Inhoudsopgave programmabegroting

Inhoudsopgave programmabegroting 2013-2016

Paginanummer

Deel 1: Programmaplan Aanbiedingsbrief 1. Inleiding 2. Algemene beschouwingen 3. Financiële beschouwingen 4. Vaststellingsbesluit

1 3 7 11

Programma's 1. Veiligheid 2. Dienstverlening 3. Economische ontwikkeling 4. Mobiliteit 5. Ruimtelijke ontwikkeling 6. Openbare ruimte 7. Onderwijs 8. Maatschappelijke voorzieningen 9. Het besturen van de stad

13 21 27 37 45 53 61 69 81

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

87

Deel 2: Paragrafen A. Lokale heffingen B. Weerstandsvermogen C. Onderhoud kapitaalgoederen D. Financiering E. Bedrijfsvoering F. Verbonden partijen G. Grondbeleid H. TSOb I. Subsidies

95 107 119 127 131 137 145 149 153

Deel 3: Financiële begroting Financiële begroting Overzicht van baten en lasten 2013-2016

157 165

Perspectievennota

Pagina 1

Programmabegroting 2013

1. Inleiding Aan de Raad Voor u ligt de begroting 2013-2016. Deze begroting is de derde in de huidige raadsperiode.

De programma's In 2011 is afgesproken dat in deze raadsperiode voor ieder programma speerpunten worden vastgesteld, uitgewerkt in een doelenboom en indicatoren. In de begroting 2012 is een begin gemaakt met programma 1 Veiligheid. Inmiddels zijn ook voor de programma’s 2 t/m 4 (Dienstverlening, Economische ontwikkeling en Mobiliteit) doelenbomen en indicatoren opgenomen. In de begroting 2014 zullen ook de overige programma’s op deze wijze worden uitgewerkt. We liggen daarmee op schema om de hele begroting in deze raadsperiode om te bouwen. De beleidsteksten per programma zijn korter geworden. Bij het schrijven van de teksten hebben we zo veel mogelijk het uitgangspunt 'kort maar krachtig' toegepast. Waar in de programma’s speerpunten zijn vastgesteld, hebben we ons zoveel mogelijk daartoe beperkt. Daardoor is er in het programma Veiligheid weinig aandacht voor het milieu & klimaatbeleid en in het programma Economische ontwikkeling weinig voor het minimabeleid. Deze onderwerpen zijn niet als speerpunt benoemd. Met het ontwikkelen van nieuwe indicatoren voor de programma’s 1 t/m 4, zijn alle indicatoren uit voorgaande jaren vervallen. In deze programma’s werken we niet met prognoses, maar met een nulmeting en een norm. Nog niet voor alle indicatoren is een norm vastgesteld. Alle andere zaken zijn zo goed als gelijk gebleven. U vindt bijvoorbeeld onder het kopje 'wat willen we?' bij ieder programma citaten uit het coalitieakkoord in blauw gearceerde tekst.

De paragrafen We hebben de opzet van een aantal paragrafen flink aangepast ten opzichte van voorgaande jaren. We hopen daarmee een kwaliteitsslag te hebben gemaakt. In de paragraaf A Lokale heffingen is er voor de totale lokale lastendruk een vergelijking met heel Nederland en in de tijd opgenomen. Bij paragraaf C Kapitaalgoederen hebben we net als vorig jaar een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen.


Pagina 2

In de paragraaf E Bedrijfsvoering zijn kengetallen opgenomen met betrekking tot onder andere ziekteverzuim en inhuur derden. Ook zijn de totale bedrijfsvoeringkosten in beeld gebracht. Paragraaf F Verbonden partijen is overzichtelijker geworden. Tevens is aandacht besteed aan de mogelijke risico’s die de gemeente Tiel loopt. Terug van weggeweest in deze begroting is een paragraaf I subsidies. Met de vaststelling van deze begroting stelt u de maximumbudgetten vast voor 1) de deelverordeningen en 2) alle subsidies boven de € 10.000, waarvoor geen deelverordening is opgesteld.

Financiële begroting Deze begroting is gebaseerd op de uitgangspunten die zijn vastgesteld in de Perspectievennota 2012. Hierin is een pakket aan bezuinigingen voorgesteld. Gelet op de raadsbehandeling van de Perspectievennota handhaven we dit pakket, dat verwerkt is in deze begroting. Daarnaast doen we u een aantal aanvullende voorstellen met betrekking tot nieuw beleid vanaf 2013.

College van Burgemeester en Wethouders, de secretaris, de burgemeester,


Pagina 3

2. Algemene beschouwingen Inleiding Tiel is het centrum van de Betuwe. Een compacte stad met een historisch centrum, cultuur, bedrijvigheid en evenementen. Tiel is een aantrekkelijke woon- en werkstad en economische motor in de regio. Bovendien een stad in het centrum van het land, aan het spoor, de A15, de Waal en het Amsterdam-Rijn Kanaal en temidden van aantrekkelijk groen (landbouw en fruitteelt) en blauw (rivieren). Een stad die leefbaar en overzichtelijk is en waar nog sprake is van een menselijke maat en korte lijnen. Kortom, een levendige stad met ambitie. Wij willen samen, met én voor de inwoners en ondernemers, van Tiel een attractieve centrumstad maken, de werkgelegenheid en (arbeids-)participatie bevorderen en de veiligheid en leefbaarheid in de stad vergroten. Daarbij heeft Tiel steeds als motto 'aanpakken, kansen grijpen, ondernemen en plannen uitvoeren: gewoon doen!' gehanteerd. Maar er komen zware tijden aan: een voortdurende economische recessie, grote bezuinigingen, decentralisaties vanuit het Rijk, die ook gepaard gaan met bezuinigingen. We zien dat er steeds meer mensen in Tiel en in de regio grote schulden krijgen, dat er steeds meer werklozen zullen komen en dat dat zal leiden tot grotere tekorten in de gemeentelijke begroting. Desondanks blijven wij voor onze ambities gaan; ook al moeten we steeds meer de tering naar de nering gaan zetten benutten we de ruimte die voor onze ambities beschikbaar is voluit. Juist in die zwaardere omstandigheden kan samenwerking soelaas bieden. Samenwerking met onze eigen Tielse burgers en partners als de woningcorporaties, de welzijns- en zorgorganisaties. Maar ook samenwerking met andere gemeenten, bijvoorbeeld in het samenwerkingsverband Culemborg-Geldermalsen-Tiel, met onze collega-steden in het Rivierenland: Culemborg en Zaltbommel, met onze buurgemeenten, in het samenwerkingsverband Regio Rivierenland en met de provincie Gelderland. Hieronder noemen wij enkele belangrijke aandachtspunten uit de begroting 2013. Deze zijn in de programma's zelf verder uitgewerkt.

Veiligheid Per 1 januari 2013 is de Regionalisering van de Brandweer een feit. De vier prioritaire thema's zijn jeugd, drugsoverlast, verkeerveiligheid en geweld. In 2013 ligt de focus op de aanpak van woninginbraken (met daarin een eigen verantwoordelijkheid van de inwoners), overlast jeugd en drugsoverlast. De politie, het veiligheidshuis en de veilige wijkteams werken daartoe nauw samen.


Pagina 4

Dienstverlening Op gebied van dienstverlening (onder meer Informatiemanagement en ICT) werken we steeds nauwer samen met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen.

Economische ontwikkeling Het wetsvoorstel werken naar vermogen is weliswaar op dit moment 'controversieel verklaard', maar we blijven ons, in afwachting van beleidsplannen uit het nieuwe kabinet, voorbereiden op de transities in het sociaal domein. Dit doen we in regionaal verband door een Integraal Arbeidsmarktbeleid en een Regionale Infrastructuur Werk (RIW) te ontwikkelen. Heroverweging van de nota Bijzondere Bijstand en minimabeleid 2008 en herbezinning op het Beursplein-concept is daarbij ook aan de orde. In 2013 zal er sprake zijn van een andere bereken- en verdeelsystematiek voor de rijksvergoeding voor bijstands- en andere uitkeringen (BUIG). Dit kan gunstig zijn voor onze gemeente. Voor juiste invulling van de integrale schuldhulpverlening gaan we steeds intensiever samen werken met vrijwillige en professionele ketenpartners. In het najaar 2012 is gestart met een pilot betreffende het in eigen beheer uitvoeren van budgetbeheer voor mensen met schulden.

Mobiliteit Het Regionale Verkeersmodel wordt aangepast aan de gewijzigde ruimtelijke ontwikkelingen. Belangrijke aandachtspunten daarbij zijn de 3e hoofdontsluiting Passewaaij en de parallelle route langs het spoor, de ontwikkeling van het Stationsgebied en Burense poort en de reconstructie van de Binnenhoek. In 2013 wordt onderzocht of er financiële middelen te vinden zijn om verblijfsgebieden in binnen- en buitengebied verder in te richten. In 2013 wordt een nieuwe veerboot aangeschaft en in gebruikt genomen. Door de aangepaste tijden en prijzen wordt de bezuiniging gehaald.

Ruimtelijke ontwikkeling In 2013 gaan we aan de slag met het opstellen van een ruimtelijk investeringsprogramma met behulp waarvan de geambieerde ruimtelijke ontwikkeling rechtstreeks kan worden gerelateerd aan de meerjarenbegroting. Demografische en marktontwikkelingen leiden tot een herijking van de woningbouwprogrammering en in het verlengde daarvan, tot een herijking van de woonvisie.


Pagina 5

Openbare ruimte In 2013 continueren we de samenwerking met meerdere gemeenten in het Rivierenland en het Waterschap Rivierenland op het gebied van de waterketen, om de besparingsdoelstellingen te halen uit het Bestuursakkoord dat in 2011 is afgesloten tussen Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten en de drinkwaterbedrijven.

Onderwijs De gemeente Tiel werkt samen met de onderwijspartners aan de voorbereiding van zorgplicht van scholen op gebied van passend onderwijs. In 2013 gaan we aan de slag met de resultaten van het onderzoek naar de versterking van de concurrentiepositie in het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs binnen onze gemeente. In 2013 is de Brede School in Tiel Oost (De Regenboog en De Achtbaan) voor een groot deel gerealiseerd en wordt gestart met de laatste locatie (Prins Willem-Aexander). De gemeente Tiel gaat op zoek naar de financiële mogelijkheden om 'Kultuurkonnekt' ook na 2013 te continueren. Dit geldt ook voor het project 'Ieder Kind een Instrument (IKI)' vanaf het schooljaar 2013 / 2014. Afhankelijk van het besluit van de Raad eind 2012 over de interne verzelfstandiging van De Plantage kan met ingang van 2013 uitvoering worden gegeven aan de managementovereenkomst interne verzelfstandiging Plantage 2013-2016.

Maatschappelijke voorzieningen In regionaal verband worden vanaf 2013 de drie transities in het sociale domein: 1) de overheveling van de AWBZ functie naar de Wmo, 2) de centralisatie van de jeugdzorg (CJG) en 3) de invoering van de wet werken naar vermogen, voorbereid. De basis hiervoor is de overkoepelende Wmo-visie. In 2013 wordt de visie ten aanzien van de sportaccommodaties uitgewerkt in een sportaccommodatiebeleid. In 2013 wordt de regie vanuit de Gemeente Tiel op de multicomplexe problematiek binnen de OGGZ/MO versterkt. De definitieve gunning van de Westluidense Poort wordt verwacht in het voorjaar van 2013.

Besturen van de Stad In 2013 fuseren de GGD Rivierenland en de GGD Nijmegen tot de GGD Gelderland-Zuid. In de regio Rivierenland bezinnen we ons op de toekomst van de regio en van de regionale samenwerking.


Pagina 6

In het kader van de samenwerking met Culemborg en Geldermalsen op gebied van bedrijfvoering wordt in 2012 een businesscase Financiën en Personeel & Organisatie uitgevoerd (juli 2013 klaar). Vanuit Stadspromotie zal Tiel als belangrijke stad binnen de regio steviger gepositioneerd worden als 'centrum van de Betuwe' en 'stad van Flipje'. In verband met de afschaffing van de externe bezwaren commissie onderzoeken we in 2013 in hoeverre de samenwerking met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen mogelijkheden biedt om bezwaren tijdig en juridisch juist af te handelen.


Pagina 7

3. Financiële beschouwingen Inleiding In de Perspectievennota 2012 schetsten we een meerjarenbeeld dat duidde op forse tekorten, met name in de eerstkomende jaren. Dit beeld kunnen we in deze begroting bijstellen, met name voor de eerste jaren. Toch blijft het structurele beeld dat we een tekort van ongeveer € 1,5 miljoen hebben, dat door middel van nieuwe bezuinigingen zal moeten worden weggewerkt. In deze financiële beschouwingen gaan we in op de uitgangspunten van deze begroting, de verschillen met de Perspectievennota, de nieuwe uitkomst van de meerjarenbegroting en de wijze waarop we hiermee om willen gaan.

Uitgangspunten begroting Bij het opstellen van deze begroting hebben we de Perspectievennota 2012 als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat we het voorgenomen nieuw beleid hebben verwerkt in deze begroting, inclusief de grondkosten voor de wielerbaan, conform de aangenomen motie in de raadsvergadering van 20 juni 2012. Met het vaststellen van deze begroting worden deze nieuwe uitgaven formeel door u goedgekeurd. Voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn we uitgegaan van de junicirculaire 2012. Daarin is het Lente-akkoord verwerkt dat dit voorjaar door vijf partijen is gesloten. Dit akkoord leidt tot een negatief accres voor 2013. Voor de volgende jaren is in de junicirculaire een positief accres geraamd, maar gelet op noodzakelijke ombuigingen die nodig zijn op de rijksbegroting gaan wij vooralsnog uit van de nullijn. Meer zekerheid hierover is pas te verwachten na de aantreding van een nieuw kabinet. Voor onze eigen maatstaven is de woningbouwprogrammering aangehouden zoals de raad die op 20 juni van dit jaar heeft vastgesteld. Een toelichting op de mutaties op de algemene uitkering vindt u terug in het hoofdstuk algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien. Indien de septembercirculaire daar aanleiding voor geeft zullen wij voor de behandeling van deze begroting in de raad u nader informeren over de gevolgen van deze circulaire. Verder hebben we in deze begroting rekening gehouden met de verwachte loon- en prijsstijgingen, zowel voor de uitgaven als de inkomsten. Daarbij is wel per budget de afweging gemaakt of een verhoging echt noodzakelijk is.

In de begroting verwerkte maatregelen In aanvulling op de voorstellen uit de Perspectievennota stellen we de volgende maatregelen voor die financieel verwerkt zijn in deze begroting.


Pagina 8

Extra kosten BAG en andere ontwikkelingen met betrekking tot digitalisering In de Perspectievennota is al een aantal nieuwe uitgaven opgenomen die betrekking hebben op digitalisering en die ons vanuit het Rijk worden opgelegd. Na vaststelling hiervan is nog meer informatie beschikbaar gekomen waaruit blijkt dat er extra kosten zullen optreden, met name ten behoeve van de beheersing en audit van de BAG. Deze kosten bedrag € 32.000 eenmalig (€ 12.000 in 2012 en € 20.000 in 2013) en € 3.500 structureel. Wij hebben deze wettelijk verplichte extra uitgaven in deze begroting verwerkt. Bouwleges De opbrengst bouwleges blijft afnemen. Op grond van de ervaringen van dit en vorig jaar verwachten we een structurele opbrengst van rond de € 450.000. Tot nu toe hadden we € 600.000 structureel geraamd, een tegenvaller dus van € 150.000. De geraamde kosten in 2013 bedragen € 540.000, dus dat zou betekenen dat de leges niet meer kostendekkend zijn. Wij zullen dan ook bij de bezuinigingen voorstellen doen om de bouwleges weer kostendekkend te maken. Beveiliging Beursplein/exploitatie Beursplein Mede naar aanleiding van een incident vorig jaar bij Beursplein Rivierenland zijn er maatregelen genomen om de veiligheid van onze werknemers te garanderen. Dit betekent dat er extra kosten moeten worden gemaakt, welke slechts gedeeltelijk kunnen worden doorberekend naar andere huurders. Wij hebben daarom besloten een extra taakstellende bezuiniging op de bedrijfsvoering op te nemen in verband met de extra kosten beveiliging op het Beursplein van € 55.500. Wmo: aanbesteding huishoudelijke hulp en regiotaxi Op dit moment zijn er nieuwe aanbestedingen gaande voor de huishoudelijke hulp en de regiotaxi. Uit onderhandelingsoverwegingen kunnen we hier op dit moment geen details hierover verstrekken, maar duidelijk is wel dat deze aanbestedingen financiële consequenties hebben. We hebben die financiële consequenties in deze begroting verwerkt. Deze zijn voor de huishoudelijke hulp negatief en voor de regiotaxi positief. Het terugdringen van de kosten van collectief vervoer is een onderdeel van de B-lijst bezuinigingen. Dit voordeel komt dus ten gunste van de € 550.000 taakstelling die aan de B-lijst is verbonden. Ten opzichte van het plan van aanpak van de B-lijst is dit een meevaller, want daarin was de opbrengst van dit onderdeel p.m. geraamd. De taakstelling B-lijst is pas ingeboekt van 2015, maar wordt nu dus voor dit onderdeel 2 jaar eerder gerealiseerd. Conform de afspraken zou dit normaal gesproken ten gunste van de frictiereserve ombuigingen worden gebracht. Gelet op de tegenvaller bij huishoudelijke hulp stellen wij echter voor om dit voordeel in 2013 en 2014 vrij te laten vallen ten gunste van de algemene middelen. Bezuiniging op gemeenschappelijke regelingen In de bezuinigingen is tweemaal een taakstelling op de gemeenschappelijke regelingen opgenomen. De eerste taakstelling is vrijwel geheel gerealiseerd, de tweede slechts voor de helft. Met name bij de Regio Rivierenland is minder gerealiseerd dan de taakstelling, terwijl het RAR en BSR juist meer realiseren. Nu de begrotingen 2013 van de gemeenschappelijke regelingen zijn vastgesteld heeft het geen zin meer de nog resterende taakstelling te laten staan. We stellen daarom voor om de taakstelling op gemeenschappelijke regelingen met € 68.500 af te boeken.

Pagina 9


Uitkomst begroting 2013-2016 en verschillen met de Perspectievennota De uitkomst van de begroting 2013-2016 is als volgt: 2013: - € 1.016.000 2014: - € 1.224.000 2015: - € 1.415.000 2016: - € 1.526.000 Deze uitkomst verschilt ten opzichte van de Perspectievennota: bedragen x € 1.000

Meerjarenbeeld volgens Perspectievennota Uitkomst begroting 2013-2016 Verschil

2013 -2.429 -1.016 1.413

2014 -2.402 -1.224 1.178

2015 2016 -2.058 -1.415 643

-1.600 -1.526 74

Het verschil tussen de begroting en de Perspectievennota kan als volgt worden verklaard: bedragen x € 1.000

Effecten junicirculaire algemene uitkering Meer/minder nieuw beleid in Perspectievennota dan beschikbaar Nieuwe uitgaven niet in Perspectievennota Leges bouwvergunningen Niet realiseren ombuiging gemeenschappelijke regelingen Bijstandsverlening Opbrengst OZB Stelpost areaaluitbreiding Verhoging BTW op investeringen Kapitaallasten Brede school Tiel Oost, De Achtbaan en Prins Willem-Alexander worden later opgeleverd Exploitatie Brede school Tiel Oost Kapitaallasten Brede Zorgschool Huur sportaccommodaties speciaal onderwijs Exploitatie Westluidense Poort Exploitatie MFC Passewaaij later Kapitaallasten Binnenhoek Modernisering GBA Vrijval kapitaallasten Diversen Totaal verschillen

2013 120

2014 127

2015 2016 530

530

207 -24 -150

0 -4 -150

-30 -4 -150

-276 -4 -150

-68 35 120 37

-68 -208 120 28 -4

-68 -208 120 -38 -28

-68 -208 120 -144 -28

460 100 125 -53 150 88

240 122 -53 645

28 645

200 50 216 1.413

183 1.178

-154 643

435 -133 74

Zoals blijkt uit het bovenstaande zijn de grote verschillen, met name in de jaren 2013 en 2014, veroorzaakt door het later gereedkomen van voorgenomen investeringen. Dit betreft met name de Brede School Tiel Oost, de Brede Zorgschool en het project Westluidense Poort. Voor deze investeringen hadden wij tot nu al kapitaallasten en exploitatielasten in de jaren 2013 en 2014 geraamd. De meeste van deze lasten zullen echter pas vanaf 2015 gaan optreden.


Pagina 10

Bezuinigingen 2013-2016 Bij de behandeling van de Perspectievennota 2012 hebben we u beloofd er alles aan te doen om u een sluitende begroting voor te leggen. Gelet op bovenstaande cijfers betekent dit dat we opnieuw een bezuinigingsslag moeten gaan maken. In deze begroting vindt u de bezuinigingsvoorstellen nog niet terug. Hiervoor stellen we een afzonderlijk voorstel op dat u tegelijk met of heel snel na deze begroting ontvangt. Deze voorstellen verwerken we dan gelijk in een eerste begrotingswijziging. Vooruitlopend op deze voorstellen geven we u alvast mee dat naar ons oordeel dit keer niet te ontkomen is aan het maken van keuzes die in de stad merkbaar zullen zijn. In tegenstelling tot eerdere bezuinigingsrondes kiezen we er dit keer voor om de eigen organisatie te ontzien. We zien op dit moment dat de druk in de organisatie bijzonder hoog is. Naast de bezuinigingen die moeten worden gerealiseerd zullen de komende jaren allerlei nieuwe taken op ons afkomen en ook de organisatie-ontwikkeling vergt van onze medewerkers de nodige inzet. Wij vinden het niet verantwoord de druk nog hoger op te voeren door extra bezuinigingen in de bedrijfsvoering op te leggen.

Voorstel en conclusies De uitkomsten van deze begroting zijn, zeker voor de eerste jaren, minder negatief dan we bij de Perspectievennota nog dachten. Dit wordt vooral veroorzaakt door een latere oplevering van investeringen dan we aanvankelijk dachten. Voor de langere termijn blijft de financiële situatie onzeker. Niemand kan voorspellen welke maatregelen een nieuw kabinet zal nemen en welke financiële gevolgen dit heeft voor de gemeenten. Duidelijk is wel dat de vraag niet is òf er extra bezuinigingen op ons af zullen komen, maar hoe groot deze zullen zijn. In de paragraaf Weerstandsvermogen is een berekening opgenomen van de benodigde weerstandscapaciteit ten opzichte van onze risico's. Daaruit blijkt dat het risicoprofiel ten opzichte van vorig jaar weer verbeterd is. Dit komt met name doordat de twee grootste risico's van vorig jaar, te weten kortingen op Wet Werken naar Vermogen en het tekort op het I-deel van de WWB, zich niet meer voordoen of veel kleiner zijn geworden. Hierdoor is de ratio van ons weerstandsvermogen weer boven de 1,0 uitgekomen, dit conform het door de raad vastgestelde minimale niveau. De risico's voor de grondexploitatie worden op dit moment herijkt, de resultaten hiervan zijn nog niet in de berekening meegenomen. Om tot een sluitende begroting te komen zijn nieuwe bezuinigingen noodzakelijk. Pijnlijke keuzes zijn onontkoombaar om de ambities die in deze begroting zijn opgenomen waar te maken. Als u bereid bent deze keuzes te maken, dan zien wij voldoende financieel perspectief om weer voluit met deze ambities aan de slag te gaan.

Pagina 11


4. Vaststellingbesluit

De raad van de gemeente Tiel;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 25 september 2012; gelet op de artikelen 189 tot en met 191 van de Gemeentewet;

besluit: A. de Programmabegroting 2013-2016 vast te stellen voor wat betreft de jaarschijf 2013, hetgeen inhoudt: 1. de bestaande exploitatielasten 2013; 2. de nieuwe exploitatielasten en investeringen voor 2013; 3. de daarvoor aangewezen dekking. B. de Programmabegroting 2013-2016 voor de jaren 2014 t/m 2016 voor kennisgeving aan te nemen en te gebruiken als basis voor het toekomstige beleid.

Aldus besloten in de openbare vergadering van 14 november 2012, de griffier, de voorzitter,


Pagina 12

Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid Goede vergunningverlening en handhaving Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)

Programma

Veiligheid

Pagina 13


Programma 1

Veiligheid

Integrale veiligheid / brandweer / bureau Toezicht en Handhaving / Milieu / Bouw- en Woningtoezicht

Wat willen we? Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is. Veiligheid is een breed en subjectief begrip. Het heeft niet alleen te maken met criminaliteit of vandalisme, maar bijvoorbeeld ook met veiligheid van bouwwerken, verkeersveiligheid, rampen, brand of diverse vormen van milieuverontreiniging. Dit komt tot uitdrukking in de brede scope van het integraal veiligheidsbeleid. Tiel moet een veilige gemeente zijn en blijven. 'Blauw op straat' is daarbij belangrijk, maar veiligheid is meer dan dat. Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad. Een plezierige woonomgeving draagt bij aan een veilige woonomgeving. De meeste inwoners van Tiel voelen zich veilig in de eigen wijk of het dorp. Het gevoel van veiligheid is erg incident gevoelig. Een schietincident, een vechtpartij of een andere vorm van geweld, kan het gevoel van veiligheid abrupt beïnvloeden. Veiligheid vraagt voortdurende aandacht van de overheid, maar ook van de inwoners. Door oplettendheid en eigen verantwoordelijkheidsgevoel van burgers kan de veiligheid vergroot worden. In een gezamenlijke verantwoordelijkheid van inwoners en overheid streeft de gemeente ernaar dat meer Tielenaren zich veilig voelen in de eigen stad of het dorp. De lokale overheid stelt ook grenzen en heeft daarbij een bijzondere positie. De geloofwaardigheid van de overheid is gebaseerd op consistentie en daadkracht. In dit kader is de normalisatie van de woonwagenlocaties van belang. Coalitiepartijen gaan na in welke mate en op welke wijze welstandsvrij bouwen in Tiel mogelijk is en stimulerend kan werken. Daarnaast willen we de natuurwaarden voor Tiel beschermen. Bijzondere aandacht daarbij heeft de natuur langs de Waaloever (onder andere de Kleine Willemspolder).

Speerpunten Integrale Veiligheid Binnen het Meerjaren programma veiligheid 'veilig zijn en veilig blijven' 2011-2014 is een aantal speerpunten benoemd. Tot en met 2014 gaat het om: 1) Jeugd, 2) Drugs, 3) Verkeersveiligheid en 4) Geweld. Daarnaast wordt er jaarlijks een 'wisselspeerpunt' benoemd. Voor 2012 is dit 'Woninginbraken'. In het najaar 2012 zal het speerpunt voor 2013 worden benoemd. Deze speerpunten zijn weergegeven in een doelenboom (zie figuur 1). Voor ieder speerpunt zijn één of meerdere maatschappelijk effect- of resultaat indicatoren benoemd.

1. 2. 3. 4. 5.

4. Tegengaan geweldscriminaliteit en huiselijk geweld. Verminderen van het aantal geweldsmisdrijven. Horeca gerelateerd geweld verminderen.

Pagina 14

Aanpak huiselijk geweld Aanpak geweld op straat Aanpak geweld rond uitgaan Aanpak geweld tegen hulpverleners en ambtenaren Aanpak geweld op scholen

Integrale aanpak van verkeersinrichting (duurzaam veilig) en verkeerseducatie jongeren en ouderen Participatie van weggebruikers en wijkbewoners Actief monitoren van problematiek en aanpak Veilige schoolomgeving

Terugdringen drugsgebruik door scholieren Aanpak dealen en of in nabijheid van scholen Overlast verminderen in de nabijheid van coffeeshops (inclusief doorverkoop op straat) Integrale aanpak (ook bestuurlijke aanpak) van drugsgerelateerde criminaliteit Verminderen aantal coffeeshops door middel van sterfhuis-constructie (n.a.v. uikomsten onderzoek)

Aanpak jeugdoverlast in de buurt Elke risicojongere een individueel plan van aanpak Voor iedere geïndiceerde jeugdgroep volgens de Beke systematiek is een plan van aanpak opgesteld Beleid vaststellen voor ontmoetingsplekken en voorzieningen voor jongeren Nader onderzoek naar rol van licht verstandelijk beperkten als dader of slachtoffer Regie vanuit gemeente en integrale aanpak. Dit richt zich op het netwerk rond jongeren (professionals en burgers) Intensiveren vroegtijdig signaleren en aanpak schoolverzuim Participatie van jongeren zelf (eigentijds) Actief monitoren van problematiek en aanpak

Uitwerking speerpunt 3 onder voorbehoud van de commissie Bestuur van 27 september 2012

Samen met de politie is een plan van aanpak opgesteld. De gemeente richt zich op: 1. Stimuleren technische maatregelen (politie-keurmerk veilig wonen) 2. Geven van goede voorlichting aan burgers om woninginbraken te voorkomen 3. Burgerparticipatie vergroten (buurtpreventieprojecten) 4. Actief monitoren problematiek en aanpak (samen met politie) 5. Inventarisatie aanwezigheid camera’s binnen de gemeente 6. Actieve communicatie na inbraak aan omwonenden

1. 2. 3. 4.

3. Verhogen van de verkeersveiligheid voor specifieke doelgroepen zoals woongebieden, scholen, winkelgebieden. Tegengaan overlast verkeer en parkeren

5. Terugdringen van het aantal woninginbraken

1. 2. 3. 4. 5.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Wat gaan we daarvoor doen?

2. Terugdringen van hinderlijk gebruik van drugs in de openbare ruimte en tegengaan van handel in soft- en harddrugs inclusief hennepteelt

1. Terugdringen van overlast van groepen jongeren en verminderen van jeugdcriminaliteit

Wat willen we bereiken?

Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is

Figuur 1: Doelenboom programma Veiligheid


2011

Drugs % jongeren harddrugs gebruik % jongeren softdrugs gebruik Aantal meldingen overlast drugs Incidenten drugshandel

2)

2014

Raadsperiode 2012 2013

Verkeer Aantal verkeersongevallen met dodelijke afloop Aantal verkeerongevallen met letselschade Aantal verkeersongevallen met materiële schade % te hard rijden komt vaak voor

Opmerking: Cijfers politie zijn onvolledig

3) 0 50 237 13

2011


2014

2014


* Deze cijfers zijn van 2007. Het E movo onderzoek wordt eens in de vier jaar uitgevoerd.

1 5 51 73

2011 436 2 0 1 96 15 1 84 16

Jeugd Aantal meldingen jeugdoverlast Aantal hinderlijke jeugdgroepen Aantal overlastgevende jeugdgroepen Aantal criminele jeugdgroepen Aantal risicojongeren < 18 jaar Aantal risicojongeren > 18 jaar Aantal veelplegers < 24 jaar Aantal jongeren in preventienetwerk % perceptie overlast jongeren (komt vaak voor)

1)

Tabel 1: Maatschappelijk effecten resultaat indicatoren programma Veiligheid

Hoe gaan we dit meten?


Politie Politie Politie VM

bron

E movo E movo Politie Politie

bron

G/VH G VM

G/VH MDT

Politie Politie Politie Politie

bron

nulmeting (2010)

x

nulmeting (2010) 4* 7* 11

nulmeting (2010) 406 2 1 0 59 14 5 40 15

norm

norm

norm

x x x x

x x x x

x x x x x x x x x

Pagina 15

Woninginbraken Aantal aangiften woninginbraken % huizen met politie keurmerk veilig wonen

5)

2011 522 10

x

65 6 190

2011



VM = Veiligheidsmonitor; MDT = Multidisciplinair team; G = gemeente; VH = Veiligheidshuis

Geweld Aantal aangiftes huiselijk geweld Aantal opgelegde huisverboden Aantal aangiftes mishandeling Aantal geregistreerde gevallen geweld tegen hulpverleners en/of ambtenaren

4)


2014

2014

Politie

bron

Politie Politie Politie Politie en Gemeente

bron

norm

norm

x

x x x

180 15 x = gegevens onbekend

nulmeting (2010) 286 9,7

nulmeting (2010)

Pagina 16


Pagina 17

Wat hebben we aan beleid? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid  Kadernotitie integraal veiligheidsbeleid 'veilig zijn en veilig blijven' 2011-2014 + uitvoeringsplan  Beleidsplan verkeersveiligheid  Gemeentelijk rampenplan 2012  Beleidsvisie externe veiligheid 2009 Goede vergunningverlening en handhaving  Nota Bouw- en Woningtoezicht 2005  Welstandsnota Tiel 2010  Ontheffingenbeleid Wet geluidhinder 2009 Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)  Notitie klimaatbeleid 2010-2020  Milieuvisie 2010-2020, inclusief uitvoeringsprogramma milieu 2010-2013  Lokale bodemnota  Regionale bodemnota  Plan van aanpak Zonne-energie

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Veiligheidsbeleid Het veiligheidsbeleid kenmerkt zich steeds meer door een geïntegreerde aanpak waarbij vele partijen zijn betrokken. Voorbeelden hiervan zijn de 'Wrap-around'-methode, de begeleiding van ex-gedetineerden, de veiliger wijkteams en de bestrijding van georganiseerde misdaad in de vorm van een Regionaal Informatie Expertise Centrum. Het Veiligheidshuis, dat we graag willen voortzetten, speelt bij dit alles een belangrijke rol. Focus ligt op de aanpak van woninginbraken, overlast jeugd en drugsoverlast (mede in verband met de landelijke invoering van de weedpas). Normalisatie woonwagens In 2013 wordt het project Normalisatie Woonwagens, waarbij schouwen plaatsvinden op woonwagencentra, bewoners worden aangesproken op overtredingen en handhavend wordt opgetreden, voortgezet. Dit normalisatieproject loopt tot en met 2014. Bureau Toezicht en Handhaving Het bureau Toezicht en Handhaving ontwikkelt zich verder tot een kwalitatief hoogwaardig veiligheidsbedrijf conform de met de raad gemaakte afspraken in 2011. Er vindt een onderzoek plaats naar de mogelijkheden voor outsourcing. Brandweer Per 1 januari 2013 valt het cluster brandweer Tiel / Neder-Betuwe onder de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Eind 2012 wordt er een dienstverleningsovereenkomst afgesloten. De overdracht vindt budgettair neutraal plaats. Voor de achterblijvende overheadkosten is in de begroting 2013 een bedrag van € 300.000 opgenomen, aflopend naar € 200.000 in 2014, € 100.000 in 2015 tot € 0 in 2016 ( Perspectievennota 2012).


Pagina 18

Rampenorganisatie De taken van het gemeentelijk rampen management team (GRMT) worden overgenomen door de regionale sector bevolkingszorg van de Veiligheidsregio. Ingeval van een ramp of een incident komt er een kernteam van professionals die met lokale ondersteuning aan de slag gaat. Omgevingsdienst Rivierenland Volgens planning start de nieuwe ODR-organisatie op 1 januari 2013. De voorbereidingen zijn in volle gang. In het najaar van 2012 zal er een besluit genomen worden over de huisvesting. Er vinden gesprekken plaats met de vakbonden over het sociaal plan. De gemeente Tiel heeft samen met Geldermalsen en Culemborg een bieding gedaan voor het uitvoeren van de overheadtaken voor de ODR. Klimaatbeleid In 2013 wordt het klimaatbeleid 2010-2020 geëvalueerd en geactualiseerd. Verder staat 2013 in het teken van uitvoering. Mede dankzij de landelijke subsidieregeling voor particulieren krijgt het stimuleren van zonne-energie binnen de gemeente een vervolg. In regionaal verband starten we met een educatief project over duurzaamheid op basisscholen. Ook verwachten wij dat de provincie Gelderland in 2013 werk maakt van het grootschalige aanbrengen van zonnepanelen op de geluidsschermen van de A-15.

Wat gaan we doen in 2013? Actiepunten per speerpunt: Speerpunt 1 Speerpunt 2 Speerpunt 3 Speerpunt 4 Speerpunt 5 * **

Actiepunten Uitvoeren van het deelprogramma Jeugd * Uitvoeren van het deelprogramma Drugs Uitvoeren van het deelprogramma Verkeersveiligheid ** Uitvoeren van het deelprogramma Geweld Uitvoeren van het plan van aanpak Woninginbraken

Zie ook programma 7 en 8 (product 8.6) Zie ook programma 4 (product 4.2)

Product 1.1 1.1 1.1 1.1 1.1

Pagina 19


Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x € 1.000

werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

7.285 1.443 5.842

begroot 2012 7.679 1.854 5.825

Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

7.250 1.063 6.187

7.172 1.062 6.110

7.132 1.060 6.072

7.071 1.061 6.010

4

4

4

4

5.842

5.825

6.191

6.114

6.076

6.014

137 74

144 33

139 32

149 32

168 32

221 32

5.905

5.936

6.298

6.231

6.212

6.203

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Bedrag

Integrale veiligheid Brandweer Stadswachten Milieu Bouw- en woningtoezicht

818 2.580 740 1.137 1.023

Totaal programma 1

6.298

Pagina 20


Verschillenverklaring begroting 2012 en begroting 2013 bedrag x € 1.000

Het nadelig verschil van € 362.000 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelasting ambtelijke uren Hogere bijdrage Regionale brandweer i.v.m. regionalisering (overgang gemeentelijke brandweer naar Regio) Lagere kosten brandweer (dotatie reserve materieel brandweer € 4.000 / proactie € 15.000 / kazerne € 15.000) Lagere bijdrage project 'Veiliger Tiel' (uit te voeren in 2012) Incidentele kosten en opbrengsten in 2012 voor projecten Cool Nature / subsidietraject energiebesparende maatregelen woningen Lagere opbrengst bouwleges i.v.m. gestagneerde economie wat resulteert in terugloop van m.n. grote bouwaanvragen Diverse kleine verschillen

N

226

N

284

V V

34 25

V

227

N V

150 12

Totaal resultaat na bestemming

N

362

Nieuwe uitgaven 2013-2016 In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x € 1.000

Netto inv. bedrag

Burgernet

Jaarlasten 2013

Jaarlasten 2014 4

Jaarlasten 2015 4

Jaarlasten 2016 4

4

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Kapitaallasten materieel Brandweer Stichting Duurzaam Rivierenland Klimaatbeleid

stand per 1-1-2013

toevoeging rente

355.324 181.512 35.000

overige toevoegingen

onttrekkingen

129.847 9.076

stand per 31-12-2013 485.171

31.765

158.823 35.000

Verbeteren van de dienstverlening

Programma

Dienstverlening

Perspectievennota

Pagina 21


Programma 2

Dienstverlening

Burgerzaken / Publieksvoorlichting / Dienstverleningsconcept / Kadaster en kaarten

Wat willen we? Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert. De eisen die burgers stellen aan overheidsdienstverlening zijn veranderd. Burgers willen zelf bepalen hoe (schriftelijk, telefonisch, elektronisch of persoonlijk) en op welk moment (tijdens of na kantoortijden) zij contact hebben met de gemeente. Daarbij willen burgers tegenwoordig ook zelf een vinger aan de pols kunnen houden over de afhandeling van de door hen aangevraagde producten of diensten. De gemeente Tiel wil in antwoord daarop 'Vraaggerichte, geïntegreerde diensten verlenen'. Vraaggericht wil zeggen dat de vraag van de klant leidend is bij de inrichting van onze dienstverlening. De klant kan daarbij een individuele burger zijn, een bedrijf, een instelling of een collectieve groep van burgers (bijvoorbeeld een bewonersvereniging). De gemeente streeft naar één integrale frontoffice (KlantContactCentrum) waar burgers met al hun vragen terecht kunnen via verschillende communicatiekanalen (multichannel) en waar zij geholpen worden door medewerkers die hiervoor zijn toegerust. Wij stellen hiervoor kwaliteitscriteria op (servicenormen), waar de burger ons op kan aanspreken. Door middel van een kennisbank / website zorgen we voor een goede informatievoorziening naar de klant. Wij zoeken samenwerking met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg op het gebied van klantcontacten bij zowel front- als back-office activiteiten met als doel de kosten te verlagen, de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen. Tenslotte willen we overbodige regels en onnodige ingewikkelde of tegenstrijdige regels verminderen en/of voorkomen. De regels die overblijven, moeten helder en duidelijk worden gecommuniceerd, opdat iedereen weet waar hij/zij aan toe is. De ambities liggen in de lijn met voorgaande jaren binnen de huidige tijdgeest en de ter beschikking gestelde middelen.

Speerpunten Binnen het programma Dienstverlening is een aantal speerpunten benoemd. Het gaat het om: 1) het voldoen aan wettelijke eisen, 2) verhogen van de klanttevredenheid 3) uitbreiden van de mogelijkheden voor digitale dienstverlening en 4 ) meer regionale samenwerking op gebied van IM / ICT. Deze speerpunten zijn weergegeven in een doelenboom (zie figuur 1). Voor ieder speerpunt zijn één of meerdere maatschappelijk effect of resultaat indicatoren benoemd.

1. Verhogen telefonische bereikbaarheid (steeds meer eerstelijns vraagafhandeling in het KCC, toewerken naar 1 nummer, eventueel 14+) 2. Toerusten van medewerkers door middel van training/coaching/opleiding 3. Voorbereiden integratie van receptiebalie en telefonie van WIZ en Achterweg; één loket gedachte

1. Uitbreiden producten en dienstenaanbod via www.tiel.nl 2. Meer dienstverlening op afspraak via www.tiel.nl 3. De veiligheid van onze digitale dienstverlening is op orde (slagen voor audit)

1. 2. 3. 4.

2. Verhogen van de klanttevredenheid met betrekking tot de dienstverlening in het KCC (balie, telefoon en digitaal)

3. Uitbreiden mogelijkheden voor digitale dienstverlening

4. Meer regionale samenwerking op gebied van IM / ICT

Inventariseren huidige ICT infrastructuur, hardware, software Ontwerpen blauwdruk voor de toekomst (met input van dienstverlening en IM) Jaarkalenders voor ICT-projecten onderling afstemmen, prioriteit in tijd stellen Regionaal KCC / regionale kennisbank

1. Ieder keer slagen voor de wettelijk verplichte GBA-audit 2. De invoering van de basisregistraties loopt op schema 3. Slagen voor de audit voor de DigiD gebruikende website en BAG 4. Voorbereiden op electronische verklaring omtrent gedrag 5. Organiseren verkiezingen


Pagina 22

We voldoen aan alle wettelijke eisen

1.


Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert

Figuur 1: Doelenboom programma Dienstverlening


Vanaf 10 maart 2011 Tot 15 augustus 2012

2011 536* 431 162

Digitalisering Aantal gemaakte afspraken digitaal Aantal digitaal ingevulde formulieren Aantal digitale transacties Aantal dagen per jaar dat het netwerk eruit ligt door hackersaanval/veiligheidslek:  ICT  Website

3)

* **

2011

Klanttevredenheid Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek balie Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek telefoon Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek digitaal Aantal klachten dat aan de externe klachtencommissie:  wordt voorgelegd  gegrond is verklaard

2)

Op tijd

0 0

2 0

x x x

Geslaagd Geslaagd n.v.t.

Wettelijke eisen Tiel voldoet aan de audits voor:  Gemeentelijke basisadministratie (GBA)  Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG)  Website DigiD Tiel voert nieuwe wetgeving rond basisregistraties op tijd in (o.a. 2011: koppeling BAGGBA)

1)

2011

Raadsperiode 2012 2013 595** 349** 151**



Tabel 1: Maatschappelijk effecten resultaat indicatoren programma Dienstverlening



2014

2014

2014

Afdeling ICT Webteam

Webteam Webteam Webteam

bron

BMPZ BMPZ BMPZ Afdeling Algemene Juridische Zaken

bron

Afdeling Personeelszaken Afdeling Personeelszaken

bron

0 (2011) 0 (2011)

0 (2010) 395 (2010) 142 (2010)

nulmeting

2 (2011) 0 (2011)

7,8 (2010) 7,5 (2010) 6,8 (2010)

nulmeting

Op tijd

Geslaagd Geslaagd n.v.t.

nulmeting (2011)

700 450 200

2 0

7,8 7,5 7,5

Nul dagen Nul dagen

norm

norm

Altijd op tijd

Altijd geslaagd

norm

Pagina 23


Pagina 24

Wat hebben we aan beleid?  

Dienstverleningsvisie 'De burger/klant van de gemeente Tiel van vandaag en morgen' 2007 Strategische visie 'Vraaggerichte Dienstverlening' 2006

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Landelijk De landelijke kaders op gebied van dienstverlening zijn vastgelegd in het Implementatie Nationaal Uitvoeringsprogramma (INUP). De belangrijkste speerpunten zijn: 1) gemeenten worden dé poort tot publieke dienstverlening; dat betekent dat gemeenten ook het eerste aanspreekpunt worden voor taken die bij andere overheden (zoals Rijk, Provincie, Waterschap, etc) liggen 2) alle gemeenten hebben één (multichannel) KlantContactCentrum en werken zoveel mogelijk samen 3) alle gemeenten werken transparant. In 2010 heeft de VNG heeft haar visie op de publieke dienstverlening geactualiseerd. De persoonlijke benadering van klanten staat daarbij centraal. Daarvoor is het noodzakelijk dat 'de basis op orde is'. Dit betekent niet alleen dat de technische ondersteuning (IM / ICT) goed geregeld moet zijn, maar ook dat er eisen worden gesteld aan de houding en het gedrag van medewerkers. De uitvoering van het INUP (overheidsbrede implementatie-agenda dienstverlening e-overheid), brengt soms verplichte nieuwe investeringen met zich mee. In onze begroting is hiermee geen rekening gehouden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over het tempo en het kwaliteitsniveau van de invoering hiervan. Regionaal Met vier andere gemeenten (Zaltbommel, Culemborg, Maasdriel en Neerijnen) wordt samengewerkt in een regionale kennisbank. Met alle gemeenten in de Regio wordt in meer of mindere mate samengewerkt op het gebied van de basisregistraties. Op 1 januari 2013 moet de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) zijn opgeleverd. Daarnaast werkt de gemeente Tiel intensief samen met Geldermalsen en Culemborg op gebied van IM / ICT. Er wordt gestreefd naar een organisatorische samenvoeging van alle IM / ICT functies per 1 juli 2013. Het doel is de kosten te verlagen (minder meer), de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen. Er is een sterke relatie tussen IM / ICT en dienstverlening. De dienstverlening is leidend voor de inrichting van diverse processen en systemen. IM / ICT is daarbij randvoorwaardelijk.

Wat gaan we doen in 2013? Actiepunten per speerpunt: Speerpunt 1 Speerpunt 2 Speerpunt 3 Speerpunt 4

Actiepunten Going concern Going concern Going concern Samen met Geldermalsen en Culemborg ontwerpen van een gezamenlijk dienstverleningsconcept met bijbehorende werkprocessen (werkgroep proces en dienstverlening)

Product 2.1 en 2.6 2.2 2.5 2.5

Pagina 25



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

2.569 779 1.790

begroot 2012 2.474 694 1.780


begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

2.466 740 1.726

2.558 740 1.818

2.528 740 1.788

2.520 740 1.780

140

20

26

26

1.790

1.780

1.866

1.838

1.814

1.806

1.790

1.780

1.866

1.838

1.814

1.806


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 2.1 2.2 2.5 2.6

Burgerzaken Publieksvoorlichting Dienstverleningsconcept Kadaster en kaarten Totaal programma 2

Bedrag 344 417 516 589 1.866

Pagina 26



Het nadelig verschil van € 86.000 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelasting ambtelijke uren Bezuiniging drukwerk/advertentiekosten Uitvoeren Audit Digid Diverse applicaties t.b.v. basisregistratie Hogere inkomsten paspoorten, rijbewijzen e.d. Diverse kleine verschillen

N V N N V N

37 15 15 71 27 5


N

86


Software digitale handtekening Basisregistratie Grootschalige Topografie Upgraden GBI naar GBI next Upgraden Omega Link naar Crotec Link Audit en pré-audit BAG Upgraden van RoPlan IMRO 2008 naar IMRO 2012 Audit website DigiD Aanpassing processenhandboek BAG Metingen t.b.v. BAG definitieve geometrie BAG: controle niet-woningen

Netto inv. bedrag

Jaarlasten 2013 50

Jaarlasten 2016

Jaarlasten 2015

Jaarlasten 2014

18 21

3 1

3 1

3 1

5 3

5 3

5 9

5 9

4 15 1

2 2 1

2 2 1

2 2 1

3 20

3

3

3

Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn

Programma

Economische ontwikkeling


Pagina 27

Programma 3


Economische ontwikkeling / recreatie en toerisme / markten / havens / werkgelegenheid / bijstandsverlening / minimazorg / Beursplein Rivierenland

Wat willen we? De gemeente stimuleert het economische klimaat in Tiel op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. Het verbeteren en ontwikkelen van bedrijfslocaties is een middel om de werkgelegenheid te behouden cq. te vergroten. Ook het versterken van de detailhandelstructuur met daarbij speciale aandacht voor de binnenstad, perifere locaties en de wijkwinkelcentra speelt hierbij een rol. Afstemming en samenwerking vindt plaats met de regio Rivierenland en het lokaal georganiseerde bedrijfsleven. Ingezet wordt op de verdere uitbreiding van het bedrijvenpark Medel en de ontwikkeling van Rivierenland als Logistieke Hotspot. Voor het versterken van de detailhandelsstructuur en vergroten van de koopkrachtbinding blijft de ambitie om het winkelaanbod in Tiel nog gevarieerder en aantrekkelijker te maken. Recreatie en toerisme maken steeds meer onderdeel uit van de Tielse economie. De ambitie is om de aantrekkelijkheid van Tiel voor recreanten en toeristen te versterken (cultuuraanbod, evenementen, winkelen, overnachtingsmogelijkheden, fiets- en wandelroutes, etc). In Tiel staan relatief veel mensen door werkloosheid ongewild aan de kant. Terwijl betaalde arbeid de kans biedt om in eigen levensonderhoud te voorzien en een zinvolle manier is om volwaardig aan de samenleving deel te nemen. Ook gelet op de demografische bevolkingsontwikkeling is verhoging van de arbeidsmarktparticipatie noodzakelijk. De beschikbare arbeidsplaatsen en de beroepsbevolking van Tiel sluiten zoveel mogelijk op elkaar aan. Er zijn relatief veel mensen laag opgeleid in Tiel. Veel jongeren hebben door voortijdig schoolverlaten geen uitzicht op werk. Dit vraagt specifieke aandacht. Het begeleiden van werkzoekende mensen naar de arbeidsmarkt vraagt om maatwerk. Een passend aanbod van scholing en/of werkervaring. Deze aanpak doen wij steeds meer vanuit een regionaal perspectief in samenwerking met diverse ketenpartners, ondernemers en opleidingsinstituten. Wij realiseren deze beleidsinzet ondanks de fors afnemende financiële middelen hiervoor van de rijksoverheid. Mensen, die (nog) niet of niet meer aan de slag kunnen, mogen niet worden uitgesloten van gemeentelijke ondersteuning. Wanneer zij buiten hun schuld in de problemen (dreigen te) komen, kunnen zij rekenen op een rechtvaardig minimabeleid.

Speerpunten Binnen het programma Economische ontwikkeling is een aantal speerpunten benoemd. Het gaat het om: 1) voldoende en passende werkgelegenheid, 2) verhogen van het aantal passende arbeidsplaatsen en 3) de arbeidsparticipatie verhogen. Deze speerpunten zijn weergegeven in een doelenboom (zie figuur 1). Voor ieder speerpunt zijn één of meerdere maatschappelijk effect of resultaat indicatoren benoemd.

Pagina 28

1. Zorgen voor behoud en toename van werkgelegenheid door o.a. de ontwikkeling en uitbreiding van Medel en revitalisering/herstructurering van bedrijfslocaties 2. Behouden en versterken van de detailhandelstructuur met speciale aandacht voor binnenstad, wijkwinkelcentra en perifere detailhandelslocaties 3. Versterken van de koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing 4. De ontwikkelingsmogelijkheden onderzoeken voor bedrijvigheid aan het water (regionaal onderzoek natte bedrijventerrein/logistieke hotspot)

1. Activeren en intensiveren van de afstemming van EZ-beleid, ruimtelijke ontwikkelingen arbeidsmarktbeleid gericht op een visie op de werkgelegenheidsontwikkeling 2. Vergroten van de afstemming van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid op het arbeidsaanbod van Tielse burgers gericht op een visie op de arbeidsmarktontwikkeling 3. Activeren, ondersteunen en intensiveren van de werkgeversbenadering door enkele contacten, bijeenkomsten met werkgeversorganisaties en ondernemersverenigingen

1. Beursplein positioneren als centrale plaats voor dienstverlening aan werkgevers, werknemers en jongeren > 18 jaar zonder startkwalificatie voor scholing. Deze dienstverlening is gericht op het beperken of verminderen van de werkloosheid in Tiel. 2. Beleid en uitvoering organiseren op regionaal niveau ten behoeve van schaalgrootte, variëteit en kwaliteit 3. Beschikbaar reïntegratiebudget effectief inzetten op arbeidstoeleiding Wwb, waardoor het huidige Wwb volume wordt beperkt. Daarnaast wordt de WSW optimaal benut. 4. Mensen die niet (meer) aangewezen zijn op arbeid worden vanuit een ketensamenwerking een aanbod gedaan vanuit Wmo, AWBZ, minimavoorzieningen, jeugdhulp 5. Mensen laten werken naar hun vermogen in relatie tot Wmo, AWBZ, jeugdzorg

2. Verhogen van het aantal passende arbeidsplaatsen

3. de arbeidsparticipatie verhogen; verminderen van de werkloosheid


1. Voldoende en passende werkgelegenheid behorende bij de regiofunctie van Tiel


De gemeente Tiel stimuleert het economische klimaat op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. De gemeente stimuleert inwoners opdat iedereen participeert naar zijn of haar (arbeids-)capaciteiten.

Figuur 1: Doelenboom programma Economische ontwikkeling


* **

1)

6,9 98 82 12 20

20.230 8.400 5.650 34.280

Koopstroom onderzoek 2011**

6,9 98 82 12 20

20.230 8.400 5.650 34.280

209 (34.771)

209 (34.771) Koopstroom onderzoek 2011 **

175 (28.900)

175 (28.900)

348 (94.260)

348 (94.260) Locatus 2011

301 (85.807)

3.030 21.650 151.142

23.370 (100%) 7.520 (32%) 4.920 (21%) 3.000 (13%) 3.430 (15%) 2.270 (10%)

nulmeting 2011

301 (85.807)

Locatus 2011

PWE 2011*

3.030 21.650 151.142

bron PWE 2011*

Raadsperiode 2012 2013 2014

23.370 (100%) 7.520 (32%) 4.920 (21%) 3.000 (13%) 3.430 (15%) 2.270 (10%)

2011

De gegevens van de PWE komen voort uit het lidmaatschap van de regio op de Provinciale Werkgelegenheid Enquête (PWE) Het koopstroomonderzoek wordt, bij beschikbaarheid van financiële middelen, één keer in de 5 jaar uitgevoerd

Werkgelegenheid (aantal banen) in Tiel:  overige dienstverlening  handel  delfstoffen, industrie / nutsbedrijven  financiële en zakelijke dienstverlening  vervoer Aantal bedrijven in Tiel Aantal bedrijven in Regio Rivierenland Aantal bedrijven in Gelderland Aantal detailhandelsbedrijven heel Tiel:  exclusief leegstand, aantal Verkooppunten / aantal m² WVO  inclusief leegstand, aantal Verkooppunten / aantal m² WVO Aantal detailhandelsbedrijven binnenstad Tiel:  exclusief leegstand, aantal Verkooppunten / aantal m² WVO  inclusief leegstand, aantal Verkooppunten / aantal m² WVO Aantal passanten binnenstad Tiel:  zaterdag  donderdag  koopavond  totaal Koopstroom onderzoek:  algemeen oordeel over binnenstad (cijfer)  % lokale koopkrachtbinding dagelijks  % lokale koopkrachtbinding niet-dagelijks  % regionale koopkrachtbinding dagelijks  % regionale koopkrachtbinding niet-dagelijks

Voldoende en passende werkgelegenheid

Tabel 1: Maatschappelijk effecten resultaat indicatoren programma Economische ontwikkeling



Toename

Toename

Per branche niet lager dan vergelijkbare steden

Niet lager dan regionale / provinciale cijfers Per branche niet lager dan vergelijkbare steden

Niet lager dan regionale / provinciale cijfers

norm

Pagina 29

Trede 6. bemiddelen en plaatsen Trede 5. werken met ondersteuning Trede 4. werken met uitkering Trede 3. reïntegratie en scholing Trede 2. activering en participatie Trede 1. zorg Trede 0. intake en diagnose Aantal WW Aantal AO uitkeringen Werkloosheidspercentage in Tiel Ten opzichte van het landelijke percentage % participatiegraad beroepsbevolking

Aantal WWB Instroom WWB Uitstroom WWB Het aantal uitgevoerde reïntegratie trajecten per trede op de participatieladder (met bijbehorend budget) *

Verhogen arbeidsparticipatie

Aantal banen in Tiel Aantal openstaande vacatures in Tiel Aantal nieuwe vacatures in Tiel Werkloos werkzoekenden naar beroepsgroep:  % economisch administratief  % technisch + Industrie  % verzorging + dienstverlening  % transport

Verhogen passende arbeidsplaatsen

* Conform de afspraken met de raad in januari 2012

3)

2)


45 25 85 155 / 40 0 0 60 690 2.000 5,7 4,3 75

882 354 303

2011

24 28 20 14

23.360 217 126

2011



2014

2014

Arbeidsmarkt Monitor Gelderland

WIZ

UWV

WIZ

WIZ

bron

UWV

PWE 2011 UWV

bron

690 2.000 5,7 4,3 75

Niet beschikbaar

882 354 303

nulmeting 2011

24 28 20 14

23.360 217 126

nulmeting 2011

990 380 325

€ 198.000) (€ 55.000) ( € 525.000) (€ 607.743) (€ 0) (€ 0) (€ 90.000) Afname Afname Afname naar max. 1% boven landelijk % 76

45 25 85 155/40 n.v.t. n.v.t. 60

norm

Gelijk of minder Afname Afname Afname

> 23.360 > 300 > 200

norm

Pagina 30


Pagina 31

Wat hebben we aan beleid? Het economisch klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden  Convenant bedrijventerreinen Rivierenland  Detailhandelsnota 2012 - 2017  Beleidsnota Recreatie en Toerisme 2006  Programma Welvarend, hierin zijn opgenomen:  Regionale visie 'Kansen tussen de dijken' 2007 – 2011  Regionaal Sociaal Economische Visie 2009 – 2020 met actieprogramma 2009  Regionaal economisch programma- en ontwikkelingsdocument (EPO) 2009  Regionaal Programma Bedrijventerreinen Rivierenland (RPB) 2012  Kampeerbeleid 2009  Convenant Subsidieverstrekking Ondernemersfonds Tiel 2009  Structuurvisie Tiel 2010  Gemeenschappelijke Regeling Industrieschap Medel De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen  Visie en beleid Beursplein Rivierenland 2005  Besluit Stuurgroep WAPR 31 januari 2012 inzake Werkgevers Adviespunt Rivierenland  Reïntegratiebeleid WWB 2012 – 2015  Besluit B&W 24 april 2012 met betrekking tot deelname ontwikkeling RIW (regionale infrastructuur werk)  Besluit participatie in het RSA (regionaal sociaal accoord) april 2012 Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn  Nota 'Schuldhulpverlening' 2002  Nota Gedifferentieerd Controleren 2006  Notitie Bijstandbesluit Zelfstandigen 2003  Nota bijzondere bijstand en voorzieningen voor minima 2008  Verordening langdurigheidtoeslag gemeente Tiel 2009  Notitie Budgetbeheer gemeente Tiel  Samenwerkingsovereenkomst en financiering Jeugdsportfonds

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden Economisch en recreatief / toeristisch beleid In 2013 ligt de nadruk op samenwerking en uitvoering van het regionale en lokale beleid. Er wordt geen nieuw economisch beleid opgesteld. Het bestaande beleid zal worden ingebracht in projecten, plannen en visies. Samenwerking De gemeente blijft zich inzetten voor het behoud van de goede relatie en samenwerking met de provincie Gelderland, de Regio Rivierenland en het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel. Het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel bestaat uit de Ondernemers Coöperatie Tiel (OCT) – hierin is de Coöperatie Medel vertegenwoordigd, Hart van Tiel (HvT), de Stichting Beveiliging Bedrijventerreinen Tiel (SBBT), het Ondernemersfonds Tiel en de KvK Midden Nederland.


Pagina 32

Op regionaal niveau ligt in 2013 de nadruk op de uitwerking van de projecten, gedeeltelijk in 2012 opgestart, opgenomen in het programma Welvarend. Aan de volgende projecten is prioriteit gegeven omdat deze belangrijk zijn voor de afstemming en ontwikkeling van lokale en regionale projecten: Economisch  Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB)  Logistieke Hotspot Rivierenland  Convenant bedrijventerreinen (actualiseren)  Regionale detailhandelsvisie  Kantorenvisie  Bedrijven onder dak (onderzoek KvK) Recreatief / Toeristisch  Oprichten / uitbreiden Wandelroutenetwerk  Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem  Meerjarenprogramma voor 2013 en verder  Marketing en Promotie: provinciale acties De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Werken naar vermogen Het wetsvoorstel werken naar vermogen is controversieel. Maar de visie op werken naar vermogen blijft voortbestaan. Voor de andere decentralisaties, Jeugdzorg en AWBZ begeleiding, geldt dat ook. Als we de problematiek vertalen naar de participatieladder, woonladder en zorgladder dan treffen we vaak dezelfde burgers aan op de onderste treden van die ladders. Dat is voldoende reden voor de gemeente om te blijven oriënteren en in te zetten op integrale ontwikkeling van deze beleidsvelden, het sociaal domein. Dit in afwachting van beleidsplannen uit het nieuwe kabinet. Arbeidsmarktbeleid De ontwikkeling van arbeidsmarkt laat de rijksoverheid over aan de regio gemeenten. Tiel geldt daarbij als een voortrekkergemeente. Medio 2012 is bekend geworden dat er in Nederland 35 arbeidsmarktregio's blijven, waaronder Rivierenland. Die duidelijkheid is een extra impuls om een onderbouwd en integraal arbeidsmarktbeleid te ontwikkelen als regio. Bekend is dat er minder financiële middelen komen, het onderwijsniveau laag is en in bepaalde sectoren vraag is naar arbeid. Eén gezamenlijke analyse kan de basis zijn voor een regionaal arbeidsmarktbeleid dat een antwoord moet bieden voor de problematiek. Zo'n integraal regionaal arbeidsmarktbeleid is logischerwijs te vertalen naar het Programma Participerend van de Regio. Regionale samenwerking en dienstverlening Beursplein Rivierenland Zoals beschreven blijven er 35 arbeidsmarktregio's in Nederland. In 30 van die regio's is ook een werkplein vestiging van het UWV werkbedrijf. Tiel is één van die vestigingen. Dit noodzaakt tot een goed gezamenlijk arbeidsmarktbeleid. Maar ook tot een gedragen visie op het werkplein, Beursplein Rivierenland. Kan worden volstaan met dienstverlening aan werknemers en werkgevers zoals nu gebeurd met onder andere een Leerwerkloket en Jongerenloket? De rolverdeling en samenwerking van gemeenten en UWV werkbedrijf moet duidelijk zijn en gedragen worden. Het ontwikkelingsproces naar een RIW moet hieraan bijdragen. Een verbredende vraag is of het Beursplein ook een rol heeft of moet krijgen binnen het sociale domein. Dienstverleningsvormen voor jeugd, zorg, veiligheid binnen een ketensamenwerking en/of netwerkorganisatie.


Pagina 33

Wet werk en bijstand In 2013 zal er sprake zijn van een andere bereken- en verdeelsystematiek BUIG (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten). De rijksvergoeding voor bijstands- en andere uitkeringen. Dit kan gunstig zijn voor onze gemeente. Daarnaast komt er een wet voor huisbezoeken rechtmatigheid (31.929) en het beheersen van de Nederlandse taal wordt een verplichting in de Wwb (32.328). Ook komt er een wet voor aanscherping handhaving en sanctiebeleid onder andere voor de Wwb (33.207). Het opschuiven van de AOW leeftijd betekent dat bijstandsuitkeringen langer zullen duren. Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn Bijzonder bijstands- en minimabeleid De slechte situatie en de langdurige recessie hebben tot gevolg dat steeds meer mensen (vaker) een beroep (moeten) doen op het gemeentelijke minimabeleid. Langdurig laag inkomen, het 'uitputten' van de eventuele eigen reserves en een terugtrekkende Rijksoverheid leiden er toe dat een beroep gedaan wordt op ondersteuning door de gemeente. Ontwikkelingen binnen de AWBZ en de terugtrekkende Rijksoverheid maken dat heroverweging van de nota Bijzondere Bijstand en minimabeleid 2008 aan de orde is. Integrale schuldhulpverlening Met de invoering van de Wet gemeentelijke schuldhulpverlening per 1 juli 2012 is het bieden van integrale schuldhulpverlening een gemeentelijke plicht geworden. Voor juiste invulling van de integrale schuldhulpverlening is, zoals in het beleidsplan gemeentelijke schuldhulpverlening vastgelegd is, ingezet op intensievere samenwerking met vrijwillige en professionele ketenpartners. Budgetbeheer In het najaar 2012 is gestart met een pilot betreffende het in eigen beheer uitvoeren van budgetbeheer voor mensen met schulden. De pilotfase bestrijkt 12 maanden. Dit jaar wordt de pilot geëvalueerd.

Wat gaan we doen in 2013? Actiepunten per speerpunt Speerpunt 1

Actiepunten  Ontwikkeling en uitbreiden van bedrijvenpark Medel (o.a. grenscorrectie, opstellen ruimtelijke en financiële plannen)  Voor economische ontwikkelingen in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart):  Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB)  Logistieke Hotspot Rivierenland  Convenant bedrijventerreinen (actualiseren)  Regionale detailhandelsvisie  Kantorenvisie  Bedrijven onder dak (onderzoek KvK)

Product 3.1. en 3.2


Speerpunt 1

Speerpunt 2

Speerpunt 3

Actiepunten  Voor recreatie en toerisme in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart):  Oprichten /uitbreiden Wandelroutenetwerk  Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem  Meerjarenprogramma voor 2013 en verder  Marketing en Promotie: provinciale acties  Ontwikkelen Medel en Medel II (EZ)  Herstructurering en revitalisering Latenstein (EZ)  Initiëren en bijdragen aan een regionaal arbeidsmarktbeleid  Heroriëntatie op de positie en dienstverlening Beursplein Rivierenland. Mede vanuit het ontwikkelingsproces RIW  Versterken werkgeversbenadering via WAPR en ook RSA  Beperken van Wwb volume; inzet reïntegratiebeleid en budget  Visie en aanzet tot ontwikkeling van werken naar vermogen binnen de bredere context van het sociale domein

Pagina 34

Product

3.1 3.1 3.5 3.8 3.5 3.5 en 3.6 3.5, 3.6 en 3.7

Pagina 35



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

begroot 2012

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

34.361 27.860 6.501

32.545 25.791 6.754

31.408 24.484 6.924

31.625 24.484 7.141

31.573 24.484 7.089

31.072 24.484 6.588

6.501

6.754

6.924

7.141

7.089

6.588

6.754

6.924

7.141

7.089

6.588



55 6.446

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

Bedrag

Economische ontwikkeling Recreatie en toerisme Markten Havens Werkgelegenheid Bijstandsverlening Minimazorg

774 91 30 -37 95 4.020 1.951

Totaal programma 3

6.924

Pagina 36



Het nadelig verschil van € 170.000 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelastingen ambtelijke uren Lagere doorbetaling reclamebelasting Hogere inkomsten verhuur reclamemast Medel (doorwerking bezuiniging) Incidenteel budget uitvoering project Eigen Kracht, hiervoor worden middelen ontvangen van het rijk Incidenteel budget toerisme in 2012 Per saldo hogere lasten uitkeringen WWB, IOAW/IOAZ en Bbz Diverse kleine verschillen

N V V

53 27 20

N V N V

50 32 163 17


N

170

Nieuwe uitgaven 2013-2016 Voor dit programma zijn geen nieuwe uitgaven.

Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

Zorgen voor een goede verkeersinfrastructuur Reguleren van parkeren (in de binnenstad) Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel

Programma

Mobiliteit

Pagina 37


Programma 4

Mobiliteit

Verkeersregeling / verkeersveiligheid / openbaar vervoer / parkeren / voetveer

Wat willen we? In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds. Tiel is de centrumstad van de regio en ligt centraal in Nederland. Een goede bereikbaarheid van Tiel is van essentieel belang. Door ruimtelijke en economische ontwikkelingen neemt de mobiliteit toe. De derde ontsluitingsweg voor Passewaaij is dan ook één van de thema's waarvoor de coalitiepartijen de handen uit de mouwen steken, in relatie tot de ruimtelijke ontwikkeling van Passewaaij. Maar de openbare ruimte is beperkt en de snelheid waarmee een ieder zich in de stad of van stad naar dorp en omgekeerd beweegt, is verschillend. De ruimte moet rechtvaardig verdeeld worden over iedereen om te wonen, te winkelen of te werken. Een stad is leefbaar wanneer jong en oud er hun plek kunnen vinden, zich er thuis kunnen voelen (...) veilige begaanbare straten horen hierbij. Het faciliteren van mobiliteit blijft een zaak van een balans zoeken. Het verkeer dient veilig, efficiënt en comfortabel te kunnen plaatsvinden en daar waar nodig dient het parkeren en stallen van auto's gefaciliteerd te worden. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage. In de Mobiliteitsvisie Tiel 2008–2020 en de Parkeervisie 2007 die begin 2008 zijn vastgesteld, is beleid geformuleerd ten aanzien van de volgende speerpunten:  de bereikbaarheid en ontsluiting van de stad als geheel en de binnenstad in het bijzonder vanuit en naar de regio (en verder) per auto en openbaar vervoer  versterking van de rol van het openbaar vervoer bij het ontsluiten van Tiel van en naar de regio, alsmede het verbinden van de belangrijke bestemmingen binnen Tiel en in het bijzonder voor de verplaatsingsbehoefte van ouderen en gehandicapten  parkeren in en rondom de binnenstad  de verbetering van de verkeersveiligheid  de versterking van de rol van de fiets in de verplaatsingsbehoefte binnen Tiel. Wij willen minimaal het huidige niveau van het openbaar vervoer handhaven en het gebruik van het openbaar vervoer binnen de gemeente bevorderen. De beide NS stations hebben daarbij een belangrijke functie, niet alleen als begin- en eindpunt, maar ook als overstapplaats van bus, fiets en auto naar de trein (en vice versa). Ook een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer, de fiets en de auto is van groot belang.

Speerpunten Binnen het programma Mobiliteit is een aantal speerpunten benoemd. Deze speerpunten zijn weergegeven in een doelenboom (zie figuur 1). Voor ieder speerpunt zijn één of meerdere maatschappelijk effect of resultaat indicatoren benoemd.

1. rondweg Passewaaij 2. aanbrengen Kiss & Ride bij alle schoolomgevingen 3. verbeteren van de verkeerssituaties bij verkeersaanzuigende locaties (sportterreinen, winkels, scholen, e.d.)

1. aanleg ontbrekende schakels fietsnetwerk en vermindering spoorse barrière (aanpassing fietsoversteek Tiel Centraal en nieuwe fietstunnel Siependaallaan) 2. verbeteren fietsparkeervoorzieningen binnenstad 3. stallingsmogelijkheden (fiets) bij verkeersaanzuigende locaties (o.a. binnenstad)

4.Goede lokale auto-ontsluiting

5. Versterking van de rol van de fiets

1. behoud directe treinverbinding Tiel-Arnhem (lobby) 2. uitbreiding fietsenstallingen stations Passewaaij en Tiel Centraal (planning 2012/2013) 3. verbeteren P&R station Tiel Passewaaij

derde hoofdontsluiting Passewaaij verbeteren westelijke ontsluiting Medel / Kellen voor vrachtverkeer verbeteren noordelijke entree binnenstad (Westroijensestraat-Lokstraat-Binnenhoek) verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit oostelijke richting verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit westelijke richting verbeteren doorstroming A15 (lobby)

1. gebouwde parkeervoorzieningen in de poorten 2. verbeteren/aanbrengen dynamische p-verwijzing (minimaliseren zoekgedrag) 3. verbeteren parkeervoorzieningen

1. 2. 3. 4. 5. 6.


3. Goede parkeervoorzieningen in en om de binnenstad

2. Goede ontsluiting per openbaar vervoer van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden; versterken ketenmobiliteit

1. Goede auto-ontsluiting van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden


In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds

Figuur 1: Doelenboom programma Mobiliteit


Pagina 38

10.900 21.700 18.000 x

2011

Regionale OV ontsluiting Dekkingsgraad bushaltes (% woningen binnen 300 m. van een bushalte):  Tiel centrum  Tiel oost  Tiel west  Tiel noord  Passewaaij  Bergakker  Zennewijnen  Wadenoijen  Kapel-Avezaath In- en uitstap cijfers trein aantal reizigers per etmaal (werkdag):  Tiel Centraal (richting Utrecht)  Tiel Centraal (richting Arnhem)  Tiel Passewaaij (totaal)

2011

nulmeting

9.200 (2009) 22.000 (2009) 19.400 (2010) 3.200 (2010)

nulmeting

5.900* x 1.650*

norm

16.400 39.000 22.500 2.200

norm *

Pagina 39

x = gegevens onbekend

4.200 (2009) x 950 (2008) Provincie Gelderland

bron

tellingen

bron

x x x

2014

2014

85 65 80 60 20 0 15 80 5


x x x x

Raadsperiode 2012 ** 2013

85 65 80 60 20 0 15 80 5

Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025 De verkeerstellingen voor 2012 staan voor het vierde kwartaal gepland

Regionale auto ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag):  Grotebrugse Grintweg (AmsterdamRijnkanaal)  N835 (A15 – Laan van Westroijen)  N834 (Schaarsdijkweg – komgrens)  Lingeweg (Inundatiekanaal)

* Op basis van vervoersmodel 2020

2)

* **

1)

Tabel 1: Maatschappelijk effecten resultaat indicatoren programma Mobiliteit



*

243 209 781 693 252 324

2011

Raadsperiode 2012 ** 2013 2014 Afdeling SB

bron 71,4% 7,5% 70,3% 16,0% 17,8% 48,4%

nulmeting

Tot en met mei 2012 Op basis van de CROW normeringen (minimaal niveau) Inventarisatie over het jaar 2012 staan voor het eerste kwartaal 2013 gepland

Raadsperiode 2012 2013 4.550 * (48%) ***

* ** ***

2011 14.343 (62%) 10.521 m2 5,7 %

Rol van de fiets Bezettingsgraden fietsparkeervoorziening (Oude Haven) Onderhoud fietsvoorzieningen onvoldoende ** Fietspaden en fietsstroken

x Afdeling SB (CROW)

23.162 (100%) 184.576 m2 (100%)

norm

15.900

15.300

17.200

16.000

17.000

norm *

maximaal 85% 85% 85% 85% 85% 85%

norm

Pagina 40


x Afdeling SB

nulmeting

10.300 (2009)

9.900

bron

10.800 (2009)

x

2014

10.900 (2009)

x

nulmeting

16.900 (2010)

tellingen

bron

x

2014

17.000 (2009)

Raadsperiode 2012 ** 2013 x

2011

Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025 De verkeerstellingen over het jaar 2012 staan voor het vierde kwartaal gepland

Goede lokale auto ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag)  Lokstraat (Esdoornstraat – Westroijensestraat)  Nieuwe Tielseweg (Waardenburglaan Teisterbantlaan)  Schaarsdijkweg (Dr. J.M. Den Uyllaan Lingeweg)  Rivierenlandlaan (Burg. Meslaan - Wilhelmina Druckerstraat)  Laan van Westroijen (Predikbroedersweg Gasthuislingelaan)

Parkeergegevens in betaalde uren op de woensdag (representatief). De tellingen fluctueren per dag, donderdagavond en zaterdag veelal 'vol' (90% - 105%). De gegevens zijn zonder vergunninghouders, ontheffinghouders en kraskaarthouders. Fysieke tellingen gepland in najaar 2012 i.v.m. evaluatie schilparkeren

Parkeervoorzieningen binnenstad Bezettingsgraden parkeervoorzieningen *  Burgemeester Hasselmanplein (34pp)  Het Taluud (279pp)  Oude Haven (111pp)  De Waalkade (432pp)  Bleekveld (141pp)  Koninginnestraat (67pp)

5)

* **

4)

**

3)



Pagina 41

Wat hebben we aan beleid? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur  Mobiliteitsvisie Tiel 2008-2020  Uitvoeringsplan Mobiliteit 2013-2016 Regulieren van parkeren (in de binnenstad)  Parkeerbeleidsplan (PBP) 2006  Parkeervisie, dynamische parkeerbalans 2007  Raadsbesluit tot invoering parkeerregulering rondom de binnenstad (februari 2010)  Plan van aanpak sanering verkeersborden en bewegwijzering 2013-2016 Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel  Bedrijfsplan Voetveer 2011

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur Mobiliteitsvisie in relatie tot ruimtelijke ontwikkelingen De Raad heeft op 20 juni 2012 de Herijking Woningbouwprogrammering Tiel 2010-2020 vastgesteld. Het Regionale Verkeersmodel wordt aangepast aan de gewijzigde ruimtelijke ontwikkelingen. In de herijking is onder andere de uitbreiding van Passewaaij met de buurten 9, 10 en 11 niet benoemd als voorkeurslocatie voor woningbouw tot 2020. Dit kan invloed hebben op nut en noodzaak van de 3e hoofdontsluiting van Passewaaij en de termijn waarop deze nieuwe verbinding naar de A15 wenselijk wordt. Hetzelfde geldt voor de parallelle route langs het spoor. Deze route heeft een nauwe relatie met de ontwikkeling van het Stationsgebied en Burensepoort. De doortrekking van de Laan van Westroijen is gereed en daarmee kan het vrachtverkeer beter naar de industrieterreinen. In 2012 is gestart met de voorbereidingen voor de reconstructie van de Binnenhoek. Dit loopt nog door in 2013. In 2014 is de uitvoering gepland. De ruimtelijke procedure om de aanleg van de rondweg Passewaaij mogelijk te maken is medio 2012 gestart. Na afronding van deze procedure wordt de aanleg van de weg verder voorbereid. Uitvoeringsplan Mobiliteit De speerpunten in het uitvoeringsplan dat in 2012 is vastgesteld, zijn verkeersinfrastructuur (km-zones, fietsers en voetgangers, openbaar vervoer en goederenvervoer), verkeersveiligheid (rond scholen en inclusief handhaving) en verkeerseducatie. In 2013 wordt onderzocht of er financiële middelen te vinden zijn om het verder inrichten van verblijfsgebieden in binnen- en buitengebied, als vervolg op de aanwijzing van de hoofdroutes en zijwegen naar de woonwijken met respectievelijk 50 en 30 km/uur in 2012. In 2013 wordt bovendien de entree van het ziekenhuis Rivierenland aan de President Kennedylaan aangepakt. De kosten hiervan worden door het ziekenhuis betaald. Verder wordt in 2013 de schoolomgeving van de OBS De Achtbaan en de OBS De Regenboog aangepakt binnen het project Vogelbuurt. Er zal onder andere een Kiss & Ride aangebracht worden. Voor 2013 staat ook het verder uitwerken van het onderdeel educatie.


Pagina 42

Regulieren van parkeren (in de binnenstad) Uitvoeringsplan parkeren binnenstad en omgeving Om het centrum beter bereikbaar te maken voor bezoekers en tegelijkertijd bewoners meer parkeergelegenheid te bieden, is betaald parkeren integraal ingevoerd in de gehele binnenstad en in de eerste schil hier omheen. In 2013 wordt op basis van monitoring, ook in een 2e schil rond de binnenstad regulerende maatregelen uitgevoerd. Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel Bedrijfsplan Voetveer In 2013 wordt een nieuwe boot aangeschaft en in gebruik genomen. Door de aangepaste tijden en prijzen wordt de bezuiniging gehaald.

Wat gaan we doen in 2013? Actiepunten per speerpunt: Speerpunt 1

Speerpunt 2

Speerpunt 3 Speerpunt 4

Speerpunt 5

Actiepunten Planvorming aanpassing vrachtroute door Kellen (onder voorbehoud van financiering Medel) Voorbereiding reconstructie Binnenhoek (uitvoering 2014) Verder overleg met Rijk en Provincie over de doorstroming op de A15 Verder overleg met de provincie over behoud van de treinverbinding Tiel – Arnhem Uitvoering van de aanleg extra fietsvoorzieningen bij de twee stations van Tiel Tellen en monitoren parkeren potentiële 2e schil Invoeren schilparkeren 2e schil Invoeren dubbelgebruik parkeervergunninghoudersplaatsen Voorbereiding rondweg Passewaaij Realiseren Kiss & Ride voorzieningen en schoolomgeving OBS De Achtbaan en OBS De Regenboog (project Vogelbuurt) Aanpassingen entree ziekenhuis Rivierenland op President Kennedylaan Communicatieplan rond gebruik van fietsenstalling en –rekken in het centrum van Tiel Verkeerseducatie: campagne jongeren en jeugd, beginnende bestuurders, overige bestuurders

Product 4.1 4.1 4.1 4.3 4.2 4.4 4.4 4.4 4.1

Projecten 4.2 4.1 en 4.2

Pagina 43



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

1.989 1.657 332

begroot 2012 2.225 1.450 775

Nieuwe uitgaven: lasten baten

begroot 2013 2.101 1.705 396

begroot 2014 2.098 1.705 393

begroot 2015 2.365 1.705 660

8

begroot 2016 2.216 1.705 511

241

Resultaat voor bestemming

332

775

404

393

660

752

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen

543 13

193 -74

463

431

437

453

Resultaat na bestemming

862

1.042

867

824

1.097

1.205


bedrag

Verkeersregeling Verkeersveiligheid Openbaar vervoer Parkeren Voetveer

509 187 26 94 51

Totaal programma 4

867

Pagina 44



Het voordelig verschil van € 175.000 wordt als volgt verklaard Hogere kapitaallasten door o.a. diverse parkeerprojecten Incidenteel budget 2011 (spoorkruising) Hogere inkomsten vergunningen parkeren Hogere parkeeropbrengsten Hogere inkomsten Veer (vaartijden, tariefsverhoging) Lagere doorbelasting ambtelijke uren Hogere storting reserve parkeren Diverse kleine verschillen

N V V V V V N V

8 50 98 130 48 50 196 3


V

175

Nieuwe uitgaven 2013-2016 bedragen x € 1.000

Netto inv. bedrag

Bijdrage regionaal verkeersmodel Aanschaf nieuwe veerpont Aanleg rondweg Passewaaij Rondweg Passewaaij: grondkosten

Jaarlasten 2013

Jaarlasten 2014

Jaarlasten 2015

Jaarlasten 2016

8 800 2.110 pm

241

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Parkeren

stand per 1-1-2013 940.042

toevoeging rente 44.652

overige toevoegingen 418.561

onttrekkingen

stand per 31-12-2013 1.403.255

De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven Goed wonen in Tiel voor iedereen Versterken van de historische identiteit van Tiel

Programma

Ruimtelijke ontwikkeling

Pagina 45


Programma 5


Ruimtelijke ordening / wonen / woonwagenzaken / gemeentelijke eigendommen / grondexploitatie / monumenten

Wat willen we? Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is. Tiel is een stad met een rijk historisch verleden en heeft van oudsher al een positie als centrumstad. Maar het karakter daarvan verandert. De industrie, die de stad ooit werk en inkomen bracht, is voor een belangrijk deel uit de stad verdwenen. Tiel bleef achter met een onevenwichtig sociaal-economisch profiel. Daarom liggen er plannen die Tiel een noodzakelijke en inspirerende impuls zullen geven. Programma’s die inzetten op versterking van de kwaliteiten van de Stationsomgeving en het Waalfront om Tiel aantrekkelijker te maken, ook voor hogere en middeninkomens. De woningbouwproductie moet op peil blijven. Wel is sprake van een verminderde woningbehoefte. De raad van Tiel heeft in juni 2012 het woningbouwprogramma tot 2020 herijkt, mede naar aanleiding van afspraken met de Regio en de Provincie. De structuurvisie geeft het kader waarbinnen alle ruimtelijke ontwikkelingen moeten plaatsvinden. De woningbouwproductie zal zowel op open plekken in de stad (inbreiding) plaatsvinden als op uitbreidingslocaties. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage, en wordt er een start gemaakt met het cultuurkwartier van de stad. De ontwikkelingen in Tiel Oost, waaronder de Vogelbuurt (inclusief het waterplein), staan hoog op de agenda: de woningbouw én de wateropgave die de afgelopen periode is geformuleerd. Toch zullen de komende jaren alle lopende ruimtelijke projecten kritisch bekeken moeten worden om tot keuzes te komen. Daarbij zal optimaal gebruik gemaakt moeten worden van mogelijke kansen en externe impulsen om projecten te realiseren. De coalitiepartijen hebben afgesproken actief te lobbyen om derde geldstromen binnen te halen. De gemeente Tiel wil zich profileren als een gemeente waar erfgoed een belangrijke rol speelt, want de gemeente Tiel is trots op haar bijzonder lange bewoningscontinuïteit en de nog altijd tastbare geschiedenis, zowel ondergronds (archeologie), als bovengronds (monumenten). Ontwikkelingen moeten doorgang kunnen vinden met respect voor de vele facetten die met onze cultuurhistorie samenhangen.

