INHOUD 1 UIT DE STUURKUIP 2 VAN DE KAMPANJE 3 MEDEDELINGEN UIT HET BESTUUR 5

191 INHOUD

1

UIT DE STUURKUIP

2

VAN DE KAMPANJE

3

MEDEDELINGEN UIT HET BESTUUR

5

VERENIGINGSEVENEMENTEN

5

• De bemanningsbank • Sluisbezoek, verslag van onze jongste verslaggever

REISVERSLAGEN

8

• Met de Witte Beer naar Noorwegen en Jutland (2)

PLANOLOGIE

13

• Beoordelen van beleids- en beheersvisies (2) • Alarmerende berichten staandenmastroute • Kort planologisch nieuws

ZEEMANSCHAP EN NAVIGATIE

17

• ICC nieuwe stijl • Mededelingen

LEDENADMINISTRATIE

18

• Nieuwe leden

TECHNIEK AAN BOORD

21

• Een Zweedse antifouling

ERVARINGEN

22

• Winterzeilen, altijd een belevenis • Bij eb meer geul

VARIA • • • • •

24

Waterhoos variawaterhoos Stom doppie Drinkwaterperikelen Goedkoop bellen Vuurtoren plannen

EVENEMENTENBULLETIN

28

ADVERTENTIES

37

ATTENTIE

38

INFORMATIE VOOR AUTEURS

39

REDACTIE

40 TOERZEILEN 191

1

UIT DE STUURKUIP Marc Couwenbergh

COMMUNICATIE Positieve reacties kregen we op de veranderde Toerzeilen 190. De redactie concludeert dan ook dat de nieuwe omslag en opmaak gewaardeerd worden door de vereniging. De complimenten voor het ontwerp met de golfjes hebben we doorgegeven aan de vormgever van de drukkerij. Voor ons vormen de leuke commentaren een aanmoediging om door te gaan en zorg te dragen dat Toerzeilen kwaliteit blijft bieden. Toerzeilen speelt immers een belangrijke rol in de communicatie in de vereniging. Een vraag van een nieuw lid tijdens de laatste speciale bijeenkomst voor nieuwe leden, onderstreepte dat nog eens: hoe communiceren bestuur en leden met elkaar? Een vraag waarin bezorgdheid doorklonk of er wel voldoende tweerichtingsverkeer in de communicatie is. Via Toerzeilen houden de commissies, regio’s en bestuur u op de hoogte van alle activiteiten, maar ook uw mede-Toerzeilers informeren u over ervaringen en wetenswaardigheden. Of leden uiten hun bezorgdheid over ontwikkelingen in de Waddenzee of in andere vaargebieden waar het immer een lastige zaak is een balans te vinden in de vele belangen die er spelen, inclusief die van toerzeilers. Toerzeilen is dus een echt verenigingsblad. En dat houdt dus in dat ook u uw verhaal dat interessant is voor bestuur en leden kwijt kunt in dit verenigingsblad. Als redactie hebben we natuurlijk wel de taak om uit de veelheid van bijdragen en onderwerpen een prettig leesbare Toerzeilen te maken. En dat betekent in de praktijk dat we soms een bijdrage terzijde moeten leggen, of een punt achter een langlopende discussie zetten. In deze editie blijkt dat zo’n punt bij nader inzien ook slechts een komma kan zijn: nog een keer krijgt uw reacties op de drinkwaterperikelen en de tips voor goedkoop telefoneren. We vragen eenieder wel dringend de geplande inleverdata te respecteren. Die vindt u steeds op de laatste pagina. Hoe informatief en humoristisch verhalen van Toerzeilers kunnen zijn, bewees de heer Dirk Delsman met zijn presentatie van twee lezingen op de afgelopen ledenvergadering. Het eerste ging over hoe destijds een heftig onweer en een op de Hiswa aangeschafte vinding ‘de bananenboot’, die veel meer 2

TOERZEILEN 191

voordelen zou hebben dan een rubberbootje, aanleiding waren voor het zelf bouwen van een stalen schip met een ruim voordek: de Pavane. Het tweede verhaal ging over een in opkomst zijnde bestemming: de kust van Polen. Voor wie het verhaal gemist heeft of het juist allemaal nog eens wil nakijken, kan terecht op de website: http://home.hccnet.nl/d.f.delsman

wegkomen van lagerwal

Klassiek verwaaid Onderhoud aan het schip is de standaardvoorbereiding op een nieuw vaarseizoen. Aangespoord door de positieve verhalen over ‘Melkfett’ of de Nederlandse variant ‘uiervet’, heb ik een ‘proefveldje’ van deze alternatieve antifouling op mijn onderwaterschip gesmeerd. De rest krijgt gewoon dezelfde antifouling als vorig jaar. Maar dat moet nog gebeuren, want ik had ook bedacht dat niet alleen het schip maar ook de schipper zelf toe was aan iets extra’s. Ik had een weekendcursus ‘manoeuvreren’ geboekt aan boord van een 41-voeter. Nu niet direct vergelijkbaar met het eigen schip dat een bescheiden 7,5 meter telt en dat door zijn langkiel ook minder makkelijk draait dan een modern schip met een gewone kiel. Maar al heeft elk schip een eigen vaargedrag, de principes van de ‘kunstjes’ blijven altijd hetzelfde. Het werd een uiter-

mate leerzaam weekend met een wind variërend van 5 tot 7 beaufort die prompt elke misser of zelfs aarzeling bij een oefening afstrafte en je onmiddellijk aan lagerwal deed belanden en de stootrand van het schip zijn onmisbaarheid bewees. ‘Klassiek verwaaid’ luidde dan de laconieke conclusie van de instructrice. Dergelijke netelige situaties zijn goed op te lossen met een lijn aan de achter-

klamp aan de hoge kant van het schip naar een bolder of paal aan die verfoeide lager wal. Vervolgens de motor voorzichtig vooruit en het vermogen opbouwen tot desnoods vol vooruit. En voor de verwaaide schipper openbaarde zich een klein wondertje: en het schip draaide zich weliswaar moeizaam maar niettemin weer vrij en met de punt in de stormwind. Op naar de praktijk van een nieuw vaarseizoen!

VAN DE KAMPANJE Peter Paternotte, voorzitter

EEN DAG UIT HET LEVEN VAN EEN NVvT BESTUURDER De redactiesecretaris attendeerde mij in de pauze van de jongste ALV op de a.s. productie van TZ 191 en het nog steeds ontbreken van mijn ‘gewaardeerde bijdrage’ zoals hij het politiek wist uit te drukken. Derhalve besloot ik daags na de ALV direct in de pen/PC te klimmen en mij ook van deze plicht te kwijten. De voorafgaande week stond reeds in het teken van de voorbereidingen voor zaterdag 27 maart 2004, een vergaderdag met grote intensiteit. Na een kortstondige ziekte vorig weekend – waardoor ik het Voorzittersoverleg (19/3) misliep en vicevoorzitter Ton Verbraak de honneurs moest waarnemen – ging ik woensdag alsnog op zakenreis naar Denemarken en wist al reizende de meeste e-mail van de bestuurscollega’s op te pikken en zo goed mogelijk te beantwoorden. Weer thuis op vrijdag (26/3) werd de avond besteed aan het checken, printen en voor zover nog nodig lezen van de grote hoeveelheid e-mail waarmee de diverse agenda’s voor zaterdag waren gevuld. Zaterdag vroeg (06.00) op om mijn echtgenote van Schiphol af te halen, terugkomend van een drukke werkweek in de USA. Thuis nog net even tijd voor een kop koffie en wat organisatorische afspraken en daarna snel op weg naar AC restaurant de Meern. Aankomst om 09.45, ruim op tijd voor de bestuursvergadering die om 10.00 zou beginnen. Alleen secretaris Arnaud Marks was er al, maar binnen tien minuten was het bestuur voltallig en kon er in de wat overbemeten Rozenzaal de vergadering starten. De meeste agendapunten konden soepel afgedaan worden. Het onderwerp Watersport-

beraad nam wat meer tijd, ook omdat het later op de dag vermoedelijk een staartje zou krijgen. De voorzitter van dit orgaan (waarvan de NVvT lid is) wilde graag even van gedachten wisselen met het NVvT bestuur over de recente ontwikkelingen m.b.t. het nieuwe Convenant (een soort samenwerkingsovereenkomst) waarover binnenkort besloten zou moeten worden. Hij zou vermoedelijk eind van de middag kunnen en dus moest daar even ruimte voor gemaakt worden tussen de Regio & Commissievergadering, het diner en de Nieuwe Ledenbijeenkomst die vooraf zou gaan aan de Algemene Ledenvergadering later op de avond. Verder was in de bestuursagenda het punt ‘Huisstijl’ ingelast. Rudy Volbeda – een enthousiast lid met expertise op dit gebied – zou op verzoek van de PR commissie een tweede presentatie houden over het project ‘Nieuwe Huisstijl NVvT’. Het bleek dat het project sneller en doelgerichter voortgang maakte dan wij verwacht hadden en dat verdere stappen al in beeld kwamen. Ter plekke werd daarom besloten het onderwerp alsnog ook op de agenda van de ‘s middags te houden R&C vergadering te zetten, die daardoor een halfuurtje zou uitlopen……… De bestuursvergadering werd tijdens de lunch afgerond en op tijd waren we terug in de Rozenzaal voor de R&C vergadering. Als eerste de huisstijl presentatie, die zoals verwacht diverse reacties uitlokte van diverse aan logo en kleuren verknochte kaderleden, maar uiteindelijk in zijn algemeenheid werd onderschreven als een stap vooruit. Als we het financieel kunnen trekken zult u er binnenkort meer van zien! Laat ik in elk geval onthullen dat de kern van het NVvT logo – de dubbelfok in blauw met cirkel er omheen – onverkort gehandhaafd blijft. TOERZEILEN 191

3

De R&C vergadering verliep verder volgens plan, waarbij het balanceren tussen informatie, consultatie en opinievorming weer volop aanwezig was. Als je zo’n jaar of 14 aan de andere kant van de tafel hebt gezeten is het aardig te constateren dat je dezelfde verbale en non-verbale reacties kunt waarnemen die je in het verleden zelf demonstreerde. Het verenigingskader is de motor van de vereniging en daar zit ook de kennis en de kunde over alles wat de NVvT aangaat. Tegelijkertijd is de organisatie zo ingericht dat de leden een bestuur hebben benoemd en dat de commissies/projectgroepen e.d. door dat bestuur zijn ingesteld om zich in staat te stellen haar taken uit voeren, strikt genomen een verlengstuk van het bestuur. De commissievoorzitters zijn officieel dan ook ‘commissarissen van het bestuur’. Door de aard en omvang van de NVvT betekent dat in de praktijk dat de commissies met een grote mate van zelfstandigheid kunnen en moeten opereren. Het handhaven van de samenhang en consistentie in de grote NVvT organisatie is daarmee een belangrijke bestuurstaak en goede contacten met de commissies, projectgroepen andere verenigingsfunctionarissen zijn daarvoor essentieel. Wat mij betreft een belangrijk aandachtspunt voor de nabije toekomst.

