Inhoudsopgave programmabegroting

Inhoudsopgave programmabegroting 2010-2013

Paginanummer

Deel 1: Programmaplan Aanbiedingsbrief 1. Inleiding 2. Algemene beschouwingen 3. Financiële beschouwingen 4. Vaststellingsbesluit

1 3 9 15

Programma's 1. Veiligheid 2. Dienstverlening 3. Economische ontwikkeling 4. Mobiliteit 5. Ruimtelijke ontwikkeling 6. Openbare ruimte 7. Onderwijs 8. Maatschappelijke voorzieningen 9. Het besturen van de stad

17 25 31 41 49 55 63 73 89

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien

97

Deel 2: Paragrafen A. Lokale heffingen B. Weerstandsvermogen C. Onderhoud kapitaalgoederen D. Financiering E. Bedrijfsvoering F. Verbonden partijen G. Grondbeleid H. TSOb I. Subsidies

103 109 117 121 125 131 137 139 147

Deel 3: Financiële begroting Financiële begroting Overzicht van baten en lasten 2010-2013

153 159

Pagina 1

Programmabegroting 2010

1. Inleiding

Aan de Raad Voor u ligt de begroting 2010-2013. Een begroting waarin we vooruit blikken naar de toekomst, maar die tevens de laatste begroting is voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010.

De programma's De opzet van de begroting is niet veranderd ten opzichte van vorig jaar. Er zijn nog steeds negen programma's: Veiligheid, Dienstverlening, Economische ontwikkeling, Mobiliteit, Ruimtelijke ontwikkeling, Openbare ruimte, Onderwijs, Maatschappelijke voorzieningen en Besturen van de stad. Ieder programma kent een aantal subdoelen en een aantal kopjes met de vragen "wat willen we?", "wat hebben we aan beleid?", "welke beleidsontwikkelingen zijn er?", "wat gaan we doen in 2010?", "hoe gaan we monitoren en evalueren?" en "wat kost het?".

De indicatoren Per programma is een groot aantal indicatoren opgenomen. Er heeft zich een klein aantal wijzigingen voorgedaan. Sommige indicatoren zijn vervallen. Dit heeft in alle gevallen te maken met een gebrek aan een structurele bron van gegevens. Voorbeelden hiervan zijn de indicatoren 'bezoekersaantallen in het centrum' en 'koopkrachtbinding'. Er zijn ook indicatoren toegevoegd. Bijvoorbeeld 'tevredenheid over uitgaansmogelijkheden' en indicatoren met betrekking tot de bijzondere bijstand en schuldhulpverlening. De gegevens uit de concept-leefbaarheidmonitor 2009 zijn in de begroting verwerkt. Omdat de leefbaarheidmonitor eens in de twee jaar wordt gehouden, hebben we geen cijfers voor 2008 kunnen opnemen.

De paragrafen De opzet van de paragrafen is niet wezenlijk anders dan voorgaande jaren. De paragraaf Tiels stedelijk ontwikkelingsbeleid wint steeds meer aan strategisch belang voor Tiel.


Pagina 2

Financiële begroting Deze begroting is gebaseerd op de uitgangspunten die zijn vastgesteld in de Perspectievennota 2009. Op onderdelen moeten we deze echter al weer bijstellen. We hebben te maken met een economische recessie en er is relatief weinig ruimte voor nieuw beleid. Dit dwingt soms tot het maken van lastige keuzen. Anderzijds is het een stimulans om creatief om te gaan met de middelen die we wel tot onze beschikking hebben.

College van Burgemeester en Wethouders, de secretaris, de burgemeester,


Pagina 3

2. Algemene beschouwingen Inleiding In de Perspectievennota 2009 schreven wij dat wij ons de komende jaren vooral willen richten op de speerpunten van beleid Westluidense Poort, Santwijckse Poort en Tiel Oost, maar dat we ook rekening moeten houden met de beperkte financiële mogelijkheden, zeker in deze tijd van economische crisis. Dit kan betekenen dat de plannen niet op dezelfde wijze of in hetzelfde tempo kunnen worden gerealiseerd als eerder was voorgenomen. Bij de programma's gaan we hier verder op in. We kunnen ook zeggen dat er veel wel gerealiseerd is en ook voor 2010 hebben we er vertrouwen in dat er weer veel van de grond komt in Tiel. In deze algemene beschouwingen geven we hiervan een overzicht.

Veiligheid Per 1 januari 2010 zal de Omgevingsvergunning worden ingevoerd. Vrijwel alle vergunningen en ontheffingen op het gebied van bouwen en wonen worden vervangen door één integrale vergunning. De mogelijkheden om te komen tot een regionale omgevingsdienst worden onderzocht. De gemeente Tiel draagt door middel van haar klimaatbeleid bij aan het behalen van de doelstelling om in 2012 de CO2 uitstoot met 6% te hebben verminderd ten opzichte van 1990. De Brandweer zal naar verwachting vanaf 2011-2012 overgaan naar de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. De werkorganisaties van de Brandweer Tiel en Brandweer Neder-Betuwe zijn geïntegreerd. Er is besloten de AVRI niet te verzelfstandigen. Nieuwe mogelijkheden omtrent de toekomst van de AVRI worden onderzocht.

Dienstverlening Er wordt hard gewerkt aan het inrichten van een gemeentelijk klantcontact centrum (KCC). De pilot Telefonisch Informatie Centrum (TIC) is in september 2009 gestart. De online dienstverlening wordt steeds verder uitgebreid. In januari 2010 vindt de officiële opening plaats van de nieuwe hal van het stadhuis. Er liggen concrete plannen voor het oprichten van een regionaal 'Shared Service Centre' waarin alle ICT dienstverlening wordt ondergebracht. We werken samen met andere regio gemeenten aan het opzetten van een regionale kennisbank. De regeldruk in Nederland is (te) hoog. De administratieve lastendruk moet omlaag. Om deregulering (stroomlijnen, eenvoudiger, logischer maken of afschaffen van regels) in Tiel inhoud te geven is in samenwerking met de Kamer van Koophandel een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van verlichting van de regeldruk voor zowel bedrijven als burgers.


Pagina 4

De uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheden tot deregulering hebben ertoe geleid dat een aantal vergunningstelsels zijn afgeschaft of vereenvoudigd. In het besluitvormingsproces is een dereguleringstoets opgenomen. Deregulering wordt verder opgepakt binnen het programma vraaggerichte dienstverlening.

Economische ontwikkeling We zetten in op een goede samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel. Op regionaal niveau nemen we deel aan het stimuleringsprogramma Economie Rivierenland. Ongeveer drie kwart van het industrieterrein Medel is inmiddels uitgegeven. Herstructurering van Latenstein heeft al geleid tot kwaliteitsverbetering. In 2010 zetten we deze ontwikkelingen door. Er is veel aandacht voor de Tielse binnenstad. Tiel is genomineerd voor de landelijke verkiezing 'Beste binnenstad 2009–2011'. De nominatie heeft zij onder andere te danken aan de ontwikkeling van het horecaplein, de herinrichting van straten, ondergrondse afvalinzameling, gevelsfeerverlichting en de professionalisering van het centrummanagement in goede samenwerking met OCT en Hart voor Tiel. De gevolgen van de economische crisis zijn binnen de gemeente zichtbaar op diverse terreinen. Het aantal werkzoekenden is verdubbeld ten opzichte van vorig jaar. Ook is er een toename van een beroep op schuldhulpverlening. Speciale aandacht gaat uit naar de bestrijding van jeugdwerkloosheid. De geldstromen voor Inburgering, het werkdeel Wet Werk en Bijstand en volwasseneneducatie zijn samengevoegd in één participatiebudget. Dit maakte het voor ons mogelijk om één integrale aanpak te ontwikkelen. De uitwerking en implementatie hiervan worden zichtbaar in 2010. De integrale dienstverlening aan werknemers en werkgevers op het Beursplein Rivierenland krijgt steeds meer gestalte. Ook de ontwikkelingen op het gebied van de online dienstverlening staan niet stil. Een aantal regio gemeenten werkt nauw samen met de gemeente Tiel op het gebied van Werk, Inkomen en Zorg. De gemeente Tiel ontwikkelt (voor een groot deel) het beleid en voert het voor hen uit. Er liggen mogelijkheden voor verdere uitbreiding. Tiel is de coördinerende gemeente voor de gehele regio voor de aanpak van de jeugdwerkloosheid. In 2010 stellen we (beleid)kaders vast met betrekking tot de opdracht aan Lander (Wet sociale werkvoorziening) gericht op het wegnemen van wachtlijsten. In 2010 zal de kwijtschelding van belastingen voor mensen met een laag inkomen zo veel mogelijk worden geautomatiseerd.

Mobiliteit In 2011 is de doortrekking van de Laan van Westroijen gepland. Dit heeft naar verwachting een afname van het verkeer op de Grotebrugse Grintweg en een geringe toename van verkeer op de Laan van Westroijen tot gevolg. Andere grotere ingrepen zijn voorzien na 2013.


Pagina 5

In de komende jaren zal het betaald parkeren in de binnenstad verder worden vorm gegeven. In de schil rond de binnenstad zullen flankerende maatregelen worden ontwikkeld in relatie tot de toekomstige parkeergarages in de Westluidense Poort en de Santwijckse Poort. In 2010 zal de raad een voorstel worden aangeboden gericht op het realiseren van besparingen van de exploitatie van het voetveer.

Ruimtelijke ontwikkeling De herziening van de bestemmingsplannen ligt op schema. Uiterlijk in juni 2013 is het gehele gemeentelijk grondgebied afgedekt met actuele bestemmingsplannen. De structuurvisie bepaalt het ruimtelijk beleid voor de periode 2010–2030. Naar verwachting zal de structuurvisie in 2010 ter besluitvorming worden aangeboden aan de raad. De economische crisis heeft tot gevolg dat sommige woningbouwprojecten door de markt worden uitgesteld. Indien mogelijk wordt er naar andere mogelijkheden gekeken, zoals het omzetten van koop naar huur. In een groot aantal gevallen wordt er ook gewoonweg gebouwd. Projecten die in aanbouw zijn of op redelijk korte termijn in aanbouw komen, zijn de Waarden, Vrijthof, Bruggehoofd Grotebrugse Grintweg, Boomgaard Grotebrugse Grintweg, Vier Gravinnen, Rio terrein, Dominicuskwartier, Buurt 7 Passewaaij. Binnen de gebiedsontwikkelingen in Tiel Oost is gestart met de herstructurering van de Vogelbuurt. Er is een Stedenbouwkundig Programma van eisen gemaakt. Op basis van dit programma kan nu een ontwerp worden opgesteld voor de openbare ruimte, het plein en de nieuwbouw.

Openbare ruimte Het beleid dat de afgelopen jaren is ontwikkeld op het gebied van de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte (groen, grijs en water) krijgt de komende jaren verder gestalte. In 2009 zijn een groot aantal fysieke projecten uitgevoerd zoals de herinrichting van het Plein met omliggende straten, de vervanging van riolen, de aanleg van bergbezinkbassins, het aansluiten van woonboten op het gemeentelijk rioolstelsel en de revitalisering van Latenstein. Dit krijgt in 2010 een vervolg. Ook op het gebied van rioleringen watermaatregelen worden de komende jaren weer veel grote werken uitgevoerd. In 2009 is gewerkt aan het tot stand komen van groenbeheerplannen welke in 2010 tot uitvoering komen. Voor de gemeentelijke begraafplaatsen is een ontwikkelen beheervisie in de maak. In 2010 geven we verder invulling aan Integraal Kwaliteit gestuurd beheer van de openbare ruimte. Bewoners krijgen de ruimte zelf accenten te leggen. We sluiten hiervoor aan bij de jaarlijkse wijkschouwen. De wateropgave uit het Nationaal Bestuursakkoord Water is vertaald in een waterstructuurvisie voor Tiel. De uitwerking van concrete maatregelen (om water langer vast te houden, te bergen en zo nodig af te voeren) vindt plaats in het Gemeentelijk Rioleringsplan en het Integraal Waterplan.


Pagina 6

Tiel Oost heeft daarbij bijzondere aandacht. Hier is een mix van maatregelen op korte en langere termijn noodzakelijk. De afspraken hierover met het Waterschap Rivierenland worden naar verwachting eind 2009 vastgelegd in een gebiedscontract.

Onderwijs Op landelijk niveau zal de Wet Gemeentelijke Onderwijs Achterstanden (GOA) in 2010 vervangen worden door de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie. Een veilige stimulerende omgeving van peuterspeelzalen/kinderdagverblijven en de aanpak van taalachterstanden staan daarbij centraal. In 2009 is het integraal lokaal onderwijsbeleid ontwikkeld. Participatie staat daarin centraal. Het is een spoorboekje, van waaruit we de komende jaren het onderwijsbeleid in de praktijk gaan invullen. In 2010 herijken we de afspraken met het RMC (Regionaal Meld- en Coördinatiepunt) over de aanpak van vroegtijdig schoolverlaten. Doelstelling is de schooluitval in 2012 te halveren ten opzichte van 2005. Een pakket aan maatregelen (protocol schoolverzuim, landelijk verzuimloket, ketenaanpak) ligt klaar en/of is al in uitvoe-ring. Het participatiebudget is hiervoor tevens inzetbaar. Als onderdeel van het programma Tiel Oost wordt de komende periode een Brede School gerealiseerd. Er is zicht op de kosten voor een Brede School gebouw op één locatie. Gezien de huidige economische omstandigheden zal de haalbaarheid hiervan nader worden onderzocht en zal tevens worden gekeken naar alternatieven. Eén en ander hangt samen met de wateropgave in Tiel Oost. De Bibliotheek is heel actief op het gebied van leesbevordering. Voorbeelden hiervan zijn de projecten Boekstart, Makkelijk Lezen Pleinen, etc. Er doen steeds meer gemeenten mee met het coördinatiepunt cultuureducatie 'Kultuurkonnekt' dat is ondergebracht bij de Plantage (Tiel , Culemborg, Buren, NederBetuwe en Zaltbommel). Er vindt een accentverschuiving plaats binnen het aanbod van de Plantage van buitenschoolse naar binnenschoolse activiteiten. Met name in het muziekonderwijs is dit merkbaar: de groepen worden groter en extra activiteiten zijn geïntegreerd in het lesprogramma.

Maatschappelijke voorzieningen In 2010 gaan we concreet het Centrum voor Jeugd en Gezin vormgeven op basis van het visiedocument dat in regionaal verband is vastgesteld. In 2010 starten we met de uitvoering van het in 2009 vastgestelde regionale en lokale gezondheidsbeleid. Een belangrijk thema daarbij is de sociaal economische gezondheidsverschillen.


Pagina 7

In het kader van het regiocontract zijn er afspraken gemaakt over de uitvoering van de Regionale Sociale Agenda. De belangrijkste onderdelen zijn opgenomen in het regioprogramma 'Eigenwijs Rivierenland'. Er is ruim € 4.000.000 beschikbaar voor de uitvoering hiervan. In 2010 vindt een marktverkenning voor het project Westluidense Poort plaats. Onderdeel hiervan is het cultuurkwartier. Het gaat om het creëren van een divers aanbod op het gebied van cultuur, informatie en educatie in de directie omgeving van het centrum van Tiel. In het kader van het participatiebudget is het pilot project Samenlopers in september 2009 van start gegaan. In 2010 zullen we alle inburgeraars (ook de Nuggers) via deze werkwijze bedienen. Het Museum streeft opnieuw naar het verkrijgen van de status 'Erkend Museum' voor de periode 2010-2015. Digitalisering en ontsluiting van informatie via het web worden ook voor het Museum steeds belangrijker. In het kader van de Wmo compensatieplicht streven we ernaar om zo veel mogelijk belemmeringen tot participatie in de maatschappij weg te nemen. Bij dit traject is de inbreng van de WMO participatieraad van groot belang. Er zal een mix van algemene, collectieve en individuele voorzieningen worden aangeboden. In 2010 moet een inkomensgrens en maximering van het aantal zones bijdragen tot verlaging van de kosten voor collectief Wmo-vervoer per regiotaxi. Het beperken van onbedoeld gebruik van de Wmo-vervoerspas blijft een aandachtspunt.

Besturen van de Stad De gemeente Tiel wordt regelmatig uitgenodigd door andere overheden om te komen vertellen over onze aanpak van bewonersparticipatie (Tielse Methode) en de verbetering van de dienstverlening. Iets om trots op te zijn. Wijkschouwen hebben zich ontwikkeld tot een vast moment in de ontmoeting tussen burgers en bestuur. Het is ook een goede manier om bewonersgroepen met elkaar in contact te brengen. De directe contacten en korte lijnen worden door wijkorganisaties en deelnemers aan de wijkschouw gewaardeerd. Op een groot aantal onderwerpen wordt regionaal samengewerkt. De komende periode zal verdere oriëntatie plaatsvinden op de mogelijkheden tot samenwerking op het gebied van vraaggerichte dienstverlening, milieu, ICT, etc. Op dit moment wordt er in de diverse deelnemende gemeenten een discussie gevoerd over de (her)inrichting van de politiek-bestuurlijke besluitvormingsstructuur binnen de Regio Rivierenland. Volgens plan kan de nieuwe samenwerkingstructuur na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 worden ingevoerd. In 2010 zal een plan van aanpak worden opgesteld voor het vervolgtraject van de uitwerking en vormgeving van de netwerkgedachte Tiel-Geldermalsen met daarin aandacht voor zowel inhoudelijke als bedrijfsmatige aspecten.


Pagina 8


Pagina 9

3. Financiële beschouwingen Inleiding De gevolgen van de economische crisis voor onze financiële positie worden in deze begroting goed zichtbaar. Sinds de vaststelling van de Perspectievennota, waarin we u al een aantal noodmaatregelen voorstelden om het meerjarenperspectief sluitend te krijgen, is de situatie er niet beter op geworden. De begroting 2010 ziet er nog redelijk goed uit, maar vanaf 2011 lopen de tekorten snel op. Een schrale troost is dat alle gemeenten in Nederland zich in dezelfde positie bevinden. Daarom hebben het Rijk en de provincies besloten om de eis om een sluitende meerjarenbegroting vast te stellen voor één keer los te laten. Indien een gemeente voor 2010 de begroting sluitend heeft, maar meerjarig niet, dan zal, net als anders, repressief toezicht worden toegepast. Voorwaarde is wel dat vanaf 2011 weer een structureel sluitende begroting wordt gepresenteerd. In deze financiële beschouwingen blikken we eerst terug op de voornemens uit de Perspectievennota en de verwerking daarvan in deze begroting. Vervolgens gaan we in op de uitkomsten van de begroting en we eindigen met een beschouwing over de manier waarop we met het meerjarenperspectief omgaan.

Terugblik voorstellen Perspectievennota In de Perspectievennota 2009 hebben we u een aantal voorstellen gedaan ten aanzien van nieuwe uitgaven en dekkingsmaatregelen. Op de meeste van deze voorstellen heeft u bij de behandeling van de Perspectievennota instemmend gereageerd. We hebben de voorstellen in deze begroting verwerkt zoals hierna wordt beschreven en we stellen u voor om daar mee in te stemmen. 1% korting op loon- en prijsgevoelige budgetten De eerste maatregel die we bij de Perspectievennota hebben voorgesteld betrof de verlaging van de loon- en prijsgevoelige budgetten met 1%. Volgens de berekening in de Perspectievennota zou dit € 838.000 moeten opleveren. Bij verwerking in de begroting is gebleken dat dit een te optimistische inschatting is geweest. Voor wat betreft de lonen hebben we moeten constateren dat de pensioenpremies intussen met 0,6% zijn verhoogd en ook voor de nieuw af te sluiten CAO moeten we rekening houden met een beperkte stijging. De salariskosten ramen we uiteindelijk € 35.000 hoger dan in 2009. Een aantal van de prijsgevoelige budgetten bevindt zich in een 'gesloten circuit': dat wil zeggen dat uitgaven en inkomsten even hoog zijn (bijvoorbeeld bij een doeluitkering) of dat een verschil hiertussen wordt verrekend met een reserve. Dit betekent dat het effect van de verlaging beperkter is dan we in eerste instantie hadden berekend. Uiteindelijk hebben we wel op de meeste budgetten, waar dit mogelijk was, de 1% korting toegepast, maar de opbrengst hiervan bedroeg slechts € 386.000, dus € 452.000 minder dan geraamd.


Pagina 10

Dekkingsmaatregelen In de Perspectievennota hebben we de volgende dekkingsmaatregelen voorgesteld: 1 2 3 4 5 6 7

Materiële budgetten stadsbeheer Rioolrecht verhogen om inflatiecorrectie reserve te dekken Bestemmingsreserves opheffen en kapitaliseren Onderuitputting vacature-invulling beleidsfuncties WAPR bijdrage Tiel verlagen Bijdrage aan gemeenschappelijke regelingen (vanaf 2011) Bouwleges kleine bouwwerken verhogen Totaal

50.000 100.000 500.000 125.000 100.000 50.000 35.000 960.000

Wij hebben toen ook aangegeven dat we deze maatregelen vooral als noodmaatregelen zien. Bij nader inzien willen we op enkele punten een afwijkend voorstel doen:

ad. 2 Een verhoging van de rioolheffing zou er toe leiden dat onze inkomsten hoger worden dan de toegestane uitgaven. Dit blijkt uit het concept Gemeentelijk Rioleringsplan dat u binnenkort zal worden aangeboden. Vooruitlopend op de vaststelling van dit GRP, stellen wij u voor om nu de rioolheffing niet te verhogen, maar meer kosten die we nu uit de algemene middelen dekken ten laste van de rioolheffing te brengen. Dit zijn met name kosten voor gladheidsbestrijding, reiniging en watergangen.

ad. 3 We vinden het ongewenst om veel in te teren op ons weerstandsvermogen. De maatregel om elk jaar € 500.000 te onttrekken aan reserves willen we dan ook zo snel als mogelijk weer terugdraaien. We komen hierop aan het eind van deze financiële beschouwingen nog terug.

ad. 6 Deze maatregel kan al met ingang van 2010 van kracht worden. De Regio Rivierenland heeft inmiddels een taakstellende bezuiniging in haar begroting opgenomen.

ad. 7 We stellen voor om deze maatregel wel te effectueren, maar het financiële resultaat ervan wordt teniet gedaan door een lagere opbrengst van bouwleges in totaliteit. Hierop komen we verderop nog terug. Voor het overige stellen we u voor om met de voorgestelde maatregelen uit de Perspectievennota in te stemmen. Onvermijdelijke nieuwe uitgaven In de Perspectievennota is een aantal onvermijdelijke nieuwe uitgaven voor 2010-2013 opgenomen. Wij stellen u voor om deze nieuwe uitgaven nu vast te stellen, dit met de volgende aantekeningen:  De kosten voor de Brede School handhaven we voorlopig op € 6,5 miljoen (exclusief provinciale middelen), het oorspronkelijke bedrag dat bij de begroting 2009 beschikbaar was gesteld. Bezien moet worden hoe binnen dit budget een voorziening tot stand gebracht kan worden. Binnenkort volgen nadere voorstellen. Vooralsnog gaan we uit van realisatie in 2011.




Pagina 11

Als nieuwe onvermijdelijke uitgave voegen we toe de vervanging van kademuur De Hucht. Zoals al gemeld bij de 1e voortgangsrapportage 2009 is gebleken dat herstel van de kademuur De Hucht nagenoeg onmogelijk is zonder het risico van instorting. Er moet rekening worden gehouden met een totale vernieuwing van de kademuur. De kosten hiervoor worden geschat op € 1,7 miljoen, terwijl in de begroting 2009 € 500.000 beschikbaar is gesteld. De kapitaallasten van de extra investering van € 1,2 miljoen bedragen € 140.000, te ramen vanaf 2012.

Een overzicht van alle nieuwe uitgaven is opgenomen in deel 3, de financiële begroting en ook per programma.

In de begroting verwerkte maatregelen Naast de voorstellen uit de Perspectievennota stellen we voor om in deze begroting nog een aantal andere zaken te verwerken, die we hier toelichten. Bedrijfsvoeringsknelpunten De afgelopen maanden is in de organisatie een aantal knelpunten naar voren gekomen die vooral op de bedrijfsvoering betrekking hebben. Wij hebben er voor gekozen om deze in eerste instantie niet bij u als raad neer te leggen, maar zelf op zoek te gaan naar oplossingen. Dit is ook gelukt. De meeste knelpunten konden via een herschikking binnen de bestaande middelen worden opgelost. Daarnaast moest echter een beroep worden gedaan op incidentele middelen. Het gaat in de eerste plaats om een uitkering die we ontvangen van het IZA in verband met de liquidatie van de gemeenschappelijke regeling van € 450.000. Deze middelen zijn in het verleden opgebouwd uit afdracht van premies en wij vinden het voor de hand liggen om deze nu in dezelfde sfeer te besteden. In de tweede plaats gaat het om de geoormerkte middelen voor de economische recessie voor in totaal € 350.000. Wij vinden dit gerechtvaardigd omdat een groot deel van de extra kosten veroorzaakt wordt door knelpunten bij de bijstandverlening en schuldhulpverlening. Een volledig overzicht van alle knelpunten en de gevonden dekking is opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering. Algemene uitkering Uit de meicirculaire blijkt dat de algemene uitkering een kleine € 200.000 positiever uitvalt dan we bij de Perspectievennota hadden geraamd. Kapitaallasten Door vertraging in de uitvoering van een aantal investeringen plus onze nieuwe afschrijvingsregels ontstaan in 2010, 2011 en 2012 incidentele voordelen op de kapitaallasten. In eerdere begrotingen hebben we minder kritisch gekeken naar de aannames die zijn gehanteerd ten aanzien van het moment van oplevering van de voorgenomen investeringen. Nu we dat wel hebben gedaan, blijkt dat een aantal van de voorgenomen investeringen hoogstwaarschijnlijk op een later moment zal worden opgeleverd dan waar we eerst van uit gingen. Bijstandsuitgaven In 2009 hebben we al te maken met een forse toename van het aantal bijstandsuitkeringen. De verwachting is dat dit aantal het komende jaar verder zal stijgen. Het is echter zeer moeilijk om een raming van de aantallen te maken.


Pagina 12

In het bestuursakkoord kabinet-VNG is vastgelegd dat gemeenten een eigen risico lopen bij de stijging van het aantal bijstandontvangers. Dit eigen risico bedraagt, vertaald voor de gemeente Tiel, € 500.000 op jaarbasis. Wij vinden het realistisch om voor de jaren 2010 en 2011 het bedrag van het eigen risico in onze begroting op te nemen. We gaan er vanuit dat vanaf 2012 de economie weer zodanig gaat aantrekken dat we weer fasegewijs terug gaan naar de huidige aantallen. Er bestaat echter het risico dat dit langer duurt of dat we structureel op dit hogere niveau blijven hangen. Bouwleges We zien in 2009, tot nu toe, nog weinig terugloop van de opbrengst bouwleges. Waarschijnlijk halen we de geraamde opbrengst van € 702.000. Voor 2010 is oorspronkelijk € 752.000 geraamd, zijnde de raming 2009 plus € 50.000 extra in verband met het actualiseren van bestemmingsplannen. Daarnaast is in de Perspectievennota 2009 een extra inkomst geraamd van € 35.000 in verband met het verhogen van de bouwleges voor kleine bouwwerken. Kijkend naar de verwachtingen voor 2010, lijkt het verstandig om de bouwleges op een lager niveau te ramen. De hoge opbrengsten van de afgelopen jaren zijn vooral veroorzaakt door grote bouwwerken op Medel. Die tijd is nu voorbij. Op basis van de huidige verwachtingen, stellen we voor om in 2010 en 2011 de opbrengst bouwleges te ramen op € 550.000. Vanaf 2012 is dan wellicht weer een niveau mogelijk van € 750.000. Tielse methode projecten In de Perspectievennota is als één van de mogelijke incidentele dekkingsmiddelen genoemd de reserve Tielse Methode. Wij stellen voor om de projecten 'Wandelen langs de Linge' en 'Blik op Waal en kanaal' te schrappen. Gebleken is dat deze twee projecten in z'n oorspronkelijke vorm niet haalbaar zijn. Gelet op de financiële situatie stellen we voor om deze projecten definitief niet verder te ontwikkelen. In totaal levert dit eenmalig € 251.151 op. Urenverdeling De verdeling van de uren van het personeel heeft altijd een grote invloed op de uitkomst van de begroting en de jaarrekening. Voor de uren die worden toegerekend aan grondexploitatie, investeringen met economisch nut en riolering, geldt dat deze niet ten laste komen van de algemene middelen. Bij het opstellen van de begroting 2009 bleek dat in totaal € 260.000 minder werd toegerekend aan kapitaalwerken, riolering en de grondexploitatie. Dit betekende een extra last voor de begroting. Omdat een goede analyse van dit verschil op dat moment ontbrak, hebben we besloten dit niet mee te nemen in de begroting. Nu, bij de opstelling van de begroting 2010, blijkt opnieuw dat we met dit tekort blijven zitten. De doorbelasting aan deze onderdelen is € 335.000 lager dan in 2009. Uit een analyse blijkt inmiddels dat de besteding van uren aan grondexploitatie, investeringen met economisch nut en riolering zich structureel op een lager niveau bevindt dan we tot nu toe steeds geraamd hebben. Ook bij de jaarrekening 2008 is dit weer gebleken. Het reguliere werk vergt daarentegen meer tijd dan we de afgelopen jaren hebben geraamd. Dit is ook gebleken uit het BMC-rapport rondom de ombuigingen, waarin is aangetoond dat de formatie op het gebied van het beheer van de openbare ruimte laag is ten opzichte van vergelijkbare gemeenten.

Pagina 13


Vrijvallen stelpost onvermijdelijke uitgaven In onze begroting nemen we altijd een stelpost op van € 200.000 incidenteel en € 200.000 structureel voor onvermijdelijke uitgaven die we in het meerjarenperspectief nog niet kunnen voorzien. Bij de opstelling van deze begroting zijn we tegen een aantal van dit soort zaken aangelopen. Voorbeelden hiervan zijn kosten voor gemeenschappelijke regelingen (BSR, basisgezondheidsdienst) en energielasten. Per saldo kan in 2010 € 154.000 van de stelpost vrijvallen, maar komen we structureel ruim € 50.000 tekort.

Resumé en uitkomst begroting In onderstaande tabel zijn de hierboven toegelichte verschillen met de Perspectievennota en de uiteindelijke uitkomst van de begroting opgenomen. bedragen x € 1000

Uitkomst Perspectievennota Salarissen Effect korting lonen en prijzen -1% Keerwand De Hucht Bedrijfsvoeringsknelpunten Algemene uitkering Kapitaallasten Bijstanduitgaven Bouwleges Vervallen TM-projecten Urenverdeling Vrijvallen stelpost onvermijdelijk nieuwe uitgaven Diversen Uitkomst begroting 2010-2013

2010

2011

2012

2013

940

421

-184

-438

-35 -452

-35 -452

15 197 430 -500 -235 251 -335 154 -138

10 112 536 -500 -235

-35 -452 -140 -58 83 336 -300 -35

-35 -452 -136 12 171 -12 -150 -35

-335 -71 -153

-335 -51 -253

-335 -51 -170

292

-702

-1.424

-1.631

In vergelijking met de begroting 2009-2012 die, inclusief de uitkomsten van de septembercirculaire, een sluitend meerjarenperspectief vertoonde, zijn we er dus het afgelopen jaar zeer fors op achteruit gegaan. Naast plussen en minnen die binnen onze eigen invloedsfeer liggen, kunnen we constateren dat de oorzaken toch voornamelijk gelegen zijn in de economische crisis. Het aanvullende bestuursakkoord tussen Rijk en VNG leidt tot een verlaging van de raming van de algemene uitkering van meer dan een miljoen en daarnaast zien we een stijging van onze bijstandsuitgaven en een verlaging van de opbrengst bouwleges. Het is, wat ons betreft, dan ook onvermijdelijk om vanaf 2011 fors te gaan bezuinigen.

Bezuinigingstaakstelling vanaf 2011 Uit bovenstaande cijfers blijkt dat we vanaf 2011 fors moeten bezuinigen om tot een sluitend meerjarenperspectief te komen. Daar kunnen we nog het volgende aan toevoegen:  In de gepresenteerde resultaten is rekening gehouden met een bijdrage van € 500.000 per jaar vanuit reserves waar geen directe besteding tegenover staat. We teren daarmee dus elk jaar in op ons weerstandsvermogen. Dit is ongewenst en moeten we zo snel mogelijk terugdraaien.

Pagina 14






Op dit moment zijn we bezig met een aantal bedrijfsvoeringsonderzoeken. Dit om vast te stellen op welke onderdelen van de begroting de budgetten niet overeenstemmen met de noodzakelijke middelen voor onderhoud en vervanging. Onze verwachting is dat hiervoor nog een fors bedrag extra nodig zal zijn. Zo weten we bijvoorbeeld dat er voor een groot aantal panden die we in eigendom hebben geen actuele beheerplannen aanwezig zijn. Ook bij de opstelling van beheerplannen voor de openbare ruimte bestaat de kans dat blijkt dat sommige budgetten ontoereikend zijn. De verwachting is dan ook dat we zeker nog een half miljoen structureel extra nodig hebben. Het is zeer onzeker welke bezuinigingen het Rijk vanaf 2012 zal gaan toepassen en welke gevolgen dit zal hebben voor de gemeenten. Voorlopig gaan we uit van de nullijn, maar wellicht moeten we rekening houden met een achteruitgang.

Ons voorstel is om bij de bezuinigingstaakstelling de bovenstaande elementen mee te nemen. Het één en ander kunnen we als volgt in tabelvorm neerzetten: bedragen x € 1000

Uitkomst begroting 2010-2013 Correcties op uitkomsten: Terugdraaien incidentele dekking uit reserves Onderhoud kapitaalgoederen Verdere kortingen gemeentefonds Benodigde bezuiniging

2010

2011

2012

2013

292

-702

-1.424

-1.631

-500

-500 -500

-500 -500 pm

-500 -500 pm

-208

-1.702

-2.424

-2.631

Voor wat betreft 2010 stellen we voor om het tekort ad. € 208.000 te dekken uit de reserves, en wel de reserve Vitens. Tegenover deze reserve staat geen bestemming meer. Dit alles brengt ons tot de conclusie dat we er op moeten rekenen dat er in de komende collegeperiode absoluut geen geld zal zijn voor nieuw beleid, maar dat deze periode in het teken zal moeten staan van sanering. U moet daarbij denken aan een bezuinigingstaakstelling van 2,5 á 3 miljoen structureel. Wij hebben ons ten doel gesteld om begin 2010 een eerste pakket aan maatregelen te presenteren dat input kan vormen voor de coalitievorming na de verkiezingen. Uitgangspunt is om dit pakket 1½ keer zo hoog te laten zijn als het noodzakelijke bedrag zodat er ook keuzemogelijkheden zijn. Bij de behandeling van de Perspectievennota zijn door enkele van u suggesties gedaan ten aanzien van mogelijke bezuinigingen. Deze zullen door ons worden meegenomen. Omdat we u als raad hierbij ook verder willen betrekken stellen we voor om de commissie Beleidscyclus, die dan iets vaker zal moeten vergaderen, als klankbordgroep aan te wijzen.

Pagina 15


4. Vaststellingbesluit

De raad van de gemeente Tiel;

gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders van 15 september 2009; gelet op de artikelen 189 tot en met 191 van de Gemeentewet;

besluit: A. de Programmabegroting 2010-2013 vast te stellen voor wat betreft de jaarschijf 2010, hetgeen inhoudt: 1. de bestaande exploitatielasten 2010; 2. de nieuwe exploitatielasten en investeringen voor 2010; 3. de daarvoor aangewezen dekking. B. de Programmabegroting 2010-2013 voor de jaren 2011 t/m 2013 voor kennisgeving aan te nemen en te gebruiken als basis voor het toekomstig beleid. C. Het college opdracht geven om voorstellen voor te bereiden die vanaf 2011 moeten leiden tot een bezuiniging van € 2,5 á € 3 miljoen.

Aldus besloten in de openbare vergadering van 11 november 2009, de griffier, de voorzitter,


Pagina 16

Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid Goede vergunningverlening en handhaving Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)

Programma

Veiligheid

Pagina 17


Programma 1

Veiligheid Wat willen we? Tiel moet een gemeente zijn waar mensen veilig zijn en zich ook veilig voelen. Veiligheid is een breed en subjectief begrip. Het heeft niet alleen te maken met criminaliteit of vandalisme, maar bijvoorbeeld ook met veiligheid van bouwwerken, verkeersveiligheid, rampen, brand of diverse vormen van milieuverontreiniging. Dit komt tot uitdrukking in de brede scope van het integraal veiligheidsbeleid. We onderscheiden 5 thema's: Veilige woon- en leefomgeving, Bedrijven, Jeugd, Fysieke veiligheid en Integriteit. De meeste inwoners van Tiel voelen zich veilig in eigen wijk of dorp. Het gevoel van veiligheid is erg incident gevoelig. Een schietincident, een vechtpartij of een andere vorm van geweld, kan het percentage abrupt beïnvloeden. Veiligheid vraagt voortdurende aandacht van de overheid, maar ook van de inwoners. Door oplettendheid en eigen verantwoordelijkheidsgevoel van burgers kan de veiligheid vergroot worden. Ook een goed verzorgde wijk kan bijdragen aan een positief veiligheidsgevoel. In een gezamenlijke verantwoordelijkheid van inwoners en overheid streeft de gemeente ernaar dat meer Tielenaren zich veilig voelen in de eigen stad of het dorp. Daarnaast willen we de natuurwaarden voor Tiel beschermen. Bijzondere aandacht daarbij heeft de natuur langs de Waaloever (onder andere de Kleine Willemspolder). Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid  Goede vergunningverlening en handhaving  Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)

Wat hebben we aan beleid? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid  Kadernotitie integraal veiligheidsbeleid (inclusief handhaving) 2006  Jaarplan veiligheid (inclusief handhaving) 2009  Algemene Plaatselijke Verordening 2009  Beleidsregels terrassen op 't Plein 2009  Gemeentelijk rampenplan en rampenbestrijdingsplannen (actueel)  Proactie-/preventiebeleidsplan Brandweer 2005-2009  Preparatie beleidsplan 2005-2009  Nota Horeca regelgeving (inclusief beleidsregels terrassen) 2005 + aanpassingen 2006  Beleidsvisie externe veiligheid 2009


Pagina 18

Goede vergunningverlening en handhaving  Nota Bouw- en Woningtoezicht 2005  Basisdocument professionalisering handhaving Milieu 2009-2012  Welstandsnota 2009  Nota Stadsbeeld 2009  Ontheffingenbeleid Wet geluidhinder 2009 Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)  Notitie klimaatbeleid 2010-2020  Milieuvisie 2010-2020  Uitvoeringsprogramma milieuvisie en klimaatbeleid 2010-2013  Regionale visie duurzame energie 2005 ( + uitvoeringsplan 2006-2020)  Bodemkwaliteitskaart en bodembeheersplan 2006  Gedragscode flora en faunawet 2006  Beleidsnota verstoken resthout 2007-2008  Concept regionaal actieplan fijnstof 2007

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Omgevingsvergunning De invoering van de omgevingsvergunning is uitgesteld tot 1 januari 2010. Deze integrale vergunning komt in de plaats van 26 gemeentelijke vergunningen en ontheffingen, waaronder de huidige milieuvergunning, bouwvergunning, monumentenvergunning, sloopvergunning, kapvergunning, reclamevergunning en de gebruiksvergunning. Er is sprake van een integrale vergunning waarbij de procedurele bepalingen zoveel mogelijk zijn gestroomlijnd en de inhoudelijke bepalingen zo veel mogelijk op elkaar zijn afgestemd. Het ministerie van VROM onderzoekt de mogelijkheden om te komen tot regionale omgevingsdiensten. Op dit moment is nog onduidelijk op welke schaal deze zullen worden georganiseerd (Regio Rivierenland, veiligheidsregio, etc) en welke taken er verplicht zullen worden ondergebracht. Mogelijk gaat het ook om de uitvoering van de WABO (vergunningverlening en handhaving). Veiligheidsregio Gelderland-Zuid In juni 2008 is er een convenant gesloten tussen de minister van Binnenlandse Zaken en de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Afgesproken is dat alle gemeentelijke Brandweerkorpsen zullen opgaan in de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Hiervoor heeft het ministerie ook financiële middelen ter beschikking gesteld. De projectorganisatie heeft haar voorbereidende werkzaamheden afgerond. Er wordt naar gestreefd de politiek-bestuurlijke besluitvorming nog voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 af te ronden. Naar verwachting zal het Brandweerkorps Tiel – Neder Betuwe niet eerder dan 1 januari 2011 daadwerkelijk overgaan naar de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Samenwerking met Neder-Betuwe In 2005 is een verkenning gestart naar de mogelijke samenwerkingsvormen tussen beide brandweerkorpsen. Op 1 september 2007 is er een samenwerkingsovereenkomst gesloten. De commandant van Tiel is tevens commandant van Neder-Betuwe. Het brandweerpersoneel van Neder-Betuwe is in Tiel gehuisvest.


Pagina 19

In 2008-2009 heeft BMC onderzoek gedaan naar verdergaande samenwerking. Op grond van dit onderzoek zijn de colleges van Tiel en Neder-Betuwe akkoord gegaan met het integreren van de beide werkorganisaties ter voorbereiding op de regionalisatie. Dit proces is in volle gang en zal naar verwachting per 1 januari 2010 zijn afgerond. De samenwerkingsovereenkomst zal hierop moeten worden aangepast. Rechtspositioneel verandert er voor het zittende personeel niets. Iedereen blijft in dienst bij zijn eigen gemeente. Klimaatbeleid De afgelopen jaren is het klimaatbeleid in Tiel uitgevoerd aan de hand van het klimaatbeleidsen uitvoeringsplan 2004–2008. In deze periode zijn verschillende activiteiten uitgevoerd zoals voorbereiding van de warmtelevering in buurt 7 van Passewaaij, scholenprojecten, zonnepanelen op het gemeentehuis en projecten voor huishoudens. Een compleet overzicht is te vinden in de notitie 'Evaluatie klimaatbeleid 2004–2008'. De ontwikkelingen in klimaatbeleid volgen elkaar de laatste jaren in rap tempo op: doelstellingen worden aangescherpt, nieuwe technieken komen beschikbaar, er is meer ervaring opgedaan en bovenal is het draagvlak verbreed. In het nieuwe klimaatbeleidsplan staat wat we voor de periode 2010–2020 kunnen doen op het gebied van klimaatbeleid en hoe we dat kunnen doen. Dit plan is een nadere uitwerking van de klimaatdoelstelling zoals opgenomen in de Milieuvisie 2010–2020. Het klimaatbeleidsplan gaat uit van een realistische ambitie door te stellen dat de CO2-uitstoot in 2020, ondanks de groei van Tiel, op het niveau van 1990 moet liggen. Verzelfstandiging AVRI en afvalbeleid Het algemeen bestuur van de Regio Rivierenland heeft besloten niet in te stemmen met het voorstel de AVRI te verzelfstandigen. Er is een nader onderzoek opgestart met betrekking tot de toekomst van de AVRI. De bedoeling is om vóór de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 een besluit te nemen over het toekomstige besturingsmodel van de AVRI.

