Inhoudsopgave programmabegroting

accountant

Inhoudsopgave programmabegroting 2014-2017 Paginanummer

Deel 1: Programmaplan Aanbiedingsbrief 1. Inleiding 2. Algemene beschouwingen 3. Financiële beschouwingen 4. Vaststellingsbesluit

1 3 11 21

Programma's 1. Veiligheid 2. Dienstverlening 3. Economische ontwikkeling 4. Mobiliteit 5. Ruimtelijke ontwikkeling 6. Openbare ruimte 7. Onderwijs 8. Maatschappelijke voorzieningen 9. Het besturen van de stad

23 33 41 55 65 75 85 97 111

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

121

Deel 2: Paragrafen A. Lokale heffingen B. Weerstandsvermogen C. Onderhoud kapitaalgoederen D. Financiering E. Bedrijfsvoering F. Verbonden partijen G. Grondbeleid H. TSOb I. Subsidies

131 145 157 167 173 183 195 199 203

Deel 3: Financiële begroting Financiële begroting Overzicht van baten en lasten 2014-2017

209 221

Pagina 1

Programmabegroting 2014

1. Inleiding

Aan de Raad Voor u ligt de begroting 2014-2017. Deze begroting is de vierde en laatste in de huidige raadsperiode. Zoals u ziet is deze programmabegroting anders van vormgeving dan de voorgaande jaren. We hebben gekozen voor een liggend model vanwege de doelenbomen per programma en de brede horizontale tabellen met indicatoren. Arie van Vliet (tekenaar van de Flipje stripboeken) heeft de kaft- en tussenbladen ontworpen.

De programma's In 2011 is afgesproken dat in deze raadsperiode voor ieder programma speerpunten zouden worden vastgesteld, uitgewerkt in een doelenboom en indicatoren. Dit is gelukt. In de begroting 2012 is een begin gemaakt met programma 1. In de begroting 2013 zijn ook voor de programma’s 2 t/m 4 doelenbomen en indicatoren opgenomen. In deze begroting zijn de overige programma’s 5 t/m 9 uitgewerkt. Het is niet gelukt om voor ieder speerpunt een geschikte indicator te vinden. De voorgestelde indicatoren voor programma 8 (maatschappelijke ontwikkelingen) zullen eerst nog verder moeten worden uitgewerkt. Zij zullen apart worden voorgelegd aan de commissie Samenleving en kunnen na vaststelling in de begroting 2015 worden opgenomen. De grootste inhoudelijke veranderingen hebben zich voorgedaan in programma 8, dit als gevolg van het nieuwe Wmo-beleid. In de tabellen met indicatoren zijn niet overal prognoses opgenomen. Ook voor de prognoses die wel opgenomen zijn, geldt dat deze vaak afhankelijk zijn van (nog niet gemaakte) beleidskeuzes en/of toekomstige niet altijd goed voorspelbare ontwikkelingen.


Pagina 2

De paragrafen De opzet van de paragrafen is ten opzichte van vorig jaar niet wezenlijk veranderd. De kwaliteitsslag die toen gemaakt is, hebben we vastgehouden.

Financiële begroting Deze begroting is gebaseerd op de uitgangspunten die zijn vastgesteld in de Perspectievennota 2013. In de financiële beschouwingen gaan we in op de aanpak van te realiseren bezuinigingen die moeten leiden tot een sluitend meerjarenperspectief 2015-2017. In verband met wijzigingen in het Besluit Begroting en Verantwoording is in de financiële begroting meer informatie opgenomen over incidentele uitgaven en inkomsten per programma en structurele onttrekkingen en toevoegingen aan reserves.

College van Burgemeester en Wethouders, de secretaris, de burgemeester,

Pagina 3


2. Algemene beschouwingen Inleiding Tiel is het centrum van de Betuwe. Een compacte stad met een historisch centrum, cultuur, bedrijvigheid en evenementen. Tiel is een aantrekkelijke woon- en werkstad en economische motor in de regio. Bovendien een stad in het centrum van het land, aan het spoor, de A15, de Waal en het Amsterdam-Rijn Kanaal en temidden van aantrekkelijk groen (landbouw en fruitteelt) en blauw (rivieren). Een stad die leefbaar en overzichtelijk is en waar nog sprake is van een menselijke maat en korte lijnen. Kortom, een levendige stad met ambitie. Wij willen samen, met én voor de inwoners en ondernemers, van Tiel een attractieve centrumstad maken, de werkgelegenheid en (arbeids-)participatie bevorderen en de veiligheid en leefbaarheid in de stad vergroten. Daarbij heeft Tiel steeds als motto 'aanpakken, kansen grijpen, ondernemen en plannen uitvoeren: gewoon doen!' gehanteerd. Coalitieprogramma 2010-2014 De nu voorliggende begroting 2014 is de laatste begroting van deze raadsperiode. Hoewel een begroting vooral toekomstgericht is, is het in dit geval ook wel een goed moment om op hoofdlijnen even terug te blikken op de hoofdlijnen uit het coalitieprogramma 2010-2014. We beperken ons hierbij tot de speerpunten, de meetbare doelen en de financiële taakstelling.  het project Westluidense Poort (WLP) is zover gevorderd dat in 2014 de 'schop de grond in kan'  voor de Brede School Tiel Oost zijn de Regenboog en de Achtbaan vernieuwd en is in 2013 begonnen aan de nieuwbouw van de Prins Willem-Alexanderschool  de herstructurering van de Vogelbuurt is vrijwel afgerond; eind 2013 worden de rioleringswerken afgerond en in 2014 wordt het Waterplein opgeleverd. Het werkloosheidspercentage in Tiel is met het landelijk percentage meegestegen en ligt 1% boven het landelijk gemiddelde (tweede kwartaal 2013). Het voornemen om het minimabeleid op peil te houden is gerealiseerd: de uitgangspunten van het minimabeleid zijn de afgelopen jaren in stand gehouden.


Pagina 4

Ten aanzien van het voornemen dat de scores van 2013 voor veiligheid en leefbaarheid in de leefbaarheidsmonitor ten opzichte van 2009 gestegen zijn, kan vermeld worden dat in 2012 de opzet van de veiligheidsmonitor op landelijk niveau is aangepast: er zijn aanpassingen doorgevoerd in de onderzoeksmethode en de vragenlijst is grondig herzien. Door deze methodebreuk zijn de uitkomsten van de Veiligheidsmonitor niet meer vergelijkbaar met de uitkomsten van de Integrale veiligheidsmonitor (IVM) zoals uitgevoerd in de periode 2008-2011. In absolute zin blijkt uit de jaarlijkse politiecijfers dat Tiel in 2013 op veel punten veiliger is geworden. Naast een sterke daling van het aantal woninginbraken wordt er minder uit voertuigen gestolen, zijn er minder (brom)fietsen gestolen, is er minder vernieling en overlast van jeugd en minder winkeldiefstal. Bureau Toezicht en Handhaving (BTH) is ontwikkeld tot een professioneel veiligheids- en leerbedrijf. Daarnaast is, in het kader van een bezuinigingsopdracht, besloten om de taken van BTH in te besteden bij de AVRI. Wij zijn er in geslaagd om elk jaar een sluitende begroting te presenteren. De bezuinigingstaakstelling van 3,9 miljoen euro is vrijwel gerealiseerd. Voor de bedrijfsvoering moet voor 2014, 2015 en 2016 nog respectievelijk 3, 7 en 9 ton concreet worden ingevuld. Inmiddels is een implementatieplan opgesteld om te zorgen dat deze bezuinigingen worden gerealiseerd. Hierin zijn de volgende deelprojecten benoemd die hieraan moeten bijdragen:  natuurlijk verloop pensioengangers en vacatures  LEAN maken werkprocessen  inkoop  samenwerking Culemborg, Geldermalsen, Tiel. Eén en ander moet voor de behandeling van deze begroting in de raad leiden tot een concrete invulling van de nog openstaande bedragen. Mede door de problemen op de woningmarkt is in deze raadsperiode het economische tij verder verslechterd. Dit heeft onder andere tot gevolg gehad dat de ontwikkeling van Passewaaij stagneert waardoor (voorlopig) afgezien moet worden van een derde hoofdontsluiting Passewaaij. Decentralisaties in het sociaal domein Een ingrijpende en diep in de gemeente ontwikkeling voor de komende jaren is de transitie op sociaal gebied. Er spelen drie decentralisaties in het sociaal domein. Deze decentralisaties worden, naar nu wordt verwacht, per 1 januari 2015 ingevoerd. Het betreft: 1. de AWBZ-functie 'begeleiding naar de Wmo', 2. Jeugdzorg en 3. de uitvoering van de Participatiewet. Die overdracht van taken gaat gepaard met een overheveling van budget naar de gemeente en een daaraan gekoppelde bezuiniging. Over de precieze omvang van het budget zal rond de behandeling van de perspectievennota 2014 meer bekend zijn. Eén en ander houdt in dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor nieuwe taken, die zij geacht worden efficiënter uit te voeren.


Pagina 5

Dit betekent dat gemeenten scherpe keuzes moeten maken. De uitvoering van taken zal voor een deel door inwoners (de actieve/zelfredzame burgers) zelf gedaan moeten worden of zal niet meer worden gedaan. Partners en gemeenten zullen deze taken efficiënter moeten uitvoeren, bijvoorbeeld door het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden. Ruimtelijke ontwikkeling Tiel heeft aanzienlijke ruimtelijke ontwikkelambities, waarvan de belangrijkste zijn terug te vinden in de masterplannen Waalfront en Stationsomgeving. Met de uitvoering van deze ambities is de afgelopen jaren een belangrijke start gemaakt (WLP, FluviaTiel). Ruimtelijke ontwikkeling is, mede door de situatie op de woningbouwmarkt, niet meer hetzelfde als 5 jaar geleden. De rol van de overheid in het ruimtelijke domein verandert. Waar voorheen de nadruk lag op het via ruimtelijke procedures faciliteren of beperken van plannen, wordt er nu meer gevraagd. In het ruimtelijke domein zal de overheid randvoorwaarden moeten scheppen om ontwikkelingen op gang te brengen: meer vrijheid binnen plannen, 'schaarste' creëren door gericht woningbouw mogelijk te maken en investeren in structuurversterking (lokt weer investeringen uit). Dit vraagt investeringen van overheidswege. College en raad zijn het afgelopen jaar begonnen met prioritering van ruimtelijke opgaven. Economische situatie Ten aanzien van de economische situatie in ons land, kunnen we spreken van een lange en hardnekkige crisis, waarvan het einde nog niet in zicht is. Dit betekent dat het kabinet op Prinsjesdag een aanvullend pakket bezuinigingen heeft gepresenteerd. Een deel van deze bezuinigingen komt naar verwachting ook weer terecht bij de gemeenten. Voor 2015 en de jaren daarna staan wij dus opnieuw voor een volgende bezuinigingsopgave. Wij blijven proberen te laveren tussen enerzijds de tering naar de nering zetten en (het al dan niet met steun van derden) realiseren van onze ambities. Dit is een niet geringe opgave. Samenwerking In deze situatie is het van belang om te blijven zoeken naar efficiënte werkwijzen. Samenwerking met andere partners zoals woningbouwcorporaties en welzijns- en zorginstellingen kan daar een bijdrage aan leveren. Maar ook samenwerking met andere (lokale) overheden, zoals met Culemborg en Geldermalsen op het terrein van (vooral) de bedrijfsvoering, de samenwerking met een aantal regiogemeenten, Lander en UWV ten aanzien van de vorming van een Regionale Infrastructuur voor Werk en Inkomen en de samenwerking met 10 gemeenten ten aanzien van een beter waterbeheer, enz. Organisatie-ontwikkeling Expeditie Tiel is de naam van de organisatieontwikkeling van de gemeente Tiel. Dit proces is in 2011 in gang gezet en heeft als belangrijkste doel -en had als belangrijkste aanleiding- dat er in de organisatie flink achterstallig onderhoud was opgetreden. Zowel op het terrein van cultuur, sturing, regionalisering, organisatie en dienstverlening is beweging gewenst. De doelstelling van Expeditie Tiel is deze beweging op gang te brengen en zo de fase van achterstallig onderhoud in de periode 2013-2015 over te laten vloeien in een permanente organisatieontwikkeling die leidt tot het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie.


Pagina 6

In Expeditie Tiel werken we er naar toe dat onze gemeente een frisse dienstverlenende organisatie is die met kwaliteit en service haar inwoners, ondernemers en instanties van dienst is. Én waar medewerkers zich ontwikkelen en met plezier en enthousiasme samen hun bijdrage leveren en de organisatie glans geven. En waar organisatie en medewerkers regelmatig samen reflecteren en elkaar scherp houden op 'Doen we nog de goede dingen'? en 'Doen we de dingen ook goed'? De begroting 2014 op hoofdlijnen De begroting 2014 is niet alleen de laatste van deze raadsperiode, maar het is ook een begroting die wordt opgesteld in een tijd waarin de maatschappelijke verhoudingen aan het wijzigen zijn. Er is sprake van een terugtredende overheid. Bewoners, ondernemers en organisaties zullen vaker en meer zelf verantwoordelijkheid moeten dragen voor maatschappelijke opgaven. Bezuinigingen maken dit noodzakelijk. Deze nieuwe verhoudingen vragen om een andere rolverdeling en een herijking van wederzijdse verwachtingen. Wat doet de overheid niet meer wat zij voorheen wel deed? Denk daarbij aan de transities in het sociale domein. Welke nieuwe vragen roept dit op? Hier ligt voor u als raad een uitdaging om hierover in het kader van de gemeenteraadsverkiezingen met elkaar het debat te voeren.

Hieronder noemen wij enkele belangrijke aandachtspunten uit de begroting 2014. Deze zijn in de programma's zelf verder uitgewerkt.

Veiligheid De vier prioritaire thema's in dit programma zijn jeugd, drugsoverlast, verkeersveiligheid en geweld. Jaarlijks wordt een 'wisselspeerpunt' benoemd. Voor 2013 ligt de focus op jeugd en aanpak woninginbraken en dit wordt in 2014 gecontinueerd. De politie, het Veiligheidshuis en de veilige wijkteams werken daartoe nauw samen. In het najaar 2014 wordt het 'wisselspeerpunt' 2015 benoemd. Het project Normalisatie woonwagens wordt in 2014 afgerond.

Dienstverlening Met de omvorming van de gemeentelijke ambtelijke organisatie (met de werknaam Expeditie Tiel) beogen wij een impuls te geven aan het centraal stellen van onze klant en dienstverlening in het realiseren van de juiste resultaten. Op het gebied van de dienstverlening (onder meer Informatiemanagement en ICT) werken we steeds nauwer samen met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen.


Pagina 7

Economische ontwikkeling Ondanks de economische situatie waarin we verkeren, blijven we, in samenwerking met het lokaal georganiseerde bedrijfsleven, ons inzetten op het behoud en versterken van de lokale economie. De uitbreiding van Medel, de ontwikkeling van de regio Rivierenland als Logistieke Hotspot en de kwaliteitsverbetering van het bedrijventerrein Kellen zullen de komende jaren belangrijke ontwikkelingen zijn. Het kabinet wil samen met werknemers en werkgevers de grote onderwerpen op de arbeidsmarkt aanpakken. Bij de uitwerking van de Participatiewet worden de onderdelen van het wetsvoorstel Wet Werken naar Vermogen gebruikt en worden de bouwstenen die in het regeerakkoord zijn afgesproken meegenomen. De Participatiewet zal waarschijnlijk 1 januari 2015 in werking treden. De voorbereidingen op de transities in het sociaal domein worden voortgezet. Zo ook de vormgeving van de regionale samenwerking, zoals de Regionale Infrastructuur Werk.

Mobiliteit De belangrijkste mobiliteitsopgave voor Tiel ligt in het bieden van een goede bereikbaarheid van de stad als geheel en het faciliteren van ruimtelijke en economische ontwikkelingen, met name Stationsgebied/Burense Poort, Santwijcksepoort en Passewaaij 9, 10 en 11. In de Mobiliteitsvisie en de Structuurvisie zijn voor de invulling van deze opgave onder andere de derde hoofdontsluiting Passewaaij, de parallelle route langs het spoor (oostelijke en westelijke ontsluiting van het Stationsgebied, de Burense poort en het westelijk deel van de binnenstad) en de reconstructie van de Binnenhoek opgenomen. De realisatie van deze projecten is enerzijds voorwaardescheppend en anderzijds afhankelijk van de ontwikkeling van de desbetreffende gebieden. De raad heeft recent een prioritering gemaakt in ruimtelijke opgaven. De consequenties hiervan worden op dit moment nader uitgewerkt en kunnen effect hebben op de mobiliteitsopgaven voor de komende jaren. In ieder geval start in 2014 de reconstructie van de Binnenhoek. Op het gebied van parkeervoorzieningen wordt door de bouw van de Westluidense Poort (start 2014) vanaf 2016 de eerste gemeentelijke parkeergarage in Tiel geopend. Daarmee wordt een belangrijke bouwsteen van de Tielse parkeeropgave gerealiseerd.

Ruimtelijke ontwikkeling In 2014 gaan we aan de slag met het opstellen van een ruimtelijk investeringsprogramma, waarvoor de raad in juni 2013 vijf projecten heeft gekozen die de komende jaren de centrale speerpunten zijn voor Tiel. Demografische en marktontwikkelingen hebben eerder al geleid tot de noodzaak voor herijking van de woningbouwprogrammering in 2012. In het verlengde daarvan is ook de Woonvisie herijkt en volgt vanaf 2014 de uitvoering van diverse acties, zoals prestatieafspraken, deelbeleid diverse doelgroepen en de integratie van wonen en Wmo-beleid.


Pagina 8

Openbare ruimte In 2014 ligt het accent vooral op het wegwerken van het achterstallig onderhoud aan de wegen in Tiel. We werken ook in 2014 samen met meerdere gemeenten in Rivierenland en het Waterschap Rivierenland op het gebied van de waterketen. Doel is om hiermee de besparing te halen uit het Bestuursakkoord 2011 dat is afgesloten tussen Rijk, provincies, waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven.

Onderwijs Ons Wmo-beleid wordt op basis van de Wmo-nota doorontwikkeld. Dit beleid heeft raakvlakken met en hangt als een paraplu boven een aantal in dit programma genoemde beleidsontwikkelingen. We gaan onderzoek doen naar welke bijdrage huisvesting kan bieden om de concurrentiepositie van het Lingecollege te verbeteren. Hiervoor worden een Plan van Aanpak en een Plan van Eisen opgesteld. We gaan met scholen en schoolbesturen in geografisch afgebakende verbanden samenwerken om de zorgplicht voor het passend onderwijs waar te kunnen maken. We willen in 2014 passende huisvesting realiseren c.q. verbouwen en renoveren voor De Bataaf, de Prins Willem-Alexanderschool (onderdeel Brede School Tiel Oost), de Brede Zorgschool Cambier van Nooten/'s Heeren Loo en De Waaijer, locatie Wadenoijen. Hoewel de financiering door het Rijk van de maatschappelijke stages vervalt, willen wij de komende jaren investeren in samenwerking met de Tielse scholen op voortzetting van de stages. We gaan in overleg met betrokkenen om te bespreken op welke wijze dat ingevuld kan worden. Hierbij ligt een relatie met de combinatiefuncties. Wij continueren, weliswaar in afgeslankte vorm, het coördinatiepunt 'Kultuurconnect' ondanks het feit dat de provincie de subsidie heeft beëindigd. Het project 'Ieder kind een Instrument' wordt gecontinueerd en het project 'Muziek in de klas' wordt met behulp van subsidies doorontwikkeld. Op een aantal basisscholen worden schoolbibliotheken ingericht, waarbij de lees- en mediacoaches hun expertise inzetten.


Pagina 9

Maatschappelijke voorzieningen Het Wmo-beleid wordt ontwikkeld en uitgevoerd in samenspraak en in co-creatie met onze burgers en onze partners, op basis van vertrouwen. Het overkoepelende Wmo-beleid is de basis voor de verdere voorbereiding en uitvoering van de drie transities in het sociaal domein, waarvoor in 2014 nog veel werk verzet zal moeten worden om in 2015 de taken die hiertoe behoren op een adequate wijze te kunnen uitvoeren. Indien in 2013 het sportaccommodatiebeleid is vastgesteld, gaan we in 2014 hieraan uitvoering geven, waarbij het in stand houden van de bestaande voorzieningen uitgangspunt is. In 2014 zal de nota lokaal gezondheidsbeleid worden opgesteld. In 2014 zal de organisatie van het Cultuurkwartier Westluidense Poort verder worden voorbereid evenals de afstemming tussen de culturele partners met betrekking tot de samenwerking op het terrein van programmabeheer, publiciteit, publieksservice en het facilitair beheer. In 2014 worden de publieksruimten van Schouwburg en Filmtheater Agnietenhof verbouwd.

Besturen van de Stad Er is sprake van een terugtredende overheid en een samenleving die zelf meer verantwoordelijkheid gaat/moet nemen. Dit vraagt om een andere rolverdeling en een herijking van wederzijdse verwachtingen. De steeds verdergaande regionale samenwerkingsinitiatieven vragen om een nieuw sturingsconcept waarbij de rollen van opdrachtgever, eigenaar en afnemer van regionale samenwerking en diensten op een goede manier met elkaar worden gecombineerd. In de regio Rivierenland bezinnen we ons op de toekomst van de regio en van de regionale samenwerking. Het streven is om in het kader van de samenwerking met Culemborg en Geldermalsen op het gebied van bedrijfsvoering in 2014 de taken Financiën, Personeel en Organisatie en ICT/IM samen te voegen. In 2014 worden de gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor het Europees Parlement gehouden.


Pagina 10

Pagina 11


3. Financiële beschouwingen Inleiding Zoals we in de Perspectievennota 2013 al konden aankondigen is ons financieel meerjarenperspectief voor de korte termijn redelijk positief, terwijl we op de langere termijn forse tekorten voorzien. Dit betekent enerzijds dat we dit moment geen extra maatregelen aan u hoeven voor te stellen om tot een sluitende begroting 2014 te komen, anderzijds moeten we ons voorbereiden op een nieuwe bezuinigingsronde vanaf 2015. In deze financiële beschouwingen gaan we in op de uitgangspunten van deze begroting, de verschillen met de Perspectievennota, de nieuwe uitkomst van de meerjarenbegroting en de wijze waarop we hiermee om willen gaan.

Uitgangspunten begroting Bij het opstellen van deze begroting hebben we de Perspectievennota 2013 als uitgangspunt genomen. Dit betekent dat we het voorgenomen nieuw beleid hebben verwerkt in deze begroting, inclusief de extra middelen voor LED-verlichting en Duurzaam Veilig, conform de aangenomen motie en amendement in de raadsvergadering van 19 juni 2013. Ook verwerkt is de aangenomen motie over Fair Trade. Hiervoor is een bedrag van € 2.400 opgenomen in programma 1. Met het vaststellen van deze begroting worden deze nieuwe uitgaven formeel door u goedgekeurd. Voor de algemene uitkering uit het gemeentefonds zijn we uitgegaan van de meicirculaire 2013. Over de hoofdlijnen van deze circulaire hebben we u al geïnformeerd in een brief van 12 juni 2013. Na het verschijnen van deze circulaire is duidelijk geworden dat het kabinet meer moet bezuinigen dan toen nog werd verondersteld. De gevolgen van deze extra bezuinigingen zijn op Prinsjesdag en in de septembercirculaire bekend gemaakt. De gevolgen voor onze begroting zullen wij in een afzonderlijke brief, die u ruim voor de behandeling in commissie en raad ontvangt, verwerken. Verder hebben we in deze begroting rekening gehouden met de verwachte loon- en prijsstijgingen, zowel voor de uitgaven als de inkomsten. Voor de lonen gaan we daarbij uit van de nullijn wat betreft de CAO-lonen en 1% stijging van de werkgeverslasten, voor de prijzen gaan we uit van een stijging van 1,75%. Daarbij is wel per budget de afweging gemaakt of een verhoging echt noodzakelijk is.


Pagina 12

In de begroting verwerkte aanpassingen In aanvulling op de voorstellen uit de Perspectievennota stellen we de volgende aanpassingen voor die financieel verwerkt zijn in deze begroting. Onderhoud brandweerkazerne Uit een onderhoudsplan uit 2010 blijkt dat € 23.000 structureel nodig is. Dit is vorig jaar bij de Perspectievennota aangemeld, maar toen niet gehonoreerd. Belangrijkste motief was dat het eerste jaar dat er echt grotere bedragen voor onderhoud nodig zijn 2017 is en dat viel toen nog buiten de planperiode. Had dus eigenlijk nu moeten terugkomen, maar dat is niet gebeurd. De kazernes gaan waarschijnlijk over naar de Veiligheidsregio, maar die zullen wel eisen dat we de zaken op orde hebben. Leges Burgerzaken Uit analyse blijkt dat de legesopbrengst voor Burgerzaken de komende jaren € 50.000 lager wordt geraamd dan de opbrengst tot nu toe was. Doordat de werkzaamheden op de backoffice daarentegen alleen maar toenemen vinden wij het niet verantwoord om de formatie ook te verlagen. Verhoging van de tarieven levert ook weinig op, omdat van de producten die het meest bijdragen aan de opbrengst de tarieven zijn gemaximeerd. Stelpost onderuitputting kapitaallasten De realisatie van investeringen loopt vaak achter bij de verwachtingen. Het gevolg is dat kapitaallasten die waren geraamd in de praktijk pas een later jaar nodig zijn. Vanuit deze wetenschap nemen we al jarenlang in de begroting een stelpost onderuitputting kapitaallasten op van € 240.000. Nu het volume van de investeringen afneemt en we ook de raming van de kapitaallasten beter kunnen laten aansluiten op de werkelijkheid zien we dat we die taakstelling niet meer realiseren. Ons voorstel is dan ook om de stelpost te halveren. Daar staat tegenover dat we ook minder kapitaallasten ramen dan in vorige begrotingen. Per saldo is het effect gemiddeld over meerdere jaren gezien budgettair neutraal. Watersysteemheffingen Het AB van het Waterschap Rivierenland heeft op 28 juni 2013 besloten tot een tariefdifferentiatie voor verharde openbare wegen. Dit betekent dat de gemeenten als eigenaar van deze wegen meer moeten gaan betalen. Het gaat voor Tiel om € 30.000 in 2014, oplopend naar € 60.000 in 2017. Door (bijna) alle gemeenten uit het beheergebied van het Waterschap aan wie de heffing is opgelegd is een zienswijze ingediend. Vooralsnog verwerken wij de heffing in onze begroting, maar wij hopen dat het Waterschap alsnog tot een ander besluit hierover komt. MFC Passewaaij Zoals het nu naar uitziet zal er in 2014 geen functionerend MFC Passewaaij zijn. Dit betekent dat de exploitatielasten voor 2014 kunnen worden afgeraamd. Dit leidt tot een eenmalige besparing van € 240.000.


Pagina 13

Huurlasten RBB/PI-school De RBB/PI-school aan de Hertog Reinaldlaan betaalt op dit moment een verlaagde huurlast die is gebaseerd op een overeenkomst met de SVT. De SVT kon deze lagere last hanteren door verwachte extra inkomsten voor woningbouw op die plek. Deze woningbouw is niet gerealiseerd. De extra inkomsten vervallen dus, reden waarom de SVT alsnog de volledige huurprijs in rekening brengt. Dit betekent een extra huurlast voor deze school van € 55.000. Algemene uitkering Onze brief van 12 juni 2013 was gebaseerd op een eerste globale doorrekening van de meicirculaire. Onder andere nieuwe informatie over onze maatstaven en de interpretatie van de circulaire leiden tot een positieve bijstelling van de raming. Urenbesteding Een deel van onze structurele formatiekosten wordt gedekt door investeringswerken en grondexploitatie. Door de afname van het aantal investeringswerken met economisch nut en (rendabele) GREX-projecten kunnen hieraan steeds minder uren worden toegeschreven. Hierdoor komen deze uren ten laste van de algemene middelen in plaats van de investeringen en de GREX. Aan de ene kant is dit belastend voor de uitkomst van de begroting, aan de andere kant willen we steeds meer af van deze vorm van onzekere dekking. Dit gaat niet in één keer, voor dit jaar bouwen we deze post af met € 183.000. Leegstand Beursplein Er is sprake van leegstand bij het Beursplein. Lander is in de loop van 2013 minder m² af gaan nemen en huurt per 1 januari 2014 enkel twee ruimtes of helemaal niets. Hiermee komt de hele tweede etage van Beursplein leeg te staan. Het is nauwelijks mogelijk om hierop in exploitatielasten te besparen, de leegstand brengt enkel een kleine besparing op afval- en schoonmaakkosten met zich mee. Om het tekort volledig op te lossen is het streven om het gebouw zo spoedig mogelijk te verhuren (aan bijvoorbeeld samenwerkingsverbanden) of de vierkante meters gemeentebreed voordeliger in te zetten, waardoor we een gebouw kunnen afstoten. Deze mogelijkheden worden nu onderzocht. Vooralsnog ramen we een tekort op de exploitatie van € 164.000. Verstrekkingen Wmo Dankzij scherp onderhandelen is het gelukt om in ieder geval t/m 2015 een inkoopvoordeel van € 100.000 te realiseren op de vervoersvoorzieningen in het kader van de Wmo. Ook op andere onderdelen van de Wmo is het uitgavenverloop positief. In totaal verlagen we de budgetten met € 197.000. Vanaf 2015 vindt een korting plaats via de algemene uitkering die na verloop van jaren oploopt tot € 113.000. Voor rolstoelen en scootmobielen geldt vanaf dan een plicht tot hergebruik. Door de verlaging van de budgetten kunnen we stellen dat we deze taakstelling nu al realiseren.


Pagina 14

Doorschuiven investeringen Investering GBA De geplande investering van € 200.000 voor een nieuw GBA kan een jaar doorgeschoven worden. Hierdoor ontstaat een eenmalig voordeel van € 50.000. Nieuwbouw PWA-school De nieuwbouw van de PWA-school is naar verwachting in 2015 gereed. Dit betekent dat er pas kapitaallasten hoeven te worden geraamd vanaf 2016. Dit leidt tot een eenmalig voordeel van € 200.000 in 2015. Investeringen Agnietenhof In verband met de voorgenomen verbouwing van de Agnietenhof schuiven enkele investeringen door van 2013 naar 2014. Dit betekent in 2014 eenmalig € 87.000 minder kapitaallasten. Westluidense Poort De huidige verwachting is dat de investeringen in de Westluidense Poort eind 2016 gereed zijn. Dit betekent dat de kapitaallasten en de exploitatiekosten pas vanaf 2017 hoeven te worden geraamd. Een en ander heeft ook gevolgen voor de parkeeropbrengsten. Bij de begroting 2012 is besloten om de parkeertarieven met 25% te verhogen en de extra inkomst niet toe te voegen aan het parkeerfonds. Deze extra inkomst ad. € 150.0000 werd t/m 2015 ingeboekt, daarna niet meer, omdat bij het realiseren van de Westluidense Poort veel huidige openbare parkeerplaatsen verdwijnen. Nu duidelijk is dat de afronding van WLP doorschuift naar 2017 kan deze extra inkomst ook een jaar langer worden ingeboekt. N.B.: Uw raad heeft via een motie besloten dat bij een positief rekeningresultaat die € 150.000 alsnog in het parkeerfonds wordt gestort, maar dat staat los van de raming in de begroting. Renteparagraaf In deze begroting gaan we voor nieuwe investeringen uit van 4% rentetoerekening, dat was 4,75%. Daarmee zitten we dichter bij de huidige marktrente. Dit betekent wel dat het renteresultaat, dat is het verschil tussen de rente die we daadwerkelijk betalen en de rente die we in de begroting toerekenen, ook kleiner wordt. Daarnaast mogen we geen rente meer toerekenen aan grondexploitatie-projecten die verliesgevend zijn. Bovendien zijn gronden in Medel II aan het Industrieschap Medel overgedragen, waardoor we ook daar geen rente meer aan kunnen toerekenen. Tenslotte hebben we bij de laatste bezuinigingsronde een stelpost geraamd van € 300.000 eenmalig in 2013 en 2014 als gevolg van de lage rentestand. De stelpost is nu vervallen en verdeeld over de hele begroting. Een en ander leidt tot een lager renteresultaat van € 549.000 in 2014, die dus voor een deel wordt gecompenseerd door kleine voordelen verspreid over de hele begroting. Hoewel bovenstaande oorzaken een structureel karakter hebben loopt vanaf 2015 het renteresultaat toch weer op, dit komt omdat dan een aantal grote investeringen gereed zijn, waaraan de rente kan worden toegerekend.

Pagina 15


Verschil index inkomsten en uitgaven In onze begroting hebben wij voor de prijsgevoelige budgetten rekening gehouden met een verhoging van 1,75% en voor de lonen/werkgeverslasten met 1%. In de algemene uitkering is een vergoeding voor loon- en prijscompensatie opgenomen van 1,75%, terwijl we conform ons beleid de OZB verhogen met 2,5%. Een en ander betekent dat de inkomsten vanuit de indexering meer toenemen dan de uitgaven. Dit leidt tot een voordeel van ongeveer € 250.000.

Uitkomst begroting 2014-2017 en verschillen met de Perspectievennota De uitkomst van de begroting 2014-2017 is als volgt: 2014: + € 1.050.000 2015: - € 878.000 2016: - € 1.352.000 2017: - € 4.050.000 Deze uitkomst verschilt ten opzichte van de Perspectievennota. In onderstaande tabel een overzicht van de verschillen die in de vorige paragraaf zijn toegelicht. bedragen x € 1.000

Uitkomst volgens Perspectievennota Gevolgen meicirculaire volgens brief aan de raad d.d. 12 juni 2013 Beginstand inclusief meicirculaire Mutaties deze begroting Onderhoud brandweerkazerne Leges burgerzaken Stelpost onderuitputting kapitaallasten Watersysteemheffingen MFC Passewaaij Huurlasten RBB/PI school Algemene uitkering Urenbesteding GREX/investeringen/riolering/parkeren Leegstand Beursplein Verstrekkingen Wmo Vertraging investering GBA

2014

2015

2016

2017

1.095

-249

-1.321

-2.580

323 1.418

-796 -1.045

-937 -2.258

-1.321 -3.901

-23 -50 -120 -30 240 -55 51 -183 -164 197 50

-23 -50 -120 -38

-23 -50 -120 -47

-23 -50 -120 -59

-55 29 -183 -164 197

-55 114 -183 -164 197

-55 173 -183 -164 197

Pagina 16


bedragen x € 1.000

2014

Vertraging investering PWA-school Vertraging investeringen Agnietenhof Vertraging investeringen WLP Renteparagraaf Verschil index uitgaven-inkomsten Diverse verschillen Uitkomst begroting 2014-2017

2015

2016

2017

200 87 -549 250 -69 1.050

29 250 95 -878

656 86 250 245 -1.352

-46 250 -69 -4.050

Overige onderwerpen, geen direct gevolg voor de begroting Strategisch budgetteren Bij de bezuinigingen waartoe werd besloten bij de coalitievorming werd ook het strategisch budgetteren ingevoerd. Van budgetten die niet goed waren onderbouwd werd 15% afgezonderd, die pas mocht worden besteed nadat gemotiveerd was aangegeven dat deze nodig was. In de jaarrekeningen 2011 en 2012 heeft deze systematiek al tot besparingen geleid, die we deels ook structureel konden maken. Nu we dit een aantal jaren hebben gedaan is duidelijk geworden welke budgetten kunnen worden afgeraamd en welke toch op niveau moeten blijven. We stellen daarom voor om vanaf 2014 met deze systematiek te stoppen en de betreffende budgetten of af te ramen of te handhaven. Als we dat doen kunnen we nu € 23.000 als besparing inboeken. We stellen voor om dit in mindering te brengen op de taakstelling bedrijfsvoering, zoals bij de coalitiebesprekingen was afgesproken. Bouwleges De opbrengst bouwleges blijft tegenvallen. Vorig jaar hebben we de opbrengstraming verlaagd van € 600.000 naar € 450.000 en vervolgens weer verhoogd met € 60.000 door het tarief te verhogen met 14%. De verwachting is echter dat we structureel niet hoger uitkomen dan € 400.000. In 2013 en 2014 zou het nog kunnen meevallen door de bouwaanvragen voor de Westluidense Poort en Van der Valk. Een verdere besparing op de kosten wordt niet reëel geacht. Vorig jaar is er al een bezuiniging toegepast van € 30.000 en zijn er nog wel veel werkzaamheden voor kleine bouwvergunningen en overleg met aanvragers die uiteindelijk (nog) niet tot een formele aanvraag leiden. Aan de andere kant willen we vasthouden aan het principe van kostendekkendheid. Om dat te handhaven zullen waarschijnlijk vanaf 2015 de tarieven verhoogd moeten worden en/of moet worden bespaard op de kosten. Vooralsnog handhaven we de raming opbrengst bouwleges op € 510.000 structureel, waarbij we de kanttekening plaatsen dat waarschijnlijk vanaf 2015 de tarieven verhoogd moeten worden en/of moet worden bespaard op de kosten. Daarnaast hebben we een risico opgenomen voor een nog lagere opbrengst.


Pagina 17

Lagere inkomsten MAU (Meerjarig Aanvullende Uitkering) Het afgelopen voorjaar is een aanvraag ingediend voor een meerjarige aanvullende uitkering in het kader van de tekorten op bijstandverlening. Tegelijk werd geconstateerd dat de afdeling WIZ een capaciteitstekort heeft om enerzijds de toegenomen cliëntaantallen te kunnen bedienen en anderzijds de noodzakelijke verbetermaatregelen te nemen die nodig zijn om voor de MAU in aanmerking te komen. De uitkeringskosten nemen sterk toe en worden niet geheel gecompenseerd door de toename van het beschikbaar gesteld budget uitkeringskosten. Slechts 2,5% van het tekort op uitkeringskosten (budget-werkelijke uitkeringen) wordt gecompenseerd door een aanvullende uitkering van het Rijk. Daarnaast neemt de caseload toe waardoor de uitvoeringskosten stijgen. De impact voor de bedrijfsen met name personele kosten is in een Berenschotrapport van eind 2012 ook voor Tiel berekend en onderbouwd. Besloten is om hiervoor € 700.000 beschikbaar te stellen, te betalen uit de te ontvangen MAU. Uit de eerste berichten blijkt dat, àls we de MAU zullen ontvangen, deze onvoldoende zal zijn om deze extra € 700.000 te kunnen dekken. Daarop is bekeken welke andere dekkingsmogelijkheden er zijn om de extra lasten te kunnen dekken. Deze kunnen gedeeltelijk worden gevonden in extra doorbelasting aan de drie contractgemeenten. Voorwaarde hiervoor is dat de onderhandelingen met de regiogemeenten over de nieuwe dienstverleningsovereenkomsten succesvol worden afgerond. Ook kunnen we kosten toerekenen aan het TSOb-project Dynamiek, waardoor deze niet meer op de begroting drukken. Er blijft een tekort over van circa € 340.000 in 2014 en 2015. Om deze extra lasten te kunnen opvangen worden de onderstaande maatregelen voorgesteld. 1. Uitvoeringskosten. Het participatiebudget wordt ingezet om de personeelskosten voor medewerkers die bovenwettelijke taken verrichten gedeeltelijk te dekken. In de begroting 2014 wordt nu ruim € 600.000 ingeboekt voor dekking van de uitvoering van bovenwettelijke taken. In 2012 en 2013 werd ruim € 800.000 toegerekend vanuit het participatiebudget. In 2014 zullen de bovenwettelijke taken die worden uitgevoerd qua omvang en kosten in de lijn liggen met 2012 en 2013. De toerekening van deze kosten aan het participatiebudget zullen in 2014 ook in lijn met 2012 en 2013 worden gebracht. In totaal zal in 2014 voor € 200.000 extra, bovenop de nu ingeboekte bijdrage van ruim € 600.000, worden toegerekend aan de personeelslasten ten laste van het participatiebudget. Ditzelfde geldt ook voor 2015. 2. Uitkeringskosten In het kader van gestelde voorwaarden voor de MAU-aanvraag heeft het MT WIZ een verbeterplan opgesteld om het aantal uitkeringsgerechten over een periode van twee jaar per saldo met 80 terug te brengen. Dit levert over een periode van twee jaar een financieel resultaat op van € 1,1 miljoen door besparing op uitkeringskosten. De taakstelling voor 2014 bedraagt het terugbrengen van het aantal uitkeringsgerechtigden met 40 personen. Dit levert, bij een gemiddelde bijstandsuitkering van € 14.000, een besparing op van € 560.000. Het netto effect van deze actie op de begroting is circa € 140.000. (Het lagere effect op de begroting wordt veroorzaakt doordat, bij realisatie van de doelstelling, de Gemeente Tiel over 2014 geen MAU uitkering zal ontvangen). De besparing op de uitkeringskosten wordt ingezet ter dekking van de uitvoeringskosten.


Pagina 18

Precarioheffing kabels en leidingen Het voornemen tot afschaffing van de mogelijkheid om precariorechten te heffen over kabels en leidingen is nog niet tot uitvoering gekomen. De minister heeft besloten meer tijd te nemen voor het onderzoek hiernaar. Dit betekent dat we in 2014 hoogstwaarschijnlijk door kunnen gaan met de heffing. We hebben onderzoek gedaan naar de tarieven in andere gemeenten. Hieruit blijkt dat Tiel met een tarief van € 3,-- per meter ongeveer in de middenmoot zit en dat er ruimte is voor verhoging. Wij stellen voor om het tarief precarioheffing voor kabels en leidingen in 2014 te verhogen naar € 4,-- per meter. Voorzichtigheidshalve ramen we de opbrengst van € 1.072.000 nu nog niet, maar pas bij de 1e voortgangsrapportage 2014.

Bezuinigingen 2015-2017 In de afgelopen raadsperiode hebben we drie bezuinigingsrondes meegemaakt. De eerste maakte onderdeel uit van het coalitieakkoord, de tweede werd voorgesteld bij de Perspectievennota 2011 en de laatste bij de begroting 2013. In totaal werd € 8 miljoen bezuinigd. Als we de genomen maatregelen analyseren zien we dat de bezuinigingen vooral intern voelbaar zijn geweest en nog veel minder extern. Met andere woorden, de stad heeft tot nu toe nog weinig van de bezuinigingen gemerkt. Wel hebben we bij de laatste bezuinigingsronde gemerkt dat het steeds moeilijker werd om dit vol te houden. Ook moet een deel van de bezuinigingsmaatregelen de komende jaren nog verder geëffectueerd worden, waardoor ze steeds meer voelbaar zullen worden. Gezien het meerjarenperspectief ontkomen we er niet aan dat we ook in de volgende raadsperiode moeten gaan ombuigen om weer tot een sluitend perspectief te komen. Verder denken we dat we dit keer niet meer kunnen ontkomen aan keuzes die voelbaar zullen zijn in de samenleving. Wij vinden het niet meer op onze weg liggen om voorstellen voor die keuzes te doen. Wel willen wij een overdrachtsdocument maken met daarin een breed palet aan keuzemogelijkheden die een nieuwe raad kan maken. Dit document gaan wij de komende maanden opstellen. We willen ons daarbij niet alleen focussen op de budgetten van de begroting, maar zeker ook kijken naar de rol die we als gemeente nog willen vervullen in de samenleving. Daarbij richten we ons ook naar buiten: hoe doen andere gemeenten het en welke ideeën hebben onze externe partners hierover? Op die manier willen we zoveel mogelijk creativiteit en denkkracht verzamelen die ons helpt om tot een zo breed mogelijk pakket te komen. Omdat er iets te kiezen moet zijn zal dit pakket minimaal 1,5 keer het benodigde bedrag van de bezuinigingen moeten bevatten. Wellicht moet dit nog meer zijn, als we ook nog ruimte willen creëren voor nieuwe investeringen en/of nieuw beleid. Ons doel is om het pakket begin januari aan u te presenteren, zodat het een rol kan spelen in de verkiezingscampagne. Vervolgens kunnen bij de coalitievorming keuzes worden gemaakt die leiden tot een sluitend meerjarenperspectief 2015-2017.


Pagina 19

Weerstandsvermogen en risico's In het voorgaande is al een aantal risico's vermeld. De belangrijkste vindt u terug in de top 10 van de paragraaf Weerstandsvermogen. Hieruit blijkt dat deze risico's vooral uit Den Haag komen, via de algemene uitkering en via de diverse decentralisaties die met forse kortingen op ons af zullen komen. Een goede voorbereiding op deze nieuwe taken zal essentieel zijn om deze risico's nog enigszins te beheersen. We kunnen wel concluderen dat we onze risico's nog steeds voldoende hebben afgedekt, waarbij wel de algemene weerstandsreserve nodig is om ook de risico's binnen de grondexploitatie te kunnen opvangen.

Voorstel en conclusies Het stemt ons tot tevredenheid dat wij ook dit jaar er weer in geslaagd zijn om een sluitende begroting 2014 aan u te kunnen voorleggen, met zelfs een overschot van € 1 miljoen. Overigens verwachten wij dat als gevolg van de septembercirculaire dit bedrag nog naar beneden zal moeten worden bijgesteld. Zoals gezegd zullen wij u hierover in een afzonderlijke brief informeren. Ondanks alle bezuinigingen die we de afgelopen jaren over ons heen gekregen hebben kunnen we Tiel nog steeds als een financieel gezonde gemeente kwalificeren, terwijl tegelijkertijd onze woonlasten het laagst zijn van de regio. Tegelijkertijd zien we een meerjarenperspectief dat zeker op de langere termijn behoorlijk negatief is, waardoor pijnlijke keuzes opnieuw onvermijdelijk zijn. Verder blijft de financiële onzekerheid groot als gevolg van rijksbezuinigingen en nieuwe taken die op ons af komen met minder geld.


Pagina 20

Pagina 21


4. Vaststellingbesluit De raad van de gemeente Tiel;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 24 september 2013; gelet op de artikelen 189 tot en met 191 van de Gemeentewet;

besluit: A. de Programmabegroting 2014-2017 vast te stellen voor wat betreft de jaarschijf 2014, hetgeen inhoudt: 1. de bestaande exploitatielasten 2014; 2. de nieuwe exploitatielasten en investeringen voor 2014; 3. de daarvoor aangewezen dekking. B. de Programmabegroting 2014-2017 voor de jaren 2015 t/m 2017 voor kennisgeving aan te nemen en te gebruiken als basis voor het toekomstige beleid.

Aldus besloten in de openbare vergadering van 6 november 2013, de griffier, de voorzitter,


Pagina 22

accountant

Pagina 23


Programma 1

Veiligheid Integrale veiligheid /Brandweer / Bureau Toezicht en Handhaving / Milieu / Bouw- en Woningtoezicht

Wat willen we? Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is. Veiligheid is een breed en subjectief begrip. Het heeft niet alleen te maken met criminaliteit of vandalisme, maar bijvoorbeeld ook met veiligheid van bouwwerken, verkeersveiligheid, rampen, brand of diverse vormen van milieuverontreiniging. Dit komt tot uitdrukking in de brede scope van het integraal veiligheidsbeleid. Tiel moet een veilige gemeente zijn en blijven. 'Blauw op straat' is daarbij belangrijk, maar veiligheid is meer dan dat. Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad. Een plezierige woonomgeving draagt bij aan een veilige woonomgeving. De meeste inwoners van Tiel voelen zich veilig in de eigen wijk of het dorp. Het gevoel van veiligheid is erg incident gevoelig. Een schietincident, een vechtpartij of een andere vorm van geweld, kan het gevoel van veiligheid abrupt beïnvloeden. Veiligheid vraagt voortdurende aandacht van de overheid, maar ook van de inwoners. Door oplettendheid en eigen verantwoordelijkheidsgevoel van burgers kan de veiligheid vergroot worden. In een gezamenlijke verantwoordelijkheid van inwoners en overheid streeft de gemeente ernaar dat meer Tielenaren zich veilig voelen in de eigen stad of het dorp. De lokale overheid stelt ook grenzen en heeft daarbij een bijzondere positie. De geloofwaardigheid van de overheid is gebaseerd op consistentie en daadkracht. In dit kader is de normalisatie van de woonwagenlocaties van belang. Daarnaast willen we de natuurwaarden voor Tiel beschermen. Bijzondere aandacht daarbij heeft de natuur langs de Waaloever (onder andere de Kleine Willemspolder).

Pagina 24


Doelenboom Veiligheid Tiel wil een veilige gemeente zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is

Wat willen we bereiken?

1. Terugdringen van overlast van groepen jongeren en verminderen van jeugdcriminaliteit

Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Aanpak jeugdoverlast in de buurt Elke risicojongere een individueel plan van aanpak Voor iedere geïndiceerde jeugdgroep volgens de Beke systematiek is een plan van aanpak opgesteld Beleid vaststellen voor ontmoetingsplekken en voorzieningen voor jongeren Nader onderzoek naar rol van licht verstandelijk beperkten als dader of slachtoffer Regie vanuit gemeente en integrale aanpak. Dit richt zich op het netwerk rond jongeren (professionals en burgers) 7. Intensiveren vroegtijdig signaleren en aanpak schoolverzuim 8. Participatie van jongeren zelf (eigentijds) 9. Actief monitoren van problematiek en aanpak

2. Terugdringen van hinderlijk gebruik van drugs in de openbare ruimte en tegengaan van handel in soft- en harddrugs inclusief hennepteelt

1. 2. 3. 4. 5.

