het openbaar varvoer m a a n d b Ie :i ar» w i j d p a n h e t s t a d s - en s t r e e k v e r « , ' o c r , in n a t b y z o n d i r het g e m e e n t e v e r v o e r b e d r i j f arr.sterdarn
8e jaargang no.8 - augustus 19^5
!
}}gt openbaar vervoer abonnementsprijs *. 5»25 per jaar losse nummers j 0,50
{ J
abonnementsprijs inclusief bijlage ƒ 6,25 P-T jaar
redactie: c.v;n mechelen jr. 1^: jacob van campenstraat 43 amsterdam = oud zuid p.h.kicrs v.suchtelen v.d.haarestraat 3 amsterdam = osdorp
| J j j !
administratie; p.h.kiers van suchtolen van de haarestraat 3 ' •amsterdam = osdorp telefoon 19 36 69
1 1
1
ALLE CORRESPONDENTIE GAARNE RICHTEN AAN HET ADRES VAN SUCHTELEN VAN DE HAARESTRAAT 3 " TE AMSTERDAM-OSDDORP. alle betalingen cp gemeentegiro 0 3131 t.n.v. 'hut openbaar vervoor , van suchtolen v n de haarestraat 3 ' ' te amsterdam - osdorp, het girokantoor der gemeente amsterdam is onder nr. 13500 aangesloten bij de postgirodienst to de haag. 1
INHOUDSOPGAVE 1. 2. 3. 4. 5. 5.
Gemeentevervoerbedrijf Amsterdam Rotterdamse Electrische Tram . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rotterdamse Tramweg Maatschappij Haagse Tramweg Maatschappij Centrale Vervoersdienst Nijmegen Buitenlandse Berichten . . . . . . . . .
7. V/aarom openbaar vervoer in Groot Zoetermeer ? (lil) . . . . . . . 8. Zwerft rans in Amsterdam
blz. 85-88 89-90 .90 91-92 92-93 93-9^ .Bijlage Bijlage
Mededeling In verband met de vacanties en de zeer vele bestellingen zullen de bestelde foto's (serie LA, Amsterdam) tot unze spijt met een kleine vertraging afge leverd worden. MededelingOnze lezers, die met vakantie naar Zwitserland gaan of daar geweest zijn en in dat land wetenswaardigheden voor onze rubriek Buitenlandse Berichten hebben opgedaan, worden verzocht zich in verbinding te stellen met onze med.ewerker de Heer Mr. H.van 't Hoogerhuijs, Kralingse Piaslaan 128, Rotterdam-l6.
<
- 85 De afgelopen maand zijn in diverse Amsterdamse dag bladen artikelen verschenen betreffende een te wij zigen overstaptijd, koppeling, wijziging en instelling a m s t e r d a m van autobuslijnen, verlenging ven lijn 2, zelfbedieningsapparatuur en de informatrices op het C S . Hieronder zullen wij een combinatie opnemen van artikelen uit het Algemeen Handelsblad, Het Vrije Volk en Het Parool. Commentaar hierop hopen wij in een der volgende afleveringen van onze "Bijlage" te geven. g v b
Wijziging overstaptijd. Wie op het ogenblik een Amsterdamse tram of bus binnenstapt, krijgt op zijn kaartje een stempel, waarop de tijd is aangegeven waarop die tram of bus het eindpunt heeft verlaten (afgerond op het eerstvolgende kwartier).Het kaartje geeft dan recht op overstappen binnen drie kwartier vanaf dat tijdstip. Herhaaldelijk komt het voor dat iemand instapt op een punt dat de tram pas ge ruime tijd na het verlaten van het eindpunt bereikt. Daardoor wordt de voor overstappen beschikbare tijd soms aanzienlijk beperkt. Dit druist om to begin nen in tegen het rechtsgevoel van de passagiers, maar bovendien wordt het een steeds onbillijker regeling naarmate de tram- en buslijnen door de stadsuitbrei ding langer worden en naarmate het oponthoud van trams en bussen in het drukke verkeer toeneemt. B & W hebben daarom nu de gemeenteraad voorgesteld om het reglement van het vervoerbedrijf te wijzigen, zodat de tijd wordt afgestempeld, afgerond tot een heel kwartier naar boven, waarop de passagier instapt.Dit betekent dus dat de conducteurs opdracht zullen krijgen hun stempels niet alleen te verzetten op de eindpunten, maar ook elk kwartier onderweg. De regeling zal, als de gemeen teraad er accoord mee gaat, ingaan op 5 september a.s. Bovendien zal de directeur van het vervoerbedrijf de bevoegdheikrijgen om in naar zijn inzicht zich daartoe lenende gevallen de overstaptijd te verlengen, zodat deze dus langer dan drie kwartier kan worden. Op het ogenblik is het zo, dat daartoe telkens een besluit van de gemeenteraad nodig is, zoals bijv. er een van kracht is voor passagiers die met de pont naar Amsterdam-Koord reizen. Voor hen mag de buschauffeur een uur overstaptijd rekenen in plaats van drie kwartier. In het vervolg kan de directeur meer van dergelijke uitzonderingen toestaan, zonder dat daarvoor een raadsbesluit nodig zal zijn. Gedacht wordt hierbij on der meer aan lijnen met een lage frequentie (vooral bij nieuwe lijnen in de tuinsteden komt dat nogal eens voor) en aan gevallen waarin een lijn tijdelijk moet worden omgelegd. Als hij daartoe reden ziet, kan de directeur dus de con ducteurs opdracht geven de overstaptijd soepel to bekijken. Aldus hoopt men een slagvaardiger beleid te kunnen voeren en de passagiers meer service te kunnen verlenen. Wijzigingen en instelling autobuslijnen. M.i.v. zondag 5 september a.s. zullen drie maal twee buslijnen gecombineerd worden, zal tijdens de spitsuren (dus m.i.v. 6 september) een snelbus naar Buitenveldert ingesteld worden en zal de route van buslijn 5 gewijzigd, worden. SNELBUS NAAR BUITENVELDERT Deze lijn, die 49 gedoopt zal worden (dit hoge nummer in verband met toekom stige omnummeringsplannen) zal van maandag t/m vrijdag tijdens de spitsuren rijden van westelijk Buitenveldert ( De Cuserstraat) via Buitenveldertselaan A.J.Ernststraat - Europaboulevard - Scheldestraat en verder langs het traject van lijn 25 tot het Damrak bij het noodgebouw van C & A, waarna hij keert via de Prins Hendrikkade voor de Sint Nicolaaskerk en het Stationsplein. Er komen
-gvb-
- 86 -
alleen haltes op het Rokin bij het Spui, Vijzelgracht bij Prinsengracht en ver der in Buitenveldert, te beginnen bij A.J.Ernststraat. Ook bij de RAI zal er geen halte zijn, omdat de bus zuiver is bedoeld voor woon-werkvervoer.