Wat gaan we doen in 2010? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid  opstellen nieuwe kadernotitie integrale veiligheid samen met de nieuwe raad  continuering veelplegersaanpak en risicojongeren via de WRAP-methode  uitvoeren plan van aanpak graffiti bestrijding  opstellen van het beleidsplan voor de nieuwe organisatie (inclusief het actualiseren van het proactie-/preventieactieplan en het preparatiebeleidsplan)  lokaal uitwerken van het regionaal beleidsplan inzake de kwaliteit van de basis brandweerzorg Goede vergunningverlening en handhaving  continueren van het lik op stukbeleid door bestuurlijke boete bij overtredingen Algemene Plaatselijke Verordening  integrale handhaving door Bureau Toezicht en Handhaving (APV - Algemene Plaatselijke Verordening, parkeren, honden, horeca)  intensivering van de controle en handhaving in het kader van het 'Gebruiksbesluit'  integrale vergunningverlening en handhaving inzake de omgevingsvergunning  implementeren en uitvoeren van de Nota Stadsbeeld (welstandsbeleid) Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid)  uitvoeren milieu-uitvoeringsplan 2010-2013  afronden en uitvoeren nieuw bodembeleidsplan  onderzoek nadere invulling regierol Tiel inzake afvalbeleid  onderzoek nadere invulling omgevingsdiensten

Pagina 20


Hoe gaan we monitoren en evalueren? Zorgdragen voor openbare orde en veiligheid % inwoners dat aangeeft dat

Er plekken zijn in de stad waar zij zich onveilig voelen en daarom vermijden

realisatie 2008 2009 x 20

2010 20

prognose 2011 2012 20 20

2013 20

Bron: leefbaarheidmonitor

Het percentage mensen dat zich wel eens onveilig voelt op bepaalde plekken in de stad en deze om die reden mijdt, is gedaald ten opzichte van 2005 (33%) en 2007 (24%). We verwachten geen sterke stijging of daling. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend. Aantal meldingen over overlast door jeugdigen bij de politie realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 Aantal meldingen 357 350 350 350

2012 350

2013 350

Bron: bps-systeem politie

Vanaf 2005 is het aantal meldingen gedaald: 2005 (521), 2006 (409) en 2007 (385). We streven naar minimaal stabilisatie, liefst een verdere daling van het aantal meldingen. % inwoners dat aangeeft dat het vaak voorkomt dat realisatie 2008 2009 Bekladding van muren en/of x 22 gebouwen Vernieling van telefooncellen x 17 en/of bushokjes Beschadiging auto's en diefstal x 14 vanaf auto's

2010 20

prognose 2011 2012 20 20

2013 20

20

20

20

20

15

15

15

15


Het percentage inwoners dat aangeeft dat bekladding van muren en/of gebouwen vaak voorkomt is afgenomen ten opzichte van 2007 (28%) en bevindt zich ongeveer weer op het niveau van 2005 (19%) en 2003 (20%). Het beleid is erop gericht de graffiti zo snel mogelijk te verwijderen.

Goede vergunningverlening en handhaving Aantal klachten op gebied van bouwen en milieu (afval, bodem, geluid, lucht en water) realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Milieu 54 50 50 50 50 Bouwen 12 20 15 15 15

2013 50 15

Bron: afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten

Naast de Bel- en Herstellijn komen er bij de afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten rechtstreeks meldingen binnen van klachten over (illegaal) bouwen, afval, bodemvervuiling, geluidsoverlast, luchtvervuiling/stank en verontreinigd water. Het aantal klachten daalt licht. We verwachten een verdere (lichte) daling.


Pagina 21

Bevorderen van de kwaliteit van natuur en milieu (veiligheid) Natuur en Milieu-educatie (NME) Deelname aantal leerlingen dat het Natuur- en Milieu-Educatie lesaanbod benut en aantal bereikte huishoudens met energiebesparingprojecten realisatie prognose '07/'08 '08/'09 '09/'10 '10/'11 '11/'12 '12/'13 Aantal leerlingen 3.075 4.225 4.225 4.225 4.225 4.225 Aantal huishoudens 500 500 500 1000 1000 1000 Bron: afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten

Bij leerlingen gaat het om het aantal leerlingen dat een leskist, praktijkles of materiaalzending benut die wordt aangeboden door de Stichting Duurzaam Rivierenland. Bij huishoudens gaat het om deelname aan enkele campagnes die voor de komende jaren op stapel staan: ▪ Landelijke campagnes: Week van de Vooruitgang, Warme Truiendag en Nacht van de Nacht ▪ Regionale campagne voor verhuizers: Warm Welkom ▪ Lokale campagne: Duurzaam in de wijk die zich richt op Tiel Oost en Tiel West. Omdat NME zich richt op schooljaren en de campagnes zich richten op stookseizoenen, worden de prognoses gegeven voor periodes september tot en met augustus.

Pagina 22


Wat gaat dat kosten? Ter besluitvorming In onderstaande tabel zijn de lasten en baten opgenomen die aan dit programma verbonden zijn. bedragen x € 1.000

werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

6.587 1.777 4.810

begroot 2009 6.218 765 5.453

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen Resultaat na bestemming

4.810

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

6.347 1.028 5.319

6.385 1.028 5.357

6.449 1.228 5.221

6.475 1.228 5.247

151

151

26

26

5.453

5.470

5.508

5.247

5.273

300

125

125

5.753

5.595

5.633

5.247

5.273

Nieuwe uitgaven: lasten baten Resultaat voor bestemming

begroot 2010

111 4.699

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5

Bedrag

Integrale veiligheid Brandweer Stadswachten Milieu Bouw- en woningtoezicht

778 2.097 711 1.256 753

Totaal programma 1

5.595

Pagina 23


Verschillenverklaring begroting 2009 en begroting 2010 Het voordelig verschil ad € 158.000 wordt als volgt verklaard

bedrag x € 1.000

Lagere doorbelasting bureau Toezicht en Handhaving Hogere doorbelasting uren Bestuur en Communicatie Lagere lasten inhuur derden i.v.m. leefbaarheidmonitor (wordt om het jaar uitgevoerd) Hogere doorbelasting afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten (o.a. doordat voor € 70.000 minder uren aan de grondexploitatie zijn toegeschreven en budget inhuur derden is omgezet in vaste formatie ca. € 30.000) Lagere lasten inhuur derden (deels omgezet in vaste formatie bij afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten € 30.000, restant is bezuinigd) Lagere kosten eenmalig project klimaatbeleid Hogere doorbelasting Brandweer (stijging salaris (piket)- en interne kosten) Hogere vergoeding in 2010 geraamd voor inzet veerschippers Stadsbeheer op Blusboot Lagere toevoeging aan reserve kapitaallasten materieel Brandweer (toevoeging in 2009 was € 300.000, via de Perspectievennota 2009 is er voor 2010 en 2011 per jaar € 125.000 beschikbaar gesteld) Hogere opbrengst detachering medewerkers bureau Toezicht en Handhaving bij buurgemeenten (dient ter dekking van de hogere doorbelasting bureau Toezicht en Handhaving) Hogere opbrengst bestuurlijke boetes (dient ter dekking van de hogere doorbelasting bureau Toezicht en Handhaving) Lagere opbrengst leges bouwvergunningen Totaal resultaat na bestemming

V N V

74 59 48

N

127

V

63

V N N

25 32 9

V

175

V

106

V

44

N

150

V

158

Nieuwe uitgaven 2010-2013 In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende nieuwe uitgaven genoemd. bedragen x € 1.000

Netto inv. bedrag

Oud en Nieuw feest Vervangingsinvesteringen brandweer

Jaarlasten 2010 26 125

Jaarlasten 2011 26 125

Jaarlasten 2012 26

Jaarlasten 2013 26

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Duurzaam veilig Bodemsanering Kapitaallasten materieel brandweer

stand per 1-1-2010 19.145 55.937 300.000

toevoeging rente

overige toevoegingen

125.000

onttrekkingen

stand per 31-12-2010 19.145 55.937 425.000


Pagina 24

Integreren van communicatiekanalen (multichannel/KlantContactCentrum) Verbeteren van de fysieke dienstverlening/ persoonlijk ontvangst stadhuis Verbeteren van de online dienstverlening Verminderen van regels

Programma

Dienstverlening

Pagina 25


Programma 2

Dienstverlening Wat willen we? Tiel moet een gemeente zijn waar de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen optimaal functioneert. De eisen die burgers stellen aan overheidsdienstverlening zijn veranderd. Burgers willen zelf bepalen hoe (schriftelijk, telefonisch, elektronisch of persoonlijk) en op welk moment (tijdens of na kantoortijden) zij contact hebben met de gemeente. Daarbij willen burgers tegenwoordig ook zelf een vinger aan de pols kunnen houden over de afhandeling van de door hen aangevraagde producten of diensten. De gemeente Tiel wil in antwoord daarop 'Vraaggerichte, geïntegreerde diensten verlenen'. Vraaggericht wil zeggen dat de vraag van de klant leidend is bij de inrichting van onze dienstverlening. De klant kan daarbij een individuele burger zijn, een bedrijf, een instelling of een collectieve groep van burgers (bijvoorbeeld een bewonersvereniging). De gemeente streeft naar één integrale frontoffice (KlantContactCentrum) waar burgers met al hun vragen terecht kunnen via verschillende communicatiekanalen (multichannel) en waar zij geholpen worden door medewerkers die hiervoor zijn toegerust. Wij stellen hiervoor kwaliteitscriteria op (servicenormen), waarop de burger ons kan aanspreken. Door middel van een kennisbank / website zorgen we voor een goede informatievoorziening naar de klant. Tenslotte willen we overbodige regels en onnodige ingewikkelde of tegenstrijdige regels verminderen en/of voorkomen. De regels die overblijven, moeten helder en duidelijk worden gecommuniceerd, opdat iedereen weet waar hij/zij aan toe is. Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Integreren van communicatiekanalen (multichannel / KlantContactCentrum)  Verbeteren van de fysieke dienstverlening / persoonlijke ontvangst stadhuis  Verbeteren van de online dienstverlening  Verminderen van regels

Wat hebben we aan beleid? Verbetering van de dienstverlening algemeen  Plan van Aanpak 'Programma Vraaggerichte Dienstverlening' 2008  Dienstverleningsvisie 'De burger/klant van de gemeente Tiel van vandaag en morgen' 2007  Strategische visie 'Vraaggerichte Dienstverlening' 2006 Verminderen van regels  Dereguleringsadvies gemeente Tiel 2008


Pagina 26

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Landelijk De VNG heeft in 2006 met haar visie 'Publieke Dienstverlening, professionele gemeenten 2015' (Commissie Jorritsma) een visie op publieke dienstverlening in 2015 gegeven. In december 2008 heeft dit geleid tot een bestuursakkoord tussen het Rijk (ministerie van Binnenlandse Zaken), de provincies en de gemeenten over het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en E-Overheid (NUP). Belangrijkste speerpunten hierin zijn: 1) gemeenten worden dé poort tot publieke dienstverlening; dat betekent dat gemeenten ook het eerste aanspreekpunt worden voor taken die bij andere overheden (zoals provincie, waterschap, etc) liggen 2) alle gemeenten hebben één centraal (multichannel) KlantContactCentrum en werken zoveel mogelijk samen 3) alle gemeenten werken met kwaliteitshandvesten. De uitvoering van het NUP brengt verplichte nieuwe investeringen met zich mee. In onze begroting is hiermee slechts in beperkte mate rekening gehouden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over het tempo en het kwaliteitsniveau van de invoering hiervan. Daarbij speelt tevens een discussie over regionale samenwerking een rol. Regionaal Met de regiogemeenten en Regio Rivierenland is een gezamenlijke visie opgesteld in het kader van Vraaggerichte Dienstverlening. Deze visie luidt als volgt: 'Dienstverlening waarbij de klant en zijn of haar verwachtingen centraal staan. Dit in tegenstelling tot een aanbodgerichte aanpak waarbij organisatiestructuur en werkwijze leidend zijn'. Gezamenlijk hebben we daarmee als hoofddoel om 'hoogwaardige dienstverlening te verlenen aan burgers, tegen zo laag mogelijke kosten'. De eerste samenwerkingsinitiatieven liggen op het gebied van het opzetten van een regionale kennisbank en shared service center ICT (Informatie- en Communicatietechnologie). De gemeente Tiel hanteert het principe dat daar waar regionale samenwerking plaats kan vinden, dat ook gedaan wordt. Deregulering De regeldruk in Nederland is (te) hoog. De administratieve lastendruk moet omlaag. Om deregulering (stroomlijnen, eenvoudiger, logischer maken of afschaffen van regels) in Tiel inhoud te geven is in samenwerking met de Kamer van Koophandel een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden van lastenverlichting voor zowel bedrijven als burgers. De uitkomsten van het onderzoek naar de mogelijkheid tot deregulering hebben ertoe geleid dat een aantal vergunningstelsels zijn afgeschaft of vereenvoudigd. In het besluitvormingsproces is een dereguleringstoets opgenomen. Deregulering wordt verder opgepakt binnen het programma vraaggerichte dienstverlening.

Wat gaan we doen in 2010? Programma Vraaggerichte Dienstverlening  doorontwikkelen KCC (KlantContactCentrum)  verbeteren telefonische bereikbaarheid  implementeren van dereguleringsmaatregelen  implementeren van de wettelijke verplichtingen inzake de basisregistraties  implementeren van de randvoorwaarden zoals gestroomlijnde werkprocessen en ondersteunende functies

Pagina 27


 continueren van de toerusting van het ambtelijk apparaat voor vraaggerichte en integrale dienstverlening  mogelijk deelnemen in een regionaal shared service center ICT, afhankelijk van bestuurlijke besluitvorming eind 2009

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Kwaliteitshandvest In 2009 is er een kwaliteitshandvest ontwikkeld. In een kwaliteitshandvest zijn servicenormen vastgelegd die als meetbare kwaliteitscriteria gebruikt worden om de dienstverlening expliciet te monitoren en te evalueren. Het kwaliteitshandvest was nog niet gereed bij het opstellen van de begroting 2010.

Verbeteren van de dienstverlening algemeen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de dienstverlening op het stadhuis realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Zeer tevreden / tevreden x 92 90 90 90

2013 90


De tevredenheidcijfers schommelen rond de 90%. We verwachten vanaf 2010 geen sterke stijging of daling (het cijfer is al heel hoog). Enerzijds werken we aan een verbetering van de dienstverlening en anderzijds zal het verwachtingspatroon stijgen. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend. Aantal klachten dat jaarlijks binnenkomt bij de klachtencoördinator realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 Aantal klachten 35 20 20 20

2012 20

2013 20

Bron: klachtencoördinator

Het gaat hier om allerlei soorten klachten die betrekking hebben op gedragingen van het college van b&w, de gemeenteraad en de burgemeester. Bijvoorbeeld klachten over bejegening door ambtenaren, het niet tijdig afhandelen van brieven, etc. In de periode 2005 t/m 2007 was er sprake van een dalende lijn (2007: 10). In 2008 is het aantal klachten weer op het niveau van 2005. We verwachten een gemiddelde van 20 klachten per jaar. % meldingen bij de Bel- en Herstellijn dat binnen 1 maand is afgehandeld (mogelijk is aan de vraag voldaan) realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 % Binnen 1 maand 95 95 95 95 95 95 afgehandelde meldingen Bron: afdeling Publiekszaken

Het percentage meldingen dat binnen 1 maand wordt afgehandeld ligt de afgelopen jaren rond de 95%. Spoedmeldingen worden binnen 24 uren afgehandeld.

Verbeteren van de online dienstverlening Aantal producten/diensten dat via 'mijn loket' op website www.tiel.nl door burgers is aan te vragen realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Aantal producten en diensten 15 35 40 40 40 40 Bron: afdeling Publiekszaken

De website www.tiel.nl is vernieuwd en zal de dienstverlening aan de burger steeds verder uitbreiden.


Pagina 28

Het aantal producten/diensten dat actueel is beschreven in de gemeentelijke catalogus op de website www.tiel.nl realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Informatie over producten en 322 350 360 360 360 360 diensten Bron: afdeling Publiekszaken

De website www.tiel.nl is vernieuwd en zal de dienstverlening aan de burger steeds verder uitbreiden.

Pagina 29



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

2.949 914 2.035

begroot 2009 2.970 700 2.270

2.035


begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

2.769 707 2.062

2.533 707 1.826

2.487 708 1.779

2.440 707 1.733

50

48

46

44

2.270

2.112

1.874

1.825

1.777

2.270

2.112

1.874

1.825

1.777


begroot 2010

4 51 1.988

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 2.1 2.2 2.5 2.6

Burgerzaken Publieksvoorlichting Dienstverleningsconcept Kadaster en kaarten Totaal programma 2

Bedrag 412 385 855 460 2.112

Pagina 30


Verschillenverklaring begroting 2009 en begroting 2010

Het voordelig verschil ad € 158.000 wordt als volgt verklaard

bedrag x € 1.000

Lagere doorbelasting uren Bestuur en Communicatie Hogere doorbelasting uren Bevolkingsadministratie Lagere doorbelasting uren website vanwege overplaatsing medewerkers (naar GIS/GEO) en samenvoeging met Publiekszaken Lagere doorbelasting uren team Doen; team is opgeheven en medewerkers zijn verdeeld over Facilitair Bedrijf (overhead) en Publiekszaken Hogere doorbelasting uren GIS/GEO- informatie (er is voor dit product een nieuwe productgroep ingesteld) Lager budget inrichting front/backoffice (was in 2009 eenmalig toegekend) Hogere opbrengst leges bevolkingsadministratie

V N V

43 31 127

V

106

N V V

130 35 8

Totaal resultaat na bestemming

V

158


Netto inv. bedrag 200

Nieuw GBA

Jaarlasten 2010 50

Jaarlasten 2011 48

Jaarlasten 2012 46

Jaarlasten 2013 44

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Kapitaallasten Dienstverlening

stand per 1-1-2010 51.220

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2010 51.220

Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn

Programma

Economische ontwikkeling


Pagina 31

Programma 3

Economische ontwikkeling Wat willen we? De gemeente stimuleert het economische klimaat in Tiel op een actieve wijze, zodat bedrijven bereid zijn te investeren in de gemeente en er voldoende en passende arbeidsplaatsen ontstaan. Vanuit meerdere invalshoeken vinden we het van belang de economische ontwikkeling van Tiel te versterken. Het uitbreiden of aanleggen van bedrijventerreinen is een middel om de werkgelegenheid te vergroten, evenals het versterken van de detailhandel met daarbij speciale aandacht voor de binnenstad en de wijkwinkelcentra. Dit heeft bovendien een positief effect op de vestigingskwaliteiten voor het bedrijfsleven en op het keuzeaanbod van de consument in Tiel. We streven daarbij naar een goede samenwerking met het regionale en lokale bedrijfsleven. Ook recreatie en toerisme kan een impuls geven aan de Tielse economie. Daarom willen we Tiel aantrekkelijk maken voor recreanten en toeristen (cultuuraanbod, evenementen, winkelen, overnachtingsmogelijkheden, fiets- en wandelroutes, etc). In Tiel staan mensen door werkloosheid ongewild aan de kant. Terwijl betaalde arbeid de kans biedt om in eigen levensonderhoud te voorzien en een zinvolle manier is om volwaardig aan de samenleving deel te nemen. Leeftijd, het hebben van een handicap of het afkomstig zijn uit een minderheidsgroep mogen geen reden zijn voor uitsluiting op de arbeidsmarkt. Ook gelet op de demografische bevolkingsontwikkeling is verhoging van de arbeidsmarktparticipatie noodzakelijk. Er moeten voldoende arbeidsplaatsen zijn, die aansluiten bij de samenstelling van de beroepsbevolking. Het begeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt vraagt om maatwerk. Iedere werkzoekende wordt een voor hem/haar passend aanbod van scholing en/of werkervaring aangeboden. Wij doen dit vanuit een regionaal perspectief in samenwerking met diverse partners (Beursplein Rivierenland, UWV werkbedrijf, ondernemers, opleidingsinstituten, Lander, etc) op basis van de ketenbenadering. Aan de andere kant vereist dit dat de vraag naar arbeid passend wordt gemaakt opdat het vinden van arbeidskrachten wordt vergemakkelijkt. Mensen, die (nog) niet aan de slag kunnen, mogen niet worden uitgesloten of uitgestoten. Wanneer zij buiten hun schuld in de problemen komen, moeten zij kunnen rekenen op een rechtvaardig minimabeleid. Daarbij wordt rekening gehouden met de zorgverzekering. Voorop staat arbeidsinschakeling als oplossing voor (financiële) participatie. Aanvullend dient het gemeentelijke minimabeleid hierin te voorzien, zodanig dat de voedselbank niet langer nodig zal zijn.


Pagina 32

Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Het economisch klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden  De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen  Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn

Wat hebben we aan beleid? Het economisch klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden  Verkenningnota Economische ontwikkeling 2004  Detailhandelsnota 2005  Plan van aanpak Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) 2004  Nota Recreatie en Toerisme 2006  Herzien projectplan Integrale Kwaliteitsverbetering centrum Tiel 2007  Beleidsregel voor detailhandel op de bedrijventerreinen in de gemeente Tiel 2005  Visie Wonen en Werken 2004  Distributie Planologisch Onderzoek Latenstein 2007  Ontwikkelingsvisie Winkelcentra 2007  Regionale sociaal economische visie 2009  Regionaal economisch programma- en ontwikkelingsdocument 2009  Kampeerbeleid 2009  Nota oprichten 'Ondernemersfonds / reclamebelasting' 2009 De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen  Visie en beleid Beursplein Rivierenland 2005  Ketenjaarplan Beursplein Rivierenland 2009-2010 (concept)  Projectplan Leren en Werken (leerwerkloket) 2009 (concept)  Collegebesluit inzake het Werkgevers Adviespunt 2007  Werkgevers Adviespunt Rivierenland heroriëntatienota 2009  Kadernotitie participatiebudget 2009 Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn  Heroverweging gemeentelijk minimabeleid 2004  Nota 'Schuldhulpverlening' 2002  Beleidsplan 'Hoogwaardig handhaven' 2004  Nota Gedifferentieerd Controleren 2006  Notitie Bijstandbesluit Zelfstandigen 2003  Nota reïntegratiebeleid 2004, heroverwegingsnota 2006, gewijzigde verordening 2009  Nota bijzondere bijstand en voorzieningen 2008  Communicatieplan bijzondere bijstand 2007  Verordening langdurigheidstoeslag gemeente Tiel 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Versterken economisch klimaat in Tiel Ter versterking van het economisch klimaat blijft de gemeente zich inzetten voor het behoud van de goede relatie en samenwerking met het georganiseerde bedrijfsleven in Tiel. Op regionaal niveau wordt deelgenomen aan het Stimuleringsprogramma Economie Rivierenland (StER) en wordt samen met de andere gemeenten in de regio Rivierenland de economische ontwikkeling bevorderd.


Pagina 33

In 2010 zal de nadruk liggen op de uitwerking van de door de regio opgestelde Sociaal Economische Visie (SEV) en het Economische Programmerings en Ontwikkelingsdocument (EPO). Met de oprichting van het ondernemersfonds en de invoering van reclamebelasting heeft een professionaliseringsslag plaatsgevonden op het gebied van centrummanagement en parkmanagement. In 2010 wordt dit samen met de OCT en Hart van Tiel verder uitgebouwd. Er is veel aandacht voor de Tielse binnenstad. De binnenstad van Tiel is met twee andere gemeenten genomineerd voor de landelijke verkiezing Beste Binnenstad 2009–2011. De nominatie heeft Tiel onder andere te danken aan de inspanningen die de afgelopen jaren zijn gepleegd, zoals ontwikkeling van het horecaplein, herinrichting van enkele straten, ondergrondse afvalverzameling, gevelsfeerverlichting en professionalisering centrummanagement. Ook goede bereikbaarheid en parkeren zijn belangrijk. In dit verband is de ontwikkeling van de poortgebieden van belang: de Westluidense en de Santwijckse Poort (als onderdeel van het Waalfront) en het Stationsgebied aan de noord-westkant van het centrum. De herstructurering Latenstein heeft al geleid tot kwaliteitsverbetering. In 2010 wordt aan de herstructurering verder gewerkt. Er gaat ook veel aandacht naar de ontwikkeling van Medel. Ongeveer driekwart van het terrein is inmiddels uitgegeven en nog vele hectaren zijn in optie die naar verwachting in 2010 zullen leiden tot verkoop. Medel heeft zich landelijk op de kaart gezet als aantrekkelijke vestigingsplaats voor bedrijven in de logistieke en transportsector. Marktpartijen zullen in 2010 grote investeringen doen in de realisatie van de laad- en loswal. Hiermee wordt Medel zeer geschikt voor zowel watergebonden als waterverbonden bedrijven. Economische crisis De gevolgen van de economische crisis zijn binnen de gemeente zichtbaar op een aantal gebieden. Het aantal werkzoekenden is verdubbeld ten opzichte van vorig jaar met als gevolg een hoger beroep op WW en bijstand. Ook is er een toename te zien in de vraag naar schuldhulpverlening. De crisis heeft tot gevolg dat sommige woningbouwprojecten door de markt worden uitgesteld. Indien mogelijk wordt naar andere oplossingen gekeken, zo is de woningbouw aan de Agnietestaete bijvoorbeeld omgezet van koop naar huur. In veel projecten wordt gewoon geïnvesteerd. Projecten die in aanbouw zijn of op redelijk korte termijn in aanbouw komen, zijn: de Waarden, Vrijthof, Bruggehoofd Grotebrugse Grintweg, Boomgaard Grotebrugse Grintweg, Vier Gravinnen, Rio terrein, Dominicuskwartier, Buurt 7 Passewaaij. Bestuursakkoord Vereniging Nederlandse gemeenten (VNG) Medio 2007 heeft de VNG een bestuursakkoord gesloten met de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Afgesproken is om landelijk de komende 4 jaar (tot en met 2011) zo'n 200.000 mensen extra aan het werk te helpen. Concreet betekent dit voor Tiel een taakstelling van een vermindering van 25% van het aantal mensen dat nu in Tiel een bijstandsuitkering ontvangt. Daarnaast moet er meer aandacht worden besteed aan het stimuleren van arbeidsparticipatie van NUG-ers (niet uitkeringsgerechtigden). Door de economische recessie en het effect daarvan op het bijstandsvolume is deze taakstelling door ons opwaarts aangepast voor 2009 en 2010. Wij verwachten de eerstkomende jaren eerder een stijging dan een daling van het aantal bijstandsgerechtigden. Het budget van het inkomensdeel Wwb (Wet Werk en Bijstand) zal dalen, maar niet evenredig met de taakstelling. Indien de gemeente Tiel de taakstelling haalt, zal dit financieel gezien positief voor haar uitpakken. Het niet besteedde deel van het inkomensdeel is vrij beschikbaar en hoeft niet te worden teruggestort. Door de economische recessie vindt een landelijke aanpassing van het inkomensdeel Wwb plaats. In 2010 en 2011 wordt voorlopig de nullijn gehanteerd en wordt er geen korting berekend ten opzichte van 2009. Dit kan het negatieve financiële effect verminderen.


Pagina 34

Participatiebudget Per 1 januari 2009 zijn de geldstromen voor Inburgering, het werkdeel Wwb en de middelen voor volwasseneneducatie (ROC - Regionaal Opleidingscentrum Regio Rivierenland) samengevoegd. Hiermee wordt beoogd een meer integraal en efficiënt beleid tot stand te brengen. De kadernota 'Eén klant, één plan' is vastgesteld in 2009. De verdere uitwerking daarvan en implementatie in de uitvoering worden zichtbaar in 2010 en volgende jaren. In dit programma blijft het onderdeel reïntegratie Wwb ondergebracht. De onderdelen Inburgering en Educatie treft u aan in de programma's 8 Maatschappelijke voorzieningen en 7 Onderwijs. Integrale dienstverlening met het UWV werkbedrijf In het kader van de samenwerking met het UWV werkbedrijf gaan de ontwikkelingen verder. Er wordt toegewerkt naar een gezamenlijke frontoffice van de gemeente en het UWV werkbedrijf. Van daaruit vindt de integrale dienstverlening plaats aan werkzoekenden en werkgevers. Er wordt gewerkt op basis van een Ketenjaarplan. Daarin worden de gezamenlijke doelstellingen en inzet van middelen overeengekomen zodat een eensluidende visie en beleid aan de samenwerking ten grondslag ligt. Aan deze ontwikkeling is vanaf 2009 een efficiencykorting gekoppeld via de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De efficiency besparingen worden gezocht rondom de 'overdracht van gegevens' door middel van DKD (digitaal klantdossier) en EKB (elektronische ketenberichten), kortere werkprocessen, efficiënt gegevensgebruik, aanvraagproces Wwb, formulieren en bewijslast. Tevens worden besparingen gezocht in de processen bijzondere bijstand (aanvraag), schuldhulpverlening, terugvordering en verantwoording. Digitaal aanbieden van diensten We willen de dienstverlening verbeteren door producten ook digitaal aan te bieden aan de burger (onder andere bijzondere bijstand). Deze verdergaande ontwikkeling wordt bezien nadat de eerste ervaringen met het DKD (digitaal klantdossier) zijn geëvalueerd. Regionale samenwerking op het gebied van Werk en Inkomen De gemeenten Tiel, West Maas & Waal, Neder-Betuwe en Neerijnen werken al enige tijd met elkaar samen. De gemeente Tiel ontwikkelt voor deze gemeenten ook een groot deel van het beleid op gebied van Werk, Inkomen en Zorg en voert het beleid voor deze gemeenten uit. De behoefte aan samenwerking en uitbesteding van taken op het gebied van Werk, Inkomen en Zorg in de regio leidt tot voortgaande aandacht voor samenwerking met andere regiogemeenten. Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) Vanaf 2008 geldt er nieuwe wetgeving voor mensen die in WSW-verband moeten werken. Meer nadruk ligt op plaatsing bij een reguliere werkgever. De rijkssubsidie komt rechtstreeks naar gemeenten. Beleid, regie en budgetverantwoordelijkheid worden meer door de gemeente ingevuld. Dit vraagt om een herijking van de rolverdeling en afstemming tussen de gemeente en Lander. Samen met de raad en de commissie Samenleving geven we vorm aan het WSWbeleid waarbij aandacht wordt besteed aan het bepalen en halen van de opdracht aan Lander (onder andere taakstelling en de wachtlijst WSW). Voor 2010 ligt de voorlopige taakstelling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid voor Tiel op 327.3 SE (2009: 318.9 SE). In het kader van de fundamentele herbezinning van de WSW (advies commissie de Vries) zal Lander waarschijnlijk participeren in de pilots welke landelijk worden uitgevoerd. Arbeidsmarktbeleid Beursplein Rivierenland, het Werkgevers Adviespunt Rivierenland inclusief het loket Leren en Werken blijven in ontwikkeling. Daarbij is er aandacht voor het versterken van de ketensamenwerking op het gebied van onderwijs, arbeid en jeugdbeleid.


Pagina 35

Het arbeidsmarktbeleid wordt mede vormgegeven vanuit de Tielse rol als VNG-voortrekkers gemeente voor de regio. Dit beleid wordt ontwikkeld in samenwerking met RAAK (Regionaal Actieprogramma Arbeidsmarkt Kansen). Actuele ontwikkelingen voor de gemeente Tiel in 2010 zijn: de implementatie van de Wet Investering Jongeren, het plan van aanpak jeugdwerkloosheid, de ontwikkeling van regionale werkcentra en de ontwikkeling en uitvoering ketenjaarplan Beursplein Rivierenland. Schuldhulpverlening Structureel is er een toename te zien in de vraag naar schuldhulpverlening. Met name door de economische recessie is de vraag naar schuldhulp extra toegenomen. Nu ook staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) heeft aangekondigd dat schuldhulpverlening een recht wordt waar alle burgers zich op kunnen beroepen (ongeacht het inkomen) en dat gemeenten de plicht hebben om die zorg te verlenen, zal de vraag naar schuldhulpverlening de komende periode sterker stijgen. Dit betekent voor de gemeente Tiel een uitbreiding van haar taken. In het kader van het regionaal sociaal programma (RSP) zal er een onderzoek worden uitgevoerd naar de mogelijkheden voor regionale samenwerking op gebied van schuldhulpverlening en het efficiënter en effectiever laten verlopen van procedures. De gemeente Tiel is trekker van dit project. Automatische kwijtschelding lokale belastingen Staatssecretaris Klijnsma van SZW heeft alle gemeenten opgeroepen om hun inwoners met een laag inkomen automatisch de lokale belastingen kwijt te schelden. Gemeenten kunnen door koppeling van bestanden nagaan wie voor kwijtschelding in aanmerking komen. Mensen hoeven er dan alleen de eerste keer om te vragen, daarna kan de gemeente de vrijstelling jaarlijks automatisch verlenen. Sinds vorig najaar mogen alle gemeenten de lokale belastingen automatisch kwijtschelden. Zo'n honderd andere gemeenten doen dit inmiddels ook. Staatssecretaris Klijnsma en staatssecretaris Bijleveld roepen nu de colleges van de overige gemeenten op om ook over te gaan tot automatische kwijtschelding. Zo blijft er geen geld op de plank liggen waar mensen recht op hebben. Bovendien scheelt het de gemeenten administratief werk. Dit past binnen het kabinetsbeleid om de administratieve lasten terug te dringen. In 2009 treft de BSR (Belasting Samenwerking Rivierenland) voorbereidingen om in 2010 automatisch kwijtschelding te kunnen verlenen. Aan de mensen is gevraagd om toestemming te geven om hun gegevens op te vragen bij het Inlichtingenbureau. Als ze dat doen dan kan volgend jaar automatisch kwijtschelding worden verleend.

Wat gaan we doen in 2010? Het economische klimaat in Tiel aantrekkelijk maken en houden  herijken van de detailhandelsnota  uitbouwen van het ontwikkelscenario voor Medel II  samenwerken met de Ondernemers Corporatie Tiel (OCT) en Hart van Tiel  versterken van de mogelijkheden voor en promotie van recreatie en (cultuur)toerisme in Tiel, zowel op lokaal niveau als in regionaal verband De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen  consolidering en doorgroeien van het Beursplein Rivierenlandconcept door:  het uitwerken van een gezamenlijke frontoffice met het UWV werkbedrijf en de integrale dienstverlening op basis van een ketenjaarplan

Pagina 36


      

opbouwen en onderhouden van relaties en netwerken met bedrijven/sectoren voor een betere afstemming van vraag en aanbod van werk plan van aanpak jeugdwerkloosheid, werkcentra, Wet Investering Jongeren maatwerk bieden bij ondersteuning en plaatsing van werkzoekenden behalen van de meerjarendoelstelling van het bijstandsvolume (784 eind 2010) doorontwikkeling van het participatiebudget (werk en bijstand, inburgering en educatie) doorontwikkeling van het project Woon Zorg Service in de wijk kadernota participatiebudget Tiel '1 klant – 1 plan'

Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn  bevorderen zelfstandige bestaansvoorziening door arbeidsinschakeling  zoveel mogelijk preventieve handhaving en aanvullend repressieve handhaving van de rechtmatige verstrekking van sociale voorzieningen  preventie en versterken effectiviteit en samenwerking in de schuldhulpverlening  afstemming uitvoering verstrekkingen Wwb (Wet Werk en Bijstand) en Wmo (Wet Maatschappelijke Ondersteuning)

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Het economische klimaat aantrekkelijk maken en houden

a. Totale oppervlakte bedrijventerrein in ha. b. Aantal vestigingen van bedrijven c. Winkelaanbod in geheel Tiel - aantal winkels (excl. leegstand) - aantal m2 winkelvloeroppervlak (excl. leegstand) d. Winkelaanbod in het centrum van Tiel - aantal winkels (excl. leegstand) - aantal m2 winkelvloeroppervlak (excl. leegstand) e. Aantal m² terrassen op 'het Plein'

realisatie 2008 430

2009 450

2010 460

2.760

2.700

2.700

307 85.000

305 86.000

190 35.000 806

prognose 2011 467

2012 472

2013 473

2.700

2.700

2.700

305 86.000

305 86.000

315 107.000

315 107.000

190 35.000

190 36.000

190 36.000

190 36.000

190 36.000

975

975

975

975

975

a. Bron: IBIS-enquête/Industrieschap Medel b. Bron: Provinciale Werkgelegenheids Enquête (PWE 2008) c. Bron: Locatus (2x per jaar update – het betreft momentopnames, de cijfers zijn hierop aangepast) d. Bron: Locatus (2x per jaar update – het betreft momentopnames, de cijfers zijn hierop aangepast) e. Registratie horecavergunningen; na de herinrichting van 't Plein in 2008 is het aantal m² terras gewijzigd. Voorheen werden ook de bezoekersaantallen aan het centrum en de koopkrachtbinding in de cijfers opgenomen. Dit jaar is besloten om dat niet meer te doen vanwege twee redenen: a) de cijfers zijn niet meer actueel en b) er vindt geen jaarlijks of tweejaarlijks onderzoek plaats naar deze indicatoren. Indien er wel actuele cijfers voorhanden zijn nemen we deze op in de begroting. Het aantal m² winkelvloeroppervlak in de Binnenstad zal naar verwachting vanaf 2010 met ca. 1.000 m² stijgen in verband met uitbreidingsplannen van winkeliers (waaronder eerste deel Santwijckse Poort). Voor heel Tiel stijgt het zelfs met circa 20.000 m² vanwege ontwikkelingen op industrieterrein Latenstein. Uitbreidingen met betrekking tot de totale Santwijckse Poort worden verwacht vanaf 2014.

Pagina 37


%inwoners dat (zeer) tevreden is over de overige uitgaansmogelijkheden realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Rapportcijfer x 59% 60% 60% 60%

2013 60%


Het percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over de 'overige' uitgaansmogelijkheden (= exclusief de Agnietenhof; zie programma 8) is sinds 2003 (41%) met 18% gestegen. Waarschijnlijk is het opknappen van het Plein de oorzaak van de sterke stijging tussen 2007( 50%) en 2009. We verwachten geen grote stijging de komende jaren. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend.

De vraag (werkzoekenden) en het aanbod (vacatures) bij elkaar brengen

Aantal banen in Tiel (inclusief parttimers en uitzendkrachten)* Aantal openstaande vacatures in Tiel Werkloosheidspercentage in Tiel (niet werkende werkzoekenden: potentiële beroepsbevolking)

realisatie 2008 23.290

2009 23.010

2010 22.160

prognose 2011 22.200

2012 22.200

2013 22.200

145 4.3%

210 5.3%

200 6.3%

220 6.0%

240 5.5%

260 5.5%

Bron: afdeling Werk, Inkomen en Zorg

* Provinciale werkgelegenheid enquête De prognose van het werkloosheidspercentage is gebaseerd op het feitelijke werkloosheidspercentage van 30 juni 2009 (4,88%) in Tiel en afgewogen tegen de achtergrond van de landelijke prognoses.

Ondersteuning bieden aan mensen die financieel kwetsbaar zijn

Instroom aantal Wwb Tiel Uitstroom aantal Wwb Tiel Bestand Wwb uitkeringen Tiel Aantal WW Tiel Aantal WAO-WAZ-Wajong Tiel

realisatie 2008 250 263 700 587 1.820

2009 300 200 800 690 1.790

2010 275 225 850 700 1.800

prognose 2011 250 280 820 700 1.800

2012 245 280 785 700 1.800

2013 245 280 750 700 1.800


De prognoses voor de Wwb (Wet Werk en Bijstand) zijn gebaseerd op de Tielse taakstellingen in relatie tot het beschikbare budget FWI (Fonds Werk en Inkomen) en de taakstelling welke is overeengekomen in het bestuursakkoord tussen het ministerie van SZW en de VNG. De prognoses vanaf 2009 zijn vervolgens bijgesteld op basis van de economische recessie. De prognoses WW en WAO houden ook verband met dat laatste akkoord (Participatietop juni 2007).

Pagina 38


Aantal toekenningen per kostensoort bijzondere bijstand

realisatie 2008

Directe levensbehoeften Tielse regelingen Voorzieningen voor huishouden Woonvoorziening Opvangvoorziening Kosten maatschappelijke zorg Financiële transacties i.v.m. schulden en schuldhulpverlening Uitstroombevordering (niet werkdeel) Medische dienstverlening Overige kostensoorten Categoriale bijzondere bijstand Langdurigheidstoeslag Totaal

prognose

93 1.011 116 117 19 63

2009 100 1.000 120 120 25 65

2010 95 950 120 120 25 70

2011 90 950 120 110 25 65

2012 90 950 120 105 25 65

2013 90 950 120 100 25 65

153

175

200

175

160

160

3 281 63 556 276 2.751

0 290 60 550 290 2.795

0 275 60 560 290 2.765

0 275 60 570 290 2.730

0 275 60 580 290 2.720

0 275 60 590 290 2.725

prognose 2011

2012

2013


Schuldhulpverlening Aantal aanmeldingen schuldhulpverlening Aantal aanvragen schuldhulpverlening Bron: afdeling Werk, Inkomen en Zorg

realisatie 2008 388 184

2009

400 240

2010

380 260

370 245

360 235

350 225

Pagina 39



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

begroot 2009

begroot 2010

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

30.695 26.186 4.509

32.043 26.096 5.947

32.248 25.858 6.390

32.157 25.783 6.374

31.946 25.798 6.148

31.786 25.807 5.979

4.509

5.947

6.390

6.374

6.148

5.979

56 199

298

4.366

5.649

6.390

6.374

6.148

5.979



Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6 3.7 3.8

Bedrag

Economische ontwikkeling Recreatie en toerisme Markten Havens Werkgelegenheid Bijstandsverlening Minimazorg Beursplein Rivierenland

894 106 48 -4 128 3.147 2.071 0

Totaal programma 3

6.390

Pagina 40


Verschillenverklaring begroting 2009 en begroting 2010 Het nadelig verschil ad € 741.000 wordt als volgt verklaard

bedrag x € 1.000

Hogere doorbelasting uren Werk, Inkomen & Zorg Lagere rentelasten verstrekte geldleningen Lagere uitgaven arbeidsmarktbeleid Lagere bijstandsuitgaven BBZ Hogere bijstandsuitgaven WWB als gevolg van doorwerking economische crisis Lagere uitgaven bijzondere bijstand door doorwerking ombuiging ad € 25.000 en incidenteel extra uitgaven 2009 ad € 90.000 Lagere uitgaven Beursplein (in 2009 is incidenteel € 293.000 opgenomen voor uitvoering onderhoud) Overige verschillen uitgaven Lagere inkomsten uit rente verstrekte geldleningen Lagere bijdrage voor arbeidsmarktbeleid Hogere rijksbijdrage WWB-inkomensdeel Hogere rijksbijdrage WWB-werkdeel Lagere rijksbijdrage BBZ Hogere inkomsten Beursplein Hogere incidentele bijdrage 2009 opgenomen uit de reserve ter dekking incidentele kosten Beursplein Overige verschillen inkomsten

N V V V N

541 285 102 564 1.063

V

115

V

306

V N N V V N V N

27 285 49 578 150 655 30 298

N

7


N

741

Nieuwe uitgaven 2010-2013 Voor dit programma zijn geen nieuwe uitgaven.

