Informatieblad over de Trésor Natuurreservaten in Frans-Guyana
42
Nummer Mei 2015
De ondertekening van de pag. 3 overdracht van het gebied rond de Bagne des Annamites aan Trésor.
Witpluimmiervogels en de Kroontirannen.
pag. 6
Céline Genton, de nieuwe conservator van Trésor.
pag.12
Koolstofroute geopend
pag.14
Vijko Lukkien, Eric Augusteijn en Jeffrey Brand
Van de redactie Beste lezer! Mijn naam is Jeffrey Brand en ik krijg hier de ruimte om mij kort voor te stellen. Ik ben momenteel bijna bachelorstudent Biologie af. Gedurende mijn afgelopen jaren als bachelorstudent ben ik voorzien van een groeiende fascinatie voor de natuur en de bedreigingen waaraan die onderhevig is. Het afgelopen jaar heb ik mij ingezet als ambassadeur van Stichting Trésor, maar na mijn ambtstermijn mocht ik mijn bijdrage voor de stichting omzetten naar een plekje in de redactie van dit blad. Het is een drukke bezigheid, maar ik ben zeer enthousiast over mijn nieuwe rol als redactielid!
Om in uw agenda te noteren: Het bestuur van de Stichting Trésor nodigt u van harte uit voor de komende Donateursdag van onze Stichting, die zal worden gehouden in de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht op 26 september a.s. Tijdens het programma wordt u geïnformeerd over de vele nieuwe ontwikkelingen rond het Trésor initiatief en natuurlijk over de nieuwe reservaten (Trésor-2, het gebied van de Bagne des Annamites en Trésor-3, de savannes van Wayabo) die hieraan worden toegevoegd. Jeffrey Brand, nieuwe redacteur
2
Colofon
Trésor Nieuws verschijnt 3 x per jaar en wordt gratis toegezonden aan de donateurs van de Stichting Trésor. Redactie Vijko Lukkien, Eric Augusteijn en Jeffrey Brand Redactie-adres Universiteit Utrecht, dep. biologie Postbus 80084, 3508 TB Utrecht Tel. (030) 253 74 36 Fax (030) 251 83 66 E-mail:
[email protected] Op dit adres kunt u ook adoptievierkante meters en cadeaucertificaten aanvragen. Gaat u verhuizen? Geef uw adreswijziging door aan ditzelfde adres.
Inhoudsopgave
Vormgeving Conny Groenendijk ConvormC Afdeling Communicatie Universiteit Utrecht Omslag Habenaria leuprieurii, een uiterst zeldzame orchidee uit de Wayabo savanne. Foto: Olivier Tostain Druk Zuidam Uithof Oplage 1.200 exemplaren
Trésor schrijft geschiedenis
3
De Witpluimmiervogel en de Kroontiran
8
Céline Genton: de nieuwe conservator van Trésor 12 Bericht uit het regenwoud
14
Ambassadeurs van Trésor
18
Samen staan we nog sterker in internationale natuurbescherming!
20
Hoe breng je de boodschap van natuurbehoud 21 over? Trésor profiteert van Peter's afscheid als student 22
Dit blad is gedrukt op Evolve.
Dank u wel!
23
K.v.K. Utrecht 41187239
Hoe kunt u Trésor steunen?
24
Bank IBAN NL44 TRIO 0784 7366 18 t.n.v. Stichting Trésor, Utrecht. BIC: TRIO NL 2U – Triodos Bank Zeist
Informatieblad over de Trésor Natuurreservaat in Frans-Guyana
42
Nummer Mei 2015
Website www.tresorrainforest.org www.reserve-tresor.fr
De ondertekening van de pag. 3 overdracht van het gebied rond de Bagne des Annamites aan Trésor.
Witpluimmiervogels en de Kroontirannen.
pag. 6
Céline Genton, de nieuwe conservator van Trésor.
pag.12
Koolstofroute geopend
pag.15
Ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst door de heer Alain
Vijko Lukkien
Brondeau (CdL), mevrouw
Trésor schrijft geschiedenis
Hélène Sirder (Conseil régional) en Vijko Lukkien (Trésor). Foto: Pipasi Jeurissen
Werkbezoek aan Frans-Guyana en het Trésor Reservaat van 15 t/m 24 maart 2015 Ieder voorjaar bezoeken we onze medewerkers van de Association Trésor om de jaarplannen en de begroting van de Stichting en de Association nader op elkaar af te stemmen. Maar daarnaast kende dit bezoek in 2015 een veel uitgebreidere agenda. En daaraan zijn tijdens onze aanwezigheid ook nog eens een aantal verrassende momenten toegevoegd. Samen met collega’s Marijke van Kuijk van de Prins Bernhard Leerstoel voor Internationale Natuurbescherming en Erik Persoon (als nieuw bestuurslid van de Stichting) hebben Pipasi Jeurissen en ondergetekende gedurende dit tiendaagse bezoek op vele manieren kennis kunnen nemen van de nieuwe ontwikkelingen rond ons natuurbeschermingsproject in Frans-Guyana. Vooruitlopende op het verdere verslag hieronder, vermeld ik met enige trots dat dit werkbezoek wel een heel bijzonder karakter heeft gekregen. Immers, naar aanleiding van de diverse gebeurtenissen die in deze week hebben plaatsgevonden, heeft Trésor vier keer op zeer positieve wijze de plaatselijke pers en TV gehaald. De gebeurtenissen die daarvoor de aanleiding vormden wil ik hieronder kort toelichten. 1. De samenwerkingsovereenkomst tussen de Stichting Trésor (Nederland), het Conservatoire du Littoral (Frankrijk) en het Conseil Régional (Frans-Guyana). De ondertekening van deze overeenkomst vond plaats op het Conseil Régional (de Volksvertegenwoordiging van Frans-Guyana), in aanwezigheid van de vicepresident mevrouw Sirder en van de pers. De overeenkomst voorziet in een belangrijk
partnerschap voor de Stichting Trésor op de lange termijn. Het bestuur van onze Stichting heeft namelijk eerder dit jaar besloten om de eigendom van het Trésor Reservaat onder te brengen in het Conservatoire du Littoral (CdL). Deze overheidsorganisatie voor de bescherming van de kustgebieden van Frankrijk (inclusief de overzeese gebieden) biedt namelijk bij wet een niet vervreemdbare extra beschermde status voor ons reservaat waarbij (eveneens bij
3
In het gemeentehuis van Tonnégrande, de ondertekening van
Thomas introduceert Erik Persoon in Trésor. Foto: Olivier Tostain
de overdracht van het gebied rond de Bagne des Annamites aan Trésor. Foto: Pipasi Jeurissen
4
wet vastgesteld) goudwinning uitgesloten is. Dit betekent voor het Trésor Reservaat ook dat de status Regionaal Natuurreservaat, toegekend door de FransGuyanese overheid en die elke vijf jaar opnieuw wordt aangevraagd (op basis van een nieuw beheerplan) minder politiek gevoelig is geworden. Het CdL heeft in het kader van deze overeenkomst twee nieuwe gebieden, ook genoemd in het vorige nummer van Trésor Nieuws, aan het beheergebied van de Association Trésor toegevoegd! Door dit partnerschap met het CdL zal de natuurbeschermingsdoelstelling van onze Stichting, in de vorm van uitbreiding van het beschermde gebieden in Frans-Guyana, ook in de toekomst vorm krijgen. Daarnaast heeft het CdL een jaarbudget aan de Stichting toegekend voor wetenschappelijk onderzoek en onderwijs ten behoeve van natuurbescherming. Hierdoor kunnen jonge mensen worden opgeleid om onze taak in de toekomst over te nemen en draagt onze Stichting tevens bij aan het noodzakelijke wetenschappelijke onderzoek voor beter (tropisch) bosbeheer en de bescherming van het bos. Het terugdringen van de nadelige invloeden van jacht, (illegale) goudwinning en kap (al dan niet selectief) spelen daarbij een belangrijke rol. 2. De officiële ondertekening door Trésor, het CdL en de burgemeester van de gemeente Tonnégrande van de overeenkomst inzake de bescherming en de overdracht van het beheer van het 202 hectare grote
vijftig genodigden verzameld in de plaatselijke gemeenschapsruimte onder leiding van het gemeentebestuur en de burgemeester. Dit alles in aanwezigheid van de pers. De historische en ecologische achtergronden van Trésor-2. In 1931 zijn gevangenen uit Frankrijk begonnen met de bouw van een gevangenis (bagne) te midden van een ongerept grotendeels moerasbos in het kustgebied van Frans-Guyana. De gebouwen dienden vervolgens als gevangenis voor vrijheidsstrijders uit de toenmalige Franse koloniën en protectoraten (1887-1954) in Indochina, te weten Tonkin, Annam, Cochinchina, Cambodja en later ook Laos. In 1954, na de Eerste Indochina-Oorlog, verlieten de Fransen Indochina en droegen zij het gezag over aan de regering van Noord- en Zuid-Vietnam. Al daarvoor, in 1946, werd de gevangenis in Frans-Guyana gesloten en werd het gehele gebied privé eigendom om daarna in 2012 overgenomen te worden door het Conservatoire du Littoral. In ecologisch opzicht kan het gebied, 202 hectare groot, getypeerd worden als deels bestaand uit hellingbos en moerasbos en plaatselijk, vanwege de historische achtergronden in het verleden, door menselijke activiteiten beïnvloed. Het gebied herbergt een bijzondere en deels unieke biologische rijkdom waaronder een aantal beschermde soorten.