BUSLIJN 15 Deze lijn zal een combinatie zijn van de lijnen E en P, waardoor een buitenste ringlijn ontstaat, die loopt van Amstelstation naar Station Sloterdijk. De tra jecten blijven dezelfde als thans, met dien verstande dat de bussen via de Stadionweg zullen rijden i.p.v. Olympiaweg en Marathohweg, zoals buslijn E thans rijdt. BUSLIJN 18 Dit wordt een koppeling van de buslijnen 18 en L, waarbij dus ook het thans door deze buslijnen onbereden stuk Hoofdweg van Postjesweg tot Bos en Lommer plein gereden zal worden. Hierdoor ontstaat dus een verbinding van Slotervaart via Bos en Lommerplein met hot Nassauplein. Het vervoerbedrijf zou deze lijn wel willen doortrekken naar het Centraal Station, maar ziet daar op het ogen blik geen kans too, daar or bij het C S . geen plaats meer voor een bushalte te bedenken is. BUSLIJN 29 Dit is een koppeling van de buslijnen G en H. In Sloten zal worden gereden via Vrije Geer en Ditlaar i.p.v. de huidige route van lijn G via de oude dorpskern. DE REDENEN VOOR DE COMBINATIES Door de combinp.tie van de lijnen ontstaan enerzijds voor het publiejc aantrekke lijke doorgaande verbindingen, anderzijds neemt de kans op vertragingen in ver band met de grote lengte der trajecten toe. Het GVB hoopt dit inconveniënt zo veel mogelijk op te kunnen vangen door onderweg verschillende vaste haltes in te stellen, waarvoor een bepaalde vertrektijd, geldt. In principe kan het dus voorkomen dat men een paar minuten bij zo'n halte moet wachten voordat men verder kan, maar in de praktijk zal de buffertijd wel heel vaak dienst doen om vertragingen die in het verkeer zijn opgelopen (ook bijv. door het wachten voor geopende bruggen) enigszins te reduceren. Zo zal lijn 1 5 , komende van Sloterdijk, een vast vertrekpunt hebben bij Station Haarlemmermeer en in tegengestelde richting in de Haarlemmermeerstraat bij het Hoofddorpplein. Deze wachtplaatsen bevinden zich dus steeds voorbij de brug van de Zeilstraat. Men overweegt nog vaste vertrektijden in te stellen bij het Mercatorplein en het Europaplein. De onhoudbare situatie bij het Haarlemmermeerstation, waar do bussen steeds grote vertragingen oplopen bij het rondrijden van het verkeerscircuit, zal enigermate worden verlicht. De nieuwe lijnen 15 en 29 zullen namelijk langs het circuit kunnen rijden, zonder er omheen te hoeven. Dat zal, naar men hoopt, een tijdsbesparing opleveren. BUSLIJN 5 Dezo lijn zal een lus door de Afrikaanse Buurt gaan rijden. Vanaf de Wibautstraat zal een route gevolgd worden via President Steynstraat - Krugerplein Nobelweg - Kamerlingh Onneslaan naar het Amstel Station. Seinlichten In de toekomst wil men op plaatsen waar de tram kan keren, sein-lichten aan brengen die een storing kunnen signaleren. Opheffing en verlenging tramlijn 2. Gedurende d.e herstelwerkzaamheden volgend jaar aan de Koninginneweg, die ver moedelijk enige maanden zullen duren, komt lijn 2 te vervallen. Passagiers uit west kunnen dan met buslijn 23 naar het Leidsebosje, waar zij voor de verdere rit naar de binnenstad op lijn 1 moeten overstappen. Wanneer deze directe
- g v b -
-87-
verbinding tussen west en het Leidseplein bij het publiek een succes blijkt, zal het GVB besluiten lijn 2 naar Slotervaart door te trekken. Splitsing buslijn 26. Buslijn 26 zal in september 1966 gesplitst worden in een lijn tussen Buitenveldert zuid-oost en het Leidsebosje onder nummer 26 en een lijn tussen Buitenveldert zuid-west en het Muiderpoortstation via het Amstelstation. Buslijn D zou dan komen to vervallen. Zelfbcdieningsapparatuur. Naar aanleiding van de berichten dat de HTM een proef zal nemen met een automaat die tevoren gekochte kaartjes stempelt, heeft adjunct-directeur ir. C. van der Vos van het GVB meegedeeld, dat men in de hoofdstad dergelijke proeven over weegt. De voorbereidingen zijn echter, na een aanloop die veelbelovend scheen, nog niet rond. Op den duur hoopt men wel tot dit personeelbesparend stelsel te komen. Hier staat tegenover dat er controle moet worden verricht. De HTM heeft dan ock 52 ambtenaren hiervoor opgeleid. Zij krijgen beperkte opsporingsbevoegd heid. Informatrices. In het inlichtingenkantoor b.ij het Centraal Station staat een informatrice klaar om in het Nederlands, Engels, Duits of Frans to vertellen, welke lijn men moet nemen om op de plaats van bestemming te komen. Vroeger moest men daarvoor de chefs van het kantoortje uit hun werk halen. Drie informatrices en drie reser ves doen thans dit werk. Deze "grondstewardeseen" zijn oud-conductrices, die hiervan vooral door hun nieuw model hoofddeksel zijn te onderscheiden. Enige aanvullingen op en verbeteringen van Amsterdamse berichten van 19^5» TRAMS Wij hebben verzuimd te vermelden, dat lijn 10 op Goede Vrijdag, 16 april 1 9 6 5 , met 12 dienstwagens reed. (zie pag. 39)In verband met werkzaamheden aan de Wibautstraat reed lijn 7 van 23 april ( 1 9 , - uur) t/m 25 april via van Woustraat - Ceintuurbaan en Ruysstraat volgens een speciale dienstregeling. Het aantal wagens was echter steeds hetzelfde als bij de normale dienstregeling. De vaste aankomst- en vertrektijden op het C.8. voor de lijnen 4 , 9, 1 6 , 24 en 25 zijn niet ingegaan op 5 juni j . 1 . (zie pag. 6 4 ) , doch reeds op 30 mei j . 1 . De standplaatstijd op het C S . bedraagt 2 minuten, welke ten koste gingen van 1 minuut rijtijd in beide richtingen. Een uitzondering hierop vormt lijn 4 op zaterdagmiddag, waar in de heenrichting de rijtijd met 3 minuten verminderd werd. AUTOBUSSEN Lijn E reed i.v.m. werkzaamheden aan de Mr.Treublaan van 8 maart t/m 10 april j . 1 . met 1 wagen meer. Ma/Vr; 12 dwg ( 7 1 ' ) » Zaterdagen 9 dwg ( 6 5 ' ) ; Zondagen 8 dwg ( 6 5 « ) . Op lijn H is m.i.v. 28-3-1965 weer de zomerzondagdienstregeling ingevoerd, waarbij dus woer met 4 bussen iedere 6 minuten gereden wordt. Zoals gebruikelijk werd lijn F m.i.v. dezelfde datum op zondagochtend van 9 tot 1 1 uur versterkt. Bij de vermelding inzake do spoorwagens (zie pag. 64) komen enige onjuistheden voor. Lijn F vertrekt van Sloterdijk i.p.v. om 0.25 uur om 0.20 uur. De volgbus (van lijn K) op lijn 21 rijdt alleen op zondagen. M.i.v. 30-5-1965 werd lijn 12 in de vroege zondagochtenduren met 1 wagen ver sterkt.
