info Afscheid Lou Ritzen, directeur PSW Geert Tullemans, nieuwe directeur PSW Ambulante begeleiding Kinder- en jeugdzorg Serenade voor Rob Roumen

info

Wie en wat binnen onze organisatie

S t i c h t i n g P e d a g o g i s c h Sociaal Werk Midden-Limburg Zorg en ondersteuning bij een eigen leven PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg) biedt zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap bij wonen, dagbesteding/werken en vrije tijd. Zorg en ondersteuning worden geboden in of vanuit kleinschalige centra midden in de samenleving. PSW wil bevorderen dat mensen met een verstandelijke handicap zoveel mogelijk zelf richting en inhoud kunnen geven aan hun eigen leven. PSW werkt vanuit een houding van respect voor de eigenheid van de kinderen en volwassen cliënten. De vraag van de cliënt staat centraal.

Centraal Bureau Directeur per 15-06-2007

Postadres Telefoonnummer Telefax Email Website

de heer Geert Tullemans Charles de Gaullestraat 21 6049 HB Herten/Roermond Postbus 420 6040 AK Roermond 0475 474400 0475 474401 [email protected] www.pswml.nl

informatieblad van stichting pedagogisch sociaal werk midden-limburg • uitgave mei/juni 2007

Belangrijke telefoonnummers zijn verder Colofon PSW Info is een uitgave van Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg. PSW Info verschijnt driemaal per jaar, in een oplage van 2500 exemplaren. Redactie-adres Postbus 420 6040 AK Roermond telefoon 0475 474400 telefax 0475 474401 e-mail [email protected] website www.pswml.nl Redactie Lou Ritzen (hoofdredacteur) Els van Gils (eindredacteur) Wim van Baal Charles Beltjens Trees van Heeswijk Jet Vinken Jacques Wulms Aan dit nummer werkten mee Tekst en eindredactie Els van Gils Foto’s Paul Niessen, Jac Vullers en anderen Grafische verzorging Hoenen&van Dooren, Creatieve Communicatie St. Odiliënberg Drukwerk Drukkerij Wim Geerlings,Vlodrop Verzending Comcop, Activiteitencentrum Herten

Klachtencommissie Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg Centraal Bureau, Postbus 420 6040 AK Roermond Telefoonnummer 0475 474400 Cliëntenvertrouwenspersoon Mevrouw Marlies Kunnen Telefoonnummer 06 22389745 Centrale cliënten/ouder/verwantenraad Voorzitter mevrouw Monica Hagen Telefoonnummer 0495 548144 Bereikbaarheid activiteitencentra en kinderdagcentra in het weekend via de woonbegeleidingscentra Woonbegeleidingscentrum Heythuysen 0475 494356 Telefoonnummer Woonbegeleidingscentrum Nederweert 0495 634125 Telefoonnummer Woonbegeleidingscentrum Roermond 0475 315383 Telefoonnummer Woonbegeleidingscentrum Weert 0495 538010 Telefoonnummer Maatschappelijk werker PSW Mevrouw Kim Loonen 0475 474426 / 06 53983662 Telefoonnummer Telefonisch spreekuur Kinder- en jeugdzorg Elke vrijdag van 09.00 tot 11.00 uur Telefoonnummer 06 20745771 Email [email protected]

Afscheid Lou Ritzen, directeur PSW Geert Tullemans, nieuwe directeur PSW Ambulante begeleiding Kinder- en jeugdzorg Serenade voor Rob Roumen

zorg en ondersteuning voor kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap

2

Wisseling van de wacht

Chris Niessen 80 jaar

Voorwoord door Lou Ritzen

Oudste cliënt Wonen PSW

Twee maanden geleden was het zover: eind maart besloot de Raad van Toezicht de heer Geert Tullemans te benoemen tot nieuwe directeur/bestuurder van PSW. Zowel de CCOVR , de OR alsook het MT gaven een positief advies: met zoveel instemming kan de nieuwe directeur niet anders dan op 1 juni een goede start maken. Ik heb inmiddels uitgebreid met mijn opvolger kennis kunnen maken en heb er alle vertrouwen in dat met Geert Tullemans -die de nodige inhoudelijke kennis en leidinggevende ervaring heeft opgebouwd in onze sector- de stichting de komende jaren in goede handen zal zijn. Dat maakt het afscheid nemen van PSW voor mij in ieder geval een stuk eenvoudiger. U kunt nader met hem kennis maken in deze speciale uitgave.

Nog meer afscheid Diny van het Erve en Jean Leboux, beiden al jaren actief binnen onze stichting, hebben te kennen gegeven deze zomer hun werkzaamheden voor de stichting te willen beëindigen. Jean Leboux is sinds zijn afscheid bij de woonstichting St Jozef (tegenwoordig Wonen Zuid) als bouwkundig adviseur binnen onze stichting actief en heeft in die functie (als vrijwilliger!) veel betekend voor onze organisatie. Hij was betrokken bij uiteenlopende (nieuw-)bouwprojecten, adviseerde over de uitvoering van de meerjarenonderhoudsplannen en heeft er met zijn kennis en ervaring voor gewaakt/gezorgd dat de middelen voor uiteenlopende werkzaamheden steeds zeer verantwoord werden ingezet. Diny van het Erve is ruim 14 jaar op freelance basis voor onze stichting werkzaam; zij heeft als externe coach veel voor een groot aantal medewerkers betekend en heeft hen vaak na een kort begeleidingstraject weer goed op weg kunnen helpen. Met beide personen wordt in deze PSW Info teruggeblikt. Medewerkers komen en medewerkers gaan, maar ondertussen gaat het werk gewoon door. Vermeldenswaard zijn de volgende ontwikkelingen: M.b.t. de landelijke benchmark van de VGN: de afgelopen maanden zijn 74 cliënten van PSW bevraagd over de kwaliteit van onze zorgen dienstverlening. Daarnaast hebben alle ouders/verwanten een vragenlijst toegestuurd gekregen over hetzelfde onderwerp. Inmiddels heeft ruim de helft de vragenlijst ingestuurd wat neerkomt op een respons van 52% percent. Landelijk is de respons 32%. Ook de tevredenheid van de medewerkers is gemeten; daarvan bedraagt de respons landelijk ruim 50%. De respons van de PSW-medewerkers ligt aanzienlijk hoger, volgens een schatting rond de 85%. Het derde deel van deze benchmark (de financiële prestaties) zal nog deze zomer van start gaan. In september worden de resultaten van de complete benchmark verwacht.

3

Met betrekking tot de invoering van de zorgzwaartebekostiging: zoals bekend is eind vorig jaar de zorgzwaarte van alle cliënten met de functie verblijf in kaart gebracht. Voor de zomer worden deze scores door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ) gecontroleerd. Naar verwachting zullen de definitieve tarieven voor de zorgzwaartepakketten niet eerder dan november van dit jaar beschikbaar komen. Het is dan ook zeer de vraag of de invoering van de zorgzwaartebekostiging al in 2008 haalbaar zal zijn. Studiedagen Ondertussen hebben alle teamleiders, clustermanagers, staf- en beleidsmedewerkers en de gedragskundigen begin februari aan een tweedaagse bijeenkomst in Rolduc (Kerkrade) deelgenomen waarbij “de Taak” van PSW is geëvalueerd en tijdens de tweede dag van gedachten is gewisseld over de wijze waarop we het bedrijfsmatig werken binnen PSW vorm en inhoud kunnen geven. Het waren twee bijzondere dagen waarbij de visie van de stichting eensgezind werd herbevestigd; het bedrijfsmatige denken bleken de medewerkers van onze stichting zich al aardig eigen te hebben gemaakt! Ten slotte vonden op 26 en 27 april twee studiemiddagen plaats voor alle medewerkers. Ik heb mij erop verheugd om aan het einde van mijn werkzaamheden voor PSW het nog een keer met al onze medewerkers -na alle inspanningen m.b.t. de certificering- te hebben waar het werkelijk omgaat in onze zorg. Onder het motto “op zoek naar de kern van goede zorg” zijn dat twee mooie middagen te geworden. Tot slot wens ik PSW, de cliënten, hun ouders en verwanten en alle medewerkers het allerbeste toe! Lou Ritzen

Chris Niessen, cliënt Ondersteund wonen (woonbegeleiding zonder huisvesting) van WBC Roermond, is 28 maart jongstleden tachtig jaar geworden. Hij heeft zijn verjaardag gevierd temidden van zijn levenspartner, familie, vrienden en begeleiders. Chris Niessen is de oudste cliënt Wonen van PSW.

Op 28 maart 1927 werd hij geboren “oppe Ruiver”, in Reuver, in een gezin van 9 kinderen. Chris Niessen heeft thuis gewoond tot zijn moeder overleed. Rond zijn vijftigste verhuisde hij naar het “oude” GVT (gezinsvervangend tehuis) Kastanjehof in Roermond. Daar leerde hij Mien Wijnands kennen, een vrouw die ook op wat latere leeftijd in Kastanjehof kwam wonen. De twee werden verliefd op elkaar en zijn dat nog steeds. Toen Kastanjehof werd afgebroken, verhuisde het paar tijdelijk naar de locatie Mozartstraat, samen met nog drie andere cliënten. GVT Kastanjehof was intussen omgedoopt tot WBC (woonbegeleidingscentrum) Roermond. In 1998 kwam het nieuwe wooncomplex Kastanjehof gereed, op de plaats van het “oude” GVT, gelegen aan de Koninginnelaan. In het complex werden verschillende woongroepen van PSW gevestigd en ook het kantoor van het WBC. Chris Niessen en Mien Wijnands zijn er voor het eerst echt gaan samenwonen, in een eigen appartement op twee hoog met uitzicht op het Zwartbroekplein en het gerechtsgebouw. Chris Niessen heeft lang bij Activiteitencentrum Maasbracht gewerkt, “bij pitriet en in de tuin”; Mien Wijnands bij Westrom (redactie: Sociale Werkvoorziening) in Haelen. Intussen zijn ze beiden gestopt met werken en gaan op verschillende dagen naar de Soos voor Ouderen in Roermond. ‘Eerst gaan we altijd even kaarten, “doezenden” (redactie: kaartspel), en ’s middags meestal wandelen.’ Chris Niessen en zijn partner krijgen dagelijks begeleiding bij het wonen vanuit het team Ondersteund wonen van WBC Roermond. De medewerkers geven ondersteuning bij allerlei dagelijkse zaken, zoals persoonlijke verzorging, koken en dergelijke en ook bij de financiën. Daarnaast komt er een vrijwilliger voor Chris Niessen. Hij komt elke dinsdagmiddag. Ze maken samen vaak uitstapjes, met de auto naar Maaseik of Maasbracht of naar familie. Annet Peters, persoonlijk begeleider van Chris Niessen: ‘We proberen ervoor te zorgen dat er iedere dag een programma is voor hem. Hij vindt het vervelend om alleen te zijn.’ Chris Niessen heeft gezondheidsproblemen. Hij is longpatiënt, maar kan gelukkig nog veel zelf. Hij kan zelf lopen, zich aan- en uitkleden, koffie zetten en een boterham smeren.‘Als ik ’s nachts niet kan slapen, sta ik op en zet ik koffie. Dan ga ik voor het raam zitten. Buiten is altijd veel te zien, veel auto’s en mensen. Overdag is er van alles te doen bij de rechtbank. Maar vroeger was het uitzicht mooier.Toen stonden er bomen.’ Zijn tachtigste verjaardag heeft Chris Niessen op gepaste wijze gevierd, samen met zijn familie en begeleiders en enkele andere cliënten van Ondersteund wonen, in de locatie van de Soos. Chris Niessen: ‘Het is fijn geweest. Mijn hele familie is geweest en er was een buffet.We hebben lekker gegeten en gedronken.’ Namens de redactie van PSW Info: van harte gefeliciteerd en nog vele jaren!

Resultaten najaar 2007 bekend Landelijke benchmark

In januari is bij PSW onderzoek gedaan naar cliënttevredenheid in het kader van de landelijke benchmark. Alle ouders/verwanten hebben een vragenlijst thuis gekregen met het verzoek deze ingevuld retour te sturen. Het doel van het onderzoek is om instellingen onderling te kunnen vergelijken, zodat instellingen van elkaar kunnen leren en de zorg verbeterd kan worden. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN). De respons van ouders/verwanten was 52 % .Vóóraf was gesteld dat een percentage boven 50 % als representatief kan worden beschouwd. Daarnaast zijn 74 cliënten persoonlijk geïnterviewd, al dan niet met ondersteuning van de persoonlijk begeleider. Inhoudelijk is er nogal wat kritiek op de interviews. Belangrijkste kritiekpunt is dat de interviewers werkten met te moeilijke vragenlijsten, dezelfde als die aan de ouders zijn toegestuurd, en onvoldoende in staat waren om de vragen voor de cliënten te verduidelijken. Dit zal resultaten opleveren die PSW sterk zal moeten relativeren. In het kader van de benchmark is ook een onderzoek gehouden naar de kwaliteit van arbeid, door middel van een enquête naar tevredenheid van medewerkers, in februari/maart. PSW heeft van de VGN nog geen bericht over de resultaten of het responspercentage ontvangen. Op basis van de bij de teamleiders ingevulde lijsten kan echter worden geconcludeerd dat de respons bij PSW hoog was (naar schatting meer dan 85 % van de medewerkers heeft een vragenlijst ingestuurd). In mei/juni wordt ten slotte een onderzoek gestart naar de financiële prestaties. Het resultaat van de benchmark wordt verwacht in het najaar van 2007: een instellingsrapport voor PSW en een openbaar brancherapport.

4

Een kwestie van graag blijven doen

Afscheid Lou Ritzen, directeur PSW

Bijna dertig jaar geleden kwam hij voor het eerst werken bij PSW, de eerste 9 jaar als orthopedagoog en vanaf 1986 als directeur. Hij is nooit meer weggegaan. ‘De stichting is een belangrijke invulling van mijn leven geworden. Ik heb hard gewerkt, maar er ook veel voor teruggekregen. Het mooiste is de groei die je ziet, bij de kinderen en de volwassen cliënten en ook bij de medewerkers. Het is een voorrecht dat ik daaraan heb mogen bijdragen!’

Ludovicus Josephus Gerardus Ritzen werd geboren op 17 mei 1946 in Breda. Hij doorliep de lagere school en Gymnasium Alfa aldaar en ging op zijn 19e naar Utrecht om rechten te studeren. Na die studie moest hij, zoals al zijn generatiegenoten, zijn militaire dienstplicht vervullen. Daarna begon hij uit volle overtuiging aan zijn tweede studie, orthopedagogiek. ‘Tijdens mijn studie rechten had ik voor het eerst kennis gemaakt met een organisatie voor gehandicaptenzorg en mensen met een verstandelijke handicap. Dat maakte diepe indruk. Ik wist meteen: voor die mensen wil ik werken.’ In 1977 studeerde hij af. Focus op ontwikkeling Als orthopedagoog ging Lou Ritzen werken bij de Federatie Sociaal Pedagogische Zorg Limburg, een samenwerking tussen enkele semimurale instellingen in Limburg, te weten PSW, Jan Baptist in Maastricht, SPZ Sittard, Stichting Welzijnszorg in Heerlen en verschillende stichtingen in Noord-Limburg. De federatie had enkel gedragskundigen in dienst en was opgericht, omdat de aangesloten organisaties te klein waren om zelf gedragskundigen in dienst te nemen én om kennis te ontwikkelen en te bundelen. Lou Ritzen werkte bij Jan Baptist in Maastricht en bij Kinderdagcentrum ‘t Brombemke van PSW in St. Odiliënberg. Hij heeft 9 jaar als orthopedagoog gewerkt.‘In die periode heb ik veel geleerd. Mijn studie was met name gericht geweest op ernstig verstandelijk gehandicapten en op probleemgedrag. In de semimurale sector was de focus veel meer gericht op ontwikkeling. Het was een boeiende tijd. Ik mocht werken samen met het hoofd van het KDC, Jo Penders, een vrouw met veel ervaring. Binnen PSW was een belangrijke inhoudelijke basis gelegd door orthopedagoog Frans Kauffman. Hij had veel gedaan op het gebied van methodieken en programmatische ontwikkelingen in de dagbesteding voor kinderen en volwassenen. De semimurale sector was geweldig in ontwikkeling!’ Groei en differentiatie In 1986 trad Fien Wolters, de eerste directeur van PSW, terug. Lou Ritzen solliciteerde en werd aangenomen in de functie die hij ruim 20 jaar zou vervullen. In 1986 bestonden alle centra al, behalve Woonbegeleidingscentrum(WBC) Nederweert. ‘Dat was het laatste GVT oude stijl. Ik heb dat mogen opzetten, samen met Jacques Wulms. In die periode was groei maar heel beperkt mogelijk. De wachtlijsten in de zorg waren lang. In die zin was het een lastige tijd. Het was het verdelen van de schaarste tussen

