PaulusWerk Jaargang 14, juni 2010, nummer 2
Eerste paal nieuwe Pauluskerk eindelijk de grond in! Op dinsdag 25 mei 2010 begon een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de Pauluskerk. Het roemruchte levenswerk van Hans Visser krijgt definitief een vervolg. Het verblijf in de tijdelijke kerk aan de Westersingel, is vanaf nu gevoelsmatig begrensd in de tijd. De vorderingen van de nieuwbouw aan de overkant, zullen met grote aandacht gevolgd worden.
Toen Dick Couvée in augustus 2008 aantrad als nieuwe predikant, lagen nog vele obstakels op de weg die moest leiden naar de start van de nieuwbouw. Het is er dan toch van gekomen. De vele belangstellenden werden ontvangen in de Rotterdamse Schouwburg, met koffie, thee en een fraai “Pauluskerkgebakje”. Daarna trok een grote stoet naar de bouwplaats. Eerst inleidende woorden van Dick Couvée en Jacques Kolpa. Laatstgenoemde stond aan de basis van de nieuwbouwplannen, die dateren uit 1998. Na de voordracht van het gedicht “omgekeerde stad” door Rien Vroegindeweij, kon het werk beginnen. Een afvaardiging van de vaste bezoekers van de Pauluskerk trad naar voren. Na het uitreiken van helm en instructies, werden enige succesvolle slagen uitgedeeld aan de officiële eerste paal. Over ruim twee jaar moet de nieuwe kerk er staan: op historische grond, waar ooit de oude Pauluskerk stond.
Ter afsluiting kon in de Schouwburg door een ieder nog een drankje genuttigd worden. Deze bijeenkomst werd nog opgeluisterd door diverse toespraken, waarna Dick Couvée het slotwoord sprak. Allen die hebben meegewerkt aan deze middag verdienen een compliment, want alles was voortreffelijk georganiseerd. Hans Valkenburg
INHOUD
Inhoud ....................................................... 1
1e Paal ...................................................... 1
Colofon ..................................................... 2
De omgekeerde stad ................................ 2
Radio Rijnmond deed verslag en er werden vele fotoʼs genomen van dit gedenkwaardige moment. Vervolgens stuurden alle aanwezigen de hen uitgereikte rode ballon met daaraan bevestigd een wenskaart, die door de gelukkige vinder kan worden ingevuld, het luchtruim in.
Over luchtruim gesproken, als ware het door de hand van God, verscheen er plotseling de volgende vertrouwde tekst aan het firmament:
Maatschappelijk werk ............................... 3
Armoede ................................................... 4
Ambassadeur ........................................... 5
Uur van de waarheid? .............................. 6
Tijdelijke huisvesting ................................. 7
Bezoekers ................................................. 8
Activiteiten ................................................ 8
- ingezonden bericht -
Uitdaging in het centrum van Rotterdam
Het is u misschien opgevallen dat er in de landelijke dagbladen wordt geadverteerd door een bekend uitzendbureau met de lokkende tekst: ʻUitdaging in het centrum van Rotterdamʼ. Ik ben heel benieuwd wat er bedoeld wordt met deze uitdaging. Het kan namelijk haast geen grotere uitdaging zijn dan waar wij als werknemers van de Pauluskerk dagelijks voor komen te staan. Elke dag ontvangen wij in ons Open Huis zoʼn 100 tot 150 bezoekers die om zeer uiteenlopende redenen de weg naar de Pauluskerk weten te vinden. Deze mensen worden door ons verwelkomd met een kopje thee of koffie en desgevraagd een boterham. Zo nodig verwijzen wij door naar de professionele hulpverlener. Het vraagt van onze vrijwilligers een groot incasseringsvermogen en gedrevenheid om dit werk te kunnen doen.
Wij hebben op dit moment een grote groep vrijwilligers. Toch zijn wij hard op zoek naar nieuwe medewerkers om ons team aan te vullen. Wij zoeken mensen die stevig in hun schoenen staan en graag iets willen betekenen voor hun medemens. Wanneer je niet bang bent om op te trekken met een prachtige, pure maar soms weerbarstige groep mensen, dan is dit jouw plek! Onze behoefte aan uitbreiding komt voort uit onze ervaring van de afgelopen strenge winter. Toen bleek maar weer eens hoe belangrijk het is om de deuren van onze kerk open te zetten aan de Westersingel 7-A te Rotterdam van 09.00 uur tot 21.00 uur.
Wij vragen: Flexibiliteit Creativiteit Grote Communicatieve vaardigheid Affiniteit met de doelgroep Het hart op de juiste plaats Wij bieden: Reiskostenvergoeding Saamhorigheid Voldoening Verrijking van het eigen leven Bescheidenheid
Meer informatie: Zwanine Siedenburg, coördinator Open Huis Pauluskerk, Westersingel 7-A te Rotterdam tel. 010 – 411 81 32, e-mail:
[email protected] of bezoek onze site: www.pauluskerkrotterdam.nl
De omgekeerde stad Wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomstige. Hebreeën 13 : 14 De omgekeerde stad, wat stellen we ons daarbij voor? Hebben wij geen blijvende stad of willen we niet in de stad blijven? Zoeken wij de toekomstige stad, willen we ergens anders wonen? Hebben wij iets te willen? Ja, wij willen een stad waar zon omheen draait, waar iedereen in het licht staat, waar een kalme rivier doorheen stroomt. wij willen een stad die zijn fundamenten onder de mensen heeft De omgekeerde stad naar welke voorstelling kijken we dan? Dat de stad binnenstebuiten is gekeerd, dat binnen buiten is en buiten binnen, dat de buit binnen is. Dat we voor ramen staan, voor etalages, voor vensters, voor draaideuren die niet draaien, voor liften die niet liften, dat we aan de poort niet worden gehoord, dat we voor gesloten deuren staan, dat er niet wordt opengedaan, dat er geen plaats is voor wie buiten staat? De omgekeerde stad welke rol stellen we voor ons zelf voor? Dat de stad ons de rug toekeert, dat we zelf met de rug naar de stad staan, dat de stad op zijn kop staat, dat we hoog van de toren blazen, dat onder boven is en boven onder, dat de onderste steen boven komt, dat noord zuid en zuid noord is, west oost en oost west? Ja, wij willen een stad van seizoenen, van gelijken, van allen voor allen wij willen een blijvende stad. Wij zullen een paal slaan om er een op te richten. Rien Vroegindeweij
C OLO F ON
Gedicht uitgesproken tijdens het slaan van de 1e paal van de nieuwe Pauluskerk
PaulusWerk beschrijft activiteiten van de Pauluskerk en is bedoeld voor leden, vrienden en belangstellenden van de Pauluskerk.