_
e
v
b -
- 88 --
Lijn A werd m.i.v. I4-6-I965 (verlenging naar Banne Buiksloot) uitgebreid op Ma/Vr. van 6 . - - 9*30 uur en van 15*30 •- 1 9 u u r met één wagen, zodat thans gereden wordt volgens de formule: 3 x 10 = 30. Op zater- en zondagen werd de dienst tussen 8.30 en 10.30 uitgebreid tot 2 x 15 = 30. M.i.v. de zomerdienst (zie pag. 78) werden tevens de dienstregelingen van de lijnen 19 en 26 gewijzigd. De maximum frequentie op lijn 19 is nu 6 x 10 = 60 en die van lijn 26; 7 x 7 = 49'» Het aantal vaste extra autobussen heeft de laatste tijd een uitbreiding ondergaan. Zo worden op lijn 31 door een bus in de ochtendspits 2 ritten vanaf Nieuwendam uitgevoerd. In de avondspits rijdt de bus (uit garage Oost) vanaf de Buiksloterweg een rit via de lijnen C en 31 naar het Muiderpoortstation. Vaak wordt ook een rit terug gemaakt (om 18.- uur vanaf het Muiderpoortstation). De toekomstige buslijn 15 wordt reeds gereden in de vorm van 2 extra, bussen, die in de ochtendspits van Sloterdijk naar het AmsOelstation rijden. Van de Fordfabriek vertrekt een bus s nachts om 2.35 uur. — TRAMS Materieel 1
Het motorrijtuig 399 is voorzien van cijfers van het nieuwe type. Gesloopt is motorrijtuig 417« Binnenkort zal 407 , voorlopig als laatste
5
ditzelfde lot nog ondergaan.
Motorrijtuig 436 is weer overgebracht van remise Lekstraat naar remise Havenstraat. Pekelmotorwagen P 19 (ex motorrijtuig 4 7 1 ) is thans gereed gekomen. Dienstuitvoering Op 3 augustus j . 1 . en een van de volgende dagen deed motorrijtuig 4 1 1 dienst op lijn 1 als normale dienstwagen. e
In tegenstelling tot een vorig bericht vertrekt de 3 vragen van de zwerft ram 's ochtends uit remise Havenstraat naar het Bos on Lommerplein, om vandaar als extra wagen van lijn 13 naar het Centraal Station te rijden. AUTOBUSSEN Tijdens de Bosdagen (festiviteiten voor de jeugd in het Amsterdamse Bos) deed lijn 30 dienst. Bus 59 is weer van garage Noord naar Oost overgebracht. Bus 19 keerde naar garage West terug. Op lijn 31 doet thans een willekeurige bus van ie serie 55/64 dienst, die niet, zoals destijds met bus 59 het geval was, voor een hoge snelheid is afgesteld. Op het Damrak bij het noodgebouw van C & A is reeds een bushalte gemaakt voor de toekomstige snelbus uit Buitenveldert. Op het Surinameplein is men bego^^^n. met nieuwe ha.ltes voor bus 15 (F) aan te leggen in richting Haarlemmermeerstat ion, n . 1 . tegenover de•beginhalte van lijn 27 en bij de noodschool vóór de Haarlemmermeerstraat. FOTOJS AUTOBUSSEN Formaat 7 / 1 0 om. Prijs ƒ 0,40 per stuk. Bestellingen op onze gemeentegiro. 983.183 983.184 983.180 983.181 983.182
BL BL BL BL BL
Lijn Lijn Lijn Lijn Lijn
A, A, 5, 5, 5,
bus bus bus bus bus
21 (links voor). Banne Buiksloot, 26-6-1965 21 (achterzijde). Panne Buiksloot, 26-6-1965 255 (rechts voor). Weespeistraat, 5 - 6 - I 9 6 5 254 (links voor). Amstelstation, 5 - 6 - I 9 6 5 26l (links voor). Centraal Station, 2 6 - 6 - I 9 6 5 .
- 89 TRAHNIEÏÏWS Nieuw tramma.teri.eel R o t t e r d a m Afgeleverd werden de motorrijtuigen 305 B-C op 6 - 7 - 1 9 6 5 ; 386 A op 6 - 7 - 1 9 6 5 ; 386B-C op 9 - 7 - 1 9 6 5 ; 251 A op 9-7-19655 251 B op 26-7-19655 252 A op 16-7-19655 252 B op 26-7-19655 253 A op 19-7-1965; 253 B op 23-7-19655 254 A op 26-7-19655 254 B op 2 3 - 7 - 1 9 6 5 ; 255A op 2-8-1965; 255B op 10-8-1965 en 256A op IO-8-I965. R E T
Alle motorrijtuigen van de serie 351 - 386 zijn nu in dienst gesteld. De motorrijtuigen 251 - 255 werden op lijn 22 in dienst gesteld. Sloop tramrijtuigen Voor sloop werden afgevoerd de motorrijtuigen 4 1 1 op 1 2 - 7 - 1 9 6 5 ; 450 op 9 - 7 - I 9 6 5 ; .-;51 ,p - 7 - 1 9 6 5 ; 466 op 1 6 - 7 - 1 9 6 5 ; 469 op 1 2 - 7 - 1 9 6 5 en op 2-7-1965 het aanhangrijtuig 1002. Motorrijtuig 408 werd door de Engelsman J.L.Rowes uit Londen voor f. 2000,gekocht. Op 30-7-1965 werd hot motorrijtuig naar de spoorweghaven overgebracht op op 3 1 - 7 - 1 9 6 5 na r Londen verscheept te word.en. Wijziging materieelverdoling Mtorrijtuig 15 werd van de remise Delfshaven naar de remise Hillegersberg overgebracht. Motorrijtuig 244 werd van de remise Delfshaven en de motorrijtuigen 241 - 243 werden van de remise Hillegersberg naar de remise Kralingen overgebracht, terwijl de dubbolgolede motorrijtuigen 369 en 370 van de remise Kralingen naar de remise Hillegersberg gingen. Beide remises hebben nu de beschikking over 18 dubbelgelede motorrijtuigen; t.w. remise Kralingen 351 - 368 en remise Hillegersberg 369 - 386. Omlegging tramlijnen 1 , 2 , 3 en 9 ïn verband met werkzaamheden aan de stadsverwarming in de v Oldenbarneveltstraat reden de rijtuigen van de lijnen 1 , 2, 3 en 9 van 12 t/m 17 juli 1965 komende van de Blaak via de Schiedamse Dijk - straat tussen Schiedamse Dijk en Schiedamse Vest - Schiedamse Vost - Witte de Withstraat - Eendrachtsweg- Eendrachtsplein - Mauritsweg in de richting Centraal Station. Van het Centraal Station naar de Blaak werd vip, dezelfde route in omgekeerde volgorde gereden. Lijn 17 Op 4 augustus 1965 werd het eindpunt van lijn 17 van de 'sGravenweg bij de Essenlaan naar de Avenue Concordia verplaatst. Van dezelfde datum af rijden de motorrijtuigen 239 - 244 aangevuld met motorrijtuigen van de serie 302 - 306 op deze lijn. In de richting Avenue Concordia tonen de rijtuigen het filmopschrift Oudedijk Avenue Concordia. Deraillementmotorrijtuig 116 lijn 4 A. Ten gevolge van een kleine aanrijding op het kruispunt Nwo Binnenweg /'s-Gravcndijkwal, maandagavond 26-7-1965» belandde dit motorrijtuig in de etalage van een meubelzaak op de Nwe Binnenweg, Onderweg greep het rijtuig een bestelauto, die totaal vernield werd. Van 22.30 tot 23.45 werd het tramverkeer omgeleid via Mathenesserlaan Claes de Vrieselaan v.v.
