KSUBREED. Informatieblad voor en over de Katholieke Scholenstichting Utrecht. In dit nummer: Mannen voor de klas. Heropening St

KSUBREED maart 2012

In dit nummer: Mannen voor de klas Heropening St. Jan de Doper Nieuwe voorzitter RvT Opmars continurooster Minister op Hof ter Weide

Informatieblad voor en over de Katholieke Scholenstichting Utrecht

2

COLOFON

COLLEGE VAN BESTUUR

Ouders op school?

Maart 2012 KSU-breed is een uitgave van de KSU en verschijnt drie keer per jaar in een oplage van 900 exemplaren. Redactie De redactie berust bij de staffunctionaris pr & communicatie. De redactie beslist in overleg met het College van Bestuur over het al of niet plaatsen van aangeleverde kopij en behoudt zich het recht voor redactionele wijzigingen in teksten aan te brengen. Redactieadres Redactie KSU-breed Postbus 9001 3506 GA Utrecht e-mailadres: [email protected]

De Katholieke Scholenstichting Utrecht KSU-huis Kaap Hoorndreef 46a, 3563 AV Utrecht Postadres Postbus 9001, 3506 GA Utrecht Website: www.ksu-utrecht.nl Secretariaat tel. 030 - 264 20 80, fax 030 - 264 20 81 e-mailadres: [email protected]

Op sommige scholen is ouderbetrokkenheid al volop geworteld in de schoolcultuur, andere scholen zijn nog naarstig op zoek naar manieren om ouders te bereiken en te interesseren, hen te laten meepraten, meehelpen en meebeslissen. Dat maakt de praktijk op het gebied van ouderbetrokkenheid zeer divers en uitdagend. Een bondgenootschap tussen school en ouders, dat is wat minister Van Bijsterveldt voor ogen staat: dat ouders betrokken zijn bij de school van hun kinderen. Ze heeft zelfs een tournee langs scholen afgekondigd om het daarover te hebben. De aftrap vond in januari plaats, op onze KSU-school Hof ter Weide. Ouderbetrokkenheid bestaat al zolang er scholen zijn. Toch roept de dagelijkse praktijk op veel scholen vragen op. Sommige zijn praktisch van aard: welke instrumenten zet de school in om het contact met ouders te intensiveren? Andere vragen zijn strategisch: wat wil de school eigenlijk met ouders? Ouderbetrokkenheid betekent in essentie niets anders dan dat ouders meeleven met het wel en wee van hun kind. Ouders zijn een onmisbare schakel in de relatie tussen school en kind. Ouders en school hebben elkaar gedurende de hele schoolcarrière, van voorschool tot en met voortgezet onderwijs, nodig: als partners in de opvoeding, als klankbord, in de medezeggenschap van de school, als vrijwilliger of ‘gewoon’ als gesprekspartner.

College van Bestuur

Jan van der Klis, voorzitter College van Bestuur

Carel Laenen, lid College van Bestuur

Clusterdirecteuren Vacature, cluster A Jansje Dekker, cluster B Jon van Zoelen, cluster C Pauline van Hoogenhuizen, cluster D Opmaak en druk Drukkerij Anraad, Nieuwegein

Ouders en school zijn partners in de opvoeding; het is belangrijk dat ze elkaar regelmatig van informatie voorzien: over leefregels, talentontwikkeling, vorderingen of eventuele stagnatie, over de sociaal-emotionele ontwikkeling van een leerling, zijn of haar thuissituatie, etc. Regelmatig contact tussen school en ouders kan de samenwerking bevorderen. En dat kan handig zijn, bij leerproblemen of bij problemen thuis. Het zorgt voor een betere afstemming tussen de opvoeding thuis en op school en stelt scholen in staat om te profiteren van de kennis, het inzicht en de ervaring van ouders. Betrokken ouders kunnen bijdragen aan een levendig schoolklimaat, kunnen de school een kritische spiegel voorhouden en kwaliteitsverbeteringen aanjagen. En ouders kunnen ervoor zorgen dat de medezeggenschap een breder draagvlak krijgt. De laatste tijd staat ouderbetrokkenheid, zeker bij de overheid, sterk in de belangstelling vanwege het streven naar verbetering van de onderwijskwaliteit en het verkleinen van onderwijsachterstanden; denk bijvoorbeeld maar aan het afsluiten van oudercontracten zoals op de Zeven Gaven.

3 De begrippen ouderbetrokkenheid en ouderparticipatie worden nogal eens door elkaar gebruikt. Ouderparticipatie is slechts één aspect van ouderbetrokkenheid. Ouderparticipatie gaat over ouders die daadwerkelijk binnen de school actief zijn als vrijwilliger of als vertegenwoordiger binnen de medezeggenschapsraad. ‘Ouders moeten meer tijd vrij maken voor de begeleiding van hun schoolgaande kinderen. De opvoeding en de overdracht van waarden en normen moeten meer prioriteit krijgen, desnoods ten koste van werk en andere activiteiten’, aldus de minister. Twee keer ‘moeten’ in één alinea. Zomaar een paar vragen: • doet ‘onze’ ouder eigenlijk al niet veel? • is onze maatschappij hier al voldoende op ingericht? • komen we niet in een spagaat werk-privé? • worden ‘we’ niet min of meer gedwongen om met z’n tweeën te gaan werken? • is een (nog) grotere ouderbetrokkenheid inderdaad wel het antwoord op de talloze opvoedingsvragen van de school?

