KSUBREED JUNI 2012
In dit nummer: Eerste paal Ariëns Nieuwe school De JazzSingel Peuters welkom op De Marcus De Pijlstaart is verkeersveilig Chinese les op De Achtbaan
Informatieblad voor en over de Katholieke Scholenstichting Utrecht
2
COLOFON
COLLEGE VAN BESTUUR
Juni 2012
Het waait…
KSU-breed is een uitgave van de KSU en verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 900 exemplaren. Redactie De redactie berust bij de staffunctionaris pr & communicatie. De redactie beslist in overleg met het College van Bestuur over het al of niet plaatsen van aangeleverde kopij en behoudt zich het recht voor redactionele wijzigingen in teksten aan te brengen. Redactieadres Redactie KSU-breed Postbus 9001 3506 GA Utrecht e-mailadres:
[email protected]
De Katholieke Scholenstichting Utrecht KSU-huis Kaap Hoorndreef 46a 3563 AV Utrecht
Nog maar kort geleden vierden we het pinksterfeest. Voor velen een ‘moeilijk’ feest. Hoe vertel je dit nu aan de kinderen in je klas? Het kerstfeest lukt nog wel. Het paasfeest is al wat lastiger. Maar Pinksteren…?
Postadres Postbus 9001 3506 GA Utrecht Website www.ksu-utrecht.nl Secretariaat tel. 030 – 264 20 80 fax 030 – 264 20 81 e-mailadres:
[email protected] College van Bestuur
Jan van der Klis, voorzitter College van Bestuur
Nee, ik ben zelf geen vogelaar. Ik moet eerlijk bekennen dat mijn vogelkennis zich beperkt tot wat ik heb opgestoken en onthouden van een paar dierenkwartetspellen uit mijn jeugd. Ik waardeer het overigens wel wanneer een kennis van mij weer eens adembenemende foto’s mailt van gevederde fladderaars. Ze komen echt voor in Nederland: de nonnetjes op doortocht vanuit Arctische gebieden, scherp getekend in wit en grijs met zwarte belijning. De elegante pijlstaart die alleen bij oppervlakkige beschouwing lijkt op een eend met een te lange staart. Maar ook de stoer gebouwde kleurige slobeend met zijn priemende oogopslag spreekt tot de verbeelding. Het zijn gevederde verschijningen die voor mij, toch wel een stedeling, voortkomen uit een mysterieuze wereld, alleen toegankelijk voor vogelvrienden met een geoefend oog. Jammer eigenlijk dat (voor mijzelf gesproken en wellicht ook herkenbaar bij jullie) de natuur zo ver van ons af is komen te staan. Het is in Nederland niet zo moeilijk om levenslang je vogelvocabulaire te beperken tot kipburger en pekingeend.
Carel Laenen, lid College van Bestuur
Clusterdirecteuren Mogens Domela Nieuwenhuis Nijegaard, cluster A (per 1-8-‘12) Jansje Dekker, cluster B Jon van Zoelen, cluster C Pauline van Hoogenhuizen, cluster D Opmaak en druk Drukkerij Anraad, Nieuwegein
De Heilige Geest is de Derde Persoon van de Ene God, naast de Vader en de Zoon, zo geloven christenen. De Heilige Geest wordt vaak afgebeeld als ‘vurige tongen’, omdat de leerlingen vol vuur waren van de Boodschap die ze gingen verkondigen en omdat ze in alle talen de mensen konden toespreken. De Geest wordt ook als duif verzinnebeeld, omdat de duif voor reinheid en zachtmoedigheid staat. Met haar vredelievende karakter en haar feilloze gevoel voor richting geeft de duif zicht op het werk van Gods Geest. De duif staat symbool voor vrede. Bij bijzondere gebeurtenissen (een trouwerij, een opening, een herdenking) worden soms duiven losgelaten. Misschien willen we hiermee wel zeggen dat we een nieuwe tijd in gaan, een nieuwe richting op koersen; dat er een nieuwe wind gaat waaien. In het onderwijs laten we vaak en veel ‘duiven’ los. Er is een roep om betere prestaties op de basisvakken. Alle ‘typen’ leerlingen moeten passend onderwijs krijgen, ook de excellente. In samenspraak tussen de minister en de bestuursbonden zijn er ambities vastgelegd in het zogenaamde Bestuursakkoord, waarin stevige streefcijfers staan voor 2015. Prestaties worden steeds transparanter. Voortschrijdende technologie en uniforme toetsing maken het mogelijk om iedere school en uiteindelijk iedere leerkracht ‘de maat te nemen’. Het belang van ouderbetrokkenheid wordt
3 benadrukt, de bekostiging wordt vereenvoudigd, er lijkt zicht te komen op doordecentralisatie van onderhoud en arbeidsvoorwaarden, de mogelijkheid tot flexibele onderwijstijden wordt verruimd, de verkenning naar administratieve lasten en bureaucratie wordt gestart, een verdere professionalisering van leerkrachten wordt nagestreefd. Kortom: er lijkt (om de pinkstergedachte vast te houden) inderdaad een nieuwe wind te gaan waaien. Laten we hopen dat deze wind inderdaad de vernieuwing zal
brengen die deze tijd nodig heeft, die het onderwijs beter maakt voor onze kinderen en die de leerkrachten in staat stelt om ‘vol vuur’ hun werk te doen. En… als we in het onderwijs nu dezelfde taal blijven spreken, zal men zeggen: ‘De mensen in het onderwijs hebben oog voor alle (vreemde) vogels, van welk pluimage dan ook!’ Jan van der Klis Voorzitter College van Bestuur
ONDERWIJS