AÏÏTOBUSNIEUWS Botsing op autobuslijn $6 Op maandag 12 juli 1965 kwam autobus 750 van lijn 36 op de Waalhaven 22 frontaal in botsing met een autobus van firma "De Perzik *. Negen pasagiors liepen verwondingen op. Beide autobussen werden zwaar beschadigd. 1
Lijn 50 naar Oosterhagon Vanaf het eindpunt Koninginneweg is do route verlengd via Groene Tuin Vruchtentuin - Hollands tuin - Muskenhage - Mariënhage naar het tijdelijke eindpunt Mariënhage bij de Oosterhage. De definitieve route via Groene Tuin - Vruchten Tuin - Hollands Tuin Oosterhagen kan vooralsnog i.v.m. werkzaamheden niet gevolgd worden» Dienstregelingkist jüs Thans zijn de haltepalen van de lijnen 30, 31» 32, 33, 44, 51 en 52 voorzien van een dienstregelingkastje. Lijn 57 M.i.v. 13-8-1965 heeft lijn 57 een nieuwe route gekregen, t.w. Lusthofstraat Avenue Concordia Oudedijk - 's Gravenweg - KralingseZoom - Boszoom - Prinsenlaan - Berlagestraat - Duikerstraat - Hendrick Staetsweg - Jacob van Campcnplein - Jacob van Campenweg - Prinsenlaan - Boszoom - Kralingse Zoom - *s Gravenweg - Oudedijk Voorschoterlaan - Lusthofstraat. Op 21 - 8 - 1965 wordt bovenstaande route enigszins gewijzigd. Het eind- resp. beginpunt wordt dan verplaatst van de Lusthofstraat Z.z. naar de Lusthofstra, t N.z. Pachting Pr.Alexanderpolder wordt dan gereden via Voorschoterlaan - Voorschoterstraat - Avenue Concordia - Oudedijk. Komend van de Pr.Alexanderpolder wordt gereden via Oudedijk - Avenue Concordia Lusthofstraat. Nieuwe autobussen Afgeleverd werden de autobussen 202 - 206. Autobus 203 heeft kurt na aflevering op de Leyland-proefbaan in Engeland gereden, doch is inmiddels weer in Nederland terug. De autobussen 202 - 204 zijn samen met de verleden jaar afgeleverde autobus 201 weer naar de carrosseriebouwer Hainjo in Heerenveen voor het aanbrengen van enige wijzigingen. Binnen afzienbare tijd zullen zij in dienst worden genomen. Samenwerking R.E.T. /v.Gog Momenteel worden er besprekingen gevoerd tussen de directies van de R.E.T. en v.Gog om tot nauwere samenwerking te komen. Deze samenwerking zal inhouden dat v.Gog ook passagiers in het R.E.T.-vervoersgebied mag opnemen resp. vervoeren. Door de v.Gog-chauffeurs zouden dan R.E.T.-plaatsbewijzen verkocht moeten worden. R T M R o t t e r d a m
Momenteel zijn 5 nieuwe autobussen in aanbouw. Zij zullen evenals de vorig jaar afgeleverde autobussen over 1 bedrijfsdeur beschikken.
Daar de Minister thans toch toestemming heeft verleend om beide tramlijnen op te heffen, zal binnen afzienbare tijd (september of oktober) de laatste tramrit gemaakt worden.
- 91 Tijdelijke routewijzingen diverse buslijnen M.i.v. 2-8-I965 is - i.v.m. werkzaamheden op het Spui Den Haag - de route van buslijn 4 (richting Zijdelaan) en 29 (richting Waalsdorperweg) tussen het Spui en de Fluwelenburgwal tijdelijk verlegd via Schedeldoekshaven - Nieuwe Haven - Wijnhaven. M.i.v. 3-8-1965 is - i.v.m. werkzaamheden op het Veluweplein - de route van buslijn 28 tussen de Hcefkade bij hot Hoflandplein en de Moorweg bij de Melis Stckelaan verlegd over de Groenteweg - Fruitweg - Melis Stokelaan. I.v.m. werkzaamheden aan de Bosbrug zijn met ingang van 4-8-I965 de routes van de buslijnen 29» 40, 41 en 42 tijdelijk gewijzigd? Lijn 29 in de richting Waalsdorperweg - Hollands Spoor; Van Waalsdorperweg tot Jozef Israëlslaan bij Benoordenhoutseweg normale route en vervolgenss Jozef Israëlslaan - Beslaan - Bezuidenhoutseweg - Herengracht, verder normaal. Lijn 40s Het Haagse eindpunt wordt verplaatst van de Koningskade bij de Bezuidenhoutseweg naar de Lekstraat bij het Station Staatsspoor. In richting Den Haag wordt gereden; tot le v.d.Boschstraat normale route, vervolgenss Bezuidenhoutseweg - Rijnstraat - Lekstraat - Staatsspoor. Lijnen 41 en L2 in de richting Voorburg; Van Carel van Bylandtlaan resp. Scheveningen tot Koningskade bij Dierentuinbrug normale route, vervolgens; Dierentuinbrug - Prinsessegracht - Herengrachtbrug - Bezuidenhoutseweg, vervolgens tot Voorburg via normale route. Sedert 4-8-1965 is het autobusverkeer over de Bosbrug niet meer mogelijk. Als gevolg hiervan moeten de bussen van de lijnen 2 en 15 een gewijzigde route rijden, waardoor de rijtijd wordt verlengd. In de richting Staatsspoor wordt van het Korte Voorhout af gereden via Prinsessegracht - Herengrachtbrug - Bezuidenhoutseweg - Rijnstraat en Lekstraat. Rijdende in de richting Laan van Meerdervoort volgen de bussen de route; Lekstraat - Rijnstraat - Koningskade - Dierentuinbrug - Prinsessegracht - Korte Voorhout en vorder via normale route. HTM
NIEUWE TAKIEVEN M.i.v. 1^9-Ï9"5"5 worden de tarieven op nieuw verhoogd. Nadat precies een jaar geleden reeds een tariefswijziging was ingevoerd, komt thans een verhoging, welke het publiek op een hogere uitgave van 5 a 10 procent per (overstap-) rit komt te staan. Tegelijk worden nieuv/e kaartjes ingevoerd, die geschikt zijn om door een, op een later tijdstip in gebruik te nemen machine, te worden afgestempeld. Werd het vorige jaar een systeem van voorverkoop ingevoerd, hetgeen voor het publiek een besparing betekende, bij het nieuwe tarief wordt het verschil tussen de kaartjes die in voorverkoop zijn gekocht en die men op tram en bus koopt, nog groter. In voorverkoop zullen nu drie verschillende bonboekjes met kaartjes beschikbaar worden gesteld: 8-rittenkaarten (enkele reis) a ƒ 2 , 2 5 (ontbrak bij het tot nu toe geldende tarief); 7-rittenkaarten (onbeperkt overstappen binnen het uur) eveneens a ƒ 2 , 2 5 (was 8-rittenkaarten met éénmaal overstappen binnen het uur); 8-rittenkaarten voor kinderen a ƒ 1 , 3 0 (was ƒ 1,20 met éénmaal overstappen; straks onbeperkt overstappen binnen het uur). In tram en bus zullen voortaan uitsluitens 4-rittenboekjes tegen ƒ 1 , 5 0 (onbeperkt overstappen) worden verkocht (te vergelijken met de oude 8-rittenkaart met beperkte overstapbevoegdheid voor ƒ 2 , 5 0 ) . Voorts zullen in tram en bus losse overstapbiljetten kunnen worden gekocht voor 50 cent (was 40 cent) en voor kinderen 25 cent (was 20 cent).