• h  oe blijf je als school rolvast (wat hoort bij de leerkracht en wat bij de ouder?) en hoe houd je de regie? De afgelopen jaren is er behoorlijk wat druk op vrouwen (moeders) uitgeoefend om hen ‘achter de theepot’ vandaan te krijgen, richting arbeidsmarkt: ‘Werken moet, werken doet goed’, ‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’, ‘Marie wordt wijzer’. En parttime werken was eigenlijk nog niet goed genoeg vonden sommigen: ‘Het “anderhalfverdienersmodel” is een verraderlijk brouwsel van traditionele rolpatronen aangelengd met een vleugje feminisme’ aldus een bekende columniste. En nu blijkt dat al dat werken door vaders én moeders misschien ten koste gaat van de tijd die we aan het opvoeden besteden; en zeker ten koste van de ouderparticipatie. Hoe krijgen we nu de vrouw (of man) weer achter de theepot?  Jan van der Klis Voorzitter College van Bestuur

Personeel

I-coaches van de KSU op bezoek bij Kennisnet Sinds de zomer van 2011 heeft elk schoolteam van de KSU een eigen I-coach. De I-coaches hebben als opdracht hun team te enthousiasmeren en te begeleiden bij de implementatie van het ICT-beleid op de scholen. Daarvoor volgen deze I-coaches dit schooljaar een opleiding. Woensdag 25 januari 2012 vond alweer de derde bijeenkomst plaats voor de I-coaches in opleiding. Dit keer ging de reis naar Zoetermeer, waar we te gast waren bij Kennisnet, hét expertisecentrum voor ICT en onderwijs. Een hele verdieping, ingericht met de allernieuwste ICT-toepassingen was gereserveerd voor de KSU. Een geweldige ICT-speeltuin! Het begon allemaal met spetterende presentaties van Kennisnet, doorspekt met ICT-vernieuwingen. We maakten kennis met de visieversneller, een online tool om met het hele team te komen tot een visie op ICT als ondersteunend en onderwijskundig instrument. Daarna gingen we in groepjes aan het werk met iPads, iPods, touchscreens, touchtables en robots, en volgden we de totstandkoming van een driedimensionale letter A in een echte 3D printer.

Naast al die hardware was er ook ruimte voor nieuwe software. Op de iPads stonden vele apps, geschikt voor het basisonderwijs. Er waren o.a. demonstraties met augmented reality. Hiermee komen plaatjes uit een prentenboek tot leven. ’s Middags vertelden twee I-coaches over hun ICT-project, dat gevisualiseerd werd met behulp van prezi en powerpoint. De andere I-coaches gaven feedback. Met onze hoofden vol met ICT-vernieuwingen gingen we aan het eind van de dag met de trein weer terug naar Utrecht. Het was wederom een heel geslaagde cursusdag en ik weet zeker dat de I-coaches de volgende dag veel te vertellen hadden aan de leerlingen en het team. Corrie Eshuis Staffunctionaris ICT en Onderwijs

4

HUISVESTING

Opening van de verbouwde St. Jan de Doper Onderwijs wethouder Jeroen Kreijkamp opende donderdag 10 november 2011 het schoolgebouw van basisschool St. Jan de Doper in Hoograven. Het oude schoolgebouw is flink verbouwd en uitgebreid. Dankzij de verbouwing heeft de school nu een ouderlokaal, een ruimte voor buitenschoolse opvang en een goed binnenmilieu. Redenen genoeg voor een feestelijke opening. Na de onthulling van het eerste gevelbord met het nieuwe schoollogo door de voorzitter van het College van Bestuur Jan van der Klis, onthulde de wethouder het kunstwerk van de twee uilen. Het oplaten van ballonnen en het muzikale optreden van de onderbouw maakten het feest compleet. Half januari 2011 is de aannemer gestart met de sloop van de overdekte doorgang tussen de twee bestaande schoolgebouwen. Op de plek van de overdekte doorgang is een tussenbouw gemaakt van twee verdiepingen hoog. Op de begane grond van de tussenbouw is een speellokaal en een ontmoetingsruimte gebouwd. De eerste verdieping bevat een leslokaal en voorzieningen voor leerkrachten en medewerkers. Daarnaast is er ruimte gecreëerd in de bestaande gebouwen voor vooren vroegschoolse educatie (Portes) en buitenschoolse opvang (Ludens). Dankzij een nieuw, modern ventilatiesysteem zijn leerlingen en leerkrachten van de St. Jan de Doper voortaan verzekerd van frisse lucht. Bij de verbouwing van de school zijn alle nodige maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat er straks voldoende, gezonde frisse lucht is en een aangenaam klimaat. Dat gaat gezondheidsklachten tegen en bevordert de leerprestaties.

Bij de officiële opening van de vernieuwde school onthulde wethouder Jeroen Kreijkamp het nieuwe beeldje van de twee zittende uilen. Bij de bouw van het schoolgebouw van de St. Jan de Doper in de vorige eeuw stelde de gemeente geld beschikbaar voor een kunstwerk. Beeldend kunstenaar Theo van de Vathorst maakte toen een klein bronzen beeldje van twee zittende uilen met de koppen naar elkaar toegedraaid. De uil staat symbool voor wijsheid en is daarom een zeer toepasselijk beeld voor een school. Het beeldje werd op een sokkel geplaatst in de voortuin van de school en heeft daar 42 jaar gestaan. In februari 2010 werd het beeldje van de sokkel gestolen. Dat was een grote schok voor de leerlingen en medewerkers van de St. Jan de Doper, voor wie het beeldje inmiddels een beeldmerk was geworden. In opdracht van de gemeente Utrecht heeft Theo van de Vathorst het beeld opnieuw gemaakt.

Bindingsacties

5

Prachtige winterdecoraties

Wintersportdag KSU zit er weer op

Een sfeervol atelier in Vreeswijk (Nieuwegein) was het decor voor de KSU-workshop 'winterdecoraties'. Buiten knetterde een houtvuurtje en binnen maakten elf KSU'ers elk een prachtige winterdecoratie. Onder leiding van collega Mirjam Elbertse van de Dominicus en Yolande Rost kon elke deelnemer met een mooi resultaat naar huis. Voor deze bindingsactie bestond grote belangstelling. Helaas kon niet iedereen geplaatst worden. Wellicht dat de workshop volgend jaar herhaald gaat worden.

Er lag een flink pak sneeuw toen de KSU-bus aankwam in het skigebied voor de wintersportdag. De bus was ’s nachts uit Utrecht vertrokken en na een voorspoedige reis stonden om 10 uur de eerste collega’s al op de latten. Na de koffie veranderde de sneeuw in regen en dat resulteerde in drijfnatte skiërs en 'papperige' pistes. Opdrogen in een leuk après-skitentje op zijn tijd was wel nodig. Na een goede, gezamenlijke Duitse maaltijd begon de terugreis. Om half elf 's avonds kwam Utrecht weer in zicht.