De Ariënsschool werkt aan nog beter VVE-onderwijs De gemeente Utrecht liet onlangs onderzoek doen naar voor- en vroegschoolse educatie (VVE). De conclusie van het onderzoek luidde: het effect is positief, maar sterk afhankelijk van de invulling door leidsters en leerkrachten. Om de effectiviteit van de VVE-programma’s te verhogen, moet de kwaliteit van de uitvoering omhoog. De onderzoekers geven in hun onderzoek concrete aanbevelingen waar scholen mee aan de slag kunnen. Aike Stevens, leerkracht op de Ariënsschool, deed het afgelopen jaar de opleiding voor VVE-coördinator. Tijdens de opleiding kwam ze ook in contact met het onderzoek. In een bouwoverleg heeft Aike de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek gepresenteerd aan haar collega’s van de kleutergroepen. ‘Uit alle aanbevelingen hebben we met elkaar een aantal speerpunten gekozen, waarmee we aan de slag willen gaan.’ Andere start van de dag Het eerste speerpunt dat het onderbouwteam van de Ariënsschool wilde aanpakken, was het terugbrengen van de overgangstijd tussen de verschillende lessen. ‘Met name bij de start van de dag zagen we mogelijkheden om tijd te winnen. Het binnenkomen van de kinderen en de ouders duurt best lang. Voordat iedereen er is en we met de welkomstkring kunnen starten is er veel tijd verstreken.’ Aike vertelt dat het idee omstond om de dag niet te starten met de grote kring, maar om de kinderen gelijk aan de slag te laten gaan. Kwaliteit van de kleine kring Tweede speerpunt is de kwaliteit van de kleine kringen. ‘Het gevarieerd vragen stellen en aansluiten bij de behoefte van de kinderen bleek vaak nog best lastig. We hebben afgesproken hiermee te oefenen, zodat het een soort automatisme gaat worden. Je moet als leerkracht heel
helder het lesdoel voor ogen hebben.’ De kleine kring staat voortaan elke bouwvergadering op de agenda. Aike: ‘Zo kunnen we onze ervaringen rond de kleine kring uitwisselen.’ Samenwerking versterkt Op de Ariënsschool wordt groepsdoorbrekend gewerkt en Aike ervaart dat als prettig en beter voor de leerresultaten. ‘De samenwerking tussen de leerkrachten in het team wordt sterker. We voelen ons verantwoordelijk voor alle kinderen, bijvoorbeeld als er iets gebeurt op de gang. De kinderen van de verschillende groepen leren elkaar ook beter kennen.’ Voor het onderbouwteam van de Ariënsschool heeft het VVE-onderzoek veel betekend. ‘We zijn weer even wakker geschud! We bleken veel dingen al heel goed te doen, maar het kan altijd nog beter!’ Eline Overeem Schoolbegeleidingsdienst Eduniek
4
PERSONEEL
Veel belangstelling om te werken op de nieuwste KSU-scholen Alle KSU-medewerkers waren woensdag 11 april welkom op de interne Personeels Informatie Markt (PIM) op het KSU-huis. Veertig medewerkers gaven gehoor aan de oproep. Dertien KSU-scholen met formatieruimte hebben zich tijdens de PIM gepresenteerd. Bezoekers konden contacten leggen met verschillende schoolleiders en hun cv achterlaten. Ook ontvingen de bezoekers een overzicht van de verwachte vacatures voor het schooljaar 2012-2013. De nieuwste KSU-scholen ('Op De Groene Alm' en 'De JazzSingel') konden tijdens de PIM rekenen op veel belangstelling. In tegenstelling tot andere jaren was de PIM dit jaar alleen toegankelijk voor KSU-medewerkers. De KSU verwacht dit jaar namelijk geen vacatures te hebben voor externe kandidaten.
VAN DE SCHOLEN
Leonardokinderen aan het woord Hoe is het om als kind in een Leonardogroep te zitten? Max en Santi zitten in groep 7 van de Leonardogroep op De Achtbaan. Zij vertellen hun ervaringen. Max: ‘Wij zitten op een Leonardoschool omdat we op onze andere school te weinig uitdaging kregen en het te makkelijk vonden. Toen ze dat merkten deden we een IQ-test en bleek dat we hoogbegaafd zijn. Ik kwam eerst op een Leonardoschool in Maarssen terecht, maar dat was erg ver weg. Ik moest elke dag met een busje daar naartoe. Gelukkig kon ik naar de Leonardoschool van De Achtbaan.’ Santi: ‘Toen uit de test bleek dat ik hoogbegaafd ben, ging ik naar deze Leonardoschool. Mijn broertje zat ook al op deze school, dat was wel fijn. Het verschil tussen een Leonardoschool en een normale basisschool is dat je hier meer extra stof krijgt, bijvoorbeeld Somplextra en Vierkant Voor Wiskunde. Voor taal krijgen we geen verrijking.
Je krijgt ook extra vakken zoals schaken, Chinees en ICT. Iedereen heeft een laptop en er komen soms ook professoren langs voor een project, zoals iemand die iets met licht deed. Eerst moesten we zelf bedenken wat we zouden onderzoeken. Wij hielden gekleurd vliegerpapier voor de lichtmeter en dan maten we het licht. Ook hielden we de lamp ergens anders en dan keken we weer hoeveel licht hij gaf. Daarna moesten we de lichtmeter op verschillende afstanden van de lamp houden en we moesten op het eind ook een lijngrafiek maken over wat we hadden gemeten.’ Max: ‘Er is ook een professor geweest die ons dingen uitlegde over de ruimte, bijvoorbeeld wat sterren worden als ze dood gaan. We hebben ook geleerd wanneer de zon doodgaat, oftewel ontploft. Je doet ook gewoon werk met de rekenmethode “De wereld in getallen”. We gebruiken een taalboek dat speciaal voor Leonardoscholen gemaakt is, namelijk “Alles Apart”. En verder hebben we gewoon schrijfles. Je doet niet alles op de laptop, sommige dingen doe je gewoon in een schrift zoals taal, rekenen, Chinees en studievaardigheden. Studievaardigheden oefenen we extra, omdat dat vorig jaar bij de entreetoets niet al te best was gemaakt. Projecten zijn erg leuk omdat je dan nieuwe dingen leert. Rekenverrijking is ook erg interessant omdat je dan niet steeds hetzelfde leert maar steeds iets anders.'