5

de verschillen semi-murale instellingen in Limburg. Pas eind jaren ’90 kwam daaraan een eind, toen eerst invoering van het persoonsgebonden budget en later de wachtlijstmiddelen extra ruimte boden om de zorg te bieden. Een belangrijke ontwikkeling voor mensen met een verstandelijke handicap en hun ouders/verwanten, en ook voor de gehandicaptenorganisaties. Vanaf toen kregen de cliënten daadwerkelijk recht op zorg, als ze een indicatie hadden.’ Vanaf eind jaren ’90 groeide het aantal cliënten en locaties enorm. Daarnaast nam ook de differentiatie toe.Ambulante zorg begon aan een opmars, met name omdat de vraag van ouders/verwanten daarnaar begon te groeien en nog steeds toeneemt. Lou Ritzen: ‘Op dit moment worden meer cliënten begeleid vanuit dan binnen de muren van de verschillende centra voor wonen en dagbesteding.We hebben daarvoor verschillende ambulante afdelingen opgezet: de Waaier voor Kinder- en jeugdzorg, Bureau Begeleid Werken voor de Dagbesteding voor volwassenen en Ondersteund Wonen voor Wonen.’ Eigen stijl Bij de aanname van Lou Ritzen als directeur was geconstateerd dat hij weinig of geen managementervaring had. Hij volgde daarvoor een opleiding. Voor het overige ging de nieuwe functie hem goed af. ‘Ik had het gevoel om welkom te zijn en heb de gelegenheid gekregen om in de functie te groeien, om mijn eigen stijl van leidinggeven te vinden en te ontwikkelen. Hoewel er nooit een breuklijn is geweest met de periode ervoor. Bij PSW was een stevig fundament gelegd door Fien Wolters. Zij was 25 jaar directeur geweest. Ik kon me goed vinden in haar stijl van leidinggeven en in de cultuur die daardoor in de organisatie was ontstaan. Daarop borduren we nu eigenlijk nog steeds voort.’ Sinds het aantreden van Lou Ritzen is de functie van directeur sterk veranderd. ‘In het begin stond ik veel dichter bij de zorg. Ik zat bij alle teambesprekingen. In de loop der jaren ben ik steeds meer op afstand komen te staan. Het werkterrein is overduidelijk verlegd, naar het strategisch niveau. PSW werkt steeds meer samen met andere organisaties binnen en buiten de zorg en daar speelt de directeur een belangrijke rol in. Maar ik geniet nog steeds van het contact met de kinderen en cliënten en de medewerkers. Ik heb altijd geprobeerd om toch regelmatig in de centra te komen, om de sfeer te proeven. Daarom is het ook zo leuk dat AC Herten nu bij het Centraal Bureau is gevestigd. Zo kom je elke dag de mensen tegen om wie het gaat bij PSW.’ Tijdgeest De gehandicaptenzorg heeft een grote ontwikkeling doorgemaakt in de periode dat Lou Ritzen directeur was. Eerder zijn al genoemd de groei en de differentiatie van de zorg. De vermaatschappelijking is een andere ontwikkeling. Mensen met een handicap zijn duidelijker dan vroeger zichtbaar in beeld. Lou Ritzen: ‘De opvatting dat mensen met een verstandelijke handicap een zinvolle plek in de samenleving verdienen, heeft breed postgevat. PSW heeft daarop nadrukkelijk ingezet. Dat geldt ook voor de individualisering.Wij kijken nu meer naar mensen met een verstandelijke handicap als individuen, met eigen mogelijkheden en wensen en stemmen daar de zorg zo goed mogelijk op af.Vroeger werkten we meer in grote groepen. In een GVT woonden de cliënten met 25 personen in een groep. Nu streven we naar groepen van maximaal 7 personen. Ook in de dagbesteding is de werkwijze meer individueel gericht. Dat is de tijdsgeest en de zorgvisie van onze stichting sluit daar goed bij aan.’ Solidariteit Nog een belangrijke verandering is de stelselwijziging. De overheid heeft het zorgstelsel de afgelopen jaren ingrijpend aangepast, de modernisering van de AWBZ (algemene wet bijzondere ziektekos-

ten). Doel is een gereguleerde marktwerking te stimuleren om de consument/de cliënt meer keuzevrijheid te geven en de stijgende kosten van de zorg te beteugelen. Lou Ritzen: ‘PSW moet meer ondernemer worden. Dat vereist een wat andere manier van werken dan voorheen. We moeten concurreren met andere zorginstellingen. In Limburg is, los van de marktwerking, trouwens altijd concurrentie geweest. In deze regio zijn van oudsher veel instellingen voor gehandicaptenzorg gevestigd. Ouders hebben hier wel degelijk een keuze. En “ondernemend” waren we vroeger ook al wel. In de periode van de wachtlijsten heeft PSW bijvoorbeeld vanuit AC Pappelhof een aparte groep opgezet aan de Heinsbergerweg in Roermond en gefinancierd uit eigen middelen. In overleg met de lokale ouder/verwantenraad is daarvoor de ouderbijdrage verhoogd. Een mooi voorbeeld van solidariteit, dat uiteindelijk geleid heeft tot uitbreiding van de capaciteit.’ De groei van PSW, de genoemde ontwikkelingen en de veranderende omgeving hebben geleid tot een organisatieverandering, enkele jaren geleden ingezet en anno 2007 zo goed als voltooid.‘ We hebben lange tijd kunnen werken binnen dezelfde structuren, maar aanpassing was noodzakelijk. Het is een uitdaging geweest om de organisatieverandering zo door te voeren dat de kernwaarden van de organisatie behouden zijn gebleven: laagdrempelig, informeel en slagvaardig.’ Eigen kracht Lou Ritzen heeft alle reden om met gepaste trots terug te kijken op zijn jaren als directeur. PSW is een gezonde organisatie met professionele medewerkers. PSW heeft sterk ingezet op kwaliteitszorg en in 2006 heeft de organisatie als eerste in Limburg het HKZ-ISO certificaat verworven. De cliënt staat centraal en PSW werkt nadrukkelijk vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid met de cliënten zelf en met ouders/verwanten. PSW is altijd uitgegaan van de eigen kracht. Het motto is: samen doen in plaats van samengaan. Maar wat is die eigen kracht van PSW? Lou Ritzen: ‘Wat maakt PSW tot PSW? Dat zijn in eerste instantie de betrokken medewerkers. Kwaliteit van zorg ligt met name in de kwaliteit van de relatie tussen medewerkers en cliënten. Het zit ‘m niet in kwaliteitssystemen of begeleidingsplannen. Dat zijn hulpmiddelen. Het zit in ”er willen zijn” voor de cliënten; oog hebben voor kleine dingen; geen routine, maar persoonlijke aandacht. Daar hebben ouders recht op en daar kiezen ze voor. Het is nogal wat om je kind aan ons over te dragen! Wij moeten zorgen dat ze dat met een gerust hart doen; dat alles gericht is op het welzijn van dat ene kind, die ene volwassene.’ Dierbaar Deze zomer treedt Lou Ritzen terug als directeur. Hij wordt in mei 61 jaar en gaat gebruik maken van de OBU. Zijn huis in Baexem is verkocht en hij gaat wonen in Winterswijk, in de woonboerderij waar hij samen met partner Christon Veenemans nu al bijna ieder weekend en de vakanties verblijft. Daar is genoeg te doen, in en om het huis. Daarnaast heeft hij een tweetal bestuurlijke activiteiten afgesproken in Winterswijk en gaat hij veel lezen en van muziek genieten. En hij heeft vrijwilligerswerk in petto: ‘Iets basaals; iets voor een ander willen betekenen’ Het afscheid van PSW vindt Lou Ritzen niet gemakkelijk.‘Ik ben natuurlijk al enige tijd bezig met loslaten. Rationeel is dat goed te beredeneren en het vooruitzicht op een leven zonder zoveel verantwoordelijkheden en hectiek lijkt aantrekkelijk, maar ik zal daar mijn draai in moeten vinden. Ik heb al die jaren met veel plezier gewerkt. Het werk is altijd boeiend gebleven; het is nooit routine geworden. Maar wat ik echt zal missen, zijn de cliënten en de medewerkers. Zij zijn me echt dierbaar geworden. Ik zal vaak met plezier aan hen en deze tijd terugdenken en op afstand blijven volgen hoe het hen en PSW vergaat!’

Ervaring Geert Tullemans deed zijn ervaring op bij mensen met een lichamelijke handicap. Hij kende de doelgroep verstandelijk gehandicapten wel via contacten met collega-instellingen. In 1997 deed hij zijn eerste functionele ervaring op met mensen met een verstandelijke handicap, bij het opzetten van Blixem, winkel-lunchcafé in Nijmegen, een werk-leerproject voor mensen met een verstandelijke of een lichamelijke handicap, waar hij later bestuurslid van werd. Door de fusie van Werkenrode met Pluryn maakte hij nader kennis met de doelgroep. Geert Tullemans: ‘Er zijn meer overeenkomsten dan verschillen tussen de zorg voor lichamelijk en verstandelijk gehandicapten. Het is allebei “care”, zorgen voor, in plaats van “cure”, beter maken. Zorg aan gehandicapten is voor een leven lang. Dat maakt het zo bijzonder. Als je die zorg als organisatie goed organiseert, lever je een positieve bijdrage aan de samenleving.’’

ken”, van de basisgedachte dat mensen met een handicap ín de maatschappij thuishoren. Zijn eerste ervaring daarmee deed hij op tijdens een studiereis naar de Verenigde Staten. ‘In Nederland is de gehandicaptenzorg lang heel institutioneel georganiseerd geweest, uitgaande van instellingen en instituten. In de VS heb ik gezien hoe het ook kan, als je simpel uitgaat van de basale vraag en behoefte van de cliënt. Die is niet veel anders dan die van mijzelf en andere mensen. Ik wil niet zeggen dat we alles moeten doen zoals in de VS, maar daar kunnen we wel van leren. Iedereen wil een plek, een gewaardeerde rol in de samenleving. Als je je dat realiseert, ben je als zorgaanbieder al een heel eind.’ Een voorbeeld uit het privé-leven van Geert Tullemans illustreert zijn opvatting over inclusie-denken.‘Vrienden van ons hebben een zoon met het Down syndroom. Hij komt regelmatig bij ons en hij ging een keer mee naar de manege waar mijn dochter toen ze jonger was, paardreed. Eerst vond hij de paarden eng, maar na een poosje zei hij: “Ik wil ook paardrijden”.Wij zeiden tegen de mensen van de manege: “Dit is Rutger en hij wil ook graag paardrijden.” De mensen van de manege zeiden: “Dat is goed.” Zo hoort dat! En zo simpel kan het zijn! Zorg en ondersteuning moet zo gewoon mogelijk, zo afgestemd mogelijk en midden in de samenleving georganiseerd worden. Een ieder heeft recht op deelname aan de samenleving.’

Open sfeer Een collega-directeur tipte hem over de vacature bij PSW: “Dat is echt iets voor jou”. Geert Tullemans: ‘Ik heb 25 jaar gewerkt bij Werkenrode, met veel plezier. Ik ken mijn sterke en zwakke punten. Ik wil nog één keer in mijn carrière een stap zetten, iets nieuws gaan doen. Maar dan moet het wel zijn bij een Gewaardeerde plek organisatie waarmee ik me kan verbinden, Over wat goede gehandicaptenzorg is, heeft waar ik inspiratie kan opdoen. Het bestuurlijGeert Tullemans duidelijke ideeën. Hij is een ke, politieke spel is voor mij niet genoeg. Ik overtuigde voorstander van het “inclusie-den- wil een plek waar ik echt iets kan betekenen.’

Trots Geert Tullemans neemt met pijn in het hart afscheid van Pluryn Werkenrode.‘Ik ben iemand die zich verbindt aan de mensen om me heen. Met name die mensen zal ik gaan missen.’ Tegelijkertijd popelt hij om bij PSW te beginnen. ‘Hier staat iets moois. Ik hoef hier niets te herstellen of opnieuw op te bouwen. Ik kan me moeiteloos vinden in de gang van zaken. Voor mij is de grote uitdaging: hoe hou je met elkaar het kwaliteitsniveau vast; hoe kan PSW zichzelf in de roerige omgeving van de gehandicaptenzorg blijven handhaven en uitbouwen en zorgen dat cliënten blijven krijgen waar ze als burger van Nederland recht op hebben. Ik wil er graag samen met de organisatie voor gaan!’ Na zijn benoeming kreeg Geert Tullemans veel felicitaties uit het land. ‘De reacties waren leuk voor mij, maar bovenal ronduit lovend voor PSW. Eigenlijk ben ik nu al trots dat ik het mag overnemen van Lou Ritzen.’

Lou Ritzen treedt terug als directeur/bestuurder van PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg). Intern neemt hij afscheid van cliënten en medewerkers tijdens een Tou(r) de Lou van 4 t/m 19 juni. Op donderdag 21 juni 2007 neemt hij formeel afscheid tijdens een receptie. Voor deze receptie zijn externe en interne relaties van Lou Ritzen uitgenodigd. Heeft u voor deze receptie geen uitnodiging ontvangen en wilt u Lou Ritzen toch graag persoonlijk de hand schudden? U bent van harte welkom: Datum donderdag 21 juni 2007 Tijd 17.30 – 19.00 uur Plaats Cultureel Centrum de Zaal Sint Anthoniusstraat 2, 6093 GA Heythuysen Het is voor de organisatie prettig om te weten op hoeveel gasten wij mogen rekenen. Gelieve de hierbij afgedrukte antwoordkaart uit te knippen en vóór 12 juni 2007 naar PSW retour te sturen.

#

Zal aanwezig zijn bij de receptie op 21 juni 2007, van 17.30 tot 19.00 uur Deze kaart svp vóór 12 juni opsturen (een postzegel is niet nodig) U kunt uw antwoord ook mailen vóór 12 juni naar [email protected]

Geert Tullemans, 53 jaar, heeft 25 jaar gewerkt bij Werkenrode, een organisatie voor mensen met een lichamelijke handicap, in verschillende functies. Hij is gestart als groepsleider en al snel doorgegroeid naar leidinggevende functies en later naar management- en directiefuncties. Werkenrode is in 2002 gefuseerd met Pluryn, een organisatie voor mensen met een verstandelijke handicap. Geert Tullemans is gehuwd met Marjo Kloppenburg en heeft drie kinderen in de leeftijd van 23, 19 en 16 jaar. De oudste is de deur uit; de middelste woont nog thuis, maar gaat dit jaar op kamers wonen en de jongste woont nog gewoon thuis.

Geert Tullemans solliciteerde naar de functie. De eerste gespreksronde vond plaats buiten PSW met de leden van de Raad van Toezicht. Vóóraf had hij veel informatie gekregen over PSW, via het bureau dat de sollicitatieprocedure organiseerde en via de website van PSW. Hij verbaasde zich oprecht. ‘Ik kreeg het beeld van een organisatie die stond; die kwaliteit uitstraalde! Ik heb geïnformeerd of deze indruk alleen de buitenkant was of ook de binnenkant. Het extern bureau gaf aan dat ook zij de indruk hadden dat het allemaal echt was en breed werd gedragen. De gesprekken met de Raad van Toezicht waren leuk en verliepen in open sfeer. Na afloop dacht ik: met die mensen zou ik prima kunnen werken.’

Uitnodiging Afscheidsreceptie Lou Ritzen

organisatie/centrum

De Raad van Toezicht heeft de heer G.J.A. (Geert) Tullemans benoemd als directeur van PSW, met ingang van 1 juni 2007, na een positief advies van de Ondernemingsraad, de Centrale cliënten/ouder/verwantenraad en het managementteam. Op 15 juni neemt Geert Tullemans de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van Lou Ritzen formeel over. Een eerste kennismaking met een man met de nodige ervaring in de gehandicaptenzorg, die staat te popelen om bij PSW te gaan werken. ‘Het was liefde op het eerste gezicht.’

Spannend De tweede ronde van de gesprekken vond plaats bij PSW zelf, in het Centraal Bureau. Hij werd bij de receptie verwelkomd door een cliënt en een medewerker die hem naar de plek brachten. Hij voerde gesprekken met vertegenwoordigers van de Centrale cliënten/ouder/ verwantenraad, de ondernemingsraad en het voltallige managementteam. Na die gesprekken wist hij het zeker: hier wil ik werken! ‘Wat opviel was de positieve energie. Iedereen die ik tegenkwam straalde trots uit, op het werk en op PSW. Die hele dag ben ik geen grammetje zurigheid tegengekomen. Later, nadat ik was benoemd, heeft Lou Ritzen me rondgeleid door het Centraal Bureau en Activiteitencentrum Herten beneden. Ook daar trof ik overal betrokken mensen aan die het leuk vonden om over hun werk te vertellen.’ Na de tweede gespreksronde begon Geert Tullemans het echt spannend te vinden. Hij was verkocht en wilde de baan hebben. De Centrale/ouder/verwantenraad, de ondernemingsraad en het managementteam gaven een positief advies en hij werd benoemd. Geert Tullemans woont in Velp, NoordBrabant. De reistijd naar PSW bedraagt ongeveer een uur. Daar ziet hij niet tegenop, maar op den duur komt hij waarschijnlijk in de regio wonen. ‘Ik neem eerst de tijd om me hier in te werken. PSW heeft veel locaties en er werken veel verschillende mensen. Ik verheug me erop om alles en iedereen te leren kennen, maar daar zal ik tijd voor nodig hebben. De streek ken ik van vroeger. Mijn vader en zijn familie komen uit Weert en omstreken. Als kind heb ik daar veel gelogeerd. Wat dat betreft voelt het een beetje als thuiskomen.’

naam

Even voorstellen Geert Tullemans, nieuwe directeur PSW

7

antwoordkaart afscheid Lou Ritzen

6

8

uitnodiging

S a m e n s c h i l d e re n

afscheid Lou Ritzen

Communicantjes in Atelier Via Via

Leerlingen van Basisschool Aan de Roer en Basisschool de Steenen Brug in Roermond zijn begin dit jaar te gast geweest in Atelier Via Via van Dagbesteding Maasbracht. Samen met de schilders van het atelier hebben zij drieluiken geschilderd in het kader van hun Eerste Heilige Communie op 17 mei jongstleden in de Heilige Geest Kerk in Roermond. Liesbeth Mulkens, teamleider Atelier Via Via: ‘Een leuk project, zowel voor de communicantjes als voor ons.’