Feiten workshop winterdecoraties: • 11 deelnemers (maximum aantal) • Inspirerend atelier in Vreeswijk • Zaterdagmiddag 10 december 2011

Feiten wintersportdag: • 52 deelnemers • Skigebied Altastenberg, Sauerland • Zaterdag 21 januari 2012

Drukbezochte nieuwjaars­ bijeenkomst

Kleinere scholen succesvol op het KSU-volleybaltoernooi

Veel KSU-medewerkers wisten de vertrouwde weg te vinden naar het Vechthuis voor de nieuwjaarsbijeenkomst van de KSU. Na de toespraak van de voorzitter van het College van Bestuur Jan van der Klis kon er heerlijk gegeten worden van het Bourgondisch en het Griekse buffet. IJscowagentjes waren er om iedereen te voorzien van een heerlijk gevuld hoorntje. De band Big Smile, onder leiding van Mattheuscollega Gerben Visser, wist de dansvloer tot laat vol te krijgen.

Achttien schoolteams en het KSU-huis gingen op woensdag 15 februari 2012 onderling de sportieve strijd aan tijdens het jaarlijkse KSU-volleybaltoernooi. Sporthal Galgenwaard was het decor voor het toernooi, waaraan ruim 130 KSU-medewerkers deelnamen. Het was weer een gezellige bindingsactie waar ook niet-volleyballende collega's in groten getale aanwezig waren. De finale werd gespeeld door de teams van de Carrousel en de Pijlstaart. De Carrousel was in de voorrondes onverslagen en zette dat door in de finale. Vandaar dat de beker en de eer dit jaar naar de school in Zuilen gaan.

Feiten nieuwjaarsbijeenkomst: • Bijna 450 aanwezigen • Het Vechthuis • Dinsdag 10 januari 2012

De eindstand van dit jaar: • 1ste plaats: Carrousel • 3de plaats: Ludgerschool • 2de plaats: de Pijlstaart • 4de plaats: Ariënsschool

6

Onderwijs VAN DE SCHOLEN

Wethouder leest voor op De Achtbaan Iedere ochtend wordt op De Achtbaan in de groepen 3 tot en met 8 de dag gestart met lezen. Tijdens de Nationale Voorleesdagen in januari heeft de school extra aandacht besteed aan lezen met diverse activiteiten. Zo zijn er voorleeswedstrijden gehouden in de groepen 3/4, 5/6 en 7/8 met een ‘grande finale’ als slot. De winnaars ontvingen op vrijdag 27 januari hun prijs uit handen van onderwijswethouder Jeroen Kreijkamp. Ter afsluiting las de wethouder nog een leuk verhaal voor aan de kinderen van groep 3.

Onderwijs

Alleen maar mannen voor de klas op de Dominicusschool 7 november 2011 stond in het teken van 'Mannen voor de klas'. Toen werden drie basisscholen in het land volledig overgenomen door mannen. Eén van die scholen was de Dominicusschool. Twintig pabostudenten en twintig havo- en vwo-jongens verzorgden die dag de lessen aan de kinderen. De actie was bedoeld om aandacht te vragen voor het gegeven dat er weinig mannen werken in het basisonderwijs. Daardoor missen veel kinderen mannelijke rolmodellen in hun schoolomgeving. Het project wordt ondersteund door het Ministerie van OCW. Om kwart voor negen 's ochtends stroomde het plein van de Dominicus vol met honderden kinderen. Ze stonden allemaal op de uitkijk. Niet lang daarna kwam er een ouderwetse schoolbus voorrijden, gevuld met enthousiaste mannen. Gehuld in blauwe sweaters werden de meesters

in spe verdeeld over de groepen en hadden de juffen (en ook een paar meesters) hun handen vrij. Mannelijke leerkrachten zijn schaars in het primair onderwijs. Bij 85% van de kinderen staat er een juf voor de klas. Dit is geen juiste afspiegeling van de samenleving en kinderen missen hierdoor mannen die hun tot voorbeeld dienen. Het project 'Mannen voor de klas' is bedoeld om samen met potentiële studenten (havo- en vwo-jongens) te ontdekken wat er nodig is om het werken in het primair onderwijs voor hen aantrekkelijker te maken. De meesters-voor-één-dag op de Dominicus hebben laten zien dat het ook voor mannen boeiend is om in het onderwijs te werken. De school en de mannen kijken terug op een leuke dag!

PERSONEEL

7

Verdiepende stage voor studentleerkrachten In augustus 2011 zijn we als studentleerkrachten begonnen op de Marcusschool. Daarnaast volgen wij onze opleiding aan de Marnix Academie. Marjolein de voltijdopleiding en Maaike de deeltijdopleiding. De majorfase van de Marnix Academie richt zich vooral op de basisvaardigheden die je als leerkracht nodig hebt en op het maken van goede lessen. Vanaf dag één voelden we ons erg welkom op de Marcusschool. We krijgen hier de gelegenheid om kennis te maken met veel verschillende aspecten die bij het werken op een basisschool komen kijken. Daar waar in eerdere stages vooral aan bod kwam wat er ín de klas speelt, leren we tijdens deze stage wat er verder bij komt kijken als je leerkracht bent. We mogen deelnemen aan o.a. teamvergaderingen, studiedagen en rapportgesprekken. Zo maken we kennis met diverse partijen waar de school mee samenwerkt. Ook leren we hoe je een weekplanning maakt en hoe je werkt met ParnasSys. Verder zit Maaike in een werkgroep waarin onderzocht wordt welk sociaal-emotioneel leerlingvolg­ systeem de school wil gaan gebruiken. Ook in de klas leren we veel, onder andere om goed te differentiëren. De leerlingen staan heel erg open voor stagiaires en nieuwe werkvormen. Net als onze mentoren (Lisette, Marcia en Edith) aan wie we alles kunnen vragen.

De KSU is dit schooljaar gestart met een pilot Bedrijfsopleiding Studentleerkrachten. Het doel is om studenten op te leiden voor de onderwijspraktijk op de KSU-scholen. Studenten hebben hiervoor moeten solliciteren en bij goed functioneren is er een baangarantie. De pilot loopt tot juli 2013 op vier scholen: de Montessori, Sint Maarten Stad, Sint Maarten Leidsche Rijn en de Marcusschool.