bosgebied rond de vroegere ‘Bagne des Annamites’: Trésor-2. In Tonnégrande (hierin ligt dit nieuwe reservaat van Trésor) had zich, op woensdag 18 maart, voor deze bijzondere gebeurtenis een gezelschap van
Een voorbeeld daarvan is de zeldzame Amazone kroontiran (Onychorhynchus coronatus) die in de ondergroei van het gebied leeft naast waterstromen. Zie over deze bijzondere vogel het artikel van Johan Ingels in deze Trésor Nieuws.
De afmetingen van Trésor-2, vergeleken met het Trésor Reservaat (Trésor-1).
Dit kaartje van Trésor-2 is getekend op grond van bestaande kaarten. Wie het kritisch bekijkt zal zien dat er nog het nodige cartografische werk verricht moet worden.
In Trésor-2 groeit een endemische palmsoort, die alleen voorkomt op het zogenaamde Guyana Schild van noordelijk Zuid-Amerika, de Bactris nancibaensis. Deze zeldzame palmsoort wordt op nog slechts op enkele andere plaatsen gevonden. Zij is zelfs onderwerp van een Frans-Guyanees Regionaal actieplan voor de bescherming ervan. Zie voor een verslag van de overdracht van het gebied aan Trésor op 18 maart de rubriek Berichten uit het regenwoud. Op deze dag bereikte ons bovendien het nieuws dat de gemeenteraad van Kourou ermee had ingestemd om
het savannegebied Wayabo, eerder beschreven in Trésor Nieuws 39, een beschermde status te geven en het beheer ervan onder te brengen bij de Association Trésor! Hiermee is de laatste schakel in het besluitvormingsproces gesloten om dit unieke gebied voor de toekomst te bewaren. Deze toekenning mag tevens als een groot compliment voor het werk van de Stichting en de Association Trésor worden opgevat. 3. De officiële opening door de vicepresident, mevrouw Sirder, van de nieuwe educatieve route de Koolstofroute in het reservaat, over de rol van bossen en de koolstofcyclus op aarde. Ook voor deze gebeurtenis verwijs ik naar het verslag in de rubriek Berichten uit het regenwoud. 4. De presentatie van de Atlas van Natuurreservaten in Frans-Guyana in het paleis van de Prefect van FransGuyana. Deze atlas geeft een overzicht van de beschermde gebieden in Frans-Guyana. Op 24 maart in de ochtend vond in het paleis van de Prefect van Frans-Guyana de presentatie van de tweede editie van de Atlas van Natuurreservaten in Frans-Guyana plaats.
1 De ruïne van het cellencomplex van de Bagne des Annamites. Foto: CdL
2 De spoorlijn naar de vroegere gevangenis, gebruikt voor 1
2
de aan- en afvoer van bouwmaterialen. Foto: CdL
5
Bactris nancibaensis, een endemische palmsoort die op slechts enkele plaatsen buiten het gebied van
Habenaria leuprieurii, een orchidee en een
de Bagne des Annamites (inmiddels natuurreservaat Trésor-2) wordt gevonden. Foto: Olivier Tostain
van de zeldzaamheden van het savannegebied van Wayabo. De bloem is niet groter dan 7 mm. Foto: Olivier Tostain
6
Olivier Tostain heeft het voorwoord hiervoor geschreven en aan de inhoud meegewerkt en onze medewerker Thomas Sigognault kreeg tijdens deze bijeenkomst de gelegenheid de nieuwe website en de nieuwsbrief van de Association te presenteren. Tijdens de inleidingen werd Trésor aangehaald. Ook werd de Association genoemd als de nieuwe beheerder van het gebied rond de Bagne des Annamites. Dit gebied is nu voor het eerst opgenomen in deze tweede editie van de Atlas. Ook deze manifestatie werd bezocht door radio, krant en TV. Naast deze nieuwe en belangrijke ontwikkelingen rond het Trésor Reservaat is onze aandacht natuurlijk ook nog naar andere onderwerpen uitgegaan. De kennismaking met Céline Genton, onze nieuwe conservator, behoorde zeker tot de belangrijke onderdelen van ons weekprogramma. Zij is de opvolger van Olivier Fortune die om gezondheidsredenen zijn taak als conservator helaas niet kon voorzetten. Céline heeft haar promotieonderzoek gedaan in CentraalAfrika in het midden van het Nationaal Park Ozala Kokoua (Congo-Brazzaville) en daar gewerkt aan het onderzoek voor de bescherming van de Laaglandgorilla populaties (Gorilla gorilla). Vertrouwd als zij is met het natuurbeschermingswerk past ze zeer goed in ons team en iedereen was dan ook blij met haar komst. Zie verder in dit nummer van Trésor Nieuws voor een nadere kennismaking. Tijdens ons bezoek hebben we ook voorbereidingen getroffen voor de veldcursus in Frans-Guyana voor Utrechtse masterstudenten Biologie. Samen
met Marijke van Kuijk, coördinator van de prins Bernhard Leerstoel, hebben we daarvoor met onze partners in Frans-Guyana de nodige voorbereidende besprekingen gevoerd. Deze cursus zal in hoofdlijnen bestaan uit twee onderdelen. De eerste week zal vooral plaatsvinden op het veldstation in Nouragues en de tweede week zal zich toespitsen op Trésor-2, het nieuwe gebied rond de Bagne des Annamites. Gedurende deze laatste week worden staf en studenten gehuisvest op het onderzoekscentrum van (CIRAD) EcoFog in Kourou. De cursus, mede een nieuw initiatief van de Stichting Trésor, om jonge mensen op te leiden voor het internationale werkveld van natuurbescherming zal nu voor het eerst worden gegeven in de maand oktober van dit jaar. Verder hebben we met Frédéric Blanchard, portefeuillehouder Biodiversiteit en Valorisatie van ecosystemen van het Conseil Régional gesproken over ons Ficus Trésor project. Dit overleg vond plaats op het Conseil Régional, uiteraard in aanwezigheid van Erik Persoon als belangrijke sponsor en belanghebbende van het Ficus Trésor project. Het was al eerder duidelijk dat, politiek gezien, de meningen over het onderwerp biodiversiteit en de valorisatie daarvan verdeeld zijn en dus ook over het project Ficus. Mede dankzij een uitstekende bijdrage van Erik kwam tijdens onze bijeenkomst een geheel nieuw perspectief op tafel. Het Ficusproject wordt namelijk inmiddels gezien als een goed en eerste voorbeeld van valorisatie en benefitsharing en we worden dan ook uitgenodigd om op 26 en 27 juni a.s. een presentatie te geven over juist dit Ficusproject, gedurende een seminar over dit onderwerp. De heer Blanchard zei in dit
Ook de tweede editie van de atlas is prachtig vormgegeven.