Terugdringen drugsgebruik door scholieren Aanpak dealen en of in nabijheid van scholen Overlast verminderen in de nabijheid van coffeeshops (inclusief doorverkoop op straat) Integrale aanpak (ook bestuurlijke aanpak) van drugsgerelateerde criminaliteit Verminderen aantal coffeeshops door middel van sterfhuisconstructie (n.a.v. uikomsten onderzoek)

3. Verhogen van de verkeersveiligheid voor specifieke doelgroepen zoals woongebieden, scholen, winkelgebieden en tegengaan overlast verkeer en parkeren

1. 2. 3. 4.

Integrale aanpak van verkeersinrichting (duurzaam veilig) en verkeerseducatie jongeren en ouderen Participatie van weggebruikers en wijkbewoners Actief monitoren van problematiek en aanpak Veilige schoolomgeving

4. Tegengaan geweldscriminaliteit en huiselijk geweld, verminderen van het aantal geweldsmisdrijven en horeca gerelateerd geweld verminderen

1. 2. 3. 4. 5.

Aanpak huiselijk geweld Aanpak geweld op straat Aanpak geweld rond uitgaan Aanpak geweld tegen hulpverleners en ambtenaren Aanpak geweld op scholen

5. Terugdringen van het aantal woninginbraken

Samen met de politie is een plan van aanpak opgesteld. De gemeente richt zich op: 1. Stimuleren technische maatregelen (politiekeurmerk veilig wonen) 2. Geven van goede voorlichting aan burgers om woninginbraken te voorkomen 3. Burgerparticipatie vergroten (buurtpreventieprojecten) 4. Actief monitoren problematiek en aanpak (samen met politie) 5. Inventarisatie aanwezigheid camera’s binnen de gemeente 6. Actieve communicatie na inbraak aan omwonenden

Pagina 25


Indicatoren Veiligheid 1

Jeugd Aantal meldingen jeugdoverlast Aantal hinderlijke jeugdgroepen Aantal overlastgevende jeugdgroepen Aantal criminele jeugdgroepen Aantal risicojongeren < 18 jaar Aantal risicojongeren > 18 jaar Aantal harde kernjongeren Aantal veelplegers < 24 jaar Aantal jongeren in preventienetwerk 12 min: - nieuwe aanmeldingen Aantal jongeren in preventienetwerk 12 min: - nieuwe aanmeldingen + vervolgbesprekingen Aantal jongeren in preventienetwerk 12 plus: - nieuwe aanmeldingen Aantal jongeren in preventienetwerk 12 plus: - nieuwe aanmeldingen + vervolgbesprekingen % perceptie overlast jongeren

2011 436 2 0 1 96 15 x x

Raadsperiode 2012 2013 450 2 0 1 117 16 16 0

49

39

117

61

45

46

84 16

69 *

bron 2014 Politie Politie Politie Politie

G/VH MDT VH G/VH

nulmeting (2010) 406 2 1 0 49 10 6 5

norm 350 2 0 0 x x x x

38

x

0

x

G

36

x

VM

0 15

x x

G

G = Gemeente; MDT = multidisciplinair team; VH = Veiligheidshuis; VM = Veiligheidsmonitor

2

3

1 5 51

Raadsperiode 2012 2013 1 5 34

0 50 237 13

Raadsperiode 2012 2013 0 33 247 *

Drugs % jongeren harddrugs gebruik % jongeren softdrugs gebruik Aantal incidenten overlast drugs

2011

Verkeer Aantal verkeersongevallen met dodelijke afloop Aantal verkeerongevallen met letselschade Aantal verkeersongevallen met materiële schade % te hard rijden komt vaak voor

2011

* Door andere opzet veiligheidsmonitor geen vergelijking mogelijk

bron 2014 E movo E movo Politie bron 2014 Politie Politie Politie VM

nulmeting (2010) 4 (2007) 15 (2007) 64

norm

nulmeting (2010) 1 37 267 x

norm

x x x

x x x x

Pagina 26


4

5

Geweld Aantal aangiftes huiselijk geweld Aantal opgelegde huisverboden Aantal aangiftes mishandeling Aantal geregistreerde gevallen geweld tegen hulpverleners en/of ambtenaren

2011 65 6 190 x

Raadsperiode 2012 2013 64 9 179 4

Woninginbraken Aantal aangifte woninginbraken % huizen met politie keurmerk veilig wonen

2011 523 9,8

Raadsperiode 2012 2013 567 9,7

bron 2014 Politie Politie Politie Politie en gemeente bron 2014 Politie Politie

nulmeting (2010) 73 1 159 2

norm

nulmeting (2010) 286 9,7

norm

< 70 x < 150 <5

180 15

x = gegevens onbekend

Wat hebben we aan beleid? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid  Kadernotitie integraal veiligheidsbeleid 'veilig zijn en veilig blijven' 2011-2014 + uitvoeringsplan  Uitvoeringsplan verkeer (najaar 2013)  Gemeentelijk rampenplan 2012  Beleidsvisie externe veiligheid 2009 Goede vergunningverlening en handhaving  Nota Bouw- en Woningtoezicht 2005  Welstandsnota Tiel 2010  Ontheffingenbeleid Wet geluidhinder 2009 Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)  Notitie klimaatbeleid 2010-2020  Milieuvisie 2010-2020, inclusief uitvoeringsprogramma milieu 2010-2013  Lokale bodemnota 2012  Regionale bodemnota 2012  Plan van aanpak Zonne-energie 2012  Beleidskader bodemenergie 2013


Pagina 27

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid Veiligheidsbeleid Het veiligheidsbeleid kenmerkt zich steeds meer door een geïntegreerde aanpak waarbij vele partijen zijn betrokken. Hierbij komt de regie steeds meer bij de gemeente te liggen. Voorbeelden hiervan zijn de 'Wrap-around'-methode, de begeleiding van ex-gedetineerden, de veiliger wijkteams en de bestrijding van georganiseerde misdaad in de vorm van een Regionaal Informatie Expertise Centrum. Het Veiligheidshuis, dat we graag willen voortzetten, speelt bij dit alles een belangrijke rol. Focus ligt op de aanpak van woninginbraken, overlast jeugd en drugsoverlast . Normalisatie woonwagens In 2014 wordt het project Normalisatie Woonwagens, waarbij schouwen plaatsvinden op woonwagencentra, bewoners worden aangesproken op overtredingen en handhavend wordt opgetreden, afgerond. Bureau Toezicht en Handhaving Het bureau Toezicht en Handhaving ontwikkelt zich verder tot een kwalitatief hoogwaardig veiligheidsbedrijf conform de met de raad gemaakte afspraken in 2011. Op 17 juli 2013 heeft de gemeenteraad ingestemd met het inbesteden van de taken van het bureau bij de AVRI. Er wordt een DienstVerleningsOvereenkomst (DVO) opgesteld waarin afspraken worden vastgelegd over de producten, de kwaliteit en de financiën. De DVO zal, alvorens het af te sluiten, voor wensen en/of bedenkingen eerst in de commissie Bestuur worden besproken. Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid) Versterking NME In 2014 eindigt de vierjarige uitvoeringsovereenkomst met Stichting Duurzaam Rivierenland (SDR) voor het uitvoeren van taken op het gebied van Natuur- en Milieu-educatie en milieucommunicatie. Er is sprake van een versterking van de positie van NME; enerzijds doordat SDR een nauwe samenwerking is aangegaan met een landelijk opererende organisatie en anderzijds omdat er gebouwd wordt aan regionale coördinatie. Deze ontwikkelingen spelen mee in de besluitvorming over het uitbesteden van de NME-taken na 2014.

Pagina 28


Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Jeugd Drugs Verkeersveiligheid

Geweld Woninginbraak

Overige onderwerpen Vergunningverlening en handhaving

Actiepunten  Iedere jeugdgroep een plan van aanpak  Integrale, multidisciplinaire aanpak criminele groep  Tegengaan overlast rond coffeeshops  Onderzoek naar verplaatsing coffeeshops  Realiseren van snelheidsremmende maatregelen op diverse woonstraten en inventarisatie en aanpak knelpunten rond schoolomgevingen en thuisschoolroutes (Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot)  Handhaving Fietsparkeren rond gebruik van fietsenstalling en –rekken in het centrum van Tiel en op de beide stationsomgevingen  Gericht toezicht en handhaving op openbare weg  Huiselijk geweld  Aanpak criminele groep  Heling aanpak (invoeren DOR: digitaal opkoop register)

  

Vaststellen integraal handhavingsplan Concrete afspraken maken met Avri in verband met overdracht Bureau Toezicht en Handhaving Overdracht wettelijke milieutaken naar de Omgevingsdienst: per 1 april 2013 zijn de wettelijk verplichte milieutaken (vergunningverlening, handhaving, klachtenbehandeling) overgedragen aan de Omgevingsdienst Rivierenland. Daar waar het eerste jaar nog ruimte was voor oplossingen voor kinderziektes en rafelrandjes, zal in 2014 een verdere professionaliseringsslag gaan plaatsvinden vanuit de rol van de gemeente Tiel als opdrachtgever van de Omgevingsdienst.

Pagina 29


Overige onderwerpen Natuur en Milieu









Stimulering zonne-energie: de toepassing van zonnepanelen wordt blijvend actief gestimuleerd door het gericht aanspreken van diverse doelgroepen. Een voorbeeld daarvan is particulieren die niet beschikken over een geschikt eigen dak maar die waarschijnlijk dankzij het nationale Energie-akkoord mogelijkheden krijgen op andermans dak in de buurt. Vervolg op energieconvenant: in 2014 wordt de balans opgemaakt van het Tiels Energie Convenant (TIEC), waarbij een dertigtal organisaties en bedrijven zich in de periode 2010 t/m 2013 hebben ingespannen om een CO²-reductie van 12% te halen. De bedoeling is dat dit convenant een vervolg krijgt in een netwerk van ondernemingen en organisaties die elkaar willen stimuleren in duurzaam ondernemen. Verduurzaming woningvoorraad: er ligt nog een enorme uitdaging in het verduurzamen van de bestaande woningvoorraad. Met de corporaties worden in het kader van de vernieuwing van de prestatieafspraken opnieuw afspraken gemaakt over de gewenste energielabels en het beoogde tempo bij verbetering van de bestaande huurvoorraad. Voor de particuliere voorraad is het idee om een lokaal consortium op te richten van bedrijven die energiebesparende maatregelen kunnen treffen en die de woningeigenaar kan 'ontzorgen'. Afvalscheiding: het afvalscheidingspercentage in het werkgebied van AVRI bedraagt 55%, terwijl de streefwaarde volgens het Landelijk Afvalstoffenplan 65% bedraagt. Het invoeren van een gedifferentieerd tarief voor volume én frequentie is één van de middelen om het scheidingspercentage te verhogen (besluitvorming AB Regio Rivierenland is voorzien eind 2013).

Pagina 30


Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x € 1.000

Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

werkelijk 2012 7.209 1.375 5.834

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

7.950 1.661 6.289

6.904 1.187 5.717

6.780 1.117 5.663

6.684 1.042 5.642

6.681 1.042 5.639

4

16

16

15

15

5.834

6.293

5.733

5.679

5.657

5.654

144 387

9 32

8 31

7 29

6 28

5 27

5.591

6.270

5.710

5.657

5.635

5.632

Pagina 31


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

bedrag

Integrale veiligheid Brandweer Bureau Toezicht en Handhaving Milieu Bouw- en woningtoezicht

806 2.313 762 988 841

Totaal programma 1

5.710

Verschillenverklaring begroting 2013 en begroting 2014 bedragen x € 1.000

Het voordelig verschil van € 560.373 wordt als volgt verklaard Lagere doorbelastingen ambtelijke uren, grotendeels veroorzaakt door overheveling milieutaken naar ODR Hogere bijdrage ODR, gedekt uit lagere personeelskosten / lagere inhuur derden en dienstverlening van Tiel aan de ODR (facilitair bedrijf) Lagere directe kosten milieu i.v.m. vorming ODR Eénmalige transitiekosten ODR in 2013 Hogere kapitaallasten en onderhoudskosten i.v.m. aanschaf mobiele camera Hogere kosten onderhoud brandweerkazerne Teisterbantlaan, o.a. toevoeging aan voorziening In 2013 heeft de overdracht van brandweermaterieel plaatsgevonden aan VRGZ, dit gaf in 2013 een incidenteel voordeel Hogere bijdrage Veiligheidsregio Gelderland-Zuid (prijsindex) Eenmalige lagere kosten outsourcen bureau Toezicht en Handhaving Eenmalige lagere kosten project bodemsanering Papesteeg Lagere kosten project Cool Nature Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

V

509

N V V N N

536 107 43 16 18

N N V V V V

114 52 458 93 80 6

V

560

Pagina 32


Nieuwe uitgaven 2014-2017 In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x € 1.000

Aanschaf mobiele camera

netto inv. bedrag

jaarlasten 2014 59

jaarlasten 2015 16

jaarlasten 2016 16

jaarlasten 2017 15

15

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve onderhoud brandweer Reserve Stichting Duurzaam Rivierenland Reserve klimaatbeleid

stand per 1-1-2014 23.090 158.824 35.000

toevoeging rente 7.941

overige toevoegingen

onttrekkingen

30.630

stand per 31-12-2014 23.090 136.135 35.000

accountant

Pagina 33


Programma 2

Dienstverlening Burgerzaken / Publieksvoorlichting / Dienstverleningsconcept / Kadaster en kaarten

Wat willen we? Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert. De eisen die burgers stellen aan overheidsdienstverlening zijn veranderd. Burgers willen zelf bepalen hoe (schriftelijk, telefonisch, elektronisch of persoonlijk) en op welk moment (tijdens of na kantoortijden) zij contact hebben met de gemeente. Daarbij willen burgers tegenwoordig ook zelf een vinger aan de pols kunnen houden over de afhandeling van de door hen aangevraagde producten of diensten. De gemeente Tiel wil in antwoord daarop 'Vraaggerichte, geïntegreerde diensten verlenen'. Vraaggericht wil zeggen dat de vraag van de klant leidend is bij de inrichting van onze dienstverlening. De klant kan daarbij een individuele burger zijn, een bedrijf, een instelling of een collectieve groep van burgers (bijvoorbeeld een bewonersvereniging). De gemeente streeft naar één integrale frontoffice (KlantContactCentrum) waar burgers met al hun vragen terecht kunnen via verschillende communicatiekanalen (multichannel) en waar zij geholpen worden door medewerkers die hiervoor zijn toegerust. Door middel van een kennisbank / website zorgen we voor een goede informatievoorziening naar de klant. Wij zetten de samenwerking met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg op het gebied van klantcontacten bij zowel front- als backoffice activiteiten met als doel de kosten te verlagen, de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen, voort. Tenslotte willen we overbodige regels en onnodige ingewikkelde of tegenstrijdige regels verminderen en/of voorkomen. De regels die overblijven, moeten helder en duidelijk worden gecommuniceerd, opdat iedereen weet waar hij/zij aan toe is. De ambities liggen in de lijn met voorgaande jaren binnen de huidige tijdgeest en de ter beschikking gestelde middelen.

Pagina 34


Doelenboom Dienstverlening Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert


1.

Voldoen aan alle wettelijke eisen

2. Verhogen van de klanttevredenheid met betrekking tot de dienstverlening in het KCC (balie, telefoon en digitaal)

Wat gaan we daar de komende jaren voor doen?

1. Ieder keer slagen voor de wettelijk verplichte GBA-audit 2. De invoering van de basisregistraties loopt op schema 3. Slagen voor de audit voor de DigiD gebruikende website en BAG 4. Voorbereiden op elektronische verklaring omtrent gedrag

1. Verhogen telefonische bereikbaarheid (steeds meer eerstelijns vraagafhandeling in het KCC, toewerken naar één nummer, aansluiten op 14+) 2. Toerusten van medewerkers door middel van training/coaching/opleiding 3. Verder integreren van receptiebalie en telefoniewerkzaamheden van WIZ en Achterweg; één loket gedachte

3. Uitbreiden mogelijkheden voor digitale dienstverlening

1. Uitbreiden waar mogelijk met producten en dienstenaanbod via www.tiel.nl 2. Meer dienstverlening op afspraak via www.tiel.nl 3. De veiligheid van onze digitale dienstverlening is op orde (slagen voor audit)

4. Meer regionale samenwerking op gebied van IM / ICT

1. 2. 3. 4.

Inventariseren huidige ICT infrastructuur, hardware, software Ontwerpen blauwdruk voor de toekomst (met input van dienstverlening en IM) Jaarkalenders voor ICT-projecten onderling afstemmen, prioriteit in tijd stellen Toewerken naar regionaal KCC / regionale kennisbank

Pagina 35


Indicatoren Dienstverlening 1

Wettelijke eisen Tiel voldoet aan de audits voor: - Gemeentelijke basisadministratie (GBA) - Basisregistratie adressen en gebouwen (BAG) - Website DigiD Tiel voert nieuwe wetgeving rond basisregistraties op tijd in

2

3

** ***

Geslaagd n.v.t.

Geslaagd n.v.t.

n.v.t.

n.v.t.

dec. 2013 Heraudit in nov. Preaudit in nov./dec.

Raadsperiode 2012 2013**

2011

Digitalisering Aantal gemaakte afspraken digitaal Aantal digitaal ingevulde formulieren Aantal digitale transacties Aantal dagen per jaar dat het netwerk eruit ligt door hackersaanval/veiligheidslek: - ICT - Website

2011 536*** 431 162

bron

nulmeting (2011)

norm

Publiekszaken

Geslaagd n.v.t.

Altijd geslaagd

2014

n.v.t.

Op tijd

Klanttevredenheid* Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek balie Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek telefoon Rapportcijfer Klanttevredenheidonderzoek digitaal Aantal klachten dat aan de externe klachtencommissie: - wordt voorgelegd - gegrond is verklaard

BMPZ = Benchmark Publiekszaken *

Raadsperiode 2012 2013

2011

Publiekszaken

Op tijd

Altijd op tijd

bron

nulmeting

norm

7,8 (2010) 7,5 (2010) 6,8 (2010)

7,8 7,5 7,5

2 (2011) 0 (2011)

2 0

2014

x x x

x x x

x

BMPZ BMPZ BMPZ

2 0

1 1

1 0

Algemene Juridische zaken

0 0

x x

Raadsperiode 2012 2013** 710 414 571 349 230 136

0 0

0 0

bron

nulmeting

norm

Webteam Webteam Webteam

0 (2010) 395 (2010) 142 (2010)

700 450 200

I&A Webteam

0 (2011) 0 (2011)

0 0

2014


In 2013 en 2014 zijn a.g.v. bezuinigingen geen financiële middelen beschikbaar. Bij de Perspectievennota 2014 zullen middelen worden gevraagd voor het houden van een klanttevredenheidonderzoek in 2015 (gekoppeld aan de ontwikkeling samenwerking met Culemborg en Geldermalsen en de eigen organisatie-ontwikkeling). Tot en met juli 2013 Vanaf 10 maart 2011


Pagina 36

Wat hebben we aan beleid?  

Dienstverleningsvisie 'De burger/klant van de gemeente Tiel van vandaag en morgen' 2007 Strategische visie 'Vraaggerichte Dienstverlening' 2006

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Landelijk De landelijke kaders op gebied van dienstverlening zijn vastgelegd in het Implementatie Nationaal Uitvoeringsprogramma (INUP). De belangrijkste speerpunten zijn: 1) gemeenten worden dé poort tot publieke dienstverlening; dat betekent dat gemeenten ook het eerste aanspreekpunt worden voor taken die bij andere overheden (zoals Rijk, Provincie, Waterschap, etc.) liggen 2) alle gemeenten hebben één (multichannel) KlantContactCentrum en werken zoveel mogelijk samen 3) alle gemeenten werken transparant. In 2010 heeft de VNG haar visie op de publieke dienstverlening geactualiseerd. De persoonlijke benadering van klanten staat daarbij centraal. Daarvoor is het noodzakelijk dat 'de basis op orde is'. Dit betekent niet alleen dat de technische ondersteuning (IM / ICT) goed geregeld moet zijn, maar ook dat er eisen worden gesteld aan de houding en het gedrag van medewerkers. De uitvoering van het INUP (overheidsbrede implementatie-agenda dienstverlening e-overheid), brengt soms verplichte nieuwe investeringen met zich mee. In onze begroting is hiermee geen rekening gehouden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over het tempo en het kwaliteitsniveau van de invoering hiervan. Regionaal Met vier andere gemeenten (Zaltbommel, Culemborg, Maasdriel en Neerijnen) wordt samengewerkt aan de doorontwikkeling van een regionale kennisbank en vulling van de verschillende websites. Met alle gemeenten in de Regio wordt in meer of mindere mate samengewerkt op het gebied van de basisregistraties. De inwerkingtreding van de Wet Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT), is uitgesteld tot eind 2014. Daarnaast werkt de gemeente Tiel intensief samen met Geldermalsen en Culemborg op het gebied van IM / ICT. Er wordt gestreefd naar een organisatorische samenvoeging van alle IM / ICT functies per 1 januari 2014. Het doel is de kosten te verlagen (minder meer), de kwetsbaarheid te verminderen en de kwaliteit te verhogen. Er is een sterke relatie tussen IM / ICT en dienstverlening. De dienstverlening is leidend voor de inrichting van diverse processen en systemen. IM / ICT is daarbij randvoorwaardelijk.

Pagina 37


Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Wettelijke eisen Klanttevredenheid

Digitalisering Regionale samenwerking

Actiepunten  Doorgaande voorbereiding op DigiD audit  Het breed regionaal opzetten van BGT (Basisregistratie Grootschalige Topografie)  Onderzoeken van mogelijkheden tot meten van klanttevredenheid anders dan via BMPZ (Benchmark Publiekszaken)  Meer cijfermatig inzicht krijgen in bereikbaarheid  Digitaliseren van statisch archief Burgerzaken  Continueren van bestaande samenwerking, afstemmen van dienstverleningsvisies  Voorbereiding invoeren BRP (Basis Registratie Personen) wordt breder regionaal opgezet dan CGT (CulemborgGeldermalsenTiel) samenwerking

Pagina 38



Lasten Baten Totaal Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming

werkelijk 2012 2.500 774 1.726

begroot 2013 2.506 783 1.723

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

2.549 683 1.866

2.576 683 1.893

2.568 683 1.885

2.566 683 1.883

140 1.726

1.863

1.866

1.893

1.885

1.883

1.726

1.863

1.866

1.893

1.885

1.883

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

Pagina 39


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 2.1 2.2 2.5 2.6

bedrag

Burgerzaken Publieksvoorlichting Dienstverlening Kadaster en kaarten

418 418 454 576

Totaal programma 2

1.866


Het nadelig verschil van € 2.741 wordt als volgt verklaard Digitalisering persoons- en woningkaarten Hogere afdracht leges Lagere legesontvangsten Bezuiniging integrale aanpak kanalen internet, telefoon, balie en post Incidentele kosten 2013 o.a applicaties t.b.v. basisregistratie Hogere doorbelasting ambtelijke uren Overheveling budgetten vanuit programma 6 (onderhoudscontracten programmatuur) Diverse kleine verschillen

V N N V V N N N

19 16 69 26 66 13 10 6

Totaal resultaat na bestemming

N

3


Nieuwe uitgaven 2014-2017 Voor dit programma zijn geen nieuwe uitgaven aan de orde.

Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

Pagina 40

accountant

Pagina 41


Programma 3

Economische ontwikkeling Economische ontwikkeling / Recreatie en toerisme / Markten / Havens / Werkgelegenheid / Bijstandsverlening / Minimazorg

Wat willen we? De gemeente stimuleert het economische klimaat in Tiel op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. Het verbeteren en ontwikkelen van bedrijfslocaties is een middel om de werkgelegenheid te behouden cq. te vergroten. Ook het versterken van de detailhandelstructuur met daarbij speciale aandacht voor de binnenstad, perifere locaties en de wijkwinkelcentra speelt hierbij een belangrijke rol. Afstemming en samenwerking vindt zoveel mogelijk plaats met de regio Rivierenland en het lokaal georganiseerde bedrijfsleven. Ingezet wordt op de verdere uitbreiding van het bedrijvenpark Medel, de kwaliteitsverbetering van het bedrijventerrein Kellen en de ontwikkeling van Rivierenland als Logistieke Hotspot. Ter versterking van de detailhandelsstructuur en vergroting van de koopkrachtbinding blijft het de ambitie om het winkelaanbod in Tiel nog gevarieerder en aantrekkelijker te maken. Hierbij wordt verder ingezet op de thematische clustering en ingespeeld op de marktontwikkelingen op het gebied van e-commerce Recreatie en toerisme maken steeds meer onderdeel uit van de Tielse economie. De ambitie is om de aantrekkelijkheid van Tiel voor recreanten en toeristen te versterken (cultuuraanbod, evenementen, winkelen, overnachtingsmogelijkheden, fietsen wandelroutes, etc.). In Tiel staan relatief veel mensen door werkloosheid ongewild aan de kant. Terwijl betaalde arbeid de kans biedt om in eigen levensonderhoud te voorzien en een zinvolle manier is om volwaardig aan de samenleving deel te nemen. Ook gelet op de demografische bevolkingsontwikkeling is verhoging van de arbeidsmarktparticipatie noodzakelijk. De beschikbare arbeidsplaatsen en de beroepsbevolking van Tiel sluiten zoveel mogelijk op elkaar aan. Er zijn relatief veel mensen laag opgeleid in Tiel. Veel jongeren hebben door voortijdig schoolverlaten geen uitzicht op werk. Dit vraagt specifieke aandacht. Het begeleiden van werkzoekende mensen naar de arbeidsmarkt vraagt om maatwerk. Een passend aanbod van scholing en/of werkervaring. Deze aanpak doen wij steeds meer vanuit een regionaal perspectief in samenwerking met diverse ketenpartners, ondernemers en opleidingsinstituten. Wij realiseren deze beleidsinzet ondanks de fors afnemende financiële middelen hiervoor van de rijksoverheid. Mensen, die (nog) niet of niet meer aan de slag kunnen, mogen niet worden uitgesloten van gemeentelijke ondersteuning. Wanneer zij buiten hun schuld in de problemen (dreigen te) komen, kunnen zij rekenen op een rechtvaardig minimabeleid.

Pagina 42


Doelenboom Economische ontwikkeling De gemeente Tiel stimuleert het economische klimaat op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. De gemeente stimuleert inwoners opdat iedereen participeert naar zijn of haar (arbeids)capaciteiten.



1.

1. Voldoende en passende werkgelegenheid behorende bij de regiofunctie van Tiel

2. 3. 4.

1.

2. Verhogen van het aantal passende arbeidsplaatsen

2. 3.

1.

3. De arbeidsparticipatie verhogen; verminderen van de werkloosheid

2. 3. 4. 5.

Zorgen voor behoud en toename van werkgelegenheid door o.a. de ontwikkeling en uitbreiding van Medel en revitalisering/herstructurering van bedrijfslocaties Behouden en versterken van de detailhandelstructuur met speciale aandacht voor binnenstad, wijkwinkelcentra en perifere detailhandelslocaties Versterken van de koopkrachtbinding en koopkrachttoevloeiing De ontwikkelingsmogelijkheden onderzoeken voor bedrijvigheid aan het water (regionaal onderzoek natte bedrijventerrein/logistieke hotspot)

Activeren en intensiveren van de afstemming van EZ-beleid, ruimtelijke ontwikkelingen arbeidsmarktbeleid gericht op een visie op de werkgelegenheidsontwikkeling Vergroten van de afstemming van bedrijfsvestigingen en werkgelegenheid op het arbeidsaanbod van Tielse burgers gericht op een visie op de arbeidsmarktontwikkeling Activeren, ondersteunen en intensiveren van de werkgeversbenadering door enkele contacten, bijeenkomsten met werkgeversorganisaties en ondernemersverenigingen

Beursplein positioneren als centrale plaats voor dienstverlening aan werkgevers, werknemers en jongeren > 18 jaar zonder startkwalificatie voor scholing. Deze dienstverlening is gericht op het beperken of verminderen van de werkloosheid in Tiel Beleid en uitvoering organiseren op regionaal niveau ten behoeve van schaalgrootte, variëteit en kwaliteit Beschikbaar reïntegratiebudget effectief inzetten op arbeidstoeleiding Wwb, waardoor het huidige Wwb volume wordt beperkt. Daarnaast wordt de WSW optimaal benut Mensen die niet (meer) aangewezen zijn op arbeid worden vanuit een ketensamenwerking een aanbod gedaan vanuit Wmo, AWBZ, minimavoorzieningen, jeugdhulp Mensen laten werken naar hun vermogen in relatie tot Wmo, AWBZ, jeugdzorg

Pagina 43


Indicatoren Economische ontwikkeling 1

Voldoende en passende werkgelegenheid Werkgelegenheid (aantal banen) in Tiel: - overige dienstverlening - handel - delfstoffen, industrie / nutsbedrijven - financiële en zakelijke dienstverlening - vervoer Aantal bedrijven in Tiel Aantal bedrijven in Regio Rivierenland Aantal bedrijven in Gelderland

23.370 (100%) 7.520 (32%) 4.920 (21%) 3.000 (13%) 3.430 (15%) 2.270 (10%)

24.030 7.630 5.040 3.040 3.920 2.210

3.030 21.650 151.142

3.040 22.250 156.600

Aantal detailhandelsbedrijven heel Tiel: - exclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak - inclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak

301 (85.807)

Aantal detailhandelsbedrijven binnenstad Tiel: - exclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak - inclusief leegstand, aantal verkooppunten / - aantal m² winkelvloeroppervlak Aantal passanten binnenstad Tiel: - zaterdag - donderdag - koopavond - totaal Koopstroom onderzoek: - algemeen oordeel over binnenstad (cijfer) - % lokale koopkrachtbinding dagelijks - % lokale koopkrachtbinding niet-dagelijks - % regionale koopkrachtbinding dagelijks - % regionale koopkrachtbinding niet-dagelijks * **


2011

Gelijk aan 2012

bron 2014 Gelijk aan 2012

PWE 2011 en 2012*

Gelijk aan 2012

Gelijk aan 2012

PWE 2011 en 2012*

289 (81.840)

287 (84.389)

Verwachting idem

Locatus 2011

348 (94.260)

0

328 (88.735)

175 (28.900)

171 (28.491)

168 (31.124)

209 (34.771)

0

199 (34.531)

20.230 8.400 5.650 34.280 6,9 98 82 12 20

nulmeting 2011 23.370 (100%) 7.520 (32%) 4.920 (21%) 3.000 (13%) 3.430 (15%) 2.270 (10%) 3.030 21.650 151.142

301 (85.807) 348 (94.260)

Verwachting idem

Locatus 2011

175 (28.900) 209 (34.771)

Geen actuele cijfers beschikbaar **


Koopstroom onderzoek 2011**

20.230 8.400 5.650 34.280



Koopstroom onderzoek 2011**

6,9 98 82 12 20

norm Niet lager dan regionale / provinciale cijfers Niet lager dan regionale / provinciale cijfers Per branche niet lager dan vergelijkbare steden Per branche niet lager dan vergelijkbare steden

Toename

Toename

De gegevens van de PWE komen voort uit het lidmaatschap van de regio op de Provinciale Werkgelegenheid Enquête (PWE). Het koopstroomonderzoek wordt, bij beschikbaarheid van financiële middelen, één keer in de 5 jaar uitgevoerd. Eind 2013 zijn de gegevens passantentelling van Locatus beschikbaar.

Pagina 44


2

Verhogen passende arbeidsplaatsen Aantal banen in Tiel Aantal openstaande vacatures in Tiel Aantal nieuwe vacatures in Tiel Werkloze werkzoekenden naar beroepsgroep: - % economisch administratief - % technisch + industrie - % verzorging + dienstverlening - % transport

3

Verhogen arbeidsparticipatie Aantal WWB Instroom WWB Uitstroom WWB Het aantal uitgevoerde reïntegratie trajecten per trede op de participatieladder (met bijbehorend budget) * Trede 6. bemiddelen en plaatsen Trede 5. werken met ondersteuning Trede 4. werken met uitkering Trede 3. reïntegratie en scholing Trede 2. activering en participatie Trede 1. zorg Trede 0. intake en diagnose Aantal WW (UWV) Aantal AO-uitkeringen (UWV)


2011 23.360 217 126

24.030 241 80

24 28 20 14

25 28 19 13


2011 882 354 303

962 357 277

45 25 85 155/40 0 0 60 690 2.000

146 22 8 79/43 25 1 926 800 2.020

5,7 4,3

5,7 4,3

bron 2014 PWE 2012 UWV

UWV

bron 2014 WIZ

WIZ

UWV

nulmeting 2012 24.030 241 80 25 28 19 13

nulmeting 2012

% participatiegraad beroepsbevolking * Conform de afspraken met de raad in januari 2012

75

75

Arbeidsmarkt Monitor Gelderland

> 24.030 > 300 > 100 Gelijk Afname Afname Afname

norm

882 357 277

1080 330 300

146 22 8 79/43 25 1 926 800 2.020

5,7 4,3

80 50 40 100/40 25 1 30 Afname Afname Afname naar max. 1% boven landelijk %

75

76

WIZ Werkloosheidspercentage in Tiel Ten opzichte van het landelijke percentage

norm


Wat hebben we aan beleid? Het economisch klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden  Convenant bedrijventerreinen Rivierenland  Detailhandelsnota 2012-2017  Beleidsnota Recreatie en Toerisme 2006  Programma Welvarend, hierin zijn opgenomen:  Toeristisch recreatieve visie regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen' 2012-2015  Kansenkaart Recreatie & Toerisme Rivierenland  Regionaal Sociaal Economische Visie 2009-2020 met actieprogramma 2009  Regionaal economisch programma- en ontwikkelingsdocument (EPO) 2009  Regionaal Programma Bedrijventerreinen Rivierenland (RPB) 2012  Master-plan en Businessplan Logistieke Hotspot Rivierenland  Kampeerbeleid 2009  Convenant Subsidieverstrekking Ondernemersfonds Tiel 2009  Structuurvisie Tiel 2020  Gemeenschappelijke Regeling Industrieschap Medel De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen  Visie en beleid Beursplein Rivierenland 2005  Besluit Stuurgroep WAPR 31 januari 2012 inzake Werkgevers Adviespunt Rivierenland  Reïntegratiebeleid WWB 2012-2015  Besluit B&W 24 april 2012 met betrekking tot deelname ontwikkeling RIW (Regionale Infrastructuur Werk)  Raadsbesluit 17 april 2013 met betrekking tot Nota inhoudelijk model RIW (Regionale Infrastructuur Werk)  Besluit participatie in het RSA (regionaal sociaal akkoord) april 2012 Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn  Beleidsplan Schuldhulpverlening in Tiel 2013-2016  Nota Gedifferentieerd Controleren 2006  Notitie Bijstandbesluit Zelfstandigen 2003  Nota bijzondere bijstand en voorzieningen voor minima 2008  Verordening langdurigheidtoeslag gemeente Tiel 2009  Notitie Budgetbeheer gemeente Tiel  Samenwerkingsovereenkomst en financiering Jeugdsportfonds

Pagina 45


Pagina 46

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden Economisch en recreatief / toeristisch beleid Ook in 2014 ligt de nadruk op samenwerking en uitvoering van het regionale en lokale beleid. Er wordt geen nieuw economisch beleid opgesteld. Het bestaande beleid zal worden ingebracht in projecten, plannen en visies. Het toeristische beleid zal (mede aan de hand van de regionale visie 'Versterken en Uitbouwen') worden herzien en geactualiseerd. Daarnaast is in 2013 een lokaal ondernemersplatform opgericht. Dit platform zal fungeren als denktank en adviesgroep op het toeristische recreatieve gebied. Bedrijfslocaties Samen met het Industrieschap Medel wordt het bedrijvenpark Medel verder ontwikkeld en verder in oostelijke richting uitgebreid met ca. 72 ha bruto. Hiervoor vindt op 1 januari 2014 een grenscorrectie plaats. Voor het bedrijventerrein Kellen is een Businessplan voor de Bedrijfsomgeving (BvB) opgesteld. Het BvB vormt de basis voor de revitalisering/herstructurering voor het bedrijventerrein Kellen en de financiële dekking (onder andere subsidieaanvraag bij de provincie Gelderland). Samenwerking De gemeente blijft zich inzetten voor het behoud van de goede relatie en samenwerking met de provincie Gelderland, de Regio Rivierenland en het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel. Het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel bestaat uit de Ondernemers Coöperatie Tiel (OCT) – hierin is de Coöperatie Medel vertegenwoordigd, Hart van Tiel (HvT), de Stichting Beveiliging Bedrijventerreinen Tiel (SBBT) en het Ondernemersfonds Tiel. Door de structuur wijziging van de KvK zal in 2014 onderzocht worden wat de consequenties hiervan zijn en welke mogelijkheden voor overleg cq. samenwerking er zijn met de nieuwe KvK-organisatie. Op regionaal niveau ligt in 2014 de nadruk op de verdere uitwerking van de projecten, gedeeltelijk in 2012 en 2013 opgestart, opgenomen in het programma Welvarend. Aan de volgende projecten is prioriteit gegeven omdat deze belangrijk zijn voor de afstemming en ontwikkeling van lokale en regionale projecten: Economisch  Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB)  Logistieke Hotspot Rivierenland  Convenant bedrijventerreinen/afsprakenkader Regionale samenwerking Bedrijventerreinen Regio Rivierenland (actualisatie)  Regionale detailhandelsvisie, vaststelling door gemeenteraden Regio gemeenten in 2014  Kantorenvisie  Bedrijven onder dak (onderzoek KvK eind 2013 afgerond)


Pagina 47

Recreatief / Toeristisch  Oprichten / uitbreiden Wandelroutenetwerk  Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem  Marketing en Promotie: provinciale acties  Projecten uit de actielijst van de toeristisch recreatieve visie Regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen' 2012-2015 De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Participatiewet De Participatiewet behoort, met de AWBZ begeleiding en de Jeugdzorg tot de decentralisaties welke in 2015 hun beslag moeten krijgen. Daar kan ook aan worden toegevoegd de ontwikkeling van het passend onderwijs. In totaliteit spreken we hier over het sociaal domein. Het zijn bij uitstek de gemeenten die de samenhang en integraliteit van deze decentralisaties moeten vormgeven en borgen. De Participatiewet kent inmiddels een voorbereidingstijd van een aantal jaren. Eerst was het de Wet werken naar vermogen. Toen Participatiewet. En sinds het voorjaar 2013 wordt dit weer beïnvloed door het Sociaal Akkoord. Er komt met de Participatiewet wel één regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt. Voor iedereen met enig arbeidsvermogen is dit het vangnet. Hier melden wij de belangrijkste wijzigingen in het huidige wetsontwerp. Om werken naar vermogen te bevorderen wordt het instrument loonkostensubsidie ingevoerd en niet langer loondispensatie. Dit wordt ook toegepast bij de mensen die in de beschutte werkomgeving gaan werken. De financiering hiervoor wordt opgenomen in het BUIGbudget (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorziening aan Gemeenten) voor de uitkeringen. Mensen die nu een Wajong uitkering hebben worden herbeoordeeld op arbeidsvermogen. Is er enig arbeidsvermogen dan gaan zij over naar de Participatiewet. Er komt geen Quotumregeling waarmee werkgevers worden verplicht om een aantal mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Via het Sociaal Akkoord hebben werkgevers, ook overheidswerkgevers, zich garant gesteld voor op termijn 125.000 banen voor mensen met een arbeidsbeperking. De eerste meting hiervan gebeurt in 2016. Er komen regionale werkbedrijven in de 35 arbeidsmarktregio's. De werkbedrijven moeten de schakel zijn tussen de werkzoekende mensen met een arbeidsbeperking en de banen bij de werkgevers. Het gaat om een eenduidige regionale aanpak. De uitwerking van deze werkbedrijven gebeurt in eerste aanleg in de zogenaamde Werkkamer. Dit is een overlegplatform van de VNG met werkgevers en werknemers. Vervolgens is het de bedoeling dat deze sociale partners in de 35 regio's elkaar vinden in een goede samenwerkingsvorm. Gemeenten hebben daarbij een leidende rol. Het wetsontwerp Participatiewet wordt eind 2013 voorgelegd aan de Tweede Kamer. De beoogde inwerkingtreding is per 1 januari 2015. Wij bereiden ons voor op deze nieuwe regelgeving en dit nieuwe stelsel. Dat doen wij zoveel mogelijk in regionale samenwerking.


Pagina 48

Arbeidsmarktbeleid Hiervoor is al aangegeven dat de ontwikkelingen er op zijn gericht dat arbeidsmarktbeleid tot stand komt in de arbeidsmarktregio. Voor ons is dat Rivierenland. Essentieel daarbij is de betrokkenheid van werkgevers en de relatie van lokale overheden met de werkgevers. In de positieve grondhouding van werkgevers in onze regio zien wij goede perspectieven. In 2014 maakt de regio Rivierenland gebruik van de landelijke subsidieregeling voor de aanpak van Jeugdwerkloosheid. De Startersbeurs welke door Tiel is aangedragen is daarvan een onderdeel. Voor de stimulering van het arbeidsmarktbeleid proberen wij in 2014 ook gebruik te maken van provinciale subsidies voor economie en werkgelegenheid. Wij voorzien een uitbreiding van bedrijventerrein Medel. Dat is gunstig voor de werkgelegenheid. Medel, Economische Zaken en WAPR (Werkgevers Adviespunt Rivierenland) werken nauw samen om die kansen te benutten voor de werkzoekenden in Tiel en de regio. Regionale samenwerking en dienstverlening (Beursplein) Rivierenland Hiervoor bij Participatiewet en arbeidsmarktbeleid is aangegeven wat het referentiekader wordt voor de regionale samenwerking binnen Rivierenland op het beleidsveld werk en inkomen. Bekend is dat de regiogemeenten, Lander en het UWV al enige tijd bezig zijn om de gewenste vorm van samenwerking gestalte te geven; de RIW (regionale infrastructuur werk). Deze regionale infrastructuur moet aansluiting krijgen bij de werkbedrijven zoals bedoeld vanuit de Participatiewet en het Sociaal Akkoord. Deze werkbedrijven richten zich op de werkzoekenden met een arbeidsbeperking. In het Sociaal Akkoord zoals werkgevers en werknemers dat zijn overeengekomen wordt ook aandacht gegeven aan de zogenaamde Werkpleinen. Mogelijk krijgen deze vooral een taak voor de werkzoekenden die geen arbeidsbeperking hebben. Het kan zijn dat de eerder genoemde Werkkamer hier uitspraken over doet. In ieder geval zal bij de uitwerking van de RIW en de regionale samenwerking met werkgevers een visie moeten worden ontwikkeld voor de positie en rol van een Werkplein Rivierenland, nu Beursplein. Zoals hiervoor is aangegeven staat 2014 in het teken van de uitwerking en voorbereiding van de RIW-organisatie. Tiel speelt in dit proces een actieve rol door in de Kopgroep en Werkgroepen actief expertise en bijdragen te leveren. In 2014 stemmen wij onze processen al zoveel mogelijk af op de aanstaande RIW. Wet werk en bijstand Beschreven is dat de Participatiewet per 2015 in werking moet treden. Er is echter een wetsontwerp in behandeling dat leidt tot forse wijzigingen in de Wet werk en bijstand per 1 juli 2014. Dat betekent dat deze wijzigingen medio 2014 moeten worden geïmplementeerd. Vervolgens moeten die wijzigingen ook worden meegenomen in de Participatiewet per 2015. Hieronder in het kort de wijzigingen waar ook onze gemeente mee te maken zal krijgen. De huishoudinkomenstoets welke in 2012 commotie gaf komt terug in de vorm van een kostendelersnorm. Naarmate het aantal mensen in een huishouding groter is, wordt de gezamenlijke bijstandsnorm daar op aangepast. De Wwb kent voor een bijstandsaanvraag een wachttijd van 4 weken voor mensen jonger dan 27 jaar. Deze wachttijd krijgt een algemeen karakter en gaat gelden voor iedereen. Dus ook voor mensen ouder dan 27 jaar.


Pagina 49

De Wwb laat de mogelijkheid van categorale ontheffingen vervallen. Denk bijvoorbeeld aan de ontheffing van de arbeidsverplichtingen voor hoofden van eenoudergezinnen met jonge kinderen. Er blijft slechts ruimte voor ontheffing van de verplichtingen op basis van individuele omstandigheden en de beoordeling daarvan. In het verlengde hiervan wijzigt de bevoegdheid van het college van BenW om een tegenprestatie te vragen voor het ontvangen van bijstand in een verantwoordelijkheid om dat te regelen. Deze verantwoordelijkheid heeft een verplichtend karakter. De Wwb vervangt de gemeentelijke verordeningsplicht voor een maatregelenbeleid door een wettelijke regeling. De wet zelf gaat een uniform maatregelenbeleid bepalen. Dit houdt bijvoorbeeld in dat iemand die onvoldoende solliciteert 3 maanden geen bijstand krijgt. Dezelfde maatregel geldt in de situatie waarin iemand geen tegenprestatie wil verrichten. Andere wijzigingen hebben betrekking op de mogelijkheid van categorale wijze van uitvoering van de Langdurigheidstoeslag en bijzondere bijstand. Dit kan alleen op basis van individuele aanvragen en beoordelingen. Zodra mogelijk gaan wij deze wetswijzigingen in 2014 voorbereiden en implementeren. Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn Bijzondere bijstands- en minimabeleid De Wwb biedt de basis voor het in 2008 vastgestelde beleid met betrekking tot verlening van bijzondere bijstand. Zoals hiervoor omschreven heeft het ingediende wetsontwerp tot wijziging van de Wwb ook gevolgen voor de mogelijkheden voor verlening van (categoriale) bijzondere bijstand. De (voorgenomen) aanpassing van het bijzondere bijstandsbeleid wordt, uit praktisch oogpunt, geëffectueerd zodra de wetswijziging is bekrachtigd. Tevens kan dan ingespeeld worden op andere voorgenomen wijzigingen in de landelijke (centrale) ondersteuning van mensen met een laag inkomen. Het huidige beleid voorziet nog in de vraagstelling van de minima. Bij de aanpassing van het bijzondere bijstands- en minimabeleid zal aandacht zijn voor de concretere ondersteuning van gezinnen met (minderjarige) kinderen. Schuldhulpverlening De ontwikkeling van de integrale schuldhulpverlening in Tiel wordt voortgezet. (Door-)ontwikkeling van de samenwerking tussen de gemeente en het maatschappelijk middenveld op gebied van schuldhulp vindt plaats Het maatschappelijk middenveld heeft een belangrijke rol in de ondersteuning van de inwoner met financiële vraagstukken. Financiele ontwikkelingen betreffende Wwb Tiel heeft te maken met een meerjarig tekort op het BUIG-budget, waarmee de Wwb uitkeringen worden gefinancierd. Voor de dekking van dit tekort is een MAU (Meerjarig Aanvullende Uitkering) verzoek gedaan bij het ministerie SZW. Doelstelling is om dit financiële tekort in 3 jaar weg te werken. Om dat te bereiken hebben wij een meerjarig verbeterplan opgesteld waarin structurele maatregelen zijn opgenomen. Deze zijn gericht op intensivering van de fraude aanpak, resultaatverhoging in de poortwachtersfunctie (voorkomen van uitkeringen), aanscherping van de taakstellende afspraken met reïntegratie partners, intensivering van het debiteurenbeleid en resultaatverhoging van de debiteurenincasso.

Pagina 50


Mede ter ondersteuning van de hiervoor beschreven ontwikkeling wordt de in 2012 ingezette optimalisering van de bedrijfsvoering WIZ ook in 2014 doorgezet. Dit betreft het optimaliseren en transparanter maken van managementinformatie en -rapportages, resultaatgerichte sturing op taakstellende doelstellingen en het versterken van de kwaliteitszorg.

Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Voldoende en passende werkgelegenheid

Verhogen passende arbeidsplaatsen Verhogen arbeidsparticipatie

Actiepunten  Ontwikkeling en uitbreiden van bedrijvenpark Medel (onder andere grenscorrectie, opstellen ruimtelijke en financiële plannen)  Voor economische ontwikkelingen in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart):  Regionaal Ontwikkelingsbedrijf (ROB)  Logistieke Hotspot Rivierenland  Convenant bedrijventerreinen (actualiseren)  Regionale detailhandelsvisie  Kantorenvisie.  Herstructurering en revitalisering Kellen (EZ)  Initiëren en bijdragen aan een regionaal arbeidsmarktbeleid  Heroriëntatie op de positie en dienstverlening Beursplein Rivierenland als 'Werkplein' in het kader van de Participatiewet i.c. het ontwikkelingsproces RIW (regionale infrastructuur werk)  Versterken werkgeversbenadering via WAPR (Werkgevers Adviespunt Rivierenland) en ook RSA (Regionale Versterking Ouderenadvisering) nr.2  Beperken van Wwb volume en terugdringen financieel tekort; inzet reïntegratiebeleid en budget, intensivering fraude aanpak en debiteurenuitvoering  Visie en aanzet tot ontwikkeling van werken naar vermogen binnen de bredere context van het sociale domein

Pagina 51


Overige onderwerpen Recreatie en Toerisme



Voor recreatie en toerisme in de regio samenwerken aan de uitvoering van het programma Welvarend met de nadruk op de uitwerking van de volgende projecten die hierin zijn opgenomen (met een aantal projecten is in 2012 gestart):  Het toeristisch beleid herzien en actualiseren  Oprichten/uitbreiden Wandelroutenetwerk  Kwaliteitsslag Fietsknooppuntensysteem  Marketing en Promotie: provinciale acties  Projecten uit de actielijst van de toeristisch recreatieve visie Regio Rivierenland 'Versterken en Uitbouwen' 2012-2015.

Pagina 52




werkelijk 2012

begroot 2013

32.650 25.934 6.716

6.716

35.986 28.898 7.088

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

36.395 28.989 7.406

36.449 29.040 7.409

36.753 29.126 7.627

37.288 29.126 8.162

43

15

15

15

7.088

7.449

7.424

7.642

8.177

7.088

7.449

7.424

7.642

8.177

1 6.715

Pagina 53


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7

bedrag

Economische ontwikkeling Recreatie en toerisme Markten Havens Werkgelegenheid Bijstandsverlening Minimazorg

824 108 24 -14 532 3.952 2.023

Totaal programma 3

7.449


Het nadelig verschil van € 360.506 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelasting interne uren, dit wordt grotendeels veroorzaakt door extra werkzaamheden die gepaard gaan met het sterk stijgende bestand van uitkeringsgerechtigden In 2013 is een incidentele subsidie verstrekt t.b.v. infrastructurele voorziening containerterminal Medel Structurele bijdrage verkeersproblematiek Rijnbrug Kesteren – Rhenen Lagere budgetten Recreatie en Toerisme In 2013 was een incidenteel budget beschikbaar voor uitvoering project eigen kracht Per saldo hogere lasten verstrekkingen uitkeringen WWB Lagere rijksbijdrage BBZ als gevolg van aanpassing financieringssystematiek Hogere opbrengsten dienstverlening contractgemeenten, compenseren gedeelte van verhoogde inzet interne uren Hogere uitgaven inzet sociale recherche Incidenteel lagere uitgaven bijzondere bijstand door afwikkeling achterstanden 2012 en hogere opbrengsten uit verhaal Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

N V N V V N N V N

1.002 850 10 19 37 600 95 380 20

V N

85 5

N

361

Pagina 54



netto inv. bedrag

Schuldhulpverlening Werkbudget programmaraad Welvarend Informatiepunten Recreatie en Toerisme

Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

jaarlasten 2014

jaarlasten 2015 15 21 7

jaarlasten 2016 15

jaarlasten 2017 15

15

accountant

Pagina 55


Programma 4

Mobiliteit Verkeersregeling / Verkeersveiligheid / Openbaar vervoer / Parkeren / Voetveer

Wat willen we? In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds. Tiel is de centrumstad van de regio en ligt centraal in Nederland. Een goede bereikbaarheid van Tiel is belangrijk. Door ruimtelijke en economische ontwikkelingen neemt de mobiliteit toe. Maar de openbare ruimte is beperkt en de snelheid waarmee men zich in de stad of van stad naar dorp en omgekeerd beweegt, is verschillend. De ruimte moet rechtvaardig verdeeld worden over iedereen om te wonen, te winkelen of te werken. Een stad is leefbaar wanneer jong en oud er hun plek kunnen vinden, zich er thuis kunnen voelen, veilige begaanbare straten horen hierbij. Het faciliteren van mobiliteit blijft een zaak van een balans zoeken. Het verkeer dient veilig, efficiënt en comfortabel te kunnen plaatsvinden. Het parkeren en stallen van auto's daar waar nodig, dient gefaciliteerd te worden. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage. Het werk is inmiddels gegund en de verwachte start van de bouwwerkzaamheden is in 2014. In de Mobiliteitsvisie Tiel 2008–2020 en de Parkeervisie 2007 is beleid geformuleerd voor de volgende speerpunten:  de bereikbaarheid en ontsluiting van de stad als geheel en de binnenstad in het bijzonder vanuit en naar de regio (en verder) per auto en openbaar vervoer  versterking van de rol van het openbaar vervoer bij het ontsluiten van Tiel van en naar de regio, alsmede het verbinden van de belangrijke bestemmingen binnen Tiel en in het bijzonder voor de verplaatsingsbehoefte van ouderen en gehandicapten  parkeren in en rondom de binnenstad  de verbetering van de verkeersveiligheid  de versterking van de rol van de fiets in de verplaatsingsbehoefte binnen Tiel. Wij willen minimaal het huidige niveau van het openbaar vervoer handhaven en het gebruik van het openbaar vervoer binnen de gemeente bevorderen. De beide NS stations hebben daarbij een belangrijke functie, niet alleen als begin- en eindpunt, maar ook als overstapplaats van bus, fiets en auto naar de trein (en vice versa). Ook een goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer, de fiets en de auto is van groot belang.

Pagina 56


Doelenboom Mobiliteit

In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds



1. Goede auto-ontsluiting van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Derde hoofdontsluiting Passewaaij Verbeteren westelijke ontsluiting Medel / Kellen voor vrachtverkeer Verbeteren noordelijke entree binnenstad (Westroijensestraat-Lokstraat-Binnenhoek) Verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit oostelijke richting Verbeteren ontsluiting Stationsgebied en Burensepoort / binnenstad-west uit westelijke richting Verbeteren doorstroming A15 (lobby)

2. Goede ontsluiting per openbaar vervoer van Tiel vanuit de regio en de omliggende grote steden; versterken ketenmobiliteit

1. 2. 3. 4.

Behoud directe treinverbinding Tiel-Arnhem (lobby) Uitbreiding fietsenstallingen stations Passewaaij en Tiel Centraal (planning 2012/2013) Verbeteren P&R station Tiel Passewaaij Instandhouding veerdienst Tiel - Wamel

3. Goede parkeervoorzieningen in en om de binnenstad

1. Gebouwde parkeervoorzieningen in de poorten 2. Verbeteren/aanbrengen dynamische p-verwijzing (minimaliseren zoekgedrag) 3. Verbeteren parkeervoorzieningen o.a. door achteraf betaald parkeren

4.Goede lokale auto-ontsluiting

1. Aanbrengen Kiss & Ride bij alle schoolomgevingen 2. Verbeteren van de verkeerssituaties bij verkeersaanzuigende locaties (sportterreinen, winkels, scholen, e.d.)

5. Versterking van de rol van de fiets

1. Aanleg ontbrekende schakels fietsnetwerk en vermindering spoorse barrière (aanpassing fietsoversteek Tiel Centraal en nieuwe fietstunnel Siependaallaan) 2. Verbeteren fietsparkeervoorzieningen binnenstad 3. Stallingsmogelijkheden (fiets) bij verkeersaanzuigende locaties (onder andere binnenstad)

Pagina 57


Indicatoren Mobiliteit 1

Regionale auto-ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag): - Grotebrugse Grintweg (AmsterdamRijnkanaal) - N835 (A15 – Laan van Westroijen) - N834 (Schaarsdijkweg – komgrens) - Lingeweg (Inundatiekanaal) *

2

bron 2014

nulmeting 2009/2010

norm *

tellingen 10.900 21.700 18.000 x

x 21.100 17.200 3.000

9.200 (2009) 22.000 (2009) 19.400 (2010) 3.200 (2010)

9.500 x x x

16.400 39.000 22.500 2.200

Op basis van gemeentelijk verkeersmodel 2025

Regionale OV ontsluiting Dekkingsgraad bushaltes (% woningen binnen 300 m van een bushalte): - Tiel centrum - Tiel Oost - Tiel West - Tiel Noord - Passewaaij - Bergakker - Zennewijnen - Wadenoijen - Kapel-Avezaath In- en uitstap cijfers trein aantal reizigers per etmaal (werkdag): - Tiel Centraal (richting Utrecht) - Tiel Centraal (richting Arnhem) - Tiel Passewaaij (totaal) *


2011



2011

bron 2014

nulmeting 2011

norm * n.v.t.

85 65 80 60 20 0 15 80 5

85 65 80 60 20 0 15 80 5

4.059 x 1.358

x x x

Stadsontwikkeling

Provincie Gelderland

85 65 80 60 20 0 15 80 5

4.200 (2009) x 950 (2008)

5.900 x 1.650

Pagina 58


3

Parkeervoorzieningen binnenstad Bezettingsgraden parkeervoorzieningen* - Burgemeester Hasselmanplein (34pp) - Het Taluud (279pp) - Oude Haven (112pp) - De Waalkade (432pp) - Bleekveld (141pp) - Koninginnestraat (67pp) *

**

4

5

243 209 781 693 252 324

381 (112%) 395 (14%) 836 (74%) 880 (20%) 362 (25%) 383 (57%)

bron 2014

312 (91%) 287 (10%) 823 (73%) 476 (11%) 401 (28%) 330 (49%)

Stadsbeheer

nulmeting 2009/2010

norm

71,4% 7,5% 70,3% 16,0% 17,8% 48,4%

maximaal 85% 85% 85% 85% 85% 85%

Parkeergegevens in betaalde uren op de woensdag (representatief). De tellingen fluctueren per dag, donderdagavond en zaterdag veelal 'vol' (90% - 105%). De gegevens zijn zonder vergunninghouders, ontheffinghouders en kraskaarthouders. Parkeergegevens 2013 worden bij de eerste voortgangsrapportage 2014 herijkt.

Goede lokale auto-ontsluiting Aantal motorvoertuigen per etmaal (werkdag) - Lokstraat (Esdoornstraat – Westroijensestraat) - Nieuwe Tielseweg (Waardenburglaan Teisterbantlaan) - Schaarsdijkweg (Dr. J.M. Den Uyllaan Lingeweg) - Rivierenlandlaan (Burg. Meslaan - Wilhelmina - Druckerstraat) - Laan van Westroijen (Predikbroedersweg Gasthuislingelaan) *

Raadsperiode 2012 2013**

2011


2011

bron 2014

nulmeting 2011

norm *

tellingen 17.000

13.900

17.000 (2009)

17.000

x

15.600

16.900 (2010)

16.000

x

9.500

10.900 (2009)

17.200

x

10.100

10.800 (2009)

15.300

9.900

10.100

10.300 (2009)

15.900


Rol van de fiets Bezettingsgraad fietsparkeervoorziening Oude Haven Onderhoud fietsvoorzieningen onvoldoende ** Fietspaden en fietsstroken

2011 14.343 (62%) 10.521 m2 5,7 %

Raadsperiode 2012 2013 13.485 4.747* (58%) (20%) x*** 10.066 m2 x 5,02 %

bron 2014 Stadsbeheer Stadsbeheer (CROW)

nulmeting 2011

norm x x

23.162 (100%) 193.576 m2 (100%)

x = gegevens onbekend * ** ***

Tot en met juni 2013 Op basis van de CROW normeringen (minimaal niveau) In 2012 geen inspecties uitgevoerd


Pagina 59

Wat hebben we aan beleid? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur  Mobiliteitsvisie Tiel 2008-2020  Uitvoeringsplan Mobiliteit 2013-2016 Regulieren van parkeren (in de binnenstad)  Parkeerbeleidsplan (PBP) 2006  Parkeervisie, dynamische parkeerbalans 2007  Raadsbesluit tot invoering parkeerregulering rondom de binnenstad (februari 2010)  Plan van aanpak sanering verkeersborden en bewegwijzering 2013-2016  Projectplan parkeergarage Westluidense Poort 2012  Handhaving Fietsparkeren 2013 Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel  Bedrijfsplan Veerdienst Tiel – Wamel

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Zorgen voor een goede en veilige verkeersinfrastructuur Mobiliteitsvisie in relatie tot ruimtelijke ontwikkelingen De Raad heeft op 20 juni 2012 de Herijking Woningbouwprogrammering Tiel 2010-2020 vastgesteld. In de vergadering van 19 juni 2013 heeft de Raad haar prioritering (speerpunten) in de ruimtelijke projecten opnieuw vastgesteld. Het Regionale Verkeersmodel wordt aangepast aan de gewijzigde ruimtelijke ontwikkelingen. In de gestelde prioritering in 2013 is onder andere de uitbreiding van Passewaaij met de buurten 9, 10 en 11 geen centraal speerpunt meer. Daarmee is het nut en de noodzaak van de 3e hoofdontsluiting van Passewaaij en de wenselijke termijn waarop deze nieuwe verbinding naar de A15 zou zijn, ook komen te vervallen. Hetzelfde geldt voor de parallelle route langs het spoor. Deze route heeft een nauwe relatie met de ontwikkeling van het Stationsgebied. Ook de Stationsomgeving is niet als speerpunt benoemd, maar wel een deel hiervan: de Burensepoort. Over de ontwikkeling van de Burensepoort komt in 2014 meer duidelijkheid. De ruimtelijke procedure om de aanleg van de rondweg Passewaaij mogelijk te maken is medio 2012 gestart. Na afronding van deze procedure wordt de aanleg van de weg verder voorbereid. De verwachte start van de aanleg is op zijn vroegst in 2014.


Pagina 60

In 2014 is de uitvoering gepland van de reconstructie van de Binnenhoek. De voorbereidingen hiervoor zijn reeds in 2012 gestart. Uitvoeringsplan Mobiliteit De speerpunten in het uitvoeringsplan dat in 2013 is vastgesteld, zijn:  inrichting van bestaande verkeersinfrastructuur (km-zones, fietsers en voetgangers, openbaar vervoer en goederenvervoer)  verkeersveiligheid (rond scholen en inclusief handhaving)  verkeerseducatie. Voor 2014 is een klein budget beschikbaar (€ 90.000), voor het verder inrichten van verblijfsgebieden in het binnen- en buitengebied, als vervolg op de aanwijzing van de hoofdroutes en zijwegen naar de woonwijken met respectievelijk 50 en 30 km/uur in 2012. Van het beschikbaar gestelde budget kunnen ongeveer twaalf verkeersremmende maatregelen gerealiseerd worden in woonstraten binnen de verblijfsgebieden. De woonstraten die hiervoor in aanmerking komen zijn, Burgemeester Meslaan (wegvak Rauwenhoflaan – Lingeweg), Bevrijdingslaan, Diderik Vijghstraat, Hogestraat en Wadenoijenlaan. Verder worden de knelpunten rond de schoolomgevingen en thuisschoolroutes van de Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot (Wijenburghlaan en Kinkelenburglaan) geïnventariseerd en aangepakt. Reguleren van parkeren (in de binnenstad) Uitvoeringsplan parkeren binnenstad en omgeving Om het centrum beter bereikbaar te maken voor bezoekers en tegelijkertijd bewoners meer parkeergelegenheid te bieden, is betaald parkeren integraal ingevoerd in de gehele binnenstad en is vergunningenparkeren in de eerste schil hier omheen ingevoerd. In 2013 zijn in een 2e schil rond de binnenstad regulerende maatregelen uitgevoerd. In 2014 worden de effecten van de maatregelen gemonitord en wordt gekeken of er nog meer maatregelen nodig zijn. In 2014 wordt tevens begonnen met de daadwerkelijke aanleg van de eerste gemeentelijke parkeergarage in Tiel, de Westluidense Poort. Daaromheen worden maatregelen uitgevoerd die hierop anticiperen. Er worden ter compensatie tijdelijke parkeerplaatsen aangelegd, parkeren op kenteken wordt ingevoerd (achteraf betalen), er wordt een klantvriendelijk parkeerroute informatie systeem (PRIS) aangelegd en de automaten worden ingericht voor gebruik van de bankpas zonder pinnen om de mogelijkheid van skimmen te reduceren. Het systeem van de chipknip houdt vanaf 1 januari 2014 op te bestaan. Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel Bedrijfsplan Voetveer In 2014 wordt de nieuwe boot in gebruik genomen. Door de aangepaste tijden en prijzen wordt de bezuiniging gehaald.

Pagina 61


Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Regionale autoontsluiting

Regionale openbaar vervoer ontsluiting

Parkeervoorziening binnenstad

Lokale auto ontsluiting

Rol van de fiets

Actiepunten  Voorbereiding aanpassing vrachtroute door Kellen (onder voorbehoud van financiering Medel)  Uitvoering reconstructie Binnenhoek  Verder overleg met Rijk en Provincie over de doorstroming op de A15 (in samenwerking met Regio Rivierenland)  Verder overleg met de Provincie over behoud van de treinverbinding Tiel – Arnhem  Verder overleg met de Provincie over mogelijke frequentieverhoging van de treindienst Tiel – Geldermalsen  Een nieuwe veerpont laten bouwen en in gebruik nemen  Monitoren parkeren 2e schil  Eventueel invoeren schilparkeren 3e schil  Invoeren dubbelgebruik parkeervergunninghoudersplaatsen  Aanleg parkeerroute informatie systeem (PRIS)  Start aanleg parkeergarage Westluidense Poort  Aanleg tijdelijke parkeerplaatsen ter compensatie bouwterrein Westluidense Poort  Aanpassen van de parkeerautomaten naar klantvriendelijke betaling (onder andere achteraf)  Voorbereiding rondweg Passewaaij  Realiseren van extra snelheidsremmende maatregelen in diverse woonstraten  Inventarisatie knelpunten rond schoolomgevingen en thuisschoolroutes (Prins Clausschool, Stefanusschool en de Moespot)  Handhaving Fietsparkeren rond gebruik van fietsenstalling en –rekken in het centrum van Tiel en op de beide stationsomgevingen  Verkeerseducatie: verkeersexamen, campagne jongeren en jeugd, beginnende bestuurders, overige bestuurders

Pagina 62




werkelijk 2012

begroot 2013

2.178 2.184 -6

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

2.424 1.744 680

2.091 1.822 269

2.104 1.822 282

2.281 1.822 459

2.247 1.622 625

8

125

10

10

10

-6

688

394

292

469

635

1.018 33

499

531

514

545

491

979

1.187

925

806

1.014

1.126

Pagina 63



bedrag

Verkeersregeling Verkeersveiligheid Openbaar vervoer Parkeren Voetveer

365 379 21 94 66

Totaal programma 4

925


Het voordelig verschil van € 262.013 wordt als volgt verklaard Lagere kapitaallasten Hogere doorbelasting ambtelijke uren Aanleg parkeerplaats Bachstraat in 2013 Aanpassingen Reuchlinlaan (snelheidsmaatregelen) 2013 Spoorkruising 2013 Project Waalbandijk (uitvoering 2013) Hogere opbrengst parkeervergunningen, door uitbreiding schilparkeren Hogere parkeeropbrengsten Hogere storting in reserve parkeren Uitvoering kruispunt Lingeweg – Dreef in 2014 Te realiseren bezuiniging door invoering bedrijfsplan Veer Lagere rente toevoeging aan reserve parkeren Amendement perspectievennota duurzaam veilig Diverse kleine verschillen

V N V V V V V V N N V V N V

54 33 94 12 50 47 36 70 35 25 76 3 90 3


V

262

Pagina 64



netto inv. bedrag

Kruispunt Lingedijk - Dreef Duurzaam Veilig Verkeersproblematiek Rijnbrug Rhenen Kesteren

jaarlasten 2014

jaarlasten 2015

jaarlasten 2016

jaarlasten 2017

25 90 10

10

10

10

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve parkeren

stand per 1-1-2014 2.307.142


overige toevoegingen 489.375

onttrekkingen

stand per 31-12-2014 2.838.560

accountant

Pagina 65


Programma 5

Ruimtelijke ontwikkeling Ruimtelijke ordening / Wonen / Woonwagenzaken / Gemeentelijke eigendommen / Grondexploitatie / Monumenten

Wat willen we? Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is. Tiel is een stad met een rijk historisch verleden en heeft van oudsher al een positie als centrumstad. Maar het karakter daarvan verandert. De industrie, die de stad ooit werk en inkomen bracht, is voor een belangrijk deel uit de stad verdwenen. Tiel bleef achter met een onevenwichtig sociaal-economisch profiel. Daarom liggen er plannen die Tiel een noodzakelijke en inspirerende impuls zullen geven. Programma’s die inzetten op versterking van de kwaliteiten van de Stationsomgeving en het Waalfront om Tiel aantrekkelijker te maken, ook voor hogere en middeninkomens. De woningbouwproductie moet op peil blijven. Wel is sprake van een verminderde woningbehoefte. De raad van Tiel heeft in juni 2012 het woningbouwprogramma tot 2020 herijkt, mede naar aanleiding van afspraken met de Regio en de Provincie. De woonvisie Tiel wordt naar verwachting in het najaar 2013 ter vaststelling aangeboden aan de raad. De Herijking Woningbouwprogrammering (ruimtelijk) en de Woonvisie (programmatisch) worden daarna geïntegreerd tot een streefprogramma: een kwalitatief optimaal woningbouwprogramma op díe locaties, waaraan ruimtelijk prioriteit gegeven is. De structuurvisie geeft het kader waarbinnen alle ruimtelijke ontwikkelingen moeten plaatsvinden. De woningbouwproductie zal zowel op open plekken in de stad (inbreiding) plaatsvinden als op uitbreidingslocaties. In deze periode wordt de eerste paal geslagen voor de Westluidense Poort, inclusief parkeergarage, en wordt er een start gemaakt met het cultuurkwartier van de stad. De ontwikkelingen in Tiel Oost, waaronder de Vogelbuurt (inclusief het Waterplein), staan hoog op de agenda: de woningbouw én de wateropgave die de afgelopen periode is geformuleerd. Toch zullen de komende jaren alle lopende ruimtelijke projecten kritisch bekeken moeten worden om tot keuzes te komen. Daarbij zal optimaal gebruik gemaakt moeten worden van mogelijke kansen en externe impulsen om projecten te realiseren. De coalitiepartijen hebben afgesproken actief te lobbyen om derde geldstromen binnen te halen. De gemeente Tiel wil zich profileren als een gemeente waar erfgoed een belangrijke rol speelt, want de gemeente Tiel is trots op haar bijzonder lange bewoningscontinuïteit en de nog altijd tastbare geschiedenis, zowel ondergronds (archeologie), als bovengronds (monumenten). Ontwikkelingen moeten doorgang kunnen vinden met respect voor de vele facetten die met onze cultuurhistorie samenhangen.

Pagina 66


Doelenboom Ruimtelijke ontwikkeling

Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is



1. Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven

1. Uitvoeren van het oplossingsscenario wateropgave Tiel Oost 2. Uitvoeren Masterplan Waalfront in deelprojecten 3. Beeldkwaliteit van de stad versterken 4. Monitoren van de uitvoering van de Herijking Woningbouwprogrammering

2. Ruimtelijke structuur van de stad versterken

Het ontwikkelen van: 1. Westluidense Poort 2. Santwijcksepoort 3. Burensepoort 4. Wielerpark Schaarsdijkweg 5. Fluvia Tiel

Pagina 67


Indicatoren Ruimtelijke ontwikkeling

1A

Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven

2011

NB. De bestemmingsplannen Tiel Oost, Kanaalzone en Tiel Zuid zijn in ontwerp gereed en liggen samen met de ingekomen zienswijzen ter behandeling bij de gemeenteraad. Naar verwachting worden deze plannen in 2013 nog ter vaststelling in de raad besproken.

Raadsperiode 2012

2013

2014

Pagina 68


1B

Woningbouw Huur: aantal nieuwe woningen - tot toeslaggrens - boven toeslaggrens Koop: aantal nieuwe woningen - tot € 170.000 - € 170.000 - € 200.000 - € 200.000 - € 250.000 - boven € 250.000 Totaal: aantal nieuwe woningen


2011

bron 2014

nulmeting 2010

norm

Herijking Wbprogrammering 0 31

* *

20 0

57 10

171 39 Herijking Wbprogrammering

57 53 89 53

* * * *

0 35 25 30

15 67 35 15

16 36 41 0

283

91

110

199

303

* Detailinformatie nog niet beschikbaar; zie ook toelichting op dit punt in de Jaarrekening 2012

2

Ruimtelijke structuur van de stad versterken

2011

Raadsperiode 2012

2013

2014


Pagina 69

Wat hebben we aan beleid? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  Structuurvisie Tiel 2030  Bestemmingsplannen  Nota 'Planologisch beleid' 2012-2022  Nota Tiel Digitaal geordend 2007 (met Handboek standaard bestemmingsplanregels)  Masterplan Waalfront 2005  Masterplan Stationsgebied 2008 Goed wonen in Tiel voor iedereen  Tielse Woonvisie 2014-2018 'gewoon goed wonen'  Hoogbouwvisie 2004-2005  Plan van aanpak Normalisatie Woonwagenlocaties 2009  KWP (Kwalitatief Woningbouwprogramma) III (2010-2019)  Prestatieafspraken met woningcorporaties SVT en SCW (2008-2012)  Startersonderzoek Tiel 'Een vliegende start in Rivierenland' Versterken van de historische identiteit van Tiel  Cultuurhistorische waardenkaart 2006  Kadernota cultuurhistorie 'Voortbouwen op fundamenten' 2009  Beleidsadvieskaart archeologie 2009  Erfgoedverordening 2009  Beleidsnota cultuurhistorie Tiel 2011

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven Bestemmingsplanherziening De planning voor de integrale herziening van alle Tielse bestemmingsplannen is opgenomen in de Nota Planologisch Beleid. Over de voortgang wordt jaarlijks gerapporteerd. Eind 2013 is naar verwachting de actualisatie voltooid.


Pagina 70

Structuurvisie De structuurvisie is vastgesteld in 2010. In de structuurvisie geeft de gemeente haar visie op het ruimtelijke beleid voor de periode tot 2030. Uitgangspunt voor de ruimtelijke visie vormt het bestaande gemeentelijke beleid zoals het Masterplan Waalfront en het Masterplan Stationsgebied en de Mobiliteitsvisie. Binnen dit bestaande beleid worden verbanden gelegd en keuzes gemaakt. Daarnaast voegt de structuurvisie nieuwe projecten toe, zowel voor de korte als de lange termijn. De structuurvisie bevat tevens een ruimtelijk investeringsprogramma, dat als onderbouwing fungeert voor het kostenverhaal van bijvoorbeeld bovenwijkse voorzieningen. Goed wonen in Tiel voor iedereen Economische crisis De gevolgen van de economische crisis zijn binnen de gemeente zichtbaar op een aantal gebieden. De crisis heeft tot gevolg dat sommige woningbouwprojecten door de markt worden uitgesteld. Daarnaast is en wordt in veel projecten nog gewoon geïnvesteerd. De afgelopen jaren zijn verschillende projecten gerealiseerd (Bruggehoofd Grotebrugse Grintweg, De Vier Gravinnen, Rio-terrein en Dominicuskwartier) of worden binnenkort gerealiseerd (buurt 7 Passewaaij). Demografische ontwikkelingen Voor het rivierengebied wordt de omslag van (afnemende) bevolkingsgroei naar bevolkingsafname verwacht rond 2035. Het is dus zaak om hierop tijdig voor te sorteren. In de nieuwe Tielse Woonvisie speelt deze omstandigheid reeds een rol, alhoewel voorlopig het aantal huishoudens nog zal blijven groeien als gevolg van gezinsverdunning. Wanneer het omslagpunt voor de woningmarkt zal komen is op dit moment nog onzeker. Woonvisie Tiel 2014-2018 'gewoon goed wonen' De woonvisie wordt naar verwachting in oktober 2013 aan de gemeenteraad voorgelegd ter vaststelling. Daarna volgt uitvoering van diverse acties, zoals prestatieafspraken, deelbeleid diverse doelgroepen en de integratie van wonen en Wmo-beleid. Tiel Oost Binnen de gebiedsontwikkeling Tiel Oost loopt de herstructurering van de Vogelbuurt. Normalisatie woonwagenlocaties In mei 2012 zijn de financiële middelen behorend bij de 2e Update Plan van Aanpak Normalisatie woonwagenlocaties beschikbaar gekomen. Hiermee is de fysieke kant van de normalisatie de laatste fase ingegaan en deze kan naar verwachting in 2013 worden afgerond. Met de woningbouwcorporaties zijn we in intensief overleg over de overdracht van de woonwagenlocaties.

Pagina 71


Versterken van de historische identiteit van Tiel Cultuurhistorisch beleid De beleidsnota Cultuurhistorie Tiel is in 2011 vastgesteld. Gelijktijdig met deze nota is het Uitvoeringsprogramma Cultuurhistorie 20122015 vastgesteld. Het programma geeft de uitvoering/planning aan van het nog niet gerealiseerde beleid uit de nota.

Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting

Ruimtelijke structuur Overige onderwerpen Goed wonen

Historische identiteit

Actiepunten  Uitvoeren meerjarenplan Planologisch Beleid 2013-2023  integrale herziening bestemmingsplan Buitengebied  Kaders en instrumenten ontwikkelen om uitvoering van het oplossingsscenario voor wateropgave Tiel Oost te koppelen aan de verdere ruimtelijke ontwikkeling van Tiel Oost  Uitvoeren van het Masterplan Waalfront in deelprojecten  het gefaseerd ontwikkelen en uitvoeren van de locatie Westluidense Poort  planontwikkeling Santwijckse Poort  planontwikkeling Burense Poort  Afronding en vaststelling beeldkwaliteitsvisie  Opstellen van het Tiels ruimtelijk investeringsprogramma (TRIP)    

Uitvoeren plan van aanpak normalisatie woonwagenlocaties Uitvoering woonvisie Uitvoeren prestatieafspraken Uitvoeren van het uitvoeringsprogramma Cultuurhistorie 2012-2015  realisatie van de activiteiten voor 2014 uit het vastgestelde 'Uitvoeringsprogramma Cultuurhistorie 2012-2015'

Pagina 72



werkelijk 2012

begroot 2013

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

Lasten Baten Totaal

5.625 2.233 3.392

8.349 5.005 3.344

6.894 3.531 3.363

7.009 3.601 3.408

6.997 3.658 3.339

6.980 3.763 3.217

Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming

3.392

3.344

3.363

3.408

3.339

3.217

267 717

229 416

28 41

28 41

27 41

26 41

2.942

3.157

3.350

3.395

3.325

3.202

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

Pagina 73


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

bedrag

Ruimtelijke ordening Wonen Woonwagenzaken Gemeentelijke eigendommen Grondexploitatie Monumenten

974 110 323 502 1.095 346

Totaal programma 5

3.350


Het nadelig van € 192.610 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelasting ambtelijke uren Uitvoeringskosten normalisatie woonwagenbeleid, incidenteel in 2013 Lagere bijdrage reserve uitvoeringskosten woonwagenbeleid Aankoop NS gronden, incidenteel in 2013 Opbrengst verkoop panden, incidenteel in 2013 Lagere huuropbrengst gemeentelijke eigendommen i.v.m. leegstand Lagere kosten grondexploitatie, o.a. lagere rentetoerekening i.v.m. afname boekwaarde Lagere activering kosten grondexploitatie i.v.m. lagere uitgaven (uren, rente, werkkrediet) Kosten Veilingterrein, incidenteel geraamd in 2013 Lagere overige uitgaven grondexploitatie, incidenteel in 2013 Lagere inkomsten grondverkopen (incidentele ontvangsten) Mutaties algemene reserve grondexploitatie Kosten projecten cultuurhistorie, incidenteel in 2013

N V N V N N V N V V N V V

45 322 322 170 165 25 837 912 100 60 368 164 25

Pagina 74


Bijdrage reserve monumenten, incidenteel in 2013 Lagere rentetoevoeging reserve woonwagens i.v.m. lagere stand per 1-1-2014 Eénmalig bedrag opgenomen in 2014 voor beheer Corsohallen Diverse kleine verschillen

N V N V

25 12 25 4


N

193

Nieuwe uitgaven 2014-2017 Voor dit programma zijn geen nieuwe uitgaven aan de orde.

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve woonwagens Algemene reserve Grondexploitatie Reserve monumenten

stand per 1-1-2014 570.602 2.159.181 100.000



onttrekkingen 41.212

stand per 31-12-2014 557.831 2.159.181 100.000

accountant

Pagina 75


Programma 6

Openbare ruimte Groen / Verhardingen / Civiele kunstwerken / Straatreiniging / Verlichting / Watergangen / Rioleringen / Begraven / Wijkbeheer

Wat willen we? In Tiel moet tenminste 70% van de burgers tevreden zijn over het onderhoud van de openbare ruimte. De openbare ruimte (parken, pleinen, straten en groen) is van iedereen, maar wordt door de overheid beheerd. Onze aandacht blijft uitgaan naar het beheersen van zwerfafval, onkruid, hondenpoep en graffiti. Om het aanzien van de stad, het gevoel van veiligheid en het woongenot te verhogen, is het nodig de inrichting en het beheer van de openbare ruimte op niveau te houden of te brengen. Dit geldt vooral voor onze wegen, civiele kunstwerken, de openbare verlichting en het groen. Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad. De inrichting en het beheer van de openbare ruimte moet op niveau gehouden worden en op specifieke plaatsen, zoals de binnenstad, zelfs worden verbeterd. De gemeente wil een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners in het gebruiken van de openbare ruimte. Van hen wordt verwacht dat zij geen zaken vernielen of vervuilen. Vooral in tijden van bezuinigingen is dit belangrijk. Overigens beheert en onderhoudt de gemeente ook de minder zichtbare zaken zoals het rioolstelsel. Om te voldoen aan de nieuwste wettelijke eisen en inzichten in de waterketen en om de kosten voor de inwoners van Tiel zoveel mogelijk te beperken, wordt, naast samenwerking met het Waterschap Rivierenland, Provincie Gelderland en het Rijk, ook met tien gemeenten in de regio samenwerking gezocht.

Pagina 76


Doelenboom Openbare ruimte Een opgeruimde en goed onderhouden leefomgeving, verzorgd groen en goede bestrating zijn het visitekaartje van de stad


1. Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen conform het basisniveau van de CROW

2. Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van het groen

3. Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van het rioleringsstelsel en oppervlaktewater

Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1. Het uitvoeren van het integraal (groot)onderhoud zoals opgenomen in paragraaf C van de begroting 2. Op basis van het in 2013 opgestelde Beleid wegen 2013-2016, in de eerste jaren de achterstand (zoveel mogelijk) wegwerken 3. Het aanbesteden en uitvoeren van het integrale civiele werk in een: - civiel onderhoudsbestek - asfaltbestek 4. Het uitvoeren van het beheerplan openbare verlichting 5. Het uitvoeren van het beheerplan civiele kunstwerken (bruggen, keerwanden, duikers e.d.) 1. Het uitvoeren van het integrale dagelijkse onderhoudsbestek verdeeld over twee wijken, Noord en Zuid (het reguliere en dagelijkse groenonderhoud en straatreiniging: vegen, kolkenzuigen en onkruidbestrijding) 2. Service onderhoud door R&U in Tiel en dagelijks en regulier onderhoud in het centrum 3. Het doorgaan met het verkopen van restgroen conform het restgroenbeleid 4. Het uitwerken van de Keuze-notitie groen 2014 in een beleidsplan. In dit beleid zijn de keuzes opgenomen over inrichting, beheer en bomen. Het beleid wordt uitgewerkt in een beheerplan 5. Het uitvoering geven aan het integraal kwaliteitsgestuurd beheer 6. Het uitvoering geven aan de ontwikkelen beheervisie begraafplaatsen 2010-2020 7. Het opstellen van een DVO voor de overdracht van kortcyclisch onderhoud naar de AVRI 1. Het actualiseren van het GRP (Gemeentelijk Rioleringsplan) 2. Het actualiseren van het uitvoeringsplan Water 3. Uitvoeren van de regionale samenwerking in de waterketen 4. Het verder uitvoeren van de overeenkomst met het Waterschap voor Tiel Oost 5. Het verder uitvoeren van het Integraal Waterplan, Waterstructuurplan en de daarbij behorende watersysteemanalyse met het Waterschap 6. Afronden van de verbetermaatregelen (onder andere afkoppelen) aan de riolering ten behoeve van de waterkwaliteit 7. Uitvoering van het oeverplan voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers

Pagina 77


Indicatoren Openbare ruimte

1

2

3

Wegen In de buurt zijn de wegen, paden en pleintjes goed onderhouden: (helemaal) NIET mee eens In de buurt is het buiten goed verlicht: (helemaal) NIET mee eens Aantal meldingen verhardingen Aantal meldingen openbare verlichting Rommel op straat komt (vaak) voor Hondenpoep komt (vaak) voor Aantal meldingen reiniging Aantal meldingen straatmeubilair Aantal meldingen graffiti neutraal Aantal meldingen hondenpoep op straat

2011


bron

Nulmeting* (2009/2010)

Norm**

2014

23%

17%

IVM

38%

25%

18% 455 499 28% 36% 680 332 62 40

15% 346 372 7% 26% 519 312 20 140

IVM B&H B&H IVM IVM B&H B&H B&H B&H

12% 416 338 24% 35% 582 284 554 61

10% 400 300 20% 30% 550 275 25 60

Groen In de buurt zijn perken, plantsoenen en parken goed onderhouden: (helemaal) NIET mee eens Aantal meldingen groen

2011

Riool en oppervlakte water Aantal meldingen riolering

2011 300

19% 423


17% 513 Raadsperiode 2012 2013 211

bron

Nulmeting* (2009/2010)

IVM B&H

28% 561

bron

nulmeting (2010) 275

2014

2014 B&H

IVM = Integrale Veiligheidsmonitor; B&H = Bel- en Herstellijn .

* De percentages genoemd bij de nulmeting komen uit de leefbaarheidmonitor van 2009. De absolute cijfers komen uit de veiligheidsmonitor van 2010. ** De normen hebben geen wettelijke grondslag. Ze zijn opgesteld naar aanleiding van de nulmeting en worden gezien als richtgetallen.

Norm**

25% 500 norm 250


Pagina 78

Wat hebben we aan beleid? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen  Beleidsplan Wegen 2013-2016  Kadernotitie Openbare Verlichting gemeente Tiel 2013-2016  Beleidsplan Beheer en onderhoud civieltechnische kunstwerken 2008  Kadernota overlastbestrijding hondenpoep 2005 Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  Groenstructuurplan 2005  Kadernotitie Bomenbeleid 2012-2013  Bomenverordening 2014  Ontwikkel- en beheervisie begraafplaatsen gemeente Tiel 2010-2020  Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen 2010  Verordening lijkbezorgingrechten 2014 (inclusief tarieventabel) Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater  Gemeentelijk Rioleringsplan en watertaken van Tiel 2010-2014 (inclusief kostendekkingsplan)  Integraal Waterplan Tiel 2005 (inclusief het geactualiseerde uitvoeringsplan 2010-2014)  Waterstructuurplan 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Wegen In 2013 is het wegenbeleid door de raad vastgesteld. Het daarvoor uitgewerkte beheerplan wordt in 2014 uitgevoerd. De raad heeft voor dit jaar de reserve Wegen (bijna 4 ton) in zijn geheel beschikbaar gesteld met als opdracht zoveel mogelijk achterstallig onderhoud in te lopen. Openbare verlichting Op basis van de in 2013 aan de commissie Ruimte voorgelegde keuzenotitie (Kadernotitie Openbare Verlichting 2013-2016) is een beleidsplan opgesteld. In 2014 vindt hierover besluitvorming plaats en wordt een beheerplan opgesteld en uitgevoerd. Met het budget dat in 2013 is toegekend (€ 200.000) worden in 2014 zoveel mogelijk energieverspillende conventionele armaturen voor LED-armaturen vervangen.


Pagina 79

Integrale bestekken In 2014 wordt een integraal civiel bestek aanbesteed. Ook dit bestek moet, net als het integrale dagelijks onderhoudsbestek uit 2013, bijdragen aan de opgave om slimmer en efficiënter met het beheer van onze openbare ruimte om te gaan. Wateropgave Met het Integraal Waterplan Tiel en het Waterstructuurplan Tiel blijven we ook in 2014 invulling geven aan het realiseren van de kwantitatieve en kwalitatieve wateropgave. Zo wordt in het project 'Westlede' het realiseren van een waterverbinding tussen de Nieuwe Tielseweg en het Inundatiekanaal meegenomen. Ook passen Waterschap en gemeente in 2014 meerdere stuwen en duikers aan en wordt via een extra duiker een verbinding met het Inundatiekanaal gemaakt. In 2014 leggen Waterschap en gemeente ook op diverse locaties natuurvriendelijke oevers aan, conform het oeverplan. Met al deze zaken wordt aan de afspraken voor doelmatiger waterbeheer vanuit de nationale en regionale kaders gewerkt. In 2014 wordt de samenwerking met meerdere gemeenten in Rivierenland en het Waterschap Rivierenland op het gebied van de waterketen doorgezet. Doel is om hiermee de besparing te halen uit het Bestuursakkoord dat is afgesloten tussen Rijk, Provincies, Waterschappen, gemeenten en drinkwaterbedrijven. In 2013 is gestart met de uitvoering. Dit houdt in dat maatregelen in de waterketen en in het watersysteem binnen de gemeenten en tussen gemeenten en Waterschap zoveel mogelijk in onderlinge samenhang en indien mogelijk in de uitvoering gecombineerd opgepakt worden. In 2014 krijgt dit verder gestalte. Wateropgave Tiel Oost In april 2010 is het gebiedscontract Tiel Oost ondertekent door de Gemeente Tiel en het Waterschap Rivierenland. De invulling en financiering van de maatregelen zijn hierin opgenomen. Conform het uitvoeringsprogramma 2010-2015 worden de maatregelen per jaargang uitgevoerd. Bestuurlijke besluitvorming vindt plaats op basis van projectplannen. In 2011 is concreet gestart met de uitvoering en deze loopt ook in 2014 door. Zo wordt verder gegaan met de spoorsingel fase 1b en fase 2. In de Vogelbuurt wordt gestart met de aanleg van het toekomstige waterplein. In 2014 wordt de vervanging van de riolering en het plaatsen van drainage in de Vogelbuurt afgerond. Beheer openbare ruimte In het najaar van 2013 zal de besluitvorming plaatsvinden over de inbesteding van taken op het terrein van het Beheer van de Openbare Ruimte (BOR) bij de AVRI. Het jaar 2014 zal dan in het teken staan van het realiseren van de besluitvorming, waaronder het afsluiten van een DVO.

Pagina 80


Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Onderhoud van wegen

Onderhoud van openbaar groen

Onderhoud van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater

Actiepunten  Uitvoeren van het jaarprogramma onderhoud wegen (integraal waar mogelijk)  Opstellen van een beleids- en beheerplan voor de openbare verlichting  Implementeren en doorvoeren bezuinigingen (wegen en kunstwerken)  Continueren van het terugdringen van de overlast door hondenpoep  Verdere uitvoering van de (hoogst geprioriteerde) projecten uit de beheerplannen (integraal waar mogelijk)  Monitoring van de kwaliteit van het openbaar groen  De inwoners meer betrekken bij het onderhoud in de openbare ruimte, mede in het kader van de bezuinigingsopgave  Implementeren en doorvoeren bezuinigingen (groenonderhoud en groenstroken)  Verdere uitvoering van de ontwikkelen beheervisie begraafplaatsen  Sluiten begraafplaats Kloosterhof  Opstellen heractiveringsplan voor begraafplaats Ter Navolging (rijksmonument)  Voortzetten actualiseren van de grafadministratie  Opzetten van een Dienstverleningsovereenkomst (DVO) voor de overdracht van het kortcyclische onderhoud naar de AVRI  Afronden van het project afkoppelen van hemelwater binnen de gemeente  Vervolg zoeken en aanleggen van waterbergingen (door het aanleggen van nieuw open water of door het verbreden/aanpassen van bestaande watergangen)  Het uitvoeren van de mogelijkheden om het Inundatiekanaal te benutten voor waterberging (dit loopt deels gelijk op met de planvorming rond de locatie Westlede en is deels de aanpassing van diverse duikers en stuwen)  Het uitvoeren van diverse oeveraanpassingen, conform het oeverplan voor de aanleg van natuurvriendelijke oevers  Het verder uitvoeren van het programma voor Tiel Oost, door onder meer het waterplein in de Vogelbuurt en fase 1b en 2 van de spoorsingel  Uitvoeren van de regionale samenwerking in de waterketen

Pagina 81




werkelijk 2012 9.517 5.466 4.051

begroot 2013 11.690 3.817 7.873

4.051

7.873

121

200 1.064

3.930

7.009

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

9.008 3.787 5.221

9.295 3.786 5.509

9.228 3.786 5.442

9.227 3.786 5.441

200

38

38

188

5.421

5.547

5.480

5.629

5.421

5.547

5.480

5.629

Pagina 82


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9

bedrag

Groen Verhardingen Civiele kunstwerken Straatreiniging Verlichting Watergangen Rioleringen Begraven Wijkbeheer

1.944 1.813 296 937 702 133 -1.090 159 527

Totaal programma 6

5.421


Het voordelig verschil van € 1.587.874 wordt als volgt verklaard Bezuiniging door integrale bestekken Groen onderhoud 2011/2012 Gewijzigde toerekening watersysteemheffingen gemeentelijke eigendommen (oppervlaktes ) Onderhoud wegen 2011/2012 Vervanging houten bruggen Huurkosten pomp t.b.v. inlaatgemaal Hogere storting voorziening riolering Hogere inkomsten rioolheffing Voordeel Spoorsingel 2013 Verbetering begraafplaatsadministratie 2013 Aanpassing waterelement Plein Storting reserve groenonderhoud 2013 Storting reserve wegen 2013

V V N V V V N V N V V N N

100 199 31 665 90 13 78 55 96 22 68 199 665

Pagina 83


Hogere doorbelasting ambtelijke uren Eenmalige kapitaallasten de Hucht Aankoop panden t.b.v. Vogelbuurt in 2013 Vervanging 363 SOX lampen door LED verlichting Diverse kleine verschillen

N V V N N

171 1.620 200 200 4


V

1.588


Vervanging straatverlichting met LED-lampen Fluvia Tiel; klimaatdijk Rehabilitatie Teisterbantlaan

netto inv. bedrag

jaarlasten 2014

jaarlasten 2015

jaarlasten 2016

jaarlasten 2017

200 2.500 357

38

38

150 38

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve riolering Reserve onderhoud wegen Reserve onderhoud groen Reserve Vogelbuurt

stand per 1-1-2014 103.000 387.596 105.311 674.135

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2014 103.000 387.596 105.311 674.135


Pagina 84

accountant

Pagina 85


Programma 7

Onderwijs Lokaal onderwijsbeleid/ Onderwijshuisvesting / De Plantage

Wat willen we? Elke Tielenaar heeft de mogelijkheid om zich met behulp van een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijsaanbod te ontwikkelen. Tiel wil, als het gaat om onderwijs, toonaangevend zijn. Het lokale onderwijsbeleid gaat uit van onze visie op participatie. Wij zien onderwijs als instrument dat kinderen en jongeren stimuleert om zich een pakket aan intellectuele, sociaal-emotionele, culturele en communicatieve competenties eigen te maken en om een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt te halen. Dit stelt hen in staat om te participeren in de samenleving en vergroot hun kans op werk. Degenen die niet in staat zijn hun startkwalificatie te halen, moeten worden ondersteund om op een andere manier een stabiele plaats in de samenleving en/ of op de arbeidsmarkt te verwerven. Kinderen en jongeren hebben immers recht op onderwijs dat aansluit op hun situatie (passend onderwijs) in een veilige, evenwichtige en ontwikkelingsstimulerende omgeving. Het lokale onderwijsbeleid is veelomvattend en omhelst dan ook veel deelterreinen; het onderwijsachterstandenbeleid, het peuterspeelzaalwerk, passend onderwijs, schoolmaatschappelijk werk, de leerplicht/kwalificatieplicht en RMC-wetgeving, leerlingenvervoer, het convenant voortijdig schoolverlaten (regionaal), onderwijshuisvesting, volwasseneneducatie, cultuur- en erfgoededucatie, financieel toezicht openbaar onderwijs, de Brede School en maatschappelijk stages maken onder andere onderdeel uit van dit beleid en dragen bij aan het behalen van bovenstaande ambitie. Ook aanpalende terreinen zoals het jeugdbeleid (transitie jeugdzorg), arbeidsmarktbeleid, de Wet maatschappelijke ondersteuning, het gezondheidsbeleid, het bibliotheekwerk, de combinatiefunctionarissen, etc. spelen hierbij in meer of mindere mate een belangrijke rol. Speciale aandacht is er voor de versterking van de (concurrentie)positie van met name het voortgezet onderwijs. Huisvesting is hierbij een belangrijk uitgangspunt. Onderwijshuisvesting staat ten dienste van de uitgezette onderwijsinhoudelijke lijn, maar dat sluit proactief reageren, om lokale beleidsontwikkelingen in ondermeer het onderwijs en peuterspeelzaalwerk mogelijk te maken, niet uit. Cultuur- en erfgoededucatie leveren een bijdrage aan de maatschappelijke participatie van kinderen, jongeren en volwassenen door hen de kans te geven zich te ontwikkelen op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst en theater en leerlingen actief in aanraking te brengen met de cultuurhistorie en bewonersgeschiedenis van onze streek. Bibliotheekwerk levert door samenwerking met het onderwijs een bijdrage aan leesbevordering en mediawijsheid. Dit komt mede door de inzet van lees- en mediacoaches in het onderwijs en wisselcollecties op VVE-scholen (project dBos; de bibliotheek op school).