Verder hebben we de luxe ook gecoacht te worden door Ton Slinger. Maaike heeft het eerste half jaar stage gelopen in groep 6. ‘Een leuke en leerzame tijd waarin ik kritisch heb leren kijken naar de methodes en de vrijheid kreeg methodelessen aan te passen.’ Nu loopt ze stage bij de kleuters. Marjolein loopt dit gehele jaar stage in groep 8. ‘Ik heb geleerd hoe leerlingen worden doorverwezen naar het vervolgonderwijs. Daarnaast heb ik een onderzoek gedaan naar het OJW-onderwijs (Oriëntatie op Jezelf en de Wereld) in de bovenbouw.’ Op de Marcusschool werken we volgens de SISo-structuur. Doordat we ook aanwezig zijn bij de studiemiddagen over SISo, leren we deze structuur goed kennen. Op dit moment zijn we bezig met het verkennen van de zorgstructuur op school en leren we hoe je kunt zien wie welke zorg nodig heeft. Dit sluit mooi aan bij de zorgminor die we op de Marnix Academie volgen, waarin we leren handelingsgericht te werken. Tijdens deze stage worden we echt voorbereid op het beroep van leraar basisonderwijs bij de KSU én hebben we het gevoel deel uit te maken van het team van de Marcusschool. Marjolein Vrauwdeunt en Maaike van der Steen Studentenleerkrachten op de Marcus

VAN DE SCHOLEN

Stergroep op De Spits In de maanden oktober en november hebben elf kinderen van De Spits op hun eigen school deelgenomen aan een Stergroep van Stichting Jonge Helden. Een Stergroep is een lotgenotengroep voor kinderen die een verlies binnen hun gezin hebben meegemaakt. De deelnemende kinderen hadden allemaal de afgelopen jaren een naaste verloren. In de meeste gevallen ging het om een ouder en bij twee kinderen ging het om hun broertje. De eerste bijeenkomst was spannend. De kinderen wisten niet goed wat ze van de groep konden verwachten, maar toen iedereen eenmaal zijn of haar verhaal verteld had, viel de spanning weg. Er ontstond een mooie sfeer waarin kinderen veel herkenning bij elkaar vonden en alle thema’s die rond het overlijden speelden en nog spelen hebben we uitgebreid besproken. Het bleef niet alleen bij praten, we hebben ook bij ieder thema getekend en geknutseld, zodat zij zich ook op deze manier konden uiten. Het resultaat van de zes bijeenkomsten was ontroerend. Het overgrote deel van de deelnemers voelde zich naderhand opgelucht en lichter, minder boos, minder bang en minder verdrietig. Sommigen vonden het fijn om weer eens over het verlies te praten. Voor anderen was het eigenlijk de eerste keer dat ze dat deden. Een van de kinderen zei dat het niet meer zo opgekropt voelde van binnen. De bijeenkomsten gaven ook weer een opening om met hun

ORGANISATIE

Wegwijzer voor KSU-medewerkers Welke studiefaciliteiten biedt de KSU? Wat moet er allemaal in mijn bekwaamheidsdossier? Kan ik meedoen met het fietsplan? Hoe kan ik contact opnemen met de arbodienst? Wat is de inhoud van onze cao? Deze en andere vragen worden sinds januari 2012 beantwoord in de ‘Wegwijzer voor KSU-medewerkers.’ Op veler verzoek is handige informatie voor elke KSU-medewerker op de KSU-website geplaatst in een zogenaamde wegwijzer. Op die manier wil de KSU haar medewerkers op een toegankelijke wijze voorzien van nuttige informatie.

ouder(s) over het verlies te praten. De angst die sommige ouders van tevoren hadden dat het verdriet juist weer opgerakeld zou worden, bleek gelukkig ongegrond. De kinderen en hun ouders waren erg positief. In het evaluatiegesprek met de school werd er opgemerkt dat het zo jammer is dat andere kinderen in een vergelijkbare situatie deze kans niet krijgen. Op iedere school zitten wel kinderen die zo’n groot verlies mee hebben gemaakt. Wat zou het fijn zijn als ook zij aan zo’n lotgenotengroep zouden kunnen deelnemen. Mocht er een KSU-school zijn die hier belangstelling voor heeft, dan kan zij contact opnemen met www.stichtingjongehelden.nl. Er zijn geen kosten aan deze bijeenkomsten verbonden, noch voor de kinderen, noch voor de school. Naast de Stergroepen organiseert de Stichting Jonge Helden ook Kameleongroepen in het land. Dit zijn lotgenotengroepen voor kinderen van gescheiden ouders. Ook hiermee zijn mooie resultaten behaald. Herma Bode

Personeel

9

‘Als ze me missen, ben ik vissen’ Frans van Wegen verlaat de KSU Na ruim 42 jaar trouwe dienst bij de KSU gaat Frans van Wegen van zijn welverdiende pensioen genieten. Op 1 maart 2012 treedt hij af als clusterdirecteur. Frans begon in 1969 als meester op de Ariënsschool. Later werd hij daar bovenmeester. Hij is ook nog tijdelijk schoolleider van de Pijlstaart geweest. Op woensdag 29 februari was er een bescheiden afscheidsfeest op ‘zijn’ Ariënsschool. Prachtige woorden zijn er gesproken voor deze schoolmeester. Als afscheidscadeau ontving Frans o.a. een fototoestel om daar in zijn extra vrije tijd mee aan de slag te gaan. Frans is een echte KSU-man en voor velen een bekend gezicht. Hieronder volgen zes kernwoorden, passend bij de persoon Frans. Wat heeft hij daarover te zeggen?

Meester Toen ik in de zesde klas zat, was voor mij al duidelijk dat ik het onderwijs in wilde. Op mijn rapport schreef het toenmalige hoofd van de Nicolaas Jongensschool: ‘Als hij zo zijn best blijft doen, bereikt hij vast wel zijn gestelde doel.’ Nou ik bleef mijn best doen en ben er gekomen. Mijn motivatie heb ik opgedaan bij een, in mijn ogen, geweldige meester, die ons cactussen liet kweken. Praktisch onderwijs, aanschouwelijk en concreet. Daar ben ik later altijd voor gegaan. Natuurgericht, veel spullen in de klas en met de leerlingen naar Texel om de natuur werkelijk te beleven. Stropdas O ja, ik heb wel een stropdas gehad. Toen was ik 18 jaar. En op mijn bruiloft had ik er ook een om. Daarna echt nooit meer. Ik had prachtige truien en vesten. Ik kon zijn wie ik was. Een beetje anders dan anderen. En ja, ook had ik lang haar en altijd een sik, een snor en later een volle baard. Toen ik clusterdirecteur werd, heeft mijn vrouw mij overgehaald om op z’n minst overhemden te dragen. Als ik niet meer werk, komen de vesten en truien vanzelf weer uit de kast en word ik weer lekker ouderwets. Collega’s Wat moet je zonder ze! Je hebt geen werkplezier zonder goede collega’s. Je hebt ze nodig. Ze spiegelen, geven je feedback, helpen je, steunen je. Altijd een wisselwerking. Ik heb het geluk gehad om jaren met heel goede collega’s te werken op de Ariënsschool. Later heb ik nauw samengewerkt met clusterdirecteuren, het College van Bestuur, de

stafmedewerkers en niet te vergeten het secretariaat. Ze zijn me dierbaar en lief! Ik hoop dat al deze collega’s ook terugkijken op mij als een geschikte collega.