7
Erik Persoon schreef een column in het KAS Magazine over
De pagina met de beschrijving
zijn bevindingen met Trésor.
van RNR Trésor.
verband toe, een eerste opzet te verzorgen van een overeenkomst inzake het Ficusproject, op basis van een eerdere gedachtenwisseling hierover met ons (Lukkien, Persoon). Bij het verschijnen van dit nummer kan ik zeggen dat de bijbehorende overeenkomst in concept gereed is en afgestemd is met de verordening van 16 april 2014 van het Europees Parlement en Raad, omschreven als: betreffende voor gebruikers bestemde nalevingsmaatregelen uit het Protocol van Nagoya inzake toegang tot genetische rijkdommen en de eerlijke en billijke verdeling van voordelen voortvloeiende uit hun gebruik in de Unie. In het kader van deze nieuwe internationale afspraken over het gebruik van genetische hulpbronnen levert de Stichting Trésor, zo werd ons verzekerd, het eerst concrete voorbeeld in Frans-Guyana in de vorm van de ontwikkeling van een nieuwe kamerplant Ficus Trésor.
Olivier Tostain gaf ons als afsluiting van onze werkweek een dagexcursie langs de nieuwe gebieden: Trésor-2, de Bagne des Annamites en Trésor-3, het savannegebied bij Wayabo. Juist door deze uitbreidingen van onze natuurbeschermingstaak in Frans-Guyana, schrijven we in onze ogen echt een beetje geschiedenis op het terrein van internationale natuurbescherming. We hopen dat we op uw steun te mogen rekenen om hieraan een zelfde succesvolle invulling kunnen geven als aan het Trésor Reservaat. In de namiddag van de laatste dag vertrokken wij dan ook met een zeer voldaan gevoel naar het vliegveld, op weg naar Parijs en Nederland.
Deze foto van de kop van een Witkopmiervogel laat duidelijk het witte gezichtsmasker zien, bestaande uit een opstaande kuif op de voorkop en een sikje onder de snavel. Foto: Thierry Nogaro.
Johan Ingels
De Witpluimmiervogel en de Kroontiran 8
Deze twee merkwaardige vogels komen wijdverspreid voor in het Amazone-oerwoud, ook in Frans-Guyana. Merkwaardig zijn ze vanwege hun opvallende kop. De Witpluimmiervogel (Pithys albifrons) behoort tot de familie van de miervogels (Thamnophilidae), ‘antbirds’ in het Engels (ant = mier) en ‘fourmiliers’ in het Frans (fourmi = mier). In het Engels en het Frans heet deze miervogel respectievelijk White-plumed Antbird en Fourmilier manikup. Deze 12 cm grote miervogel valt op door het lange, opstaande plukje witte veren op het voorhoofd en door het kortere plukje witte veren onder de kin, die beide fel afsteken tegen de lange zwarte snavel en de zwarte kop, zowel bij het mannetje als bij het wijfje. Het witte gezichtsmasker, een witte wenkbrauwstreep, de zwarte kop, de grijze vleugels en de roodbruine kraag, onderzijde en staart maken van deze miervogel een prachtig vogeltje. De Witpluimmiervogel behoort tot de ‘ant-followers’, de ‘mierenvolgers’ dus. Dit zijn insectenetende vogels die uitsluitend leven van allerlei kakkerlakken, sprinkhanen, krekels, kevers, spinnen, duizendpoten, larven en nu en dan ook wel een kleine gekko of een hagedisje, die opgejaagd worden door zwermen rondtrekkende roofmieren. Bij dageraad gaat deze miervogel in de ondergroei van het oerwoud op zoek
naar een zwerm mieren en hij blijft deze zwerm laag boven de grond volgen, tezamen met allerlei andere obligate ‘mierenvolgers’ die ook leven van de insecten opgejaagd door de roofmieren. In zo’n gemengde groep mierenvolgers, een ‘mixed flock’ in het Engels, vindt men soms tot wel 20 Witkuifmiervogels. Pas in 1962 werd het eerste nest van de Witpluimmiervogel gevonden door Edwin O. Willis aan de Nappi-kreek in het Kanaku-gebergte in Guiana. Deze Amerikaanse ornitholoog is bekend door zijn jarenlange studies van allerlei mierenvolgende vogelsoorten. In 1979 vond ik dan zelf het tweede nest van deze miervogel langs het pad van Foengoeeiland naar de Voltzberg in het Raleighvallen-Voltzberg natuurreservaat in Suriname. Het komvormige nestje was telkens gemaakt op 30 à 40 cm boven de grond, in dode bladeren opgehoopt tussen de stekelige bladstengels van kleine palmen in open ondergroei. Dode bladeren vormden de buitenkant van het nestkommetje, dat binnenin afgewerkt was met zwarte plantaardige vezeltjes. Later vond Olivier Tostain, een der auteurs van Oiseaux de Guyane nog twee nesten in Frans-Guyana, één in een grote zeggestruik (Cyperaceae) en een ander in een grote groep Rapatea paludosa, dus allebei ook laag bij de grond. Het legsel bestaat uit twee eitjes, roze-wit met roodbruine vlekjes, vooral aan het stompe einde. Beide oudervogels
Bij deze Kroontiran is de kuif al gedeeltelijk opengevouwen. Verder zijn de stevige haren aan de snavelbasis die helpen bij het vangen van grote, vliegende insecten, duidelijk zichtbaar. Foto: Sylvain Uriot
broeden en zorgen voor de nestjongen. Over de broedtijd en hoelang de jongen in het nest blijven is niets bekend. Maar na het uitvliegen, blijven de oudervogels elk voor één en steeds hetzelfde nestjong zorgen. Indien er slechts één nestjong overblijft, zorgt het mannetje voor dit jong, terwijl het wijfje al voedsel aanvaardt van een ander mannetje, wat men ‘prenuptial feeding’ noemt in het Engels, en aan een nieuw nest begint met dit andere mannetje. De Kroontiran (Onychorhynchus coronatus) behoort tot de familie van de tirannen, soms ook vliegenvangers genoemd (Tyrannidae), ‘flycatchers’ in het Engels (fly = vlieg) en ‘moucherolles’ in het Frans (mouche = vlieg). In het Engels en het Frans heet deze tiran respectievelijk Amazonian Royal Flycatcher en Moucherolle royal. Deze 16 cm grote tiran valt op door de lange stijve haren aan de snavelhoeken en een grote, waaiervormige kuif die gesloten, uitsteekt aan de achterkant van de kop. Bij het mannetje en het wijfje bestaat de kuif respectievelijk uit scharlakenrode en oranjegele veren met een staalblauw tot zwart uiteinde. Verder lijken beide geslachten op elkaar. Deze tiran heeft een donkerbruine rug en donkerbruine vleugels met lichtergekleurde vlekjes op de vleugeldekveren. De onderrug is kaneelbruin en de staart kastanjebruin met een donkerder uiteinde. De keel is geelachtig wit en de verdere, fijngevlekte onderzijde geelbruin. De lange
platte snavel heeft een donkere bovenzijde en een hoornkleurige onderzijde. De binnenkant van de snavel is opvallend geeloranje gekleurd. De Kroontiran leeft van allerlei grote vliegende insecten, zoals libellen, motten, vlinders, cicades, sprinkhanen, krekels en vliegende mieren. Ze worden gevangen op ‘vliegenvangers-wijze’, dit wil zeggen dat deze tiran vanaf een goed uitkijkplaatsje in het gebladerte onder de boomkruinen, de omgeving rond hem afspeurt en uitvalt naar voorbijvliegende insecten of naar insecten in het gebladerte, waarna hij met de gevangen prooi terugkeert naar zijn zitplaats. Grote insecten worden tegen de tak waarop de tiran zit geslagen om vleugels en harde poten te verwijderen. Het mannetje van de Kroontiran gebruikt zijn opvallende kuif tijdens het baltsen in de broedperiode om een wijfje te veroveren. Maar bij vijandelijke ontmoetingen met soortgenoten of andere vogelsoorten gebruiken beide geslachten hun kuif. De ‘show’ bestaat erin dat de kuif volledig als een waaier wordt opengespreid, dwars over de bovenkop, terwijl de kop zijwaarts heen en weer wordt bewogen over zowat 180° en de snavel langzaam geopend en weer gesloten wordt, waarbij de opvallend felgekleurde binnenkant goed zichtbaar is. Ook wanneer een Kroontiran geringd wordt voor wetenschappelijk
9
1
10
2
3 1 Een Witkopmiervogel laat zijn prachtig verenkleed bewonderen. Foto: Maxime Dechelle. 2 Een Witkopmiervogel (Pithys albifrons) in zijn vertrouwde habitat, de ondergroei in het Amazone-oerwoud. Foto: Thierry Nogaro 3 Een nest van de Kroontiran bestaat uit een grote, slordige massa plantaardig materiaal. De ingang naar de nestkamer bevindt zich rechts, halverwege het middenste gedeelte. Foto: Clément C ambrezy.Uriot.