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Personeel Neerijnen Personeelslasten regiogemeenten W&I TSSA (Tijdelijke stimuleringsregeling Samenwerkingsverband Abw/Wwb) Arbeidsmarktbeleid

stand per 1-1-2010 33.880 6.762

toevoeging rente


onttrekkingen

stand per 31-12-2010 33.880 6.762

56.527

56.527

162.300

162.300

Zorgen voor een goede verkeersinfrastructuur Reguleren van parkeren (in de binnenstad) Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel

Programma

Mobiliteit

Pagina 41


Programma 4

Mobiliteit Wat willen we? In Tiel bestaat evenwicht tussen de behoefte aan mobiliteit enerzijds en de beschikbaarheid van voldoende en verkeersveilige infrastructuur anderzijds. In een dynamische stad met een centrumfunctie is mobiliteit van essentieel belang. Om deel te kunnen nemen aan het sociale en/of economische leven verplaatsen mensen zich op allerlei manieren. Door ruimtelijke en economische ontwikkelingen neemt de mobiliteit toe. Maar de openbare ruimte is beperkt en de snelheid waarmee een ieder zich in de stad of van stad naar dorp en omgekeerd beweegt, is verschillend. Het faciliteren van mobiliteit blijft een zaak van een balans zoeken. De ruimte moet rechtvaardig verdeeld worden over iedereen om te wonen, te winkelen of te werken. Het verkeer dient veilig, efficiënt en comfortabel te kunnen plaatsvinden en daar waar nodig dient het parkeren en stallen van auto's gefaciliteerd te worden. In de Mobiliteitsvisie Tiel 2008–2020 en de Parkeervisie 2007 die begin 2008 zijn vastgesteld, is beleid geformuleerd ten aanzien van de volgende onderwerpen:  de bereikbaarheid en ontsluiting van de stad als geheel en de binnenstad in het bijzonder vanuit en naar de regio (en verder) per auto en openbaar vervoer  de versterking van de rol van de fiets in de verplaatsingsbehoefte binnen Tiel  versterking van de rol van het openbaar vervoer bij het ontsluiten van Tiel van en naar de regio, alsmede het verbinden van de belangrijke bestemmingen binnen Tiel en in het bijzonder voor de verplaatsingsbehoefte van ouderen en gehandicapten  de verbetering van de verkeersveiligheid  parkeren in en rondom de binnenstad. Wij willen minimaal het huidige niveau van het openbaar vervoer handhaven en het gebruik van het openbaar vervoer binnen de gemeente bevorderen. De beide NS stations hebben daarbij een belangrijke functie, niet alleen als begin- en eindpunt, maar ook als overstapplaats van bus, fiets en auto naar de trein (en vice versa). Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Zorgen voor een goede en verkeersveilige verkeersinfrastructuur  Reguleren van parkeren (in de binnenstad)  Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel

Wat hebben we aan beleid? Zorgen voor een goede en verkeersveilige infrastructuur  Mobiliteitsvisie 2008-2020


Pagina 42

Reguleren van parkeren (in de binnenstad)  Parkeerbeleidsplan (PBP) 2006  Parkeervisie, dynamische parkeerbalans 2007 Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel  Bedrijfsplan Voetveer 2007-2011

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Mobiliteitsvisie 2008-2020 In de Mobiliteitsvisie Tiel 2008-2020 is een groot aantal aanpassingen in het hoofdwegennet voorzien, die in samenhang met elkaar de bereikbaarheid van de stad tot 2020 (en in de periode daarna) garanderen en de overlast van het wegverkeer beperken. In 2011 is de doortrekking van de Laan van Westroijen gepland. Dit heeft naar verwachting een afname van autoverkeer op de Grotebrugse Grintweg en een geringe toename van verkeer op de Laan van Westroijen en de Westroijensestraat tot gevolg. Andere substantiële ingrepen zijn de aanleg van een parallelle route langs het spoor (in relatie tot de ontwikkeling van het Stationsgebied) en de aanleg van de nieuwe westelijke uitvalsweg. Deze ingrepen zijn voorzien na 2013. De effecten van deze afzonderlijke projecten zullen inzichtelijk worden in de respectievelijke planstudies (periode 2010-2013). Parkeervisie 2007 Om het centrum beter bereikbaar te maken voor bezoekers en tegelijkertijd bewoners meer parkeergelegenheid te bieden, heeft de raad in 2009 besloten meer vergunningen voor bewoners in de binnenstad uit te geven en het betaald parkeren in de binnenstad uit te breiden, als eerste stap op weg naar het integraal invoeren van betaald parkeren in de gehele binnenstad. Aan de hand van monitoring zal in de komende jaren worden bezien welke vervolgstappen gezet kunnen worden om ten slotte het eindbeeld te realiseren. Voor het parkeren in de schil rondom de binnenstad worden flankerende maatregelen ontwikkeld in relatie tot de toekomstige parkeergarages in de Westluidensepoort en de Santwijcksepoort. Tevens worden daarin bestaande knelpunten (Akkerstraat, Hoveniersweg, Kwelkade) meegenomen. Bedrijfsplan Voetveer 2007–2010 In 2009 is er onderzoek uitgevoerd naar de mogelijkheden tot besparing en in dat kader eventuele uitbesteding van de exploitatie van het voetveer. Voorstellen om besparingen in de exploitatie van het voetveer te realiseren worden aan college en raad aangeboden.

Wat gaan we doen in 2010 ? Zorgen voor een goede en verkeersveilige infrastructuur Algemeen  onder voorbehoud van de financiering van het Ruimtelijk investeringsplan:  starten met de planstudie van de westelijke uitvalsweg  starten met de planstudie van de parallelweg langs het spoor hierbij worden in een vroegtijdig stadium belanghebbenden betrokken (conform de communicatieparagraaf van het plan van aanpak)


       

Pagina 43

verdere voorbereiding van de doortrekking van de Laan van Westroijen naar de Grotebrugse Grintweg, in relatie tot de wateropgave Tiel Oost en de revitalisering van Latenstein aanpassing van de verkeerscirculatie in Tiel Oost in het kader van de verbetering van de leefbaarheid in Tiel Oost verdere voorbereiding van de reconstructie van de Binnenhoek starten met de planvorming voor aanpassing van de vrachtroute door Kellen aanpassen van de verkeers- en parkeersituatie op de Hoveniersweg in overleg met belanghebbenden verder uitwerken en implementeren van maatregelen om de verkeersoverlast op de Burgemeester Meslaan te beperken in overleg met belanghebbenden uitwerken en implementeren van maatregelen om de parkeeroverlast rondom het Zorgkwartier te beperken vernieuwen en actualiseren van de verkeerslichten op het kruispunt Industrieweg - Laan van Westroijen

Langzaam verkeer, fietsers  verdere voorbereiding van de verbetering van de spoorwegovergang voor langzaam verkeer bij station Tiel Centraal  verdere voorbereiding van de aanleg van een spoorkruising voor langzaam verkeer ter hoogte van de Siependaallaan  aanleg van een fietsverbinding tussen station Passewaaij en de Schaarsdijkweg (start 2009)  verbeteren van de fietsroute tussen Tiel Centraal en Kellen/Medel (in opdracht van Industrieschap Medel); dit betreft kleinschalige maatregelen Duurzaam veilig  participatie in regionale en landelijke campagnes gericht op de verbetering van de verkeersveiligheid Reguleren van parkeren (in de binnenstad)  monitoren van de effecten van de aanpassingen per 1 juli 2009 van de parkeerregulering in de binnenstad Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel  verder voorbereiden van een stadsdienst waarmee belangrijke bestemmingen in Tiel met elkaar worden verbonden (realisatie 2010)  verder aanpassen van bushaltes om lijnbussen vooral voor ouderen en gehandicapten beter toegankelijk te maken (in samenwerking met de provincie)  verder uitvoering geven aan het Bedrijfsplan Voetveer 2007-2011

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Zorgen voor een goede en verkeersveilige verkeersinfrastructuur Effecten doortrekking van de Laan van Westroijen (motorvoertuigen per etmaal) realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Grotebrugse Grintweg 8.400 8.500 8.600 8.700 6.300 Westroijensestraat 15.600 15.700 15.700 15.700 17.500 Laan van Westroijen (De Hennepe) 6.100 6.200 6.200 6.300 7.000 Bron: verkeersmodel Tiel

2013 6.300 17.500 7.000

Pagina 44


In 2011 is de doortrekking van de Laan van Westroijen gepland. Dit heeft naar verwachting een afname van autoverkeer op de Grotebrugse Grintweg en een geringe toename van verkeer op de Laan van Westroijen en de Westroijensestraat tot gevolg. Bevorderen van de verkeersveiligheid Aantal verkeersslachtoffers met letsel in Tiel realisatie Ernst letsel 2008 Licht gewond 39 Ziekenhuisopname 7 Dodelijk 1 Totaal 47

2009 50 10 1 61

2010 50 10 1 61

prognose 2011 45 10 1 56

2012 45 10 1 56

2013 40 10 1 51

Bron: Adviesdienst Verkeer en Vervoer Rijkswaterstaat

In Tiel is het aantal verkeersslachtoffers relatief gering. We streven naar een verdere afname. De prognose van de licht gewonden is gebaseerd op provinciaal beleid: 25% minder ziekenhuisopnames in 2010 ten opzichte van 1998. De prognose van het aantal doden is gebaseerd op de werkelijke aantallen in 1999-2004. Uit onderstaand overzicht blijkt dat er sinds 1999 een dalende lijn zit in het totaal aantal ernstige verkeerslachtoffers (ziekenhuisopnamen en doden). Wel zijn er incidentele pieken in 2003-2004 (34 respectievelijk 28) en in 2007 (24). Een analyse van de ongevallen geeft inzicht in de mogelijke oorzaken van deze pieken. Op basis van de gesignaleerde trend is er geen aanleiding tot het nemen van gerichte verkeersmaatregelen. Ernst Letsel Licht gewond Ziekenhuisopname Dodelijk Totaal Index

1999 84 34 2 120 94

2000 89 30 1 120 94

2001 80 30 1 111 87

2002 95 24 1 120 94

2003 64 31 3 98 77

2004 51 26 2 79 62

2005 46 10 1 57 45

2006 59 9 2 70 55

2007 63 22 2 87 68

2008 39 7 1 47 37

Het verkeersveiligheidsbeleid heeft naast het terugdringen van het aantal slachtoffers ook effect op de beleving van de verkeersveiligheid bij burgers. Dit wordt gemeten in de leefbaarheidmonitor. % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de verkeersveiligheid realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Zeer tevreden / tevreden x 57 58 58 59

2013 59


Het percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over verkeersveiligheid, is de afgelopen jaren vrijwel gelijk gebleven (2003: 59%, 2005: 57% en 2007: 58%). Op de vraag welke buurtproblemen er met voorrang dienen te worden opgepakt, worden 'verkeerssituaties/verkeersveiligheid' in elke leefbaarheidsmonitor het vaakst genoemd. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend. In de begroting 2010 zijn beperkte financiële middelen opgenomen om te kunnen reageren op wensen van burgers en basisscholen voor kleine verkeersmaatregelen ter verbetering van de (subjectieve) verkeersveiligheid. Waar mogelijk zal met het uitvoeren van verkeersmaatregelen worden aangesloten bij onderhoud aan wegverhardingen en rioleringen. Wij verwachten daardoor een lichte stijging van de tevredenheid over de verkeersveiligheid. Deze toename van tevredenheid wordt naar verwachting gedempt door de toenemende maatschappelijke behoefte aan verkeersveiligheidsmaatregelen en de slechts beperkte (financiële) mogelijkheden om aan deze wensen tegemoet te komen.

Pagina 45


Reguleren van parkeren (in de binnenstad) % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over parkeren realisatie 2008 2009 2010 In de binnenstad voor bezoekers x 45 50 In de eigen buurt x 59 60

prognose 2011 2012 55 55 62 62

2013 55 62


Bezoekers binnenstad De tevredenheid van bezoekers van de binnenstad over parkeren wordt sinds 2007 (48%) gemeten. Het percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over parkeren in de binnenstad voor bezoekers blijft stabiel. Medio 2009 (voor uitvoering van het tevredenheidsonderzoek) is de parkeerregulering in de binnenstad aangepast. Op Het Taluud zal betaald parkeren worden ingevoerd. Daardoor ontstaat meer ruimte voor bezoekers van de binnenstad. Door gratis parkeren om te zetten in betaald parkeren zal de tevredenheid direct na de invoering mogelijk tijdelijk worden gedempt. In 2010 zullen de effecten van de aanpassing van de parkeerregulering in de binnenstad worden gevolgd. Op (lange) termijn wordt er toename van de tevredenheid onder binnenstadbezoekers verwacht, onder meer vanwege het realiseren van parkeergarages rondom de binnenstad. Parkeren in de eigen buurt Het percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over parkeren in eigen buurt is de afgelopen jaren ongeveer gelijk gebleven. Door maatregelen tegen parkeeroverlast in de schil rondom de binnenstad is de verwachting dat de tevredenheid onder bewoners zal toenemen. De parkeerdruk zal door het toenemende autobezit de komende jaren verder toenemen. We zetten onder andere in op een efficiënter gebruik van de beschikbare parkeerruimte en invoeren van parkeerregulering in de buurten rond de binnenstad. Het is moeilijk te voorspellen of de tevredenheid over de parkeergelegenheid in de eigen buurt op termijn per saldo zal toe of afnemen.

Het goed regelen van het openbaar vervoer in, van en naar Tiel % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over de openbaar vervoer voorzieningen in Tiel realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Zeer tevreden / tevreden x 50 53 53 55 55 Bron: leefbaarheidmonitor

Het percentage inwoners dat (zeer) tevreden is over de openbaar vervoervoorzieningen in Tiel is in 2007 (53%) met ruim 10% gestegen ten opzichte van 2005 (40%). Dit is waarschijnlijk het gevolg van de aanleg van station Passewaaij. Dit stabiliseert zich nu. Wij verwachten in de komende jaren een verdere (lichte) stijging vanwege de verwachte invoering van de stadsdienst, het toegankelijker maken van de bushaltes voor ouderen en gehandicapten, het opnieuw opnemen van station Utrecht-Lunetten in de dienstregeling van de NS op het traject Tiel-Utrecht, de kwaliteitsverbetering van Tiel Centraal en de kwaliteitsslag die wordt gemaakt op de treinverbinding TielArnhem.

Pagina 46



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

2.737 943 1.794

begroot 2009 2.162 1.116 1.046



begroot 2010 1.828 1.180 648

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

2.163 1.263 900

2.088 1.263 825

2.056 1.263 793

100 1.794

1.046

748

900

825

793

6 65

51 74

218

250 74

252 16

254

1.735

1.023

966

1.076

1.061

1.047


bedrag

Verkeersregeling Verkeersveiligheid Openbaar vervoer Parkeren Voetveer

563 213 43 6 141

Totaal programma 4

966

Pagina 47



bedrag x € 1.000

Hogere kapitaallasten o.a. verbeteren verkeerssituatie Hoveniersweg Hogere doorbelasting uren afdeling Stadsbeheer Lagere voorbereidingskosten reconstructie Binnenhoek in 2009 Hogere kosten extra adviezen van derden i.v.m. uitvoeren verkeersanalyse Lagere eenmalige bijdrage provincie in 2009 Hogere uitgaven dienstverlening derden Hogere uitgaven i.v.m. invoering binnenstadparkeren Lagere doorbelasting Stadswachten i.v.m. gewijzigde toerekening Hogere doorbelasting i.v.m. invulling van functie parkeercoördinator Hogere opbrengst parkeervergunningen i.v.m. invoering binnenstadparkeren Hogere opbrengst parkeergelden (binnenstadparkeren, uitbreiding betaald parkeren Lagere incidentele inhuur in 2009 i.v.m. onderzoek Veer Lagere kapitaallasten o.a uitstel groot onderhoud Veer i.v.m. onderzoek

N N V N N N N V N V

80 86 30 25 35 5 13 84 85 18

V

163

V V

75 16


V

57

Nieuwe uitgaven 2010-2013 bedragen x € 1.000

Netto inv. bedrag

Verbeteren verkeers-/parkeersituatie Hoveniersweg Vervanging handterminals parkeercontrole

Jaarlasten 2010 100

Jaarlasten 2011

Jaarlasten 2012

Jaarlasten 2013

35

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Parkeren Kapitaallasten parkeren

stand per 1-1-2010 51.123 7.309

toevoeging rente 365

overige toevoegingen 218.020

onttrekkingen

stand per 31-12-2010 269.143 7.674


Pagina 48

De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven Goed wonen in Tiel voor iedereen Versterken van de historische identiteit van Tiel

Programma

Ruimtelijke ontwikkeling

Pagina 49


Programma 5

Ruimtelijke ontwikkeling Wat willen we? Tiel is een attractieve centrumstad, waar het prettig leven is. Tiel is een stad met een rijk historisch verleden en heeft van oudsher al een positie als centrumstad. Maar het karakter daarvan verandert. De industrie, die de stad ooit werk en inkomen bracht, is voor een belangrijk deel uit de stad verdwenen. Tiel bleef achter met een onevenwichtig sociaal-economisch profiel. Daarom liggen er plannen die Tiel een noodzakelijke en inspirerende impuls zullen geven. Programma’s die inzetten op versterking van de kwaliteiten van de Stationsomgeving en het Waalfront om Tiel aantrekkelijker te maken, ook voor hogere en middeninkomens. De woningbouwproductie moet op peil blijven, waarbij zowel aandacht is voor het duurdere segment, als voor mogelijkheden voor starters en senioren. Waar mogelijk wordt levensloopbestendig gebouwd en Tiel ontwikkelt woonzorgzones. De structuurvisie geeft het kader waarbinnen alle ruimtelijke ontwikkelingen moeten plaatsvinden. De woningbouwproductie zal zowel op open plekken in de stad (inbreiding) plaatsvinden als op uitbreidingslocaties. Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  Goed wonen in Tiel voor iedereen  Versterken van de historische identiteit van Tiel

Wat hebben we aan beleid? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  Bestemmingsplannen (130 x)  Nota 'Planologisch beleid' 2009  Concept Grondnota 2008  Gebiedsvisie Waalfront 2005  Gebiedsvisie Stationsgebied 2008  Handboek standaard bestemmingsplan regels 2007 Goed wonen in Tiel voor iedereen  Tielse Woonvisie 2007-2010  Visie Wonen en Werken 2004  Hoogbouwvisie 2004-2005  Plan van aanpak Normalisatie Woonwagenlocaties 2009  KWP (Kwalitatief Woningbouwprogramma) II + evaluatie  Prestatieafspraken met woningcorporaties SVT en SCW  Startersonderzoek Tiel 'Een vliegende start in Rivierenland'


Pagina 50

Versterken van de historische identiteit van Tiel  Cultuurhistorische waardenkaart 2006  Kadernota cultuurhistorie 'Voortbouwen op fundamenten' 2009  Erfgoedverordening 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Bestemmingsplanherziening De planning voor de integrale herziening van alle Tielse bestemmingsplannen is in de Nota Planologisch Beleid opgenomen en wordt periodiek geëvalueerd. Uiterlijk in juni 2013 is het gehele gemeentelijk grondgebied afgedekt met actuele bestemmingsplannen. Structuurvisie In de structuurvisie geeft de gemeente haar visie op het ruimtelijke beleid voor de periode tot 2030. Uitgangspunt voor de ruimtelijke visie vormt het bestaande gemeentelijke beleid zoals het Masterplan Waalfront en het Masterplan Stationsgebied en de Mobiliteitsvisie. Binnen dit bestaande beleid worden verbanden gelegd en keuzes gemaakt. Daarnaast voegt de structuurvisie nieuwe projecten toe, zowel voor de korte als de lange termijn. De structuurvisie bevat tevens een ruimtelijk investeringsprogramma dat als onderbouwing fungeert voor kostenverhaal van bijvoorbeeld bovenwijkse voorzieningen. Naar verwachting wordt de structuurvisie in 2010 ter vaststelling aangeboden aan de raad. Economische crisis De gevolgen van de economische crisis zijn binnen de gemeente zichtbaar op een aantal gebieden. De crisis heeft tot gevolg dat sommige woningbouwprojecten door de markt worden uitgesteld. Indien mogelijk wordt naar andere oplossingen gekeken, zo is de woningbouw aan de Agnietestaete bijvoorbeeld omgezet van koop naar huur. In veel projecten wordt gewoon geïnvesteerd. Projecten die in aanbouw zijn of op redelijk korte termijn in aanbouw komen, zijn de Waarden, Vrijthof, Bruggehoofd Grotebrugse Grintweg, Boomgaard Grotebrugse Grintweg, Vier Gravinnen, Rio terrein, Dominicuskwartier, Buurt 7 Passewaaij. Tiel Oost Binnen de gebiedsontwikkeling Tiel Oost is gestart met de herstructurering van de Vogelbuurt.

Wat gaan we doen in 2010? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven  vaststellen van een structuurvisie  kaders en instrumenten ontwikkelen om uitvoering van het oplossingsscenario voor wateropgave Tiel Oost te koppelen aan de verdere ruimtelijke ontwikkeling van Tiel Oost  herstarten met het bestemmingsplan Tiel Oost  actualiseren bestemmingsplannen Tiel Noord, kleine kernen en Passewaaij  starten met het bestemmingsplan Tiel West  uitvoeren van het Masterplan Waalfront in deelprojecten:  het gefaseerd ontwikkelen en uitvoeren van de locatie Westluidensepoort via een openbare aanbesteding  planontwikkeling Santwijcksepoort te beginnen met de uitplaatsing van het benzineverkooppunt van Dijkhuizen  het accommoderen van de ontwikkeling van het Stationsgebied, zodra de markt initiatieven ontplooit, die passen in het vastgestelde Masterplan

Pagina 51


Goed wonen in Tiel voor iedereen  uitvoeren plan van aanpak normalisatie woonwagenlocaties  herijken woonvisie Versterken van de historische identiteit van Tiel  vaststellen beleidsnota cultuurhistorie

Hoe gaan we monitoren en evalueren? De ruimtelijke ontwikkeling en inrichting verder vormgeven Er zijn nog geen indicatoren ontwikkeld.

Goed wonen in Tiel voor iedereen Realisatie aantal nieuwe woningen realisatie 2008 Huur tot toeslaggrens 0 boven toeslaggrens 0 Koop tot € 160.000 0 € 160.000 - € 233.000 15 boven € 233.000 15 Totaal 30

2009

2010

87 4

288 99

0 49 70 210

198 131 68 784

prognose 2011

2012

2013

57 0

0 0

165 0

0 222 195 474

50 373 269 692

70 187 33 455

Bron: afdeling Stadsontwikkeling

De prognoses zijn gebaseerd op het meerjaren woningbouwprogramma. Planningen zijn momentopnamen. Er kunnen zich altijd omstandigheden voordoen waardoor bouwprojecten niet doorgaan. Zo zijn er een aantal jaren geleden nieuwe onderhandelingen gestart over buurt 6 van Passewaaij in verband met het nieuwe woonbeleid. En als een projectontwikkelaar zijn huizen niet verkocht krijgt, begint hij niet te bouwen. Een gevolg hiervan is dat de feitelijke realisatie van de bouwprojecten doorschuift in de tijd. Dit houdt in dat doorgaans minder wordt gebouwd dan oorspronkelijk gepland, en er een verschuiving plaatsvindt naar de opvolgende jaren. Hoe verder in de tijd hoe minder zeker de planning wordt. Volgens plan worden er in de periode 2009-2013 in totaal 2.615 woningen gebouwd waarvan 700 huurwoningen. Rapportcijfer eigen woning

Rapportcijfer

realisatie 2008 2009 x 7,9

2010 8,0

prognose 2011 2012 8,0 8,0

2013 8,0


Het rapportcijfer is vanaf 2003 constant (7,9). Wij verwachten op termijn geen grote stijgingen of dalingen. Enerzijds zal de kwaliteit van woningen stijgen door nieuwbouwlocaties en herstructurering/renovaties van de bestaande woningvoorraad. Anderzijds stellen mensen steeds hogere eisen aan hun woning. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend.


Pagina 52

Versterken historische identiteit van Tiel Aantallen gemeentelijke, Rijks- en aspirant monumenten; meldingen onderhoud/restauratie en aantallen archeologisch onderzoek realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Gemeentelijke monumenten 211 212 x x x x Rijksmonumenten 97 97 x x x x Aspirant monumenten 1 1 x x x x Onderhoud 6 15 x x x x Restauratie 2 3 x x x x Archeologisch onderzoek 38 60 x x x x Bron: afdeling Bouwen, Milieu en Monumenten

x = gegevens onbekend

Het is moeilijk een vooruitblik te geven voor de komende jaren. Dit is afhankelijk van de planning van de uitvoering van de beleidsnota cultuurhistorie.

Pagina 53



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

begroot 2009

begroot 2010

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

9.088 7.394 1.694

6.520 4.743 1.777

7.164 4.298 2.866

7.153 4.308 2.845

7.128 4.293 2.835

7.111 4.282 2.829

Resultaat voor bestemming

1.694

1.777

2.866

2.845

2.835

2.829

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen

46 2.827

410 145

10 3

10 3

10 3

10 3

-1.087

2.042

2.873

2.852

2.842

2.836

Nieuwe uitgaven: lasten baten

Resultaat na bestemming

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6

Ruimtelijke ordening Wonen Woonwagenzaken Gemeentelijk eigendommen Grondexploitatie Monumenten Totaal programma 5

Bedrag 760 239 301 365 800 408 2.873

Pagina 54



Het nadelig verschil ad € 831.000 wordt als volgt verklaard

bedrag x € 1.000

Hogere doorbelasting uren afdeling Stadsontwikkeling Lagere kapitaallasten, met name niet in exploitatie geraamde uitgaven planologisch beleid Hogere rentelasten grondexploitatie werden in het verleden niet geraamd (hierdoor ontstaat een hoger renteresultaat bij het hoofdstuk algemene dekkingsmiddelen) Lagere incidentele investeringsbijdrage provincie t.b.v. Vogelbuurt in 2009 Hogere opname budget voor planologisch beleid in exploitatie (cf. Perspectievennota 2008) Lager budget planschade incidenteel in 2009 Lagere exploitatiekosten gemeentelijke eigendommen Lagere huuropbrengst gemeentelijke eigendommen Lagere incidentele verkoopopbrengst grond in 2009 Lager werkkrediet grondexploitatie Lagere doorverrekening grondexploitatie naar balans Hogere toevoeging aan verliesvoorziening grondexploitatie i.v.m. rentetoerekening aan verliesprojecten Lagere incidentele uitgaven monumentenproject in 2009 Hogere incidentele bijdrage algemene reserve grondexploitatie in 2009 Lagere bijdrage aan reserve i.v.m. incidentele storting Vogelbuurt in 2009 Diverse kleine verschillen Totaal resultaat na bestemming

N V

103 227

N

1.000

N N

400 50

V V N N V V N

25 42 22 62 700 42 600

V N V V

95 145 400 20

N

831


Overschrijding aanleg woonwagenstandplaatsen


Jaarlasten 2010

Jaarlasten 2011

Jaarlasten 2012

Jaarlasten 2013

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Woonwagens Algemene reserve Grondexploitatie Monumenten Vogelbuurt

stand per 1-1-2010 153.569 466.500 210.530 630.000

toevoeging rente


10.425

onttrekkingen 3.500

stand per 31-12-2010 150.069 466.500 220.955 630.000

Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen Schoonhouden van de straat Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater

Programma

Openbare ruimte

Pagina 55


Programma 6

Openbare ruimte Wat willen we? In Tiel moet tenminste 70% van de burgers tevreden zijn over het onderhoud van de openbare ruimte. De openbare ruimte (parken, pleinen, straten en groen) is van iedereen, maar wordt door de overheid beheerd. De inwoners van Tiel gaven in 2009 gemiddeld een 7,0 als rapportcijfer voor het onderhoud van de openbare ruimte (struiken en bomen snoeien, afval in de grachten, vernield straatmeubilair, kapotte verlichting, etc). De grootste ergernissen zijn zwerfafval, onkruid, hondenpoep en graffiti. Om het aanzien van de stad, het gevoel van veiligheid en het woongenot te verhogen, is het nodig de inrichting en het beheer van de openbare ruimte op niveau te houden of te brengen. Daar waar mogelijk wordt het groenaanbod in de bebouwde kom uitgebreid. Doelstelling is de veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid van de buitenruimte optimaal te laten zijn. Dit wordt bereikt door de inrichting en het beheer van de openbare ruimte op niveau te houden of te brengen. Hiertoe is onder andere een inhaalslag voor de kwaliteit van de voeten fietspaden nodig. Daar waar mogelijk wordt het groenaanbod in de bebouwde kom uitgebreid. De gemeente wil een beroep doen op de eigen verantwoordelijkheid van de burgers in het gebruiken van de openbare ruimte. Van hen wordt verwacht dat zij geen zaken vernielen of vervuilen. Overigens beheert en onderhoudt de gemeente ook de minder zichtbare zaken zoals het rioleringsstelsel. Om te voldoen aan de nieuwste wettelijke eisen en inzichten in de waterketen is een omvangrijke en kostbare aanpassing van het stelsel noodzakelijk. In samenwerking met andere waterpartijen, zoals het Waterschap Rivierenland, provincie Gelderland en het Rijk zal hieraan uitvoering worden gegeven. Om meer inhoud te geven aan vraaggerichte dienstverlening is het onderhoud van de openbare ruimte aan het toegroeien naar een 'kwaliteit gestuurd beheer'. De rol van de gebruiker van de openbare ruimte wordt hiermee groter dan voorheen. Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen  Schoonhouden van de straat  Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater


Pagina 56

Wat hebben we aan beleid? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van de wegen  Beleidsplan beheer wegen 2005  Beleid adoptie rotondes 2005  Notitie openbare verlichting in de gemeente Tiel 1992 Schoonhouden van de straat  Jaarlijkse evaluatie onkruidbestrijding op verharding  Hondenbeleid 2006  Plan van aanpak zwerfafval 2005 Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  Ruimingsplan begraafplaats Papesteeg 2004  Groenstructuurplan 2005  Nota uitgangspunten groenbeheer 2005  Uitgifte openbare ruimte (restgroen) 2005  Bomenbeleidsplan 2005  Nota onderhoudskwaliteit openbaar groen 2005  Bomenverordening 2009 Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater  Gemeentelijk Rioleringsplan 2008  Integraal Waterplan 2005  Kostendekkingsplan (beheerplan riolering) 2006

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Beleid en uitvoering openbare ruimte De afgelopen periode is geïnvesteerd in het ontwikkelen van beleid op het gebied van de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte. De komende periode komen we meer en meer in de uitvoeringsfase terecht. Hierin staat centraal het integraal werken en efficiënt omgaan met middelen. Dit moet leiden tot een uitgebalanceerd en realistisch inhaalprogramma voor verbetering van de kwaliteit van de buitenruimte. Onkruidbestrijding Voor het gebruik van chemische middelen ter bestrijding van onkruid op verhardingen worden de mogelijkheden als gevolg van strengere milieuregelgeving steeds minder. Het gebruik van alternatieve methoden wordt steeds belangrijker, er zijn wel hogere kosten aan verbonden. Integraal Kwaliteit gestuurd Beheer Vanaf 2009 zijn we invulling gaan geven aan Integraal Kwaliteit gestuurd Beheer van de openbare ruimte. Hierbij is de opzet dat binnen vooraf vastgestelde kaders en budgetten bewoners/gebruikers van de openbare ruimte de ruimte krijgen om zelf accenten te leggen in het beheer. Waar leggen we de meeste nadruk op: speelvoorzieningen, groenonderhoud, zwerfafval, wegen, etc? We sluiten hiervoor aan bij de jaarlijkse wijkschouwen.


Pagina 57

Wateropgave De wateropgave uit het Nationaal Bestuursakkoord Water is vertaald in een waterstructuurvisie voor Tiel. Komende jaren wordt gezamenlijk met onze waterpartners gewerkt aan de nadere uitwerking en programmering van diverse projecten. De ontwikkelingen vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW) worden regionaal gecoördineerd. Mogelijke lokale uitwerkingen worden afgestemd met het Gemeentelijk Riolerings- en Waterplan. In het programma Waalweelde is de klimaatdijk als één van de projecten uit het Integraal scenario Tiel Oost opgenomen. In het jaar 2009-2010 wordt dit project met diverse partners verder uitgewerkt. Per 1 januari 2009 is de nieuwe Waterwet van kracht geworden, waarbij de gemeenten een grotere verantwoordelijkheid krijgen voor de waterproblematiek binnen haar grenzen. Het gaat zowel om de waterkwaliteit als de waterkwantiteit. Hieruit vloeit voort dat de bestrijding van de (grond)wateroverlast een gemeentelijke taak is geworden. In samenwerking met het Waterschap Rivierenland is een gezamenlijke visie uitgewerkt in het waterstructuurplan. Alle landelijke en regionale beleidskaders worden in concrete maatregelen vertaald om het water langer vast te houden, te bergen en zo nodig af te voeren. Dit gebeurt onder meer in het Gemeentelijk Rioleringsplan en in het Integraal Waterplan. Wateropgave Tiel Oost Met behulp van landelijke experts, ervaringsdeskundigen uit de buurt en professionals van de gemeente en het Waterschap Rivierenland is een voorkeursscenario ontwikkeld om de wateropgave in Tiel Oost duurzaam het hoofd te bieden. Een samenhangend pakket aan maatregelen kan in zo'n 20 jaar ervoor zorgen dat het watersysteem in Tiel Oost de huidige problemen met wateroverlast oplost en berekend is op meer (hemel- en kwel)water door de verwachte klimaatverandering. Het gaat om een mix van maatregelen op korte en lange termijn en gangbare en innovatieve maatregelen. Er wordt overlegd met het Waterschap Rivierenland over de exacte invulling en financiering van de maatregelen. Deze afspraken krijgen gestalte in een gebiedscontract Tiel Oost dat naar verwachting najaar 2009 zal worden getekend.

Wat gaan we doen in 2010? Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van wegen  het opstellen van een beheerplan en uitvoeren van het jaarprogramma onderhoud wegen (de gewenste/noodzakelijke maatregelen zullen aan de commissie Ruimte worden voorgelegd)  voorbereiden vervanging kademuur De Hucht in 2011 Schoonhouden van de straat  opstellen en uitvoeren jaarplan hondenbeleid; aanleg voorzieningen in Passewaaij; continuering handhaving  monitoring onkruidbestrijding naar aanleiding van de taakstelling 2005 en nieuwe ontwikkelingen

Pagina 58


Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen  waar mogelijk uitvoeren groenbeheerplan per stadsdeel  opstellen en uitwerken ontwikkelen beheervisie begraafplaatsen  ruiming graven op begraafplaats Papesteeg  monitoring van de kwaliteit van het openbaar groen  de burger voorlichten over de mogelijkheden van het groener maken van hun eigen tuin Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater  het opstellen van een beheerplan en uitvoeren van het jaarprogramma (de gewenste/noodzakelijke maatregelen zullen aan de commissie Ruimte worden voorgelegd)

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Openbare ruimte algemeen Rapportcijfer van de bewoners ten aanzien van het onderhoud van de openbare ruimte realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Tiel x 7,0 7,1 7,2 7,3

2013 7,3


Het rapportcijfer voor het onderhoud van de openbare ruimte stijgt licht vanaf 2003 (6,8). In 2003 was 47% van de inwoners (zeer) tevreden en in 2009 42%. We verwachten een verdere stijging met het oog op de uitvoering van de beheerplannen. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend. % inwoners dat aangeeft dat het onderhoud van de openbare ruimte (sterk) is verbeterd realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 (sterk) verbeterd x 42 45 45 45

2013 45


Het % inwoners dat aangeeft dat het onderhoud van de openbare ruimte (sterk) is verbeterd is vanaf 2005 (39%) licht gestegen. We verwachten een verdere stijging met het oog op de uitvoering van de beheerplannen.

Het op niveau houden en/of brengen van het onderhoud van wegen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Onderhoud van wegdek / bestrating x 62 Tevredenheid straatverlichting x 88

2010 65 90

prognose 2011 2012 70 70 90 90

2013 70 90


De tevredenheid over het onderhoud van het wegdek en de bestrating schommelt: 67% in 2003, 56% in 2005 en 66% in 2007. Wij verwachten een lichte stijging in verband met de uitvoering van het wegenbeheerplan. De tevredenheid over de straatverlichting is hoog en stabiel. Wij verwachten geen veranderingen.

Pagina 59


Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2008 2009 Verhardingen 517 550 Openbare verlichting 416 400

2010 550 400

prognose 2011 550 400

2012 550 400

2013 550 400

Bron: afdeling Publiekszaken

Wij verwachten een lichte daling van het aantal meldingen in verband met de uitvoering van het wegenbeheerplan.

Schoonhouden van de straat % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Aantal glas en papierbakken x 81 Tevredenheid ophalen huisvuil x 92 Schoonhouden van de straat x 75

2010 80 92 75

prognose 2011 2012 80 80 92 92 75 75

2013 80 92 75


De tevredenheidspercentages over het aantal glas- en papierbakken en het schoonhouden van de straat is de afgelopen jaren licht gestegen. Dit heeft wellicht te maken met het plaatsen van ondergrondse containers bij hoogbouw en in de binnenstad. De tevredenheid over het ophalen van huisvuil is onverminderd hoog. We verwachten geen grote veranderingen. Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2008 2009 Reiniging 736 800 Straatmeubilair 430 450 Graffiti neutraal 393 400

prognose 2010 2011 800 800 450 450 400 400

2012 800 450 400

2013 800 450 400

prognose 2011 2012 28 28

2013 28


Ons beleid is er op gericht graffiti zo snel mogelijk te verwijderen. % inwoners dat aangeeft dat hondenpoep op straat vaak voorkomt realisatie 2008 2009 2010 Komt vaak voor x 35 30 Bron: leefbaarheidmonitor

In 2006 is het hondenpoepbeleid vastgesteld waarin een aantal maatregelen is opgenomen dat overlast van hondenpoep beoogt tegen te gaan. Hondenpoep op straat is nog steeds het meest voorkomende probleem, maar het percentage inwoners dat vindt dat hondenpoep op straat vaak voor komt is sterk gedaald ten opzichte van 2003 (48%). Overlast door hondenpoep komt niet meer voor in de top drie van buurtproblemen die volgens de inwoners van Tiel met voorrang moeten worden opgepakt. Overlast door hondenpoep is gezakt naar de vijfde plaats. Het aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn over hondenpoep daalt niet, maar schommelt sterk (2005: 25, 2006: 42, 2007: 92 en 2008: 47). In de 1e helft van 2009 werden er al 53 meldingen geregistreerd. In bijna elke communicatie-uiting stimuleren we burgers om de overlast van hondenpoep te melden, zodat wij weten waar de overlast het grootst is. Daar kunnen we dan de inzet van Bureau Toezicht en Handhaving en de inzet van de hondenpoepzuiger op sturen. Wellicht dat deze actieve stimulatie een verklaring is voor het schommelende aantal meldingen. Het blijft onze aandacht houden.

Pagina 60


In 2010 continueren wij de intensiteit van de handhaving en vindt er een toename plaats van het opschonen door middel van een hondenpoepzuiger en het aanbrengen van voorzieningen. Wij verwachten een verdere afname van de overlast.

Het op niveau houden en/of brengen van het openbaar groen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Aanwezigheid van openbaar groen x 85 Onderhoud van openbaar groen x 72

2010 85 73

prognose 2011 2012 85 85 75 75

2013 85 75


De tevredenheid over de aanwezigheid en het onderhoud van het openbaar groen is de afgelopen jaren (vanaf 2003) gestegen, respectievelijk 79% naar 85% en 62% naar 72%. Wij verwachten dat bij een gelijkblijvend budget de kwaliteit van het groen, en daarmee de tevredenheid, niet toeneemt. Wanneer de beheerplannen, na vaststelling, worden uitgevoerd kan een toename van de tevredenheid worden verwacht (dit is nog niet meegenomen in prognose). Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2008 2009 Groen 525 520

prognose 2010 2011 515 510

2012 500

2013 500


Door continue aandacht voor de wijze van werken, in combinatie met een goede communicatie over de te verwachten kwaliteit van de openbare ruimte, moet een langzaam dalende lijn van meldingen mogelijk zijn.

Het op niveau houden en/of brengen van het rioleringsstelsel/het oppervlaktewater Aantal meldingen dat binnenkomt bij de Bel- en Herstellijn realisatie Soort melding 2008 2009 Riolering 248 250

prognose 2010 2011 235 230


Wij verwachten een geleidelijke afname door de uitvoering van de geplande maatregelen.

2012 225

2013 220

Pagina 61



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

9.000 3.423 5.577

begroot 2009 8.279 3.312 4.967

Nieuwe uitgaven: lasten baten

begroot 2010

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

8.682 3.313 5.369

8.952 3.418 5.534

9.092 3.418 5.674

9.120 3.418 5.702

40

244

378

369


5.577

4.967

5.409

5.778

6.052

6.071

Mutaties reserves: toevoegingen onttrekkingen

1.552 865

618

279 175

281 633

274 787

263 895

Resultaat na bestemming

6.264

5.585

5.513

5.426

5.539

5.439

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9

bedrag

Groen Verhardingen Civiele kunstwerken Straatreiniging Verlichting Watergangen Rioleringen Begraven Wijkbeheer

2.006 1.746 256 990 525 214 -711 186 301

Totaal programma 6

5.513

Pagina 62



bedrag x € 1.000

Lagere doorbelasting uren afdeling Stadsbeheer Lagere doorbelasting uren hondenpoep i.v.m. tariefwijziging Lagere kapitaallasten Hogere ruimingskosten begraafplaatsen Hogere onderhoudskosten wijkbeheer Diverse kleine verschillen

V V V N N V

95 9 30 40 25 3


V

72


Reconstructie Binnenhoek Vervanging kademuur De Hucht Ruimingsplan/exploitatie begraafplaats Papesteeg

Netto inv. bedrag 1.750

Jaarlasten 2010

Jaarlasten 2011 204

40

40

Jaarlasten 2012 198 140 40

Jaarlasten 2013 193 136 40

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Riolering

stand per 1-1-2010 8.778.195

toevoeging rente 175.564

overige toevoegingen 103.000

onttrekkingen 174.675

stand per 31-12-2010 8.882.084

Voorkomen van achterstanden in de voor en vroegschoolse periode Versterken van de onderwijspositie van jongeren Goede onderwijshuisvesting Versterken cultuureducatie

Programma

Onderwijs

Pagina 63


Programma 7

Onderwijs Wat willen we? Elke Tielenaar heeft de mogelijkheid om zich met behulp van een kwalitatief goed en gevarieerd onderwijsaanbod te ontwikkelen. Onderwijs is hét instrument dat kinderen/jongeren/volwassenen stimuleert om:  zich een pakket aan intellectuele, culturele, sociale en communicatieve competenties eigen te maken en  een door de overheid erkende startkwalificatie voor de arbeidsmarkt te behalen waardoor ze in staat zijn om zich te emanciperen en volwaardig te participeren en te integreren in onze samenleving. Dit geldt zowel voor de voorschoolse periode, het basisonderwijs, het voortgezet onderwijs, het speciaal onderwijs en het Regionaal Opleidingscentrum Regio Rivierenland (ROC). Wij willen een onderwijsbeleid voeren dat kinderen, jongeren en volwassenen prikkelt om zich te ontwikkelen tot burgers die actief deelnemen en deelhebben aan de samenleving. In ons beleid ligt het accent op acties die ertoe bijdragen dat:  kinderen goed voorbereid aan hun onderwijstraject beginnen  jongeren hun onderwijstraject met succes doorlopen en afronden  jongeren aan de slag gaan op de arbeidsmarkt. Wij zijn van mening dat ontwikkelingsachterstanden bij voorkeur moeten worden aangepakt in de leeftijdsfase waarin ze ontstaan (de voor- en vroegschoolse periode). Structurele achterstanden kunnen hiermee worden voorkomen. Wij willen dat kinderen in de leeftijdsfase tot 6 jaar -die risico lopen op taal- en ontwikkelingsachterstanden- zo goed mogelijk voorbereid kunnen starten in groep 3 van het basisonderwijs. Er zijn altijd kinderen en jongeren die gedurende hun onderwijstraject een risico lopen op tegenvallende leerresultaten die je op grond van hun verstandelijke capaciteiten niet zou verwachten. Hieraan liggen vaak sociaal economische- of culturele factoren ten grondslag. Ook kinderen die sociaal-emotioneel niet goed in hun vel zitten, behoren tot deze risicogroep. Tegenvallende leerresultaten kunnen leiden tot probleemgedrag en uiteindelijk tot schooluitval. We willen vanuit een regierol samen met scholen en andere partners acties initiëren en faciliteren die voor- en vroegtijdig schoolverlaten zo veel mogelijk voorkomen. Onderwijshuisvesting staat ten dienste van de hierboven uitgezette onderwijsinhoudelijke lijn, maar dat sluit proactief reageren, om lokale beleidsontwikkelingen in onder meer het onderwijs en peuterspeelzaalwerk mogelijk te maken, niet uit. Niet alleen kinderen en jongeren doen een beroep op educatieve en onderwijsmogelijkheden, ook volwassenen zoeken onderwijs om hun kansen op de arbeidsmarkt te vergroten. Het is de taak van de gemeente om deze mogelijkheden te bieden.


Pagina 64

Ook cultuureducatie kan een bijdrage leveren aan de maatschappelijke participatie van kinderen, jongeren en volwassenen. Wij willen hen de mogelijkheid geven om zich te ontwikkelen op het gebied van muziek, dans, beeldende kunst en theater. Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Voorkomen van achterstanden in de voor- en vroegschoolse periode  Versterken van de onderwijspositie van jongeren  Goede onderwijshuisvesting  Versterken cultuureducatie

Wat hebben we aan beleid? Voorkomen van achterstanden in de voor- en vroegschoolse periode  Contourennota Onderwijsbeleid 2006-2010  Projectplan Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) 2006-2010  Aanvulling plan Voor- en Vroegschoolse Educatie 2006-2010  Overzicht van de onderwijssituatie in de gemeente Tiel, 2008  Onderwijsmonitor 2006-2008  Kadernotitie Brede School 2006  Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzaalwerk gemeente Tiel 2009 Versterken van de onderwijspositie van jongeren  Contourennota Onderwijsbeleid 2006-2010  Jaarverslag leerplicht 2007  Jaarverslag Regionaal Meld- en Coördinatiepunt Voortijdig Schoolverlaters (RMC) Rivierenland 2007  Productovereenkomst beroepseducatie ROC 2006  Convenant Sluitende aanpak Voortijdig schoolverlaten en Risicojongeren in Regio Rivierenland 'Biedt jongeren een kans' 2007-2010  Notitie TaalPlusKlas Tiel 2006-2010  Notitie Regeling budget inzet gemeentelijke (school)begeleidingsmiddelen 2006-2010 Goede onderwijshuisvesting  Integraal huisvestingsprogramma Onderwijs 2007  Meerjaren Onderhoudsplan Onderwijshuisvesting 2008-2047  De verordening voorzieningen huisvesting onderwijs 2005 Versterken cultuureducatie  Cultuurnota 2007-2010: Promotie en participatie  Meerjarenplan KultuurKonnekt 2009-2012  Concept beleidsplan Plantage 2010-2013

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? OAB (Onderwijs Achterstanden Beleid) wordt OKÉ Op landelijk niveau wordt de regelgeving rond kinderopvang, peuterspeelzalen en Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) geharmoniseerd in de Wet Ontwikkelingskansen door Kwaliteit en Educatie (OKÉ) (2010-2014).