Humor Lachen is gezond. Er wordt gelukkig wel veel gelachen bij de KSU. Dat moet wel zo blijven! Zakelijk zijn is prima, maar houd de menselijke maat in de gaten, het oog hebben voor elkaar, het tijd hebben voor elkaar. Daar zit de motivatie en de drijfveer om door te gaan. Die zit hem niet alleen in cijfertjes. Bewondering Ik heb bewondering voor schoolleiders. Ze moeten in deze tijd met beperkte middelen en beperkte budgetten toch maar een school runnen. Er wordt kritisch gekeken naar resultaten en soms moeten er veel concessies gedaan worden aan het onderwijs. De sjeu gaat er af als je de focus op taal en rekenen moet richten zonder de tijd te hebben voor creativiteit, sportiviteit en biologie. Ik zie jonge schoolleiders die nog net zo gedreven zijn als ik vroeger. Ik herken dingen en zie ze worstelen met dezelfde zaken waar ik mee geworsteld heb. Het zijn allemaal talenten, die moet je koesteren. KSU De KSU is een prima werkgever en altijd goed geweest voor mij. Daar heb ik veel aan te danken, maar ik heb er ook veel voor gegeven. Dat heb ik van huis uit. Ik ga altijd voor 150% als het kan.

10

Onderwijs

De lancering van het taalcurriculum Op 9 november 2011 werd in Partycentrum Het Vechthuis, in aanwezigheid van de wethouder van Onderwijs, het Taalcurriculum Utrecht aan het Utrechtse onderwijsveld gepresenteerd. Hierbij waren ook KSU-leerkrachten aanwezig. Het Taalcurriculum is een richtinggevend document voor het taalonderwijs in de stad Utrecht en beschrijft de doelen van het taalonderwijs aan leerlingen van 2 tot 8 jaar. Iets meer dan een jaar geleden is in de werkgroep Taal van de Utrechtse Onderwijs Agenda geconcludeerd dat de concretisering van een Utrechts Taalcurriculum nodig was. De drie grote Utrechtse schoolbesturen (KSU, PCOU en SPO) hebben het initiatief genomen en zijn – met gemeentelijke subsidie – aan de slag gegaan. De doelstelling van het curriculum: doelen formuleren van het taalonderwijs aan leerlingen vanaf de leeftijd van 2 jaar tot 23 jaar. De eerste fase is nu afgerond: de doelen voor de kinderen in de leeftijd van 2 tot 8 jaar zijn vastgesteld en beschreven. Het curriculum is ontwikkeld in samenwerking met onderwijsadviesbureau CPS en in samenspraak met vertegenwoordigers van alle geledingen van het onderwijs en welzijn, die zich gezamenlijk gebogen hebben over de concepten. Concreet, helder en haalbaar waren belangrijke criteria bij de beoordeling van de bruikbaarheid van dit curriculum. Vervolgstappen zijn ook nodig. Het Taalcurriculum stopt niet met de beschrijving van de doelen voor de 8-jarigen. De lijn zal voorgezet worden naar de eindtermen van het vervolgonderwijs tot 23 jaar.

Professionals van peuterspeelzalen, kinderdagverblijven, voorscholen en basisscholen, mensen van de Utrechtse bibliotheek en Kinderboekenwinkel, de schoolbestuurders, de wethouder van onderwijs, iedereen staat voor dat ene doel: ervoor zorgen dat de talige talenten van kinderen zo optimaal mogelijk ontwikkeld worden, zodat ze zich nieuwsgierig en geletterd verder kunnen ontplooien in onze, op communicatie gerichte, maatschappij. De presentatie van het Taalcurriculum werd gevierd met de uitgave van een illustrerend magazine en een prachtig prentenboekje dat door Eva Zegers speciaal voor dit bijzondere moment werd getekend. Het is de bedoeling dat alle leerlingen van de KSU in de groepen 1 en 2 en de 4-jarigen die de komende jaren instromen op de KSU-scholen dit boekje als welkomstgeschenk ontvangen. Carel Laenen van het College van Bestuur hoopt dat het curriculum leerkrachten bij de KSU ondersteunt in de werkzaamheden voor de klas en duidelijkheid biedt over eind- en tussendoelen taalonderwijs bij kinderen in de leeftijd van 2 tot 8 jaar. Het curriculum is zeker geen handboek om achter in de kast te zetten, maar een handboek dat de koers en de doelstelling aangeeft en veel inspiratie biedt bij de voorbereidingen van de lessen.

PERSONEEL

11

KSU, voor hartstik k d belev it cadea e bedank e u t heerl nis van 2 . Mijn ijk g 0 eurig 12 word Rosan t ne met Ritu als!

Jouw inzet verdient een pluim! ga’s colle e l l a ens 2. Ik w ed 201 at met o a g een 2012 g eder n j in i Mi luim ruiken! p e dez lekker l geva nkt! a Bed nne ria Ma

ed o g d n e Ontz,etvtooral di’e. ideeede doelen l! ‘go el originee eel He nk en een h Da i 2012!! moo nique Mo

Wat een sup erleuk kerstpakket … en wat een hoop id eeën om uit te kiezen. B edankt voo r het mooie ca deau!!! Pauline

Dank e n een p luim voor di t mooie kerstpakket! Voor ie dereen de beste wensen e n een gelukki g en ge zond 2012! Astrid

Enkele reacties van KSU-medewerkers op het ontvangen van de Pluim als kerstgeschenk in 2011.