Wat hebben we aan beleid? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  Structuurvisie Tiel 2030  Bestemmingsplannen  Nota 'Planologisch beleid' 2012-2022  Nota Tiel Digitaal geordend 2007 (met Handboek standaard bestemmingsplanregels)


 

Pagina 46

Masterplan Waalfront 2005 Masterplan Stationsgebied 2008

Goed wonen in Tiel voor iedereen  Tielse Woonvisie 2007-2010  Hoogbouwvisie 2004-2005  Plan van aanpak Normalisatie Woonwagenlocaties 2009  KWP (Kwalitatief Woningbouwprogramma) III (2010-2019)  Prestatieafspraken met woningcorporaties SVT en SCW (2008-2012)  Startersonderzoek Tiel 'Een vliegende start in Rivierenland' Versterken van de historische identiteit van Tiel  Cultuurhistorische waardenkaart 2006  Kadernota cultuurhistorie 'Voortbouwen op fundamenten' 2009  Beleidsadvieskaart archeologie 2009  Erfgoedverordening 2009  Beleidsnota cultuurhistorie Tiel 2011

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Bestemmingsplanherziening De planning voor de integrale herziening van alle Tielse bestemmingsplannen is opgenomen in de Nota Planologisch Beleid. Over de voortgang wordt jaarlijks gerapporteerd. Uiterlijk in juni 2013 moet het gehele gemeentelijk grondgebied afgedekt zijn met actuele bestemmingsplannen. Structuurvisie De structuurvisie is vastgesteld in 2010. In de structuurvisie geeft de gemeente haar visie op het ruimtelijke beleid voor de periode tot 2030. Uitgangspunt voor de ruimtelijke visie vormt het bestaande gemeentelijke beleid zoals het Masterplan Waalfront en het Masterplan Stationsgebied en de Mobiliteitsvisie. Binnen dit bestaande beleid worden verbanden gelegd en keuzes gemaakt. Daarnaast voegt de structuurvisie nieuwe projecten toe, zowel voor de korte als de lange termijn. De structuurvisie bevat tevens een ruimtelijk investeringsprogramma, dat als onderbouwing fungeert voor het kostenverhaal van bijvoorbeeld bovenwijkse voorzieningen. Economische crisis De gevolgen van de economische crisis zijn binnen de gemeente zichtbaar op een aantal gebieden. De crisis heeft tot gevolg dat sommige woningbouwprojecten door de markt worden uitgesteld. Daarnaast is en wordt in veel projecten nog gewoon geïnvesteerd. De afgelopen jaren zijn verschillende projecten gerealiseerd (Bruggehoofd Grotebrugse Grintweg, De Vier Gravinnen, Rio terrein en Dominicuskwartier) of worden binnenkort gerealiseerd (buurt 7 Passewaaij). Demografische ontwikkelingen Voor het rivierengebied wordt de omslag van (afnemende) bevolkingsgroei naar bevolkingsafname verwacht rond 2035. Het is dus zaak om hierop tijdig voor te sorteren. Bij de herijking van de Tielse Woonvisie zal deze omstandigheid zeker een rol spelen, alhoewel voorlopig het aantal huishoudens nog zal blijven groeien als gevolg van gezinsverdunning. Wanneer het omslagpunt voor de woningmarkt zal komen is op dit moment nog onzeker. Tiel Oost Binnen de gebiedsontwikkeling Tiel Oost loopt de herstructurering van de Vogelbuurt.


Pagina 47

Normalisatie woonwagenlocaties In mei 2012 zijn de financiële middelen behorend bij de 2e Update Plan van Aanpak Normalisatie woonwagenlocaties beschikbaar gekomen. Hiermee is de fysieke kant van de normalisatie de laatste fase ingegaan en deze kan naar verwachting in 2013 worden afgerond. Met de woningbouwcorporaties zijn we in intensief overleg over de overdracht van de woonwagenlocaties. Cultuurhistorisch beleid De beleidsnota Cultuurhistorie Tiel is in 2011 vastgesteld. Gelijktijdig met deze nota is het Uitvoeringsprogramma Cultuurhistorie 2012-2015 vastgesteld. Het programma geeft de uitvoering/planning aan van het nog niet gerealiseerde beleid uit de nota.

Wat gaan we doen in 2013? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  uitvoeren meerjarenplan Planologisch Beleid 2012-2022  kaders en instrumenten ontwikkelen om uitvoering van het oplossingsscenario voor wateropgave Tiel Oost te koppelen aan de verdere ruimtelijke ontwikkeling van Tiel Oost  actualiseren bestemmingsplannen Tiel Zuid, Tiel West, Tiel Oost en Kanaalzone  uitvoeren van het Masterplan Waalfront in deelprojecten:  het gefaseerd ontwikkelen en uitvoeren van de locatie Westluidensepoort via een openbare aanbesteding  planontwikkeling Santwijckse Poort te beginnen met de uitplaatsing van het benzineverkooppunt van Dijkhuizen  opstellen van een ruimtelijk investeringsprogramma met behulp waarvan de geambieerde ruimtelijke ontwikkeling rechtstreeks kan worden gerelateerd aan de meerjarenbegroting  opstarten ontwikkeling beeldkwaliteitsvisie Goed wonen in Tiel voor iedereen  uitvoeren plan van aanpak normalisatie woonwagenlocaties  uitvoering woonvisie  opstellen prestatieafspraken Versterken van de historische identiteit van Tiel  realisatie van de activiteiten voor 2012 uit het Uitvoeringsprogramma Cultuurhistorie 20122015

Pagina 48


Hoe gaan we monitoren en evalueren? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven

Over de voortgang van de Tielse bestemmingsplan-actualisatie en de ontwikkelingen in het ruimtelijk beleid werd jaarlijks in detail gerapporteerd in de Voortgangsrapportage van de Nota Planologisch Beleid. Vanaf 2011 wordt de rapportage over de voortgang opgenomen in het Meerjarenplan Planologisch Beleid. Goed wonen in Tiel voor iedereen Realisatie aantal nieuwe woningen realisatie 2011 Huur tot toeslaggrens 0 boven toeslaggrens 31 Koop tot € 170.000 57 (2009: tot € 160.000) € 170.000 - € 200.000 53 (2009: € 160.000 - € 233.000) € 200.000 - € 250.000 89 boven € 250.000 53 (2009: > € 233.000) Totaal 283

2012

2013

0 20

17 60

68

prognose 2014

2015

2016

9 58

0 10

0 20

15

0

10

0

34

45

65

115

5

39 25

20 40

50 35

48 53

50 91

186

197

217

236

166

Bron: afdeling Stadsontwikkeling

Vanaf 2010 wordt in dit overzicht (conform provinciale wijziging) de verhoogde koop gehanteerd en de nieuwe prijscategorieën. De prognosecijfers woningbouwprogrammering Tiel 2010-2020 (juni 2012). Voor het aantal woningen (deze zijn niet in de woningbouwprogrammering opgenomen) woningbouwprogrammering geëxtrapoleerd.

prijsgrens voor betaalbare volgen uit de herijking gerealiseerde individuele is de verdeling van de


Pagina 49

Prognoses zijn momentopnamen. Er kunnen zich altijd omstandigheden voordoen waardoor bouwprojecten niet doorgaan. Zo zijn er een aantal jaren geleden nieuwe onderhandelingen gestart over buurt 6 van Passewaaij in verband met het nieuwe woonbeleid. En als een projectontwikkelaar zijn huizen niet verkocht krijgt, begint hij niet te bouwen. Een gevolg hiervan is dat de feitelijke realisatie van de bouwprojecten doorschuift in de tijd. Dit houdt in dat doorgaans minder wordt gebouwd dan oorspronkelijk gepland en er een verschuiving plaatsvindt naar de opvolgende jaren. Hoe verder in de tijd hoe minder zeker de planning wordt.

Versterken historische identiteit van Tiel Aantallen gemeentelijke, Rijks- en aspirant monumenten; meldingen onderhoud/restauratie en aantallen archeologisch onderzoek realisatie prognose 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Gemeentelijke monumenten 213 212 214* 214 215** 215 Rijksmonumenten 97 97 97 98 98 98 Aspirant monumenten 1 1 1 1 1 1 Onderhoudsubsidies 2 4 0 0 0 0 Instandhoudingssubsidie 1 4 10 8 10 12 Archeologisch onderzoek 19 26 26 20 18 15 Bron: afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten * **

Badhuisplein (dertiger jaren woningbouwcomplex) Vinkenhof / St. Jozef (dertiger jaren woningbouwcomplex)

Het is moeilijk een vooruitblik te geven voor de komende jaren. Dit is afhankelijk van de uitvoering van de beleidsnota cultuurhistorie en de resultaten die daaruit voortvloeien. In 2013 ontstaat hierover meer duidelijkheid.

Pagina 50



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

begroot 2012

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

6.838 4.359 2.479

9.209 5.252 3.957

7.718 4.823 2.895

7.600 4.679 2.921

7.648 4.713 2.935

7.472 4.538 2.934

2.479

3.957

2.895

2.921

2.935

2.934

540 457

85 905

229 94

40 44

40 44

40 44

2.562

3.137

3.030

2.917

2.931

2.930



Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Ruimtelijke ordening Wonen Woonwagenzaken Gemeentelijk eigendommen Grondexploitatie Monumenten Totaal programma 5

Bedrag 957 94 334 457 863 325 3.030

Pagina 51



Het voordelig van € 107.000 wordt als volgt verklaard In 2012 eenmalige kosten bestemmingsplan doortrekking rondweg Passewaaij In 2012 eenmalig budget voor uitvoering planologisch beleid (dekking algemene weerstandsreserve) Verhoging kosten gemeentelijke eigendommen i.v.m. toevoeging voormalig regionaal archief gebouw Incidentele bijdrage in 2012 vanuit project nieuwbouw regionaal archief Hogere doorbelasting ambtelijke uren Incidentele uitgaven en inkomsten product overige projecten grondexploitatie, o.a. onderzoekskosten veilingterrein, grondopbrengsten Industrieweg Verlaging toevoeging aan verliesvoorziening grondexploitatie o.a. geen compensatie meer voor rente op boekwaarde strategisch bezit Incidentele mutaties algemene reserve grondexploitatie Vervallen budgetten i.v.m. strategisch budgetteren Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

V

45

V

130

N N N

30 24 286

V

530

V N V V

125 424 10 31

V

107


Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Woonwagens Algemene reserve Grondexploitatie Monumenten

stand per 1-1-2013 808.494 906.851 125.000



onttrekkingen 44.209

stand per 31-12-2013 804.710

189.000

25.000 25.000

1.070.851 100.000


Pagina 52

Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen Schoonhouden van de straat Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater

Programma

Openbare ruimte

Pagina 53


Programma 6

Openbare ruimte

Groen / verhardingen / civiele kunstwerken / straatreiniging / verlichting / watergangen / rioleringen / begraven / wijkbeheer

Wat willen we? In Tiel moet tenminste 70% van de burgers tevreden zijn over het onderhoud van de openbare ruimte. De openbare ruimte (parken, pleinen, straten en groen) is van iedereen, maar wordt door de overheid beheerd. Onze aandacht blijft uitgaan naar het beheersen van zwerfafval, onkruid, hondenpoep en graffiti. Om het aanzien van de stad, het gevoel van veiligheid en het woongenot te verhogen, is het nodig de inrichting en het beheer van de openbare ruimte op niveau te houden of te brengen. Dit geldt vooral voor onze wegen, de openbare verlichting en het groen. Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad. De inrichting en het beheer van de openbare ruimte moet op niveau gehouden worden en op specifieke plaatsen, zoals de binnenstad, zelfs worden verbeterd. De gemeente wil een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners in het gebruiken van de openbare ruimte. Van hen wordt verwacht dat zij geen zaken vernielen of vervuilen. Vooral in tijden van bezuinigingen is dit belangrijk. Overigens beheert en onderhoudt de gemeente ook de minder zichtbare zaken zoals het rioleringsstelsel. Om te voldoen aan de nieuwste wettelijke eisen en inzichten in de waterketen is een omvangrijke en kostbare aanpassing van het stelsel noodzakelijk. In samenwerking met andere waterpartijen, zoals het Waterschap Rivierenland, Provincie Gelderland en het Rijk wordt hieraan uitvoering gegeven.

Wat hebben we aan beleid? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen  Kadernotitie Wegen 2012-2016 (en -beleidsplan 2012-2016)  Kadernotitie Openbare Verlichting gemeente Tiel 2012-2016  Beleidsplan Beheer en onderhoud civieltechnische kunstwerken 2008 (en Kunstwerken Gemeente Tiel, beheerplan 2009-2018) Schoonhouden van de straat  Kadernota overlastbestrijding hondenpoep 2005  Plan van aanpak Zwerfafval 2012 Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  Groenstructuurplan 2005  Kadernotitie Bomen 2012-2016 (en Bomenbeleidsplan 2005)  Ontwikkel- en beheervisie begraafplaatsen gemeente Tiel 2010-2020


Pagina 54

Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater  Gemeentelijk Rioleringsplan en watertaken van Tiel 2010-2014 (inclusief kostendekkingsplan)  Integraal Waterplan Tiel 2005 (inclusief het geactualiseerde uitvoeringsplan 2010-2014)  Waterstructuurplan 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Onkruidbestrijding In 2013 wordt niet alleen onkruid op verhardingen weer met chemische middelen behandeld, maar wordt in het kader van de bezuinigingsmaatregelen, ook overgestapt op chemische onkruidbestrijding in het groen. Een wettelijk kader vanuit het rijk waarin dit niet meer mogelijk zou zijn, is er nog steeds niet. Openbare verlichting In 2013 wordt de kadernotitie die in 2012 is opgesteld uitgewerkt naar een beleids- en beheerplan. Integrale bestekken In 2013 gaan we voor het eerst werken met integrale bestekken voor het reguliere onderhoud in noord en zuid Tiel. Dit moet bijdragen aan de opgave om slimmer en efficiënter met het beheer van onze openbare ruimte om te gaan. Wateropgave Met het Integraal Waterplan Tiel en het Waterstructuurplan Tiel geven we ook in 2013 invulling aan het realiseren van de kwantitatieve en kwalitatieve wateropgave. Hiermee werken we aan de afspraken voor doelmatiger waterbeheer vanuit de nationale en regionale kaders. In 2013 zetten we de samenwerking met meerdere gemeenten in Rivierenland en het Waterschap Rivierenland op gebied van de waterketen door, teneinde de besparingsdoelstellingen uit het Bestuursakkoord, dat in 2011 is afgesloten tussen Rijk, provincies, Waterschappen, gemeenten en de drinkwaterbedrijven, te halen. Na het feitenonderzoek en de businesscase die in 2012 zijn opgesteld, wordt in 2013 begonnen met de implementatie. Dit houdt in dat maatregelen in de waterketen en in het watersysteem binnen de gemeenten en tussen gemeenten en Waterschap zoveel mogelijk in onderlinge samenhang en indien mogelijk in de uitvoering gecombineerd opgepakt worden. Wateropgave Tiel Oost In april 2010 is het gebiedscontract Tiel Oost getekend door de Gemeente Tiel en het Waterschap Rivierenland. De invulling en financiering van de maatregelen is hierin opgenomen. Conform het uitvoeringsprogramma 2010-2015 worden de maatregelen per jaargang uitgevoerd. Bestuurlijke besluitvorming vindt plaats op basis van projectplannen. In 2011 is concreet gestart met de uitvoering en deze loopt ook in 2013 gewoon door. Zo is inmiddels drainage in de Konijnenwal aangelegd om grondwateroverlast te verminderen, loopt de aanleg van de spoorsingel door in 2013 en wordt de grootschalige aanpak van de Vogelbuurt (riolering en drainage) vervolgd. In 2013 verwachten we met een overloopvoorziening op het toekomstige waterplein in de Vogelbuurt te kunnen starten.

Pagina 55


Wat gaan we doen in 2013? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van wegen  uitvoeren van het jaarprogramma onderhoud wegen (integraal waar mogelijk)  opstellen van een beleids- en beheerplan voor de openbare verlichting  implementeren en doorvoeren bezuinigingen (wegen en kunstwerken) Schoonhouden van de straat  continueren van het terugdringen van de overlast door hondenpoep Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  verdere uitvoering van de (hoogst geprioriteerde) projecten uit de beheerplannen (integraal waar mogelijk)  monitoring van de kwaliteit van het openbaar groen  de inwoners meer betrekken bij het onderhoud in de openbare ruimte, zoals geveltuintjes, boomspiegels en groenstroken, mede in het kader van de bezuinigingsopgave  uitvoeren kadernotitie bomen  implementeren en doorvoeren bezuinigingen (groenonderhoud en groenstroken)  doorzetten ontwikkeling van begraafplaatsen Papesteeg en Wadenoijen, inclusief kostendekkend maken  onderzoek naar sluiting begraafplaats Kloosterhof  opstellen heractiveringsplan voor rijksmonument Ter Navolging  voortzetting actualiseren en accuraat maken van de grafadministratie  onderzoek starten naar samenwerking in begraafplaatsenbeheer in de regio Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater  doorgaan met het project afkoppelen van hemelwater binnen de gemeente  vervolg zoeken en aanleggen van waterbergingen (door het aanleggen van nieuw open water of door het verbreden/aanpassen van bestaande watergangen)  het vervangen van het inlaatgemaal in de jachthaven van Tiel  het uitbaggeren van de jachthaven  het verder uitwerken van de mogelijkheden om het Inundatiekanaal te benutten voor waterberging  uitwerken van een oeverplan voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers  uitvoeren van de regionale samenwerking in de waterketen

Hoe gaan we monitoren en evalueren? De leefbaarheidsmonitor (LM ) liep van 2003 tot en met 2009. Daarna is overgegaan naar de integrale veiligheidsmonitor (IVM). Het onderhoud van de verharding en openbare verlichting, rommel op straat, hondenpoep en onderhoud openbaar groen, is hierin weer opgenomen, waardoor we trends kunnen blijven volgen.

Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van wegen Tevredenheid onderhoud verharding en openbare verlichting realisatie 2011 2012 In de buurt zijn de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden: 23% (helemaal) NIET mee eens In de buurt is het buiten goed verlicht: 18% (helemaal) NIET mee eens Bron: IVM

2013

prognose 2014

2015 2016

25%

25%

10%

10%

Pagina 56


Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2011 2012 Verhardingen 455 450 Openbare verlichting 499 400

2013 450 400

prognose 2014 450 400

2015 2016 450 450 400 400

Bron: afdeling Publiekszaken

Was in 2003 van de LM nog 30% van onze inwoners ontevreden over het onderhoud van de wegen, paden en pleintjes, in 2009 was dat 25% en uit de IVM blijkt dat in 2011 23% ontevreden is. Het aantal klachten rond verharding is gedaald en onderstreept de uitkomst uit de veiligheidsmonitor. We zouden deze trend graag doorzetten, maar we verwachten echter geen verdere daling. Vooral de bezuinigingstaakstelling die de gemeente heeft, zet het onderhoud en beheer van de openbare ruimte onder druk. Als het niet lukt het wegenonderhoud op peil te houden, kan het aantal klachten weer gaan stijgen. Bij de openbare verlichting is te constateren dat in 2003 nog 90% tevreden was, maar anno 2011 nog maar 82%. En dat terwijl er in die tijd nauwelijks een verandering is opgetreden in het niveau van verlichting. En ook het aantal meldingen rond de openbare verlichting is enigszins gelijk aan vorig jaar. Mogelijk hebben twee grote storingen begin 2011 in de Hennepe en de Hertogenwijk de mening van mensen beïnvloed. Vooral Tiel Noord en Tiel West geeft in de IVM aan zeer ontevreden te zijn. Het kan ook zijn dat door de grote aandacht aan veiligheid, mensen meer verlichting wensen dan objectief gezien nodig is. Parken en achterpaden worden nu vaak genoemd als onverlicht, terwijl we daar ook geen verlichting aanbrengen als gemeente. We verwachten dat de tevredenheid over de openbare verlichting zich weer zal stabiliseren als gevolg van de informatie die we op internet verschaffen en door hierover heel duidelijk te zijn in de aanpak van de veilige wijken. Daarom streven we naar slechts 10% ontevredenheid bij de volgende IVM. Klachten zijn echter dus ook afhankelijk van het aantal storingen en hier heeft de gemeente niet altijd invloed op.

Schoonhouden van de straat Tevredenheid schoonhouden van de straat realisatie 2011 Rommel op straat komt (vaak) voor 28% Hondenpoep komt (vaak) voor 36%

2012

2013 25% 35%

prognose 2014

2015 2016 25% 35%

Bron: IVM

Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2011 2012 Reiniging 680 600 Straatmeubilair 332 300 Graffiti neutraal 62 75 Hondenpoep op straat 40 50

prognose 2013 2014 600 600 300 300 75 75 50 50

2015 600 300 75 50

2016 600 300 75 50


In de IVM geeft 28% aan dat er vaak rommel op straat ligt. Vanaf 2003 (LM) blijft dit een punt dat rond dit percentage blijft hangen. Het aantal klachten rond reiniging (rommel op straat) blijft ook gelijk, dus ondersteunt daarmee de uitkomsten van de leefbaar- en veiligheidsmonitoren. De klachten over het straatmeubilair nemen licht af. Er zijn vooral klachten over het straatmeubilair in het centrum en vooral in het centrum wordt veel aandacht gegeven aan het onderhoud van straatmeubilair. Door het stijgende aantal evenementen in Tiel staat het onderhoud behoorlijk onder druk. Toch willen we streven naar het terugdringen van dit percentage tot een kwart van de inwoners die ontevreden zijn.

Pagina 57


Het aantal klachten rond graffiti is aanzienlijk afgenomen. Ons beleid om graffiti zo snel mogelijk te verwijderen, lijkt zijn vruchten af te werpen. Graffiti lijkt af te nemen. Ook uit de IVM blijkt dat bekladding van gebouwen niet in de top drie van grootste ergernissen voortkomt. 16% is ontevreden. Dit kan echter zo weer veranderen, vaak afhankelijk van een nieuwe generatie jeugd die dit ontdekt als tijdverdrijf. Uit de LM bleek dat hondenpoep op straat niet meer ergernis nummer 1 was. Dit is absoluut een gevolg van de gemeentelijke inzet op dit onderwerp. Deze inzet wordt gecontinueerd. Uit de IVM blijkt ook dat hondenpoep op straat niet meer op 1 staat als het belangrijkste probleem. Vooral parkeren, te hard rijden en inbraak zijn de problemen die in alle wijken in de top drie staan. Het percentage tevreden/ontevreden in heel Tiel blijft hangen op het niveau van 2009. Een verdere daling naar 25% in 2013 hebben we nog niet waar kunnen maken en het is de vraag wat nog meer gedaan kan worden om dat te halen. Mogelijk is de bodem bereikt van datgene wat de gemeente kan doen. Bij gelijkblijvende omstandigheden stellen we de prognose bij tot 35%.

Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen Tevredenheid onderhoud openbaar groen realisatie 2011 In de buurt zijn perken, plantsoenen en 19% parken goed onderhouden: (helemaal) NIET mee eens

2012

prognose 2013 2014 20%

2015 20%

2016

Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2011 2012 Groen 423 500

prognose 2013 2014 500 500

2015 500

2016 500

Bron: IVM


De ontevredenheid van de inwoners van Tiel over het groenonderhoud neemt sinds de LM van 2003 nog steeds af. In 2003 was 38% ontevreden. Dit daalde naar 28% in 2009 en nu naar 19% in de IVM van 2011. Dit percentage willen we vasthouden. Dat zal gezien de bezuinigingen die op stapel staan, al een hele uitdaging zijn. Door de inwoners echter meer te betrekken (geveltuintjes, boomspiegels, restgroenstroken), heeft dit echter kans van slagen. Het aantal klachten rond groen is ook minder ten opzichte van 2010 (550), maar zit nog wel boven het aantal klachten van 2009 (351). De doorgevoerde versobering en matiging van het dagelijks onderhoud wordt duidelijk niet fijn gevonden door de bewoners van Tiel, maar er treedt ook gewenning op. De meeste klachten komen uit Tiel Oost, niet onlogisch gezien het verder versoberen van het toch al schaarse groen in deze wijk.

Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2011 2012 Riolering 300 300

2013 300

prognose 2014 300

2015 300

2016 300


Het aantal meldingen rond riolering is in 2011 weer hoger dan verwacht. Dit is een oplopende trend sinds 2009. We leggen hier nog steeds een verband met extreme neerslag die de laatste jaren vaker voorkomt dan in het verleden. Een andere verklaring is niet direct voor handen.

Pagina 58



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

9.179 3.704 5.475

begroot 2012 9.671 4.210 5.461

begroot 2013 10.953 3.694 7.259

begroot 2014 8.747 3.694 5.053

begroot 2015 8.745 3.694 5.051



begroot 2016 8.739 3.694 5.045

17 5.475

5.461

7.259

5.053

5.051

5.062

5.461

7.259

5.053

5.051

5.062

250 102 5.623

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9

Groen Verhardingen Civiele kunstwerken Straatreiniging Verlichting Watergangen Rioleringen Begraven Wijkbeheer Totaal programma 6

bedrag 1.935 2.052 2.069 970 497 139 -1.070 149 518 7.259

Pagina 59



Het nadelig verschil van € 1.798.000 wordt als volgt verklaard Hogere kapitaallasten herinrichting Hucht (afschrijving ineens) Hogere kapitaallasten keerwand Hucht (afschrijving ineens) Incidenteel 2011 (schade Oud en Nieuw) Lagere toevoeging voorziening riolering Lagere rioolheffing (minder aanslagen) Lagere doorbelasting ambtelijke uren Incidenteel begraafplaatsen Diverse kleine verschillen (o.a. inflatie)

N N V V N V V V


N

266 1.783 40 103 65 109 32 32 ` 1.798


Netto inv. bedrag

Jaarlasten 2013

Jaarlasten 2014

Jaarlasten 2015

Rondweg Passewaaij: beheer en onderhoud

Jaarlasten 2016 17

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Vogelbuurt

stand per 1-1-2013 794.981

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2013 794.981


Pagina 60

Onderwijsstimulering Onderwijshuisvesting Cultuur en educatie

Programma

Onderwijs

Perspectievennota

Pagina 61


Programma 7

Onderwijs

Onderwijs huisvesting / financieel toezicht / gemeenschappelijke lasten onderwijs / lokaal stimuleringsbeleid / Plantage

Wat willen we? Elke Tielenaar heeft de mogelijkheid om zich met behulp van een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijsaanbod te ontwikkelen. Het onderwijsbeleid gaat uit van onze visie op participatie. De (wettelijk verplichte) onderdelen onderwijshuisvesting, leerplicht, onderwijsachterstandenbeleid, volwasseneneducatie en leerlingenvervoer worden binnen dit beleidskader met elkaar in samenhang gebracht. Er wordt tevens een relatie gelegd met aangrenzende beleidsterreinen zoals jeugdbeleid, arbeidsmarktbeleid, gezondheidsbeleid, etc. Er zijn relatief veel mensen laag opgeleid en Tiel kent een relatief hoog aantal werklozen. Veel jongeren hebben door voortijdig schoolverlaten geen uitzicht op werk. Dit vraagt specifieke aandacht. Wij willen een onderwijsbeleid voeren dat kinderen, jongeren en volwassenen prikkelt om zich te ontwikkelen tot burgers die actief deelnemen en deelhebben aan de samenleving. In ons beleid ligt het accent op acties die ertoe bijdragen dat:  kinderen goed voorbereid aan hun onderwijstraject beginnen  jongeren hun onderwijstraject met succes doorlopen en afronden  jongeren aan de slag gaan op de arbeidsmarkt. Tiel wil als het gaat om onderwijs toonaangevend zijn. Dat betekent dat we ons, samen met het voorgezet onderwijs, in willen inzetten om de concurrentiepositie van met name het voortgezet onderwijs te verbeteren. Huisvesting is hierbij een aandachtspunt. Onderwijshuisvesting staat ten dienste van de uitgezette onderwijsinhoudelijke lijn, maar dat sluit proactief reageren, om lokale beleidsontwikkelingen in onder meer het onderwijs en peuterspeelzaalwerk mogelijk te maken, niet uit. Cultuur- en erfgoededucatie leveren een bijdrage aan de maatschappelijke participatie van kinderen, jongeren en volwassenen door hen de kans te geven zich te ontwikkelen op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst en theater en leerlingen actief in aanraking te brengen met de cultuurhistorie en bewonersgeschiedenis van onze streek. Samen met het Roc Rivor en het Lingecollege is een traject opgezet dat zal leiden tot de bespreking in 2013 van de resultaten van het onderzoek naar de concurrentiepositie van ons voorgezet onderwijs.


Pagina 62

Wat hebben we aan beleid?             

Lokaal Integraal Onderwijsbeleid gemeente Tiel 2010 e.v. 'Goed voorbereid aan de start' (OKE-beleid) Kadernotitie Brede School 2006 Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzaalwerk gemeente Tiel 2009 Verordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen gemeente Tiel 2011 Productovereenkomst beroepseducatie ROC 2010 Convenant inzake het terugdringen van het aantal voortijdige schoolverlaters 2012-2015 Integraal Huisvestingsprogramma Onderwijs 2007 Meerjaren Onderhoudsplan Onderwijshuisvesting 2008-2051 De verordening 'Voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Tiel 2010' Nota participatiebudget 2009 Beleidsuitgangspunten binnen- en buitenschoolse cultuureducatie Cultuurnota 2007-2010 + evaluatie 2011

Welke beleidsontwikkelingen zijn er ? Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) In het kader van de Wet OKE stelt het Rijk gemeentes met geoormerkte budgetten voor de periode 2011-2014 in staat om initiatieven te ontwikkelen die kinderen goed voorbereid aan de start van hun onderwijsloopbaan moeten brengen. Voor- en Vroegschoolse Educatie is hier een belangrijk onderdeel van, maar ook projecten als logopedie op peuterspeelzalen, TaalPlusklassen, Leescorso en Boekstart maken hier onderdeel vanuit. De gemeente is regievoerder, maar treedt ook faciliterend op. Aanpak schooluitval De gemeente Tiel, als contactgemeente voor de regio Rivierenland, het ministerie van OCW en de schoolbesturen van de VO – en MBO instellingen in de regio, hebben in 2012 het nieuwe convenant Bestrijding Voortijdig Schoolverlaten (VSV) ondertekend. Daarin is de landelijke doelstelling door het ministerie aangescherpt, waardoor het aantal nieuwe VSV-ers in 2015 teruggebracht moet zijn van 35.000 naar 25.000. Ook zal de meetsystematiek worden aangepast. Passend Onderwijs Met het nieuwe stelsel voor passend onderwijs krijgen scholen en schoolbesturen per 1 augustus 2014 de plicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Er moet een dekkend continuüm van onderwijsvoorzieningen met doorgaande leerlijnen po-vo-(v)so-mbo worden gerealiseerd. Om de zorgplicht waar te kunnen maken, gaan scholen en schoolbesturen samenwerken in geografisch afgebakende samenwerkingsverbanden. Door de samenwerking kunnen scholen zich specialiseren en onderling afspraken maken wie welke kinderen het beste onderwijs kan geven. De afspraken van de samenwerkingsverbanden worden 1 keer per 4 jaar vastgelegd in een zorgplan. Dit zorgplan moet worden afgestemd met de gemeentes. De gemeente is een belangrijke (samenwerkings)partner voor scholen om passend onderwijs goed uit te kunnen voeren. Combinatiefuncties In 2013 gaan we door met de combinatiefuncties. Na de opstartperiode 2010 -2012, moeten de functionarissen in 2013 volledig zijn ingebed in de structuur van de twee werkvelden waar de functionarissen werkzaam in zijn. Er zijn 6,7 fte combinatiefuncties gerealiseerd.


Pagina 63

Versterking concurrentiepositie voortgezet onderwijs Naar verwachting zal eind 2012/begin 2013 een besluit genomen worden over de inzet van de gemeente ten aanzien van het versterken van de concurrentiepositie van het voortgezet onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs binnen onze gemeente. Dit mede op basis van de resultaten van het onderzoek hiernaar. Dit besluit zal in 2013 nader worden uitgewerkt in concrete beleid – en uitvoeringsplannen. Integraal huisvestingsplan Het Integraal huisvestingsplan Onderwijsaccommodaties Tiel is van 2007. Inmiddels zijn we vijf jaar verder en is het tijd om de balans op te maken en hierdoor het meerjarig kader voor onderwijshuisvesting in de gemeente Tiel te herijken. Deze update zal naast een verantwoording, vooral ook antwoord moeten geven op de vraag wat we nog moeten/willen. Daarnaast zal er ook aandacht moeten worden besteed aan de gevolgen van de daling van het aantal leerlingen en de gevolgen hiervan voor onderwijshuisvesting. De planning is dat dit plan in de 1e helft van 2013 klaar zal zijn. Kultuurkonnekt Het coördinatiepunt cultuureducatie 'Kultuurkonnekt' is ondergebracht bij de Plantage. De Provincie heeft het coördinatiepunt in de periode 2009-2012 ondersteund met een jaarlijkse subsidie van € 40.000. Recentelijk heeft de provincie besloten om de subsidie voor een jaar te verlengen. De betrokken partijen zijn op zoek naar de financiële mogelijkheden om 'Kultuurkonnekt' ook na 2013 te continueren. Ieder Kind een Instrument In het schooljaar 2010/2011 is de Plantage gestart met het project 'Ieder Kind een Instrument' (IKI) in de groepen 4, 5 en 6 van drie basisscholen in Tiel, waaronder de Brede Scholen in Oost en West. Het project, waar ondertussen zes scholen aan deelnemen, beoogt jonge kinderen vertrouwd te maken met het bespelen van een instrument. Het project wordt voor minimaal drie jaar bekostigd uit het Fonds voor Cultuurparticipatie (Ministerie van OCW) en het budget 'Combinatiefuncties' (Ministerie van WVS), aangevuld met Aboutaleb-gelden ten behoeve van cultuurparticipatie. Er wordt gezocht naar middelen om het project ook in het schooljaar 2013/2014 voort te zetten. Taalontwikkeling, leesbevordering en dienstverlening Bibliotheek De bibliotheek werkt op het gebied van leesbevordering en taalontwikkeling intensief samen met vroeg- en voorschoolse organisaties en het onderwijs. Naast een educatief aanbod en voorleesprojecten worden hiertoe onder meer twee lees- en mediacoaches (combinatiefunctionarissen) voor ingezet.

Wat gaan we doen in 2013? Onderwijsstimulering  continueren van de uitvoering OKE-beleid  monitoren van de resultaatsafspraken VVE  nader vorm en uitvoering geven aan de besluitvorming die zal worden geformuleerd mede naar aanleiding van de resultaten van het onderzoek naar de concurrentiepositie van het voortgezet –en middelbaar onderwijs in Tiel Onderwijshuisvesting  samen met de besturen van de primair onderwijsorganisaties in Tiel onderzoeken op welke wijze het meest doelmatig en efficiënt uitvoering kan worden gegeven aan de nog resterende opgave om bouwkundige voorzieningen te realiseren die het gevolg zijn van nieuwe onderwijskundige inzichten/eigentijdse eisen van het onderwijs ('verrijking')

Pagina 64




herijking Integraal Huisvestingsplan en plan van aanpak voor de gevolgen van de vergrijzing/daling van het aantal leerlingen voor de onderwijshuisvesting sloop en herbouw van de Prins Willem Alexanderschool aan de Grotebrugse Grintweg 16 bouwen van een 'brede zorgschool' voor de Cambier van Nootenschool (so/vso cluster 3) en 's Heeren Loo

 

Cultuur educatie  een divers aanbod aan cursussen en lessen met mogelijkheden voor cultuurparticipatie, verdieping en talentontwikkeling in de vrije tijd  divers en goed activiteitenaanbod voor het primair onderwijs met onder andere mogelijkheden voor scholen voor meerjarige cultuurprogramma's zoals het project Muziek in de Klas  continueren van het beleid om meer jongeren op school en in de vrije tijd te begeleiden en ondersteunen bij de ontwikkeling van nieuwe culturele activiteiten door de inzet van een cultuurcoach jongerenparticipatie (combinatiefunctie)  het geven van erfgoedonderwijs (erfgoedcoach) op basisscholen in samenwerking met het Museum  afhankelijk van het besluit van de Raad eind 2012 over de interne verzelfstandiging van De Plantage kan met ingang van 2013 uitvoering worden gegeven aan de managementovereenkomst interne verzelfstandiging Plantage 2013-2016

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Voor- en vroegschoolse educatie

% deelname VVE-peuters aan een voorschools programma * Aantal VVE plaatsen * % doorstroming VVE-peuters van VVEpeuterspeelzaal naar VVE-basisschool * **

Aantal niet-leerplichtige jongeren (18 tot 23 jaar) Aantal VSV-ers (18 tot 23 jaar)* Aantal kwalificatieplichtigen(16 tot 18 jaar)** Aantal VSV-ers (16-18 jaar) Bron: RMC

**

2012

2013

94,3 124

90

90

128

**

70

prognose 2014

2015 2016

128

90 128

90 128

90 128

70

70

70

70

Bron: inhoudelijk jaarverslag KRBV 2011 Percentage ontbreekt omdat de monitor Onderwijsachterstandenbeleid nog niet is uitgevoerd

VSV

*

realisatie 2011

realisatie 2011

2012

2013

prognose 2014

2.459 448

x x

x x

x x

x x

x x

1.105 8

x x

x x

x x

x x

x x

2015 2016


VSV = Voortijdig schoolverlater = een jongere (tot 23 jaar) die niet meer onder de leerplichtwet valt en nog geen 23 jaar is en die niet in het bezit is van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt (= minimaal een diploma op HAVO of MBO 2 niveau). Jongeren die naar speciaal voortgezet onderwijs, particulier of praktijkonderwijs gaan en jongeren die bij Defensie zitten, zijn in dit aantal meegeteld. Het aantal VSV-ers 18 tot 23 jaar zal in werkelijkheid daarom iets lager zijn. Kwalificatieplicht = leerlingen tussen de 16 en 18 jaar die geen diploma havo, wvo of mbo (niveau 2 of hoger) hebben, moeten deze zogenoemde startkwalificatie alsnog halen. Met de kwalificatieplicht wordt de leerplicht verlengd tot de dag dat de jongere een startkwalificatie heeft gehaald of tot de dag dat de jongere 18 jaar wordt.

Pagina 65


Taalplusklas

Aantal TaalPlusklas-leerlingen

realisatie 2010/2011 33

‘11/12 30

‘12/13 60

prognose ‘13/14 ‘14/15 ‘15/16 90 120

realisatie 2011 4.172 681 2.706

2012 4.200 687 2.728

2013 4.134 680 2.775

prognose 2014 4.025 669 2.794

2015 3.933 659 2.843

2016 3.790 647 2.893

realisatie 2011

2012

2013

prognose 2014

2015

2016

10.699 5.472

12.500 3.500

7.472 5.472 2.841 1.841

7.472 5.472 2.841 1.841

7.472 5.472 2.841 1.841

7.472 5.472 2.841 1.841

2.692 1.426

2.718 1.349

2.684 1.396 13.257 6.894

2.684 1.394 13.257 6.894

2.684 1.394 13.257 6.894

2.684 1.394 13.257 6.894

1.507

2.000

2.000

2.000

2.000

2.000

248

150

150

150

150

150

x

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn

Leerling prognoses 2011 Aantal leerlingen: Basisonderwijs (Voortgezet) Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn

Culturele instellingen Plantage Binnenschoolse activiteiten: - aantal leerlingen waarvan Tiel - aantal docent contacturen* waarvan Tiel Buitenschoolse activiteiten: - aantal leerlingen waarvan Tiel - aantal docent contacturen* waarvan Tiel Museum Aantal bezoekers basisonderwijs Erfgoed à la carte Aantal bezoekers voortgezet onderwijs 'Kunstmenu' Bron: De Plantage, het Museum

Er vindt een afname plaats van het aantal binnen- en buitenschoolse activiteiten doordat de gemeenten Buren en Zaltbommel zijn afgehaakt. * Voorheen (t/m 212) werd gewerkt met het aantal leerling contacturen (zie jaarrekening 2011). Nu wordt er gewerkt met het aantal docentcontact uren.