BINDINGSACTIES
5
Workshop taart decoreren: lekker en leuk Hieronder een reactie van deelnemer Jen de Pater van de Gertrudis:
Ik vond de workshop écht ééénorm leuk zaterdag en ik heb ééééénorm genoten. Een groot compliment voor de leuke, enthousiaste en geduldige juf! Als handvaardigheidsjuf weet ik hoeveel voorbereiding het kost om zo'n workshop goed te laten verlopen. En dat had ze écht perfect gedaan! Écht overal had ze aan gedacht! Super hoor!!! Ik vond het alleen veel te kort, wat mij betreft had het tot 5 uur ‘s morgens mogen duren in plaats van 5 uur ‘s middags! Ik heb een hoop geleerd en inspiratie opgedaan om zélf allerlei leuke, gekke, idiote, kleurige en creatieve taarten te gaan maken. Ik kon er zaterdagnacht niet van slapen; allerlei leuke en vreemdsoortige taarten sprongen door mijn hoofd. En ik hoop dat iedereen die zich voor deze knoertleuke bindingsactie had opgegeven, alsnog de kans krijgt om de taartversierworkshop te doen. Ik vind namelijk dat elke KSU-meester óf juf aan deze lekkere, kindvriendelijke én creatieve competentie zou kunnen moeten voldoen. Nou... nogmaals hééééél erg bedankt. Ik geef me nu alvast op voor de vervolgcursus!
Toedelsssssssssss, Jen Feiten workshop taart decoreren: • 16 deelnemers (ruim 60 aanmeldingen) • Gezellige teamkamer van Hof ter Weide • Zaterdagmiddag 31 maart 2012
In paasstemming met de Matthäus Passion De Matthäus Passion moet je minstens eenmaal in je leven gehoord hebben! Daarom kregen alle KSU-medewerkers de kans om mee te loten naar twee kaarten voor de uitvoering vlak voor Pasen. Het lijdens- en sterfverhaal van Jezus volgens het evangelie van Mattheus werd tijdens de uitvoering verteld door de Nederlandse Bachvereniging. Dat is volgens kenners barok op zijn best en Bach op zijn mooist.
Feiten uitvoering Matthäus Passion: • 30 deelnemers (49 aanmeldingen) • Muziektheater Vredenburg, Leidsche Rijn • Dinsdagavond 3 april 2012
6
ONDERWIJS HUISVESTING
De eerste paal van de Ariënsschool zit in de grond! De spil in de wijk, een ontmoetingsplek en een ruimte waar onderwijs, kinderopvang, sport en cultuur samenkomen. Dat is het idee van de nieuw te bouwen Brede School Duurstedelaan waar de Ariënsschool onder valt. Samen met ruim zeshonderd kinderen, ouders en leerkrachten gaf onderwijswethouder Jeroen Kreijkamp op donderdag 29 maart 2012 symbolisch het startschot voor de bouw van de Brede School, die in het voorjaar van 2013 wordt opgeleverd. De Brede School zal plaats bieden aan drie basisscholen, waaronder de Ariënsschool. Van elke school ging naast de schoolleider ook de oudste en jongste leerling meehelpen bij het slaan van de eerste paal.
De leerlingen van de Ariënsschool hadden zich goed voorbereid op deze bijzondere feestelijke gebeurtenis:
• d e kleuters hadden een tekening gemaakt van zichzelf zoals ze nu zijn; • de kinderen in de groepen 3 en 4 hebben een tekening gemaakt of een verhaal geschreven over de school zoals die nu is; • de kinderen in de groepen 5 en 6 kregen de taak een brief te schrijven aan een kind dat in 2050 op de Brede School zit en • de oudste leerlingen hebben nagedacht over de toekomst en hun gedachten over een schooldag in 2050 opgeschreven. Al deze tekeningen en brieven zijn in een koffer gestopt en de koffer is voor lange tijd begraven in de grond op het bouwterrein.
ONDERWIJS
Verkeersveiligheidslabel voor De Pijlstaart GroenLinks raadslid Peter van Corler heeft op 16 maart 2012 het Utrechts Verkeersveiligheidslabel (UVL) uitgereikt aan basisschool De Pijlstaart. Het UVL is het Utrechtse kwaliteitskeurmerk voor basisscholen die verkeerseducatie van leerlingen en verkeersveiligheid rond school structureel aanpakken. Scholen met een dergelijk label zijn vaak herkenbaar aan de opvallende rode en gele paaltjes rond de school, die verkeer wijzen op overstekende of spelende kinderen. De afgelopen tijd werkten ouders, leerlingen en leerkrachten van De Pijlstaart en de gemeente samen om de verkeersveiligheid rondom de school aan de drukke Amsterdamsestraatweg te verbeteren. Er is veel gedaan aan verkeerslessen, het aanleren van veilig verkeersgedrag en het creëren van een veilige verkeersomgeving rond de school. Het was een leuk en gezellig feestje tijdens de uitreiking op De Pijlstaart. Maar de activiteiten rondom veilig verkeer
stoppen natuurlijk niet bij dit feestje. De school gaat de komende jaren vol enthousiasme door met de belangrijke verkeersactiviteiten. Veel KSU-scholen zijn inmiddels in het bezit van het UVL-keurmerk. De gemeente wil graag dat 80% van de Utrechtse scholen het label gaat halen. Het lijkt er op dat dit doel dit jaar bereikt gaat worden.
ORGANISATIE
7
De JazzSingel is de allernieuwste KSU-school!