Uit het "schrijverscafé" van het Rotterdamse Straatmagazine
Redactie: Dick Couvée, Hans Valkenburg en Willem Jan Lammers. Het eerstvolgende nummer verschijnt oktober 2010. Reacties, mededelingen en bijdragen voor dit nummer kunnen tot uiterlijk 30 september 2010 gestuurd worden naar: Stichting voor Kerkelijk Sociale Arbeid, Hang 7, 3011 GG Rotterdam tel.: 010 - 466.67.22, fax.: 010 - 466.67.14 e-mail:
[email protected] Plaatsing is ter beoordeling aan de redactie Postgiro 55.66.116 ten name van Commissie van Bijstand Pauluskerk, Rotterdam Druk: Kapsenberg van Waesberge bv, Rotterdam
2
In deze rubriek publiceert de redactie, met instemming van de auteur, een gedicht dat eerder verscheen op de pagina "schrijverscafé" van het Rotterdamse Straatmagazine. Dak- en thuislozen en gebruikers geven daarin uiting aan hun gevoelens. Mensen Mensen, waar komen ze vandaan Waarheen zal hun toekomst gaan Dat zijn de grootste vragen Wie kan mij dit verklaren Het worden er steeds meer Je merkt het aan het verkeer Wordt het echt niet te vol Gaan we uit onze bol Maar wat men nooit vergeet Het is de toekomst Die het weet! Simon
Maatschappelijk werk in de Pauluskerk Gesprek met Sofia do Rosario Rocha Het is druk in de Pauluskerk, op het moment dat de redacteur binnenstapt voor zijn afspraak met Sofia. Vanwege het interview voor Pauluswerk, begint het spreekuur van Sofia iets later, maar ze benadrukt dat alle cliënten aan bod komen.
het uitzoeken van de administratie, het hoort er allemaal bij. Ik leer de cliënt hoe de papierwinkel een beetje georganiseerd kan worden door alles netjes in een map op te bergen. De aanvraag van een identiteitskaart, die overal voor nodig is, vormt vaak het begin.”
Omdat we zorgvuldig willen zijn, controleren we even de juiste spelling van haar naam. Ze vertelt dat ze geboren is uit Kaapverdisch-Portugese ouders. Het is in die zuidelijke streken gebruikelijk zowel de achternaam van achtereenvolgens de moeder en de vader te dragen. “Je bent tenslotte een product van twee mensen, daarom willen we van beide ouders de namen in ere houden”, licht Sofia toe.
De redacteur vraagt, hoe de groep mensen is samengesteld die het spreekuur bezoekt. Sofia antwoordt: “We ontmoeten hier oud en jong, mannen en vrouwen van alle nationaliteiten. Gelukkig kan ik uit de voeten met Nederlands, Frans, Engels, Spaans en Portugees, dat komt hier goed van pas.” Op dit moment is Sofia de enige maatschappelijk werker in de Pauluskerk. De samenwerking met Sjany Middelkoop, die spreekuur houdt voor de illegalen, verloopt uitstekend. Daarnaast houdt ook ds. Dick Couvée op dinsdag spreekuur voor mensen met specifieke problemen. Regelmatig vindt onderling doorverwijzing plaats, waardoor voor de cliënt de optimale hulpverlening kan worden bereikt. Ook de dokter heeft met regelmaat spreekuur, zodat in voorkomende gevallen een beroep kan worden gedaan op medische hulp. De Pauluskerk biedt een vrijwel volledig pakket aan laagdrempelige zorg. Op het spreekuur van Sofia, tussen 12-17 uur, komen ongeveer 20 tot 30 mensen. Die drukte zorgt ervoor dat het vaak laat wordt, voordat iedereen geholpen is, maar dat heeft ze er graag voor over.
Na tien jaar werkzaam te zijn geweest als projectcoördinator bij een instelling in Rotterdam, ging ze op zoek naar een andere baan. Ze hoorde dat de Pauluskerk een maatschappelijk werker zocht. Na een aantal gesprekken met ds. Dick Couvée, kwam Sofia per 19 januari 2010 in dienst bij de Pauluskerk voor tien uur per week.
