwalificatie want zonder ‘gedoe’ gebeurt er niet zoveel. Zonder overhead is het leven geen pretje.”

Is er een norm voor de juiste omvang van overhead? “Er is geen vaste norm. Wel is het belangrijk dat een instelling voor zichzelf een norm vaststelt, gecombineerd met duidelijke afspraken over de kwaliteit van de dienstverlening aan overige organisatieonderdelen. Zonder een interne norm heeft overhead de neiging om toe te nemen. Goede stafdiensten hebben het altijd druk en dat hoort ook zo. Deze diensten hebben tot taak om vernieuwingen vanuit de samenleving of op vakinhoudelijk gebied te vertalen naar veranderingen in de organisatie. Maar de organisatie moet de grens aangeven en bepalen hoeveel ruimte hiervoor is.” In hoger onderwijsland wordt er veel gesproken over de topsalarissen. Hoe kijkt u tegen deze discussie aan in termen van overhead? “Topsalarissen worden, net als de andere salarissen, gerekend tot de overhead en maken van het totale budget maar een klein deel uit; daarom zijn die cijfers overheadtechnisch gezien niet zo belangrijk. Ik vind de discussie over topsalarissen maatschappelijk echter wel relevant, omdat besturen een voorbeeldfunctie hebben. In sommige gevallen, vooral bij zelfstandige bestuursorganen, zie je wel dat niet alleen de topbestuurder rijk beloond wordt, maar dat het salarisniveau van zijn ondergeschikten ook veel hoger is dan elders. In dat geval heeft dat natuurlijk wel degelijk invloed op de overheadkosten.”

Bronnen: • Rapportage Benchmark overhead universiteiten en hogescholen, Huijben en Van Rosmalen, 2007 • Overhead gewaardeerd, Mark Huijben, 2011


22. Passion, fear and faith

'Saying that someone’s use of language is unsuitable, is an admission of weakness'

Tobias Reynaers smiling in the Senate. On the left: Ronald Sørensen (PVV) en Elco Brinkman (CDA).


Passion, fear & faith .23

text Lieke Meertens photography Ton Toemen

'Censoring yourself is not something I stand for' What drives successful people? That’s what Univers wants to find out in the section passion, fear & faith. This time featuring former Tilburg law student and former Univers columnist Tobias Reynaers (29). On the 7th of June he was sworn into the Senate for the PVV, as one of the youngest Senators ever.

A

fter being active in council politics for a year, his career can already be characterized as turbulent. As a student he was member of the VVD and D66. After that he went on to write the party manifesto for the social-liberal party in the council Roosendaal called Nieuwe Democraten (New Democrats). Only nine months later, following an argument, he left the party for the Vrije Liberale Partij (VLP) (Free Liberal Party), where he remained for just four months because since June he holds a seat in the Senate for the PVV. The image of a political drifter looms up. ”If you consider how many floating voters the Netherlands has, it’s inevitable that politicians will switch parties," he explains. “And I admit to doing it once too often in Roosendaal.” Immediately adding that his outlook hasn’t changed dramatically over the years. “It’s the parties that have moved up. D66 is no longer a centre party, but a left-wing party.” For the last year year, Tobias has been attending ‘Wilders’ classroom’ – together with other new PVV Senators. He ended up here by sending a letter of application and after a job interview with Wilders, he was given the go-ahead. Every Saturday morning he travelled to The Hague to beef up on his general knowledge, case familiarity and debating skills. Wilders attended practically every week. “This demonstrates that Wilders has totally devoted himself to the results that he wants to achieve. He is a demon for work and he is quick on his feet. He wasn’t too convinced by some of the answers we gave him", “as Tobias portrays him. He goes on to describe Wilders as friendly and as having a good sense of humor. A professional with a lot of experience.