Pagina 66



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

11.076 3.967 7.109

begroot 2012 11.240 4.167 7.073

begroot 2013 10.610 3.615 6.995



begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

10.808 3.615 7.193

11.374 3.615 7.759

11.209 3.615 7.594

29

28

28

7.109

7.073

6.995

7.222

7.787

7.622

19 44

17 38

270 61

258 61

27 67

27 67

7.084

7.052

7.204

7.419

7.747

7.582


Bedrag

Onderwijshuisvesting Financieel toezicht Gemeenschappelijke lasten onderwijs Lokaal stimuleringsbeleid Plantage

4.195 2 1.170 601 1.236

Totaal programma 7

7.204

Pagina 67



Het nadelig verschil van € 152.000 wordt als volgt verklaard Lagere uitgaven onderwijshuisvesting (incidenteel voordeel budget Brede School Tiel Oost ad € 100.000, hogere uitgaven sportaccommodaties onderwijs € 52.000, restant effecten prijsindex) Lagere uitgaven leerlingenvervoer als gevolg van voorgenomen bezuiniging Lagere bijdrage Regio Rivierenland onderdeel logopedie als uitwerking bezuiniging begroting GGD Rivierenland (afschaffen plusproducten logopedie is nog niet verwerkt) Hogere uitgaven Centrum voor de Kunsten de Plantage, betreft voornamelijk reguliere prijsontwikkeling Nieuwe uitgaven, vorming reserve ter dekking kapitaallasten nieuwbouw Brede Zorgschool Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

V

69

V

23

V

17

N

32

N V

243 14 ` 152

N


Netto inv. bedrag 256

Onderwijshuisvesting: capaciteit

Jaarlasten 2013

Jaarlasten 2014 29

Jaarlasten 2015 28

Jaarlasten 2016 28

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Verrijkingsmaatregelen Multifunctioneel gebouw Avezaath Kapitaallasten Brede Zorgschool

stand per 1-1-2013 207.071


352.933

16.764

0


243.200

onttrekkingen 33.810

stand per 31-12-2013 183.097

27.136

342.561 243.200


Pagina 68

Wet maatschappelijke ondersteuning Sociale samenhang en leefbaarheid Ondersteuning van jeugdigen en ouderen Informatie, advies en cliënten ondersteuning Mantelzorg en vrijwilligerswerk Zelfstandig functioneren Maatschappelijke opvang Geestelijke gezondheidszorg Verslavingsbeleid Gezondheid Vitale en aantrekkelijke stad

Programma

Maatschappelijke dienstverlening

Perspectievennota


Pagina 69

Programma 8

Maatschappelijke voorzieningen

Maatschappelijke ondersteuning / prestatievelden Wmo / verstrekkingen Wmo / ouderen en gehandicapten / allochtonen / jeugd / sociaal cultureel werk / lokaal gezondheidsbeleid / OGGZ en maatschappelijke opvang / sport / spelen / cultuurbeleid / bibliotheek / museum / schouwburg Agnietenhof / stads- en regionaal archief / evenementen en volksfeesten

Wat willen we? Iedereen neemt deel aan het maatschappelijke leven. Iedereen participeert in de samenleving. De een doet dat actiever, intensiever dan de ander, maar allen participeren, hoe dan ook. Door dat te doen, bouwen we tegelijkertijd aan die samenleving. En hoe hoger en meer divers de participatiegraad, hoe hechter, hoe rijker (aan inhoud) die samenleving is. Zonder participatie valt onze samenleving uiteen. Participatie beschouwen wij daarom als het bindmiddel dat onze samenleving bijeenhoudt en als de motor van het verder uitbouwen van die samenleving. De inwoners van Tiel nemen de verantwoordelijkheid voor hun leven en daar waar zij ondersteuning nodig hebben om deel te kunnen nemen aan de samenleving, maken zij gebruik van de mogelijkheden binnen hun sociale omgeving. Indien er desondanks nog belemmeringen zijn om te kunnen participeren, dan biedt de Gemeente Tiel hiervoor collectieve en /of individuele voorzieningen. De inwoners van Tiel begrijpen dat de rol van de gemeente is gewijzigd van verstrekker naar ondersteuner. De inwoners van Tiel zijn op veel manieren betrokken bij het maatschappelijk leven in hun stad. Zij ontmoeten elkaar al dan niet in verenigingsverband. Dat versterkt de onderlinge band en gemeenschapszin en heeft een positief effect op de leefbaarheid van de stad. De gemeente Tiel waardeert en stimuleert zonodig de inspanningen van vrijwilligers. De inwoners van Tiel zijn gezond en houden er een gezonde levensstijl op na, waardoor zij kunnen blijven participeren in de samenleving. Daarnaast draagt de gezonde levensstijl eraan bij dat de inwoners van Tiel langer voor zichzelf en anderen kunnen blijven zorgen en minder snel een beroep hoeven te doen op medische zorg en voorzieningen.

Wat hebben we aan beleid? Wet maatschappelijke ondersteuning  Wmo-plan 2008-2012 Beleidsterrein1 1 : Sociale samenhang en leefbaarheid  Sport beweegt, sport bindt, sportbeleid gemeente Tiel 2006-2015  Spelen in Tiel, speelruimtebeleid gemeente Tiel 2005-2010  Kadernotitie Brede School 2006 1

De beleidsterreinen komen uit het Handboek Wmo en corresponderen met de prestatievelden binnen de Wmo.


 

Pagina 70

Nota Inburgeringsbeleid 2007 en verordening Wet Inburgering Kadernota Maatschappelijke Participatie en Sociale Integratie, inclusief uitvoeringsprogramma 2008-2012

Beleidsterrein 2: Ondersteuning van jeugdigen en ouders  Kadernotitie Jeugdbeleid 2008-2012  Peuterspeelzaalwerk, kwaliteitsregels en toezicht- en handhaving kinderopvang 2009  Regionale visie op het Centrum voor Jeugd en Gezin 'Denk om onze kinderen' 2009  Lokale visie op het Centrum voor Jeugd en Gezin 'Opvoeden en opgroeien' 2009 Beleidsterrein 3: Informatie, advies en cliëntondersteuning  Verordening burgerparticipatie Wmo Beleidsterrein 4: Mantelzorg en vrijwilligerswerk Op het terrein van mantelzorg en vrijwilligerswerk is geen beleidskader opgesteld. Op basis van de afspraken met Mozaïek (subsidiebeschikking) worden mantelzorgers en vrijwilligers ondersteund. Beleidsterrein 5: Zelfstandig functioneren  Top in Tiel 'zo lang mogelijk zelfstandig wonen' 2007 Beleidsterrein 6: Verlenen van voorzieningen  Verordening individuele voorzieningen gemeente Tiel 2010 Voor de beleidsterreinen 7, 8 en 9 vormt het Wmo-beleid van de Gemeente Nijmegen -als hiervoor aangewezen centrumgemeente- het kader. Binnen de Regio Rivierenland is een meerjarig uitvoeringsprogramma OGGZ/MO opgesteld van waaruit met ketenpartners gewerkt wordt aan concrete resultaten op deze terreinen. Het betreft de volgende beleidsterreinen:  Maatschappelijke opvang (7)  Geestelijke gezondheidszorg (8)  Verslavingsbeleid (9) Gezondheid  Nota 'Aanpak sociaal economische gezondheidsverschillen' 2005-2006  Regionale Nota gezondheidsbeleid 2012-2015 'Gezond verder' Vitale en aantrekkelijke stad  Cultuurnota 2007-2010 + evaluatie 2011  Beleidsvisie 2011-2016 'Een museum = 1 geheel'  Convenant uitvoering Bibliotheekwerk 2012-2015  Nota evenementenbeleid 2007 + evaluatie 2012

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Wet maatschappelijke ondersteuning In 2013 wordt het nieuwe Wmo-beleid vastgesteld. Afgezien van het feit dat gemeenten in 2013 een nieuw beleidsplan voor de Wmo moeten vaststellen, is er een aantal ontwikkelingen, dat nieuw beleid noodzakelijk maakt.


Pagina 71

In de eerste plaats is de Wmo al ingevoerd op 1 januari 2007. Inmiddels zijn er ervaringen opgedaan, heeft de Rekenkamer in Tiel onderzoek gedaan naar het Wmo-beleid en zijn er benchmarks uitgevoerd. Opgedane ervaringen en aanbevelingen geven onder andere aan dat:  In de organisatie de onderlinge relatie tussen de diverse beleidsterreinen van de Wmo zichtbaar en versterkt moet worden, net als de relatie tussen beleid en uitvoering, opdat een integrale werkwijze en aansturing tot stand komt  De doelen en effecten die met het beleid bereikt moeten worden, moeten zo omschreven worden dat ze meetbaar zijn  De "kanteling" van zorgwet naar participatiewet aandacht blijft vragen  De sturingsrelatie tussen de gemeente en welzijnsinstellingen verbeterd moet worden (welzijn nieuwe stijl). Bovenstaande aanbevelingen vormen belangrijke elementen voor het nieuwe Wmo beleidskader. Het nieuwe beleid moet ook een toetsingskader bieden waarmee vragen naar ondersteuning beoordeeld kunnen worden. Met dit toetsingskader kan ook de betaalbaarheid van de Wmo onder controle worden gehouden. Er wordt daarbij niet meer uitgegaan van het recht van burgers op bepaalde voorzieningen, maar van de plicht van de lokale overheid om mensen ondersteuning te bieden ter compensatie van hun beperking om deel te kunnen nemen aan de samenleving. Daarnaast zal het nieuwe Wmo beleidskader bijdragen aan het versterken van de ‘eigen kracht’ van zowel burgers als professionals. Vertrouwen in de ‘eigen kracht’ van de professional, zal bijdragen aan de ontbureaucratisering (vermindering regeldruk) van zorg en dienstverlening waardoor meer aandacht naar de klant gaat. De Wmo vormt een algemeen kader waar binnen de prestatievelden nadere invulling wordt gegeven aan diverse wettelijke taken, zoals de Wet op de Jeugdzorg en de Wet Publieke Volksgezondheid. Gezien het bereik van de Wmo kan integraal beleid niet tot stand komen zonder dat de gemeente in een visie op de samenleving aangeeft wat haar rol binnen de samenleving moet zijn. Afhankelijk van deze visie is het mogelijk om het Wmo-terrein af te bakenen, de gemeentelijke positie ten opzichte van burgers en ketenpartners te bepalen en een dienstverleningsconcept op te stellen. De drie decentralisaties in het sociale domein Het vaststellen van een nieuw Wmo-beleidskader is eveneens van belang om als lokale overheid klaar te zijn voor de (verwachte) decentralisatie van Rijksbeleid binnen het sociale domein. Het gaat om de overheveling van AWBZ-functie begeleiding naar de Wmo en de decentralisatie van de Jeugdzorg, waarbij het Centrum voor Jeugd en Gezin als frontoffice gaat dienen. Daarnaast heeft de invoering van de Wet Werken naar Vermogen directe raakvlakken met de Wmo.2 Zoals ook in programma drie staat vermeldt, zullen deze drie transities in samenhang met elkaar worden vormgegeven. In 2013 worden hiervoor in samenwerking met de regiogemeenten verdere voorbereidingen getroffen. Beleidsterrein 1: Sociale samenhang en leefbaarheid Sport In 2013 wordt een visie opgesteld ten aanzien van de sportaccommodaties. De staat van onderhoud van de sportaccommodaties, de wenselijkheid van nieuwe sportaccommodaties en de beperkte middelen (bezuinigingsopgave) van de Gemeente Tiel, maakt het opstellen van een visie ten aanzien van het sportaccommodatiebeleid noodzakelijk. 2

Hoewel deze drie decentralisaties van Rijksbeleid op het moment van het opstellen van de tekst voor deze programmabegroting nog door het demissionaire kabinet controversieel zijn bevonden, is het de verwachting -mede van de VNG- dat deze decentralisaties door het nieuwe kabinet zullen worden voortgezet.


Pagina 72

In het kader van GSO IV en de regio Rivierenland heeft de Gemeente met de Provincie Gelderland afspraken gemaakt over de afstemming van sportvoorzieningen binnen de regio. Deze afspraken worden in 2013 nader uitgewerkt. Met deze afspraken wordt getracht de sportvoorzieningen in de regio op peil te houden met beperkter wordende middelen. Spelen Het opstellen van het Joppenplan is toegezegd in het kader van het programma Integrale Veiligheid (zie programma 1). Gezien deze ontwikkeling en in het kader van de prioriteitenstelling (focus in 2013 ligt bij het nieuw op stellen Wmo-beleidskader) wordt het speelbeleid niet geëvalueerd, noch geactualiseerd. Een actualisatie van het speelbeleid is niet nodig aangezien de huidige speelnota nog voldoet. Inburgering en Integratie Tot 2014 ontvangt de Gemeente Tiel van het Rijk financiële middelen om immigranten inburgeringscursussen aan te kunnen bieden. Daarna hebben migranten de verantwoordelijkheid om zelf de kosten te betalen van hun inburgeringstraject. Gemeenten blijven verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving en de handhaving van de inburgeringsplicht. In 2013 zal het Inburgering- en Integratiebeleid worden vormgegeven binnen de kaders van het nieuw vast te stellen Wmo beleid. Beleidsterrein 2: Ondersteuning van jeugdigen en ouders Parallel aan de ontwikkeling van het nieuwe Wmo-beleid, wordt het nieuwe beleidskader Jeugd 2013-2016 vastgesteld. Beleidsterrein 6: Verlenen van voorzieningen Aanspraak op hulpmiddelen wegvallen Zorgzwaartepakketten 1,2 en 3 AWBZ Volgens het Lente-akkkoord verdwijnen de Zorgzwaartepakketten 1, 2 en 3 uit de AWBZ. Dit betekent dat vanaf 1 januari 2013 de nieuwe instroom van cliënten in plaats van intramuraal nu extramuraal worden opgevangen via de ambulante zorg en met ondersteuning in de sfeer van wonen en welzijn. Concreet betekent dit een verschuiving van mensen die gebruik maken van AWBZ-voorzieningen naar Wmo-ondersteuning. In 2013 zal inzichtelijk worden gemaakt om hoeveel mensen het nu en in de toekomst gaat, welke (extra) financiële middelen hiervoor beschikbaar komen, zodat op basis hiervan beleid zal worden ontwikkeld. Beleidsterrein 7 en 8: Maatschappelijke opvang / Geestelijke gezondheidszorg In de Regio Rivierenland vormt het Wmo-beleid van de centrumgemeente Nijmegen het kader van waaruit uitvoering wordt gegeven aan het meerjarig uitvoeringsprogramma (Regio Rivierenland) Openbare Geestelijke gezondheidszorg en Maatschappelijke Opvang. In 2013 wordt de regie vanuit de Gemeente Tiel op de multicomplexe problematiek binnen de OGGZ/MO versterkt. Het nieuw vast te stellen Wmo-beleidskader zal hieraan bijdragen als het overkoepelende en richtinggevende kader. Gezondheid Nota gezondheidsbeleid Tiel kent gezien haar gezondheidsprofiel op onderdelen haar eigen dynamiek die om specifieke accenten vraagt. Voor de komende periode kiest de Gemeente Tiel opnieuw voor een eigen lokale nota inclusief uitvoeringsparagraaf, die in de vorm van een lokale paragraaf wordt toegevoegd aan de regionale nota gezondheidsbeleid 'Gezond verder' 2012-2015. De inzet van de JOGG (Jongeren Op Gezond Gewicht) aanpak maakt onderdeel uit van deze nota. Deze lokale nota zal begin 2013 worden vastgesteld door de raad.


Pagina 73

Vitale en aantrekkelijke stad Cultureel Kwartier en Cultuurcluster Zoals ook in programma 5 staat beschreven wordt de Westluidense Poort de 'cultuurpoort' van de stad. De gemeente is in dialoog met drie partijen. De definitieve gunning wordt verwacht in het voorjaar van 2013. De voorbereidingen op de organisatie van het Cultuurcluster zijn in volle gang evenals de afstemming tussen de culturele partners in het Cultureel Kwartier betreffende de samenwerking rond programmabeheer, publiciteit, publiekserve en het facilitair beheer.

Wat gaan we doen in 2013? Wet maatschappelijke ondersteuning  Vaststellen nieuw algemeen kader Wmo-beleid Beleidsterrein 1: Sociale samenhang en leefbaarheid  In samenspraak met de regio het laten vaststellen en vervolgens uitvoeren van een visie ten aanzien van de gemeentelijke sportaccommodaties  Voorbereiden ontwikkeling wielerparcours en BMX-terrein op de Schaarsdijkweg  In het eerste kwartaal van 2013 start de bouw van het multifunctioneel centrum Passewaaij waarin de gemeente ruimte huurt voor een gymzaal en een wijkcentrum Beleidsterrein 2: Ondersteuning van jeugdigen en ouders  Ontwikkelen van de frontoffice Jeugdzorg binnen het Centrum Jeugd en Gezin Tiel  Vaststellen nieuwe kadernota Jeugdbeleid 2013-2016 Beleidsterrein 5: Zelfstandig functioneren  In het kader van GSO wordt uitvoering gegeven aan een project gericht op de versterking van burgerinzet op het niveau van de WWZ-wijkservicegebieden Beleidsterrein 7 en 8: Maatschappelijke opvang / Geestelijke gezondheidszorg  Medio 2013 is in samenwerking met de ketenpartners de pilot onderste trede woonladder gerealiseerd en is de hiertoe ontwikkelde werkwijze vertaald naar regio gemeenten Gezondheid  Vaststellen van het lokale gezondheidsbeleid in Tiel (1e kwartaal 2013) Vitale en aantrekkelijke stad  In het kader van de interne verzelfstandiging van De Plantage wordt met de directeur van de Plantage een managementovereenkomst afgesloten met meerjarige budget- en prestatieafspraken voor de periode 2013 tot en met 2016  Met de directeur van Schouwburg en Filmtheater Agnietenhof wordt voor de periode 2013 tot en met 2016 een nieuwe managementovereenkomst afgesloten. Hierbij wordt rekening gehouden met de bevindingen van het 213a onderzoek naar de resultaten van de interne verzelfstandiging van de Agnietenhof (najaar 2012)  Voorbereiding mogelijke verbouwing van Schouwburg Agnietenhof  Begin 2013 verschijnt de nieuwe cultuurnota voor de periode 2013 t/m 2016  Uitvoeren onderzoek naar het schrappen van de transfer Appelpop / Corso  Actualiseren van de evenementen nota

Pagina 74


Hoe gaan we monitoren en evalueren? Beleidsterrein 1: Sociale samenhang en leefbaarheid Sport

% jongeren (6-18 jaar) lid sportvereniging % senioren (55+ )lid sportverenging

realisatie 2011

2012

2013

58 26

59 26

59 28

prognose 2014 60 28

2015 2016 60 28

60 28

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn

Aantal deelnemers Wet Inburgering

Aantal deelnemers gestart * Aantal deelnemers diploma Aantal deelnemers uitgevallen Aantal deelnemers doorloop

realisatie 2011 132 14 1 117

2012 120 (60) x x x

prognose ** 2013 2014 80 40 x x x x x x

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn * **

2015 2016 0 x x x

0 x x x


Het getal tussen haakjes geeft het aantal deelnemers 2011 weer tot 10 augustus 2011 De Wet Inburgering vervalt per 1 januari 2013. 2013 is een overgangsjaar waarin er nog wel een beperkt aantal voorzieningen aangeboden mogen worden

Het aantal deelnemers dat een diploma haalt, uitvalt of doorloopt is niet te prognosticeren door de variabele cursusduur.

Beleidsterrein 2: Ondersteuning van jeugdigen en ouders Jeugdgezondheidszorg

Bereik consultatiebureau 0-1 jaar Coördinatie van zorg Aantal jongeren 12-23 jaar in JPN (Jeugd Preventie Netwerk) besproken Aantal kinderen 0-12 jaar in JPN (Jeugd Preventie Netwerk) besproken Aantal leerlingen VO/ ROC in begeleiding bij SMW *

realisatie 2010/2011 98%

'11/12 98%

'12/13 98%

49

40

40

40

40

40

52

48

48

48

48

48

351

340

340

340

340

340

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn * Deze cijfers hebben betrekking op kalenderjaren (2011 en verder)

prognose '13/14 98%

'14/15 '15/16 98% 98%

Pagina 75


Beleidsterrein 3: Informatie, advies en cliëntondersteuning Loket Wonen, Welzijn en Zorg Klantcontacten loket WWZ Telefonisch Fysiek E-mail Digitaal Loket ** Voorzieningen Wmo Aantal woningaanpassingen Aantal vervoersvoorzieningen Aantal rolstoelen Aantal hulp bij het huishouden

realisatie 2011

2012

2013

prognose 2014

5.817* 350 52 x

4.000 160 120 42.000

4.000 160 120 42.000

4.500 200 150 45.000

4.500 200 150 45.000

5.000 250 200 50.000

491 493 134 713

570 532 160 600

556 500 155 590

543 495 150 590

531 490 150 590

531 490 150 590

2015 2016

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn en de afdeling Werk, Inkomen en Zorg * **

Vanaf 1 februari 2011 wordt het loket WWZ weer door de gemeente beheerd en bemenst Het cijfer staat voor het aantal hits dat de digitale sociale kaart van de gemeente Tiel ontvangt

Het loket Wonen, Welzijn en Zorg is ondergebracht in de Vier Gravinnen en wordt uitgevoerd door de Unit Wmo van de afdeling Werk, Inkomen en Zorg.

Beleidsterreinen 7, 8 en 9: Maatschappelijke Opvang, Geestelijke Gezondheidszorg en Verslavingsbeleid OGGZ/MO en verslavingszorg Dagopvang en dienstencentrum Dak- en thuislozen Nieuwe inschrijvingen dagopvang Waarvan uit Tiel Aantal unieke cliënten % Traject succesvol Bezoekers Dagopvang Postadres bij Dagopvang Meldpunt Bijzondere Zorg Aantal meldingen Regio Waarvan uit Tiel Casussen huiselijk geweld (gemeld via Meldpunt Bijzondere Zorg) Regio Waarvan in Tiel Verslaafden alcohol en drugs Unieke cliënten in behandeling aantal afkomstig uit Tiel

realisatie 2011

2012

prognose 2013

2014

2015

128 79 (62%) 210 88 5.060 38 (waarvan 17 actueel)

135 83 220 90 5.060 45

145 89 225 90 5.060 45

150 92 230 90 5.060 45

155 96 235 90 5.060 45

203 55

265 80

265 80

265 80

265 80

185 54

125 30

125 30

125 30

125 30

744 282

750 284

800 303

850 322

900 341

Bron: Meldpunt bijzondere zorg (GGD Regio Rivierenland), Iriszorg

Pagina 76


Gezondheid Gezondheidsbeleving

realisatie 2007

% jongeren dat zijn/haar eigen gezondheid 'niet zo best' / 'slecht' vindt % jongeren waarbij sprake is van psychosociale problematiek (op basis van de SDQ-vragenset)

realisatie 2011

prognose 2015

4

3

3

5

3

3

Bron: E-movo onderzoek 2007 naar gezondheid, welzijn en leefstijl onder leerlingen van de tweede en vierde klas

Gezonde leefstijl jongeren

realisatie prognose realisatie 2007 2011 2015 % jongeren Tiel Tiel Regio Landelijk Tiel dat rookt 18 15 18 17 < 15 dat alcohol gebruikt 44 31 39 40 < 31 dat binge drinkt 30 23 27 29 20 met overgewicht 10 12 10 9 12 met depressieve gevoelens 19 17 16 15 <17 dat is gepest 15 13 13 13 <13 dat via cyber is gepest x 14 12 9 14 dat weleens onveilig vrijt 44 45 50 50 40 met ongewenste seksuele ervaring 8 8 8 7 6 Het E-movo onderzoek wordt eens in de vier jaar uitgevoerd. Dat is de reden waarom niet voor meerdere jaren gegevens zijn ingevuld. Binnen het gezondheidsbeleid zijn vier verschillende monitoren naar leeftijdscategorie, die elke vier jaar worden gehouden. De meest recente gegevens omtrent gezondheid betreft scholieren (E-Movo onderzoek) en zijn hierboven gepresenteerd.

Vitale en aantrekkelijke stad Culturele instellingen Schouwburg Agnietenhof Bezettingsgraad eigen professionele voorstellingen Totaal aantal voorstellingen * Totaal aantal bezoekers ** Filmtheater Aantal voorstellingen Aantal bezoekers** Bibliotheek Aantal seniorleden Aantal volwassenenleden Aantal jeugdleden Aantal uitleningen Aantal bezoekers Museum Aantal bezoekers

realisatie 2011

2012

2013

prognose 2014

57 203 60.745

60 200 60.000

60 200 60.000

60 200 60.000

60 200 60.000

60 200 60.000

79 5.208

80 5.000

80 5.000

80 5.000

80 5.000

80 5.000

913 3.752 6.978 279.797 130.585

920 3.977 6.748 304.010 130.000

920 4.000 6.800 305.000 135.000

920 4.000 6.800 305.000 135.000

920 4.000 6.800 305.000 135.000

920 4.000 6.800 305.000 135.000

15.550

15.000

15.000

15.000

15.000

15.000

2015 2016

Bron: Schouwburg Agnietenhof, Bibliotheek en het Museum

* **

Totaal aantal voorstellingen: de som van het aantal eigen professionele voorstellingen, schoolvoorstelllingen, amateurvoorstellingen en voorstellingen door derden Totaal aantal bezoekers: de som van het aantal bezoekers aan de eigen professionele voorstellingen, schoolvoorstelllingen, amateurvoorstellingen en voorstellingen door derden

Pagina 77



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

begroot 2012

20.796 5.538 15.258

21.116 4.363 16.753



begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

20.197 3.586 16.611

20.634 3.355 17.279

20.204 3.352 16.852

20.526 3.350 17.176

35

151

175

170

15.258

16.753

16.646

17.430

17.027

17.346

313 423

297 70

328 69

339 104

350 102

361 179

15.148

16.980

16.905

17.665

17.275

17.528

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.9 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.16 8.17 8.18 8.19

Maatschappelijke ondersteuning Prestatievelden Wmo Verstrekkingen Wmo Ouderen en gehandicapten Allochtonen Jeugd Sociaal Cultureel Werk Lokaal gezondheidsbeleid OGGZ/maatschappelijke opvang Sport Spelen Cultuurbeleid Bibliotheek Museum Schouwburg Agnietenhof Stads- en regionaal archief Evenementen en volksfeesten Totaal programma 8

bedrag 166 141 5.978 25 239 791 1.263 1.977 216 1.805 300 269 819 400 1.395 497 624 16.905

Pagina 78



Het voordelig verschil van € 75.000 wordt als volgt verklaard Hogere uitgaven verstrekkingen Wmo, grotendeels door reguliere prijsindex en verwachte effecten aanbestedingen Lagere uitvoeringskosten inburgering door afname aantal inburgeraars, hiertegenover staat ook een lagere algemene uitkering Budget project 'Eigen kracht' overgeheveld naar programma 3 In 2012 incidenteel budget voor ontwikkeling MFC Passewaaij, vanaf 2014 worden kosten voor huur en exploitatie verwacht Incidentele subsidie informele netwerkondersteuning in 2012 In 2012 incidenteel budget voor uitvoering activiteitenplan sociaal economische gezondheidsverschillen in Tiel West Lagere bijdrage GGD Rivierenland voor jeugdgezondheidszorg i.v.m. incidentele kosten invoering EKD Lagere bijdrage GGZ op onderdeel basisgezondheidszorg, betreft doorwerking bezuinigingen 2012 Lagere bijdrage Maatschappelijk Werk in verband met doorgevoerde bezuiniging Hogere bijdrage GGD Rivierenland op onderdeel maatschappelijke opvang, hiervoor was een stelpost van € 30.000 opgenomen binnen de algemene dekkingsmiddelen Incidenteel budget voor opstellen plan van aanpak sportaccommodaties Hogere uitgaven binnensportaccommodaties, betreft kapitaallasten investeringen verbouwing Westroijenhal Beleid speelvoorzieningen, in 2012 incidenteel budget voor inrichting terrein voormalige gymaal Rozenstraat Kapitaallasten aanleg Jop Vijverterrein Hogere storting nieuw te vormen reserve onderhoud Museum Lagere huisvestingslasten Museum (deels gestort in nieuw te vormen reserve) Hogere personele lasten Museum Hogere kapitaallasten Agnietenhof als gevolg van nieuwe investeringen Diverse hogere lasten Agnietenhof Hogere kapitaallasten door geplande aankoop corsohallen Lagere lasten corso (i.v.m. incidentele bijraming 1e voortgangsrapportage 2012) Lagere kosten stadsarchief door verhuizing naar nieuwbouw regionaal archief, hiertegenover hogere kosten gemeentelijke eigendommen (programma 5) Lagere bijdrage Regionaal Archief Rivierenland Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

N

83

V V

30 50

V V

60 18

V

20

V

42

V

19

V

25

N V

44 80

N

115

V N N

40 42 19

V N N N N

25 7 92 13 44

V

35

V V N

68 24 2

V

75

Pagina 79



Vervanging kunstgrasvelden RKTVC Vervanging kunstgrasveld Kromhouters Vervanging cv-installatie Museum Richtlijnen Appelpop/Fruitcorsoweekend Toegankelijkheid sporthallen en wijkgebouwen Grondkosten wielerbaan Schaarsdijkweg

Netto inv. bedrag 675 190 69

Jaarlasten 2013

Jaarlasten 2014 100

10

7 10

Jaarlasten 2015 96 28 7 10

Jaarlasten 2016 93 27 6 10

34

34

34

25 719

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Collectie Museum Onderhoud Museum Vervangingsinvesteringen Agnietenhof Weerstandsreserve Agnietenhof Algemene reserve Agnietenhof Wet Maatschappelijke Ondersteuning Stadsverfraaiing Subsidie amateurkunst Kapitaallasten korfbalveld Jeugd en Gezin Elektronisch kinddossier Evenementenfonds

stand per 1-1-2013 38.256 0

toevoeging rente

1.511.158

71.780


onttrekkingen

stand per 31-12-2013 38.256 19.195

63.886

1.754.048

19.195 234.996

82.000

82.000

50.503

50.503

54.000 137.000 22.238 40.903 402.614 1.546 15.406

54.000 137.000 22.238 37.493 402.614 1.546 15.406

1.943

5.353


Pagina 80

De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband Versterken van het imago van Tiel als centrumstad van de regio Waarborgen van een goede juridische kwaliteit

Programma

Het besturen van de stad

Perspectievennota

Pagina 81


Programma 9


Verkiezingen / raad en commissies / burgemeester en wethouders / bestuursondersteuning / bestuurlijke samenwerking / juridische zaken / wijkgericht werken / stadspromotie

Wat willen we? De burgers van Tiel staan in het gemeentelijk handelen centraal. De kwaliteit van de besluitvorming op gemeentelijk niveau wint aan kracht en draagvlak wanneer burgers hierin participeren. Meedoen en meedenken van mensen is zowel een middel als een doel. De eerste stap om burgers te motiveren om mee te doen en te denken, is om ze snel en adequaat te informeren. Interactieve communicatie speelt een voorname rol. Tiel wil op een moderne wijze, via email, internet en twitter communiceren met haar inwoners. Bij de uitvoering van plannen worden burgers tijdig, direct en voortdurend betrokken. De raad en het college geven vorm en inhoud aan hun rolverdeling in het kader van het dualisme. De raad heeft daarbij een kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende taak. Ter ondersteuning van haar controlerende taak is er een lokale rekenkamer ingesteld, die de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentelijk handelen onderzoekt en daarover rapporteert. Tiel heeft ook een verantwoordelijkheid in regionaal verband, naar buurgemeenten en hun inwoners. Het belang van de regio kan het belang van Tiel in bepaalde gevallen overstijgen, bijvoorbeeld als het gaat om werkgelegenheid en woningbouw. Tiel wil haar kwaliteiten niet alleen behouden, maar ook uitbouwen en doet dit met andere partners, zoals collega-gemeenten in de regio. Stadspromotie is een instrument om de positieve aspecten van Tiel voor het voetlicht te brengen en richt zich hierbij zowel op de eigen inwoners als op bezoekers/toeristen. Tiel positioneert zich hierbij als 'Stad van Flipje' en 'centrum van de Betuwe'. Tiel is een regiostad waar het goed toeven is: schouwburg en filmtheater 'de Agnietenhof', het centrum voor de kunsten 'de Plantage', het ziekenhuis, een gevarieerd winkelaanbod en gezellige uitgaansmogelijkheden. Tiel staat bekend als een stad voor evenementen met grote allure zoals het fruitcorso en Appelpop. Wijken, dorpsgemeenschappen en buurten spelen een centrale rol in de ontwikkeling van Tiel en het leefbaar houden van de stad. De wijkschouwen maken de lijnen tussen bestuurders, ambtenaren en bewoners/ondernemers korter. In de wijk wordt de gemeente zichtbaar bij mensen en mensen worden zichtbaar voor de gemeente. De gemeente wil de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de inwoners versterken door middel van wijkschouwen en het verstrekken van wijkbudgetten.


Pagina 82

Wat hebben we aan beleid? De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen  Notitie wijkgericht werken in de praktijk Versterken van het imago van Tiel als centrumstad van de regio  Beleidsplan citymarketing 2006 Waarborgen van een goede juridische kwaliteit  Verordening op de bezwarencommissie en Reglement interne bezwarencommissie  Verordening klachtenbehandeling gemeente Tiel 2009  Verordening Wet Bevordering Integriteitbeoordelingen door het Openbaar Bestuur 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband Regio Rivierenland In 2010 heeft de Regio Rivierland een nieuwe politiek bestuurlijke besluitvormingsstructuur ingevoerd (programmaraden, etc). Eind 2012 vindt een evaluatie plaats. De uitkomsten hiervan krijgen in 2013 een vervolg. GGD In 2012 is besloten dat de GGD Rivierenland en de GGD Nijmegen gaan fuseren tot de GGD Gelderland-Zuid. De ingangsdatum van 1 januari 2013 is niet haalbaar gebleken. Er wordt gestreefd naar een zo spoedig mogelijke fusie na deze datum (zie ook programma 8). Samenwerking Culemborg, Geldermalsen Tiel De samenwerking tussen Culemborg, Geldermalsen en Tiel krijgt steeds meer vorm. Begin juli 2012 hebben de drie colleges de intentie uitgesproken om alle bedrijfsvoeringonderdelen op termijn samen te voegen. De eerste stap hiertoe is de samenvoeging van alle taken op gebied van IM / ICT per 1 juli 2013. Eind 2012 vindt er een onderzoek plaats naar de mogelijkheden voor samenvoeging van alle taken op gebied van Financiën en Personeel & Organisatie. In de loop van 2013 krijgt dat zijn vervolg. Centraal staat de verlaging van de kosten, de vermindering van de kwetsbaarheid en de verhoging van de kwaliteit van de bedrijfsvoering. Regionale samenwerking algemeen Steeds meer zaken worden opgepakt in regionaal verband. De vorm waarin dat gebeurt is in ontwikkeling, naast de bovengenoemde ontwikkelingen uit dat zich ook in:  de vorming van de Omgevingsdienst Rivierenland (zie programma 1)  de overgang van de gemeentelijke Brandweer naar de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid per 1 januari 2013 (zie programma 1)  de regionale samenwerking op gebied van de wateropgave (zie programma 6)  de discussie rond de vorming van een regionale infrastructuur werk (zie programma 3). Voor de samenwerking met de andere steden in het kader van het Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO en KSB) én de andere regiogemeenten in het kader van het Regiocontract met de provincie Gelderland, zie paragraaf H: TSOb.


Pagina 83

Versterken van het imago van Tiel als centrumstad van de regio Zaak van de Stad De Zaak van de Stad vervult een belangrijke rol binnen stadspromotie en richt zich zowel op bezoekers als op eigen inwoners. De bezoekersaantallen van De Zaak van de Stad laten jaarlijks een gestage groei zien. Uitdaging blijft om deze groei te continueren. De informatievoorziening in en vanuit 'De Zaak van de Stad' wordt via zoveel mogelijk moderne communicatiekanalen ontsloten. Beeldmerken In marketingtermen kan Tiel beschikken over twee krachtige merknamen: 'Flipje' en 'de Betuwe'. De revival van Flipje wordt gecontinueerd. De gemeente Tiel benut het positieve imago van Flipje maximaal ten bate van stadspromotie. Tiel blijft nadrukkelijk gepositioneerd als stad van Flipje. Ook vanuit Stadspromotie zal Tiel als belangrijke stad binnen de regio steviger gepositioneerd worden als 'centrum van de Betuwe'. Waarborgen van een goede juridische kwaliteit Bezwaren- en klachtenprocedures In het kader van de bezuinigingen wordt de externe bezwarencommissie in 2014 afgeschaft. Wel blijven we verplicht om bezwaren correct en tijdig af te handelen. De komende periode zullen we onderzoeken in hoeverre de samenwerking met Geldermalsen en Culemborg mogelijkheden biedt om bezwaren tijdig en juridisch juist af te handelen. Met betrekking tot de klachtenprocedure blijven we naar een snelle en informele afhandeling van de klacht streven, omdat gebleken is dat dat in veel gevallen tot tevredenheid van de burger leidt. BIBOB (Wet Bevordering Integriteitbeoordelingen door het Openbaar Bestuur) Aanvragen voor Drank- en Horecavergunningen en exploitatievergunningen ten behoeve van horeca- en seksinrichtingen worden volgens een indicatorenlijst geselecteerd. Vervolgens wordt onderzocht of er een ernstig gevaar bestaat dat de vergunning voor criminele doeleinden gebruikt zal worden. Indien dat het geval is kan de vergunning worden geweigerd of ingetrokken. Het onderzoek wordt door de eigen organisatie uitgevoerd. Zo nodig wordt aan het landelijke Bureau BIBOB (LBB) om aanvullend advies gevraagd. Inmiddels zijn de extra kosten die hiermee gepaard gaan verwerkt in de leges. De uitvoering van de wet BIBOB vindt inmiddels in samenwerking met het Regionaal Informatie en Expertise Centrum (RIEC) plaats. .

Wat gaan we doen in 2013? De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen  uitvoeren bedrijfsbezoeken en bijwonen bijeenkomsten van het georganiseerde bedrijfsleven door het college  wijkschouwen continueren en wijkbudgetten inzetten voor verbetering in de hard en software van de wijken. Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband  doorontwikkelen van vormen voor regionale samenwerking en oriënteren op kansen voor de toekomst  uitwerken samenwerking Culemborg, Geldermalsen en Tiel Versterken van het imago van Tiel als centrumstad van de regio  opstellen van een geactualiseerde visie op stadspromotie

Pagina 84


  

Tiel blijven positioneren als 'stad van Flipje' en inzetten op versterking van de profilering van Tiel als 'centrum van de Betuwe' realiseren van een webshop voor ondermeer Flipje-artikelen inzetten van stakeholders die Tiel op een positieve wijze voor het voetlicht brengen

Waarborgen van een goede juridische kwaliteit  uitvoeren onderzoek naar een effectieve bezwarenprocedure in samenwerking met Geldermalsen en Culemborg

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Waarborgen van de juridische kwaliteit Het aantal ingediende schadeclaims door burgers realisatie 2011 2012 Aantal schadeclaims 55 50 - waarvan afgehandeld 50 50 - waarvan gegrond 7 10 - toegekend totaalbedrag € 5.750 10.000

2013 50 50 10 10.000

prognose 2014 50 50 10 10.000

2015 50 50 10 10.000

2016 50 50 10 10.000

Bron: productgroep Juridische Zaken

Alle schadeclaims onder het eigen risico (€ 5.000 voor zaak- en personenschade, € 12.500 voor vermogensschade) worden door de gemeente zelf afgehandeld. Zaken boven het eigen risico worden door de verzekeraar afgehandeld. Dit gebeurt enkele malen per jaar (minder dan 10% van de gevallen). Het aantal afgehandelde bezwaarschriften realisatie 2011 Algemeen (m.u.v. belastingen en 67 personeel) - waarvan (gedeeltelijk) gegrond 2 Sociale Zekerheid 101 - waarvan (gedeeltelijk) gegrond 18

2012

2013

70 10 100 15

70 10 100 15

prognose 2014 70 10 100 15

2015

2016

70 10 100 15

70 10 100 15

Bron: productgroep Juridische Zaken

Wanneer naar aanleiding van een bezwaarschrift op voorhand geconstateerd wordt dat een besluit niet in stand kan blijven, wordt ernaar gestreefd een formele bezwaarbehandeling door de commissies te voorkomen. In plaats daarvan wordt in samenspraak met de betreffende vakafdeling een herstelbesluit genomen. De ervaring wijst uit dat deze werkwijze vaak leidt tot intrekking van het bezwaar (42% bij algemeen en 36% bij sociale zekerheid). Daarnaast is er een categorie bezwaren waarbij door een oplossingsgerichte houding een oplossing wordt bereikt tussen vergunninghouder, derde-belanghebbende en gemeente, zodat een oordeel van de bezwarencommissie niet meer nodig is. BIBOB onderzoeken

Totaal aantal onderzoeken Lopende onderzoeken Verleend Ingetrokken of buiten beh. gesteld Geweigerd na advies Waarvan onderzoeken LBB Bron: productgroep Juridische Zaken

realisatie 2011 5 1 1 1 3 0

2012 5 4 0 1 0 0

2013 8 2 x x x 2

prognose 2014 8 x x x x 2

2015 8 x x x x 2

2016 8 x x x x 2


Pagina 85



werkelijk 2011

Lasten Baten Totaal

begroot 2012

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

4.957 546 4.411

6.106 712 5.394

4.409 28 4.381

4.445 28 4.417

4.141 28 4.113

4.141 28 4.113

4.411

5.394

4.381

4.417

4.113

4.113

5.394

4.381

4.417

4.113

4.113



27

4.438

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2013 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.7 9.8 9.9

Bedrag

Verkiezingen Raad en commissies Burgemeester en wethouders Bestuursondersteuning Bestuurlijke samenwerking Juridische zaken Wijkgericht werken Stadspromotie

0 880 1.148 1.466 127 362 183 215

Totaal programma 9

4.381

Pagina 86



Het voordelig verschil van € 1.013.000 wordt als volgt verklaard Lagere doorbelasting ambtelijke uren Lagere onderzoekskosten B-lijst bezuinigingen Lagere kosten verkiezingen (in 2013 zijn geen verkiezingen voorzien) Stijging verzekeringspremies Stelpost bezuinigingen Regio Rivierenland verdeeld naar producten In 2012 incidenteel budget voor organisatieontwikkeling Diverse kleine verschillen

V V V N N V V

85 200 40 11 73 761 11


V

1.013


Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Wijkgericht werken

stand per 1-1-2013 200.870

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2013 200.870


Pagina 87

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In dit hoofdstuk geven wij een overzicht van die baten en lasten die niet direct samenhangen met een programma. Dit zijn de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de opbrengst OZB en de algemene uitkering de belangrijkste zijn, en de ramingen voor onvoorzien, alsmede een aantal stelposten, waarvan de nadere invulling in de loop van het jaar zal plaatsvinden.