Pagina 86


Doelenboom Onderwijs Elke Tielenaar heeft de mogelijkheid om zich met behulp van een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijsaanbod te ontwikkelen

Wat willen we bereiken? 1. Alle kinderen moeten goed voorbereid hun onderwijstraject kunnen beginnen (of te wel volgens de Onderwijsinspectie: 'gewoon mee kunnen naar groep 3')

2. Jongeren doorlopen en ronden met succes hun onderwijsloopbaan af binnen de mogelijkheden die zij hebben om een goede kans te maken op de arbeidsmarkt

3. Alle Tielse inwoners in een achterstandssituatie krijgen de mogelijkheid zich te scholen om hun geletterdheid te verhogen en daarmee hun zelfredzaamheid en kansen op de arbeidsmarkt te vergroten

4. Als Tiel toonaangevend zijn op gebied van onderwijs, waarbij huisvesting een belangrijk aandachtspunt is

5. De Plantage levert een bijdrage aan een levendige centrumstad met een breed cultureel aanbod voor inwoners uit Tiel en omringende gemeenten. Inwoners krijgen de mogelijkheid zich te ontwikkelen op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst en theater door middel van cultuur- en erfgoededucatie

Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? 1.1 Verkleinen van (taal)achterstanden van jonge kinderen: Voor- en Vroegschools Educatiebeleid, TaalPlusklassen, logopedie op de peuterspeelzalen, etc.

2.1 Passend onderwijs: samen met de betreffende gemeenten en de samenwerkingsverbanden afspraken maken over de afstemming tussen onderwijs, jeugdzorg en andere taken vanuit ieders eigen rol 2.2 Bijdragen aan de landelijke doelstelling om het het aantal nieuwe Voortijdig Schoolverlaters terug te dringen van 35.000 naar 25.000 2.3 De invulling van het schoolmaatschappelijk werk als schakel tussen zorg binnen en buiten het onderwijs aansluiten op de ontwikkelingen vanuit transitie jeugdzorg en passend onderwijs 2.4 Versterken van preventieve functie van leerplicht 2.5 Continueren van de afstemming van onderwijsbeleid en arbeidsmarktbeleid

3.1 Continueren aanpak laaggeletterdheid 3.2 Ouders/ verzorgers meer betrekken bij taalonderwijs en leesbevordering

4.1 Passende huisvesting realiseren en in stand houden voor alle in de gemeente Tiel gevestigde scholen 4.2 Onderzoek verrichten welke bijdrage huisvesting kan bieden – passend bij de onderwijskundige profilering van het Lingecollege – om de concurrentiepositie van het voortgezet onderwijs in Tiel te versterken 4.3 Onderwijshuisvesting zien als specifiek onderdeel van maatschappelijk vastgoed en mede zo de effecten van krimp tegengaan 5.1. Een cultureel recreatief aanbod voor (en deels ook door) jongeren met ondermeer popconcerten en dance-events 5.2 Het verzorgen van presentaties, voorstellingen en concerten met medewerking van leerlingen en cursisten 5.3 Uitvoering geven aan het gemeentelijke voorwaardenscheppende beleid betreffende de amateurkunst, o.a. via service en dienstverlening via het Servicepunt Amateurkunst 5.4 Het mede initiëren en coördineren van (amateur)producties en festivals 5.5 Het creëren van een leerrijke omgeving op school waarin kinderen en jongeren zich breed kunnen oriënteren op het gebied van cultuureducatie 5.6 Het bieden van goede mogelijkheden voor actieve cultuureducatie en -participatie in de vrije tijd

Pagina 87


Indicatoren Onderwijs 1

2

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) % deelname VVE-peuters aan een voorschools programma Aantal VVE plaatsen

2011

Voortijdig Schoolverlaten (VSV) Aantal niet-leerplichtige jongeren (18 tot 23 jaar) Aantal VSV-ers (18 tot 23 jaar)* Aantal kwalificatieplichtigen(16 tot 18 jaar)** Aantal VSV-ers (16-18 jaar)

2011 2.459 448 1.105 8

94% 124


bron 2014

95% 124

KRBV KRBV

Raadsperiode 2012 2013 2.510 451 1.038 8

bron 2014

nulmeting (2010)

norm

83% 124 nulmeting (2010)

norm

RMC RMC Leerplicht Leerplicht

KRBV = Kinderopvang Rivierenland BV; RMC = Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Voortijdig Schoolverlaters

* **

3

VSV = Voortijdig schoolverlater = een jongere (tot 23 jaar) die niet meer onder de leerplichtwet valt en nog geen 23 jaar is en die niet in het bezit is van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt (= minimaal een diploma op HAVO of MBO 2 niveau). Jongeren die naar speciaal voortgezet onderwijs, particulier of praktijkonderwijs gaan en jongeren die bij Defensie zitten, zijn in dit aantal meegeteld. Het aantal VSV-ers 18 tot 23 jaar zal in werkelijkheid daarom iets lager zijn. Kwalificatieplicht = leerlingen tussen de 16 en 18 jaar die geen diploma HAVO, WVO of MBO (niveau 2 of hoger) hebben, moeten deze zogenoemde startkwalificatie alsnog halen. Met de kwalificatieplicht wordt de leerplicht verlengd tot de dag dat de jongere een startkwalificatie heeft gehaald of tot de dag dat de jongere 18 jaar wordt.

Deelnemers programma laaggeletterdheid ROC

2011

Aantal deelnemers Aantal certificaten

4.1

Aantal leerlingen Basisonderwijs (Voortgezet) Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs (Lingecollege) Voorgezet onderwijs (buiten Tiel) *

* Vanwege fusie van scholen op dit moment niet aan te leveren

2011 4.172

Raadsperiode 2012 2013 68

2014 68

bron

Raadsperiode 2012 2013 4.053 3.972

2014 3.896

698

692

681

2.706

2.802

2.820

2.877

norm

nulmeting (2010)

norm

ROC

bron

681

nulmeting (2010)

leerplicht / ll. prognose bo 2012 leerplicht / ll. prognose so 2012 leerplicht / ll. prognose vo 2012

Pagina 88


4.2

5

Ruimtebehoefte in m² Basisonderwijs (Voortgezet) Speciaal onderwijs Voortgezet onderwijs (Lingecollege)

Plantage * Producties, presentaties en evenementen: - minimaal aantal bezoekers bij - pop/dance-concerten - amateur-producties, festivals of voorstellingen geïnitieerd of gecoördineerd door de Plantage en of Service Punt Amateurkunst - overige culturele presentatie en evenementen Binnenschoolse activiteiten: - aantal leerlingen waarvan Tiel - aantal docent contacturen** waarvan Tiel Buitenschoolse activiteiten: - aantal leerlingen waarvan Tiel - aantal docent contacturen** waarvan Tiel

21.107

Raadsperiode 2012 2013 24.101 8.720 8.863 21.615 21.745

2014 23.686 8.836 22.159

2011


2014

2011

bron

1.500

2.100 200

2.100 900

10.699 5.472

12.500 3.500

7.472 5.472 2.841 1.841

8.500 3.700 3.600 2.400

2.692 1.426

2.718 1.349

2.684 1.396 13.257 6.894

2.000 1.250 9.900 9.250

norm

nulmeting (2010)

norm

Ruimtebehoefte onderzoek bron

1.500

nulmeting (2010)

Plantage

* De Plantage is ondergebracht bij programma 7 gezien de relatie met het onderwijs; andere culturele instellingen worden genoemd in programma 8. ** Voorheen (t/m februari 2012) werd gewerkt met het aantal leerling contacturen (zie jaarrekening 2011). Nu wordt er gewerkt met het aantal docentcontact uren.

N.B. Er vindt een afname plaats van het aantal binnen- en buitenschoolse activiteiten doordat de gemeenten Buren en Zaltbommel zijn afgehaakt en de gemeente Culemborg een structurele bezuiniging doorvoert.

Wat hebben we aan beleid?   

Lokaal Integraal Onderwijsbeleid gemeente Tiel 2010 e.v. 'Goed voorbereid aan de start' (OKE-beleid) Kadernotitie Brede School 2006


               

Pagina 89

Plan van aanpak en activiteitenplan Tiel Oost 2011-2012/ 2014-2015 Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzaalwerk gemeente Tiel 2009 Verordening ruimte- en inrichtingseisen peuterspeelzalen gemeente Tiel 2011 Programma Educatie 2013 Productovereenkomst beroepseducatie ROC 2010 Convenant inzake het terugdringen van het aantal voortijdige schoolverlaters 2012-2015 Vervolgaanpak programma versterking concurrentiepositie onderwijs Tiel Integraal Huisvestingsprogramma Onderwijs 2007 Meerjaren Onderhoudsplan Onderwijshuisvesting 2008-2015 De verordening 'Voorzieningen huisvesting onderwijs gemeente Tiel 2010' Nota participatiebudget 2009 Beleidsuitgangspunten binnen- en buitenschoolse cultuureducatie Cultuurnota 2007-2010 + evaluatie 2011 Convenant uitvoering bibliotheekwerk in Rivierenland 2012-2015 Convenant interne verzelfstandiging Centrum voor de Kunsten De Plantage 2013 t/m 2016 Jaarverslag Leerplicht 2010-2011 / 2011-2012

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Wmo-beleidsplan 'Krachtige Burgers' Het Wmo-beleidsplan 'Krachtige Burgers' is gereed. De Wmo-nota biedt het kader en de leidende principes voor de doorontwikkeling van het Tielse Wmo-beleid. De hieronder genoemde beleidsontwikkelingen in 2014 maken –in meer dan wel mindere mate– onderdeel uit van het Tielse Wmo-beleid dat er als een paraplu boven hangt. Uiteraard wordt u tijdig geïnformeerd over de stand van zaken rondom genoemde beleidsontwikkelingen en wordt beleid –afhankelijk van het besluitvormingsproces– aan u voorgelegd. Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (Wet OKE) Eind 2014 loopt de beleidsperiode in het kader van de Wet OKE af. Gedurende het jaar zal duidelijk worden welke kaders de landelijke overheid gaat stellen voor de volgende beleidsperiode en welke taken er met betrekking tot het onderwijsachterstandenbeleid bij de gemeenten komen te liggen. Op basis hiervan zal een beleidsplan voor de volgende periode opgesteld worden. In 2014 wordt in ieder geval het huidige beleid gecontinueerd met mogelijke accentverschuivingen op basis van de uitkomsten van de tussenevaluatie die in het najaar van 2013 afgerond is.


Pagina 90

Passend Onderwijs Passend onderwijs kan geplaatst worden als vierde transitie naast de transities rondom de Jeugdzorg, de AWBZ en de Participatiewet. Met het nieuwe stelsel voor passend onderwijs krijgen scholen en schoolbesturen per 1 augustus 2014 de plicht een passende onderwijsplek te bieden aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Er moet een dekkend continuüm van onderwijsvoorzieningen met doorgaande leerlijnen po-vo-(v)so-mbo worden gerealiseerd. Om de zorgplicht waar te kunnen maken, werken scholen en schoolbesturen samen in geografisch afgebakende samenwerkingsverbanden. Door de samenwerking kunnen scholen zich specialiseren en onderling afspraken maken wie welke kinderen het beste onderwijs kan geven. De afspraken van de samenwerkingsverbanden worden minimaal één keer per vier jaar vastgelegd in een ondersteuningsplan. Dit ondersteuningsplan moet formeel worden afgestemd met de gemeenten. Andersom moeten de gemeenten het Jeugdplan (Transitie Jeugdzorg) formeel afstemmen met de samenwerkingsverbanden. Inhoudelijk en maatschappelijk partnerschap tussen de gemeenten en de scholen is een belangrijke voorwaarde om passend onderwijs goed uit te kunnen voeren. Maatschappelijke stages In het regeerakkoord 'Bruggen slaan' is aangekondigd dat de wettelijk verplichte maatschappelijke stage in het voortgezet onderwijs wordt afgeschaft met ingang van schooljaar 2014-2015. Hiermee vervalt ook de financiering vanuit het Rijk aan de scholen en de gemeenten respectievelijk per schooljaar 2015-2016 en kalenderjaar 2015. Dit heeft gevolgen voor de financiering van de combinatiefunctie stagemakelaar (zie ook onder combinatiefuncties). In het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning kiezen wij ervoor om ook de komende jaren te investeren in samenwerking met de Tielse scholen op voortzetting van de maatschappelijke stage. Op welke wijze dit ingevuld wordt zal in 2014 in overleg met betrokken partijen worden uitgewerkt. Combinatiefuncties In 2014 gaan we door met de combinatiefuncties. Deze functionarissen zijn ingebed in de structuur van de werkvelden waar de functionarissen werkzaam in zijn. Er zijn 6,7 fte combinatiefuncties gerealiseerd op het gebied van sport (buurtsportwerker, sportcoach verenigingen, sportcoach SO/VSO), cultuur (muziekcoach, lees- en mediacoach, jongerencultuurcoach en erfgoedcoach), de Brede School (brede school coördinator) en de maatschappelijke stages (stagemakelaar). Zoals onder het kopje maatschappelijke stages staat vermeldt, vervalt de financiering vanuit het Rijk voor de uitvoering van de maatschappelijke stages. Dit heeft gevolgen voor de invulling van de combinatiefuncties. Een voorstel hoe hiermee om te gaan volgt in 2014. Kultuurkonnekt Het coördinatiepunt cultuureducatie 'Kultuurkonnekt' is ondergebracht bij De Plantage. De Provincie heeft de subsidie beëindigd. 'Kultuurkonnekt' wordt in afgeslankte vorm gecontinueerd. Dit maakt deel uit van de afspraken in het convenant interne verzelfstandiging Plantage 2013 tot en met 2016.


Pagina 91

Ieder Kind een Instrument en doorgaande leerlijn dans In het schooljaar 2010-2011 is De Plantage gestart met het project 'Ieder Kind een Instrument' (IKI) in de groepen 4, 5 en 6 van drie basisscholen in Tiel, waaronder de Brede Scholen in Oost en West. Het project, waar ondertussen zes scholen aan deelnemen, beoogt jonge kinderen vertrouwd te maken met het bespelen van een instrument. Het project wordt gecontinueerd en maakt deel uit van de afspraken in het convenant Plantage 2013 tot en met 2016. Voor de doorontwikkeling van Muziek in de Klas is subsidie ontvangen van de provincie en het Fonds voor Cultuurparticipatie (via regeling 'cultuureducatie met kwaliteit'). Eveneens dankzij een subsidie via de regeling cultuureducatie met kwaliteit wordt een doorgaande leerlijn dans ontwikkeld waarvoor diverse scholen belangstelling hebben getoond. Taalontwikkeling, leesbevordering en dienstverlening Bibliotheek De bibliotheek werkt op het gebied van leesbevordering en taalontwikkeling intensief samen met vroeg- en voorschoolse organisaties en het onderwijs. Naast een educatief aanbod en voorleesprojecten worden hiertoe onder meer twee lees- en mediacoaches (combinatiefunctionarissen) voor ingezet. Ook zal er in 2014 op een aantal basisscholen in Tiel een schoolbibliotheek worden ingericht waarbij de lees- en mediacoaches hun expertise inzetten.

Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten 1. Alle kinderen (12-)

2. Jongeren (12+)

Actiepunten 1.1  Financieren en coördineren van het Onderwijsachterstandenbeleid  Monitoren van de resultaatafspraken met de betreffende schoolbesturen en het peuterspeelzaalwerk  Invulling geven aan juiste spreiding aanbod VVE  Betrokken organisaties ondersteunen om de ouderbetrokkenheid op VVE-locaties te intensiveren  Het formuleren van het Onderwijsachterstandenbeleid voor de beleidsperiode 2014-2018 op basis van landelijk kader 2.1  Afstemming tussen gemeenten en samenwerkingsverbanden over Passend Onderwijs en het Jeugdplan (Transitie jeugdzorg) 2.2  Contactgemeente VSV/mede uitvoering geven aan het convenant Voortijdig Schoolverlaten via ondermeer de projecten als Brugwachter, het Loopbaanteam, de PlusVoorziening


Pagina 92

Speerpunten 3. Laaggeletterden

Actiepunten 3.1 en 3.2  Uitvoering deelprojecten Laaggeletterdheid 4.1  Passende definitieve huisvesting realiseren, bij voorkeur in combinatie met overige voorzieningen, voor rkbs De Bataaf in Passewaaij  Bouw Prins Willem-Alexanderschool (Brede School Tiel Oost)  Bouw Brede Zorgschool Cambier van Nooten/'s Heeren Loo  De Waaijer locatie Wadenoijen samen met de overige voorzieningen binnen de Brede School Wadenoijen verbouwen/renoveren 4.2  Onderzoek verrichten welke bijdrage huisvesting kan bieden om de concurrentiepositie van het Lingecollege te verbeteren; hiervoor een Plan van aanpak en Plan van eisen opstellen 4.3  Een accommodatiebeleid formuleren voor maatschappelijk vastgoed dat verbinding zoekt met ontwikkelingen in de maatschappij  In overleg met schoolbesturen bredere bestemming(en) zoeken voor leegkomende ruimten in schoolgebouwen 5.1  Een aanbod van zowel losse lessen en workshops voor het primair onderwijs door De Plantage  Meerjarige projecten en doorlopende leerlijnen (onder andere Muziek in de Klas en leerlijn dans) in de kunstvakken door De Plantage in overleg met het PO onderwijs  Centrale coördinatie van vraag en aanbod en informatiebijeenkomsten voor onder andere ICC'ers door Kultuurkonnekt / Plantage 5.2  Een divers aanbod aan cursussen en lessen op het gebied van muziek, dans, theater en kunst  Verbreding van het bereik van kinderen en jongeren in Tiel door verbindingen te leggen tussen binnen- en buitenschoolse educatie via onder andere de inzet van de cultuurcoach jongerenparticipatie en een aanbod voor leerlingen die deel hebben genomen aan Muziek in de Klas  Ondersteuning amateurkunst via onder andere verhuur oefenruimten (Plantage), diensten via het Servicepunt Amateurkunst en subsidieregeling amateurkunst

4. Onderwijshuisvesting

5. Cultuur- en erfgoededucatie

Pagina 93




werkelijk 2012 10.916 3.870 7.046

begroot 2013 10.426 3.559 6.867

begroot 2014

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

10.579 3.424 7.155

10.868 3.424 7.444

10.925 3.424 7.501

10.816 3.424 7.392

5

26

25

25

7.046

6.867

7.160

7.470

7.526

7.417

17 43

270 61

248 51

16 60

15 60

15 59

7.020

7.076

7.357

7.426

7.481

7.373

Pagina 94



bedrag

Onderwijshuisvesting Financieel toezicht Gemeenschappelijke lasten onderwijs Lokaal stimuleringsbeleid Plantage

4.421 2 1.051 633 1.250

Totaal programma 7

7.357


Het nadelig verschil van € 280.882 wordt als volgt verklaard Lagere doorbelasting ambtelijke uren Lagere inkomsten lesgelden Plantage Lagere bijdrage gemeente Culemborg wegens stopzetten subsidie Plantage Lagere salariskosten docenten en overig personeel wegens (deeltijd)ontslag Plantage wegens terugloop leerlingenaantallen Hogere kosten voormalig personeel wegens ww-verplichtingen als gevolg van (deeltijd)ontslag Lagere kosten aanschaf instrumenten Hogere eenmalige bijdrage provincie voor Dansen in de Klas Diverse lagere lasten Plantage Hogere kapitaallasten onderwijshuisvesting, voornamelijk door investeringen in Brede School Tiel Oost Hogere kosten huivesting PI- en RBB-school door aanpassingen in huurcontracten Diverse kleine verschillen

V N N

14 141 111

V N V V V N N N

227 47 14 19 22 217 55 6


N

281

Pagina 95



Onderwijskundige verrijking

netto inv. bedrag

jaarlasten 2014 193

jaarlasten 2015 5

jaarlasten 2016 26

jaarlasten 2017 25

25

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve verrijkingsmaatregelen Reserve multifunctioneel gebouw Avezaath Reserve kapitaallasten Brede Zorgschool

stand per 1-1-2014 183.097 342.561 243.200

toevoeging rente


onttrekkingen 23.974 26.644

16.272 231.800

stand per 31-12-2014 159.123 332.189 475.000


Pagina 96

accountant

Pagina 97


Programma 8

Maatschappelijke voorzieningen Maatschappelijke ondersteuning / Prestatievelden Wmo / Verstrekkingen Wmo / Ouderen en gehandicapten / Allochtonen / Jeugd / Sociaal cultureel werk / Lokaal gezondheidsbeleid / OGGZ en maatschappelijke opvang / Sport / Spelen / Cultuurbeleid / Bibliotheek / Museum / Schouwburg Agnietenhof / Stads- en regionaal archief / Evenementen en volksfeesten

Wat willen we? Krachtige burgers die bereid zijn zich in te zetten voor anderen en hun omgeving. Het Wmo-beleid van de gemeente Tiel levert een bijdrage aan de zelfredzaamheid en participatie van haar inwoners. In haar beleid onderscheidt de gemeente vier groepen inwoners:  Maatschappelijk actieve inwoners  Inwoners met een ondersteuningsvraag  Kwetsbare inwoners  Jeugd. Inzet van het beleid is om eigen kracht en zelfredzaamheid te faciliteren, maar waar nodig zorgt de gemeente met haar partners voor een vangnet voor kwetsbare inwoners. Het Wmo-beleid komt tot stand en wordt uitgevoerd in samenspraak en in co-creatie met onze burgers en onze partners, op basis van vertrouwen. Uitgangspunt hierbij is dat dienstverlening op maat wordt georganiseerd, met oog voor diversiteit, veelal op wijkniveau en uitgaand van het principe één huishouden, één plan en één casusregisseur. Verder is de dienstverlening van de gemeente gericht op preventie en integraliteit, waarbij oplossingen eerst worden gezocht in de nullijn en pas in laatste instantie in de tweede lijn. Er is verbinding tussen het Wmo-beleid en andere verwante beleidsterreinen, zoals veiligheid, wonen en zorg en werk en inkomen. Het Wmo-beleid is verbonden met ontwikkelingen in de regio Rivierenland. Regionaal samenwerken en lokaal borgen is het devies. Tiel wil een aantrekkelijke plaats zijn om te werken en te wonen. Een goed cultureel en sportief klimaat draagt hieraan bij. Tiel heeft een duidelijke centrumfunctie met onder meer regionale voorzieningen op het gebied van cultuur. Met de ontwikkelingen van de Westluidense Poort tot cultureel kwartier wordt de komende jaren een kwaliteitssprong gemaakt. Door de vestiging van culturele instellingen in aanvulling op Schouwburg Agnietenhof wordt de Westluidense Poort dé plek voor kunst, cultuur, informatie en recreatie. De ondergrondse parkeergarage zorgt voor een goede bereikbaarheid van het cultureel kwartier. Op termijn komt hierdoor ruimte op de Waalkade voor een verblijfsgebied en een evenemententerrein.

Pagina 98


Doelenboom Maatschappelijke voorzieningen Krachtige burgers die bereid zijn zich in te zetten voor anderen en hun omgeving


1. Maatschappelijk actieve inwoners zetten zich in voor anderen en hun omgeving

2. Inwoners met een ondersteuningsvraag zo zelfstandig mogelijk mee laten doen aan de samenleving

3. Sluitend vangnet voor kwetsbare inwoners

Wat gaan we daar de komende jaren voor doen? Faciliterend optreden en belemmeringen voor zelfredzaamheid en participatie zoveel mogelijk wegnemen:  daarbij extra inspanningen verrichten voor degenen die bijdragen (ruimte voor initiatieven van burgers) en voor degenen die zorgen (zorgvrijwilligers en mantelzorgers)  ten behoeve van verdere ontwikkeling van het vrijwilligerswerk onderzoek verrichten naar de vraag of het aanbod van het vrijwilligerswerk voldoet  investeren in samenwerking met de Tielse scholen op voortzetting van de maatschappelijke stages

Op basis van een integrale inschatting (op levensdomeinen) van de ondersteuningsvraag zo nodig optreden, gericht op het zo zelfstandig en zelfredzaam mogelijk mee kunnen doen aan de samenleving, met gebruikmaking van eigen kracht. Extra in te zetten:  in elk geval in 2014 voor de gemeente Tiel en haar partners intervisie op de kwaliteit van ondersteuning organiseren (in samenspraak met partners en hun klanten)  initiatieven in samenwerking met organisaties en inwoners in Tiel beter in kaart brengen en waar mogelijk verbeteren onder meer door deze beter te verbinden, te beginnen met het ouderenwerk

 Onverminderd zorgdragen voor een vangnet  Investeren in een aanpak die zelfredzaamheid en participatie bevordert Extra in te zetten:  bundelen van ‘achter de voordeur’-initiatieven en daarmee ook vroeg-signalering volgens principe één klant - één plan - één hulpverlener inrichten  budgetbegeleiding en schuldhulpverlening op maat  aanwezige dagopvang en dagbesteding in Tiel (in relatie tot regio) in kaart brengen en toetsen op de beoogde transformatie naar meer zelfredzaamheid en participatie  uitvoerende organisaties opdracht geven zich in te zetten voor verbinding tussen omwonenden en bewoners van voorzieningen in de wijk  bevorderen van contact tussen omwonenden en bewoners van voorzieningen in de wijk

Pagina 99


Doelenboom Maatschappelijke voorzieningen Krachtige burgers die bereid zijn zich in te zetten voor anderen en hun omgeving


4. Krachtige jonge burgers door doorontwikkeling centrum Jeugd en Gezin


Het komende jaar wordt het uitvoeringsplan WMO en Jeugd vastgesteld met daarin de volgende aandachtspunten:  een gezonde positieve opvoeding  een succesvolle schoolloopbaan  talentontwikkeling  participatie  goede jeugdhulp waar nodig Voorbereiding op de transitie jeugdzorg 2015, waarbij  ouders worden versterkt in hun rol als opvoeder  professionals worden ondersteund om problemen vroegtijdig te signaleren  zoveel mogelijk hulp wordt aangeboden in de directe omgeving  de hulpverlener generalist is  als veiligheid van het kind in het geding is, direct wordt ingegrepen 

5. Sport: zoveel mogelijk Tielenaren laten bewegen en voldoende faciliteiten bieden voor een actieve levensstijl

  

Op basis van een accommodatie beleidsplan voldoende sportaccommodaties duurzaam faciliteren De sportaccommodaties in gebruik geven aan verenigingen en burgers ten behoeve van hun initiatieven op het gebied van actieve sportbeoefening Het verlenen van subsidies voor initiatieven van verenigingen en burgers op het gebied van actieve sportbeoefening Waar mogelijk in samenwerking met de Tielse sportverenigingen laagdrempelige sportactiviteiten aan te bieden op scholen en in de wijk door de inzet van combinatiefunctionarissen sport (3,3 fte)


Pagina 100

Indicatoren Speerpunt 1 t/m 4 In het Wmo-beleidsplan wordt voorgesteld dat voor 2014, in het kader van het uitvoeringsprogramma Wmo, geëxperimenteerd gaat worden met een nieuwe verantwoordingssystematiek. Voorgesteld wordt om gebruik te gaan maken van eenvoudige effectindicatoren als vertrekpunt voor een subjectief expertoordeel. De indicatoren hebben betrekking op klanttevredenheid en medewerkerstevredenheid. In de commissie Samenleving willen wij deze indicatoren graag verder uitwerken. Speerpunt 5 In het sportbeleid 2006-2015 'Sport beweegt, sport bindt' zijn diverse indicatoren opgesteld. In de afgelopen jaren zijn deze indicatoren niet jaarlijks gemeten, waardoor éénduidige monitoring ontbreekt. Voor sport zal een actualisatie van de indicatoren moeten plaatsvinden. De oude indicatoren zijn niet bruikbaar

Wat hebben we aan beleid? Wet maatschappelijke ondersteuning  'Krachtige Burgers' Beleidsnota Wet maatschappelijke ondersteuning Tiel 2013-2016  Afbakeningsvoorstel Wmo 2013  Visie op de Samenleving 2013  Notitie dienstverlening en sturing in het Sociale Domein 2013  Regionale Visie 2012  Regionale kadernota najaar 2013 Maatschappelijk actieve inwoners  Spelen in Tiel, speelruimtebeleid gemeente Tiel 2005-2010  Joppenbeleid  Kadernotitie Brede School 2006  Nota Inburgeringsbeleid 2007 en verordening Wet Inburgering  Kadernota Maatschappelijke Participatie en Sociale Integratie, inclusief uitvoeringsprogramma 2008-2012


Pagina 101

Inwoners met een ondersteuningsvraag  Verordening burgerparticipatie Wmo  Op het terrein van mantelzorg en vrijwilligerswerk is geen beleidskader opgesteld. Op basis van de afspraken met Mozaïek (subsidiebeschikking) worden mantelzorgers en vrijwilligers ondersteund:  Top in Tiel 'zo lang mogelijk zelfstandig wonen' 2007  Woonvisie najaar 2013  Verordening individuele voorzieningen gemeente Tiel 2010 Kwetsbare inwoners Voor dit beleidsterrein vormt het Wmo-beleid van de Gemeente Nijmegen -als hiervoor aangewezen centrumgemeente- het kader. Binnen de Regio Rivierenland is een meerjarig uitvoeringsprogramma OGGZ/MO opgesteld van waaruit met ketenpartners gewerkt wordt aan concrete resultaten op deze terreinen. Het betreft de volgende beleidsterreinen:  Maatschappelijke opvang  Geestelijke gezondheidszorg  Verslavingsbeleid Krachtige jonge burgers  Krachtige jonge burgers, nota jeugdbeleid 2013-2016  Voortgangsnotitie Centrum voor Jeugd en Gezin Tiel 2011  Plan van aanpak Centrum Jeugd en Gezin Tiel 2011  Startnotitie Opvoeden en Opgroeien in Tiel 2010  Plan van aanpak 2013 transitie Jeugdzorg regio Rivierenland 2012  Peuterspeelzaalwerk, kwaliteitsregels en toezicht- en handhaving kinderopvang 2009  Regionale visie op het Centrum voor Jeugd en Gezin 'Denk om onze kinderen' 2009  Lokale visie op het Centrum voor Jeugd en Gezin 'Opvoeden en opgroeien' 2009 Sport  Sport beweegt, sport bindt, sportbeleid gemeente Tiel 2006-2015 Gezondheid In de Wmo-beleidsnota krachtige burgers is een paragraaf preventie opgenomen. In deze paragraaf wordt de relatie met het lokale gezondheidsbeleid gelegd, alsmede ook de koppeling naar andere levensgebieden.  Nota 'Aanpak sociaal economische gezondheidsverschillen' 2005-2006  Regionale Nota gezondheidsbeleid 2012-2015 'Gezond verder'


Pagina 102

Vitale en aantrekkelijke stad  Cultuurnota 2007-2010 + evaluatie 2011  Beleidsvisie 2011-2016 'Een museum = 1 geheel'  Convenant uitvoering Bibliotheekwerk 2012-2015  Convenant Schouwburg en Filmtheater Agnietenhof 2013 t/m 2016  Nota evenementenbeleid 2013 (wordt in het najaar vastgesteld)

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Wet maatschappelijke ondersteuning In 2013 heeft de gemeenteraad van Tiel de Wmo-beleidsnotitie 'Krachtige Burgers' vastgesteld. Dit Wmo-beleidsplan is tot stand gekomen in een interactief traject met burgers van Tiel, met partners in het Sociaal Domein, met de Wmo-raad en met medewerkers van de gemeente Tiel. Daartoe zijn op verschillende momenten in verschillende samenstellingen bijeenkomsten georganiseerd. Gezien de richting waarin de maatschappij zich ontwikkeld, waarbij sprake is van een overheid die zich meer op afstand houdt en waar een grotere rol wordt gevraagd van actieve inwoners en waarbij er steeds minder geld beschikbaar is, kan een eigentijds Wmobeleidsplan alleen maar tot stand komen in samenwerking en samenspraak met burgers en partnerorganisaties (co-creatie). De ontwikkelingen in het sociale domein vrágen ook een andere rol van de overheid c.q. de gemeente. De kunst zal zijn om met minder middelen minstens dezelfde kwaliteit te borgen, waarbij de burger de regie krijgt en de gemeente een faciliterende rol inneemt. Daarnaast spelen de drie decentralisaties in het sociaal domein. Deze decentralisaties worden naar nu wordt verwacht, per 1 januari 2015 ingevoerd. Het betreft: 1. de AWBZ-functie 'begeleiding naar de Wmo', 2. Jeugdzorg en 3. de uitvoering van de Participatiewet. Die overdracht van taken gaat gepaard met een overheveling van budget naar de gemeente en een daaraan gekoppelde bezuiniging. Over de precieze omvang van het budget zal rond de behandeling van de perspectievennota 2014 meer bekend zijn. Een en ander betekent dat de gemeenten verantwoordelijk worden voor nieuwe taken, die zij geacht worden efficiënter uit te voeren. Dit betekent dat gemeenten scherpe keuzes moeten maken. De uitvoering van taken zal voor een deel door inwoners (de actieve/zelfredzame burgers) zelf gedaan moeten gaan worden of zal helemaal niet meer worden gedaan. Partners en gemeenten zullen deze taken bovendien efficiënter moeten gaan uitvoeren. Bijvoorbeeld door het aangaan van nieuwe samenwerkingsverbanden. Tot slot zal de gemeente zich steeds moeten afvragen: welke rol neem ik hier in? Al met al kunnen we spreken van een ingrijpende transitie op sociaal en cultureel gebied, voorbij weten regelgeving, een proces zonder einddatum en zonder scherp (dat is: 'smart') te formuleren einddoelen. Het Wmo-beleidsplan biedt in dit proces de kaders op grond waarvan keuzes moeten worden gemaakt. Aan het beleidsplan zal een vierjarig uitvoeringsprogramma worden gekoppeld.


Pagina 103

Gezien het feit dat de impact van de decentralisaties te groot zijn voor de afzonderlijke gemeenten, maakt dat er ook regionaal wordt ingezet op de transities in het sociaal domein. Het gaat dan om verdere uitwerking van de participatiewet (RIW), de Wmo en de nieuwe Jeugdwet en aan te brengen dwarsverbindingen op het gebied van rolneming en principes, de afweging lokaal – bovenlokaal, communicatie, portaalfunctie, houding en gedrag, informatiemanagement en de multiprobleme aanpak. 'Regionaal wat moet, lokaal wat kan' (of andersom?). De overwegingen tot samenwerking zijn (onder het motto 'Iedere gemeente afzonderlijk kan niet alle nodige kwaliteit borgen, samen kunnen ze dat wel'):  Het is een kans om resultaten te halen tegen lagere kosten  Samen kunnen we financiële middelen bemachtigen (van Provincie en Rijk), die voor ieder afzonderlijk niet bereikbaar zijn  Bovenlokale partijen vragen om één gesprekpartner. Dat kunnen uitvoerende partijen zijn die voor meerdere gemeenten werken (STMR, MEE, etc.) maar ook bovenlokale partners zoals zorgverzekeraars en corporaties  Gezamenlijke afstemming geeft voor burgers duidelijkheid hoe zaken in de regio zijn geregeld. Sport Uitvoering geven aan het sportaccommodatiebeleid nadat dit is vastgesteld. Uitgangspunten daarbij zijn de bestaande voorzieningen instandhouden; voldoende voorzieningen ter beoefening van de sport conform de normering van de NOC*NSF en waar mogelijk onderhouden beheertaken overdragen aan de sportverenigingen. Spelen In het kader van de uitgangspunten van het Wmo-beleidsplan uitvoering geven aan de raadsmotie waarbij onderhoud en beheer van speelplaatsen in handen van de burger worden gelegd. Inburgering en Integratie Vanaf 2014 zal het Inburgering- en Integratiebeleid worden vormgegeven binnen de kaders van het nieuwe Wmo-beleid. Er wordt in het Wmo–beleid niet gewerkt met doelgroepen, wel is er uitdrukkelijk aandacht voor diversiteit. Gezondheid In de preventieparagraaf van het Wmo-beleidsplan is de relatie Wmo – lokaalgezondheidsbeleid gelegd. Deze relatie zal nader worden uitgewerkt in de nota lokaalgezondheidsbeleid die in 2014 zal worden geproduceerd.

Pagina 104


Vitale en aantrekkelijke stad Cultureel Kwartier en Cultuurcluster: Zoals ook in programma 5 staat beschreven wordt de Westluidense Poort de 'cultuurpoort' van de stad. Het project Westluidense Poort is in juli 2013 gegund. De voorbereidingen op de organisatie van het Cultuurcluster zijn in volle gang evenals de afstemming tussen de culturele partners in het Cultureel Kwartier betreffende de samenwerking rond programmabeheer, publiciteit, publiekservice en het facilitair beheer. Inmiddels is besloten om de publieksruimten van Schouwburg en Filmtheater Agnietenhof te verbouwen. Dit betekent een impuls in de verblijfskwaliteit, een bescheiden verruiming van de capaciteit van de zalen en extra mogelijkheden voor het generen van inkomsten uit horeca en verhuur.

Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten 1. Actieve inwoners 2. Inwoners met een ondersteuningsvraag 3. Kwetsbare inwoners 4. Krachtige jonge burgers

5. Sport

Actiepunten Voor 2014 zal een uitvoeringsprogramma Wmo en uitvoeringsplan 2014 worden opgezet, waarbij het nieuw vastgestelde Wmo-beleidsplan als uitgangspunt dient. In elk geval zullen de volgende zaken hierin worden ontwikkeld: 1. Doorontwikkeling loket WWZ, waarin de toegang voor de burger wordt geregeld 2. Ontwikkeling van een model waarbij de regie zo dicht mogelijk bij cliënt wordt belegd (persoonsvolgend budget) 3. Experiment nieuw verantwoordingsmodel en beoordelingssystematiek 4. Huidige 'Wmo-foto' afzetten tegen uitgangspunten in co-creatie met partners, Wmo-raad en inwoners van Tiel 5. Bovenstaande zaken waar nuttig opzetten in proeftuinen 6. Ontwikkeling van een communicatieplan.  Uitvoering geven aan het sportaccommodatiebeleid, nadat dit is vastgesteld  De gemeentelijke sportaccommodaties onderhouden en waar nodig renoveren op basis van onderhoudsplannen  De ontwikkeling van een wielerpark Schaarsdijkweg (wielerparcours en BMX – terrein) voortzetten  Sportverenigingen ondersteunen en faciliteren met sportsubsidies en de inzet van sportcombinatiefunctionarissen  Sportcombinatiefunctionarissen inzetten op:  de ondersteuning van sportverenigingen  het stimuleren van bewegen/sporten van jongeren in het (speciaal)onderwijs en de wijk  Indicatoren herijken voor de monitoring van de resultaten van het sportbeleid


Overige onderwerpen Vitale en aantrekkelijke  stad 

Pagina 105

Verbouwing publieksruimten, nieuwe vergaderruimten en een bescheiden vergroting capaciteit zalen (door plaatsing extra rijen) in Schouwburg Agnietenhof Start realiseren cultuurkwartier Westluidense Poort

Pagina 106




werkelijk 2012 19.646 4.543 15.103

begroot 2013

begroot 2014

20.134 3.735 16.399

19.673 3.526 16.147

35

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

19.439 3.526 15.913

19.445 3.525 15.920

19.780 3.525 16.255

32

32

31

15.103

16.434

16.147

15.945

15.952

16.286

346 75

328 224

325 105

339 103

347 175

353 228

15.374

16.538

16.367

16.181

16.124

16.411


Pagina 107

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.9 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.16 8.17 8.18 8.19

Maatschappelijke ondersteuning Prestatievelden Wmo Verstrekkingen Wmo Ouderen en gehandicapten Allochtonen Jeugd Sociaal Cultureel Werk Lokaal gezondheidsbeleid OGGZ/maatschappelijke opvang Sport Spelen Cultuurbeleid Bibliotheek Museum Schouwburg Agnietenhof Stads- en regionaal archief Evenementen en volksfeesten Totaal programma 8

bedrag 339 151 5.372 26 185 791 1.143 1.913 144 2.130 250 273 831 422 1.318 439 640 16.367

Pagina 108



Het voordelig verschil van € 171.089 wordt als volgt verklaard Lagere eenmalige vrijval reserve stadsverfraaiing Lagere eenmalige vrijval reserve evenementenfonds Hogere onttrekking reserve vervangingsinvesteringen Agnietenhof Hogere kapitaallasten Agnietenhof (investeringen doorgeschoven) Hogere salariskosten Agnietenhof Lagere kapitaallasten museum door aanpassing rentepercentage van 4,75% naar 4% Per saldo lagere salariskosten museum (lagere salariskosten en lagere vergoeding) Lagere doorbelasting ambtelijke uren In 2013 incidentele kosten voor transities en proces rondom Wmo-beleidsplan Lagere verstrekkingen Wmo o.a. door effecten kanteling en verlening contracten hulpmiddelen Lagere kosten inburgering door afschaffing verplichte inburgering Hogere incidenteel budget ten behoeve van transitie jeugdzorg Lagere uitgaven Mozaïek als gevolg van doorwerking bezuinigingen Lagere uitgaven peuterspeelzaalwerk door kostenbeheersing Opgelegde taakstelling GGD van € 85.000 leidt tot lagere kosten In 2013 was een incidenteel budget voor het opstellen van het sportaccommodatiebeleidsplan beschikbaar In 2013 incidenteel budget aanpassing toegankelijkheid binnensportaccommodaties Hogere kapitaallasten buitensportaccommodaties door nieuwe investeringen (kunstgrasvelden Ridderweide en incidenteel wielerbaan) Lagere kapitaallasten door JOP Vijverterrein Bezuiniging opheffen speelvoorzieningen Diverse kleine verschillen

N N V N N V V V V V V N V V V V V

137 15 36 33 6 3 6 121 147 150 23 99 90 42 85 61 25

N V V N

361 44 25 36


V

171

Pagina 109



Stoelen grote zaal Agnietenhof

netto inv. bedrag

jaarlasten 2014 303

jaarlasten 2015

jaarlasten 2016 32

jaarlasten 2017 32

31

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve collectie Museum Reserve onderhoud Museum Reserve vervangingsinvesteringen Agnietenhof Algemene reserve Agnietenhof Reserve Wet Maatschappelijke Ondersteuning Reserve subsidie amateurkunst Reserve kapitaallasten korfbalveld Reserve Jeugd en Gezin Reserve Elektronisch Kinddossier Reserve Evenementenfonds

stand per 1-1-2014 36.256 19.195 1.739.798 82.596 54.000 31.731 37.493 466.614 1.546 7.712

toevoeging rente

69.592

1.781

overige toevoegingen 19.195 234.996

onttrekkingen

100.176

5.191

stand per 31-12-2014 36.256 38.390 1.944.210 82.596 54.000 31.731 34.083 466.614 1.546 7.712


Pagina 110

accountant

Pagina 111


Programma 9

Het besturen van de stad Verkiezingen / Raad en commissies / Burgemeester en wethouders / Bestuursondersteuning / Bestuurlijke samenwerking / Juridische zaken / Wijkgericht werken / Stadspromotie

Wat willen we? De burgers van Tiel staan in het gemeentelijk handelen centraal. De kwaliteit van beleid en projecten geïnitieerd door de gemeente wint aan kracht en draagvlak wanneer burgers hierin participeren. De kwaliteit van de lokale samenleving als geheel wint aan kracht als burgers daar verantwoordelijkheid voor nemen. Meedoen en meedenken van mensen is zowel een middel als een doel. De transities in het sociale domein (zie programma 8) die gepaard gaan met forse bezuinigingen betekenen een herijking van de mate waarin burgers een beroep kunnen doen op de overheid. Tegen die achtergrond is het des te belangrijker dat burgers hun eigen verantwoordelijkheid nemen. Tiel wil dat zo goed mogelijk faciliteren en stimuleren. De eerste stap die de gemeente zet om burgers te motiveren mee te doen en te denken, is om hen snel en adequaat te informeren. Tiel doet dat op een moderne wijze, via email, internet en twitter. Bij (de uitvoering van) plannen worden burgers tijdig, direct en voortdurend geïnformeerd en betrokken. Ook zal de gemeente steeds meer ruimte gaan maken voor initiatieven vanuit de bevolking. Uitgangspunt voor gemeentelijk handelen is dan de vraag hoe een initiatief mogelijk kan worden en niet waarom een initiatief niet zou kunnen. Niet alleen burgers denken mee met de gemeente, de gemeente denkt ook actief mee met de burgers. De organisatieontwikkeling 'Expeditie Tiel' (zie paragraaf E) ondersteunt deze omslag in denken en handelen in de ambtelijke organisatie. Wijken, dorpsgemeenschappen en buurten spelen een centrale rol in de ontwikkeling van Tiel en het leefbaar houden van de stad. De wijkschouwen maken de lijnen tussen bestuurders, ambtenaren en bewoners/ondernemers korter. In de wijk ontmoeten wijkbewoners, bestuurders en ambtenaren elkaar. De raad heeft besloten om in 2013 en 2014 stadsgesprekken te gaan organiseren waarbij de raad op wijkniveau graag in gesprek wil gaan over het onderwerp leefbaarheid in de wijken. De gemeente wil de betrokkenheid en verantwoordelijkheid van de inwoners versterken door middel van wijkschouwen en beschikbaar stellen van wijkbudgetten. De raad en het college geven vorm en inhoud aan hun rolverdeling in het kader van het dualisme. In het kader van het bestuurlijk – ambtelijk samenspel (BAS) worden concrete verbeteringen doorgevoerd. Ter ondersteuning van de controlerende taak van de raad is er een lokale rekenkamer ingesteld, die de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentelijk handelen onderzoekt en daarover rapporteert. Deze rekenkamer zal in 2014 anders en goedkoper worden ingericht.


Pagina 112

Tiel onderhoudt in regionaal verband relaties met andere gemeenten in Rivierenland. De arbeidsmarkt en de woningmarkt functioneren niet lokaal maar op regionale en soms bovenregionale schaal. Tiel hecht aan goede afstemming, maar waakt voor overmatige bestuurlijke en ambtelijke drukte. De inhoud en thematieken zijn leidend voor de vraag met welke collega-gemeenten intensiever wordt samengewerkt en hoe die samenwerking er uit ziet. De samenwerking met Culemborg en Geldermalsen, die is ingezet op het terrein van de bedrijfsvoering, wordt verder uitgebouwd. Tiel wil haar kwaliteiten niet alleen behouden, maar ook uitbouwen en doet dit met andere partners, zoals collega-gemeenten in de regio en provincie Gelderland. Tiel wil de blik ook verder richten dan Rivierenland. In het kader van het Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (zie paragraaf H) werkt Tiel samen met de zeven andere grote steden in Gelderland en met de provincie. Op nationaal niveau is Tiel aspirantlid van het Platform Middelgrote Gemeenten. Tiel richt tevens de blik over de grens en verkent de mogelijkheden van deelname aan Euregio Rhein-Waal. Stadspromotie brengt het unieke karakter van Tiel voor het voetlicht. Daarmee ondersteunt Tiel een goed ondernemersklimaat, maar maakt ook zowel potentiële nieuwe bewoners als toeristen nieuwsgierig naar Tiel. Tiel is een regiostad waar het goed toeven is: Schouwburg en Filmtheater 'de Agnietenhof', het centrum voor de kunsten 'De Plantage', het ziekenhuis, een gevarieerd winkelaanbod en gezellige uitgaansmogelijkheden. Tiel staat bekend als een stad voor evenementen met grote allure zoals het Fruitcorso en Appelpop.

Pagina 113


Doelenboom Het besturen van de stad

De burgers van Tiel staan in het gemeentelijk handelen centraal


1. Het versterken van de verantwoordelijkheid en betrokkenheid van inwoners, ondernemers en organisaties

2. Versterken van de positie van Tiel door regionale samenwerking

3. Het versterken van het imago van Tiel

Wat gaan we de daar de komende jaren voor doen? 1. Het tijdig betrekken van burgers, bedrijven en organisaties bij de vorming en uitvoering van plannen 2. In communicatie en contacten stimuleren van eigen verantwoordelijkheid en (burger)initiatief 3. Het tweemaal per jaar uitvoeren van wijkschouwen in 8 wijken 4. Inzet van wijkbudgetten 5. Uitvoeren van bedrijfsbezoeken door het college 6. Het houden van stadsgesprekken van de raad

1. 2. 3. 4.