Onderwijs

Engels voor iedereen op basisschool Op De Groene Alm In het gebouw van Op De Groene Alm is gestart met het verzorgen van Engelse lessen voor alle kinderen. Deze lessen zijn mogelijk door een voor Utrecht unieke samenwerking tussen het peutercentrum van Doenja, de basisschool en de buitenschoolse opvang van Saartje. Hierdoor komen kinderen van 2 t/m 12 jaar vijf dagen per week van 8 uur ’s ochtends tot 18.00 uur ’s avonds op natuurlijke wijze in aanraking met de Engelse taal. De verschillende organisaties in het gebouw aan de Kruidenlaan zorgen voor een onderling afgestemd aanbod van Engels in samenwerking met het speciale (onderwijs)programma van de organisatie EarlyBird. Deze organisatie is een kenniscentrum voor ‘meer, beter en vroeger Engels’ en biedt kinderen meer dan alleen traditionele Engelse lessen.

De KSU gaat naast Op De Groene Alm ook op de Paulusschool en op de St. Dominicusschool nog dit jaar van start met EarlyBird. Op termijn zullen andere KSU-scholen volgen. Doel is om meerdere KSU-scholen EarlyBird te certificeren om leerlingen nog beter voor te bereiden op het wereldburgerschap.

12

ORGANISATIE

Petri Ykema: nieuwe voorzitter Raad van Toezicht Afgelopen januari ben ik officieel benoemd tot voorzitter van de Raad van Toezicht van de KSU. Een benoeming waar ik erg blij mee ben. Inmiddels heb ik me, door gesprekken met het College van Bestuur, de clusterdirecteuren en niet in de laatste plaats door de acht schoolbezoeken, samen met Jan van der Klis, een aardig beeld kunnen vormen van de KSU en haar scholen. Ik vind het een mooie organisatie! Vaak wordt me gevraagd wat me motiveert om te gaan voor de rol van toezichthouder bij de KSU. Door mijn andere toezichthoudende rollen (vicevoorzitter RvT van Rosa Manus, een vrouwenopvanghuis in Leiden, en voorzitter van de Raad van Commissarissen van de Docentenbank) heb ik geleerd dat het interessant en waardevol is om vanuit de toezichthoudende rol zicht te krijgen op alle niveaus van een organisatie (van strategie tot operatie) en bij te dragen aan de verdere ontwikkeling van een organisatie. De KSU is voor mij extra interessant door mijn grote belangstelling voor het (primair) onderwijs. Mijn eigen kinderen hebben de basisschooltijd al weer lang achter zich. Destijds was ik lid van de MR van de basisschool in Hilversum, wat me een aardig zicht heeft gegeven op de gang van zaken en de vraagstukken die spelen binnen een basisschool.

Ik verwacht dat ik met mijn achtergrond en ervaring (ik ben bedrijfskundige en werkzaam als adviseur in organisatieen HR-vraagstukken en als leidinggevende, de laatste 15 jaar bij GITP) samen met de andere leden van de Raad van Toezicht een goede bijdrage kan leveren aan de verdere ontwikkeling van de KSU. En om wat meer persoonlijke kleur te geven: ik ben geboren in 1959, afkomstig uit Veldhoven, ik ben getrouwd, heb drie kinderen en ik woon met veel plezier in Hilversum. Petri Ykema-Weinen Voorzitter Raad van Toezicht Mevrouw P.M.L. Ykema is op 30 januari 2012 aangetreden als voorzitter van de Raad van Toezicht van de KSU. Mevrouw Ykema volgt daarmee de heer P.M.M. Verleg op, die vanaf 1 januari 2008 het voorzitterschap heeft vervuld.

PUZZEL

Welke KSU-school staat niet in Leidsche Rijn? In de volgende woordzoeker kun je alle KSU-scholen uit Leidsche Rijn vinden. Toch staat er één vreemde eend in de bijt. Zie jij de naam van de KSU-school die niet in Leidsche Rijn staat? Stuur die naam naar [email protected] en maak kans op één van de vijf boekenbonnen. Zoek de volgende woorden: hofterweide, sintmaartenlr, opdegroenealm, deachtbaan, In de vorige KSU-breed (november 2011) werd gevraagd welk nieuw logo bij welke school hoort. Dat bleek nog lastig, gezien de vele foute inzendingen. Er waren drie medewerkers met het juiste antwoord. Muriël Nohlmans (Dominicus), Tiersja Kamta (Achtbaan) en Anke Maes (Gertrudis) hebben inmiddels hun prijs ontvangen

E A Q G E C C C E O T D I D H C E F W K T S O F N E M E T O I I T T S S I B T H N A E O F C A R R O U S E L A C S I N T M A A R T E N L R H I H E M E S I I T N C R R T O P D E G R O E N E A L M B E P O I P P W F Z V S T D A E W A E W U T E S R E Q K A Q E M F L I M H I S F A E N E K A D R J R T E D F F A G U M M X Y L E E A L E L O B

Onderwijs

13

Hof ter Weide ontvangt minister Van Bijsterveldt Kinderen hangen aan je lippen als je ze voorleest. Dat ondervond minister Marja van Bijsterveldt tijdens het Nationaal Voorleesontbijt 2012. Op uitnodiging van Hof ter Weide las de minister een verhaal over de winter voor aan kinderen van groep 1 – 4. Daarna ontbeet ze samen met de ouders. De minister vond het voorleesuurtje op woensdag 18 januari 2012 een mooi begin van haar werkdag. Ze deed het met zichtbaar plezier en de kinderen kropen steeds dichter naar haar toe. Ze leken zich niet bewust van de landelijke media die het klaslokaal vulden. Enthousiast zwaaide de minister met haar denkbeeldige toverstafje in de lucht en de kinderen volgden haar meteen. Dankzij de levendige manier van voorlezen, was de betrokkenheid bij de kinderen groot. Na afloop vonden de mandarijnen en krentenbollen gretig aftrek terwijl de minister nog de tijd nam om na te praten met de kinderen. Voorlezen is een van de beste manieren om de taalontwikkeling en woordenschat van jonge kinderen te bevorderen en de fantasie te stimuleren. Minister Van Bijsterveldt: ‘Voorlezen is de basis voor de ontwikkeling van ieder kind. Kinderen kunnen al vanaf heel jonge leeftijd voorgelezen worden. Boeken die hun verbeelding