- 92 -
— h.t.m. —
Het nieuwe systeem heeft het voordeel dat binnen het uur onbeperkt kan worden overgestapt, gelijk in Amsterdam het geval is. Van Amsterdam is eveneens overgenomen het eenmaal afstempelen. Nieuw in Den Haag is, dat het tijdstempel wordt gesteld op het uur, waarop de overstapbevoegdheid is verlopen. Vertrekt een tram of bus van het beginpunt om bijv. 8 . 0 5 , dan wordt het tijdstempel op 9*15 gesteld. Dit vereenvoudigt de controle. 3ij het voorverkooptarief wordt een overstapje 4 cent duurder, voor kinderen 1 cent. In tram of bus v/ordt een overstapje (in bonboekje) 6 , 5 cent duurder. De HTM verwacht van het nieuwe systeem minder oponthoud bij de haltes en dus een bespoediging van de rijtijd. Toen een jaar geleden het voorverkoopsysteem (250 verkoopplaatsen) werd ingevoerd, verwachtte de HTM, dat het publiek daarvan een zeer intensief gebruik zou maken, omdat het geld bespaarde. Merkwaardig is, dat de laatste tijd het publiek minder van de voordeliger kaartverkoop gebruik maakt. Dit zou er op kunnen wijzen, dat het publiek met betrekking tothet openbaar vervoer niet erg prijsbewust is. Misschien, dat men nu meer zal gaan rekenen, want een overstapkaartje bij verkoop wordt nu 18 cent goedkoper dan een enkel overstapbiljet op tram of bus gekocht. Voor kinderen wordt het verschil 9 cent. De abonnementenprijzen blijven onveranderd; alleen gaat het tarief van schoolkaarten met een gulden omhoog. Overigens komt er ook een tariefswijziging voor de lijn naar Delft. De oude kaarten zullen tot 15 september geldig blijven. (A.Hbl.20/8- 65)• u
u
r
1
De tijdelijke omlegging van de lijnen 4 en 29 (zie vorig blz.) is m.i.v. 1 9 8-I965 weer ongedaan gemaakt. Op een PCC-wagen van lijn 37 is bij wijze van proef een bel op het dak aangebracht . Het spoor van lijn 3 op de Koningskade is herlegd vi" de voormalige N.Z.H.baan. De aansluiting bij de Benoordenhoutsewég is verwijderd. H.T.M.FOTO'S. Formaat 7 / 1 0 cm. Prijs ƒ 0,40 por stuk. Bestellingen via onze gemeentegirorekening 0 3 1 3 1 . 253.888 253.889 253.891 253-892
BL BL BL BL
Lijn Lijn Lijn Lijn
8s 8? 6? 6;
265 + 505. doek Oranjelaan/stationsweg, 15-8-1965 265 + 505. Gev.Deynootplein, I5-8-I965 1018 en 1 0 1 2 . Ept.Castricumplein, I.5-8-I965 1005. Escamplaan nabij Castricumplein, 1 5 - 3 - 1 9 6 5 .
Van 27 juli t/m 30 juli j . 1 . vond in Nijmegen weer dejaarlijkse Vierdaagse plaats, een evenement, waarbij n i j m e g e n ruim tienduizend wandelaars vier dagen lang door de omgeving van Nijmegen trekken. En hoewel men juist van dit sportieve festijn anders zou verwachten, is de week waarin het vrlt steeds voor de Centrale Vervoersdienst Nijmegen de vuurproef van het jaar voor wat betreft de dienstuitvoering. Op de maandag voorafgaand aan de eerste wandeldag is een defilee van de deelnemende landen in het Goffert Stadion, dat steeds door veel publiek wordt gevolgd. Alle beschikbare extra trolley- en autobussen worden dan ingezet op de. lijnen 1 en 4 en waar nodig op andere lijnen in de stad. Soms worden ook van de interlokale autobus-onderneming Zuid Ooster nog wagens met personeel gehuurd om het drukke vervoer op to vangen. In de loop van de weok wordt steeds veel van het C V N
- c.v.n. -
- 93 -
personeel gevraagd, omdat ook dan weer vele extra's moeten worden gereden. Vele overuren worden gemaakt en verlof is uitgesloten. De laatste dag, de vrijdag, komt de climax, dan komen velen uit de omgeving van Nijmegen en ook uit de stad zelf de wandelaars gadeslaan op hun laatste kilometers. De route wordt dan voor alle verkeer gesloten, waardoor de trolleylijnen 1 en 4 en de buslijnen 5 en 8 moeten worden omgeleid, danwel geheel gestaakt. Tussen 12.30 en +_ 17.00 uur wordt lijn 4 gestaakt en lijn 1 rijdt het traject Julianaoord - Goffert. Lijnen 5 en 8 worden omgelegd. De trolleybussen van lijn 4 worden op het Station opgesteld. Verder worden bij het Ganisius Ziekenhuis, gelegen aan de Vierdaagse route, enige extra trolley- en autobussen opgesteld voor afloop. De laatste dag van de Vierdaagse van dit jaar, vrijdag 30 juli sloeg het noodlot echter toe. In de binnenstad brak omstreeks. 17-00 uur de bovenleiding van de trolley, juist op het punt waar de lijnen 1 en 4 samen rijden. Bovendien kon bij het Station niet teruggekeerd worden, daar de bovenleiding er wegens uitgebreide werkzaamheden in de lus is verwijderd. Spoedig waren dan ook alle trolley's op het gewraakte- punt en moesten beide lijnen worden stilgelegd. Men heeft alle beschikbare reserve-autobussen ingezet op deze lijnen,wat er in resulteerde dat op lijn 1 een 1 2 ' dienst met 5 wagens werd gereden en lijn 4 met 2 wagens (normale omloop ca. 6 0 ' ) reed. De garage was toen leeg op een defecte autobus en een in revisie zijnde trolleybus na. Eerst na half zeven kon de dienst met trolleybussen worden hervat. De geplande dienst na afloop was als volgt; LIJN AANTAL WGS. FREQ. EXTRA LIJ'Ï AANT.'