Sofia geniet van het werk. Ze licht nog iets toe over haar werkwijze: “Per cliënt leg ik een dossier aan, waarin de voortgang wordt vastgelegd. Hierdoor hou ik niet alleen zelf overzicht, maar tijdens mijn afwezigheid kan in een voorkomend geval één van de andere medewerkers die verantwoordelijkheid dragen voor de cliënten, die gegevens raadplegen. Het doel is, dat we zover komen met een cliënt, dat deze je na verloop van tijd niet meer nodig heeft. Soms is niet veel nodig, een steuntje in de rug, beschikbaar zijn als aanspreekpunt, het kan al genoeg zijn.”
Sofia do Rosario Rocha: drukbezette spreekuren “Het maatschappelijk spreekuur in de Pauluskerk is zeer laagdrempelig en het is niet nodig vooraf een afspraak te maken”, vertelt Sofia. De meest uiteenlopende zaken komen aan de orde. Mensen komen vaak pas na een lange zoektocht bij de Pauluskerk, omdat ze elders niet geholpen worden of zijn weggestuurd. Problemen met schulden, relaties, huisvesting, sociale en psychische ongemakken, het speelt allemaal een grote rol bij de cliënten die het spreekuur bezoeken. “Het is van groot belang om de cliënt een stuk eigen verantwoordelijkheid bij te brengen”, vervolgt Sofia. “Ik begin bij een nieuwe cliënt met een inventarisatie van de problemen, daarna stel ik een plan van aanpak op. Om een uitweg te vinden, neem ik zo nodig contact op met instanties en instellingen. Ze weten dan dat de Pauluskerk die cliënt steunt. Vervolgens probeer ik de cliënt te stimuleren om zelf actie te nemen. Het is een traject waarbij ik tracht via coaching de zelfredzaamheid te vergroten van mensen die in de moeilijkheden zitten.” De maatschappelijk werker van de Pauluskerk moet van alle markten thuis zijn, merkt de redacteur op. Sofia beaamt dit. “Het aanvragen van huur- en zorgtoeslag,
De combinatie Kerk en Stad, centraal in de samenleving, vindt Sofia heel belangrijk. Ze kende de oude Pauluskerk al, uit haar studententijd. Bij ds. Hans Visser volgde ze ooit colleges sociologie. De goede sfeer, de onderlinge communicatie en het voor elkaar klaar staan voor hetzelfde doel, dat vindt ze heel belangrijk. Ze merkt daarover op: “We spreken allen dezelfde taal, alle spreekuren liggen in elkaars verlengde, we vormen samen een sterke keten.” Sofia heeft zichzelf 6 maanden de tijd gegeven om het spreekuur goed op te zetten. Daarna kunnen, na een evaluatie, verbeteringen worden aangebracht aan de hand van de opgedane ervaringen. Met de opmerking dat je in dit werk véél geduld moet hebben en blij moet zijn met kleine stapjes vooruit, besluit Sofia ons goede gesprek. Hans Valkenburg
Steun de Pauluskerk
Het werk van de Pauluskerk kan alle steun van u gebruiken. Help de Pauluskerk haar idealen uit te voeren en stort uw gift op giro 517 35 35 ten name van Vereniging Vrienden van de Pauluskerk. Wilt u specifiek het vluchtelingen werk van de OMZO steunen stort dan uw gift op bankrekeningnummer 12 80 44 ten name van Stichting OMZO. Alvast hartelijk dank.
3
Armoede en de economische zondeval, twee loten aan eenzelfde stam Vrijdagmorgen vroeg, Pauluskerk. Een vrachtauto staat voor de deur. Vrijwilligers lossen snel en adequaat zo`n 60, 70 kratten met voedsel en alles wat verder aan levensmiddelen in de vrachtauto staat. Vanaf 09.30 uur melden zich steeds mensen om hun wekelijkse pakket voedsel op te halen. Als je dat alles bezig ziet, denk je: dat gebeurt toch niet hier, niet in dit land. Ja, dat gebeurt hier. En niet zonder reden. Want je mag niet zomaar komen, omdat je denkt, ha, dat is lekker meegenomen. Van alle mensen die een voedselpakket komen halen is tevoren vastgesteld, dat zij leven onder een bepaald bestaansminimum. En ik kan u verzekeren, dat minimum ligt laag, zeer laag. Ter gelegenheid van het slaan van de eerste paal van de nieuwe Pauluskerk zei burgemeester Aboutaleb, dat dit soort voedselverstrekking eigenlijk niet zou moeten mogen in een rijk land. Dat ben ik helemaal met hem eens. In de Golf van Mexico doet zich een van de allerergste milieurampen in de geschiedenis voor. Reusachtige hoeveelheden ruwe olie en giftige stoffen verspreiden zich naar het zeeoppervlak en vervolgens richting de kust, de stranden en de kreken en de moerassen. De ramp had kunnen worden voorkomen, maar het bedrijf BP wist met succes te voorkomen, dat er bij het platform een reserveklep moest worden geplaatst. Is dat het bedrijf BP aan te rekenen ? Nou en of ! Maar de ramp typeert het hele systeem, dus inclusief de overheid. Twee totaal verschillende situaties: voedselbank en olieramp ? Of toch niet ? Nee, niet, wat mij betreft. Ze zijn twee loten aan eenzelfde stam. De moderne economie, ons wereldwijde kapitalistische systeem, is ten diepste geïnteresseerd in geld en niet in de kwaliteit van leven van mensen of die van ons leefmilieu. Terwijl niettemin voortdurend wordt beweerd, dat het om dat laatste gaat. Armoede Wat is arm in Nederland? Het aantal mensen, dat volgens de officiële cijfers in armoede leeft, is niet maar op de vingers van één hand te tellen. Het is duidelijk, dat wie je arm noemt, afhangt van de financiële grens die je daarbij gebruikt. Maar welke grens je ook hanteert, het gaat in ieder geval om honderdduizenden huishoudens in Nederland. Volgens het Armoedebericht (van het Sociaal-cultureel Planbureau) hadden in 2006 van de in totaal 6,7 miljoen ruim 632.000 huishoudens een laag inkomen1. Dat is 9,3% ! En laag inkomen is een inkomen onder de 880,- per maand voor een alleenstaande. In 2007 wordt het