Een swingende naam, een leeg grasveld en al 3 ingeschreven leerlingen: zie daar de start van een nieuwe KSU-school in Leidsche Rijn. Afgelopen maart kreeg de KSU groen licht van de gemeente Utrecht om in Terwijde Zuidoost een nieuwe basisschool te starten. Gezien het tempo waarmee dit deel van Utrecht momenteel wordt volgebouwd en de huidige overloop van naburige KSU-scholen verwacht de KSU binnen enkele jaren voldoende leerlingen aan zich te binden om een school van 12 groepen te vullen. Maar… hoe start je een school vanuit het niets? Op 1 april ben ik gestart als schoolleider van deze nieuwe school. Hoewel dit natuurlijk een prachtige kans is om vele jaren onderwijservaring in te zetten voor een nieuwe school die letterlijk vanuit het niets moet worden opgebouwd, is het natuurlijk ook wel even zoeken. Waar te beginnen? De afgelopen weken zijn besteed aan het maken van voorstellen met betrekking tot het specifieke schoolaanbod (wat hebben de concurrenten al in huis?), de naam, het selecteren van een architect, het
aannemen van een eerste leerkracht, het regelen van tijdelijke huisvesting en bovenal het werven van leerlingen. Met de nieuwe website, bedrukte pennen, huis-aan-huis flyeren, informatieochtenden en netwerken met kinderopvang en instellingen in de wijk, probeer ik om de eerste leerlingen binnen te halen. Het is namelijk de bedoeling dat De JazzSingel in het nieuwe schooljaar start met één groep. De school ontleent haar naam aan de ligging in de wijk Terwijde Zuidoost waar alle straatnamen zijn gekoppeld aan bekende jazzmusici en aan de ligging aan één van de singels ter bevordering van de waterhuishouding in Leidsche Rijn. Met de verwijzing naar ‘jazz’ benadrukken we de goede interactie tussen alle spelers in het orkest c.q. leerlingen en leerkrachten in de school. Zij moeten elkaar ‘verstaan’, de ruimte geven, oog hebben voor elkaars individuele kwaliteiten en snel kunnen reageren op een verandering. Het element ‘singel’ sluit aan op het continu zoeken naar de juiste balans tussen een hoofdstroom van doorgaande leerlijnen enerzijds en passende interventies en hulpstructuren ten behoeve van de individuele behoefte en mogelijkheden van de leerlingen anderzijds. Hiermee wordt bereikt dat alle leerlingen op een bij hen passende wijze door het primair onderwijs stromen. De JazzSingel wil de toon zetten in Terwijde Zuidoost! Esther Wijnands Schoolleider De JazzSingel
ONDERWIJS
Schatkisten voor de scholen Bij onze eigen Technische Dienst aan de Tennesseedreef zijn acht schatkisten te vinden. Wie de moeite wil nemen om de inhoud wat nader te bekijken, komt al gauw tot de ontdekking dat deze kisten echte schatkisten zijn: ze bevatten een schat aan voorwerpen, boeken, cd’s en informatie over identiteit. Een goudmijn voor de leerkracht én de kinderen die wat meer willen weten over christendom, jodendom, islam, hindoeïsme, boeddhisme, bidden en de wonderlijke wereld. En voor scholen die wat steun kunnen gebruiken in tijden van rouw is er de leskist ‘Verlies en rouw bij kinderen’. De leskisten zijn bestemd voor de groepen 1 t/m 8. Ze bevatten een brede verzameling van voorwerpen die kenmerkend zijn voor een bepaalde wereldgodsdienst en zijn voorzien van heel divers en bruikbaar materiaal voor leerkrachten en leerlingen. In elke kist zit een handleiding en een map met lessuggesties. In de leskist ‘Christendom’ vind je bijvoorbeeld devotielichtjes, een doopkaars, een houten kruisje, een Mariabeeldje, een beeldje van Franciscus met
twee vogels, een doosje met hosties, een flesje met water uit Lourdes, een rozenkrans, een Christoffelmedaille, een wijwaterbakje, een cd met christelijke muziek, het boek ‘Hoor eens even’ van Karel Eykman en de bijbel. In de leskist ‘Islam’ zit o.a. een gebedskleedje met een kompas, een Woedoe-emmertje, een gebedssnoer, een koranstandaard, een hoofddoek, henna, de Koran (Nederlandse vertaling), een film over een bezoek aan de moskee, een dvd over het offerfeest, een cd met islamitische muziek en het boek ‘Wat Geloof jij?’. KSU-scholen kunnen deze kisten lenen. Hier zijn geen kosten aan verbonden. Wil jij graag zo’n schatkist in jouw klas gebruiken? Mail dan naar
[email protected].
8
VAN DE SCHOLEN
School in beeld: De Johannesschool Weetjes • De school is opgericht in de jaren zestig. • Het huidige gebouw is ruim 40 jaar oud. • Op dit moment heeft de school 225 leerlingen, 11 groepen en 25 medewerkers • Onderwijsconcept: SISo en de Vreedzame School • Speerpunten volgens het schoolplan zijn: SISo, de Vreedzame School, ouderbetrokkenheid en ICT. • Er wordt gewerkt met o.a. de volgende methodes: Rekenrijk, Taal Actief, Goed Gelezen, Hier en Daar, Bij de Tijd, Met Woorden in de Weer en Ik en Ko.
We houden koffieochtenden en zijn met een ouderinitiatiefgroep bezig met een activiteit rondom het thema identiteit. De bedoeling is dat hier zelfs een kunstwerk uit voortkomt waar kinderen, ouders, leerkrachten en buurtbewoners hun creatieve bijdrage aan hebben geleverd! In de toekomst willen wij ons blijven richten op de optimale ontwikkeling van ieder kind op zowel cognitief als sociaal-emotioneel gebied. Wij hopen dit te kunnen doen in een fris, nieuw gebouw waarin kinderen, leerkrachten en ouders kunnen excelleren!
Vreedzame school Op de Johannes zijn we druk bezig met het invoeren van de Vreedzame School. De Vreedzame school beschouwt de klas en de school als een leefgemeenschap waarin kinderen zich gehoord en gezien voelen, een stem krijgen en waarin kinderen leren om samen beslissingen te nemen en conflicten op te lossen. Kinderen voelen zich verantwoordelijk voor elkaar en voor de gemeenschap en staan open voor de verschillen tussen mensen. Wij zien de invoering van de Vreedzame School als een positieve bijdrage aan een prettig leer- en leefklimaat op onze school. Naast de Vreedzame school ontplooien we ook activiteiten om de betrokkenheid van ouders te vergroten. Zo zijn er vanuit de Verlengde Schooldag, naast activiteiten voor kinderen zoals dans, koken en judo, ook activiteiten voor ouders zoals het naaiatelier.
"...we zijn druk bezig met het invoeren van de Vreedzame School."