onderzoek, opent de in de hand gehouden vogel vaak zijn kuif in een poging om de ‘menselijke vijand’ af te schrikken. Omdat de waaiervormige kuif dwars over de kop, doet denken aan de steek van Napoleon, noemden we deze tiran onder vrienden-ornithologen in FransGuyana ook wel eens ‘oiseau Napoléon’ of Napoleons vogel. Het wijfje van de Kroontiran bouwt alleen het nest, broedt de twee eitjes uit en zorgt voor de nestjongen. Het mannetje verdedigt wel het broedterritorium. Het volumineuze, slordig gebouwde nest heeft soms
een lengte van wel twee meter. Het nest wordt vastgemaakt aan een tak of liaan. Het nestmateriaal bestaat uit allerlei plantenworteltjes, stukjes epifyt, mos, dode bladeren en plantaardige vezels. Halverwege aan de zijkant zit de ingang die toegang geeft tot de nestkamer. Verder weten we niets over het broedverloop. De Witkopmiervogel en de Kroontiran komen beide voor in de Montagne de Kaw, waar het Regionaal Natuurreservaat Trésor gelegen is.
4 Op deze foto van de Kroontiran komt het dreigende effect van de kuif goed tot uiting. Foto: Kévin Pineau 5 Een Kroontiran (Onychorhynchus coronatus) in de hand van een wetenschappelijk medewerker van de GEPOG (Groupe d’Étude et de Protection des Oiseaux de Guyane). Foto: Sylvain Uriot. 6 Dit mannetje Kroontiran, spert zijn snavel open en plooit zijn waaiervormige kuif volledig open, om te dreigen naar de ornitholoog die hem ringt. Foto: Sylvain Uriot.
4
11
5
6
Céline Genton: de nieuwe conservator van Trésor Foto Pipasi Jeurissen
Beste lezer,
12
Mijn naam is Céline Genton en ik ben de nieuwe conservator van het Trésor Reservaat. Het is een positie waar ik al vóór mijn aanstelling over droomde en nu schrijf ik hier mijn introductie als conservator! en voel me al ontzettend op mijn plek. Mijn werkomgeving – zowel de mensen als de geografie – zijn onbetaalbaar, de inhoud van mijn werk is een hot item op mondiaal niveau en mijn eigen wens is in vervulling gegaan. Mijn vorming van student tot conservator heeft altijd in het teken gestaan van mijn passie voor alles wat leeft. Deze passie heeft zich vooral geuit in mijn interesse voor de gemeenschapsecologie, de discipline die de interacties tussen organismen en hun milieu bestudeert. Zo heb ik de afgelopen zes jaar onderzoek gedaan aan de Westelijke laaglandgorilla (Gorilla gorilla gorilla). In die zes jaar ben ik tot een persoonlijke conclusie gekomen dat mijn huidige rol als conservator precies geeft wat ik nodig heb. Laat ik eerst even wat vertellen over mijn onderzoek. De afgelopen zes jaar ben ik bezig geweest met het volgen van Westelijke laaglandgorillapopulaties1 – ook een droombaan. Eerst in het kader van mijn thesis, vervolgens als gecontracteerde onderzoeker. Ik bracht vijf missies van vier maanden door in de diepten van de Centraal-Afrikaanse bossen. Om precies te zijn: in het adembenemende Nationaal Park Ozala Kokoua (Congo Brazzaville). Tijdens zulke missies voel je je als mens niet meer dan een nederig deeltje in een overweldigend en complex ecosysteem. Een terugkeer naar de heilzame essentie, zeg maar. Dus daar was ik, onderhevig aan het weer, omringd door talloze dieren in alle soorten en maten, wennende aan mijn nieuwe habitat. Ik was
me bewust van die seconde die voorbij kruipt, terwijl ik aandachtig aan het luisteren en observeren was. Dat vertaalde zich onder andere in het spotten van een Blauwe duiker (Philantomba monticola), maar ook in het verrast worden door een groep olifanten die je onverwacht dwingen je biezen te pakken. Als je op zo’n manier leeft in en met het bos, begrijp je steeds beter hoe het in elkaar zit en komen ecologische modellen over organismen en hun milieu overweldigend tot leven. Hoewel mijn onderzoek natuurlijk diende om de structurele en dynamische eigenschappen van de populaties van Westelijke laaglandgorilla’s beter te leren kennen, werd me iets langzaam duidelijk: wat hebben we aan het beter leren kennen een soort die, als er niets wordt gedaan, over vijftig jaar verdwenen zal zijn? Natuurlijk, de resultaten van ons onderzoek zullen ook informatie opleveren die nuttig is voor conservatiedoeleinden. Maar zijn wij, westerlingen, dus per definitie ‘buitenstaanders’, wel in staat om zo’n soort te beschermen? Nee, niet zonder de hulp van de lokale bevolking. Mijn denken nam een ietwat andere wending: naast het ecosysteem als geheel, is de sociaalculturele en economische omgeving van een net zo groot belang. Met die inzichten zit ik als conservator van Trésor volkomen op mijn plek. Ik ben nu ruim twee maanden conservator en ik heb hier de werkomgeving, de teamgeest en de uitgesproken betrokkenheid gevonden die ik zocht. Plus, er is hier een netwerk van beschermde gebieden met daaromheen veelbelovende,
Tijdens de feestelijke opening van de Koolstofroute in Trésor wordt Céline officieel voorgesteld door Olivier Tostain. Foto Pipasi Jeurissen
vruchtbare samenwerkingsverbanden die ons werk alleen maar ten goede komen. Het verblijf van Vijko Lukkien, Pipasi Jeurissen, Erik Persoon en Marijke van Kuijk is daar een mooi voorbeeld van. Het heeft mij namelijk in staat gesteld om met veel partijen de toekomstplannen te bespreken. Bovendien heb ik bij het openen van de Koolstofroute een eerste officiële toespraak gehouden waarbij ik mijzelf voor het eerst heb neer kunnen zetten als conservator. Ik ben begonnen, en ik heb er zin in. Mijn werk voelt nog steeds als nieuw aan. Twee maanden na mijn aanstelling ben ik nog steeds bezig mijn draai te vinden en leer ik bij, dag in, dag uit. Dit alles zonder stress en met veel plezier, dankzij de steun van de drie boswachters – Jean-François Szpigel, Benoît Villette en Thomas Sigognault – van het reservaat, het bestuur van de Franse Association Trésor en de Nederlandse Stichting Trésor. Mijn rol als conservator vind ik een erg waardevolle. Die waarde schuilt vooral in de inhoud ervan. Het werk gaat met name om het leren begrijpen en kennen mijn werkveld – zowel mijn collega-natuurbehouders, als de geografische, ecologische, sociaal-culturele en economische milieus. De kers op de taart is het feit dat ik effectief bezig ben met natuur beschermen, iets wat ik van kind af aan al voor ogen had. De basisingrediënten van mijn werk zijn goed luisteren, gedrevenheid, creativiteit en natuurlijk een goed