Dagje Efteling Kinderwoonvoorziening op stap

Dinsdag 24 april zijn de zeven kinderen die wonen in de kinderwoonvoorziening PSW in Horn en twee kinderen die op de wachtlijst voor wonen staan, een dagje uit geweest naar de Efteling in Kaatsheuvel. Het uitstapje werd mede mogelijk gemaakt door Stichting Happy Life. En door het team van de kinderwoonvoorziening. Maar liefst zeven medewerkers van de woonvoorziening, twee medewerkers van het logeerhuis van PSW en één stagiaire zijn op vrijwillige basis met de kinderen mee geweest. Elk kind had daardoor één vaste begeleider en één begeleider fungeerde als vliegende keep. Ook voorzitter van Stichting Happy Life, Mo Hamie, en Sjors Oonk, eveneens betrokken bij Happy Life, waren van de partij. Zij hebben gezorgd voor het vervoer, de entreekaartjes en de lunch. De kinderen hebben genoten, allemaal op hun eigen manier. De één kon het niet hard en hoog genoeg gaan; de ander vond het heerlijk om alleen maar rond te kijken en liep zelfs in het Sprookjesbos met een grote boog om de draak heen!

Gedicht De Kinderwoonvoorziening in Horn is ruim één jaar geleden van start gegaan (1 mei 2006). Het dagje uit is mede in dat kader georganiseerd. Op het prikbord in de kinderwoonvoorziening vond teamleider Saskia Vorselen het volgende gedichtje opgeprikt: Team KWV De Kinderwoonvoorziening bestaat alweer 1 jaar Een enthousiast team staat voor de kinderen klaar Een baan vol variatie in werk als ook per kind Waar je gevoel en communicatie steeds aan de basis vindt Waar verantwoording en overleg horen bij iedere dag Soms zie je een traan meestal hoor je een lach Frits en Tilly Breukers (ouders van Thijs)

V i a C e n t r a a l B u re a u N i e u w e b ro c h u re s PSW heeft verschillende nieuwe of vernieuwde brochures uitgebracht of in productie. Ze zijn te bestellen via het Centraal Bureau, telefoon: 0475 474400

een postzegel is niet nodig

Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg Antwoordnummer 10014 6040 AK Roermond

In totaal 40 leerlingen zijn verspreid over vier middagen, tien per middag, in het atelier geweest, samen met enkele ouders. In groepjes van drie, twee leerlingen en één schilder van Via Via, hebben ze gedurende die middag een drieluik gemaakt, drie doeken van 30 bij 30 centimeter. Ieder groepje koos eerst een basiskleur voor de achtergrond en een thema. De thema’s waren heel verschillend: gebouwen, dieren, fantasie, portretten/gezichten en bloemen. De schilderijen zijn in de kerk opgehangen, in groepjes van drie boven elkaar, met de bedoeling de ruimte voor het communiefeest vrolijk en fleurig aan te kleden. Na afloop blijven de doeken nog een aantal weken in de kerk hangen. Daarna krijgt ieder het eigen werk weer terug als aandenken. Liesbeth Mulkens: ‘Het waren erg leuke middagen. Met de kinderen ging alles vanzelf en spontaan. Bij de ouders merkte je veel enthousiasme en verbazing, over de cliënten en hun mogelijkheden en ook over wat PSW allemaal doet. Dat is goed voor onze cliënten! De begeleiding van PSW is altijd gericht op participatie van onze cliënten aan de samenleving. Door dit project hebben veel kinderen en hun ouders en andere volwassenen kennis kunnen maken met hen!’

9

Uitgebracht • Werken met het begeleidingsplan Volwassenenzorg • Wikken en Wegen (vernieuwd, inclusief nieuwe Taak en Taak als werkgever)

In voorbereiding • De Taak van PSW • Algemene brochure PSW • Dagbesteding: algemene brochure (vernieuwd) • Wonen : Wonen met begeleiding en Ondersteund Wonen • Kwaliteit • Wie betaalt wat? Kostenverdeling PSW en cliënt. (Wonen kinderen) • Zorg- en dienstverleningsovereenkomst (inclusief basisvoorwaarden voor de te leveren zorg)

10

S e re n a d e v o o r Rob Roumen 25 jaar bij Harmonie Philomena in Haelen

Al vijfentwintig jaar slaat Rob Roumen de grote trom van Harmonie Philomena uit Haelen. Om zijn 25-jarig jubileum te vieren, bracht de harmonie op 1 mei jongstleden een serenade voor zijn woning in Heythuysen. Aansluitend vierde de jubilaris feest in het nabij gelegen dorpscafé, samen met de leden van de harmonie, zijn familie, en begeleiders en huisgenoten van de woonvoorziening van PSW aan de Dorpsstraat in Heythuysen. Sjra van Horne, voorzitter Harmonie Philomena: ‘Rob Roumen is gewoon een onderdeel van onze harmonie.’

De Limburgse Bond van Muziekgezelschappen vereert leden die een 25 jarig jubileum vieren met een medaille en oorkonde. Sjra van Horne: ‘Normaal gesproken wordt zo’n medaille uitgereikt tijdens een jaarlijkse bijeenkomst bij de harmonie. Voor Rob Roumen wilden we iets speciaals doen. Vandaar de serenade. Iedereen in de harmonie was ervoor. En ook zijn familie en de begeleiding van de Dorpsstraat hebben meegewerkt aan de voorbereiding.’ Rob Roumen is een man van 38 jaar met een verstandelijke handicap. Hij woont in een woongroep van 7 personen aan de Dorpsstraat, een woonvoorziening van PSW. Door de week werkt hij bij Activiteitencentrum ’t Zonnehuis in Weert.

Thema: Op zoek naar de kern van goede zorg Studiemiddagen medewerkers PSW

Rob Roumen gaat al sinds zijn jeugd naar Harmonie Philomena in Haelen, het dorp waar hij is geboren en getogen. Jan van Ratingen, dorpsgenoot van de familie Roumen en zelf 42 jaar lid van de harmonie, waarvan 20 jaar als bestuurslid, nam hem als jongen voor de eerste keer mee. ‘Rob kwam als kind vaak bij ons. Ik had nog een oude diepe trom. Ik heb er nieuwe vellen op laten doen en die trom aan Rob gegeven. Hij oefende er veel op thuis. Zo ben ik erop gekomen om hem mee te nemen naar de harmonie. Na een poosje zeiden we bij de harmonie tegen elkaar: zouden we hem geen uniform geven? Sinds die tijd is hij lid.’ Harmonie Philomena repeteert op maandagavond. Rob Roumen slaat geen repetitie over. Elke maandag wordt hij door het busje van ’t Zonnehuis afgezet bij zijn zus die in Haelen woont. Daar zit hij maar op de klok te kijken, zodat hij niet te laat komt. Bij de harmonie staat hij achterin, bij de slagwerkers. Jan van Ratingen: ‘Hij heeft 20 jaar naast mij gestaan, op zijn vaste plek. Dat is vertrouwd, belangrijk voor hem.’ Rob Roumen kan geen noten lezen, maar speelt alles uit zijn hoofd. Hij heeft een goed maatgevoel. Voorzitter Sjra van Horne: ‘Hij speelt met name marsen mee, 2 à 3 per avond. Maar een groot deel van de avond heeft hij niet veel te doen. Toch zie je hem genieten; staat hij in z’n handen te wrijven van plezier.’ Na afloop van de repetitie helpt Rob Roumen altijd trouw met opruimen. En als de harmonie moet optreden, is hij ook van de partij. Sjra van Horne: ‘Iedereen betrekt hem overal bij. Dat is zo gegroeid, maar is uiteindelijk steeds meer een bewuste keuze geworden. De dirigent besteedt bijvoorbeeld veel aandacht aan hem en een ander lid met een beperking. Als de dirigent alleen prestatiegericht zou zijn, zou dat niet kunnen.’ Jan van Ratingen:‘Zonder Rob wordt er bij de harmonie niks gedaan. Als je zo iemand niet een beetje begeleidt, gebeurt er niks. Dat doet niet iedereen, misschien omdat mensen bang zijn dat het niet lukt! Maar je moet het gewoon proberen. Hij heeft toch dezelfde rechten als wij? Ik heb bij de harmonie een heerlijke tijd met hem gehad. Nu ben ik in ruste en moeten de jongeren het maar overnemen. Dat lukt wel, want voor iedereen hoort hij erbij.’

Vo o r o u d e r s e n m e d e w e r k e r s C u r s u s a v o n d e n o v e r a u t i s m e PSW heeft op 21 maart en 4 april twee cursusavonden georganiseerd voor ouders/ verwanten en medewerkers van PSW over autisme. De avonden vormden samen één geheel. De cursus werd gegeven door mevrouw Anke van Wijk, logopedist / consulent autisme bij het Expertise Centrum van de Plaatse/Meare, een collega-instel-

11

ling van PSW in de regio Oost-Brabant. De eerste cursusavond had als thema: Autisme, wat is dat? Tijdens de avond heeft Anke van Wijk recente theorieën en inzichten besproken en is ze ook ingegaan op de vragen: wat weten wij over de werking van de hersenen bij mensen met autisme? En: welke rol speelt de waarneming bij het gedrag dat we zien bij deze mensen? De tweede avond had als thema: Hoe kunnen we het leven voor mensen met autisme en hun omgeving comfortabeler maken? Wat zijn onze mogelijkheden in de ondersteuning en begeleiding? Beide avonden werden druk bezocht: ruim honderd deelnemers per avond. De reacties waren zeer positief.

26 en 27 April jongstleden zijn twee studiemiddagen georganiseerd voor de medewerkers van PSW. Medewerkers waren persoonlijk uitgenodigd voor één van de twee middagen. De bijeenkomsten waren mede georganiseerd in het kader van het naderende afscheid van Lou Ritzen als directeur van PSW. Het was zijn nadrukkelijke wens om nog éénmaal met alle medewerkers bijeen te zijn en gezamenlijk ‘op zoek te gaan naar de kern van goede zorg’.

Speciale gast op beide middagen was professor Andries Baart, sociaal wetenschapper aan de Rijksuniversiteit Utrecht en theoloog. Andries Baart heeft veel (presentie-)onderzoek gedaan in achterstandswijken, met name naar de manier van werken van buurtpastores, in hun rol als hulpverlener, en hun relatie met de wijkbewoners. Op basis van zijn wetenschappelijk onderzoek en dat van anderen heeft hij de zogeheten “presentietheorie” geformuleerd. De theorie komt er in grote lijnen op neer dat de kern van goede zorg is: er zijn voor de cliënt; een relatie hebben met de cliënt. Geen goede zorg, geen professionele zorg zonder emoties; zonder persoonlijke betrokkenheid (voor meer informatie: www.presentie.nl). Andries Baart heeft tijdens de studiemiddagen een presentatie gegeven over de presentietheorie. Hij heeft een aantal begrippen die verbonden zijn met de zorg geanalyseerd, mogelijke voordelen én risico’s laten zien van bijvoorbeeld begrippen als mededogen, bemoeien, relaties en autonomie. Vóór en na zijn presentatie konden alle medewerkers in de zaal nadenken over en stemmen vóór of tegen een aantal stellingen. De stellingen hadden bijna allemaal betrekking op de relatie van de medewerkers met de cliënten, bijvoorbeeld: hoe dicht sta je bij de cliënt;

en hoe zie je je eigen rol ten opzichte van de cliënt. Medewerkers konden stemmen met behulp van elektronische stemkastjes. Deze “stemrondes” werden gepresenteerd en uitgevoerd door de heren Martin Ruppert en Willem Cranen, beiden verbonden aan Cupertino, het kwartaalblad over levensbeschouwing en ethiek in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. De resultaten werden met behulp van een computer meteen verwerkt door de heer Theo Maas en schematisch weergegeven op het grote scherm op het podium. Uit de reacties tijdens de presentatie van Andries Baart en tijdens de stemrondes over de verschillende stellingen sprak een grote consensus bij de medewerkers van PSW over de relatie met de cliënten. De meeste medewerkers herkennen zichzelf in de presentie-gedachte. Veel medewerkers voelden zelfs een gevoel van opluchting. Eén medewerker verwoordde dat als volgt: ‘Ik denk dat iedereen een relatie wil met de cliënten. Alleen heeft dat jarenlang niet gemogen.We mochten ons niet hechten aan de cliënt. Maar dat moet wél, als je iemand goed wil begeleiden. Dus zijn we dat allemaal op onze eigen manier blijven doen.’ Uit de zaal klonken daarop louter instemmende geluiden. Op de vraag ten slotte: “Denkt u dat u in uw werk een

presentiebeoefenaar bent?”, antwoordde een grote meerderheid met “ja”. Andries Baart gaf aan dat hij daar ook van overtuigd was, gezien de reacties uit de zaal. ‘En dat is verheugend, want daar varen de cliënten wel bij.’ Tijdens de beide middagen werd de film “Cliënt en medewerker” vertoond, een film van Saskia van Rees over cliënten van PSW die werken in verpleeghuis St. Camillus in Roermond, op verschillende afdelingen. Kijkend naar het geduld en de warme toewijding waarmee de cliënten van PSW de cliënten van Camillus in verschillende situaties ondersteuning bieden, bedacht menig medewerker in de zaal: daar kunnen we nog wat leren!

Presentie theorie (kenmerken) • • • • • • • • • • • • • • •

Naar de ander toe In diens leefwereld Meebewegen Relatie en aandacht centraal Niet vluchten voor ’t onverbeterlijke Kijken met ogen van de minsten Integralistisch en domeinoverschrijdend Onbureaucratisch Werker is bekwaam en hartelijk mens Niet verlaten; trouw blijven: mens voorop Niet alleen probleemgericht Iteratief ipv rechtlijnig Herstel van wederkerigheid Ook kunnen laten en waken Present zijn en present stellen

12

Integratie is drijfveer Ambulante begeleiding op peuterspeelzaal, kinderopvang of basisschool

Voor kinderen met een achterstand in de ontwikkeling of een verstandelijke handicap zijn in Midden-Limburg verschillende speciale voorzieningen op het gebied van opvang en onderwijs. Toch willen veel ouders graag een “gewone” omgeving voor hun kind, zoals de peuterspeelzaal, het kinderdagverblijf, de basisschool of de buitenschoolse opvang in de eigen wijk of het eigen dorp. PSW biedt Ambulante begeleiding (AB) om dat mogelijk te maken. AB wordt gegeven aan het kind zelf en/of aan de leidster of leerkracht ter plekke. Marlies Kusters, teamleider Ambulante begeleiding PSW: ‘De drijfveer van ouders en ook van ons is integratie; het kind laten opgroeien in de eigen, reguliere omgeving en hem of haar tegelijkertijd optimale ontwikkelingskansen bieden.’

Ambulante begeleiding (AB) van PSW wordt geboden door de Waaier, ambulante afdeling van Kinder- en jeugdzorg. AB is bedoeld voor kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap en/of autisme die reguliere kinderopvang, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang of basisschool bezoeken én voor kinderen met een combinatieplaats (kinderdagcentrum gecombineerd met één of meer dagdelen in een reguliere omgeving). Ambulante begeleiding is altijd afgestemd op het individuele kind en de omgeving. Marlies Kusters: ‘We doen in principe wat past bij het kind en de ouders.’ Keuze Voor elk kind maakt de Waaier een handelingsplan of werkplan, na een periode van kennismaking en observatie. Dat plan wordt met de ouders en andere betrokkenen besproken en regelmatig geëvalueerd en bijgesteld. Marlies Kusters:‘Wanneer ouders kiezen voor een reguliere omgeving betekent dit dat zij na schooltijd meer moeten regelen. In het KDC (redactie: kinderdagcentrum) worden ook logopedie, fysiotherapie en dergelijke vaak geregeld. In een reguliere omgeving gebeurt dat veel minder. Daar moeten ouders achter veel dingen zelf aan. Ik kan me best voorstellen dat niet alle ouders dat willen of dat op kunnen brengen. Wij schetsen voor hen de verschillende trajecten en mogelijkheden. Zij maken de keuze.’ Op het spoor Bij de Waaier werken ambulant begeleiders en ambulant assistent-begeleiders. In eerste instantie krijgen ouders, kinderen en peuterspeelzaal, kinderopvang of basisschool te maken met een ambulant begeleider. Zij verzorgt de intake en stelt het handelingsplan op. De ambulant begeleider gaat in de regel van start met de daadwerkelijke begeleiding. Als

Mohamed Bounja

Op de basisschool Mohamed is een jongetje van bijna 6 jaar met het Down syndroom. Hij gaat naar Basisschool Leuken in Weert, net als zijn zusjes en straks zijn kleine broertje. De school ligt in de wijk waar het gezin Bounja woont. Daar is hij echt welkom en het gaat goed met Mohamed in de klas, mede dankzij de ambulante begeleiding van de Waaier. Een gesprek met Mimout Bounja, moeder van Mohamed, Hannie Peeters, leerkracht Basisschool Leuken, en Anke Osterloh, ambulant assistent-begeleider de Waaier.

zaken eenmaal op het spoor gezet zijn en goed verlopen, draagt zij de begeleiding over aan een assistent ambulant begeleider. Bij AB op de basisschool zijn zaken iets anders geregeld. Het handelingsplan wordt in dat geval opgesteld door een ambulant begeleider van het REC (Regionaal Expertise Centrum). Het REC ondersteunt in het verdere traject ook de assistent ambulant-begeleider van de Waaier. Marlies Kusters: ‘Afhankelijk van de vraag zijn verschillende vormen van begeleiding mogelijk. In de eerste plaats is er de directe begeleiding aan het kind, waarbij de begeleider werkt aan gerichte doelstellingen, in de groep of met het kind apart. Daarnaast kan de begeleider indirecte begeleiding bieden aan de groepsleider of de leerkracht. Ten slotte kan AB ook zorgen voor voorlichting over kinderen met een verstandelijke handicap of ontwikkelingsachterstand.’ AB biedt begeleiding op maat. Samen met de ouders en de leidsters/leerkrachten wordt bekeken wat de mogelijkheden zijn. De begeleiders van de Waaier maken gebruik van verschillende methodieken, zoals MISC (een ontwikkelingsprogramma voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand of verstandelijke handicap),VIB (video interactie begeleiding) en TEACCH, een ontwikkelingsmethodiek voor kinderen met autisme). Stimulerend Ambulante begeleiding voorziet in een grote behoefte van ouders en kinderen. Marlies Kusters: ‘In de periode van 0 tot 4 jaar wordt een sterke basis gelegd voor de verdere ontwikkeling. De kinderen staan optimaal open om dingen te leren. Die periode moeten ouders aangrijpen, om het optimale uit kinderen te halen. Een reguliere omgeving kan heel stimulerend werken. AB kan daarbij de ondersteuning bieden die nodig is!’