Sportdag
De Johannesschool
VAN DE SCHOLEN
9
School in beeld: Villa Nova Weetjes • De school is opgericht in 1921. • Het huidige gebouw in de wijk Nieuw-Engeland is 17 jaar oud. • Op dit moment heeft de school 215 leerlingen, 10 groepen en 21 medewerkers. • Speerpunten volgens het schoolplan zijn o.a.: invoering nieuwe rekenmethode, beleid voor (hoog) begaafde kinderen, teamscholing klassenmanagement en het maken van trendanalyses. • Er wordt gewerkt met o.a. de volgende methodes: Ik & Ko, Wereld in Getallen, Estafette, Taalleesland en Hello World. De geschiedenis van de Villa Nova • In 1921 werd in het westelijk stadsdeel van Utrecht een kerkelijk gebouwencomplex opgeleverd. Dat bestond uit een parochiekerk der E.E. P.P. Augustijnen, een pastorie, een jongensschool (Thomas á Villa Nova school), een Fröbelschool (kleuterschool), een meisjesschool (Mariaschool) en 88 woningen van de R.K. Middenslandsvereeniging 'St. Augustinus'. • In 1964 ging de Thomas á Villa Nova School samen met de Mariaschool en was het voor het eerst een gemengde school. • In 1993/1994 zijn de oude scholen en de kerk gesloopt. In december 1994 was het nieuwe schoolgebouw naar een ontwerp van Michael van Leeuwen van Architectenbureau Sluijmer en Van Leeuwen voltooid. In plaats van de massief bakstenen kerk en de oude schoolgebouwen staat er nu een modern, licht, nieuw gebouw. Het gebouw heeft in 1995 de Archinorm-prijs gewonnen als stadsverfraaiing. • Opvallend aan het schoolgebouw is het grote plein voor de school. Het plein is voor de hele buurt, maar de school maakt er ook dankbaar gebruik van tijdens de pauzes en bijzondere activiteiten. Tijdens koude winterperiodes wordt het plein onder water gezet. Zo heeft de school zijn eigen schaatsbaan!
nno Villa Nova a
1921
Villa Nova anno 2
012
"...de school heeft zijn eigen schaatsbaan!"
10
ORGANISATIE
Uit het kladblok van een voorbijganger… Ergens in maart werd mij gevraagd naar de KSU te gaan om daar gedurende enige maanden de functie van interimclusterdirecteur van cluster A op mij te nemen. Dat is mijn werk: binnenkomen, kennismaken, meewerken en weer vertrekken. 't Is niet anders. Het is geen straf, maar een weloverwogen keuze om in mijn loopbaan een voorbijganger te zijn. Nu kom ik wel eens binnen in een club waar je na een week denkt: 'Hier mag nog wel de nodige energie in gestoken worden.’ Zo'n organisatie die wel wat lijkt, maar waar het eigenlijk alleen buitenkant is. De KSU zit anders in elkaar.
Natuurlijk, Utrecht is een G4-gemeente want ze hoort bij de vier grootste steden. De stad kent de nodige problemen en ja: dat mag natuurlijk wat kosten. Maar vergeleken met de rest van Nederland is het onderwijs in de stad Utrecht toch rijk bedeeld! Gefeliciteerd! Wat met deze opmerkingen te doen? Niet veel, maar ik wilde alleen maar aangeven dat binnen Utrecht én dus ook binnen de KSU sprake is van relatieve rijkdom.
Op het stafbureau werken specialisten aan wie je werkelijk wat hebt. In de scholen werken collega's die dagelijks hun beste beentje voorzetten. En nu komt het: die kantoormensen én die schoolmensen doen elke dag hun stinkende best voor de kinderen in de scholen. Dat is minstens zo belangrijk als een artikel in de krant of een fraaie website. Dit is namelijk iets wat je voelt en proeft binnen de KSU!
Juist de KSU weet kantoor en school te combineren tot een effectieve, efficiënte en goed geoliede onderwijsorganisatie. Een organisatie waar mensen graag voor werken, waar het goed geregeld is. En binnen dat denken en doen worden mooie projecten ontwikkeld, krijgen kinderen iedere dag het beste onderwijs. En wanneer in deze tijd van bezuinigingen een beetje moet worden ingeleverd, zal de structuur van de organisatie recht overeind blijven. Het geven van goed onderwijs blijft hier gegarandeerd. En dat is een compliment voor iedereen binnen de KSU!
Wat me verder opvalt, is het verschil in beschikbare formatie tussen Utrecht en veel andere gebieden in Nederland.
Albert-Jan van Klaveren Interim-clusterdirecteur cluster A
PUZZEL
Puzzel
Win een met de KSU-kruiswoordpuzzel! Winboekenbon een boekenbon met de KSU-kruiswoordpuzzel! Horizontaal 4. In welke maand was de onderwijsstaking? 5. Op welke school draait het project kennis=kracht? Verticaal 2. Hoe heet de nieuwste KSU-school? 3. Hoeveel medewerkers waren aanwezig bij de Matthaüs Passion? 4. Op welke school is de pilot met 3-jarigen gestart? Weet jij welke school er bij het cijfer 1 moet worden ingevuld? Het gaat om een KSU-school die nieuwbouw krijgt. Mail de schoolnaam naar
[email protected] en win één van de vijf boekenbonnen. Prijswinnaars KSU-breed, maart 2012: Henri Nurmohamed (Pijlstaart) Marjolein Helder (Paulusschool) Patricia van Tergouw (KSU-huis) Irene Wassing (Pijlstaart) Tiersja Kamta (Achtbaan) Horizontaal 4. In welke maand was de onderwijsstaking?