Terug naar zaterdag 27 maart 2004. Om 16.30 uur waren we klaar met de R&C vergadering en was het tijd voor wat napraten en zaken doen tussen commissies en bestuurders, gevolgd door een drankje en een buffet maaltijd. Zoals verwacht kwam de voorzitter van het Watersportberaad rond die tijd langs en werd door een kleine bestuursdelegatie met hem van gedachten gewisseld over de actuele ontwikkelingen en de NVvT visie terzake belangenbehartiging. Dit krijgt ongetwijfeld nog een vervolg later dit jaar als de definitieve besluitvorming inzake het Watersportberaad is afgerond. Er was nog net tijd voor een snel buffethapje en dan weer naar boven voor de ontvangst van de nieuwe leden. Een veertigtal was verschenen en een geanimeerd programma werd onder leiding van José Kuijsters opgevoerd. Welkomstwoord van de voorzitter, een presentatie van de regiocoördinator over alles wat de vereniging te bieden heeft en ‘hoe het werkt’ en daarna een panel van regio’s en bestuursleden dat vragen uit de zaal beantwoordde. Het was duidelijk dat de speciale bijeenkomst op prijs werd gesteld. Net op tijd voor de 4

TOERZEILEN 191

baken op website Pavane start van de Algemene Ledenvergadering was deze afgewikkeld, de reguliere ‘vergadertijgers’ kwamen al binnenlopen tijdens het panel. De ALV agenda was relatief eenvoudig met de verslagen van secretaris, regiocoördinator en penningmeester (financieel jaarverslag en balans 2003), die allen werden geapprecieerd en geaccordeerd, de laatste na instemming van de kascommissie. Een bijzonder punt was het uitspreken van dankwoorden aan twee medebestuurders. Frits Birkhoff nam afscheid van de Woudschotencommissie na gedurende een reeks van jaren zeer actief aan dit continu succesvolle instructieweekend te hebben meegewerkt. Ton Verbraak nam afscheid als voorzitter van de Uitertoncommissie, na een periode van groei en bloei van het NVvT zeezeilen die niet in het minst aan zijn inzet en kundigheid te danken is geweest. Als laatste punt voor de rondvraag werd nog formeel instemming van de ALV gevraagd en verkregen met betrekking tot het besluit tot royeren van een lid op grond van onaanvaardbaar gedrag. Het betrokken lid kwam – in tegenstelling tot zijn dreigende brieven in dit verband - niet opdraven om de vergadering op stelten te zetten, wat dat betreft een soort anticlimax. Al met al een uiterst zeldzame gebeurtenis die wij hopelijk niet weer mee zullen maken. De rondvraag leverde geen bijzondere discussies op zodat ik de vergadering slechts 10 minuten te laat kon afsluiten en wij over konden gaan tot het hoogtepunt van de avond.

Welbekend toerzeiler en NVvT lid Dirk Delsman was gevraagd wat te vertellen over het ontwerp en de bouw van zijn bijzondere zeiljacht ‘Pavane’ (een stalen knikspant met ophaalbaar midzwaard van 35 voet lengte) en iets over de tochten die hij en zijn echtgenote Martha daarmee in de Oostzee hadden gevaren. Een perfecte dia (beamer) presentatie met schitterende foto’s en kaartfragmenten werd op onnavolgbare wijze door Dirk gehouden. Hoewel de boot al weer zo’n 20 jaar bestaat en de tochten waarover hij sprak al weer zo’n 6 jaar geleden waren, was het net of het vandaag aan het gebeuren was en hij er nog net zoveel plezier in had als toen. Het enthousiasme was echt en vond weerklank bij het publiek. Als u interesse hebt in zijn verhalen

kunt u ook op de website http://home. hccnet.nl/d.f.delsman/ het een ander over het nautische wel en wee van de familie Delsman vinden. Het verhaal dat hij bij deze gelegenheid vertelde, de tocht naar de Poolse kust en terug naar huis via Bornholm en Arhus staat niet op zijn site, maar de andere tochtverhalen die er wel op staan zijn evenzeer de moeite waard. En kort dankwoord en een verdiende fles met iets lekkers en bloemen voor echtgenote Martha besloten de avond. Na even kort napraten was ik om 23.45 thuis alwaar mijn echtgenote nog klaarwakker van de jetlag rondliep en nog fut had voor een terugblik op haar week en mijn dag, zodat we de cirkel konden sluiten.

MEDEDELINGEN UIT HET BESTUUR Redactie

NIEUWE BESTUURSLEDEN REGIO NOORD Voorzitter van Regio Noord, Jan Kikkert, meldt dat het bestuur van deze regio is uitgebreid. Na het vertrek van Ids Witteveen was het noodzakelijk dit bestuur weer op sterkte te brengen.

De nieuwe bestuursleden zijn: – Johanna Visser uit Havelte, zeilend in een Nordborg – Piet Plantiga uit Joure, zeilend in een Hallberg Rassy. Regio Noord vindt het bijzonder fijn weer een vrouw in het bestuur te hebben.

VERENIGINGSEVENEMENTEN Ruud Lichtveld, Commissaris Bemanningsbank

DE BEMANNINGSBANK Een van de meest bijzondere activiteiten van de NVvT is de bemanningsbank. Erelid en commissaris Ruud Lichtveld spant zich al jaren in om vraag en aanbod van schippers en opstappers op verantwoorde wijze aan elkaar te koppelen. Om dat te kunnen blijven doen, is regelmatig een actualisering van de gegevens nodig. Dus graag een update van uw inschrijving naar de bemanningsbank.

Algemeen De bemanningsbank is één van de oudste NVvT activiteiten. Het doel is tweeledig: 1) het biedt clubgenoten de kans om ervaring op te doen aan boord bij meer ervaren schippers; 2) schippers die onderbemand zijn, kunnen hun crew aanvullen. De NVvT vindt het van belang dat op deze manier ervaringsoverdracht en veiligheid

hand in hand gaan. Nog onlangs heeft het bestuur dan ook doelstelling en werkwijze van de bemanningsbank opnieuw onderschreven. Maar een en ander is geheel afhankelijk van het aantal schippers dat bereid is om een clubgenoot mee te nemen (de plaats biedende schipper) en van hen die aanvulling van hun bemanning zoeken (de vragende schippers). Nou beste clubgenoten, wat let u om ook eens een medelid mee te nemen? Wilt u plaatsbiedende schipper zijn, of bent u TOERZEILEN 191

5

een vragende, bel de bemanningsbank 079321 38 12. U vermeldt eventuele voorkeur met betrekking tot ervaring, leeftijdsgroep, enzovoort. Wij geven u informatie over die opstappers die aan uw wensen voldoen, waarna u zelf kiest met wie u verder in zee wilt gaan. De schipper opent dus zelf het contact met de aspirant-opstapper. Ook de verdere afspraken gaan uiteraard rechtstreeks tussen schipper en opstapper. Denk er wel aan om vóóraf goede en duidelijke afspraken te maken, ook over kostendeling eventueel. Het enige wat de vereniging van u vraagt is om uw bevindingen terug te koppelen. Dan blijft die bemanningsbank langer up-to-date. Zo, laat de stroom van aanmeldingen nu maar komen.

NB In verband met in de praktijk gebleken misbruik (opstappersgegevens buiten de vereniging, commercieel gebruik, privacy inbreuk) is het NVvT-beleid om géén lijst van opstappers te publiceren maar schippers op aanvraag te informeren. Een kort mondeling contact bevordert bovendien een goede ‘match’.

Opstappers, let op! Het opstappersbestand is aan het verouderen. De laatste update is bijna drie jaar oud. Inmiddels hebben veel opstappers hun ervaring behoorlijk uitgebreid. Van anderen wijzigde het adres of het telefoonnummer terwijl enkele opstappers geen interesse meer schijnen te hebben. Tijd dus voor een grote schoonmaak, de bezem moet door het bestand. Dat betekent dat alle huidige inschrijvingen worden geschrapt en dat iedere aspirant-opstapper zich opnieuw moet aanmelden met zijn recente gegevens. Sorry voor dit extra werk maar troost u met de gedachte dat het voor mij nog veel meer extra werk betekent. Bovendien is het in uw eigen belang dat we over actuele gegevens beschikken..

Wat moet u doen? Om u als opstapper in te schrijven heb ik het volgende nodig:

Naam: Voornaam: Geboortejaar en geslacht: Lidmaatschapsnummer: Adres: Tel.:

Zeilervaring Aantal vaardagen (geschat): Vaargebied: als schipper als bemanning: Plassen: Rivieren, Zeeuwse stromen IJsselmeer Waddenzee KustOpen zee /oversteken Overige info: (nautische diploma’s -cursussen, -vaardigheden). Gewenste vaargebied(en): Aanmelden kan schriftelijk bij R. Lichtveld, Collinsland 26, 2716 CJ, Zoetermeer of via [email protected]. Opstapmogelijkheden zijn geheel afhankelijk van het aantal schippers dat zich tot de 6

TOERZEILEN 191

bemanningsbank wendt. Ik hoop op een flinke toename want het is nu veel te magertjes. Daarom ook dient de bemanningsbank (voorlopig) niet te worden gebruikt als wervingsargument.

Extra Zoals u begrijpt is de algemene bemanningsbank er voor iedere NVvT-er die bemanning nodig heeft of gewoon een medelid zijn ervaring aanbiedt. Dat kan zijn voor een enkel dagtochtje, of voor een langdurige zeiltocht, of een permanente zeilmaat. Naast de algemene bemanningsbank is er nog een extra mogelijkheid. Die geldt voor een paar specifieke activiteiten, te weten de Lowe-

stoft-, de Whitby- en de River Orwell-rally en natuurlijk de Zeemancipatiedagen. Bij deze tochten wordt de vraag-aanbod koppeling door de betreffende organisatoren geregeld. Aspirant-opstappers voor die tochten moeten zich dus dáár rechtstreeks melden. Let op de tochtaankondiging in de evenementenlijst van Toerzeilen. Clubgenoten, ik zie uw aanmeldingen graag tegemoet.

Senne Verpoorten (12 jaar)

BEZOEK SLUIS- EN STUWENCOMPLEX HAGESTEIN Met trots presenteert de redactie dit verslag van Senne over het bezoek aan het sluizen complex bij Hagestein. Een informatief uitstapje tijdens de wintermaanden. Op een ijskoude besneeuwde ochtend, in de buurt van Utrecht-Hagestein, kon je ergens een lekker kopje koffie drinken. Waar? Aan het sluis- en stuwencomplex van Hagestein. Om 10.00 uur begon de rondleiding, gegeven door een vriendelijk man (hij was vroeger aardrijkskunde-docent, maar ook schipper). Hij begon over de bedoeling van het complex van stuwen en sluis. Het voornaamste is dat de drie complexen van Driel, Amerongen en Hagestein, die op de NederRijn en Lek liggen, ervoor zorgen dat Nederland niet overstroomt (nogal logisch) en om de waterstand van de Neder-Rijn, Waal en IJssel op peil te houden voor de scheepvaart. Als de stuw van Driel wordt gesloten stroomt het water van de Rijn naar de IJssel en de Waal, de andere complexen zorgen dat het waterpeil op de Neder-Rijn in stand wordt gehouden. De rondleider liet ons een paar filmpjes zien over zijn eigen sluis- en vaarervaringen en over de complexen.

schuif is gemaakt uit plaatstaal. Er zijn vier elektromotoren per schuif die zich in de torens bevinden. Elke motor heeft een kracht van, jawel, drie pk, natuurlijk met een enorm tandwielensysteem. De vizierschuiven kunnen ook met de hand worden geheven. De vizierschuiven kunnen in tweeënhalf uur opgeheven worden. Elke vizierschuif kan ook een stukje omhoog geheven worden om toch wat water door te laten; De twee landhoofden: dat zijn de twee stukken land waar de vizierschuiven op vastzitten. Op elk landhoofd staat dus een toren. In elk landhoofd is er een vissluis voor schubvis en een hellende goot voor glasaal. Aan de onderkant (niet de kant van de sluis) is men momenteel in Hagestein een soort haarspeldbocht aan het maken waarlangs de vissen ook kunnen zwemmen; De vier torens: er zijn twee torens per vizierschuif nodig om deze omhoog te trekken; in de torens zit het hijsmechanisme van de vizierschuiven;

Voor de techneuten: Een stuwcomplex bestaat uit de volgende delen:twee ‘vizierschuiven’, twee landhoofden, twee torens twee per vizierschuif en een middenpijler; Nader bekeken: de twee vizierschuiven: een vizierschuif is een halfcirkelvormige boog of klep (noem het zoals je wilt) die over de boogzijde van de torens heen rolt als een vizier van een ridderhelm (vandaar de naam). Elke vizierschuif rust op een betonnen drempel onder water op de stuwvloer. Een vizierschuif is negen meter hoog en keert als deze gesloten zijn vierenhalve water. Een vizier-

De torens TOERZEILEN 191

7

De sluis De middenpijler: deze heeft een hoogte van twaalf meter boven de stuwvloer en is twaalfenehalf meter breed. In de middenpijler zitten onder andere de volgende dingen: spoelriolen om de assen van vuil vrij te maken, een cilinderschuif om kleine hoeveelheden water door te laten en een waterkrachtcentrale die door stroming wordt aangedreven; Naast elke stuw is een sluis gebouwd om de scheepvaart door te laten bij gesloten vizierschuiven. Deze sluizen konden in tweeen worden verdeeld (voor bijvoorbeeld kleinere schepen). De volledige lengte bedraagt 242 meter. Nou, dat was wat het technische betreft. Even terug het verhaal opnemen: na de uitleg en de filmpjes begon de rondleiding. We werden in twee groepen verdeeld. Onze groep ging de torens eens wat nader bekijken. We klommen omhoog langs een wenteltrap. Duizelig aangekomen stonden we wat verbaasd te kijken: wat een mooi uitzicht! Zoveel sneeuw! Spijtig van de mist. Binnen in de toren zagen we het mechanisme. Erg groot! Maar met zo’n kleine motor… drie pk.