humeur, want zulk werk doet me goed. Mijn persoonlijke doel? Mijn werk zit er nog lang niet op, mijn lijst met doelen blijft namelijk met de dag groeien. Maar als ik even iets kleins mag noemen, dan is dat wel het spotten van de Jaguar! _________________ 1
«Les maladies infectieuses émergentes: facteur de l’évolution
des populations socialement structurées? Le cas du système Ebola-Gorilles» (https://ecobio.univ-rennes1.fr/IdiPop/)
Céline (links) samen met haar onderzoeksteam in het veld. Foto Céline Genton
13
Thomas Sigognault en Benoît Villette
Bericht uit het regenwoud
Het paneel met toelichting die de overdracht van het gebied van de Annamites aan Trésor begeleidt (op de foto Olivier Tostain en Vijko Lukkien). Foto: Pipasi Jeurissen
14
In 2012 verwierf onze nieuwe samenwerkingspartner in Parijs, het Conservatoire du Littoral (CdL) het bosgebied rond het vroegere strafkamp van de Annamieten. Het is een bijzonder gebied, zowel historisch als biologisch. Op woensdag 18 maart jl. heeft het CdL dit gebied in beheer overgedragen aan de Association Trésor. Dit gebeurde tijdens een sessie in het gemeentehuis van de gemeente Montsinnéry-Tonnégrande, onder voorzitterschap van de burgemeester, de heer Patrick Lecante en in aanwezigheid van vele genodigden. Tijdens deze bijeenkomst zijn twee overeenkomsten met handtekeningen bekrachtigd. Namens het CdL tekende de heer Alain Brondeau met Olivier Tostain en Vijko Lukkien, namens de Association en Stichting Trésor voor het beheer van de natuur van het gebied. De heer Jean-Claude Tran-Tu-Yen van de Vereniging van Nabestaanden van de vroegere gedeporteerde (Frans-) Indochinese Vrijheidsstrijders (ADDIG) tekende voor het beheer van de ruïnes van de vroegere strafkolonie. De twee overeenkomsten die zijn getekend formaliseren enerzijds het beheer van het gebied door de Association Trésor als natuurreservaat en anderzijds het behoud en de restauratie van de restanten van de vroegere gevangenis, dit laatste in samenwerking met de ADDIG. Op deze wijze is een belangrijke basis gelegd voor het behoud van dit waardevolle gebied. We zullen in de toekomst naar dit gebied verwijzen als ‘Trésor-2’.
De Association begint aan een nieuwe taak. De Association Trésor zal nu zo spoedig mogelijk beginnen met een uitgebreide inventarisatie van de flora en de fauna van het gebied. De uitkomsten zullen als basis dienen voor een Beheerplan voor de komende vijf jaar. Uiteraard worden daarin dezelfde onderwerpen vormgegeven die ook (met veel succes) voor het Trésor Reservaat hebben gegolden, te weten: bescherming, beheer, voorlichting & educatie en wetenschappelijk onderzoek. In oktober van dit jaar beginnen we met deze inventarisatie. Hiermee begint tevens een nieuwe samenwerkingsvorm met de Universiteit Utrecht en wel in het bijzonder met het Departement Biologie, de Prins Bernard Leerstoel en Stichting Trésor. Deze eerste inventarisatie is namelijk tevens een onderdeel van de eerste veldcursus voor masterstudenten Biologie in Frans-Guyana die deze instellingen gezamenlijk
Vele genodigden waren aanwezig bij de opening van de Koolstofroute in ons Trésor Reservaat. Foto: Hugues Olivier Roberi
15
organiseren. Op deze wijze dragen zij bij aan de opleiding van jonge mensen in het vakgebied van internationale natuurbescherming. Tenslotte: de aanzienlijke uitbreiding van taken van de Association Trésor door de verwerving van nieuwe natuurreservaten, waaronder straks ook de savannes van Wayabo, maakt het aantrekken van een nieuwe medewerker noodzakelijk. Om dit financieel mogelijk te maken zal ook de Stichting Trésor zich dit jaar inspannen, hopelijk met uw hulp. Dit in de vaste veronderstelling dat, zoals voorheen, de lokale overheid en ook andere partners zich zullen aansluiten en daardoor juist jonge mensen in Frans-Guyana een kans krijgen bij te dragen aan het behoud van hun natuur. De Koolstofroute, een nieuwe aanwinst van het Trésor Reservaat. In de ochtend van 23 maart jl. opende mevrouw Hélène Sirder, vicepresident van het Conseil Régional (de Volksvertegenwoordiging van FransGuyana) een nieuwe voorlichtende route in het
reservaat. Daarbij waren vele collega’s aanwezig van natuurbeschermingsorganisaties, waaronder het WWF-Frankrijk, lokale en regionale overheden en het Franse Staatsbosbeheer. Deze zogenaamde Koolstofroute geeft bezoekers een indringend inzicht in de belangrijke rol van natuurlijke bossen van het Guyana Schild en het Amazonegebied in relatie tot het klimaat op aarde. We kunnen zeker vaststellen dat dit in de gehele regio de eerste educatieve route is over dit onderwerp. Hij bestaat uit een 1,4 km lang parcours als zijtak van de bestaande educatieve route met in totaal vier rustplekken met informatieborden. Juist het onderwerp koolstof en klimaat wordt plotseling veel minder abstract als het toegelicht wordt in een echt bos met alle levende voorbeelden, bomen en hun levenscyclus, binnen handbereik. Deze nieuwe route is financieel mogelijk gemaakt door het WWF-Frankrijk en het Conseil Régional. Alle voorlichtende panelen zijn ook in kunststof beschikbaar, samen met een boekje waarin het onderwerp uitgebreid wordt toegelicht, dit voor het gebruik in schoolklassen!
De officiële opening van de Koolstofroute bij de entree van het Trésor Reservaat. Foto: Hugues Olivier Roberi
16
Laurent Kelle, directeur van WWF-Frans-Guyana kreeg als belangrijke
Olivier Tostain, als voorzitter van het bestuur van de
sponsor van de Koolstofroute als het eerste het woord.
Association Trésor bedankt de aanwezigen voor hun komst
Foto: Hugues Olivier Roberi
naar de opening van de Koolstofroute. Foto: RNR Trésor Foto: Hugues Olivier Roberi
Wetenschappelijk onderzoek in Trésor Jaarlijks wordt in het Trésor Reservaat onderzoek gedaan naar de populatieschommelingen van de Pijlgifkikker (Dendrobates tinctorius ). De belangrijkste reden hiervoor is dat wereldwijd kikkerpopulaties bedreigd worden door een ziekteverwekkende schimmel, genaamd Chytridschimmel (Chytridiomycota), die de huid van de kikker infecteert en aantast, vaak met voor het dier fatale gevolgen. Het lokaal verdwijnen van soorten is hier inmiddels het gevolg van. Het onderzoek in 2015 is niet alleen op de Pijlgifkikker gericht, maar ook op andere soorten. Hierbij worden steeds huidmonsters van ter plaatse gevangen (en ook ter plaatse weer losgelaten) dieren genomen, die in het Laboratorium van het Imperial College in Londen onder leiding van Matt Fischer worden geanalyseerd (https://chytridcrisis.wordpress.com).