ORGANISATIE
11
Ook KSU’ers deden mee met de landelijke onderwijsstaking Dinsdag 6 maart 2012: in onderwijsland komt deze dag in de geschiedenisboeken als de grootste onderwijsstakingsdag ooit. Die dag zat de Arena vol met duizenden leerkrachten uit het hele land. Er werd gestaakt tegen de bezuinigingen op passend onderwijs. De stakingsbereidheid in het land was groot. Ook op diverse scholen van de KSU hebben leerkrachten besloten om gebruik te maken van het stakingsrecht. KSU-scholen waar gestaakt werd waren o.a. de Dominicusschool, Paulusschool, Montessori, Villa Nova en Hof ter Weide. In totaal staakten 133 KSU-medewerkers die dag. Dat is 18% van het personeelsbestand. Een viertal collega’s vertellen over hun motivatie om te staken. Klaas Dijkstra, leerkracht op De Pijlstaart: ‘Ik heb vooral gestaakt vanuit het oogpunt van de leerkracht, voor het behoud van werkplezier. Wanneer ik als leerkracht plezier in m’n werk heb, is slag één voor een goed pedagogisch klimaat al gewonnen en de eerste stap naar leren gezet. De bezuinigingsplannen zullen de onderwijstaak binnen het regulier basisonderwijs ongetwijfeld verzwaren. Geen plezierig vooruitzicht. Mentale verzwaring. Minder werkplezier.’ Muriël Nohlmans, leerkracht en bouwcoördinator op de Dominicus: ‘Ik ben gaan staken voor alle kinderen die door de aangekondigde bezuinigingen niet meer de aandacht en extra begeleiding kunnen ontvangen die ze nodig hebben. En voor alle leerkrachten die door het passend onderwijs zelf moeten zien uit te zoeken hoe om te gaan met een klas van 30 kinderen waarvan er altijd wel een paar kinderen zijn met een bijzondere gebruiksaanwijzing.’ Ineke ten Hoeve, leerkracht Zeven Gaven ‘Op dinsdag 6 maart heb ik samen met een aantal collega’s van onze school gestaakt. Ik wilde zelf heel duidelijk aan de door de bonden belegde acties meedoen omdat ik heel erg tegen de bezuinigingen op passend onderwijs ben. Het werd een massaal protest in de Arena in Amsterdam. Uit sommige delen van het land waren complete schoolbesturen met al hun teamleden aanwezig. Ook van de KSU-scholen waren er veel deelnemers. Jammer vond ik dat er vanuit het schoolbestuur zelf weinig of geen steun was voor de deelnemers.’
Janneke Degen, leerkracht Sint Maarten Neckardreef en voorzitter GMR: ‘Een gezamenlijk geluid vanuit de onderwijswereld. Een gezamenlijk geluid richting “de Nederlandse burger”. Een gezamenlijk geluid om de toekomstige kiezer duidelijk te maken welke verkeerde keuzes het kabinet Rutte maakte. De verkeerde keuzes die dit kabinet volgens mij en vele andere collegae maakte, vallen samen in de leus: geen bonus, maar banen! Geen bonus omdat ik denk dat de functiemix eerst goed neergezet en uitgevoerd moet worden. Banen omdat ik vrees voor kapitaalvernietiging. Met name op de scholen waar expertise een voorwaarde is, de cluster 2 en cluster 4 scholen, verdwijnt deze. Ik ben voor vernieuwing, maar laat dat efficiënt gebeuren met als doel: afgestemd onderwijs voor ieder kind zodat ieder kind de plek in de maatschappij krijgt waar het past!’
12
VAN DE SCHOLEN
Kennis = Kracht Wij hebben veel kinderen op basisschool De Achtbaan. Dus we hebben ook veel ouders. In juni 2011 hebben wij het plan opgevat om door middel van gastlessen gebruik te maken van onze ouders. Het leek ons goed en krachtig om de aanwezige kennis bij de ouder(s) te combineren met de verdere groei en ontwikkeling van onze school en daarmee natuurlijk van de kinderen van De Achtbaan. Juist in deze tijd is het inzetten van collectieve kennis een steeds krachtiger middel. Kennis delen is kennis maken. Door middel van een enquête hebben wij geïnventariseerd welke ouders hun kennis met onze leerlingen willen delen. Gedurende dit hele schooljaar zijn er enthousiaste ouders betrokken geweest bij het geven van gastlessen op De Achtbaan. Wat is er zoal gedaan? Hieronder enkele voorbeelden van de gastlessen met reacties van zowel de kinderen als de betrokken ouders. De lessen over Prinsjesdag werden als heel leerzaam ervaren door kinderen en leerkrachten. Ook de ervaringen van de betreffende moeder waren positief: ‘In de week van Prinsjesdag heb ik in elk van de bovenbouwklassen een les gegeven over politiek, het onderwerp waar ik me voor opgegeven had. Met veel foto’s en beeld heb ik verteld over Prinsjesdag, de troonrede en de miljoenennota. In elke klas verliep de les weer anders, vooral door de vele (soms verrassende) vragen van de kinderen. Ik was onder de indruk van hun kennis over Prinsjesdag en hun enthousiasme om meer te leren over de Nederlandse politiek. En na het openen van mijn ‘Prinsjesdagkoffertje’ met snoepjes, kon het helemaal niet meer stuk. Het kostte me best wat tijd om de lessen voor te bereiden, maar ik zou het zo weer doen. Ik heb een ontzettend leuke ochtend gehad!’ In december zijn er gastlessen verzorgd over vuurwerk door een enthousiaste vader. Dit vonden twee kinderen uit groep 7 ervan: ‘Er kwam een vader die ging vertellen over vuurwerk. Over hoe mooi het is maar ook over de gevaren van vuurwerk. Je kunt bijvoorbeeld blind worden of er gaan een paar vingers af. Om dat te voorkomen kun je een veiligheidsbril op doen en het vuurwerk met een aansteeklont afsteken. Hij heeft ook verteld over illegaal vuurwerk. Wij vonden het zelf erg leuk, interessant en leerzaam.’ In een onderbouwgroep heeft iemand les gegeven over de Chinese taal en tekens. Dit vonden de kleuters heel erg interessant want het ziet er heel mooi uit en het klinkt leuk. Ze hebben zelfs leren tellen in het Chinees!