13

Mimout Bounja

Samen eruit halen wat erin zit ‘Wij hebben er bewust voor gekozen om Mohamed op te geven voor de basisschool hier in de buurt. Hij zit nu op de school waar de andere kinderen ook op zitten. Hij kan tussen de middag naar huis komen en lekker een boterhammetje bij mama eten. Als hij naar het speciaal onderwijs zou gaan, zou hij de hele dag weg zijn. Dat vind ik lang voor een kind van zijn leeftijd. Ik ken de leraren. Er is elke dag wel even contact als ik dat wil, bij het brengen en halen. Mohamed heeft ook een communicatieschriftje waar de leerkrachten en ik in schrijven. Ik ben ook vaak zelf op school. Dat geeft hem het gevoel: er kan me niks gebeuren. Hij komt af en toe zijn zusjes tegen die in de hogere groepen zitten. En het klikt met de leraren. Zij zien Mohamed als een verrijking in de klas, nooit als een last. Ze staan echt open voor hem.

op school als hij er is. Mohamed doet zoveel mogelijk mee met de andere kinderen. Maar dat gaat niet altijd en de juffrouw heeft natuurlijk geen tijd om steeds iets met hem te doen. Anke is er speciaal voor hem. Zij legt hem dingen uit en doet hem dingen voor. Ze zijn hem nu aan het leren om meer te zeggen. En ze is bijvoorbeeld ook begonnen met zindelijkheidstraining op school. Ze werkt met een speciaal communicatiesysteem voor hem: plaatjes die hij begrijpt. Maar de juffrouw blijft de juffrouw; zij blijft de baas! Sinds kort heb ik thuis ook ondersteunende begeleiding thuiszorg van de Waaier, een paar uurtjes per week. Ze helpen mij om de ontwikkeling van Mohamed ook thuis te stimuleren, om door te gaan op de dingen die hij op school leert. Mohamed gaat heel graag naar school en hij leert echt veel. Ik heb geluk gehad met deze Mohamed krijgt op school extra ondersteu- school. Je hoort wel van andere scholen dat ning. Anke (redactie: Anke Osterloh) is vaak zij worden afgeschrikt door gebrek aan

middelen. Hier doen ze al het mogelijke om het hem naar de zin te maken. Hoe ver hij komt op de basisschool, weet ik niet. Dat zie ik wel. Je kunt eruit halen wat erin zit; meer niet! Hoe meer hij leert; hoe zelfstandiger hij nu en later kan leven. Als hij hier niet meer verder kan, is dat niet erg! Maar ik wil wel zeker weten dat ik alles geprobeerd heb. Dat ik niet achteraf hoef te zeggen: misschien had hij het toch gekund! Als je een kind met Down syndroom krijgt, moet je er als moeder veel extra werk voor doen. Dat is een oerinstinct van elke moeder. Maar soms kun je de weg niet vinden, als je de taal niet goed spreekt of gewoon de mogelijkheden niet hebt. Ik zou alle moeders aanraden toch door te gaan. Als je weet wat je wil, dan kom je er wel. Voor mij is dat: zo gewoon mogelijk. Waarom niet! Mohamed heeft het syndroom van Down; maar het blijft gewoon een kind!’

Hannie Peters en Anke Osterloh

Wij zijn echt een team Hannie Peters, leerkracht:‘Op deze school is in principe ieder kind welkom, mits het een beetje binnen ons systeem past. De basisschool is een instituut bedoeld om te leren. Mohamed en nog verschillende andere kinderen op deze school maken gebruik van een rugzakje (redactie: leerling gebonden financiering, met behulp waarvan extra formatie kan worden ingezet). Met de extra formatie kunnen de leerkrachten proberen de kinderen zo optimaal mogelijk te begeleiden.Tot nu toe gaat dat goed en we hopen dat hij zo lang mogelijk op school kan blijven. Maar als hij bijvoorbeeld niet leert praten en lezen, is de basisschool op den duur geen optie meer. Wij krijgen veel ondersteuning van de ambulant begeleider van het REC. Zij stelt een handelingsplan op, begeleidt ons op de goede weg, geeft antwoord op onze vragen en organiseert gesprekken met iedereen die betrokken is. Wij, Anke (Osterloh), Marie-louise van Kimmenade (collega-leerkracht van groep 1/2) en ik voeren het plan van het REC uit. Binnen de school is ook de IB-er (intern begeleider; een leerkracht die zich speciaal bezighoudt met kinderen met leerproblemen) betrokken. Dat is belangrijk, zeker als Mohamed straks misschien doorstroomt naar een hogere groep. Anke is er vaak, als Mohamed op school is. Hij heeft een speciaal werkhoekje in de klas. Daar kan hij zelf werkjes doen. ’s Middags is Anke er meestal niet. Ons systeem is erop gericht om kinderen zo zelfstandig mogelijk te laten werken in de klas. Daardoor heb ik toch af en toe tijd om speciale aandacht aan Mohamed of andere kinderen te besteden. Kinderen met Down syndroom zijn heel verschillend. Mohamed heeft veel mogelijkheden. Hij begrijpt veel, ziet veel en kopieert veel. Belangrijk is dat hij veel dingen leuk vindt. Hij leert zich steeds beter con-

centreren. Het enige dat ontbreekt, is het verwoorden van zaken. Daar zijn we nu mee bezig en het begint te komen.’ Anke Osterloh, ambulant assistent-begeleider: ‘Op deze school wordt gewerkt met een dagritmesysteem. Dat geeft alle kinderen houvast. Voor Mohamed is dat systeem nog te abstract. Hij heeft een eigen dagritmesysteem met foto’s; dat gaat écht over hem. Ik werk met Mohamed één op één in de groep of in een klein groepje en soms met hem alleen. We zijn nu bezig met de methode: “praten door te leren lezen”. We proberen hem woorden te leren herkennen, zowel het beeld als de klank. Verder benoemen we alles zo veel mogelijk, in de hoop dat het aanslaat. Ik maak ook boekjes voor thuis, met foto’s en plaatjes erin, zodat hij daarmee thuis kan vertellen wat er op school gebeurt.Verder proberen we ook zijn zindelijkheid te stimuleren. Hij weet nu: na het drinken ga ik altijd naar de WC. De aansluiting met de andere kinderen kinderen gaat goed. Mohamed is een echte charmeur en de andere kinderen willen hem steeds helpen. Het is soms moeilijk om hem te laten ervaren dat hij iets fout doet. De andere kinderen beschermen hem; pikken het niet als hij “straf” krijgt. Zijn aanwezigheid in de klas heeft voor de andere kinderen ook een meerwaarde. Zij leren dat er kinderen zijn die “anders” zijn en toch mee kunnen doen. Hannie Peters, Marie-Louise van Kimmenade en Anke Osterloh: ‘In de loop van de tijd hebben we met ons drieën echt een gezamenlijke aanpak ontwikkeld.Wij zijn alledrie alert op ontwikkelingen en signalen, wisselen dingen uit en kunnen zaken kortsluiten. Ook de rest van het team op school staat achter de plaatsing en het onderwijs aan Mohamed.Vanuit de gedachte: als we er voor gaan, gaan we er met ons allen voor!’

14

Zelf met de ladder het dak op

Jasmijn

Jean Leboux neemt afscheid als bouwkundig adviseur PSW

Bij de peuterspeelzaal Jasmijn is een meisje van ruim 3 jaar oud. Ze woont met haar vader en moeder in Heythuysen. Jasmijn heeft een ontwikkelingsachterstand. Ze gaat op maandagen woensdagochtend naar peuterspeelzaal de Belhamel in Heythuysen. Op woensdagochtend krijgt ze daar Ambulante begeleiding van Karin Hermans van de Waaier. Haar moeder Katja Verheggen krijgt thuis bovendien Pedagogische gezinsbegeleiding. Katja Verheggen, peuterspeelzaalleidster Ine Roufs en ambulant assistent-begeleider Karin Herman vertellen hoe het Jasmijn vergaat. Katja Verheggen, moeder van Jasmijn

Ve r t ro u w e n h e b b e n

‘Jasmijn is in december 2003 geboren. Het was een zware bevalling.Al snel zag ik dat haar nek niet goed functioneerde. Ze keek altijd één kant op. Via het consultatiebureau ben ik met haar bij de fysiotherapeut terecht gekomen. Die heeft haar nek losgemaakt. Maar tegelijkertijd bleek dat Jasmijn zich langzamer ontwikkelde dan andere kinderen. Integrale vroeghulp werd ingeschakeld. Vandaar hebben ze mij doorverwezen naar de Waaier. In maart 2006 heeft Jasmijn Ambulante begeleiding gekregen voor de peuterspeelzaal; in mei 2006 is de Pedagogische gezinsbegeleiding gestart, beide door Lianne (redactie: van Pol, ambulant begeleider de Waaier).Toen had ze een achterstand van ongeveer een half jaar. Maar sinds die tijd heeft ze zich goed ontwikkeld en is ze gewoon meegegroeid. De achterstand is niet groter geworden. Omdat het zo

15

goed met haar ging, heeft Lianne de begeleiding op eerst krijgt ze nog een psychologische test, in sepde peuterspeelzaal overgedragen aan Karin tember. Om te kijken hoe ze functioneert. De Hermans (redactie: ambulant assistent-begeleider). school staat er in ieder geval open voor. Jasmijn gaat dolgraag naar de peuterspeelzaal. Op zondagavond vraagt ze al: wanneer mag ik weer naar school? Dat is volgens mij een goed teken. Op woensdag krijgt ze begeleiding van de Waaier, maar ook op maandag gaat het goed. Dan is er een vrijwilligster op de peuterspeelzaal die Jasmijn en mij goed kent. Na de zomer mag ze een derde dagdeel komen, zoals verschillende andere kinderen die 3 jaar worden of zijn.

Aan de pedagogische begeleiding heb ik veel. Het is eigenlijk een beetje bijkletsen. Ik vraag me vaak af of dingen te maken hebben met peutergedrag of met haar achterstand. Lianne leert me ook hoe ik Jasmijn kan stimuleren, met welk speelgoed ze kan spelen en hoe ik haar kan uitlokken om meer te praten. En we beginnen met zindelijkheidstraining. Dat zijn heel belangrijke dingen, zeker als ze straks naar school gaat.

We hebben Jasmijn al opgegeven bij de St Nicolaasschool, hier in het dorp. Daar heb ik zelf vroeger ook op gezeten. Het is de bedoeling dat ze daar naar toe gaat en in ieder geval groep 1 en 2 doorloopt en hopelijk ook kan doorgaan naar groep 3.Als het tempo voor haar te hoog blijkt, vragen we ook daarvoor begeleiding van de Waaier aan. Maar

Waar Jasmijn uitkomt, weten we allemaal niet. Ze houdt haar eigen tempo aan; doet dingen op haar eigen manier. Ik wil doorgaan op de weg waarmee we bezig zijn. Je moet vertrouwen hebben in je eigen kind en ook in de begeleiders die je krijgt. Zonder de vertrouwensband met hen was het me allemaal nooit gelukt.’

Ine Roufs en Karin Hermans

Het begint met zorgen dat het kind zich lekker voelt Karin Hermans, ambulant assistent-begeleider: ‘Ambulante begeleiding bij de peuterspeelzaal betekent een kind net iets extra’s kunnen bieden, zodat ze meekunnen in de gewone maatschappij. Jasmijn voelt zich lekker hier, daar begint het mee. Ik probeer haar extra te stimuleren, met name in het samenspel met andere kinderen. Ook benoem ik zo veel mogelijk dingen, om haar spraak te stimuleren. Ik probeer haar met verschillend speelgoed te laten spelen en let ook op haar motoriek. Maar het belangrijkst zijn hier toch de sociale contacten, de communicatie met de andere kinderen. Dat lukt steeds beter. Ze zoekt één kind steeds zelf op. Daar speelt ze graag mee. Ik zorg ervoor dat ze ook met anderen speelt. De achterstand van Jasmijn is niet zo groot. De andere kinderen merken er weinig van.Toch is het belangrijk dat ze extra aandacht krijgt. De peuterspeelzaalleidster heeft 18 kleine kinderen om zich heen. Die hebben allemaal aandacht nodig. Ik kan Jasmijn één op één begeleiden, haar op afstand volgen en ingrijpen als dat nodig is. Daardoor kan ik haar alle aandacht geven.’ Ine Roufs, peuterspeelzaalleidster: ‘Bij ons worden soms kinderen met een achterstand aangemeld. Zij worden gewoon op de wachtlijst gezet en geplaatst als ze aan de beurt zijn, tenzij ze bedlegerig zijn of veel medische zorg nodig hebben. In eerste instantie zeggen we niets over de achterstand of handicap tegen de andere kinderen.Als er vragen komen, benoemen we het zoals het is. Jasmijn functioneert prima. De leeftijd van de kinderen in de groep is 2 tot 4 jaar. Jasmijn is ruim 3 jaar en heeft een achterstand van ongeveer een half jaar,

dus het verschil met de andere kinderen is niet opvallend. Bovendien is het relatief gemakkelijk om kinderen met een achterstand op te vangen op een peuterspeelzaal. We hebben goede ervaringen met de Waaier. Zij zetten een plan op en wij handelen daarnaar.Af en toe bespreken we de ontwikkeling van Jasmijn met elkaar: wat zijn de bevindingen van Karin, van de moeder en van mij; klopt dat een beetje; wat is de volgende stap die we gaan zetten. Jasmijn is aangemeld bij de gewone basisschool. Ik hoop dat ze daar naartoe kan en dat het gezin ondersteuning blijft krijgen. Er is nu veel in gang gezet en het is belangrijk dat die dingen doorgaan.’ Wat en hoe? Wat Voor wie

Hoe Indicatie

Informatie

ambulante begeleiding op peuterspeelzaal, kinderdagverblijf, buitenschoolse opvang en Basisschool kinderen met een achterstand in de ontwikkeling of een verstandelijke handicap en/of lichamelijke handicap en/of autisme ouders kunnen zich zelf aanmelden bij de Waaier om voor vergoeding van de kosten in aanmerking te komen, is een indicatie vereist. De Waaier kan daar bij ondersteuning bieden. Voor meer informatie kunt u terecht bij De Waaier teamleider Marlies Kusters: telefoon 06 41831907

Zorg bieden is een vak apart; bouwen ook! Om grote en kleine bouwprojecten in goede banen te leiden, heeft PSW jaren kunnen rekenen op Jean Leboux. Op vrijwillige basis heeft hij directeur, hoofden en later clustermanagers adviezen gegeven en projecten bewaakt. Op 8 mei heeft hij afscheid genomen als adviseur. ‘Ik word 77 jaar. Je moet kunnen erkennen dat er een tijd is van komen en een tijd van gaan.’