Pagina 65

De Wet OKÉ vervangt hiermee de Wet OAB 2006-2010. Het bevorderen van ontwikkelingskansen voor kinderen staat in dit wetsvoorstel centraal. Er worden twee subdoelen onderscheiden: ten eerste het waarborgen van een veilige en stimulerende omgeving van peuterspeelzalen en kinderdagverblijven en ten tweede de signalering en aanpak van risico's op een taalachterstand in het Nederlands. De kwaliteitseisen voor kinderdagverblijven en peuterspeelzalen worden in een wet opgenomen: de Wet kinderopvang en kwaliteit peuterspeelzalen. Integraal onderwijsbeleid 2010 en verder Eind 2008 heeft het college opdracht gegeven om het lokaal integraal onderwijsbeleid voor de periode 2010 en verder te ontwerpen. Het beleidsplan dient binnen de huidige collegeperiode (2006-2010) te worden opgeleverd. Het onderwijsbeleid gaat uit van onze visie op participatie. De (wettelijk verplichte) onderdelen onderwijshuisvesting, leerplicht, onderwijsachterstandenbeleid, volwasseneneducatie en leerlingenvervoer worden binnen dit beleidskader met elkaar in samenhang gebracht. Waar mogelijk wordt een relatie gelegd met aangrenzende beleidsterreinen (jeugdbeleid, arbeidsmarktbeleid, gezondheidsbeleid, cultuureducatie, enz). Het lokaal integraal onderwijsbeleid wordt zo het spoorboekje, van waaruit de gemeente in de komende jaren het onderwijsbeleid in de praktijk gaat invullen. Het is de paraplu waaronder de bestaande beleidsplannen en verordeningen op onderwijsgebied komen te hangen. Schooluitval In 2008 heeft het RMC met de scholen en het ministerie van OC&W in de regio een convenant afgesloten, waarin een streefcijfer is opgenomen voor het terugdringen van het aantal VSV-ers (voortijdig school verlaters). Dat betekent 40% reductie in het schooljaar 2010-2011 ten opzichte van het peiljaar 2005-2006. Ook is er een protocol schoolverzuim en meldingsplicht voor de Regio Rivierenland opgesteld. Dit protocol en het landelijke verzuimloket treden in het schooljaar 2009-2010 in werking en is één van de middelen om voortijdig schoolverlaten te voorkomen. Door de ketenaanpak weten de ketenpartners elkaar beter te vinden en is de manier van samenwerken verbeterd. Om de afstemming te optimaliseren over de aanpak van het voortijdig schoolverlaten tussen de gemeentelijke leerplichtfunctie en het RMC willen we in de beleidsperiode 2010-2014 de afspraken herijken die we als contactgemeente met het RMC hebben gemaakt. Het doel is om de schooluitval in 2012 te halveren en uiteindelijk te bereiken dat er geen voortijdig schoolverlaters meer zijn, doordat eventuele uitvallers tijdig in beeld zijn en in traject gaan. Dit gebeurt met regionale afstemming. Brede School Als onderdeel van het Tiel Oost Programma dat de fysieke en sociale kwaliteitsverbetering van één van de oude wijken in Tiel beoogt, wordt een Brede School gerealiseerd, die als kloppend hart van de wijk gaat functioneren. De definitiefase heeft op hoofdlijnen zicht gegeven op de te plegen investeringen om tot realisatie van een Brede School gebouw op één locatie te komen. De haalbaarheid van het project zal, mede gezien de gewijzigde economische omstandigheden, nader worden onderzocht waarbij ook wordt gekeken naar mogelijke alternatieven om het Brede School concept in de wijk te huisvesten. De daadwerkelijke realisatie hangt ook samen met de maatregelen uit het voorkeursscenario om de wateropgave in Tiel Oost duurzaam het hoofd te bieden. Vooruitlopend daarop zal de inhoudelijke samenwerking tussen de in het Brede School concept participerende organisaties verder worden uitgebouwd en vorm krijgen.


Pagina 66

Participatiebudget Per 1 januari 2009 zijn de geldstromen voor Inburgering, het werkdeel Wwb en de middelen voor volwasseneneducatie (ROC) samengevoegd. Met het participatiebudget worden de gemeentelijke middelen voor reïntegratie (Wwb-werkdeel), inburgering en volwasseneneducatie (ROC) gebundeld in één specifieke uitkering voor gemeenten. Hiermee wordt beoogd een meer integraal en efficiënt beleid tot stand te brengen. De kadernota 'Eén klant, één plan' is vastgesteld in 2009. De verdere uitwerking daarvan en implementatie in de uitvoering worden zichtbaar in 2010 en volgende jaren. In dit programma is het onderdeel Educatie ondergebracht. De onderdelen Inburgering en reïntegratie Wwb treft u aan in de programma's 8 Maatschappelijke voorzieningen en 3 Economische ontwikkeling. Gemeenten kunnen met het Participatiebudget reïntegratievoorzieningen, inburgeringsvoorzieningen, educatie-opleidingen en combinaties van deze voorzieningen financieren voor een brede doelgroep van iedereen van 18 jaar en ouder. Behalve voor iedereen van 18 jaar en ouder kan het participatiebudget ook worden ingezet voor 16- en 17-jarigen die zijn ontheven van de kwalificatieplicht of die al aan de kwalificatieplicht hebben voldaan. Daarnaast is het participatiebudget ook inzetbaar voor jongeren van 16 of 17 jaar voor wie schooluitval dreigt, maar die door een leer-werktraject alsnog een startkwalificatie kunnen behalen. In 2009 geldt nog dat de middelen voor educatie moeten worden besteed aan bij regionale opleidingencentra (ROC’s) ingekochte educatie-opleidingen. Met ingang van 2010 komt deze oormerking voor educatie te vervallen. Dit betekent dat deze middelen in 2010 nog wel verplicht moeten worden besteed bij ROC’s, maar behalve aan educatie-opleidingen ook kunnen worden besteed aan bij ROC’s ingekochte reïntegratie- of inburgeringsvoorzieningen. Met ingang van 2011 komt ook deze bestedingsverplichting bij ROC’s te vervallen. In het kader van het participatiebudget is het pilotproject 'Samenlopers' op 1 september 2009 van start gegaan. In dit project gaan we ongeveer 40 gecombineerde trajecten aan inburgeraars met uitkering aanbieden. In 2010 zullen we alle inburgeraars, ook de Nuggers, via deze werkwijze bedienen. Bibliotheek, taalontwikkeling en leesbevordering De Openbare Bibliotheek Rivierenland is een partner voor het onderwijs in de uitvoering van educatieve taken op het gebied van informatie zoeken en vinden en lees- en taalstimulering. De Bibliotheek besteedt veel aandacht aan leesbevordering, waarbij het accent ligt op jeugd, laaggeletterden en mensen met een leesachterstand. Landelijk ontwikkelde activiteiten kunnen lokaal worden toegepast om met onderwijs en andere partners tot een optimaal resultaat te komen. Een recent voorbeeld in een proeffase is BoekStart, een leesbevorderingsprogramma voor ouders met baby’s. BoekStart maakt deel uit van het landelijk project Kunst van Lezen, een project wat het leesplezier van kinderen met taalachterstanden wil bevorderen en de woordenschat vergroten. Ander voorbeelden waarbij Bibliotheek Rivierenland haar beleid op het gebied van leesbevordering vorm geeft zijn de in 2009 geopende Makkelijk Lezen Pleinen (MLP). In een Makkelijk Lezen Plein vinden kinderen met een leesprobleem, zoals dyslexie of een taalachterstand tips voor leuke boeken. Ook informatie en hulpmiddelen voor leerkrachten en ouders is te vinden in het MLP. Kultuurkonnekt Het coördinatiepunt cultuureducatie 'KultuurKonnekt' is ondergebracht bij de Plantage. De provincie ondersteunt het coördinatiepunt in de periode 2009-2012 met een jaarlijkse subsidie van € 40.000. Kultuurkonnekt werkt steeds meer regionaal. In het schooljaar 2006-2007 participeerden de gemeenten Tiel en Culemborg. In het schooljaar 2007-2008 is dit uitgebreid met de gemeenten Buren en Neder-Betuwe. In 2009 heeft ook de gemeente Zaltbommel zich aangesloten.


Pagina 67

Gevolgen bezuinigingen en accentverschuiving binnenschoolse activiteiten Vanaf het schooljaar 2009-2010 worden de gevolgen van de ombuigingen (€100.000 structureel) in combinatie met de accentverschuiving op de binnenschoolse activiteiten merkbaar. Met name in het muziekonderwijs is de zogenaamde klokuurdeler (aantal leerlingen per uur) verhoogd en zijn de extra activiteiten als samenspel en theorielessen geïntegreerd in het lesprogramma. Daarnaast is er tariefverhoging toegepast.

Wat gaan we doen in 2010? Voorkomen van achterstanden in de voor- en vroegschoolse periode  opstellen projectplan Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) 2010-2014  stimuleren van het gebruik door ouders en instanties van voorleesprogramma's als BoekStart (keten Bibliotheek, consultatiebureaus en gemeente) en andere projecten gericht op taalstimulering en leesbevordering (Piramide-methode voor jonge kinderen; de Leescorso - voorheen: Voorleesexpress)  verder uitbreiden van voorschoolse educatie binnen de kinderopvang  uitbreiden van het preventief logopedische programma gekoppeld aan de voorschoolse educatie van 2 VVE-peuterspeelzalen naar alle VVE-peuterspeelzalen  het stimuleren van ouders van de VVE-doelgroep hun kind aan te melden voor een VVEpeuterspeelzaal / -kinderdagverblijf om de deelname aan VVE te vergroten  organiseren van een werkconferentie voor de uitvoerders van het VVE-beleid met als hoofddoel de doorgaande lijn (voorschools-vroegschools) te versterken  het maken van afspraken met de schoolbesturen om de doorstroom van VVE-peuters naar een VVE-basisschool te vergroten  het lokale leesbevorderingsproject De Leescorso wordt vormgegeven door de stichting Openbare Bibliotheek in opdracht van de gemeente Tiel. De Leescorso introduceert het voorleesritueel bij gezinnen met taalachterstanden en streeft ernaar dat de ouders het voorlezen gaan overnemen. Leescorso is in Tiel de voortzetting van de Voorleesexpress, waarbij gezinnen, waar Nederlands de tweede taal is, wekelijks thuis opgezocht werden om hen, door middel van voorlezen, intensief in aanraking te brengen met geschreven en gesproken Nederlands. De samenwerkingspartners voor dit project voor de Bibliotheek zijn Mozaïek en Stichting Vluchtelingenwerk, Stoet, Amigo en Basisschool Adamshof en peuterspeelzalen in verband met de werving en coördinatie van de voorleesvrijwilligers en de gezinnen  projecten gericht op het herkennen en bestrijden van laaggeletterdheid bij ouders (keten Bibliotheek, consultatiebureaus, peuterspeelzaalwerk/kinderopvang en ROC) Versterken van de onderwijspositie van jongeren  implementeren van de maatschappelijke stages (ketenpartners: Mozaïek, RSG Lingecollege, gemeente)  vaststellen van het Integrale onderwijsbeleid 2010 en verder  voortzetten van de TaalPlusklassen  voortzetten schoolmaatschappelijk werk en multidisciplinaire teams (MDT's) 0-23 jaar  de leerplichtfunctie krijgt steeds meer het karakter van individueel maatwerk zowel aan de handhavings- als de preventiekant. Het maatwerkaspect wordt onder meer tot uitdrukking gebracht in: het opzetten van een verzuimloket: het regelmatig houden van spreekuur door de leerplichtambtenaar op de school (RSG Lingecollege / ROC Rivor), het aanbieden van mediation in gevallen waarin ouders en school in conflict raken over leerplichtzaken, het koppelen van de leerplichtfunctie aan de verwijsindex en het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin), het organiseren van een avondspreekuur voor jongeren en ouders, het brengen van huisbezoeken bij jongeren en ouders

Pagina 68




nadere uitwerking van het onderzoek naar de regionalisering van de leerplicht, waaronder de mogelijke inrichting van een Regionaal Bureau Leerplicht

Goede onderwijshuisvesting  voorbereiding van de realisatie van het Brede School concept in Tiel Oost / verbeteren van de onderwijshuisvesting  idem voor wijk West in combinatie met de in het najaar van 2009 van start gaande renovatie van de Prins Mauritsschool, locatie West  start bouw gymnastiekaccommodatie in Tiel West  bijstellen Integraal Huisvestings Plan  voorbereiding nieuwbouw Cambier van Nooten en bijbehorende gymzaal  capaciteitsuitbreiding in Passewaaij in verband met de start van de woningbouw in buurt 7  uitbreiding van de capaciteit van de Rotondaschool, locatie West met 2 lokalen  uitbreiding van de Adamshof met 1 lokaal Participatiebudget  evaluatie pilotproject ‘Samenlopers’

Hoe gaan we het monitoren en evalueren? Voorkomen onderwijsachterstand in de voor- en vroegschoolse periode Beleidsdoelstellingen % ouders met een oudste kind van 18 maanden met VVE indicatie dat wordt geïnformeerd over VVE Bezettingsgraad van de VVE stimuleringsplaatsen Aantal VVE plaatsen

Doorstroming VVE- peuters van VVE peuterspeelzaal naar VVE basisschool

realisatie 2008 83%

2009 80%

87%

>90%

107

120

49%

75%

prognose 2011 nader vast te stellen >90% nader vast te stellen 120 nader vast te stellen 75% nader vast te stellen 2010 80%

2012 nader vast te stellen nader vast te stellen nader vast te stellen nader vast te stellen

2013 nader vast te stellen nader vast te stellen nader vast te stellen nader vast te stellen

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn

In 2010 wordt de monitor uitgevoerd voor het schooljaar 2009-2010 met betrekking tot het lokale onderwijsbeleid van de gemeente Tiel. Op basis van de monitorgegevens over de beleidsperiode 20062010 wordt geëvalueerd of de door de raad vastgestelde beleidsdoelstellingen ook daadwerkelijk zijn behaald. Voor de volgende beleidsperiode 2010 en verder zullen nieuwe beleidsdoelstellingen geformuleerd worden. Voorlopige resultaten: Ad 1) Informatieverstrekking belang VVE: de onderwijsvoorlichtsters werkzaam bij Mozaïek hebben 87% van de VVE-doelgroep ouders 2007-2008 extra geïnformeerd over het belang van VVE. Het bereik is hoger dan de doelstelling: een mooi resultaat. Ad 2) Bezettingsgraad VVE-stimuleringsplaatsen: in schooljaar 2007-2008 was de bezettingsgraad van de VVE-plaatsen 87%. Hiermee behaalt Tiel bijna de bijgestelde beleidsdoelstelling (dit was 70%) van een bezettingsgraad van > 90%. Ad 3) Doorstroom voorschools naar vroegschools: De doorstroming van een VVE-peuterspeelzaal naar een VVE-basisschool is te laag. Dit heeft meerdere oorzaken die niet allemaal (op de korte termijn) beïnvloedbaar zijn.

Pagina 69


Het lage percentage van de doorstroming van 3 van de 6 VVE-peuterspeelzalen naar een VVEbasisschool zorgen voor dit lage percentage. Het gaat hierbij om een VVE-peuterspeelzaal in de wijk Passewaaij (doorstroom 9%). In Passewaaij zijn geen VVE-basisscholen gevestigd. Kinderen uit Passewaaij hebben dan ook niet de mogelijkheid om in Passewaaij door te stromen naar een VVEbasisschool die in het voedingsgebied ligt. De andere VVE-peuterspeelzaal ligt in Tiel Noord. Ook in Tiel Noord is geen VVE-basisschool gevestigd. De peuterspeelzaal in Tiel Noord (doorstroom 14%) verhuist ter zijner tijd naar het multifunctionele centrum Westroijen. Hier is wel een aantal VVE-basisscholen gevestigd. Tot slot is er een lage doorstroom van een VVE-peuterspeelzaal (doorstroom 40%) in Tiel Oost. In dit geval speelt vooral de vrijheid van schoolkeuze een rol.

Versterken van de onderwijspositie van jongeren

Aantal voortijdig schoolverlaters: - niet leerplichtig (18 – 22 jaar) - kwalificatieplichtig (vanaf 17 jaar) - volledig leerplichtig ( t/m 16 jaar)

realisatie '07/'08

'08/'09

'09/'10

115 4 3

136 3 2

119 3 2

prognose '10/'11 102 2 2

'11/'12

'12/'13

102 2 2

102 2 2

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn / jaarverslag RMC

Voortijdig schoolverlater = een jongere ( t/m 22 jaar) die een maand of langer niet meer op school is verschenen of niet meer bij een onderwijsinstelling is ingeschreven en die niet in het bezit is van een startkwalificatie voor de arbeidsmarkt (= minimaal een diploma op HAVO niveau of MBO 2). In het schooljaar 2007-2008 waren er in de Regio 617 voortijdig schoolverlaters tussen de 18 en 22 jaar, waarvan er 75 in traject zijn gezet (31%). Van deze 617 gaat het bij 237 schoolverlaters om een nieuwe melding. Voor de kwalificatieplichtigen waren dit er 16, waarvan er 12 weer zijn teruggekeerd in het onderwijs. De overige 4 zijn verhuisd of hebben vrijstelling in verband met ziekte gekregen. Van de volledig leerplichtigen waren 14 leerlingen voortijdig schoolverlater, waarvan er 11 zijn herplaatst binnen het onderwijs, 3 leerlingen zijn verhuisd of hebben vrijstelling gekregen. Op termijn verwachten we een daling van het aantal voor- en vroegtijdig schoolverlaters, deels vanwege de demografisch afnemende aantallen leerplichtigen en deels vanwege de sluitende aanpak die nu ontwikkeld en uitgevoerd wordt.

Goede onderwijshuisvesting De onderwijshuisvesting in Tiel voldoet aan de normen zoals opgenomen in de vigerende onderwijshuisvestingsverordening. Het onderhoud wordt uitgevoerd conform het door de raad vastgestelde meerjaren onderhoudsplan. Er zijn op dit moment geen tevredenheidindicatoren beschikbaar.


Pagina 70

Versterken cultuureducatie Aantal leerlingen en leerling contacturen bij binnenschoolse en buitenschoolse activiteiten van de Plantage realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Binnenschoolse activiteiten - aantal leerlingen 9.919 12.169 12.350 12.500 12.500 12.500 waarvan Tiel 3.209 2.905 3.500 3.500 3.500 3.500 - aantal leerling contacturen 32.000 45.032 40.000 40.000 40.000 37.180 waarvan Tiel 12.028 12.799 12.762 12.700 12.700 12.700 Buitenschoolse activiteiten - aantal leerlingen 3.221 3.276 3.204 3.200 3.200 3.200 waarvan Tiel 1.591 1.689 1.606 1.600 1.600 1.600 - aantal leerling contacturen 110.284 115.461 119.357 119.000 119.000 119.000 waarvan Tiel 54.039 56.760 59.827 59.000 59.000 59.000 Bron: de Plantage

Aantal leerlingen dat een bezoek heeft gebracht aan het Museum in het kader van 'erfgoed a la carte' of 'kunstmenu' realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Basisonderwijs 2.022 2.000 2.000 2.000 2.000 2.000 Voortgezet onderwijs 672 500 500 500 500 500 Totaal 2.694 2.500 2.500 2.500 2.500 2.500 Bron: Museum

'Erfgoed a la carte' en 'kunstmenu' zijn activiteiten op het gebied van cultuureducatie die zijn ontwikkeld door het Museum, de Plantage, het Archief en de Bibliotheek. Er wordt steeds meer samengewerkt. In 2010 zullen we met de huidige bezettingsgraad onze maximale capaciteit bereikt hebben.

Pagina 71



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

11.130 3.688 7.442

begroot 2009 10.984 3.678 7.306



begroot 2010

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

11.123 3.913 7.210

11.176 3.913 7.263

11.249 3.910 7.339

11.121 3.910 7.211

6

67

631

1.081

7.442

7.306

7.216

7.330

7.970

8.292

243 236

303 90

27

34

34

34

7.449

7.519

7.189

7.296

7.936

8.258


bedrag

Onderwijshuisvesting Financieel toezicht Gemeenschappelijke lasten onderwijs Lokaal stimuleringsbeleid Plantage

4.292 60 1.111 660 1.066

Totaal programma 7

7.189

Pagina 72



bedrag x € 1.000

Hogere doorbelasting uren Onderwijs en Welzijn Lagere uitgaven onderwijshuisvesting (voor grootste gedeelte lagere kapitaallasten door lager gereed komen van investeringen) Hogere bijdrage aan het RMC voortijdig schoolverlaters Lagere uitgaven voor onderwijsachterstandenbeleid Hogere uitgaven voor leerplicht en invoering maatschappelijke stages Lagere bijdrage ROC voor volwasseneneducatie Lagere uitgaven voor de Plantage Overige verschillen uitgaven Hogere rijksbijdrage RMC Lagere rijksbijdrage onderwijsachterstandenbeleid Hogere bijdrage voor leerplicht Hogere inkomsten lesgelden e.d. de Plantage Hogere incidentele storting in 2009 opgenomen in de reserve verrijking Lagere inzet van bestemmingsreserves Overige verschillen inkomsten

N V

68 62

N V N V V N V N V V V N N

224 71 42 28 23 5 224 71 36 59 303 62 4


V

330


Huisvestingsprogramma 2010-2013 onderwijs Brede school: kapitaallasten exploitatie Nieuwbouw Camb van Nootenschool


Jaarlasten 2010 6

Jaarlasten 2011 67

Jaarlasten 2012 68

Jaarlasten 2013 68

488 75

479 150 384

6.500

5.120

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Jacob Cremerstraat 4 Verrijkingsmaatregelen Afkoopsom ID-banen Multifunctioneel gebouw Avezaath

stand per 1-1-2010 31.828 239.736 1.680 394.158

toevoeging rente


onttrekkingen 14.979 1.680 10.373

stand per 31-12-2010 31.828 224.757 0 383.785

Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) Informatie en voorzieningen op maat voor: Kinderen en jongeren Ouderen en gehandicapten Vreemdelingen en integratie Voorzieningen voor: Sport en spelen Welzijn, gezondheid en zorg Cultuur en evenementen

Programma

Maatschappelijke dienstverlening


Pagina 73

Programma 8

Maatschappelijke voorzieningen Wat willen we? Iedereen moet deel kunnen nemen aan het maatschappelijke leven in brede zin. De inwoners van Tiel zijn op veel manieren betrokken bij het maatschappelijke leven in hun stad. Zij ontmoeten elkaar al dan niet in verenigingsverband. Dat versterkt de onderlinge band en gemeenschapszin en heeft een positief effect op de leefbaarheid van de stad. Gemeente Tiel waardeert en stimuleert zonodig de inspanningen van vrijwilligers. Daarnaast willen we de integratie en participatie van nieuwkomers versterken. De Wmo is één van de belangrijkste instrumenten voor de gemeente om de zelfredzaamheid én de samenhorigheid van de Tielse burgers te vergoten. Dit heeft een positieve uitwerking op hun mogelijkheden om volwaardig in onze samenleving te kunnen participeren. Tiel zet de Wmo in op een vijftal thema's:  Samen leven in de buurt  Jeugd en opgroeien  Ondersteuning mantelzorgers en vrijwilligers  Meedoen gemakkelijker maken  Volksgezondheid, Preventie, Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ) en Maatschappelijke Opvang (MO). De inwoners van Tiel waarderen culturele voorzieningen. Instellingen als schouwburg Agnietenhof, de Plantage, het Streekmuseum, de Bibliotheek en het centrum voor beeldende kunst. De gemeente wil haar regierol in het aanbod en de afstemming van de verschillende maatschappelijke en culturele instellingen beter vorm geven. We zetten zowel in op binnen- en buitenschoolse cultuureducatie en erfgoededucatie (zie ook programma 7) als op het versterken van het voorzieningenniveau en het ontwikkelen van het Cultureel Kwartier en het Cultuurcluster. Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  Wet Maatschappelijk Ondersteuning (Wmo)  Informatie en voorzieningen op maat voor kinderen en jongeren, voor ouderen en gehandicapten en voor vreemdelingen en integratie  Voorzieningen voor sport en spelen, welzijn, gezondheid en zorg en voor cultuur en evenementen

Wat hebben we aan beleid? Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo)  Beleidskader Wmo 2007  Wmo plan 2008-2012  Top in Tiel 'zo lang mogelijke zelfstandig wonen' 2007  Verordening Wet Maatschappelijke Ondersteuning 2006


Pagina 74

Kinderen en jongeren  Kadernotitie Jeugdbeleid 2008-2012  Beleidsnotitie peuterspeelzaalwerk 2002  Toezicht- en handhavingsbeleid kinderopvang gemeente Tiel 2009  Verordening kwaliteitsregels peuterspeelzaalwerk gemeente Tiel 2009  Startnotitie Centrum Jeugd en Gezin (CJG) 2009 Ouderen en gehandicapten  Derde regiovisie ouderenbeleid 2003-2006 Vreemdelingen en integratie  Nota Inburgeringsbeleid 2007  Kadernota Maatschappelijke Participatie en Sociale Integratie, inclusief uitvoeringsprogramma 2008-2012 Sport en spelen  Sport beweegt, sport bindt, sportbeleid gemeente Tiel 2006-2015 (vastgesteld in 2007)  Spelen in Tiel, speelruimtebeleid gemeente Tiel 2005-2010 (vastgesteld in 2005) Welzijn, gezondheid en zorg  Nota 'Aanpak sociaal economische gezondheidsverschillen' 2005-2006  Projectplan loket wonen, welzijn en zorg 2004  Evaluatie lokaal gezondheidsbeleid 2007  Regionale Nota gezondheidsbeleid met lokale paragraaf 2008-2011 Cultuur en evenementen  Nota evenementenbeleid 2007  Deelverordening evenementen 2009  Plan van aanpak herhuisvesting Regionaal Archief Rivierenland (RAR) 2003 plus vervolgrapporten 2006  Cultuurnota 2007-2010  Beleidsplan Plantage 2006-2009  Deelsubsidieverordening Amateurkunst 2007  Visiedocument gebiedgericht cultuurbeleid Rivierenland 2009-2012  Convenant interne verzelfstandiging Agnietenhof 2009-2012

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Centrum voor Jeugd en Gezin In regionaal verband is een visiedocument vastgesteld. Momenteel wordt op regionaal niveau gewerkt aan het script dat in de 2e helft van 2010 klaar moet zijn. Daarin wordt uitgewerkt:  de lokale frontoffice (informatie en advies/signalering), referentiemodel, website, folders, verwijsindex  opvoeden en opgroeien (gedeelde uitgangspunten, overzichtelijk hulpaanbod, pool van generalisten, vorm/functie en organisatie bepalen)  vormgeving backoffice, zorgcoördinatie, verbinding met bureau jeugdzorg, veiligheidshuis, zorgadviesteams, passend onderwijs  publiekscampagne, opleiding medewerkers van uitvoerende organisaties e.a.


Pagina 75

Regionale aanpak gezondheidsbeleid In 2009 is het nieuwe regionale en lokale gezondheidsbeleid vastgesteld. In 2010 wordt dit uitgevoerd. Belangrijk thema binnen het gezondheidsbeleid zijn de Sociaal Economische Gezondheidsverschillen (SEGV). Het gaat om integraal (sociaal, fysiek en economisch) en samenhangend beleid rondom de speerpunten: roken, overgewicht en de aanpak van gezondheidsproblematiek bij allochtonen. Daarnaast is in het kader van SEGV samen met de gemeente Geldermalsen een projectvoorstel ingediend bij ZonMW, vallend binnen het programma Gezonde Slagkracht, over het wijkgericht diagnostisch instrument. Regionale sociale agenda, regionaal contract Op 23 april 2008 hebben de Regio Rivierenland en de provincie Gelderland het regiocontract afgesloten (zie ook de paragraaf Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid - TSOb). In het regiocontract zijn afspraken gemaakt over de uitvoering van de regionale sociale agenda. De belangrijkste onderdelen van de regionale sociale agenda zijn opgenomen in het regioprogramma 'Eigenwijs Rivierenland', onder de noemer Zelfredzaam Rivierenland. Binnen Zelfredzaam Rivierenland zijn 5 thema's geformuleerd:  vitale voorzieningen  (g)oude(n) toekomst  basisgezondheid voor iedereen  jongeren gaan ook over grenzen  aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt. In het regiocontract zijn binnen deze thema's op resultaatniveau afspraken gemaakt (in totaal 23) voor de komende vier jaar. Daarnaast is ruim € 4 miljoen toegekend voor de uitvoering van de regionale sociale agenda. Om tot uitvoering te komen is per resultaatafspraak een regionaal projectplan geschreven. Daaraan nemen minimaal twee regiogemeenten deel. De resultaten van de projecten hebben een regionale impact. In het 1e kwartaal van 2009 is vastgesteld welke projecten worden uitgevoerd, welke gemeenten deelnemen, welke financiële middelen vanuit het regiocontract beschikbaar worden gesteld en hoe groot de co-financiering zal zijn. Binnen Tiel zal de verantwoording voor de uitvoering van de projecten lopen via het TSObprogramma. Meer informatie over de RSP-projecten is te vinden in paragraaf H. Cultureel Kwartier en Cultuurcluster De gemeente wil een divers cultuuraanbod dat is afgestemd op (potentieel) publiek uit Tiel en de regio. Dit aanbod willen we concentreren in het Cultureel Kwartier in Tiel in de directe omgeving van het stadscentrum, de Schouwburg en Bibliotheek. Onderdeel van het Cultureel Kwartier wordt een Cultuurcluster. Dit beoogde Cultuurcluster wordt het nieuwe centrum voor cultuur, informatie en educatie. De hoofdgebruikers van het Cultuurcluster zijn De Plantage inclusief de dependance Twentietoe (huis voor de amateurkunst, jongerentheaterschool en poppodium), de Bibliotheek, het Centrum Beeldende Kunst Tiel en de Zaak van de Stad. De belangrijkste redenen voor de plannen voor het Cultuurcluster zijn:  kwaliteitsimpuls en verlevendiging binnenstad door een concentratie van en meer synergie tussen de culturele instellingen met een breed en actueel cultuuraanbod  oplossen huisvestingsproblemen cultuurinstellingen (Plantage, CBKTiel)  groter publieksbereik. Samen met het adviesbureau BBN is een inhoudelijk, ruimtelijk en technisch programma van eisen opgesteld. In het najaar van 2009 volgt een marktconsultatie voor het Westluidense Poorttraject. De Cultuurcluster maakt hier deel van uit.


Pagina 76

Participatiebudget Hiermee wordt beoogd een meer integraal en efficiënt beleid tot stand te brengen. De kadernota 'Eén klant, één plan' is vastgesteld in 2009. De verdere uitwerking daarvan en implementatie in de uitvoering worden zichtbaar in 2010 en volgende jaren. In dit programma is het onderdeel Inburgering ondergebracht. De onderdelen Educatie en reïntegratie Wwb treft u aan in de programma's 7 Onderwijs en 3 Economische ontwikkeling. Museum Op dit moment wordt gewerkt aan de voorbereidingen om ook voor de periode 2010-2015 opnieuw de status 'Erkend museum' te verkrijgen. Deze wordt afgegeven door het Nederlands museumregister en is een voorwaarde voor het verkrijgen van subsidies van de provincie Gelderland. Eén van de nieuwe vereisten is het opstellen van een Informatiebeleidsplan. Digitalisering en een goede ontsluiting van informatie via het web wordt steeds belangrijker. Wet Maatschappelijke Ondersteuning (voorzieningen) Een wetswijziging binnen de Wet Maatschappelijke Ondersteuning heeft tot gevolg dat de Wmo-verordening 'Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning' per 1 januari 2010 is gewijzigd. In de verordening is vastgelegd dat personen die aanspraak kunnen maken op dergelijke voorzieningen recht hebben op het ontvangen van de betreffende voorziening in natura, het ontvangen van een financiële tegemoetkoming of een persoonsgebonden budget, waaronder de vergoeding voor alfahulp. De wetswijziging heeft dan ook gevolgen voor de positie van alfahulpen op de arbeidsmarkt. Een aantal van hen werkt vanaf 1 januari 2010 niet langer als alfahulp maar is in dienst getreden bij thuiszorgaanbieders. Wmo compensatieplicht In het najaar van 2009 is gestart met de doorontwikkeling van de in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning opgenomen compensatieplicht. Het streven is om als overheid zo veel mogelijk belemmeringen tot participatie in de maatschappij weg te nemen. De vertaling van de Wmo-visie, lokale ambities en de Wmo-verordening moet in 2010 leiden tot vaststelling van gemeentelijke uitgangspunten en regelgeving die het voldoen aan de compensatieplicht mogelijk maakt en daarbij ook de eigen verantwoordelijkheid van de Tielse burger betrekt. Bij dit traject is de inbreng van de Wmo participatieraad van groot belang. De gevolgen van de ontwikkelingen binnen de AWBZ (Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten) zullen hierin ook een plek krijgen. Er zal een mix van zowel algemene, collectieve als individuele voorzieningen worden aangeboden. Collectief vervoer / regiotaxi De inkomensgrens en de maximering van het aantal zones welke een Wmo pashouder tegen gereduceerd tarief per kalenderjaar kan reizen moeten in 2010 bijdragen tot verlaging van de kosten van het collectief Wmo vervoer per regiotaxi. Jurisprudentie betreffende Wmo en medisch vervoer zal er mogelijk toe leiden dat Wmo vervoer niet meer beperkt blijft tot vervoer ten behoeve van deelname aan het maatschappelijk verkeer. De samenwerkingsovereenkomst met de provincie Gelderland betreffende inkoop regiotaxi vervoer is vanaf 2010 voor de duur van 3 jaar verlengd. Het beperken van het onbedoeld gebruik van de Wmo vervoerspas blijft een aandachtspunt.


Pagina 77

Wat gaan we doen in 2010? Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo)  ondersteunen Wmo Participatieraad  doorontwikkelen Loket WWZ (Wonen, Welzijn en Zorg)  uitvoeren van de beleidsnota informele zorg  doorontwikkelen Wmo-verordening 'Voorzieningen Maatschappelijke Ondersteuning'

INFORMATIE EN VOORZIENINGEN OP MAAT VOOR: Kinderen en jongeren  uitvoeren Nota Jeugdbeleid conform het uitvoeringsplan, zoals de preventie, inperken en ombuigen van overlast door jeugd  jaarlijkse evaluatie van het uitvoeringsprogramma, behorend bij het kader Jeugdbeleid  invoering Elektronisch Kinddossier (EKD) en Verwijsindex Risicojeugd (VIR)  ontwikkelen methode 'één gezin, één aanpak' door inzet van de regisseur multidisciplinaire teams  Wrap-Around-methode bij aanpak harde kern jongeren (jongeren die met politie/justitie in aanraking zijn geweest)  aanpak RAAK (Recflectie- en Actiegroep Aanpak Kindermishandeling) methode kindermishandeling (op regionaal niveau invoeren) Vreemdelingen en integratie  uitvoeren van de Nota Maatschappelijke Participatie en Sociale Integratie  ontwikkelen van module 'inburgering en ondernemerschap'  participatiebudget koppelen aan Wmo (pilot Wmo - Wwb)  evaluatie project inburgering allochtone vrouwen (PAVEM)

HET OP PEIL HOUDEN VAN HET HUIDIGE VOORZIENINGEN NIVEAU VOOR: Sport en spelen  uitvoeren renovatiewerkzaamheden aan sportcomplex Westroijen; voorbereiden van de realisatie van de uitbreiding van het complex ten behoeve van de welzijnsfunctie en mogelijk kinderopvang. De termijn waarop realisatie van de nieuwbouw mogelijk is, is afhankelijk van het verkrijgen van de benodigde bouwvergunning welke is gekoppeld aan het van kracht worden van een nieuw op te stellen bestemmingsplan Tiel Noord (eind 2010 - begin 2011)  voorbereiden van een accommodatie voor gymnastiekonderwijs en sport binnen de multifunctionele accommodatie Passewaaij  starten met de realisatie van een nieuwe sportzaal aan de Rozenstraat  uitvoeren van de projecten in het kader van de Regionale Sociale Agenda, zoals breedtesport en professioneel bewegingsonderwijs  opstarten JOP (Jongeren Ontmoetings Plaats) buurt 7, afhankelijk van de besluitvorming over de aanleg van buurt 7 en de mogelijkheid om de JOP te plaatsen op het archeologische monument  JOP Vijverterrein na sanering van het terrein in overleg met Stadsontwikkeling Welzijn  volgen en bijsturen van de ontwikkelingen en ambities in het kader van Top in Tiel (woonservicegebieden)

Pagina 78




Professionalisering accountbeheer Mozaïek:  verzakelijking opdrachtnemer/opdrachtgever  heldere en duidelijke opdrachtformulering van het welzijnswerk per werksoort, waarbij prestatieafspraken worden gemaakt

Gezondheid  uitvoeren van het lokale en regionale gezondheidsbeleid 2008-2011, waarin de Tielse paragraaf zich richt op tegengaan van sociaal-economische gezondheidsverschillen, overgewicht en roken; overigens is het gezondheidsbeleid ook onderdeel van jeugdbeleid, Centrum voor Jeugd en Gezin en milieu  met provinciale subsidie uitvoeren van het project SEGV: ontwikkelen van het wijkgerichte diagnostisch instrument Zorg  versterken relatie lokale/regionale ketenaanpak OGGZ en Maatschappelijke opvang en versterking voorzieningenniveau op maat  invulling compensatieplicht Wmo Cultuur  vervolg project Cultuurcluster (onderdeel Westluidense Poort traject)  versterking opdrachtgeverschap Openbare Bibliotheek Rivierenland (afronding regionaal project opdrachtgeverschap)  meerjarige prestatie- en budgetafspraken met het Centrum voor de Kunsten, de Bibliotheek en het Centrum Beeldende Kunst  uitvoeren van een Multicultureel festival  versterken van het cultureel recreatief aanbod voor jongeren in Twentietoe (uitvoering onderdeel cultuurnota en Nota Jeugdbeleid)  starten met het interactief maken van de stadsmaquette  inwoners actief informeren over de actuele ontwikkelingen op gebied van archeologisch onderzoek in Tiel  onderzoek naar cultuurpas Evenementen  evaluatie van het evenementenbeleid

Hoe gaan we monitoren en evalueren? Loket Wonen, Welzijn en Zorg Aantal klantcontacten bij het loket Wonen, Welzijn en Zorg realisatie 2008 2009 Telefonisch 3.312 3.200 Fysiek 131 175 Zuil 26 75 E-mail 59 50 Totaal (exclusief digitaal loket) 3.528 3.500 Digitaal Loket Bron: Loket Wonen, Welzijn & Zorg

20.028

20.000

2010 3.300 200 75 125 3.700

prognose 2011 3.300 200 75 125 3.700

2012 3.400 225 75 200 3.900

2013 3.400 225 75 200 3.900

25.000

25.000

25.000

25.000

Pagina 79


Het loket Wonen, Welzijn en Zorg bestaat uit verschillende kanalen. Het fysieke, telefonische en e-mailloket is ondergebracht bij de Stichting Thuiszorg aan de Siependaallaan. De zuil is geplaatst in de verzorgingsflat 'De Batouwe'. Ongeveer 90% van alle klantcontacten (exclusief het digitaal loket) hebben betrekking op Wmo-aanvragen. Deze klanten worden doorverwezen naar de productgroep Wmo binnen de afdeling Werk, Inkomen en Zorg, dat gevestigd is op het Beursplein Rivierenland. We streven ernaar de dienstverlening in de komende jaren te verbreden en zo toegankelijk mogelijk te maken.

Kinderen en jongeren Indicatoren over sport en speelvoorzieningen vindt u bij 'sport en spelen' in dit programma. Indicatoren over jeugdoverlast en voorkoming van schooluitval vindt u bij programma 1 en 7. De wachtlijsten bij Bureau Jeugdzorg en de wachtlijsten in de geïndiceerde jeugdzorg (dus ná indicatie door Bureau Jeugdzorg) zijn en blijven een probleem. Ondanks de miljoenen die hier landelijk extra voor worden ingezet, blijven de wachtlijsten groeien. (Dit wordt onder andere veroorzaakt door de groei van het aantal mensen/kinderen dat een beroep doet op jeugdzorg; ook het aantal onder toezichtstellingen stijgt). Dit probleem gaat de gemeentelijke invloed te boven. De aansturing van de Bureaus Jeugdzorg en van de instellingen geïndiceerde jeugdzorg gebeurt door de provincie. Via het Platform jeugdzorg / jeugdbeleid is er op regionaal niveau structureel overleg over de stand van zaken. Ook via factsheets en toelichting op de cijfers worden gemeenten beter dan voorheen geïnformeerd over de wachtlijsten en behandeling van Bureau Jeugdzorg en de geïndiceerde jeugdzorg. Helaas is hiermee het probleem van de wachtlijsten jeugdzorg niet verholpen.

Ouderen en gehandicapten % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Voorzieningen voor ouderen x 47

2010 50

prognose 2011 2012 50 50

2013 50


De stijgende lijn in de tevredenheid over voorzieningen voor ouderen zet zich door. Wij verwachten dat deze stijgende lijn zich nog iets doorzet in verband met onder andere de ontwikkeling van woonzorgcentra en de uitvoering van de Wmo. De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn geen gegevens bekend.

Vreemdelingen en integratie % inwoners dat aangeeft (zeer) positief of (zeer) negatief te zijn over het samenleven van verschillende bevolkingsgroepen realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 (zeer) positief x 67 70 70 70 (zeer) negatief x 5 5 5 5

2013 70 5


Het overgrote deel van de Tielse bevolking is (zeer) positief over het samenleven van de verschillende bevolkingsgroepen. Dit percentage blijft de afgelopen jaren ongeveer gelijk: 2003 en 2005 (66%) en 2007 68%. Het percentage inwoners dat (zeer) negatief is, gaat omlaag na de piek in 2007. 2003 (8%), 2005 (6%), 2007 (9%). Dit kan te maken hebben met de tijdgeest en de landelijke ontwikkelingen (Van Gogh, Fortuyn). Er zijn verschillen tussen de wijken. In Tiel West en Tiel Oost liggen deze negatieve percentages nog steeds het hoogst, maar ze zijn ten opzichte van 2007 gehalveerd (7% ten opzichte van 14% in Tiel West en 6% ten opzichte van 12% in Tiel Oost).