prikkelen en verhalen waarin ze iets van zichzelf herkennen, kunnen leiden tot een levenslange liefde voor boeken, lezen en taal. Daar kunnen kinderen lang plezier en profijt van hebben. Ik zeg altijd: met een boek ben je nooit alleen.’ Op haar eigen verzoek ging de minister na het voorlezen in gesprek met ouders van de school. Eén van de belangrijkste boodschappen die de minister de laatste tijd uitdraagt, is dat ouders betrokken moeten zijn bij de school van hun kinderen. Ze heeft zelfs een tournee afgekondigd langs verschillende scholen om het daarover te hebben. Het bezoek aan Hof ter Weide vormde de aftrap. Onder het genot van een lekker ontbijtje bespraken de ouders met de minister hun ervaringen en ideeën over ouderparticipatie. De minister stelde de ouders vragen en vatte samen wat ze zeiden. Ook op Hof ter Weide valt op dat het vaak dezelfde ouders zijn die meehelpen met schoolactiviteiten. Als bijzondere pluspunten m.b.t. ouderbetrokkenheid noemden de aanwezige ouders het oudercafé en de dagelijkse ouderinloop. ‘Doordat we iedere dag in de klas komen, is de weg naar de leerkracht heel kort’, vertelt een ouder. Van Bijsterveldt eindigde haar bezoek aan Hof ter Weide met de toezegging om de ideeën mee te nemen naar de andere scholen die ze gaat bezoeken.

PERSONEEL

Meesterlijk coachen Als ik je vraag naar mij te luisteren En jij begint mij adviezen te geven, Dan doe je niet wat ik je vraag. Een treffende opening van Ton Slinger uit het gedicht van Leo Buscaglia voor zijn training Meesterlijk Coachen. Eigenlijk is hiermee het meesterlijk coachen in één zin samengevat. Ton doceerde in vijf bijeenkomsten van drie uur de kneepjes van het coachen aan een groep van zes KSU-leerkrachten. De grootste valkuil van mensen is dat ze denken een ander te helpen door veel te praten. Het tegendeel is waar. Een goede coach luistert actief, stelt vragen, geeft feedback en vat samen. Dit lijkt evident, maar de praktijk is weerbarstig. Wij zijn een pragmatisch volkje dat snel tot een oplossing wil komen. Elkaar helpen en adviseren zit ons in het bloed. Het coachingstraject begint met een hulpvraag van degene die gecoacht wordt. Dit is de essentie. Deze hulpvraag dient in het voorgesprek helder te worden, het liefst verduidelijkt met voorbeelden uit de praktijk. Op basis van de hulpvraag wordt de gewenste situatie gedefinieerd. Hoe ziet de ideale

situatie voor de gecoachte eruit? Daaruit komt een actieplan voort. Dit actieplan kan uit verschillende onderdelen bestaan, bv. een of meerdere observaties van de coach, huiswerk, kernkwadrant invullen, gesprekken etc. Alle cursisten hebben een coachingstraject gevolgd met een collega. Persoonlijk heb ik dit als heel zinvol ervaren. Je brengt hetgeen je geleerd hebt direct in praktijk. De collega die ik heb gecoacht, was heel open en enthousiast om het traject in te gaan. Het lastigste vond ik toch om niet te snel tot adviezen over te gaan. Laat iemand zelf ontdekken wat bij hem/haar past. Dit vergroot de effectiviteit. Een ongevraagd advies gaat vaak het ene oor in en het andere uit. Naast mijn baan als leerkracht ben ik schoolopleider (interne coach voor studenten). Dit doe ik met veel plezier. Ik kan dagelijks in de praktijk brengen wat ik bij Ton heb geleerd. Ik hoop dat naast de studenten ook mijn collega’s mij weten te vinden als coach. Corine Willemsens Leerkracht Dominicusschool

14

Onderwijs

De opmars van het continurooster Steeds meer basisscholen voeren een continurooster in: kinderen komen vroeg naar school en zijn vroeg in de middag weer vrij. 's Middags naar huis om boterhammen te eten, is er niet meer bij. Is het continurooster een vloek of een zegen? Inmiddels hebben negen KSU-scholen, om verschillende redenen gekozen voor het invoeren van een vorm van continurooster. Twee scholen, de Kameleon en de Carrousel, vertellen over hun ervaringen. De Kameleon ‘Sinds januari 2011 heeft de Kameleon een continurooster. Ouders kwamen met dit verzoek, maar we hadden wel onze bedenkingen: - Onze leerlingen maken minimaal gebruik van naschoolse voorzieningen. Hoe gaan zij de extra vrije tijd besteden? - Een half uur pauze tussen de middag is erg kort voor de leerlingen en de leerkrachten. - Het is moeilijk om je na maar zo’n korte pauze weer te concentreren. Deze zorgen waren in onze ogen zeer reëel. Daarom onderzochten we andere mogelijkheden. We werden enthousiast van een school in Den Haag die verlengde schooldagactiviteiten onder schooltijd aanbiedt. Bovendien blijkt uit onderzoek naar het bioritme van kinderen dat zij het beste leren van 10.00 tot 12.00 uur en van 14.00 tot 16.00 uur. Die tijden reserveren we nu voor de vakken rekenen, taal en wereldoriëntatie. De leerlingen krijgen tussen de middag anderhalf uur ‘ontspanning’ tijdens de lessen muziek, beeldende vorming, techniek en wetenschap, dans en sport. De kinderen hebben nog steeds op woensdagmiddag vrij en gaan de andere dagen tot 16.00 uur naar school. We hebben inmiddels belangstelling gehad van de pers, nieuwe ouders en andere scholen. Al met al was het een intensief jaar om dit allemaal op te starten, maar wij willen niet meer terug!’ De Carrousel ‘Sinds twee jaar draaien wij op de Carrousel met het continurooster. De invoering van het rooster bracht bij de wijkscholen de nodige commotie teweeg. Er werd gesproken over oneerlijke concurrentie. Terwijl wij alleen wilden inspelen op de vraag van onze ouders. Zij wilden niet meer vier

keer per dag heen en weer lopen tussen huis en school. Wij zagen deze vraag van ouders als een kans: ons profileren en binding creëren tussen de kinderen en de school. Dit betekende wel dat de gezamenlijke teampauze zou vervallen en teamleden extra buiten moeten surveilleren. De beslissing om te komen tot een continurooster heeft goed uitgepakt. Kinderen en ouders vinden het heerlijk. Het ritme van de schooldag wordt niet onderbroken en de sociale cohesie onderling wordt versterkt. Andere voordelen zijn dat we zicht hebben op het eetgedrag van kinderen, we extra genieten van het kwartiertje rust en we de tijd hebben vanaf half 3 voor dat bijzondere kind of die belangrijke bespreking. Wij krijgen ook kinderen binnen van een school zonder continurooster. Is het dan toch concurrentie?’