In groep 7 is er een project geweest over windenergie en daar kon een vader heel boeiend over vertellen volgens een leerling uit groep 7: ‘Eerst ging meneer Bob vertellen over wind, windenergie en over windmolens. Daar heb ik veel van geleerd. Wist je bijvoorbeeld dat er ook windmolens in zee staan? En wist je dat er ongeveer 2000 windmolens in Nederland staan? Daarna gingen we knutselen. We gingen windmolens maken. Geen echte natuurlijk, die zijn veel te duur en te groot. We hebben hard gewerkt en het was heel leuk.’ De betrokken ouders, de leerkrachten en leerlingen zijn heel enthousiast over deze inzet van de kennis van onze ouders. Volgend schooljaar zal dit project zeker een vervolg krijgen. Loes Peterse Schoolleider De Achtbaan
"Ze hebben zelfs leren tellen in het Chinees!" Keurmerk Opleidingsschool voor drie KSU-scholen Op dinsdag 12 juni 2012 is het keurmerk Opleidingsschool uitgereikt aan drie KSU-scholen. Op deze opleidingsscholen (de Ariënsschool, Hof ter Weide en de Dominicus) vinden studenten een leerwerkplek. Het leren op zo’n werkplek van studenten zorgt voor een nieuwe dynamiek binnen de school waarbij opleiden, onderzoek, innoveren en professionaliseren bij elkaar komen. Het opleiden wordt op een opleidingsschool een gezamenlijke verantwoordelijkheid en is dus niet voorbehouden aan de lerarenopleiding.
ONDERWIJS
13
Kinderen van drie jaar al welkom op de Marcus De Marcus is door de KSU uitgekozen om deel te nemen aan de pilot ‘onderwijs geven aan driejarigen’. Deze pilot onderzoekt of de ontwikkeling van peuters met een taalachterstand in een schoolrijkere omgeving spelenderwijs kan worden verbeterd. De onderzoeksperiode duurt vier jaar. Wat houdt deze pilot in? • Het tot stand brengen van een doorgaande ontwikkel- en leerlijn van 2 tot 6 jaar. • De schoolleider voert de regie over de coördinatie en zorgt voor het bevorderen van de samenwerking. • In de groep staat naast de pedagogische medewerker van Cumulus een begeleider voorschoolse educatie met pabodiploma (leerkracht van de school). • Er zijn meer uren beschikbaar voor voorschoolse educatie. In plaats van 10 uur wordt er 12,5 uur lessen aangeboden. • Er wordt gestructureerd en opbrengstgericht gewerkt. • De effecten van de pilot worden onderzocht, dat wil zeggen dat er gedurende deze vier jaar een monitoring plaatsvindt waarin de kinderen gevolgd gaan worden. In zijn algemeenheid is de betrokkenheid van ouders van groot belang voor de opbrengsten van de VVE. Zij worden dan ook actief betrokken bij deze pilot. Meedoen met activiteiten in de groep, aanwezigheid bij informatiemomenten en een actieve thuisrol zijn hierbij essentieel.
• d e houding en de vaardigheden van de pedagogisch medewerker en de leerkracht; • wat de monitoring inhoudt en • hoe de regierol van de school eruit ziet. Vooral de laatste vraag is een heel bijzondere omdat dit nou net het stukje pionieren wordt. Wie heeft welke verantwoording en hoe gaat dat er in de praktijk uitzien? Antwoorden die niet zo maar gegeven kunnen worden maar die gedurende het samenwerkingstraject vorm gaan krijgen. Open staan voor elkaar en elkaar eerst goed leren kennen zijn voor Cumulus en de school nu de punten waaraan gewerkt gaat worden. Volgende schooljaar zullen zowel de leerkrachten van de groepen 1/2 als de pedagogisch medewerkers een nascholingstraject gaan volgen dat gericht is op het opbrengstgericht werken. Op deze manier gaat er gewerkt worden aan het verstevigen van de doorgaande lijn. Alles wat gaat gelden voor de pilotgroep zal ook doorgevoerd gaan worden in de andere voorschoolgroepen en in de kleutergroepen. We gaan een traject aan waarin verbetering van het onderwijs centraal komt te staan. Met elkaar gaan we ervoor! Annet Lamsma Schoolleider Marcusschool
Voor de Marcus betekent het dat we naast de twee bestaande voorschoolgroepen in augustus 2012 gaan starten met een nieuwe voorschoolgroep, die onder deze pilot gaat vallen. In deze groep komen ongeveer 14 tot 16 kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar te zitten. De leidinggevende van Cumulus, de coördinator VVE en ik hebben een aantal studiebijeenkomsten bijgewoond waarin we bij- en nascholing hebben gevolgd voor deze pilot. We hebben het daarin gehad over: • criteria voor de totstandkoming van deze pilotgroep; • de taal- en rekenontwikkeling bij jonge kinderen;
Vanaf december 2011 draaien er in heel Nederland zo’n 30 pilots voor onderwijs aan 3-jarigen. De toewijzing van een pilotgroep geschiedt door de besturen, de gemeentes en het ministerie. Voorwaarde voor aanmelding is dat er al jaren een intensieve en goede samenwerking bestaat tussen voorschool(en) en de vroegschool (basisschool).
14
ONDERWIJS
Snap je kind! Taal en rekenen in het basisonderwijs Jullie zullen het als leerkracht wel herkennen: veel ouders willen wat meer betrokken zijn bij wat hun kind leert, maar vinden dit erg lastig omdat ze te weinig zicht hebben op de lesinhoud. Ouders vinden het handig te weten op welke manier de lesstof wordt uitgelegd. Daarom hebben wij Snap je kind! ontwikkeld. Snap je kind! informeert ouders over taal en rekenen in groep 1 t/m 8 en verschijnt in praktische en overzichtelijke boekjes per leerjaar. Ontwikkeling Wij, een groep ervaren leerkrachten en ouders, vinden het belangrijk dat ouders met hun kind kunnen praten over de lesstof van school. Hakken en plakken, splitsen, deelwoorden, bussommen; elk schooljaar komt er weer wat nieuws bij voor het kind én dus ook voor de ouder! Na het lezen van Snap je kind! spreken ouders, kinderen en leerkrachten dezelfde taal en weet de ouder beter wat zijn/haar kind leert op school. Het kind voelt zich daardoor begrepen, zit lekkerder in zijn/haar vel en ontwikkelt zich beter. Ouders en school werken zo aan hun gezamenlijke belang: het welzijn en de ontwikkeling van het kind. Ouders en school samen Ook voor leerkrachten zitten er voordelen aan. De leerkracht hoeft minder uitleg te geven over de lesstof tijdens oudergesprekken en informatieavonden. Ouders spreken immers de taal van school en steunen hun kind thuis op de juiste manier. In het kader van handelingsgericht werken zal de ouder zich meer betrokken voelen bij de ontwikkeling van zijn/haar kind en daardoor beter met school kunnen samenwerken aan een optimale leeropbrengst.
