haven regelscenario s berm-drips effect veiligstelplek incidentmanagement

JAARVERSLAG 2010

haven regelscenario’s berm-DRIPS effect veiligstelplek incidentmanagement e-bike ondernemingsraad scooter SpitsScoren collectief bedrijfsvervoer ontzorgen vervoer over water A15 hoogtedetectie carpoolwebsite RITS samenwerking ondernemers regie wegbeheerders bereikbaar ritplanning bedrijven vrachtwagens contractors reistijd beter wegverbreding stuurgroep advies

Graag presenteer ik u het jaarverslag van De Verkeersonderneming over 2010. U vindt daarin de resultaten van ons werk om de Rotterdamse haven bereikbaar te maken en te houden. We kunnen dit niet alleen. Werkgevers en werknemers, transporteurs en verladers, wegbeheerders en bestuurlijke organisaties: iedereen is aan zet als het gaat om het verminderen van de files op de A15. Dat is van groot belang voor de regionale en landelijke economie. De resultaten die u ziet in dit jaarverslag zijn dan ook niet zo zeer de verdiensten van De Verkeersonderneming, maar juist van ieder die bij onze organisatie betrokken is.

De vaart erin!

Inhoud Voorwoord Missie van De Verkeersonderneming Ideeën toetsen en zorgen delen in de Raad van Advies De Stuurgroep Jeannette Baljeu: Goede bereikbaarheid is belangrijk voor een stevige economie  Instrumenten op orde Te hoge vrachtwagens Gevaarlijke stoffen bij verkeersincident in toekomst snel naar veiligstelplek Naar mobiliteit zonder zorgen Eerst analyseren dan aanbieden Cees Deelen: ‘Alle hens aan dek voor een betere bereikbaarheid’ Contractors Meer mensen reizen in minder auto’s; carpoolen in de praktijk Eric Marteijn: ’Incident-management moet altijd beter!’ Karlien Haak: ‘Ondernemingsraden helpen bij ander mobiliteitsbeleid’ 

3 5 5 6 7 8 8 9 11 11

Andere werktijden helpen bedrijf én A15 Op de scooter langs de file Enthousiaste spitsscoorders! Niet alleen successen Slimmere ritplanning van vrachtverkeer Hans Kruijt: ‘Meer bewust zijn van regionale verkeersbelangen’ Samenwerking helpt! Accounthouder Roel Bouman Over de financiën en de stichting Een blik in de inbox van [email protected]

Colofon 12 13

Vormgeving Sjoerd van der Galie, Noah Design

13 14

Eindredactie Monique Monster, Laurens Schrijnen, Marian van den Akker

16

Rotterdam - april 2011

16 17 17 18 19 20 20 21 21 22

Een belangrijke vraag is wat de meerwaarde is van De Verkeersonderneming. Die vraag hebben we gesteld aan onze accounthouders. Zij ervaren dat De Verkeersonderneming een bijdrage levert aan het versnellen van besluitvorming en uitvoering van die besluiten. Dankzij de oprichting van De Verkeersonderneming is er een elan ontstaan bij de vier moederorganisaties om vaart te zetten achter complexe bestuurlijke processen.

heen en stellen steeds meer het algemene regionale belang boven het lokale belang. Maar ook proberen zij met elkaar oplossingen te vinden voor de lokale belangen. Daarmee is de kwaliteit van de samenwerking verbeterd. Bovendien krijgen de wegbeheerders steeds meer begrip voor de belangen van de ondernemers en andere gebruikers van de A15. Zo worden ondernemers bijvoorbeeld uitgenodigd om mee te denken over verbeteringen van de infrastructuur.

Met de oprichting van De Verkeersonderneming hebben de moederorganisaties bereikt dat bereikbaarheid hoger op de agenda staat. Niet alleen bij de moederorganisaties zelf: gemeente en stadsregio Rotterdam, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het Havenbedrijf Rotterdam, maar ook bij een groot aantal CEO’s en werknemers van ondernemingen in de haven. Alleen maar mopperen over files is passé. De havengemeenschap ziet het nu als een vraagstuk waar ieder zelf iets aan kan doen.

In dit jaarverslag leest u waar dit allemaal concreet toe heeft geleid. De vaart zit erin! Maar we zijn er nog niet. Ieders inzet voor nog meer spitsmijdingen, nog slimmer gebruik van de infrastructuur en nog minder incidenten is nodig om samen de haven bereikbaar te houden. Ik wens u veel leesplezier. Laurens Schrijnen Directeur De Verkeersonderneming

Vanuit die invalshoek is begrip gegroeid voor elkaars belangen. Wegbeheerders kijken over de grenzen van hun eigen gebied

3

Missie van De Verkeersonderneming De Verkeersonderneming verbetert de bereikbaarheid van de haven voor, tijdens en na de verbreding van de A15 tussen Maasvlakte en Vaanplein.