Investeren in de samenwerking binnen het verband van de Regio Rivierenland Investeren in de samenwerking met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg Investeren in de samenwerking binnen het sociaal domein (RIW, CJG, etc.) Investeren in samenwerking op gebied van de waterketen

1. Tiel blijven positioneren als 'stad van Flipje' 2. Inzetten op versterking van de profilering door Tiel ook te positioneren als centrum van de Betuwe 3. Gebruik maken van free publicity, (sociale) media, website en nieuwsbrief

Pagina 114


Indicatoren Het besturen van de stad 1.

Inwoners, ondernemers en organisaties 2011 Aantal stadsgesprekken door de raad Aantal bedrijfsbezoeken door het college Aantal georganiseerde wijkschouwen *

x 4 tot 6 15

Saldo wijkbudget per 31-12: ** - Kapel Avezaath - Passewaaij - Centrum - Noord - Oost - West - Wadenoijen - Zennewijnen

€ 16.777 40.236 16.230 28.938 28.371 18.342 23.607 28.366

Raadsperiode 2012 2013 x 2 + pilot 4 tot 6 15 10 tot sept. 2013 € 23.212 42.485 10.032 30.000 30.000 17.364 23.627 23.750

bron 2014 2

gemeente Tiel

gemeente Tiel

nulmeting (2010) x 4 tot 6 15

norm 4 16

€ 0 x 34.338 x 30.336 x 16.704 x 11.758 x 30.000 x 7.115 x 13.707 x x = gegevens onbekend

* **

Er zijn in Tiel acht wijken. In elke wijk wordt twee maal per jaar een wijkschouw georganiseerd. Het gaat om initiatieven (fysiek of sociaal) die de wijk ten goede komen en waarvoor geen reguliere gelden beschikbaar zijn. Vooraf vindt afstemming plaats tussen de initiatiefnemers (bewoners dan wel wijkverenigingen) met de gemeente over deze initiatieven. Verder wordt als uitgangspunt gehanteerd: - niet meer dan een kwart van het wijkbudget wordt aangewend voor organisatiekosten - niet meer dan een kwart van het wijkbudget wordt aangewend voor wijkfeesten (indien het oogmerk is sociale cohesie bevorderen) - het project mag niet in strijd zijn met het gemeentelijk beleid.

3.

Imago van Tiel Aantal bezoekers van de Zaak van de Stad

2011 6.695

Raadsperiode 2012 2013 6.538 5.671 tot sept. 2013

bron 2014 Zaak van de Stad

nulmeting (2010) 6.130

norm x


Voor speerpunt 2 zijn geen indicatoren ontwikkeld.


Pagina 115

Wat hebben we aan beleid?  

Notitie wijkgericht werken in de praktijk 2005 Visie stadspromotie 2013

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Terugtredende overheid / ruimte geven en faciliteren Er is sprake van een terugtredende overheid. Bewoners, ondernemers en organisaties zullen vaker en meer zelf verantwoordelijkheid moeten gaan dragen voor maatschappelijke opgaven. Bezuinigingen maken dit noodzakelijk. Deze nieuwe verhoudingen vragen om een andere rolverdeling en een herijking van wederzijdse verwachtingen. Wat doet de overheid niet meer wat zij voorheen wel deed? Denk daarbij aan de transities in het sociale domein. Welke nieuwe vragen roept dit op? Naast bedreigingen zijn er ook kansen. De nieuwe terugtredende rol van de gemeentelijke overheid brengt met zich mee dat er meer ruimte ontstaat voor slim en creatief particulier initiatief. De gemeente zal deze ruimte –binnen algemene kaders– dan ook moeten geven en/of faciliteren. Dit vraagt om een cultuuromslag bij zowel het bestuur, politiek en de ambtelijke organisatie als bij bewoners, ondernemers en organisaties. Nieuw sturingsconcept / gezamenlijke koers Steeds meer zaken worden opgepakt in regionaal verband. Denk aan de vorming van de Omgevingsdienst Rivierenland, de overgang van de Brandweer naar de Veiligheidsregio, de regionale samenwerking op gebied van de wateropgave, de samenwerking met de gemeenten Geldermalsen en Culemborg op gebied van de bedrijfsvoering, de discussie rond de vorming van een Regionale Infrastructuur Werk, de overgang van Bureau Toezicht en Handhaving naar de AVRI, etc. Beleidsmatige samenwerking vindt (steeds meer) plaats binnen de programmaraden van de regio Rivierenland. Parallel daaraan werkt de gemeente Tiel ook samen met andere (regio) gemeenten in het kader van het Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO, KSB en Regiocontract). Dit vraagt om het ontwikkelen van een geheel nieuw sturingsconcept. Het roept allerlei nieuwe vragen op: Hoe zorgen we voor samenhang tussen de besluitvorming op de verschillende dossiers? Hoe borgen we integraliteit van de uitvoering als zoveel taken op afstand komen te staan? Hoe wil de gemeenteraad worden betrokken? Welke samenwerkingsvorm draagt het meeste bij aan de ontwikkeling van Tiel? Welke boodschap draagt Tiel uit in de regio? Om hier meer vorm en inhoud aan te geven, is er 'een strategisch beraad’ ingesteld, waarin het college en het MT gezamenlijk de koers van Tiel gaan uitzetten met betrekking tot regionale samenwerking. De gemeente Tiel zal de rollen van eigenaar, opdrachtgever en afnemer van regionale samenwerking en diensten die regionaal georganiseerd zijn op een goede manier met elkaar moeten combineren. Het rekenkamerrapport 'Grip op samenwerking' geeft hiervoor verschillende suggesties.


Pagina 116

Regio Rivierenland Regio Rivierenland heeft in 2012 en 2013 zijn functioneren geëvalueerd. Gewerkt is aan voorstellen tot omvorming van de structuur en verbetering van het functioneren. In 2014 krijgt de vernieuwing zijn beslag. Tiel zet daarbij in op flexibiliteit in regionale samenwerking en op een duidelijke focus van het Regiokantoor op procesondersteuning en lobby voor, op basis van de regionale visie gezamenlijk vast te stellen, dossiers. Samenwerking Culemborg, Geldermalsen Tiel De samenwerking tussen Culemborg, Geldermalsen en Tiel krijgt steeds meer vorm. In mei 2013 hebben de drie gemeenteraden ingestemd met de samenvoeging van de afdelingen IM/ICT, Financiën en Personeel & Organisatie van de drie gemeenten. Er wordt gestreefd naar samenvoeging per 1 januari 2014. Op dit moment worden de implementatieplannen uitgewerkt. In oktober 2013 zal blijken of deze datum haalbaar is. Op termijn komen alle bedrijfsvoeringonderdelen onder de CGT-samenwerking. Andere taakvelden zijn daarbij niet uitgesloten. In juni 2013 is een Governance traject gestart dat een antwoord moet bieden op vragen over de bestuurlijke en ambtelijke aansturing van de samenwerking, de juridische en organisatorische vormgeving, de fysieke huisvesting en de verrekening van de kosten en opbrengsten. In het najaar van 2013 ontvangen de gemeenteraden de resultaten ter besluitvorming. Beeldmerken In marketingtermen heeft Tiel twee krachtige merknamen: 'Flipje' en 'de Betuwe'. De revival van Flipje is inmiddels volop zichtbaar in Tiel en wordt verder uitgebouwd via acties en publicaties en de inzet daarbij van ondernemers en inwoners. De gemeente Tiel benut daarmee het positieve imago van Flipje maximaal ten bate van stadspromotie. Ook vanuit Stadspromotie zal Tiel zich als belangrijke stad binnen de regio stevig positioneren als 'centrum van de Betuwe'. Want ook de Betuwe is een krachtige marketingterm. Uit onderzoek van Hendrik Beerda, de merkkracht van streken, staat De Betuwe op de 9e plaats in de top 25. Verkiezingen In 2014 worden de gemeenteraadsverkiezingen en de verkiezingen voor het Europese Parlement gehouden. Wij onderzoeken of de gemeente deze verkiezingen kan ondersteunen in de vorm van Kieskompas of iets dergelijks.

Pagina 117


Wat gaan we doen in 2014? Speerpunten Inwoners, ondernemers en organisaties

Regionale samenwerking Imago van Tiel

Overige onderwerpen Verkiezingen

Actiepunten  Bewoners, ondernemers en organisaties actief betrekken bij plannen in het ruimtelijke (onder andere herinrichting, bestemmingsplan) en het sociale (onder andere burgerwachten, buurtbemiddeling) domein  Inspelen op initiatieven uit de samenleving door hiervoor ruimte te maken en/of deze te faciliteren  Meer aandacht besteden aan het sociale domein in de wijkschouwen en wijkbudgetten inzetten voor verbetering van zowel de fysieke als de sociale aspecten in de wijk  Beleid ontwikkelen op het gebied van burgerbetrokkenheid en overheidsparticipatie  Uitvoeren bedrijfsbezoeken en bijwonen bijeenkomsten van het georganiseerde bedrijfsleven door het college  De gemeenteraad houdt stadsgesprekken  Aanpassen vormen voor regionale samenwerking gericht op kansen voor de toekomst  Doorontwikkelen samenwerking Culemborg, Geldermalsen en Tiel  Tiel blijven positioneren als 'stad van Flipje'  Inzetten op versterking van de profilering van Tiel als 'centrum van de Betuwe': een aantrekkelijke stad om te wonen, werken en winkelen  Inzetten van stakeholders die Tiel op een positieve wijze voor het voetlicht brengen  

Organiseren gemeenteraadsverkiezingen 19 maart 2014 Organiseren verkiezingen voor het Europees Parlement 22 mei 2014

Pagina 118




werkelijk 2012 4.826 348 4.478

begroot 2013

begroot 2014

5.859 28 5.831

4.478

5.831

18 19

30

4.477

5.801

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

4.688 26 4.662

4.605 26 4.579

4.603 26 4.577

4.603 26 4.577

10

10

10

10

4.672

4.589

4.587

4.587

4.672

4.589

4.587

4.587

Pagina 119


Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2014 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.7 9.8 9.9

bedrag

Verkiezingen Raad en commissies Burgemeester en wethouders Bestuursondersteuning Bestuurlijke samenwerking Juridische zaken Wijkgericht werken Stadspromotie

51 897 1.162 1.602 178 359 194 229

Totaal programma 9

4.672


Het voordelig verschil van € 1.128.986 wordt als volgt verklaard Hogere doorbelasting ambtelijke uren Twee verkiezingen in 2014, nul in 2013 Lagere salarislasten raad Lager budget rekenkamer Hogere verzekeringspremies Frictiebudget reorganisatie, incidenteel in 2013 Kosten samenwerking CGT, incidenteel in 2013 Teruggaaf rekeningoverschot 2012 regio Rivierenland Hogere algemene kosten regio Rivierenland Lager budget bezwaar en beroepschriften Bijdrage reserve wijkgericht werken, incidenteel in 2013 Diverse kleine verschillen

N N V V N V V N N V N N

215 51 10 20 6 901 613 62 40 14 30 25


V

1.129

Pagina 120



netto inv. bedrag

Alsnog budget opnemen voor de rekenkamer

jaarlasten 2014

jaarlasten 2015 10

jaarlasten 2016 10

jaarlasten 2017 10

10

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve wijkgericht werken

stand per 1-1-2014 170.472

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2014 170.472

Pagina 121


Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In dit hoofdstuk geven wij een overzicht van die baten en lasten die niet direct samenhangen met een programma. Dit zijn de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de opbrengst OZB en de algemene uitkering de belangrijkste zijn, en de ramingen voor onvoorzien, alsmede een aantal stelposten, waarvan de nadere invulling in de loop van het jaar zal plaatsvinden.

Algemene dekkingsmiddelen Hieronder vindt u een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen bedragen x € 1.000

Heffingen Algemene uitkering gemeentefonds Geldleningen Dividend van deelnemingen Totaal

werkelijk 2012 -7.224 -43.073 -180 -150 -50.627

begroot 2013 -7.686 -42.910 -222 -168 -50.986

begroot 2014 -7.102 -43.238 -209 -155 -50.704

begroot 2015 -7.163 -40.116 -209 -155 -47.643

begroot 2016 -7.221 -39.884 -223 -155 -47.483

begroot 2017 -7.257 -38.929 -223 -155 -46.564

Toelichting heffingen De raming 2014 is als volgt opgebouwd: Omschrijving Onroerend zaakbelasting gebruikers Onroerend zaakbelasting eigenaren Hondenbelasting Toeristenbelasting Reclamebelasting Precarioheffing Kosten heffing, invordering en uitvoering wet WOZ Totaal

lasten

599.700 599.700

baten 1.229.000 5.664.000 235.750 40.000 500.000 33.600 7.702.350

saldo 1.229.000 5.664.000 235.750 40.000 500.000 33.600 -599.700 7.102.650


Pagina 122

Voor een toelichting op de opbrengsten OZB, hondenbelasting, toeristenbelasting en reclamebelasting en het door ons voorgestelde tarievenbeleid verwijzen we u naar de paragraaf A, lokale heffingen, van deze begroting. De opbrengst reclamebelasting wordt, na aftrek van gemaakte kosten (met name van de BSR), één op één doorbetaald aan de ondernemersverenigingen. De raming opbrengst precarioheffing betreft alleen de rechten voor verkoopstandplaatsen en terrassen. U heeft besloten om het vanaf 1 juli 2012 mogelijk te maken precarioheffing op te leggen voor kabels en leidingen. De opbrengst hiervan bedraagt € 1.072.000 per jaar. Maar omdat onzeker is dat de heffing wettelijk in stand blijft hebben we deze opbrengst niet in deze begroting geraamd. Mocht de heffing mogelijk blijven dan nemen we deze mee in een voortgangsrapportage en/of de jaarrekening. Daarnaast worden de kosten van heffing en invordering door BSR voor de helft gedekt uit de rioolheffing.

Toelichting algemene uitkering De raming van de algemene uitkering is gebaseerd op de meicirculaire 2013. Hieronder volgt een toelichting op de circulaire en de verwerking ervan in deze begroting. 1. Accres Het accres is het belangrijkste element dat invloed uitoefent op de gemeentefinanciën. De omvang ervan is het resultaat van de koppeling aan de rijksuitgaven via 'samen de trap op en samen de trap af'. Het accres 2014 valt (tot nu toe) mee. Oorzaak hiervan is het uitstellen van investeringen door het Rijk en de verwachting dat die investeringen in 2014 wel zullen plaatsvinden. Hierbij moet aangetekend worden dat het Rijk nog voor een forse bezuinigingstaakstelling staat in 2014. De gevolgen hiervan worden pas bekend op Prinsjesdag en in de septembercirculaire. In onze raming hebben we, conform het uitgangspunt bij de Perspectievennota, al rekening gehouden met een verlaging met € 400.000, wat overeenkomt met rijksbezuinigingen tot een bedrag van € 4,3 miljard. Inmiddels is duidelijk dat het Rijk € 6 miljard gaat bezuinigen, dus dat duidt er op dat de gevolgen voor het gemeentefonds ook wel eens aanzienlijk hoger zouden kunnen worden. De accressen vanaf 2015 zijn reëel gezien negatief, dat wil zeggen dat deze te laag zijn om de verwachte loon- en prijsstijgingen mee op te vangen. De meicirculaire gaat er vanuit dat de inflatie vanaf 2015 onder de 1% zal liggen. Als deze verwachting uitkomt, zal dit een positief effect hebben op het 'besteedbaar inkomen' van de gemeente. Vooralsnog gaan we echter nog uit van 1,75%, zoals we ook voor 2014 hebben gehanteerd. 2. Hoeveelheidverschillen Hoewel de totale omvang van het gemeentefonds wordt bepaald door het accres, zijn voor individuele gemeenten de hoeveelheden van de maatstaven van groot belang. Daarbij geldt grosso modo dat groei van een gemeente leidt tot een hogere algemene uitkering en krimp tot een lagere. Om een betrouwbare begroting te maken is het dus belangrijk dat we de ontwikkeling van deze maatstaven in beeld hebben.

Pagina 123


Aantal woningen Eén van de belangrijkste maatstaven is het aantal woningen. Niet alleen op zichzelf, maar omdat het aantal woningen ook bepalend is voor het aantal inwoners en allerlei daaraan gerelateerde maatstaven. Op 20 juni 2012 heeft de raad een nieuwe woningbouwprogrammering vastgesteld. Bij eerdere woningbouwprognoses bleek steeds dat er vertraging optrad, waardoor we niet de woningaantallen haalden die we hadden begroot, met name meerjarig. We zien ook in 2013 dat de verwachte toename met 197 nieuwbouwwoningen bij lange na niet gehaald zal worden en zijn uitgegaan van een toename met 55 woningen. In de herijking wordt een scenario gehanteerd met 50% speelruimte. Hierdoor is de kans groter dat we de prognose op langere termijn wel halen. We hebben daarom deze prognose wel meegenomen in de meerjarenbegroting. Ten opzichte van eerdere begrotingen leidt dit tot een aanzienlijk hogere raming van de algemene uitkering en de opbrengst OZB. Hier zit dus wel een risico aan vast: als we de prognose niet halen leidt dat weer tot tegenvallers in de begroting. U moet daarbij denken aan ongeveer € 900 per woning. Overigens is onderdeel van ons beleid dat toename van het aantal woningen ook wordt vertaald in een stelpost van € 450 per woning voor kosten van areaaluitbreiding. Hierdoor wordt het risico van realisatie van minder woningen beperkt. Woningtelling volgens de BAG Het Rijk is voornemens om in de toekomst de gegevens van de BAG te gebruiken in plaats van die van het CBS. Maar omdat de BAG anders telt dan het CBS, bijvoorbeeld voor vakantiewoningen en verzorgingshuizen, leidt dat tot aanzienlijke herverdeeleffecten. Het ministerie heeft daarom besloten om deze herziening gelijk op te laten lopen met de herijking van het hele gemeentefonds, welke vanaf 2015 z'n beslag moet krijgen. Omdat het aanvankelijk de bedoeling was om de hertelling al in 2012 te laten plaatsvinden zijn er nu overgangsmaatregelen getroffen. Het effect hiervan is dat de ramingen voor 2013 en 2014 waarschijnlijk te hoog zijn, waardoor we meer uitkering ontvangen dan bij een normale situatie het geval zou zijn. In de raming 2015, als de telling volgens de BAG gaat gelden, gaan we er vanuit dat dit weer gecorrigeerd zal worden. In hoeverre de invoering van de BAG als basis voor de telling van Tiel tot herverdeeleffecten zal leiden is nu nog niet bekend, dus daarvan nemen we nu niets mee. Maatregelen uit het regeerakkoord In de Perspectievennota hebben we een opsomming gegeven van maatregelen uit het regeerakkoord met gevolgen voor de algemene uitkering. In de meicirculaire zijn deze maatregelen concreet vertaald in cijfers. Hieronder een opsomming van de belangrijkste maatregelen en ons voorstel hoe deze te verwerken in onze begroting (bedragen maal € 1.000): Korting onderwijshuisvesting 2014 2015 -740

2016 -740

2017 -740

Pagina 124


We hebben deze als tegenvaller in de begroting verwerkt. De uitgaven liggen vast in kapitaallasten, hierop kan dus niet bezuinigd worden. Per jaar wordt in het onderwijshuisvestingsplan beoordeeld welke investeringen gedaan worden. Korting apparaatskosten 2014 2015 -139

2016 -281

2017 -421

Het Rijk gaat ervan uit dat de bezuinigingen kunnen worden gerealiseerd via schaalvergroting. Dit proces is ook in onze regio gaande en de opbrengst hiervan gebruiken we in Tiel om al ingeboekte bezuinigingen, waaronder de € 2 miljoen op bedrijfsvoering en de B-lijst, mee in te vullen. We verwerken deze korting daarom als tegenvaller in de begroting. Invoeringskosten jeugdzorg en decentralisatie AWBZ 2014 2015 2016 2017 110 We stellen voor om deze middelen te oormerken ten behoeve van de voorbereiding op deze nieuwe taken. Ter zijner tijd zullen de budgetten voor de nieuwe taken bekend worden, waarbij ook een korting zal worden toegepast. In de voorbereidingen gaan wij er vooralsnog vanuit dat de nieuwe taken uitgevoerd moeten worden binnen deze te ontvangen budgetten. In hoeverre dit uitgangspunt haalbaar en reëel is zal in de loop van de tijd moeten blijken. Uitvoeringskosten inburgering 2014 2015 -85 -85

2016

2017 -85

-85

In verband met een wijziging van de wet Inburgering zijn nieuwkomers vanaf 2014 zelf verantwoordelijk voor hun inburgering. In verband hiermee stellen wij voor om in Tiel met deze taak te stoppen en ook de budgetten te schrappen. Maatschappelijke stages 2014 2015

2016 -50

2017 -50

-50

Met ingang van 2015 komen de maatschappelijke stages te vervallen. Ons budget bedraagt op dit moment ruim € 40.000. We stellen voor om met ingang van 2015 het budget te schrappen. Scholen kunnen er eventueel voor kiezen om dit zelf op te pakken.

Pagina 125


Scootmobielen 2014

2015

2016 -34

-57

2017 -114

Voor rolstoelen en scootmobielen geldt vanaf 2015 een plicht tot hergebruik. Deze wordt doorvertaald in een korting op het onderdeel Wmo binnen de algemene uitkering. Dankzij scherp onderhandelen is het gelukt om in elk geval t/m 2015 een inkoopvoordeel van € 100.000 te realiseren op deze vervoersvoorzieningen. We kunnen daarom het budget vanaf 2014 structureel met € 100.000 verlagen, waardoor we deze taakstelling nu al realiseren. Bijstelling in septembercirculaire Gelet op de rijksbezuinigingen die vanaf 2014 van kracht moeten worden gaan we ervan uit dat in de septembercirculaire een bijstelling van de raming zal worden aangekondigd. We zullen de informatie hierover aan u bekend maken, in elk geval voor de behandeling van deze begroting in uw raadsvergadering van 6 november 2013.

Toelichting geldleningen en baten geldleningen en uitzettingen > 1 jaar Op deze post zijn de baten geraamd van de toevoeging van rente aan reserves, welke elders in de begroting als last zijn verantwoord. Voorts zijn hierin de rentelasten en –baten van uitgezette geldleningen begrepen (budgettair neutraal). Daarnaast wordt van Vitens een rentevergoeding ontvangen voor een uitgezette lening die in de plaats is gekomen van aandelen.

Toelichting dividend De raming voor 2014 is als volgt opgebouwd: Dividend Vitens Dividend Bank Nederlandse Gemeenten Af: kapitaallasten geïnvesteerd vermogen Totaal

120.000 42.000 -6.737 155.263

Pagina 126


Onvoorzien en stelposten In deze begroting zijn de volgende bedragen geraamd voor onvoorzien en enkele stelposten: bedragen x € 1.000

Lasten Onvoorziene uitgaven Stelpost loonkostenstijging Stelpost overige stijgingen Stelpost oud voor nieuw Stelpost uitvoering beleid Stelpost saldo begroting Stelpost pakketmaatregel AWBZ (onderste trede woonladder) Stelpost transitiekosten nieuwe taken gemeente Stelpost areaaluitbreiding Stelpost strategisch budgetteren Bovenformatief personeel Lasten voormalig personeel Saldi van de kostenplaatsen Totaal lasten Baten Vrijval kapitaallasten Terugontvangst BTW gemeenschappelijke regelingen Saldo kostenplaats kapitaallasten Totaal baten Resultaat voor bestemming Mutaties reserves: Toevoegingen Algemene weerstandsreserve Reserve frictiekosten ombuigingen Reserves bedrijfsvoering Totaal toevoegingen

begroot 2013 (na wijziging)

begroot 2014

9

70

-175

-486

1.042 93 54

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

70 100 400 -1.691

70 200 600 -1.805

1.050 93

-878

-1.352

70 300 800 -1.805 357 -4.050

25

122

229

303

134 560 1.705

96 -123 725

73 -250 -2.054

25 -711 -2.744

-808 -4.833

403 3.034 3.437

120 343 2.485 2.948

120 343 2.764 3.227

120 343 2.819 3.282

120 343 2.716 3.179

-1.732

-2.223

-5.281

-6.026

-8.012

87 302 1.089 1.478

90 10 1.064 1.164

21 1.083 1.083

1.207 1.207

-12

1.009 1.030

Pagina 127



Onttrekkingen Algemene weerstandsreserve Egalisatiereserve renteresultaat Reserve Tielse Methode Reserve frictiekosten ombuigingen Reserves bedrijfsvoering Totaal onttrekkingen Resultaat na bestemming

begroot 2013 (na wijziging)

begroot 2014

203

begroot 2015

begroot 2016

begroot 2017

2.251 1.753 50 412 208 4.674

146 79

227 84 840 1.354

40 749 1.014

40 707 747

651 651

-4.928

-2.413

-5.265

-5.690

-7.456

Toelichting onvoorziene uitgaven Het bedrag voor onvoorzien kan worden aangewend ten behoeve van eenmalige zaken die voldoen aan de criteria: onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar. Stelpost loonkostenstijging Elk jaar stijgen de lonen als gevolgen van periodieken, bevorderingen en dergelijke. In de begroting nemen we een stelpost op van 0,5% van de loonsom om deze kosten te dekken. Stelpost overige stijging Op deze stelpost ramen wij in het meerjarenperspectief voor nog onbekende tegenvallers en onvermijdelijke nieuwe uitgaven € 200.000 voor incidentele en € 200.000 voor structurele uitgaven. Stelpost oud voor nieuw In 2014 ramen we € 125.000 besparing die bereikt wordt door vacatures van beleidsfuncties langer open te houden. Vanaf 2014 komen daar de extra bezuinigingen op de bedrijfsvoering bij, dit conform het coalitieakkoord 2010-2014. Ook de nog in te vullen onderdelen van de bezuinigingen op vraaggerichte dienstverlening en in verband met het aantrekken van een I-manager zijn hier als stelpost geraamd, evenals bezuiniging nummer 64 uit de Perspectievennota 2011 (terugdringen personeelskosten). Vanaf 2015 is een taakstelling opgenomen in verband met een aantal onderzoeksopdrachten (de B-lijst). Deze bedroeg oorspronkelijk € 550.000, de eerste € 10.000 is gevonden op het onderdeel sportaccommodaties, zodat de stelpost nu nog € 540.000 bedraagt. De verwachting is dat met de inbesteding van Bureau Toezicht en Handhaving en het Beheer van de Openbare Ruimte de taakstelling geheel gerealiseerd zal worden.


Pagina 128

Stelpost uitvoering beleid Hier ramen we vanaf 2016 de kapitaallasten van het project Westluidense Poort ad. € 357.000 (inclusief inflatie). Stelpost pakketmaatregelen AWBZ In het kader van de overheveling van taken van de AWBZ naar de Wmo zijn extra middelen toegevoegd aan het gemeentefonds. Bij de bezuinigingen 2013-2016 is besloten deze aan te wenden voor de algemene middelen, met uitzondering van 2 maal € 93.000, in 2013 en 2014, waarin we ze bestemmen als cofinanciering in het TSOb-project onderste trede van de woonladder. Stelpost transitiekosten nieuwe taken Met ingang van deze begroting ramen we deze stelposten op de programma's waar de nieuwe taken betrekking op hebben. Stelpost areaaluitbreiding Voor elke woning die in Tiel nieuw gebouwd wordt, ontvangen we extra middelen via de algemene uitkering en de OZB. Een bedrag van € 450 per nieuwe woning reserveren we voor de gevolgen van groei van de stad voor diverse budgetten, zoals onderhoud groen en wegen, onderwijs, ouderenvoorzieningen en dergelijke. Na vaststelling van de werkelijke nieuwbouw kan in de loop van 2014 het exacte budget voor areaaluitbreiding worden bepaald en bestemd. Stelpost strategisch budgetteren Zoals in het coalitieakkoord is afgesproken hebben we de afgelopen jaren de systematiek van strategisch budgetteren gehanteerd. Budgetten die niet of onvoldoende waren onderbouwd hebben we in eerste instantie met 15% verlaagd en deze 15% hebben we als een stelpost binnen het desbetreffende budget opgenomen. Op basis van de ervaringen in de afgelopen 3 jaar hebben we een aantal budgetten definitief verlaagd. Deze zijn als resultaat van de taakstelling op de bedrijfsvoering ingeboekt. In totaal is een resultaat bereikt van € 114.000 structureel. Met ingang van deze begroting stoppen we met deze systematiek. De budgetten die verlaagd konden worden zijn verlaagd, de andere budgetten bleken toch volledig nodig en zijn nu beter onderbouwd. Daarmee heeft het strategisch budgetteren zijn waarde bewezen. Bovenformatief personeel Ons beleid is er op gericht om vast personeel dat niet (meer) past in de bestaande werksituatie zoveel mogelijk elders te detacheren. Dit lukt niet in alle gevallen. De kosten van degenen voor wie dit niet of niet geheel lukt, ramen we op deze plek. Op dit moment is er geen bovenformatief personeel meer. Voormalig personeel Hier is de gemeentelijke aanvulling geraamd van personeelsleden die met FPU zijn gegaan. Omdat de regeling is beëindigd en deze personeelsleden de komende jaren met pensioen gaan zullen de kosten de komende jaren teruglopen. Daarnaast zijn er lasten van personeel dat in de WW zit geraamd.


Pagina 129

Saldi van de kostenplaatsen Hierop komen verschillen terecht die zijn geconstateerd nadat de tariefberekening van de kostenplaatsen waren gemaakt en verschillen met het eerste begrotingsjaar. Om te voorkomen dat deze tarieven steeds opnieuw en voor elk jaar berekend moeten worden, boeken we dit soort verschillen op deze post. Vrijval kapitaallasten Doordat investeringen nooit allemaal direct in het voorgenomen jaar gereed komen, treedt er jaarlijks onderuitputting op op de kapitaallasten. In de begroting houden wij hier op voorhand al rekening mee. Terugontvangst BTW gemeenschappelijke regelingen De BTW die de gemeenschappelijke regelingen terugontvangen, sluizen zij door naar de deelnemende gemeenten. Deze inkomst dient als dekking voor de korting op het gemeentefonds bij de invoering van het BTW-compensatiefonds. Saldo kostenplaats kapitaallasten en berekening renteresultaat Het voordeel op de kostenplaats kapitaallasten wordt veroorzaakt door het verschil tussen de werkelijke rentelasten en de toegerekende rentelasten. Aan de boekwaarde van onze investeringen rekenen wij in de begroting rente toe. Deze toerekening vormt de dekking van de rentelasten die ontstaan door geldleningen die we zijn aangegaan en door toevoeging van rente aan reserves. Omdat de gemiddelde rente die we betalen lager is dan de rente die we toerekenen aan de investeringen leidt deze systematiek tot een jaarlijks rentevoordeel. Voor 2014 is dit rentevoordeel berekend op € 2.417.000. Dit is lager dan in 2013. Belangrijkste oorzaak hiervan is dat we geen rente meer mogen toerekenen aan grondexploitatie-projecten die verliesgevend zijn. Bovendien zijn gronden in Medel II aan het Industrieschap Medel overgedragen, waardoor we ook daar geen rente meer aan kunnen toerekenen. Vanaf 2015 is het saldo op de kostenplaats weer hoger, dit komt omdat dan een aantal grote investeringen gereed zijn, waaraan de rente kan worden toegerekend.

Pagina 130


Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd die geen betrekking hebben op een bepaald programma en daarom in dit hoofdstuk worden opgenomen, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014.

Naam reserve Algemene weerstandsreserve Egalisatiereserve renteresultaat Reserve Tielse Methode Reserve frictiekosten ombuigingen Reserve voorbereiding grote investeringen Reserve onderzoekskosten bezuinigingen Reserve ISV-gelden

stand per toevoeging rente 1-1-2014 10.622.894 212.368 228.287 485.376 151.404 205.000 75.075


10.000

onttrekkingen 202.672 226.890 84.000

stand per 31-12-2014 10.510.222 212.368 1.397 411.376 151.404 205.000 75.075


Pagina 131

Paragraaf A

Lokale heffingen Algemene inleiding In deze paragraaf gaan wij in op de lokale heffingen en onze voornemens voor 2014 op dit gebied, voor zover het gaat om heffingen die de gemeente mag opleggen vanuit haar publiekrechtelijke taak. Lokale heffingen bestaan uit belastingen en rechten (retributies), die volgens de Gemeentewet worden aangemerkt als gemeentelijke belastingen. De gemeente Tiel heft de volgende belastingen:  onroerende-zaakbelastingen*  hondenbelasting*  parkeerbelastingen  precariobelasting  reclamebelasting*  rioolheffing*  toeristenbelasting De heffingen, gemerkt met een * worden verzorgd door de gemeenschappelijke regeling Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR). Tevens verzorgt BSR de uitvoering van de wet Waardering Onroerende Zaken (WOZ). De volgende retributies (rechten) worden in Tiel geheven:  Haven-, kade- en liggelden (Scheepvaartrechten)  Leges  Lijkbezorgingsrechten  Marktgelden


Pagina 132

Het gemeentelijke belastinggebied is wettelijk begrensd; alleen de in de Gemeentewet (art. 219) opgesomde heffingen mogen worden opgelegd. In dit artikel wordt tevens geregeld, dat de gemeente vrij is in het hanteren van heffingsmaatstaven, met dien verstande dat het bedrag van een gemeentelijke belasting niet afhankelijk mag worden gesteld van inkomen, winst of vermogen. Ten aanzien van de rechten is bepaald dat hierop geen winst mag worden behaald. Dit wordt berekend op begrotingsbasis: de geraamde baten mogen de geraamde lasten niet overschrijden.

Uitgangspunten beleid lokale heffingen Uitgangspunt bij de heffing van lokale belastingen is het aanpassen van de tarieven met het inflatiepercentage dat hoort bij het jaar dat vooraf gaat aan het jaar waarin de nieuwe tarieven ter vaststelling worden voorgelegd. Voor de begroting 2014 betekent dit dat het inflatiepercentage van 2012 (2,5%) wordt gehanteerd. Voor deze methode is gekozen, omdat het inflatiepercentage voor 2012 definitief vaststaat en er niet hoeft te worden gewerkt met arbitraire inschattingen.

Waardering onroerende zaken (WOZ) Sinds 2008 vindt de herwaardering van de onroerende zaken jaarlijks plaats. De waardepeildatum voor het belastingjaar 2014 is 1 januari 2013. Voor 2013 is weer een lichte daling van het aantal bezwaren te bespeuren. Het voorlopige resultaat is 622 bezwaren (tegen 675 in 2012). De Waarderingskamer ziet toe op de kwaliteit van de waarderingen. Periodiek vindt controle van de bestanden plaats. In het laatst verschenen rapport (van 31 juli 2012) komt de Waarderingskamer tot de conclusie, dat 'de uitvoering van de Wet WOZ bij BSR naar behoren wordt geborgd door interne beheersingmaatregelen. BSR is op de goede weg om de interne beheersing van het WOZproces naar een nog hoger niveau te tillen'. Waardeontwikkeling Bij de samenstelling van deze paragraaf is de herwaardering naar de waardepeildatum 1 januari 2013 nog in volle gang. De uitkomsten zijn uiteraard nog niet bekend. In de meicirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken staat vermeld dat de landelijke marktontwikkeling tussen 1 januari 2012 en 1 januari 2013 voor woningen wordt geschat op -/- 5,7%. Voor niet- woningen wordt de waardeontwikkeling geschat op -/- 4,4%.


Pagina 133

Onroerende-zaakbelastingen (OZB) Het bovenstaande heeft gevolgen voor de tarieven. Aangezien een gelijkblijvende (met inflatie gecorrigeerde) opbrengst uitgangspunt is, dienen de tarieven door de waardedaling extra te worden verhoogd. In de berekening van onderstaande tarieven zijn wij veiligheidshalve uitgegaan van een waardedaling voor woningen van 10% en voor niet-woningen van 9%. Dit betekent voor de Tielse tarieven (voorlopig) het volgende:

Eigenaren woningen Eigenaren niet-woningen Gebruikers niet-woningen

2013 0,0997% 0,1906% 0,1438%

2014 0,1135% 0,2148% 0,1620%

Het te betalen belastingbedrag bedraagt met ingang van 1 januari 2009 het genoemde percentage per € 1.000 WOZ-waarde. Voorheen werd het tarief uitgedrukt in eenheden van € 2.500 getaxeerde waarde. Een voorbeeld ter illustratie met betrekking tot een woning: Waarde woning in 2013: € 250.000; tarief 0,0997% Waardedaling (inschatting): 10% Waarde in 2014: € 225.000; tarief 0,1135% Aanslag OZB oud: € 250.000 x 0,0997% = € 249,25 Aanslag OZB nieuw € 225.000 x 0,1135% = € 255,37 Per saldo stijgt de aanslag OZB met het inflatiepercentage van 2,5%


Pagina 134

Definitieve ozb-tarieven 2014 De onroerende-zaakbelastingen zijn tijdstipbelastingen (1 januari van elk jaar is bepalend), wat inhoudt dat er op 1 januari een vastgestelde rechtsgeldige verordening moet zijn. Vandaar dat wij u voorstellen de tarieven voorlopig vast te stellen. Indien de schatting in de meicirculaire werkelijkheid wordt (of wellicht een geringere waardedaling) dan kunnen de tarieven, ook na januari 2014, naar beneden worden bijgesteld.

Hondenbelasting Sinds 2010 is de hondenbelasting een volledige bestemmingsheffing; de opbrengst wordt geheel besteed aan de bestrijding van de hondenpoepoverlast. Wij stellen u voor de tarieven voor 2014 te verhogen met 2,5%. Door BSR worden ieder jaar controles uitgevoerd, waardoor het aantal geregistreerde honden op peil blijft. In totaal zijn er in Tiel circa 3.100 geregistreerde honden. De nieuwe tarieven worden: Voor 1 hond Voor de 2e en volgende hond, per hond Voor kennels

2013 73,61 77,85 381,72

2014 75,45 79,80 391,26

Parkeerbelastingen Straatparkeren Toepassing van de inflatiecorrectie van 2,5% houdt in, dat het tarief voor het straatparkeren wordt verhoogd van € 1,70 naar € 1,74 per uur. Parkeerterreinen Waalkade/Veerweg en Het Taluud In 2011 heeft de daadwerkelijke invoering van het betaald parkeren op de parkeerterreinen Waalkade/Veerweg en Het Taluud plaatsgevonden. Voor beide terreinen is gedurende een gewenningsperiode een lager tarief (begonnen is met € 0,50) dan voor de overige terreinen (destijds € 1) ingevoerd.


Pagina 135

Besloten is om dit tarief stapsgewijs in 3 jaar op te hogen tot het uiteindelijke gewenste niveau in 2014 (gelijke tarieven voor alle parkeerterreinen) is bereikt. Dit betekent, dat het tarief voor alle parkeerterreinen € 1,33 per uur gaat bedragen. Het tarief voor een dag (maximaal 6 uur) wordt dan € 8. Vergunningen en kraskaarten Ook voor deze tarieven stellen wij een verhoging met het inflatiepercentage van 2,5% voor. De tarieven worden, ten behoeve van de werkbaarheid bij het betalen aan de kassa van Burgerzaken, op een veelvoud van € 0,05 afgerond. Kosten naheffingsaanslagen Eind augustus is het besluit van de minister van BZK in de Staatcourant verschenen, dat het mogelijk maakt de kosten van de naheffingsaanslag te verhogen van € 56 naar het maximum van € 58. Wij stellen voor hiertoe over te gaan.

Precariobelasting Medio 2012 is de bestaande Verordening Verkoopstandplaatsenbelasting ingetrokken en vervangen door een nieuwe verordening, de Verordening op de heffing en invordering van Precariobelasting. Deze belasting is gebaseerd op artikel 228 van de Gemeentewet. Hierin is geregeld dat 'terzake van het hebben van voorwerpen onder, op of boven voor de openbare dienst bestemde gemeentegrond, een precariobelasting kan worden geheven'. Op basis van de oude verordening werden alleen de verkoopstandplaatsen (vaste en tijdelijke) en de terrassen belast. In de nieuwe verordening wordt ook het gasleidingnet in de gemeente belast. Een klein onderzoek via internet naar de tarieven die door andere gemeenten worden gehanteerd wijst uit dat dit zeer divers is. Het varieert van € 0,33 tot € 5,97 per strekkende meter, per jaar. Het thans geldende tarief in Tiel is € 3 per strekkende meter, per jaar. Gelet op de diversiteit bij andere gemeenten achten wij het verdedigbaar voor volgend jaar € 4 per strekkende meter te gaan berekenen. Wij stellen voor een nieuwe tarieventabel vast te stellen, waarin voor het gasleidingnet een tarief wordt opgenomen van € 4 per strekkende meter. Dit genereert een meeropbrengst van € 268.000, waarmee de totaalopbrengst op ruim € 1 miljoen komt. Voor de overige tarieven stellen wij voor deze te indexeren met het inflatiepercentage van 2,5%.


Pagina 136

Toekomst precariobelasting voor nutsbedrijven Het in 2012 ingediende wetsvoorstel om de precariobelasting voor nutsbedrijven af te schaffen is inmiddels om advies bij de Raad van State geweest. Tot aan de parlementaire behandeling worden zowel het wetsvoorstel als het advies niet openbaar. Het advies is voor de minister echter wel aanleiding meer tijd te nemen om te studeren op reële alternatieven; hierbij wordt onderzocht of een analogie met de 'gedoogconstructie' in de Telecomwet mogelijk is. Het gevolg van gedogen is dat geen precariobelasting kan worden opgelegd. Meer informatie over het voorstel is op dit moment niet beschikbaar. Door deze onzekerheid wordt de opbrengst niet in de begroting 2014 geraamd, maar wordt meegenomen in de 1e Voortgangsrapportage.

Reclamebelasting 2009 was het invoeringsjaar voor de reclamebelasting, opgelegd aan ondernemers op de bedrijventerreinen Kellen, Latenstein en Westroijen en in het Centrumgebied. De opbrengst van deze belasting wordt, na aftrek van de kosten, gestort in het Ondernemersfonds. De gehanteerde tarieven zijn gebaseerd op de begrotingen die door de ondernemersverenigingen OCT en HvT zijn ingediend. Voor 2014 is er geen aanleiding om de tarieven aan te passen.

Rioolheffing Wij stellen voor de tarieven voor de rioolheffing eveneens met het inflatiepercentage te corrigeren.

Meerpersoonshuishoudens < 500 m³ Alleenwonenden < 500 m³ Grootverbruik (> 500 m³) per m³ Bronbemaling t.b.v. nieuw-, verbouwen saneringsprojecten per m³

2013 181,80 141,05 0,36

2014 186,35 144,58 0,37

0,05

0,05


Pagina 137

Toeristenbelasting In 2011 zijn de tarieven voor de toeristenbelasting verdubbeld. Toepassing van het inflatiepercentage leidt tot een zo geringe stijging (afgerond € 0,01) dat het niet zinvol is deze correctie toe te passen. Temeer, daar door het achterwege laten van deze geringe verhoging de ondernemers geen wijziging in hun informatiemateriaal hoeven aan te brengen. Evenals bij de Marktgelden worden de tarieven eens in de vijf jaren verhoogd met de gecumuleerde indexeringen van die vijf jaren. Voor de Toeristenbelasting is dit het jaar 2016. Medio 2013 heeft er controle plaatsgevonden van de aangiftes 2012, zoals die door de verblijfbieders zijn ingediend. De conclusie van deze controle is, dat de aangiftemoraal goed is en dat op een paar kleine afwijkingen na de gecontroleerde aangiften correct bleken.

Leges Conform het uitgangspunt worden de daarvoor in aanmerking komende leges met het inflatiepercentage verhoogd. Daarnaast dient de tabel op een aantal punten te worden aangepast. In een afzonderlijk voorstel zullen de wijzigingen nader worden uiteengezet.

Marktgelden De tarieven voor deze heffing zijn zo gering dat een jaarlijkse trendmatige indexering van de tarieven niet of nauwelijks leidt tot een verhoging van deze tarieven. In de Paragraaf Lokale Heffing 2011 hebben wij u dan ook voorgesteld om, in tegenstelling tot de algemene uitgangspunten, deze tarieven eens in de vijf jaren te verhogen met de gecumuleerde indexeringen van die vijf jaren. De laatste verhoging heeft in 2010 plaatsgevonden, zodat in 2015 de tarieven opnieuw tegen het licht zullen worden gehouden.


Pagina 138

Overzicht ontwikkeling lastendruk in Tiel Uitgangspunt bij de samenstelling van dit overzicht is het jaar 2010. Waarde woning Daling 1,6% Waarde 2011 Daling 1,9% Waarde 2012 Daling 3% Waarde 2013 Daling 10% (aanname)

€ 250.000 € 4.000 € 246.000 € 4.674 € 241.326 € 7.240 € 234.086 € 23.408 € 210.678

Als lokale woonlasten zijn gerekend de onroerende-zaakbelastingen, de rioolheffing en de afvalstoffenheffing van de AVRI. Voor de afvalstoffenheffing van de AVRI wordt uitgegaan van hetzelfde tarief als 2013.

Lastendruk woningen jaar

2010 2011 2012 2013 2014

ozb eigenaren 223 225 228 233 239

*gebaseerd op het voorlopige tarief.

%

1,2 1,3 2,3 2,5

rioolrecht gebruikers 173 173 178 182 186

%

0 2,9 2,2 2,2

afvalst. heffing gebruikers 280 250 215 214 214

%

-/- 10,7 -/- 14,0 -/- 0,5 0

totaal gebruikers 453 423 393 396 400

%

-/- 6,6 -/- 7,1 -/- 0,3 2,5

totaal eigenaren gebruikers 676 648 621 629 639

%

-/- 4,1 -/- 4,2 1,3 1,6


Pagina 139

Het voorgaande wordt in een grafiek als volgt weergegeven:

ontwikkeling lokale belastingdruk woningen 700

676

648

621

629

639

600 500

453

423

393

396

400

400 300 200 100 0 2010

2011

2012

eigenaar/gebruiker

2013

gebruiker

2014


Pagina 140

Vergelijking woonlasten met andere gemeenten De cijfers uit onderstaande tabel zijn ontleend aan de 'Atlas van de lokale lasten' van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO), onderdeel van de Rijksuniversiteit van Groningen. Voor een uitgebreide woonlastenvergelijking verwijzen wij u naar deze atlas, die te vinden is op www.coelo.nl. In onderstaande tabel hebben wij een aantal gemeenten opgenomen uit de COELO tabel 'Woonlasten per gemeente', waarin 430 gemeenten zijn opgenomen. De woonlasten die COELO vergelijkt, bestaan uit OZB, rioolheffing en afvalstoffenheffing. Deze zijn gebaseerd op een woning met een gemiddelde waarde en gelden voor meerpersoonshuishoudens. De gemeente Tiel staat in deze vergelijking met een woonlast van € 619 op de 57e plaats (nummer 1 heeft de laagste woonlasten, nummer 430 de hoogste). gemeente Bunschoten (laagste) Harderwijk Tiel Zutphen Doetinchem Culemborg Lingewaal Buren Geldermalsen Neder-Betuwe Neerijnen Wassenaar (hoogste) gemiddeld Nederland gemiddeld Gelderland

woonlasten 2013 € 508 576 619 635 672 727 759 760 779 813 842 1.149 697 697

plaatsnummer 2013 € woonlasten 2012 € plaatsnummer 2012 € 1 500 1 20 568 18 57 612 62 75 660 133 141 653 119 255 720 267 306 735 292 309 746 311 339 684 181 374 806 379 393 833 396 430 1.129 431 683 683

De gemiddelde hoogte van de woonlasten in Nederland is € 697. Deze hoogte is gelijk aan het gemiddelde van de provincie Gelderland. Het COELO merkt bij deze tabel op dat het grote verschil (€ 641) tussen de woonlasten in de goedkoopste (Bunschoten) en de duurste (Wassenaar) gemeente enigszins misleidend is. De frequentieverdeling van de gemeentelijke woonlasten is namelijk zeer vlak: in 70 procent van de gemeenten liggen de woonlasten tussen € 550 en € 750. Aan de onderkant en de bovenkant van de verdeling zit een beperkt aantal uitschieters. Hoewel het maximum op € 1.149 ligt, komen maar 14 gemeenten boven de € 900 uit.


Pagina 141

Vergelijking lastendruk met andere gemeenten in Gelderland Vergelijking lastendruk (OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing) 2013 De hierna volgende cijfers zijn afkomstig uit de Nota Financieel Toezicht 2013, die door de provincie Gelderland is samengesteld. Te vinden op www.ftgelderland.databank.nl. De provincie hanteert weer andere uitgangspunten dan het COELO, zodat een vergelijking niet mogelijk is. De uitgangspunten zijn: een woning met een waarde van € 250.000, een huishouden van 3 personen en een waterverbruik van 150 m³ per persoon. Rangorde: plaats 1 de duurste en plaats 56 de goedkoopste gemeente.