Tijdens zijn actieve loopbaan was Jean Leboux technisch directeur van de voormalige Bouwvereniging Sint Josef in Roermond. Hij had regelmatig contacten met PSW, met ‘Fientje Wolters’, zoals hij de eerste directeur van PSW met een glimlach noemt. ‘Als zij ergens binnen de stichting een bouwkundig probleem had, stuurde mijn directeur, Harry Evers, me daarop af.’ Jean Leboux ging in 1990 weg bij de woningvereniging, met de VUT. PSW heeft hem toen gevraagd bouwkundig adviseur van PSW te worden. ‘Het waren heel andere tijden. De clustermanagers waren toen nog hoofden. Zij waren heel sterk gebonden aan de verschillende locaties. Ik heb met velen van hen gewerkt, met veel plezier. Met Ans Maessen bijvoorbeeld, die altijd alles met eigen ogen wilde zien en begrijpen. Dan gingen we samen met de ladder het dak op; kijken of de opdrachten goed uitgevoerd waren. Maar ik werkte ook vaak rechtstreeks met Lou (Ritzen). En met Jan Cremers (redactie: EAD, economisch administratieve dienst), als het ging om de cijfers en de begroting. Ieder jaar wordt er namelijk een onderhoudsbegroting c.q. meerjaarbegroting opgesteld.’ Kerntaak Terugkijkend op de jaren als adviseur, komen herinneringen aan uiteenlopende projecten naar boven. In 1990 riep Lou Ritzen zijn ondersteuning in voor een grote verbouwing bij Activiteitencentrum Maasbracht. ‘Er was een bouwteam gevormd, maar zaken verliepen niet soepel. Dat had alles te maken met het gegeven dat bouwen geen kerntaak is van PSW. De bouwwereld zit ingewikkeld in elkaar. Er zijn grote prijsverschillen en de ene maatschappij levert beter werk dan de andere. Als je die wereld kent en weet hoe te opereren, verlopen bouwprojecten veel sneller en beter.’ In hetzelfde jaar 1990 werd Woonbegeleidings-

centrum Nederweert gebouwd. Bij dat omvangrijke project is Jean Leboux betrokken geweest vanaf de start. ‘Eerst is een eisenpakket opgesteld. Dat is heel belangrijk voor de stichting, want een gebouw van PSW moet aan specifieke eisen voor de bewoners of gebruikers voldoen. Tijdens de bouw heb ik namens PSW steeds controles uitgevoerd en ook bij de oplevering ben ik betrokken geweest.’ Nog een voorbeeld: Jean Leboux heeft op verzoek van Lou Ritzen een advies uitgebracht over de aankoop destijds van het kantoor van het Centraal Bureau aan de Godsweerdersingel in Roermond. Hij moest kijken of het pand technisch in goede staat verkeerde; of er geen verborgen gebreken in zaten; of de prijs acceptabel was; dat soort dingen. Bij het opruimen onlangs van zijn administratie over PSW heeft hij de papieren nog gevonden.‘Kijk, het rapport dat ik heb uitgebracht: hier de kolom met positieve punten; en hier met negatieve punten. Dat rapport stuurde ik dan naar Lou (Ritzen) en dan wisten zij genoeg.’ Veel Ook voor kleinere projecten is vaak het advies van Jean Leboux ingeroepen. ‘Toen in ’t Brombemke in St. Odiliënberg een keer een kindje was weggelopen, wilde Lou (Ritzen) om dat in de toekomst uit te sluiten, een heel nieuwe omheining om het terrein van het KDC plaatsen. En ook één om het terrein van KDC de Heisterkes in Haelen. Maar dat moest wel snel gebeuren. Dat soort opdrachten vond ik leuk om te doen. Ik doe alles het liefst meteen, zo snel mogelijk. En als het goed is uitgevoerd, zie je dat het functioneert.’ Jean Leboux raakt niet uitgepraat over de bouwprojecten die hij in de afgelopen jaren heeft begeleid voor PSW. Veel aandacht is uitgegaan naar de constructie en het onderhoud van de platte daken van PSW. Hij is betrokken geweest bij het installeren van het tilliftsys-

teem in de Heisterkes in Haelen en bij het neerzetten van de mobiele kantoorunit aldaar. Hij heeft geadviseerd over de fietsdeuren in AC Maasbracht.Te veel om op te noemen. Waardering en respect De tijd is snel omgegaan sinds 1990. ‘Het afscheid doet een beetje pijn. Ik heb me altijd aangetrokken gevoeld tot de doelgroep van de cliënten. Contact met hen geeft een warm gevoel. Ze stralen vaak zoveel plezier uit in het leven; reageren zo spontaan; daar kunnen andere mensen iets van leren! Ook het samenwerken met de medewerkers van PSW is altijd prettig geweest, ook vanwege de waardering en het respect dat ik door de jaren heb gekregen. De sfeer is goed; hier kom je graag. Ik zal dat allemaal wel missen, af en toe. Maar het moet een keer ophouden. De organisatie is veranderd en veel mensen met wie ik heb gewerkt, zijn weg of gaan binnenkort weg. Ze hebben mij bovendien niet meer bij alles nodig. Ik ben 77 en nog vitaal, en er zijn genoeg dingen in mijn privéleven waarvan ik kan genieten. Al zal ik de mensen bij PSW wel af en toe missen, natuurlijk.’

16

Zorg voor elkaar studiedag cliënten Woonbegeleidingscentrum Nederweert

Enkele jaren geleden is in de activiteitencentra van PSW de cursus “Zorg voor elkaar” aangeboden aan de cliënten, een cursus rondom pesten en plagen. De cursus is nu ook aangeboden aan cliënten van de WBC’s, eerst in Heythuysen en Weert en onlangs in Nederweert. Loes Knoben, trainer/coördinator Scholing van het Info- en ondersteuningscentrum cliënten van PSW heeft de studiedag voorbereid en de uitvoering gecoördineerd. ‘Uit de evaluaties blijkt dat de cliënten het fijn vonden om dit met z’n allen te doen.’

17

Va c a t u re g e s p e c i a l i s e e r d e t h u i s z o r g PSW biedt gespecialiseerde thuiszorg: gerichte zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap en/of autisme in de thuissituatie. Gespecialiseerde thuiszorg wordt geboden vanuit afdeling De Waaier, de ambulante afdeling van de sector Kinder- en jeugdzorg. Vanwege een groeiende vraag van ouders roept PSW kandidaten op voor de functie van

(Assistent-)Begeleiders M/V voor diverse dienstverbanden in de gespecialiseerde thuiszorg

Cliënten van WBC Nederweert hebben de cursus gevolgd op 21 maart 2007. Deelname was natuurlijk vrijwillig. In totaal hebben 69 cliënten meegedaan, zowel van Ondersteund wonen als van de woonvoorzieningen. De cliënten die overdag werken bij de Sociale Werkvoorziening (werkplaats) kregen daarvoor een bijzondere vrije dag van het bedrijf; net als de cliënten van de activiteitencentra van PSW.

mensen soms grapjes maken en daar niet mee kunnen stoppen; dat cliënten onderling zich soms te veel met elkaar bemoeien; en ook dat de cliënten te vaak lang moeten wachten als ze de begeleiding iets hebben gevraagd. ‘De deelnemers waren allemaal heel open en weerbaar genoeg om deze dingen te durven bespreken. Dat zegt iets over de sfeer. Mensen willen dingen verbeteren en durven elkaar aan te spreken.’

Vooraf heeft Loes Knoben geïnventariseerd wat bij de verschillende cliënten speelde. ‘Elke cliënt is van te voren geïnterviewd, mondeling met behulp van een praatpapier. Daarnaast zijn ook de begeleiders bevraagd, door middel van een vragenlijst. Uit die onderzoekjes vóóraf bleek dat van echt pesten geen sprake was. Wel bleek dat er vaak een beetje mopperige sfeer hangt; dat

Loes Knoben heeft op basis van de resultaten van de interviews en vragenlijsten een zogeheten pestrapport gemaakt. Daaruit heeft ze verschillende situaties geselecteerd. Netwerk, een theatergroep van mensen met een verstandelijke handicap uit Sittard, heeft over die situaties korte scènes gemaakt.

In het ochtendprogramma van de cursusdag konden cliënten en medewerkers kijken naar de voorstelling van Netwerk. De cliënten konden met kaartjes met daarop een rode duim omlaag (fout) en een groene duim omhoog (goed) aangeven hoe ze over bepaalde scènes/situaties dachten. Na de voorstelling konden de cliënten daarover in kleine groepjes verder praten. Het middagprogramma stond vooral in het teken van het bedenken van oplossingen. Loes Knoben:‘Die oplossingen kunnen heel verschillend zijn: wapenen tegen plagen; stop zeggen; sorry zeggen; of nog eens navragen als de begeleiding iets vergeet.’ De cliënten hebben in groepjes posters gemaakt, met behulp van foto’s en plaatjes uit tijdschriften, over de onderwerpen die ’s ochtend besproken waren. Die posters zijn opgehangen in de verschillende woonlocaties.’

Functie-informatie Doel van de gespecialiseerde thuiszorg is ontlasting van de ouders/verzorgers in de thuissituatie en ondersteuning bij de ontwikkeling. De thuiszorg wordt geboden door (ped)agogisch begeleiders en assistent-begeleiders. Zorgvragen in de gespecialiseerde thuiszorg zijn heel verschillend: oppas, begeleiding bij vrije tijd, praktische hulp bij verzorging, noem maar op. De werktijden worden ingevuld in overleg met de ouders, met name op de woensdagmiddag, na school en/of op zaterdag (variërend vanaf 2 uur gemiddeld per week). Functie-eisen • relevante opleiding op MBO niveau • affiniteit met en ervaring in het werken met kinderen met een verstandelijke handicap en/of autisme • in staat goede contacten te onderhouden met de ouders • in staat zich in te leven in de omgeving van het kind en het gezin • goede mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheden • flexibiliteit en creativiteit • woonachtig in Midden-Limburg

Nieuwe cursus voor cliënten

Alles wat je moet weten over alcohol Loes Knoben, trainer/coördinator Scholing van het Info- en ondersteuningscentrum cliënten van PSW, heeft een nieuwe cursus samengesteld: “alles wat je moet weten over alcohol”. De cursus is met name gericht op mensen met een licht verstandelijke handicap en heeft dezelfde doelstelling als de algemene landelijke voorlichtingscampagne van Sire: ”Drank maakt meer kapot dan je lief is”. Bij de cursus hoort een klapper met daarin de inhoud van de bijeenkomsten, huiswerkopdrachten en ook allerlei informatiemateriaal. De cursus bestaat uit 6 bijeenkomsten. Onderwerpen tijdens de bijeenkomsten zijn: 1 Wat is alcohol 2 De effecten van alcohol; positieve en negatieve aspecten 3 Veel drinken en verslaving; ziektes 4 Drinken en je omgeving; de wet; beïnvloeding 5 Zelfhulptips; alcoholgebruik bijhouden 6 minderen en/of stoppen; leren ‘nee’ zeggen De cursus is voor de eerste keer gegeven in Weert in het najaar 2006. Op verzoek van de cursisten is de achterban

van de verschillende mensen niet betrokken geweest bij de cursus. Loes Knoben: ‘De cursisten waren zeer gemotiveerd en de cursus is prima verlopen! Het is de bedoeling dat ik de cursus ook op andere plaatsen ga geven.’ Opgeven Cliënten kunnen zich telefonisch of via de mail opgeven bij: Loes Knoben Info- en ondersteuningscentrum cliënten PSW Telefoon 0475 474400 [email protected] Aanschaf Andere organisaties kunnen de cursusklapper aanschaffen voor 90,- euro. Informatie/bestellen: Loes Knoben Info- en ondersteuningscentrum cliënten PSW Telefoon 0475 474400 [email protected]

Arbeidsvoorwaarden Aanstelling als assistent-begeleider of begeleider hangt af van kennis en ervaring van de kandidaat en van de zwaarte van de vraag. De functie van assistent begeleider wordt ingedeeld in functiegroep 30 van de CAO Gehandicaptenzorg (minimaal € 1 339,- euro en maximaal € 2 127,- euro bruto per maand bij een fulltime dienstverband). De functie van begeleider wordt ingedeeld in functiegroep 40 van de CAO Gehandicaptenzorg (minimaal € 1 587,- en maximaal € 2 348,- bruto per maand). De duur van de arbeidsovereenkomst is in principe gebonden aan de duur van het contract met de ouders. Informatie Voor meer informatie over de functie kunt u op maandag t/m donderdag van 8.30 uur tot 14.15 terecht bij: Sylvia Jochems, teamleider gespecialiseerde thuiszorg telefoon: 0495 546924 Solliciteren? Uw sollicitatie, voorzien van een CV, kunt u richten aan: de heer Jack Taylor, hoofd P&O Postbus 420, 6040 AK Roermond

18

19

Legionella beheersplannen

D e Ta a k e n h e t ondernemerschap

Preventie

Tweedaagse cursus voor leidinggevenden en staf PSW

Sinds 2000 heeft PSW een beleid ter preventie van legionella in de waterleidingen en waterinstallaties. In 2006 en begin 2007 zijn in het kader van dat beleid in alle 41 woon-, werk- en verblijfslocaties metingen uitgevoerd door een onafhankelijk laboratorium, als voorbereiding op nieuwe legionella beheersplannen. Op een aantal locaties is daarbij een verhoogde legionellaconcentratie geconstateerd. In alle situaties ging het om de ongevaarlijke “non-pneumophila” variant van de legionellabacteriën. Desondanks heeft PSW direct een aantal maatregelen genomen en de uitvoering van de beheersplannen op onderdelen versneld. André Massop, clustermanager belast met de legionella preventie: ‘PSW is verantwoordelijk voor het welzijn van de cliënten. Legionella preventie hoort daarbij.’

In het vroege voorjaar hebben directeur, clustermanagers, teamleiders, hoofden Centraal Bureau, gedragskundigen, maatschappelijk werker, beleidsmedewerker en stafmedewerkers van PSW zich twee dagen gebogen over de thema’s “de Taak” en “ondernemerschap”. De tweedaagse was niet alleen bedoeld om deze thema’s uit te diepen en opnieuw te formuleren. Belangrijk nevendoel was om het gevoel van saamhorigheid tussen het management, het middenkader en de staf verder te verstevigen en de koers voor de komende jaren af te stemmen.

Algemeen Legionella is een bacterie die kan vóórkomen in water. In stilstaand water tussen de 20 tot 50 graden Celcius groeit de bacterie snel en kan gevaar opleveren voor mensen die ermee in aanraking komen. De legionellabacterie kent verschillende varianten. In circa 80 % van de situaties waarin legionella wordt geconstateerd, gaat het om de non-pneumophila variant, een voor mensen ongevaarlijke bacterie. In 20 % gaat het echter om de pneumophila variant, die de veteranenziekte kan veroorzaken bij mensen. Bij verstuiving van water dat besmet is door de gevaarlijke variant, met een temperatuur tussen de 20 en 50 graden, kan de bacterie door inademing in de longen terecht komen (in vaktermen: het aerosol risico) en daar een infectie veroorzaken. De veteranenziekte kan niet van mens op mens worden overgedragen en evenmin veroorzaakt worden door het drinken van water dat besmet is met legionella. De meeste mensen die besmet raken met de legionella bacterie, worden niet of nauwelijks ziek. Zware rokers, ouderen en mensen met een verzwakte afweer lopen echter een groter risico om ziek te worden. Beleid PSW PSW heeft in 2000 voor de verschillende locaties onderzoek laten uitvoeren door en advies gekregen van een onafhankelijk gespecialiseerd bedrijf. Daarna zijn op verschillende plaatsen technische aanpassingen gedaan aan waterinstallaties en zijn legionellabeheersplannen opgesteld. Daarin wordt met name gelet op de temperatuur van het water en de doorstroming. Legionella groeit alleen in water tussen de 20 en 50 graden Celcius. Ook regelmatige doorstroming is van belang, aangezien legionella alleen kan groeien in stilstaand water. In 2006 heeft PSW opdracht gegeven aan een ander gespecialiseerd bedrijf om in alle locaties een nieuwe risicoanalyse in het kader van legionella uit te voeren en overzichten te maken van de noodzakelijke technische aanpassingen. Op basis hiervan zijn verschillende installatietechnische aanpassingen gepland. Ook zijn er nieuwe legionellabeheersplannen gemaakt en is gestart met de uitvoering daarvan. In dezelfde periode heeft WML (Waterleiding Maatschappij Limburg), in opdracht van VROM, inspecties gehouden in Limburg en ook bij PSW. De resultaten hiervan worden in overleg met WML geïntegreerd in de beheersplannen van PSW.

Extra maatregelen Bij de onderzoeken in 2006/2007 is in een aantal locaties verhoogde concentratie “non-pneumophila” bacterie in de waterinstallaties geconstateerd. Daarop zijn in verschillende locaties direct preventieve, extra maatregelen getroffen. Op plaatsen waar sprake was van aerosol-risico, dat wil zeggen verstuiving van water, is de watertoevoer tijdelijk afgesloten. Leidingen en installaties zijn thermisch gereinigd of doorgespoeld, al naar gelang de noodzaak. Daarnaast zijn en worden een aantal acties uit de verschillende beheersplannen vervroegd uitgevoerd. PSW laat bovendien regelmatig nieuwe metingen uitvoeren, om tijdig maatregelen te kunnen treffen in geval van verhoogde concentratie van legionella. Voor het overige worden de opgestelde legionella beheersplannen volgens afspraak uitgevoerd. De plannen worden elke drie jaar geëvalueerd en zonodig aangepast aan nieuwe wetgeving, normen of inzichten.

Onderzoek mogelijkheden

Ve r l e n g d e d a g o p v a n g v o l w a s s e n e n z o r g Dagbesteding PSW is gestart met een onderzoek naar de mogelijkheden om verlengde dagopvang te realiseren voor cliënten dagbesteding. Het plan is om op korte termijn zowel zaterdagopvang als verlengde dagopvang te realiseren. Het aanbod zal gericht zijn op volwassen cliënten met een indicatie OB-thuiszorg die thuis bij hun ouders/familie wonen en die niet zelfstandig kunnen deelnemen aan vrijetijdsactiviteiten. Indien gewenst, kan PSW ondersteuning bieden bij het aanvragen van de indicatie. De verlengde opvang zal plaatsvinden in één of meer locaties van Dagbesteding PSW, afhankelijk van het aantal aanmeldingen en de zorgvragen. Binnenkort gaat PSW een enquête onder de ouders/verwanten verspreiden, om te inventariseren hoeveel cliënten behoefte hebben aan de verlengde dagopvang. Daarna zal bekeken worden of het plan in de praktijk haalbaar is.