Doelstelling 2010 Reizigers rijden in 85% van de gevallen in 38 minuten van de Maasvlakte naar het Vaanplein of omgekeerd.

38m-85b Ontwikkelingen 2010 In de ochtendspits haven-in was de gemiddelde reistijd 28,5 minuten. 96% van de spitsritten van het Vaanplein naar de Maasvlakte duurde gemiddeld minder dan 38 minuten. De avondspits is een stuk lastiger. In 2010 constateerden we dat de reistijd en de betrouwbaarheid van die reistijd in de avondspits haven-uit slechter is dan de andere richtingen. In april was de betrouwbaarheid van de ritten in de avondspits haven-uit zelfs minder dan 70 procent. Het is niet duidelijk

Aanbesteding verbreding A15 Rijkswaterstaat heeft de aanbesteding van het project verbreding A15 in 2010 afgerond. Het consortium dat de werkzaamheden gaat uitvoeren, A–Lanes A15, heeft laten weten minder hinder te veroorzaken dan geraamd. Voor De Verkeersonderneming is dat geen reden om achterover te leunen. Voordat de situatie op de A15 in 2015 daadwerkelijk verbetert door de nieuwe verbrede weg, zal die eerst door de groei van het verkeer verslechteren. Ook in de periode dat er werkzaamheden zijn, gaan wij voor een groeiende betrouwbaarheid van de reistijd.

Ideeën toetsen en zorgen delen in de Raad van Advies

-

‘Voor het succes van De Verkeersonderneming is bestuurlijk draagvlak een noodzakelijke voorwaarde. De Verkeersonderneming kan daarom processen los trekken en zorgen dat er besluiten worden genomen en uitgevoerd. In vervolg op de aanpak in de haven, onder de regie van De Verkeersonderneming, is het afgelopen jaar ook rond knooppunten in de stad de aanpak van mobiliteitsmanagement gestart. Onder de naam Slim Bereikbaar is een samenwerkingsverband van Kamer van Koophandel, VNO-NCW-west, stadsregio en gemeente Rotterdam opgericht. Slim Bereikbaar en De Verkeersonderneming bieden de Rotterdamse weggebruiker een goed pakket van maatregelen om slim te reizen. Werkgevers en werknemers hebben nu de sleutel in handen: díe moeten daar uiteindelijk gebruik van maken!’

Roger Salden is coördinator Cluster Omgeving bij Rijkswaterstaat Zuid-Holland en accounthouder voor De Verkeersonderneming. ‘De A15 is niet een gewone snelweg. Het is de enige snelweg en daarmee de slagader van het Rotterdamse havencomplex: van groot belang voor de Nederlandse economie. De Verkeersonderneming heeft mede gezorgd voor optimaal gebruik van de wegcapaciteit door zich in te zetten voor regelscenario’s en kleine maar slimme aanpassingen aan de infrastructuur. Door zich sterk te maken voor een veiligstelplek voor lekkende tankauto’s die betrokken zijn bij een ongeval en overbelading prominent op de agenda te plaatsen, wordt ook de betrouwbaarheid van de reistijd op de A15 vergroot. Ik merk dat de wegbeheerders meer begrip hebben voor elkaar. Besluitvorming gaat sneller omdat De Verkeersonderneming er als een regisseur bovenop zit.’

accounthouder

Arnold van den Berg is opdrachtmanager strategie Verkeer en Vervoer bij de gemeente Rotterdam en accounthouder voor De Verkeersonderneming.

4

waardoor dat komt. Wel is het opvallend dat er in de avondspits meer ongevallen gebeuren. Dat kan te maken hebben met vermoeidheid of met het feit dat in de avondspits (die in het havengebied duurt van 15.00 tot 18.00 uur) meer recreatief verkeer rijdt. Onderzoek moet nog nader inzicht opleveren. Wat echter ook blijkt uit voertuigtellingen, is dat de spitsmijdingen in de ochtendspits ook een spitsmijdend effect hebben in de avondspits.

Ook in 2010 heeft De Verkeersonderneming van gedachten gewisseld met de Raad van Advies over vraagstukken en mogelijke oplossingsrichtingen om de haven beter bereikbaar te maken. Alle belangrijke items, zoals SpitsScoren, incident-management, de verbreding van de A15 tussen Maasvlakte en Vaanplein, passeerden de revue. Elk Raad van Advieslid dacht vanuit zijn eigen deskundigheid mee en ondernam waar nodig actie in zijn eigen netwerk. Niet voor niets bestaat de Raad van Advies uit Triple A adviseurs: zij adviseren, participeren actief en zijn ambassadeur voor De Verkeersonderneming.

gebiedsaanpak. Het gebrek aan urgentiegevoel bij een aantal ondernemers in de haven was ook voor de Raad van Advies een zorgpunt. Deltalinqs en de Kamer van Koophandel hebben hun eigen kanalen ingezet om de urgentie van de bereikbaarheidsmaatregelen nog eens over het voetlicht te brengen.