Eigenaar/bewoner In de categorie eigenaar tevens gebruiker varieert de belastingdruk van € 534 (Putten) tot € 951 (Brummen); Tiel staat met € 684 op plaats 40 (2012: met € 668 op plaats 37) van de 56 gemeenten. Het gemiddelde in Gelderland bedraagt € 741. Deze categorie wordt hierna vergeleken met omringende gemeenten: gemeente Neder-Betuwe Neerijnen Culemborg Geldermalsen Tiel Buren gemiddeld

lokale lasten 2013 €

plaatsnummer 2013 €


860 832 771 756 684 731 741

6 12 22 25 40 31

821 820 754 672 668 704 717

plaatsnummer 2012 € 6 7 21 37 38 32


Pagina 142

Gebruiker/bewoner In de categorie gebruiker/huurder neemt Tiel in 2013 de 15e positie in met een bedrag van € 435 (in 2012: 19e positie met € 432). In de goedkoopste Gelderse gemeente betaalt de gebruiker € 183 (Nijmegen); in de duurste gemeente € 716 (Brummen). Gemiddeld in Gelderland € 379. gemeente Geldermalsen Tiel Neerijnen Culemborg Neder-Betuwe Buren gemiddeld


plaatsnummer 2013 €

514 435 251 247 244 244 379

7 15 44 47 48 49

lokale lasten 2012 € 500 432 253 248 245 245 381

plaatsnummer 2012 € 10 19 44 46 50 51


Pagina 143

In de onderstaande grafiek is Tiel in beide categorieën vergeleken met de gemeenten Geldermalsen, Buren, Culemborg, Neerijnen en Neder-Betuwe. Bovendien zijn de duurste en goedkoopste gemeenten en het gemiddelde in Gelderland opgenomen.

vergelijking lastendruk (jaar 2013) 1000

951

900

860

800 700

716

756

731

832

771

741

684

600 500

534

514 435

400 300

379 247

244

244

200

251 183

100 0 duurste Gelder- Buren malsen

Tiel

Culem- Neder-Neerijnen goed- gem. borg Betuwe koopste

eigenaar/gebruiker

gebruiker


Pagina 144

Kwijtscheldingsbeleid De mogelijkheid om kwijtschelding van lokale heffingen te verlenen is geregeld in artikel 255 van de Gemeentewet. Hoofdregel is dat gemeenten het kwijtscheldingbeleid van de rijksoverheid volgen zoals geregeld in de Uitvoeringsregeling. Een uitzondering is dat het gemeenten is toegestaan om bij de berekening van de kwijtschelding uit te gaan van 100% van de bijstandsnorm. Het Rijk hanteert 90%. De gemeente Tiel maakt al sinds jaren gebruik van deze mogelijkheid. In de gemeente Tiel wordt kwijtschelding verleend voor de onroerende-zaakbelastingen en de rioolheffing. Echter, sinds de afschaffing van het gebruikersdeel van de ozb wordt feitelijk alleen nog kwijtschelding verleend voor de rioolheffing. De behandeling van kwijtscheldingsverzoeken vindt plaats door de BSR. Overzicht verleende kwijtscheldingen: jaar 2008 2009 2010 2011 2012 2013 (schatting)

bedrag 155.831 148.703 158.169 162.595 171.481 175.000

Er zijn op dit moment geen nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van het kwijtscheldingbeleid te melden.

aantal 1.074 1.001 1.042 1.068 1.033 1.100


Pagina 145

Paragraaf B

Weerstandsvermogen Inleiding In deze paragraaf gaan we in op de vraag in hoeverre we in staat zijn om tegenvallers op te vangen. In de begroting 2011 hebben we voor het eerst gewerkt met een nieuwe opzet van de paragraaf weerstandsvermogen. We werken met de methode van het Nederlands Adviesbureau voor Risicomanagement (NAR). Centraal in de aanpak staat het risicobewustzijn. Het gaan niet zozeer om het vermijden en/of ontkennen van risico's, maar juist om het bewust nemen van verantwoorde risico's. Eerst geven we een toelichting op het beschikbare weerstandsvermogen. Daarna maken we een berekening van de weerstandsratio en sluiten af met een conclusie. Tot slot geven we een top 10 van het gemeentebrede risicoprofiel en de top 10 van de risico's in de grondexploitatie. We hebben daarbij onderscheid gemaakt tussen de risico's die verbonden zijn aan de grondexploitatie en alle overige risico's. Voor een nadere toelichting op de risico's die verbonden zijn aan de grondexploitatie verwijzen wij naar paragraaf G Grondbeleid en het blauwe boekje (voortgangsrapportage fysieke projecten).

De beschikbare weerstandscapaciteit De beschikbare weerstandscapaciteit van Gemeente Tiel bestaat uit het geheel aan middelen dat de organisatie daadwerkelijk beschikbaar heeft om de risico's in financiële zin af te dekken. Onder de weerstandscapaciteit kunnen 4 elementen worden gerekend: a) de post onvoorzien b) onbenutte belastingcapaciteit c) de algemene (weerstands)reserve / risicoreserve d) stille reserves. De elementen a, c en d zijn incidenteel van aard, element b is structureel.


Pagina 146

a. Onvoorzien Voor onvoorziene uitgaven is in de begroting 2014 een bedrag opgenomen van € 70.000. Uit deze post worden uitgaven gedekt die voldoen aan de 3 o's: onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar. Tot een bedrag van € 12.500 kan het college besluiten nemen ten laste van onvoorzien, voor hogere bedragen is een raadsbesluit noodzakelijk. Uit het bovenstaande blijkt dat deze post vooral gebruikt wordt voor risico's die we niet voorzien hadden. We zetten deze post daarom niet in als weerstandscapaciteit. b. Onbenutte belastingcapaciteit Bij de berekening van de onbenutte belastingcapaciteit denken we in eerste instantie aan het minimale niveau van de belastingtarieven die in acht worden genomen bij een artikel 12 aanvraag. Hiermee wordt bedoeld dat als een gemeente een aanvraag om extra steun op grond van artikel 12 indient, eerst de tarieven moeten worden verhoogd tot een bepaald minimumniveau. Tiel zit op dit moment nog redelijk ver onder dit niveau. In opbrengst gaat het om een bedrag van € 1,7 miljoen op een huidige opbrengst van € 6,9 miljoen. Daarnaast is er sprake van een macronorm: in totaal mag de opbrengst OZB landelijk gezien niet meer stijgen dan een door de minister vastgesteld percentage. Gebeurt dit toch dan heeft de minister de gelegenheid om het verschil in mindering te brengen op het gemeentefonds. De macronorm is in 2012 en 2013 overschreden. De minister heeft besloten om de overschrijding in mindering te brengen op de macronorm voor 2014. Deze bedraagt nu 2,45%. In Tiel houden we in de begroting rekening met een stijging van 2,5%. De belastingtarieven vragen met name om een politieke afweging. c. Algemene weerstandsreserve Tegelijk met de invoering van het risicomanagement heeft u besloten om een algemene weerstandsreserve te gaan vormen. Deze reserve is bedoeld om risico's mee op te vangen. De reserve bedraagt op dit moment € 9,5 miljoen. Hierbij is al rekening gehouden met een aantal eerder geoormerkte doelen, waaronder het frictiebudget organisatie-ontwikkeling en voorzieningen voor de onderste trede van de woonladder. d. Stille reserves Stille reserves zijn eigendommen die een potentiële inkomstenbron zijn. U kunt hierbij denken aan gronden, onroerende zaken en andere eigendommen die verkocht zouden kunnen worden, omdat ze voor de gemeente geen doel meer dienen of inmiddels geheel of gedeeltelijk zijn afgeschreven. Op dit moment is er geen inventarisatie van dit soort stille reserves beschikbaar. Mede vanuit de gedachte dat beheer van vastgoed geen kerntaak is van de gemeente wordt een vastgoedbeleid geformuleerd, dat er van uitgaat dat de vastgoedportefeuille wordt beperkt tot het vastgoed dat nodig is voor het uitvoeren van beleidsmatig onderbouwde gemeentelijke taken.


Pagina 147

Als zich een kans voordoet zullen we in principe voorstellen om de opbrengst toe te voegen aan de algemene weerstandsreserve. Daarnaast wordt in het kader van de bedrijfsvoering kritisch gekeken naar de benodigde kantoorcapaciteit voor ons eigen personeel. Indien dit leidt tot afstoting van panden, dan zal de opbrengst ten goede komen aan de al ingeboekte bezuinigingen op de bedrijfsvoering. Wij stellen voor om vooralsnog alleen de algemene weerstandsreserve als weerstandscapaciteit te beschouwen. De andere drie posten achten wij minder geschikt hiervoor, of omdat ze vooral een politieke afweging vergen, of omdat we deze nu niet concreet kunnen maken. Derhalve bedraagt de weerstandscapaciteit € 9,5 miljoen.

Tabel 1: Beschikbare weerstandscapaciteit Weerstand

Startcapaciteit

Afboekingen/ oormerkingen

Bijboekingen

Algemene weerstandsreserve Bestemmingsreserves (niet beschikbaar als weerstandscapaciteit)

10.622.893 0

Totale weerstandscapaciteit

10.622.893

Huidige capaciteit

1.117.755

9.505.138

0

0

0

0

1.117.755

9.505.138

De benodigde weerstandscapaciteit Om de risico's van Gemeente Tiel in kaart te brengen is een risicoprofiel opgesteld. In dit risicoprofiel zijn de risico's met betrekking tot de grondexploitatie buiten beschouwing gelaten. Hiervoor is een apart profiel opgesteld. In totaal zijn er ruim 150 risico's in beeld gebracht. In tabel 5 achteraan deze paragraaf worden alleen de bekende tien risico's gepresenteerd die de hoogste bijdrage hebben aan de berekening van de benodigde weerstandscapaciteit. Totaal grote risico's Overige risico's Totaal alle risico's

€ 9.750.000 € 16.480.059 ----------------- + € 26.230.059

Op basis van de ingevoerde risico's is een risicosimulatie uitgevoerd. De risicosimulatie wordt toegepast omdat het reserveren van het maximale bedrag ongewenst en onnodig is. De risico's zullen immers niet allemaal tegelijk en in hun maximale omvang optreden.


Pagina 148

Uit de simulatie volgt dat 90% zeker is dat alle risico's kunnen worden afgedekt met een bedrag van € 6.994.688 (= benodigde weerstandscapaciteit).

Berekening weerstandsratio exclusief de GREX Om te bepalen of het weerstandsvermogen toereikend is, dient de relatie te worden gelegd tussen de financieel gekwantificeerde risico's en de daarbij gewenste weerstandscapaciteit en de beschikbare weerstandscapaciteit. De relatie tussen beide componenten wordt hieronder in een figuur weergegeven.

Risico's:

Weerstandscapaciteit :

Bedrijfsproces (effectief/efficiënt) Financieel Imago / politiek Informatie / strategie Juridisch / aansprakelijkheid Letsel / veiligheid Materieel Milieu Personeel / arbo Product

Algemene weerstandsreserve





Weerstandvermogen

Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandcapaciteit

=

9.505.138 = 1,36 6.994.688

De normtabel is ontwikkeld in samenwerking met de Universiteit Twente. Het biedt een waardering van het berekende ratio.


Pagina 149

Tabel 2: Weerstand velden Ratio >2.0 1.4-2.0 1.0-1.4 0.8-1.0 0.6-0.8 <0.6

Waarderingscijfer A B C D E F

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Het ratio voor het weerstandsvermogen van de gemeente Tiel (exclusief de Grondexploitatie) valt in klasse C. Dit duidt op een voldoende weerstandsvermogen.

Berekening weerstandsratio inclusief de GREX Voor de grondexploitatie hebben we de risico's afzonderlijk in beeld gebracht. Zie tabel 6, achteraan deze paragraaf, voor de top 10 van de risico's binnen de grondexploitatie. Omdat bepaalde informatie gevoelig is zijn de omschrijvingen hier globaler dan bij de andere risico's. Indien in de berekening van het ratio voor het weerstandsvermogen ook rekening wordt gehouden met de risico's in de grondexploitatie ziet de situatie er als volgt uit:

Algemeen Grondexploitatie Totaal

Tabel 3: berekening inclusief GREX Benodigd weerstandsvermogen 6.994.688 2.769.188 9.763.876

Beschikbare weerstandscapaciteit Ratio weerstandsvermogen = Benodigde weerstandcapaciteit

=

11.664.318 9.763.876

= 1,17

Beschikbaar weerstandsvermogen 9.505.138 2.159.180 11.664.318


Waarderingscijfer A B C D E F

Pagina 150

Tabel 4: Weerstand velden Ratio >2.0 1.4-2.0 1.0-1.4 0.8-1.0 0.6-0.8 <0.6

Betekenis Uitstekend Ruim voldoende Voldoende Matig Onvoldoende Ruim onvoldoende

Conclusie De ratio voor het weerstandsvermogen van de gemeente Tiel (inclusief de Grondexploitatie) valt in klasse C. Dit duidt op een voldoende weerstandsvermogen en past binnen de beleidskaders zoals deze door de raad zijn vastgesteld (tussen de 1 en 1,4). De weerstandsratio is ten opzichte van de vorige rapportage, bij de jaarrekening 2012, verbeterd. Een belangrijke oorzaak hiervan is dat we het verwachte tekort op Lander nu verwerkt hebben in de meerjarenbegroting. Dit risico was als nummer 2 in de top 10 opgenomen en valt daaruit nu weg. De risico's binnen de grondexploitatie krijgen we steeds beter in beeld, waardoor het risicoprofiel bij de grondexploitatie (op het oog) negatiever wordt. Bij de jaarrekening 2012 is daarom in de algemene reserve grondexploitatie € 1,2 miljoen gestort. Toch is deze nog onvoldoende ten opzichte van de aanwezige risico's. Dit wordt echter gecompenseerd door de marge die binnen de algemene dienst aanwezig is. Tabel 5: Top 10 risico's exclusief grondexploitatie Tabel 6: Top 10 risico's grondexploitatie


Tabel 5 Rangschikking

Pagina 151

Top 10 van de risico's per 1 september 2013 (begroting 2014) Risico

1

De algemene uitkering is lager dan begroot.

2

Kortingen die door het Rijk zijn opgenomen op W-deel als gevolg van gericht reïntegratie en ontschotting WW, Wajong etc.

Toelichting

Het kabinet heeft een bezuinigingspakket opgesteld van € 6 miljard. De samenstelling van dit pakket, en de gevolgen hiervan voor de gemeenten, zullen op Prinsjesdag bekend worden. In deze begroting is beperkt rekening gehouden met deze gevolgen, maar de verwachting is dat een grotere korting zal plaatsvinden. De nieuwe Participatiewet zal waarschijnlijk per 1-1-2015 worden ingevoerd. Invoering zal te zijner tijd gepaard gaan met de nodige bezuinigingen, die door de gemeenten moeten worden gerealiseerd.

Gevolgen

Kans

Financieel gevolg

Beheersmaatregelen

Tekort op de begroting of de jaarrekening.

80%

Maximaal € 1.000.000 gebaseerd op doorrekening van eerdere bezuinigingspakketten.

Tijdig nadenken over het opvangen van dit tekort door middel van bezuinigingen of anderszins.

De begroting vertoont een tekort en dus moeten er beleidskeuzes gemaakt worden. Dit kan pijnlijke gevolgen hebben voor de doelgroepen.

50%

Vertaling van de bezuinigingen op landelijk niveau naar het Tielse aandeel leidt tot een maximum risico van € 1.850.000.

Via businesscases wordt onderzocht hoe de dienstverlening vorm moet krijgen onder de nieuwe wet. Verregaande samenwerking met de regiogemeenten is hierbij het belangrijkste middel.

Invloed op weerstand 12.13%

8.29%


Rangschikking

Risico

Pagina 152

Toelichting

Gevolgen

Kans

Financieel gevolg

Beheersmaatregelen

Financieel: Extra middelen nodig voor uitvoering van deze taak. Imago: Noodzakelijke kwaliteit kan niet worden geleverd bij de uitvoering. Kosten voor mobiliteitstrajecten waarvoor geen dekking is.

50%

Maximaal € 700.000 structureel, uitgaande van 5% korting structureel op het over te hevelen budget.

Goede voorbereiding op deze nieuwe taak.

75%

Maximaal € 700.000.

Proberen zoveel mogelijk intern op te lossen.

4.96%

Tekort op de begroting/ jaarrekening.

50%

Op basis van ervaring met eerdere ombuigingsmaatregelen schatten we in dat maximaal € 1.000.000 niet (tijdig) haalbaar zal blijken te zijn.

Er is een uitvoeringsplan gemaakt met spelregels. Onderdeel daarvan is een fictie-reserve waaruit tijdelijke

4.60%

3

Tekorten bij uitvoering jeugdzorg.

Gemeente wordt verantwoordelijk voor uitvoering jeugdzorg waarbij door het Rijk een efficiency-korting wordt doorgevoerd.

4

Bij de reorganisatie kunnen bepaalde medewerkers niet geplaatst worden en zijn mobiliteitstrajecten nodig.

5

Afgesproken bezuinigingen worden niet gerealiseerd.

Niet voor alle medewerkers geldt bij de reorganisatie de regel 'mens volgt werk'. Hierdoor kunnen wellicht uiteindelijk enkele van hen niet geplaatst worden. Voor hen zal een mobiliteitstraject worden gevolgd. In het coalitieakkoord, de Perspectievennota 2011 en de begroting 2013 zijn bezuinigingen opgenomen. Deze bezuinigingen lopen



Rangschikking

Risico

Pagina 153

Toelichting

Gevolgen

Kans

.

op tot € 3,9 miljoen structureel (coalitieakkoord) plus € 2,3 miljoen in 2015 (Perspectievennota) plus € 1,8 miljoen in de begroting 2013.

6

Achterblijvende overheadkosten bij privatisering en uitbesteding (bijvoorbeeld omgevingsdienst, incourcing naar AVRI, RIWvorming).

In het verleden hebben we bij uitbesteding van taken, bijvoorbeeld de ODR, gezien dat de overhead niet (direct) kan worden verminderd. In de toekomst zullen meer taken verdwijnen, waaronder Bureau Toezicht en Handhaving en bedrijfsvoeringstaken.

Financieel gevolg

Er is geen dekking meer voor de overheadkosten.

50%

Voorlopig maximaal € 1 miljoen. Op dit moment worden alle consequenties in beeld gebracht.

Beheersmaatregelen

nadelen of investeringskosten kunnen worden betaald. Bij elke voortgangsrapportage wordt gerapporteerd over de stand van zaken. Als een bepaalde bezuiniging niet haalbaar blijkt, is er de verplichting een alternatief te vinden. Vroegtijdig rekening hiermee houden; proberen de kosten te verminderen en/of op een andere manier door te belasten.

Invloed op weerstand

4.48%


Rangschikking

Pagina 154

Risico

Toelichting

Gevolgen

Kans

Financieel gevolg

Beheersmaatregelen

7

Geen of onvoldoende opbouw van personeelsdossiers om een exit traject te realiseren.

Indien medewerkers niet goed functioneren of ongewenst gedrag vertonen is het van belang hierover een dossier op te bouwen in geval het tot ontslag komt.

90%

Maximaal € 500.000.

Via interne cursussen, mede in het kader van de reorganisatie, zal hieraan door de managers meer aandacht worden besteed.

8

Minder uren dan begroot worden toegeschreven aan de grondexploitatie en investeringen met economisch nut.

In de begroting wordt er altijd van uitgegaan dat een bepaald aantal uren van de vaste formatie kan worden toegeschreven aan grondexploitatie en investeringen. Deze uren drukken dan niet op de exploitatie. Als er minder werken zijn waaraan uren kunnen worden toegerekend, komen deze uren alsnog ten laste van de exploitatie.

Financieel: Betaling WW, kosten overname-constructie, afkoopsom e.d., voortkomend uit onderhandelingen. Imago: Indien communicatie hierover naar buiten plaatsvindt. Financieel tekort in de exploitatie.

60%

Uit een analyse van de afgelopen jaren blijkt dat we hierop gemiddeld € 300.000 tekort hebben gehad.

Vanaf de begroting 2012 is telkens met minder uren rekening gehouden. Voorts is te overwegen minder vast personeel in dienst te hebben en te vervangen voor flexibel personeel afhankelijk van het investeringsvolume.


4.04%


Rangschikking

Pagina 155

Risico

Toelichting

Gevolgen

Kans

Financieel gevolg

Beheersmaatregelen

9

Rijksoverheid draagt AWBZtaken over naar de gemeente zonder toereikend budget voor de uitvoering.

Financieel: Extra middelen nodig voor uitvoering van deze taak. Imago: Noodzakelijke kwaliteit kan niet worden geleverd bij de uitvoering.

50%

Maximaal € 330.000 structureel, uitgaande van 5% korting structureel op het over te hevelen budget.

Goede voorbereiding op deze nieuwe taak.

10

Onvoldoende financiële middelen voor diverse beheersen onderhoudsplannen gebouwen.

Oorspronkelijk zouden de gemeenten vanaf 2013 er een aantal taken bij krijgen die nog onder de AWBZ vallen. Dit is inmiddels uitgesteld naar 2015. Dit risico heeft specifiek betrekking op overheveling van de AWBZ-functie begeleiding. Voor enkele gebouwen die in ons bezit zijn hebben we onvoldoende middelen in de begroting opgenomen om het gewenste onderhoud geheel uit te kunnen voeren.

Financieel: Het ontstaan van achterstallig onderhoud.

50%

Maximaal € 150.000 structureel.

Inventarisatie van gebouwen die afgestoten kunnen worden; voor gebouwen die in eigendom blijven alsnog middelen in de begroting opnemen.


3.03%


Tabel 6

Pagina 156

Top 10 van de risico's in de grondexploitatie per 1 september 2013

RangschikRisico king 1 Mogelijk minder woningen gerealiseerd 2 Bulkweg: opbrengst verkoop grond 3 4 5 6

7 8 9 10

Gevolgen

Kans

Minder inkomsten bovenwijks Opbrengst wordt niet gehaald

75% 75%

Aanpassing BTW wetgeving parkeergarages Risico onvoorzien cultuurcluster / parkeergarage realisatie Lagere grondprijs plan Slokker

Mogelijk is hantering parkeerbelasting in de toekomst niet toegestaan 3% onvoorzien vanwege mogelijke inconsistentie in outputspecificaties Minder opbrengsten

50%

Vijverterrein: boekwaarde kan niet ingebracht worden in andere exploitatie Passewaaij buurt 7: Mogelijke lagere exploitatiebijdrage per woning Westluidense Poort: hogere plankosten dan geraamd Rio Vahstal: grondopbrengsten lager

Boekwaarde moet afgeboekt worden

50%

Verlaging inkomsten

25%

Extra lasten

50%

Nadeliger exploitatie

75%

Lagere opbrengst

50%

Muggenborch/Richtershof: opbrengsten vallen tegen

25% 25%

Financieel gevolg max. € 770.000 max. € 600.000 max. € 1.267.500 max. € 1.025.000 max. € 419.000 max. € 357.010 max. € 510.000 max. € 250.000 max. € 150.000 max. € 219.000

Invloed

16.94% 13,40% 9.23% 7.37% 6.08% 5.27%

3.77% 3.64% 3.31% 3.19%


Pagina 157

Paragraaf C

Onderhoud kapitaalgoederen Inleiding De gemeente Tiel heeft een groot vermogen geïnvesteerd in kapitaalgoederen in de vorm van wegen, riolering, groen, civiele kunstwerken, gebouwen, etc. Het onderhoud van deze kapitaalgoederen is van groot belang voor het zo goed mogelijk functioneren van de gemeente op verschillende beleidsterreinen zoals veiligheid, vervoer, recreatie, onderwijs en welzijn. Het onderhoud van de kapitaalgoederen is vastgelegd in beleids- en beheerplannen. In deze paragraaf wordt per onderwerp ingegaan op het beleidskader, de ontwikkelingen, de uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden voor 2014 en de bijbehorende financiële consequenties.

Wegen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de verhardingen zijn verzameld in een wegenbeheersysteem. Daaruit volgt dat in 2014 ongeveer 220 ha openbare verharding wordt onderhouden. Het beleidskader Het beleid voor het onderhoud van de infrastructuur is erop gericht om de veiligheid van de weggebruiker te waarborgen en een goed bruikbaar en voldoende comfortabel wegenstelsel te garanderen. Ons beleid inzake het wegbeheer is vastgelegd in het Beleidsplan Wegen 2013-2016. Door middel van jaarlijkse weginspecties ontstaat een actueel beeld van de kwaliteit van de verharding. De resultaten worden verwerkt in het beheerplan wegen, dat een overzicht geeft van de jaarlijks te nemen onderhoudsmaatregelen. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz.164). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2014 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar.


Pagina 158

In 2014 wordt achterstallig onderhoud versneld ingehaald door gebruik te maken van de Reserve Wegen en uitbesteding van zoveel mogelijk werk in één keer. Financiën Er is in 2014 € 1.160.000 beschikbaar voor regulier en groot onderhoud. Omdat de kosten voor het onderhoud kunnen fluctueren is er een Reserve Wegen. De stand van de reserve is € 1.052.000 (per 31 december 2012). Verandering in kwaliteitseisen, zoals hogere milieu-eisen (waterdoorlatende verharding, geluidarme verharding en dergelijke) en het economische belang van bijvoorbeeld aantrekkelijke stadsentrees en binnenstad, hebben kostenverhogende gevolgen voor het budget voor onderhoud van de verharde openbare ruimte. De bestuurlijke afweging hiervan moet in een vroegtijdig stadium gemaakt worden, zodat het beschikbare onderhoudsbudget aangepast kan worden. Jaarlijks wordt vorstschade apart aangemeld bij de 1e voortgangsrapportage.

Civiele kunstwerken Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de kunstwerken zijn verzameld in een beheersysteem. Daaruit volgt dat in 2014 74 bruggen, 7 tunnels, 51 duikers, 3 stuwen en ongeveer 3.200 m grondkerende constructies worden onderhouden. Het beleidskader Het beleid voor het onderhoud van de kunstwerken is erop gericht om de veiligheid van de weggebruiker te waarborgen. Op basis van wettelijke eisen kunnen de minimale randvoorwaarden voor het beheer van kunstwerken als volgt worden samengevat: veilig en functioneel. Ons beleid is vastgelegd in het beleidsplan Beheer en Onderhoud Civieltechnische Kunstwerken en vastgesteld in 2010. Door middel van inspecties is er een actueel beeld van de kwaliteit van de kunstwerken. De resultaten zijn verwerkt in het beheerplan dat een overzicht geeft van de jaarlijks te nemen onderhoudsmaatregelen. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 164). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2014 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Het budget voor kunstwerken is € 186.200 per jaar. De jaarlijkse kosten fluctueren sterk en daarom is voor het beheer en onderhoud hiervan een onderhoudsvoorziening ingesteld. De stand van de voorziening is € 22.311 (per 31 december 2012).


Pagina 159

Riolering en water Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot de riolering zijn verzameld in het rioolbeheersysteem. In het gemeentelijk rioleringsplan staan alle aanwezige voorzieningen. De belangrijkste zijn: Omschrijving Gemengde- en vuilwaterriolering Hemelwaterriolering Persleidingen Drainageleidingen Wadi's Minigemalen Vuilwaterrioolgemalen Hemelwatergemalen Grondwatergemaal Randvoorzieningen (bergbezinkbassins) Externe overstorten gemengd Externe overstorten hemelwater

Hoeveelheid 167,0 32,6 32,9 6,5 2,1 200 6 4 1 8 29 19

Eenheid km km km km km stuks stuks stuks stuks stuks stuks stuks

Het beleidskader Het beleidsdoel is het op verantwoorde wijze zorgdragen voor de inzameling en het transport van afvalwater binnen het gemeentelijk grondgebied. Deze zorgplicht richt zich op het voorkomen van verontreiniging van de bodem en het oppervlaktewater en het voorkomen van wateroverlast. Ons beleid is vastgelegd in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP) en het Integraal Waterplan 2005. Het GRP is in februari 2010 vastgesteld voor de periode 2010-2014. Vanaf 2015 geldt een nieuw GRP dat in 2014 wordt opgesteld. De zorgplicht verandert daar niet mee. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 164). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2014 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. In 2012 is gestart met een samenwerkingstraject met het Waterschap en de regiogemeenten met als doel 'minder meerkosten'. In 2014 wordt op deze wijze samengewerkt.


Pagina 160

Financiën Het kostendekkingsplan op basis van het GRP omschrijft de inkomsten en uitgaven voor de productgroepen riolering en water (onderhoud en nieuwe investeringen). De jaarlijkse kosten voor het beheer van de riolering bedraagt voor 2014 € 1.305.000 (inclusief uren). In het kostendekkingsplan zijn ook alle kosten in het kader van de wateropgave meegenomen. De kosten worden gedekt uit de voorziening riolering. De stand van de voorziening is € 4.769.629 (per 31 december 2012).

Groen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot het openbaar groen en de bomen zijn verzameld in een groenbeheersysteem. Daaruit volgt dat in 2014 ongeveer 200 ha openbaar groen en 14.500 bomen worden onderhouden. Het beleidskader In 2005 is de Nota Onderhoudskwaliteit Openbaar Groen vastgesteld. Deze nota verdeelt het groen in de gemeente onder in zogenaamde ligginggebieden (bijvoorbeeld centrum, industriegebieden, woonwijken) met ieder hun eigen inspanning voor het reguliere, dagelijks (= netheids-) onderhoud. De basis voor de onderhoudsinspanningen ligt in het handhaven van de technische kwaliteit, veiligheid en het verbeteren van de tevredenheid van de Tielse burger over het netheidsonderhoud. In 2006 zijn tevens het Groenstructuurplan en de Nota van Uitgangspunten Groenbeheer vastgesteld. De plannen vormen het kader voor de inrichting en omvormingen (= groot onderhoud) van het groen. Uitwerking vindt plaats in beheerplannen. In die beheerplannen worden de financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. Het groenbeheerplan is in 2010 vastgesteld. Vanaf 2012 is gestart met de uitvoering van de geprioriteerde projecten. Het gewenste kwaliteitsniveau van het onderhoud wordt uitgevoerd door middel van een beeldbestek conform de landelijk geldende RAW-bepalingen. In dit raamwerk zijn zowel beeld als frequenties beschreven waarbij steeds de goedkoopste optie is gekozen. Deze systematiek garandeert de laagste prijs om de gestelde ambitie te halen. Gemiddeld is voor Tiel een B-niveau uit de RAWsystematiek aangehouden. Dit niveau gaat uit van een normaal onderhoud: sober, maar doelmatig. Deze bestekken vormen, samen met de uit te voeren werkzaamheden door de wijkteams, het jaarlijkse onderhoudsplan voor het openbaar groen. Voor wat betreft de onderhoudstoestand en veiligheid van bomen is in 2005 een bomenbeleidsplan vastgesteld. Dit plan is uitgewerkt in het groenbeheerplan, waar de financiële consequenties aan bod komen. In 2013 is de bomenverordening aangepast met als voornaamste doel deregulering. Door middel van een jaarlijkse (veiligheids)inspectie wordt de onderhoudsbehoefte van de bomen in beeld gebracht. Dit resulteert in een onderhoudsplan dat jaarlijks uitgevoerd wordt binnen het beschikbare budget.


Pagina 161

In 2014 worden de diverse groenbeleidsplannen in één integraal groenbeleid gevat. Dat betekent dat in de begroting 2015 deze paragraaf aangepast wordt. Ontwikkelingen Vanaf 2010 is meer en meer afgestemd met de andere disciplines binnen het onderhoud en beheer van de openbare ruimte. In deze begroting is wederom een integrale planning voor de fysieke projecten van wegen, kunstwerken, groen, spelen, verkeer, parkeren, riolering en water opgenomen (zie blz. 164). Het doel hiervan is om een hogere efficiëntie te bereiken en hinder voor burgers te beperken. In de jaarrekening 2014 wordt de evaluatie opgenomen over de uitgevoerde werken in dat jaar. Financiën Voor het regulier onderhoud groen is in 2014 € 782.614 gereserveerd. In de reserve zit € 304.611 (per 31 december 2012). Er is een aparte voorziening voor de herplantplicht van bomen. Hierin zit € 30.500 (per 31 december 2012).

Begraafplaatsen Kengetallen De gemeente heeft zeven gemeentelijke begraafplaatsen in eigendom, waarvan Ter Navolging rijksmonument en Drumpt gemeentelijk monument zijn. In totaal tellen de begraafplaatsen circa 6.000 graven, waarvan ruim de helft gelegen op begraafplaats Papesteeg in Tiel. Op deze begraafplaats is een opvallende aula aanwezig. Daarnaast heeft de gemeente de Joodse begraafplaats, als gevolg van een privaatrechtelijke overeenkomst, in onderhoud. Dit is eveneens een rijksmonument. Niet alle begraafplaatsen zijn nog actief. Actieve begraafplaatsen zijn: Papesteeg, Wadenoijen, Kapel-Avezaath (nieuwe deel) en Zennewijnen. Non-actief zijn: Kloosterhof, Ter Navolging, Drumpt, Kapel-Avezaath (oude deel) en de Joodse begraafplaats. Het beleidskader In 2010 is de Ontwikkel- en Beheervisie Begraafplaatsen gemeente Tiel 2010-2020 door de raad vastgesteld. De actieve begraafplaatsen worden doorontwikkeld. Er wordt gestreefd naar een kostendekkende exploitatie van de actieve (delen van de) begraafplaatsen. Met betrekking tot de tarieven wordt het regionale gemiddelde als norm gehanteerd. De visie voor de monumentale begraafplaats Ter Navolging is uitgewerkt in een Plan voor Instandhouding en Ontwikkeling van Beschermde Begraafplaatsen 2010-2020 (PIOBB) en is samen met voornoemde visie door de raad vastgesteld in 2010. Heractivering van deze begraafplaats is een belangrijk onderdeel van dit plan.


Pagina 162

Het juridische kader is vastgelegd in de door de raad vastgestelde Verordening op het beheer en gebruik van de gemeentelijke begraafplaatsen in de gemeente Tiel 2010 en het bijbehorende, door het college vastgestelde, Uitvoeringsbesluit gemeentelijke begraafplaatsen gemeente Tiel 2010. Tarieven worden geheven conform de Verordening lijkbezorgingsrechten 2014 (vastgesteld door de raad). De actieve begraafplaatsen worden onderhouden conform een verzorgd kwaliteitsniveau. Op de monumentale begraafplaatsen krijgt de natuur meer ruimte. Gedenktekens worden door de rechthebbenden zelf onderhouden. Graven waarvan afstand gedaan is of waarvan de rechten aan de gemeente vervallen zijn, worden planmatig geruimd. Ontwikkelingen Naar verwachting bieden de bestaande begraafplaatsen tot minimaal 2030 voldoende grafcapaciteit. Kostbare uitbreidingen zijn voorlopig niet noodzakelijk. Wel dient er regelmatig geruimd te worden (gemiddeld circa 30 graven per jaar). Een actuele grafadministratie is de basis voor een optimaal gebruik en beheer van de begraafplaatsen, waarbij de meeste inkomsten gegenereerd kunnen worden. In 2013 waren van de graven op de actieve begraafplaatsen (3.520 uitgegeven graven) circa 93% van de grafrechten actueel. Op de non-actieve begraafplaatsen (1.390 uitgegeven graven) moet nog een grote slag gemaakt worden. Hiervan was in 2013 circa 37% van de grafrechten actueel. De komende jaren wordt er naar gestreefd deze percentages verder te verhogen. Op de oude begraafplaatsen zal naar verwachting altijd een percentage van de rechten onduidelijk blijven. Er wordt verdere uitvoering gegeven aan de ontwikkelen beheervisie. Ingrijpende plannen voor 2014 zijn: sluiting begraafplaats Kloosterhof en heractivering begraafplaats Ter Navolging. Financiën In 2007 is besloten een scheiding aan te brengen tussen actieve en monumentale begraafplaatsen. Bij de actieve begraafplaatsen wordt gestreefd naar kostendekkendheid. Voor 2014 geldt voor de actieve begraafplaatsen dat circa 70% van de kosten gedekt worden uit de inkomsten (in 2010 was dit nog 56%). De uitgaven voor het beheren van de actieve begraafplaatsen zijn voor 2014 begroot op € 182.000 en voor het beheer van de monumentale begraafplaatsen op € 48.700. De inkomsten zijn geraamd op € 223.100.

Gebouwen Kengetallen Alle gegevens met betrekking tot het onderhoud Gebouwen (inclusief 35 onderwijsgebouwen) zijn vastgelegd in TopDesk. Daaruit volgt dat Tiel in 2014 ongeveer 188 vastgoedobjecten bezit/huurt met een totale WOZ-waarde (exclusief schoolgebouwen) van ruim € 66.000.000. Vijftien vastgoedobjecten hebben een monumentale status (9 rijksmonumenten en 6 gemeentelijke monumenten). De totale verzekerde waarde van de vastgoedobjecten inclusief inventaris bedraagt ruim € 230.000.000.


Pagina 163

Het beleidskader Het is de bedoeling eind 2013 een beleidskader Onderhoud gebouwen aan de raad aan te bieden. Samen met het bestaande beleidskader voor de onderwijs- en sportgebouwen, vormen beide beleidskaders de grondleggers voor het onderhoud. Ontwikkelingen In het derde kwartaal 2012 is, in samenwerking met Culemborg en Geldermalsen, een onderzoek gestart naar de meest efficiënte wijze van vastgoedmanagement inclusief mogelijk uitbesteden van taken en of samenwerken. Dit onderzoek volgt uit de met de raad afgesproken activiteiten rondom de zogenaamde B-lijst bezuinigingen. Begin 2014 zal de uitkomst ter besluitvorming aan de raad worden voorgelegd. Inmiddels zijn de 3 gemeentelijke vastgoedafdelingen gestart met de inventarisatiefase 'de basis op orde brengen' om te komen tot onder meer uniforme registratie van de vastgoedportefeuilles. De gemeente bezit ongeveer 188 vastgoedobjecten die zeer verschillend van aard zijn. Elk vastgoedobject vraagt om passend onderhoud en beheer. Sinds 2011 heeft de productgroep Vastgoed een zeer groot deel van de portefeuille aan vastgoedobjecten door een onafhankelijke organisatie laten beoordelen op de staat van onderhoud. De uitkomsten hiervan zijn inmiddels voor een deel getoetst aan en verwerkt in de meerjaren onderhoudsplanning. Op deze wijze wordt zorgvuldig omgegaan met de voor onderhoud beschikbare middelen en een onderhoudsplanning gevolgd die past bij de aard van het vastgoedobject. Inmiddels zijn een groot aantal vastgoedobjecten aan een actualisatie onderzoek onderworpen. In 2014 zal samen met de samenwerkingsgemeenten Geldermalsen en Culemborg worden gewerkt aan het afstemmen van de onderlinge vastgoed administraties en werkwijzen. Op deze manier wordt geanticipeerd op het besluit van de drie Colleges om op het domein van de PIOFACH taken samen te werken. In 2014 zal volgend op het in juni 2013, vastgestelde uitvoeringsbeleid Erfpacht aandacht worden besteed aan het inventariseren, standaardiseren en registreren van de erfpachtcontracten. Ook in 2014 wordt voorzien dat een aantal vastgoedobjecten die vanuit het werkterrein van de gemeente niet meer in eigen bezit gehouden hoeven te worden, aan de markt zullen worden aangeboden. Financiën In 2014 is in totaal € 7.674.000 beschikbaar voor het beheer en onderhoud van gemeentelijke gebouwen (inclusief schoolgebouwen en exclusief de gemeentelijke instellingen als De Plantage en de Agnietenhof). Tegenover deze uitgaven staan deels inkomsten uit huur, etc. In de diverse voorzieningen voor onderhoud zit per 1 januari 2014 een bedrag van € 2.642.000.


Pagina 164

Integrale planning 2014* – fysieke projecten Betrokken disciplines Rangschikking

Locatie

Omschrijving

Verharding incl. OVL en kunstwerken

Groen incl. spelen

Verkeer incl. parkeren

Riolering**

Water**

Centrum 1

2

3

4

5

6 7 8 9 10 11

Lingedijk Noord K. van Pruisenweg / R. Vosstraat / S. van Haarlemstraat / H. Freezerstraat Prins Clausschool/ Stefanusschool/ de Moespot Oost Jacob Cremerstraat

J.D. van Leeuwenstraat (tussen Doode Linge en Lingedijk) Nachtegaallaan Hogestraat/ Hogeweidseweg/ Frieslandstraatje e.o. Spoorsingel West Vogelbuurt Westroijen Liendenlaan / IJzendoornstraat

30% herstraten voetpaden, aanpak wortelopdruk

SB

Op basis van een inventarisatie speelplek wel, niet of deels renoveren

SB

SB

Knelpunten rond de schoolomgevingen en thuisschoolroutes aanpakken 50% herstel rijbaan, gecombineerd met Lingedijk (centrum) Vervanging riolering, gecombineerd met Lingedijk (centrum) Vervanging riolering en aanleg drainage Vervanging riolering en grootonderhoud straatwerk Aanleg open water Aanleg waterplein Aanleg nieuwe watergang Op basis van een inventarisatie speelplek wel, niet of deels renoveren

SB

SB

SB

SB

SB SB

SB

SB

SO SB

SB

SB SO SB


Pagina 165

Integrale planning 2014* – fysieke projecten Betrokken disciplines Rangschikking

Locatie

Omschrijving

12 13

West Diderick Vijghstraat Teisterbantlaan

14

Inundatiekanaal

15

Passewaaij Meander

16

Tiel algemeen Diverse locaties

17

Diverse locaties

18

Diverse locaties

19

Diverse locaties

Budget

Stamriool relinen Rehabilitatie wegdeel Brandweer – Papesteeg Een verbinding maken met het Inundatiekanaal via een extra duiker

Verharding incl. OVL en kunstwerken

Verkeer incl. parkeren

Riolering**

Water**

SB SB

Op basis van een inventarisatie speelplek wel, niet of deels renoveren Natuurvriendelijke oevers en plasbermen: flauwer maken van oevers en plas/draszones toepassen Aanpassen diverse stuwen en duikers Bijdrage in snelheidsremmende maatregelen Vervanging conventionele armaturen voor LEDarmaturen OVL

Groen incl. spelen

SB

SB

SB SB SB

800.000 + 200.000 + pm

64.000 + 93.000

90.000

1.852.600

720.243


Pagina 166

* Projecten die in 2013 in aanvang (werkvoorbereiding) of uitvoering genomen zijn, kunnen nog wel in 2014/2015 doorlopen, maar worden hier niet meer genoemd. De evaluatie van deze projecten komt terug in de jaarrekening 2013. De evaluatie van de projecten 2014 komt in de jaarrekening 2014.

** Betreffen uitgaven uit het Kostendekkingsplan van het Rioleringsfonds. De budgetten voor deze fysieke projecten blijven binnen de begroting (inclusief eventueel nieuwe uitgaven goedgekeurd in de Perspectievennota 2013) en voor riolering en water binnen het kostendekkingsplan (investeringen). Het gaat niet om dagelijks en regulier onderhoud en beheer, maar om groot onderhoud. Projecten die geïnitieerd worden door Stadsontwikkeling (SO) kennen hun eigen financiële budgetten (grondexploitatie). Deze zitten niet in de budgettotalen van deze tabel. In deze tabel zijn nog niet alle werken opgenomen betreffende achterstallig onderhoud wegen. Het beheerplan geeft een compleet beeld. Voor nr. 17 worden eerst nog inspecties uitgevoerd alvorens te bepalen welk budget nodig is, vandaar een pm. Ook deze maatregelen blijven echter binnen de begroting.


Pagina 167

Paragraaf D

Financiering Algemeen Het doel van deze paragraaf is inzicht verschaffen in de financieringsmethodiek en de risico's die hiermee samenhangen. Treasury is het bedrijfsproces dat zich hiermee bezig houdt. Het wettelijk kader is vastgelegd in de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido). Het treasurybeleid van de gemeente ligt vast in het treasurystatuut (25 augustus 2008). De uitvoering van de treasury vindt zijn weerslag in de paragraaf financiering van de begroting (planmatig) en de jaarrekening (resultaatgericht). In het treasurystatuut van de gemeente Tiel staan de doelstellingen van treasury als volgt gedefinieerd: 1. Het aantrekken c.q. uitzetten van financiële middelen binnen de door raad gestelde kaders 2. Het beschermen van de gemeente tegen financiële risico's 3. Het minimaliseren van de in- en externe verwerkingskosten bij het beheren van de geldstromen en financiële posities 4. Het optimaliseren van het rendement van de beschikbare liquiditeiten, binnen de gestelde kaders.

Leningenportefeuille De leningenportefeuille over 2014 ziet er als volgt uit: Leningenportefeuille Stand per 1 januari 2014 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Renteherzieningen (oud percentage) Renteherzieningen (nieuw percentage) Stand per 31 december 2014

Bedrag 46.982.637 16.500.000 5.292.710 0 0 0 58.189.927


Pagina 168

De rentelasten voor de langlopende leningen komen voor 2014 uit op een bedrag van € 2.014.119. In deze raming is er rekening gehouden dat we in 2014 langlopende leningen gaan aantrekken tot een bedrag van € 16.500.000. Hiervoor is een rentelast opgenomen van € 384.250. Dit is geheel afhankelijk van de financieringsbehoefte, het verloop van de kasgeldlimiet en het investeringsvolume. Voor de korte financiering is een rentelast opgenomen van € 100.000. Het bedrag van de nieuwe leningen bestaat uit twee componenten, enerzijds een opname van geldlening per 1 maart 2014 van € 7.500.000 en anderzijds een opname van € 9.000.000 in de loop van 2014. De lening van € 7.500.000 heeft een looptijd van veertig jaar en vraagt een rentevergoeding van 3,63%. De verstrekker van deze lening is de Nederlandse Waterschapsbank . De aflossing vindt plaats in 40 jaarlijkse termijnen. De stand per 1 januari 2014 van de leningen zijn de schuldrestanten van de feitelijk opgenomen leningen. In 2014 staan er investeringen gepland voor een bedrag van ruim € 17 miljoen. Hier zitten enkele grote projecten in, waaronder de nieuwbouw Brede Scholen, reconstructie Binnenhoek, aanschaf nieuwe veerpont en rioleringswerken. Daarnaast zal naar verwachting een start worden gemaakt met de investering in de Westluidense Poort. Wanneer de investeringen later worden gedaan, zal dit ook consequenties hebben voor de financieringsbehoefte. De aflossingen voor het jaar 2014 bedragen € 5.300.000. Op 1 januari 2014 zijn er in totaliteit 15 vaste geldleningen opgenomen, hiervan zijn er 7 voor de woningbouw. Het gemiddelde rentepercentage van de opgenomen leningen bedraagt 3,85%. De percentages variëren van 2,9% tot 5,18%.

Rente visie In het economisch beeld van de Bank Nederlandse Gemeenten (peildatum 2 augustus 2013) is opgenomen dat de Europese Centrale Bank (ECB) de rente nog geruime tijd laag zal houden. Verwachtingen dat een renteverhoging op korte termijn tot de mogelijkheden behoort is ongerechtvaardigd. De ECB zal daarmee willen wachten totdat het economisch herstel in de eurozone, dat zich voorzichtig begint af te tekenen, meer body zal krijgen. De lange rentetarieven zullen onder invloed van een verwacht licht economisch herstel enigszins oplopen. De Europese rente (herfinancieringsrente) is sinds mei 2013 0,5%. Dit is historisch laag.


Pagina 169

De rente voor 2014 bestaat uit: Rente lasten Langlopende leningen Kortlopende leningen Rentebaten Kortlopende leningen

2.114.119 2.014.119 100.000 p.m. p.m.

Betalingsverkeer Schatkistbeleggen De Tweede kamer heeft op 4 juli 2013 het wetsvoorstel aangenomen waarmee decentrale overheden en gemeenschappelijke regelingen worden verplicht tot schatkistbeleggen. Het wetsvoorstel ligt nu ter behandeling in de Eerste Kamer. Het tijdstip van implementatie van schatkistbeleggen is op dit moment (augustus 2013) nog niet bekend. De term schatkistbeleggen dekt de lading beter dan schatkistbankieren omdat het wetsvoorstel zich uitsluitend richt op de overtollige middelen (beleggingen) van decentrale overheden en niet op kredietverlening (bankieren). Kortweg houdt dit in dat gemeenten liquiditeitsoverschotten niet meer bij een bank of andere instelling mogen wegzetten, maar dit moeten aanhouden bij het Ministerie van Financiën. Het onderbrengen van (tijdelijke) liquiditeitsoverschotten bij de schatkist genereert op dit moment nauwelijks tot geen rente. Schatkistbeleggen heeft operationele gevolgen voor het betalingsverkeer bij decentrale overheden. BNG Bank werkt aan een servicie om het reguleren van overtollige middelen met de schatkist geautomatiseerd uit te laten voeren. De verwachting is dat de tarieven van het betalingsverkeer gaan stijgen. BNG Bank doet haar best om de kosten zo laag mogelijk te houden. Hoewel het Tiel niet rechtstreeks zal raken, aangezien er zelden liquiditeitsoverschotten zijn, zal onze gemeente ook te maken gaan krijgen met de negatieve gevolgen van het schatkistbeleggen in de vorm van hogere banktarieven.