Pagina 80


Aantal deelnemers Wet inburgering realisatie 2007 2007: cohort 2007-2009 - aantal deelnemers gestart - aantal deelnemers diploma - aantal deelnemers uitgevallen - aantal deelnemers doorloop 2008: cohort 2008-2010 - aantal deelnemers gestart - aantal deelnemers diploma - aantal deelnemers uitgevallen - aantal deelnemers doorloop 2009: cohort 2009-2011 - aantal deelnemers gestart - aantal deelnemers diploma - aantal deelnemers uitgevallen - aantal deelnemers doorloop 2010: cohort 2010-2012 - aantal deelnemers gestart - aantal deelnemers diploma - aantal deelnemers uitgevallen - aantal deelnemers doorloop

70 1 69

2008

2009

nvt 18 2 49

nvt 7

131 3 1 124

nvt 3

prognose 2010

2011

2012

nvt

nvt

nvt

nvt 121

nvt

nvt

nvt

nvt

nvt

130

nvt

nvt

42

121 37 0 *1 36

Bron: afdeling Onderwijs en Welzijn * een deelnemer is verhuisd, er wordt daar onderzocht of de voorziening in de nieuwe gemeente kan worden voortgezet

▪ In 2007 is gestart met de uitvoering van de Wet Inburgering. Ieder jaar start er een nieuwe groep voor een duur van maximaal 3 jaar. Individuele deelnemers kunnen het traject ook eerder afronden. In 2008 is een tweede groep gestart. ▪ In 2009 is het Pilotproject Samenlopers gestart. In het pilot worden 40 gecombineerde trajecten aan inburgeraars met uitkering aangeboden. De uitvoering van de pilot is bij de afdeling Werk, Inkomen en Zorg belegd. ▪ In 2010 zullen 130 trajecten starten. 60 gecombineerde trajecten worden door de afdeling WIZ uitgevoerd en 70 trajecten door Stichting Vluchtelingen en Nieuwkomers Zuid Gelderland. Het is de bedoeling dat alle trajecten vanaf 2011 (met en zonder uitkering) via de klantmanagers van de afdeling WIZ worden uitgevoerd. Aantal deelnemers project inburgering allochtone vrouwen realisatie 2007 2008 2006: (PAVEM regeling) - aantal deelnemers gestart 36 nvt - aantal deelnemers examen 34 - aantal deelnemers diploma - aantal deelnemers uitgevallen 1 - aantal deelnemers doorloop 35 34

2009

prognose 2010

2011

2012

nvt

nvt

nvt

nvt

* 20 14


* een groot aantal deelneemster was niet inburgeringsplichtig en wilde geen vervolg op de voorziening krijgen Het project inburgering Allochtone vrouwen (de zogenaamde PAVEM-regeling) is gestart in 2007. Het project duurt maximaal 3 jaar (tot december 2009). Alle deelnemers van de PAVEM-regeling zijn analfabeet en inburgeringsbehoeftig, een deel van deze groep vrouwen is ook inburgeringsplichtig. Vier vrouwen gaan via de PAVEM-regeling voor de tweede keer examen doen en zullen dit examen hoogstwaarschijnlijk ook halen. Bij ongeveer 17 vrouwen wordt niet verwacht dat ze het examen gaan halen binnen de gestelde termijn, zij mogen doorstromen naar de Wet Inburgering.

Pagina 81


Sport Aantallen en % jongeren (7 t/m 18 jaar), volwassenen (19 t/m 54 jaar) en senioren (55 jaar en ouder) dat lid is van één van de gesubsidieerde sportverenigingen realisatie prognose Aantal jongeren dat lid is % jongeren in Tiel dat lid is Aantal volwassenen dat lid is % volwassenen in Tiel dat lid is Aantal senioren dat lid is % senioren in Tiel dat lid is

2008 3.942 59 7.889 39 1.039 10

2009 3.980 60 7.965 40 1.060 12

2010 3.980 60 7.965 40 1.060 12

2011 3.980 60 7.965 40 1.060 12

2012 3.980 60 7.965 40 1.060 12

2013 3.980 60 7.965 40 1.060 12


Het percentage is gerelateerd aan de bevolkingscijfers uit de gemeentelijke basis administratie. Door aanpassing van de sportsubsidie verordening hebben we vanaf nu meer zicht op 3 categorieën sporters bij de gesubsidieerde sportverenigingen: 1) jeugd vanaf 7 t/m 18 jaar 2) senioren vanaf 19 t/m 54 jaar en 3) ouderen vanaf 55 jaar. % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over het sportaanbod in Tiel realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Sportaanbod in Tiel x 91 90 90 90

2013 90


Zo'n 90% van de inwoners van Tiel is (zeer) tevreden over het sportaanbod in Tiel. Dit percentage blijft ten opzichte van 2007 ongeveer gelijk.

Spelen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Speelmogelijkheden voor kinderen x 51 (12-) Voorzieningen voor jongeren (12+) x 27

2010 53 30

prognose 2011 2012 54 55 30

32

2013 55 35


De inwoners van Tiel zijn niet heel erg tevreden over de speelmogelijkheden voor kinderen. Wij verwachten een stijging in verband met de uitvoering van de aanleg van nieuwe speelvoorzieningen conform het speelbeleidsplan en het jeugdbeleid. Ten opzichte van het verleden stijgen de percentages: 2003: 45%, 2005: 48%, 2007: 46% en 2009: 51%. Wanneer de categorie 'niet van toepassing' buiten beschouwing wordt gelaten, dan is een percentage van 64% (zeer) tevreden over de speelmogelijkheden voor kinderen. Het tevredenheidcijfer ten aanzien van voorzieningen voor jongeren (openbare sport- en speelterreinen voor jongeren vanaf 12 jaar) ligt eveneens laag. We verwachten geen sterke groei onder andere vanwege de lange tijd die het duurt voordat sportplekken voor jongeren gerealiseerd zijn. Ten opzichte van vorige jaren laten de cijfers een licht stijgende trend zien. 2003 en 2005: 24% en 2007 evenals 2009 27%. Wanneer bij dit onderdeel de categorie 'niet van toepassing' buiten beschouwing wordt gelaten, dan is het percentage dat tevreden of zeer tevreden is 37.

Pagina 82


Welzijn % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn realisatie 2008 2009 Buurthuizen en wijkcentra x 72

2010 75

prognose 2011 2012 75 75

2013 75


Het merendeel van de inwoners is (zeer) tevreden over de buurthuizen en wijkcentra in Tiel. Het percentage schommelt de afgelopen jaren rond de 70%.

Gezondheid en zorg % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn realisatie 2008 2009 Medische voorzieningen x 92

2010 93

prognose 2011 2012 93 93

2013 93


De tevredenheid over medische voorzieningen is sterk gestegen tussen 2003 (82%) en 2007 (91%). Dit houdt waarschijnlijk verband met het verdwijnen van het huisartsen tekort. De stijging zet zich licht door: 92% in 2009. We verwachten op termijn nog een lichte stijging vanwege het Eerstelijns Centrum Tiel (ECT) waarbij verschillende vormen van eerstelijnsgezondheidszorg integraal worden aangeboden. Deelname aan het aanbod van het algemeen maatschappelijk werk (AMW) realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 Aantal dossiers 649 640 640 640 Aantal kortdurende contacten 251 300 300 300

2012 640 300

2013 640 300

Bron: Algemeen Maatschappelijk Werk

In 2008 was de gemiddelde wachttijd tussen aanmelding en start van de hulpverlening voor cliënten 29 dagen. In 2009 wordt er een klanttevredenheidsonderzoek gehouden onder de cliënten van het AMW. De resultaten waren nog niet bekend bij het opstellen van deze begroting. Aantal casussen huiselijk geweld bij het Meldpunt Bijzondere Zorg (MBZ) realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 Regio 80 80 85 85 Waarvan in Tiel 17 18 19 19

2012 85 19

2013 85 19

Bron: Meldpunt Bijzondere Zorg

Op basis van nieuwe gegevens hebben we de indicator over huiselijk geweld iets aangepast ten opzichte van de vorige begroting. Per 1 januari 2007 is de regionale aanpak huiselijk geweld van start gegaan. We verwachten de komende jaren een toename van het aantal meldingen. Onzekere factoren daarbij zijn: de meldingsbereidheid van slachtoffers, meldcultuur bij de politie, invoering van het huisverbod naar verwachting per 1 september 2009, invloed van de aanpak bij recidiverende situaties, toekomstige publiciteitsacties. Tiel herbergt ongeveer 19% van de inwoners in de regio, maar is met een groter percentage bij de meldingen vertegenwoordigd. Het aantal incidenten in Tiel (bekend bij de politie) lag in 2008 op 151. In 85 gevallen is er aangifte gedaan.

Pagina 83


Aantallen dagopvang / dienstencentrum Dak- en thuislozen Regio Rivierenland realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 Nieuwe inschrijvingen 95 100 120 120 % Traject succesvol 82 85 90 90 Aantal cliënten Traject succesvol 78 85 108 108 Bezoekers Dagopvang 4.965 5.000 5.200 5.200 Postadres bij Dagopvang 20-25 20-25 20-25 20

2012 120 90 108 5.200 15

2013 120 90 108 5.200 10

Bron: Iriszorg

Wij verwachten een toename van het aantal nieuwe inschrijvingen vanwege onder andere het succes van het programma, de grotere naamsbekendheid en een toename van de schuldenproblematiek. We verwachten op termijn een afname van het aantal inschrijvingen uit voorgaande jaren en een toename van het aantal succesvol afgesloten trajecten vanwege een verbetering van het OGGZ-programma en de verbeterde toeleiding naar andere instanties. We verwachten een toename van het aantal bezoekers van de dagopvang door een grotere naamsbekendheid bij de doelgroep en verruiming van de openingstijden. Vanwege de verbetering van de woonladder (onder andere sociaal pension) zal het postadres minder nodig worden.

Drugs en alcohol Aantal cliënten ambulante verslavingszorg Iriszorg in Tiel realisatie 2008 2009 Unieke cliënten 488 500 % Afkomstig uit Tiel 45 45

2010 500 45

prognose 2011 500 45

2012 500 45

2013 500 45

Bron: Iriszorg

Zo'n 40% van de cliënten hebben te maken met alcoholverslaving, in 40% van de gevallen gaat het om drugs en in 15% van de gevallen om cannabis. In 5% van de gevallen gaat het om een gokverslaving. In potentie zou het aantal cliënten sterk kunnen toenemen. De verslavingszorg bereikt slechts een beperkt percentage van de doelgroep. De vraag is groter dan het aanbod. Iriszorg is echter afhankelijk van het productievolume dat kan worden afgesproken met het zorgkantoor en overproductie wordt niet vergoed. Dit volume zal naar verwachting in 2010 niet (veel) hoger zijn dan in 2008 en 2009. Op basis van de gegevens uit de Volksgezondheidmonitor van de GGD (Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst) zijn we op 1 april 2009 gestart met de campagne alcoholmatiging beleid.

Cultuur en evenementen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn realisatie 2008 2009 De Agnietenhof x 89 De Bibliotheek x 87 De Plantage x 67 Overige uitgaansmogelijkheden x 59

2010 84 81 70 60

prognose 2011 2012 84 84 81 81 70 70 60 60

2013 84 81 70 60


De tevredenheidpercentages zijn de afgelopen jaren gelijk gebleven. De Agnietenhof en de Bibliotheek scoren op tevredenheid duidelijk hoger dan de Plantage. Dit wordt veroorzaakt doordat veel meer mensen 'niet van toepassing' hebben aangegeven als antwoord bij de Plantage. Er zijn veel minder mensen die van het aanbod van de Plantage gebruik maken, dan van de Agnietenhof en de Bibliotheek.

Pagina 84


Aantal bezoekers van het Museum

Aantal bezoekers totaal


2009 20.000

2010 15.000

prognose 2011 15.000

2012 15.000

2013 15.000

Bron: Museum

Het aantal bezoekers van het Museum is de afgelopen jaren flink gestegen. We verwachten in 2009 een bezoekersaantal van 20.000. We gaan uit van structureel 15.000 bezoekers per jaar. Bezettingsgraad voorstellingen schouwburg Agnietenhof realisatie 2008 2009 Bezettingsgraad eigen profes68,1% 65% sionele voorstellingen Totaal activiteiten 225 220 Totaal aantal bezoekers 79.699 80.000

2010 65%

prognose 2011 65%

2012 65%

2013 65%

220 80.000

220 80.000

220 80.000

220 80.000

Bron: Schouwburg Agnietenhof

De bezettingsgraad schommelt zo rond de 65% bij een breed en kwalitatief hoogwaardig programma aanbod. We verwachten geen grote stijgingen en dalingen. Aantal leden, uitleningen en activiteiten Basis Bibliotheek Rivierenland vestiging Tiel realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Aantal seniorleden 852 850 850 850 850 Aantal volwassenenleden 4.638 4.430 4.430 4.430 4.430 Aantal jeugdleden 5.956 5.900 5.900 5.900 5.900 Aantal uitleningen 290.236 300.000 300.000 300.000 300.000 Aantal activiteiten 188 80 80 80 80

2013 850 4.430 5.900 300.000 80

Bron: Basis Bibliotheek Rivierenland

Activiteiten zijn onder andere lezingen, tentoonstellingen, groepsbezoeken, voorleesworkshops en schrijversbezoeken. Er is sprake van een stabilisering van het aantal jeugdleden en senioren en een daling bij volwassenen. Een verklaring hiervoor is dat de Bibliotheek de lezers nu de mogelijkheid biedt om in plaats van een regulierabonnement een plusabonnement te nemen. Een dergelijk abonnement is duurder maar er kunnen meer media gelijktijdig op worden geleend. Hierdoor hebben wat mensen vorig jaar hun tweede pas opgezegd.

Pagina 85



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

begroot 2009

18.962 5.832 13.130

20.016 5.195 14.821



begroot 2010

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

19.158 4.391 14.767

19.321 4.532 14.789

19.486 4.538 14.948

19.495 4.545 14.950

258

465

615

765

13.130

14.821

15.025

15.254

15.563

15.715

567 186

480 169

281 231

290 146

298 168

304 174

13.511

15.132

15.075

15.398

15.693

15.845

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 8.9 8.10 8.11 8.12 8.13 8.14 8.16 8.17 8.18 8.19

Maatschappelijke ondersteuning Prestatievelden WMO Verstrekkingen WMO Ouderen en gehandicapten Allochtonen Jeugd Sociaal Cultureel Werk Lokaal gezondheidsbeleid OGGZ/maatschappelijke opvang Sport Spelen Cultuurbeleid Bibliotheek Museum Schouwburg Agnietenhof Stads- en regionaal archief Evenementen en volksfeesten Totaal programma 8

bedrag 169 290 5.365 37 228 314 1.454 1.568 83 1.617 305 279 792 355 1.349 537 333 15.075

Pagina 86



bedrag x € 1.000

Hogere doorbelasting uren Onderwijs en Welzijn Hogere kosten implementatie EKD (in 2009 is incidenteel een bedrag van € 64.000 overgeheveld naar het resultaatbestemmende gedeelte) Lagere kosten verstrekkingen WMO, voor € 100.000 doorwerking van ombuigingsoperatie en voor overige gevolg van correctie prijsindex 2009 Hogere nieuwe uitgaven voor psychosociale ondersteuning (in 2009 zijn deze lasten opgenomen als stelpost op programma algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien) Hogere bijdrage kinderopvang bij inburgering (is overgeheveld van progr 7) Lagere incidentele kosten voor project inburgering allochtone vrouwen (in 2009 waren deze kosten opgenomen in de begroting) Hogere dekking uit de reserve implementatie EKD Lagere bijdrage Mozaïek als gevolg van doorwerking ombuiging en aanpassing prijscorrectie 2009 Hogere bijdrage peuterspeelzaalwerk (in 2009 incidenteel lager) Hogere bijdragen GGD, grotendeels door nieuwe uitgaven voor collectie GGZ preventie (€ 22.000) en de CIZ problematiek (€ 20.000) Hogere uitgaven voor implementatie EKD Hogere incidentele kosten i.v.m. overbrugging naar nieuw contract voor algemeen maatschappelijk werk Lagere diverse subsidies (tot en met 2009 fungeerde de gemeente Tiel als doorgeefluik in het kader van de maatschappelijke opvang, vanaf 2010 is de verwachting dat dit zal vervallen) (hierdoor eveneens lagere inkomsten) Hoger incidentele subsidie opgenomen in 2009 Lagere uitgaven binnensportaccommodaties grotendeels door lagere kapitaallasten door later gereed komen van investeringen Lagere kosten onderhoud speelterreinen Hogere nieuwe uitgaven voor mediabeleid Hogere salariskosten Schouwburg Agnietenhof Hogere kosten Schouwburg Agnietenhof Hogere bijdrage Regionaal Archief (grotendeels lasten nieuwe huisvesting) Hogere eenmalige uitgaven voor 5 mei viering in 2010 Lagere overige verschillen uitgaven, grotendeels veroorzaakt door correctie prijsindex 2009 Lagere bijdrage grote woningaanpassingen WMO Lagere rijksbijdrage project inburgering allochtone vrouwen Hogere rijksbijdrage Centrum Jeugd en Gezin Lagere bijdrage maatschappelijk opvang Lagere incidentele bijdrage ontvangen in 2009 van de Cruijf foundation Hogere inkomsten Schouwburg Agnietenhof Lagere opbrengsten organisatie kermissen Overige verschillen inkomsten Hogere incidentele stortingen in reserves opgenomen in 2009 (reserve EKD € 58.000 en reserve integratie € 154.000) Hogere extra incidentele bijdrage in 2010 uit de bestemmingsreserves ter dekking van de kosten implementatie van het EKD Overige verschillen bijdrage bestemmingsreserves Totaal resultaat na bestemming

N N

130 64

V

150

N

40

N V

29 90

N V

47 44

N N

36 44

N N

46 14

V

713

V V

31 124

V N N N N N V

61 22 15 20 159 15 68

N N V N N V N N

35 90 51 713 16 30 21 9

V

199

V V

56 5

V

57

Pagina 87



Netto inv. bedrag

Subsidie lokale omroep Vervanging meubilair e.d. Agnietenhof Nieuwbouw Regionaal Archief Rivierenland Cultuurkwartier Aankoop corsohallen Evenementen

Jaarlasten 2010 22

Jaarlasten 2011 22

Jaarlasten 2012 22

Jaarlasten 2013 22

150

300

300

300

86

57 86

150 57 86

300 57 86

75

4.000 650

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de bij dit programma behorende reserves genoemd en ook de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010. Naam reserve Collectie Museum Vervangingsinvesteringen Agnietenhof Wet Maatschappelijke Ondersteuning Integratie EKD (Elektronisch Kind Dossier) Wijkgericht werken Stadsverfraaiing Subsidie amateurkunst Kapitaallasten korfbalveld Implementatie Invoering Wet Inburgering

stand per 1-1-2010 34.866 771.764

toevoeging rente 41.160

overige toevoegingen 5.040 234.996

onttrekkingen 88.320

272.535 78.982 58.025 185.230 221.821 18.500 53.690 78.260

stand per 31-12-2010 39.906 959.600 272.535

78.982 56.479

7.040

0 1.546 185.230 221.821 18.500 46.650 78.260


Pagina 88

De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband Versterken van het imago van Tiel als centrumstad Wijkgericht werken Waarborgen van een goede juridische kwaliteit

Programma

Het besturen van de stad

Pagina 89


Programma 9

Het besturen van de stad Wat willen we? De burgers van Tiel staan in het gemeentelijk handelen centraal. De kwaliteit van de besluitvorming op gemeentelijk niveau wint aan kracht en draagvlak wanneer burgers hierin participeren. Meedoen en meedenken van mensen is zowel middel als doel. De eerste stap om burgers te motiveren om mee te doen en te denken, is om ze snel en adequaat te informeren. Naast het verstrekken van informatie speelt de interactieve communicatie een voorname rol. Ook hier geldt dat e-mail en internet een stevige impuls kunnen geven aan interactieve communicatie. Tiel wil op een moderne wijze communiceren met haar inwoners. De raad en het college geven vorm en inhoud aan hun nieuwe rolverdeling in het kader van het dualisme. De raad heeft daarbij een kaderstellende, controlerende en volksvertegenwoordigende taak. Ter ondersteuning van haar controlerende taak is er een lokale rekenkamer ingesteld, die de doelmatigheid, doeltreffendheid en rechtmatigheid van het gemeentelijk handelen onderzoekt en daarover rapporteert. 2010 is het jaar van de gemeenteraadsverkiezingen. Een nieuwe raad en een nieuw college zullen zich daarna inwerken. Het spreekt vanzelf dat hierop niet kan worden vooruitgelopen. Tiel heeft ook een verantwoordelijkheid in regionaal verband, naar buurgemeenten en hun inwoners. Het belang van de regio kan het belang van Tiel in bepaalde gevallen overstijgen. Veruit de meeste Tielenaren vinden dat Tiel een regiofunctie heeft met betrekking tot de werkgelegenheid. Bijna de helft vindt ook dat Tiel een regiofunctie heeft waar het gaat om woningbouw. Tiel is een stad om trots op te zijn. De stad en zijn omgeving (de dorpen en het buitengebied) hebben veel te bieden. Niet alleen voor de eigen inwoners, maar ook voor bezoekers en bewoners van de regio wil Tiel een aantrekkelijke stad zijn. Een plek waar mensen graag komen voor vertier, ontspanning, voor zaken of voor de verschillende voorzieningen. Stadspromotie is een instrument om de positieve aspecten van Tiel voor het voetlicht te brengen, niet al te schreeuwerig, maar wel vasthoudend en effectief. Stadspromotie richt zich niet alleen op de buitenwacht, maar juist ook op de eigen inwoners. Wanneer de eigen bevolking positief is over de eigen stad, versterkt dat de geloofwaardigheid van stadspromotie. Wijken, dorpsgemeenschappen en buurten spelen een centrale rol in de ontwikkeling van Tiel. Het wijkgericht werken kan de lijnen met de gemeente kort en efficiënt houden. In de wijk wordt de gemeente zichtbaar bij mensen en mensen worden zichtbaar voor de gemeente.


Pagina 90

Wat we willen, hebben we voor de raadsperiode 2007–2010 uitgewerkt in de volgende subdoelstellingen:  De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen  Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband  Versterken van het imago van Tiel als centrumstad  Wijkgericht werken  Waarborgen van een goede juridische kwaliteit

Wat hebben we aan beleid? De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen  De stadsvisie 2001  Raadsagenda 2006- 2010 Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband  Rapport bestuurlijke evaluatie verzelfstandiging AVRI 2009  Eigenwijs Rivierenland 2009 Versterken van het imago van Tiel als centrumstad  Beleidsplan citymarketing 2006 Wijkgericht werken  Programma Tiel Oost met Tiel Oost Methode en Tiel Oost Productie (TSOb II)  Notitie wijkgericht werken in de praktijk Waarborgen van een goede juridische kwaliteit  Notitie Wet Bevordering Integriteitbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (Bibob) 2009  Verordening commissie Bibob 2009

Welke beleidsontwikkelingen zijn er? Tiel op de kaart De gemeente Tiel wordt regelmatig uitgenodigd door andere overheden (nationaal en internationaal) om te komen vertellen over onze aanpak van bewonersparticipatie (Tielse Methode). Ook onze aanpak op het gebied van verbetering van de dienstverlening heeft grote belangstelling in de regio maar ook daarbuiten. Iets om op trots op te zijn. Wijkgericht werken De afgelopen vier jaar hebben de wijkschouwen zich ontwikkeld tot een vast moment in de ontmoeting tussen burgers en bestuur. Waar de eerste jaren de nadruk lag op een 'schouw' van de openbare ruimte, breidt de aandacht zich steeds meer uit naar het brede terrein van de leefbaarheid. Ook de wijkbudgetten blijken een goede manier om bewoners te stimuleren zelf bij te dragen aan de leefbaarheid in hun wijk. De wijkschouwen zijn bovendien meer en meer een moment en manier om bewonersgroepen met elkaar in contact te brengen én binnen de gemeentelijke organisatie verbindingen te leggen tussen de verschillende beleidsvelden. De directe contacten en korte lijnen worden door de wijkorganisaties en deelnemers aan de wijkschouw gewaardeerd. Regionale samenwerking Op een groot aantal onderwerpen wordt er reeds regionaal samengewerkt al dan niet in het verband van de Regio Rivierenland.


Pagina 91

Zie bijvoorbeeld de samenwerking op het gebied van Werk en Inkomen, de implementatie van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, het regionaal inkoopbureau, etc. De komende periode zal er een verdere oriëntatie plaatsvinden naar mogelijkheden voor regionale samenwerking en de manier waarop van onder andere dienstverlening (zie ook programma 2), personeel en organisatie, milieu, ICT, collegeonderzoek, etc. Regio Rivierenland Door het bureau K&V is eind 2008 - begin 2009 een evaluatieonderzoek uitgevoerd naar het bestuurlijke besluitvormingsproces rondom de verzelfstandiging van de AVRI. Naar aanleiding hiervan vindt er een bezinning plaats met betrekking tot de bestuurlijke organisatie van de Regio Rivierenland. Hiertoe is een startnotitie opgesteld met een aantal vragen, die in de loop van 2009 in de verschillende colleges en gemeenteraden besproken zal worden. Op grond van deze discussie zullen voorstellen worden gedaan over de toekomstige bestuurlijke organisatie van de Regio Rivierenland. Netwerk Tiel / Geldermalsen De gemeentebesturen van Tiel en Geldermalsen hebben de handschoen opgepakt om met elkaar in gesprek te gaan over de mogelijkheden en onmogelijkheden om invulling te geven aan de netwerkvorming tussen Tiel en Geldermalsen, zoals genoemd in het Streekplan Gelderland. Beide gemeenten hebben hiervoor gezamenlijk een quick scan uit laten voeren, waarin op zoek is gegaan naar posities en samenhangen en naar onderwerpen waarop samenwerking tussen Tiel en Geldermalsen meerwaarde heeft. De colleges hebben vervolgens samen een thematische verdiepingsslag gemaakt (verkeer en vervoer, sociale zaken, sport, woningbouwprogrammering, onderwijs en welzijn, economische zaken en ruimtelijke ontwikkeling). Najaar 2009 wordt een gezamenlijke bijeenkomst voor de gemeenteraden georganiseerd. Daarna wordt een Plan van Aanpak opgesteld voor het vervolgtraject van uitwerking en vormgeving van de netwerkgedachte met daarin aandacht voor zowel inhoudelijke als bedrijfsmatige aspecten en voor de vertaling van de afspraken in een overeenkomst of convenant.

Wat gaan we doen in 2010? De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen  uitvoeren bedrijfsbezoeken en bijwonen bijeenkomsten van het georganiseerd bedrijfsleven door het college  per wijk wordt tweemaal per jaar een wijkschouw georganiseerd door gemeente en bewoners gezamenlijk  opstellen twee rapporten door de lokale rekenkamer  tijdig de participatie van burgers organiseren  organiseren van de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband  samenwerken met Regio Rivierenlandgemeenten op het gebied van wonen, welzijn en zorg (beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering); mede in het licht van de invoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning  samenwerken met Regio Rivierenlandgemeenten op het gebied van de Wet Werk en Bijstand (beleidsvoorbereiding en beleidsuitvoering)  ondersteunen van vertegenwoordigers in intergemeentelijke samenwerkingsverbanden zoals de Regio Rivierenland

Pagina 92


Versterken van het imago van Tiel als centrumstad  positieve ontwikkeling in en rond Tiel etaleren  samenwerking zoeken en stimuleren met en tussen partijen die bijdragen aan een positieve beleving van Tiel Wijkgericht werken  wijkschouwen continueren; terugkoppeling eerder laten plaatsvinden Waarborgen van goede juridische kwaliteitzorg  uitvoeren van de Wet Bevordering Integriteitbeoordelingen door het Openbaar Bestuur (Bibob)

Hoe gaan we monitoren en evalueren? De gemeente betrekt mensen actief bij het gemeentelijk reilen en zeilen % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn over realisatie 2008 2009 Tiel Actueel x 71 Bewonersbrieven en brochures x 79

prognose 2011 2012 80 80 80 80

2010 80 80

2013 80 80


Tiel Actueel en de bewonersbrieven worden door driekwart van de bewoners van Tiel (zeer) gewaardeerd. Er zit een duidelijk stijgende lijn in de waardering van de bewonersbrieven (2003: 65%, 2005: 70%, 2007: 75%). De leefbaarheidmonitor wordt eens in de twee jaar uitgevoerd. Voor 2008 zijn er geen gegevens bekend. % inwoners dat aangeeft buurtoverleg te bezoeken en hierover (zeer) tevreden te zijn realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Bezoekt buurtoverleg x 20 22 23 23 (zeer) tevreden x 66 70 70 70

2013 23 70


Uit de cijfers blijkt dat de meerderheid van de de bewoners die deelnemen aan het buurtoverleg hierover tevreden zijn. Dit proberen we vast te houden. Het percentage inwoners dat (zeer) ontevreden is over het buurtoverleg is sterk gedaald van 31% in 2003 naar 21% in 2009.

Investeren in de Tielse (bestuurlijke) inbreng in regionaal verband Voor deze subdoelstelling zijn nog geen indicatoren ontwikkeld.

Versterken van het imago van Tiel als centrumstad Aantal bezoekers Zaak van de Stad

Aantal bezoekers


2009 6.000

2010 6.000

prognose 2011 6.000

2012 6.000

2013 6.000

Bron: Zaak van de Stad

Wij verwachten dat het aantal bezoekers van de Zaak van de Stad de komende jaren zal stijgen door de nieuwe gunstige locatie op het Plein en de samenwerking met het naastgelegen Museum. Steeds meer toeristen weten de Zaak van de Stad te vinden.

Pagina 93


Daarnaast is het aantal bezoekers afhankelijk van de start van stedenbouwkundige projecten zoals buurt 7 in Passewaaij en Rio-Vahstal. De maquette van het Stationsgebied zal naar verwachting ook extra bezoekers geven. % inwoners van Tiel dat verwacht dat Tiel er de komende jaren op vooruit gaat realisatie prognose 2008 2009 2010 2011 2012 Vooruit gaat x 63 65 65 65 Gelijk blijft x 24 25 25 25 Achteruit gaat x 12 10 10 10

2013 65 25 10


Het merendeel van de Tielenaren geeft aan er vertrouwen in te hebben dat Tiel er de komende jaren op vooruit gaat. Wij delen die ambitie en dat vertrouwen.

Wijkgericht werken Rapportcijfer eigen buurt

Rapportcijfer

realisatie 2008 2009 x 7,4

2010 7,5

prognose 2011 2012 7,5 7,6

2013 7,6


Het rapportcijfer voor de eigen buurt ligt al vier keer op een rij op 7,4. Geen slechte score, maar wij gaan voor een lichte stijging de komende jaren. % inwoners dat aangeeft (zeer) tevreden te zijn realisatie 2008 2009 Over de gemeente wat betreft de x 53 aanpak problemen in eigen buurt

2010 55

prognose 2011 2012 60 65

2013 65


De meeste inwoners zijn (zeer) tevreden over de gemeente wat betreft aanpak van problemen in de buurt. De score is iets lager dan voorgaande jaren (2003: 56%, 2005: 59%, 2007: 61%) Zo'n 29% is (zeer) ontevreden. % inwoners dat vindt dat de eigen buurt het afgelopen jaar is realisatie 2008 2009 2010 Vooruit gegaan x 25 27 Gelijk gebleven x 58 55 Achteruit gegaan x 17 18

prognose 2011 2012 28 29 55 55 17 16

2013 29 55 16


Het percentage inwoners dat vindt dat de wijk het afgelopen jaar is vooruit gegaan ligt structureel hoger dan het percentage inwoners dat vindt dat de wijk is achteruit gegaan. In Tiel West (35%) en Zennewijnen (38%) liggen deze percentages het hoogst. Daar tegenover staat dat zo'n 30% van de inwoners van Kellen juist vindt dat hun wijk er het afgelopen jaar op achteruit is gegaan. Dit percentage ligt duidelijk hoger dan in de andere wijken.

Pagina 94


Waarborgen van de juridische kwaliteit Het aantal ingediende schadeclaims door burgers realisatie 2008 2009 Aantal schadeclaims 26 x - waarvan afgehandeld 25 x - waarvan gegrond 1 x - toegekend totaalbedrag € 8.885 x

2010 x x x x

Bron: afdeling Bestuur en Communicatie

prognose 2011 2012 x x x x x x x x

2013 x x x x

x = gegevens onbekend

De meeste schadeclaims betreffen het wegenonderhoud. De toegekende bedragen liepen de afgelopen jaren uiteen van € 2.962 in 2004 tot € 18.738 in 2005. Het aantal schadeclaims en de hoogte ervan per jaar is zeer onvoorspelbaar. Het aantal afgehandelde bezwaarschriften realisatie 2008 2009 Algemeen 73 120 - waarvan (gedeeltelijk) gegrond 23 35 Sociale Zekerheid 69 100 - waarvan (gedeeltelijk) gegrond 8 10

2010 120 35 100 10

prognose 2011 2012 120 120 35 35 100 100 10 10

2013 120 35 100 10

Bron: afdeling Bestuur en Communicatie

Het is erg moeilijk om een voorspelling te doen over het aantal bezwaarschriften dat binnenkomt en eventueel (gedeeltelijk) gegrond wordt verklaard. Dit verschilt per jaar.

Pagina 95



werkelijk 2008

Lasten Baten Totaal

5.786 313 5.473

begroot 2009 4.848 220 4.628



begroot 2010 5.258 404 4.854

begroot 2011

begroot 2012

begroot 2013

4.884 35 4.849

4.829 35 4.794

4.829 35 4.794

30 5.473

4.628

4.884

4.849

4.794

4.794

4.628

4.884

4.849

4.794

4.794

15 23 5.465

Ter informatie Het resultaat na bestemming voor 2010 is opgebouwd uit de volgende producten: Product Naam 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.7 9.8 9.9

Bedrag

Verkiezingen Raad en commissies Burgemeester en wethouders Bestuursondersteuning Bestuurlijke samenwerking Juridische zaken Wijkgericht werken Stadspromotie

78 909 1.230 1.636 47 553 225 206

Totaal programma 9

4.884

Pagina 96



Het nadelig verschil ad € 256.000 wordt als volgt verklaard

bedrag x € 1.000

Hogere lasten TSOb III projecten (worden gedekt door provinciale bijdrage) Hogere doorbelasting Bestuur en Communicatie Hogere doorbelasting Onderwijs en Welzijn Lagere kapitaallasten Lagere bijdrage Regio Rivierenland Hogere uitvoeringskosten TSOb III Hogere kosten verkiezingen Hogere doorbelasting directie Hogere kosten adviezen en dienstverlening derden inzake verkiezingen Hogere bijdrage provincie TOSb III projecten

N N N V V N N N N V

185 216 45 45 25 20 8 23 14 185


N

256


Verhoging bijdrage regio

Netto inv. bedrag

Jaarlasten 2010 30

Verrekeningen met reserves Voor dit programma zijn geen bestemmingsreserves gevormd.

Jaarlasten 2011

Jaarlasten 2012

Jaarlasten 2013


Pagina 97

Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien In dit hoofdstuk geven wij een overzicht van die baten en lasten die niet direct samenhangen met een programma. Dit zijn de algemene dekkingsmiddelen, waarvan de opbrengst OZB en de algemene uitkering de belangrijkste zijn, en de ramingen voor onvoorzien, alsmede een aantal stelposten, waarvan de nadere invulling in de loop van het jaar zal plaatsvinden.

Algemene dekkingsmiddelen Hieronder vindt u een overzicht van de algemene dekkingsmiddelen bedragen x € 1.000

werkelijk begroot begroot begroot begroot begroot 2010 2011 2012 2013 2008 2009

Heffingen Algemene uitkering gemeentefonds Geldleningen Baten uitzettingen > 1 jaar Dividend van deelnemingen

-5.720 -6.385 -37.647 -40.654 -282 137 -361 -530 -174

-6.505 -6.572 -6.591 -6.656 -40.260 -39.945 -39.832 -40.009 137 128 119 110 -387 -397 -404 -411 -173 -173 -173 -173

Resultaat

-44.179 -47.437

-47.188 -46.959 -46.881 -47.139

Toelichting heffingen De raming 2010 is als volgt opgebouwd: Omschrijving

lasten

Onroerende-zaakbelasting gebruikers Onroerende-zaakbelasting eigenaren Baat- en bouwgrondbelasting Hondenbelasting Toeristenbelasting Reclamebelasting Kosten heffing, invordering en uitvoering wet WOZ

682.600

Totaal

682.600

baten

saldo

-1.158.900 -5.063.200 -7.700 -198.000 -21.000 -739.275

-1.158.900 -5.063.200 -7.700 -198.000 -21.000 -739.275 682.600

-7.188.075

-6.505.475

Voor een toelichting op de opbrengsten OZB, hondenbelasting, toeristenbelasting en reclamebelasting en het door ons voorgestelde tarievenbeleid, verwijzen we naar de paragraaf A, lokale heffingen, van deze begroting. Nieuw in deze tabel is de opbrengst reclamebelasting. Deze wordt, na aftrek van gemaakte kosten (met name van de BSR), één op één doorbetaald aan de ondernemersverenigingen. Daarnaast worden de kosten van heffing en invordering door BSR voor de helft gedekt uit het rioolrecht.


Pagina 98

Toelichting algemene uitkering Zoals bij de Perspectievennota al is gerapporteerd, is er sprake van een forse tegenvaller ten opzichte van de septembercirculaire 2008. Dit heeft enerzijds te maken met een lagere vergoeding voor loon- en prijsstijgingen en anderzijds met een financieel akkoord tussen het Rijk en de VNG waarin is afgesproken om voor de komende tijd de nullijn aan te houden. Ten opzichte van de Perspectievennota bevat de meicirculaire weinig verrassingen meer. Het uiteindelijke resultaat pakt zo'n 1 á 2 ton positiever uit dan daar was aangenomen. Dit is verwerkt in deze begroting. Uit de cijferreeks blijkt dat de komende jaren de algemene uitkering iets terugloopt. Dit wordt veroorzaakt doordat de groei van onze gemeente achterblijft bij de landelijke cijfers. Verder bevat de meicirculaire enkele beleidsvoornemens die we voorlopig als stelpost hebben geparkeerd. Dit zijn:  beloning politieke ambtsdragers (€ 19.000 structureel)  impuls Brede School, sport en cultuur (€ 160.300 in 2009, € 80.200 in 2010 en 2011, € 132.400 vanaf 2012)  pakketmaatregel AWBZ (nu alleen nog aankondiging, bedrag komt in septembercirculaire).

Toelichting geldleningen en baten geldleningen en uitzettingen > 1 jaar Op deze post zijn de baten geraamd van de toevoeging van rente aan reserves, welke elders in de begroting als last zijn verantwoord. Voorts zijn hierin de rentelasten en –baten van uitgezette geldleningen begrepen (budgettair neutraal). Daarnaast wordt sinds 2007 van Vitens een rentevergoeding ontvangen voor de uitgezette lening die in de plaats is gekomen van de aandelen.

Toelichting dividend De raming voor 2010 is als volgt opgebouwd: Dividend Vitens Dividend Bank Nederlandse Gemeenten Af: kapitaallasten geïnvesteerd vermogen

116.000 64.000 -7.444

Totaal

172.556


Pagina 99

Onvoorzien en stelposten In deze begroting zijn de volgende bedragen geraamd voor onvoorzien en enkele stelposten: bedragen x € 1.000

Lasten Onvoorziene uitgaven Stelpost loonkostenstijging Stelpost overige stijgingen Stelpost oud voor nieuw Stelpost uitvoering beleid (saldo begroting) Stelpost beloningstr. politieke ambtsdragers Stelpost uitvoeringskosten inburgering Stelpost onderst. begeleiding psycho-sociaal Stelpost Brede School, sport en cultuur Stelpost areaaluitbreiding Lasten voormalig personeel Bovenformatief personeel Saldi van de kostenplaatsen Totaal lasten

begroot begroot begroot begroot begroot 2010 2011 2012 2013 2009 (na wijziging)

19 155

70 100 400 -125 -702 19 155

70 200 600 -125 -1.424 19 155

70 300 800 -125 -1.631 19 155

400 77 723 1.732

80 62 300 40 125 726

80 -39 200 40 -109 89

132 52 100 40 -588 -769

132 209 100 0 -974 -945

Baten Stelpost terugdringing doorbelaste uren Vrijval kapitaallasten Saldo kostenplaats kapitaallasten Terugontvangst BTW gemeensch. regelingen Totaal baten

-260 -559 -1.832 -480 -3.131

-292 -2.434 -480 -3.206

-292 -2.434 -480 -3.206

-292 -2.434 -480 -3.206

-292 -2.434 -480 -3.206


-1.399

-2.480

-3.117

-3.975

-4.151

18 126

18 259

542

804

144

277

542

804

350 208 251

200 500

500

500

Mutaties reserves Toevoegingen: Algemene reserve Reserve frictie ombuigingen Reserves bedrijfsvoering Reserve voorbereiding grote werken Totaal toevoegingen Onttrekkingen: Algemene reserve Belegde reserve Vitens Reserve Tielse Methode Reserve BTW-compensatiefonds Reserve frictie ombuigingen Reserves bedrijfsvoering Reserve voorbereiding grote werken Totaal onttrekkingen Resultaat na bestemming

29

70

260

-125

48 155 40

69 193 107 400 769

672

509 172 139 44 1.536

264

279

271

262

1.073

979

771

762

-2.166

-3.409

-3.819

-4.204

-4.109


Pagina 100

Toelichting onvoorzien Het bedrag voor onvoorzien kan worden aangewend ten behoeve van eenmalige zaken die voldoen aan de criteria: onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar. Stelpost loonkostenstijging Elk jaar stijgen de lonen als gevolg van periodieken, bevorderingen en dergelijke. In de begroting nemen we een stelpost op van 0,5% van de loonsom om deze kosten te dekken. Stelpost overige stijging Op deze stelpost ramen wij in het meerjarenperspectief voor nog onbekende tegenvallers en onvermijdelijke nieuwe uitgaven € 200.000 voor incidentele en € 200.000 voor structurele uitgaven. Stelpost oud voor nieuw De geraamde € 125.000 betreft de besparing die bereikt wordt door vacatures van beleidsfuncties langer open te houden; dit conform het voornemen uit de Perspectievennota 2009. Stelpost uitvoering beleid Hier is het saldo van de meerjarenbegroting 2011-2013 opgenomen. Het saldo van de begroting 2010 is verrekend met de onttrekking aan de belegde reserve Vitens. Stelpost uitvoeringskosten wet Inburgering Via de algemene uitkering komen middelen beschikbaar voor de uitvoering van de wet Inburgering. Omdat nog bepaald moet worden hoe we dit in Tiel gaan vormgeven, zijn de kosten voorlopig als stelpost geraamd. Stelpost beloningsstructuur politieke ambtsdragers Voor de beloningsstructuur van politieke ambtsdragers zijn via de algemene uitkering extra middelen vrijgekomen. Totdat meer duidelijkheid is gekomen over de gevolgen voor onze gemeente ramen wij dit geld voorlopig als geoormerkte stelpost. Stelpost Brede School, sport en cultuur In de meicirculaire zijn extra bedragen beschikbaar gesteld voor de realisatie van combinatiefuncties waarbij een werknemer in dienst is bij één werkgever, maar werkzaam is in of ten behoeve van twee of meer van de sectoren Brede School, sport en cultuur. Zolang er nog geen besluit is genomen over de invulling hiervan, ramen we deze middelen als stelpost op deze plek. Stelpost areaaluitbreiding Voor elke woning die in Tiel nieuw gebouwd wordt, ontvangen we extra middelen via de algemene uitkering en de OZB. Een bedrag van € 450 per nieuwe woning reserveren we voor de gevolgen van groei van de stad voor diverse budgetten, zoals onderhoud groen en wegen, onderwijs, ouderenvoorzieningen en dergelijke. In de begroting 2009 is besloten om de exploitatielasten van het Multifunctioneel Centrum Passewaaij (vanaf 2011) en het onderhoud van nieuwe speelvoorzieningen hieruit te dekken (vanaf 2010). Hierdoor zijn de overblijvende middelen zeer beperkt en in 2011 zelfs negatief. Aan de hand van de werkelijke groeicijfers in de komende jaren zullen we bekijken hoe we hiermee omgaan.


Pagina 101

Voormalig personeel Hier is de gemeentelijke aanvulling geraamd van personeelsleden die met FPU zijn gegaan. Omdat de regeling is beëindigd en deze personeelsleden de komende jaren met pensioen gaan, zullen de kosten de komende jaren sterk teruglopen. Bovenformatief personeel Ons beleid is erop gericht om vast personeel dat niet (meer) past in de bestaande werksituatie zoveel mogelijk elders te detacheren. Dit lukt niet in alle gevallen. De kosten van degenen voor wie dit niet of niet geheel lukt, ramen we op deze plek. Op dit moment is dat nog slechts één medewerker, die vanaf 2012 met pensioen zal gaan. Saldi van de kostenplaatsen Hierop komen verschillen terecht die zijn geconstateerd nadat de tariefberekening van de kostenplaatsen waren gemaakt. Om te voorkomen dat deze tarieven steeds opnieuw en voor elk jaar berekend moeten worden, boeken we dit soort verschillen op deze post. Vrijval kapitaallasten Doordat investeringen nooit allemaal direct in het voorgenomen jaar plaatsvinden, treedt er jaarlijks onderuitputting op op de kapitaallasten. In de begroting houden wij hier op voorhand al rekening mee. Daarnaast zijn hierin meegenomen de gevolgen van het versneld afschrijven van investeringen tot een bedrag van € 659.000, zoals besloten is bij de begroting 2009. Dit leidt tot een besparing van naar verwachting € 52.000 structureel. Saldo kostenplaats kapitaallasten en berekening renteresultaat Het voordeel op de kostenplaats kapitaallasten wordt veroorzaakt door het verschil tussen de werkelijke rentelasten en de toegerekende rentelasten. Aan de boekwaarde van onze investeringen rekenen wij in de begroting rente toe. Deze toerekening vormt de dekking van de rentelasten die ontstaan door geldleningen die we zijn aangegaan en door toevoeging van rente aan reserves. Omdat de gemiddelde rente die we betalen lager is dan de rente die we toerekenen aan de investeringen, leidt deze systematiek tot een jaarlijks rentevoordeel. Voor 2010 is dit rentevoordeel berekend op € 2,4 miljoen. Dit voordeel is hoger dan in eerdere jaren doordat we in de begroting nu ook rekening houden met rentetoerekening aan de grondexploitatie. Bij de grondexploitatie leidt dit tot een extra storting in de verliesvoorziening van € 600.000. Terugontvangst BTW gemeenschappelijke regelingen De BTW die de gemeenschappelijke regelingen terugontvangen, sluizen zij door naar de deelnemende gemeenten. Deze inkomst dient als dekking voor de korting op het gemeentefonds bij de invoering van het BTW-compensatiefonds.