De tweedaagse werd gehouden in Rolduc, een sfeervol kloostercomplex gelegen in het heuvelland bij Kerkrade.Veel tijd om te genieten van de omgeving was er echter niet, want het programma was met name overdag intensief. De dagen waren voorbereid door Luc Verheijen, procesbegeleider, samen met een werkgroep van PSW waarin de directeur, een clustermanager en twee teamleiders zitting hadden. Luc Verheijen heeft de tweedaagse gepresenteerd. De opzet van de tweedaagse was interactief. Er werd veel gewerkt in groepjes, die voortdurend wisselden van samenstelling. De resultaten van het werken in groepjes werd regelmatig teruggekoppeld naar de grote groep.Tijdens de avond was er gelegenheid tot ontspanning: samen eten en aansluitend een gezellig samenzijn in de bierkelder van het klooster. De deelnemers hebben ook overnacht in het klooster. Parels De eerste dag stond in het teken van de “parels” van PSW, dat wil zeggen de goede, sterke kanten van de organisatie. Aan het begin van de dag hebben de deelnemers groepsgewijs geformuleerd welke “parels” behouden moeten blijven, op drie niveaus: inhoud (van de zorg), structuur (van de organisatie) en proces/onderlinge sfeer. De resultaten van de verschillende groepen zijn gepresenteerd en van uitleg voorzien aan de andere deelnemers. In de middag was er aandacht voor de vraag: wat zou je als eerste gaan doen als je morgen directeur van PSW zou worden? Elke deelnemer kreeg de opdracht die vraag zo concreet mogelijk voor zichzelf te bedenken en te noteren. De werkgroep heeft deze bijdragen samen met Luc Verheijen geordend en ondergebracht bij in totaal 6 thema’s. Deze thema’s zijn vervolgens verder uitgewerkt. Aan het einde van de dag hebben alle groepen een presentatie gehouden over dit thema.

De Taak De resultaten van de eerste dag zijn gebruikt bij het opnieuw formuleren van de missie/zorgvisie van PSW: de Taak. De Taak betekent meer dan mooie woorden op papier. De inhoud is goed bekend bij alle medewerkers van PSW. De Taak wordt concreet vertaald naar de praktijk van het dagelijks werk en vormt het uitgangspunt bij alles wat medewerkers en vrijwilligers doen. Daarom is het belangrijk dat iedereen zich in de Taak blijft herkennen en dat de inhoud op gezette tijden opnieuw wordt bekeken en zo nodig wordt aangepast aan de huidige inzichten en tijdsgeest. De Taak is voor de eerste keer geformuleerd in 1995, als onderdeel van het eerste strategisch beleidsplan van PSW. De Taak is in 2000, bij het verschijnen van het tweede strategisch beleidsplan, enigszins aangepast. Anno 2007 is de Taak opnieuw geformuleerd, zoals gezegd op basis van de resultaten van de eerste studiedag in Rolduc. Daarnaast is een Taak als werkgever geformuleerd, eveneens op basis van de resultaten van Rolduc: wat verwacht PSW van de medewerkers en wat doet PSW om hen daarbij te ondersteunen? De nieuw geformuleerde Taak en Taak als werkgever staan elders in dit nummer. Ondernemingsgericht werken De tweede dag stond in het teken van “PSW als ondernemer”. De afgelopen jaren is in de zorg een stelselwijziging ingevoerd, met als doel de invoering van een stelsel van gereguleerde marktwerking. PSW moet zich steeds nadrukkelijker opstellen als maatschappelijk ondernemer. Dat vereist een wat andere manier van denken en werken. Het managementteam heeft de afgelopen periode al een scholingstraject gevolgd over het thema: ondernemingsgericht werken. Tijdens de tweedaagse werden ook het middenkader, de gedragskundigen en de stafmedewerkers hierin meegenomen.

Het managementteam heeft de afgelopen periode twee ondernemingsplannen opgesteld: één voor de Volwassenenzorg en één voor de Kinderen jeugdzorg. Als voorbereiding voor de studiedagen zijn hiervan twee korte samenvattingen gemaakt die de deelnemers kregen aangereikt om door te lezen. Daarna konden de deelnemers weer zelf aan de slag met de opdracht: bedenk een voorbeeld van ondernemingsgericht denken/werken dat jij zelf de afgelopen periode hebt meegemaakt. De resultaten hiervan zijn groepsgewijs gecommuniceerd en vastgelegd. Dilemma’s Het laatste onderdeel van de tweedaagse was “speed sparring”. Opdracht: bedenk een dilemma bij ondernemingsgericht werken en overleg in totaal drie keer kort met een collega, de “sparring-partner”, hoe je daar mee kunt omgaan. De dilemma’s en de tips/adviezen van de “sparring partners” zijn door de deelnemers zelf vastgelegd. De resultaten zijn verzameld en geordend door de staf van het Centraal Bureau. Dit materiaal wordt binnenkort verspreid en kan bijvoorbeeld gebruikt worden bij intervisie. De tweedaagse in Rolduc had een belangrijk nevendoel: gevoel van saamhorigheid tussen het management, het middenkader en de staf verder verstevigen en de koers voor de komende jaren afstemmen. Lou Ritzen, directeur PSW: ‘Clustermanagers, teamleiders, hoofden Centraal Bureau en staf werken op verschillende centra, verspreid door de regio. Buiten de eigen sector komen zij elkaar niet vaak tegen. Het is goed om zo nu en dan samen te denken en te praten over de zorg en het beleid en ook om samen iets gezelligs te doen. Dat bevordert de samenhang en een positieve bedrijfscultuur!’

20

PSW Zorg en ondersteuning bij een eigen leven

D e Ta a k

PSW Daar wil je werken!

PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk MiddenLimburg) biedt zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap bij wonen, dagbesteding/werken en vrije tijd. Zorg en ondersteuning worden geboden in of vanuit kleinschalige centra midden in de samenleving. PSW wil bevorderen dat mensen met een verstandelijke handicap zoveel mogelijk zelf richting en inhoud kunnen geven aan hun eigen leven. PSW werkt vanuit een houding van respect voor de eigenheid van de kinderen en volwassen cliënten. De vraag van de cliënt staat centraal.

Wat verwacht PSW van de medewerkers en hoe ondersteunt PSW hen daarbij?

Belangrijke uitgangspunten zijn • het persoonlijk welzijn van de cliënt PSW werkt vanuit een individuele benadering die in de eerste plaats gericht is op het persoonlijk welzijn van de cliënt. Centraal staan de behoeften, wensen en mogelijkheden van het kind of van de volwassen cliënt. • gedeelde verantwoordelijkheid Bij het invullen van de individuele vraag werkt PSW op basis van gedeelde verantwoordelijkheid met ouders/verwanten en waar mogelijk met de cliënt zelf. Ook op het niveau van de organisatie hecht PSW waarde aan participatie van cliënten en ouders/verwanten. • de cliënt in zijn/haar sociale omgeving Ieder mens heeft behoefte aan een veilige, sociale omgeving met familie, vrienden en kennissen. PSW heeft aandacht voor het stimuleren en in stand houden van het netwerk van de cliënten. • mogelijkheden, talenten en vaardigheden Ieder kind en iedere volwassene heeft mogelijkheden en talenten. Zorg en ondersteuning van PSW zijn gericht op het ontwikkelen, benutten of in stand houden van talenten en vaardigheden. • professionele en betrouwbare organisatie PSW wil een professionele en slagvaardige, maar ook een toegankelijke en betrouwbare organisatie zijn.We doen wat we beloven, we zijn eerlijk en open in onze communicatie en ons beleid is transparant. Van onze medewerkers vragen wij deskundigheid en betrokkenheid.

D e Ta a k a l s w e r k g e v e r

PSW (Stichting Pedagogisch Sociaal Werk Midden-Limburg) biedt zorg en ondersteuning aan kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap bij wonen, dagbesteding/werken en vrije tijd. De kwaliteit van zorg en ondersteuning wordt voor een belangrijk deel bepaald door onze medewerkers. Hun professionaliteit, inzet en betrokkenheid maken het verschil.

21

S i g n a l e re n d , a d v i s e re n d , c o ö r d i n e re n d e n i n f o r m e re n d

Anneke Schoonbrood, AVG (arts verstandelijk gehandicapten) bij PSW

Belangrijke uitgangspunten zijn • de Taak PSW heeft een zorgvisie vastgelegd: de Taak. De Taak betekent meer dan mooie woorden op papier. “De taak” wordt concreet vertaald naar de praktijk van het dagelijks werk en vormt het uitgangspunt bij alles wat medewerkers doen. • individuele benadering Alle medewerkers zijn van wezenlijk belang; ieders bijdrage telt. Door goede individuele werkbegeleiding en intervisie wil PSW stimuleren dat medewerkers hun werk naar behoren kunnen doen, plezier hebben in hun werk en zich maximaal kunnen blijven ontplooien. • deskundigheid en inzet Onze medewerkers zijn deskundig en worden in staat gesteld om de deskundigheid in stand te houden en verder uit te bouwen. PSW vraagt van de medewerkers een grote inzet. • betrokkenheid PSW biedt de kinderen en volwassen cliënten zorg en ondersteuning bij hun eigen leven. PSW verwacht van de medewerkers dat zij betrokken zijn en open staan voor de eigen inbreng en keuzes van de cliënten. Zij kunnen goed luisteren of anderszins communiceren en geven hem of haar persoonlijke aandacht. Kortom: medewerkers moeten “er zijn” voor het individuele kind of de individuele cliënt. • positieve bedrijfscultuur Medewerkers functioneren beter in een positieve, veilige werksfeer. PSW besteedt aandacht aan goede werkomstandigheden en een positieve werksfeer en betrekt medewerkers bij de ontwikkelingen binnen PSW. PSW verlangt van de medewerkers een houding van respect en een actieve, positieve instelling, tegenover de cliënten en tegenover elkaar.

B ro c h u re B e h e e r c l i ë n t e n g e l d e n PSW heeft een brochure Beheer Cliëntengelden. In de brochure is beschreven hoe PSW het geld van cliënten beheert ofwel hoe PSW toeziet op het gebruik door de cliënten zelf. De cliënten zijn ingedeeld in vier niveaus van zelfredzaamheid op financieel gebied.Voor elk niveau staat beschreven hoe de zaken geregeld zijn. U kunt de brochure bestellen bij: Centraal Bureau PSW, telefoon 0475 474400 of via [email protected].

Arts verstandelijk gehandicapten (AVG) is een relatief jong specialisme in de geneeskunde. Het specialisme is in het leven geroepen vanuit de behoefte aan speciale artsen die deskundig zijn op het gebied van de gezondheid van mensen met een verstandelijke handicap. Anneke Schoonbrood werkt als AVG bij PSW (16 uur per week) en bij Pepijn en Paulus. Daarnaast is ze betrokken bij de opleiding van basisartsen tot AVG aan het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam. Haar rol bij PSW is in de volwassenenzorg met name signalerend, adviserend, coördinerend en informerend; in de kinder- en jeugdzorg heeft ze daarnaast de rol van jeugd/schoolarts. Wat kunnen ouders van haar verwachten?

Van oudsher werken met name in de intramurale instellingen artsen die gespecialiseerd zijn op het gebied van de gezondheid van kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap. Door de vermaatschappelijking van de gehandicaptenzorg ontstond ook behoefte aan gespecialiseerde kennis en artsen buiten de instellingen. Cliënten gingen steeds vaker wonen en werken in kleine voorzieningen in de samenleving. Bij gezondheidsproblemen zijn zij aangewezen op de huisarts of een andere reguliere hulpverlener of zorginstelling. Verstandelijk gehandicapten vormen echter een doelgroep met een specifieke medische problematiek. Er ontstond behoefte aan bundeling en spreiding van de medische kennis en ervaring op het gebied van deze doelgroep. In de jaren ’80 werden de eerste applicatiecursussen aangeboden aan artsen. In 1997 werd een officiële registratie als AVG ingevoerd, op basis van aantoonbare ervaring in de gehandicaptenzorg. In 2000 ging de eerste academische opleiding van start in het Erasmus Medisch Centrum, het universiteitsziekenhuis van Rotterdam. De opleiding is een vervolg op de opleiding tot basisarts en duurt 3 jaar. De artsen in opleiding worden een groot deel van de tijd ingezet in instellingen. Eén dag per week volgen ze onderwijs aan de universiteit. Per jaar heeft Rotterdam 12 opleidingsplaatsen. Anneke Schoonbrood is als supervisor betrokken bij de opleiding.

blematiek? Anneke Schoonbrood: ‘In de eerste plaats vanwege de communicatie. Veel verstandelijk gehandicapten kunnen hun klacht niet of niet goed verwoorden, waardoor een betrouwbare anamnese (redactie: vaststellen klachtenpatroon) moeilijker is dan bij andere patiënten. Je bent altijd afhankelijk van anderen, zoals ouders en begeleiders, voor het verkrijgen van informatie en een goed beeld.’ Een tweede aspect is de grotere co-morbiditeit (redactie: veelvuldigheid van ziekten die samenhangen). Verstandelijk gehandicapten hebben meer ziektes dan gemiddeld. Anneke Schoonbrood: ‘Bij hen is er vaak sprake van gecombineerde aandoeningen, die samen kunnen hangen met de oorzaak van de handicap. Mensen met het Down syndroom bijvoorbeeld hebben vaker dan anderen een hart- of schildklieraandoening, visus- en gehoorproblemen en vroege dementie. Daar is echt sprake van specifieke gezamenlijke problematiek en behandeling en als behandelend arts hoor je daarover specifieke kennis te hebben.’

Verschillende taken De AVG heeft verschillende taak- en werkgebieden, deels afhankelijk van de plaats waar hij/zij werkt. In een intramurale instelling functioneert de AVG als een gewone arts met specifieke kennis. Hij/zij houdt spreekuur, stelt diagnoses, behandelt of verwijst. Bij orgaSamenhang nisaties als PSW met kleinschalige centra heeft Waardoor vormen verstandelijk gehandicap- de AVG een wat andere rol: signalerend, adviten een groep met specifieke medische pro- serend, coördinerend en informerend. De AVG

onderzoekt gericht individuele cliënten of screent een groep, bijvoorbeeld op visus en gehoor, stemt af met andere hulpverleners, schetst het totale plaatje en verwijst waar nodig door naar andere hulpverleners. Belangrijk in dat verband is ook de scholing van huisartsen, waarbij veel AVG’s betrokken zijn. Anneke Schoonbrood: ‘Mensen die bij hun ouders thuis, in een kleine woonvoorziening of zelfstandig wonen, gaan naar de gewone huisarts. Door goede (bij)scholing kan deze beroepsgroep veel beter zorg bieden aan verstandelijk gehandicapte patiënten en hun ouders en begeleiders.’ AVG-artsen binnen en buiten de intramurale instellingen zijn betrokken bij een “protocollisering” van het vakgebied. Anneke Schoonbrood: ‘We zijn bijvoorbeeld bezig met de inventarisering en beschrijving van alle aandoeningen die bij één syndroom horen. Daardoor wordt de kennis over de aandoeningen en de behandelingen gebundeld en beter toegankelijk voor artsen die zelf niet veel ervaring hebben met patiënten met een verstandelijke handicap.’ Ten slotte vervult de AVG soms de rol van belangenbehartiger. Anneke Schoonbrood geeft een voorbeeld uit haar eigen ervaring: ‘Ik kreeg een keer te maken met de ouders van een verstandelijk gehandicapt kind dat een ernstige vorm van kanker had. De specialist in het ziekenhuis had de ouders verteld dat er niks aan te doen was. Ik was verbaasd en heb de ouders gevraagd of ik de specialist mocht

22

bellen. Uit het gesprek met de specialist bleek dat hij uit onwetendheid de afweging had gemaakt dat het kind de operatie en de chemotherapie die erop zou volgen, niet aan zou kunnen en kans op genezing daarom heel klein was. Ik heb hem gevraagd of hij wel zou opereren als het om zijn eigen kind ging. Uiteindelijk is het kind wel geopereerd. Die dingen gebeuren echt en hebben bijna altijd te maken met gebrek aan kennis!’

nodig verwijst Anneke Schoonbrood de cliënten door naar een behandelend arts of een medisch centrum. Met vaste regelmaat worden bij PSW screeningsonderzoeken uitgevoerd, op het gebied van visus en gehoor. Het visusonderzoek doet Anneke Schoonbrood zelf. ‘Eén voor één onderzoek ik de cliënten die daaraan mee willen werken, om te kijken of hun gezichtsvermogen achteruit is gegaan en of we daar iets aan kunnen doen.’ Het gehooronderzoek Vertalen wordt uitgevoerd door de logopedisten, maar In de volwassenenzorg van PSW is Anneke van te voren onderzoekt de AVG alle cliënten Schoonbrood betrokken bij elke eerste bege- die meedoen op propjes in de oren. leidingsplanbespreking. Ze doet geen onderzoek, maar bewaakt of alle noodzakelijke Ontwikkeling volgen informatie aanwezig en duidelijk is en er bij In de Kinder- en jeugdzorg van PSW is de taak de begeleiding genoeg kennis is over en aan- van de AVG wat uitgebreider. In de kinderdagdacht voor eventuele klachten of aandoenin- centra vervult zij de rol van jeugd/schoolarts, gen. Anneke Schoonbrood: ‘Het “vertalen” om de lichamelijke ontwikkeling van de kinvan medische zaken naar de groepsleiding is deren te volgen. Daarvoor doet zij bij alle kineen belangrijk onderdeel van mijn werk. Als deren één keer per jaar een controle, vergelijkiemand diabetes heeft of een beperkt baar met wat de jeugdarts in het consultatiegezichtsvermogen, heeft dat gevolgen voor de bureau of op school doet. Vroeger kwam de begeleiding van de cliënt of de inrichting van jeugdarts van de GGD ook in de KDC’s, maar de ruimte. Alleen als er sprake is van echte PSW heeft ervoor gekozen om in plaats daarmedische problematiek, blijf ik betrokken bij van een AVG in te zetten. ‘Daar zijn goede de begeleidingsplanbesprekingen. Als er spra- argumenten voor. Bij de kinderen van het ke is van ernstige psychische of gedragspro- KDC komen vaker dan gemiddeld specifieke blematiek, stemmen we per individuele cliënt problemen voor, zoals epilepsie, gedragsproaf of mijn aanwezigheid nodig is of niet.’ Zo blemen en slaapproblemen. Een AVG heeft

daarover meer deskundigheid dan een jeugdarts en het is belangrijk om problemen vroegtijdig te signaleren en te behandelen. De ontwikkeling van kinderen gaat snel en je moet dus ook snel ingrijpen, als dat nodig is.’ In de KDC’s is de AVG aanwezig bij alle begeleidingsplanbesprekingen, als de ouders dat tenminste willen. En ten slotte heeft ze ‘een klein stukje behandeltaak’, zoals ze het zelf uitdrukt. Kleine kinderen met een specifieke problematiek, bijvoorbeeld slaapproblematiek, behandel ik af en toe zelf, omdat ik daarmee veel ervaring heb. Maar meestal geef ik advies aan de huisarts, zodat hij/zij de behandeling kan overnemen.’ Overleggen De AVG bij PSW heeft maar een beperkt aantal uren per week beschikbaar, 16 in totaal. Dat betekent dat ze in principe geen tijd heeft om buiten de begeleidingsplanbesprekingen om rechtstreeks te overleggen met ouders of zelf te behandelen. ‘Ouders communiceren in principe met de persoonlijk begeleider of de teamleider. Alleen als er vragen zijn en blijven waarop deze mensen geen goed antwoord kunnen geven, ben ik daarvoor beschikbaar. De persoonlijk begeleider zal dan een tussentijds gesprek plannen of telefonisch contact leggen.’