Pagina 170

SEPA Nederland bereidt zich voor op de komst van één Europese betaalmarkt: de Single Euro Payments Area (SEPA). In de eurolanden kan iedereen straks met 1 rekening en 1 set betaalmiddelen rekeningen in eigen land en uit het buitenland betalen. Overschrijvingen, incasso's en betaalpassen kunnen dan zowel voor binnenlandse als voor grensoverschrijdende betalingen worden gebruikt. Voor het overboeken van geld wordt, ook bij binnenlandse betalingen, het zogenaamde International Bank Account Number (IBAN) gebruikt. Uiterlijk 1 februari 2014 maakt iedereen gebruik van IBAN. Het IBAN bestaat uit een landcode (2 letters), een controlegetal (2 cijfers) en het (voor bepaalde landen aangevuld) nationaal rekeningnummer. De komst van SEPA is het logische vervolg op de euro. Nu bestaan er tussen de eurolanden nog grote verschillen in producten voor betalingsverkeer. SEPA zorgt ervoor dat deze verschillen grotendeels verdwijnen. Voor consumenten ontstaat meer duidelijkheid als overal dezelfde voorwaarden gelden. De invoering van SEPA brengt onder andere met zich mee dat van iedere leverancier of medewerker het bankrekeningnummer gewijzigd moet worden in de verschillende systemen zoals personeels, uitkerings- en financiële administratie.

Risicobeheer Aan het uitvoeren van treasurybeleid zijn risico's verbonden. In de eerste plaats mogen alleen middelen aangetrokken worden om de publieke taak uit te voeren. Om de risico's verder te beperken worden de volgende maatstaven gehanteerd: 1 Kasgeldlimiet 2 Renterisiconorm 3 Kredietrisico De kasgeldlimiet en de renterisiconorm zijn wettelijk bepaald in de wet Fido. 1 Kasgeldlimiet Juist voor korte financiering (looptijd < 1 jaar) geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn. Fluctuaties in korte rente hebben direct een relatief grote impact op de rentelasten. Door middel van de kasgeldlimiet wordt een grens gesteld aan de mogelijkheid om lopende uitgaven kort te financieren en daarmee het risico te beperken. De wet Fido staat een kasgeldlimiet toe van 8,5% van het begrotingstotaal. De kasgeldlimiet voor 2014 is vastgesteld op € 8.793.366.


Pagina 171

Per kwartaal worden rapportages opgesteld om het verloop van de kasgeldlmiet in beeld te brengen. De kasgeldlimiet mag niet meer dan twee kwartalen na elkaar overschreden worden. Indien de werkelijke omvang van de netto vlottende schuld lager is dan de kasgeldlimiet is er sprake van ruimte, indien de werkelijke omvang hoger is dan de wettelijke toegestane omvang, dan is er sprake van een overschrijding. De ruimte die de kasgeldlimiet biedt, wordt zoveel mogelijk benut. De reden hiervan is dat kort geld aanzienlijk goedkoper is dan lang geld. Indien nodig worden langlopende leningen aangegaan om een overschrijding van de limiet tegen te gaan.

2 Renterisiconorm Volgens de wet Fido is de norm van het renterisico 20% van het begrotingstotaal op 1 januari. Het minimum bedrag is op € 2,5 miljoen gesteld. Het doel van deze norm is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten, welke consequenties kunnen hebben voor de financiële positie. Op die manier bevordert de wet Fido een solide financieringswijze bij openbare lichamen. De wet beoogt hiermee een bijdrage te leveren aan de uitstekende kredietwaardigheid van openbare lichamen op de (inter)nationale kapitaalmarkt. De renterisiconorm ziet vooruit en is direct gerelateerd aan het budgettaire risico. De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De renterisiconorm houdt in, dat jaarlijks verplichte aflossingen en renteherzieningen voor gemeenten niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Er vinden in 2014 geen renteherzieningen op leningen plaats. De renterisiconorm voor 2014 is € 20.690.274.

3 Kredietrisico Dit is het risico dat de gemeente loopt wanneer rechtspersonen aan wie een lening is verstrekt in financiële problemen komt. De gemeente Tiel staat garant voor € 1.135.059 (stand per 31 december 2012) voor geldleningen aan derden. Dit betreft 12 leningen. De rentepercentages voor de gewaarborgde leningen variëren van 4,9 tot 9,6%. Het gemiddelde percentage is 7,02%.

Relatiebeheer De huisbankier van de gemeente Tiel is de BNG Bank. (De naam van de bank is het afgelopen jaar gewijzigd, voorheen was de tenaamstelling Bank Nederlandse Gemeenten). Daarnaast wordt (beperkt) zaken gedaan met de ABN-AMRO Bank. Het betalingsverkeer verloopt voor 95% via de BNG Bank.


Pagina 172


Pagina 173

Paragraaf E

Bedrijfsvoering Inleiding De bedrijfsvoering is gericht op het ondersteunen van alle externe beleids- en uitvoeringsprocessen. Een goed toegeruste en professionele ambtelijke organisatie is een kenmerk van een gemeente die haar inwoners serieus neemt en een belangrijke voorwaarde voor succesvol bestuur.

Organisatieontwikkeling Wat willen we bereiken? Expeditie Tiel is de naam van de organisatieontwikkeling van de gemeente Tiel. Dit proces is in 2011 in gang gezet en heeft als belangrijkste doel en had als belangrijkste aanleiding dat er in de organisatie flinke achterstallig onderhoud was opgetreden. Zowel op terrein van cultuur, sturing, regionalisering, organisatie en dienstverlening is beweging gewenst. De doelstelling van Expeditie Tiel is deze beweging op gang te brengen en zo de fase van achterstallig onderhoud in de periode 2013-2015 over te laten vloeien in een permanente organisatieontwikkeling die leidt tot het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie. In Expeditie Tiel werken we er naar toe dat onze gemeente een frisse dienstverlenende organisatie is die met kwaliteit en service haar inwoners, ondernemers en instanties van dienst is. Én waar medewerkers zich ontwikkelen en met plezier en enthousiasme samen hun bijdrage leveren en de organisatie glans geven. En waar organisatie en medewerkers regelmatig samen reflecteren en elkaar scherp houden 'Doen we nog de goede dingen'? en 'Doen we de dingen ook goed'? De ontwikkeling van de organisatie kan onmogelijk los worden gezien van de ontwikkelingen die in de totale politiek-bestuurlijke context plaatsvinden. Vanuit het Rijk worden taken overgeheveld naar de gemeente, gecombineerd met de financiële noodzaak tot beleidsbijstellingen. Het betaalbaar houden van de ambtelijke organisatie vraagt de nodige aandacht. In dit kader zijn ook besluiten genomen over samenwerking met de gemeenten Culemborg en Geldermalsen op specifieke taken in met name de bedrijfsvoering en het inbesteden van de taken van Bureau Toezicht en Handhaving bij de AVRI. In het najaar van 2013 zal de besluitvorming plaatsvinden over de inbesteding van taken op het terrein van het Beheer van de Openbare Ruimte (BOR) eveneens bij de AVRI. Het jaar 2014 zal dan vooral in het teken staan van het realiseren van deze besluitvorming.


Pagina 174

Verder verwachten wij binnen het Sociaal Domein in 2014 en de jaren daarna de nodige veranderingen die van invloed zullen zijn op onze gemeentelijke organisatie. Wat gaan we daarvoor doen in 2014? Op basis van het plan van aanpak en het spoorboekje is, onder de naam 'Expeditie Tiel', in 2013 hard gewerkt aan de doorontwikkeling van de ambtelijke organisatie. Het spoorboekje heeft een verdiepingslag (op gebied van organisatie en cultuur) en een verbredingslag (op gebied van dienstverlening/klant) gekregen. Dit heeft geresulteerd in de 'van2012-naar2015'-stellingen, met daarin het gedrag dat past bij de nieuwe 'Tielse werkstijl'. Het organisatieontwikkelingsproces is voortgezet met als doelstelling dat de gemeente Tiel een dienstverlenende organisatie is die met kwaliteit en service haar burgers, ondernemers en instanties van dienst is. Waar medewerkers met plezier en enthousiasme hun bijdrage leveren en zich persoonlijk ontwikkelen en waar we met elkaar in een gezonde dynamiek willen zijn om verder te leren en te innoveren. Vooruitlopend op de reorganisatie is er een nieuw MT gevormd, door de nieuwe functie 'algemeen manager' te vormen. Dit MT was in 2013 compleet. Het organisatierapport is opgesteld, met daarin de nieuwe (teamgerichte) organisatiestructuur. Er is een uitgebreide discussie in de organisatie aan vooraf gegaan. Het omvormen van de ambtelijke organisatie is één van de basisingrediënten die bij moeten dragen aan de doelen van Expeditie Tiel. Het creëren van de nieuwe structuur is daarvoor niet het enige middel en ook geen doel op zich. Maar zonder verregaande omvorming van taken en processen en het organiseren van nieuwe verbinding tussen mensen, blijft een zeer belangrijke hefboom onbenut. Aanvullend is ook de cyclus voor HRM-gesprekken nieuw leven ingeblazen en er is geïnvesteerd in de kwaliteit van deze gesprekken. In 2014 staat de nieuwe organisatiestructuur maar is de organisatieontwikkeling uiteraard nog niet 'af'. Er moet gewerkt worden aan het verder ontwikkelen van de Tielse werkstijl en elk team zal aan de slag gaan met een gerichte ontwikkelopgave. Voor het team teammanagers zal gestart worden met (een programma voor) leiderschapsontwikkeling. Ook de samenwerkingsinitiatieven zullen in 2014 de nodige aandacht vragen. Het verder vormgeven van de samenwerking Geldermalsen, Culemborg en Tiel, op het gebied van bedrijfsvoering, zal een belangrijke ontwikkeling zijn.

Personeel Wat willen we bereiken? In het plan van aanpak organisatieontwikkeling 'Expeditie Tiel' is, binnen de pijler werkstijl, het aanscherpen van HR-beleid benoemd als actiepunt. De strategische HRM-agenda 2013-2015 vormt het plan van aanpak om tot aanscherping van dit beleid te komen. De agenda geeft weer op welke onderwerpen het HRM-beleid zich de komende jaren concentreren zal, met welk doel, de samenhang en het tijdspad. De daarin opgenomen HRM-projecten zijn allemaal gericht op het ondersteunen van de overkoepelende doelstelling bij deze organisatieontwikkeling, namelijk het realiseren van toekomstige stabiliteit, flexibiliteit en resultaatgerichtheid van de organisatie gemeente Tiel.


Pagina 175

Wat gaan we daarvoor doen in 2014? Het ontwikkelen van een andere manier van werken waarbij wordt gestuurd op resultaat en verantwoordelijkheid van medewerkers vraagt om het aanscherpen van het HRM-beleid op een aantal fronten. Er is in 2013 een start gemaakt met het invoeren van een nieuwe HRM-gesprekcyclus. Er wordt toegewerkt naar een tweejarige HRMgesprekcyclus met twee formele gespreksmomenten per jaar. Met het aanpassen van de bestaande gesprekcyclus wordt beoogd dat met vaste frequentie óók een aantal formele gesprekken worden gevoerd die zowel gaan over 'wat' als over 'hoe' (dus ook houding, gedrag en ontwikkeling wordt besproken). Een trainingstraject heeft dit ondersteund. Daarnaast wordt er goed gestuurd op het daadwerkelijk voeren van deze gesprekken. Ook in 2014 vraagt dit onderwerp de nodige aandacht. De teammanagers zullen dan een functioneringsgesprek, tevens ontwikkelgesprek voeren met de leden van het (nieuwe) team, alsmede een beoordelingsgesprek aan het einde van het jaar. Het mobiliteitsbeleid, opleiden en (competentie)ontwikkeling zijn vervolgens belangrijke HRM-thema’s die worden aangescherpt in 2014. In het kader van goed werkgeverschap maar ook in het licht van bezuinigingen blijven mobiliteit en ontwikkeling van medewerkers een belangrijk aandachtspunt. Enerzijds hebben we te maken met een vergrijsd personeelsbestand, anderzijds met ontgroening op de arbeidsmarkt en met druk op de organisatie om de kosten voor bedrijfsvoering zo laag mogelijk te houden. Het bevorderen van interne en externe mobiliteit, inzetbaarheid van medewerkers en het voeren van een heel gericht arbeidsmarktbeleid moeten ervoor zorgen dat zowel nu als in de toekomst de continuïteit en kwaliteit van onze diensten niet in het geding komen. Overige projecten uit het spoorboekje die in samenhang met het aanscherpen van het HRM-beleid verder worden opgepakt in 2014 zijn:  Onderzoeken van uitgangspunten bij 'Het nieuwe werken'  Digitaliseren HRM (managementinformatie)  Leiderschapsontwikkeling  Aanscherpen projectmatig werken.

Arbeidsomstandigheden RIE De Arbowet verplicht tot het doen van Risico Inventarisaties en Evaluaties (RIES). In 2013 is er veel aandacht besteed aan het updaten van RIES en het oppakken van de actiepunten die daaruit voortvloeien. Dit alles verloopt volgens planning. Als gevolg van de reorganisatie zal in 2014 weer extra aandacht aan de bestaande RIES besteed moeten worden. 'Een RI&E moet worden bijgesteld en opnieuw getoetst als er in de organisatie significante veranderingen zijn in de werkmethoden, de werkomstandigheden of bij technische innovaties. Bijvoorbeeld: bij een (interne) verhuizing, ingrijpende verbouwing of een ingrijpende wijziging in het takenpakket van medewerkers'.


Pagina 176

Arbobeleidsplan Ook het beschikken over een actueel arbobeleidsplan is een verplichting uit de Arbowet. In 2013 is gewerkt aan het actualiseren van dit beleidsplan en het uitwerken van diverse (nieuwe) richtlijnen. In 2014 zal dit nog de nodige aandacht vragen. Arbo-coördinatie In de samenwerking met Geldermalsen en Culemborg wordt de rol 'arbo-coördinator' ingericht. Dit is iemand die zich volledig kan focussen op het up-to-date houden van alle Arbovereisten en -beleid bij de CGT gemeenten. Door dit gezamenlijk op te pakken kan dit werk op efficiënte wijze worden voortgezet in 2014. Indicator 2010 2011 2012 2013 (eerste helft) Norm sector gemeenten 2010 Ziekteverzuim % 5,79 4,94 5,44 6,82 5,3 De stijging in de eerste helft van 2013 wordt met name verklaard door het grote aantal griepgevallen in het begin van het jaar. Inmiddels is het ziekteverzuimpercentage weer gedaald.

Planning en control Wat willen we bereiken?  Besluitvorming over de toedeling van financiële middelen  De raad tijdig, juist en volledig informeren over de voortgang van het beleid, zowel inhoudelijk als financieel  Rechtmatige en doelmatige besteding van de door de raad beschikbaar gestelde middelen  Verantwoording afleggen over de besteding van financiële middelen en over het gevoerde beleid. Wat gaan we daarvoor doen in 2014? Zoals in de inleiding al is aangegeven proberen we voortdurend de inhoud van de begroting beter af te stemmen op de wensen en behoeften van de raad. In deze begroting zijn voor het eerst alle programma's gebaseerd op de door de commissie gekozen speerpunten en daarbij behorende doelenbomen en indicatoren. Daarnaast gaan we door met een verdere verbetering van de paragrafen. Volgens de managementletter 2012 van Deloitte is gemeente Tiel voor wat betreft de interne (financiële) beheersing stabiel gebleven. Verbeteringen zijn met name gerealiseerd in de component 'Controle-activiteiten', terwijl de component Risicomanagement een achteruitgang laat zien. Belangrijkste kritiekpunt daar is dat een structurele inbedding in de planning- en controlcyclus ontbreekt. De aanbevelingen van de accountant worden gemonitord via een uitvoeringsplan.


Pagina 177

Het beleidsplan interne controle biedt een structurele uitwerking van een meer procesgerichte aanpak van de interne controle. Doordat een vacature is ontstaan ontbreekt het op dit moment aan tijd en capaciteit om het proces van interne controle door te ontwikkelen. Vooruitlopend op de samenwerking met Culemborg en Geldermalsen is er voor gekozen dit niet op dit moment op te pakken, maar te bekijken in hoeverre dat in gezamenlijkheid mogelijk is. In verband hiermee is er voor dit moment voor gekozen om de ontstane vacature nog niet in te vullen, maar met hulp van tijdelijke krachten ons te beperken tot het stabiliseren van de bestaande situatie. Vanaf 2014 hopen wij alsnog nieuwe impulsen aan de verbetering van de interne beheersing te kunnen geven. In elk geval hebben wij in het kader van de organisatie-ontwikkeling besloten om de functie van controller in te voeren. Deze zal in bovengenoemde ontwikkelingen een vooraanstaande rol gaan spelen. Een geprioriteerd risicogebied is de borging van de interne en Europese aanbestedingsregels. Zoals u ook hierna kunt lezen zijn we bezig om de inkoopfunctie verder te professionaliseren. Totdat de nieuwe uitvoeringsorganisatie rondom aanbestedingen staat en enige tijd heeft gefunctioneerd, blijft de gemeente echter risico’s lopen. Het onderwerp van het college-onderzoek in 2014 moet nog worden bepaald.

Inkoop en aanbesteding Wat willen we bereiken? Tiel koopt doelmatig, rechtmatig, duurzaam en sociaal in. Wat gaan we daarvoor doen in 2014? In 2014 gaan we aan de slag met de implementatie van het nieuwe algemene inkoop- en aanbestedingsbeleid (inclusief 'social return' en duurzaam aanbesteden) conform het in 2013 door de raad vastgestelde beleidskader. Belangrijke voorwaarde hiervoor is het professionaliseren van de huidige inkooporganisatie. Door middel van meer centrale regie/coördinatie wordt ook aan de 'inkoop-controlfunctie' ten aanzien van het naleven van de wettelijke kaders vorm en inhoud gegeven. Op basis van het Inkoopplan 2014 worden diverse aanbestedingen opgezet en uitgevoerd. Vanuit de samenwerking met Geldermalsen en Culemborg willen we in 2014 ook de eerste stappen zetten naar een verdere samenwerking op inkoopgebied als onderdeel van de voorgenomen samenwerking op de PIOFACH-taken. Met de implementatie van het nieuwe beleidskader en de herijking van de inkooporganisatie wordt uitvoering gegeven aan de aanbevelingen uit het rapport van de Rekenkamer van 2009.


Pagina 178

ICT / Informatiemanagement Wat willen we bereiken? Het leveren van toegevoegde waarde aan de bedrijfsprocessen met effectieve en efficiënte (informatie) voorzieningen. Wat gaan we daarvoor doen in 2014? Voor 2014 staat de samenwerking op beide werkgebieden met Geldermalsen en Culemborg centraal. In gezamenlijkheid wordt al vanaf 2012 invulling gegeven aan de, in de ondertekende intentieverklaring, afgesproken activiteiten om te komen tot een mogelijk vergaande vorm van samenwerken. Vanaf 1 januari 2014 is er sprake van één gezamenlijke afdeling. Het borgen van de continuïteit, het behouden van benodigde expertise en het vergroten van efficiency en effectiviteit zijn de belangrijkste 'winsten' van deze samenwerking. In 2014 wordt aan de hand van een projectenkalender een aantal IM/ICT-projecten opgezet en uitgevoerd. Het vervangen van de huidige technische infrastructuur, het vervangen van de huidige werkplekautomatisering en het uitfaseren van het applicatie landschap zijn slechts enkele thema's in 2014. Tevens wordt in gezamenlijkheid invulling gegeven aan toekomstige uitbreidingen in het I-NUP programma vanuit het Rijk. In 2014 zal verder aandacht worden besteed aan het 'inrichten' van de nieuwe gezamenlijke afdeling IM/ICT. Naast allerlei werkinhoudelijke thema's zal ook ruim aandacht worden besteed aan de meer 'zachte aspecten' van de nieuwe afdeling. Er zullen nieuwe teams worden geformeerd waarin medewerkers van de drie samenwerkingspartners zullen samenwerken. Dit vraagt om veel aandacht voor de individuele medewerkers alsmede voor het team als geheel.

Algemene Juridische Zaken Wat willen we bereiken? Bezwaren en klachten In het kader van de bezuinigingen komt het budget van de bezwarencommissie per 1 januari 2014 te vervallen. We blijven wel verplicht om bezwaren en klachten zorgvuldig en correct te behandelen. In 2014 willen we met Culemborg en Geldermalsen verdere stappen zetten om te komen tot een gezamenlijke bezwarenbehandeling. Totdat dat een feit is handelen we de bezwaren en klachten af door zoveel mogelijk in overleg met de bezwaarden tot een oplossing te komen dan wel door af en toe nog een zitting te beleggen van de bezwarencommissie. We overwegen voorts om bepaalde categorieën bezwaarschriften ambtelijk af te handelen.


Pagina 179

WOB-verzoeken Voor 2014 verwachten we een verdere toename van het aantal verzoeken op grond van de Wet Openbaarheid van Bestuur (WOB). Steeds meer personen dienen WOB-verzoeken in met uitgebreide of ingewikkelde vragen in de hoop dat de gemeente de beslistermijn overschrijdt en zodoende een bedrag op grond van de wet Dwangsom aan hen moet betalen. Ook zien we steeds vaker dat na een besluit op het WOB-verzoek bezwaar wordt gemaakt, met als enig doel een proceskostenvergoeding te krijgen. Om dergelijke verzoeken te voorkomen is een wetswijziging nodig. Dit wetsvoorstel bevindt zich echter nog in een voorbereidende fase. Wat gaan we daarvoor doen in 2014? We zullen bezwaren, klachten en WOB-verzoeken tijdig en correct afhandelen. Daarnaast zullen we verdere stappen zetten met Culemborg en Geldermalsen om tot een gezamenlijke bezwarenbehandeling te komen en/of starten we een pilot om bepaalde categorieën bezwaren ambtelijk af te handelen.

Wat gaat het kosten? Onder de kosten van bedrijfsvoering verstaan we alle kosten van het ambtelijk apparaat, inclusief de huisvesting, kantoorkosten en tractie. Hieronder vallen niet het personeel van de culturele instellingen, de griffie en het bestuur. De kosten van de bedrijfsvoering zijn verdeeld over de programma's in deze begroting via een kostenverdeelstaat. Onderstaand een overzicht van de bedrijfsvoeringskosten 2013-2017, uitgesplitst naar kostensoorten: 2013 2014 2015 2016 Salarissen 19.691 19.106 19.106 19.106 Personeel van derden 969 1.393 1.393 428 Goederen en diensten 2.851 2.578 2.578 2.574 Kapitaallasten 1.532 1.936 1.810 1.743 Reserveringen 1.051 398 433 550 Overige lasten en baten -57 -23 -23 432 Nog in te vullen bezuinigingen 311 791 Totaal 26.037 25.388 25.608 25.624 Het totaal aantal fte's (exclusief culturele instellingen, griffie en bestuur) per 1 januari 2014 wordt geraamd op 301. bedragen x € 1.000

2017 19.106 428 2.574 1.645 730 432 904 25.819


Pagina 180

Bezuinigingen In het coalitieakkoord is afgesproken om per 2015 in totaal € 2 miljoen te bezuinigen op de bedrijfsvoering. Naast deze € 2 miljoen zijn er ook andere bezuinigingen die we bij deze taakstelling hebben opgeteld. Dit zijn:  de oude taakstelling op vraaggerichte dienstverlening van oorspronkelijk € 260.000  het besluit om de kosten voor de I-manager te vinden in vrijvallende lasten van pensioengangers (€ 75.000)  bezuiniging nummer 64 uit de Perspectievennota 2011: Personeelslasten terugdringen van in totaal € 385.000. In totaal dus ruim € 2,7 miljoen taakstelling. Omdat de bezuiniging in de loop van de tijd oploopt hebben we op dit moment voldoende bezuinigd om de taakstellingen voor 2012 en 2013 als gerealiseerd te beschouwen. We houden zelfs over, wat we storten in de frictiereserve ombuigingen. Voor 2014 moeten we nu nog € 311.000 vinden, voor 2015 € 791.000 en vanaf 2016 € 904.000 structureel. Inmiddels is een implementatieplan opgesteld om te zorgen dat deze bezuinigingen worden gerealiseerd. Hierin zijn de volgende deelprojecten benoemd die hieraan moeten bijdragen:  natuurlijk verloop pensioengangers en vacatures  LEAN maken werkprocessen  inkoop  samenwerking Culemborg, Geldermalsen en Tiel. Een en ander moet voor de behandeling van deze begroting in de raad leiden tot een concrete invulling van de nog openstaande bedragen. Naast de taakstelling voortvloeiend uit de vastgestelde bezuinigingen krijgen we ook te maken met achterblijvende overhead. Zoals bekend zijn er op vele beleidsterreinen besluiten over voornemens om regionaal te gaan samenwerken, veelal in nieuw op te richten organisaties. Deze ontwikkelingen leiden tot achterblijvende overhead. We zullen via kostenreducties, slimmer samenwerken en/of dienstverlening aan derden deze wegvallende dekking moeten opvangen.

Nieuwe uitgaven 2014 In 2014 zijn geen bij deze paragraaf behorende nieuwe uitgaven aan de orde.


Pagina 181

Verrekening met de reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd met betrekking tot de bedrijfsvoering, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2014. Naam reserve Reserve automatisering Reserve kapitaallasten vervangingsplan I&A Reserve kapitaallasten MOP Stadhuiscomplex Reserve kapitaallasten MMP Diensten en Middelen Reserve kapitaallasten gemeentewerf Reserve wachtgelden en pensioenen wethouders

stand per 1-1-2014 toevoeging rente 2.460.954 45.050


onttrekkingen 677.333

stand per 31-12-2014 2.544.683 45.050

667.174

31.691

87.912

61.356

725.421

118.600 259.890

5.633 12.345

46.602 119.000

34.287 67.345

136.548 323.890

236.058

236.058


Pagina 182


Pagina 183

Paragraaf F

Verbonden partijen Algemeen Verbonden partijen zijn privaat- of publiekrechtelijke organisaties, waarin de gemeente een bestuurlijk en een financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang houdt in dat de gemeente zeggenschap heeft, of door een zetel in het bestuur van een organisatie, of uit hoofde van stemrecht. Er is een financieel belang als de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld en die verliest bij een eventueel faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij op ons kunnen worden verhaald. In zijn algemeenheid bouwt een gemeenschappelijke regeling geen weerstandsvermogen op, omdat tekorten worden aangevuld door de deelnemende gemeenten. Niettemin wordt in een aantal gevallen reserves aangehouden door de gemeenschappelijke regelingen. Deze buffer zorgt ervoor dat bij tekorten niet direct bij de deelnemers hoeft te worden aangeklopt. Voor zover er uit samenwerkingsverbanden financiële risico's ontstaan, die niet zijn afgedekt binnen het verband zelf, zal er over gerapporteerd worden in onze paragraaf Weerstandsvermogen. Deze paragraaf gaat in op de ontwikkelingen die zich voordoen bij deze partijen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen gemeenschappelijke regelingen (publiekrechtelijk) en deelnemingen (privaatrechtelijk).

1. Gemeenschappelijke regelingen Regio Rivierenland Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Tiel Gemeenschappelijke regeling De betrokkenen zijn allemaal vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. Elke gemeente heeft één zetel, die wordt ingenomen door een lid van het college van Burgemeester en Wethouders. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel.


Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen

Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Pagina 184

Regio Rivierenland is in 1985 onder de naam Intergemeentelijk Overlegorgaan Rivierenland (IOR) opgericht om de gemeenschappelijke belangen van de deelnemende gemeenten te behartigen voor: algemene bestuurlijke aangelegenheden, openbare orde, veiligheid en hulpverlening, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, zorg voor het milieu, verkeer en vervoer, recreatie en toerisme, sociaaleconomische zaken en bevordering van werkgelegenheid, sociale aangelegenheden, volksgezondheid, onderwijs en cultuur en welzijn. De raden zullen zich buigen over de 1. Resultaten van de bestuurlijke discussie over de intergemeentelijke samenwerking en de effecten daarvan op de organisatie van regio Rivierenland. 2. De organisatie zal zich verder aanpassen aan de uitkomsten van de bestuurlijke discussie over de intergemeentelijke samenwerking. Wat betekent dit voor de begroting 2014 1. De frictiekosten van het uittreden van de GGD en team Milieu zullen effect hebben op de begroting 2014; deze kosten moeten nog inzichtelijk gemaakt worden. 2. Er zullen verdere kostenbesparingen worden doorgevoerd, als gevolg van een veranderde werkwijze. 3. Er kan nieuwe frictie ontstaan als de raden besluiten tot een verdere scheiding van beleid en uitvoering binnen de organisatie van regio Rivierenland (dit kan een effect zijn van de bestuurlijke discussie). Allen Bijdrage 2014 310

Bijdrage 2013 294

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 4.427* 4.779*

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 31.588* 30.119*

*situatie vóór fusie GGD met Nijmegen

Veiligheidsregio Gelderland-Zuid Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling

Nijmegen Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen worden door hun burgemeester vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. De provincie Gelderland en de gemeenten Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Groesbeek, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Millingen, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, Ubbergen, West Maas en Waal, Wijchen en Zaltbommel. In de veiligheidsregio Gelderland-Zuid werken gemeenten en hulpverleningsdiensten aan een veilige en leefbare woonomgeving voor de ruim 520.000 inwoners van de regio. De Gemeenschappelijke Regeling Hulpverlening & Veiligheid Gelderland-Zuid is opgericht op 1 januari 2004 en bestaat uit de regionale brandweer, de Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR), de Regionale Ambulance Voorziening (RAV) en de Meldkamer Ambulancezorg (MKA).


Pagina 185

Landelijke meldkamerorganisatie In 2011 heeft het kabinet besloten tot een schaalvergroting van de meldkamers in Nederland. Er komt één landelijke meldkamerorganisatie (LMO) en tien gemeenschappelijke meldkamers (overeenkomstig het aantal politieregio's). Inmiddels is duidelijk dat Apeldoorn de locatie wordt voor de nieuwe meldkamer Oost-Nederland. Hoe de transitie van de GMK VRGZ naar de LMO gaat verlopen en welke activiteiten er moeten worden uitgevoerd wordt naar verwachting begin 2014 duidelijk.


Verdere implementatie Bevolkingszorg Bevolkingszorg is de nieuwe naam van de gemeentelijke kolom in de multidisciplinaire crisisbeheersing. In 2013 zijn de lokale GRMT's (gemeentelijke rampenmanagement team) vervangen door de regionale Stafsectie Bevolkingszorg, die in de incidentgemeente zitting neemt om de lokale uitvoering van de gemeentelijke crisisbeheersingsprocessen aan te sturen. In 2014 worden de lokale deelplannen van het gemeentelijk rampenplan vervangen worden door regionale procesbeschrijvingen. Een van de gemeentelijke taken is registratie van niet zelfredzame slachtoffers ten behoeve van verwanteninformatie. Ter verbetering van dit proces vindt in opdacht van het Rijk in 2014 de implementatie van SIS (slachtoffer informatiesystematiek) plaats, waardoor de registratie en informatieverstrekking vollediger, accurater en sneller zal verlopen. GHOR en GGD Om de samenwerking tussen de domeinen Veiligheid en Gezondheid te vergemakkelijken is het aantal GGD's in overeenstemming gebracht met het aantal Veiligheidsregio's. Hierdoor zijn de GGD's Rivierenland en Nijmegen gefuseerd tot GGD Gelderland-Zuid. Daarnaast vindt een verschuiving van taken plaats van de GHOR richting de GGD, waardoor de VRGZ verantwoordelijk wordt voor de voorbereiding op eventuele grootschalige infectieziektecrises. Een aantal taken, zoals medische milieukunde in de opgeschaalde vorm en de uitvoeringsverantwoordelijkheid van de psycho-sociale hulpverlening, is van de VRGZ naar de GGD verlegd, terwijl de verantwoordelijkheid voor infectieziektebestrijding van de GGD naar de VRGZ overgaat. Ter aansturing van zowel de GGD als de GHOR wordt een directeur Publieke Gezondheid (DPG) aangesteld. De aanstelling van de DPG kan gevolgen hebben voor de toekomstige organisatorische inbedding van de GHOR in de Veiligheidsregio of de GGD.


1. Veiligheid Bijdrage 2014 2.067

Bijdrage 2013 2.015

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 7.672 7.114

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 8.174 7.062


Pagina 186

GGD Gelderland-Zuid Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen Doelstelling



Nijmegen Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen worden door een collegelid vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. De gemeenten Beuningen, Buren, Culemborg, Druten, Geldermalsen, Groesbeek, Heumen, Lingewaal, Maasdriel, Millingen, Neder-Betuwe, Neerijnen, Nijmegen, Tiel, Ubbergen, West Maas en Waal, Wijchen en Zaltbommel. 1. Bevorderen van gezond gedrag en bestrijden van gezondheidsrisico's. 2. Het ondersteunen van gemeentelijk gezondheidsbeleid in de regio. De GGD Gelderland Zuid is per 1 juli 2013 gestart als fusie van de regio's Nijmegen en Rivierenland. Op het moment van schrijven van deze begroting is de begroting 2014 voor deze GGD nog niet beschikbaar. Daarom zijn we vooralsnog uitgegaan van de begroting 2013 plus index. Aandachtspunten zijn een door ons ingeboekte bezuiniging van € 85.000 bij de fusie en een gerealiseerde bezuiniging op logopedie. Hierop wordt teruggekomen bij de beoordeling van de begroting 2014. Bij de fusie is afgesproken dat de nieuwe GGD een eigen vermogen mag aanhouden van € 2,50 per inwoner. 8. Maatschappelijke voorzieningen Bijdrage 2014 n.n.b.

Bijdrage 2013 1.074*

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 n.v.t. n.v.t.

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 n.v.t. n.v.t.

*op basis van begroting regio Rivierenland

Regionaal Archief Rivierenland (RAR) Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn de betrokkenen vertegenwoordigd door twee leden per deelnemende gemeente. Het dagelijks bestuur bestaat uit drie - door het Algemeen bestuur aan te wijzen - leden uit het Algemeen Bestuur. Deelnemende gemeenten zijn Buren, Culemborg, Geldermalsen, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, Maasdriel en Zaltbommel.


Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Pagina 187

De dienst verzorgt het archiefbeheer van archieven ouder dan 20 jaar voor de gemeenten Tiel, Culemborg, Neder-Betuwe, Buren, Geldermalsen, Neerijnen, Maasdriel en Zaltbommel. Het RAR beheert ongeveer dertien kilometer archiefbescheiden. De archieven zijn afkomstig van gemeentelijke overheden. Ook veel particulieren (bedrijven, kerkgenootschappen, verenigingen, personen enzovoorts) hebben hun archief geschonken of in bewaring gegeven aan het RAR. Verder bevordert het RAR het cultureel historisch onderzoek van het werkgebied van de gemeente. Dit krijgt vorm door het aankopen, verkrijgen en beheren van schenkingen op dit gebied. In 2014 is de fusie tussen het Regionaal Archief Rivierenland en het Streekarchief Bommelerwaard een feit. Hierdoor groeit het te beheren archiefbestand van negen naar dertien kilometer. Door deze fusie is ook het bijwerken van de website noodzakelijk. Daarnaast wordt er ingezet op digitaliseren van archiefbescheiden die door de burgers veelvuldig worden geraadpleegd. Verder wordt het educatieve programma doorontwikkeld. 8. Maatschappelijke voorzieningen Bijdrage 2014 393

Bijdrage 2013 439

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 1.146 1.966

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 10.255 9.901

Lander Werk & Integratie Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen Doelstelling

Geldermalsen Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn alle betrokkenen vertegenwoordigd door drie leden per deelnemende gemeente. Het dagelijks bestuur bestaat uit acht leden, die het Algemeen Bestuur uit zijn midden aanwijst. Lander ontvangt een bijdrage per uit de gemeente afkomstige WSW-medewerker. Tot op heden heeft de gemeente geen andere vorm van financiële ondersteuning geboden aan Lander. De gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel en Zaltbommel. De kerntaken van Lander Werk & Integratie zijn het uitvoeren van:  Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) en de bijbehorende uitvoeringsregelingen.  Andere wetten betreffende gesubsidieerde arbeid anders dan de WSW.


Pagina 188

Belangrijkste ontwikkelingen Belangrijkste ontwikkelingen

De begroting van Lander is opgesteld tegen de achtergrond van het beleidsplan voor de periode 2010-2011 'Werken en Leren' en in aanvulling daarop het plan 'Tijd voor prioriteit'. De intentie was een nieuw beleidsplan te maken vóór 2014. Gelet op de onduidelijkheden in de aanstaande Participatiewet wordt dit waarschijnlijk niet gedaan. Het wetsvoorstel Participatiewet wordt eind 2013 aan de Tweede Kamer voorgelegd. Deze nieuwe wet inclusief een nieuwe vorm van beschut werk moet per 2015 ingaan. Tot op heden hebben de deelnemende gemeenten geen bijdrage hoeven te verstrekken aan Lander. In de Lander begroting 2014 wordt vanaf 2016 een tekort op de vermogenspositie voorzien van 1,4 miljoen. Wordt dat realiteit dan is een gemeentelijke bijdrage te verwachten. In de begroting 2014-2017 is voor de jaren 2016 en 2017 een Tielse bijdrage geraamd van respectievelijk € 480.000 en € 1.016.000.

Relatie met programma's

3. Economische ontwikkeling

Financieel belang (x € 1.000)

Bijdrage 2014 0

Bijdrage 2013 0

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 10.342 9.885

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 7.283 5.886

Belastingsamenwerking Rivierenland (BSR) Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's

Tiel Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd in het Algemeen Bestuur. Uit het Algemeen Bestuur wordt een Dagelijks bestuur van 3 leden gekozen. De deelnemers zijn Waterschap Rivierenland, gemeenschappelijke regeling regio Rivierenland (AVRI) en de gemeenten Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Montfoort, Neerijnen, West Maas en Waal, Wijk bij Duurstede, IJsselstein en Tiel. Samenwerking bij de heffing en invordering van de waterschapsbelastingen, afvalstoffenheffing en gemeentelijke belastingen, alsmede bij de uitvoering van de Wet waardering onroerende zaken en het beheer en de uitvoering van de vastgoedinformatie. De verordenende bevoegdheid blijft bij de gemeente. BSR streeft naar een gecontroleerde groei. Voor 2014 is de doelstelling minimaal één gemeente te laten aansluiten. In de begroting 2014 is rekening gehouden met de toetreding van de gemeenten Montfoort en IJsselstein. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien



Pagina 189

Bijdrage 2014 584

Bijdrage 2013 610

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 0 0

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 31.338 18.179

Bedrijfschap Medel Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen Doelstelling


Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn de betrokken gemeenten vertegenwoordigd met elk 4 leden. In het Dagelijks Bestuur hebben van iedere gemeente 2 collegeleden zitting. De voorzitter en waarnemend voorzitter worden gekozen uit de Tielse leden. Neder-Betuwe en Tiel zijn de deelnemende gemeenten. Dit samenwerkingsverband heeft als doel de ontwikkeling van het bedrijvenpark Medel. Medel heeft zowel een lokaal, subregionaal als (boven) regionaal karakter en is (na grenscorrecties) gelegen in de gemeente Tiel. Besloten is om Medel in oostelijke richting met ca. 72 ha bruto uit te breiden. Voor Medel I en de afronding Medel zijn grondexploitaties vastgesteld. De ontwikkeling van het bedrijvenpark Medel brengt financiële risico's met zich mee. De berekende risico's kunnen binnen Medel I worden afgedekt door de beschikbare weerstandscapaciteit. Er is dan nog een overschot aan beschikbare weerstandcapaciteit aanwezig. Deze is noodzakelijk om het verwachte tekort aan weerstandsvermogen bij de afronding Medel op te vangen. Met de afronding van Medel kunnen in 2014 weer grote kavels worden aangeboden. Verwacht wordt dat door de verkoop van een aantal grote kavels in 2014 de geplande target wordt gehaald. Aandachtspunt blijft de uitgifte van de kleinere kavels omdat hiernaar weinig belangstelling is vanuit de markt.


5. Ruimtelijke ontwikkeling

Bijdrage 2014 0

Bijdrage 2013 0

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 2.850 2.165

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 28.573 27.304


Pagina 190

Recreatieschap Nederrijn Lek en Waal Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

Tiel Gemeenschappelijke regeling In het Algemeen Bestuur zijn alle betrokkenen met één of meer leden vertegenwoordigd. Deelnemende gemeenten zijn Buren, Culemborg, Druten, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel en West Maas en Waal. Het recreatieschap behartigt de gezamenlijke belangen op het gebied van openluchtrecreatie, toerisme, landschapschoon en natuurbescherming op bovenlokaal niveau. Samen met het Natuur- en Recreatieschap Lingegebied en het Recreatieschap Over-Betuwe wordt deelgenomen in de B.V. Recreatiemaatschappij Rivierengebied. Sinds mei 2008 is de naam gewijzigd en wordt gewerkt vanuit de handelsnaam Uit®waarde. 3. Economische ontwikkeling Bijdrage 2014 0

Bijdrage 2013 0

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 0 0

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 6.853 6.853

Omgevingsdienst Rivierenland (ODR) Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen Doelstelling

Tiel Gemeenschappelijke regeling Alle betrokkenen zijn vertegenwoordigd met 1 collegelid in het Algemeen Bestuur. Het Dagelijks Bestuur bestaat naast de voorzitter uit 3 leden. De deelnemers zijn Provincie Gelderland en de gemeenten Buren, Culemborg, Geldermalsen, Lingewaal, Maasdriel, Neder-Betuwe, Neerijnen, Tiel, West Maas en Waal en Zaltbommel. Rijk, Provincie en gemeenten willen de kwaliteit van vergunningverlening, toezicht en handhaving op het gebied van volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu verbeteren. Daarom is een uitvoeringsorganisatie opgericht die taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving uitvoert.


2013 is het jaar waarin de ODR start. Dat is een enorme organisatorische opgave. In 2014 zal de aandacht gaan naar het realiseren van de kwaliteits- en efficiëncydoelstellingen. De opgave van management en medewerkers is om de kwaliteiten zo goed mogelijk in te zetten ten behoeve van deze doelstellingen.

Relatie met programma's

1. Veiligheid



Pagina 191

Bijdrage 2014 574

Bijdrage 2013 563*

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 n.v.t. n.v.t.

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 n.v.t. n.v.t.

* deelname vanaf 1-4-2013, bedrag omgerekend naar heel jaar

2. Deelnemingen BNG Bank Vestigingsplaats Rechtspositie Bestuurlijk belang Betrokkenen

Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1 miljoen)

Den Haag NV De gemeente heeft als aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een bestuurlijk belang. De gemeente heeft 36.803 aandelen met een nominale waarde van € 92.008. De Staat is houder van de helft van de aandelen. De andere helft is in handen van gemeenten, provincies en een waterschap. BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs, cultuur en openbaar nut (publieke sector). Met specifieke financiële dienstverlening draagt BNG Bank bij aan zo laag mogelijke kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger. Daarnaast streeft BNG Bank naar een redelijk rendement voor haar aandeelhouders. Over 2012 realiseerde BNG Bank een nettowinst van € 332 miljoen. In 2011 was dat € 256 miljoen. De uitkering per aandeel voor 2012 bedraagt € 1,49. Met 36.803 aandelen hebben we over 2012 € 54.800 (2011 € 42.300) dividend ontvangen. Gegeven de aanhoudende onzekerheden acht de BNG Bank het niet verantwoord een uitspraak te doen over de hoogte van de nettowinst voor 2013. Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bijdrage 2014 n.v.t.

Bijdrage 2013 n.v.t.

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 1.897 2.752

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 134.470 139.443


Pagina 192

Vitens N.V. Vestigingsplaats Rechtspositie

Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1 miljoen)

Utrecht NV De aandeelhouders hebben geen directe bemoeienis met de dagelijkse gang van zaken binnen het bedrijf. Een Raad van Commissarissen houdt toezicht. De gemeente Tiel heeft als aandeelhouder in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders een bestuurlijk belang. Twee keer per jaar is er een aandeelhoudersvergadering. Daarin wordt gestemd over nieuwe tariefvoorstellen en wordt het jaarverslag vastgesteld. De aandeelhouders krijgen jaarlijks dividend uitgekeerd. De gemeente Tiel bezit 42.728 gewone aandelen. Behalve Nuon zijn gemeenten en provincies in het voorzieningsgebied aandeelhouder van Vitens, dat is opgezet als een naamloze vennootschap. Het doel van Vitens is de uitoefening van een publiek (drink)waterbedrijf in de ruimste zin van het woord. Dat houdt onder meer in: winning, productie, transport, verkoop en distributie van water en verder het verrichten van alles dat met de publieke watervoorziening verband houdt of daarvoor bevorderlijk kan zijn. Het nettoresultaat toe te rekenen aan aandeelhouders van Vitens N.V. bedraagt over 2012 € 29,6 miljoen (2011 € 36 miljoen). De uitkering per aandeel bedraagt € 2,57. Over 2012 is aan de gemeente Tiel € 109.810 dividend uitgekeerd (2011 € 114.500). Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Bijdrage 2014 n.v.t.

Bijdrage 2013 n.v.t.

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 398 386

3. Overig

Openbaar Onderwijs

Vestigingsplaats

Rechtspositie

A. Stichting Openbaar Primair Onderwijs Rivierenland B. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Tiel C. Onderwijsgroep Punt Speciaal A. Tiel B. Tiel C. Nijmegen A. Stichting B. Stichting C. Holding

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 1.282 1.296


Pagina 193

Hoewel geen verbonden partij, heeft de gemeente wel een wettelijke taak met betrekking tot het openbaar onderwijs. De verantwoordelijkheid van de gemeenteraad voor het openbaar onderwijs spitst zich toe op de (grondwettelijke) zorgplicht om te voorzien in voldoende openbaar onderwijs voor de inwoners. Dit komt tot uiting in de taken en de bevoegdheden die de wetgever aan de gemeenteraad als extern toezichthouder voor het verzelfstandigd openbaar onderwijs oplegt. De taken en bevoegdheden richten zich op het waarborgen van de continuïteit en op de handhaving van het specifieke karakter van het openbaar onderwijs. A. Stichting Openbaar Primair Onderwijs Rivierenland heeft scholen in Culemborg en Tiel B. Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Tiel heeft een school in Tiel C. Onderwijsgroep Punt Speciaal heeft scholen in Nijmegen, Ubbergen, Gennep, Groesbeek en Tiel A. De Stichting voor Openbaar Primair Onderwijs Rivierenland voorziet in openbaar basisonderwijs aan kinderen in Culemborg en Tiel B. De Stichting Openbaar Voortgezet Onderwijs Tiel voorziet in openbaar voorgezet onderwijs aan kinderen in Tiel C. De Onderwijsgroep Punt Speciaal voorziet in openbaar speciaal (voortgezet) onderwijs aan kinderen in Nijmegen, Ubbergen, Gennep, Groesbeek en Tiel Algemeen: invoering passend onderwijs C: Nieuwbouw Brede Zorgschool

Bestuurlijk belang

Betrokkenen

Doelstelling

Belangrijkste ontwikkelingen Relatie met programma's Financieel belang (x € 1.000)

7 Onderwijs

A. B. C.

Bijdrage 2014 n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Bijdrage 2013 n.v.t. n.v.t. n.v.t.

Eigen vermogen 31-12-2011 31-12-2012 2.897 n.n.b. 8.743 8.796 3.100 n.n.b.

Vreemd vermogen 31-12-2011 31-12-2012 2.415 n.n.b. 3.479 3.270 2.745 n.n.b.


Pagina 194


Pagina 195

Paragraaf G

Grondbeleid Inleiding Het grondbeleid vervult een ondersteunende rol bij het realiseren van gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico's zijn van belang voor de financiële positie van de gemeente. De financiële ruimte bepaalt mede de mogelijkheid om de stedelijke ontwikkelingsambities de komende jaren waar te kunnen maken.