Pagina 102

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd die geen betrekking hebben op een bepaald programma en daarom in dit hoofdstuk worden opgenomen, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010.

Naam reserve

Algemene reserve Belegde reserve lening Vitens Egalisatiereserve renteresultaat Reserve TSOb Reserve Tielse Methode Reserve frictiekosten ombuigingen Reserve voorbereiding grote investeringen

stand toevoeper ging 1-1-2010 rente 2.622.176 2.864.500 5.281.960 139.596 987.072 247.770 355.450


18.275

onttrekkingen

stand per 31-12-2010 350.000 2.272.176 207.813 2.656.687 5.281.960 139.596 251.000 736.072 266.045 355.450


Pagina 103

Paragraaf A

Lokale heffingen Uitgangspunten beleid lokale heffingen Uitgangspunt bij de heffing van lokale belastingen is het aanpassen van de tarieven met het inflatiepercentage dat hoort bij het jaar dat vooraf gaat aan het jaar waarin de nieuwe tarieven ter vaststelling worden voorgelegd. Voor de begroting 2010 betekent dit dat het inflatiepercentage van 2008 (2,5%) wordt gehanteerd. Voor deze methode is gekozen, omdat het inflatiepercentage voor 2008 definitief vaststaat en niet hoeft te worden gewerkt met arbitraire inschattingen. Voor de overige heffingen geldt dat zoveel mogelijk wordt gestreefd naar kostendekkende tarieven.

Ontwikkelingen op het gebied van de lokale heffingen

Waardering onroerende zaken (WOZ) en onroerende-zaakbelastingen (OZB) WOZ Met ingang van het belastingjaar 2008 vindt de herwaardering van de onroerende zaken jaarlijks plaats. De ontwikkeling, dat door de toenemende actualiteit en kwaliteit van de waardegegevens het aantal bezwaren bij de jaarlijkse herwaardering zal verminderen heeft zich ook in het belastingjaar 2009 voortgezet. Het aantal bezwaren bleef beperkt tot circa 2%. Bij de samenstelling van deze paragraaf is de herwaardering naar de waardepeildatum 1 januari 2009 nog in volle gang. De uitkomsten zijn uiteraard nog niet bekend. De landelijke verwachtingen, die in de meicirculaire van het ministerie van Binnenlandse Zaken zijn opgenomen, zijn dat de waarden van woningen licht zullen stijgen (met 0,55%) en dat de waarden van de niet-woningen licht zullen dalen (met 0,2%). OZB Medio 2008 is artikel 220f van de Gemeentewet gewijzigd. Dit betekent, dat per 1 januari 2009 de OZB als een percentage van de vastgestelde WOZ-waarde wordt berekend in plaats van per rekeneenheid van € 2.500 aan waarde. Zoals in de inleiding staat vermeld bedraagt het inflatiepercentage (van 2008) 2,5%. Wij stellen u voor de tarieven voor woningen met dit percentage te verhogen. Uit berekeningen blijkt dat een daling van de waarden met 0,2% voor de niet-woningen een te verwaarlozen invloed heeft op de opbrengst: ongeveer € 6.000 op een opbrengst van circa € 2.850.000. Om toch een veiligheidsmarge in te bouwen, mocht de waarde meer dalen dan de genoemde 0,2%, stellen wij u voor de tarieven voor de niet-woningen met 3,5% te verhogen.


Pagina 104

Als de resultaten van de herwaardering bekend zijn kan een benedenwaartse bijstelling plaatsvinden. Dit betekent voor de Tielse tarieven (voorlopig) het volgende:

Eigenaren woningen Eigenaren niet-woningen Gebruikers niet-woningen

2009 0,0905% 0,1694% 0,1346%

2010 0,0928% 0,1753% 0,1393%

Definitieve tarieven 2009 De onroerende-zaakbelastingen zijn tijdstipbelastingen (1 januari van elk jaar is bepalend), wat inhoudt dat er op 1 januari een vastgestelde rechtsgeldige verordening moet zijn. Vandaar dat wij u voorstellen de tarieven voorlopig vast te stellen.

Hondenbelasting De hondenbelasting was tot 2006 een heffing met een algemeen karakter. Sinds de behandeling van de begroting 2006 in november 2005 wordt de hondenbelasting meer en meer een bestemmingsheffing doordat gedurende 5 achtereenvolgende jaren cumulatief 20% van de opbrengst wordt besteed aan de bestrijding van de hondenpoepoverlast. Na deze 5 jaren, in het belastingjaar 2010 is de hondenbelasting dus een volledige bestemmingsheffing. Om de ‘koopkracht’ voor de gemeente te bewaren stellen wij voor ook hier de inflatiecorrectie van 2,5% toe te passen. In totaal zijn er in Tiel circa 3.160 geregistreerde honden. De nieuwe tarieven worden: oud voor 1 hond voor de 2e en volgende hond, per hond voor kennels

nieuw 66,70 70,54 345,98

68,37 72,30 354,63

Rioolrechten De tarieven voor de rioolheffing worden in 2010 niet verhoogd. De tarieven voor 2010 zijn dan: Meerpersoonshuishoudens Alleenwonenden Grootverbruik per m³ Bronbemaling t.b.v. nieuw-verbouwprojecten en saneringsprojecten per m³

173,36 134,50 0,34 0,05


Pagina 105

Lijkbezorgingsrechten Op 2 september jl. heeft de commissie Ruimte ingestemd met de conclusie uit het rapport 'Kostendekkend begraven in Tiel?' om het huidige dekkingspercentage van 70% niet te verhogen met de jaarlijkse 5%, maar om in het vervolg het inflatiepercentage toe te passen. Wij stellen u dan ook voor de tarieven met 2,5% te verhogen.

Reclamebelasting In maart van dit jaar zijn voor de eerste maal de aanslagen reclamebelasting opgelegd aan ondernemers op de bedrijventerreinen Kellen, Latenstein en Westroijen en in het Centrumgebied. De tarieven zijn gebaseerd op de begrotingen die door de ondernemersverenigingen OCT en HvT zijn ingediend. Met name de tarieven op de bedrijventerreinen zijn hoog en hebben ertoe geleid dat een aantal ondernemers de reclame-uitingen van hun panden hebben gehaald. Het gevolg hiervan is, dat de geraamde opbrengsten niet gehaald zullen worden. Op het moment van samenstelling van deze paragraaf zijn nog geen definitieve cijfers bekend. Een evaluatie zal in het najaar van 2009 plaatsvinden.

Marktgelden In de begroting 2009 is het voornemen uitgesproken om de marktgelden te verhogen na de oplevering van het Plein. In verband met de economische crisis en de zeer lage bezoekersaantallen tijdens de verplaatsing van de markt is deze verhoging nog niet geëffectueerd. We stellen u voor om per 1 januari 2010 alsnog de tarieven te verhogen. De marktgelden zijn sinds 1 juli 2005 niet meer verhoogd. De inflatie in die periode tot 1 januari 2010 is ongeveer 7,5% geweest. We stellen voor om de tarieven met dit percentage te verhogen. Vooralsnog verhogen we niet de raming van de opbrengst (nu geraamd € 35.000), want de afgelopen jaren hebben we deze opbrengst niet geheel gerealiseerd.

Overzicht woonlasten Tiel in bedragen en stijgingspercentages voor woningen Voor de OZB geldt met ingang van 2010 de nieuwe waarde per waardepeildatum van 1 januari 2009. Voor de vergelijkbaarheid met vorige jaren is uitgegaan van het verwachte stijgingspercentage voor woningen van 0,55%. Uitgangspunt is de waarde van een woning, die in de paragraaf lokale heffingen van 2009 is gehanteerd van € 222.248. De nieuwe waarde wordt € 223.470. De afvalstoffenheffing van de AVRI is meegenomen; bij het samenstellen van dit overzicht is uitgegaan van het tarief 2009.


Pagina 106

Lastendruk woningen jaar

ozb eig.

2007 2008 2009 2010

%

177 196 201 207

10,7 2,5 2,9*

rioolrecht gebr.

%

afvalst. heffing gebr.

173 173 173 173

265 273 273 280

%

totaal gebr.

%

438 446 446 453

3,0 2,6

totaal eig. gebr. 615 642 647 660

1,8 1,6

%

3,2 0,8 2

*In dit percentage is het gevolg van de geschatte waardestijging verwerkt; dit wordt begin 2010 gecorrigeerd door een tariefdaling.

Het voorgaande wordt in een grafiek als volgt weergegeven:

ontwikkeling lokale belastingdruk woningen 700

660

647

642

615 600 500

446

438

453

446

400 300

201

196

177

200

207

100 0 2007

2008

2009

eigenaar/gebruiker

gebruiker

2010

eigenaar

Lastendruk niet-woningen Voor de berekening van de lastendruk voor niet-woningen worden uitsluitend de onroerendezaakbelastingen en het rioolrecht (geen groot-verbruik) meegenomen. Uitgangspunt is een pand met een waarde van € 575.715. Door de verwachte waardedaling met 0,2% wordt de nieuwe waarde € 574.564. jaar

2007 2008 2009 2010

ozb eig.

%

851 946 11,1 980 3,6 1.007 2,8

ozb gebr. 679 755 781 800

%

11,1 3,4 2,4

rioolrecht gebr. 173 173 173 178

%

totaal gebr.

3

852 928 954 978

%

8,9 2,8 2,5

totaal eig. gebr. 1.703 1.874 1.934 1985

%

10,0 3,2 2,6


Pagina 107

Vergelijking lastendruk met andere gemeenten Het is gebruikelijk om u, naast een overzicht van de ontwikkeling in onze gemeente, ook een vergelijking te presenteren met andere Gelderse gemeenten. Wij maken hiervoor gebruik van de Nota Gemeentefinanciën 2009 van de provincie Gelderland. Vergelijking lastendruk (OZB, rioolrechten en afvalstoffenheffing) 2008 Uitgangspunten hierbij zijn een woning met een waarde van € 250.000, een huishouden van 4 personen en een waterverbruik van 50 m³ per persoon. Rangorde: plaats 1 is de duurste en plaats 56 de goedkoopste gemeente. Eigenaar/bewoner In de categorie eigenaar tevens gebruiker varieert de belastingdruk van € 483 (Putten) tot € 814 (Berkelland); Tiel staat met € 679 op plaats 22 van de 56 gemeenten (was in 2008 met € 676 op plaats 19 van de 56 gemeenten). Deze categorie vergeleken met omringende gemeenten: Gemeente Neder-Betuwe Culemborg Tiel Buren Geldermalsen

Lokale lasten 773 764 679 657 632

Plaats 6 7 22 29 37

Gebruiker/bewoner In de categorie gebruiker/huurder neemt Tiel in 2009 de 13e positie in met een bedrag van € 453 (in 2008 op plaats 13 met € 447). In de goedkoopste Gelderse gemeente betaalt de gebruiker € 104 (Nijmegen); in de duurste gemeente € 592 (Winterswijk). Vergelijking met omringende gemeenten: Gemeente Geldermalsen Tiel Buren Culemborg Neder-Betuwe

Lokale lasten 490 453 280 280 280

Plaats 7 13 41 42 44

In de onderstaande grafiek is Tiel in beide categorieën vergeleken met de gemeenten Geldermalsen, Buren, Culemborg en Neder-Betuwe. Bovendien zijn de duurste en goedkoopste gemeenten opgenomen.


Pagina 108

vergelijking lastendruk (jaar 2008) 900 800

814 764

700 600 500

592

632

657

490

773

679

483

453

400 300

280

280

280

200

104

100 0 duurste Geldermalsen Buren

Tiel

eigenaar/gebruiker

Culemborg

gebruiker

Neder- goedkoopste Betuwe


Pagina 109

Paragraaf B

Weerstandsvermogen Inleiding In deze paragraaf gaan we in op de vraag in hoeverre we in staat zijn om tegenvallers op te vangen. Twee factoren spelen daarbij een rol: de weerstandscapaciteit en de risico’s. Weerstandscapaciteit kan worden gedefinieerd als: middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt of kan beschikken om niet begrote kosten te dekken. In deze paragraaf zullen we de weerstandscapaciteit inventariseren. Het bepalen van de risico’s is lastiger: door de veelheid van beleidsterreinen waarop de gemeente opereert is het moeilijk een totaalbeeld van alle risico’s te krijgen. We kiezen er daarom voor om alleen omvangrijke risico’s hier te noemen; de kleinere risico’s zullen het weerstandsvermogen van de gemeente niet wezenlijk aantasten en kunnen veelal binnen de bestaande budgetten wel opgevangen worden. Het afgelopen jaar hebben wij een start gemaakt met de implementatie van risicomanagement in onze organisatie. Het beleid is vastgesteld en medewerkers zijn opgeleid om hier handen en voeten aan te geven. Voor een verdere toelichting hierop verwijzen we naar het raadsvoorstel en de bijlagen waarin de uitgangspunten voor het weerstandsvermogen worden vastgelegd. In dit raadsvoorstel worden ook de vereisten met betrekking tot de paragraaf weerstandsvermogen vastgelegd. In de paragraaf van deze begroting kunnen we nog niet aan deze vereisten voldoen, omdat we de risicoanalyse zoals die daar is beschreven nog moeten gaan maken. Wij verwachten dat deze binnen enkele maanden gereed is en dat we dan alsnog een paragraaf kunnen maken die wel aan deze vereisten voldoet. Voor dit moment kiezen we er voor om alleen de belangrijkste risico's te beschrijven.

Risico's Bij de beschrijving van de risico’s is ons streven er op gericht om deze zo veel mogelijk te kwantificeren. Naar mate we meer inzicht hebben in de omvang van onze risico's kunnen we deze beter afzetten tegen de weerstandscapaciteit en beoordelen of deze voldoende is om de risico's te kunnen afdekken. Helaas is het voor veel risico's erg moeilijk om een redelijk betrouwbare raming te maken van de omvang. Daarvoor zijn er over het algemeen te veel onzekere factoren. Bovendien is het in geval van mogelijke juridische claims of onderhandelingssituaties strijdig met het gemeentelijk belang om in de openbaarheid bedragen te noemen. Een andere factor bij het vormen van een oordeel over de risico's is de kans dat het risico werkelijkheid wordt. Naar mate de kans groter is, is de noodzaak om hiervoor middelen te reserveren groter. In bepaalde gevallen kan dat er toe leiden dat een voorziening moet worden gevormd. Hieronder hebben wij geprobeerd de meest evidente risico’s voor u op een rijtje te zetten. Tevens is, voorzover mogelijk, een bedrag genoemd en een aanduiding van de kans dat het risico zich voordoet. De genoemde bedragen zijn in principe eenmalig, tenzij anders vermeld.


Pagina 110

Programma 1 Bodemverontreiniging De volgende risico’s kan de gemeente lopen:  nog niet bekende locaties  mogelijke claims vanwege bodemverontreiniging die ondanks een indicatief bodemonderzoek wordt aangetroffen en waarvan de koper niet de veroorzaker is. Omvang: Kans:

10% van de kosten bij grote verontreinigingen, dit kan enige tienduizenden euro's bedragen klein

Beëindiging stortactiviteiten Regio Rivierenland De stortplaats van de Regio Rivierenland is op dit moment niet rendabel te exploiteren. Besloten is om de stortactiviteiten te stoppen. Dit leidt tot het moeten afboeken van een bedrag van ca € 7 miljoen. Getracht wordt om dit verlies op te vangen binnen de reserves en voorzieningen van de AVRI. Indien dit niet (geheel) kan, kunnen de deelnemende gemeenten in een resterend tekort worden aangesproken. Voor verdere informatie verwijzen wij u naar de begroting 2010 van Regio Rivierenland, paragraaf 3, Weerstandsvermogen. Ook treft u daar nog andere risico’s van geringere omvang. Omvang: Kans:

onbekend klein

Aanscherping regelgeving aanrijdtijden Brandweer In 2008 is regionaal onderzoek gedaan naar de repressieve prestaties van de brandweerkorpsen binnen de regio Gelderland-Zuid. De cijfers geven aan dat het in gebruik nemen van een tweede uitrukpost onvoldoende resultaat oplevert. In 2009 wordt er regionaal beleid vastgesteld ten aanzien van de kwaliteit van de basis brandweerzorg, dat daarna lokaal verder zal worden uitgewerkt. In dat kader zal er in Tiel een vervolgonderzoek plaatsvinden naar de mogelijkheden om de aanrijdtijden te verkorten. Misschien moeten we ons gaan bezinnen op een andere organisatie van de brandweer. Dit laatste zou kunnen zijn in de vorm van kazernering tijdens avond, nacht en weekenden, dus alle momenten buiten reguliere werktijd. Kazernering houdt in dat personeel aan de kazerne beschikbaar is om onmiddellijk uit te rukken. De kosten hiervan worden ingeschat op bruto € 500.000 en netto rond de € 350.000. Deze bedragen zijn ontleend aan cijfers van andere korpsen. Het verschil bruto netto zit in: geen piket, geen exploitatie tweede post, geen investering tweede post, inverdieneffect op oefeningen. Omvang: Kans:

tussen € 350.000 en € 500.000 structureel groot

Programma 3 Bijstandsverlening In de begroting houden we rekening met extra bijstandslasten van € 500.000 in 2010 en 2011, aflopend naar € 300.000 in 2012 en € 150.000 in 2013. In het bestuursakkoord is namelijk afgesproken dat de gemeenten een eigen risico hebben in het geval het aantal bijstandsgerechtigden toeneemt.


Pagina 111

De geraamde € 500.000 is een vertaling van het landelijk afgesproken eigen risico voor alle gemeenten naar Tiel toe. In de praktijk kan dit iets hoger of lager uitvallen. Voor wat betreft de raming vanaf 2012: we gaan er van uit dat we door het economisch herstel weer terug kunnen komen op de aantallen van voor de crisis. Er is echter een risico dat dit niet lukt of pas op een later moment dan onze veronderstelling. Omvang: Kans:

enige tonnen, met name vanaf 2012 niet in te schatten

Programma 6 Kademuur de Hucht Volgens het meerjareninvesteringsprogramma gaan we er van uit dat de kademuur De Hucht vervangen wordt in 2011 en de kosten hiervan gedekt worden vanaf 2012. Totdat er sprake is vervanging, lopen we het risico dat de kademuur met tijdelijke maatregelen in stand moet worden gehouden. De kosten hiervan zijn afhankelijk van eventueel te nemen maatregelen. Omvang: Kans

pm klein

Nota onderhoudskwaliteit openbaar groen In 2005 is de nota onderhoudskwaliteit openbaar groen vastgesteld. Deze nota gaat uit van een gedeeltelijke verhoging en een betere verdeling van het onderhoudsniveau, conform de wens van de Tielse burger en de doelstellingen in de programmabegroting. We streven ernaar om in de toekomst geen incidentele budgetten meer aan te vragen voor het snoeien/onderhouden van bomen en beplanting. Daarvoor dient de verhoging van het budget een structurele vorm te krijgen. Nu kan de wettelijke zorgplicht voor bomen in gevaar komen. Dit kan leiden tot ongevallen en schadeclaims. Daarnaast neemt het onderhoudsniveau van het openbaar groen in kwaliteit af. Omvang: Kans:

claims: via aansprakelijkheidsverzekering redelijk

Risico onkruidbestrijding Voor het gebruik van chemische middelen ter bestrijding van onkruid op verhardingen worden de mogelijkheden als gevolg van strengere milieu-regelgeving steeds minder. Het gebruik van alternatieve methoden wordt steeds belangrijker, er zijn wel hogere kosten aan verbonden. Omvang: Kans:

€ 60.000 redelijk

Tekort op onderhoudsplannen gebouwen De afgelopen jaren is een aantal onderhoudsplannen gereed gekomen. Voor de realisatie daarvan is vanaf de begroting 2006 extra geld beschikbaar gesteld (Agnietenhof, onderhoud scholen, sportaccommodaties, wegen, groen, rioleringen). Deze middelen zijn echter niet voldoende om het volledige programma te kunnen uitvoeren. Andere onderhouds- en beheerplannen zijn nog niet gereed en daarvoor is dus ook nog geen geld beschikbaar gesteld. We lopen dus het risico dat er onvoldoende middelen zijn om het gewenste onderhoud uit te kunnen voeren, waardoor achterstallig onderhoud ontstaat.


Pagina 112

Voorlopig gaan we uit van een tekort van € 500.000 waarvoor in het kader van de bezuinigingen dekking moet worden gevonden. Omvang: Kans:

voor alle onderhoudsplannen samen honderdduizenden euro’s op korte termijn klein, op langere termijn groot

Programma 8 Mozaïek Rond de productbegroting Mozaïek spelen verschillende ontwikkelingen. Vanuit voorgaande jaren lag er een bezuinigingstaakstelling van € 49.000. Met ingang van 2009 is deze taakstelling geëffectueerd. Daarnaast is per 2009 de taakstelling van € 35.000 gerealiseerd. Er komen vanaf 2010 nieuwe bezuinigingen Mozaïek (wederom een taakstelling van € 35.000, maar ook andere bedragen waaronder de loonkostenontwikkeling Welzijn die de gemeente niet één op één volgt en de doorberekening huurkosten accommodaties); een voorstel hiervoor is in ontwikkeling en wordt met de Wmo-raad besproken. Er blijft een aanzienlijk verschil tussen de door Mozaïek ingediende begroting en het bedrag dat er voor welzijnsdiensten in de gemeentelijke begroting is opgenomen. Dit maakt het nodig om keuzes te maken. Gezien de bezuinigingen per 2009 zijn er nog frictiekosten te verwachten; de hoogte van dit bedrag is nu nog niet exact bekend, maar dit ligt rond de € 40.000. De financiële gevolgen van de 'nieuwe' bezuinigingen vanaf 2010 zijn nu nog niet bekend, maar hierbij moet rekening worden gehouden met een financieel risico. Omvang: Kans:

€ 200.000 redelijk groot

Openbare Geestelijke Gezondheidszorg / Maatschappelijke Opvang Het huidige regionale budget dat noodzakelijk wordt geacht voor OGGZ en MO is € 1.470.000. In de Regio Rivierenland wordt OGGZ en MO bekostigd via Nijmegen (centrumgemeente voor OGGZ/MO), die hiervoor middelen ontvangt van het Rijk. Aangezien Zaltbommel en Maasdriel via de Regio Rivierenland participeren wordt ook aan Den Bosch (centrumgemeente OGGZ/MO voor Maasdriel en Zaltbommel) een financiële bijdrage gevraagd. Daarnaast zal in 2010-2011 de uitbreiding van het Meldpunt Bijzondere Zorg, de invulling van de regionale beleidscapaciteit en ketenregie nog opgebracht worden door de Regio Rivierenland. Door het herverdelingsmodel specifieke middelen Maatschappelijke Opvang worden Nijmegen en Den Bosch evenwel over 4 jaar door het Rijk gekort. Het kan zijn dat er een beroep zal worden gedaan op de deelnemende gemeenten om het tekort te financieren uit Wmo-middelen. De Regio Rivierenland voert namens de gemeenten de gesprekken met Nijmegen en Den Bosch. Omvang: Kans:

onbekend redelijk groot


Pagina 113

Programma 9 De Wet Dwangsom Per 1 oktober 2009 treedt de Wet Dwangsom in werking. Deze vergroot het financiële risico bij overschrijding van beslistermijnen. De inwerkingtreding van de 'Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen' is uitgesteld tot 1 oktober 2009. Na de inwerkingtreding ontstaat een vergroot financieel risico in geval van overschrijding van de beslistermijnen. De omvang van het financiële risico is onmogelijk in te schatten omdat onbekend is in hoeveel gevallen de burger daadwerkelijk een (voor de dwangsom vereiste) ingebrekestelling zal versturen. Omvang: Kans:

onbekend klein

Aansprakelijkheid van de gemeente De claimbewustheid bij de burgers en het bedrijfsleven wordt steeds groter. Met name het aantal claims op het terrein van het wegbeheer stijgt, mede door toedoen van het feit dat bij de wegbeheerder een risicoaansprakelijkheid ligt. Daarnaast leidt een geheel of gedeeltelijk vernietigde beschikking per definitie tot een onrechtmatige daad van de gemeente en derhalve tot een claim. Om onjuiste en tot claims leidende besluiten te beperken en, indien mogelijk, te voorkomen is de commissie voor bezwaar- en beroepschriften ingesteld. Ook rechtmatige besluiten kunnen soms leiden tot een verplichting om schade te vergoeden. Het gaat dan om besluiten die op zichzelf rechtmatig zijn, maar die voor een bepaalde (groep)belanghebbende(n) onevenredig grote schade veroorzaken. Te denken valt bijvoorbeeld aan (tijdelijke) wegafsluitingen waardoor omzetdaling van aan die wegen gevestigde bedrijven plaatsvindt. Deze schade wordt niet gedekt door onze verzekeraar. Dergelijke kostenposten moeten vooraf in de belangafweging en dus in de begroting van een project worden meegenomen. Omvang:

Kans:

in principe dekt onze aansprakelijkheidsverzekering de meeste van dit soort claims; daarbij geldt een eigen risico van € 5.000 bij letsel- en zaakschade en € 12.500 bij vermogensschade niet in te schatten

Wachtgelden wethouders In de begroting is een structureel bedrag geraamd van € 75.000 voor wachtgelden van wethouders. Vanuit dit budget is de afgelopen jaren een reserve opgebouwd van € 355.000. Waarschijnlijk zullen na de verkiezingen van volgend jaar de wachtgeldverplichtingen aanzienlijk toenemen. We gaan er vooralsnog vanuit dat de huidige raming plus de opgebouwde reserve voldoende zijn om deze verplichtingen te dekken. Omvang: Kans:

maximaal € 750.000 tot 2019 redelijk


Pagina 114

Bedrijfsvoering Algemene uitkering uit het gemeentefonds Het afgelopen voorjaar heeft de VNG een financieel akkoord gesloten met het Rijk. Daarin is afgesproken dat voor de jaren 2010 en 2011 de nullijn geldt. Zelf hebben we in onze begroting deze nullijn ook doorgetrokken voor de jaren 2012 en 2013. In de meicirculaire is voor 2012 en 2013 een p.m.-raming opgenomen voor het accres. Doordat dit tot onduidelijkheden leidde is er een nader overleg geweest tussen het Rijk en de VNG. Daar is uit voortgekomen dat we voor 2012 en verder voorlopig moeten uitgaan van een accres tussen 0 en -0,5%. Dit betekent voor onze begroting een maximaal risico van € 182.000 in 2012, cumulatief oplopend met hetzelfde bedrag in de jaren daarna. Daarnaast bestaat de kans dat het Rijk vanaf 2012 fors moet gaan bezuinigen en dat de gemeenten daar ook in moeten meedelen. Omvang: Kans:

€ 182.000 in 2012 daarna oplopend redelijk

Verhoging pensioenpremies Per 1 juli jl. heeft het ABP de premies voor werkgevers met 0,6% verhoogd. Daarbij is het voornemen uitgesproken om per 1 januari a.s. de premies met nog eens 2% te verhogen. Dit zou voor de gemeente Tiel een extra last betekenen van € 160.000. Met dit laatste is in onze raming voor de salarislasten nog geen rekening gehouden. Gezien het feit dat de dekkingsgraad van het pensioenfonds de afgelopen maanden weer flink is verbeterd is het nog lang niet zeker of deze verhoging van de premies doorgaat. Omvang: Kans:

€ 160.000 structureel redelijk

Krappe arbeidsmarkt Vanwege de vergrijzing zal de arbeidsmarkt steeds krapper worden. Op onderdelen, onder andere bij technische functies, is het nu al steeds moeilijker om vacatures te vervullen. Dit zal op termijn leiden tot een stijging van de loonkosten. Het niet vervullen van vacatures kan leiden tot het niet optimaal kunnen uitvoeren van taken en in bepaalde gevallen zelfs tot een verhoging van veiligheidrisico's. Te denken valt aan onvoldoende toezicht en handhaving op bouwactiviteiten. Omvang: Kans:

onbekend klein, maar langzaam toenemend

Minder cursisten Plantage Als gevolg van de verhoging van het lesgeld bij de Plantage in combinatie met de huidige economische crisis, is het mogelijk dat het aantal cursisten voor buitenschoolse activiteiten de komende periode daalt. Dit betekent een mogelijk inkomstenverlies. Door middel van extra promotie en publiciteit proberen we dit effect te verminderen. Omvang: Kans:

pm redelijk


Pagina 115

Vervangingsinvestering I&A De huidige reserve vervangingsinvesteringen I&A zal naar verwachting eind 2013 zijn uitgeput. Om de reserve op peil te houden zou vanaf 2010 een jaarlijkse dotatie van maximaal € 150.000 noodzakelijk zijn. Aan de hand van het verloop de komende jaren zullen we elk jaar opnieuw bekijken of de dotatie nog toereikend is. Omvang: Kans:

maximaal € 150.000 structureel groot

E-Overheid De uitvoering van het Nationaal Uitvoeringsprogramma Dienstverlening en e-overheid (NUP) brengt verplichte nieuwe investeringen met zich mee. In onze begroting is hiermee slechts in beperkte mate rekening gehouden. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden over het tempo en het kwaliteitsniveau van de invoering hiervan. Daarbij speelt tevens een discussie over regionale samenwerking een rol. Omvang: Kans:

op termijn enige tonnen per jaar groot


Pagina 116


Pagina 117

Paragraaf C

Onderhoud kapitaalgoederen Wegen Het beleidskader Van uit het Beleidsplan Beheer Wegen (BBW) is een beheerplan wegen ontwikkeld, wat een overzicht geeft van de onderhoudsmaatregelen voor wegverhardingen in de komende jaren. Voor het eerste planjaar 2010, zijn alle te nemen maatregelen opgenomen. Alle inspectie gegevens met betrekking tot de kwaliteit van de openbare wegen zijn verzameld in een wegbeheersysteem. Daaruit volgt dat in 2010 ongeveer 885.000 m² asfalt en 1.247.000 m² elementenverharding wordt onderhouden. Financiële consequenties Voor het onderhoud, beheer en kapitaallasten van de verharde openbare ruimte is voor het jaar 2010 een bedrag in de begroting opgenomen van € 1,73 miljoen. De Rekenkamer heeft onderzoek gedaan in het kader van het beheer van de openbare ruimte, en specifiek de verhardingen. De uitkomsten van dit onderzoek zullen eind 2009 bekend zijn en in het beheerplan worden verwerkt.

Kunstwerken Het beleidskader Voor het beheer van alle civiel-technische kunstwerken, zoals bruggen, kademuren en duikers, is een nieuw beleidsplan opgesteld. Aansluitend is een beheerplan opgesteld dat eind 2009 aan u ter vaststelling wordt aangeboden. Hieruit blijkt dat voor het beheer van het totale areaal een jaarlijks budget van € 170.000 nodig is. Dit is opgenomen in de begroting 2010. Financiële consequenties De onderhoudscyclus van de kunstwerken is dermate groot dat deze middelen opgespaard zullen worden voor grootschalig onderhoud. Onderzocht wordt of hiertoe een voorziening in de begroting moet worden opgenomen. Dit wordt meegenomen bij het vaststellen van het beheerplan Kunstwerken.

Rioleringen Het beleidskader Het Basis Rioleringsplan (BRP) geeft een overzicht van alle te nemen maatregelen voor het beheer van de gemeentelijke riolering. Het BRP is geactualiseerd en nader uitgewerkt in het Gemeentelijk Rioleringsplan (GRP). Dit plan wordt eind 2009 aan u ter besluitvorming voorgelegd. De rioolmaatregelen uit het GRP worden jaarlijks uitgewerkt in een onderhoudsplan. Financiële consequenties Het kostendekkingsplan op basis van het GRP omschrijft de inkomsten en uitgaven voor de productgroepen riolen en water (onderhoud en nieuwe investeringen).


Pagina 118

In het kostendekkingsplan zijn ook alle kosten in het kader van de wateropgave meegenomen. De jaarlijkse kosten worden gedekt door het rioleringsfonds. In samenwerking met de accountant worden deze op een wettelijk voorgeschreven wijze opnieuw verantwoord in de rapportage gemeentelijk rioleringsplan en watertaken 2010–2014.

Water Het beleidskader In het Waterplan, dat in 2006 is vastgesteld, is een evaluatie voorzien na twee jaar. Deze heeft plaatsgevonden en het Waterplan is op onderdelen verbeterd. Hiermee zijn de watermaatregelen geactualiseerd naar de laatste inzichten. In dezelfde periode is het Waterstructuurplan gereed gekomen. Dit legt een verbinding tussen de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen en de te nemen watermaatregelen. De evaluatie van het Waterplan en het Waterstructuurplan wordt eind 2009 aan u ter besluitvorming voorgelegd. Het plan voor het baggeren van de watergangen heeft de operationele fase bereikt. Met de uitvoering wordt de achterstand in het onderhoud van watergangen weggenomen en is de weg vrij om een groot areaal over te dragen aan het Waterschap Rivierenland. Financiële consequenties De kosten voor de realisatie van de watermaatregelen en de baggerwerkzaamheden zijn opgenomen in het kostendekkingsplan (zie rioleringen) .

Groen Het Beleidskader In 2005 is de Nota Onderhoudskwaliteit Openbaar Groen vastgesteld. Deze nota verdeelt het groen in de gemeente onder in zogenaamde ligginggebieden (bijvoorbeeld Centrum, Industriegebieden, Woonwijken) met ieder hun eigen inspanning voor het reguliere (= netheids) onderhoud. Met name het veiligheidsaspect bij het bomenonderhoud krijgt meer aandacht dan voorheen. De basis voor de onderhoudsinspanningen ligt in het handhaven van de technische kwaliteit en het verbeteren van de tevredenheid van de Tielse burger over het netheidsonderhoud. Om dit plan uit te voeren is structureel ongeveer € 220.000 extra nodig. In 2008 is het budget structureel verhoogd met € 100.000. In verband met de bezuinigingen vindt er geen verdere verhoging plaats in 2010 (evenals in 2009). In 2006 zijn tevens het Groenstructuurplan en de Nota van Uitgangspunten Groenbeheer vastgesteld. De plannen vormen het kader voor de inrichting en omvormingen (= groot onderhoud) van het groen. Uitwerking hiervan vindt plaats in beheerplannen. In die beheerplannen worden de financiële consequenties inzichtelijk gemaakt. Het gewenste kwaliteitsniveau van het onderhoud wordt uitgevoerd door middel van een beeldbestek conform de landelijk geldende RAW-bepalingen. In de Tielse wijken wordt gemiddeld het B-niveau uit deze systematiek aangehouden; in het centrum en omgeving wordt gemiddeld A-kwaliteit aangehouden. Het B-niveau gaat uit van een normaal onderhoud: sober, maar doelmatig. Het A-niveau gaat uit van een intensiever onderhoud dat hoort bij dat deel van de stad met een representatieve functie. Deze bestekken vormen, samen met de uit te voeren werkzaamheden door de wijkteams, het jaarlijkse onderhoudsplan voor het openbaar groen.


Pagina 119

Voor wat betreft de onderhoudstoestand en veiligheid van bomen is in 2005 een bomenbeleidsplan vastgesteld. Dit plan wordt tevens uitgewerkt in de eerder genoemde beheerplannen. Financiële consequenties Alle gegevens met betrekking tot het openbaar groen en de bomen zijn verzameld in een groenbeheersysteem. Daaruit volgt dat in 2010 ongeveer 200 ha openbaar groen en 14.500 bomen wordt onderhouden. Voor het onderhoud, beheer en kapitaallasten van de groene openbare ruimte is voor het jaar 2010 een bedrag in de begroting opgenomen van € 2 miljoen. Te verwachten is dat bij de vaststelling en uitvoering van de groenbeheerplannen met name de inspanningen en het bijbehorende budget ten behoeve van vervanging en herstel van groenelementen extra aandacht gaat vragen.

Begraafplaatsen Het beleidskader In de zomer van 2005 is een onderzoek gedaan naar de kostendekkendheid van de exploitatie van de gemeentelijke begraafplaatsen. Er zijn behoeftebepalingen en capaciteitsberekeningen uitgevoerd en ook de relaties met de in de gemeente gelegen bijzondere begraafplaatsen zijn verkend. Het groen op de begraafplaatsen wordt onderhouden conform het beleidskader Groen. De grafmonumenten worden zoveel mogelijk door de rechthebbenden onderhouden. De gemeente tracht in toenemende mate van de graven die voor onbeperkte tijd zijn uitgegeven, de rechthebbenden te achterhalen. In 2004 is het Ruimingsplan vastgesteld. Conform dat ruimingsplan worden jaarlijks zo’n 40 graven geruimd. In 2008 liet het budget geen ruiming toe. Daarnaast worden vanaf 2006 grafrechten die verliepen veelal niet verlengd. Dit is gunstig voor de beschikbare grafruimte op lange termijn, maar veroorzaakt financiële onbalans (door minder inkomsten en meer kosten) op korte termijn. In 2009 is gestart met het opstellen van een ontwikkelen beheervisie voor de gemeentelijke begraafplaatsen om deze ook voor in de toekomst zo goed mogelijk te beheren. Financiële consequenties De gemeente heeft 7 gemeentelijke begraafplaatsen in onderhoud, waarvan 1 rijksmonument en 1 gemeentelijk en archeologisch monument. Daarnaast heeft de gemeente als gevolg van een privaatrechtelijke overeenkomst nog een begraafplaats in onderhoud. Uw raad heeft besloten dat de exploitatie van de gemeentelijke begraafplaatsen kostendekkend dient te zijn. Om dit te bereiken dienen de inkomsten te worden verhoogd en de kosten te worden verlaagd totdat ze in evenwicht zijn. Dit heeft als gevolg dat de staat van onderhoud voortdurend onder druk staat van de beschikbare financiën. In 2006 is besloten de tarieven van grafrechten te verhogen tot de bovenkant van het regionale gemiddelde. Hiermee zijn de begraafplaatsen niet kostendekkend. In 2007 is besloten een scheiding aan te brengen tussen actieve en monumentale begraafplaatsen, waarbij alleen bij de actieve begraafplaatsen gestreefd wordt naar kostendekkendheid. De Tielse begraafplaatsen kennen een aantal nadelen die kostenverhogend werken. Het grote aantal relatief kleine begraafplaatsen zorgt voor een kleinschaligheid die een efficiënt beheer bemoeilijkt. Daarnaast zijn sommige begraafplaatsen ooit in eigendom overgenomen en kennen een onvolledige administratie met veel graven met rechten voor onbepaalde tijd. Dit bemoeilijkt een gunstige exploitatie van deze kapitaalgoederen.


Pagina 120

Onderzoek in 2009 wees uit dat kostendekkendheid niet haalbaar is zonder ongewenste drastische maatregelen. Vandaar dat het college heeft besloten om een kostendekkingsgraad van minimaal 70% te hanteren. De commissie Ruimte is hiervan in kennis gesteld. De uitgaven voor het beheren van de begraafplaatsen zijn voor 2010 begroot op € 361.256 en voor het beheer monumentale begraafplaatsen op € 45.670.

Gebouwen Het beleidskader Het beleid voor gebouwen is gebaseerd op het uitgangspunt om panden efficiënt te beheren en te exploiteren. Daarbij wordt ernaar gestreefd om panden die niet meer bestemd zijn voor de openbare dienst af te stoten. Er zijn ongeveer 130 gemeentelijke panden, waarvan 35 panden met een onderwijsfunctie. Het beleid hiervoor is vastgelegd in de verordening onderwijshuisvesting Tiel. Voor een deel van de gebouwen ligt er een meerjarenonderhoudsplanning en zijn er structurele budgetten gereserveerd, voor een ander deel niet. In 2010 gaan we aan de slag met het in beeld brengen van de totale situatie. In 2010 starten we met het opstellen van een integraal accommodatiebeleid, waarin strategische keuzes worden gemaakt ten aanzien van de aantallen en spreiding van gemeentelijke accommodaties (wijkcentra, scholen, sportaccommodaties, etc) inclusief het gewenste onderhoudsniveau. Op termijn worden alle taken op het gebied van vastgoedbeheer binnen de ambtelijke organisatie gebundeld binnen de cluster Vastgoed bij het Facilitair bedrijf. Dit waarborgt een meer doeltreffende en doelmatige werkwijze. In 2010 zetten we hiertoe een eerste stap. In 2009 zijn we gestart met het verkrijgen van een integraal overzicht ten aanzien van de gebouwenadministratie (contracten, tekeningen, huurinkomsten, belastingen, etc). In 2010 gaan we hiermee verder. Dit geldt ook voor het in beeld brengen van alle indirecte subsidies door het onder de kost- / marktprijs beschikbaar stellen van gemeentelijke accommodaties. Financiële consequenties De onderhoudskosten worden opgenomen in meerjarenplannen, waarin de jaarlijkse kosten worden berekend voor een periode van 10 jaar (onderwijsgebouwen 40 jaar). Deze kosten worden jaarlijks in de voorziening onderhoud gebouwen gestort. Zie ook paragraaf B over het risico van tekort op onderhoudsplannen van gebouwen.


Pagina 121

Paragraaf D

Financiering De financieringsparagraaf is een verplicht onderdeel in de programmabegroting en –rekening en vloeit voort uit de Wet Financiering decentrale overheden (Wet Fido). Het belangrijkste uitgangspunt van de wet Fido is het beheersen van de financiële risico's. De wet Fido definieert treasury als volgt: het sturen, beheersen, verantwoorden over en toezicht houden op de financiële vermogenswaarden, de financiële geldstromen, de financiële posities en de hieraan verbonden risico's. Het kader van het financieringsbeleid is vastgelegd in het Treasury Statuut. Dit statuut beschrijft de doeleinden, de organisatorische en financiële kaders, de informatievoorziening en de administratieve organisatie. In 2008 is er een nieuw treasurystatuut opgesteld en door het college vastgesteld.

Risicobeheer Eén van de algemene uitgangspunten van het treasurybeheer van Tiel is het beperken van de risico's. Onder dit begrip wordt verstaan het beheersen van risico's die te maken hebben met rentebaten en –lasten, verstrekte gelden aan derden en koersen van aandelen. Hierna wordt ingegaan op het risico dat samenhangt met rentebaten en –lasten. De andere risico's zijn binnen onze organisatie niet zo hoog. Tiel bezit aandelen van de Bank Nederlandse Gemeenten en van Vitens. Onder renterisico wordt verstaan de mate waarin het saldo van rentelasten en –baten verandert door wijzigingen in het rentepercentage voor zowel de korte als de lange termijn. Het is de bedoeling grote fluctuaties in de rentelasten, die mogelijke consequenties hebben voor de financiële positie, te vermijden. De wet Fido geeft twee verplichte richtlijnen voor de bewaking en beheersing van de renterisico's; de kasgeldlimiet voor de korte termijn (< 1 jaar) en de renterisiconorm voor de lange termijn (> 1 jaar). Kasgeldlimiet Om te grote fluctuaties in de rentelasten op korte termijn te voorkomen, is in de Wet Fido de kasgeldlimiet opgenomen. Juist voor korte financieringen geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een grote invloed hebben op het renteresultaat. Indien de werkelijke omvang van de netto vlottende schuld lager is dan de kasgeldlimiet is er sprake van ruimte, indien de werkelijke omvang hoger is dan de wettelijke toegestane omvang dan is er sprake van een overschrijding.