What did you learn from him in particular? “How you deal with the media. He knows to pick his moments. Even in tough debates he comes away as the winner.”

adore him, he’s interested in people who can do their job independently.” A job such as the one Tobias will fulfill in the Senate. A position that takes some people years of experience to obtain. But his lack of it isn’t necessarily a drawback. “I’m not part of the establishment in the Hague yet. So my vision isn’t clouded. Because I am closer to the people who it really concerns, it’s easier for me to connect certain themes to real-life. Think of jurisdiction on violent computer games, for instance. Or alcohol abuse among youngsters. Seventy year-olds don’t see youngsters binge-drinking, I do.” How often do you witness that? Laughing: “I have no comment... Neither on how many there are of you.” This is typical of Tobias. He chats in a relaxed manner but he’s careful as well. He chooses his words with care. Almost at odds with Wilders’ performances which make the headlines every week with his sharp words, such as head-rag-tax. “Statements that I wouldn’t make,” says Tobias. “But Wilders does. And I believe that every politician has to choose their own words. This is what he feels comfortable with and he can make himself understood best this way. It’s all part of living in a free society. Anyone who disagrees with this should speak out against it with intrinsic arguments. To say that someone’s use of the language is unsuitable, is actually an admission of weakness.” Doesn’t it have to do with respect? “In a political debate it’s all about arguments. That other people respect the way you say things. We shouldn’t have to pussyfoot around. Censoring yourself upfront is not something I stand for.”

When asked what he admires in Wilders, Tobias gets slightly agitated. “People quickly think it’s a personality cult. We aren’t Mr. Wilders’ fan club. I don’t think he’s interested in people that

Tobias went to primary and secondary school just over the border in Belgium, in a place called Poppel. His parents found the discipline that Tobias needed, here. The classrooms in the Netherlands were too crowded for him to stay concentrated.

Tobias up until now Tobias was born in Bergen op Zoom and is currently living in Roosendaal. He studied Law at

Tobias was active in the Roosendaal city council and since last month he holds a seat in the Senate for the PVV. Next to that,

Tilburg University, he was an active member of the student group Sam and he wrote columns for Univers. As of March 2010,

he works four days a week as a lawyer in the field of administrative law and real-estate. Univers Univers 30 30 juni juni 2011 2011

24. Passion, fear & faith

'I have no intention of being a politician 24 hours a day'

His Belgian schooldays have left Tobias with a love for world literature and philosophy. The family Reynaers hardly discusses politics - Tobias has no idea how his parents vote. “I have my suspicions though. It varies from VVD to CDA, perhaps PVV in the European elections, I wouldn’t put it beyond them.” Tobias has always favored the centre-right of the spectrum. At a young age, he felt attracted to Bolkestein and later on to Fortuyn. “I recognized a lot of the things he said and stood for. For instance, his book, The Orphaned Society, portrays a clear vision on healthcare and reducing the number of pupils in classrooms. I’d call it: A bit of common sense.” Tobias’ critical stance is also apparent in the columns he wrote for Univers between 2004 and 2006. Although his points of view aren’t always consistent. In one of his columns he wrote: ‘they don’t seem to be clued up on freedom’, in a reaction to the Vrije Universiteit’s intention to ban headscarves. “I have no wish to comment on columns dating from 2004,“ he remarked when asked at the time. “My opinion has remained the same, but something new happens in the world every day. So your opinion changes over time.” So if I were to ask you now, what your opinion is... “I am not in favor of headscarves. Certainly not if they are worn involuntarily, I find that saddening. And it shouldn’t be allowed in public places. It represents a religion which is not mine, one I have difficulty with.” Are you religious? “No. I was raised a Catholic, we used to go to church. But I have distanced myself from it. I find it unpleasant and it has no added value for me personally. I’m happy for people if they find comfort in it but I’d rather not be bothered by it. I interpret freedom of religion as having the right to live your life as free of religion as


possible. That you aren’t confronted with it by every Tom, Dick and Harry. After graduating from Tilburg University, Tobias started work as a lawyer in the field of administrative law and real-estate in the city of Roosendaal. And the legal profession happens to be his great passion. “I enjoy politics but I could do without it if I had to. I think that is the right approach really. Then it can’t tie you down. I have no intention of being a politician 24 hours a day. The charming thing about the Senate is that you are going down two separate roads simultaneously. Next to your regular job in society you can also be politically active as regards content. You aren’t so much caught up in the issues of the day, but more reflective, more contemplative. I’m interested in examining the quality of legislation. Far more than in last minute debates or a flood of parliamentary questions. Other people are very good at that, but I’m not. I like to get stuck into something and to come up with a thorough judgment."