Terug beneden gingen we in een lift en die bracht ons in een tunnel onder de stuwen. Als de stuwen open zijn is die tunnel de enige verbinding met de andere oever. Aan de andere oever aangekomen, naar boven gegaan met een lift, gingen we eens op die vizierschuiven staan. Best eng, val er maar eens in. Nadat we dat hadden gedaan kwamen de twee groepen terug samen en gingen we Leo, de sluismeester, eens bezoeken. Die gaf ons de uitleg wat er allemaal gedaan moet worden als sluismeester. Hij moet ook, als het nodig is, de vizierschuiven openzetten of sluiten. Een vriendelijke man. Na alles eens goed bekeken te hebben kwam het einde eraan. De sluismeester en de rondleider kregen allebei een cadeau voor de interessante ochtend. Er werd nog wat nagepraat en toen vertrok iedereen. Dat was een erg leuke dag voor mij. Ik hou wel van sluisjes kijken! En wie wat meer wil zien dan op deze foto’s moet zelf maar eens gaan kijken!

Samen op de vizierschuif

REISVERSLAGEN Antoinette en Maarten van Agt

MET DE WITTE BEER NAAR DE WESTKUST VAN NOORWEGEN EN WESTKUST JUTLAND (2) Antoinette en Maarten van Agt zeilden de afgelopen zomer naar bestemmingen op de zuidwestkust van Noorwegen en keerden terug via de westkust van Denemarken. In de vorige editie van Toerzeilen lazen we over fjorden en machtige rotsen. Hier volgt deel 2 dat begint met een uitgestelde oversteek terug naar Denemarken en verwarring over parkeermeters.

Zaterdag 26 juli Mandal Als we ‘s morgens vroeg het weerbericht op de navtex lezen is de voorspelling even slecht 8

TOERZEILEN 191

als het bericht wat we even later op de radio horen: Z 6/7 met regen. Nu niet bepaald weer om over te steken naar Denemarken.

Helgoland in Duitse bocht We hebben enige jaren eerder ervaren hoe huizenhoog de golven langs de kust van Noorwegen kunnen zijn bij aanlandige wind. We besluiten te blijven liggen en maken een wandeling over de Urania heuvel met een mooi uitzicht over de stad. Bij terugkomst krijgen we een discussie met de havenmeester dat we havengeld moeten betalen via de parkeermeter. De aanwijzingen staan in het Noors hoe dit in zijn werk gaat en samen met het slechte Duits en iets beter Engels van hem snappen we er nog niets van. We trekken een kaart, maar na enige tijd stelt de havenmeester dat wij een ticket voor een auto hebben getrokken. Het blijkt dat de betaalautomaat (alleen met creditcard te betalen) een combinatie is voor auto parkeren en ligplaatsgeld. Uiteindelijk laten we hem maar de kaart trekken en begrijpen we dat als we vertrekken alleen maar de creditkaart er nog eenmaal in moeten stoppen. Gelukkig bleek ook de afrekening van onze bankrekening later ook in orde. Ons advies is dus om bij aankomst in Mandal niets te doen tot de havenmeester komt controleren en dan pas in actie te komen.

Zondag 27 juli Mandal Het weerbericht geeft nog steeds ZO 6 en we besluiten nog maar even af te wachten. Het waait inderdaad stevig als we naar de ingang van de haven wandelen. Onderweg gaan we langs de VVV (tevens internetcafé) en vinden een leuke wandelroute langs het strand. Mandal heeft als een van de weinige steden een aantal mooie zandstranden met daarachter bossen waar je heerlijk kunt wandelen. Overal zijn mooie wandelpaden en vele zwemsteigers met ook speciale hellingbanen voor invaliden. We gingen door het bos terug en raakten verzeild bij een soort als café ingericht landhuis waar een club voor Amerikaanse oldtimers een bijeenkomst hield, je waande je weer terug in je eigen jeugd. Eenmaal terug op de boot gaat het weer regenen dus tijd voor een boek. Als we ‘s avonds het weerbericht horen met ZW 4/5 besluiten we vroeg te kooi te gaan om maandagochtend vroeg te kunnen vertrekken.

Maandag 28 juli (afstand 92,1 sm) Mandal - Thyboron We worden om 05.00 uur wakker en de wind TOERZEILEN 191

9

komt uit de goede richting! Je merkt er eigenlijk niets van in de haven van Mandal, maar op de heuvel aan de overkant van de boulevard is een grote windroos in de vorm van een boot, waaraan je de windrichting kunt zien. Eenmaal buiten valt de golfslag mee en met een ZW 4/5 en af en toe 6 gaan we met een gemiddelde van 7 knopen richting Thyboron. Tegen 18.00 uur lopen we de haven van Thyboron binnen. De haven heeft een prima kade, een vriendelijke havenmeester, een goede supermarkt, maar dat is dan ook alles. Het dorp stelt verder niets voor en overal hangt een penetrante vislucht. Wel is er een mooi strand om te baden. Kortom je ligt er prima, komt aan je natje en je droogje en kunt naar het strand en dat is het dan. Ik kan me niet voorstellen dat mensen hier uit vrije wil gaan wonen.

Dinsdag 29 juli (afstand 67.1 sm) Thyboron –Hvide Sande We zijn voornemens om 06.00 uur te vertrekken naar Hvide Sande, maar het pakt anders uit. Nog in de havenuitgang begint de motor te sputteren en we kunnen net de kade bereiken als hij er helemaal mee stopt. Als eerste natuurlijk het voorfilter gecontroleerd, echter hierin vinden we niets. Dan eerst maar eens de toevoerslang naar de tank gedemonteerd om door te blazen. Als ik dit doe lukt dit eerst niet tot er een propje siliconenkit uit komt. Dit was dus de boosdoener. Vermoedelijk is dit losgekomen van de pakking van het inspectiedeksel wat we in het voorjaar los hebben gehad om de hopen bacteriën uit de tank te halen. Nog geluk dat het niet op zee gebeurd is, dan word je bij zo’n reparatie gegarandeerd zeeziek. Na alles weer te hebben gemonteerd kunnen we met een gezonde dieselsmaak in de mond weer vertrekken. De wind is zuid en zwak zodat we moeten opkruisen en niet al te snel vorderen tegen de avond krijgen we er genoeg van en na anderhalf uur motoren lopen we de haven binnen. De haveningang is ondiep en smal en met de nu zwakke wind loopt er al een aardige deining, wat moet dat niet zijn als er een forse westenwind staat? Mij niet gezien. Zelfs bij een matige wind zou ik al twijfelen. In de haven zelf liggen er twee primitieve steigertjes in de zuidelijke Vissershaven bij de visafslag. Waar je je havengeld moet betalen is ook helemaal niet duidelijk, dus maar niet. Het plaatsje zelf is redelijk klein met wel een goede supermarkt en voldoende restaurants. Ook op het strand kun je prima een dag doorbrengen. 10

TOERZEILEN 191

Woensdag 30 juli (afstand 70.5 sm) Hvide Sande - Esbjerg We worden vroeg wakker en de wind giert weer vanuit het zuiden. Daarom blijven we maar weer lekker in onze kooi en staan pas om 09.00 uur op. We doen inkopen in de supermarkt, maar als we weer bij de boot komen is de wind behoorlijk afgezwakt, zodat we besluiten alsnog te vertrekken naar Esbjerg. We kennen uit vorige tochten de aanloop en vinden dat we het nu ook maar in het donker moeten kunnen vinden.. De haven uit geeft geen probleem, hoewel ook nu nog op de drempel een behoorlijke deining staat. We zetten de zeilen en kruisen weer naar het zuiden. Na enige tijd neemt de wind zoveel af dat we maar de motor bijzetten om naar de eerste ton van de doorvaart door het Horns Rev te varen. Het zicht is zeer matig en met de radar bij is het toch puzzelen. Dit wordt veroorzaakt door de vele windmolens op het rif, waardoor de echo van de eerste ton in het niet valt bij de echo’s van de windmolens. De doorvaart is bij de zwakke wind simpel, je moet alleen letten op de sterke dwarsstroom over de geul dus continu voor en achter je kijken of je nog in de geul blijft. Na het passeren van de geul direct aangestuurd op de uiter van Esbjerg. Het is net donker als we daar aankomen en voor alle zekerheid melden we ons maar bij ‘Port Control Esbjerg’, die ons tevens vertelt dat de jachthaven in het tweede dok is gelegen. De hele invaart kun je je oriënteren op geleidelichten, behalve als je bijna binnen bent en na de punt van het eiland Fanø een haakse bocht moet maken naar de jachthaven. Hier ging het dan ook bijna mis en werd het snel ondiep. Maar gelukkig is ook nu weer ons ophaalbaar midzwaard een zegen. De aanloop van de jachthaven zelf kan weer gevonden worden met behulp van geleidelichten. De haven zelf is primitief maar netjes ingericht. Wel moet je erop letten dat je niet op de drijvende golfbrekers vaart bij de koppen

van de drijvende steigers, deze liggen namelijk bijna geheel onder water. Al met al meren we om 11.30 uur aan en we zijn er toch wel een beetje trots op het weer te hebben geklaard.

Donderdag 31 juli (afstand 2,3 sm) Esbjerg - Fano We worden op een luxe tijd wakker, 9 uur in de ochtend. We besluiten eerst even de stad in te gaan, maar dat valt tegen. Je moet vanuit de haven een eindeloze wandeling maken om van het havengebied af te komen. Hoewel er best een aantal toeristische attracties zijn in Esbjerg, zijn ze geen van allen op loopafstand. Om 10.00 uur gooien we dan ook los om naar het tegenover gelegen eiland Fano te varen. Tegen laag water lopen we de haven aan. Vanaf de kade wordt heftig gezwaaid en vertelt dat we nu beslist niet kunnen binnenlopen omdat er misschien maar één meter water staat. Gewaarschuwd varen we voorzichtig verder naar eerst roer en zwaard te hebben opgehaald. We halen het net en over de grond schurend leggen we vast aan de eerste steiger die we te pakken kunnen krijgen. Dit is in ieder geval geen haven voor kieljachten. Het eiland is erg toeristisch maar wel heel erg leuk. Van een pittoresk dorpje aan de haven, waar je je best enige tijd kunt vermaken, is het ongeveer één uur lopen naar het strand. Het strand zelf is immens breed, waarbij de auto’s en zelfs de bus tot bijna aan het water rijden. Hier zijn we lekker gaan zwemmen en daarna terug gewandeld naar de haven. Het eiland is een echte aanrader.