Pagina 122

De kasgeldlimiet voor 2010 is vastgesteld op € 8.406.300. Dit is 8,5% van het begrotingstotaal op 1 januari 2010. De informatie over de kasgeldlimiet wordt opgenomen in de financieringsparagraaf bij de begroting en het jaarverslag. De kwartaalrapportages blijven echter van belang voor het signaleren van overschrijdingen. Als in drie achtereenvolgende kwartaalrapportages de kasgeldlimiet wordt overschreden, dient de toezichthouder daarvan op de hoogte te worden gesteld. De ruimte die de kasgeldlimiet biedt, wordt zoveel mogelijk benut. Indien nodig worden langlopende leningen aangetrokken om een overschrijding van de limiet tegen te gaan.

Renterisiconorm Met de renterisiconorm wordt bepaald welk renterisico de gemeente loopt op haar vaste schuld (leningen met een looptijd > 1 jaar). Per 1 januari 2009 is er een wijzigingswet van de wet Fido in werking getreden. Een wijziging betreft onder andere de aanpassing van de renterisiconorm. De renterisiconorm ziet vooruit en is direct gerelateerd aan het budgettaire risico. De renterisiconorm heeft als doel om het renterisico bij herfinanciering te beheersen. De nieuwe renterisiconorm houdt in, dat jaarlijks verplichte aflossingen en renteherziening voor gemeenten niet meer mogen bedragen dan 20% van het begrotingstotaal. Het voorstel is om het renterisico te bepalen voor de komende vier jaren. De renterisiconorm voor 2010 is € 19.779.531. In 2010 is er sprake van een renteherziening op één geldlening die in het verleden ten behoeve van de SCW is aangetrokken. Dit heeft geen financiële consequenties omdat de lening één op één is verstrekt aan de genoemde corporatie. In 2010 worden twee fixe-leningen afgelost voor een bedrag van € 9.000.000. Deze fixe-leningen zijn in het verleden aangetrokken voor het Industrieschap Medel. Als gevolg van de financiële crisis zijn banken risicomijdender geworden. Er zijn signalen dat de recessie zijn bodem heeft bereikt en dat de weg naar herstel wordt ingezet. De wereldeconomie zal in 2010 naar verwachting gematigd groeien. Onder invloed van het internationale economisch herstel nemen de inflatieverwachtingen toe. De lange rentetarieven zullen daardoor op langere termijn gaan oplopen. De leningenportefeuille voor 2010 ziet er als volgt uit:

Stand per 1 januari 2010 Nieuwe leningen Reguliere aflossingen Vervroegde aflossingen Renteherzieningen (oud percentage) Renteherzieningen (nieuw percentage) Stand per 31 december 2010

bedrag 57.556.473 15.000.000 13.436.869 0 3.293.316 3.293.316 59.119.604

De rentelasten voor de langlopende geldleningen komen voor 2010 uit op een bedrag van € 2.140.840. Daarnaast is er rekening gehouden met het feit dat we nog langlopende geldleningen gaan aantrekken in 2009 en 2010. Hiervoor is een raming van € 1.000.000 opgenomen. Dit is geheel afhankelijk van de financieringsbehoefte en het verloop van de kasgeldlimiet. Voor de korte financiering is een rentelast opgenomen van € 105.000.


Pagina 123

Op 1 januari 2010 zijn er in totaliteit 20 vaste geldleningen opgenomen; hiervan zijn er 10 voor de woningbouw en 2 voor het Industrieschap Medel. Het gemiddelde rentepercentage van de opgenomen leningen bedraagt: 4,64%. De percentages variëren van 2,898% tot 5,83%.

Liquiditeitenbeheer Relatiebeheer De huisbankier van de Gemeente Tiel is de Bank Nederlandse Gemeenten. Daarnaast worden ook zaken gedaan met de Postbank en de ABN-AMRO Bank. Liquiditeitenbeheer Om een goed beeld te vormen van de financieringsbehoefte is het noodzakelijk om een liquiditeitsprognose op te stellen. Een belangrijke rol hierin speelt het uitgavenpatroon van de investeringen welke gepland staan in 2010. In de begroting wordt rekening gehouden met een investeringsbedrag van € 20.000.000. De praktijk wijst echter vaak uit dat de geplande investeringen een langere doorlooptijd hebben dan geraamd. Natuurlijk is ook de inkomstenstroom van groot belang om een goede liquiditeitsplanning te kunnen realiseren. Dit vraagt een inspanningsverplichting van de gehele organisatie. Saldobeheer Voor het saldobeheer is een overeenkomst geïntegreerde dienstverlening met de BNG gesloten. Door deze overeenkomst worden tijdelijke overtollige middelen door de BNG belegd en kan een tekort aan middelen op een voordelige wijze worden geleend. Gewaarborgde leningen De gemeente Tiel staat garant voor € 2.293.785 (stand 31 december 2008) voor geldleningen aan derden. De rentepercentages voor de gewaarborgde leningen variëren van 4,37% tot 9,6%. Het gemiddelde percentage is 6,68%. In totaliteit gaat het om 14 leningen.


Pagina 124


Pagina 125

Paragraaf E

Bedrijfsvoering Inleiding De bedrijfsvoering is gericht op het ondersteunen van alle externe beleid- en uitvoeringsprocessen. Een goed toegeruste en professionele ambtelijke organisatie is een kenmerk van een gemeente die haar inwoners serieus neemt en een belangrijke voorwaarde voor succesvol bestuur. Het gaat onder meer om de onderdelen organisatieontwikkeling, financiën, personeel en organisatie en facilitaire zaken (onder andere informatisering en automatisering, huisvesting, documentenbeheer, interne dienstverlening, inkoop).

Organisatieontwikkeling De organisatie heeft zich als doel gesteld een vraaggerichte organisatie te willen zijn/worden, waarbij de volgende uitgangspunten centraal staan:  zoek de vraag achter de vraag  maak een afweging tussen belangen  kies voor de juiste houding en gedrag  ga uit van een (integrale) totaal benadering  extern = intern. Een van de belangrijkste speerpunten is en blijft het verbeteren van de dienstverlening aan de burger. In 2010 starten we met een klantcontactcentrum (KCC) waarbij de burgers, bedrijven en instellingen met al hun vragen terecht kunnen. Dit betekent ook veel voor de manier waarop we onze werkprocessen in de backoffice gaan (her)inrichten. De invoering van de BAG en de omgevingsvergunning (WABO) zal dit mede een belangrijke impuls geven. Er wordt op veel fronten op verschillende manieren (regionaal) samengewerkt. Denk onder meer aan:  (mogelijke) samenwerking door middel van een Shared Service Centre ICT  de versterkte samenwerking tussen de Brandweer Tiel en de Brandweer van Neder-Betuwe, mede in het licht van de vorming van een veiligheidsregio Gelderland-Zuid  de samenwerking tussen de afdeling Werk, Inkomen en Zorg met het UWV/CWI. Onze gemeentelijke organisatie blijft in beweging. De structuur van de organisatie zal steeds meer worden geclusterd aan de hand van de aard van het werk zoals 'beleid', 'beheer', 'programma's en projecten' in plaats van de inhoud van het werk (sectoraal). De indeling van de organisatie moet zo een hulpstructuur bieden voor integraal werken. De oprichting een programmabureau en de vorming van een cluster Vastgoed zijn daar voorbeelden van. De stafafdelingen worden gecentraliseerd en waar mogelijk worden de buitenvestigingen verzelfstandigd.


Pagina 126

De afgelopen jaren hebben we veel beleid gemaakt. De komende jaren staan in het teken van de uitvoering daarvan. De nieuwe raad en het nieuwe college zullen hier een nieuwe impuls en richting aan geven. We bezinnen ons op de manier waarop we de komende periode invulling willen geven aan collegeonderzoek in het kader van de verordening 213a.

Personeel en organisatie De arbeidsmarkt in Nederland is aan het veranderen; gemeentelijke organisaties krijgen te maken met een grote uitstroom van, met name, oudere medewerkers. Hiernaast stellen medewerkers andere eisen aan hun werkrelatie dan voorheen. Ze willen meer flexibiliteit en een individueler arbeidsvoorwaardenpakket. Om deze mensen aan te trekken en te behouden, is het nodig dat hier op ingespeeld kan worden. Een manier om hier op proactieve wijze mee om te gaan, is het werken met strategische personeelsplanning. In 2010 zal in de organisatie op strategisch, tactisch en operationeel niveau hier vorm aan worden gegeven. Daarnaast is de arbeidsmarkt krapper aan het worden en wordt het dus moeilijker de juiste mens op de juiste plek te krijgen. De gemeente Tiel is hier volop mee bezig door, met behulp van de eerder genoemde strategische personeelsplanning, een goed toekomstbeeld te creëren van de benodigde capaciteit. Verder is de gemeente bezig met initiatieven die er toe moeten leiden dat goede mensen binnen komen en blijven. Voorbeelden hiervan zijn; strategisch opleidingsplan, stageplaatsen voor alle niveaus en meer naar buiten treden om de gemeente als aantrekkelijke werkgever neer te zetten. Kortom; mobiliteit is de komende jaren een belangrijk thema binnen Personeel & Organisatie.

Bedrijfsvoeringsknelpunten Binnen de bedrijfsvoering is sprake van een aantal knelpunten. Deze hebben onder andere betrekking op de beschikbare formatie in relatie tot het takenpakket. Het gaat onder andere om taken op het gebied van schuldhulpverlening, bijstandverlening/reïntegratie, verkeer, receptie/telefoon en managementondersteuning. Verder is er behoefte aan een tweede directeur. Wij kiezen er voor om vooralsnog voor een periode van 3 jaar een tweede directeur aan te stellen. Daarna kan bekeken worden of er behoefte is aan een permanente invulling. De dekking van deze knelpunten komt voor een groot deel door binnen de bedrijfsvoeringsbudgetten te schuiven en door incidentele inkomsten die we hiervoor aanwenden. Daarbij gaat het om stimuleringsgelden voor schuldhulpverlening en een uitkering van het IZA (ziektekostenverzekeraar voor ambtenaren) in verband het opheffen van de gemeenschappelijke regeling. Tot slot doen we voor € 3,5 ton een beroep op de middelen die in de algemene uitkering geoormerkt zijn voor de gevolgen van de economische crisis. Wij vinden dit gerechtvaardigd met name gezien de extra kosten die we moeten maken voor bijstandverlening en schulhulpverlening. Onderstaand een volledig overzicht van de bedrijfsvoeringsknelpunten en de dekking daarvan zoals dit in deze begroting is verwerkt.


Pagina 127

Bedrijfsvoeringsknelpunten 2009 Formatie, geen nadere dekking nodig vacature waterbeleid 0,56 fte Overige, geen nadere dekking nodig, reeds in begroting taakstelling ombuiging Vraaggerichte Dienstverlening Formatie, nog wel dekking nodig 0,3 fte verkeer

0,5 fte op peil brengen receptie/telefoon 1 fte 2e directeur financiële ondersteuning programmabureau secretariële ondersteuning programmabureau 10 uur efficiencykorting WIZ van 2009 e.v. jaren cofinanciering coördinator A werkgevers (0,33 fte) / A werknemers schuldhulpverlening structureel schuldhulpverlening tijdelijk

Jaarlijkse kosten 2010 2011 2012

Opmerkingen 2013

45

45

45

0

0

0

24

24

24

22

22

22

150 20

150 20

150 20

20

13

13

13

13

80

58

78

80

160

25

60

60

60

60

60

90

90

8 3

8 3

8 3

8 3 afschrijven in 5 jaar, investering € 15.000

25 8

8

8

8

15

15

15

15

100

100

100

100 minder kosten t.l.v. parkeerfonds; bedrag verlaagd

701

696

548

478

40

managementondersteuning stadsbeheer Overige, nog wel dekking nodig graffitybestrijding administratie-systeem parkeervergunningen verkeersongevallen analyse structurele lasten risicomanagement mobiele telefonie/PDA bedrijfsvoeringsonderzoeken Effectuering via kostenverdeling gewijzigde berekening uurtarief stadstoezicht t.b.v. parkeren

125

Totaal knelpunten

320

45 t.l.v. rioolhefffing

0 € 260 v.a. 2014, jaarlijks bij begr. posten afboeken

24 zie ook onder dekking (aanstelling parkeercoördinator) 22

60 geen onderliggende afspraken aanwezig na 2011 plaatsen op reservelijst na 2011 plaatsen op reservelijst

50


Pagina 128

Bedrijfsvoeringsknelpunten 2009 Dekkingsvoorstellen verlaging raming voormalig personeel (deeltijd FPU) Bouwen, Milieu, Monumenten, formatie Bouwen, Milieu, Monumenten, milieu-uren Regio Rivierenland Financiën en Personeel Financiën en Personeel team DOeN incidentele inkomsten schuldhulpverlening uitkering eigen vermogen IZA reserve economische recessie Effectuering via kostenverdeling doorbelasting waterbeleid via reserve riolering aanstelling parkeercoördinator: meer dekking uit parkeerfonds extra toerekening aan Wwb werkdeel wegvallen inkomst coördinator werknemers Totaal dekking Saldo

Jaarlijkse kosten 2010 2011 2012

Opmerkingen 2013

100

200

200

30

30

30

30

30

30

30

30

10

10

10

40 115

40 40

70

40 40 115

10 financieel beheer (restant vacature) 40 Personeel & Organisatie 40 vacature niet invullen komt w.s. via septembercirculaire beschikbaar

250

200 150

200

45

45

45

45

60

60

60

60

35

35

35

35

320

715

705

490

490

-

14

9

-58

12

N.B. De genoemde bedragen voor 2009 verwerken we in de 2e voortgangsrapportage 2009. Wij stellen u voor om met de oplossing van de bovengenoemde bedrijfsvoeringsknelpunten en de daarbij aangegeven dekking in te stemmen.


Vervanging materieel R & U


Jaarlasten 2010

Jaarlasten 2011 37

Jaarlasten 2012 36

Jaarlasten 2013 35


Pagina 129

Verrekeningen met reserves In onderstaande tabel zijn de reserves genoemd die geen betrekking hebben op een bepaald programma en daarom in dit hoofdstuk worden opgenomen, inclusief de voorgestelde stortingen en onttrekkingen in 2010.

Naam reserve Reserve automatisering Reserve kapitaallasten vervangingsplan I&A Reserve opleiding Reserve kapitaallasten MOP Stadhuiscomplex Reserve kapitaallasten MMP Diensten en Middelen

stand per toevoeging 1-1-2010 rente 995.261 5.947


onttrekstand per kingen 31-12-2010 148.500 846.761 5.947

42.797 262.736

13.137

70.000

77.750

42.797 268.123

101.696

5.085

38.000

37.250

107.531


Pagina 130


Pagina 131

Paragraaf F

Verbonden partijen Algemeen De gemeente Tiel heeft bestuurlijke belangen in een aantal verbonden partijen. Deze verbonden partijen voeren beleid uit voor de gemeente. De gemeente blijft echter beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid houden ten aanzien van deze partijen. Deze paragraaf gaat in op de ontwikkelingen die zich voordoen bij deze partijen.

De belangrijkste verbonden partijen zijn: Regio Rivierenland De Regio Rivierenland is een samenwerkingsverband van 9 gemeenten. Door dit samenwerkingsverband worden taken uitgevoerd op het gebied van milieu, afval, ruimtelijke ordening en volkshuisvesting, onderwijs, educatie, economie en arbeidsmarkt, volksgezondheid en zorg en verkeer en vervoer. Daarnaast heeft de Regio Rivierenland als doel de gemeenschappelijke belangen van zijn gemeenten te behartigen, op basis van het principe 'verlengd lokaal bestuur'. Daarmee wil de Regio Rivierenland een bijdrage leveren aan een evenwichtige ontwikkeling van de regio. Dit ook in relatie tot het betreffende provinciaal- en rijksbeleid. De begroting gaat uit van bestaand beleid. Bij het onderdeel financiën zal blijken dat door ABbesluiten in de afgelopen periode en autonome ontwikkelingen een forse stijging van onze bijdrage zal plaatsvinden. Gezien de financiële problemen die op ons afkomen als gevolg van een dalende conjunctuur is deze bijdragestijging onwenselijk. Door een aantal gemeenten is dit aangekaart bij de regio. Het DB heeft inmiddels een besluit genomen om vanaf 2010 een bedrag van € 343.000 te bezuinigen op de budgetten van de GGD en de Bestuursdienst. De AVRI zal zelfstandig ook een dergelijk bedrag gaan bezuinigen. Financiële consequenties Om te beginnen de begroting 2010, vergeleken met de primitieve begroting 2009 en de jaarrekening 2008. Programma

Programma 2 GGD Programma 3 Dienstverlening Programma 4 Strategische beleidsondersteuning Programma 5 Bestuur en strategie Programma 6 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien Totaal Generaal

jaarrekening 2008

begroting begroting verschil verschil 2009 2010 begr 09 / begr 10 / primitief begr 10 jaarr 08 primitief 87.439 212.269 816.955 941.785 1.029.224 225.432 -4.612 60.191 165.241 230.044 235.813 255.052 257.938 2.886 22.125 54.417

69.724

70.873

1.149

16.456

-18.067

-15.498

-2.613

12.885

15.454

1.254.359

1.481.107

1.580.854

99.747

326.495


Pagina 132

De begroting 2010 leidt tot een bijdragestijging voor Tiel van bijna € 100.000 (6,7%) ten opzichte van 2009. De stijging zit voor het grootste gedeelte, bijna € 90.000, bij de GGD.  € 30.000 voor het elektronisch kinddossier (EKD) (reeds besloten in het AB van december)  € 20.000 voor leegstand CIZ  € 10.000 voor meldpunt OGGZ  € 30.000 voor hogere salariskosten en interne doorberekeningen. In de begroting 2010 zijn overigens de volgende zaken nog niet opgenomen, omdat daarvan de besluitvorming nog in 2009 moet plaatsvinden:  invoering volgende fase elektronisch kinddossier (EKD)  er zijn knelpunten / wachtlijsten bij de OGGZ; groei aanvragen leidt tot structurele overschrijdingen op het budget  voor uitvoering Sociale Economische Visie zal een structureel werkbudget gevraagd worden van € 50.000 (voor Tiel is dat ongeveer € 10.000)  verhoging werkbudget Wmo € 25.000 (bijdrage Tiel € 5.000). Opgemerkt moet worden dat de bijdragen voor het EKD gedekt kunnen worden uit rijksmiddelen en bestaande budgetten. In de begroting 2010 van de gemeente Tiel is een bezuinigingsstelpost opgenomen van € 50.000. In de perspectievennota 2009 is voor 2010 een éénmalige verhoging opgenomen van € 30.000. Daarmee is er dekking voor het meldpunt OGGZ. Dan resteert nog € 20.000 ruimte voor de zaken, waarvan in 2009 besluitvorming zal plaatsvinden. Gemeenschappelijke regeling hulpverlening en veiligheid Gelderland-Zuid De Gemeenschappelijke regeling hulpverlening en veiligheid (GR H&V) is een samenwerkingsverband dat per 1 januari 2004 is ontstaan uit de volgende 3 onderdelen:  Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR)  Regionale Ambulance Voorziening (RAV)  Regionale Brandweer Gelderland-Zuid. Sinds 2007 wordt in plaats van GR H&V steeds vaker gesproken over Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Hiermee wordt vooruitgelopen op de bekrachtiging van de Wet op de Veiligheidsregio, naar verwachting in 2010. In 2009 zijn de drie oorspronkelijke bedrijfsonderdelen uitgebreid met twee nieuwe onderdelen, het Veiligheidsbureau en de Gemeenschappelijke Meldkamer Gelderland-Zuid (GMK). De eindverantwoordelijkheid voor de GR H&V ligt bij het algemeen bestuur dat bestaat uit de burgemeesters van alle, in de gemeenschappelijke regeling, deelnemende gemeenten (19). Het dagelijks bestuur bestaat uit 7 leden, die tevens lid zijn van het AB. Geneeskundige Hulpverlening bij Ongevallen en Rampen (GHOR) De GHOR heeft tijdens een groot ongeval of een ramp de verantwoordelijkheid voor de spoedeisende medische zorg aan slachtoffers en hulpverleners en de psychosociale hulpverlening. Daarnaast is de dienst verantwoordelijk voor de preventieve openbare gezondheidszorg. Op al deze onderdelen werkt de GHOR nauw samen met de andere partners in veiligheid en met name met de ketenpartners, (onder andere ziekenhuizen, ambulancediensten GGD en GGZ).


Pagina 133

Regionale Ambulancevoorziening (RAV) en Centrale Post Ambulancevervoer (CPA) De financiering van deze twee onderdelen is in beginsel kostendekkend, via de zorgverzekeraars. De problematiek rond het opgeheven Functioneel Leeftijds Ontslag (FLO) is echter nog niet opgelost. Tussen VNG (als gemeente/werkgever) en de werknemers is een overgangsregeling getroffen, die de verzekeraars niet erkennen omdat ze geen partij waren in dit akkoord. Het geschil daarover is door het College van Beroep voor het Bedrijfsleven gegrond verklaard. De Nederlandse Zorgautoriteit is een onderzoek gestart naar de arbeidsvoorwaarden bij de publieke ambulancediensten. Bij wijze van overgangsmaatregel is voor de periode 20062008 60% van de geraamde kosten in de budgetten opgenomen. Inmiddels is dat voor 2009 ook het geval. Zolang de resultaten van het genoemde onderzoek nog niet tot definitieve standpunten hebben geleid nemen wij op voorstel van de Gemeenschappelijke Regeling in de begroting een bedrag op van € 1,32 per inwoner. Uiteraard is een en ander afhankelijk van continuering van deze toekenning door de Nederlandse Zorgautoriteit in de komende jaren. Regionale Brandweer Gelderland-Zuid In juni 2008 is er een convenant gesloten tussen de minister van Binnenlandse Zaken en de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Afgesproken is dat alle gemeentelijke Brandweerkorpsen zullen opgaan in de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Hiervoor heeft het ministerie ook financiële middelen ter beschikking gesteld. De projectorganisatie heeft haar voorbereidende werkzaamheden afgerond. Er wordt naar gestreefd de politiek-bestuurlijke besluitvorming nog voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2010 af te ronden. Naar verwachting zal het Brandweerkorps Tiel – Neder-Betuwe niet eerder dan 1 januari 2011 daadwerkelijk overgaan naar de Veiligheidsregio Gelderland-Zuid. Financiën Het verloop van de gemeentelijke bijdrage per inwoner als volgt: Bijdrage per inwoner GHOR + Regionale Brandweer RAV t.b.v. risico FLO Totaal

2008

2009

2010

7,45 2,20

7,54 2,10

7,89 1,32

9,65

9,64

9,21

Overigens zal het dagelijks bestuur de begroting opnieuw gaan bespreken naar aanleiding van de volgende ontwikkelingen:  besteding van de inmiddels bekend geworden gestegen rijksuitkering  de gevolgen van de financiële bezuinigingen waarmee gemeente kampen in relatie tot de gemeentelijke bijdrage voor de rampen- en crisisbestrijding en de wens van de wethouders financiën regio Nijmegen om de indexering voor 2010 naar beneden bij te stellen  aanwending van het positieve resultaat 2008 van € 499.000 op het programma regionale brandweer en GHOR. In onze begroting hebben we, vooruitlopend daarop, een lagere index opgenomen dan de index die GR H&V hanteert. Daarnaast hebben ons positieve geluiden bereikt ten aanzien van het vergoeden van de FLOkosten door de zorgverzekeraars. Regionaal Archief Rivierenland (RAR) Het RAR verzorgt het archiefbeheer voor de gemeenten Tiel, Culemborg, Neder-Betuwe en Buren.


Pagina 134

Met ingang van 1 januari 2009 zijn Geldermalsen en Neerijnen toegetreden tot de gemeenschappelijke regeling. Het Regionaal Archief Rivierenland beheert ongeveer vijf kilometer archiefbescheiden. De archieven zijn afkomstig van gemeentelijke overheden. Ook veel particulieren (bedrijven, kerkgenootschappen, verenigingen, personen, enz) hebben hun archief geschonken of in bewaring gegeven aan het RAR. Verder bevordert het RAR het cultureel historisch onderzoek van het werkgebied van de gemeente. Dit krijgt vorm door het aankopen en verkrijgen van schenkingen op dit gebied. Tegen alle verwachtingen in is in 2009 nog geen aanvang gemaakt met de nieuwbouw van het RAR. De grond is aangekocht en de bouwvergunning is afgegeven. Vanaf juni 2009 drukken er hypotheeklasten op de gemeentelijke bijdrage. Op dit moment is het nog niet duidelijk of er bezwaren tegen de bouwvergunning zijn ingediend. Na afloop van de bezwarentermijn kan de nieuwbouw starten. In de begroting van 2010 wordt rekening gehouden met de nieuwe huisvestingslasten. Het toetreden van Geldermalsen en Neerijnen heeft op termijn invloed op de gemeentelijke bijdrage per inwoner. Hier zijn afspraken over gemaakt. De toegetreden gemeenten dragen gefaseerd bij en groeien toe naar dezelfde bijdrage als de overige gemeenten. In 2015 wordt de bijdrage door de toetreding € 11,25 voor alle gemeenten. In onze meerjarenbegroting is uitgegaan van een structurele stijging van € 7,50 vanaf 2011 (in 2010 de helft = € 3,75). Hierdoor stijgt onze gemeentelijke bijdrage in 2010 van € 5,68 naar € 9,43 per inwoner. In het bedrag per inwoner is nog geen rekening gehouden met een provinciale subsidie van € 830.000. De vrijgekomen ruimten van het RAR krijgen een nieuwe bestemming. Deze plannen zijn nog in ontwikkeling. Dit kan mogelijk voordelen opleveren. Financiële consequenties Onze bijdrage in de begroting 2010 stijgt van € 233.000 in 2009 naar € 388.080 in 2010. Vanaf 2011 stijgt de gemeentelijke bijdrage naar € 544.500. Lander Werk en Integratie Lander is een gemeenschappelijke regeling van 8 gemeenten met als doel uitvoering van  de Wet Sociale Werkvoorziening (WSW)  de Arbeidsintegratie van arbeidsgehandicapten en langdurig werklozen. Lander helpt arbeidsgehandicapten en langdurig werkzoekenden aan het werk. Ook mensen met een WSW indicatie - waarbij sprake is van een langdurige of blijvende beperking- worden bemiddeld door Lander. De begroting van Lander is opgesteld tegen de achtergrond van het beleidsplan voor de periode 2008-2009 'Werk en participatie'. Belangrijk is dat het beleidsplan uitdrukkelijk de doelstelling behoudt om arbeids-ontwikkeling, doorstroom en uitstroom naar zo regulier mogelijk werk voor de doelgroepen voorop te stellen. Dit sluit aan bij zowel de ontwikkelingen binnen de sector als bij de beleidslijn in de nieuwe Wet Sociale Werkvoorziening (WSW). Daarnaast kan worden geconstateerd dat de schaal en de (regionale) positie van de GR in een tijdperk van veranderende regelgeving (herbezinning WSW en pilots) rond de door haar bediende doelgroepen, behouden lijkt te blijven, na eerdere jaren van onzekerheid.


Ontwikkeling resultaat Lander werk en integratie

Pagina 135

2007 werkelijk 890.000

2008 werkelijk 1.460.000

2009 begroting - 470.000

2010 begroting -510.000

Tot op heden hebben de deelnemende gemeenten geen bijdrage hoeven te verstrekken aan Lander. Gezien de uitstekende reservepositie zal dat voorlopig ook niet het geval zijn. Stichting OPOR (Openbaar Primair Onderwijs Rivierenland) De Stichting OPOR is een fusie van het Openbaar Basisonderwijs Tiel, Culemborg en de Instelling voor Openbaar Speciaal Basisonderwijs in de Betuwe (De Wissel). De Stichting is per 1 augustus 2009 ontstaan en de gemeente Tiel heeft, evenals de gemeente Culemborg, een toezichthoudende rol op deze Stichting. Bank Nederlandse Gemeenten De gemeente Tiel is aandeelhouder van de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG), maar heeft geen afvaardiging in het bestuur. De aandeelhouders van de BNG zijn uitsluitend overheden. Klanten van de BNG zijn overheden en instellingen op het gebied van volkshuisvesting, gezondheidszorg, onderwijs en openbaar nut. De BNG biedt financiële diensten op maat, zoals kredietverlening, betalingsverkeer, advisering, elektronisch bankieren en beleggen. Ook neemt de bank deel aan projecten in de vorm van publiek-private samenwerking (PPS). De BNG boekte in het eerste halfjaar van 2009 een hogere winst dan in diezelfde periode in 2008. De nettowinst over het eerste halfjaar 2009 bedroeg € 114 miljoen. In de eerste helft van 2008 was dat € 73 miljoen. Deze uitkomst is met name het gevolg van een hoger renteresultaat. Ondanks alle onzekerheden verwacht de bank over 2009 een hoger resultaat te realiseren dan over het voorgaande boekjaar 2008. Vitens NV Vitens is het grootste waterbedrijf van Nederland. De gemeente is aandeelhouder in deze vennootschap. De vennootschap heeft ten doel de uitoefening van een publiek waterbedrijf, daaronder begrepen de winning, productie, transport verkoop en distributie van water, alsmede het verrichten van alles wat met de publieke watervoorziening verband houdt of daaraan bevorderlijk kan zijn, alles in de ruimste zin van het woord. Financiële resultaten De winst kwam over 2008 uit op € 28,6 miljoen. De winstuitkering over 2008 aan de gemeente Tiel bedroeg € 121.616. Over 2007 bedroeg de winstuitkering € 129.000. Regionale Samenwerking Belastingen De belastingorganisatie is een samenwerkingsverband van de gemeenten Culemborg, Lingewaal, Maasdriel, Tiel, Neerijnen en Geldermalsen, Waterschap Rivierenland en de regio Rivierenland (onderdeel AVRI). De samenwerking heeft voor belastingplichtige burgers en bedrijven diverse voordelen:  zij kunnen terecht bij één loket voor al hun belastingvragen  zij ontvangen één aanslagbiljet in plaats van drie  er is één kwijtscheldingsprocedure. Door de BSR worden de volgende werkzaamheden uitgevoerd:  het heffen en invorderen van belastingen  het uitvoeren van de wet waardering onroerende zaken (WOZ)  het beheer en uitvoering van vastgoedinformatie.


Pagina 136

De BSR streeft naar een gecontroleerde groei van het aantal deelnemers. Binnen het gebied van Waterschap Rivierenland zijn er meerdere oriënterende contacten met gemeentelijke deelnemers. Inmiddels is bekend dat het samenwerkingsverband per 1 januari 2010 uitgebreid gaat worden met de gemeenten West Maas & Waal en Druten. Financiële consequenties Nu de BSR zo'n anderhalf jaar heeft gedraaid blijkt dat de financiële bijdragen van de gemeenten in de toekomst langzamer dalen dan eerder bij de opstart werd aangenomen. Desondanks blijft de BSR goedkoper dan in de tijd dat de gemeente de werkzaamheden zelf uitvoerde. Over 2008 is de bijdrage ruim € 49.000 hoger uitgevallen dan geraamd (raming € 715.000; werkelijk € 764.000). De tussentijdse rapportage 2009 laat zien dat ook in dat een overschrijding te verwachten valt. Naar verwachting gaat Tiel € 741.000 bijdragen. Daarin zijn de incidentele bijdragen in verband met de frictievergoedingen aan Geldermalsen (€ 40.000) en West Maas & Waal (€ 16.000) meegenomen. In de begroting 2009 was € 640.000 geraamd. Ook de begroting 2010 is naar boven bijgesteld. Vorig jaar werd voor 2010 nog een bijdrage verwacht van € 593.000. De begroting 2010-2013 is nu bijgesteld naar een bijdrage van € 645.000 voor de reguliere belastingwerkzaamheden. Daarnaast betalen we nog € 26.000 voor de uitvoering van de reclamebelasting. Overigens zijn dergelijke stijgingen niet verwonderlijk omdat een nieuwe organisatie altijd opstartproblemen kent. Met name de conversie van de oude belastingbestanden heeft voor veel extra werk gezorgd. Daarnaast zijn een aantal kostenposten aangepast aan de werkelijke uitkomsten van 2008. Deze aanpassingen betreffen enerzijds fouten uit de eerdere aannames, welke bij de oprichting zijn gemaakt en anderzijds het gevolg van ontwikkelingen, die zich in 2008 en 2009 hebben voorgedaan. Industrieschap Medel De gemeenschappelijke regeling Industrieschap Medel is een samenwerkingsverband van de gemeenten Tiel en Neder-Betuwe, met als taak het verwerven, aanleggen, exploiteren en beheren van het bedrijfsterrein Medel gedurende een nader te bepalen periode. Daarnaast wordt een gezamenlijk industriebeleid voor het bedrijfsterrein Medel ontwikkeld en uitgevoerd. De totale omvang van het bedrijvenpark Medel is circa 218 ha, waarvan 119,4 ha uitgeefbare grond. Per 31 december 2008 is daarvan nog 49,8 ha uitgeefbaar, waarvan 19,8 ha in optie is uitgegeven. Voor de vrije verkoop was op die datum daarom nog 30 ha beschikbaar. Het verwachte eindresultaat is gezien de aard van een grondexploitatie en de looptijd tot 2012 onzeker. Pas aan het eind van het project zal de balans definitief opgemaakt kunnen worden. Financieel resultaat De huidige prognose (Grondexploitatie 2009) laat een voordelig resultaat zien van € 10 miljoen (=saldo op eindwaarde), waarvan 50% voor Tiel. Dit saldo kan door aanwezige risico’s nog drastisch wijzigen. Het resultaat is onder andere afhankelijk van het doorgaan van Medel II, de ontwikkeling van de rente, het teruglopende tempo van de gronduitgifte door de crisis en de ontwikkeling van de grondprijs. De grondexploitatie 2010 zal op een aantal onderdelen wijzigen. De verwachting is echter dat de voor- en nadelen elkaar in evenwicht zullen houden, waardoor de prognose nauwelijks zal afwijken van 2009.


Pagina 137

Paragraaf G

Grondbeleid Inleiding Het grondbeleid vervult een ondersteunende rol bij het realiseren van gemeentelijke beleidsdoelstellingen. Daarnaast heeft het grondbeleid een grote financiële impact. De eventuele baten, maar vooral de financiële risico's zijn van belang voor de financiële positie van de gemeente. De financiële ruimte bepaalt de mogelijkheid om de stedelijke ontwikkelingsambities de komende jaren waar te kunnen maken. Om hierin op een succesvolle wijze de regie te voeren, moet de gemeente situatief en sturend op de grondmarkt kunnen handelen, zonder dat dit ten koste gaat van de vereiste transparantie in de politieke besluitvorming en verantwoording.

Beleid Het grondbeleid van de gemeente kan worden getypeerd als situatief en sturend. Afhankelijk van de situatie, maakt de gemeente een keuze tussen:  actief aankopen  samenwerken met marktpartijen  of worden ontwikkelingen aan de markt overgelaten. De kern van het huidige grondbeleid is samenwerking. Door middel van gerichte aankopen beschikt de gemeente over strategische gronden. Dit zijn gronden die van belang kunnen zijn bij toekomstige ontwikkelingen. Ook zijn het gronden die kunnen dienen als ruilobject. In een aantal situaties is bewust gekozen voor samenwerking of is de gemeente door grondposities van derden gedwongen tot samenwerking, zowel met buurgemeenten als met ontwikkelaars. Een voorbeeld is de ontwikkeling van het bedrijvenpark Medel, dat plaatsvindt met actieve aankopen binnen de gemeenschappelijke regeling waarin de gemeenten Tiel en Neder-Betuwe participeren. Bij een wijkontwikkeling (herstructurering) wordt samengewerkt met de in de gemeente actieve woningbouwcorporaties. De samenwerking wordt altijd benaderd vanuit de visie dat het een meerwaarde oplevert door beperking van financiële risico's, bespoediging van de voortgang van de ontwikkeling en/of verbetering van de kwaliteit van de planontwikkeling en -uitvoering. De inhoudelijke en ruimtelijke beleidskaders worden hierbij vertaald in voorwaarden ten aanzien van de samenwerking met een ontwikkelende partij. Om succesvol samen te kunnen werken is samenhang tussen de diverse beleidssectoren essentieel. De sectorale beleidsnota's dienen als voeding voor een ruimtelijk investeringsprogramma in de Structuurvisie, dat op zijn beurt dient als onderbouwing voor het verhaal van kosten die de gemeente moet maken als gevolg van nieuwe ontwikkelingen. Voor dit kostenverhaal biedt de afdeling Grondexploitatie van de Wet ruimtelijke ordening (Wro, 1 juli 2008) een wettelijke legitimatie.


Pagina 138

Voor het kostenverhaal worden de bovenplanse voorzieningen van openbaar nut van de projecten van het ruimtelijk investeringsprogramma benoemd en de kosten ervan geraamd. Ook wordt beargumenteerd ten laste van welke (winstgevende) bouwontwikkelingen deze kosten worden gebracht en worden in combinatie daarmee één of meerdere fonds(en) 'bovenplanse verevening' opgericht van waaruit de bijdragen van overschotlocaties aan bovenplanse voorzieningen van openbaar nut en tekortlocaties straks worden betaald. Deze uitwerking gebeurt in de Nota Bovenplanse Verevening, die deel uitmaakt van de nota Grondbeleid. Vaststelling van de Nota Bovenplanse Verevening en de instelling van de fondsen vindt plaats in combinatie met de definitieve vaststelling van de nota Grondbeleid of als uitvoeringsparagraaf daarvan; dit gebeurt nádat de structuurvisie is vastgesteld.

Financiële positie Reserves en voorzieningen De grondexploitatie van onze gemeente kent één reserve en twee voorzieningen, respectievelijk de Algemene Reserve Grondexploitatie en de Verliesvoorziening en Risicovoorziening Grondexploitatie. De Algemene Reserve Grondexploitatie Deze heeft als doel ‘het vormen van een financiële buffer teneinde mogelijke risico's in de grondexploitatie waarvoor geen reserves of voorzieningen zijn gevormd of die ontoereikend zijn, te kunnen opvangen’. De voeding van de reserve vindt plaats uit voordelige saldi van afgesloten grondcomplexen en rentetoevoeging. Deze reserve bedraagt per 1 januari 2009 € 612.000. Op dit bedrag ligt een claim van € 113.000. De stand van de reserve kan als gering worden beschouwd. De Verliesvoorziening Grondexploitatie Deze is gevormd om ‘dekkingsmiddelen vrij te maken voor te verwachten verliezen in de grondexploitatie’. Het betreft hier verliezen en tekorten op basis van genomen bestuurlijke besluiten, evenals afdekking van een aantal ontwikkelrisico's. De voorziening bedraagt per 1 januari 2009 € 4.849.120 en mag alleen aangewend worden voor het doel waarvoor hij in het leven is geroepen. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. De Risicovoorziening Grondexploitatie Deze voorziening dient om ontwikkelrisico’s af te dekken. De voorziening bedraagt per 1 januari 2009 € 10.529.039. Jaarlijks wordt bij de jaarrekening bezien of de voorziening nog toereikend is. Werkkredieten Jaarlijks worden de werkkredieten ten behoeve van de projecten bij de begroting geaccordeerd. De onderbouwing van deze werkkredieten vindt u in de voortgangsrapportages (Het Blauwe Boekje) van de grondexploitatie. Omdat de vooruitblik naar 2010 op het moment van dit schrijven nog niet gereed is, is voorlopig in de begroting 2010 uitgegaan van een richtbedrag van € 1.400.000. Later zal via een begrotingswijziging alsnog het juiste bedrag in de begroting worden opgenomen. Actuele prognose van de verwachte resultaten van de totale grondexploitatie De verwachte resultaten voor de afzonderlijke projecten zullen aangegeven worden in de voortgangsrapportages (Het Blauwe Boekje) van de grondexploitatie.


Pagina 139

Paragraaf H

TSOb Wat willen we? Tiel heeft de ambitie en volop kansen om een vitale en attractieve centrumstad in de regio te zijn. Van oudsher heeft Tiel een positie als centrumstad, maar voorheen lag de nadruk vooral op de industrie, terwijl in de 21e eeuw Tiel vooral bekend zal zijn om het mooie wonen, de goede voorzieningen en het culturele aanbod. Om die vitale en attractieve centrumstad te zijn en te blijven moeten we investeren in een evenwichtige sociaal-economische structuur. Enerzijds door Tiel aantrekkelijker te maken voor hogere en middeninkomens, anderzijds door te werken aan een ‘aanval op de uitval’, zodat ook Tielenaren met een minder goede uitgangspositie volop deel uitmaken van en deelnemen in maatschappij. Gelders Stedelijk Ontwikkeligsbeleid (GSO) Voor een aantal programma's die de sociaal-economische structuur van Tiel versterken: Waalfront (Westluidense Poort en Santwijckse Poort) en Vitale Wijken (Tiel Oost en Tiel West) hebben de gemeente Tiel en de provincie Gelderland afspraken gemaakt. Op 25 april 2008 hebben de gemeente Tiel en de provincie Gelderland afspraken over de resultaten, effecten en financiële inzet voor de periode 2008-2011 vastgelegd in het Stadscontract Tiel (GSO III). Regiocontract Op dezelfde bijeenkomst op 25 april hebben Regio Rivierenland en de provincie Gelderland het regiocontract Rivierenland ondertekend. In dit contract zijn afspraken vastgelegd over de resultaten, inzet van middelen en uitvoering van het programma 'Eigenwijs Rivierenland', waarbij Tiel één van de uitvoerende gemeenten is. Investeringssubsidies Stedelijke Vernieuwing (ISV) Daarnaast maakt de gemeente afspraken met de provincie over de inzet van ISV middelen. De ISV I en II perioden liepen tot eind 2009. Een nieuwe ISV III periode loopt tot eind 2014. Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid (TSOb) Het Tiels Stedelijk Ontwikkelingsbeleid vormt het overkoepelde programma voor de uitvoering van de afspraken met provincie en regio over de inzet van de volgende geldstromen: Overzicht programma's vallend onder TSOb programma Bijdrage Tijdsvak Rapportage aan GSO III 9.050.000 1-1-2008 tot 31-12-2011 Provincie Regio programma ISV I en II

Totaal

1.028.616* 1-1-2008 tot 31-12-2011

Regio

4.333.885

Provincie

1-1-2005 tot 31-12-2009

Afspraken in Stadscontract 25 april 2008 Regiocontract 25 april 2008 Stadscontract 1 april 2005

14.412.501

* de bijdrage die Tiel ontvangt voor de projecten waaraan Tiel deelneemt. In totaal is aan de regio € 10.300.000 toegezegd voor de uitvoering van het regioprogramma 'Eigenwijs Rivierenland'


Pagina 140

Hoe willen we dit bereiken? GSO III In het stadscontract van april 2008 zijn afspraken gemaakt over de financiering en uitvoering vóór 31 december 2011 van de volgende programma's: Programmalijnen Waalfront  Westluidense Poort  Santwijckse Poort Wijkaanpak Tiel Oost  Brede School  versterken sociale structuur  aanvalsplan openbare ruimte  doortrekken Laan van Westroijen  duurzaamheid in de wijk  opknappen woningvoorraad Wijkaanpak Tiel West  wijkvoorzieningen  versterken sociale structuur  aanleg wijkpark  woon-zorg-service punt  duurzaamheid in de wijk

Doelstellingen ontwikkeling van het gebied rond de Westluidense Poort en Santwijckse Poort, waarbij ruimte wordt gecreëerd voor culturele functies, wonen en parkeren versterken van de binnenstad door extra winkelen parkeervoorzieningen. versterken identiteit van de wijk en verbeteren van leefbaarheid en medeverantwoordelijkheid in Tiel Oost door fysieke en sociale ingrepen

versterken sociale structuur en cohesie in de wijk en verbeteren van de leefbaarheid en medeverantwoordelijkheid in Tiel West door fysieke en sociale ingrepen

Regiocontract Parallel aan het GSO heeft de provincie Gelderland een regiocontract afgesloten met Regio Rivierenland. Het regioprogramma 'Eigenwijs Rivierenland' vormt de basis voor dat contract. Het regioprogramma bestaat uit een aantal onderdelen: a. Zelfredzaam, de regionaal sociale agenda b. Aantrekkelijk c. Welvarend d. Bereikbaar. Binnen dit programma treedt de gemeente Tiel voor een aantal projecten op als 'projecttrekker': Project

Projecten waar Tiel trekker van is Pilot allochtone mantelzorg Versterken ouderenadviesfunctie Veelplegersaanpak Jeugdpreventie Regionale aanpak schuldhulpverlening Zonnepanelen A15 Station Tiel

Totaal gehonoreerde middelen 60.000 230.000 100.000 100.000 100.000 13.000 100.000

'Tiels deel'

60.000 ntb/100.000* 100.000 100.000 100.000* 13.000 100.000

* inschatting, definitieve verdeling tussen gemeenten moet nog worden gemaakt

Tielse cofinanciering

27.000 74.000 45.000 15.000 6.929 8.400 100.000


Project

Totaal gehonoreerde middelen Projecten waaraan Tiel deelneemt (niet-directe projecten) Info steunpunten 360.000 Leefbaarheid kernen (buurtbemiddeling) 444.825 Brede School 275.000 Woonservicegebieden 20.000 Programma SEGV vastgesteld en 400.000 uitgevoerd Programma tegengaan overgewicht 180.000 Regionale aanpak breedtesport 400.000 Scholen in alle gemeenten (50%) 150.000 professioneel bewegingsonderwijs Alcohol matiging 150.000 Alle scholen primair onderwijs ZAT of 400.000 zorgstructuur Rebound voor MBO niveau 3/4 100.000 Centra voor Jeugd en Gezin 200.000 75.000 Dienstwerk 25.000 Aansluiting onderwijs/arbeidsmarkt 200.000 Bodem en geluid: Bodemkwaliteitskaart 200.000 Bodem en geluid: Pilot geluidskwaliteit 200.000 Landschap en veiligheid: Waalweelde Infozuilen 64.000 Toolbox 2.0 40.000 Fruitpact project Fruit Leeft 66.250 Bruine borden 129.883 43.500 MVO

Pagina 141

'Tiels deel'

Totaal

Tielse cofinanciering

162.000 69.500 37.134* via regio via GGD

236.750 57.600 125.000 1.200 52.100

via GGD 75.000* ntb

20.000 800 800

ntb 74.116

50.000 56.674

ntb via regio ntb via regio via regio via regio via regio via regio via regio via regio via regio via regio

ntb 10.150 ntb 0 5.222 0 0 4.261 3.666 3.727 7.793 3.333 915.405

* inschatting, definitieve verdeling tussen gemeenten moet nog worden gemaakt.