dan wat beter door een gunstige koopkrachtontwikkeling. Maar wat betreft de officiële cijfers voor de jaren daarna, ik houd mijn hart vast. Met eerst een aanzwellende recessie en nu een overheid die volgens alle verkiezingsprogramma`s fors gaat bezuinigen. Dat betekent meer armoede in Nederland, wat men ook beweert. Bovendien is armoede in een geïndividualiseerd land als Nederland veel meer dan het niet hebben van voldoende inkomen. Onvoldoende inkomen hebben heeft sociale consequenties. Of, zoals het Dossier Armoede in Nederland 2009 zegt: “Armoede heeft niet alleen te maken met inkomensgrenzen die noodzakelijk zijn om te overleven. Het gaat er meer om wat mensen nodig hebben om te kunnen participeren in de samenleving. Sociale participatie vergt dus meer dan alleen een bepaald minimuminkomen”. Vervelend bijeffect Ik lees op internet, dat 2010 het Europese Jaar voor de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting is. Van de Europeanen heeft maar liefst 17% te weinig middelen om in hun basisbehoeften te voorzien. Dat Europese Jaar was mij niettemin totaal onbekend. Ik heb er werkelijk niets over gehoord of gelezen. Dat typeert volgens mij de algemene houding: geen thema van belang. Ook in de campagnes voor de landelijke verkiezingen speelt armoede geen rol. Alle partijen – PvdA (waar zijn je ideologische veren gebleven ?!), SP en GroenLinks incluis – zijn verslingerd aan het economische systeem. Armoede wordt in de debatten nu op zijn best behandeld als een vervelend, maar niet te voorkomen en al of niet te 1
Bron: Dossier armoede in Nederland 2009
4
Tekening: Len Munnik repareren bijeffect van een overigens algemeen geaccepteerde economische orde. Gedonder van Amos “Jullie liggen maar op je ivoren bedden, hangen op je divans, eten lammeren uit de kudde en kalveren uit de stal. Luidkeels zingen jullie bij de harp en jullie denken te spelen als David zelf. Uit grote schalen drinken jullie wijn, en met de beste olie wrijven jullie je in, maar jullie lijden er niet onder, dat Jozefs volk ten onder gaat. Daarom gaan jullie nu als eersten in ballingschap: het gefeest en geluier is voorbij” (Amos 6: 4 – 7). Waar is in onze samenleving die stem, dat gedonder !? Die stem die donderend de ongehoorde zelfverrijking van een klein aantal ten koste van grote groepen mensen in de samenleving, ten koste van het samenleven zelf, aan de orde stelt ? Die donderend inhalige zelfverrijking aan de orde stelt en dan ten principale en niet als een vervelend, maar niet te voorkomen (maar eigenlijk gewild) bijeffect van een overigens algemeen geaccepteerde economische orde. Spiritualiteit van het kapitalisme Voor veel mensen is ons economisch systeem een neutrale grootheid. Mensen hebben dingen nodig om te leven. Zij zijn bereid om daarvoor een bepaalde prijs te betalen. Waar dat lonend is, zijn producenten bereid die dingen te maken. Was het maar zo simpel. De Griekse filosoof Aristoteles maakt een onderscheid tussen twee manieren waarop wij mensen goederen gebruiken. Het gebruik van goederen waarvoor ze zijn bedoeld. Het natuurlijke gebruik noemt hij dat. En het gebruik van goederen om ze tegen andere goederen of tegen geld te ruilen. Dat noemt hij niet-natuurlijk gebruik. Volgens Marx is dat niet-natuurlijke gebruik in de moderne economische orde het natuurlijke geworden. In het kapitalisme vindt een fundamentele omkering plaats. Wij produceren ten principale om geld te verdienen. En niet om daarmee bij te dragen aan een
betere kwaliteit van het leven van mensen. Als dat zo is, oké mooi meegenomen. Maar het gaat er niet om. Geld, daar gaat het om. En dat is niet neutraal. Bij de hypotheekcrisis in de Verenigde Staten, die ten grondslag lag aan de wereldwijde bankcrisis, was dat goed te zien. Mensen kochten hun huis niet om er in te wonen (natuurlijk gebruik), maar om er geld mee te verdienen door het in een groeiende markt met winst te verkopen (niet-natuurlijk gebruik). Geld, de Mammon, dat is de god, waarin wij zijn gaan geloven, van PvdA via SP tot en met CDA. Dat is onze – zo langzamerhand – wereldwijde economische zondeval. Met alle gevolgen van dien voor mens – vooral de arme mens – en leefmilieu. Een spiritualiteit van de dood. Strijd tegen de Mammon: de spiritualiteit van menswaardig leven Er is al van alles bedacht om die strijd te voeren. Van het formuleren van centrale ethische beginselen (de economie van het genoeg van Goudzwaard, bijvoorbeeld) tot en met het nadenken over een nieuwe, rechtvaardiger economische orde. Hoe belangrijk ook, voor mij zit het echt heilzame niet in het theoretische, maar in het concrete. In de daadwerkelijke ontmoeting van mens tot mens, van mensen die het slachtoffer zijn geworden van de spiritualiteit van het kapitalisme. Niet om hen te bevestigen in hun slachtofferrol. Maar omdat in de concrete ontmoeting met hen, met de armen, met de mensen in de marge en aan de onderkant van de samenleving, omdat aan hun levens zichtbaar wordt wat het geloof in geld alleen voor schade aanricht. De Pauluskerk moet een plaats zijn waar die ontmoeting plaatsvindt “van aangezicht tot aangezicht” en waar aan de hand van de concrete levensverhalen van de mensen in de marge en aan de onderkant getoetst wordt of de moderne economie menswaardig leven opbouwt, ja of nee. Dick Couvée
Literair weekend
In het laatste weekend van mei vond in de Pauluskerk het literair weekend plaats. Thema was “integreren, niet assimileren; voor de vreemdeling, tegen de angst!”