Beleid In het ruimtelijk domein zijn bestaande beleidskaders samengebundeld in de structuurvisie. Met de structuurvisie hebben we een vastgesteld ruimtelijke ontwikkelstrategie voor de komende jaren. De structuurvisie vormt ook de basis om bijvoorbeeld mogelijke financiële consequenties in een vroegtijdig stadium mee te nemen in onderhandelingen met ontwikkelaars (door een duidelijke onderbouwing te krijgen van opslagpercentages voor de post 'bovenwijkse voorzieningen'). In het verleden was deze noodzaak niet aanwezig door de volledig eigen grondpositie. Dat is nu en in de toekomst geen optie meer. De kern van het Tielse grondbeleid is samenwerking. Dat wil zeggen dat de gemeente met private partijen onderhandelt over de gewenste ontwikkelingen in het te exploiteren gebied en over de financiële bijdrage die elk van de partijen hiervoor neertelt. De meeste van de lopende projecten in Tiel zijn hier een voorbeeld van. De reden hiervoor ligt in het feit dat de meeste strategische grondposities in handen zijn van private partijen, die zelf in staat worden geacht de bestemming te realiseren. De gemeente heeft zelf op beperkte schaal grond in bezit en de omvang van het bezit neemt, door ontwikkelingen, langzaam af. Voordeel van een beperkt grondbezit is dat er beperkte risico's worden gelopen. Nadeel kan zijn dat we voor ontwikkelingen meer afhankelijk zijn van initiatieven van private partijen. Gezien de beperkte eigen grondpositie en het inbreidingskarakter van veel opgaven (hogere kosten) is de opbrengstpotentie van veel ontwikkelingen gering. Daarnaast zien we een woningmarkt die nagenoeg is stilgevallen. Dat betekent dat binnen ontwikkelingen minder tot geen opbrengsten worden gerealiseerd, dat daarmee de reserve van de grondexploitatie afneemt (ook omdat de 'vaste' kosten onverminderd drukken op de grondexploitatie) en niet meer van voldoende omvang is om de financiële basis te vormen voor de realisatie van ruimtelijke plannen en ambities.


Pagina 196

Financiële positie Algemeen Het grondbedrijf van Tiel heeft haar basis in de algemene gemeentelijke grondexploitatie. Deze wordt opgebouwd door individuele grondexploitaties van projecten en door de voorraad niet-in-exploitatie-genomen-gronden (NIEGG). Algemene prognose en ontwikkelingen De reserves in de grondexploitatie zijn de afgelopen jaren langzaam gedaald. Hiervoor is een aantal oorzaken aan te geven:  de te ontwikkelen locaties komen steeds meer binnenstedelijk te liggen (inbreiding). De ontwikkeling van deze locaties vraagt, gezien het industriële verleden en het archeologisch rijke gebied van Tiel, over het algemeen meer kosten voor bijvoorbeeld sanering en archeologie, waardoor er minder of geen opbrengsten worden gegenereerd voor het grondbedrijf  de huidige situatie op de woningmarkt zorgt voor een impasse in de woningbouw. Daardoor staat de ontwikkeling van veel woningbouwlocaties op een laag pitje. Voor de grondexploitatie betekent dit uitstel van inkomsten en toenemende boekwaarden (rente). Het is moeilijk te voorzien wanneer de situatie op de woningmarkt enig herstel zal laten zien. De financiële positie van het grondbedrijf zal de komende jaren ook niet verbeteren. Dat zal zijn weerslag hebben op de ruimtelijke ambities van Tiel. Veel van deze ambities liggen binnenstedelijk en vragen een (aanzienlijke) overheidsbijdrage om ontwikkeld te kunnen worden, bijvoorbeeld een aantal projecten binnen de masterplannen Waalfront en Stationsomgeving. De druk op de reserve uit de grondexploitatie zal zodoende toenemen. Daarnaast neemt de reserve ook af door vertragingen en toenemende risico's in lopende projecten. Financiële speerpunten in de GREX zijn naast de projecten waarover in het verleden al door de raad besluiten zijn genomen - zoals de Westluidense Poort en het Vahstalterrein - de door de raad geprioriteerde projecten te weten: 1. Burense Poort 2. Santwijckse Poort 3. FluviaTiel 4. Vijverterrein 5. Wielerbaan. Reserves en voorzieningen De grondexploitatie van onze gemeente kent een reserve en een voorzieningen, respectievelijk de Algemene Reserve Grondexploitatie en de Verliesvoorziening Grondexploitatie.


Pagina 197

De Algemene Reserve Grondexploitatie Deze heeft als doel ‘het vormen van een financiële buffer teneinde mogelijke risico's in de grondexploitatie waarvoor geen reserves of voorzieningen zijn gevormd of die ontoereikend zijn, te kunnen opvangen’. De voeding van de reserve vindt plaats uit voordelige saldi van afgesloten grondcomplexen en rentetoevoeging. Deze reserve bedraagt na vaststelling van de jaarrekening 2012 € 2.244.000. In paragraaf B van de programmabegroting is het weerstandsvermogen van de GREX beschreven. Daarbij zijn risico's die niet via een voorziening in de GREX zijn afgedekt opgenomen. De algemene reserve GREX dient als weerstandscapaciteit voor deze (niet afgedekte) risico's. De Verliesvoorziening Grondexploitatie Deze is gevormd om ‘dekkingsmiddelen vrij te maken voor te verwachten verliezen in de grondexploitatie’. Het betreft hier verliezen en tekorten op basis van genomen bestuurlijke besluiten, evenals afdekking van een aantal ontwikkelrisico's. De voorziening bedraagt na vaststelling van de jaarrekening 2012 € 8.774.000. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. Werkkredieten In de begroting is, conform voorgaande jaren, voorlopig uitgegaan van een bedrag aan werkkredieten van € 1.400.000. In de loop van dit jaar wordt gewerkt aan de actualisering van de verschillende grondexploitaties. Als de werkelijk benodigde werkkredieten op basis van de jaarschijf 2014 uit de grondexploitaties in zijn totaliteit sterk afwijken van dit bedrag, dan zal dit per maandelijkse begrotingswijziging of bij de 1e voortgangsrapportage in 2014 worden aangepast. Actuele prognose van de verwachte resultaten van de afzonderlijke grondexploitaties De verwachte resultaten voor de afzonderlijke projecten zullen aangegeven worden in de voortgangsrapportage (het Blauwe Boekje) van de grondexploitatie.


Pagina 198


Pagina 199

Paragraaf H

TSOb Wat willen we? Tiel is centrumstad in Regio Rivierenland en ontwikkelt zich tot een aantrekkelijke en vitale stad, voor de eigen inwoners, voor de inwoners van heel Rivierenland en ook voor mensen van daar buiten. Om die vitale en attractieve centrumstad te zijn en te blijven, moeten we investeren in een evenwichtige sociaal-economische structuur. Enerzijds door Tiel aantrekkelijker te maken voor hogere- en middeninkomens, anderzijds door te werken aan een ‘aanval op de uitval’, zodat ook Tielenaren met een minder goede uitgangspositie volop deel uitmaken van en deelnemen in de maatschappij. Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (TSOb) Het Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid vormt het overkoepelende programma voor ontwikkeling, afstemming en uitvoering van de contracten met Provincie Gelderland, met Regio Rivierenland en met Europa. Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO) Al sinds ruim 10 jaar heeft Tiel in haar ambities de provincie als partner in het Gelders Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (GSO). In de vierde GSO periode (2012-1015) is Tiel in drie programma's aan de slag met:  binnenstedelijke ontwikkeling, inclusief de Sleutelprojecten  realiseren van een stedelijke infrastructuur en centrumvoorzieningen, waar mogelijk in samenwerking met de andere twee steden in de regio, te weten Culemborg en Zaltbommel  leefbaarheid, veiligheid en economie in Tiel. Op 26 juni 2013 heeft Provinciale Staten een 2e tranche van het GSO vastgesteld en is het stadscontract dienovereenkomstig aangepast. Tiel heeft in de 2e tranche enkele projecten toegevoegd aan de programma's 'stedelijke infrastructuur en centrumvoorzieningen' en 'leefbaarheid, veiligheid en economie in Tiel'.


Pagina 200

Regiocontract Provincie Gelderland heeft ook met regio Rivierenland een Regiocontract gesloten voor een periode van vier jaar (2012–2015). Dit regionale programma is gebaseerd op de plannen die in de regionale programmaraden zijn vastgesteld. Ook hier is een 2e tranche vastgesteld. Investeringssubsidies Stedelijke Vernieuwing (ISV) 2010-2014 Tiel heeft afspraken gemaakt met de Provincie Gelderland over de inzet van ISV-middelen. De huidige en tegelijk laatste ISV-III periode loopt tot 2014. Future Cities (FC) 2008-2012 In het Europese subsidieproject 'Future Cities, urban networks to face climate change' wisselt Tiel kennis uit over hoe wijken/steden en regio's zich aan kunnen passen aan klimaatverandering met Waterschappen, gemeenten en andere partijen uit verschillende Europese regio's. Tiel heeft projecten in het kader van klimaatbeleid en de wateropgave in Tiel Oost in dit subsidieprogramma ondergebracht. Het project is verlengd tot oktober 2013 en er loopt een verzoek aan Brussel voor een volgende verlenging met nieuwe projecten tot eind 2014.

Wat hebben we aan beleid? TSOb IV In 2011 is het programma 'Samen blijven investeren in Tiel, centrum in bloeiend Rivierenland' opgesteld. Op basis van dit programma is het Stadscontract Tiel 2012-2015 tot stand gekomen. Regiocontract (onderdeel van TSOb) Het Regiocontract Rivierenland 2012-2015 is gebaseerd op het programma 'Verrassend Rivierenland 2012-2015'. Uitvoeringskader Voor de uitvoering van het TSOb IV is een uitvoeringskader (2012-2015) opgesteld, dat in juli 2012 is vastgesteld door het college.

Wat gaan we doen in 2014? GSO IV 2012-2015  Binnenstelijke ontwikkeling  voorbereiding ontwikkeling Veilingterrein




Pagina 201

Sleutelproject Waalfront Santwijkckse Poort  FluviaTiel Stedelijke infrastructuur inclusief centrumvoorzieningen  verbouwing Agnietenhof  bouw van de Brede Zorgschool inclusief zonnepanelen op het dak  ontwikkeling van Retailpark Latenstein  realiseren Technasium bij RSG Lingecollege  opstellen van een regionaal voorzieningenplan sport en cultuur *  zorgen voor een effectieve structuur voor aanpak van multiprobleemsituaties * 



* in afstemming met Culemborg en Zaltbommel



Economie, leefbaarheid, veiligheid  versterken van de wonen-welzijn-zorgstructuur in Tiel  daarin het tegengaan van sociaal-economische gezondheidsverschillen borgen  ontwikkelen van samenhangende aanpak inclusief leer-werktrajecten voor doelgroep met meest complexe problemen  realiseren van woonunits voor de 'onderste trede van de woonladder'  wijkontwikkeling Tiel West via 'Werk aan de winkel II'  realiseren Dynamieknetwerk en -werkzaamheden in Tiel Oost  versterken van de Veiliger Wijkteams  stimuleren en faciliteren van gebruik van zonne-energie in Tiel

In 2014 starten de projecten die in de 2e tranche zijn aangedragen en zijn de andere volop in de uitvoering. De resultaten moeten eind 2015 zijn gerealiseerd. Dit geldt ook voor de projecten in het Regiocontract. ISV III  realisatie waterplein Tiel Oost  sanering Papesteeg 102  geluidssanering Voor de Kijkuit en Pr. Beatrixlaan en mogelijk nader onderzoek Stationsstraat Future Cities  afronding waterplein Tiel Oost  afhankelijk van honorering van verlengingsverzoek: uitvoeren van nieuw aangedragen projecten en afronding van het totale Europese project


Pagina 202

Wat gaat dat kosten? Aan externe middelen ontvangen we de komende jaren de volgende bedragen:

GSO IV Regiocontract ISV III Future Cities verlenging

Bijdrage 13.000.000 13.600.000 1.000.000 122.206

Tijdsvak 1-1-2012 tot 31-12-2015 1-1-2012 tot 31-12-2015 1-1-2010 tot 31-12-2013 1-1-2012 tot 31-12-2013

Provinciale bijdrage GSO IV Sleutelproject Aanvullend in 2016/2017 Regiocontract

Inzet Dekking / gemeentelijke toelichting middelen 5.800.000 10.188.000 reguliere budgetten 7.200.000 5.248.000

2.000.000 15.370.000 voor hele regio

ISV III

Future Cities verlenging (aanvraag)

1.000.000 Bijdrage Europa 58.500

pm reguliere budgetten 2.102.000 reguliere (project-) budgetten 91.500 reguliere (project-) budgetten

Afspraken in Stadscontract 2012 Regiocontract ISV III Beschikking 2010

Risico's

uitgangspunt is dekking van eigen middelen in bestaande begroting te vinden

uitgangspunt is dekking van eigen middelen in bestaande begroting te vinden


Pagina 203

Paragraaf I

Subsidies Inleiding De gemeente Tiel verleent subsidies aan diverse professionele maar ook aan een groot aantal vrijwilligersorganisaties. In deze paragraaf maken we op hoofdlijnen inzichtelijk aan wie, waarvoor en hoeveel subsidie wordt verleend. Het begrip 'subsidie' wil nogal eens wat verwarring geven. Juridisch gezien gaat het om ‘een aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt, met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor de aan het bestuursorgaan geleverde goederen en diensten’ (Awb, artikel 4:21). Het gaat dus niet om inkoop en aanbesteding, inkomensoverdrachten (bijvoorbeeld een uitkering), voordelen in de sfeer van belastingen en premies, uitkeringen van hogere overheden, het uitloven van een prijs, het betalen van contributie, deelneming in een vennootschap, uitbetalingen in natura (bijvoorbeeld het gratis of onder de kostprijs ter beschikking stellen van een voorziening) of een bijdrage in een gemeenschappelijke regeling. In de praktijk worden vaak 1) subsidie, 2) inkoop en 3) bijdragen in het kader van een gemeenschappelijke regeling door elkaar gehaald. De GGD en het RAR bijvoorbeeld krijgen geen subsidie, maar een bijdrage in het kader van een gemeenschappelijke regeling (zie paragraaf F Verbonden Partijen). Sportfondsen Tiel bijvoorbeeld kreeg in het verleden van de gemeente subsidie voor de exploitatie, beheer en onderhoud van alle binnensportaccommodaties. Nu is hetzelfde geregeld in een meerjarig inkoopcontract. Soms kopen we bij organisaties diensten in die daarnaast ook subsidie van ons ontvangen. Bovenstaande maakt het lastig om een compleet en evenwichtig beeld te schetsen van 'waar welk geld naar toe gaat' als je (alleen) kijkt naar het begrip 'subsidie'.

Deelverordeningen Alle spelregels rond het subsidieproces liggen vast in de Algemene Subsidie Verordening (ASV). Daarmee is nog niet bepaald wie waarvoor hoeveel subsidie krijgt. De gemeente Tiel kent zeven deelverordeningen, die betrekking hebben op waarderingssubsidies en eenmalige activiteitensubsidies aan vrijwilligersorganisaties.


Pagina 204

Hierna vindt u per deelverordening een overzicht van 1) het doel / de activiteiten waarvoor subsidie wordt verleend, 2) de doelgroep (wie voor subsidie in aanmerking komen) en 3) hoeveel budget er maximaal beschikbaar is gesteld in 2014. Deelverordening 1. Amateurkunst

2. Sport

3. Integratie

Doel / Activiteiten Waardering: ondersteuning van amateurkunstverenigingen vanwege het sociaalmaatschappelijke belang van de activiteiten van de verenigingen of hun bijdrage aan het sociaal culturele klimaat in wijk of stad. Activiteiten: stimuleren van divers aanbod van amateur-producties en presentaties vanwege hun bijdrage aan de bedrijvigheid en het culturele klimaat van Tiel. Waardering: Stimuleren van en behouden van sportbeoefening. Activiteiten: gericht op versterking of vernieuwing van het sportaanbod en/ of op het ondersteunen van vrijwillig kader. Activiteiten waarvoor geldt dat zij: a) een bijdrage leveren aan de integratie, emancipatie of participatie van de leden van de eigen groep in Tiel; en b) openstaan voor de gehele eigen bevolkingsgroep (mannen en vrouwen) en voor leden van andere bevolkingsgroepen met daarbij ontmoeting als middel; of c) gericht zijn op samenwerking met derden als andere (zelf)organisaties maar zeker ook met autochtone Tielenaren; of d) een emancipatoir karakter hebben specifiek gericht op vrouwen, kinderen en/of mensen met een homoseksuele of lesbische geaardheid en andere kwetsbare groepen; of

Doelgroep Verenigingen op het gebied van amateurkunst. Vijftig procent van de leden woont in Tiel.

Maximaal € 38.495

In Tiel gevestigde en actief zijnde verenigingen die sportbeoefening tot doel hebben.

35.000

Verenigingen c.q. rechtspersonen die zich bezig houden met nevenstaande activiteiten, gericht op eigen groep of breder tot Tielse bevolking.

74.906 incl. 24.827 in natura


Deelverordening 4. Evenementen

5. Monumenten 6. Isolatie

7. Afkoppelsubsidies

8. Dakbegroening

9. Basisbibliotheek

Pagina 205

Doel / Activiteiten e) gericht zijn op voorlichting. Blijk van waardering voor een bepaalde activiteit of als stimulans voor de activiteiten, waarbij het culturele, sportieve dan wel toeristische klimaat van Tiel wordt versterkt. Bijdraagt aan profilering van Tiel, stadspromotionele meerwaarde. Het evenement extra bestedingen in de stad genereert. Verder moet het evenement, origineel en vernieuwend zijn, of experimenteel van aard, geeft een nieuwe invulling van regulier aanbod, levert een bijdrage aan een goed cultureel imago van Tiel, voegt iets bijzonders toe aan het culturele aanbod in Tiel. Instandhouden gemeentelijke monumenten. Dit betreft de uitvoering van een provinciale regeling. Door het isoleren van de woning besparen de bewoners op hun energiegebruik en verminderen ze hun CO² uitstoot. Dit betreft het stimuleren van het afkoppelen van particuliere verhardingen van het gemengde riool. Uitvoering conform het Gemeentelijk Rioleringsplan. Dit betreft een project in het kader van Future Cities voor de realisatie en monitoring van dakbegroening. Het project van 2012 is verlengd tot 1 oktober 2013. Instandhouden van het bibliotheekwerk.

Doelgroep Rechtspersonen die een evenement organiseren voor Tielse bevolking en eventueel ook daarbuiten.

Maximaal € 122.000 Waarin begrepen: Stichting Vier Stromenland Corso 43.900 Muziekstad Tiel Appelpop 20.000

Eigenaren van gemeentelijke monumenten. Eigenaren-bewoners van koopwoningen met bouwjaar voor 1980.

Eigenaren van daken en terreinen in Tiel West.

St. Wielerevenementen West Betuwe Wielerronde 15.000 37.000 280.000

40.000

Rechtspersonen als eigenaar van een dak in Tiel.

210.000

Stichting Openbare Bibliotheek Rivierenland.

836.145


Pagina 206

Overige subsidies Naast de deelverordeningen, wordt er een groot aantal subsidies verleend (groot en klein) aan zowel professionele als vrijwilligersorganisaties op grond van de algemene subsidieverordening (ASV). Hiervoor zijn geen algemene 'verdeelregels' vastgesteld. De hoogte van deze subsidies zijn gerelateerd aan de kosten van de activiteiten en/of (als het gaat om waarderingssubsidies) historisch bepaald. De meeste subsidies bevinden zich onder de € 10.000 (variërend van een paar honderd tot een paar duizend euro) en worden voor 95% verleend aan vrijwilligersorganisaties. Hierna vindt u een overzicht van alle organisaties (zie kolom één) die voor 2014 meer dan € 10.000 hebben aangevraagd voor de in kolom twee genoemde activiteiten. In kolom drie staat het maximale subsidiebudget dat voor de betreffende activiteiten in 2014 beschikbaar wordt gesteld. Door vaststelling van deze begroting (waaronder deze paragraaf) stelt u het maximale subsidiebudget vast per activiteit per organisatie in 2014.

Organisatie Welzijn 1. Mozaïek (inkoop door gemeente) 2. STMR 3. Centrum Jeugd en Gezin * 4. Bureau Jeugdzorg / Patch inclusief 'kamers met kansen' 5. Stichting Mee Onderwijs 6. Onderwijsachterstandenbeleid *

7. Kinderopvang Rivierland 8. ROC 9. STMR en SBaO de Wissel

Waarvoor (activiteiten)

Welzijnswerk Maatschappelijk werk Jeugdgezondheidszorg Werkzaamheden op het gebied van ondersteuning Jeugd en Gezin bij diverse partijen zoals STMR, onderwijsinstellingen en Mozaïek Jongerenwerk Project informele netwerk ondersteuning Werkzaamheden op het gebied van onderwijsachterstandenbeleid bij diverse partijen waaronder de Kinderopvang Rivierenland BV, onderwijsinstellingen, Mozaïek, STMR, GGD en de Bibliotheek Peuterspeelzaalwerk Schoolbegeleiding Volwasseneneducatie Schoolmaatschappelijk werk

Maximaal €

729.010 523.076 589.077 120.589 56.817 10.000

1.211.843 330.596 39.220 158.403 167.595


Pagina 207

Organisatie

Waarvoor (activiteiten)

10. Speciaal onderwijs 11. OPOR 12. CPOB 13. SKOR Kunst en cultuur 14. Bibliotheek

Vergoeding gymonderwijs Onderwijshuisvesting ** Onderwijshuisvesting ** Onderwijshuisvesting **

15. Centrum beeldende kunst Integratie en participatie 16. St. Bureau Gelijke Behandeling 17. Buhati 18. St.Vluchtelingenwerk 19. St. Dierenasiel Milieu en dieren 20. St. Duurzaam Rivierenland 21. St. Dierenpark Tiel Veiligheid 22. Slachtofferhulp

Exploitatiesubsidie In het bedrag is € 37.163 huisvesting in natura begrepen Verzorgen exposities Subsidie anti-discriminatievoorziening *** Exploitatiesubsidie en opbouwwerk In het bedrag is € 24.827 huisvesting in natura begrepen Participatie en integratie Exploitatie dierenasiel Vergroten draagvlak duurzame ontwikkeling, geven van voorlichting, lesmateriaal en bevorderen van samenwerking Exploitatie dierenpark Subsidie uitvoering slachtofferhulp***

* Dit zijn verzamelposten: het totale subsidiebedrag wordt verdeeld over meerdere partijen, het is het beschikbare budget na bezuiniging. ** Op basis verordening financiële gelijkstelling. *** Dit is een bovenlokale voorziening; alle andere regio-gemeenten dragen hieraan bij.

Maximaal € 56.922 26.554 26.554 12.269

836.145 16.820 205.175 88.978 50.000 56.583

52.209 14.895 112.853


Pagina 208


Pagina 209

De financiële begroting Inleiding Dit onderdeel van de begroting bevat meer informatie over onder andere de uitgangspunten van de begroting, een verschillenverklaring op hoofdlijnen en de investeringen, waardoor meer inzicht ontstaat in de financiële positie van de gemeente.

1. Het overzicht baten en lasten Baten en lasten 2013-2017 Als bijlage bij dit deel is een volledig overzicht opgenomen van de baten en lasten in de jaarrekening 2012, de gewijzigde begroting 2013 en de meerjarenbegroting 2013-2017. In eerste instantie zijn de cijfers vermeld exclusief verrekeningen met reserves en vervolgens inclusief deze verrekeningen. Overzicht nieuwe uitgaven 2014-2017 Wij stellen u de volgende nieuwe uitgaven 2014-2017 voor. Ten opzichte van de Perspectievennota 2013 is de vervanging van de houten bruggen vervallen, omdat u heeft besloten deze vervanging al in 2013 te laten plaatsvinden. Daarvoor in de plaats is € 90.000 beschikbaar gesteld voor Duurzaam Veilig. Verder heeft u op 19 juni besloten € 200.000 eenmalig beschikbaar te stellen voor de vervanging van straatverlichting met LED-lampen. Indien u met deze nieuwe uitgaven instemt zijn deze voor 2014 vastgesteld, voor 2015-2017 beschouwen we deze als intentie om deze nieuwe uitgaven in de begrotingen van die jaren op te nemen. Dit betekent ook dat we in sommige gevallen al in 2013 met de voorbereidingen starten. Dit is vooral het geval bij grote investeringen.


Pagina 210

De nieuwe uitgaven in onderstaande tabel waren nog niet eerder verwerkt in de begroting. Voor het overzicht per programma verwijzen we u naar de tabel die bij elk programma is opgenomen. bedragen x € 1.000

Aanschaf mobiele camera Schuldhulpverlening Werkbudget programmaraad Welvarend Informatiepunten Recreatie en Toerisme Kruispunt Lingedijk-Dreef Duurzaam Veilig Vervanging straatverlichting met LED-lampen Verkeersproblematiek Rijnbrug Rhenen-Kesteren Fluvia Tiel: klimaatdijk Rehabilitatie Teisterbantlaan Onderwijskundige verrijking Stoelen grote zaal Agnietenhof Alsnog budget opnemen voor rekenkamer Totaal nieuwe uitgaven

Nettoinv. bedrag 59

Jaarlasten 2014 16 15 21

2015 16 15

Onderbouwing

2016 2017 15 15 aanschaf al in 2013 15 15

7 25 90 200 10

10

10

2.500 357 193 303

5

38 26 32

38 25 32

10

10

10

399

147

145

10 10-jaarlijkse bijdrage aan provincie 150 aanbesteding in 2014, gereed in 2016, jaarlasten vanaf 2017 38 25 31 aanvullend bedrag bij reeds gehonoreerde vervanging bekleding 10 was volledig wegbezuinigd 294

Bij de programma's is een overzicht van de nieuwe uitgaven per programma opgenomen.


Pagina 211

De hieronder vermelde investeringen zijn al in eerdere begroting opgenomen en de afronding zal niet voor 2014 plaatsvinden. Een aantal daarvan is doorgeschoven naar latere jaren. bedragen x € 1.000

Modernisering GBA Rondweg Passewaaij: aanleg Rondweg Passewaaij: grondkosten Rondweg Passewaaij: beheer en onderhoud Aanschaf nieuwe veerpont Aanleg tijdelijke parkeerplaats Fabriekslaantje Gebiedsontwikkeling Westluidense Poort * - kapitaallasten investering - exploitatielasten cultuurcluster Reconstructie Binnenhoek Vervanging keermuur Voor de Kijkuit Brede School Tiel Oost: - Prins Willem-Alexander Brede Zorgschool Brede Zorgschool: grondaankoop Brede Zorgschool: zorggedeelte Vervangen kunstgrasveld Kromhouters Vervangingen Agnietenhof >€ 50.000 Geluidinstallatie grote zaal Regelaars trekkenwand Omroep- en ontruimingsinstallatie Vleugel Bechstein Akoestisch controlesysteem Vervanging meubilair Stoffering stoelen grote zaal Totaal

Nettoinv. bedrag 200 2.110 pm

Jaarlasten 2015 2016 50 48 225

2014

800 170

3.253 6.400 265 2.135 190 76 145 100 109 200 75 122 18.246

0

46 219

17

17

23

22

187 17

179 16

357 311 174 16

432 13

220 426 13

217 420 13

27

26

25

11 14

10 20 14

21 8 23 827

21 8 22 1.288

10 20 13 12 20 8 21 1.941

24

1.750 146

2017

* Exact investeringsbedrag moet nog worden vastgesteld op basis van actualisatie van de businesscase. De jaarlasten liggen echter vast.


Pagina 212

Uitgangspunten van de begroting 2014-2017 In deze begroting zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Deze begroting is opgesteld conform de voorschriften uit het 'Besluit Begroting en Verantwoording provincie en gemeenten' (BBV) van 17 januari 2003. 2. De begroting gaat uit van vastgesteld beleid. Daarnaast is rekening gehouden met de in de Perspectievennota 2013 opgenomen nieuwe uitgaven vanaf 2014. Deze zijn bij de programma's afzonderlijk vermeld. 3. Rekening is gehouden met de gevolgen van het BTW-compensatiefonds. Dit betekent dat de meeste budgetten geraamd zijn exclusief BTW, met uitzondering van de budgetten waarvoor de BTW niet wordt gecompenseerd. 4. Uitgangspunt is het prijspeil per 1 januari 2014. In het meerjarenperspectief is geen rekening gehouden met prijsstijgingen 5. De prijsstijging ten opzichte van de begroting 2013 is geraamd op 1,75%. Deze raming is gebaseerd op de verwachting voor de netto materiële overheidsconsumptie zoals gepubliceerd in het Centraal Economisch Plan 2013. 6. Bij de raming van de salarissen is als basis genomen de laatst vastgestelde CAO voor gemeenteambtenaren, die afliep per 31 december 2012. Vanaf 2014 zal voor de salarissen waarschijnlijk de nullijn worden toegepast, maar voor andere ontwikkelingen, met name de werkgeverspremies, houden wij rekening met 1% stijging ten opzichte van 2013. 7. Daarnaast is rekening gehouden met de toekenning van normale salarisperiodieken. Voor het meerjarenperspectief is hiervoor een stijging van de loonsom met 0,5% per jaar meegenomen. 8. Afschrijvingslasten over investeringen worden berekend op basis van de herziene nota Waarderen en afschrijven zoals vastgesteld op 26 juni 2013. 9. Voor nieuwe investeringen en voor toevoeging van rente aan reserves wordt rekening gehouden met een rentepercentage van 4,0%. Aan reserves wordt geen rente toegevoegd, tenzij dit nodig is om kapitaallasten te dekken. 10. De berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de meicirculaire 2013. Bij taakmutaties die leiden tot een aanpassing van de algemene uitkering wordt als volgt gehandeld: a. Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor nieuwe taken of uitbreiding van een bestaande taak (inclusief de overheveling van een doeluitkering naar het gemeentefonds) worden in principe geoormerkt. b. Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor stimulering van beleid lopen mee in de afweging rond nieuw beleid bij de begroting. c. Kortingen op de algemene uitkering in verband met door het Rijk geziene besparingsmogelijkheden worden in principe doorberekend in de betreffende budgetten.


Pagina 213

Verschillenverklaring Hieronder volgt een analyse op hoofdlijnen van de belangrijkste verschillen tussen de begroting 2014 en de begroting 2013. De (gewijzigde) begroting 2013 kent een saldo van € 1.042.000 positief, de begroting 2014 € 1.025.000 positief. Het verschil van € 17.000 wordt als volgt verklaard. Op programmaniveau is een uitgebreidere verklaring opgenomen. + = voordelig - = nadelig ten opzichte van 2013


Salarislasten Inhuur personeel Gemeenschappelijke regelingen (met name ODR) Indexering prijzen Algemene uitkering Belastingopbrengsten (inclusief precarioheffing) Urenbesteding kostendekkende activiteiten Leegstand Beursplein Verstrekkingen Wmo Stelpost onderuitputting kapitaallasten Nieuwe uitgaven conform Perspectievennota 2013 Kapitaallasten Diversen Totaal

Overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten De meeste ramingen in de exploitatiebegroting hebben een structureel karakter. Hierop bestaan enkele uitzonderingen. In deze begroting zijn de volgende niet-structurele lasten en baten opgenomen:

788 -150 -524 -362 328 -625 -183 -164 197 -120 -110 891 16 -17


Pagina 214

2014 Programma 1 Integraal veiligheidsbeleid, adviezen van derden Kosten Veiligere wijkteams Provinciale bijdrage voor Veiligere wijkteams Kosten werkzaamheden criminele jeugdgroepen Provinciale bijdrage werkzaamheden criminele jeugdgroepen

2015

2016

13

B/L

75 75

L L B L B

6

L

70 70

Programma 2 Audit en pre-audit Basisregistratie gebouwen

2017

Programma 3 Werkbudget programmaraad Welvarend en bijdrage informatiepunt Recreatie en Toerisme Diverse uitgaven project 'Eigen Kracht' Uitgaven Werkgeveradviespunt Rivierenland (WAPR) Gemeentelijke bijdrage en subsidies ten behoeve van activiteiten WAPR

28 50 435 435

L L L B

Programma 4 Aanpassingen kruispunt Lingedijk – Dreef, Wadenoijen Opbrengsten betaald parkeren, verrekening via parkeerfonds Duurzaam Veilig

25 200 90

L B L

Programma 5 Beheer en onderhoud corsohallen

200

200

25

L

Programma 6 Vervanging straatverlichting door LED lampen

200

L

Programma 7 Kosten schoolzwemmen; met ingang van 2016 wordt dit afgeschaft Kosten schoolzwemmen en vervoer Cambier van Nootenschool Vorming reserve Brede Zorgschool conform raadsbesluit 15-2-2012

97 50 232

97

L L L


Pagina 215

2014 Programma 8 Transitiemiddelen Jeugdzorg en Awbz Aanleg Jop Passewaaij Aanleg autovrij parcours Programma 9 Kosten gemeenteraadsverkiezingen en verkiezingen voor Europees parlement in 2014 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Loonkosten voormalig personeel Bijdrage uit algemene reserve voor project Eigen Kracht Bijdrage uit algemene reserve voor Jop Passewaaij Bijdrage uit reserve Tielse Methode voor autovrij parcours Diverse kosten bedrijfsvoering

2015

2016

2017

B/L

110 136 227

L L L

30

L

96 50 136 227 550

73

25

0

550

L B B B L

2 Uiteenzetting financiële positie Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume Het BBV bepaalt dat voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume geen voorzieningen hoeven te worden gevormd. Het gaat daarbij om wachtgelden, vakantiedagen en wethouderspensioenen. Deze verplichtingen dienen wel expliciet in de begroting en meerjarenraming te worden verwerkt. Dit doen wij in onderstaande tabel. Dit betekent ook dat voor dergelijke verplichtingen die geen jaarlijks vergelijkbaar volume hebben wel voorzieningen moeten worden gevormd. bedragen x € 1.000

1. Vakantiegelden 2. Eindejaarsuitkeringen 3. Wachtgelden oud-wethouders 4. Premie wethouderspensioenen Totaal ad. 1: De vakantiegelden zijn gebaseerd op 8% van het brutoloon 2014 ad. 2: De eindejaarsuitkeringen zijn gebaseerd op 6% van het brutoloon 2014 ad. 3 en 4: Deze kosten zijn in de begroting bij programma 9 opgenomen

1.160 872 285 111 2.428


Pagina 216

Investeringen In onderstaande tabel zijn onze vaste activa opgenomen. Onder activa verstaan we investeringen die in het verleden zijn gedaan en nu nog tegen een bepaalde waarde op onze balans staan. In de tabel gaan wij er van uit dat al het onderhanden werk van het lopende jaar per 1 januari a.s. is afgerond. bedragen x € 1.000

Financiële vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa: - met economisch nut - met maatschappelijk nut Totaal

Boekwaarde per 1-1-2014

Bij: investering

15.779

73.748 674 90.201

14.000 1.702 15.702

Af: afschrijving / aflossing 524

3.699 397 4.620

Boekwaarde per 31-12-2014 15.255

84.049 1.979 101.283

Leningen De volgende tabel bevat onze opgenomen geldleningen. In de loop van 2014 zal waarschijnlijk nog een lening moeten worden opgenomen. Deze is in onderstaand overzicht nog niet meegenomen. bedragen x € 1.000

Opgenomen geldleningen ten behoeve van woningcorporaties Overige opgenomen geldleningen Totaal opgenomen geldleningen

Boekwaarde per 1-1-2014 9.699 37.284 46.983

Af: aflossing

Boekwaarde per 31-12-2014 230 5.063 5.293

9.469 32.221 41.690

Rente

388 1.468 1.856


Pagina 217

De stand en het verloop van de reserves en voorzieningen In de programma's is aangegeven hoe de stand en het verloop van de afzonderlijke reserves is. In de volgende tabel hebben we de totalen van de algemene reserve, de bestemmingsreserves en de voorzieningen opgenomen. Voor de stand per 1 januari 2014 is uitgegaan van de begroting 2013 inclusief de vastgestelde wijzigingen t/m juni 2013. Voor de vermeerderingen en verminderingen zijn de cijfers van deze begroting 2014 aangehouden. bedragen x € 1.000

Algemene weerstandsreserve * Bestemmingsreserves Voorzieningen Totaal

Saldo per 1-1-2014 10.623 15.253 17.647 43.523

Vermeerderingen conform begroting 90 2.216 2.148 4.454

Verminderingen conform begroting 203 1.379 7 1.589

Saldo per 31-12-2014 10.510 16.090 19.788 46.388

* Het eindsaldo wijkt af van het saldo dat is genoemd in de paragraaf weerstandsvermogen. Dit komt omdat in die paragraaf alle claims zijn meegenomen en hier alleen de vermeerderingen en verminderingen die in deze begroting voor 2014 zijn geraamd.

In de begroting zijn de volgende structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves geraamd: Reserve Stichting Duurzaam Rivierenland Woonwagens Verrijkingsmaatregelen Multifunctioneel gebouw Avezaath Kapitaallasten Brede Zorgschool Collectie Museum Onderhoud Museum Vervangingsinvesteringen Agnietenhof Kapitaallasten korfbalveld Automatisering Kapitaallasten MOP Stadhuiscomplex Kapitaallasten MMP Diensten en middelen

Toevoeging 7.941 28.441 16.272 5.040 19.195 234.996 1.781 761.062 87.912 46.602

Onttrekking Toelichting 30.630 toevoeging rente, onttrekking kapitaallasten, jaarlijks aflopend 41.212 idem 23.974 26.644 9.500 vanaf 2015 t.b.v. vervangingen < € 50.000 5.191


Pagina 218

De meerjarenraming van het verloop van de reserves is als volgt: bedragen x € 1.000

Algemene weerstandsreserve Bestemmingsreserves Totaal

Saldo per 31-12-2014 10.510 16.090 26.600

Saldo per 31-12-2015 10.385 16.901 27.286

Saldo per 31-12-2016 10.385 17.913 28.298

Saldo per 31-12-2017 10.385 18.959 29.344

Daarbij moet wel de kanttekening worden geplaatst dat voor veel bestemmingsreserves geen planning beschikbaar is voor de besteding van de middelen. De bestemming is dan wel vastgelegd, maar nog niet bekend is wanneer deze besteding zal plaatsvinden. In werkelijkheid zullen de bestemmingsreserves dan ook lager uitvallen dan in bovenstaande meerjarenraming.


Pagina 219

Kerngegevens In onderstaande tabel zijn enkele kerngegevens van onze gemeente opgenomen. Dit zijn tevens de belangrijkste factoren voor de berekening van de algemene uitkering. Omschrijving WOZ-waarde woningen WOZ-waarde niet-woningen Inwoners Jongeren (< 20 jaar) Ouderen (> 64 jaar) Huishoudens met laag inkomen Bijstandsontvangers Uitkeringsontvangers Minderheden Leerlingen (V)SO Leerlingen VO Oppervlakte land Oppervlak bebouwing Historische kern Woonruimten Slechte bodem Bedrijven

Eenheid € 1 miljoen € 1 miljoen Personen Personen Personen Huishoudens Personen Personen Personen Personen Personen Hectaren Hectaren Hectaren Woonruimten Percentage Vestigingen KvK

Werkelijk 2012 3.716 1.071 41.527 10.563 5.778 5.300 910 3.449 4.970 829 2.583 3.225 252 14 18.212 32 2.515

Begroot 2013 3.610 978 41.736 10.414 6.117 5.432 962 3.502 4.995 840 2.655 3.225 266 14 18.489 32 2.647

Begroot 2014 3.415 934 41.775 10.305 6.398 5.437 1.033 3.573 5.000 831 2.627 3.225 266 14 18.544 32 2.775

Begroot 2015 3.459 934 41.930 10.196 6.679 5.458 1.077 3.617 5.018 822 2.599 3.225 266 14 18.539 32 2.908

Begroot 2016 3.506 934 42.099 10.087 6.960 5.479 1.088 3.628 5.038 813 2.572 3.225 266 14 18.775 32 3.060

Begroot 2017 3.539 934 42.217 9.978 7.241 5.495 1.063 3.603 5.053 804 2.544 3.225 266 14 18.941 32 3.213


Pagina 220


Pagina 221

Programmabegroting 2014 Meerjarig (excl.reserveringen) programma nr.

omschrijving

00

Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en stelposten

01

rekening 2012 baten

saldo

6.897.181

55.978.020

49.080.840-

Veiligheid

7.208.722

1.374.590

02

Burgerservice

2.499.788

03

Economische ontwikkeling

04

lasten

begroting 2014

baten

saldo

baten

saldo

3.079.953

55.797.681

52.717.728-

1.965.295

54.892.678

52.927.383-

5.834.132

7.954.490

1.661.525

6.292.965

6.919.823

1.187.231

5.732.592

773.571

1.726.217

2.645.588

782.900

1.862.688

2.548.831

683.402

1.865.429

32.650.242

25.933.820

6.716.421

35.986.264

28.897.448

7.088.816

36.438.458

28.989.136

7.449.322

Mobiliteit

2.177.983

2.184.248

6.265-

2.432.050

1.743.700

688.350

2.215.764

1.821.907

393.857

05

Ruimtelijke ontwikkeling

5.624.606

2.232.904

3.391.702

8.348.377

5.004.941

3.343.436

6.894.027

3.531.634

3.362.393

06

Openbare ruimte

9.516.661

5.465.805

4.050.856

11.690.318

3.816.990

7.873.328

9.208.183

3.787.029

5.421.154

07

Onderwijs

10.915.285

3.870.204

7.045.081

10.426.329

3.559.169

6.867.160

10.583.543

3.424.101

7.159.442

08

Maatschappelijke voorzieningen

19.645.476

4.542.777

15.102.700

20.169.650

3.734.888

16.434.762

19.673.575

3.526.340

16.147.235

09

Het besturen van de stad

4.825.630

347.969

4.477.661

5.859.174

28.200

5.830.974

4.698.188

26.200

4.671.988

101.961.573

102.703.907

742.334- 108.592.193

105.027.442

3.564.751

101.145.687

101.869.658

723.971-

Programmatotaal

lasten

begroting 2013 lasten

accountant


Pagina 223

Programmabegroting 2014 Meerjarig (excl.reserveringen) programma nr.

omschrijving

00


01


baten

begroting 2016 saldo

lasten

baten


lasten

baten

saldo

837.117-

52.087.191

52.924.308-

1.556.772-

51.953.034

53.509.806-

3.653.284-

50.922.571

54.575.855-

Veiligheid

6.797.011

1.117.231

5.679.780

6.700.291

1.042.231

5.658.060

6.696.493

1.042.231

5.654.262

02

Burgerservice

2.576.440

683.402

1.893.038

2.568.435

683.402

1.885.033

2.566.535

683.402

1.883.133

03


36.454.674

29.040.685

7.413.989

36.768.457

29.125.995

7.642.462

37.303.157

29.125.995

8.177.162

04

Mobiliteit

2.113.482

1.821.907

291.575

2.291.432

1.821.907

469.525

2.256.958

1.621.907

635.051

05


7.009.658

3.600.729

3.408.929

6.996.762

3.657.785

3.338.977

6.979.886

3.763.437

3.216.449

06

Openbare ruimte

9.332.958

3.786.387

5.546.571

9.266.030

3.786.387

5.479.643

9.415.802

3.786.387

5.629.415

07

Onderwijs

10.894.249

3.424.101

7.470.148

10.949.681

3.424.101

7.525.580

10.840.960

3.424.101

7.416.859

08


19.470.960

3.526.342

15.944.618

19.477.123

3.524.895

15.952.228

19.811.360

3.524.895

16.286.465

09


4.615.703

26.200

4.589.503

4.613.519

26.200

4.587.319

4.613.335

26.200

4.587.135

98.428.018

99.114.175

686.157-

98.074.958

99.045.937

970.979-

96.831.202

97.921.126

1.089.924-

Programmatotaal

accountant


Pagina 225

Programmabegroting 2014 Meerjarig (reserveringen) programma nr.

omschrijving

00


01

Veiligheid

03


04

Mobiliteit

05


06

Openbare ruimte

07

Onderwijs

08


09


Programmatotaal

rekening 2012 lasten

baten


lasten

baten


lasten

baten

saldo

2.392.458

2.066.383

326.076

1.572.721

4.845.610

3.272.889-

1.164.245

1.353.883

189.638-

144.484

387.713

243.229-

9.076

31.765

22.689-

7.941

30.630

22.689-

0

1.065

1.065-

0

0

0

0

0

0

1.018.449

33.182

985.267

498.938

0

498.938

531.418

0

531.418

267.193

716.886

449.693-

229.425

415.849

186.424-

28.441

41.212

12.771-

0

120.846

120.846-

200.000

1.064.300

864.300-

0

0

0

17.257

42.609

25.352-

269.800

60.946

208.854

248.072

50.618

197.454

346.288

74.714

271.574

327.914

224.155

103.759

325.564

105.367

220.197

18.479

18.876

397-

0

30.000

30.000-

0

0

0

4.204.608

3.462.274

742.334

3.107.874

6.672.625

3.564.751-

2.305.681

1.581.710

723.971

accountant


Pagina 227

Programmabegroting 2014 Meerjarig (reserveringen) programma


lasten

baten

begroting 2017

nr.

omschrijving

lasten

00


1.029.754

1.014.023

15.731

1.082.695

746.562

336.133

1.206.611

650.745

555.866

01

Veiligheid

6.807

29.496

22.689-

5.672

28.361

22.689-

4.538

27.227

22.689-

03


0

0

0

0

0

0

0

0

0

04

Mobiliteit

514.419

0

514.419

544.714

0

544.714

490.798

0

490.798

05


27.802

41.212

13.410-

27.131

41.212

14.081-

26.427

41.212

14.785-

06

Openbare ruimte

0

0

0

0

0

0

0

0

0

07

Onderwijs

15.779

59.625

43.846-

15.286

60.132

44.846-

14.794

58.640

43.846-

08


338.618

102.666

235.952

347.061

175.313

171.748

352.936

228.356

124.580

09


0

0

0

0

0

0

0

0

0

1.933.179

1.247.022

686.157

2.022.559

1.051.580

970.979

2.096.104

1.006.180

1.089.924

Programmatotaal

baten


lasten

baten

saldo

accountant


Pagina 229

Programmabegroting 2014 Meerjarig (incl.reserveringen) programma nr.

omschrijving

00


01

rekening 2012 baten

saldo

lasten

9.289.639

58.044.403

48.754.764-

Veiligheid

7.353.206

1.762.303

02

Burgerservice

2.499.788

03


04

begroting 2014

baten

saldo

baten

saldo

4.652.674

60.643.291

55.990.617-

3.129.540

56.246.561

53.117.021-

5.590.903

7.963.566

1.693.290

6.270.276

6.927.764

1.217.861

5.709.903

773.571

1.726.217

2.645.588

782.900

1.862.688

2.548.831

683.402

1.865.429

32.650.242

25.934.885

6.715.356

35.986.264

28.897.448

7.088.816

36.438.458

28.989.136

7.449.322

Mobiliteit

3.196.432

2.217.430

979.002

2.930.988

1.743.700

1.187.288

2.747.182

1.821.907

925.275

05


5.891.799

2.949.790

2.942.009

8.577.802

5.420.790

3.157.012

6.922.468

3.572.846

3.349.622

06

Openbare ruimte

9.516.661

5.586.650

3.930.011

11.890.318

4.881.290

7.009.028

9.208.183

3.787.029

5.421.154

07

Onderwijs

10.932.542

3.912.813

7.019.729

10.696.129

3.620.115

7.076.014

10.831.615

3.474.719

7.356.896

08


19.991.765

4.617.491

15.374.274

20.497.564

3.959.043

16.538.521

19.999.139

3.631.707

16.367.432

09


4.844.108

366.845

4.477.263

5.859.174

58.200

5.800.974

4.698.188

26.200

4.671.988

106.166.181

106.166.181

0

111.700.067

111.700.067

0

103.451.368

103.451.368

0

Programmatotaal

lasten


accountant


Pagina 231

Programmabegroting 2014 Meerjarig (incl.reserveringen) programma nr.

omschrijving

00


01


baten


lasten

baten


lasten

baten

saldo

192.637

53.101.214

52.908.577-

474.077-

52.699.596

53.173.673-

2.446.673-

51.573.316

54.019.989-

Veiligheid

6.803.818

1.146.727

5.657.091

6.705.963

1.070.592

5.635.371

6.701.031

1.069.458

5.631.573

02

Burgerservice

2.576.440

683.402

1.893.038

2.568.435

683.402

1.885.033

2.566.535

683.402

1.883.133

03


36.454.674

29.040.685

7.413.989

36.768.457

29.125.995

7.642.462

37.303.157

29.125.995

8.177.162

04

Mobiliteit

2.627.901

1.821.907

805.994

2.836.146

1.821.907

1.014.239

2.747.756

1.621.907

1.125.849

05


7.037.460

3.641.941

3.395.519

7.023.893

3.698.997

3.324.896

7.006.313

3.804.649

3.201.664

06

Openbare ruimte

9.332.958

3.786.387

5.546.571

9.266.030

3.786.387

5.479.643

9.415.802

3.786.387

5.629.415

07

Onderwijs

10.910.028

3.483.726

7.426.302

10.964.967

3.484.233

7.480.734

10.855.754

3.482.741

7.373.013

08


19.809.578

3.629.008

16.180.570

19.824.184

3.700.208

16.123.976

20.164.296

3.753.251

16.411.045

09


4.615.703

26.200

4.589.503

4.613.519

26.200

4.587.319

4.613.335

26.200

4.587.135

100.361.197

100.361.197

0

100.097.517

100.097.517

0

98.927.306

98.927.306

0

Programmatotaal

accountant

Inhoudsopgave programmabegroting

Recommend Documents