Vrachtverkeer vormde een belangrijk aandachtspunt. Vanwege de economische crisis had De Verkeersonderneming in 2009 en 2010 het programma voor de spitsreductie van het vrachtverkeer getemporiseerd. Met het opkrabbelen van de economie groeit ook het vrachtverkeer weer. Voor Deltalinqs, TLN en EVO tijd om in de Raad van Advies te pleiten voor hernieuwde aandacht voor het vrachtverkeer. Dit mondt nu uit in het onlangs gepresenteerde Plan van Aanpak Spitsmijden Vrachtverkeer.

De Verkeersonderneming is trots op de betrokkenheid van haar adviseurs. Gesteund door hun adviezen, actieve participatie en ambassadeurschap lukt het beter om de haven bereikbaar te maken en te houden.

Ook toetste De Verkeersonderneming ontwikkelingen in de programma’s. Zo is er gesproken over de ontwikkeling in het mobilteitsmanagement: van gebiedsaanpak naar mobiliteit 2.0, waar een serviceprovider alle zorgen uit handen neemt van werkgevers en werknemers en passende mobiliteit regelt.

Samenstelling Raad van Advies: Deltalinqs, TLN, EVO, Kamer van Koophandel, Provincie Zuid-Holland, gemeente Spijkenisse namens de gemeenten op Voorne-Putten en politie Rotterdam-Rijnmond.

De Verkeersonderneming heeft met de Raad van Advies haar zorgen gedeeld over de deelname van bedrijven aan de

5

Jeannette Baljeu: Goede bereikbaarheid is belangrijk voor een stevige economie Als wethouder Haven, Verkeer en Regionale Economie van de gemeente Rotterdam en portefeuillehouder Verkeer en Vervoer van de stadsregio Rotterdam ben ik voorzitter van de stuurgroep van De Verkeersonderneming. Een mooie functie omdat de ontwikkeling van een stevige economie in stad en regio alles te maken heeft met een goede bereikbaarheid van bedrijven en organisaties voor klanten, leveranciers en werknemers. De oprichting van De Verkeersonderneming door de gemeente en de stadsregio Rotterdam, het ministerie van Infrastructuur en Milieu en het Havenbedrijf Rotterdam laat zien dat de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven een gemeenschappelijk doel is. Nu de economie aantrekt en de overslag in de haven groeit, neemt het belang van een goede bereikbaarheid alleen maar toe. Dat is de grote opgave die ik voor de komende periode zie. Als gemeente en rijk zorgen we daarin voor de juiste randvoorwaarden. En aan bedrijven zelf doe ik een dringend beroep om oplossingen voor vervoer zelf op te pakken. Sommige grote bedrijven organiseren al het transport van hun eigen personeel en er zijn meer manieren om slim te reizen. Zo zorgen we voor minder auto’s op de A15. De innovatie- en daadkracht van bedrijven, waar ik het volste vertrouwen in heb, zijn hierin noodzakelijk. De Verkeersonderneming is al een heel eind op weg met allerlei goede initiatieven die succes hebben, zoals Spitsscoren, e-bikes en -scooters. De praktijk laat zien dat deze initiatieven

Jeannette Baljeu is de wethouder Haven, Verkeer en Regionale Economie bij de gemeente Rotterdam. Ook is zij portefeuillehouder Verkeer & Vervoer bij de stadsregio Rotterdam en is zij voorzitter van de stuurgroep van De Verkeersonderneming.

Hans Stevens (programmamanager mobiliteitsmanagement)

In de Stuurgroep van De Verkeersonderneming hebben de wethouder van gemeente Rotterdam, tevens portfeuillehouder van de stadsregio Rotterdam, de Chief Operations Officer van het Havenbedrijf Rotterdam N.V. en de Hoofdingenieur Directeur van Rijkswaterstaat Zuid-Holland zitting. Deze laatste vertegenwoordigt het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Zij vertegenwoordigen onze vier moederorganisaties en leveren de menskracht en de financiële capaciteit voor De Verkeersonderneming. De Stuurgroep stuurt bij en bepaalt samen met De Verkeersonderneming de doelstellingen voor de A15-corridor. De Verkeersonderneming legt verantwoording af aan de Stuurgroep over de geboekte resultaten.