Overpeinzingen van een “ambassadeur” van de Pauluskerk
Op het moment dat u dit blad in handen hebt, is de uitslag van de verkiezingen voor de Tweede Kamer van 9 juni 2010 bekend. U weet derhalve meer dan ik op dit moment. Welke kant gaan we op? Linksaf, rechtsaf of wordt het paars-plus? Ongetwijfeld zijn er verschuivingen in de samenstelling van ons parlement. Het kabaal ter uiterst rechterzijde zal wellicht enigszins toenemen. Vanuit die hoek wordt al geruime tijd verbaal oorlog gevoerd tegen de Islam. Met stelt dat de campagne slechts is gericht tegen de godsdienst als zodanig, maar niet tegen haar aanhangers in het bijzonder. Dit lijkt aardig, maar is het niet. Een godsdienst is op zichzelf ongrijpbaar, acties daartegen zullen dus altijd gericht zijn op de mensen daarachter.
Zolang die mensen anoniem zijn, en worden betiteld als “de Islam”, lijkt het nog ongevaarlijk. Wanneer de bedreigingen echter concreet worden, komen de mensen in beeld. We gaan ze daarom een gezicht geven. In onze accountantspraktijk werken twee moslimaʼs. Ze dragen allebei een hoofddoek. Het zijn lieve en zeer sociale vrouwen. Beiden zijn als vluchteling naar Nederland gekomen. Na het doorlopen van de asielprocedures hebben ze hun weg gevonden in onze samenleving. Ze leerden onze taal spreken, lezen en schrijven. Hun namen zal ik niet noemen. We moeten waakzaam en voorzichtig zijn. Wellicht wordt dit blad ook door uiterst rechts gelezen, hetgeen uit opvoedkundig oogpunt zeer verstandig zou zijn. Al is het er maar één uit laatstgenoemde groep die dit leest: wees ernstig gewaarschuwd! Mochten jullie het hier ooit voor het zeggen krijgen, wat onvoorstelbaar is, maar men moet met alles rekening houden, waag het dan niet ook maar één vinger uit te steken naar mijn islamitische collegaʼs. Een ongelofelijke woede zal zich dan tegen jullie keren. Deze ambassadeur van de Pauluskerk doet hierbij het volgende voorstel: het gezond denkende deel van onze natie “adopteert” reeds nu, in gedachten, iemand die mogelijk behoort tot een doelgroep die gevaar loopt, wanneer extremisten of fundamentalisten in ons land enige zeggenschap krijgen. Nu heb ik het dus niet meer alleen over uiterst rechts, maar ook over religieuze fanaten met achterlijke opvattingen. Dit adoptieplan kan als een olievlek bezit nemen van onze samenleving. Het is ook een oproep om elkaar niet langer te beoordelen en te veroordelen vanwege de groep of subcultuur waartoe iemand behoort. Veruit de meeste moslims zijn geen extremist, veruit de meeste rooms-katholieken zijn geen kindermisbruiker, veruit de meeste rechtse mensen zijn geen fascist, veruit de meeste linkse mensen zijn geen softie, veruit de meeste Feyenoordsupporters zijn geen relschopper, veruit de meeste bank- en verzekeringsmensen zijn geen oplichter, veruit de meeste verslaafden zijn geen crimineel. Vult u maar verder aan.
Op de foto is Dick Gebuys in gesprek met Khadija Arib (lid Tweede Kamer voor de PvdA) over haar boek “Couscous op zondag“ dat zij schreef over haar belevenissen sinds haar komst naar Nederland, op 15-jarige leeftijd.
Het verdient aanbeveling dat alle groepen en subculturen, een sterk zelfreinigend vermogen ontwikkelen, met ruimte voor zelfkritiek en zelfspot. Hierdoor zou de spanning en de opgefokte sfeer in ons land kunnen afnemen. Hans Valkenburg
5
Uur van de waarheid? Van 7 tot 17 mei organiseerde de onlangs opgerichte PAIS werkgroep een Palestina – Israel reis onder het motto “Kom en Zie”. Onder leiding van de dominees Willem van Wieren en Dick Couvée werd een reisroute gevolgd van Bethlehem, naar Hebron, Jeruzalem, Ramallah, de Golanhoogte en weer terug naar Bethlehem. In al deze plaatsen ontmoeten we mensen. Elk met een eigen verhaal en invalshoek.
De reis was georganiseerd op uitnodiging van Palestijnse christenen. Naar aanleiding van de publicatie van het eerder uitgebrachte Kairos document was gevraagd om zelf te komen zien, een oordeel te vormen en op wat voor een manier dan ook betrokken te raken. Een verslag van wat er te zien was, wat er werd verteld en de indrukken die dat achterliet. Bethlehem Wat zie je eigenlijk tijdens de reis? We komen aan op Tel Aviv in de nacht. Een bus brengt ons naar Bethlehem. We rijden op een verlate, maar prima geasfalteerde snelweg. Israëlische vlaggen aan de lantaarnpalen, verassend veel groen langs de weg en aantrekkelijk uitziende appartementen. We passeren checkpoints bemand met verveeld kijkende jonge militairen. Net voordat we in Bethlehem zijn, is de muur te zien. Hij is hoog en beslaat het hele blikveld in de breedte. We gaan er doorheen, achter de muur ligt ons hotel.