On which concrete points would you like to get stuck in? “My interest goes out to safety and justice. It’s also most in line with my work as a lawyer.” Do you ever feel unsafe? “Rarely. But then again I don’t go to dangerous places. I don’t live in a troubled neighborhood but down-town.” Where do you get this drive to fight from? Do you see people feeling unsafe or is it from newspaper articles? “Both. Because I wish that everybody could have a life and enjoy the measure of comfort that I do. If that’s not the case, it’s good to do something about it.”

International.25

Society 3.0

text Francine Bardoel photography Rick Huisinga

The new World economy, so members of the communities Mindz and Seats2meet claim, isn’t made up of large companies and organizations, but is represented by IPs, Independent Professionals. Think from within your community (a group with a common goal) and don’t translate value into money. Organizations are old-fashioned, you don’t need them in the 3.0 era.

S

oon Seat2meet.com will be opening branches in Tilburg and Breda. The concept is about workspace and conference rooms that are accessible to everyone and it’s a success at the Dutch hotspots. Enough reason for Univers to meet the guru of 3.0 thinking, Ronald van den Hoff, at Seats2meet.com in Hoog Catharijne. The Utrecht branch has 60,000 visitors a year but only four people work there. Seats2meet.com has a reputation for being a knowledge centre, especially in the fields of communication and the new media in Utrecht.

Free When you enter Seats2meet.com you have to register, your name, but you have to indicate in which way you will be contributing to your working group, your community. The rooms are colorful and people are scattered all over the place working on laptops, Ipads and Smartphones. Separate tables are reserved for the Rabobank and Prorail. All ages mingle. A lot is for free at Seats2meet.com, there are good wifi spots, coffee and lunch are for free and there are charging-points for your cell-phone. How is it possible? The concept is paid for by letting conference rooms at a price, basically you pay for your privacy. Beyond that, all services are performed by the members of the community. Ronald: “Lunch is for free, but even if I were to give away 50,000 lunches a year at a purchase cost of 2 Euros per lunch, I am saving the expense of four marketeers a year. The four marketeers would cost much more than 100,000 a year. Now, the marketing is done by everybody who comes here, which is very effective”.

A minimalized protocol If you want to read Ronald van den Hoff’s new book, Society 3.0, you needn’t buy it but you can download it at the cost of a tweet. A few tweets on Twitter will save you 15 Euros. By now, Ronald has loads of branches throughout Holland but he doesn’t behave like a typical CEO, he is very approachable. Ronald: “We’re still basing everything on a 200 year-old economy, but this system is at the end of its life. And so is the educational system which is still based on compartmental thinking, you will work in the office and you will work in a factory. This system is based on the old industrial system and it doesn’t work anymore. “What we’re seeing nowadays, is that more and more people are withdrawing from the existing system of organizations and large


26. International companies. This is the large group of IPs, the independent professionals. They create value amongst each other, without an organizational structure and without a reward in cash. One person does something for somebody else, such as making a presentation. The other person does something in return, sharing research for example. The old economy is ruled by shortage, but now we are suddenly being ruled by an abundance of knowledge, means and time. The shortage in the old economy is due to being over-organized. And the economy was based on having, on having land, staff and patents. Nowadays it’s all about access. Access to knowledge, access to the groups that matter, access to social networks that are important. I’m banking on the solidarity among people, the reciprocity of services and the smart solutions we have nowadays, social networks for example. Actually, social networks are a condition for Society 3.0, without them autonomous independent professionals can’t connect with one another.