Samenwerking PSW wil graag samenwerken met partners binnen en buiten de zorg. Het motto van PSW is: samen doen in plaats van samengaan. Binnen de gehandicaptensector werkt PSW samen met Stichting Koraalgroep (automatisering, Soos voor ouderen), Stichting Daelzicht (Soos voor Ouderen; verkoop producten ateliers), Stichting Dichterbij (Commissie Ethiek) en Stichting Pepijn en Paulus (opleidingen). Onlangs zijn twee nieuwe samenwerkingsinitiatieven van start gegaan. Intentieverklaring PSW, Dichterbij en Pepijn en Paulus In maart 2007 hebben PSW, Dichterbij (ontstaan uit een fusie tussen de Wendel en Vizier) en Pepijn en Paulus (ontstaan uit een fusie tussen Pepijn en de Paulusstichting) een intentieverklaring getekend inzake samenwerking. De samenwerking heeft als doel: • kennis uitwisselen ten aanzien van de inhoud en methoden van ondersteuning voor cliënten alsmede het bevorderen van onderzoek daarnaar; • nagaan of gezamenlijk taken kunnen worden uitgevoerd met het oog op een doelmatige en efficiënte bedrijfsvoering; • op onderdelen en indien gewenst gezamenlijk stelling nemen en belangen behartigen in het maatschappelijk en politiek krachtenveld. De partijen staan open voor deelname van andere partijen aan deze vorm van samenwerking. Samenwerking PSW, Radar en Daelzicht Eind 2006 is PSW benaderd voor een samenwerking met Daelzicht en Radar. Deze samenwerking heeft wat betreft PSW betrekking op: • arbeidsintegratie: hoe kunnen de organisaties elkaar op dit gebied versterken; kan er een gezamenlijk expertisecentrum worden opgezet? • ondernemen vanuit de activiteitencentra: hoe te komen tot kwalitatief betere producten en hoe te zorgen voor meer afzetmogelijkheden? Over de invulling van deze samenwerking worden momenteel gesprekken gevoerd tussen de drie organisaties.

23

PSW in ‘t groen Stand van zaken groenprojecten

Cliënten van de Dagbesteding van PSW werken steeds vaker buiten de muren van het activiteitencentrum. Behalve industriële en administratieve werkzaamheden en werken in de zorg, is werken/dagbesteding in de groene sector bij veel cliënten favoriet. PSW heeft verschillende buitenprojecten en begeleid werkenplekken en breidt de “activiteiten in het groen” de komende jaren verder uit. De komende nummers zal PSW Info hieraan aandacht besteden. Nieuwste loot aan de groene stam van PSW is Groencentrum Nederweert, een kwekerij/tuincentrum van de familie Pustjens. Voorlopig gaat de mobiele buitenploeg van Activiteitencentrum (AC) Maasbracht er twee dagen per week naar toe om daar groepsgewijs te werken. Vaste begeleider is Wiel Hoedemakers. Daarnaast heeft de kwekerij één individueel begeleid werkenplek. Op termijn gaat er een nieuw te vormen groep naar de kwekerij, in het kader van groepsbegeleid werken. Aan de rand van Nederweert ligt Groencentrum Nederweert. Het bedrijf is 25 jaar geleden opgericht door de huidige eigenaar Jo Pustjens en zijn vrouw. De eerste jaren was het een parttime bedrijf. Jo Pustjens bleef daarnaast werken bij de plantsoenendienst van de gemeente Weert. Het bedrijf groeide langzaam maar zeker en acht jaar na de start ging Jo Pustjens er fulltime werken, tot op de dag van vandaag. Het bedrijf heeft verschillende gedeeltes: een grote kas met daarin de vaste planten en in het voorjaar de éénjarige planten; een tunnel (grote bogen met daar overheen plastic) waar coniferen en ook andere vaste planten staan; en, aan het uiteinde van het perceel, een groot open terrein waar ’s zomers de wat grotere coniferen staan. Bij de entree van het terrein staat een houten optrek waar de klanten producten kunnen kopen en afrekenen en een schuur, waar planten omgepot worden en dergelijke. De cliënten van PSW werken met name in de tunnel en, bij mooi weer, in het open terrein. De eerste kennismaking tussen Pustjens en PSW kwam tot stand door een jobcoach van Bureau Begeleid Werken. Hij liep bij het bedrijf binnen met de vraag of er plaats was voor een cliënt. Jo Pustjens zei meteen ja.‘Ik had wel eens samengewerkt met mensen van de Risse (sociale werkvoorziening in Weert), die gedetacheerd waren bij de plantsoenendienst. Maar veel ervaring met deze mensen had ik niet. Het is erg meegevallen met Huub (Stals, cliënt individueel begeleid werken). Ik was tevoren goed ingelicht over wat hij voor iemand was. En hij is altijd begeleid vanuit Maasbracht.’ De mobiele buitenploeg van Maasbracht kwam een keer kijken naar het werk van Huub Stals bij Groencentrum Nederweert. Al snel werd duidelijk dat iedereen daar wel wilde werken. Tegelijkertijd bleek dat Jo Pustjens, zeker in de drukke tijd van het seizoen, best wat extra hulp kon gebruiken. Wiel Hoedemakers: ‘We werken er nu twee dagen per week. We rijden coniferen uit de tunnel naar het buitenterrein en ’s winters weer terug. We potten coniferen en andere planten om in de schuur; we wieden onkruid in de tunnel. Eén van onze cliënten helpt vaak in de kas, bijvoorbeeld als er labels gezet moeten worden in de potten van een grote partij planten. En laatst heeft een andere cliënt de vloer van de kas helemaal schoongespoten, ontdaan van de groene laag die er in de winter was ontstaan. Er is hier eigenlijk altijd wel werk te doen voor ons.’ Jo Pustjens: ‘Op een gegeven moment heb ik zelfs extra werk binnengehaald voor hen, voor de periodes dat het wat minder druk is: het sorte-

ren van onderstammen van wilde fruitboompjes. We krijgen die binnen in bosjes. Zij halen ze uit elkaar en sorteren ze op dikte en lengte. Dat is echt werk voor deze mensen. Daarna worden ze elders opgekweekt.’ De cliënten van PSW werken het grootste deel van de tijd aan de rand van het bedrijf. Jo Pustjens: ‘Dat geeft rust en daar hebben ze behoefte aan. Maar ze kunnen ook naar voren komen, om planten te brengen of te vegen, dat soort dingen. Er zijn er zeker bij die het leuk vinden om tussen de mensen te zijn. Ik vind het fijn dat ze er bij horen. Als Wiel (Hoedemakers) erbij is, heb ik er geen omkijken naar. Ik heb zelfs het idee dat ze veel meer zouden kunnen dan ze nu doen.Van de klanten heb ik nog nooit negatieve reacties gehad.Wel af en toe positieve, meestal van mensen die zelf een buur of een neef hebben met een handicap.’ De cliënten hebben het erg naar hun zin bij Pustjens. Een cliënt laat zien hoe hij de coniferen buiten neerzet, nadat ze op een handkar vanuit de tunnel naar buiten zijn gereden. Hij zet de potten keurig naast elkaar langs een metalen frame. De afstand tussen de coniferen meet hij af met een lege pot als maat. Dan bindt hij de conifeer zorgvuldig aan het frame vast met een speciaal riempje, tegen het omwaaien. Als laatste handeling leidt hij een slangetje van het bewateringssysteem de pot in. Aan het einde van de rondleiding laten twee cliënten de paarden zien: twee prachtige, zwarte Friese raspaarden, de hobby van Jo Pustjens.Twee cliënten helpen de paarden verzorgen als ze in het bedrijf zijn: de stallen uitmesten, de paarden borstelen en voer geven. Wiel Hoedemakers: ‘Ik heb nog nooit meegemaakt dat een van de cliënten geen zin had om hier naar toe te gaan. Ze zijn hier welkom en ze werken hard.’

PSW: werken in ‘t groen Groepsbegeleid werken • Buitenploeg Roermond • Buitenploeg Weert • Mobiele buitenploeg Maasbracht • Tuinactiviteit AC Maasbracht • Dagbestedingsplaatsen Zorgboerderijen Asselterhof (Asselt), Steegherhof (Leveroy) en ’t Raaykeshof (Paarlo) • Intratuin, Roermond • Kwekerij Pustjens, Nederweert Individueel begeleid werken • Buitenwerk basisscholen de Tweesprong en ’t Breerke, Maasbracht • Plantsoenendienst Gemeente Roermond • Huifkarhoeve, Etsberg • Intratuin, Roermond • ’t Kwekerieke, Linne • Manege Kraanhoeve, Weert • Manege Stal oppe Stiene, Stramproy • Kwekerij Pustjens, Nederweert

24

25

P ro j e c t e n w o n e n Stand van zaken

WBC Heythuysen • In de Vlasstraat in Heythuysen wordt door WSR (Woningstichting Roermond) gebouwd voor 21 cliënten (3 x 7). Naar verwachting zullen de woningen medio 2008 opgeleverd worden. • WSR gaat op de locatie Magdalenastraat (hoofdlocatie) bouwen voor 21 cliënten (3 x 7). Naar verwachting zullen de woningen medio 2008 opgeleverd worden. De bewoners zullen tijdelijk verhuizen naar het voormalige klooster Bethanië in Horn (dat is verbouwd voor een woonfunctie en voldoet aan de eisen die PSW voor de cliënten stelt). • Wonen Zuid gaat in de huidige locatie Luytersteegstraat, na de verhuizing van de huidige bewoners, vier éénpersoonsappartementen bouwen. Naar verwachting zullen de woningen in de tweede helft van 2008 opgeleverd worden. • Er zijn concrete plannen om het Trefcentrum Heythuysen bouwkundig te optimaliseren: meer ruimte voor het internetcafé, betere sanitaire voorzieningen en een afgescheiden rookruimte. Of het plan doorgaat, hangt af van de uitkomsten van een haalbaarheidsonderzoek. WBC Nederweert • De appartementen (11x1 en 1x2) in de oude Lambertusschool, gebouwd door Woningvereniging Nederweert, zijn eind 2006 opgeleverd en de bewoners zijn in hun woningen getrokken (zie elders in dit nummer). Het trefcentrum in het gebouw is in mei 2007 in gebruik genomen. • Woningvereniging Nederweert gaat op de locatie Geenestraat (hoofdlocatie) bouwen voor 28 cliënten (4 x 7). Naar verwachting zullen de woningen medio 2008 opgeleverd worden. De bewoners zullen eveneens tijdelijk verhuizen naar het voormalige klooster Bethanië in Horn (dat is verbouwd voor een woonfunctie en voldoet aan de eisen die PSW voor de cliënten stelt). WBC Roermond • WSR bouwt in Roermond, aan de Lindelaan, een zorgcomplex van zes verdiepingen. Het gebouw wordt door een loopbrug verbonden met ouderencentrum Roncalli. PSW gaat twee verdiepingen huren, waar in totaal 21 cliënten (waarvan 7 senioren) gaan

wonen. Naar verwachting zal het complex medio 2007 opgeleverd worden. • Onlangs is in principe besloten tot een nieuw woonproject aan de Spoorlaan Noord in Roermond voor 21 (3 x 7) cliënten, met name van de wachtlijst. Als het project doorgaat, begint WSR naar verwachting nog dit jaar met de bouw, waarna het gebouw in 2008 zal worden opgeleverd. WBC Weert • WSR gaat op het oude “WML terrein”, nabij de nieuwbouw van Activiteitencentrum ’t Zonnehuis, bouwen voor 28 cliënten (4 x 7). Naar verwachting zullen de woningen eind 2007/begin 2008 opgeleverd worden. • Stichting Wonen Weert gaat in de Looimolenstraat 15 appartementen en een trefcentrum bouwen. Naar verwachting zal het complex eind 2007/begin 2008 opgeleverd worden. • WSR gaat op de locatie Coenraad Abelstraat (hoofdlocatie) bouwen voor 28 cliënten (4 x 7). Naar verwachting zullen de woningen medio 2008 opgeleverd worden. Gedurende de bouw zal het woonbegeleidingscentrum uitwijken naar een tijdelijke locatie, zeer waarschijnlijk een voormalig schoolgebouw in Weert. Wonen kinderen • PSW gaat een tweede logeerhuis opzetten in Horn, in een paviljoen op het terrein van Rubicon, in de directe omgeving van het eerste kinderlogeerhuis en de kinderwoonvoorziening. Het nieuwe logeerhuis gaat weekendlogeren aanbieden voor 6 à 7 kinderen. De komende maanden worden in het paviljoen bouwkundige aanpassingen gedaan. Naar verwachting zal het tweede kinderlogeerhuis na de zomer worden geopend. • In Maasbracht worden 3 geschakelde woningen gebouwd: 2 woningen voor 14 kinderen (2x7) en een logeerhuis met 8 logeerplaatsen voor kinderen. Naar verwachting zullen de woningen najaar 2008 worden opgeleverd. • Het perceel in Maasbracht biedt de mogelijkheid tot een vierde woonlocatie in de toekomst.

Stand van zaken

Informatie over stand van zaken bouwprojecten

Dagbesteding Kinder- en jeugdzorg • Nieuw te bouwen orthopedagogisch kinderdienstencentrum in Maasbracht. Daarin worden opgenomen: KDC ’t Brombemke, KDC de Heisterkes en de Waaier, ambulante afdeling. Naar verwachting zal het gebouw eind 2008 worden opgeleverd (zie ook elders in dit nummer).

PSW heeft verschillende bouwprojecten in de regio, zowel voor wonen, dagbesteding volwassenen en Kinder- en jeugdzorg. In PSW Info wordt regelmatig verslag gedaan van de stand van zaken van de verschillende projecten. In de praktijk blijkt echter dat mensen actuele vragen hebben over specifieke projecten. PSW heeft nu een mailbox geopend waar mensen hun vragen kunnen stellen. Het antwoord wordt gegeven door de betreffende clustermanager of de maatschappelijk werker van PSW, ook weer via de mail. Als blijkt dat de vraag niet goed per mail te beantwoorden is, zal de clustermanager of maatschappelijk werker telefonisch contact opnemen met de vragensteller. Mocht blijken dat over een bepaald project veel vragen gesteld worden, dan kan daarop in PSW Info of op de website in algemene zin worden ingegaan.

P ro j e c t e n d a g b e s t e d i n g

Dagbesteding Weert • Nieuwbouw activiteitencentrum op WML terrein, nabij AC ’t Zonnehuis. Naar verwachting zal het gebouw najaar 2008 worden opgeleverd.

Het mailadres is: [email protected]

26

Afscheid na 14 jaar werkbegeleiding Diny van het Erve

‘Externe werkbegeleiding heeft een meerwaarde. Ik heb nooit een formele binding gehad met de organisatie. Daardoor durven medewerkers open te zijn.’ Diny van het Erve heeft 14 jaar lang werkbegeleiding gegeven aan medewerkers van PSW. Onlangs heeft ze aangegeven dat ze wil stoppen met dat werk. ‘Ik vind het wel jammer, want ik voel me verbonden met PSW.’