Thomas geeft een toelichting bij een van de informatieborden langs de Koolstofroute in Trésor. Foto: RNR Trésor
Zo tracht men op basis van een meerjarige studie een beeld te krijgen van de aanwezigheid van deze schimmel in de natuurlijke populaties en vervolgens in welke mate dieren zijn geïnfecteerd.
17
Met name voor de jeugd wordt op de informatieborden de relatie tussen bossen, klimaat en CO2 uitgelegd. Foto: Hugues Olivier Roberi De Pijlgifkikker blijft onderwerp van onderzoek in het Trésor Reservaat. Op deze foto brengt het mannetje een jong (op de rug) naar een volgend vijvertje in het bos. Foto Benoît Villette
Anouk Boersen, Rosan Rongen en Jeffrey Brand
Ambassadeurs van Trésor 18
Ambassadeurs. Van links naar rechts: Jeffrey, Anouk en Rosan
In de vorige Trésor Nieuws zijn onze namen al voorbij gekomen en vast daarvoor ook wel eens. In deze editie weer, nu om afscheid te nemen van onze functie als ambassadeur. We hebben een jaar gezwoegd en gezweet om een goede stap in de richting van meer naamsbekendheid te zetten. Die naamsbekendheid begon bij de Utrechtse Biologen Vereniging (UBV), de studievereniging van de opleiding Biologie in Utrecht. Daarnaast hebben we ons ingezet om natuurbehoud laagdrempeliger te maken. Hiervoor ligt nu een aardige basis die straks nog even zal worden toegelicht. Al met al mag gezegd worden dat wij een jaar lang heel veel geleerd hebben en we minstens zo veel plezier hebben gehad. We zijn door de stichting beloond met vijf prachtige adoptie-vierkante meters en een mooie ervaring! Toen we werden aangesteld als ambassadeur heette onze functie nog ‘studentbestuurslid’. ‘Ambassadeur’ bleek echter een meer passende term te zijn, omdat wij als gezichten van Stichting Trésor vooral bezig waren met de promotie van de Stichting. Bovendien waren we vaste bezetters van de Trésorkraam op natuurbehoudsdagen in onder andere Diergaarde Blijdorp en Burgers’ Zoo. Aldus: ambassadeur. In maart werden we dus in het diepe gegooid en zijn we begonnen met het maken van een beleidsplan. Al gauw kwam de conclusie bovendrijven dat Trésor een erg selecte en trouwe groep donateurs heeft (waarvoor dank!). Het leek ons daarom een mooie doelstelling om die uit te breiden, en de Utrechtse student was een simpele en logische eerste stap. De grootste drijfveer hiervoor was het volgende: we kenden alle
drie de situatie dat we met mensen spraken en Trésor noemden, waarop de gesprekspartner eerst moest vragen wat Trésor is. ‘Ik heb het volgens mij wel eens gehoord.’ Daar moest wat aan gedaan worden. We hebben een maandelijkse column op ons genomen in de BioSCOPE (het maandblad van de UBV), updateten met regelmaat de Facebook en we verkochten enkele keren per jaar de Ficus Trésor (veelal aan studenten!). Trésor werd daarom een vaste speler in de belevingswereld van de Utrechtse student. Naast naamsbekendheid hebben we ons ingezet voor laagdrempeligheid. Een veelgehoord excuus om de natuur niet actief te beschermen is dat het geld kost ofwel een carrière. Nu staat de gemiddelde student erom bekend niet veel te spenderen te hebben. Hoewel dat vaak een kwestie is van prioriteiten is,
De ambassadeurs hielpen mee de 'Omarm de natuur!'-dag in oktober jl. te organiseren. Achter de Trésorkraam: Hannah Peters en Claire Vredenbregt, leden van het door de ambassadeurs opgezette actieteam. Foto: WNF Regioteam
19 hebben wij dit excuus voor lief genomen en zijn wij gaan brainstormen. Uit deze brainstorm kwam het idee van actieteam met vrijwilligersbestand voort. We wilden dat iedereen die sporadisch beschikbaar was voor een evenement of iets dergelijks, zich altijd zou kunnen aansluiten. Op die manier wordt Trésor in natura betaald in plaats van met euro’s. Samen met een vijftal jonge mensen hebben we de fundering proberen te leggen voor een actieteam, een harde kern en organiserend orgaan binnen dit vrijwilligersbestand. Helaas is dit idee nog niet volledig van de grond, maar de fundering ligt er. Wellicht vindt u in een volgende Trésor Nieuws een introducerend bericht van actieteamleden! Een reeds geslaagd project om de laagdrempeligheid te vergroten is uitgebreid behandeld in een eerdere Trésor Nieuws, namelijk de ‘Omarm de Natuur’dag. Met het vestigen van een Nederlands record boomknuffelen is aangetoond dat er meer natuurliefhebbers en duurzaamheidsgeïnteresseerden zijn dan in eerste instantie het geval lijkt. Ruim hondervijftig mensen hebben op deze dag stilgestaan bij de pracht en het belang van de natuur. We herhalen het graag nog even in deze Trésor Nieuws: het was een groot succes en het was goed om te zien dat er zoveel mensen zijn die zich in hebben willen zetten voor de natuur. Klein detail is
dat er een heel mooi bedrag is opgehaald voor Stichting Trésor. Laat ons trouwens wel duidelijk hebben dat dit geen door de ambassadeurs georganiseerd evenement is geweest. Uiteraard hebben we meegeholpen, maar het initiatief kwam van het honderdste bestuur der UBV, waarvoor hulde! Naast de dagelijkse, wekelijkse en maandelijkse klusjes, en Omarm de Natuur, hebben we natuurlijk nog meer gedaan. Een groot deel van onze tijd ging zitten in het voorbereiden van informatiemarkten. Markten waarop Stichting Trésor was vertegenwoordigd zijn de natuurbehoudsmarkt in Diergaarde Blijdorp, de Future for Nature Awards in Burgers’ Zoo en de UITmarkt (onderdeel van de Utrechtse IntroductieTijd voor nieuwe studenten) in Utrecht. Veel organisaties zijn ondertussen, net als Trésor, vaste waarden op zulke informatiemarkten. Het was daarom leuk om sommige organisaties en bijbehorende mensen te leren kennen. Plus, en dat is het belangrijkste, het is ontzettend leuk om het verhaal achter Trésor te vertellen! En dan nu, na een jaar, is het tijd om het stokje door te geven aan vier (!) fantastische nieuwe ambassadeurs. We gaan ervanuit dat het komende jaar een leuke en vooral leerzame tijd wordt en we wensen Anoek, Luuk, Bas en Stijn ontzettend veel succes!
Marijke van Kuijk Coördinator van de Prins Bernhard Leerstoel voor Internationale Natuurbescherming
Marijke tijdens een van de vele veldonderzoeken.