I am totally fine with the paleness of my skin

Workspaces in the city In our library there’s a shortage of workspace because students from different courses come to study here. How would Ronald solve this? “First of all, the University should have workspaces throughout the inner-city, in the Duvelhok or Interpolis. In addition, you need to make sure that people make themselves known at their workspace, at a reception desk or by logging in. Overburdening is limited by charging a micropayment of one Euro an hour, for example. Next, you join the workspaces into a community, one is obliged to share knowledge and to offer solutions for the assignments the community has. You need to turn it into a kind of open learning environment, a place of exchange and you allow people from outside to join as well, because the more like-minded people you have, the quicker the creative process is killed.”

Abolish the Chamber of Commerce Modern day society is over-regulated, a remnant from the industrial social structure. To cut costs and to work more easily, Ronald calls for the abolishment of the Quangos, Quasi autonomous non-governmental organizations. Institutions such as the Buma Stemra (Dutch music copyright organization) or the Chamber of Commerce. Ronald considers them a remnant from the past. These organizations have no function anymore, nowadays everybody can get together for a short period of time, you don’t need costly structures to do so. But how can an interest group, lobby with the government and make sure that their interests are taken into account? The answer to this question isn’t very satisfactory: “People can contact a Government Secretary directly. If the Secretary doesn’t react, he’s not worth a dime.”

Learning Ronald pleads for a life of learning, learning through networks, open education and active learning: “Our educational institutions should deliver human beings that learn, people who produce knowledge by sharing with others and subsequently remixing it with new ideas; who consider change and development as inevitable and perfectly common at the same time; people who want to make themselves seen and act like meaningful beings; people who can mobilize their own knowledge and experience and organize themselves and organize themselves in relation to the other; people of the world, that’s what I mean.”

Optimist Seats2meet.com attracts smart and trendy professionals, you won’t run into any dubious characters. Ronald’s portrayal of mankind is probably based upon the people we find in the meeting places. Is he never disappointed in people? “I am disappointed on a daily basis but I am an optimist by nature, people have long been pampered high-handedly. They aren’t used to being treated as sociable professionals. I think the transition to a 3.0 society without organizations that pamper, will take at least another 20 years.” Univers 30 juni 2011

Read the article in Duth on universonline.nl

Column

Rainy day(s) in Brabant I know we’ve all been complaining about the weather lately. It’s almost the end of June and the Netherlands is not treating us with a sunny summer. But the dark clouds have a bright side too. At least they made the past month quite bearable for me. Why? Because the brilliant designers of our educational system once decided that the toughest exams, papers and resits should take place during the warmest days of the year. I remember the nightmare of my final exams in high school, when I was locked up in revision lectures instead of working on a suntan. Now the spring semester at the university is coming to an end and... Thank God it’s raining so much! Imagine having perfect Bahamas weather while you are buried under piles of books or writing your thesis. Torture, I’m telling you. Thanks to the rain you can also keep a positive balance on your bank account. On Saturday I looked out a window and immediately stopped regretting that I hadn’t bought the Festival Mundial ticket for the whole weekend. While I was safely hidden under my blanket (with my saved 40 safely hidden in my pocket), some people were getting wet, having paid extra for the pleasure. The rain also washed away my feelings of guilt for not having bought a new bikini yet. And for not going on a spontaneous road trip to the coast of Spain. I am also totally fine with the paleness of my skin- under the jacket you can hide not only a lack of a suntan, but also the few extra kilograms from Easter... So when you think about it, it’s all for the best. Just make sure that your holiday destination is somewhere tropical... Sonia Kolasinska is a second-year Liberal Arts student.