We brengen een dag door in en rond Bethlehem. Bezoek aan een school in Beit Sahour. Veel vrolijke kinderen op het schoolplein. Jongens en meisjes rennen achter elkaar aan. De jongens doen stoer. Een aantal meiden giechelt wat en lijkt niet onder de indruk. De olijfboom op de binnenplaats bloeit nog steeds. Het hoofd van de school verteld over het belang van onderwijs en de noodzaak om een toekomst te kunnen bieden aan jongeren. Maar het ontbreekt veelal aan goede vervolgopleidingen en perspectief. Het levert voor ouders het dilemma op waarin een keuze lijkt te worden gevraagd tussen enerzijds het voortbestaan van je christelijke gemeenschap en aan de andere kant de toekomst van je kind. Kiezen voor opleiding lijkt ervoor te zorgen dat juist de getalenteerden vertrekken. Kiezen voor de eigen gemeenschap zorgt voor minder ontplooiingsmogelijkheden van je eigen kind. Hebron Hebron een volle, stoffige en stenige stad. Chaotische taferelen en een stratenplan waar weinig lijn in te ontdekken valt. In het midden van de stad gaan we te voet door een checkpoint. Een overgang van de rommelige drukte naar een bijna uitgestorven straat. De luiken voor de winkels zijn dicht en huizen lijken leeg. We bezoeken een Palestijns gezin. Via achterafsteegjes en wat klimwerk komen we bij de woning. In de tuin staat getuige de spinnenwebben een dode olijfboom. Ook zien we bomen waarvan de takken zijn doorgezaagd. De man vertelt over de pogingen van Joodse kolonisten om hem weg te krijgen uit zijn huis. De Israëlische politie grijpt niet in. Bij de Palestijnse Autoriteit vindt hij geen gehoor. In de woonkamer kijken we via de computer internetfragmenten over buren met joodse kleding en haardracht die proberen zijn huis en tuin binnen te dringen. Eenzaam verhaal. Zijn vrouw verkoopt tekeningen om in een inkomen te voorzien.
Dezelfde dag bezoeken we een Joodse nederzetting in de buurt. Het ziet er uit als een welvarende voorstad. Ruime huizen, luxe autoʼs en bloemen langs de weg. Het ruikt er lekker. We worden ontvangen in de synagoge en hebben een ontmoeting met een bewoner die vertelt over hoe prettig het wonen is. Op de terugweg zien we wegen waarop goed wordt doorgereden en wegen die overvol zijn. Tijdens onze reis staan we in de file veroorzaakt door een militair die bij elke auto iets opschrijft. Later wordt ons verteld dat er wegen zijn die voor Palestijnen zijn verboden. Het zijn wegen die de nederzettingen in Palestijnse gebied verbinden met Israel. Een Joodse gids van een linkse organisatie legt uit dat het beleid erop is gericht om
6
Muurtekening in Bethlehem
de huidige situatie zoveel mogelijk te ʻnormaliserenʼ. Dit houdt zoveel in dat de muur aan Israëlische zijde bedenkt is met groen. En dat de weg van en naar de nederzettingen zo is geconstrueerd dat je niet door hebt dat je door Palestijns gebied rijdt. Je hoeft je ogen niet eens meer te sluiten voor wat er gebeurt, je komt het domweg niet meer tegen. Het schijnt te werken.
Jeruzalem en Ramallah Jeruzalem, ochtendspits, buitenwijken en kantoorpanden. Een trambaan in aanbouw die het centrum met omliggende plaatsen verbindt. In het centrum veel moskeeën, kerken en synagogen. Heilige plaatsen zoals het heet. Er is veel handel en drukte en maar weinig verstilling en vriendelijkheid. We reizen door naar Ramallah voor een ontmoeting met een vertegenwoordiger van de Palestijnse Autoriteit. Over de afstand van 15 kilometer doen we door controles en de files die dit veroorzaakt bijna twee uur. We komen aan bij het mausoleum gewijd aan Yasser Arafat. Het gebouw ziet er strak uit. Kaal, maar duidelijk gebouwd om te imponeren. Held van de natie, zoiets. In Ramallah zien we relatief veel representatieve gebouwen in wat je met wat fantasie het regeringscentrum zou kunnen noemen. Getuige de bordjes veelal gefinancierd door de internationale gemeenschap. In het centrum posters die aandacht vragen voor de 62e jaardag van de Nakba. We worden ontvangen ergens op een hoge etage in een kantoorpand. Er wordt verteld over het minimum dat nodig is om over vrede te kunnen praten. Over erkenning van grenzen, het stopzetten van de bouw van muur en nederzettingen en de noodzaak van externe druk om het momentum niet verloren te laten gaan. Het momentum lijkt met name te slaan op de generatie die nog in het voeren van gesprekken gelooft en op dit moment de macht heeft. Jongeren hebben volgens deze politicus steeds minder vertrouwen in eerlijke vredesonderhandelingen. Buiten de winkels in de centra van dorpen en steden zie je eigenlijk weinig bedrijvigheid. Her en der kom je een steenfabriek tegen en een enkele diamantbewerker. De omgeving is heuvelachtig en met veel stenen bedekt. Je ziet er mensen het land bewerken, vaak nog met ezel en oude werktuigen. De dorpen en steden waar we door heen rijden zijn zonder uitzondering dichtbevolkt. Gebouwen staan opeengepakt en zijn in veel gevallen niet af. Op straat hangen veel mannen rond die niet direct iets om handen lijken te hebben. En steeds weer de voor hen dagelijkse realiteit van checkpoints, nederzettingen en een
8 meter hoge muur die als een onnavolgbare afscheiding door de Palestijnse gebieden heen slingert. Het rare is dat het beeld went.