Algemene dekkingsmiddelen Hieronder vindt u een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen bedragen x € 1.000

Heffingen Algemene uitkering gemeentefonds Geldleningen Dividend van deelnemingen Totaal

werkelijk begroot begroot begroot begroot begroot 2011 2012 2013 2014 2015 2016 -6.725 -6.603 -6.870 -6.902 -6.945 -6.992 -41.911 -126 -200

-42.704 -155 -155

-41.822 -223 -155

-41.551 -223 -155

-40.521 -223 -155

-40.763 -236 -155

-48.962

-49.617

-49.070

-48.831

-47.844

-48.146

Toelichting heffingen De raming 2013 is als volgt opgebouwd: Omschrijving Onroerend zaakbelasting gebruikers Onroerend zaakbelasting eigenaren Hondenbelasting Toeristenbelasting Reclamebelasting Precarioheffing Kosten heffing, invordering en uitvoering wet WOZ Totaal

lasten

baten 1.199.000 5.525.000 230.000 40.000 500.000 33.000

saldo 1.199.000 5.525.000 230.000 40.000 500.000 33.000 -656.692

7.527.000

6.870.308

656.692 656.692

Voor een toelichting op de opbrengsten OZB, hondenbelasting, toeristenbelasting en reclamebelasting en het door ons voorgestelde tarievenbeleid verwijzen we u naar de paragraaf A, lokale heffingen, van deze begroting. De opbrengst reclamebelasting wordt, na aftrek van gemaakte kosten (met name van de BSR), één op één doorbetaald aan de ondernemersverenigingen. De opbrengst precarioheffing wordt dit jaar voor het eerst hier opgenomen in plaats van in programma 1. Dit heeft te maken met de voorschriften van het BBV. Het gaat om rechten voor verkoopstandplaatsen en terrassen. Daarnaast worden de kosten van heffing en invordering door BSR voor de helft gedekt uit de rioolheffing.


Pagina 88

U heeft besloten om het vanaf 1 juli 2012 mogelijk te maken precarioheffing op te leggen voor kabels en leidingen. De opbrengst hiervan bedraagt € 800.000 per jaar. Maar omdat onzeker is dat de heffing wettelijk in stand blijft hebben we deze opbrengst niet in deze begroting geraamd. Mocht de heffing mogelijk blijven dan nemen we deze mee in een voortgangsrapportage en/of de jaarrekening. Toelichting algemene uitkering De raming van de algemene uitkering is gebaseerd op de junicirculaire 2012. Hieronder volgt een toelichting op de circulaire en de verwerking ervan in deze begroting. 1. Accres Het accres is het belangrijkste element dat invloed uitoefent op de gemeentefinanciën. De omvang ervan is het resultaat van de koppeling aan de rijksuitgaven via 'samen de trap op en samen de trap af'. Voor 2012 is sprake van een onverwacht negatief accres als gevolg van de nullijn voor rijksambtenaren. Dit betekent dus dat de uitkomst van de 1e voortgangsrapportage met dit bedrag moet worden bijgesteld en daarmee negatief wordt. We nemen dit mee in de 2e voortgangsrapportage 2012. Het negatieve accres 2013 is ongeveer wat we verwacht hadden. Wat betreft de accressen vanaf 2014 het volgende: volgens de circulaire zijn deze redelijk positief, met name de jaren 2014 en 2016. Dit komt omdat er in die jaren investeringen in de infrastructuur zijn gepland. Op een bijeenkomst, waar de circulaire is toegelicht, is door vertegenwoordigers van het ministerie van BZK en van de VNG aangegeven dat deze cijfers met een dikke korrel zout, ja zelfs met een heel pak zout moeten worden genomen. Ook heeft minister-president Rutte op het VNG-congres de gemeenten gewaarschuwd voor verdergaande kortingen vanaf 2014. We gaan daarom voor de jaren 2014-2016 niet uit van de cijfers uit de circulaire maar van een reëel accres van nul. In de praktijk betekent dit alleen een vergoeding voor loon- en prijscompensatie. Dit om te voorkomen dat we volgend jaar weer een extra bezuinigingsronde moeten inzetten. Ten opzichte van de circulaire geeft dit de volgende verschillen: 2014: -€ 688.000 2015: -€ 366.000 2016: -€ 513.000 2. Hoeveelheidverschillen Hoewel de totale omvang van het gemeentefonds wordt bepaald door het accres zijn voor individuele gemeenten de hoeveelheden van de maatstaven van groot belang. Daarbij geldt grosso modo dat groei van een gemeente leidt tot een hogere algemene uitkering en krimp tot een lagere. Om een betrouwbare begroting te maken is het dus belangrijk dat we de ontwikkeling van deze maatstaven in beeld hebben. Aantal woningen Eén van de belangrijkste maatstaven is het aantal woningen. Niet alleen van zichzelf, maar omdat het aantal woningen ook bepalend is voor het aantal inwoners en allerlei daaraan gerelateerde maatstaven. Bij de bepaling van het aantal woningen is iets bijzonders aan de hand. Daarbij spelen twee aspecten: de woningtelling volgens de BAG en de herijking van onze eigen woningbouwprogrammering die op 20 juni door de raad is vastgesteld. Herijking van de woningbouwprogrammering Op 20 juni heeft de raad een nieuwe woningbouwprogrammering vastgesteld.


Pagina 89

Bij eerdere woningbouwprognoses bleek steeds dat er vertraging optrad, waardoor we niet de woningaantallen haalden die we hadden begroot, met name meerjarig. Daarom hebben we de afgelopen jaren als uitgangspunt gehanteerd om de helft van de woningbouwprognose mee te nemen. Door de herijking, waarbij een scenario wordt gehanteerd met 50% speelruimte, is de kans groter dat we de prognose nu wel halen. We hebben daarom deze prognose wel meegenomen in de meerjarenbegroting. Ten opzichte van eerdere begrotingen leidt dit tot een aanzienlijk hogere raming van de algemene uitkering en de opbrengst OZB. Hier zit dus wel een risico aan vast: als we de prognose niet halen leidt dat weer tot tegenvallers in de begroting. U moet daarbij denken aan ongeveer € 900 per woning. Overigens is onderdeel van ons beleid dat toename van het aantal woningen ook wordt vertaald in een stelpost van € 450 per woning voor kosten van areaaluitbreiding. Hierdoor wordt het risico van realisatie van minder woningen beperkt. Woningtelling volgens de BAG Het Rijk is voornemens om in de toekomst de gegevens van de BAG te gebruiken in plaats van die van het CBS. Maar omdat de BAG anders telt dan het CBS, bijvoorbeeld voor vakantiewoningen en verzorgingshuizen, leidt dat tot aanzienlijke herverdeeleffecten. Het ministerie heeft daarom besloten om deze herziening gelijk op te laten lopen met de herijking van het hele gemeentefonds, welke vanaf 2014 z'n beslag moet krijgen. Omdat het aanvankelijk de bedoeling was om de hertelling al in 2013 te laten plaatsvinden is er nu een overgangsmaatregel getroffen: voor het aantal woningen per 1 januari 2013 moeten we uitgaan van de stand per 1 januari 2012, vermeerderd met de procentuele groei in 2011. De procentuele groei in 2011 is aanzienlijk meer dan in 2012 (volgens de herijking van de woningbouwprogrammering). Hierdoor zien we in 2013 een flinke stijging van het aantal woningen. Deze is echter eenmalig. In 2014, als we onze eigen woningbouwprognose weer gebruiken, leidt dat tot een lichte daling van het aantal woningen. In hoeverre de invoering van de BAG als basis voor de telling van Tiel tot herverdeeleffecten zal leiden is nu nog niet bekend, dus daarvan nemen we nu niets mee. Bijstandsgerechtigden Een ander belangrijk onderdeel van de hoeveelheidverschillen heeft betrekking op het aantal bijstandsgerechtigden. Dit aantal neemt in Tiel meer toe dan de landelijke trend. Voor de algemene uitkering is dit positief: we ontvangen namelijk ongeveer structureel 2 ton meer. Dit effect is met name van toepassing op 2012 en 2013. Voor de jaren daarna gaan we ervan uit dat Tiel meeloopt in de landelijke trend, zodat dit budgettair neutraal verloopt. De maatstaf bijstandsgerechtigden is vooral bedoeld voor de kosten van uitvoering van de WWB (dus niet voor de uitkeringen zelf). Deze kosten staan ook fors onder druk. We komen hierop bij de rapportage over de begroting nog terug. Kanttekeningen Uit het vorenstaande blijkt wel dat er veel onzekerheden zijn. De basis onder de cijfers is het Lente-akkoord, maar in hoeverre dat bij de vorming van het volgende kabinet nog standhoudt is zeer onzeker. De verwachting is dat vanaf 2014 nog forser op het gemeentefonds zal worden bezuinigd. Daarnaast wordt er gewerkt aan een herijking van het gemeentefonds, die in 2014 moet ingaan. Deze herijking kan leiden tot forse herverdeeleffecten. De afspraak daarbij is dat gemeenten worden gecompenseerd voor het meerdere boven een nadeel van € 15 per inwoner per jaar. Voor Tiel is dit ongeveer € 620.000 en kan dus jaarlijks met dit bedrag stijgen tot het totaal van het nadeel is opgevangen. Of Tiel een voordeel- of nadeelgemeente wordt is op dit moment niet te zeggen. We nemen dit op als risico in de weerstandsparagraaf.


Pagina 90

Toelichting geldleningen en baten geldleningen en uitzettingen > 1 jaar Op deze post zijn de baten geraamd van de toevoeging van rente aan reserves, welke elders in de begroting als last zijn verantwoord. Voorts zijn hierin de rentelasten en –baten van uitgezette geldleningen begrepen (budgettair neutraal). Daarnaast wordt sinds 2007 van Vitens een rentevergoeding ontvangen voor de uitgezette lening die in de plaats is gekomen van de aandelen. Toelichting dividend De raming voor 2013 is als volgt opgebouwd: Dividend Vitens Dividend Bank Nederlandse Gemeenten Af: kapitaallasten geïnvesteerd vermogen

120.000 42.000 -6.737

Totaal

155.263


Pagina 91

Onvoorzien en stelposten In deze begroting zijn de volgende bedragen geraamd voor onvoorzien en enkele stelposten: bedragen x € 1.000

Lasten: Onvoorziene uitgaven Stelpost loonkostenstijging Stelpost overige stijgingen Stelpost oud voor nieuw Stelpost uitvoering beleid Stelpost saldo begroting Stelpost pakketmaatregel AWBZ Stelpost transitiekosten nieuwe taken gemeente Stelpost areaaluitbreiding Stelpost strategisch budgetteren Bovenformatief personeel Lasten voormalig personeel Saldi van de kostenplaatsen Totaal lasten

begroot 2012 (na wijziging)

begroot begroot begroot begroot 2013 2014 2015 2016 70 100 400 -674 4

70 200 600 -1.838 27

70 300 800 -2.025 378

167

167

167

-12

41 -14

138 -13

245 -13

134 -433 -171

96 -678 -488

73 -792 -1.368

25 -860 -913

4

240

240

240

240

443 2.854 3.301

443 2.734 3.417

443 2.734 3.417

443 2.734 3.417

443 2.734 3.417

-3.041

-3.588

-3.905

-4.785

-4.330

Toevoegingen Algemene weerstandsreserve Reserve frictie ombuigingen Reserves bedrijfsvoering Totaal toevoegingen

47 405 1.139 1.591

87 302 1.008 1.397

90 25 1.110 1.225

21

Onttrekkingen Algemene weerstandsreserve Egalisatiereserve renteresultaat Reserve Tielse Methode Reserve frictie ombuigingen Reserve onderzoekskosten bezuinigingen Reserves bedrijfsvoering Totaal onttrekkingen

1.601 -81 147 172 373 257 2.469

515 1.606

236

-3.919

Baten: Vrijval kapitaallasten Terugontvangst BTW gemeenschappelijke regelingen Saldo kostenplaats kapitaallasten Totaal baten Resultaat voor bestemming

25 280

70

-205 225

-175

179

167

145

78

-15 46 131 -551 260

Mutaties reserves:

Resultaat na bestemming

1.169 1.190

1.194 1.194

141 79

128

227 70

40

208 2.457

237 770

215 475

209 209

-4.648

-3.450

-4.070

-3.345


Pagina 92

Toelichting onvoorziene uitgaven Het bedrag voor onvoorzien kan worden aangewend ten behoeve van eenmalige zaken die voldoen aan de criteria: onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar. Stelpost loonkostenstijging Elk jaar stijgen de lonen als gevolgen van periodieken, bevorderingen en dergelijke. In de begroting nemen we een stelpost op van 0,5% van de loonsom om deze kosten te dekken. Stelpost overige stijging Op deze stelpost ramen wij in het meerjarenperspectief voor nog onbekende tegenvallers en onvermijdelijke nieuwe uitgaven € 200.000 voor incidentele en € 200.000 voor structurele uitgaven. Stelpost oud voor nieuw In 2013 ramen we € 125.000 besparing die bereikt wordt door vacatures van beleidsfuncties langer open te houden plus € 50.000 besparing op arbeidsvoorwaarden, welke onderdeel uitmaakt van de bezuinigingen op de bedrijfsvoering. Vanaf 2013 komen daar de extra bezuinigingen op de bedrijfsvoering bij, dit conform het coalitieakkoord 2010-2014. Ook de nog in te vullen onderdelen van de bezuinigingen op vraaggerichte dienstverlening en in verband met het aantrekken van een I-manager zijn hier als stelpost geraamd, evenals bezuiniging nummer 64 uit de Perspectievennota 2011 (terugdringen personeelskosten). Vanaf 2015 is een taakstelling opgenomen in verband met een aantal onderzoeksopdrachten (de B-lijst). Deze bedroeg oorspronkelijk € 550.000, de eerste € 25.000 is gevonden, zodat de stelpost nu nog € 525.000 bedraagt. In verband met de regionalisering van de brandweer is een taakstelling opgenomen om achterblijvende overheadkosten terug te dringen. Stelpost uitvoering beleid Per 1 oktober 2012 wordt de BTW verhoogd van 19 naar 21%. Dit betekent dat enkele investeringen duurder worden. We stellen u voor om in te stemmen met de volgende verhogingen: Investering Brede Zorgschool Brede School Tiel Oost, De Achtbaan Brede School Tiel Oost, Prins Willem-Alexanderschool Westluidense Poort Westluidense Poort, exploitatiekosten cultuurcluster Totaal

Verhoging krediet Extra kapitaallasten 125.600 8.478 62.000 4.185 68.000 97.092

4.590 6.554 3.446

352.692

27.253

Daarnaast ramen we hier vanaf 2016 de kapitaallasten van het project Westluidense Poort ad. € 351.000 (inclusief inflatie). Stelpost pakketmaatregelen AWBZ In het kader van de overheveling van taken van de AWBZ naar de Wmo zijn extra middelen toegevoegd aan het gemeentefonds. Hiervan zijn tot nu toe incidentele kosten betaald. Over de exacte invulling van de middelen zal later meer duidelijk worden.


Pagina 93

Stelpost transitiekosten nieuwe taken gemeente In het kader van de overdracht van nieuwe taken naar de gemeenten, zoals de jeugdzorg en de AWBZ-taak begeleiding ontvangen we eenmalige bedragen via het gemeentefonds. We stellen voor om deze aan te wenden zodra er meer duidelijkheid is over de kosten. Stelpost areaaluitbreiding Voor elke woning die in Tiel nieuw gebouwd wordt, ontvangen we extra middelen via de algemene uitkering en de OZB. Een bedrag van € 450 per nieuwe woning reserveren we voor de gevolgen van groei van de stad voor diverse budgetten, zoals onderhoud groen en wegen, onderwijs, ouderenvoorzieningen en dergelijke. Vanaf 2013 gebruiken we deze middelen ter dekking van de extra onderhoudslasten van buurt 7 in Passewaaij ad. € 82.000. Daarmee zijn de middelen voor 2013 besteed. Aan de middelen die vanaf 2014 beschikbaar komen kan dan invulling worden gegeven. Stelpost strategisch budgetteren Zoals in het coalitieakkoord is afgesproken hanteren we ook in deze begroting de systematiek van strategisch budgetteren. Budgetten die niet of onvoldoende zijn onderbouwd hebben we in eerste instantie met 15% verlaagd en deze 15% hebben we als een stelpost binnen het desbetreffende budget opgenomen. Op basis van de ervaringen in de eerste 1,5 jaar hebben we een aantal budgetten definitief verlaagd. Deze zijn als resultaat van de taakstelling op de bedrijfsvoering ingeboekt. Inmiddels is een resultaat bereikt van € 90.000. Het totaal van de stelposten bedraagt nu nog zo'n € 120.000. 10% van dit bedrag, ofwel € 12.000 hebben we als bezuiniging opgenomen in deze begroting. Bovenformatief personeel Ons beleid is er op gericht om vast personeel dat niet (meer) past in de bestaande werksituatie zoveel mogelijk elders te detacheren. Dit lukt niet in alle gevallen. De kosten van degenen voor wie dit niet of niet geheel lukt, ramen we op deze plek. Op dit moment is er geen bovenformatief personeel meer. Voormalig personeel Hier is de gemeentelijke aanvulling geraamd van personeelsleden die met FPU zijn gegaan. Omdat de regeling is beëindigd en deze personeelsleden de komende jaren met pensioen gaan zullen de kosten de komende jaren teruglopen. Daarnaast zijn er lasten van personeel dat in de WW zit geraamd. Saldi van de kostenplaatsen Hierop komen verschillen terecht die zijn geconstateerd nadat de tariefberekening van de kostenplaatsen waren gemaakt en verschillen met het eerste begrotingsjaar. Om te voorkomen dat deze tarieven steeds opnieuw en voor elk jaar berekend moeten worden, boeken we dit soort verschillen op deze post. Vrijval kapitaallasten Doordat investeringen nooit allemaal direct in het voorgenomen jaar gereed komen, treedt er jaarlijks onderuitputting op op de kapitaallasten. In de begroting houden wij hier op voorhand al rekening mee. Terugontvangst BTW gemeenschappelijke regelingen De BTW die de gemeenschappelijke regelingen terugontvangen, sluizen zij door naar de deelnemende gemeenten. Deze inkomst dient als dekking voor de korting op het gemeentefonds bij de invoering van het BTW-compensatiefonds.


Pagina 94

Saldo kostenplaats kapitaallasten en berekening renteresultaat Het voordeel op de kostenplaats kapitaallasten wordt veroorzaakt door het verschil tussen de werkelijke rentelasten en de toegerekende rentelasten. Aan de boekwaarde van onze investeringen rekenen wij in de begroting rente toe. Deze toerekening vormt de dekking van de rentelasten die ontstaan door geldleningen die we zijn aangegaan en door toevoeging van rente aan reserves. Omdat de gemiddelde rente die we betalen lager is dan de rente die we toerekenen aan de investeringen leidt deze systematiek tot een jaarlijks rentevoordeel. Voor 2013 is dit rentevoordeel berekend op € 2.734.000.

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd die geen betrekking hebben op een bepaald programma en daarom in dit hoofdstuk worden opgenomen, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013. Naam reserve Algemene weerstandsreserve Egalisatiereserve renteresultaat Tielse Methode Frictiekosten ombuigingen Voorbereiding grote investeringen Onderzoekskosten bezuinigingen

stand per 1-1-2013 10.592.439

toevoeging rente

overige toevoegingen 87.000

1.981.138 228.287 521.345

302.003

onttrekkingen

stand per 31-12-2013

515.000

10.164.439

1.605.750

375.388 228.287

127.902

695.446

155.394

155.394

80.000

80.000


Pagina 95

Paragraaf A

Lokale heffingen Algemene inleiding In deze paragraaf gaan wij in op de lokale heffingen en onze voornemens voor 2013 op dit gebied, voor zover het gaat om heffingen die de gemeente mag opleggen vanuit haar publiekrechtelijke taak. Lokale heffingen bestaan uit belastingen en rechten (retributies), die volgens de Gemeentewet worden aangemerkt als gemeentelijke belastingen. De gemeente Tiel heft de volgende belastingen:  onroerende-zaakbelastingen*  hondenbelasting*  parkeerbelastingen  precariobelasting  reclamebelasting*  rioolheffing*  toeristenbelasting De heffingen, gemerkt met een * worden verzorgd door de gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR). Tevens verzorgt BSR de uitvoering van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). Naast het Waterschap Rivierenland en de AVRI neemt een achttal gemeenten deel in BSR, nl. Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en de gemeente Wijk bij Duurstede, die per 1 januari 2013 officieel gaat deelnemen. De afvalstoffenheffing wordt verzorgd door de AVRI. De volgende retributies (rechten) worden in Tiel geheven:  haven-, kade- en liggelden  leges  lijkbezorgingsrechten  marktgelden Het gemeentelijke belastinggebied is wettelijk begrensd; alleen de in de Gemeentewet (art. 219) opgesomde heffingen mogen worden opgelegd. In dit artikel wordt tevens geregeld, dat de gemeente vrij is in het hanteren van heffingsmaatstaven, met dien verstande dat het bedrag van een gemeentelijke belasting niet afhankelijk mag worden gesteld van inkomen, winst of vermogen. Ten aanzien van de rechten is bepaald dat hierop geen winst mag worden behaald. Dit wordt berekend op begrotingsbasis: de geraamde baten mogen de geraamde lasten niet overschrijden.


Pagina 96

Uitgangspunten beleid lokale heffingen Uitgangspunt bij de heffing van lokale belastingen is het aanpassen van de tarieven met het inflatiepercentage dat hoort bij het jaar dat vooraf gaat aan het jaar waarin de nieuwe tarieven ter vaststelling worden voorgelegd. Voor de begroting 2013 betekent dit dat het inflatiepercentage van 2011 (2,3%) wordt gehanteerd. Voor deze methode is gekozen, omdat het inflatiepercentage voor 2011 definitief vaststaat en er niet hoeft te worden gewerkt met arbitraire inschattingen. Vanaf 2011 worden vrijwel alle daarvoor in aanmerking komende tarieven van de lokale heffingen, (waar mogelijk) met het inflatiepercentage gecorrigeerd.

Waardering onroerende zaken (WOZ) Sinds 2008 vindt de herwaardering van de onroerende zaken jaarlijks plaats. De waardepeildatum voor het belastingjaar 2013 is 1 januari 2012. Voor 2012 is weer een lichte daling van het aantal bezwaren te bespeuren. Het voorlopige resultaat is 608 bezwaren (tegen 664 in 2011). Waardeontwikkeling Bij de samenstelling van deze paragraaf is de herwaardering naar de waardepeildatum 1 januari 2012 nog in volle gang. De uitkomsten zijn uiteraard nog niet bekend. In de junicirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken staat vermeld dat de landelijke marktontwikkeling tussen 1 januari 2011 en 1 januari 2012 voor woningen wordt geschat op minus 3%. Voor niet- woningen wordt de waardeontwikkeling geschat op minus 2,5%. Uit informatie van de BSR blijkt, dat voor Tiel de voorlopige inschatting voor de categorie woningen inderdaad rond minus 3% ligt; voor niet-woningen is de daling aanmerkelijk groter, namelijk minus 9 % voor niet-woningen.

Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Het bovenstaande heeft gevolgen voor de tarieven. Aangezien een gelijkblijvende (met inflatie gecorrigeerde) opbrengst uitgangspunt is, dienen de tarieven door de waardedaling extra te worden verhoogd. In de berekening van onderstaande tarieven zijn wij veiligheidshalve uitgegaan van een waardedaling voor woningen van 5% en voor niet-woningen van 10 %. Dit betekent voor de Tielse tarieven (voorlopig) het volgende:

eigenaren woningen eigenaren niet-woningen gebruikers niet-woningen

2012 0,0945% 0,1705% 0,1286%

2013 0,1018% 0,1938% 0,1462%

Het te betalen belastingbedrag bedraagt met ingang van 1 januari 2009 het genoemde percentage per € 1.000 WOZ-waarde. Voorheen werd het tarief uitgedrukt in eenheden van € 2.500 getaxeerde waarde.


Pagina 97

Een voorbeeld ter illustratie met betrekking tot een woning: Waarde woning in 2012: € 250.000; tarief 0,0945% Waardedaling (inschatting): 5% Waarde in 2013: € 237.500; tarief 0,1018% Aanslag OZB oud: 250.000 x 0,0945%

= € 236,25

Aanslag OZB nieuw 237.500 x 0,1018%

= € 241,77

Per saldo stijgt de aanslag OZB met het inflatiepercentage van 2,3% Definitieve ozb-tarieven 2012 De onroerende-zaakbelastingen zijn tijdstipbelastingen (1 januari van elk jaar is bepalend), wat inhoudt dat er op 1 januari een vastgestelde rechtsgeldige verordening moet zijn. Vandaar dat wij u voorstellen de tarieven voorlopig vast te stellen. Indien de schatting in de junicirculaire werkelijkheid wordt (of wellicht een geringere waardedaling) dan kunnen de tarieven, ook na januari 2013, naar beneden worden bijgesteld.

Hondenbelasting Sinds 2010 is de hondenbelasting een volledige bestemmingsheffing; de opbrengst wordt geheel besteed aan de bestrijding van de hondenpoepoverlast. Wij stellen u voor de tarieven te verhogen met 2,3%. Door BSR worden ieder jaar controles uitgevoerd, waardoor het aantal geregistreerde honden op peil blijft. In totaal zijn er in Tiel circa 3.100 geregistreerde honden. De nieuwe tarieven worden: voor 1 hond voor de 2e en volgende hond, per hond voor kennels

2012 71,96 76,10 373,14

2013 73,61 77,85 381,72

Vrijstelling In de verordening zijn voor zowel blindengeleidehonden als hulphonden, die als zodanig zijn opgeleid, vrijstellingen opgenomen. Wij stellen u voor om, analoog hieraan, eveneens vrijstellingen op te nemen voor honden die in opleiding zijn, onder de voorwaarde dat de opleiding wordt verzorgd door erkende organisaties.


Pagina 98

Parkeerbelastingen Straatparkeren De kleinste munteenheid die door de parkeerautomaten wordt geaccepteerd is € 0,10. Het is dan ook niet mogelijk om het huidige uurtarief van € 1,65 of € 0,85 te betalen. Dit brengt, zo leert de praktijk, onduidelijkheid voor de parkeerder met zich mee. Het verdient dan ook aanbeveling de tarieven voor straatparkeren af te ronden op een veelvoud van € 0,10. Toepassing van de inflatiecorrectie van 2,3% houdt in, dat het tarief voor het straatparkeren wordt verhoogd van € 1,65 naar € 1,68 per uur. Wij stellen u voor het tarief af te ronden op € 1,70 per uur. Parkeerterreinen Waalkade/Veerweg en Het Taluud In 2011 heeft de daadwerkelijke invoering van het betaald parkeren op de parkeerterreinen Waalkade/Veerweg en Het Taluud plaatsgevonden. Voor beide terreinen is gedurende een gewenningsperiode een lager tarief (begonnen is met € 0,50) dan voor de overige terreinen (destijds € 1,--) ingevoerd. Besloten is om dit tarief stapsgewijs in 3 jaar op te hogen tot het uiteindelijke gewenste niveau in 2014 (gelijke tarieven voor alle parkeerterreinen) is bereikt. Voor 2013 betekent dit dat het tarief van € 0,85 wordt verhoogd naar € 1,08 per uur, afgerond € 1,10. Een dagkaart (maximaal 6 uren te betalen) gaat van € 5,10 naar € 6,60. Overige parkeerterreinen Voor de overige terreinen worden de tarieven (afgerond) € 1,30 per uur en het tarief voor een dag (maximaal 6 uur) € 7,80. Vergunningen en kraskaarten Ook voor deze tarieven stellen wij een verhoging met het inflatiepercentage van 2,3% voor. De tarieven worden, ten behoeve van de werkbaarheid bij het betalen aan de kassa van Burgerzaken, op een veelvoud van € 0,05 afgerond. Kosten naheffingsaanslag Indien niet of niet-voldoende wordt betaald bij parkeerapparatuur volgt bij controle een naheffingsaanslag parkeerbelasting. Deze bestaat uit het tarief voor één uur verhoogd met kosten. Voor 2012 bedragen deze kosten € 54. De minister van BZK stelt jaarlijks het maximum bedrag vast dat mag worden doorberekend. Voor 2013 is dit € 56 geworden. Wij stellen u dan ook voor het kostenbedrag op dit maximum vast te stellen.

Precariobelasting Medio 2012 is de bestaande Verordening Verkoopstandplaatsenbelasting ingetrokken en vervangen door een nieuwe verordening, de Verordening op de heffing en invordering van Precariobelasting. Deze belasting is gebaseerd op artikel 228 van de Gemeentewet. Hierin is geregeld dat 'terzake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond, een precariobelasting kan worden geheven'.


Pagina 99

Op basis van de oude verordening werden alleen de verkoopstandplaatsen (vaste en tijdelijke) en de terrassen belast. In de nieuwe verordening wordt ook het gasleidingnet in de gemeente belast. Aangezien de verordening op 1 juli 2012 in werking is getreden, is er voor het gasleidingnet een tarief voor een half jaar (€ 1,50 per m¹) ingevoerd, in de wetenschap dat er bij het Parlement een wetsvoorstel in behandeling is dat de precariobelasting op kabels en leidingen van nutsbedrijven afschaft. Tot een parlementaire behandeling is het tot op heden nog niet gekomen; de verwachting is dat, als er een behandeling komt, deze pas in het najaar zal plaatsvinden Wij stellen voor een nieuwe tarieventabel vast te stellen, waarin voor het gasleidingnet een tarief voor een jaar wordt opgenomen, zijnde € 3,00 per strekkende meter. Voor de overige tarieven stellen wij voor deze te indexeren met het inflatiepercentage van 2,3%.

Reclamebelasting 2009 was het invoeringsjaar voor de reclamebelasting, opgelegd aan ondernemers op de bedrijventerreinen Kellen, Latenstein en Westroijen en in het Centrumgebied. De opbrengst van deze belasting wordt, na aftrek van de kosten, gestort in het Ondernemersfonds. De gehanteerde tarieven zijn gebaseerd op de begrotingen die door de ondernemersverenigingen OCT en HvT zijn ingediend. Voor 2013 is er geen aanleiding om de tarieven aan te passen.

Rioolheffing De tarieven voor de rioolheffing worden eveneens met het inflatiepercentage gecorrigeerd. Het tarief voor groot-verbruik is vorig jaar, evenals de twee voorgaande jaren, niet verhoogd, omdat de inflatiepercentages en de tarieven zo gering waren, dat een berekening niet leidde tot een verhoging. Voor 2013 dient het tarief op basis van de gecumuleerde inflatiepercentages van de afgelopen 3 jaren (4,8) te worden verhoogd tot € 0,36 per m³.

Meerpersoonshuishoudens < 500 m³ Alleenwonenden < 500 m³ Grootverbruik (> 500 m³) per m³ Bronbemaling t.b.v. nieuw-, verbouw- en saneringsprojecten per m³

2012 177,72 137,88 0,34

2013 181,80 141,05 0,36

0,05

0,05

Toeristenbelasting In 2011 zijn de tarieven voor de toeristenbelasting verdubbeld. Toepassing van het inflatiepercentage leidt tot een zo geringe stijging (afgerond € 0,01) dat het niet zinvol is deze correctie toe te passen. Temeer, daar door het achterwege laten van deze geringe verhoging de ondernemers geen wijziging in hun informatiemateriaal hoeven aan te brengen.


Pagina 100

Evenals bij de Marktgelden worden de tarieven eens in de vijf jaren verhoogd met de gecumuleerde indexeringen van die vijf jaren. Voor de Toeristenbelasting is dit het jaar 2016.

Leges Conform het uitgangspunt worden de daarvoor in aanmerking komende leges met het inflatiepercentage verhoogd. Daarnaast dient de tabel op een aantal punten te worden aangepast. In een afzonderlijk voorstel zullen de wijzigingen nader worden uiteengezet.

Marktgelden De tarieven voor deze heffing zijn zo gering dat een jaarlijkse trendmatige indexering van de tarieven niet of nauwelijks leidt tot een verhoging van deze tarieven. In de Paragraaf Lokale Heffing 2011 hebben wij u dan ook voorgesteld om, in tegenstelling tot de algemene uitgangspunten, deze tarieven eens in de vijf jaren te verhogen met de gecumuleerde indexeringen van die vijf jaren. De laatste verhoging heeft in 2010 plaatsgevonden, zodat in 2015 de tarieven opnieuw tegen het licht zullen worden gehouden.

Lijkbezorgingsrechten Wij stellen voor ook deze tarieven te indexeren met het inflatiepercentage van 2,3%.

Overzicht ontwikkeling lastendruk in Tiel Uitgangspunt bij de samenstelling van dit overzicht is het jaar 2010. Waarde woning € 250.000 Daling 1,6% € 4.000 Waarde 2011 € 246.000 Daling 1,9% € 4.674 Waarde 2012 € 241.326 Daling 5% (aanname) € 12.066 Waarde 2013 € 229.260 Als lokale woonlasten zijn gerekend de onroerende-zaakbelastingen en de rioolheffing. De afvalstoffenheffing van de AVRI is eveneens meegenomen. In de concept-begroting 2013 van de AVRI wordt uitgegaan van een verlaging van het tarief naar € 210. In dit overzicht gaan wij er vanuit dat hiertoe wordt besloten. Lastendruk woningen jaar

2010 2011 2012 2013

ozb eig. 223 225 228 233*

%

1,2 1,3 2,3

rioolrecht gebr. 173 173 178 182

* Gebaseerd op het voorlopige tarief

%

2,9 2,2

afvalst. heffing gebr. 280 250 215 210

%

-10,7 -14 -2,3

totaal gebr. 453 423 393 392

%

-6,6 -7,1 -0,3

totaal eig. gebr. 676 648 621 625

%

-4,1 -4,2 0,7


Pagina 101

Het voorgaande wordt in een grafiek als volgt weergegeven:

ontwikkeling lokale belastingdruk woningen 700

676

648

625

621

600

453

500

423

393

400

392

300 200 100 0

2010

2011 eigenaar/gebruiker

2012

2013

gebruiker

ontwikkeling in percentages 2 1 0 -1

0

2010

0,7 2011

2012

-2 -3 -4

-4,1

-5 -6 -7

-6,6

-4,2

-7,1

-8 eigenaar/gebruiker

gebruiker

-0,3

2013


Pagina 102

Vergelijking woonlasten met andere gemeenten Het is gebruikelijk om u een vergelijking te presenteren met andere Gelderse gemeenten. Wij maakten hiervoor in voorgaande jaren alleen gebruik van de Nota Gemeentefinanciën 2012 van de provincie Gelderland. Dit jaar maken wij ook gebruik van de 'Atlas van de lokale lasten' van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), onderdeel van de Rijksuniversiteit van Groningen. Voor een uitgebreide woonlastenvergelijking verwijzen wij u naar deze atlas, die te vinden is op www.coelo.nl. In onderstaande tabel hebben wij een aantal gemeenten opgenomen uit de COELO tabel 'Woonlasten per gemeente', waarin 432 gemeenten zijn opgenomen. De woonlasten die COELO vergelijkt, bestaan uit OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Deze zijn gebaseerd op een woning met een gemiddelde waarde en gelden voor meerpersoonshuishoudens. De gemeente Tiel staat in deze vergelijking met een woonlast van € 612 op de 62e plaats (nummer 1 heeft de laagste woonlasten, nummer 432 de hoogste). plaatsnummer 1 7 18 62 119 133 181 267 292 311 379 396 400 432

gemeente Bunschoten Putten Harderwijk Tiel Doetinchem Zutphen Geldermalsen Culemborg Lingewaal Buren Neder-Betuwe Neerijnen Brummen Blaricum

woonlasten 500 542 568 612 653 660 684 720 735 746 806 833 839 1.169

De gemiddelde hoogte van de woonlasten in Nederland is € 683. Het COELO merkt bij deze tabel op dat het grote verschil (€ 668) tussen de woonlasten in de goedkoopste (Bunschoten) en de duurste (Blaricum) gemeente enigszins misleidend is. De frequentieverdeling van de gemeentelijke woonlasten is namelijk zeer vlak: in 70 procent van de gemeenten liggen de woonlasten tussen € 550 en € 750. Aan de onderkant en de bovenkant van de verdeling zit een beperkt aantal uitschieters. Hoewel het maximum op € 1.169 ligt, komen maar 9 gemeenten boven de € 900 uit.


Pagina 103

Vergelijking lastendruk met andere gemeenten in Gelderland Vergelijking lastendruk (OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing) 2012 De provincie hanteert weer andere uitgangspunten dan het COELO, zodat een vergelijking niet mogelijk is. De uitgangspunten zijn: een woning met een waarde van € 250.000, een huishouden van 3 personen en een waterverbruik van 150 liter per persoon. Rangorde: plaats 1 is de duurste en plaats 56 de goedkoopste gemeente. Eigenaar/bewoner In de categorie eigenaar tevens gebruiker varieert de belastingdruk van € 517 (Putten) tot € 902 (Brummen); Tiel staat met € 668 op plaats 38 (2011: met € 662 op plaats 37) van de 56 gemeenten. Het gemiddelde in Gelderland bedraagt € 717. Deze categorie wordt hierna vergeleken met omringende gemeenten: gemeente Neder-Betuwe Neerijnen Culemborg Buren Geldermalsen Tiel

lokale lasten 821 820 754 704 672 668

plaats 6 7 21 32 37 38

Gebruiker/bewoner In de categorie gebruiker/bewoner neemt Tiel in 2012 de 19e positie in met een bedrag van € 432 (in 2011: 24e positie met € 425). In de goedkoopste Gelderse gemeente betaalt de gebruiker € 152 (Nijmegen); in de duurste gemeente € 689 (Brummen). Gemiddeld € 381. gemeente Geldermalsen Tiel Neerijnen Culemborg Neder-Betuwe Buren

lokale lasten 500 432 253 248 245 245

plaats 10 19 44 46 50 51

In de volgende grafiek is Tiel in beide categorieën vergeleken met de gemeenten Geldermalsen, Buren, Culemborg, Neerijnen en Neder-Betuwe. Bovendien zijn de duurste en goedkoopste gemeenten en het gemiddelde in Gelderland opgenomen.


Pagina 104

vergelijking lastendruk (jaar 2012) 1000 900

902

800 700

670

672

704

754

792

820 717

668

600 500

517

500

432

400 300

248

245

200

381 250

152

100 0

253

duurste Gelder- Buren malsen

Tiel

Culem- Neder-Neerijnen goed- gem. borg Betuwe koopste

eigenaar/gebruiker

gebruiker

Kwijtscheldingsbeleid De mogelijkheid om kwijtschelding van lokale heffingen te verlenen is geregeld in artikel 255 van de Gemeentewet. Hoofdregel is dat gemeenten het kwijtscheldingbeleid van de rijksoverheid volgen zoals geregeld in de Uitvoeringsregeling. Een uitzondering is dat het gemeente is toegestaan om bij de berekening van de kwijtschelding uit te gaan van 100% van de bijstandsnorm. Het Rijk hanteert 90%. De gemeente Tiel maakt al sinds jaren gebruik van deze mogelijkheid. In de gemeente Tiel wordt kwijtschelding verleend voor de onroerende-zaakbelastingen en de rioolheffing. Echter, sinds de afschaffing van het gebruikersdeel van de ozb wordt feitelijk alleen nog kwijtschelding verleend voor de rioolheffing. De behandeling van kwijtscheldingsverzoeken vindt plaats door BSR. In 2011 zijn er twee wijzigingen door de minister van BZK aangekondigd: 1. het wordt mogelijk gemaakt om voor privé-belastingschulden van ondernemers die op bijstands niveau leven kwijtschelding te verlenen. Medio 2011 heeft de raad zich in een motie hiermee al akkoord verklaard. 2. verruiming van de kwijtscheldingsnormen op grond waarvan decentrale overheden, met inachtneming van nadere regelgeving, eigen regels mag stellen voor de wijze waarop het vermogen in aanmerking wordt genomen (verruiming norm). De hier bedoelde nadere regelgeving is er echter nooit gekomen. De minister van BZK heeft in maart 2012 besloten de nadere regels niet aan te passen, omdat zij vermoedt dat hierdoor de armoedeval wordt bevorderd.


Pagina 105

Ook aan het verlenen van kwijtschelding voor privé-belastingschulden voor ondernemers zullen nog nadere regels door de minister worden vastgesteld. Met name dient nog nader te worden uitgewerkt wat moet worden verstaan onder het begrip 'noodzakelijk vermogen voor de uitoefening van het bedrijf of beroep'. Op welk moment dat wordt geregeld, is thans nog niet te voorzien. Vervolgens zijn er per 1 januari 2012 opnieuw twee belangrijke wijzigingen, die van invloed zijn op de behandeling van kwijtscheldingsverzoeken, van kracht geworden. De eerste wijziging betreft de aanpassing van de kwijtscheldingsgrenzen voor 65-plussers. Deze aanpassing dient te voorkomen dat pensioengerechtigden op grond van de AOW minder snel voor kwijtschelding in aanmerking komen dan voorheen het geval was. Hiertoe zijn de bovengrenzen nu gebaseerd op de toepasselijke netto AOW-bedragen in plaats van op de toepasselijke bijstandsnorm. De tweede wijziging betreft de wens van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om rekening te houden met de netto kosten die huishoudens voor kinderopvang moeten maken, dat wil zeggen met de kosten van kinderopvang die overblijven nadat de kinderopvangtoeslag in mindering is gebracht op de kosten. Om bovengenoemde wijzigingen van kracht te laten worden is besluitvorming door de raad noodzakelijk. Overzicht verleende kwijtscheldingen: jaar 2008 2009 2010 2011 2012

bedrag 155.831 146.028 152.744 156.713 149.355

aantal 1.013 1.050 1.102 1.059 1.077


Pagina 106


Pagina 107

Paragraaf B

Weerstandsvermogen Inleiding In deze paragraaf gaan we in op de vraag in hoeverre we in staat zijn om tegenvallers op te vangen. In de begroting 2011 hebben we voor het eerst gewerkt met een nieuwe opzet van de paragraaf weerstandsvermogen. We werken met de methode van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR). Centraal in de aanpak staat het risicobewustzijn. Het gaat niet zozeer om het vermijden en/of ontkennen van risico's, maar juist om het bewust nemen van verantwoorde risico's. Eerst geven we een toelichting op het beschikbare weerstandsvermogen. Daarna maken we een berekening van de weerstandsratio en sluiten af met een conclusie. Tot slot geven we een top 10 van het gemeentebrede risicoprofiel en de top 10 van de risico's in de grondexploitatie. We hebben daarbij onderscheid gemaakt tussen de risico's die verbonden zijn aan de grondexploitatie en alle overige risico's. Voor een nadere toelichting op de risico's die verbonden zijn aan de grondexploitatie verwijzen wij naar paragraaf G Grondbeleid en het blauwe boekje (voortgangsrapportage fysieke projecten).

De beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit van Gemeente Tiel bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Onder de weerstandscapaciteit kunnen 4 elementen worden gerekend: a) de post onvoorzien b) onbenutte belastingcapaciteit c) de algemene (weerstands)reserve / risicoreserve d) stille reserves. De elementen a, c en d zijn incidenteel van aard, element b is structureel. a. Onvoorzien Voor onvoorziene uitgaven is in de begroting 2013 een bedrag opgenomen van € 70.000. Uit deze post worden uitgaven gedekt die voldoen aan de 3 o's: onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar. Tot een bedrag van € 12.500 kan het college besluiten nemen ten laste van onvoorzien, voor hogere bedragen is een raadsbesluit noodzakelijk. Uit het bovenstaande blijkt dat deze post vooral gebruikt wordt voor risico's die we niet voorzien hadden. We zetten deze post daarom niet in als weerstandscapaciteit. b. Onbenutte belastingcapaciteit Bij de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit denken we in eerste instantie aan het minimale niveau van de belastingtarieven die in acht worden genomen bij een artikel 12 aanvraag. Hiermee wordt bedoeld dat als een gemeente een aanvraag om extra steun op grond van artikel 12 indient, eerst de tarieven moeten worden verhoogd tot een bepaald minimumniveau.


Pagina 108

Tiel zit op dit moment nog redelijk ver onder dit niveau. In opbrengst gaat het om een bedrag van bijna € 2,4 miljoen op een huidige opbrengst van € 6,7 miljoen. Daarnaast is er sprake van een macronorm: in totaal mag de opbrengst OZB landelijk gezien niet meer stijgen dan een door de minister vastgesteld percentage. Gebeurt dit toch dan heeft de minister de gelegenheid om het verschil in mindering te brengen op het gemeentefonds. De macronorm voor 2012 bedraagt 3,0%. In Tiel houden we in de begroting rekening met een stijging van 4,4% (optelsom van verhoging tarief en volume-uitbreiding). Door onze systematiek is dit jaar de verhoging van het tarief hoger dan waar het Rijk vanuit gaat (2,3% versus 1,75%), daarnaast is met name bij de niet-woningen de stijging meer dan het uitgangspunt van het Rijk (2,1% versus 1,25%). De belastingtarieven vragen met name om een politieke afweging. c. Algemene weerstandsreserve Tegelijk met de invoering van het risicomanagement heeft u besloten om een algemene weerstandsreserve te gaan vormen. Deze reserve is bedoeld om risico's mee op te vangen. De reserve bedraagt op dit moment € 8,3 miljoen. Hierbij is al rekening gehouden met een aantal eerder geoormerkte doelen, waaronder de keerwand De Hucht en versnelde afschrijvingen zoals vastgesteld bij de bezuinigingen van het coalitie-akkoord. d. Stille reserves Stille reserves zijn eigendommen die een potentiële inkomstenbron zijn. U kunt hierbij denken aan gronden, onroerende zaken en andere eigendommen die verkocht zouden kunnen worden, omdat ze voor de gemeente geen doel meer dienen of inmiddels geheel of gedeeltelijk zijn afgeschreven. Op dit moment is er geen inventarisatie van dit soort stille reserves beschikbaar. Mede vanuit de gedachte dat beheer van vastgoed geen kerntaak is van de gemeente wordt een vastgoedbeleid geformuleerd, dat er van uitgaat dat de vastgoedportefeuille wordt beperkt tot het vastgoed dat nodig is voor het uitvoeren van beleidsmatig onderbouwde gemeentelijke taken. Als zich een kans voordoet zullen we in principe voorstellen om de opbrengst toe te voegen aan de algemene weerstandsreserve. Daarnaast wordt in het kader van de bedrijfsvoering kritisch gekeken naar de benodigde kantoorcapaciteit voor ons eigen personeel. Indien dit leidt tot afstoting van panden, dan zal de opbrengst ten goede komen aan de al ingeboekte bezuinigingen op de bedrijfsvoering. Wij stellen voor om vooralsnog alleen de algemene weerstandsreserve als weerstandscapaciteit te beschouwen. De andere drie posten achten wij minder geschikt hiervoor, of omdat ze vooral een politieke afweging vergen, of omdat we deze nu niet concreet kunnen maken. Derhalve bedraagt de weerstandscapaciteit € 8,3 miljoen.

Weerstand Algemene weerstandsreserve Bestemmingsreserves (niet beschikbaar als weerstandscapaciteit) Totale weerstandscapaciteit

Tabel 1: Beschikbare weerstandscapaciteit Afboekingen/ Huidige Startcapaciteit Bijboekingen oormerkingen capaciteit 10.592.438

197.644

1.442.492

9.347.590

0

0

0

0

10.592.438

197.644

1.442.492

9.347.590


Pagina 109

De benodigde weerstandscapaciteit Om de risico's van Gemeente Tiel in kaart te brengen is een risicoprofiel opgesteld. In dit risicoprofiel zijn de risico's met betrekking tot de grondexploitatie buiten beschouwing gelaten. Hiervoor is een apart profiel opgesteld. In totaal zijn er ruim 150 risico's in beeld gebracht. In tabel 5 achteraan deze paragraaf worden alleen de bekende tien risico's gepresenteerd die de hoogste bijdrage hebben aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit. Totaal grote risico's Overige risico's Totaal alle risico's

€ 11.772.500 € 20.069.784 ----------------- + € 31.824.284

Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ongewenst en onnodig is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden. Uit de simulatie volgt dat 90% zeker is dat a lle risico's kunnen worden afgedekt met ee n bedrag van € 7.879.518 (= benodigde weerstandscapaciteit).

Berekening weerstandsratio exclusief de GREX Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie tussen beide componenten wordt hieronder in een figuur weergegeven. Risico's:

Weerstandscapaciteit :

Bedrijfsproces (effectief/efficiënt) Financieel Imago / politiek Informatie / strategie Juridisch / aansprakelijkheid Letsel / veiligheid Materieel Milieu Personeel / arbo Product

Algemene weerstandsreserve





Weerstandvermogen

Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandcapaciteit

=

9.347.590 = 1,19 7.879.518


Pagina 110

Onderstaande normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio.

Waarderingscijfer A B C D E F

Tabel 2: Weerstand velden Ratio >2.0 1.4-2.0 1.0-1.4 0.8-1.0 0.6-0.8 <0.6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Het ratio voor het weerstandsvermogen van de gemeente Tiel (exclusief de Grondexploitatie) valt in klasse C. Dit duidt op een voldoende weerstandsvermogen.

Berekening weerstandsratio inclusief de GREX Voor de grondexploitatie hebben we de risico's afzonderlijk in beeld gebracht. Zie tabel 6, achteraan deze paragraaf, voor de top 10 van de risico's binnen de grondexploitatie. Indien in de berekening van het ratio voor het weerstandsvermogen ook rekening wordt gehouden met de risico's in de grondexploitatie ziet de situatie er als volgt uit:

Algemeen Grondexploitatie Totaal

Tabel 3: berekening inclusief GREX Benodigd Beschikbaar weerstandsvermogen weerstandsvermogen 7.879.518 9.347.590 1.883.356 1.070.851 9.762.874 10.418.441

Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandcapaciteit

Waarderingscijfer A B C D E F

=

10.418.441 = 1,07 9.762.874

Tabel 4: Weerstand velden Ratio >2.0 1.4-2.0 1.0-1.4 0.8-1.0 0.6-0.8 <0.6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende


Pagina 111

Conclusie De ratio voor het weerstandsvermogen van de gemeente Tiel (inclusief de Grondexploitatie) valt in klasse C. Dit duidt op een voldoende weerstandsvermogen en past binnen de beleidskaders zoals deze door de raad zijn vastgesteld (tussen de 1 en 1,4). De weerstandsratio is ten opzichte van de vorige rapportage, bij de jaarrekening 2011, aanzienlijk verbeterd. Hiervoor zijn twee belangrijke oorzaken aan te wijzen. In de eerste plaats hebben we het tekort op het I-deel van de uitkering van de WWB nu structureel verwerkt in deze begroting. Hierdoor valt één van de allergrootste risico's uit de vorige rapportage weg. In de tweede plaats zijn de kortingen die in het vorige regeerakkoord waren opgenomen ten aanzien van de Wet Werken naar Vermogen en de WSW grotendeels van de baan. Weliswaar bestaat de kans nog steeds dat deze terugkomen, maar de kans daarop is kleiner en ook de omvang van deze bezuiniging zal waarschijnlijk kleiner zijn. Daarentegen zijn de risico's voor de grondexploitatie toegenomen. Binnen de grondexploitatie is de algemene reserve onvoldoende ten opzichte van de aanwezige risico's. Overigens zijn wij bezig met een diepgaandere analyse van de risico's binnen de grondexploitatie. Daarmee zijn de twee grootste risico's uit de vorige rapportage of van de baan of sterk gereduceerd. Tabel 5: Top 10 risico's exclusief grondexploitatie Tabel 6: Top 10 risico's grondexploitatie

2

De algemene uitkering is lager dan begroot

Risico Rang schik king 1 Korting op gebied van Werken naar Vermogen en WSW die door het Rijk zijn opgenomen in het regeringsakkoord kunnen niet door de gemeente worden geëffectueerd

Tabel 5


70%

Tekort op de begroting of de jaarrekening.

Maximaal € 1.000.000 gebaseerd op ervaringsgegevens.

Vertaling van de bezuinigingen op landelijk niveau naar het Tielse aandeel leidt tot een maximum risico van € 2.950.000.

50%

De begroting vertoont een tekort en dus moeten er beleidskeuzes gemaakt worden. Dit kan pijnlijke gevolgen hebben voor de doelgroepen.

De Wet Werken naar Vermogen zou oorspronkelijk per 1-1-2013 worden ingevoerd. Na de val van het kabinet is dit tot nader order uitgesteld. Invoering zal te zijner tijd gepaard gaan met de nodige bezuinigingen, die door de gemeenten moeten worden gerealiseerd.

Waarschijnlijk zal ook een nieuw kabinet de komende jaren fors gaan bezuinigen. Via de systematiek van 'samen de trap af' zal dit ook het gemeentefonds gaan raken. Daarnaast ligt voor 2014 een herverdeling van het gemeentefonds in het verschiet.

Financieel gevolg

Kans

Gevolgen

Toelichting

Top 10 van de risico's per 1 september 2012 (begroting 2013)

Invloed op weerstand 12,70%

9,95%

Beheersmaatregelen Via businesscases wordt onderzocht hoe de dienstverlening vorm moet krijgen onder de nieuwe wet.

Beschikbare informatie tijdig verzamelen zodat op mutaties kan worden ingespeeld.

Pagina 112

4

Afgesproken bezuinigingen worden niet gerealiseerd

Rang Risico schik king 3 Tekorten bij uitvoering jeugdzorg


50%

Tekort op de begroting/ jaarrekening.

Op basis van ervaring met eerdere ombuigingsmaatregelen schatten we in dat maximaal € 1.000.000 niet (tijdig)haalbaar zal blijken te zijn.

Maximaal € 700.000 structureel, uitgaande van 5% korting structureel op het over te hevelen budget.

50%

Financieel-Extra middelen nodig voor uitvoering van deze taak. Imago-Noodzakelijke kwaliteit kan niet worden geleverd bij de uitvoering.

Gemeente wordt verantwoordelijk voor uitvoering jeugdzorg waarbij door het Rijk een efficiencykorting wordt doorgevoerd.

In het coalitieakkoord en de Perspectievennota 2011 zijn bezuinigingen opgenomen. Deze bezuinigingen lopen op tot € 3,9 miljoen structureel (coalitieakkoord) plus € 2,3 miljoen in 2015 (Perspectievennota). Naar aanleiding van deze begroting zal ook weer € 1,5 miljoen bezuinigd moeten worden.

Financieel gevolg

Kans

Gevolgen

Toelichting


5,83%

Beheersmaatregelen Goede voorbereiding op deze nieuwe taak.

Er is een uitvoeringsplan gemaakt met spelregels. Onderdeel daarvan is een frictiereserve waaruit tijdelijke nadelen of investeringskosten kunnen worden betaald. Bij elke voortgangsrapportage wordt gerapporteerd over de stand van zaken. Als een bepaalde bezuiniging niet haalbaar blijkt, is er de verplichting een alternatief te vinden.

Pagina 113

6

Achterblijvende overheadkosten bij privatisering en uitbesteding (bijvoorbeeld omgevingsdienst brandweer)

Rang Risico schik king 5 Incidentele aanvullende uitkering (IAU) over 2011 wordt niet toegekend


We gaan uit van max. € 330.000 structureel voor de omgevingsdienst en de brandweer samen. Waarschijnlijk kunnen bepaalde kosten nog wel doorbelast worden. Als er nieuwe uitbestedingen komen, bekijken we dit opnieuw.

70%

Er is geen dekking In het verleden hebben meer voor de we bij uitbesteding van overheadkosten. taken, bijvoorbeeld de belastingen, gezien dat de overhead niet (direct) kan worden verminderd. In de toekomst zullen meer taken verdwijnen, waaronder de omgevingsdienst en de brandweer.

Maximaal € 1.260.000.

50%

Geen IAU, waardoor verlies moet worden genomen.

Gemeenten met een tekort op de uitvoering van de WWB van meer dan 10% ontvangen een IAU, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. In de jaarrekening 2011 is rekening gehouden met een IAU van € 1.260.000.

Financieel gevolg

Kans

Gevolgen

Toelichting

5,33%

4,78% Vroegtijdig rekening hiermee houden; proberen de kosten te verminderen en/of op een andere manier door te belasten. Daarnaast zijn in de Perspectievennota 2012 tijdelijke middelen beschikbaar gesteld om één en ander op te vangen.

Invloed op weerstand

Voldoen aan wettelijke verplichtingen; er is echter interpretatieruimte, waardoor in het verleden andere gemeenten de IAU niet ontvangen hebben.

Beheersmaatregelen

Pagina 114

8

Minder uren dan begroot worden toegeschreven aan de grondexploitatie en investeringen met economisch nut

Rang Risico schik king 7 Incidentele aanvullende uitkering (IAU) over toekomstige jaren wordt niet toegekend


Kans 50%

60%

Gevolgen Geen IAU, waardoor verlies moet worden genomen.

Financieel tekort in de exploitatie.

Toelichting

Op grond van de laatste ramingen en de meest actueel bekende rijksbijdrage wordt een tekort bij de verstrekkingen van bijstandsuitkeringen verwacht dat groter is dan 10% van de rijksbijdrage voor 2013 t/m 2015. Voor het meerdere boven 10% wordt een IAU aangevraagd. In de begroting wordt er altijd van uitgegaan dat een bepaald aantal uren van de vaste formatie kan worden toegeschreven aan grondexploitatie en investeringen. Deze uren drukken dan niet op de exploitatie. Als er minder werken zijn waaraan uren kunnen worden toegerekend, komen deze uren alsnog ten laste van de exploitatie. Uit een analyse van de afgelopen jaren blijkt dat we hierop gemiddeld € 300.000 tekort hebben gehad.

Op basis van de laatste ramingen gaat het om een IAU van € 330.000 structureel.

Financieel gevolg

Vanaf de begroting 2012 is al met minder uren rekening gehouden. Daarnaast is de verwachting dat de komende jaren veel uren toegeschreven kunnen worden aan rioleringswerken. Voorts is te overwegen minder vast personeel in dienst te hebben en te vervangen voor flexibel personeel afhankelijk van het investeringsvolume.

Voldoen aan wettelijke verplichtingen; er is echter interpretatieruimte, waardoor in het verleden andere gemeenten de IAU niet ontvangen hebben.

Beheersmaatregelen

3,81%

4,71%

Invloed op weerstand

Pagina 115

10

Rijksoverheid draagt AWBZ-taken over naar de gemeente zonder toereikend budget voor de uitvoering

Rang Risico schik king 9 Ontstaan van exploitatietekorten bij sociale werkvoorziening (Lander)


Op basis van de meerjarenbegroting van Lander gaan we uit van een Tiels aandeel in het tekort van € 235.000 structureel.

Maximaal € 330.000 structureel, uitgaande van 5% korting structureel op het over te hevelen budget.

75%

50%

De gemeenten in Rivierenland moeten bijdragen in het exploitatietekort van Lander.

Financieel-Extra middelen nodig voor uitvoering van deze taak. Imago-Noodzakelijke kwaliteit kan niet worden geleverd bij de uitvoering.

Lander draait tot op heden zonder gemeentelijke bijdrage in de exploitatie en is één van de weinige WSWbedrijven die positieve bedrijfsresultaten realiseren. Gezien de huidige economische situatie en bezuinigingen op de WSW ontstaat het risico dat tekorten zullen ontstaan. Oorspronkelijk zouden de gemeenten vanaf 2013 er een aantal taken bij krijgen die nog onder de AWBZ vallen. Door de val van het kabinet is dit uitgesteld, maar waarschijnlijk niet definitief uitgesteld. Dit risico heeft specifiek betrekking op overheveling van de AWBZ-functie begeleiding.

Financieel gevolg

Kans

Gevolgen

Toelichting


3,54%

Beheersmaatregelen Indien de gemeenten zelf opdrachten geven aan Lander, onder andere bij reïntegratieprojecten, kan het exploitatietekort worden teruggebracht.

Goede voorbereiding op deze nieuwe taak.

Pagina 116

Mogelijk lagere bijdrage per woning Rio fase 2: Programma fase 2 kan niet worden gerealiseerd door marktomstandigheden Rio/Vahstal: Fase 2 kan niet worden gerealiseerd door marktomstandigheden Westluidensepoort: Project is uiteindelijk financieel niet haalbaar Ontwikkeling Vijverterrein: In verband met het niet afgeven van watertoets moeten bestaande programma's worden aangepast Afspraken over tijdstip van betaling is onvoldoende duidelijk opgenomen

Normalisatie woonwagenlocaties: budget is niet toereikend Rio/Vahstal: Planologische procedures kosten meer tijd

3 4

9

10

8

7

6

5

Koppeling tussen kredieten en grondexploitaties is niet duidelijk

Mogelijk minder woningen gerealiseerd

Risico

Financieel - Gelden komen later binnen dan gepland, zodat rentekosten voor gemeente toenemen Financieel – Voortgang komt in gevaar, waardoor druk ontstaat voor extra middelen Financieel – Fase 2 kan niet tijdig starten (binnen drie jaar in verband met onteigening)

Financieel – Gedeelte van het verlies van fase 1 kan niet worden goedgemaakt Financieel – De huidige boekwaarde moet financieel worden afgedekt Financieel - De gehele ontwikkeling wordt afgeblazen, waardoor schadeclaims kunnen ontstaan

Financieel - Minder inkomsten bovenwijks: 35 woningen x 9.000 per woning Financieel - Budgetoverschrijdingen door het ontbreken van deugdelijke, meerjarige exploitatie-berekeningen Financieel – Verlaging inkomsten Financieel - Programma wordt anders ingevuld, bijvoorbeeld grondgebonden woningen

Gevolgen

Top 10 van de risico's in de grondexploitatie per 1 september 2012

2

Rang schik king 1

Tabel 6


50%

25%

75%

30%

20%

max. € 100.000

max. € 300.000

max. € 110.000

max. € 400.000

max. € 800.000

max. € 200.000

max. € 762.000

30% 75%

max. € 500.000 max. € 510.000

max. € 770.000

Financieel gevolg

90% 50%

50%

Kans

2,83%

4,16%

4,53%

6,83%

6,88%

7,40%

9,71%

19,15% 14,35%

21,44%

Invloed

Pagina 117


Pagina 118


Pagina 119

Paragraaf C

Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding De gemeente Tiel heeft een groot vermogen geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, riolering, groen, civiele kunstwerken, gebouwen, etc. Het onderhoud van deze kapitaalgoederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op verschillende beleidsterreinen zoals veiligheid, vervoer, recreatie, onderwijs en welzijn. Het onderhoud van de kapitaalgoederen is vastgelegd in beleids- en beheerplannen. In deze paragraaf wordt per onderwerp ingegaan op het beleidskader, de ontwikkelingen, de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden voor 2013 en de bijbehorende financiële consequenties.

Wegen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de verhardingen zijn verzameld in een wegenbeheersysteem. Daaruit volgt dat in 2013 ongeveer 220 ha. openbare verharding wordt onderhouden. Het beleidskader Het beleid voor het onderhoud van de infrastructuur is erop gericht om de veiligheid van de weggebruiker te waarborgen en een goed bruikbaar en voldoende comfortabel wegenstelsel te garanderen. Ons beleid inzake het wegbeheer is vastgelegd in het Beleidsplan beheer wegen 2012. Door middel van jaarlijkse weginspecties ontstaat een actueel beeld van de kwaliteit van de verharding. De resultaten worden verwerkt in het beheerplan wegen, dat een overzicht geeft van de jaarlijks te nemen onderhoudsmaatregelen. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 125). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2012 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Er is in 2013 € 1.140.652 (inclusief Medel) beschikbaar voor regulier en groot onderhoud. Omdat de kosten voor het onderhoud kunnen fluctueren is er een onderhoudsvoorziening wegen. De stand van de voorziening is € 1.097.458 (per 31-12-2011). Verandering in kwaliteitseisen, zoals hogere milieueisen (waterdoorlatende verharding, geluidarme verharding en dergelijke) en het economische belang van bijvoorbeeld aantrekkelijke stadsentrees en binnenstad, hebben kostenverhogende gevolgen voor het budget voor onderhoud van de verharde openbare ruimte.


Pagina 120

De bestuurlijke afweging hiervan moet in een vroegtijdig stadium gemaakt worden, zodat het beschikbare onderhoudsbudget aangepast kan worden. Jaarlijks wordt vorstschade apart aangemeld bij de 1e voortgangsrapportage.

Civiele kunstwerken Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de kunstwerken zijn verzameld in een beheer systeem. Daaruit volgt dat in 2013 74 bruggen, 7 tunnels, 51 duikers, 3 stuwen en ongeveer 3.200 m grondkerende constructies worden onderhouden. Het beleidskader Het beleid voor het onderhoud van de kunstwerken is erop gericht om de veiligheid van de weggebruiker te waarborgen. Op basis van wettelijke eisen kunnen de minimale randvoorwaarden voor het beheer van kunstwerken als volgt worden samengevat: veilig en functioneel. Ons beleid is vastgelegd in het beleidsplan Beheer en Onderhoud Civieltechnische Kunstwerken en vastgesteld in 2010. Door middel van inspecties is er een actueel beeld van de kwaliteit van de kunstwerken. De resultaten zijn verwerkt in het beheerplan dat een overzicht geeft van de jaarlijks te nemen onderhoudsmaatregelen. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 125). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2012 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Het budget voor kunstwerken is € 183.066 per jaar. De jaarlijkse kosten fluctueren sterk en daarom is voor het beheer en onderhoud hiervan een onderhoudsvoorziening ingesteld. De stand van de voorziening is € 48.118 (per 31-12-2011).

Riolering en water Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de riolering zijn verzameld in het rioolbeheer systeem. In het gemeentelijk rioleringsplan staan alle aanwezige voorzieningen. De belangrijkste zijn: Omschrijving gemengde- en vuilwaterriolering hemelwaterriolering persleidingen drainageleidingen wadi's vuilwaterrioolgemalen hemelwatergemalen grondwatergemaal randvoorzieningen(bergbezinkbassins) externe overstorten gemengd externe overstorten hemelwater

Hoeveelheid 167,0 32,6 32,9 6,5 2,1 6 4 1 6 32 19

Eenheid km km km km km stuks stuks stuks stuks stuks stuks


Pagina 121

Het beleidskader Het beleidsdoel is het op verantwoorde wijze zorgdragen voor de inzameling en het transport van afvalwater binnen het gemeentelijk grondgebied. Deze zorgplicht richt zich op het voorkomen van verontreiniging van de bodem en het oppervlaktewater en het voorkomen van wateroverlast. Ons beleid is vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) en het Integraal Waterplan 2005. Het GRP is in februari 2010 vastgesteld voor de periode 2010-2014. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 125). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2012 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Het kostendekkingsplan op basis van het GRP omschrijft de inkomsten en uitgaven voor de productgroepen riolering en water (onderhoud en nieuwe investeringen). De jaarlijkse kosten voor het beheer van de riolering bedraagt voor 2013 € 1.118.463 (inclusief uren). In het kostendekkingsplan zijn ook alle kosten in het kader van de wateropgave meegenomen. De kosten worden gedekt uit de voorziening riolering. De stand van de voorziening is € 7.966.176 (per 31-12-2011).

Groen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot het openbaar groen en de bomen zijn verzameld in een groenbeheer systeem. Daaruit volgt dat in 2013 ongeveer 200 ha openbaar groen en 14.500 bomen worden onderhouden. Het beleidskader In 2005 is de Nota Onderhoudskwaliteit Openbaar Groen vastgesteld. Deze nota verdeelt het groen in de gemeente onder in zogenaamde ligginggebieden (bijvoorbeeld centrum, industriegebieden, woonwijken) met ieder hun eigen inspanning voor het reguliere, dagelijks (= netheids-) onderhoud. De basis voor de onderhoudsinspanningen ligt in het handhaven van de technische kwaliteit, veiligheid en het verbeteren van de tevredenheid van de Tielse burger over het netheidsonderhoud. In 2006 zijn tevens het Groenstructuurplan en de Nota van Uitgangspunten Groenbeheer vastgesteld. De plannen vormen het kader voor de inrichting en omvormingen (= groot onderhoud) van het groen. Uitwerking vindt plaats in beheerplannen. In die beheerplannen worden de financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. Het groenbeheerplan is in 2010 vastgesteld. Vanaf 2012 is gestart met de uitvoering van de geprioriteerde projecten. Het gewenste kwaliteitsniveau van het onderhoud wordt uitgevoerd door middel van een beeldbestek conform de landelijk geldende RAW-bepalingen. Gemiddeld wordt het B-niveau uit deze systematiek aangehouden. Dit niveau gaat uit van een normaal onderhoud: sober, maar doelmatig. Deze bestekken vormen, samen met de uit te voeren werkzaamheden door de wijkteams, het jaarlijkse onderhoudsplan voor het openbaar groen.


Pagina 122

Voor wat betreft de onderhoudstoestand en veiligheid van bomen is in 2005 een bomenbeleidsplan vastgesteld. Dit plan is uitgewerkt in het groenbeheerplan, waar de financiële consequenties aan bod komen. In 2012 is de bomenverordening aangepast met als voornaamste doel deregulering. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 125). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2012 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Voor het regulier onderhoud groen is in 2013 € 1.143.212 (inclusief Medel) gereserveerd. In de voorziening zit € 127.830 (per 31-12-2011). Er is een aparte voorziening voor de herplantplicht van bomen. Hierin zit € 30.500 (per 31-12-2011).

Begraafplaatsen Kengetallen De gemeente heeft zeven gemeentelijke begraafplaatsen in eigendom, waarvan Ter Navolging rijksmonument en Drumpt gemeentelijk en archeologisch monument zijn. Ook de begraafplaatsen Kapel-Avezaath en Wadenoijen bezitten veel historisch waardevolle grafmonumenten. In totaal tellen de begraafplaatsen circa 6.000 graven, waarvan ruim de helft gelegen op de begraafplaats Papesteeg in Tiel. Op deze begraafplaats is een opvallende aula aanwezig. Daarnaast heeft de gemeente de Joodse begraafplaats, als gevolg van een privaatrechtelijke overeenkomst, in onderhoud. Dit is eveneens een rijksmonument. Het beleidskader In 2010 is de Ontwikkel- en Beheervisie Begraafplaatsen gemeente Tiel 2010-2020 door de raad vastgesteld. Het uitgangspunt is om tot 2030 in capaciteit te volstaan op de bestaande begraafplaatsen. Er wordt gestreefd naar een kostendekkende exploitatie van de actieve (delen van de) begraafplaatsen. Begraven op de monumentale (delen van de) begraafplaatsen wordt weer mogelijk in de toekomst. De visie voor begraafplaats Ter Navolging is uitgewerkt in een Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van Beschermde Begraafplaatsen 2010-2020 (PIOBB) en door de raad vastgesteld in 2010. Heractivering van deze begraafplaats is een belangrijk onderdeel van de visie. In 2009 werd door het college de nota 'Kostendekkend begraven in Tiel?' vastgesteld. Het streven is gesteld op 70% van de kosten uit de inkomsten voor de actieve (delen van de) begraafplaatsen vanaf 2012. De tarieven worden jaarlijkse verhoogd met een inflatiecorrectie. De tarieven liggen landelijk en regionaal gezien relatief hoog. Het juridische kader is vastgelegd in de Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Tiel 2010 en het bijbehorende Uitvoeringsbesluit gemeentelijke begraafplaatsen gemeente Tiel 2010. Het groen op de begraafplaatsen wordt onderhouden conform het beleidskader Groen. De grafmonumenten worden door de rechthebbenden zelf onderhouden. Graven waarvan afstand gedaan is of waarvan de rechten aan de gemeente vervallen zijn, worden planmatig geruimd.


Pagina 123

Ontwikkelingen De toekomst van de begraafplaatsen is tegen het licht gehouden. Hieruit blijkt dat naar verwachting tot 2030 gebruik kan worden gemaakt van de bestaande begraafplaatsen. Kostbare uitbreidingen zijn nog niet noodzakelijk. Om te blijven voldoen aan de verschillende behoeften, voldoende capaciteit en een gunstige exploitatie is het nodig om te blijven investeren (ruimen graven, aanleg columbaria, etc.). Een actuele grafadministratie is de basis voor een optimaal gebruik en beheer van de begraafplaatsen, waarbij de meeste inkomsten gegenereerd kunnen worden. Het actualiseren van de administratie is in 2011 opgepakt en wordt in 2013 afgerond. Financiën In 2007 is besloten een scheiding aan te brengen tussen actieve en monumentale begraafplaatsen, waarbij alleen bij de actieve begraafplaatsen gestreefd wordt naar kostendekkendheid. De uitgaven voor het beheren van de begraafplaatsen zijn voor 2013 begroot op € 197.053 en voor het beheer monumentale begraafplaatsen op € 47.883.

Gebouwen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot het onderhoud Gebouwen (inclusief 35 onderwijsgebouwen) zijn vastgelegd in TopDesk. Daaruit volgt dat Tiel in 2012 ongeveer 120 vastgoedobjecten bezit/huurt met een totale WOZ-waarde (exclusief schoolgebouwen) van ca. € 50.000.000. Vijftien vastgoedobjecten hebben een monumentale status (9 rijksmonumenten en 6 gemeentelijke monumenten). De totale verzekerde waarde van de vastgoedobjecten inclusief inventaris bedraagt ruim € 215.000.000. Het beleidskader Op dit ogenblik is er, behoudens voor de onderwijs- en sportgebouwen, geen beleidskader ten aanzien van onderhoud gebouwen. Tot op heden wordt het uitgangspunt gehanteerd van 'doelmatig onderhoud' zonder dat dit vertaald is naar een meetbare norm/uitleg/toetsingskader. Ontwikkelingen In de tweede helft van 2012 is een onderzoek gestart, in samenwerking met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen, ten aanzien van 'taken op het gebied van vastgoedmanagement'. Dit onderzoek volgt uit de met de raad afgesproken activiteiten rondom het thema 'Bezuiningingen 2011-2014'. De eventuele uitkomsten en de hierop volgende besluitvorming zullen zonder twijfel in 2013 gevolgen hebben voor de aard van de werkzaamheden van de huidige productgroep Vastgoed. Vooralsnog wordt hieronder het beeld geschetst van een onveranderde situatie ten opzichte van 2012. De gemeente bezit ongeveer 120 vastgoed objecten die zeer verschillend van aard zijn. Elk vastgoedobject vraagt om passend onderhoud en beheer. In 2011 heeft de productgroep Vastgoed een zeer groot deel van de portefeuille aan vastgoed objecten door een onafhankelijke organisatie laten beoordelen op de staat van onderhoud. De uitkomsten hiervan zijn inmiddels voor een deel getoetst aan en verwerkt in de meerjaren onderhoudsplanning. Op deze wijze wordt zorgvuldig omgegaan met de voor onderhoud beschikbare middelen en een onderhoudsplanning gevolgd die past bij de aard van het vastgoedobject. Voor 2013 staat de verdere afronding van alle verkregen uitkomsten uit het onderzoek Vastgoed. Tevens zal in 2013 verder aandacht worden besteed aan het inventariseren, standaardiseren en registreren van de erfpachtcontracten.


Pagina 124

Ook wordt in 2013 voorzien dat een aantal vastgoedobjecten, welke vanuit het werkterrein van de gemeente niet meer in eigen bezit gehouden hoeven te worden, ter verkoop aan de markt zullen worden aangeboden. Vanuit de verschillende beleidsterreinen zal ook in 2013 een beroep worden gedaan op de productgroep Vastgoed voor ondersteuning bij grootschalige bouwen/of renovatieprojecten, formaliseren/opstellen en actualiseren van diverse vastgoedafspraken en advisering ten aanzien van diverse vastgoedgerelateerde onderwerpen. De afgelopen drie jaar is hard gewerkt aan het in beeld brengen en houden van alle relevante gegevens rondom het vastgoed van de gemeente Tiel. Al deze gegevens worden geregistreerd en bijgehouden in een beheer systeem. Hierbij gaat het om huurcontracten, tekeningen, contracten met leveranciers, gegevens van eventuele huurders, gegevens ten aanzien van belastingen/heffingen, WOZ-waarden etc. Ook in 2013 blijft het actualiseren van deze gegevens een belangrijk deel uitmaken van de werkzaamheden. Financiën In 2013 is in totaal € 8.035.000 beschikbaar voor het beheer en onderhoud van gemeentelijke gebouwen (inclusief schoolgebouwen en exclusief de gemeentelijke instellingen). Tegenover deze uitgaven staan deels inkomsten uit huur, etc. In de diverse voorzieningen zit per 1 januari 2013 € 2.004.000.

Diderik Vijghstraat en Burgemeester Altenastraat Nieuwe Tielseweg (tussen Brugstraat en Heiligestraat) Kleine kernen en buitengebied Buitengebied

9

11

10

6 7 8

5

De Praam Schepenbuurt en de Hennepe Oost Kuiperij, Meeslaan West Ridderweide Maurikstraat/Avezaathstraat Hertogenwijk

Locatie Centrum Molenstraatje, Veemarkt, Pr. Beatrixlaan en Dr. Schaepmansstraat Noord Oranjebuurt, Irenelaan

3 4

2

1

Rangschikking


Vervanging minigemalen en stelselgemalen

Rioolvervanging en groot onderhoud asfalt

Onderhoud verharding Renovatie speelplek Vervanging huisaansluitingen en onderhoud verharding Relining riolering

Renovatie speelplek

50% herstraten voetpad en oplossen schade boomwortels Renovatie speelplek Onderhoud verharding

Vervanging riolering Molenstraat wordt heringericht en pluimessen worden vervangen

Omschrijving

SB

SB

SB

SB

SB

SB

Verharding incl. kunstwerken

SB

SB

SB

SB

SB

SB

SB

SB

SB

SB

SB

Betrokken disciplines Riolering Verkeer Groen incl. incl. parkeren spelen

Integrale planning Stadsbeheer 2013* – fysieke projecten Water

Pagina 125

Budget

Locatie Tiel algemeen Diverse locaties Natuurvriendelijke oevers en plasbermen

Omschrijving

ca. € 853.000 + € 170.000

Verharding incl. kunstwerken

€ 65.000 + € 71.700

€ 0 **

€ 2.271.590 ***

Betrokken disciplines Groen Verkeer Riolering incl. incl. spelen parkeren

€ 52.156 ***

SB

Water

Pagina 126

***

doen vanuit onderhoudsbudgetten van wegen. Dat betekent dat er geen nieuwe drempels in straten aangelegd worden. Drempels die reeds bestaan, zitten in het groot onderhoud. Verkeer en parkeren is wel betrokken bij inrichtingsplannen voor de afstemming. Mochten hieruit wenselijke maatregelen voortvloeien, dan worden die apart aan het college en/of raad voorgelegd. Betreffen uitgaven uit het Kostendekkingsplan van het Rioleringsfonds

** Verkeer heeft geen eigen budget. In de P-nota 2012 zijn geen projecten gehonoreerd en de raad heeft aangegeven geen uitgaven voor verkeer te willen

genoemd. De evaluatie van deze projecten komt terug in de jaarrekening 2012. De evaluatie van de projecten 2013 komt in de jaarrekening 2013 .

* Projecten die in 2012 in aanvang (werkvoorbereiding) of uitvoering genomen zijn, kunnen nog wel in 2013/2014 doorlopen, maar worden hier niet meer

De budgetten voor deze fysieke projecten blijven binnen de begroting (incusief eventueel nieuwe uitgaven goedgekeurd in de Perspectievennota 2012) en voor riolering en water binnen het kostendekkingsplan (investeringen). Let wel, het gaat bij deze projecten niet om dagelijks en regulier onderhoud en beheer, maar om groot onderhoud. Projecten die geïnitieerd zijn/worden door SO kennen hun eigen financiële budgetten. Daar sluit SB bij aan.

12

Rangschikking



Pagina 127

Paragraaf D

Financiering Algemeen Het doel van deze paragraaf is inzicht verschaffen in de financieringsmethodiek en de risico's die hiermee samenhangen. Treasury is het bedrijfsproces dat zich hiermee bezig houdt. Het wettelijk kader is vastgelegd in de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido). Het treasurybeleid van de gemeente ligt vast in het treasurystatuut (vastgesteld 25 augustus 2008). De uitvoering van de treasury vindt zijn weerslag in de paragraaf financiering van de begroting (planmatig) en de jaarrekening (resultaatgericht). In het treasurystatuut van de gemeente Tiel staan de doelstellingen van treasury als volgt gedefinieerd: 1. Het aantrekken c.q. uitzetten van financiële middelen binnen de door de raad gestelde kaders 2. Het beschermen van de gemeente tegen financiële risico's 3. Het minimaliseren van de in- en externe verwerkingskosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities 4. Het optimaliseren van het rendement van de beschikbare liquiditeiten, binnen de gestelde kaders.

Leningenportefeuille De leningenportefeuille voor 2013 ziet er als volgt uit: Leningenportefeuille Stand per 1 januari 2013 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Renteherzieningen (oud percentage) Renteherzieningen (nieuw percentage) Stand per 31 december 2013

bedrag 52.266.552 16.500.000 5.283.915 0 0 0 63.482.637

De rentelasten voor de langlopende leningen komen voor 2013 uit op een bedrag van € 2.207.747. In deze raming is er rekening gehouden dat we nog langlopende leningen gaan aantrekken tot een bedrag van € 16.500.000. Hiervoor is een rentelast opgenomen van € 382.500. Dit is geheel afhankelijk van de financieringsbehoefte, het verloop van de kasgeldlimiet en het investeringsvolume. Voor de korte financiering is een rentelast opgenomen van € 195.000. De hierboven vermelde stand per 1 januari 2013 van de leningen zijn de schuldrestanten van de feitelijk opgenomen leningen. In 2013 staan er investeringen gepland voor een bedrag van ruim € 14 miljoen. Hier zitten enkele grote projecten in, waaronder de Brede School Tiel Oost en rioleringswerken. Wanneer de investeringen later worden gedaan, zal dit ook consequenties hebben voor de financieringsbehoefte.


Pagina 128

Op 1 januari 2013 zijn er in totaliteit 15 vaste geldleningen opgenomen, hiervan zijn er 7 voor de woningbouw. Het gemiddelde rentepercentage van de opgenomen leningen bedraagt 3,85%. De percentages variëren van 2,90 tot 5,18%.

Rente visie In het economisch beeld van de Bank Nederlandse Gemeenten (peildatum augustus 2012) is opgenomen dat voor de eurozone in 2013 een bescheiden economisch herstel wordt verwacht. De Nederlandse economie zal naar verwachting komend jaar licht gaan groeien. De Europese rente (herfinancieringsrente) is per peildatum augustus 2012 0,75%. Deze is uitzonderlijk laag. De lange rentetarieven zullen naar verwachting op den duur iets gaan oplopen. De rente voor 2013 bestaat uit: Rente lasten Langlopende leningen Kortlopende leningen Rentebaten Kortlopende leningen

2.402.747 2.207.747 195.000 p.m. p.m.

Schatkistbankieren Het Kabinet heeft besloten dat in 2013 verplicht schatkistbankieren zonder leenfacilicteit wordt ingevoerd voor gemeenten, provincies, waterschappen en gemeenschappelijke regelingen. Hierover is op 4 juni 2012 een publicatie geweest in de Staatscourant. Kortweg houdt dit in dat gemeenten liquiditeitsoverschotten niet meer bij een bank of andere instelling mogen wegzetten, maar dit moeten aanhouden bij het Ministerie van Financiën. Het onderbrengen van (tijdelijke) liquiditeitsoverschotten bij de schatkist genereert op dit moment nauwelijks tot geen rente. De maatregel schatkistbankieren kost alle gemeenten geld en slaat gaten in de begrotingen van sommige gemeenten. De kosten van het betalingsverkeer gaan voor gemeenten stijgen. Sommige gemeenten missen door de maatregel substantiële bedragen aan rente-inkomsten. Hoewel het Tiel niet rechtstreeks zal raken, aangezien er zelden liquiditeitsoverschotten zijn, zal onze gemeente ook te maken gaan krijgen met de negatieve gevolgen van het schatkistbankieren. Ook onze gemeente heeft bezwaar gemaakt bij de Minister van Financiën, evenals vele andere gemeenten in Nederland. Het komende jaar zal blijken hoe één en ander heeft uitgewerkt. Wet HOF Als gevolg van de schuldencrisis in Europa worden de spelregels voor het maximale tekort dat de totale overheid mag hebben aangescherpt. Meer dan voorheen zullen daarbij ook de decentrale overheden betrokken worden. Op kasbasis mag hun gezamenlijk tekort per jaar straks niet meer bedragen dan 0,5% van het BBP. Omdat gemeenten anders werken dan het Rijk, door bijvoorbeeld investeringen af te schrijven of te dekken uit reserves, kan dit tot flinke problemen leiden. De wet HOF, waarin dit alles wordt vastgelegd, zou in principe op 1 januari 2013 in werking moeten treden. Overtreding kan leiden tot sancties in de vorm van inhoudingen op het gemeentefonds.