International.27 edited by Yvonne Verschuren

Minute of Fame One day you are just an ordinary student and the next day everyone on campus is a paparazzo, eager to take your picture. It happened to Theology student Arnoud van Hulst (21). Trying to spot him made it fun to go to the university. It started with friends who spotted him and tweeted each other with #spotarnoud. ‘Let’s have a #spotarnoud Award’, study store employee Koen thought. Arnoud played along. So did friends. Univers blogger Desiree wrote a funny blog post about it. Then it hyped. “Isn’t that the Arnoud person we are supposed to spot?” Some students nervously started to look for their cell phones when they recognized him. After 10 days of many #spotarnoud tweets and photos and the SpotArnoud Award Gala, including internet

Column

S.O.S! Snails!! I wonder what this could mean: “A girl with live snails in her purse? Marry her”. I scrawled it on the whiteboard in our office. Now I can’t remember why. Watching YouTube (in my lunch break, naturally,) I spotted the slimy phrase. Now it’s there behind me, above a leaflet for the UvT Summer School. I would need more than 80 words to explore the psycho-sexual ramifications of my office graffiti, but I do eat snails and I’m married. Suggestionsss?

livestream, life was almost back to normal. Last week he was asked to tell about the Twitter hype around him at a social media congress. “It is incredibly funny that such a big spontaneous joke, about nothing really, leads to this”, Arnoud thinks. “It is a perfect example of how social media works.”

Andrew Cartwright teaches English at the Language Center.

Hello

Ni hao Beijing! Jan Wouter van Dalen (22), a fourth-year student of Business Administration, is spending a semester in Beijing, the city of Nine Million Bicycles. Although “there are probably not nearly so many as that”, he smiles. Asked about his impressions of China, Jan complains that the image presented in the Dutch media deviates greatly from the reality. He thinks that the western media only focus on the negative aspects, such as the occupation of Tibet, attacking Google and death penalties. Although Jan admits that most of the stories are, unfortunately, true,

they are also one sided. “From the Chinese viewpoint, the situation is not bad at all”, he says. Most Chinese people recognize the problems, most importantly the sky-high prices of housing, but are still genuinely happy with the enormous developments of the past

30 years, since Deng Xiaoping started opening up the Chinese economy. Jan also found a solution to the internet censorship. “Officially, Facebook and Twitter are blocked apart from the Chinese equivalents”, says Jan, “but it’s possible to get

around it using VPN of Tilburg University or other VPNs available in internet cafes.” However, the government blocks the most popular ones, so even though some people can get access to information with a bit of an effort, most can’t. Impressively, Jan took two Chinese courses and private lessons before his departure. “I heard they want to stop the courses in Chinese at Tilburg University,” Jan worries. “I hope it doesn’t happen, because learning the language is the best way to understand the culture and the people.” He also sees it as an opportunity to meet Chinese people apart from other exchange students. Jan shows that even though it’s a hard language, nothing is impossible -he has already mastered it on a conversational level. Sonia Kolasinska

Stuff to do

Stuff to do

Pink Monday is the day for gays, lesbians, and heterosexuals to dress up as eccentrically as possible. “The more colorful the better”, says Tilburg.com. About 300,000 visitors are expected. Leave town during the fair on Monday 25 July or join in! Lustwarande '11 - “Compelling visual encounters, providing interest for the eyes and provocation for the mind”, Art in America said about last year’s international open air exhibition in De Oude Warande (the wood adjoining Tilburg University). Explore new developments in contemporary sculpture art during Lustwarande ’11 – Raw, including 26 international artists. Until 25 September. Palm Parkies’ Muzenconcerten - in our own campus garden -are small-scale, intimate, summer party, and after-work drink & dance and an evening picnic in the park. A Dutch or Belgian band every Wednesday evening from 6 July until 17 August. Entrance is free, but (bummer) bringing your own drinks is no longer allowed.


International starts here

‘I am not in favor of headscarves’ Media too negative about China

No need for organizations in the 3.0 era Everyone on campus is a paparazzo

Cash your knowledge no. 17 june 30, 2011

Independent magazine of Tilburg University

Kennis cashen. Onafhankelijk magazine van Tilburg University. Het toverwoord valorisatie Kraaien in het Babylab

Recommend Documents