ISV De ISV I en II periode loopt tot eind 2009. Voor een aantal projecten is met de provincie overeengekomen dat de einddatum verlengd wordt. Voor de ISV III periode (2010 – 2013) is een aanvraag ingediend voor enkele projecten, die aansluiten bij de speerpunten van Tiel en de GSO programma's .

Wat hebben we aan beleid? TSOb III In 2007 hebben we het Meerjaren Ontwikkelingsprogramma 'Bouw mee aan de toekomst van Tiel' opgesteld. Dit programma vormt het kader voor de uitvoering van TSOb III en is de input geweest voor onderhandelingen met de provincie. Bij het opstellen van het programma is zoveel mogelijk gebruik gemaakt van bestaande ideeën en beleid. De afspraken met de provincie over de uitvoering van dit programma en de financiële bijdrage hiervoor van de provincie zijn vastgelegd in het Stadscontract van 25 april 2008.


Pagina 142

Regiocontract (onderdeel van TSOb) In het programma 'Eigenwijs Rivierenland' heeft de regio het meerjarenplan van de regio uitgewerkt (september 2007). De provincie heeft afspraken gemaakt met de regio over de uitvoering van dit programma. Deze afspraken zijn vastgelegd in het Regiocontract van 25 april 2008. De regio is momenteel bezig om samen met de regiogemeenten deze afspraken te vertalen naar concrete projecten die zijn ondergebracht bij de gemeenten. Uitvoeringskader Voor de uitvoering van het TSOb is een uitvoeringskader 2008-2011 opgesteld dat jaarlijks geactualiseerd wordt, voor het laatst is dit gebeurd in juli 2009.

Welke ontwikkelingen zijn er? Het TSOb-programma in deze derde periode gaat verder dan alleen de verantwoording van de GSO III middelen. Ook de uitvoering en verantwoording van de programma's die gefinancierd worden via ISV en via het Regioprogramma Rivierenland vinden plaats onder de vlag TSOb. Daarmee is het TSOb-programma een verzameling geworden van verschillende afspraken met verschillende overheden. Voordeel van deze 'clustering' is dat de verantwoording in één keer op dezelfde wijze richting provincie en raad kan worden georganiseerd. Tevens zorgt deze overkoepelende clustering voor eenzelfde stramien van uitvoering, financiering, besluitvorming, verantwoording en evaluatie. De overkoepeling van GSO, Regiocontract en ISV in het Tielse Stedelijk Ontwikkelingsbeleid versterkt de interne focus en geeft handvatten voor strategische sturing op samenhang en integraliteit. Op die manier bundelt het TSOb een groot deel van de inspanningen om de sociaal-economische structuur van Tiel te versterken en van Tiel een attractieve centrumstad te maken. In 2009 heeft dit onder meer geleid tot de oprichting van een programmabureau dat uitsluitend gericht is op het boeken van resultaten in de vastgestelde projecten. Vanuit de provincie vindt er medio 2010 een zogenaamde midterm review plaats. Halverwege de GSO periode biedt de provincie de gelegenheid om als partners in stedelijke ontwikkeling gezamenlijk terug te blikken, een tussenbalans op te maken en eventueel afspraken te herijken. Om de uitvoering van de wijkprogramma's te ondersteunen biedt de provincie het instrument Programmagarage aan: met relevante betrokkenen wordt een programma doorgelicht en verbeterpunten geformuleerd. In 2010 zal dit instrument voor onderdelen van het programma Tiel Oost worden ingezet. In het kader van het Gelders Stedelijk Ontwikkelingbeleid is het inmiddels een goed gebruik om via stadsbezoeken de ontwikkelingen in de Gelderse collega-steden zowel bestuurlijk als ambtelijk te volgen. Daarvoor worden collega-bestuurders (raad en college) uit de andere GSO steden en de steden die participeren in het KSB (Kleine Steden Beleid) uitgenodigd. In het najaar van 2010 zal Tiel zo'n bezoek aan de stad organiseren.

Wat gaan we doen in 2010? GSO III In 2009 zijn de meeste projecten van start gegaan. In 2010 worden de voorbereidende fasen afgesloten en start in veel gevallen de uitvoering.


Pagina 143

Waalfront  Westluidense Poort  Santwijckse Poort Tiel Oost  Herstructurering Tiel Oost  Brede School Tiel Oost  Versterking sociale structuur  Openbare ruimte  Doortrekken van de Laan van Westroijen  Duurzaamheid in de wijk Tiel West  Versterking sociale structuur  Woon-zorg-servicepunt  Brede School in Tiel West  Duurzaamheid in de wijk Regiocontract  Pilot allochtone mantelzorg  Versterken ouderenadviesfunctie  Implementatie aanpak veelplegers  Sluitende structuur jeugdpreventie  Regionale aanpak Schuldhulpverlening  Zonnepanelen A15  Verbeteren toegankelijkheid station Tiel ISV III PM * * Welke projecten in de ISV III periode zijn gehonoreerd is in september 2009 nog niet bekend.

Hoe gaan we dit monitoren en evalueren? Hieronder zijn de beoogde maatschappelijke effecten per programma weergegeven zoals vastgelegd in de stadscontracten tussen gemeente en provincie. GSO III Waalfront: Westluidense Poort en Santwijckse Poort Beoogde maatschappelijk effecten  Vergroten culturele aanbod in Tiel en Rivierenland  Versterken winkelaanbod Tiel: kwalitatief en kwantitatief  Vergroten aantrekkingskracht winkelstad Tiel: tot 2011 gelijkblijvende tot licht groeiende (<5%) koopkrachtbinding  Verbeteren kwalitatief woningaanbod Tiel  Vergroten waardering voorzieningenniveau in Tiel  Verbeteren van toegankelijkheid van binnenstad

Gerealiseerd 2011 2013

2011 2014 2013


Pagina 144

Tiel Oost Beoogde maatschappelijke effecten

Nulmeting Streefwaarde 2007 2011 Toegenomen tevredenheid bij bewoners over wijkvoorzieningen voor 39% 55%  kinderen (12-) 26% 45%  jeugd (12+) 45% 55%  ouderen Toegenomen waardering voor openbare ruimte in de wijk 6,5 7  rapportcijfer 69% 79%  groenvoorzieningen 53% 70%  onderhoud van wegdek/bestrating 85% 95%  straatverlichting 44% 55%  verkeersveiligheid 31% < 25%  % dat woonomgeving als belangrijkste reden voor verhuizing aangeeft Toegenomen medeverantwoordelijkheid en saamhorigheid 61% 75%  % dat het een gezellige buurt met veel saamhorigheid vindt 82% 87%  % dat zich medeverantwoordelijk voelt voor leefbaarheid in de eigen buurt 25% 30%  % dat buurtoverleg bezoekt 72% 75%  % dat tevreden is over buurtoverleg 57% 65%  % dat tevreden is over de gemeentelijke aanpak problemen Toegenomen veiligheidsgevoel in de wijk 20% 17%  % bewoners dat zich vaak/soms/zelden 's avonds onveilig voelt in de wijk 6% 3%  % bewoners dat zich vaak/soms/zelden overdag onveilig voelt in de wijk 21% 18%  % bewoners dat plekken mijdt 18% 10%  % bewoners dat aangeeft dat bedreigingen soms/vaak voorkomt 37% 32%  % bewoners dat aangeeft dat inbraken soms/vaak voorkomt 11% 10%  % bewoners dat aangeeft dat overlast groepen jongeren soms/vaak voorkomt Bron: leefbaarheidmonitor

Tiel West Beoogde maatschappelijke effecten

Nulmeting Streefwaarde 2007 2011 Toegenomen tevredenheid bij bewoners over wijkvoorzieningen voor 45%  kinderen (12-) 35%  jeugd (12+) 55%  ouderen Toegenomen medeverantwoordelijkheid en saamhorigheid 60%  % dat het een gezellige buurt met veel saamhorigheid vindt 86%  % dat zich medeverantwoordelijk voelt voor leefbaarheid in de eigen buurt 20%  % dat buurtoverleg bezoekt 70%  % dat tevreden is over buurtoverleg 71%  % dat tevreden is over de gemeentelijke aanpak problemen Bron: leefbaarheidmonitor


Pagina 145

Regiocontract Nader te bepalen. ISV III Nader te bepalen. Jaarlijks rapporteren we halverwege het jaar over voortgang op programma- en projectniveau aan raad en provincie.

Wat gaat dat kosten? Aan externe middelen ontvangen we de komende jaren de volgende bedragen:

GSO III Regio programma ISV III Totaal

Bijdrage Tijdsvak 9.050.000 1-1-2008 tot 31-12-2011 1.028.616 1-1-2008 tot 31-12-2011 pm 1-1-2010 tot 31-12-2013

Afspraken in Stadscontract 25 april 2008 Regiocontract 25 april 2008

10.078.616

Daarnaast zetten wij eigen middelen in. In onderstaand overzicht is aangegeven welke verplichtingen zijn overeengekomen over de inzet van eigen middelen. Per programma gaat het om de volgende bedragen en dekking (voor een periode van 4 jaar). Provinciale bijdrage GSO III Waalfront

5.300.000

Tiel Oost

3.145.000

Tiel West

605.000

Regiocontract

1.028.616

Inzet gemeentelijke middelen

Dekking / toelichting

6.150.000 Via gemeentelijke GREX 7.510.000 Via reguliere budgetten wegenonderhoud, onderwijshuisvesting en sociaal beleid 2.625.000 Via reguliere budgetten onderwijshuisvestingsbudget, groen, wijkgericht werken en maatschappelijke voorzieningen 915.405 Reguliere budgetten

ISV III

pm

pm

Totaal

10.078.616

17.200.405

Risico's

Uitgangspunt is geen extra eigen middelen vrijmaken naast de reeds bestaande budgetten voor Tiel West Uitgangspunt is dekking van eigen middelen in bestaande begroting te vinden


Pagina 146


Pagina 147

Paragraaf I

Subsidies Inkomende subsidies Ook in 2010 zullen we ons weer inspannen om externe middelen te verwerven. Ieder jaar nemen we in de programmarekening een overzicht op van alle inkomende subsidies. We blijven in het kader van GSO participeren in de provinciale werkgroep fondswerving. In regionaal verband is medio 2009 een subsidioloog gestart met zijn werkzaamheden.

Uitgaande subsidies Net als vorig jaar nemen we een overzicht op van alle uitgaande subsidies en bijdragen gemeenschappelijke regelingen. Het gaat in totaal om drie overzichten:  In het eerste overzicht wordt per programma aangegeven waarvoor hoeveel subsidie is begroot.  In het tweede overzicht staat vermeldt hoe hoog de bijdragen zijn die ten behoeve van de gemeenschappelijke regelingen zijn begroot en waarvoor zij zijn bestemd.  Het derde overzicht geeft een top 10 van de organisaties die de meeste subsidie of bijdrage in het kader van de regionale samenwerking van ons ontvangen. Het begrip subsidie wil in de praktijk nogal wat verwarring geven. Juridisch gezien gaat het om ‘een aanspraak op financiële middelen, door een bestuursorgaan verstrekt, met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan door betaling voor de aan het bestuursorgaan geleverde goederen en diensten’. Het gaat dus niet om onder andere inkomensoverdrachten (bijvoorbeeld een uitkering), voordelen in de sfeer van belastingen en premies, uitkeringen van hogere overheden, het uitloven van een prijs, het betalen van contributie, deelneming in een vennootschap, uitbetalingen in natura (bijvoorbeeld het gratis of onder de kostprijs ter beschikking stellen van een voorziening) of een bijdrage in een gemeenschappelijke regeling. Deelverordeningen In een deelverordening zijn verdeelregels opgenomen waarbij bepaald wordt wie, hoeveel, waarvoor subsidie kan aanvragen. Deelverordeningen kunnen worden opgesteld voor waarderingssubsidies en eenmalige activiteitensubsidies waarbij er sprake is van meerdere aanvragers:  in 2007 is de deelverordening amateurkunst vastgesteld en sindsdien operationeel  in 2009 is de deelverordening activiteitensubsidies sport vastgesteld  in 2009 is de deelverordening Subsidie, Integratie en Participatie vastgesteld  in 2009 is de deelverordening evenementensubsidies vastgesteld  in 2009 is de monumentenverordening op grond van de nieuwe Wet op de Archeologische Monumentenzorg technisch aangepast. Na vaststelling van het monumentenzorgbeleid zal de monumentenverordening ook inhoudelijk worden herijkt  in 2010 zal een deelverordening maatschappelijke ondersteuning worden opgesteld.


Pagina 148

1. Subsidies 2010 (exclusief Regionale Samenwerking) Begroting 2009 Begroting 2010 Programma 1 Veiligheid Opvang van dieren Natuur- en Milieu-Educatie Programma 3 Economische ontwikkeling Regionaal Bureau voor Toerisme Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling Onderhoudsubsidies monumenten Programma 7 Onderwijs Verrekening huisvestingskosten basisonderwijs Financieel Toezicht Onderwijs Gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid Schoolbegeleiding Subsidie project onderwijskansen Volwasseneneducatie Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen WMO coördinatie vrijwillige thuis- en mantelzorg WMO persoonsgebonden budget Ondersteuning ouderenorganisaties Ondersteuning gehandicaptenorganisaties Inburgeringstrajecten algemeen Inburgering allochtone vrouwen Integratie Jeugdbeleid (voorzieningen) Centrum Jeugd en Gezin Subsidie beheerder Buah Hati Welzijnsactiviteiten Peuterspeelzaalwerk Ondersteuning wijkvereningen en buurtorganisaties Ondersteuning vrijwilligerswerkorganisaties Jeugdgezondheidszorg 0-4 jr ( Thuiszorg) Verslavingszorg - AA- Zelfhulpgroep Ondersteuning EHBO Tiel Algemeen maatschappelijk werk Maatschappelijke opvang GGD subsidie meldpunt bijzondere zorg Exploitatie binnensportaccommodaties Subsidie sportverenigingen Activiteiten Sport Beleid speelvoorzieningen Cultuursubsidies Voorstellingen Ondersteuning Amateurkunst Centrum voor Beeldende Kunst Tiel Lokale omroep

48.400 77.000 125.400

47.916 76.230 124.146

41.700 41.700

42.273 42.273

44.000 44.000

43.560 43.560

48.534 60.255 740.684 160.000 46.000 616.000 1.671.473

1)

2) 2) 3)

82.000 157.386 6.180 3.605 195.000 89.650 18.360 98.880 248.561 44.500 784.860 450.494 29.448 5.150 575.320 350 2.544 531.199 503.339 250.350 220.420 25.750 4.120 11.400 68.415 35.432 950

59.653 669.222 120.000 591.849 1.440.724 81.180 6.118 3.569

31.676 97.891 173.626 44.055 760.998 486.090 29.154 5.098 536.439 346 2.519 545.199 40.267

25.492 10.000 4.079 11.286 67.731 35.078 22.940


Exploitatiebijdrage Bibliotheek Fruit Corso Overige volksfeesten (Appelpop, Taptoe, etc) Evenementen

Pagina 149

Begroting 2009 Begroting 2010 785.040 751.377 40.600 35.000 79.794 5.304.303 3.852.002

Programma 9 Besturen van de Stad Wijkbudgetten

Totaal generaal

12.650 12.650

12.523 12.523

7.199.526

5.515.228

1) PGB is geen subsidie maar een uitkering aan particulieren voor inkoop van diensten. 2) Gemeente Tiel betaalt nu niet meer door, dit doet de Gemeente Nijmegen.

Tiel betaalt nu alleen een bijdrage aan de gemeente Nijmegen. 3) Dit is geen subsidie maar de inkoop van diensten op contractbasis.


Pagina 150

2. Bijdragen in het kader van Regionale Samenwerking Begroting 2009 Begroting 2010 Bedrijfsvoering Kostenplaatsen Regionale inkoopbureau Programma 0 Algemene dekkingsmiddelen Regionale Samenwerking Belastingen Onvoorziene uitgaven Regio Rivierenland Programma 1 Veiligheid Regionale Hulpverlening en veiligheid GHOR Openbare Orde en Veiligheid Regionale Samenwerking Brandweer Regionale Milieuhandhaving en vergunningverlening Regionale Samenwerking milieuzorg Milieu uitvoeringstaken en projecten Programma 2 Burgerservice Regionale Samenwerking Vraaggerichte Dienstverlening Programma 3 Economische ontwikkeling Regionale Samenwerking stER (economische activiteiten) Regionale Samenwerking arbeidsmarktbeleid Regionale Samenwerking bestrijding uitkeringsfraude Programma 4 Mobiliteit Regionale Samenwerking Verkeer en Vervoer Programma 5 Ruimtelijke ontwikkeling Regionale Samenwerking ruimtelijke ordening Programma 7 Onderwijs Regionaal meldpunt vroegtijdig schoolverlaten Logopedie (GGD) Regionale Samenwerking schoolbegeleiding Regionale Samenwerking volwasseneneducatie Programma 8 Maatschappelijke voorzieningen Beleidsontwikkeling Wmo Regionale Samenwerking jeugdbeleid Jeugdgezondheidszorg (GGD) Regionale Samenwerking verslavingszorg Basisgezondheidszorg GGD Regionaal Archief Rivierenland

64.120 64.120

61.588 61.588

640.000 37.012 677.012

671.000

55.860 12.900 261.007 46.490 50.280 28.320 454.857

56.179 15.571 262.313 46.025 47.925 29.664 457.677

56.000 56.000

55.940 55.940

24.609 18.271 165.927 208.807

25.890 18.933 163.844 208.667

18.944 18.944

19.443 19.443

24.549 24.549

25.699 25.699

386.250 232.325 120.000 14.781 753.356

610.000 240.484 118.800 15.309 984.593

18.271 20.015 431.839 36.762 450.984 233.000 1.190.871

18.933 20.755 478.533 36.627 458.679 392.000 1.405.527

671.000


Pagina 151

Begroting 2009 Begroting 2010 Programma 9 Besturen van de Stad Bestuurskosten Regionale Samenwerking

Totaal generaal Regionale Samenwerking

54.226 54.226

79.019 79.019

3.502.742

3.969.153


Pagina 152

3. Top 10 Subsidies en gemeenschappelijke regelingen Begroting 2009

Begroting 2010

1727.374

2.075.222

232.325 431.839 36.762 450.984 250.350 1.402.260

240.484 478.533 36.627 458.679 1.214.323

608.104 531.199 1.139.303

536.439 545.199 1.081.638

50.000 784.860 834.860

50.000 760.998 810.998

Exploitatiebijdrage Bibliotheek

752.300

751.377

Belasting Samenwerking Rivierenland (BSR) Regionale Samenwerking Belastingen

640.000

671.000

Regionaal Archief Rivierenland Regionaal Archief Rivierenland

233.000

392.000

Marant Schoolbegeleiding

160.000

120.000

616.000 195.000 89.650 900.650

591.849

Gemeenschappelijke Samenwerking Regio Rivierenland GGD Logopedie (GGD) Jeugdgezondheidszorg (GGD) Regionale verslavingszorg Basisgezondheidszorg GGD GGD subsidie meldpunt bijzondere zorg

Stichting Thuiszorg en Maatschappelijk Werk Jeugdgezondheidszorg 0-4 jr ( Thuiszorg) Algemeen maatschappelijk werk

Mozaïek Gemeentelijk onderwijs achterstandenbeleid Welzijnsactiviteiten

Regionaal Opleidings Centrum Volwasseneneducatie Inburgeringstrajecten algemeen Inburgering allochtone vrouwen

591.849


Pagina 153

Financiële begroting Inleiding Dit onderdeel van de begroting bevat meer informatie over onder andere de uitgangspunten van de begroting, een verschillenverklaring op hoofdlijnen en de investeringen, waardoor meer inzicht ontstaat in de financiële positie van de gemeente.

1 Het overzicht baten en lasten Baten en lasten 2008-2013 Als bijlage bij dit deel is een volledig overzicht opgenomen van de baten en lasten in de jaarrekening 2008, de begroting 2010 en de meerjarenbegroting 2011-2013 In eerste instantie zijn de cijfers vermeld exclusief verrekeningen met reserves en vervolgens inclusief deze verrekeningen. Overzicht nieuwe uitgaven 2010-2013 Wij stellen u de volgende nieuwe uitgaven 2010-2013 voor. Indien u hiermee instemt zijn de nieuwe uitgaven voor 2010 vastgesteld, voor 2011-2013 beschouwen we deze als intentie om deze nieuwe uitgaven in de begrotingen van die jaren op te nemen. Dit betekent ook dat we in sommige gevallen al in 2010 met de voorbereidingen starten. Dit is vooral het geval bij grote investeringen. De nieuwe uitgaven in onderstaande tabel waren nog niet eerder verwerkt in de begroting. De diverse onderdelen zijn gerangschikt naar thema. Voor het overzicht per programma verwijzen we u naar de tabel die bij elk programma is opgenomen.

bedragen x € 1.000

Oud en nieuw feest Vervangingsinvesteringen brandweer Verbeteren verkeers-/parkeersituatie Hoveniersweg Vervanging handterminals parkeercontrole Overschrijding aanleg woonwagenstandplaatsen Ruimingsplan/exploitatie begraafplaats Papesteeg Vervanging kademuur de Hucht Huisvestingsprogramma 2010-2013 onderwijs

Nettoinv. bedrag

Jaarlasten

Onderbouwing

2010 2011 2012 2013 26 26 26 26 125 125 100

35

kapitaallasten t.l.v. parkeerfonds kapitaallasten dekken uit huuropbrengst

360 40

672

6

40

67

40

40

140

136

68

68 in 2013 ook € 119.000 eenmalig voor plaatsing noodlokalen



Subsidie lokale omroep Vervanging meubilair e.d. Agnietenhof Aankoop corsohallen Evenementen

Pagina 154

Nettoinv. bedrag

Jaarlasten

Onderbouwing

2010 2011 2012 2013 22 22 22 22

75

kapitaallasten vanaf 2014

650

57 86

57 86

423

439

86

Verhoging bijdrag1e regio

30

Totaal nieuwe uitgaven

435

57 86 nieuwe evenementenverordening, crowdmanagement en ondersteuning ambtelijke diensten daarnaast trendmatige verhoging plus EKD (uit algemene uitkering); vanaf 2011 taakstellende ombuiging voor regio 435

Er zijn ook nog nieuwe uitgaven die al in de begroting 2009-2012 waren opgenomen. Dit zijn de volgende: bedragen x € 1.000

Reconstructie Binnenhoek Nieuwbouw Regionaal Archief Rivierenland Cultuurkwartier Brede School: -kapitaallasten -exploitatie Nieuw GBA Vervanging materieel R&U Nieuwbouw Cambier van Nootenschool Totaal nieuwe uitgaven 2009

Netto inv. bedrag 1.750

Jaarlasten 2010 150

2011 204 300

4.000 6.500

200 173 5.120

2012 198 300

2013 193 300

150

300 479 150 44 35 384 1.885

50

48 37

488 75 46 36

200

589

1.293

Daarnaast is in deze begroting een aantal nieuwe uitgaven c.q. verschuiving van bestaande uitgaven geraamd binnen de bedrijfsvoering. Een overzicht hiervan is opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.


Pagina 155

Uitgangspunten van de begroting 2010-2013 In deze begroting zijn de volgende uitgangspunten gehanteerd: 1. Deze begroting is opgesteld conform de voorschriften uit het 'Besluit Begroting en Verantwoording provincie en gemeenten' (BBV) van 17 januari 2003. 2. Alle bedragen zijn in euro's. 3. De begroting gaat uit van vastgesteld beleid. Daarnaast is rekening gehouden met de in de begroting 2009-2012 opgenomen nieuwe uitgaven vanaf 2010. Deze zijn bij de programma's afzonderlijk vermeld. 4. Rekening is gehouden met de gevolgen van het BTW-compensatiefonds. Dit betekent dat de meeste budgetten geraamd zijn exclusief BTW, met uitzondering van de budgetten waarvoor de BTW niet wordt gecompenseerd. 5. Uitgangspunt is het prijspeil per 1 januari 2010. In het meerjarenperspectief is geen rekening gehouden met prijsstijgingen. 6. De prijsstijging ten opzichte van de begroting 2009 is geraamd op -1%. Deze raming is gebaseerd op het feit dat in de begroting 2009 een prijsstijging van 3% is gehanteerd, maar volgens de gegevens van het Centraal Economisch Plan 2009 moet voor 2009 worden gerekend met 1,5% en voor 2010 met 0,5%. In totaal dus 2% over die twee jaren, wat dus 1% minder is dan voor 2009 is geraamd. 7. Bij de raming van de salarissen is als basis genomen de laatst vastgestelde CAO voor gemeenteambtenaren, welke per 1 juni 2009 afliep. Voor de salarisstijging daarna is rekening gehouden met 1% (inclusief werkgeverslasten, waaronder de pensioenpremies). Daarnaast is rekening gehouden met de toekenning van normale salarisperiodieken. Voor het meerjarenperspectief is hiervoor een stijging van de loonsom met 0,5% per jaar meegenomen. 8. Afschrijvingslasten over investeringen worden berekend op basis van de nota Waarderen en afschrijven zoals vastgesteld op 5 november 2008. 9. Voor nieuwe investeringen en voor toevoeging van rente aan reserves wordt rekening gehouden met een rentepercentage van 5%. Aan reserves wordt geen rente toegevoegd, tenzij dit nodig is om kapitaallasten te dekken. 10. De berekening van de algemene uitkering uit het gemeentefonds is gebaseerd op de meicirculaire 2009. Bij taakmutaties die leiden tot een aanpassing van de algemene uitkering wordt als volgt gehandeld:  Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor nieuwe taken of uitbreiding van een bestaande taak (inclusief de overheveling van een doeluitkering naar het gemeentefonds) worden in principe geoormerkt.  Extra middelen die aan het gemeentefonds worden toegevoegd voor stimulering van beleid lopen mee in de afweging rond nieuw beleid bij de begroting.  Kortingen op de algemene uitkering in verband met door het rijk geziene besparingsmogelijkheden worden in principe doorberekend in de betreffende budgetten.

Verschillenverklaring Hieronder volgt een analyse op hoofdlijnen van de belangrijkste verschillen tussen de begroting 2010 en de begroting 2009. De (gewijzigde) begroting 2009 kent een saldo van € 248.000 positief, de begroting 2010 € 208.000 negatief. Het verschil van € 456.000 wordt als volgt verklaard. Op programmaniveau is een uitgebreidere verklaring opgenomen.


+ = voordelig - = nadelig t.o.v. 2009

Pagina 156


Salarislasten Kapitaallasten Algemene uitkering Nieuwe uitgaven conform Perspectievennota Ombuigingen conform Perspectievennota Minder onttrokken uit reserves Doorwerking ombuigingen Opbrengst uit heffingen Bijstandsuitgaven Opbrengst bouwleges Diversen Totaal

-35 -225 -394 -435 960 -292 405 86 -500 -200 174 -456

Overzicht van de geraamde incidentele baten en lasten De meeste ramingen in de exploitatiebegroting hebben een structureel karakter. Hierop bestaan enkele uitzonderingen. De leefbaarheidsmonitor (€ 48.000) wordt eens in de twee jaar uitgevoerd en is geraamd voor 2011 en 2013. De oplossing van de bedrijfsvoeringsknelpunten zoals opgesomd in de paragraaf bedrijfsvoering kent ook een aantal incidentele componenten, te weten:  2e directeur: 3 jaar € 150.000  schuldhulpverlening 2 jaar € 150.000, dekking 2 jaar € 115.000  administratief systeem parkeervergunningen: 1 maal € 15.000  verkeersongevallenanalyse: 1 maal € 25.000  dekking uitkering eigen vermogen IZA: € 200.000  dekking algemene reserve (geoormerkte middelen ten behoeve van economische recessie): € 350.000 Daarnaast zijn in het overzicht nieuwe uitgaven de volgende eenmalige uitgaven opgenomen: Vervangingsinvesteringen brandweer Verbeteren verkeers-/parkeersituatie Hoveniersweg Verhoging bijdrage Regio Rivierenland

2x

125.000 100.000 30.000

Andere eenmalige uitgaven ramen we als investering (hetzij via het overzicht nieuw beleid, hetzij via begrotingswijzigingen) of dekken we uit een voorziening.

2 Uiteenzetting financiële positie Jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume Het BBV bepaalt dat voor jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume geen voorzieningen hoeven te worden gevormd. Het gaat daarbij om wachtgelden, vakantiedagen en wethouderspensioenen. Deze verplichtingen dienen wel expliciet in de begroting en meerjarenraming te worden verwerkt. Dit doen wij in onderstaande tabel. Dit betekent ook dat voor dergelijke verplichtingen die geen jaarlijks vergelijkbaar volume hebben wel voorzieningen moeten worden gevormd.


Pagina 157


1. Vakantiegelden 2. Eindejaarsuitkeringen 3. Wachtgelden oud-wethouders 4. Premie wethouderspensioenen Totaal

1.346 829 193 52 2.420

ad. 1: De vakantiegelden zijn gebaseerd op 8% van het brutoloon 2010 ad. 2: De eindejaarsuitkeringen zijn gebaseerd op 5% van het brutoloon 2010 ad. 3 en 4: Deze kosten zijn in de begroting bij programma 9 opgenomen

Investeringen In onderstaande tabel zijn onze vaste activa opgenomen. Onder activa verstaan we investeringen die in het verleden zijn gedaan en nu nog tegen een bepaalde waarde op onze balans staan. In de tabel gaan wij er van uit dat al het onderhanden werk van het lopende jaar per 1 januari a.s. is afgerond. bedragen x € 1.000

Financiële vaste activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa: - met economisch nut - met maatschappelijk nut Totaal

Boekwaarde per 1-1-2010 29.867 6 74.572 3.549 107.994

Bij: Investering

19.726 2.411 22.137

Af: Afschrijving / Aflossing 9.625 2

Boekwaarde per 31-12-2010 20.242 4

3.911 349 13.887

90.387 5.611 116.244

Leningen De volgende tabel bevat onze opgenomen geldleningen. In de loop van 2009-2010 zal waarschijnlijk nog een lening moeten worden opgenomen. Deze is in onderstaand overzicht nog niet meegenomen. bedragen x € 1.000

Opgenomen geldleningen t.b.v. woningcorporaties Opgenomen geldleningen t.b.v. industrieschap Medel Overige opgenomen geldleningen Totaal opgenomen geldleningen

Boekwaarde per 1-1-2010 12.707

Af: aflossing 291

Boekwaarde per 31-12-2010 12.416

Rente

9.000

9.000

0

82

35.849

4.146

31.703

1.408

57.556

13.437

44.119

2.140

650


Pagina 158

De stand en het verloop van de reserves en voorzieningen In de programma's is aangegeven hoe de stand en het verloop van de afzonderlijke reserves is. In de volgende tabel hebben we de totalen van de algemene reserve, de bestemmingsreserves en de voorzieningen opgenomen. Voor de stand per 1-1-2010 is uitgegaan van de begroting 2009, voor de vermeerderingen en verminderingen de cijfers van deze begroting 2010.


Saldo per 1-1-2010

Algemene reserve Bestemmingsreserves Voorzieningen Totaal

2.622 24.759 17.012 44.393

Vermeerderingen Verminderingen conform conform begroting begroting 350 1.592 1.196 1.401 38 2.993 1.584

Saldo per 31-12-2010 2.272 25.155 18.375 45.802

Kerngegevens In onderstaande tabel zijn enkele kerngegevens van onze gemeente opgenomen. Dit zijn tevens de belangrijkste factoren voor de berekening van de algemene uitkering.

Omschrijving

WOZ-waarde woningen WOZ-waarde nietwoningen Inwoners Jongeren (< 20 jaar) Ouderen (> 64 jaar) Huishoudens met laag inkomen Bijstandsontvangers Uitkeringsontvangers Minderheden Leerlingen (V)SO Leerlingen VO Oppervlakte land Oppervlak bebouwing Historische kern Woonruimten Slechte bodem Bedrijven

Eenheid

Werkelijk 2008

€ 1 miljoen € 1 miljoen Personen Personen Personen Huishoudens Personen Personen Personen Personen Personen Hectaren Hectaren Hectaren Woonruimten Percentage Vestigingen KvK

Begroot 2009

Begroot 2010

Begroot 2011

Begroot 2012

Begroot 2013

3.563

3.729

3.809

3.849

3.919

963

980

980

980

980

41.132 10.850 4.993 5.060

41.084 10.770 5.147 5.054

41.298 10.826 5.174 5.080

41.705 10.933 5.225 5.130

41.908 10.986 5.250 5.155

42.264 11.079 5.295 5.199

687 3.011 4.605 715 2.591 3.228 224

721 3.149 4.600 710 2.596 3.228 224

661* 3.089 4.624 713 2.609 3.228 224

754 3.182 4.669 721 2.635 3.228 224

835 3.263 4.692 724 2.648 3.228 224

838 3.266 4.732 730 2.670 3.228 224

14 17.507 32 2.245

14 17.514 32 2.325

14 17.724 32 2.409

14 18.124 32 2.500

14 18.324 32 2.591

14 18.674 32 2.686

* met ingang van 2010 verminderd met 90 klanten die in de AOW zitten en naar de SVB overgaan

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs

Maatschappelijke voorzieningen


01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

3.049.765

Algemene dekkingsmiddelen, onvoorzien en stelposten

00

99.984.086

5.785.854

18.962.454

11.129.894

9.000.360

9.087.912

2.737.001

30.694.912

2.948.860

6.587.073

lasten

omschrijving

99.186.066

313.048

5.832.007

3.688.287

3.423.341

7.394.209

943.372

26.185.929

914.271

1.776.577

48.715.026

baten

rekening 2008

798.019

5.472.806

13.130.447

7.441.607

5.577.019

1.693.703

1.793.630

4.508.983

2.034.589

4.810.495

45.665.261-

saldo

96.460.824

4.847.794

20.015.949

10.983.578

8.279.436

6.520.210

2.161.695

32.043.225

2.969.850

6.218.767

2.420.320

lasten

97.079.414

219.700

5.194.755

3.677.609

3.312.700

4.743.241

1.115.500

26.095.956

699.500

765.480

51.254.973

baten

begroting 2009

618.590-

4.628.094

14.821.194

7.305.969

4.966.736

1.776.969

1.046.195

5.947.269

2.270.350

5.453.287

48.834.653-

saldo

707.500 25.858.084 1.180.916 4.297.681 3.312.700 3.912.607 4.391.450 404.200

2.819.100 32.248.378 1.928.614 7.164.296 8.721.738 11.128.502 19.416.372 5.287.968

97.389.315

1.028.277

6.498.194

97.839.589

52.295.900

baten

begroting 2010

2.626.427

lasten

Programmabegroting 2010 Meerjarig (excl.reserveringen)

nr.

programma


450.274

4.883.768

15.024.922

7.215.895

5.409.038

2.866.615

747.698

6.390.294

2.111.600

5.469.917

49.669.473-

saldo

Pagina 159

11.242.763

19.785.546

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

1.979.279


00

97.679.914

4.884.649

9.195.960

7.153.432

2.163.157

32.157.082

2.581.627

6.536.419

lasten

omschrijving

97.044.296

35.200

4.531.921

3.912.607

3.417.700

4.308.327

1.262.916

25.783.456

707.500

1.028.277

52.056.392

baten

begroting 2011

635.618

4.849.449

15.253.625

7.330.156

5.778.260

2.845.105

900.241

6.373.626

1.874.127

5.508.142

50.077.113-

saldo

97.564.229

4.829.357

20.101.073

11.880.004

9.470.113

7.127.869

2.087.532

31.946.383

2.533.314

6.474.987

1.113.597

lasten

97.161.676

35.200

4.538.469

3.910.107

3.417.700

4.292.814

1.262.916

25.798.576

707.500

1.228.277

51.970.117

baten

begroting 2012

402.553

4.794.157

15.562.604

7.969.897

6.052.413

2.835.055

824.616

6.147.807

1.825.814

5.246.710

50.856.520-

saldo

97.648.552

4.829.173

20.260.227

12.201.884

9.488.664

7.111.039

2.056.236

31.785.733

2.484.333

6.500.602

930.661

lasten

Programmabegroting 2010 Meerjarig (excl.reserveringen)

nr.

programma


97.413.976

35.200

4.545.072

3.910.107

3.417.700

4.281.806

1.262.916

25.806.578

707.500

1.228.277

52.218.820

baten

begroting 2013

234.576

4.793.973

15.715.155

8.291.777

6.070.964

2.829.233

793.320

5.979.155

1.776.833

5.272.325

51.288.159-

saldo

Pagina 161

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

2.679.856


00

5.171.116

15.134

566.519

243.479

1.552.200

46.403

6.458

56.527

4.540

0

lasten

omschrijving

8.463.665

22.670

185.741

235.862

864.649

2.826.685

64.708

199.495

51.333

111.629

3.900.894

baten

rekening 2008

3.292.549-

7.535-

380.778

7.617

687.551

2.780.282-

58.250-

142.968-

46.793-

111.629-

1.221.038-

saldo

2.931.990

0

480.280

302.700

618.348

410.530

51.123

0

0

300.000

769.009

lasten

2.313.400

0

169.256

89.530

0

145.084

74.291

298.329

0

0

1.536.910

baten

begroting 2009

618.590

0

311.024

213.170

618.348

265.446

23.168-

298.329-

0

300.000

767.901-

saldo

Programmabegroting 2010 Meerjarig (reserveringen)

nr.

programma


0 0 0 3.500 174.675 27.032 230.821 0

0 0 218.385 10.425 278.564 0 281.196 0

1.508.341

0

125.000

1.058.067

1.072.313

baten

144.497

lasten

begroting 2010

450.274-

0

50.375

27.032-

103.889

6.925

218.385

0

0

125.000

927.816-

saldo

Pagina 163


Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



00

01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

omschrijving

nr.

programma


1.234.397

0

290.588

0

280.642

10.425

250.173

0

0

125.000

277.569

lasten

1.870.015

0

146.142

34.346

632.842

3.500

74.600

0

0

0

978.585

baten

begroting 2011

635.618-

0

144.446

34.346-

352.200-

6.925

175.573

0

0

125.000

701.016-

saldo

1.376.352

0

297.988

0

273.598

10.425

251.962

0

0

0

542.379

lasten

1.778.905

0

167.920

34.346

786.740

3.500

15.842

0

0

0

770.557

baten

begroting 2012

402.553-

0

130.068

34.346-

513.142-

6.925

236.120

0

0

0

228.178-

saldo

1.635.192

0

304.591

0

263.335

10.425

253.752

0

0

0

803.089

lasten

Programmabegroting 2010 Meerjarig (reserveringen)

1.869.768

0

174.257

34.346

894.784

3.500

0

0

0

0

762.881

baten

begroting 2013

234.576-

0

130.334

34.346-

631.449-

6.925

253.752

0

0

0

40.208

saldo

Pagina 165

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

5.729.621


00

105.155.202

5.800.989

19.528.973

11.373.373

10.552.559

9.134.315

2.743.459

30.751.439

2.953.400

6.587.073

lasten

omschrijving

107.649.731

335.718

6.017.748

3.924.149

4.287.990

10.220.894

1.008.080

26.385.424

965.604

1.888.206

52.615.919

baten

rekening 2008

2.494.530-

5.465.271

13.511.225

7.449.224

6.264.570

1.086.579-

1.735.380

4.366.015

1.987.796

4.698.866

46.886.298-

saldo

99.454.314

4.909.294

20.496.229

11.286.278

8.897.784

6.930.740

2.212.818

32.043.225

2.969.850

6.518.767

3.189.329

lasten

99.454.314

281.200

5.364.011

3.767.139

3.312.700

4.888.325

1.189.791

26.394.285

699.500

765.480

52.791.883

baten

begroting 2009

0

4.628.094

15.132.218

7.519.139

5.585.084

2.042.415

1.023.027

5.648.940

2.270.350

5.753.287

49.602.554-

saldo

707.500 25.858.084 1.180.916 4.301.181 3.487.375 3.939.639 4.622.271 404.200

2.819.100 32.248.378 2.146.999 7.174.721 9.000.302 11.128.502 19.697.568 5.287.968

98.897.656

1.028.277

6.623.194

98.897.656

53.368.213

baten

begroting 2010

2.770.924

lasten

Programmabegroting 2010 Meerjarig (incl.reserveringen)

nr.

programma


0

4.883.768

15.075.297

7.188.863

5.512.927

2.873.540

966.083

6.390.294

2.111.600

5.594.917

50.597.289-

saldo

Pagina 167

11.242.763

20.076.134

Veiligheid

Burgerservice


Mobiliteit


Openbare ruimte

Onderwijs



01

02

03

04

05

06

07

08

09

Programmatotaal

2.256.848


00

98.914.311

4.884.649

9.476.602

7.163.857

2.413.330

32.157.082

2.581.627

6.661.419

lasten

omschrijving

98.914.311

35.200

4.678.063

3.946.953

4.050.542

4.311.827

1.337.516

25.783.456

707.500

1.028.277

53.034.977

baten

begroting 2011

0

4.849.449

15.398.071

7.295.810

5.426.060

2.852.030

1.075.814

6.373.626

1.874.127

5.633.142

50.778.129-

saldo

98.940.581

4.829.357

20.399.061

11.880.004

9.743.711

7.138.294

2.339.494

31.946.383

2.533.314

6.474.987

1.655.976

lasten

98.940.581

35.200

4.706.389

3.944.453

4.204.440

4.296.314

1.278.758

25.798.576

707.500

1.228.277

52.740.674

baten

begroting 2012

0

4.794.157

15.692.672

7.935.551

5.539.271

2.841.980

1.060.736

6.147.807

1.825.814

5.246.710

51.084.698-

saldo

99.283.744

4.829.173

20.564.818

12.201.884

9.751.999

7.121.464

2.309.988

31.785.733

2.484.333

6.500.602

1.733.750

lasten

Programmabegroting 2010 Meerjarig (incl.reserveringen)

nr.

programma


99.283.744

35.200

4.719.329

3.944.453

4.312.484

4.285.306

1.262.916

25.806.578

707.500

1.228.277

52.981.701

baten

begroting 2013

0

4.793.973

15.845.489

8.257.431

5.439.515

2.836.158

1.047.072

5.979.155

1.776.833

5.272.325

51.247.951-

saldo

Pagina 169

Inhoudsopgave programmabegroting

Recommend Documents