Samen staan we nog sterker in internationale natuurbescherming 20
De Prins Bernhard Leerstoel werd in 1987 gevestigd aan de Universiteit van Utrecht ter ere van de 75e verjaardag van Prins Bernhard. De leerstoel is gepositioneerd in de vakgroep Ecologie en Biodiversiteit en werkt nauw samen met organisaties als Tropenbos International, het WNF en Stichting Trésor. Sinds de oprichting heeft de Prins Bernhard Leerstoel bijgedragen aan een versterkte samenwerking tussen wetenschap en praktijk door (1) Nederlandse en buitenlandse studenten (BSc, MSc en PhD) te onderwijzen in internationale aspecten van natuurbescherming, (2) wetenschappelijk gefundeerde natuurbescherming te ondersteunen en (3) het bewustzijn van de noodzaak voor natuurbescherming te vergroten. Onderwerpen waaraan de leerstoel werkt zijn het functioneren van ecosystemen en de goederen en diensten die zij leveren, het effect van klimaat en landgebruik hierop, behoud van biodiversiteit en het herstel en duurzaam beheer van ecosystemen en ecosysteemdiensten. Aan de leerstoel is altijd een internationaal bekende topecoloog verbonden. In het verleden waren dat Normal Myers, Jeffrey Sayer, Jack Putz en Bill Laurance. Op dit moment loopt het proces om een nieuwe hoogleraar te benoemen. Naar verwachting zal dit in juli 2015 gebeuren. De leerstoel verzorgt onderwijs aan bachelor- en masterstudenten, o.a. door het geven van een tienweekse cursus over Tropische Ecosystemen en Klimaat. De leerstoel is ook betrokken bij de cursus
Natuurbehoud, Duurzaamheid en Plantendiversiteit en Ecology of Natural Resources. Daarnaast begeleidt de leerstoel vele studenten tijdens scripties en stages, zowel in binnen- als buitenland. Het onderzoek waar de leerstoel bij betrokken is omvat o.a. een PhD-onderzoek naar patronen van plantendiversiteit in de Amazone en een project in Suriname dat zich o.a. richt op duurzaam kappen van palmblad en het monitoren van diersoorten die bedreigd worden door jacht en handel. Elk jaar verzorgt de leerstoel minimaal één seminar waarbij de aandacht gevestigd wordt op een relevant en acuut probleem binnen internationale natuurbescherming. Hieruit vloeit altijd veel media-aandacht voort. De leerstoel werkt aan onderwerpen die ook voor Stichting Trésor van belang zijn en waar de Stichting al vele jaren ervaring mee heeft. Denk bijvoorbeeld aan het behoud van de diversiteit in tropische bossen, en aan het valoriseren van ecosysteemdiensten. Zowel de leerstoel als Stichting Trésor richt zich op educatie en onderzoek en aangezien beide hun activiteiten de komende jaren uitbreiden, is er besloten om de samenwerking te intensiveren. Zo wordt er gewerkt aan een gezamenlijke veldcursus voor studenten naar Frans-Guyana en zijn er diverse onderzoeksprojecten in ontwikkeling. In dit kader hebben we reeds twee gezamenlijke veldbezoeken aan Frans-Guyana gebracht en hebben we de plannen voor onderwijs en onderzoek met de partners aldaar doorgesproken. Samen staan we nog sterker en kunnen we nog beter bijdragen aan natuurbescherming!
Het Ficusteam
Hoe breng je de boodschap van natuurbehoud over? Voor het vak Wetenschapper in Advies van de studie Biologie aan de Universiteit van Utrecht hebben wij als team van vijf bachelorstudenten de kans gekregen om voor Stichting Trésor na te denken over manieren waarop de verkoop van de Ficus Trésor, de kamerplant die ontstaan is uit de bijzondere samenwerking tussen Stichting Trésor en Forever Plants Group, zodanig ingericht kan worden dat de boodschap van natuurbehoud op de beste manier overgedragen wordt aan de consument. Dat is van groot belang om de verkoop van de Ficus Trésor een flinke impuls te geven en om bekendheid te genereren voor Stichting Trésor en alles waar zij voor staat. Bij aanvang van dit project waren wij allen niet tot nauwelijks bekend met Stichting Trésor of de Ficus Trésor. We zijn dus vanaf nul begonnen, maar dat zorgde er wel voor dat we met een frisse blik naar de organisatie achter de Ficus Trésor konden kijken en het heeft geholpen om met originele ideeën te komen, wat voor Stichting Trésor van grote waarde was.
De presentatie van de resultaten van het onderzoek.
We hebben ons tien weken lang volledig ondergedompeld in Stichting Trésor en echt een kijkje mogen nemen in de huidige gang van zaken en de plannen voor de toekomst. Zo hebben we een compleet beeld kunnen krijgen in het werk en de potentie van Stichting Trésor. In de loop van het project is onze verbondenheid met de Stichting en met de Ficus sterk gegroeid en we hebben ons met veel enthousiasme ingezet om een zo goed mogelijk advies te geven. Hoewel het vak ondertussen is afgesloten, loslaten kunnen we Stichting Trésor niet meer. Allemaal zullen we ons blijven inzetten om behoud van het regenwoud in Nederland en wereldwijd op de agenda te zetten!
21
Peter Zomer
Trésor profiteert van Peter's afscheid als student
22
Goedendag! Mijn naam is Peter Zomer en in 2007 werd ik lid van de Vereniging van Gereformeerde Studenten te Utrecht (VGSU). Als lid van deze studentenvereniging leg je aan het begin van je lidmaatschap een bepaald bedrag in als statiegeld. Dit geld wordt gebruikt om de vereniging van liquide middelen te voorzien, zodat er altijd wat geld in de kas zit. Wanneer je 'lid-af' wordt kun je dit geld weer terugkrijgen. Tot mijn spijt heb ik afgelopen jaar afscheid moeten nemen van de VGSU, een waardevolle en leuke studententijd was voorbij en het werd tijd om hardwerkend burger te worden. Gaat dit stukje nog over Trésor denkt u? Oh jawel! Ik heb namelijk biologie gestudeerd en in mijn master heb ik onderzoek mogen doen in de tropische bossen van Trésor. Vier maanden lang heb ik samen met een medestudent bomen opgemeten om methodes voor biomassa berekening te verbeteren. Destijds hebben we ook veel hulp mogen hebben van de boswachters van Trésor en zij hebben ons ook veel geleerd over de fauna en flora in dit tropische land. Trésor heeft dus zeker mijn speciale aandacht gehouden en zo kom ik weer terug bij mijn introductie.
Het statiegeld dat ik terug zou mogen verwachten heb ik namelijk doorgegeven aan Trésor. In de afscheidsbrieven van oud-leden van de VGSU worden volgens de traditie altijd veel voorstellen gedaan voor de besteding van dit statiegeld. Iedereen krijgt de mogelijkheid om nog een boodschap mee te geven aan de vereniging door het ooit ingelegde geld. Aangezien de brief en het doel van het statiegeld altijd hardop worden voorgelezen in de vergadering geeft dit een aanleiding tot een hoop grappen. Of men nou met dit geld vijftig verschillende goede doelen wil sponsoren, een rondje crambamboelie trakteert of een lot laat kopen in de hoop dat het prijzengeld een nieuw sociëteitspand zou kunnen bekostigen. Mijn bestemming van dit geld was een stukje tropisch regenwoud, om zo mijn studententijd bij de VGSU te verbinden met mijn studie en passie voor tropische bossen. Het leek mij bovendien een mooie grap dat deze kleine Utrechtse, Christelijke studentenvereniging een stuk land zou bezitten. Niet in Utrecht, maar in Frans-Guyana!
Pipasi Jeurissen
Dank u wel!