Pagina 129

Met name provincies en grote gemeenten vrezen een investeringsstop te moeten afkondigen. In hoeverre dit ook gevolgen heeft voor kleinere gemeenten is nu nog moeilijk te overzien. Wellicht dat dit gevolgen heeft voor grote investeringen die wij voornemens zijn te doen in de komende jaren.

Risicobeheer Aan het uitvoeren van treasurybeleid zijn risico's verbonden. In de eerste plaats mogen alleen middelen aangetrokken worden om de publieke taak uit te voeren. Om de risico's verder te beperken worden de volgende maatstaven gehanteerd: 1. Kasgeldlimiet 2. Renterisiconorm 3. Kredietrisico De kasgeldlimiet en de renterisiconorm zijn wettelijk bepaald in de wet Fido. 1 Kasgeldlimiet Juist voor korte financiering (looptijd < 1 jaar) geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn. Fluctuaties in korte rente hebben direct een relatief grote impact op de rentelasten. Door middel van de kasgeldlimiet wordt een grens gesteld aan de mogelijkheid om lopende uitgaven kort te financieren en daarmee het risico te beperken. De wet Fido staat een kasgeldlimiet toe van 8,5% van het begrotingstotaal. De kasgeldlimiet voor 2013 is vastgesteld op € 8.563.969. Per kwartaal worden rapportages opgesteld om het verloop van de kasgeldlimiet in beeld te brengen. De kasgeldlimiet mag niet meer dan twee kwartalen na elkaar overschreden worden. Indien de werkelijke omvang van de netto vlottende schuld lager is dan de kasgeldlimiet is er sprake van ruimte, indien de werkelijke omvang hoger is dan de wettelijke toegestane omvang, dan is er sprake van een overschrijding. De ruimte die de kasgeldlimiet biedt, wordt zoveel mogelijk benut. De reden hiervan is dat kort geld aanzienlijk goedkoper is dan lang geld. Indien nodig worden langlopende leningen aangegaan om een overschrijding van de limiet tegen te gaan. 2 Renterisiconorm Volgens de wet Fido is de norm van het renterisico 20% van het begrotingstotaal op 1 januari. Het minimum bedrag is op € 2,5 miljoen gesteld. Het doel van deze norm is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten, welke consequenties kunnen hebben voor de financiële positie. Op die manier bevordert de wet Fido een solide financieringswijze bij openbare lichamen. De wet beoogt hiermee een bijdrage te leveren aan de uitstekende kredietwaardigheid van openbare lichamen op de (inter)nationale kapitaalmarkt. De renterisiconorm ziet vooruit en is direct gerelateerd aan het budgettaire risico. De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen voor gemeenten niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. De renterisiconorm voor 2013 € 20.150.515. Er vindt in 2013 één renteherziening op plaats. Dit betreft een lening die in het verleden is aangetrokken voor een woningcorporatie. Deze lening heeft op 1 januari 2013 een schuldrestant van € 1.366.218.


Pagina 130

3 Kredietrisico Dit is het risico dat de gemeente loopt wanneer rechtspersonen aan wie een lening is verstrekt in financiële problemen komen. De gemeente Tiel staat garant voor € 1.306.784 (stand per 31 december 2011) voor geldleningen aan derden. Dit betreft 12 leningen. De rentepercentages voor de gewaarborgde leningen variëren van 4,9 tot 9,6%. Het gemiddelde percentage is 7,02%.

Relatiebeheer De huisbankier van de gemeente Tiel is de nv Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Daarnaast wordt (beperkt) zaken gedaan met de ABN-AMRO bank. Het betalingsverkeer verloopt voor 95% via de BNG. Als gevolg van het wijzigen van de kredietvoorwaarden van bank en de rente-ontwikkelingen van de afgelopen jaren is in 2010 een nieuwe kredietovereenkomst met de Bank Nederlandse Gemeenten afgesloten. Per 1 oktober 2010 gelden gunstigere rentepercentages voor de gemeente Tiel.


Pagina 131

Paragraaf E

Bedrijfsvoering Inleiding De bedrijfsvoering is gericht op het ondersteunen van alle externe beleids- en uitvoeringsprocessen. Een goed toegeruste en professionele ambtelijke organisatie is een kenmerk van een gemeente die haar inwoners serieus neemt en een belangrijke voorwaarde voor succesvol bestuur.

Organisatieontwikkeling Wat willen we bereiken? Doelstelling van de organisatieontwikkeling is het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie gemeente Tiel. De ontwikkeling van de organisatie kan onmogelijk los worden gezien van de ontwikkelingen die in de totale politiekbestuurlijke context plaatsvinden. Vanuit het rijk worden taken overgeheveld naar de gemeente, gecombineerd met de financiële noodzaak tot beleidsbijstellingen. Tiel maakt onderdeel uit van een zich ontwikkelende veiligheidsregio en er wordt uitwerking gegeven aan de opgelegde vorming van een Regionale uitvoeringsdienst, Omgevingsdienst Rivierenland geheten. Ook vindt overleg met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen plaats over samenwerking op specifieke taken in met name de bedrijfsvoering. Op 4 juli hebben we een intentiebesluit genomen over verregaande samenwerking op de onderdelen Financiën en Personeel & Organisatie. Wat gaan we daarvoor doen in 2013? Dit alles vraagt om duidelijke Tielse keuzes. Voor een stabiele doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie is het wenselijk gebleken te werken met een integraal plan waarin deze te maken keuzes worden meegenomen. Dit plan van aanpak en bijbehorend spoorboekje, genaamd 'Tiel klaar voor de toekomst' is in 2012 vastgesteld. Pijlers in dit plan zijn 'Regionale samenwerking versterken', 'Herstructurering', 'Werkstijl herijken' en 'Decentraal beleid inpassen'. De gestelde bezuinigingen zijn hierbij kaderstellend. Het spoorboekje bevat 19 projecten, dit zijn onderwerpen waar de organisatie ook zonder 'organisatieontwikkeling' mee aan de slag zou moeten. Doordat er een overkoepelend plan is worden er nu werkende weg Tielse keuzes gemaakt en wordt tevens aan de gewenste doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie gewerkt. Het ontwikkelen van een andere manier van werken waarbij wordt gestuurd op resultaat en verantwoordelijkheid van medewerkers is van groot belang daarbij. In 2013 zal ook het onderwerp herstructurering aan de orde komen. De focus is eerst gelegd op werkstijl en cultuur en in de loop van 2013 zullen de resultaten hiervan input gaan geven aan het maken van keuzes ten aanzien van de gewenste organisatiestructuur. Op dat moment komt een overstap naar het gemeentelijke functiewaarderingssysteem, HR21, aan de orde. Ook het onderwerp regionale samenwerking staat in 2013 hoog op de agenda. In 2012 is een overkoepelende visie op regionale samenwerking tot stand gebracht, deze biedt uitgangspunten voor alle samenwerkingsinitiatieven in 2013. Het verder vormgeven van de samenwerking Geldermalsen, Culemborg en Tiel, op het gebied van bedrijfsvoering, zal een belangrijke ontwikkeling zijn.


Pagina 132

Personeel Wat willen we bereiken? Het HRM-beleid (Human Resource Management) dient de organisatieontwikkeling te ondersteunen. Daarom is de HR-agenda, die in ontwikkeling was, aangesloten op het plan van aanpak 'Tiel klaar voor de toekomst' en geïntegreerd in het bijbehorende spoorboekje. De daarin opgenomen HRM-projecten zijn allemaal gericht op het ondersteunen van de overkoepelende doelstelling bij deze organisatieontwikkeling, namelijk het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie gemeente Tiel. Wat gaan we daarvoor doen in 2013? Het ontwikkelen van een andere manier van werken waarbij wordt gestuurd op resultaat en verantwoordelijkheid van medewerkers vraagt om het aanscherpen van het HRM-beleid op een aantal fronten. Dit is dan ook één van de projecten in het spoorboekje. Aanscherpen HRM-beleid Het professionaliseren van de HRM-gesprekken heeft prioriteit; deze gesprekken verbinden organisatie en medewerker en zijn een belangrijke schakel in de gewenste cultuurverandering. In 2012 is hiermee een begin gemaakt en in 2013 worden vervolgstappen gezet. Het mobiliteitsbeleid, opleiden en ontwikkelen zijn vervolgens belangrijke HRM thema’s die worden aangescherpt. In het kader van goed werkgeverschap maar ook in het licht van bezuinigingen blijven mobiliteit en ontwikkeling van medewerkers een belangrijk aandachtspunt. Enerzijds hebben we te maken met een vergrijsd personeelsbestand, anderzijds met ontgroening op de arbeidsmarkt en met druk op de organisatie om de kosten voor bedrijfsvoering zo laag mogelijk te houden. Het bevorderen van interne en externe mobiliteit, inzetbaarheid van medewerkers en het voeren van een heel gericht arbeidsmarktbeleid moeten ervoor zorgen dat zowel nu als in de toekomst de continuïteit en kwaliteit van onze diensten niet in het geding komen. De juiste mens op de juiste plaats op het juiste moment is de sleutel. Overige projecten uit het spoorboekje die in samenhang met het aanscherpen van het HRMbeleid verder worden opgepakt in 2013 zijn: - Onderzoeken van uitgangspunten bij 'Het nieuwe werken' - Digitaliseren HRM (managementinformatie) - Leiderschapsontwikkeling - Aanscherpen projectmatig werken.

Arbeidsomstandigheden MTO In 2012 wordt een Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) uitgevoerd. Doelstelling van dit onderzoek is om te komen tot een goede nulmeting. Dit MTO geeft belangrijke speerpunten weer, welke in 2013 opgepakt zullen worden. Er is aandacht voor diverse HR-thema's en met name ook voor werkdruk. RIE In 2012 is in beeld gebracht of aan alle verplichtingen wordt voldaan, die de Arbeidsomstandighedenwet werkgevers oplegt. Concreet betekent dit dat een aantal Risico Inventarisaties en Evaluaties (RIE) zal worden uitgevoerd of geactualiseerd. De daaruit voortvloeiende actiepunten zullen in 2013 worden opgepakt. Indicator Ziekteverzuim %

2010 5,79

2011 4,94

2012 (eerste helft) 4,99

Norm sector gemeenten 2010 5,3


Pagina 133

Planning en control Wat willen we bereiken?  Besluitvorming over de toedeling van financiële middelen.  De raad tijdig, juist en volledig informeren over de voortgang van het beleid, zowel inhoudelijk als financieel.  Rechtmatige en doelmatige besteding van de door de raad beschikbaar gestelde middelen.  Verantwoording afleggen over de besteding van financiële middelen en over het gevoerde beleid. Wat gaan we daarvoor doen in 2013? Zoals in de inleiding al is aangegeven proberen we voortdurend de inhoud van de begroting beter af te stemmen op de wensen en behoeften van de raad. In deze begroting zijn de programma's 1 t/m 4 gebaseerd op de door de commissie gekozen speerpunten en de daarbij behorende doelenbomen en indicatoren. In 2013 zullen we voor de programma's 5 t/m 9 via dezelfde werkwijze de speerpunten voor de programma's bepalen, zodat de begroting 2014 geheel volgens de nieuwe opzet kan worden opgesteld. Daarnaast streven we een verdere verbetering van de paragrafen na. Volgens de managementletter 2011 van Deloitte heeft gemeente Tiel voor wat betreft de interne (financiële) beheersing beperkte stappen vooruit gemaakt. Hierbij plaatst Deloitte de kanttekening dat veel zaken wel in gang zijn gezet, maar dat de vruchten van deze acties nog niet kunnen worden geplukt. Voorbeelden hiervan zijn de acties die genomen zijn naar aanleiding van het 'Rapport Fraudebestendigheid' van Deloitte Forensic & Dispute Services en het Beleidsplan interne controle. Het beleidsplan interne controle biedt een structurele uitwerking van een meer procesgerichte aanpak van de interne controle. Het kost echter expertise en tijd om deze controlemethode in te voeren. Aangezien geen extra formatie of geld beschikbaar is, is afgesproken om 2 tot 3 jaar te nemen om het proces van interne controle te veranderen. Begin 2011 heeft Deloitte een rapport uitgebracht over de fraudebestendigheid van onze organisatie. Uit het rapport blijkt dat Gemeente Tiel redelijk scoort in vergelijking met andere organisaties. Het college heeft op 13 september 2011 kennisgenomen van het rapport en besloten op korte termijn een plan van aanpak te willen vaststellen welke processen op welke wijze en wanneer aan te scherpen. Op 25 oktober 2011 heeft het college het projectvoorstel fraudebestendigheid vastgesteld. Tussen november 2011 en februari 2012 hebben medewerkers van Concernstaf en Financiën, Personeel en Juridische Zaken interviews afgenomen op de afdelingen. Het doel van deze gesprekken was enerzijds om een inventarisatie te maken van de getroffen en te nemen beheersmaatregelen op de processen (=fraudebeheersing). Leidend hierbij waren de door de accountant in de managementletter 2011 geprioriteerde risicogebieden. Anderzijds is in de gesprekken stilgestaan bij fraudebewustzijn en fraudegevoeligheid. De aanbevelingen volgend uit de interviews op het gebied van fraudebeheersing zijn opgenomen in het uitvoeringsplan en uitgezet bij de proceseigenaren. De proceseigenaren hebben ieder hun aanpak en planning van de aanbevelingen teruggerapporteerd. Ook deze reacties zijn verwerkt in het uitvoeringsplan. De aanbevelingen ter verhoging van het fraudebewustzijn en de reductie van de fraudegevoeligheid hebben relatie met de organisatieontwikkeling en worden zoveel mogelijk gekoppeld aan de sporen binnen die organisatieontwikkeling. De aanpak, planning en prioritering van deze aanbevelingen zijn vastgelegd in het 'Rapport Advies aanpak verminderingen frauderisico’s', dat wij onlangs hebben vastgesteld.


Pagina 134

Een geprioriteerd risicogebied uit de managementletter 2011 is de borging van de interne en Europese aanbestedingsregels. Zoals u ook hierna kunt lezen zijn we bezig om de inkoopfunctie verder te professionaliseren. Totdat de nieuwe uitvoeringsorganisatie rondom aanbestedingen staat en enige tijd heeft gefunctioneerd, blijft de gemeente echter risico’s lopen. Het huidige contract van de accountant liep t/m 2010, met de mogelijkheid om dit twee keer met een jaar te verlengen. Van deze mogelijkheid hebben we gebruik gemaakt. Voor het jaar 2013 zal in elk geval een nieuwe aanbesteding moeten worden gedaan. Wij zullen deze aanbesteding uitvoeren gezamenlijk met Geldermalsen en Culemborg. Op dit moment loopt er een collegeonderzoek (art. 213a) naar de werking van de interne verzelfstandiging van de Agnietenhof. De resultaten van dit onderzoek zullen worden meegenomen bij de besprekingen over een nieuw convenant vanaf 2013. Het onderwerp van het onderzoek in 2013 moet nog worden bepaald.

Inkoop en aanbesteding Wat willen we bereiken? Tiel koopt doelmatig, rechtmatig, duurzaam en sociaal in. Wat gaan we daarvoor doen in 2013? Eind 2012 wordt aan de raad het nieuwe algemene inkoop- en aanbestedingsbeleid inclusief 'social return' en duurzaam aanbesteden ter besluitvorming voorgelegd. In 2013 gaan we aan de slag met de implementatie hiervan. Belangrijke voorwaarde voor het nieuwe beleid is het herijken / professionaliseren van de huidige inkoop-organisatie. Ook dit pakken we (al dan niet samen met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg) op in 2013. Met de implementatie van het nieuwe beleidskader en de herijking van de inkooporganisatie wordt tevens uitvoering gegeven aan de aanbevelingen uit het rapport van de Rekenkamer uit 2009.

ICT / Informatiemanagement Wat willen we bereiken? Het leveren van toegevoegde waarde aan de bedrijfsprocessen met effectieve en efficiënte (informatie) voorzieningen. Wat gaan we daarvoor doen in 2013? Voor 2013 staat de samenwerking op beide werkgebieden met Geldermalsen en Culemborg centraal. In gezamenlijkheid wordt vanaf 2012 invulling gegeven aan de, in de ondertekende intentieverklaring, afgesproken activiteiten om te komen tot een mogelijk vergaande vorm van samenwerken. In de zomer van 2013 zal deze samenwerking moeten leiden tot een gezamenlijke afdeling. Het borgen van de continuïteit, het behouden van benodigde expertise en het vergroten van efficiency en effectiviteit zijn de belangrijkste 'winsten' van de gewenste samenwerking. Ondertussen blijft 'de winkel gewoon open' en wordt de eigen bedrijfsvoering en externe dienstverlening ondersteund.


Pagina 135

In 2013 worden onderwerpen als 'Het nieuwe werken' en 'Meer digitaal werken voor de raad', naast alle gewone dagelijkse werkzaamheden en projecten, uitgerold c.q. inhoud gegeven. Tevens staat, vanuit de samenwerking met Geldermalsen en Culemborg de vervanging van een groot deel van de technische infrastructuur alsmede de 'office omgeving' op de agenda. Op gebied van Informatiemanagement staat 2013, naast de onderwerpen uit de samenwerking, in het teken van het digitaliseren van het besluitvormingsproces voor de organisatie. Het digitaliseren van dit meest belangrijke proces van de organisatie betekent tevens dat de organisatie 'zaakgericht' gaat werken. Andere belangrijke projecten zijn het verkrijgen van de goedkeuring van de archiefinspectie om, als eerste Gelderse gemeente, zogenaamd substitutie te mogen toepassen op onze papieren documenten.

Wat gaat het kosten? Onder de kosten van bedrijfsvoering verstaan we alle kosten van het ambtelijk apparaat, inclusief de huisvesting, kantoorkosten en tractie. Hieronder vallen niet het personeel van de culturele instellingen, de griffie en het bestuur. De kosten van de bedrijfsvoering zijn verdeeld over de programma's in deze begroting via een kostenverdeelstaat. Hieronder een overzicht van de bedrijfsvoeringskosten 2012-2016, uitgesplitst naar kostensoorten: 2012 2013 2014 2015 2016 Salarissen 19.739 20.541 20.516 20.330 20.330 Personeel van derden 941 480 486 486 483 Goederen en diensten 2.459 2.327 2.202 2.202 2.197 Kapitaallasten 1.535 1.717 1.541 1.427 1.366 Reserveringen 883 800 872 954 985 Overige lasten en baten 187 142 142 142 142 Nog in te vullen bezuinigingen 0 0 -355 -835 -920 Totaal 25.744 26.007 25.404 24.706 24.583 Het totaal aantal fte's (exclusief culturele instellingen, griffie en bestuur) per 1 januari 2013 wordt geraamd op 320. bedragen x € 1.000

Bezuinigingen In het coalitieakkoord is afgesproken om per 2015 in totaal € 2 miljoen te bezuinigen op de bedrijfsvoering. Naast deze € 2 miljoen zijn er ook andere bezuinigingen die we bij deze taakstelling hebben opgeteld. Dit zijn:  de oude taakstelling op vraaggerichte dienstverlening van oorspronkelijk € 260.000  het besluit om de kosten voor de I-manager te vinden in vrijvallende lasten van pensioengangers (€ 75.000)  bezuiniging nummer 64 uit de Perspectievennota 2011: Personeelslasten terugdringen van in totaal € 385.000. In totaal dus ruim € 2,7 miljoen taakstelling. Omdat de bezuiniging in de loop van de tijd oploopt hebben we op dit moment voldoende bezuinigd om de taakstellingen voor 2012 en 2013 als gerealiseerd te beschouwen. We houden zelfs over, wat we storten in de frictiereserve ombuigingen. Voor 2014 moeten we nu nog € 355.000 vinden, voor 2015 € 835.000 en voor 2016 € 920.000.


Pagina 136

Naast de taakstelling voortvloeiend uit de vastgestelde bezuinigingen krijgen we ook te maken met achterblijvende overhead. Zoals in de Perspectievennota al is aangegeven zijn er op vele beleidsterreinen besluiten over voornemens om regionaal te gaan samenwerken, veelal in nieuw op te richten organisaties. Deze ontwikkelingen leiden tot achterblijvende overhead. In de Perspectievennota is een budget opgenomen hiervoor, dat met name samenhangt met de regionalisering van de Brandweer. Hierdoor voorzien we voor 2013 nog geen problemen, maar vanaf 2014 zullen we via kostenreducties, slimmer samenwerken en/of dienstverlening aan derden deze wegvallende dekking moeten opvangen. In dit licht moet u ook het voornemen lezen om nauw te gaan samenwerken met Culemborg en Geldermalsen.

Nieuwe uitgaven 2013 In onderstaande tabel zijn de bij deze paragraaf behorende nieuwe uitgaven genoemd. Bedragen x € 1.000

Jaarlasten 2014 2015

Investering 2013

Beheerssystemen werkprocessen WIZ

2016

30

Verrekening met de reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd met betrekking tot de bedrijfsvoering, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2013.

Naam reserve Reserve automatisering Reserve kapitaallasten vervangingsplan I&A Reserve kapitaallasten MOP Stadhuiscomplex Reserve kapitaallasten MMP Diensten en Middelen Reserve kapitaallasten gemeentewerf

Stand per Toevoeging Overige 1-1-2013 rente toevoegingen

Stand per Onttrekkingen 31-12-2013

1.988.810

1.988.810

43.317

2.058

370.332

588.795

27.968

86.400

31.556

671.607

106.505

5.059

45.800

37.956

119.408

470.273

138.708

594.455

262.890

415.707


Pagina 137

Paragraaf F

Verbonden partijen Algemeen Verbonden partijen zijn privaat- of publiekrechtelijke organisaties, waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang houdt in dat de gemeente zeggenschap heeft, of door een zetel in het bestuur van een organisatie, of uit hoofde van stemrecht. Er is een financieel belang als de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en die verliest bij een eventueel faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij op ons kunnen worden verhaald. In zijn algemeenheid bouwt een gemeenschappelijke regeling geen weerstandsvermogen op, omdat tekorten worden aangevuld door de deelnemende gemeenten. Niettemin wordt in een aantal gevallen reserves aangehouden door de gemeenschappelijke regelingen. Deze buffer zorgt ervoor dat bij tekorten niet direct bij de deelnemers hoeft te worden aangeklopt. Voor zover er uit samenwerkingsverbanden financiële risico's ontstaan, die niet zijn afgedekt binnen het verband zelf, zal er over gerapporteerd worden in onze paragraaf Weerstandsvermogen. Deze paragraaf gaat in op de ontwikkelingen die zich voordoen bij deze partijen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk) en deelnemingen (privaatrechtelijk).

1. Gemeenschappelijke regelingen Vestigingsplaats Rechtspositie

Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling

Regio Rivierenland Tiel Gemeenschappelijke regeling De betrokkenen zijn allemaal vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. De zetels zijn als volgt toegekend: > Elke gemeente krijgt rechtstreeks één zetel. > De daarna resterende zetels worden toegekend op basis van het aantal inwoners dat de individuele gemeente heeft op het totaal aantal inwoners van alle gemeenten. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel. Regio Rivierenland is in 1985 onder de naam Intergemeentelijk Overlegorgaan Rivierenland (IOR) opgericht om de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten te behartigen voor: algemene bestuurlijke aangelegenheden, openbare orde, veiligheid en hulpverlening, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, zorg voor het milieu, verkeer en vervoer, recreatie en toerisme, sociaaleconomische zaken en bevordering van werkgelegenheid, sociale aangelegenheden, volksgezondheid, onderwijs en cultuur en welzijn.


Pagina 138

Belangrijkste ontwikkelingen

1. De fusie van de GGD met de GGD Nijmegen zal zijn beslag krijgen. 2. De milieutaken van contractgestuurde dienstverlening verdwijnen bij Regio Rivierenland en gaan per 1-1-2013 over naar de op te richten Omgevingsdienst Rivierenland (ODR).

Relatie met programma's

Allen

Financieel belang (x € 1.000)

Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling


Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Bijdrage 2013 1.356

Bijdrage 2012 1.403

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 3.714 4.427

Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Nijmegen Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen worden door hun burgemeester vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. De provincie Gelderland en de gemeenten Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Groesbeek, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Millingen, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, Ubbergen, West Maas en Waal, Wijchen en Zaltbommel. In de veiligheidsregio Gelderland-Zuid werken gemeenten en hulpverleningsdiensten aan een veilige en leefbare woonomgeving voor de ruim 520.000 inwoners van de regio. De Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening & Veiligheid Gelderland-Zuid is opgericht op 1 januari 2004 en bestaat uit de regionale brandweer, de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR), de Regionale Ambulance Voorziening (RAV) en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA). Per 1 januari 2013 valt het cluster brandweer Tiel / Neder-Betuwe onder de Veiligheidsregio Gelderland Zuid. Eind 2012 wordt er een dienstverleningsovereenkomst afgesloten. De overdracht vindt budgettair neutraal plaats. Voor de achterblijvende overheadkosten is in de begroting 2013 een bedrag van € 300.000 opgenomen, aflopend naar € 200.000 in 2014, € 100.000 in 2015 tot € 0 in 2016 (Perspectievennota 2012). De taken van het Gemeentelijk Rampen Management Team (GRMT) worden overgenomen door de regionale sector bevolkingszorg van de Veiligheidsregio. Ingeval van een ramp of een incident komt er een kernteam van professionals die met lokale ondersteuning aan de slag gaat. 1. Veiligheid

Bijdrage 2013 5841

Bijdrage 2012 301

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 5.076 5.116

Deze bijdrage is inclusief de bijdrage voor overhead (zie onderdeel ʹBelangrijkste ontwikkelingenʹ).

1

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 31.555 31.588

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 8.921 10.730



Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Vestigingsplaats Rechtspositie

Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling


Pagina 139

Regionaal Archief Rivierenland (RAR) Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn de betrokkenen vertegenwoordigd door twee leden per deelnemende gemeente. Het dagelijks bestuur bestaat uit drie - door het Algemeen bestuur aan te wijzen - leden uit het Algemeen Bestuur. Deelnemende gemeenten zijn Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen en Tiel. De dienst verzorgt het archiefbeheer voor de gemeenten Tiel, Culemborg, Neder-Betuwe, Buren, Geldermalsen en Neerijnen. Het RAR beheert ongeveer acht kilometer archiefbescheiden. De archieven zijn afkomstig van gemeentelijke overheden. Ook veel particulieren (bedrijven, kerkgenootschappen, verenigingen, personen enzovoorts) hebben hun archief geschonken of in bewaring gegeven aan het RAR. Verder bevordert het RAR het cultureel historisch onderzoek van het werkgebied van de gemeente. Dit krijgt vorm door het aankopen en verkrijgen van schenkingen op dit gebied. De nieuwbouw is in het 2e kwartaal van 2012 in gebruik genomen. De financiële afwikkeling van de nieuwbouw en de toegekende subsidies moet nog plaatsvinden. Dit kan nog enig effect hebben op de gemeentelijke bijdrage. 8. Maatschappelijke voorzieningen

Bijdrage 2013 439

Bijdrage 2012 463

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 1.178 1.146

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 10.195 10.255

Lander Werk & Integratie Geldermalsen Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn alle betrokkenen vertegenwoordigd door drie leden per deelnemende gemeente. Het dagelijks bestuur bestaat uit acht leden, die het Algemeen Bestuur uit zijn midden aanwijst. Lander ontvangt een bijdrage per uit de gemeente afkomstige WSWmedewerker. Tot op heden heeft de gemeente geen andere vorm van financiële ondersteuning geboden aan Lander. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Maasdriel, NederBetuwe, Neerijnen, Tiel en Zaltbommel. De kerntaken van Lander Werk & Integratie zijn het uitvoeren van: > Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de bijbehorende uitvoeringsregelingen. > Andere wetten betreffende gesubsidieerde arbeid anders dan de WSW. De begroting van Lander is opgesteld tegen de achtergrond van het beleidsplan voor de periode 2010-2011 'Werken en Leren' en in aanvulling daarop het plan 'Tijd voor prioriteit'.


Pagina 140


Belangrijk is dat het beleidsplan uitdrukkelijk de doelstelling behoudt om arbeidsontwikkeling, doorstroom en uitstroom naar zo regulier mogelijk werk voor de doelgroepen voorop te stellen. Dit sluit aan bij zowel de ontwikkelingen binnen de sector als bij de beleidslijn in de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). Het anticipeert ook op de voor 2013 aangekondigde Wet Werken Naar Vermogen/WSW, WaJong, WWB. Zoals bekend zijn deze wetsvoorstellen eind mei 2012 controversieel verklaard. Het vervolg van deze wettelijke ontwikkelingen is nog niet bekend. Tot op heden hebben de deelnemende gemeenten geen bijdrage hoeven te verstrekken aan Lander. In de Lander begroting 2013 wordt vanaf 2016 een tekort op de vermogenspositie voorzien van 0,11 miljoen. De actuele stand van zaken is ontstaan door de controversiële wetgeving en het Lenteakkoord. Er kan nu al een tekort op de vermogenspositie ontstaan per eind 2013 van 0,6 miljoen. Wordt dat realiteit dan is een gemeentelijke bijdrage te verwachten.

Relatie met programma's

3. Economische ontwikkeling

Financieel belang (x € 1.000)

Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling


Bijdrage 2013 0

Bijdrage 2012 0

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 11.450 10.342

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 8.240 7.283

Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR) Tiel Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. Uit het Algemeen Bestuur wordt een Dagelijks bestuur van 3 leden gekozen. De deelnemers zijn Waterschap Rivierenland, gemeenschappelijke regeling Regio Rivierenland (AVRI) en de gemeenten Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neerijnen, West Maas en Waal, Wijk bij Duurstede en Tiel. Samenwerking bij de heffing en invordering van de waterschapsbelastingen, afvalstoffenheffing en gemeentelijke belastingen, alsmede bij de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken en het beheer en de uitvoering van de vastgoedinformatie. De verordenende bevoegdheid blijft bij de gemeente. BSR streeft naar een gecontroleerde groei. Binnen en buiten het gebied van Waterschap Rivierenland zijn er meerdere oriënterende contacten met geïnteresseerde gemeenten. In de begroting 2013 is rekening gehouden met de toetreding van de gemeente Wijk bij Duurstede. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

Bijdrage 2013 626

Bijdrage 2012 634

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 0 0

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 19.606 31.338


Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen Doelstelling



Doelstelling

Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Pagina 141

Bedrijfschap Medel Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn de betrokken gemeenten vertegenwoordigd door 2 raadsleden. In het dagelijks bestuur hebben van iedere gemeente 2 collegeleden zitting. Neder-Betuwe en Tiel zijn de deelnemende gemeenten. Dit samenwerkingsverband heeft als doel de ontwikkeling van het Bedrijvenpark Medel. Dit bedrijventerrein heeft zowel een lokaal, subregionaal als regionaal karakter en is gelegen in de gemeente Tiel. De geplande target van 3,2 hectare te verkopen grond zal naar alle waarschijnlijkheid niet volledig gehaald worden. Wel zal voor de komende jaren de trend blijven om aandacht te steken in regionale en bovenregionale acquisitie voor de kleinere kavels. Bij het opstellen van de begroting is nog geen besluit genomen over een mogelijke uitbreiding van Medel. 5. Ruimtelijke ontwikkeling

Bijdrage 2013 0

Bijdrage 2012 0

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 2.580 2.580

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 27.878 28.462

Recreatieschap Nederrijn Lek en Waal Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn alle betrokkenen met één of meer leden vertegenwoordigd. Deelnemende gemeenten zijn Buren, Culemborg, Druten, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel en West Maas en Waal. Het recreatieschap behartigt de gezamenlijke belangen op het gebied van openluchtrecreatie, toerisme, landschapschoon en natuurbescherming op bovenlokaal niveau. Samen met het Natuur- en Recreatieschap Lingegebied en het Recreatieschap Over-Betuwe wordt deelgenomen in de B.V. Recreatiemaatschappij Rivierengebied. Sinds mei 2008 is de naam gewijzigd en wordt gewerkt vanuit de handelsnaam Uit®waarde. 3. Economische ontwikkeling

Bijdrage 2013 0

Bijdrage 2012 0

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 0 0

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 6.853 n.t.b



Doelstelling


Pagina 142

Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) n.n.b. Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd met 1 collegelid in het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur bestaat naast de voorzitter uit 3 leden. De deelnemers zijn Provincie Gelderland en de gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel. Rijk, provincie en gemeenten willen de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu verbeteren. Daarom is een uitvoeringsorganisatie opgericht die taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving gaat uitvoeren. Op 6 juni 2012 is besloten tot het oprichten van deze gemeenschappelijke regeling. In het najaar van 2012 is de begroting 2013 vastgesteld. Deze begroting is nog niet verwerkt in de begroting van de gemeente Tiel. Dit zal door middel van een begrotingswijziging plaatsvinden. Uitgangspunt is budgettaire neutraliteit. De deelname van Tiel is beperkt tot de Wet Milieutaken. 1. Veiligheid

Bijdrage 2013 n.n.b.

Bijdrage 2012 n.n.b.

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 n.n.b. n.n.b.

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 n.n.b. n.n.b.

2. Deelnemingen Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling


Bank Nederlandse Gemeenten N.V. Den Haag NV De gemeente heeft als aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een bestuurlijk belang. De gemeente heeft 36.803 aandelen met een nominale waarde van € 92.008. De Staat is houder van de helft van de aandelen. De andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een waterschap. De BNG is de bank van en voor overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, cultuur en openbaar nut (publieke sector). Met specifieke financiële dienstverlening draagt de BNG bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarnaast streeft BNG naar een redelijk rendement voor haar aandeelhouders. De BNG blijft stabiel op koers. Over 2011 is een nettowinst behaald van 256 miljoen. In 2010 was dat een miljoen hoger. Het payout percentage is verlaagd van 50 naar 25%. Dit komt omdat de kapitaalvereisten voor banken verscherpt zijn. De uitkering per aandeel voor 2011 bedraagt € 1,15. Met 36.803 aandelen hebben we over 2011 € 42.300 dividend ontvangen.


Relatie met programma's Financieel belang (x € 1 miljoen)

Vestigingsplaats Rechtspositie

Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1 miljoen)

Pagina 143

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bijdrage 2013 n.v.t.

Bijdrage 2012 n.v.t.

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 2.259 1.897

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 116.274 134.563

Vitens N.V. Utrecht NV De aandeelhouders hebben geen directe bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken binnen het bedrijf. Een Raad van Commissarissen houdt toezicht. De gemeente Tiel heeft als aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een bestuurlijk belang. Twee keer per jaar is er een aandeelhoudersvergadering. Daarin wordt gestemd over nieuwe tariefvoorstellen en wordt het jaarverslag vastgesteld. De aandeelhouders krijgen jaarlijks dividend uitgekeerd. De gemeente Tiel bezit 42.728 gewone aandelen. Behalve Nuon zijn gemeenten en provincies in het voorzieningsgebied aandeelhouder van Vitens, dat is opgezet als een naamloze vennootschap. In 2002 werd het waterbedrijf Vitens gevormd uit de waterbedrijven Nuon Water, Waterbedrijf Gelderland en Waterleidingsmaatschappij Overijssel. Het doel van Vitens is de uitoefening van een publiek (drink-)waterbedrijf in de ruimste zin van het woord. Dat houdt onder meer in: winning, productie, transport, verkoop en distributie van water en verder het verrichten van alles dat met de publieke watervoorziening verband houdt of daarvoor bevorderlijk kan zijn. Per 1 oktober 2006 is de fusie tussen Vitens, Hydron MiddenNederland en Hydron Flevoland gerealiseerd. Het nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Vitens N.V. bedraagt over 2011 € 36,0 miljoen (2010 € 26,9 miljoen). De uitkering per aandeel bedraagt € 2,68. Over 2011 is aan de gemeente Tiel € 114.500 dividend uitgekeerd. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bijdrage 2013 n.v.t.

Bijdrage 2012 n.v.t.

Eigen vermogen 31-1231-122010 2011 359 403

Vreemd vermogen 31-1231-122010 2011 1.323 1.277


Pagina 144


Pagina 145

Paragraaf G

Grondbeleid Inleiding Het grondbeleid vervult een ondersteunende rol bij het realiseren van gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico's zijn van belang voor de financiële positie van de gemeente. De financiële ruimte bepaalt mede de mogelijkheid om de stedelijke ontwikkelingsambities de komende jaren waar te kunnen maken.

Beleid In het ruimtelijk domein zijn bestaande beleidskaders samengebundeld in de structuurvisie. Met de structuurvisie hebben we een vastgesteld ruimtelijke ontwikkelstrategie voor de komende jaren. De structuurvisie vormt ook de basis om bijvoorbeeld mogelijke financiële consequenties in een vroegtijdig stadium mee te nemen in onderhandelingen met ontwikkelaars (door een duidelijke onderbouwing te krijgen van opslagpercentages voor de post 'bovenwijkse voorzieningen'). In het verleden was deze noodzaak niet aanwezig door de volledig eigen grondpositie. Dat is nu en in de toekomst geen optie meer. De kern van het Tielse grondbeleid is samenwerking. Dat wil zeggen dat de gemeente met private partijen onderhandelt over de gewenste ontwikkelingen in het te exploiteren gebied en over de financiële bijdrage die elk van de partijen hiervoor neertelt. De meeste van de lopende projecten in Tiel zijn hier een voorbeeld van. De reden hiervoor ligt in het feit dat de meeste strategische grondposities in handen zijn van private partijen, die zelf in staat worden geacht de bestemming te realiseren. De gemeente heeft zelf op beperkte schaal grond in bezit en de omvang van het bezit neemt, door ontwikkelingen, langzaam af. We zien dat maatschappelijke ontwikkelingen, demografische tendensen, economische verschuiving en eigen financiële draagkracht hun impact lijken te hebben op de opgaven van Tiel. Gezien beperkte eigen grondpositie en het inbreidingskarakter van veel opgaven (hogere kosten) is de opbrengstpotentie van veel ontwikkelingen gering. Daarnaast zien we een woningmarkt die nagenoeg is stilgevallen. Dat betekent dat binnen ontwikkelingen minder tot geen opbrengsten worden gerealiseerd, dat daarmee de reserve van het grondbedrijf afneemt en niet meer van voldoende omvang is om de financiële basis te vormen voor de realisatie van ruimtelijke plannen en ambities.

Financiële positie Algemeen Het grondbedrijf van Tiel heeft haar basis in de algemene gemeentelijke grondexploitatie. Deze wordt opgebouwd door individuele grondexploitaties van projecten.


Pagina 146

Algemene prognose en ontwikkelingen De reserves in de grondexploitatie zijn de afgelopen jaren langzaam gedaald. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te geven:  de gemeente heeft steeds minder grond in bezit (door ontwikkeling en een situatief grondbeleid), waarmee een financiële inkomstenbron verdwijnt  de te ontwikkelen locaties komen steeds meer binnenstedelijk te liggen (inbreiding). De ontwikkeling van deze locaties vraagt, gezien het industriële verleden en het archeologisch rijke gebied van Tiel, over het algemeen meer kosten voor bijvoorbeeld sanering en archeologie, waardoor er minder of geen opbrengsten worden gegenereerd voor het grondbedrijf  de huidige situatie op de woningmarkt zorgt voor een impasse in de woningbouw. Daardoor staat de ontwikkeling van veel woningbouwlocaties op een laag pitje. Voor de grondexploitatie betekent dit uitstel van inkomsten en toenemende boekwaarden (rente). Het is moeilijk te voorzien wanneer de situatie op de woningmarkt enig herstel zal laten zien. De financiële positie van het grondbedrijf zal de komende jaren ook niet verbeteren. Dat zal zijn weerslag hebben op de ruimtelijke ambities van Tiel. Veel van deze ambities liggen binnenstedelijk en vragen een (aanzienlijke) overheidsbijdrage om ontwikkeld te kunnen worden, bijvoorbeeld Waalfront en Stationsomgeving. De druk op de reserve uit de grondexploitatie zal zodoende toenemen. Daarnaast neemt de reserve ook af door vertragingen en toenemende risico's in lopende projecten. Financiële speerpunten in de GREX zijn de benodigde eigen middelen voor de ontwikkeling van de Westluidense Poort (€ 4 miljoen). Daar tegenover staan de opbrengsten van Passewaaij buurt 7 (€ 5 miljoen). Ook het project Muggenborch levert in de komende jaren mogelijk een positief resultaat op (€ 1 miljoen). Maar naast de Westluidense Poort vragen ook de ontwikkeling van de Haven-Kanaalzone (klimaatdijk), Rio Vahstal (fase 2) financiële bijdragen. Voor een aantal projecten zijn risicovoorzieningen opgenomen, voor een aantal grote ontwikkelingen zoals Santwijckse Poort, Burense Poort en Haven-Kanaalzone zullen in de toekomst nog investeringsbeslissingen genomen moeten worden. Reserves en voorzieningen De grondexploitatie van onze gemeente kent één reserve en twee voorzieningen, respectievelijk de Algemene Reserve Grondexploitatie en de Verliesvoorziening en Risicovoorziening Grondexploitatie. De Algemene Reserve Grondexploitatie Deze heeft als doel ‘het vormen van een financiële buffer teneinde mogelijke risico's in de grondexploitatie waarvoor geen reserves of voorzieningen zijn gevormd of die ontoereikend zijn, te kunnen opvangen’. De voeding van de reserve vindt plaats uit voordelige saldi van afgesloten grondcomplexen en rentetoevoeging. Deze reserve bedraagt per 1 augustus 2012 € 907.000. In paragraaf B van de programmabegroting is het weerstandsvermogen van de GREX beschreven. Daarbij zijn risico's die niet via een voorziening in de GREX zijn afgedekt opgenomen. De algemene reserve GREX dient als weerstandscapaciteit voor deze risico's. De huidige reserve GREX kan als gering beschouwd worden met het oog op het afdekken van risico's. Daarnaast bestaat er geen financiële ruimte voor het faciliteren van toekomstige ontwikkelingen. De Verliesvoorziening Grondexploitatie Deze is gevormd om ‘dekkingsmiddelen vrij te maken voor te verwachten verliezen in de grondexploitatie’. Het betreft hier verliezen en tekorten op basis van genomen bestuurlijke besluiten, evenals afdekking van een aantal ontwikkelrisico's.