Zien en betrokken raken? Tien dagen duurde de reis. Te weinig tijd voor een weloverwogen oordeel, genoeg voor eerste indrukken. Op basis van die indrukken kun je op zʼn minst verschillen constateren. Verschillen in bewegingsvrijheid en mogelijkheden. Een verschil tussen een bovenliggende en een onderliggende partij. Een verschil tussen mensen die bepalen en controleren en mensen die dit moeten ondergaan. Een verschil tussen mensen met een muur dwars door hun land en mensen zonder die muur. Een verschil tussen mensen die op anderen kunnen terugvallen en mensen die dat niet kunnen. Partij kiezen op basis van een tiendaagse reis is wellicht te simpel. Ontkennen van de verschillen lijkt ingewikkelder. En wat te doen met het bijna in elke ontmoeting doorklinkende appél om betrokken te raken? Iemand heeft betrokkenheid ooit omschreven als een waagstuk. En misschien heeft dat maar zijdelings van doen met het hebben van een meer of minder genuanceerde mening. Het lijkt meer te gaan om hoe te handelen. Zonder dat je van te voren kan weten wat het allemaal voor een gevolgen heeft of dat je een garantie krijgt dat je het bij het rechte eind hebt.
Nazareth en de Golanhoogte Hoe groot het contrast met Israel. We gaan op weg naar Nazareth. Binnen vijf minuten waan je je op een variant van de Route de Soleil. Gelijksoortige benzinestations, bijbehorende zitjes en herkenbaar gedrag. Vakantiegevoel. Velden vol fruitbomen laten combinaties zien van de meest uiteenlopende kleuren. Oude ruines en bedrijvigheid langs de kust met een azuurblauwe zee. Mooie en lege heuvels in Galilea en een prachtig meer. Alles lijkt er schoner. Het beeld kantelt weer wanneer we de Golanhoogte bezoeken. We ontmoeten iemand van de Druzengemeenschap uit een dorp aan de grens met Syrië. In een klein theater krijgen we een kort college over de situatie voor en na de bezetting en een vertrouwd klinkend pleidooi om staten vooral niet te baseren op een bepaald religieus geloof. Controle over de waterbronnen, daar lijkt het over te gaan. Zelfs zover doorgevoerd dat er beleid is om zelf opgevangen regenwater te belasten. Het blijkt moeilijk te handhaven. Tijdens de rondrit zien we veel borden die waarschuwen voor mijnenvelden en tussen de huizen ontwaren we een militaire basis. Prachtig gelegen op een heuveltop met zicht op Libanon komen we bijzonder genoeg ook een camping tegen. Voor zover we kunnen zien zijn er geen bezoekers.
En dus? Mijn voorstel zou zijn. Ga in op de Palestijnse uitnodiging. Ga zien en oordeel zelf. Willem Jan Lammers
Nieuw huisvestingsproject Pauluskerk Sinds januari 2010 huurt de Pauluskerk in Rotterdam-Noord aan de Anna van Westrienenstraat 1B ruimte voor huisvesting voor mensen die dakloos zijn, maar op zoek naar reguliere huisvesting. Op de plaats van het vroegere Sophia Kinderziekenhuis aan de Gordelweg staat nu een appartementengebouw.
is dat hierdoor ook gemakkelijk contact met buren uit het appartementengebouw gelegd wordt.
Het samenleven en het gebruik van gemeenschappelijke ruimten doet uiteraard een beroep op de sociale vaardigheden van de bewoners. Namens de Pauluskerk coördineer ik een aantal zaken, zoals het contact met de huismeester van het gebouw, het maken van een rooster voor het schoonhouden van de gemeenschappelijke ruimtes. Het dragen van eigen verantwoordelijkheid voor de bewoning leidt ook tot eigen initiatieven: bijna alle muren zij inmiddels gewit en onlangs bij mooi weer is een van de bewoners buiten de ramen gaan wassen. Gemiddeld ga ik 1 x per week op bezoek, maak soms een afspraak met iemand om wat te klussen, organiseer in noodgevallen een gesprek met de bewoners onderling, enz. Deze week kwam ik rond 19 u kijken en daar stond de tafel voor 3 personen gedekt en ik mocht gelijk aanschuiven.
Bewoner ontvangt sleutel
Op de begane grond is een ruimte die destijds o.a. als huisartsenpost werd gebruikt. Er zijn 7 kamers met een oppervlak van ca. 13 m² en elk een eigen douche met toilet. Er is een (kleine) gemeenschappelijke keuken. Verder 5 ruimtes voor opslag, wassen, drogen en zelfs een badkamer en een gemeenschappelijke huiskamer. Op dit moment zijn 5 kamers bezet door drie alleenstaanden en een moeder met 2 kinderen. Bewoners zijn mensen die dakloos zijn, maar mogelijk te zijner tijd wel in aanmerking komen voor reguliere huisvesting. Ter overbrugging huren ze in dit pand een kamer.