organisatie

15

Herkenbare nieuwe logo’s voor de scholen (deel 2) Tot eind 2011 had elke KSU-school een soort vlek als schoollogo. Ook de KSU zelf heeft een vlek als beeldmerk. Sinds kort zijn de schoolvlekken verdwenen. Alle scholen hebben, naast de herkenbare KSU-vlek, een beeld waarmee ze zich onderscheiden van andere scholen. Het beeld is bedacht door de school zelf. Wat wil de school uitstralen? Welk beeld past bij de school? Schoolleider Gerard Peelen van de Villa Nova: ‘De school bestaat uit een gemengde schoolbevolking die onze school op handen draagt. Het feit dat onze kinderen midden in het logo geplaatst zijn, betekent ook dat wij onze kinderen centraal stellen. We willen ervoor zorgen dat de Villa Nova (= het nieuwe huis) voor de kinderen een omgeving is, waarin ze zich goed kunnen ontwikkelen.’ Schoolleider Marian Boumans van de Ludgerschool: ‘De kinderen geven elkaar in het logo een hand om uit te drukken dat je er op de Ludgerschool niet alleen voor staat. De school, de ouders en het kind vormen een eenheid. Samen werken, samen spelen en samen zorgen voor een plezierige, inspirerende en kleurrijke tijd, zodat er een degelijke basis gelegd kan worden voor in de toekomst.’ Schoolleider Peter Kooy van De Spits: ‘Ons logo bestaat uit handen, omdat handen verbinden, handen ontdekken, handen bouwen, handen steunen en handen uniek zijn net als de kinderen van de Spits!’ Schoolleider Anita Verweij van De Kameleon: ‘Het officieuze logo van de Kameleon was twee jaar geleden al vernieuwd. We gebruikten een vriendelijk diertje dat jonge kinderen aanspreekt. Omdat wij zeer tevreden waren met onze kameleon, hebben we gevraagd om dit kleurrijke diertje te gebruiken in ons nieuwe schoollogo. In onze beleving is dat prima gelukt. We zijn blij met het resultaat.’ Leerkracht Tanja van Oort van De Notenboom: ‘De notenboom in het logo staat symbool voor de groei van onze school en de ontwikkeling

van onze kinderen. Het is inmiddels een stevige boom geworden, die goed geworteld is in de grond. De Notenboom is een veelkleurige buurtschool waar kinderen samen, van elkaar en met elkaar leren. De leerkrachten zorgen ervoor dat ieder kind op zijn of haar eigen manier tot bloei komt. De school waar klein groot wordt.’ Schoolleider Ralf Tienhooven van de Gertrudisschool: ‘Het logo is modern en zonder opsmuk, maar legt door toevoeging van de muis ook een relatie met de katholieke achtergrond van de school. De muis is namelijk afkomstig van Sint Gertrudis. Haar persoon is omgeven met wonderen en verschijningen. Zoals die keer dat er in de abdij een vlammende bol op haar hoofd neerdaalde zonder haar te deren.’ Schoolleider Ralph Borghart van de Paulusschool: ‘Aan de basis van het ontwerp staat de groene vlek die alle KSU-scholen gebruiken. Daarachter is een bloem te zien, die de groei en bloei symboliseert die elk kind op school doormaakt. De verschillend gekleurde bladeren van de bloem laat zien dat elk kind anders is, maar dat de kinderen samen één geheel (de bloem) vormen. De bloem is licht doorschijnend, omdat we als school open en transparant willen zijn.’ Schoolleider Gwendolyn de Graauw van Op De Groene Alm: ‘Basisschool Op De Groene Alm komt op een helling te liggen in de wijk Hoge Weide. De verwachting is dat populatie gemengd zal worden, dit is terug te zien aan de kinderen die de alm op rennen. Het naar boven rennen op de helling staat symbool voor de ontwikkeling van de kinderen en het speelse karakter. De edelweiss verwijst naar de verbondenheid met de natuur die de school wil uitstralen.’

16

Huisvesting

Vertel ‘ns… hoe staat het met de (ver)bouwplannen van onze scholen? St. Dominicus De school krijgt een dependance in de oude sojafabriek Cereol in Oog in Al. Het bijzondere gebouw maakt deel uit van het Utrechts industrieel erfgoed en wordt op dit moment verbouwd. In juni 2013 zal de verbouw gereed zijn en zullen er vijf lokalen door de St. Dominicus in gebruik genomen worden. Andere voorzieningen in het pand zijn o.a. de bibliotheek, een gymzaal buitenschoolse opvang, een grand café en een theaterzaal. Kameleon en Villa Nova Voor deze twee scholen, die onder één brinnummer vallen, is dit jaar geld beschikbaar voor onderwijskundige vernieuwingen. De Kameleon kan de inpandige gymzaal en omliggende kleedruimtes een flinke opknapbeurt geven en op de Villa Nova kunnen grotere lesruimtes worden gecreëerd. Eind 2012 zijn deze vernieuwingen gerealiseerd.

Sint Maarten LR De bouw verloopt voorspoedig en het gebouw zal in gebruik genomen worden in augustus 2012. Dan zal ook de schoolnaam Sint Maarten Leidsche Rijn veranderen in SBO De Binnentuin. De naam verwijst o.a. naar de straatnaam, maar ook naar de opvallende patio in het midden van het gebouw, waar de natuur dichter bij de kinderen kan komen.

Marcus Op de huidige plek van de Marcusschool aan de Mayadreef zullen in augustus 2014 de deuren opengaan van een mooi, groot en nieuw schoolgebouw. In het gebouw zal plaats zijn voor 21 groepen. De architect is gekozen (dezelfde als destijds van de Paulusschool) en er wordt nu gewerkt aan het voorlopig ontwerp. Over de juiste plek voor tijdelijke huisvesting wordt nog nagedacht.

Ariënsschool Op 15 maart zal de eerste paal de grond in gaan voor de bouw van een nieuwe brede school in Hoograven. De Ariënsschool zal een van de gebruikers worden. Interessante archeologische vondsten en het afgraven van vervuilde grond hebben het bouwproces vertraagd. Vanaf het voorjaar 2013 zullen er kinderstemmen te horen zijn in de nieuwbouw aan de Duurstedelaan.