Vrijdag 1 augustus (Afstand 45,7 sm) Fano- List op Sylt ‘s Morgens om 06.00 uur lopen we uit naar zee met bestemming List op Sylt. De wind is ZW 4 en op de motor varen we naar zee. Onderweg komen we nog een visserman tegen die een collega aan een lange lijn sleept. De sleep giert enorm over de geul heen en weer en we begrijpen uit de gesprekken tussen de visser en Port Control, dat ze het schip in het kanaal hebben opgepikt zonder een spoor van de bemanning. Je vraagt je dan af wat er dan toch gebeurt zou kunnen zijn. Bij de uiterton hijsen we de zeilen en varen in twee slagen naar de uiterton bij List. Ook hier is het ondiep op de drempel en staat er behoorlijk swell, geen aanrader bij hardere westelijke winden. Eenmaal het eiland voorbij moet je ineens haaks om naar de kleine haven van List. In de haven is wei-

nig plaats voor jachten, maar omdat het weekend is kunnen we afmeren naast het milieucontrole vaartuig dat in het weekend stilligt. De diepte is overigens ruim voldoende voor keiljachten, ook bij laagwater. Aan de haven is het levendig met wat restaurants en kramen. Als je de hoofdweg naar het zuiden afloopt ben je na twintig minuten bij de noordelijkste supermarkt Spar van Duitsland. Ook een cashpoint is hier in de nabijheid. In de supermarkt zijn de prijzen weer eens normaal en kunnen we weer eens normaal inkopen doen en ook de wijn is weer betaalbaar. Hoewel List in de pilots als saai wordt betiteld, vinden wij het best leuk. Jammer dat het tegen het eind van de middag gaat regenen, wat ons doet besluiten aan boord van een lekker glas te gaan genieten.

Zaterdag 2 augustus (afstand 40,3 sm) List - Hornum Weer vroeg op om met uitlopend tij weer aan de wind naar zee te zeilen. Hoewel het maar ZW 4 is stampt het behoorlijk op de drempel en krijgen we water aan dek.. We steken aan de wind een stuk richting west de zee in om daarna overstag te gaan richting de uiterton van Hoteknopf weer naar binnen te gaan en om de haven van Hornum rond 14.00 uur binnen te lopen. Ook hier is weinig plaats om te liggen, maar we meren af achter een andere zusje, een OVNI 43 die reeds enkele jaren ouder is. De eigenaar vertelt dat hij haar heeft opgeknapt nadat de vorige eigenaar er een wereldreis mee heeft gemaakt. Het plaatsje zelf stelt niet veel voor en de supermarkt, ook een Spar, is er aanzienlijk duurder. Wel is hier het strand veel dichter bij, maar wij vonden het hier niet prettig om te zwemmen omdat de oever erg steil het water in liep. Ook was het strand veel netter geworden als bij ons bezoek twintig jaar geleden, een naaktstrand was het niet meer.

Zondag 3 augustus (afstand 40,1 sm) Hornum - Helgoland Om 07.00 uur gooien we de trossen los en gaan met de stroom mee richting Helgoland. De wind is wat westelijker gedraaid en met een lopend windje komt rond 12.00 uur de rode rots in zicht. Rond 14.00 uur kunnen we afmeren in de haven. Helgoland zelf is nog steeds hetzelfde; drommen toeristen die zich verdringen voor de ‘tax-free shops’ die goedkoop beweren te zijn. Je moet goed opletten of je niet te veel betaalt voor de drank en wat meer afgelegen winkeltjes zijn behoorTOERZEILEN 191

11

lijk goedkoper. We zijn uiteraard het eiland rondgewandeld en de westzijde blijft imposant met al die nestelende krijsende vogels tegen de rotsen. Het havenreglement is een hoofdstuk apart. Het kantoor om te betalen is dicht vanaf zondag 12.00 uur tot 07.30 uur maandagochtend. Dus we kunnen niet gaan afrekenen. Als we echter de volgende morgen om 06.00 uur vertrekken is het kantoor dicht, maar wil de havenmeester ons in zijn beste ‘autoriteiten’ Duits terugroepen. Heeft hij even pech, we spreken alleen Engels en trouwens we gaan toch niet het tij laten verlopen omdat meneer pas de kassa om 07.30 uur opent. We rekenen de volgende keer wel af.

Dinsdag 5 augustus Borkum We hebben de hele dag een fietstocht gemaakt over het eiland. Zo zie je het eiland met heel andere ogen dan dat je alleen in het havengebied blijft. Een groot deel van het eiland is een natuurgebied dat natuurlijk conform de Duitse ‘grundlichkeit’ in diverse zones is verdeeld waar weer andere voorschriften gelden, zodat we door de bomen het bos niet meer zien. Als goede Nederlanders letten wij hier niet zo op, maar alles loopt wel los. Men is gewend dat iedereen zich stipt aan de regels houdt en controle is er niet en die enkele nonchalantere Nederlander valt niet op.

Maandag 4 augustus

Woensdag 6 augustus t/m zaterdag 9 augustus

(afstand 65,9 sm) Helgoland – Borkum We moeten vroeg vertrekken omdat we bij Nordeney het wad op willen en dan binnendoor over het wad Borkum willen aanlopen. Na de soap met de havenmeester motorzeilen we richting Duitse kust. Wat later trekt de wind pas aan. We passeren de ‘shipping line ‘ en rond de middag bij ingaande stroom varen we tussen Nordeney en Juist het wad op het lukt ons voor vallend tij onder Borkum door te varen naar de oude marinehaven waar nu de gastenhaven ‘Burkana’ is gevestigd. Deze haven is prima aan te lopen en je ligt er rustig. Nog steeds zijn de beheerders gezellige Limburgers, die een gemoedelijke sfeer weten te scheppen. Ze hebben een kleine kiosk en verhuren fietsen. Broodjes voor het ontbijt zijn ‘s avonds te bestellen. Na het diner borrelen we nog wat met de buren en we nemen het plan op morgen een dag op Borkum te gaan fietsen.

(105,4 sm) Borkum – Ameland – Den Helder Vroeg in de ochtend gooien we los in Borkum met het plan naar Terschelling te gaan. Maar nu krijgen we te maken met de Nederlandse bouwvakvakantie. Als we bij Ameland zijn menen we te horen dat Terschelling te vol is en gesperd voor jachten. Als we de Brandaris oproepen blijkt dit inderdaad zo. We roepen dan maar kustwacht Ameland op en die vertelt ons dat er nog wel plaats is in Nes op Ameland. Dus maar op naar Ameland waar we twee dagen blijven. Op vrijdag gaan we buitenom naar het Stortemelk en gaan dan binnendoor direct door naar Den Helder om daar vrijdagavond aan te komen. Zaterdag schoon schip gemaakt en alle kleine reparaties gedaan, want er gaat altijd wel wat kapot na zo’n lange trip. We kunnen weer terug zien op een geslaagde vakantie naar een eindbestemming waar we nog niet waren geweest.

12

TOERZEILEN 191

PLANOLOGIE Wim Piet van Erven Dorens

HET BEOORDELEN VAN BELEIDS- EN BEHEERSVISIES (2) Strategische beleidsvorming In het vorige artikel eindigden wij met de vaststelling, dat een goed beleidsplan door een proces van strategische beleidsvorming wordt voorafgegaan. In bijgaand schema is dit proces - sterk vereenvoudigd - weergegeven.

Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu zou bijvoorbeeld voor Milieubeheer kunnen stellen: Duurzaam schone lucht, schone grond en schoon water.

Doelstellingen en subdoelstellingen Met de ‘missie’ kan men op zichzelf niet zoveel, maar men kan er wel een aantal doelstellingen mee formuleren, zoals bijvoorbeeld in het geval van het Ministerie voor VROM: ‘Duurzaam schoon water’. Dan rijst de vraag: ‘Wat is eigenlijk schoon water?’. Men moet dat nader preciseren aan de hand van kennis van het watersysteem en de invloeden, die de verschillende verontreinigingen op de natuur hebben. Zo komt men tot een reeks van doelstellingen namelijk maximaal toelaatbare concentraties voor schadelijke stoffen (keukenzout, PAC’s, PCB’s, koper, tin, nitraten, fosfaten etc). Vervolgens dient men de bronnen van deze verontreinigingen te identificeren en te kwantificeren, zodat de meest effectieve maatregelen voor verbetering kunnen worden bepaald. Enzovoorts. Er ontstaat een hele kerstboom van doelstellingen en subdoelstellingen, die overigens nooit als zodanig worden gepubliceerd.

Missie

Interne en Externe Analyse

Een organisatie, onderneming of departement begint strategiebepaling met het definiëren van haar missie. Dat is een zeer globaal antwoord op de vraag: ‘Waartoe zijn wij op aarde ?’ Een mooi voorbeeld is de missie van Nokia: Connecting people’. Shell, een van de voorlopers van strategische beleidsvorming, had aanvankelijk zoiets als: petroleumwinning, -transport, -verwerking, en distributie. Later werd dit: mijnbouw, transport, verwerking en distributie. En men nam Billiton (tin, aluminium) over. Weer later concentreerde men zich weer op de core-business en werd het: energievoorziening. Billiton werd weer verkocht en activiteiten in zonneenergie werden toegevoegd. U ziet dat de missie een grote invloed kan hebben op het beleid en de activiteiten. Sommige ondernemingen komen met uitgebreide mission statements waarbij vaak het kernachtige verloren dreigt te gaan.Van de overheid zijn mij geen expliciete mission statements bekend, hetgeen is te betreuren. Het Ministerie van

Bij het bedenken van beleidsmaatregelen om de doelstellingen te bereiken, moet men die toetsen, zowel intern bij de beleidsvoerende autoriteit als extern in de samenleving. Interne analyse levert sterkten en zwakten op; wat kan de beleidsvoerder wel en wat niet. Externe analyse levert kansen en bedreigingen op van het systeem waarop de doelstellingen betrekking hebben. Het gaat over veranderingen waarop men geen invloed heeft, maar die van buiten komen. Sluiting van de Franse Kalimijnen bleek politiek niet haalbaar. De economische belangen waren te groot. Wel kon uiteindelijk – mede onder druk van de actiegroep ‘Reinwater’, die een miljardenclaim indiende – worden bereikt, dat het zout water via een tussenopslag zodanig werd geloosd, dat het zoutgehalte van de Rijn, met wisselende waterafvoer, beneden een zekere drempelwaarde blijft. Nederland droeg bij aan de kosten van deze tussenopslag. Verder werden de tuinders gestimuleerd om regenwater op te vangen TOERZEILEN 191

13

voor de meest gevoelige gewassen. Het proces van beleidsmaatregelen bedenken, interne analyse (sterkte en zwakte) en externe analyse (kansen en bedreigingen) is complex en samenhangend en moet vaak meerdere malen worden doorlopen om tot goed en uitvoerbaar beleid te komen. Voorop staat daarbij steeds een grondige kennis van het onderhavige systeem en dat is vaak waaraan het schort. Bij de installatie van de Raad voor de Wadden schatte een Groningse hoogleraar, dat slechts tien procent van de organismen in de Waddenzee goed was bestudeerd. Toch wordt er Waddenbeleid gemaakt Men beroept zich dan ook veelvuldig op het ‘voorzorgprincipe’. (If in doubt, don’t). Bij beoordeling van Beleid/Beheer moeten we zo goed mogelijk nagaan of dit proces van toetsing correct heeft plaatsgevonden.

Beleids- en Beheersvisies Deze lopen vooruit op het formele beleid en worden soms door de beleidsbepalende instantie, maar vaker door derden (waaronder de watersport) naar voren gebracht om het uiteindelijke beleid te beïnvloeden.