.L WGS. FREQ. EXTRA 1 10 8' 4 trolley 5 6 12' 4 4 15' 6 1 var. 2 2 30' 8 3 20' 2 bussen 3 5 15' verder vier algemene extra's. De dienstregeling van de CVN die van 31 mei 1964 t/m 29 mei 1965 zou lopen, zoals uit het boekje blijkt, is thans verlengd tot 30 oktober 1965. Op de dienstregelingboekjes is dit met inkt gewijzigd. BUITENLMD.SE BERICHTEN FRANKRIJK Marsei11e (Zie I965, n r . 1 , pag.lO).De reparatiewagen 1803 is twee-assig. Mamers - St.Calais De reizigersdicnst op deze lijn wordt m.i.v. de volgende winterdienstregeling (dus najaar 1 9 ^ 5 ) stopgezet. SPANJE Zie pag. 4 3 van het april-nummer van deze jaargang. De spoorbreedte van de lijn Jumilla - Cieza is 1 meter, evenals die van de lijn van Ojos Negros naar Sagunto. De breedte van de bietenlijn La Poveda bedraagt 0,60 meter. DUITSLAND Berlin(West) Lijn 95 is opgeheven op 2-5-19^5» Over zijn nu nog slechts de lijnen 1 5 , 4 7 , 53, 54, 5 5 , 75 en 7 6 . Berlin(Ost) Sedert II-4-I965 berijdt lijn 1 het traject Ostbahnhof - Walter Ulbricht Stadion. Sedert 5-6-1965 is de nieuwe eindlus voor de lijnen 3 en 4 bij de Warschauer Brücke in gebruik genomen. Berlin Op 22 mei j . 1 . is het honderd-jarig bestaan van de Berlijnse tram in West Berlijn gevierd. Een optocht vond plaats v.an 7 museumtrams, die echter niet op eigen kracht reden, doch getrokken werden door gewone 2-assers. In de wagens bevonden zich passagiers, steeds gekleed volgens de tijd waarin de betreffende wagen gebouwd was. Gereden werd uit remise Charlottenburg, deels door straten, waar honderd jaar geleden de eerste paardentram reed. In een toespraak stelde Burgemeester Brandt voor, i.v.in. het roemruchte verleden van de Berlijnse tram, een baanvak in bedrijf te houden.
- 94 ZWITSERLAND BERN Hoewel de toekomst van de tramlijnen van het plaatselijk vervoerbedrijf (Stadtische Verkehrsbetriebe) enige tijd geleden niet zo zeker scheen, ziet het er naar uit, dat men de thans nog bestaande 4 tramlijnen 1, 3, 5 én 9 3 waarvan lijn 9 de langste is en het meeste vervoer verzorgt, wil handhaven. Daar nog vrij wat oud twee- en vierassig materieel aanwezig is wenst men ter vervanging daarvan gelede motorrijtuigen .aan to schaffen,. Een proefmotorrij tuig van nieuw type is op het ogenblik bij SWS en MFO in aanbouw. Dit bestaat uit drie wagenbakken, rustende op vier zwenkbare assen, die in twee draaistel len met een radstan: van 3 meter zijn ondergebracht; er zijn vier dubbele vouwdeuren. Vier tractiemotoren hangen, volledig afgevoerd,• aan de wagenbakken, en drijven door cardanassen de wielassen aan. Totale lengte 20,75 m, gewicht 25,4 "ton, vermogen 4x102 PK, max.snelheid 50 km, 35 zit- on 135 staanplaatsen. Op I-I-I965 was te Born aan tramwegmaterieel aanwezig: Type
nummers
aant.
Be 2/2 Bo2/2 Be2/2 B04/4 Be4/4 Be4/4 Be4/4 Be4/4
27- 29 34- 38 44- 53 101-115 121-130 144-150 158-159 171-175
3 5 9
B2 B2 B2 B2 B2 B3 B B E B
201-208 223-225 228 231-237 238-257 310 311-312 313-318 321-330 331-340
15
10 7 2
5 6 3 1 3 16 1 2 10 10
jaren
zit
staan
fabrikaat
1906-08 1908-10 1914 1947-48 1960-61 1935-36 1930 1944
20 20 20 26 26 24 24 24
37 37 37 73 74 56 36 61
SWS SWS SWS SWS SWS SIG SIG SIG
1904 1905 1910 1912 1914 1933 1933 1944-45 1951-52 1960-61
18 18 18 18 18 24 24 2.; 21 21
45 45 45 45 45 54 54 69 89 89
verbouwd. 1940; behalve 202,203
MFO MFO MFO BBC MFO BBC MFO MFO MFO MFO
opmerkingen
behalve 48 standaard standaard
behalve 232, 234,235,237 behalve 242,246,247,253
standaard standaard
50 BIRSECKBAHN Daar de proeven met het gelede Düwag motorrijtuig goed geslaagd zijn is men van plan een aantal rijtuigen van dit type aan te schaffen (er zouden er 7 nodig zijn). De aanschaf hangt onder meer af van de vraag of voor bestellingen in het buitenland een bijdrage uit de bondskas verkregen kan worden. FART Het treinverkeer op de Maggialijn (Locarno-Ponte Brolla- Bignasco) zal waar schijnlijk de komende herfst met het ingaan van de nieuwe dienstregeling ge staakt worden. FRIBOURG Het is gebleken, dat meer trammaterieel behouden zal blijven, dan uit onze opgave in hot julinummor bleek. De bestemmingen zijn nu als volgt3 1 en 7 overgebracht naar Bulle, ten behoeve van spoor- en tramweg - enthousiasten;
- 95 -
- Zwitserland-
4 op 25 mei via Rotterdam naar Green Bay verscheept; 5 gereserveerd voor museum Brussel; 6 en 9 bewaard te Fribourg en overige sloop. LUGANO-CADRO-DINO Het tramverkeer Lugano-La Santa-Viganello (zie HOV 1964 blz 143) is per 3 1 - 1 2 - 1 9 6 4 beëindigd. De motorrijtuigen 6 en 7 zijn daarna gesloopt, terwijl de 8 wordt verbouwd tot werkwagen. Het materieel bestond voor bedoelde opheffing uit 2 BDe2/3 Be2/2 Be4/4 B04/4
B2 B2 B2 B2 B B
1-4 S-8
9 10 11 12 21 31 41 42
1911 1951
24 zit 18
1955 1941 1911 1951 1911 1930 1945 1946
64 36 52 18 50 48 48 52
SWS/SLM/BBC SLM trucks; verbouwd 1944-1948 ex Chiassc-Mendrisio-Riva San Vita SrfS/MPO le 2 , 3 , 5 (1910) AüMV/ 3BC SIG/BBC ex Bicl-Meinisborg 1 (1937)
sws ex Chiasso etc. 12 (1910) Sv/S open rijtuig SV' SIG ex Rhatische BC 1401 (1889) SIG Hochstrasser gebouwd met onderdelen rijtuigen Luzern 101-102 (1889).