In 1990 was Diny van het Erve directielid met de portefeuille interne organisatie van een HBO instelling in Nijmegen. Er kwam een grote fusie-operatie aan. ‘Zaken zouden heel anders geregeld worden en ik zou binnen die nieuwe organisatie een andere functie krijgen. Een functie waarbinnen ik me niet echt “senang” voelde. Ik had de jaren ervoor ontzettend hard gewerkt. Er was een afvloeïngsregeling opgezet, om te stimuleren dat de oudere medewerkers plaats zouden maken voor de jongeren. Daar heb ik gebruik van gemaakt.’ Ontrafelen Diny van het Erve is rond die tijd voor zichzelf gestart, met een zelfstandig bureau voor werkbegeleiding. Ze werkte voor verschillende opdrachtgevers en het bureau groeide gestaag, ‘met name via mond-op-mond reclame’. In 1993 kreeg ze de eerste opdracht van PSW. Ze werd ingezet bij Activiteitencentrum Pappelhof, om de leidinggevenden te coachen bij het doorvoeren van een aantal noodzakelijke veranderingen, ‘met name op het gebied van de communicatiestructuur en een duidelijker verdeling van taken en verantwoordelijkheden.’ Na die eerste opdracht werd Diny van het Erve steeds vaker ingezet.‘Beleidslijn van Lou Ritzen was om nieuw aangestelde leidinggevenden een introductietraject aan te bieden. Onderdeel daarvan was een reeks van drie tot vijf gesprekken met mij, om dat traject te ondersteunen. Daarnaast werd ik ingeschakeld bij samenwerkingsproblemen binnen teams. Mijn taak was

dan om de situatie te ontrafelen, zaken weer op Luxe het spoor te zetten en de onderlinge commu- Aanvankelijk vonden medewerkers het niet altijd makkelijk om gebruik te maken van de werkbegenicatie te helpen verbeteren.’ leiding van Diny van het Erve. Slechts een enkeling Grenzen wilde daar bovendien openlijk voor uitkomen. Hoofdtaak van Diny van het Erve werd steeds Maar dat “ik moet naar Diny effect” werd in de meer het coachen van individuele medewerkers. loop der jaren steeds minder. ‘Medewerkers ervaDaarbij kon het om heel uiteenlopende situaties ren het nu gelukkig meestal als een luxe, dat ze de gaan, waardoor medewerkers dreigden vast te mogelijkheid geboden krijgen om gecoached te lopen. ‘Ik ben ingezet bij wat oudere medewer- worden als het even niet loopt zoals de bedoeling kers, vaak heel gemotiveerde en geëngageerde is. Door goede werkbegeleiding ga je in je werk én mensen, die bijvoorbeeld moeite hadden om in je persoonlijk leven vaak beter functioneren.’ mee te gaan in de noodzakelijke vernieuwingen Voorwaarde voor het coachen van medewerkers is en vasthielden aan oude structuren. Mijn altijd geweest: de problematiek moet rechtstreeks opdracht was om hen weer opnieuw te motive- gerelateerd zijn aan het werk. ‘Als er sprake is van ren en zich veilig te laten voelen, en hen op die complexe psychische problematiek, verwijs ik manier mee te krijgen in de veranderingen.’ door. Dat ligt buiten mijn competentie.’ Een andere, veel voorkomende opdracht had betrekking op het verantwoordelijkheidsgevoel Engagement van medewerkers. ‘De populatie van PSW is in Gaandeweg is Diny van het Erve steeds meer voor de loop der jaren veel zwaarder geworden. Er PSW gaan werken en minder voor andere organizijn meer “moeilijke” cliënten gekomen. saties.‘Dat heeft enerzijds te maken met dat ik wat Medewerkers voelen zich verantwoordelijk ouder werd en me niet steeds opnieuw wilde voor “hun” cliënten. Dat gevoel van verant- inleven in weer een nieuwe organisatie. Bij PSW woordelijkheid kan heel ver gaan; zo ver dat ben ik er voor mijn gevoel een beetje bij gaan een medewerker tegen de grens van een burn horen, ook al had ik geen formele binding. Ik out aan kan komen te zitten. Ik kan er dan op ervaar engagement als het om PSW gaat. De orgawijzen dat er grenzen zijn aan de eigen verant- nisatie is al die jaren in ontwikkeling gebleven; er woordelijkheid; dat het wél werkbaar moet wordt steeds uitgegaan van de cliënten én er is blijven. Het is een goed beleid van PSW om in structurele aandacht voor de medewerkers.’ te grijpen zodra er signalen zijn dat iemand het Onlangs heeft Diny van het Erve aangegeven te niet goed meer aankan; om iemand er even gaan stoppen. Lopende trajecten maakt ze nog af. tussenuit te halen, als dat nodig is. Al is mijn ‘Ik word binnenkort zeventig! Wat ook meespeelt, insteek altijd geweest om mensen zo snel is dat Lou Ritzen (directeur) weggaat. Met de mogelijk weer aan het werk te krijgen.’ komst van de nieuwe directeur zal niet alles verNaast werkbegeleiding heeft Diny van het Erve anderen, maar toch zullen bepaalde zaken anders ook af en toe gevraagd en ongevraagd advies gaan lopen. Dat is ook goed! Maar voor mij pergegeven aan de leidinggevenden en directie. soonlijk is dit een goed moment om afscheid te Belangrijk voor haar is duidelijkheid over ver- nemen. Ik heb met veel plezier gewerkt voor PSW. deling van taken en verantwoordelijkheden. In dit werk moet je “een klik” zien te maken met ‘Als die zaken niet duidelijk zijn georganiseerd, personen. Dat is bijna altijd gelukt! Het is dankkunnen mensen zich veel te verantwoordelijk baar werk geweest. Ik heb veel mensen zien gaan voelen of juist niet meer. Dat heb ik af en opbloeien en opnieuw plezier zien krijgen in hun toe wel aangegeven, als ik dat nodig vond.’ werk. Dat gevoel wil ik vasthouden.’

27

Va k a n t i e g ro e p Wo n e n F e e s t a v o n d Vrijdagavond 30 maart vond een feestavond voor cliënten van de vakantiewerkgroep van PSW plaats in de Baexheimerhof in Baexem. Het was een denderend feest. Hoogtepunt was de wedstrijd om wie de beste X factor bezat. Het ene nummer na het andere werd opgevoerd; sommige live gezongen, andere play back uitgevoerd. Een jury bestaande uit: Lou Ritzen (directeur PSW, voorzitter jury), Annie Gubbels, cliënt Woonbegeleidingscentrum Nederweert, Mo Hamie, voorzitter Stichting Happy Life, Sjors Oonk, Stichting Happy Life, en Els van Gils, medewerker communicatie PSW, bekeek alle optredens aandachtig en voorzag elke artiest en elke groep van commentaar. De rest van de avond werd er gedanst, gepraat, gelachen en lekker gegeten en gedronken.

28

Gedichtenbundel en expositie “Als een boom” Samenwerking dichter Jos van Buel en kunstenaars Biest 24

29

Onlangs is de dichtbundel “Als een boom” verschenen. De dichtbundel heeft als thema rouwverwerking. In de bundel staan 59 gedichten van amateurdichter Jos van Buel. Daarnaast staan in de bundel 25 kunstwerken afgebeeld van schilders van Atelier Biest 24 in Weert. Ter gelegenheid van de publicatie van de bundel is een expositie georganiseerd in april en mei in Centrum de Kapel in Roermond. Nu zijn project “Als een boom” is afgerond, blijft Jos van Buel één dagdeel per week werken als vrijwilliger in Atelier Biest 24, ‘zolang ik hier niemand in de weg loop.’

Jos van Buel (geboren 1950) is als docent verbonden aan de Gilde opleidingen in Roermond en is daarnaast als vrijwilliger actief op verschillende terreinen. Vier jaar geleden overleed zijn vrouw, na een ziekteproces van twee jaar. Tijdens haar ziekteperiode en na haar overlijden heeft Jos van Buel veel nagedacht. Zijn gedachten heeft hij verwoord in gedichten die allemaal betrekking hebben op gebeurtenissen waarbij verlies en rouw een rol spelen.‘Een deel van de gedichten heb ik ’s nachts geschreven, terwijl ik naast haar bed zat. Andere heb ik later geschreven, toen ze niet meer leefde. De gedichten gaan niet alleen over mijzelf en mijn vrouw, maar ook over andere mensen die te maken hebben met afscheid en verlies.’ Ongekunsteld Het resultaat was meer dan 100 gedichten. Het idee ontstond om de gedichten als het ware creatief te vertalen in kunstwerken. Jos van Buel: ‘Gedichten en schilderijen vormen een mooie combinatie. Maar ik wilde wel persé schilderijen die echt, ongekunsteld zijn. Ik dacht meteen aan de doelgroep verstandelijk gehandicapten. Deze mensen schilderen vanuit hun eigen hart en gevoelens, net zoals mijn gedichten zijn ontstaan.’ Jos van Buel heeft contact gezocht met Atelier Biest 24 in Weert. Begeleider Vicky Vinken was niet meteen razend enthousiast. ‘Ik vroeg me af of het onderwerp rouwverwerking niet te dicht bij hun eigen emoties zou komen; en hoe we zaken als verlies en dood positief zouden kunnen brengen. We hebben afgesproken dat we het gewoon zouden proberen en het project zouden stoppen als bleek dat het voor de cliënten te zwaar werd.’ Speciale sfeer In totaal 15 kunstenaars hebben meegewerkt aan het project. Jos van Buel heeft gedurende anderhalf jaar één dagdeel per week in het atelier met de schilders gewerkt. Het project is een groot succes geworden, met een duidelijke meerwaarde voor de gedichtenbundel van Jos Buel én voor de cliënten van Biest 24. Vicky Vinken: ‘Het klikte gelijk met Jos. Hij heeft één op één met de cliënten gewerkt. Hij heeft de gedichten voorgelezen of samen met hen gelezen en veel met hen gepraat. Na verloop van tijd begonnen de cliënten ook zelf te praten over hun ervaringen en gevoelens, met ons en ook met elkaar. Er heerste tijdens die ochtenden een heel speciale sfeer, af en toe verdrie-

tig, maar meestal heel betrokken, bijna sereen. De cliënten ontstegen het niveau van alleen maar verdriet en tranen.’ Jos van Buel: ‘In het begin was ik eigenlijk alleen bezig met de illustratie van mijn gedichtenbundel. Misschien heel egoïstisch, maar met die insteek kwam ik hier binnen. Gaandeweg ging ik echter het contact met de mensen hier en hun manier van verwerken veel belangrijker vinden. De bundel is nu klaar, maar ik blijf komen als vrijwilliger.Tenminste als ze me willen hebben en ik niemand in de weg loop.’ Steun Het resultaat is een schitterende gedichtenbundel. Jos van Buel gaat actief “de boer op” met de bundel. Ze zijn te koop in de verkooppunten van PSW voor € 17,95 en verschillende uitvaartorganisaties in de regio hebben interesse getoond. Jos van Buel: ‘Samen met pater Karel Weerkamp van de Kapel in ‘t Zand geef ik leiding aan een rouwverwerkingsgroep in Roermond. Ik heb daar en in mijn eigen omgeving gemerkt dat mensen steun kunnen hebben aan de bundel. Daar is het mij om te doen!’ De gedichtenbundel “Als een boom” is te koop in de verschillende verkooppunten van PSW: Atelier Biest 24 Biest 24, 6001 AR Weert Telefoon: 0495 520441 Atelier no 37 Zwartbroekstraat 37, 6041 JL Roermond Telefoon: 0475 334318 Atelier Via Via Suikerdoossingel 59 6051 HN Maasbracht 0475 461551 Daarnaast kunt u de gedichtenbundel bestellen bij: Jos van Buel: telefoon 0475 340995 / 06 46043226 Meer informatie over het project: www.gedichtenreeksjvb.nl

Nicole van Diepen Ondersteuningsfunctionaris participatie Suzanne Peeters heeft haar baan als ondersteuningsfunctionaris cliënten/ouder/verwantenparticipatie opgezegd met ingang van 1 maart 2007. Zij is gaan werken als verpleegkundige bij het Asielzoekerscentrum in Baexem. Suzanne Peeters heeft ook een dienstverband als begeleider bij WBC Heythuysen. Deze functie blijft zij uitvoeren. PSW heeft een nieuwe ondersteuningsfunctionaris aangenomen. Het is Nicole van Diepen. Zij treedt met ingang van 1 mei in dienst van PSW voor 20 uur.

30

Va c a t u re OKI DOKI is de zaterdagclub van Kinder- en jeugdzorg van PSW. Oki Doki biedt twee zaterdagen per maand vrijetijdsbesteding aan kinderen met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap en/of autisme. Zaterdagclub Oki Doki heeft twee doelen: • Kinderen een vrijetijdsbesteding bieden. De nadruk ligt op activiteiten, plezier, gezelligheid en contact met andere kinderen. • Ouders en overige gezinsleden tijdelijk ontlasten. De club wordt georganiseerd in Haelen, in de locatie van Kinderdagcentrum de Heisterkes van PSW. Het team van de zaterdagopvang bestaat uit twee begeleiders en vijf medewerkers. Het team wordt aangestuurd door een teamleider. In de groepen werken daarnaast een aantal vaste, enthousiaste vrijwilligers en één of meer stagiaires.

Zaterdagclub Oki Doki is op zoek naar

3 enthousiaste vrijwilligers M/V op zaterdagen om de week

1 Een vrijwilliger die meehelpt bij een groepje van zes kinderen met een meervoudig complexe handicap. Activiteiten: zwemmen, eten, wandelen, snoezelen en dergelijke.Tijd: van 9.00 tot 16.30 uur. 2 Een vrijwilliger die mee wil helpen in de keuken (activiteiten: drinken klaarmaken vaatwasser inruimen en eten klaarmaken), gecombineerd met een kookactiviteit met een groepje kinderen in de ochtend (bijvoorbeeld wafels bakken, soep maken, cake bakken). Tijd: vanaf 9.00 uur. 3 Een vrijwilliger die mee wil helpen in een groep kinderen met autisme. Activiteiten: buitenactiviteiten, tekenen, knutselen; kan eigenlijk van alles zijn. Tijd: van 9.00 tot 16.30u. Verwachtingen Zaterdagclub Oki Doki is op zoek naar mensen die het leuk vinden om met kinderen met een handicap om te gaan en daar af en toe tijd in willen steken. Oki Doki verwacht van de vrijwilligers een onbesproken gedrag en een houding van respect ten opzichte van de kinderen. Meer informatie/aanmelden Voor meer informatie kunt u op werkdagen terecht bij de teamleider van zaterdagclub Oki Doki, Carin Metsemakers telefoon 0475 591891 Bij haar kunt u zich ook opgeven.

Appartementencomplex en t re f c e n t r u m N e d e r w e e r t

31

Wo o n p ro j e c t L i n d e l a a n H o o g s t e p u n t b e re i k t

Woningvereniging Nederweert heeft in Nederweert een appartementencomplex gebouwd voor cliënten van PSW. In het complex zijn tien éénpersoonsappartementen en één tweepersoonsappartement gevestigd. Daarnaast is in het complex Trefcentrum Nederweert gevestigd. Appartementen en trefcentrum zijn gelegen aan de Schoolstraat in het centrum van Nederweert, in de voormalige basisschool St. Lambertus. Het gebouw heeft aan de buitenzijde de karakteristieke uitstraling van de “oude” school behouden. Aan de binnenkant is het gebouw ingrijpend veranderd en aangepast aan de woonwensen van de bewoners. Het gebouw is op 10 mei 2007 feestelijk geopend en ingezegend, in de aanwezigheid van de bewoners, begeleiders, ouders/verwanten en genodigden.

WSR (Woningstichting Roermond) bouwt in Roermond, aan de Lindelaan, een zorgcomplex van zes verdiepingen. Het gebouw wordt door een loopbrug verbonden met ouderencentrum Roncalli van Stichting Proteion. PSW gaat twee verdiepingen huren, waar in totaal 21 cliënten gaan wonen: zes senioren en 15 andere cliënten. Op 28 februari jongstleden is het hoogste punt van het gebouw bereikt en dat is feestelijk gevierd, in aanwezigheid van onder meer de meeste toekomstige bewoners van PSW en hun familie en begeleiders. Met een grote kraan werd de vlag van WSR omhoog gehesen en geschaard in het rijtje vlaggen van Proteion, Bouwbedrijf Scheepers en natuurlijk PSW.

De twaalf bewoners van het appartementencomplex zijn eind december 2006 verhuisd. Zij krijgen begeleiding bij het wonen vanuit Woonbegeleidingscentrum Nederweert,

In de twee verdiepingen van PSW komen 6 appartementen ten behoeve van senioren. De senioren krijgen bovendien een gezamenlijke woonkamer. Daarnaast komen er 15 appartementen voor andere cliënten van PSW die individueel gaan wonen, met begeleiding bij het wonen die 24 uur per etmaal beschikbaar is. De 15 zijn huidige bewoners van de 3 dependances van Woonbegeleidingscentrum Roermond. Voor hen zijn in totaal twee woonkeukens beschikbaar voor gezamenlijk gebruik.

Trefcentrum Nederweert biedt een laagdrempelige ontmoetingsplaats voor de bewoners van het complex Lambertusschool en ook voor andere mensen in Nederweert en omstreken die begeleiding krijgen vanuit PSW. Atelier Biest 24 gaat in de hal van het appartementencomplex een permanente expositieruimte inrichten. Atelier Biest 24 is een onderdeel van dagbesteding Weert van PSW.

De aanwezige cliënten van PSW konden op 28 februari met hun familieleden alvast een kijkje nemen in de ruwbouw. Naar verwachting kunnen zij in september/ oktober 2007 verhuizen naar hun nieuwe woning.