Vooral visies van derden moeten zeer kritisch worden bekeken omdat men vaak het systeem onvoldoende kent en interne/externe analyses onvolledig uitvoert. Ze kunnen daardoor tendentieus zijn. Erger is het wanneer verborgen agenda’s achter deze visies schuil gaan. Bijvoorbeeld ankeren en droogvallen beperken tot minder dan 200 meter van de betonde vaargeul, omdat men eigenlijk het droogvallen geheel zou willen uitbannen. (Gelukkig nu door een ‘Erecode voor Wadliefhebbers’ vervangen). Een ander verschijnsel is dat van een voorzienbaar ontoereikende beleidsmaatregel met het argument dat men dan tenminste iets doet. Dat is symbolisch beleid. Een lozingsverbod voor de pleziervaart, die hooguit 1% van de eutrofiëring veroorzaakt, zou zo’n maatregel zijn. De watersport moet dit soort maatregelen aan de kaak stellen en zich er zelf niet aan bezondigen. Als u dit artikel tot hier hebt kunnen volgen is hopelijk uw inzicht wat verdiept. Planologie hoopt, in volgende artikelen, visies langs deze lijnen aan de tand te voelen.

W.P. van Erven Dorens

ALARMERENDE BERICHTEN OVER DE STAANDE-MAST-ROUTE In de pers verschenen alarmerende berichten over deze enige binnenwaterverbinding tussen het Noorden van ons land en de Delta, althans voor jachten waarvan de mast niet kan worden gestreken. Vorig jaar werd een defect geconstateerd aan het bewegingsmechanisme van de verkeersbrug (voor lokaal verkeer) bij Alblasserdam. Om dit mechanisme te sparen, zodat er niet een volledige stremming zou ontstaan, werd de bediening verregaand beperkt. Gevolg: lange wachttijden met heen-en-weer varende jachten, omdat aanlegplaatsen ontbreken. Op 27 februari 2004 kondigde Rijkswaterstaat Dienstkring Noordzeekanaal in de Staatscourant aan, vanaf 16 mei de Schellingwouderbrug slechts eenmaal per uur te zullen bedienen. Van vele zijden werd tegen deze (bezuinigings)maatregel heftig geprotesteerd. Voor de meeste routes uit het Basistoervaartnet, dat in 2000 opnieuw werd vastgesteld, bestaat routeoverleg tussen de beheerder (RWS) en de belangrijkste gebrui14

TOERZEILEN 191

kers. Zo ook voor de Staande-mast-route tussen Delfzijl en Vlissingen. Daar kwamen onlangs de gesignaleerde knelpunten aan de orde. Navraag, bij de vertegenwoordiger van de watersport in dit overleg, leverde op, dat de brug bij Alblasserdam begin april 2004 geheel zal zijn hersteld en dat de bediening van de Schellingwouderbrug zoals gebruikelijk weer om de 20 minuten zal plaatsvinden (met uitzondering van de spitsuren). Veel toerzeilers kunnen dus weer met een gerust hart van deze route gebruik maken, die overigens verre van ideaal is. Het is altijd een krachttoer om binnen een etmaal van de Oranjesluizen naar de Volkeraksluizen te komen!

A.W. de Ruyter van Steveninck

KORT PLANOLOGISCH NIEUWS Rijkswaterstaat wil de bemande vuurtorens op de waddeneilanden vervangen door een centrale post. Die kan komen op de vaste wal (Harlingen, Lauwersoog of Kornwerderzand, of op één van de eilanden, mogelijk Terschelling. (Leeuwarder Courant, 3 maart 2004). Onder andere door leden van de Vereniging Wadvaarders is nagegaan in hoeverre het vorig jaar gesloten convenant tussen organisaties van watersporters, overheden en natuurorganisaties (zie TZ 185) over het droogvallen op de Waddenzee is overtreden. Van de waargenomen 2300 drooggevallen schepen blijken er slechts 28 een verstoring te hebben veroorzaakt, meestal door een loslopende hond. Deze constatering is niet geheel in overeenstemming met een bericht van Staatsbosbeheer van juli 2003 (TZ 188) waarin melding wordt gemaakt van luidruchtige feesten, loslopende honden en banjeren door de broedplaatsen. (Schuttevaer, 7 februari 2004). De adviescommissie Wadden onder leiding van PvdA’er Wim Meijer concludeert dat het boren naar gas weinig risico’s voor de natuur met zich meebrengt wanneer er schuin vanaf de wal onder de Waddenzee wordt geboord. Milieubeweging Greenpeace is verbijsterd, maar de Waddenzeevereniging is niet tegen als wetenschappelijk bewezen kan worden dat gaswinning geen onherstelbare nadelige gevolgen heeft. (Leeuwarder Courant 13, 22 maart 2004). De Inspectie Scheepvaart van de provincie Friesland wil dat de Prinses Margrietsluis bij Lemmer 24 uur per dag gaat draaien. Nu wordt er in de weekends ’s avonds en ’s nachts niet geschut. (Leeuwarder Courant, 31 december 2003). In het kader van het Friese Merenproject is door het betreffende bureau een visie opgesteld met een aantal verbeteringen voor de pleziervaart. In de doorgaande route naar Noord-West Overijssel wordt een begin gemaakt met het uitbaggeren van de Helomavaart, het gebied bij de Driewegsluis wordt opgeknapt en krijgt toiletvoorzienin-

gen en een jachthaven. Ook wil men een starteiland aanleggen in het Tjeukemeer. Het Slotergat tussen Sloten en het Slotermeer wordt uitgediept. In Lemmer wordt de Zijlroedebrug vervangen en sanitaire voorzieningen aangelegd. (Leeuwarder Courant, 21 januari 2004). De PvdA juicht bij monde van 2e kamerlid Diederik Samsom plannen toe om windmolens te bouwen in het IJsselmeer bij de Afsluitdijk. In 2002 sneuvelde een plan van de provincies Friesland en Noord-Holland voor 109 molens langs de Afsluitdijk, waarvan een flink aantal in de Waddenzee (TZ 179). Samsom is nog steeds tegen turbines in de Waddenzee, maar twee blokken met behoorlijk wat molens in het meer vindt hij uitstekend. CDA’er Jos Hessels vindt het daarentegen onzinnig om molens in de Waddenzee af te keuren maar ze vervolgens 100 meter verderop wel toe te staan. (Leeuwarder Courant, 12 maart 2004). Voor het plan om de Loosdrechtse Plassen uit te baggeren (TZ 160, 173) zal de gemeente Wijdemeren geen vergunning verlenen. Men acht het verdiepen te ingrijpend en onomkeerbaar. Vele partijen waaronder Hiswa, KNWV en ANWB hebben een protestbrief gestuurd. (Schuttevaer, 13 december 2003). De CDA fractie in de Tweede Kamer steunt het plan om de Haringvlietsluizen op een “kier “te zetten. (TZ 188, 189). Daarmee is het zeer waarschijnlijk geworden dat het plan doorgaat. (Provinciale Zeeuwse Courant, 28 januari, 2004). Gedeputeerde G. de Kok van de provincie Zeeland heeft onlangs een aantal verbeteringen voor de watersport aangekondigd in het kader van het investeringsprogramma Marine en Yachting (Maya 2). Met behulp van Europese gelden zal de jachthaven in Breskens worden gerenoveerd en een groot deel van de handels- en vissershaven een watersportbestemming krijgen. In Sint Annaland worden de passantenfaciliteiten verbeterd, er wordt een shoppingsteiger aangelegd en er worden verdere aan de watersport gerelateerde commerciële activiteiten TOERZEILEN 191

15

ontwikkeld. In Zierikzee wil men aan de Nieuwe Haven een boulevard realiseren. (Provinciale Zeeuwse Courant, 23 januari, 2004). Omdat Almere en Amsterdam de komende jaren zo sterk zullen groeien, werken stedenbouwkundigen van de Dienst Ruimtelijke Ordening Amsterdam aan een brug over het IJmeer. Deze 8 km lange brug, met een doorvaarthoogte in het midden van 30 meter, zou 8 miljard Euro moeten kosten en bestaan uit een zesbaans snelweg boven op het dek en een spoorlijn eronder. De stedenbouwkundigen maken zich niet druk over horizonvervuiling, integendeel, zij beschouwen de brug als een “icoon”, een beeldmerk van de dubbelstad Amsterdam-Almere. (Utrechts Nieuwsblad, 30 januari 2004). Het Breed Overleg Deltawateren (BOD), een samenwerkingsverband van 11 watersportorganisaties waaronder de NVvT, heeft onlangs zijn toekomstvisie gepresenteerd. Het herstel van de dynamiek in de afgesloten Deltawateren (zie TZ 189, De Delta in zicht) wordt onderschreven, verder zag men graag een vergroting van de Bergse Diepsluis (TZ 172, 187), meer lig- en passantenplaatsen in de Oosterschelde, het openstellen van de Oliegeul (TZ 181, 184), en een aquaduct of extra sluis bij Bruinisse (TZ 171, 188). Uit de visie blijkt dat er in de Delta 153 jachthavens zijn, met bijna 23.000 ligplaatsen. Hiervan verhuren er 121 liggelegenheid aan passanten, waarvan in 2002 ca. 170.000 boten gebruik maakten (42.500 rond de Oosterschelde). Er zijn 86 jachthavens met wachtlijsten, 37 havens hebben uitbreidingsplannen (waarvan 7 in de Oosterschelde, 7 in het Veerse Meer en 5 in de Westerschelde). (Provinciale Zeeuwse Courant, 13 maart, 2004).

16

TOERZEILEN 191

De Nederlandse Zeejachthaven Ontwikkelingsmaatschappij (NZO) heeft een ambitieus plan gelanceerd voor de ontwikkeling van een zeejachthaven bij Petten. Hierbij steken twee pieren van 800 m de Noordzee in. Daaromheen zijn buitendijks een haven en huizen gepland. In het verlengde van de pieren komt een kanaal dat aansluit op het Noordhollands kanaal, via een overhaal, omdat een sluis te duur is. Het plan levert ook een verbetering van de kustveiligheid. (Wegens de smalle duinenrij werd destijds hiervoor al de Hondsbossche Zeewering aangelegd). Langs het nieuwe kanaal komen grote percelen waarop luxe landhuizen kunnen worden gebouwd, die via dwarssloten van het kanaal een eigen aanlegsteiger krijgen. De plannenmakers benadrukken dat het ontwerp realiseerbaar is wanneer het in zijn geheel wordt uitgevoerd. (Brandingnieuws, januari, 2004). De NZO ziet ook mogelijkheden voor de aanleg van een nieuwe jachthaven bij Egmond, maar de gemeente reageert zeer terughoudend wegens onzekerheid over de financiële haalbaarheid. Overigens blijkt uit een enquête onder zeezeilers, in opdracht van de provincie Noord-Holland gehouden door bureau Waterrecreatie Advies, dat men een voorkeur heeft voor Bergen of Egmond boven Petten, wegens het betere imago van eerstgenoemde plaatsen. (Noordhollands Dagblad, 6, 19 februari 2004). Het eerste commerciële windpark op de Noordzee, met 60 turbines op 24 km uit de kust bij IJmuiden, (zie TZ 188) zal pas in 2005 i.p.v. 2004 gaan draaien, wegens onduidelijkheid over de subsidieverlening. (Staatscourant, 13 januari 2004).

ZEEMANSCHAP EN NAVIGATIE Hans van Laar

INTERNATIONAAL CERTIFICAAT VAN COMPETENTIE NIEUWE STIJL

2e. Het Groot Vaarbewijs. 3e. Het Klein Vaarbewijs 1.

In Toerzeilen nr. 185, april 2003, werd in het artikel ‘Varen in het buitenland met schepen kleiner dan vijftien meter’ gemeld dat Nederlandse jachtschippers voor het varen in de kust- en binnenwateren van landen aan de Noordzee geen ICC nodig hebben. Inmiddels wordt door Frankrijk wel een ICC verlangd (evenals een vlaggenbrief). Voor het varen in de kust- en binnenwateren van de landen aan de Oostzee is de situatie niet veranderd.

Het ICC Kustwateren is te verkrijgen door bezitters van: 1e. Het Groot Vaarbewijs. 2e. Het Klein Vaarbewijs 2. 3e. Het Certificaat Theoretische Kustnavigatie (TKN) van het KNWV/Watersportverbond. ICC Kust- en Binnenwateren is te verkrijgen door bezitters van: 1e. Het Groot Vaarbewijs. 2e. Het Vaarbewijs 1 en 2. 3e. Het Vaarbewijs 1 en het Certificaat Theoretische Kustnavigatie (TKN).