Bovendien was van het opgeheven trambedrijf Lugano het tweeassig motorrijtuig 4 gehuurd. De rijtuigen 1 - 4 , 9 > H , 2 1 , 3 1 , 1 4 - . en 42 zijn ingericht voor treinschakeling. METTSL THÏÏRGAU BAlilI De MThB loopt van Konstanz aan de Bodensee via Weinfelden naar Wil, en bood evenals de meeste andere normaalsporige secundaire lijnen een behoorlijk verouderde aanblik. Elektrifikatie was tot nog toe zelfs geheel achterwege gebleven en naast de stqomtractie was slechts een driet
6 ABDm2/4 ABDm2/4 7 , 9 8 ABDm2/4
1942 Vismar/Saurer/SLTf/Bosch 1954 Schindler/Saurer/BBC 1951 Schindler/Saurer/BBC
52 B2 101--103 B2 104 106 B3 107 B3 B 110 DZ2 502 DZ2 504
1911 1911 1911 1910 1923 1902 1911 1953
AB3
verbouwd 1943/44 verbouwd 1953 verbouwd 1954 verbouwd 1925
(ex 202) (ex 204)
8
+ 65 zit 5 + 44 zit 5 + 44 zit
22 + 30 zit 60 zit 60 zit ($0 zit 70 zit 84 zit
- 96 -
- Zwitserland -
in "bestelling zijns Emr. ABDc 4/4 Stuurrijt. Bt
1 1 - 15 201 -202
16 + 40 zit 72 zit
S0L0THURN - BERN De door SIG gebouwde stuurrijtuigen Bt 84 - 86 zijn afgeleverd. SOLOTHÖRN - NI EDERBI PP - LANGENTHAL - MELCHNAÜ Van het door de OJB on SNB bestelde nieuwe elektrische materieel (zie ons nummer van april 19 64» blz. 42) is het stuurrijtuig 101 afgeleverd aan do OJB; het is gelijk aan de onlangs aan de SZB geleverde rijtuigen 84 - 86, doch heeft een kompartiment minder. SÏÏRSEE - TRIENGEN Nadat op 30 maart de diesellokomotief Em2/2 1 was afgeleverd, is men per 6 april op diescltractie overgeschakeld. Aan de baan worden verschillende herstelwerkzaamheden verricht. ZÏÏRICH In I964 zijn gesloopt motorrijtuigen 1010, 1187, 1188, 1 1 9 0 , 1 1 9 5 , 1 1 9 7 , H 9 8 , 1 2 1 2 , 1 2 1 4 , 1 2 1 5 , 1237, 1238, 1244, en de aanhangrijtuigen 503, 506, 518, 5 1 9 , 547 en 548. Proefritten zijn gehouden mot de met Sccheron treinschakeling uitgeruste motorrijtuigen I428 en 1430. GENEVE Aanvullingen op jns materieelovcrzicht op pag. 20/21 van deze jaargang; Aanwezig zijn tevens do slijpmotorwagen 607 (1903) en de railreinigcr 610 (1929)* In 1964 zijn gesloopt de motorrijtuigen 127 en 130 on één aanhangrijtuig van Cl
e
or,rvi
9
56I
-
3?0.
Hot bedrijf is voornemens om voor lijn 12 schaffen.
9 gelede motorrijtuigen aan to
DIVERSE BUITENLAND.JA BERICHTEN BELGIË ANTWERPM Lijn 3 rijdt niet meer door tot het Zuidstation, maar eindigt in een lus op de Lambermcntplaats, ongeveer 400 meter ten noorden van het station. Er ligt een wissel om het zuidstation te bereiken, doch hot spoor, komende van het zuidstation is niot moor aangesloten. In de richtingfilms staat nog: "Merksem Zuidstation". Het motorrijtuig 7385, dat dienst doot op lijn 1 0 , is voorzien van een schaarbeugol van hot normale type, waarmee ook do PCC's zijn uitgerust. Eveneens werd een schaarbeugel geplaatst op motorrijtuig 4410 (lijn 8). BRUSSEL Thans zijn ook waargenomen do gelede motorrijtuigen 4036 en 4038. Voor do prijs van 75 franken worden thans 3-daagse toeristenkaarten uitgegeven. N.M.V.B. Hot komt af on toe voor, dat ritten op lijn 6 l doorstreept (groep Antwerpen), die volgons de dienstregeling met autobussen gereden dienen te worden, door trams verzorgd worden. Bij Sprimont is de rails van de tramlijn dichtgemaakt met asfalt, zodat wij hieruit i.iOgen concluderen, dat hot stonenvervoer afgelopen is. Daar zich echter ook steengroeven tussen Poulseur on Sprimont bevinden, is het mogelijk dat daar nog enig steenvervoer plaats vindt. Kan één onzer lezers ons daarover inlichten?