Isertia coccinea, een van de begeleidende soorten langs de weg naar het Trésor Reservaat. Foto: Eric Augusteijn
Naar aanleiding van Trésor Nieuws 41 hebben wij opnieuw verheugd kunnen constateren dat u ons project op vele manieren heeft ondersteund. Hiervoor willen wij u hartelijk danken. Het stimuleert ons natuurlijk nog eens extra te weten dat u ons op deze manier laat weten dat we op de goede weg zijn om vooral door te gaan met dit prachtige project. We blijven uitbreiden. Het gebied van de Bagne des Annamites is aan Trésor toegevoegd en een gebied in de buurt van Kourou is ons toegezegd. U heeft het allemaal al hiervoor in dit blad kunnen lezen. Juist doordat uw steun de afgelopen twintig jaar in alle opzichten de continuïteit en daarmee de groei van dit project mogelijk heeft gemaakt, onderstreept dit nog eens onze overtuiging dat wij samen iets tot stand brengen wat er toe doet als het gaat om de biologische rijkdom van deze aarde te bewaren voor de toekomst. Wij zijn u hiervoor bijzonder erkentelijk! In deze rubriek willen wij die personen, organisaties en bedrijven noemen en hartelijk dank zeggen voor de bijzondere giften en hulp die wij de afgelopen maanden ontvingen, zoals het bestuur en de vrijwilligers van de Utrechtse Biologen Vereniging voor het verzorgen van de verzending van Trésor Nieuws en de ambassadeurs van onze Stichting voor het promoten van onze Ficus Trésor. En dan de student van studentenvereniging VGSU, die zijn statiegeld aan Trésor heeft geschonken!
Hartelijk dank ook aan dhr. Havermans die overal in Nederland lezingen geeft en de beloning daarvoor iedere keer aan Trésor schenkt! En natuurlijk wederom een bijzonder woord van waardering voor onze vertalers en onze webmaster Eric Augusteijn. Zonder hen zou het verschijnen van Trésor Nieuws en het beheren van de website (www. tresorrainforest.org) niet mogelijk zijn. Bijzondere donaties hebben wij de afgelopen periode ontvangen van: IUCN Nederland, Ficus Forever kwekerij Zwethlande, dhr. W. de Groot, mevr. C. Birnie, dhr. M.A.W. van Werven, M. Huizinga, mevr. J. Schuurman, dhr. en mevr. Roestenberg - Sinnige, mevr. A.T. Tiemstra en dhr. T.U.M. Hütter, Prins Milieu Consultancy. Dan nog een willekeurige greep aan donaties die wij mochten ontvangen van: Mevr. W.M. Wierenga, dhr. en mevr. Gerritsen Geywitz, mevr. M. H. Gerding - van Drooge, dhr. en mevr. Hoogbergen, mevr. J.M. Fraijman, dhr. Smeekens en mevr. Van Houten, dhr. A.E. Timmer, dhr. en mevr. Northold - Brink, mevr. L.T. Dercksen, mevr. E. Proost, dhr. en mevr. Udo de Haas - de Bakker, dhr. J.P. van Horn, dhr. en mevr. Audretsch - de Bruin, mevr. A.C.M. Brouwer, dhr. F.L.M. Duden, dhr. A.I.P.M. de Kroon, mevr. T. Weststeijn, dhr. D. Veenstra, mevr. B.R. Bottema, mevr. N.W. Slaman, mevr. C.M. Krijgsman, dhr. A. Grijns, dhr. en mevr. C.J.W. van Ginkel, dhr. U.J. Zwart, dhr. en mevr. Pol - Naaijer, dhr. G.H.S. Kurstjens, mevr. R.B. Loefs, dhr. K. van Norren, dhr. A.C. Renssen, mevr. S.M. Leefmans, mevr. J. Govers, dhr. en mevr. Van Leusen - Wedema.
23
Op veel plaatsen domineren palmen de vegetatie in Trésor-2. Foto: Eric Augusteijn
Eric Augusteijn
Hoe kunt u Trésor steunen?
Hoewel de Stichting dank zij WWF en UU de resterende hypotheek heeft kunnen aflossen, kan zij haar werk niet blijven voortzetten zonder de steun van de donateurs en sponsors. Het entreegebouw moet opnieuw worden ingericht en daarnaast zal de verwerving van de nieuwe gebieden, zoals die nu in de plannen staan en vooral het beheer daarvan, met de daarbij behorende school- en voorlichtingsprogramma’s, om een extra financiële bijdrage vragen. Deels zal deze zeker worden voorzien vanuit de Lokale Overheid maar de behoefte aan steun vanuit de Stichting Trésor zal blijven bestaan. Het is juist deze combinatie van particuliere inkomsten door middel van onze Stichting en bijdragen uit de Lokale Overheid in een antwoord daarop, die het Trésor-initiatief tot zo’n groot succes maakt.
Vierkante meters adopteren
de voet van onze webpagina’s, met een link naar de website
U kunt één of meer vierkante meters Trésor ‘adopteren’ voor
van uw bedrijf.
€ 12,50 per m². U ontvangt daarvoor een certificaat en U draagt dan bij in de beheer- en onderhoudskosten van dat
CO2 compenseren
stukje Trésor. Ook is het heel eenvoudig om met behulp van
Als u een vliegreis maakt of op andere wijze veel CO2-
internet bankieren regelmatig een bedrag naar Trésor te
uitstoot veroorzaakt, dan kunt u deze compenseren door
laten overschrijven. Laat u ons in dat geval wel even weten
bij te dragen aan het onderhoud en de uitbreiding van
of u daar iedere keer een certificaat van wilt ontvangen?
Trésor. Zie onze website voor details over het compenseren
Vierkante meters cadeau doen
tresorrainforest.org/co2)
van CO2-uitstoot door vliegreizen en autokilometers (www.
U kunt één of meer vierkante meters cadeau doen. Van
24
deze mogelijkheid wordt veel gebruik gemaakt, b.v. door
Periodieke schenking
grootouders die voor een kleinkind een certificaat bestellen
Vanaf 1 januari 2014 is het niet meer nodig een periodieke
(of omgekeerd). Bedrijven en instellingen laten graag hun
schenking bij notariële akte vast te leggen. Dit kan nu
groene gezicht zien door certificaten cadeau te geven,
ook bij een onderhandse overeenkomst. Deze kunt u
in plaats van de obligate fles wijn, bij voorbeeld aan een
downloaden vanaf de website of opvragen per mail (bio.
gastspreker.
[email protected]) of telefoon (030-253 74 36) Bij een periodieke schenking verplicht u zich gedurende
Automatische incasso
minstens vijf jaar een bedrag van minimaal € 120 per jaar
U kunt het werk van onze stichting ook steunen door ons te
aan de stichting te betalen. Inkomstenbelasting over het
machtigen periodiek een door u vast te stellen bedrag van
geschonken bedrag is dan niet verschuldigd.
uw rekening te incasseren. Een machtigingskaart kunt u per post aanvragen (Stichting Trésor, Postbus 80084, 3508 TB
Trésor in uw testament
Utrecht) of per e-mail:
[email protected]
Tenslotte is ook het opnemen van Trésor in uw testament één van de manieren om ons te steunen. Dat kan door
Steunt u ook Trésor-2 en 3 ?
erfstelling of door het toekennen van een legaat. Laat het
Nu het oorspronkelijke Trésor Reservaat wordt uitgebreid met twee nieuwe gebieden komen er veel nieuwe taken bij. Beheer, nieuwe informatieborden, voorlichting en controle vragen om extra menskracht en financiële middelen. Helpt u ons mee?
ons weten als u hierover meer wilt weten. De oude nummers van Trésor Nieuws en meer informatie over deze manieren om Trésor te steunen vindt u op onze website, www.tresorrainforest.org onder het kopje ‘Financiën’. Natuurlijk kunt u altijd contact met ons
Maak uw bedrijf Vriend van Trésor
opnemen door middel van een briefje naar Stichting Trésor,
U kunt het imago van uw bedrijf een groene uitstraling
Postbus 80084, 3508 TB Utrecht, een e-mail naar
geven door sponsor van Trésor te worden. Van bedrijven die
[email protected] of een telefoontje naar 030-253 74 36.
een substantiële schenking doen plaatsen wij het logo aan
[ Faculteit Bètawetenschappen Biologie ]