Het verkrijgen van een ICC Per 1 januari 2004 is het verkrijgen van een ICC veranderd. Er zijn drie categorieën te onderscheiden namelijk ICC Binnenwateren (Inland waters), ICC Kustwateren (Coastal waters) en ICC Kust- en Binnenwateren (Inland- and Coastalwaters). Het ICC Binnenwateren is te verkrijgen door bezitters van: 1e. Het Rijnpatent.

Geldigheid van het ICC. Voorheen was de geldigheid twee jaren. De nieuwe geldigheidstermijn is verruimd tot het bereiken van de leeftijd van 65 jaar.

Varen in de kust- en binnenwateren van landen aan de Noord- en Oostzee In de tabellen is per land weergegeven of een ICC wel of niet nodig is.

Landen aan Oostzee

Binnenwateren

Kustwateren

Denemarken Duitsland) Estland Finland Letland Litouwen Polen Rusland Zweden

ICC niet nodig Vaarbewijs1 volstaat. ICC niet nodig ICC niet nodig ICC nodig ICC niet nodig ICC nodig ICC nodig ICC nodig ICC niet nodig

ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC

Landen aan Noordzee

Binnenwateren

Kustwateren

België Denemarken Duitsland Engeland Frankrijk Ierland Kanaaleilanden Noorwegen Schotland

ICC niet nodig ICC niet nodig Vaarbewijs1 volstaat. ICC niet nodig ICC niet nodig ICC nodig ICC niet nodig ICC niet nodig ICC niet nodig ICC niet nodig

ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC ICC

niet nodig niet nodig niet nodig nodig niet nodig nodig nodig nodig niet nodig

niet nodig niet nodig niet nodig niet nodig nodig niet nodig niet nodig niet nodig niet nodig TOERZEILEN 191

17

Jaap Molenaar

MEDEDELINGEN Kanaal 16 De Nederlandse Kustwacht houdt ook na 1 februari 2005 een ononderbroken luisterwacht op kanaal 16, hoewel dan nog steeds officieel volgens het GMDSS stelsel kanaal 16 uitsluitend voor de afhandeling van alle nood- spoed- en veiligheidsverkeer gebruikt mag worden. De luisterwacht voor veilige navigatie gaat over naar kanaal 70 (digitaal DSC oproep- en antwoordkanaal) en kanaal 13 ter beoordeling van de kapitein.

TKN-examens – Scheepvaartreglementen In de huidige exameneisen voor het examen Theoretische Kust Navigatie, die uitgaan van het varen op zee, zijn de reglementen die gelden voor het varen op de Westerschelde, de Eems en de Dollard niet opgenomen, echter wel in het examen Klein Vaarbewijs Aanvullend, dat geldt voor alle binnenwateren. Het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (lees: Scheepvaart Inspectie) heeft als voorwaarde voor afgifte van het ‘ICC – coastal waters’ gesteld dat de wettelijke bepalingen voor zover deze van belang zijn voor de veiligheid van de vaart op de Wester-

schelde, de Eems en de Dollard als exameneis in het TKN-examen worden opgenomen. De examencommissie TKN heeft deze exameneis al in het examen van 3 april jongsteleden opgenomen. De betreffende leerstof is te vinden in studiemateriaal voor Klein Vaarbewijs 2 en in de Almanak voor Watertoerisme, deel 1.

Het nieuwe BPR Het in werking treden van het nieuwe BPR is uitgesteld tot 1 november 2004, zodat we deze zomer ons nog aan de oude regels moeten houden. De totstandkoming van het negende wijzigingsbesluit BPR is vertraagd doordat door de beroepsvaart en de chartervaart bezwaren zijn aangetekend. Het gaat met name om de artikelen of een schip van vijftien tot twintig meter lengte met meer dan twaalf passagiers nu wel of niet een groot schip is (zie het artikel Kruisende koersen in TZ 185), het uitwijken in nauwe vaarwaters door grote en kleine zeilschepen en de definities van snelle schepen en sleepboot. Dit negende wijzigingsbesluit was al op genomen in de Almanak voor Watertoerisme deel 1, uitgave februari 2004, en is vernietigd.

LEDENADMINISTRATIE Hans Groenestein

Nieuwe leden van 26-1-2004 t/m 24-3-2004 lidnaam

18

TOERZEILEN 191

woonplaats

bootnaam

lidnaam

woonplaats

bootnaam

TOERZEILEN 191

19

lidnaam

20

TOERZEILEN 191

woonplaats

bootnaam

lidnaam

woonplaats

bootnaam

TECHNIEK AAN BOORD Maarten van Agt

ERVARINGEN MET DE ANTIFOULING LEFANT SPF IN HET ZEILSEIZOEN VAN 2003 (VERVOLG OP TECHNIEK AAN BOORD IN TZ 185) Maarten van Agt klaagde twee jaar terug over zijn Zweedse antifouling. De importeur trok zich de kritiek aan en zorgde voor een compleet nieuw pakket blikken inclusief rollers en een handleiding. In dat document school de oplossing. Van Agt is nu een tevreden klant. In TZ 185 deden wij verslag van onze eerste slechte ervaringen met deze antifouling en de zeer positieve reactie van de importeur hierop. In het voorjaar 2003 heeft de importeur inderdaad woord gehouden en wordt een heel pakket verfblikken met een degelijke handleiding afgeleverd bij de werf waar we onze boot gaan ‘knippen en scheren’ (dit inclusief zelfs kwasten en verfrollers!). Als onze Ovni uit het water wordt getakeld hebben wij de eerste (aangename) verrassing. Hoewel op de waterlijn geen antifouling meer aanwezig is, blijkt de hele romp vrij van aangroei en ook is er geen pok te bespeuren. Alleen een dunne zwarte slijmlaag is op het onderwaterschip aanwezig. Dit is de eerste keer na de aanschaf van de boot negen jaar geleden dat we geen pokken hoeven af te steken. Na het schoonspuiten van de romp

behandelen we de romp geheel volgens voorschrift. Nu blijkt dat wij niet goed zijn voorgelicht toen we de eerste keer LEFANT SPF gebruikten. Nu worden door ons achtereenvolgens opgebracht: primer twee lagen; ‘Waterline’, een speciale antifouling 30 centimeter breed vanaf de waterlijn aan te brengen en daarna Lefant SPF. Alles geheel volgens de uitgebreide handleiding (in het Duits). We hebben afgelopen seizoen ongeveer 3.000 mijlen gevaren, grotendeels in zout water en af en toe op het IJsselmeer en tot nu toe (kerstmis 2003) zijn we prima tevreden. Ons vaargebied dit jaar was, afgezien van de weekenden, een tocht naar de Engelse Oostkust en met de zomervakantie naar Stavanger. Bij het winterklaar maken van onze boot hebben we niet meer aanTOERZEILEN 191

21

groei kunnen waarnemen dan een pok bij het roerblad waar de antifouling door het schroefwater is afgesleten. Daarnaast hebben we dit seizoen ook tijdens het zeilen hogere snelheden kunnen halen dan vroeger als na enkele weken de pokken zich al weer aankondigden. Kortom LEFANT SPF heeft er een zeer tevreden gebruiker bij. Belangstellenden naar deze gang van zaken kunnen contact opnemen met: Maarten van Agt, Hubertusring 10, 5282 SW Boxtel, 06 22 937 157, [email protected]. Boot: OVNI 36 aluminium. Ligplaats: Den Helder ‘binnen’. Vaargebied: Wadden, Noord- en Oostzee. Product: antifouling

Lefant SPF (een nieuw Zweeds product). Importeur: von der Linden uit Duitsland. De redactie vroeg de auteur naar zijn oordeel over de productsamenstelling en toelating op de (Nederlandse) markt omdat we anders, zoals bij Melkfett, verzeilen in: het werkt, maar vraag me niet waarom. De heer van Agt wees erop dat op de website van de Duitse importeur: www.vonderlinden.de staat dat deze verf volkomen vrij is van biociden. Dat zijn chemische of biologische verbindingen die ingezet worden om ongewenste organismen te bestrijden.

ERVARINGEN Jan van Ree De een vindt het zelfs nog te koud om aan het schip op het droge te klussen, de ander zeilt de waddeneilanden al weer tegemoet. Weliswaar met een versleten Toerzeilvlag, maar met een uitstekende gelegenheidsbemanning. Ook de mist mocht niet deren. Alleen waar haal je water op een winters Texel?

WINTERZEILEN, ALTIJD EEN BELEVENIS Zaterdag 8 februari, vroeg in de ochtend in de jachthaven van Andijk. Ik stond daar met twee kussens, een slaapzak, een battery defibrillator en wat proviand. Ik was wat aan de late kant. De Espada moest vaarklaar gemaakt worden voor onze jaarlijkse winterzeiltocht met de redactie van Toerzeilen. Marjolein Brandt, haar vriend Olaf en Peter Paternotte zouden omstreeks 09.00 uur arriveren. Het was inmiddels al zo laat. De kussens werden neergehaald en de motor moest worden gestart met behulp van de battery defibrillator. Terwijl ik daar mee bezig was, werd ik hartelijk door hen begroet. Mijn versleten Toerzeilvlag was inmiddels al opgevallen. Velen handen maken licht werk. Zodra de motor liep, werd er water gehaald en de overige boodschappen aan boord geladen. De zeilen werden uitgepakt en de koffie werd gezet. Het verlaten Andijk werd weer levendig. Even gauw nog in de watersportwinkel een gastankje halen, nog even koffie drinken en dan vertrekken. Alhoewel, we hadden geen haast want ons doel stond al vast, we zouden naar Texel gaan. Het weer was goed - temperatuur acht graden - en droog met een windje west dat begon aan te 22

TOERZEILEN 191

trekken naar 3 à 4 Bft. Ook het getij was ons gunstig gezind, hoogwater Harlingen viel in de middag, en wij besloten over de Bollen te gaan.

Dikke mist Voor los, achter los en daar gingen wij een leeg IJsselmeer tegemoet. Met de genua erop zaten we al snel op vijf knopen. We hadden vrij goed zicht en een rode boei aan stuurboord trok onze aandacht, de WP 8, even voor Oude Zeug. In de verte zagen wij vanuit Den Oever een catamaran verschijnen - dus niet alleen op het water. Aangekomen in Den Oever riepen wij via kanaal 20 de sluiswachter op om geschut te worden. Toen wij bij de sluis aankwamen moesten wij naar stuurboord uitwijken voor een binnenvaartschip dat de sluis uit kwam. Op een bord stond te lezen dat de sluis wegens renovatie dicht zal gaan van 8 maart t/m 15 mei. We werden vrij snel geschut en inmiddels begon het aardig dicht te trekken, het zicht werd steeds minder. Bij het uitgaan van de sluis gingen we de mist tegemoet en eenmaal door de brug werd het zicht ronduit slecht. Grappig dat het hele verkeer dan stil komt te liggen voor een zeilbootje dat zonodig moet varen op de Waddenzee en nog wel in dich-

te mist. De uitgang naar de pieren was al niet meer te zien, zelfs de volgende ton was uit het gezichtsveld verdwenen. Ik besloot om voorop op de punt te gaan staan om uit te kijken naar de volgende ton terwijl Peter de kompaskoers uit de kaart aan Marjolein doorgaf. Met de dieptemeter aan vervolgden wij zo onze koers. Een radar zou in zo’n situatie wel ideaal zijn, maar minder spannend. En een radar heeft ook zo z’n nadelen. Hij neemt ruimte in en kost tamelijk veel geld, gebruikt veel energie en bovendien hebt je hem niet dagelijks nodig. Maar op zo’n moment zou het wel een luxe zijn. Maar met dieptemeter, kaart, kompas en GPS kom je er ook. Eén keer gingen wij een klein beetje van onze koers af. Waarschijnlijk liep er een kleine kronkel over de kaart met een kleine koerswijziging. Op een gegeven moment zag ik de vaargeul aan stuurboordzijde. De overige tonnen kregen wij steeds goed in het vizier, dank zij de navigatie van Peter. Tot het eind van het Visjagersgaatje bleef het zicht slecht en daarna brak de zon door en de volgende tonnen waren te zien. Zo konden wij weer met goed zicht op de B4 aansturen, de ingang van de bollen. Met zo’n 70 centimeter water onder de kiel gingen wij in noordelijke richting over de bollen. In de namiddag meerden wij aan in de jachthaven van Texel. Slechts één boot in de haven. En die was nog van de havenmeester, zo werd ons meegedeeld door iemand van het bestuur van de W.S.V. Liggeld hoefden wij niet te betalen.