BIJLAGEbij_"Het_Ogenbaar Veryoer^_van_augustus 1965
XV
WAAROM OPENBAAR RAILVERVOER IN GROOT ZOETERMEER ? (lil) Het slot van de desbetreffende passages uit het struktuurplan luidt aldus; "Ten aanzien van de keuze tram - trein kan worden opgemerkt, dat het gebruik van de trein, behoudens voor degenen, die op korte afstand van het station wonen, tot een tweemaal gebroken verbinding noopt, hetgeen blijkens de daar mede opgedane ervaringen uitermate vervoerafstotend werkt. Indien het mogelijk zou blijken de Zoetermeerse tramlijn in het Haagse tramnet op te nemen, zou hiermede een ongebroken verbinding tot stand zijn gebracht. ' Men haalt dan enkele opmerkingen uit het rapport Lehner aan, waaruit blijkt, dat deze mogelijkheid zeker zal kunnen bestaan, waaraan men dan weer de konklusie verbindt, dat aldus nog een verkorting van de reistijd per sneltram verkregen kan worden. Vervolgens nog enige spekulaties omtrent de gedragingen van het publiek bij verkorting van de reistijd van het openbaar vervoer en de verlenging van die per auto, die niet zozeer ter zake schijnen te zijn, ennogmaals onderstreept- het uitgangspunt, dat getracht moet worden, het verlan gen naar partikuliere verplaatsingsmogelijkheden op te vangen, door het bieden van alternatieve mogelijkheden, en men besluit"Het bieden van deze alternatieve mogelijkheden wordt van zo grote betekenis geacht, dat in het struktuurplan een ringvormige tramweg is ontworpen, die city, NS station en alle woonwijken verbindt. Deze lijn maakt een direkt kontakt met de Haagse binnenstad mogelijk en kan tevens lokale vervoersbehoeften opvangen. Zoals uit het struktuurplan blijkt wordt het noodzakelijk geacht deze lijn een geheel eigen tracé te bieden, onafhankelijk van het tracé van de hoofdwegen in het plan." 1
EN ZAL HET ER 'WERKELIJK KOMEN ? Waarmee dan de redenering van het struktuurplan, voor wat betreft het openbaar vervoer, voldoende is weergegeven. Onze indruk is, dat het uitgangspunt zeer reëel is, te weten oen aanvaardbare verhouding tussen het niet weg te denken partikuliere vervoer enerzijds en het openbaar vervoer anderzijds, waardoor de aanleg van autowegen tot hot redelijke beperkt kan blijven, mits het open baar vervoer aan hoge normen voldoet.Dat doet het voorgestelde vervoerssysteem inderdaad, en wanneer de mogelijkheid bestaat dat het projokt inderdaad wordt uitgevoerd zal in de praktijk bewezen kunnen worden, dat de moderne theorieën over het openbaar vervoer verantwoord zijn. Zij zien in, dat het onmogelijk is een ieder per openbaar vervoer te verplaatsen, doch dat een onbeperkt gebruik van partikuliere vervoermiddelen nu eenmaal tegengegaan MOET worden. Hoe verheugd wij dus ook zijn over het plan, dit neemt enige bezorgdheid niet weg. Financieel lijkt er geen bezwaar te bestaan , daar het geld, dat door het niet aanleggen van de tramverbinding bespaard zou worden, onmiddellijk in de aanleg van meerdere rijstroken voor autoverkeer gestoken zou moeten worden. De vraag evenwel is, of ieder die over deze vraag te beslissen zal hebben bereid is dit in te zien, m.a.w. of het klimaat reeds gunstig is voor het aanvaarden van een dergelijke oplossing. Voor meerdere steden en gebieden in ons land worden op het ogenblik railverbindingen gepropageerd door de des kundigen; de uitvoering is echter in alle gevallen verre. Slechts wanneer eenmaal in ie praktijk is aangetoond dat de oplossing een goed effckt heeft, zal de weg voor zulke projekten elders geëffend zijn.Of Zoetermeer de rij zal openen zal afhangen van de verve, waarmee de ontwerpers hun plannen zullen presenteren. Daarvoor is nodig dat een aantal twijfelpunten nog wordt wegge nomen. Bij de gemeentegrens van Zoetermeer houdt het plan op, en ondanks ver1
XVT
zekeringen in het KTM plan Lehner (een dubieus halfslachtig geval, waar we te zijner tijd nog wel het onze over zullen zeggen) is niet duidelijk hoe en waar de in het geheel toch zeer essentiële aansluiting op het HTM net zal plaats vinden. Zonder dit gegeven zal een beslissing niet mogelijk zijn. Voorts vallen enkele gegevens uit het rapport nog in het bijzonder op, en wel: Het openbaar vervoer zal voldoende snel moeten zijn: binnen de bebouwde kom gemiddeld 40 km en daarbuiten gemiddeld 80 km. Dat betekent, dat over een vol ledig vrije baan beschikt moet worden, dus ook binnen de gemeente s-Gravenhage. Dit laatste nu zal buitengewoon vele voorzieningen eisen, zoals een geheel over een viaduct of door tunnels lopend traject. Voorts zal het gebruikte materieel voor snelheden van 100 km geschikt moeten zijn, en dus van het kaliber van de nieuwste rijtuigen van de Köln-Bonner Eisenbahn moeten zijn. Beide beslist geen geringe eisen Wat dit materieel betreft wordt voorts gesproken over het gebruik van aanhangrijtuigen. Ook al is dit een begrijpelijke eis, gezien de huidige opvattingen hier te lande, waarbij uitsluitend motorrijtuigen gebruikt worden, hetzij een-, twee- of driedelig, zal ook op dit punt een verandering van inzichten moeten komen; van het gebruik van de toch wel achterhaalde tech niek van het enkelvoudig P C C rijtuig noet werden afgestapt. Gelet nu op de er varingen te Duitsland, waar men ook weer is overgegaan tot het meevoeren van aanhangrijtuigen achter gelede motorrijtuigen moet dit mogelijk zijn. Waarmee wij maar willen zeggen, dat doorgang van het projekt slechts na het overwinnen van verschillende weerstanden mogelijk zal zijn. Indien dit kan ge beuren zal een belangrijk en baanbrekend plan van grote wa.arde verwezenlijkt worden. Ondanks ons scepticisme juichen we de conclusie van het rapport van harte toe. 1
ZWERFTRAMS IN AMSTERDAM Sedert een aantal maanden rijden in Amsterdam z.g. zwerftrams. Dit zijn wagens, opgesteld op een reservespoor bij het Centraal Station om ingezet te worden op een willekeurige stationslijn, indien daar vertraging optreedt. Eerst werd volstaan met een drie-assige motorwagen, weldra aangevuld met een twee-assig tramstel. Sedert de zomerdicnstregeling werd het stel vervangen door twee twee-assige motorwagens. Vooral nu het aantal uitgebreid is tot drie en de wagens sneller dan voorheen ingezet worden, voldoet deze maatregel uit stekend om de dienst regelmatiger te doen verlopen. Wij zouden echter graag willen, dat na het idee van deze "zwerftrams" en nadat deze op straat gekomen waren, de bemoeienis zich ook tot het uiterlijk van deze wagens had uitgestrekt. Voor het publiek geven de twee-assige wagens n . 1 . nog al eens moeilijkheden om te ontdekken op welke lijn deze rijden. (De drie-asser draait zijn richtingfilm op zijn lijn, zodat ioder kan zien waar de wagen heen rijdt.) Voor de twee-assers zijn n . 1 . slechts heel kleine gele bordjes met zwarte lettertjes en cijfertjes beschikbaar, die slechts achter de rechter voor ruit van de wagen geplaxitst werden. Daar het rijtuig overigens geheel met witte borden is uitgerust, evenals bijv. instructiewagens, is de gedachte van velen, dat de wagen buiten dienst is. Slechts overdag, als het licht is, kan het pu bliek zien,indien het oog toevallig op het bordje valt of indien 'de conducteur zo vriendelijk is te roepen, wat de bestemming van do wagen is. Indien do tweede twee-asser toevalligerwijze op dezelfde lijn komt te rijden als de eerste, heeft men blijkbaar geen tweede bordje, zodat het wel eens voorkomt, dat de wagen in het geheel geen lijnaanduiding bezit. Wij hebben het diverse malen meegemaakt, dat het publiek - zelfs aan haltes,waar slechts één lijn rijdt - de wagen voorbij liet gaan, daar het niet begreep, dat men hier in kon stappen. Wij herinneren ons de grote borden, die in vroeger jaren voorop de rijtuigen gehangen werden, zodat het voor ieder direct zichtbaar was, dat de wagen naar een afwijkend eindpunt reed. Het is maar een idee; de kosten kunnen niet hoog zijn. Wij wachten af