Pagina 147

De voorziening bedraagt per 1 januari 2012 € 788.000. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. De Risicovoorziening Grondexploitatie Deze voorziening dient om ontwikkelrisico’s af te dekken. De voorziening bedraagt per 1 januari 2012 € 8.749.000. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. Werkkredieten De onderbouwing van deze werkkredieten vindt u in de voortgangsrapportages (Het blauwe boekje) van de grondexploitatie. In de begroting is, conform voorgaande jaren, voorlopig uitgegaan van een bedrag aan werkkredieten van € 1.400.000. Mochten de werkelijk benodigde werkkredieten in zijn totaliteit sterk afwijken van dit bedrag, dan zal dit bij de 1e voortgangsrapportage in 2013 worden aangepast. Actuele prognose van de verwachte resultaten van de totale grondexploitatie De verwachte resultaten voor de afzonderlijke projecten zullen aangegeven worden in de voortgangsrapportage (Het blauwe boekje) van de grondexploitatie.


Pagina 148


Pagina 149

Paragraaf H

TSOb Wat willen we? Tiel is centrumstad in Regio Rivierenland en wil zich ontwikkelen tot een aantrekkelijke en vitale stad, voor de eigen inwoners, voor de inwoners van heel Rivierenland en ook voor mensen van daar buiten. Om die vitale en attractieve centrumstad te zijn en te blijven, moeten we investeren in een evenwichtige sociaal-economische structuur. Enerzijds door Tiel aantrekkelijker te maken voor hogere- en middeninkomens, anderzijds door te werken aan een ‘aanval op de uitval’, zodat ook Tielenaren met een minder goede uitgangspositie volop deel uitmaken van en deelnemen in de maatschappij. Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (TSOb) Het Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid vormt het overkoepelende programma voor ontwikkeling, afstemming en uitvoering van de contracten met Provincie Gelderland, met Regio Rivierenland en met Europa. Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO) Al sinds ruim 10 jaar heeft Tiel in haar ambities de provincie als partner in het Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO). Tijdens de vorige GSO periode zijn de afspraken voor het Sleutelproject herijkt:  voor de Westluidense Poort is de realisatietermijn verlengd tot 31 december 2016 en de bestedingstermijn tot 31 december 2015  voor de Santwijckse Poort is de realisatietermijn verlengd tot 31 december 2013. In de nieuwe GSO periode (2012-1015) gaat Tiel in drie programma's aan de slag met:  binnenstedelijke ontwikkeling  realiseren van een stedelijke infrastructuur en centrumvoorzieningen, waar mogelijk in samenwerking met de andere twee steden in de regio, te weten Culemborg en Zaltbommel  leefbaarheid, veiligheid en economie in Tiel. Regiocontract Provincie Gelderland sluit ook met Regio Rivierenland een nieuw Regiocontract voor een periode van vier jaar (2012–2015). Dit regionale programma is gebaseerd op de plannen die in de regionale programmaraden zijn vastgesteld. Investeringssubsidies Stedelijke Vernieuwing (ISV) 2010-2014 Tiel heeft afspraken gemaakt met de Provincie Gelderland over de inzet van ISV middelen. De huidige en tegelijk laatste ISV III periode loopt tot 2014. Future Cities (FC) 2008-2012 In het Europese subsidieproject 'Future Cities, urban networks to face climate change' wisselt Tiel kennis over hoe wijken/steden en regio's zich aan kunnen passen aan klimaatverandering uit met andere deelnemers aan het project: twee waterschappen, vijf andere gemeenten (vanuit Nederland zijn dat Arnhem en Nijmegen), twee regionale planningsautoriteiten en twee projectontwikkelaars uit verschillende Europese regio's.


Pagina 150

Tiel heeft een aantal al geplande projecten in het kader van klimaatbeleid en de wateropgave in Tiel Oost in dit subsidieprogramma ondergebracht. Het project is verlengd tot medio 2013.

Wat hebben we aan beleid? TSOb IV In 2011 is het programma 'Samen blijven investeren in Tiel, centrum in bloeiend Rivierenland' opgesteld. Op basis van dit programma is het Stadscontract Tiel 2012-2015 tot stand gekomen. Regiocontract (onderdeel van TSOb) Het Regiocontract Rivierenland 2012-2015 is gebaseerd op het programma 'Verrassend Rivierenland 2012-2015'. Uitvoeringskader Voor de uitvoering van het TSOb IV is een uitvoeringskader (2012-2015) opgesteld, dat in juli 2012 is vastgesteld door het college.

Wat gaan we doen in 2013? GSO IV 2012-2015  Binnenstelijke ontwikkeling  voorbereiding ontwikkeling Veilingterrein  Sleutelproject Waalfront  Westluidense Poort  Santwijkckse Poort  Haven Kanaal Zone  Stedelijke infrastructuur inclusief centrumvoorzieningen  verbouwing Agnietenhof  bouw van de Brede Zorgschool  ontwikkeling van Retailpark Latenstein  opstellen van een regionaal voorzieningenplan sport en cultuur *  zorgen voor een effectieve structuur voor en aanpak van multiprobleemsituaties * * in afstemming met Culemborg en Zaltbommel



Economie, leefbaarheid, veiligheid  versterken van de wonen-welzijn-zorgstructuur in Tiel  daarin het tegengaan van sociaal-economische gezondheidsverschillen borgen  wijkontwikkeling Tiel West via 'Werk aan de winkel II'  versterken van de Veiliger Wijkteams  stimuleren en faciliteren van gebruik van zonne-energie in Tiel

Sommige projecten waren al van start gegaan vóór de ondertekening van het contract. Voor de meeste andere projecten zijn in 2012 plannen van aanpak opgesteld en de voorbereidingen gestart. In 2013, het tweede uitvoeringsjaar van de GSO-periode wordt de basis gelegd voor afronding van de projecten in 2015. Regiocontract In 2012 is voor de meeste programma's duidelijk geworden welke projecten uitgevoerd gaan worden om de beoogde resultaten te halen. Ook is helder welke gemeenten in welke projecten concreet gaan samenwerken. In 2013 start (de voorbereiding voor) de realisatie van de projecten.


Pagina 151

ISV III  (voorbereiden van) één Waterplein Tiel Oost, afhankelijk van de verwerving van het TKVgebouw  sanering Papesteeg 102  geluidssanering Voor de Kijkuit en Pr. Beatrixlaan en mogelijk nader onderzoek Stationsstraat Future Cities  afronding van de aanleg van groene daken, het Cool Nature park en het waterplein Tiel Oost, afhankelijk van de verwerving van het TKV-gebouw  afronding van het totale Europese project met een eindrapport en een eindconferentie in maart 2013  interne evaluatie van deelname door Tiel aan Europese (subsidie) projecten

Wat gaat dat kosten? Aan externe middelen ontvangen we de komende jaren de volgende bedragen:

GSO IV Regiocontract ISV III Future Cities verlenging

Bijdrage Tijdsvak 10.675.000 1-1-2012 tot 31-12-2015 13.600.000 1-1-2012 tot 31-12-2015 1.000.000 1-1-2010 tot 31-12-2013

Afspraken in stadscontract 2012 Regiocontract ISV III Beschikking 2010

122.206 2012 tot 31-12-2013 Provinciale bijdrage

GSO IV

4.675.000

Sleutelproject Aanvullend in 2016/2017 Regiocontract

6.000.000 2.000.000 13.600.000

Inzet Dekking / gemeentelijke toelichting middelen 9.732.000 reguliere budgetten

1.800.000

pm reguliere budgetten

voor hele regio

ISV III

Future Cities verlenging

1.000.000 Bijdrage Europa 122.206

2.102.000 reguliere (project-) budgetten

310.350 reguliere (project-) budgetten

Risico's uitgangspunt is dekking van eigen middelen in bestaande begroting te vinden uitgangspunt is dekking van eigen middelen in bestaande begroting te vinden


Pagina 152


Pagina 153

Paragraaf I

Subsidies Inleiding De gemeente Tiel verleent subsidies aan diverse professionele maar ook aan een groot aantal vrijwilligersorganisaties. In deze paragraaf maken we op hoofdlijnen inzichtelijk aan wie, waarvoor en hoeveel subsidie wordt verleend. Het begrip 'subsidie' wil nogal eens wat verwarring geven. Juridisch gezien gaat het om ‘een aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt, met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor de aan het bestuursorgaan geleverde goederen en diensten’ (Awb, artikel 4:21). Het gaat dus niet om inkoop en aanbesteding, inkomensoverdrachten (bijvoorbeeld een uitkering), voordelen in de sfeer van belastingen en premies, uitkeringen van hogere overheden, het uitloven van een prijs, het betalen van contributie, deelneming in een vennootschap, uitbetalingen in natura (bijvoorbeeld het gratis of onder de kostprijs ter beschikking stellen van een voorziening) of een bijdrage in een gemeenschappelijke regeling. In de praktijk worden vaak 1) subsidie, 2) inkoop en 3) bijdragen in het kader van een gemeenschappelijke regeling door elkaar gehaald. De GGD en het RAR bijvoorbeeld krijgen geen subsidie, maar een bijdrage in het kader van een gemeenschappelijke regeling (zie paragraaf F Verbonden Partijen). Sportfondsen Tiel bijvoorbeeld kreeg in het verleden van de gemeente subsidie voor de exploitatie, beheer en onderhoud van alle binnensportaccommodaties. Nu is hetzelfde geregeld in een meerjarig inkoopcontract. Soms kopen we bij organisaties diensten in die daarnaast ook subsidie van ons ontvangen. Bovenstaande maakt het lastig om een compleet en evenwichtig beeld te schetsen van 'waar welk geld naar toe gaat' als je (alleen) kijkt naar het begrip 'subsidie'.

Deelverordeningen Alle spelregels rond het subsidieproces liggen vast in de Algemene Subsidie Verordening (ASV). Daarmee is nog niet bepaald wie waarvoor hoeveel subsidie krijgt. De gemeente Tiel kent zeven deelverordeningen, die betrekking hebben op waarderingssubsidies en eenmalige activiteitensubsidies aan vrijwilligersorganisaties. Hierna vindt u per deelverordening een overzicht van 1) het doel / de activiteiten waarvoor subsidie wordt verleend, 2) de doelgroep (wie voor subsidie in aanmerking komen) en 3) hoeveel budget er maximaal beschikbaar is gesteld in 2013.


Deelverordening 1. Amateurkunst

2. Sport

3. Integratie

4. Evenementen

Doel / Activiteiten Waardering: ondersteuning van amateurkunstverenigingen vanwege het sociaal-maatschappelijke belang van de activiteiten van de verenigingen of hun bijdrage aan het sociaal culturele klimaat in wijk of stad. Activiteiten: stimuleren van divers aanbod van amateurproducties en presentaties vanwege hun bijdrage aan de bedrijvigheid en het culturele klimaat van Tiel. Waardering: Stimuleren van en behouden van sportbeoefening. Activiteiten: gericht op versterking of vernieuwing van het sportaanbod en/ of op het ondersteunen van vrijwillig kader. Activiteiten waarvoor geldt dat zij: a) een bijdrage leveren aan de integratie, emancipatie of participatie van de leden van de eigen groep in Tiel; en b) openstaan voor de gehele eigen bevolkingsgroep (mannen en vrouwen) en voor leden van andere bevolkingsgroepen met daarbij ontmoeting als middel; of c) gericht zijn op samenwerking met derden als andere (zelf)organisaties maar zeker ook met autochtone Tielenaren; of d) een emancipatoir karakter hebben specifiek gericht op vrouwen, kinderen en/of mensen met een homoseksuele of lesbische geaardheid en andere kwetsbare groepen; of e) gericht zijn op voorlichting. Blijk van waardering voor een bepaalde activiteit of als stimulans voor de activiteiten, waarbij het culturele, sportieve dan wel toeristische klimaat van Tiel wordt versterkt. Bijdraagt aan profilering van Tiel, stadspromotionele meerwaarde. Het evenement extra bestedingen in de stad genereert. Verder moet het evenement, origineel en vernieuwend zijn, of experimenteel van aard, geeft een nieuwe invulling van regulier aanbod,

Pagina 154

Doelgroep Verenigingen op het gebied van amateurkunst. Vijftig procent van de leden woont in Tiel.

Maximaal € 37.000

In Tiel gevestigde en actief zijn de verenigingen die sportbeoefening tot doel hebben.

35.000

Verenigingen c.q. rechtspersonen die zich bezig houden met nevenstaande activiteiten, gericht op eigen groep of breder tot Tielse bevolking.

38.400

Rechtspersonen die een evenement organiseren voor Tielse bevolking en eventueel ook daarbuiten.

122.000 Waarin begrepen: Stichting Vier Stromenland Corso 43.900 Muziekstad Tiel Appelpop 20.000


Pagina 155

Deelverordening

Doel / Activiteiten levert een bijdrage aan een goed cultureel imago van Tiel, voegt iets bijzonders toe aan het culturele aanbod in Tiel.

Doelgroep .

5. Monumenten

Instandhouden gemeentelijke monumenten.

6. Isolatie

Dit betreft de uitvoering van een provinciale regeling. Door het isoleren van de woning besparen de bewoners op hun energiegebruik en verminderen ze hun CO² uitstoot.

7. Afkoppelsubsidies

Dit betreft het stimuleren van het afkoppelen van particuliere verhardingen van het gemengde riool. Uitvoering conform het Gemeentelijk Rioleringsplan. Dit betreft een project in het kader van Future Cities voor de realisatie en monitoring van dakbegroening. Het project van 2012 is verlengd tot 1 maart 2013. Instandhouden van het bibliotheekwerk.

Eigenaren van gemeentelijke monumenten. Eigenaarbewoners van koopwoningen met bouwjaar voor 1980 en WOZ-waarden van maximaal €350.000 . Eigenaren van daken en terreinen in Tiel West.

8. Dakbegroening

9. Basisbibliotheek

Maximaal € St. Wielerevenementen West Betuwe Wielerronde 15.000 37.000

300.000

40.000

Rechtspersonen als eigenaar van een dak in Tiel.

210.000

Stichting Openbare Bibliotheek Rivierenland.

814.663

Overige subsidies Naast de deelverordeningen, wordt er een groot aantal subsidies verleend (groot en klein) aan zowel professionele als vrijwilligersorganisaties op grond van de algemene subsidieverordening (ASV). Hiervoor zijn geen algemene 'verdeelregels' vastgesteld. De hoogte van deze subsidies zijn gerelateerd aan de kosten van de activiteiten en/of (als het gaat om waarderingssubsidies) historisch bepaald. De meeste subsidies bevinden zich onder de € 10.000 (variërend van een paar honderd tot een paar duizend euro) en worden voor 95% verleend aan vrijwilligersorganisaties. Hierna vindt u een overzicht van alle organisaties (zie kolom één) die voor 2013 meer dan € 10.000 hebben aangevraagd voor de in kolom twee genoemde activiteiten. In kolom drie staat het maximale subsidiebudget dat voor de betreffende activiteiten in 2013 beschikbaar wordt gesteld. Door vaststelling van deze begroting (waaronder deze paragraaf) stelt u het maximale subsidiebudget vast per activiteit per organisatie in 2013.


Organisatie Welzijn 1. Mozaïek 2. STMR 3. Centrum Jeugd en gezin *

4. Bureau Jeugdzorg / Patch inclusief 'kamers met kansen' 5. Stichting Mee Onderwijs 6. Onderwijsachterstanden beleid *

7. Kinderopvang Rivierland 8. ROC 9. STMR en SBaO de Wissel 10. Speciaal onderwijs 11. OPOR 12. CPOB 13. SKOR Kunst en cultuur 14. Bibliotheek 15. Stads TV 16. Centrum beeldende kunst Integratie en participatie 17. St. Bureau Gelijke Behandeling 18. Buhati 19. St.Vluchtelingenwerk Milieu en dieren 20. St. Dierenasiel 21. St. Duurzaam Rivierenland

22. St. Dierenpark Tiel Veiligheid 23. Slachtofferhulp

Pagina 156

Waarvoor (activiteiten) Welzijnswerk Maatschappelijk werk Jeugdgezondheidszorg Werkzaamheden op het gebied van ondersteuning Jeugd en Gezin bij diverse partijen zoals STMR, onderwijsinstellingen en Mozaïek Jongerenwerk

Maximaal € 891.974 514.080 544.178 107.436

65.756

Project informele netwerk ondersteuning

14.860

Werkzaamheden op het gebied van onderwijsachterstandenbeleid bij diverse partijen waaronder de Kinderopvang Rivierenland BV ( € 569.216), onderwijsinstellingen, Mozaïek, STMR, GGD en de Bibliotheek Peuterspeelzaalwerk Schoolbegeleiding Volwassen educatie Schoolmaatschappelijk werk Vergoeding gymonderwijs Onderwijshuisvesting ** Onderwijshuisvesting ** Onderwijshuisvesting **

955.388

339.444 23.123 155.679 91.833 42.200 25.568 25.568 12.459

Exploitatiesubsidie. In het bedrag is € 37.163 huisvesting in natura begrepen Verzorgen van lokaal nieuws Verzorgen exposities

814.663

Subsidie anti-discriminatievoorziening ***

201.646

Exploitatiesubsidie en opbouwwerk, in bedrag is € 24.827 huisvesting in natura begrepen Participatie en integratie Exploitatie dierenasiel Vergroten draagvlak duurzame ontwikkeling, geven van voorlichting, lesmateriaal en bevorderen van samenwerking Exploitatie dierenpark Subsidie uitvoering slachtofferhulp***

* Dit zijn verzamelposten: het totale subsidiebedrag wordt verdeeld over meerdere partijen ** Op basis verordening financiële gelijkstelling *** Dit is een bovenlokale voorziening; alle andere regio-gemeenten dragen hieraan bij

23.456 16.000

82.779 50.000 55.828 52.209

14.895 111.994


Pagina 157

Financiële begroting Inleiding Dit onderdeel van de begroting bevat meer informatie over onder andere de uitgangspunten van de begroting, een verschillenverklaring op hoofdlijnen en de investeringen, waardoor meer inzicht ontstaat in de financiële positie van de gemeente.

1. Het overzicht baten en lasten Baten en lasten 2012-2016 Als bijlage bij dit deel is een volledig overzicht opgenomen van de baten en lasten in de jaarrekening 2011, de gewijzigde begroting 2012 en de meerjarenbegroting 2013-2016. In eerste instantie zijn de cijfers vermeld exclusief verrekeningen met reserves en vervolgens inclusief deze verrekeningen. Overzicht nieuwe uitgaven 2013-2016 Wij stellen u de volgende nieuwe uitgaven 2013-2016 voor. De meeste daarvan waren al opgenomen in de Perspectievennota 2012. Indien u hiermee instemt zijn de nieuwe uitgaven voor 2013 vastgesteld, voor 2014-2016 beschouwen we deze als intentie om deze nieuwe uitgaven in de begrotingen van die jaren op te nemen. Dit betekent ook dat we in sommige gevallen al in 2012 met de voorbereidingen starten. Dit is vooral het geval bij grote investeringen. De nieuwe uitgaven in onderstaande tabel waren nog niet eerder verwerkt in de begroting. Voor het overzicht per programma verwijzen we u naar de tabel die bij elk programma is opgenomen. bedragen x € 1.000

Conform Perspectievennota Burgernet Bijdrage regionaal verkeersmodel Aanschaf nieuwe veerpont

Aanleg rondweg Passewaaij

Nettoinv. bedrag

Jaarlasten 2013 4

2014 4

Onderbouwing

2015 2016 4

4

8 800

2.110

kapitaallasten opvangen door lagere exploitatielasten, hiermee ook bezuiniging opvangen; risico: afschrijvingstermijn i.r.t. verenfonds 241 op grond van GREXwet kan dekking niet achteraf uit Passewaaij 9, 10 en 11


bedragen x € 1.000

Pagina 158

Nettoinv. bedrag

Conform Perspectievennota Rondweg Passewaaij: grondkosten Rondweg Passewaaij: beheer en onderhoud Onderwijshuisvesting: capaciteit Vervangen kunstgrasvelden RKTVC Vervangen kunstgrasveld Kromhouters Vervanging CV-installatie museum Richtlijnen Appelpop/ fruitcorsoweekend

Toegankelijkheid sporthallen en wijkgebouwen Grondkosten wielerbaan Schaarsdijkweg Beheerssystemen werkprocessen WIZ Software digitale handtekening Basisregistratie Grootschalige Topografie Upgraden GBI naar GBI next Upgraden Omega Link naar Crotec Link Audit en pré-audit BAG Upgraden van RoPlan IMRO 2008 naar IMRO 2012 Audit website DigiD Toegevoegd in deze begroting Aanpassing processenhandboek BAG Metingen t.b.v. BAG definitieve geometrie BAG, controle niet-woningen Totaal nieuwe uitgaven

Jaarlasten 2013

2014

Onderbouwing

2015 2016

pm

17 256

29

28

betreft Lingecollege, 28 verplicht o.g.v. verordening

675

100

96

93

28

27

7

7

6

10

10

34

34

190 69 10

geen transferia 10 wel kosten voor crowdmanagement en veiligheid

25 719

34

30 investering ineens t.l.v. 2013 brengen

50 18 21

3 1

3 1

3 1

5 3

5 3

5 9

5 9

4 15

2 2

2 2

2 2

1

1

1

1

3 20 217

3

3

3

204

233

486


Pagina 159

Over de hieronder vermelde investeringen heeft al eerder besluitvorming plaatsgevonden. Een aantal daarvan is doorgeschoven naar latere jaren. bedragen x € 1.000

Modernisering GBA Reconstructie Binnenhoek Duurzaam Veilig Dreef in Wadenoijen inclusief parkeervoorzieningen Duurzaam Veilig gemeentebreed, binnen de kom Vervanging keermuur Voor de Kijkuit Brede school Tiel-Oost: -De Achtbaan -Prins Willem Alexander Brede Zorgschool Gebiedsontwikkeling Westluidense Poort Vervangingen Agnietenhof >€ 50.000 Omroep- en ontruimingsinstallatie Vleugel Bechstein Akoestisch controlesysteem Vervanging meubilair Stoffering stoelen grote zaal Totaal

Netto inv. bedrag 200 1.750 75

Jaarlasten 2013

2014 50 9

2015 48 200 9

150

18

17

17

146

17

16

16

3.100 3.400 6.280

209

206 230 424

203 226 418 351

100 109 200 75 122

15 13 23

14 12 22 8 23 1.229

13 11 21 8 22 1.551

354

2016 46 191 8

Bij de programma's is een overzicht van de nieuwe uitgaven per programma opgenomen.

Uitgangspunten van de begroting 2013-2016 In deze begroting zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Deze begroting is opgesteld conform de voorschriften uit het 'Besluit Begroting en Verantwoording provincie en gemeenten' (BBV) van 17 januari 2003. 2. De begroting gaat uit van vastgesteld beleid. Daarnaast is rekening gehouden met de in de begroting 2012-2015 opgenomen nieuwe uitgaven vanaf 2013. Deze zijn bij de programma's afzonderlijk vermeld. 3. Rekening is gehouden met de gevolgen van het BTW-compensatiefonds. Dit betekent dat de meeste budgetten geraamd zijn exclusief BTW, met uitzondering van de budgetten waarvoor de BTW niet wordt gecompenseerd. 4. Uitgangspunt is het prijspeil per 1 januari 2013. In het meerjarenperspectief is geen rekening gehouden met prijsstijgingen 5. De prijsstijging ten opzichte van de begroting 2012 is geraamd op 1,75%. Deze raming is gebaseerd op de verwachting voor de netto materiële overheidsconsumptie zoals gepubliceerd in het Centraal Economisch Plan 2012. 6. Bij de raming van de salarissen is als basis genomen de laatst vastgestelde CAO voor gemeenteambtenaren, die loopt t/m 31 december 2012. Vanaf 2013 zal voor de salarissen waarschijnlijk de nullijn worden toegepast, maar voor andere ontwikkelingen, met name de werkgeverspremies, houden wij rekening met 1% stijging ten opzichte van 2012.


Pagina 160

7. Daarnaast is rekening gehouden met de toekenning van normale salarisperiodieken. Voor het meerjarenperspectief is hiervoor een stijging van de loonsom met 0,5% per jaar meegenomen. 8. Afschrijvingslasten over investeringen worden berekend op basis van de nota Waarderen en afschrijven zoals vastgesteld op 5 november 2008. 9. Voor nieuwe investeringen en voor toevoeging van rente aan reserves wordt rekening gehouden met een rentepercentage van 4,75%. Aan reserves wordt geen rente toegevoegd, tenzij dit nodig is om kapitaallasten te dekken. 10. De berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de junicirculaire 2012. Bij taakmutaties die leiden tot een aanpassing van de algemene uitkering wordt als volgt gehandeld: a. Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor nieuwe taken of uitbreiding van een bestaande taak (inclusief de overheveling van een doeluitkering naar het gemeentefonds) worden in principe geoormerkt. b. Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor stimulering van beleid lopen mee in de afweging rond nieuw beleid bij de begroting. c. Kortingen op de algemene uitkering in verband met door het rijk geziene besparingsmogelijkheden worden in principe doorberekend in de betreffende budgetten. Verschillenverklaring Hieronder volgt een analyse op hoofdlijnen van de belangrijkste verschillen tussen de begroting 2013 en de begroting 2012. De (gewijzigde) begroting 2012 kent een saldo van € 225.000 positief, de begroting 2013 € 1.046.000 negatief. Het verschil van € 1.271.000 wordt als volgt verklaard. Op programmaniveau is een uitgebreidere verklaring opgenomen. +: voordelig, -: nadelig t.o.v. 2012

Salarislasten Inhuur personeel Indexering prijzen Algemene uitkering Belastingopbrengsten Ombuigingen en bezuinigingen Nieuwe uitgaven conform Perspectievennota 2012 Kapitaallasten Diversen Totaal

bedragen x € 1.000

-741 461 -259 -882 279 460 -193 -282 -114 -1.271

Overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten De meeste ramingen in de exploitatiebegroting hebben een structureel karakter. Hierop bestaan enkele uitzonderingen. In deze begroting zijn voor 2013 de volgende eenmalige uitgaven opgenomen: Bijdrage regionaal verkeersmodel Toegankelijkheid sporthallen en wijkgebouwen Diverse kosten digitalisering Beheerssystemen processen WIZ (2013 en 2014) Storting in reserve grondexploitatie t.b.v. grondkosten Akelei Project 'eigen kracht' (2013 en 2014) Plek voor jongeren (in 2014)

8.000 25.000 124.000 2 * 30.000 189.000 2 * 50.000 186.046


Pagina 161

Andere eenmalige uitgaven ramen we als investering die we activeren (hetzij via het overzicht nieuw beleid, hetzij via begrotingswijzigingen) of dekken we uit een reserve of voorziening. Deze hebben dus geen invloed op het meerjarenverloop.

2 Uiteenzetting financiële positie Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume Het BBV bepaalt dat voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume geen voorzieningen hoeven te worden gevormd. Het gaat daarbij om wachtgelden, vakantiedagen en wethouderspensioenen. Deze verplichtingen dienen wel expliciet in de begroting en meerjarenraming te worden verwerkt. Dit doen wij in onderstaande tabel. Dit betekent ook dat voor dergelijke verplichtingen die geen jaarlijks vergelijkbaar volume hebben wel voorzieningen moeten worden gevormd. bedragen x € 1.000

1. Vakantiegelden 2. Eindejaarsuitkeringen 3. Wachtgelden oud-wethouders 4. Premie wethouderspensioenen Totaal

1.250 935 285 111 2.581

ad. 1: De vakantiegelden zijn gebaseerd op 8% van het brutoloon 2013 ad. 2: De eindejaarsuitkeringen zijn gebaseerd op 6% van het brutoloon 2013 ad. 3 en 4: Deze kosten zijn in de begroting bij programma 9 opgenomen

Investeringen In onderstaande tabel zijn onze vaste activa opgenomen. Onder activa verstaan we investeringen die in het verleden zijn gedaan en nu nog tegen een bepaalde waarde op onze balans staan. In de tabel gaan wij er van uit dat al het onderhanden werk van het lopende jaar per 1 januari a.s. is afgerond. bedragen x € 1.000

Financiële vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa: - met economisch nut - met maatschappelijk nut Totaal

Boekwaarde per 1-1-2013

Bij: Investering

16.556

73.011 2.343 91.910

6.244 768 7.012

Af: Afschrijving / Aflossing 515

Boekwaarde per 31-122013 16.041

3.545 2.099 6.159

75.710 1.012 92.763


Pagina 162

Leningen De volgende tabel bevat onze opgenomen geldleningen. In de loop van 2012/2013 zullen waarschijnlijk nog een of twee leningen moeten worden opgenomen. Deze zijn in onderstaand overzicht nog niet meegenomen. bedragen x € 1.000


Opgenomen geldleningen t.b.v. woningcorporaties Overige opgenomen geldleningen Totaal opgenomen geldleningen

Af: aflossing


Rente

9.230

248

8.982

370

27.158

4.063

23.095

898

36.388

4.311

32.077

1.268

De stand en het verloop van de reserves en voorzieningen In de programma's is aangegeven hoe de stand en het verloop van de afzonderlijke reserves is. In de volgende tabel hebben we de totalen van de algemene reserve, de bestemmingsreserves en de voorzieningen opgenomen. Voor de stand per 1 januari 2013 is uitgegaan van de begroting 2012 inclusief de vastgestelde wijzigingen t/m juni 2012. Voor de vermeerderingen en verminderingen zijn de cijfers van deze begroting 2013 aangehouden. bedragen x € 1.000

Algemene weerstandsreserve Bestemmingsreserves Voorzieningen Totaal

Saldo per 1-1-2013 10.592 13.221 15.192 39.005

Vermeerderingen Verminderingen conform conform begroting begroting 87 2.740 2.037 4.864

515 2.198 38 2.751

Saldo per 31-12-2013 10.164 13.763 17.191 41.118

De meerjarenraming van het verloop van de reserves is als volgt: bedragen x € 1.000

Algemene weerstandsreserve Bestemmingsreserves Totaal

Saldo per 31-12-2013 10.164 13.763 23.927

Saldo per 31-12-2014 10.018 15.340 25.358

Saldo per 31-12-2015 9.898 16.953 26.851

Saldo per 31-12-2016 9.898 18.718 28.616

Daarbij moet wel de kanttekening worden geplaatst dat met name voor veel bestemmingsreserves geen planning beschikbaar is voor de besteding van de middelen. De bestemming is dan wel vastgelegd, maar nog niet bekend is wanneer deze besteding zal plaatsvinden. In werkelijkheid zullen de bestemmingsreserves dan ook lager uitvallen dan in bovenstaande meerjarenraming.


Pagina 163

Kerngegevens In onderstaande tabel zijn enkele kerngegevens van onze gemeente opgenomen. Dit zijn tevens de belangrijkste factoren voor de berekening van de algemene uitkering. Omschrijving

Eenheid

WOZ-waarde woningen 1 miljoen WOZ-waarde nietwoningen 1 miljoen Inwoners Personen Jongeren (< 20 jaar) Personen Ouderen (> 64 jaar) Personen Huishoudens met laag inkomen Huishoudens Bijstandsontvangers Personen Uitkeringsontvangers Personen Minderheden Personen Leerlingen (V)SO Personen Leerlingen VO Personen Oppervlakte land Hectaren Oppervlak bebouwing Hectaren Historische kern Hectaren Woonruimten Woonruimten Slechte bodem Percentage Bedrijven Vestigingen KvK

Werkelijk 2011

Begroot 2012

Begroot 2013

Begroot 2014

Begroot 2015

Begroot 2016

3.690

3.716

3.627

3. 659

3.702

3.749

1.045 41.181 10.562 5.460

1.071 41.521 10.561 5.782

1.044 41.595 10.489 5.979

1.044 41.698 10.417 6.177

1.044 41.839 10.344 6.374

1.044 41.992 10.272 6.571

5.360 832 3.349 4.875 819 2.531 3.226

5.404 882 3.399 4.915 823 2.535 3.226

5.414 931 3.448 4.924 817 2.517 3.226

5.427 1.012 3.529 4.936 812 2.500 3.226

5.446 1.038 3.555 4.953 806 2.483 3.226

5.466 1.038 3.555 4.971 801 2.465 3.226

236 14 17.939 32

236 14 18.212 32

236 14 18.489 32

236 14 18.485 32

236 14 18.702 32

236 14 18.938 32

2.375

2.575

2.674

2.767

2.872

2.979


Pagina 164

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

4.422.400

Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en stelposten

00

103.473.637

4.957.249

20.796.020

11.076.310

9.179.368

6.837.793

1.989.322

34.361.558

2.568.209

7.285.408

lasten

omschrijving

103.776.560

546.940

5.537.599

3.966.682

3.704.256

4.358.666

1.656.754

27.859.996

778.680

1.443.254

53.923.734

baten

rekening 2011

6.106.312

21.115.483

11.239.495

9.671.943

9.209.275

2.225.476

32.545.473

2.473.731

7.678.558

2.210.898

lasten

302.923- 104.476.644

4.410.308

15.258.421

7.109.627

5.475.112

2.479.127

332.569

6.501.562

1.789.529

5.842.154

49.501.333-

saldo

103.365.055

711.800

4.362.932

4.166.899

4.210.471

5.252.536

1.450.500

25.791.115

694.200

1.854.078

54.870.524

baten

begroting 2012

1.111.589

5.394.512

16.752.551

7.072.596

5.461.472

3.956.739

774.976

6.754.358

1.779.531

5.824.480

52.659.626-

saldo

739.900 24.484.493 1.705.200 4.823.175 3.694.307 3.614.851 3.586.188 28.200

2.605.588 31.408.407 2.109.213 7.718.095 10.953.947 10.609.940 20.232.227 4.409.038

98.039.546

1.062.667

7.253.591

98.942.179

54.300.565

baten

begroting 2013

1.642.133

lasten

Programmabegroting 2013 Meerjarig (excl.reserveringen)

nr.

programma


902.633

4.380.838

16.646.039

6.995.089

7.259.640

2.894.920

404.013

6.923.914

1.865.688

6.190.924

52.658.432-

saldo

Pagina 165

Perspectievennota

10.836.584

20.784.551

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

1.457.232


00

97.348.715

4.445.455

8.747.603

7.599.954

2.098.390

31.625.107

2.578.154

7.175.685

lasten

omschrijving

97.557.039

28.200

3.355.314

3.614.851

3.694.307

4.679.192

1.705.200

24.484.493

739.900

1.061.964

54.193.618

baten

begroting 2014

208.324-

4.417.255

17.429.237

7.221.733

5.053.296

2.920.762

393.190

7.140.614

1.838.254

6.113.721

52.736.386-

saldo

96.592.493

4.141.270

20.379.349

11.401.973

8.744.633

7.647.819

2.364.567

31.573.807

2.554.258

7.136.330

648.487

lasten

96.670.882

28.200

3.352.614

3.614.851

3.693.677

4.713.287

1.705.200

24.484.493

739.900

1.061.261

53.277.399

baten

begroting 2015

78.389-

4.113.070

17.026.735

7.787.122

5.050.956

2.934.532

659.367

7.089.314

1.814.358

6.075.069

52.628.912-

saldo

96.563.092

4.141.086

20.695.600

11.237.031

8.755.718

7.472.236

2.457.835

31.072.507

2.546.358

7.075.006

1.109.715

lasten

Programmabegroting 2013 Meerjarig (excl.reserveringen)

nr.

programma


96.801.663

28.200

3.349.914

3.614.851

3.693.677

4.538.343

1.705.200

24.484.493

739.900

1.061.261

53.585.824

baten

begroting 2016

238.571-

4.112.886

17.345.686

7.622.180

5.062.041

2.933.893

752.635

6.588.014

1.806.458

6.013.745

52.476.109-

saldo

Pagina 167

Perspectievennota

Veiligheid


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

1.601.130


00

3.429.101

27.439

312.712

18.684

250.000

539.865

542.676

0

136.596

lasten

omschrijving

3.126.179

0

423.444

44.036

101.656

456.601

13.457

55.462

73.898

1.957.625

baten

rekening 2011

302.923

27.439

110.732-

25.352-

148.345

83.264

529.219

55.462-

62.698

356.495-

saldo

2.328.109

0

297.397

17.257

0

85.027

192.619

0

144.484

1.591.325

lasten

3.439.698

0

69.859

37.797

0

905.063

74.087-

0

32.899

2.468.167

baten

begroting 2012

1.111.589-

0

227.538

20.540-

0

820.036-

266.706

0

111.585

876.842-

saldo

Programmabegroting 2013 Meerjarig (reserveringen)

nr.

programma


0 0 94.209 0 60.946 69.239 0

0 463.213 229.425 0 269.800 327.914 0

2.713.031

31.765

138.923

2.826.168

2.456.872

baten

1.396.893

lasten

begroting 2013

113.137

0

258.675

208.854

0

135.216

463.213

0

107.158

1.059.979-

saldo

Pagina 169

Perspectievennota

258.400 339.451

Veiligheid


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

1.224.875


00

2.443.334

0

0

40.425

430.986

0

149.197

lasten

omschrijving

1.011.393

0

104.092

60.946

0

44.209

0

0

31.765

770.381

baten

begroting 2014

1.431.941

0

235.359

197.454

0

3.784-

430.986

0

117.432

454.494

saldo

2.212.570

0

349.881

26.600

0

40.425

437.491

0

168.356

1.189.817

lasten

719.458

0

101.829

67.146

0

44.209

0

0

31.765

474.509

baten

begroting 2015

1.493.112

0

248.052

40.546-

0

3.784-

437.491

0

136.591

715.308

saldo

2.295.841

0

360.914

26.600

0

40.425

452.518

0

221.314

1.194.070

lasten

Programmabegroting 2013 Meerjarig (reserveringen)

nr.

programma


531.608

0

179.014

67.146

0

44.209

0

0

31.765

209.474

baten

begroting 2016

1.764.233

0

181.900

40.546-

0

3.784-

452.518

0

189.549

984.596

saldo

Pagina 171

Perspectievennota

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

6.023.530


00

106.902.739

4.984.687

21.108.732

11.094.994

9.429.368

7.377.658

2.531.998

34.361.558

2.568.209

7.422.004

lasten

omschrijving

106.902.739

546.940

5.961.043

4.010.718

3.805.912

4.815.267

1.670.210

27.915.458

778.680

1.517.152

55.881.359

baten

rekening 2011

0

4.437.747

15.147.689

7.084.275

5.623.457

2.562.391

861.788

6.446.100

1.789.529

5.904.852

49.857.828-

saldo

106.804.753

6.106.312

21.412.880

11.256.752

9.671.943

9.294.302

2.418.095

32.545.473

2.473.731

7.823.042

3.802.223

lasten

106.804.753

711.800

4.432.791

4.204.696

4.210.471

6.157.599

1.376.413

25.791.115

694.200

1.886.977

57.338.691

baten

begroting 2012

0

5.394.512

16.980.089

7.052.056

5.461.472

3.136.703

1.041.682

6.754.358

1.779.531

5.936.065

53.536.468-

saldo

739.900 24.484.493 1.705.200 4.917.384 3.694.307 3.675.797 3.655.427 28.200

2.605.588 31.408.407 2.572.426 7.947.520 10.953.947 10.879.740 20.560.141 4.409.038

100.752.577

1.094.432

7.392.514

101.768.347

56.757.437

baten

begroting 2013

3.039.026

lasten

Programmabegroting 2013 Meerjarig (incl.reserveringen)

nr.

programma


1.015.770

4.380.838

16.904.714

7.203.943

7.259.640

3.030.136

867.226

6.923.914

1.865.688

6.298.082

53.718.411-

saldo

Pagina 173

Perspectievennota

11.094.984

21.124.002

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

2.682.107


00

99.792.049

4.445.455

8.747.603

7.640.379

2.529.376

31.625.107

2.578.154

7.324.882

lasten

omschrijving

98.568.432

28.200

3.459.406

3.675.797

3.694.307

4.723.401

1.705.200

24.484.493

739.900

1.093.729

54.963.999

baten

begroting 2014

1.223.617

4.417.255

17.664.596

7.419.187

5.053.296

2.916.978

824.176

7.140.614

1.838.254

6.231.153

52.281.892-

saldo

98.805.063

4.141.270

20.729.230

11.428.573

8.744.633

7.688.244

2.802.058

31.573.807

2.554.258

7.304.686

1.838.304

lasten

97.390.340

28.200

3.454.443

3.681.997

3.693.677

4.757.496

1.705.200

24.484.493

739.900

1.093.026

53.751.908

baten

begroting 2015

1.414.723

4.113.070

17.274.787

7.746.576

5.050.956

2.930.748

1.096.858

7.089.314

1.814.358

6.211.660

51.913.604-

saldo

98.858.933

4.141.086

21.056.514

11.263.631

8.755.718

7.512.661

2.910.353

31.072.507

2.546.358

7.296.320

2.303.785

lasten

Programmabegroting 2013 Meerjarig (incl.reserveringen)

nr.

programma


97.333.271

28.200

3.528.928

3.681.997

3.693.677

4.582.552

1.705.200

24.484.493

739.900

1.093.026

53.795.298

baten

begroting 2016

1.525.662

4.112.886

17.527.586

7.581.634

5.062.041

2.930.109

1.205.153

6.588.014

1.806.458

6.203.294

51.491.513-

saldo

Pagina 175

Perspectievennota

Inhoudsopgave programmabegroting

Recommend Documents