terug doen en nodigden de man van het bestuur uit voor een drankje. Na een gezellig gesprek over het reilen en zeilen van de W.S.V. werd het tijd voor ons diner. We gingen naar het Pakhuis, een restaurant waar wij ook in de winter van 1997 vertoefden. Dat was toen onze eerste winterzeiltocht, met ijsschotsen in de haven van Texel. Na afloop van het diner hoorden wij van het personeel dat wij de eersten zeilers waren van het komende seizoen. Ik merkte op: òf de laatsten van het afgelopen seizoen. Stiekem hoopten wij dat we om die reden nog een korting zouden krijgen op ons diner. Helaas we werden afgescheept met een handje vol snoepjes. De volgende dag bleek ons water op te zijn: ik moest 5 liter water ergens vandaan zien te krijgen. Probeer dat maar eens op zondagochtend op Texel. Uiteindelijk lukte mij dat door bij iemand aan te bellen. Zo van: “Wij liggen in de jachthaven met een boot en ons water is op. Alles is afgesloten en dicht. Heeft u misschien een jerrycan water voor mij?”. Spontaan werd ik uitgenodigd en toen ik binnen was kreeg ik zelfs een kopje koffie aangeboden. Dit heb ik maar afgeslagen, de bemanning zit juist op water te wachten voor de koffie. Na de koffie werd het weer tijd om te vertrekken. Wind was er niet, het was bladstil. Dus de motor zou ons tijdens de terugreis aan moeten. De accu’s hadden daar geen bezwaar tegen, ze werden allemaal weer opgeladen.

Zeehonden De eersten van het seizoen Alles was dicht, geen toiletgebouw was open. De water en stroomvoorziening waren afgesloten. Voor ons was dat geen probleem. Dergelijke situaties, daar hadden wij al de nodige ervaring mee. De Espada heeft een degelijke petroleumkachel waar je zelfs eten op kunt koken. En met drie accu’s en een battery defibrillator aan boord, dan hoef je niet echt bezorgd te zijn. Omdat wij geen havengeld hoefden te betalen, wilden we wat

Het hoogwater op de Bollen zou omstreeks 14.30 uur zijn. En het laagwater rond .09.30 uur in de ochtend. Wij vertrokken omstreeks 10.30 uur, je verwacht dan op de Bollen niet zo’n hoge waterstand. Desondanks hadden wij voldoende water onder de kiel, minimaal 70 centimeter. We hadden gedacht nog even vast te lopen, maar tot onze verbazing gebeurde dit niet. Was het springtij of doodtij, we wisten het niet. Zelfs de maan konden wij afgelopen nacht niet waarnemen. Wel de

een ton in de mist

TOERZEILEN 191

23

sterren maar niet de maan. Enfin, toen wij over de Bollen waren zagen wij diverse kopjes van zeehonden. Nieuwsgierig werd er naar ons gekeken. Even later ging het kopje van de zeehond onder en weer even later werden wij weer vanuit een andere hoek bekeken. Dit was extra leuk omdat er meestal geen zeehonden zijn in dat gebied. In de middag kwamen wij weer aan bij de sluis. De brug ging razend snel voor ons open en we werden meteen geschut. Voor we het wisten zaten we weer op het IJsselmeer. Met de motor aan en een kompaskoers van 160 gra-

den werd aangekoerst op Andijk. Al varend werd alles ingepakt. De Espada kreeg een schoonmaakbeurt. Er werd weer keurig netjes aangemeerd en de motor en toilet werden voorzien van antivries. In het restaurant van Andijk hebben we nog een beker chocolademelk met slagroom gedronken. Toen werd er afscheid van elkaar genomen. Wat brengt ons wintertochtje 2005? Regen, kou, storm of mist? Wie zal het weten. Maar dat is nou juist zo leuk aan het winterzeilen - de natuur in al zijn charmes.

Wim Geradts

BIJ EB MEER GEUL Solozeiler Wim Geradts mag dan wel gestopt zijn met zeilen, zijn ervaringen zijn talrijk. Bovendien heeft hij veel daarvan op schrift gesteld. De redactie mag vrij putten uit deze bron. Ditmaal de visie van Wim Geradts op het doorsteken van een geul zonder staken. Stel: u wil op getijdewater door een onbebakende geul, bijvoorbeeld het geultje tussen de zuidwestpunt van de Maasvlakte en de Hinderbank. De vraag is: vaart u zo’n riskante doorsteek bij vloed of eb? Bij vloed lijkt het meest logisch. Je hebt daar dan ongeveer 1.80 meter meer diepte. Maar is dat wel zo’n voordeel? Bij hoogwater is veel minder goed te zien hoe de geul loopt. De branding is dan een stuk hoger de bank opgeklommen, waardoor die niet meer waarschuwt voor meer vlakke stukken naast het diepste water. Verder zijn de stroomnaden rond hoogwater vlakker of helemaal onzicht-

VARIA Henny Korver Hier nog klein en onschuldig, een waterhoos of ‘twister’, gefotografeerd door Henny Korver in Zweden op het Väönern vlak voor Sjörorp aan het begin van het Götakanaal en ten oosten van het eiland Torsö.

24

TOERZEILEN 191

baar. Immers, het water heeft zich verbreed, waardoor de stroom aan snelheid verliest. Bij eb daarentegen perst het water zich door een beperkt gat en dat geeft een tekening in het water die nauwkeuriger is dan menige betonning. Mijn tactiek is om dit soort doorsteken te maken bij voorkeur even na laagwater. Waarom? Omdat je dan probleemloos loskomt als je toch nog vastloopt. Anker uit. Uurtje wachten en de vloed brengt je weer vlot. Overigens zijn dit soort doorsteekjes alleen verantwoord bij rustig weer. Dat geldt zeker voor dat puntje Maasvlakte. Meestal is het daar lagerwal en niet zo’n beetje ook.

Lard Janse, Triton

STOM DOPPIE We stappen aan boord. Ons schip de Triton ligt er netjes achtergelaten bij. Om de accu’s even bij te laden, steek ik vol vertrouwen m’n sleutel in het contactslot van de motor en draai de sleutel om. Het is meestal niet echt nodig, want ik houd ze goed bij, en de motor is pas een paar jaar oud. Maar toch, gewoon, een gewoonte. Maar er gebeurt niks. Oh…….. verkeerd gedraaid, er niet goed in gestoken. Nog een keertje. En ik start nogmaals. Niks. Ik kijk op de voltmeter op het dashbord: keurig 12 Volt. Ik denk even niet aan de diodebrug tussen de startaccu en de licht-accu’s, waardoor de voltmeter wellicht alleen de spanning v.d. boordaccu’s aangeeft. Laden op de motor geldt bij ons altijd voor alle drie accu’s tegelijk. Nog eens proberen. Hartstikke dood. Ik hoor helemaal niks, ja de bendix iets en een vaag lampje, dus accu leeg? Maar 12 volt op de meter. Dat moet dan toch een andere kleinigheid zijn. Zekering kapot, massadraadje los? Ook de havenmeester bevestigt: meestal massa-probleem bij elektrische storingen, of beetje corrosie. Dan maar alles controleren. Zekeringen goed, kast dashbord open……….geen losse massadraden. Dan m’n multi meter op de startaccu: niks. Meter kapot ? Verdomd, ook een batterijtje meet-ie niet. Buren even geraadpleegd. Andere meter er op. Joh, je accu is leeg. Kijk maar. Er brandt op dashbord flauw één lampje. Geen gloeispiraal. Zie je wel? Gewoon even bijladen. Jouw lader is maar 6 ampere, ik heb er één van 15. Zo gepiept. Kwartiertje en klaar is Kees , zegt m’n buurman. Aangesloten, ok. Maar na een kwartier……….. nog niks. Wacht: ……….m’n zuur-meter erbij. Cel voor cel meten. En ja hoor…….. één cel is volledig dood. Nieuwe startaccu nodig. De huidige is ook misschien al meer dan zes jaar oud. Maar nooit wat gemerkt. Maar dat moet wel snel, want we krijgen morgen mensen aan boord om te varen. Als ik het winkelschip vlak bij ons bel, heeft hij precies de goede startaccu’s op voorraad; is wel gesloten maar ik kan even langs komen. Je hoeft niks te doen, hij is gevuld en geladen, zo startklaar. Mijn buurman helpt

mij de zware joekels uit en in te bouwen Gaat allemaal net. Verrek, de polen van deze zijn iets dikker, geeft niet………. accu-klemmen beetje uitbuigen. Draaien maar. Sleutel om: niks, voltmeter mooi op 12 volt. Klopt zeggen we, accu’s worden toch haast nooit gevuld en geladen , geleverd. Hij moet gewoon bijgeladen worden. Zet mijn zware lader van 15 watt er maar op. Ik moet nu weg, maar na een half uurtje kun je draaien. Zet ‘m morgen maar onder m’n buiskap. Oh ja, het lampje wordt groen: dat is bijladen en daarna langzaam geel ; bij fel geel is de accu vol.. De hele avond blijft de accu –lader bij staan. Lampje groen. Geen nood …..gewoon geduld hebben. s’ Nachts gaat mijn vrouw er een paar keer uit, kan niet slapen vanwege de accu en lampje blijft prachtig groen. Geen spatje geel. Als-ie morgenochtend om zes uur nog groen is, moeten we de mensen maar afbellen, zegt ze. Dat lijkt mij ook. Zo gebeurt. Om acht uur kijk ik nog eens: lampje fraai groen. Hoe kan dat toch ? Ik zet m’n meter er op: startaccu: nul, geen enkele spanning. Wat krijgen we nou? Ik buig me weer over de accu’s: ze zitten naast de motor wat dieper in het ruim, aan bakboord, beetje lastig te bereiken, beetje donker, ondanks de looplamp. En dan ineens flitst het in m’n hersenpan: op m’n netvlies verschijnt iets wat er niet hoort: ‘n rubberbeschermdoppie op de min pool. Zit er nog netjes op. Haast niet te onderscheiden van de echte pool. Alle geheimen opgelost: meter niet kapot, lader niet stuk, accu niet stuk, accu inderdaad gevuld en geladen geleverd, etc. Ik wip het doppie er af. Klemmen er weer op. Sleutel om: alle lampjes branden, even doordraaien en ja hoor ook de gloeispiraal: prachtige, geruisloze start. Motor draait als nooit tevoren. Als de buren er weer zijn, gaat het doppie van hand tot hand over de steiger. De buurman zegt: dat gebeurt je nooit meer! We hadden in het half donker, het gewriemel, ondanks onze noodverlichting, het doppie volledig over ‘t hoofd gezien.

TOERZEILEN 191

25

Als ik een uurtje later naar het toiletgebouw ga, blijkt het verhaal al te zijn rondgegaan. De tamtams hebben hun werk al gedaan.

Onze haven is een klein dorp. Hé Triton, hoe is het met je doppie? Ik sta er weer mooi op. Moet je maar uit je doppies kijken, hè?