Boekjes Voor elk leerjaar zijn er meerdere boekjes ontwikkeld. In die boekjes worden begrippen en werkwijzen uitgelegd en de ouder krijgt tips om op speelse wijze met zijn/haar kind te oefenen. Enthousiaste reacties Afgelopen januari was minister Marja van Bijsterveldt bij ons op school in verband met het Nationale Voorleesontbijt en om te praten over het thema Ouderbetrokkenheid. Ik heb haar toen persoonlijk mogen vertellen over Snap je kind! Het ministerie van OCW en ook de hoofdinspecteur van de Onderwijsinspectie zijn erg enthousiast over ons initiatief. Partnerschap tussen ouders en scholen staat komende jaren hoog op hun agenda. Snap je kind! helpt scholen om dit partnerschap op een laagdrempelige, praktische manier invulling te geven. Dus dit sluit mooi aan. Nieuwsgierig? Kijk dan op www.snapjekind.nl voor een inkijkexemplaar. Scholen kunnen hier een kennismakingspakket voor hun ouders aanvragen.
Claudy van Valburg Intern Begeleider op Hof ter Weide
ORGANISATIE
Herkenbare nieuwe logo’s voor de scholen (deel 3) Tot eind 2011 had elke KSU-school een soort vlek als schoollogo. Ook de KSU als overkoepelende stichting heeft een vlek als beeldmerk. Sinds kort zijn de schoolvlekken verdwenen. Alle scholen hebben, naast de herkenbare KSU-vlek, een beeld waarmee ze zich onderscheiden van andere scholen. Het beeld is bedacht door de school zelf. Wat wil de school uitstralen? Welk beeld past bij de school?
Schoolleider Alice van Driel van de Ariënsschool: Ariënsschool: meesters in leren!
Schoolleider Bonnie Belle van de Carrousel: ‘Overal in de wereld zie je carrousels om kinderen te plezieren. Stap in en laat je fantasie de vrije loop! Kinderen uit diverse culturen en met verschillende talenten mogen bij ons instappen, alwaar ze elkaar ontmoeten, elkaar leren kennen en op elkaar letten. Draait de carrousel voor jou te snel, dan blijf je dicht bij de basis, dat biedt je houvast. Wil je sneller, iets nieuws en kun je dat aan, dan kun je veel meer dan de basis, je krijgt de ruimte. Durf maar, want er is aandacht voor jou: je leert verantwoordelijkheid dragen.’
Schoolleider Marianne van Rossum van Hof ter Weide: ‘Onze bekende vogels zijn zichtbaar in de naam en de groene vlek is een echte weide. Op de achtergrond zijn de zwaluwen gezamenlijk onderweg naar de toekomst!’
Schoolleider Esther Wijnands van de Montessori: ‘Onder het motto “allemaal anders, samen sterk” hebben we voor onze school gekozen voor het gebruik van primaire kleuren en de blokjes uit de Trinomische Kubus, een specifiek Montessori-materiaal dat van groep 1 t/m groep 8 wordt gebruikt om te sorteren, te bouwen en te rekenen.’
Schoolleider Hans van Breukelen van Sint Maarten: ‘De naam van onze school verwijst naar Sint Maarten (316-397), die bekend werd door zijn zorgzaamheid voor de medemens. In het logo is de mantel zichtbaar evenals het zwaard en het schild van Sint Maarten. De stad Utrecht koos hem als schutspatroon. Aangezien speciale begeleiding (zorg) voor de leerlingen bij ons op school centraal staat en omdat wij een Utrechtse school zijn, is het logo hierop afgestemd.’
Loop op 30 september de Singelloop met de KSU! Meld je vanaf nu aan via www.ksu-utrecht.nl
15
16
HUISVESTING
Vertel ‘ns… hoe staat het met de (ver)bouwplannen van onze scholen? Sint Maarten LR Verschillende onderdelen van het nieuwe gebouw zijn al opgeleverd. De verhuisoffertes zijn ook al aangevraagd. De puntjes worden nu op de i gezet en in september zijn alle leerlingen welkom in hun nieuwe school ‘De Binnentuin’. In de school krijgen alle gangen een straatnaambordje en een bijpassend kunstobject.
Ariënsschool Een grote stoet kinderen verplaatste zich op donderdag 29 maart van het tijdelijke schoolgebouw aan de Pagelaan naar de Duurstedelaan. Daar werd door de onderwijswethouder Jeroen Kreijkamp het symbolische startschot gegeven voor de bouw van de Brede School. Vlak na de zomervakantie zal de eerste steen gelegd worden door Frans van Wegen, voormalig leerkracht, schoolleider en clusterdirecteur van de Ariëns.
Joannes XXIII De oude schoolgebouwen aan de Fernandezlaan zijn volledig met de grond gelijkgemaakt. Inmiddels is de bouw van de nieuwe school begonnen. Op donderdag 3 mei zijn de eerste palen in de grond geschroefd. In het begin van het nieuwe schooljaar zal de eerste steen geplaatst worden en in mei 2013 hoopt de school het nieuwe gebouw te kunnen betrekken.
De JazzSingel De allernieuwste KSU-school hoopt vanaf januari 2014 over een eigen gebouw te beschikken. Tot die tijd maakt de school gebruik van ruimte bij een buurschool. De voorbereidingen voor de bouw zijn in volle gang. De architect is al gekozen: het is de architect die ook het gebouw van de Ariënsschool ontworpen heeft.
Mattheus De Mattheusschool gaat de huidige plek aan de Ghanadreef verlaten en zal een nieuw gebouw aan de Ibisdreef betrekken. Samen met OBO Grote Trekdreef krijgen ze een prachtig nieuw gebouw. De architectenkeuze moet nog plaatsvinden, maar het is de bedoeling dat de nieuwe school begin 2015 haar deuren voor de leerlingen opent.