Met materialen van het goederenpastoraat van het Oude Noorden en kringloopwinkels zijn de gemeenschappelijke ruimten ingericht. Zo zijn er een wasmachine, magnetron en elektrische kookplaten. De bewoners zijn zelf verantwoordelijk voor de inrichting van hun kamer. Zo nodig krijgen ze van mij enige hulp en aanwijzingen waar ze goedkoop meubilair e.d. kunnen krijgen. Elke kamer heeft een schuifdeur naar een klein terras buiten, zodat er ook van de buitenlucht genoten kan worden. Het leuke
Huiskamer
De bewoners hebben een huurcontract voor 1 jaar met de mogelijkheid tot verlenging. Het is de bedoeling dat we ook zoeken naar enige uren vrijwilligerswerk in de omgeving of elders. Als je al tijden lang in de nachtopvang zit of per nacht een kamer in het Stayokay hotel moet huren, dan is dit een prachtgelegenheid om zelfstandig te wonen en vandaar uit rustig te kunnen zoeken naar reguliere woonruimte.
7
Jan Fraanje
Wie had dat gedacht? Een serie portretten van bezoekers van de Pauluskerk in Rotterdam Aan de hand van korte interviews wordt op luchtige wijze een kleurrijk beeld geschetst van de grote verscheidenheid aan mensen die het Open Huis aan de Westersingel bezoeken. In dit nummer van Pauluswerk deel 5 van een serie. Naam: David. Soms ook wel de ‘clown’ genoemd, vanwege de grappen en mensen op een leuke manier in de maling nemen. Geboren: 13 juni 1926. David wordt 84 jaar dit jaar. Waar: Spangen, Rotterdam. Opgegroeid: In Rotterdam, waar hij praktisch heel zijn leven heeft gewoond. Hij is voor een korte tijd voor het werk naar Twente verhuisd. Toen dat niets opleverde, keerde hij weer terug naar Rotterdam. David leerde zijn vrouw in Rotterdam kennen en trouwde jong. Samen kregen ze twee dochters. School: In Rotterdam het basisonderwijs op de Willem de Zwijgerschool in de Huge de Grootstraat. Hij werkte vervolgens heel zijn leven in allerlei banen. Na de oorlog voor 2 gulden in de week bij Kamerman Meubelfabriek en daarna bijvoorbeeld als ambtenaar in dienst bij de RET. Hij was spoormaker (vooral nachtwerk) en lang als opperman in de bouw werkzaam. Hij werkt tot zijn pensioen als laatste als autopoetser. Door de jaren heen is er veel gelachen, hoor je David zeggen.
ACTIVITEITEN
PA U L U S K E R K
Mooie herinnering: Je eerste verkering vergeet je nooit meer! En David vertelt trots over zijn mooie vrouw, met wie hij meer dan 20 jaar getrouwd was. Helaas kwam zijn vrouw bij een ongeluk op 42-jarige leeftijd om het leven. Ze waren samen onderweg op de brommer toen een vrachtwagen op de kruising hen aanreed. Het was
8
net voor de kerst van 1976. Zij overleefde het ongeluk niet. Wat heeft hij met de Pauluskerk? David was één van de mensen van het eerste uur. Hij zag een advertentieposter van de Pauluskerk in een winkel hangen in de toenmalige Jacobsstraat. De poster was een oproep: ‘Mensen hebben mensen nodig’. En hij ging op pad naar de kerk. Hij werd op de Westersingel ontvangen door toen nog twee gastvrouwen en verder was er niemand! Hij is niet meer weggegaan en hij werkte jarenlang als vrijwilliger. Hij heeft de Pauluskerk zien groeien en groeien. En het was altijd gezellig in de ‘oude’ kerk. Geluksgetal: 30, zoals zijn geboortedatum. Mooiste kleur: Wit. Sportief en netjes. Jaargetijde: de winter, omdat met name met de kerst warme herinneringen aan zijn vrouw oproepen. Mooi symbool: Een speciale plek thuis met een kruisje, een Maria-beeldje, een kandelaar voor 7 kaarsen, een vredesduif en dat alles met wat verlichting. Een klein altaar in zijn huis. Hij vindt het nog steeds leuk om bij de kerk even binnen te vallen en een praatje te maken. En hij blijft het zeggen, er viel altijd wat te lachen. Goh, wie had dat gedacht? Walter Roozendaal
Open Huis Iedere werkdag Vrijdagavond Zaterdag- en zondagmiddag
10:30 - 15:30 uur 19:30 - 21:30 uur 14:30 - 17:00 uur
Open Atelier Iedere dinsdag
13:30 - 15:30 uur
Eethuis Iedere donderdag- en vrijdagavond
17:30 uur
Voedselbank Elke vrijdag
09:30 - 12:00 uur
Diaconaal spreekuur ds. Couvée Iedere dinsdagmiddag
14:00 - 15:30 uur
Vluchtelingenspreekuur Iedere dinsdag Iedere donderdag
10:30 uur 14:00 uur
Maatschappelijk werk spreekuur Iedere dinsdag Iedere donderdag
11:00 - 17:00 uur 12:00 - 17:00 uur
Avondgebed Iedere vrijdagavond
21:00 - 21:30 uur
Kerkcafé Iedere werkdag Zondagmiddag
12:00 - 13:00 uur 17:00 - 18:00 uur
Kerkdienst Elke 1e zondag van de maand
10:30 uur
Basisdienst Elke 2e zondag van de maand
10:30 uur
Engelstalige dienst Elke 3e zondag van de maand
10:30 uur
Voor meer informatie over activiteiten van de Pauluskerk zie ook www.pauluskerkrotterdam.nl