Redactie

AANVULLING OP DRINKWATERPERIKELEN, (J. BOERSMA) TZ 189, PAG 32 Ook wij hebben dezelfde ervaring met onze Aluminium Koopmans 11.90 mtr. Casco gebouwd door Koopmans in Sneek. Alleen kochten wij ons schip van de vorige eigenaar. Ook vonden wij de gel en korrels in de tank die regelmatig ook het groffilter blokkeerden door de geweldige hoeveelheid. Na wegschrapen daarvan in de tank vonden we putjes in het alumium. Hoe we ook schuurden en schoonmaakten, het fenomeen hield niet op. Toevallig liepen we tegen een artikel aan bij Transocean op het Internet. De schrijver schreef het probleem toe aan het gebruik van drinkwater zuiveraars zoals ‘Micropur’ dat werkt op basis van Zilvernitraat. Bij dat schip was de corrosie zover gevorderd dat het tankgedeelte (dus ook de bodem van het schip) moest worden vernieuwd. Zowel de fabrikant als importeur van deze waterzuiveraar, wijzen niet op het risico van deze corrosie bij aluminium watertanks op de verpakking. Na met veel mensen te hebben gesproken zonder een goed oplossing (incl de bouwer van het Casco), kregen we uiteindelijk het advies de tanks schoon te maken, te schuren, met een primer van Sigma voor te behandelen en daarna af te werken met Sigma Guard CSF85. Dit is een twee componenten coating speciaal voor watertanks. Dus zonder giftige oplosmiddelen die later in het drinkwater vrij kunnen komen. Wij hebben zes lagen van deze coating aangebracht. Nu, driekwart jaar verder, is de tank corrosievrij. Wij denken dat het een goede zaak is deze behandeling direct bij nieuwe aluminium schepen/watertanks toe te passen, omdat het achteraf een behoorlijk karwij is. Groeten Rob en Ylona van As Varend op de Zeezot, momenteel in Spanje, op weg naar verder.

voor de eerste maal, en om die reden wou de redactie het daarbij ook laten. Echter, deze nagekomen email van Rob van As met een weerwoord kunnen wij de lezers niet onthouden.

Geachte redactie, Ondanks dat jullie aangaven dat het de laatste plaatsing was over goedkoop bellen in het buitenland (nr.189), wil ik toch even reageren omdat ik bang ben dat mensen op het verkeerde been worden gezet en alsnog tegen hoge kosten aan gaan kijken. Via Primus bellen geeft nog altijd de Nederlandse kosten voor roaming bij een telefoon met een Nederlands abonnement. En deze kosten zijn nog aanzienlijk. Toch wel zo’n 70 tot 80 eurocent per minuut. Dit komt omdat elk telefoontje toch via Nederland loopt. Ook als je gratis uit Amerika wordt gebeld. Het weerwoord van Sylvia Steinert: Beste Rob (en Redactie Toerzeilen) Ik heb je email ontvangen naar aanleiding van mijn bericht in Toerzeilen inzake goedkoop mobiel bellen vanuit het buitenland. Ik moet zeggen dat ik me niet gerealiseerd heb dat er roaming kosten zijn met een Nederlandse abonnement, want dat wordt niet duidelijk op de Debitel faktuur aangegeven (en ik bel niet vaak uit het buitenland via mijn Nederlands abonnement). Maar ik heb het net onderzocht, en moet helaas ontdekken dat het toch zo is. Maar zelfs dan denk ik dat het toch wel goedkoper is dan als je direct met je Nederlandse abonnement zou bellen. Voorbeeld: rekening van Primus: Griekenland naar Nederland zeventien minuten: US$ 6.60. rekening van Debitel: zeventien minuten: 11,83 euro. Dus totaal zeventien voor zeventien minuten.

GOEDKOOP BELLEN, NOGMAALS

Rekening van Primus: Griekenland naar Canada 33 minuten: US$ 2.08. rekening van Debitel: 33 minuten: 22,79 euro Dus totaal 25 voor 33 minuten.

In dezelfde rubriek VARIA van TZ 189 werd aandacht besteed aan goedkoop bellen. Niet

Ik heb ook een Grieks abonnement en normaal gesproken bel ik met mijn Grieks abon-

26

TOERZEILEN 191

nement naar het buitenland met gebruik van het Call Back Systeem. Ik heb de faktuur van mijn Grieks abonnement gecontroleerd en hier zijn GEEN roaming kosten doorberekend. Dus de oplossing is om mobiel te bellen met een lokaal provider in het buitenland in combinatie met het Primus GSM Call Back Service. Groeten en een goede vaart. Rob’s reactie hierop: Beste Sylvia, Bedankt voor je antwoord aangaande goedkoop bellen via Primus. Uit jouw mail heb ik begrepen dat ondanks de roamingkosten de gesprekken toch wel wat goedkoper zijn. Alleen ‘het grote verschil’ is er niet meer. Ik heb van de Toerzeilers begrepen dat ze niet verder publiceren wat wel jammer is omdat een aantal lezers nu kunnen denken dat ze voor zeven cent per minuut bellen terwijl dat in de praktijk toch gauw (zoals nu uit jouw gegevens blijkt) 1,08 euro per minuut is. Dat je met een Grieks abonnement geen roamingkosten hebt bij Primus, komt omdat je direct door hun in het buitenland wordt benaderd terwijl er geen Nederlandse provider meer tussen zit. Roamingkosten worden alleen berekend als je met een Nederlands abonnement in het buitenland belt. Of met een ander buitenlands abonnement in een weer ander land belt. In de praktijk kan het goedkoper zijn om in het buitenland een prepaid kaart te kopen. Men kan je dan vanuit Nederland in het buitenland bellen zonder dat jezelf enige kosten voor dat gesprek hebt, zoals wel het geval is met een Nederlands abonnement. Als je vanuit Nederland gebeld wordt op jouw telefoon (met een Nederlands abonnement) betalen zij het gesprek tot de Nederlandse grens en jij vanaf de Nederlandse grens naar waar jij zit. Ook is het kostenverlagend om voor het verlaten van Nederland de telefoonbeant-

woorder uit te zetten. Als je dat niet doet gaat die telefoonbeantwoorder elke keer als er voor je is gebeld, met het buitenland communiceren dat er een bericht voor je is. Mocht je in de toekomst nog meer informatie hebben dan hou ik mij aanbevolen. Groeten Rob van As, Zeezot, nu vanuit Villagarcia - westkust Spanje

VUURTORENPLANNEN Er is door de NNWB (Noord Nederlandse Watersport Bond) een brief in omloop gebracht waaruit grote zorg spreekt over de plannen van Rijkswaterstaat om de bezetting van vuurtorens op de Waddeneilanden op te heffen. Over het vervangen, kortom, van menselijke ogen door techniek. Deze brief kan door verontruste leden/watersporters worden opgevraagd bij de NNWB, postbus 145 8700 AC Bolsward. Met ondertekening kan de brief weer worden ingezonden om als steunbetuiging te dienen voor het pleit om de torenbezetting op tenminste Schier en Terschelling te handhaven.

TOERZEILEN 191

27

ATTENTIE - Contributies dienen te zijn voldaan vóór 15 februari van het verenigingsjaar (Huishoudelijk Reglement Art. 10). - Nieuwe leden worden geacht de contributie door middel van de acceptgirokaart binnen 30 dagen na de factuurdatum te voldoen. - Statutair loopt het verenigingsjaar van 1 januari tot en met 31 december (art. 8.1.). - Opzegging van het lidmaatschap van de vereniging kan volgens de statuten (art 6.1b) slechts door schriftelijke opzegging vóór 1 december van het lopende verenigingsjaar. - Reguliere opzegging bij het Ledensecretariaat wordt schriftelijk bevestigd.

maandblad voor zeilers Uitgeverij: Stam Yachting BV, De Ruyterkade 143, 1011 AC Amsterdam, tel. 020-626 40 85, fax 020-620 95 59. Correspondentie: Postbus 2266, 1000 CG Amsterdam. E-mail: [email protected]

28

TOERZEILEN 191

INFORMATIE VOOR AUTEURS *Kopij Leden van de NVvT worden van harte uitgenodigd hun ervaringen en bevindingen alsmede deskundige bijdragen op nautisch/technisch gebied op schrift te stellen en naar de redactie van TZ te sturen. Gaarne inzenden naar het redactiesecretariaat, bij voorkeur op diskette (Word of WP) en met (veiligheidshalve) een hardcopy bijgevoegd. Zorg bij een artikel van enige omvang voor een duidelijke indeling in hoofdstukken met korte subtitels. E-mail aanlevering desgewenst via [email protected]. Mocht aanlevering via Word/WP/E-mail op bezwaren stuiten dan getypt insturen met goed contrast en zonder lijnen op het papier (t.b.v. scan). Handgeschreven teksten kunnen alleen worden verwerkt als ze ruim voor de sluitingsdatum (zie hierna) worden ingeleverd en de leesbaarheid geen problemen oplevert. De redactie behoudt zich het recht voor artikelen in te korten en zo nodig grammatica/spelling te corrigeren.

*Illustraties Lever illustraties (grafieken, tabellen, tekeningen) aan op aparte bladen (geen kopieën) en vermeld op de achterzijde de plaatsing in de tekst met een letter of cijfer. Vermeld dit in de marge van de tekst op de juiste plaats. Lever foto's afgedrukt op glanzend papier, met goed contrast en eveneens gemerkt aan de achterzijde etc. Digitale foto’s/illustraties op aparte diskette/cd-rom met bescheiden omvang per foto/illustratie (30-50 kb). Bij voorkeur JPEG format. Zet de onder-/bijschriften op een apart vel/document. N.B. Ingezonden materiaal wordt met alle zorg omringd, maar geen verantwoordelijkheid wordt geaccepteerd voor beschadiging of vermissing.

*Eenheden Gebruik indien van toepassing genormaliseerde grootheden, eenheden (SI) en symbolen. *Vermeld op alle kopij (1e of laatste pagina) Altijd volledige naam, adres, woonplaats, postcode en telefoonnummer van de auteur.

*Advertenties Voor leden van de vereniging worden advertenties kosteloos geplaatst, mits zij geen commercieel karakter hebben en er ruimte voor beschikbaar is. Inzenden naar redactiesecretariaat.

*Contacten met redactie De redactie wordt gevormd door leden van de vereniging. Zij verrichten hun redactionele activiteiten onbezoldigd, belangeloos en in hun vrije tijd. Als u telefonisch contact zoekt met redactieleden wordt u vriendelijk doch dringend verzocht dit in de vroege avonduren te doen en alleen over zaken die niet via de normale weg schriftelijk afgehandeld kunnen worden.

*Copyright Overname van publicaties uit Toerzeilen is alleen mogelijk met voorafgaande toestemming van de redactie. Auteurs die ingezonden kopij ook in andere publicaties willen plaatsen dienen dit vooraf aan de redactie kenbaar te maken. Auteurs die bezwaar hebben tegen opname van hun artikel op de TZ-website van de NVvT dienen dit vooraf kenbaar te maken.

*Publicatiedata/productieplanning

TZ verschijnt in de laatste week van de even maanden. Kopij voor het juninummer 2004 (TZ192) dient uiterlijk woensdag 26 mei 2004 bij het redactiesecretariaat te zijn. Alleen zeer urgente kopij van beperkte omvang kan nog tot twee weken voor de verschijningsdatum worden opgenomen. Hiervoor dient men contact op te nemen met de hoofdredacteur (email: [email protected]).

TOERZEILEN 190

29

REDACTIE Vertrouw niet louter op GPS! Die waarschuwing geeft de Practical Boatowner, nr. 449, mei 2004. Reden is de fouten in het systeem en de gevoeligheid voor storingen, al of niet moedwillig veroorzaakt. Zo zouden terroristen GPS kunnen manipuleren. Op 1 januari van dit jaar trad er een storing op in satelliet PRN23. Het gevolg was een afwijking tussen de 200 en 300 meter in de Straat van Dover. In de wateren rond Schotland liep de onnauwkeurigheid op tot 40 kilometer! Via internet is apparatuur te bestellen die GPSsignalen kan storen. Een oplossing voor de problemen zou liggen in gecombineerde apparatuur: GPS met Loran C. Of natuurlijk gewoon met de hand en terrorist-proof gereedschap.

30

TOERZEILEN 191