6

De leden van de Stuurgroep zijn daarnaast de uitvoerende instanties als het gaat om de realisatie van de diverse projecten op het gebied van verkeersmanagement, aangezien zij ook wegbeheerder zijn. Hierbij komt de wisselwerking naar voren met de rol van De Verkeersonderneming als opsteller van het totale programma op de A15-corridor en bewaker van de voortgang van de projecten. De Verkeersonderneming geeft ook opdracht aan de moederorganisaties voor nieuwe projecten binnen de kaders van het programma en het budget van de moederorganisaties. In 2011 bestaat de Stuurgroep uit Jeannette Baljeu (gemeente en stadsregio Rotterdam), Thessa Menssen (Havenbedrijf Rotterdam) en Ineke van der Hee (Ministerie van Infrastructuur en Milieu).

dáárom ben ik verkeersondernemer

De Stuurgroep

“De Verkeersonderneming is een heel prettige omgeving om in te werken. Dit maakt de club van werknemers ontzettend gevarieerd, maar ook verschillend. Deze verschillen zijn zo nu en dan lastig te overbruggen, maar houden iedereen ook scherp, dragen bij aan de prestaties van De Verkeersonderneming en voorkomen vaak ingewikkelde discussies op directieniveau. Naast de verschillen tussen werknemers onderling, zijn er ook verschillen tussen mobiliteitsmanagement en verkeersmanagement. Dit zijn, in feite, twee verschillende bloedgroepen. Het is soms een uitdaging voor mij om verkeersmanagement te doorgronden en te begrijpen. Maar ik besef ook terdege dat beide elkaar nodig hebben om acceptatie en draagvlak te creëren bij de doelgroepen en ervoor te zorgen dat bereikbaarheid bij iedereen hoger op de agenda wordt geplaatst.”

werken, maar het nettoresultaat blijft ongeveer hetzelfde. Die zo welkome opleving van de economie leidt namelijk ook tot een toename van werkverkeer en leveranciers. In bereikbaarheid voor en door werknemers is alleen een grote slag te maken als bedrijven daar zelf de lead in nemen. Alleen dan komen er minder auto’s op de A15. Ik ken De Verkeersonderneming als een professionele en gedreven club mensen die met Rotterdams lef en op een praktische manier innovatief werken aan de bereikbaarheid. Dat hebben ze in het afgelopen jaar opnieuw laten zien. Ook voor 2011 verwacht ik opnieuw dat ze niet stil zitten, maar samen met het bedrijfsleven doorwerken en successen boeken voor onze haven.

Ernst Scheerder (projectleider verkeersmanagement) ‘De meerwaarde van De Verkeersonderneming zit ‘m in het feit dat we een op zichzelf staande organisatie zijn. We zijn als Verkeersonderneming slagvaardig en fungeren vaak als aanjager/prioriteitensteller/informatie- en kennisbron bij processen. In 2010 is de rol van onze organisatie verstevigd richting onze doelgroepen en onze moederorganisaties. Dit heeft bij iedereen voor meer acceptatie en draagvlak gezorgd.’ ‘Wat ik leuk vind aan mijn collega’s bij De Verkeersonderneming? De mensen binnen de organisatie zijn verschillend. Wat ik daar persoonlijk leuk aan vind is dat, ondanks alle verschillen en achtergronden, iedereen hetzelfde doel voor ogen heeft.’

7

Instrumenten op orde In het afgelopen jaar zijn er veel instrumenten geplaatst om het verkeer op en rond de A15 beter te reguleren. Dankzij informatiepanelen op strategische plaatsen (berm-DRIPs) krijgen weggebruikers meer informatie over de verkeerssituatie op en rond de A15. Ook zijn er U-bordjes geplaatst, die uitwijkroutes aangeven. Deze uitwijkroutes kunnen gebruikt worden bij drukte als gevolg van incidenten, maar ook bij files richting het strand. Dankzij toeritdoseerinstallaties krijgen weggebruikers gedoseerd toegang tot de A15, waardoor het verkeer op de snelweg beter doorstroomt. Misschien moeten weggebruikers iets langer wachten voor ze de A15 op kunnen, maar uiteindelijk is de reistijd even lang of zelfs korter. Kortom: er is veel geïnvesteerd in techniek om al het asfalt zo slim mogelijk te benutten.

In regelscenario’s is vastgelegd hoe berm-DRIPS en verkeerslichten kunnen worden ingezet om het verkeer zo goed mogelijk over het wegennet in de haven te verdelen. Bovendien is een bestuurlijk akkoord gesloten voor het oprichten van een uitvoeringsunit waarin verkeerskundigen van alle wegbeheerders de afspraken over verkeersmanagement monitoren en waar nodig bijstellen. Vanuit een in te richten regiodesk (die wordt gevestigd in de Verkeersmanagementcentrale in Rhoon) zorgen wegverkeersleiders voor het inzetten van de regelscenario’s. Op en rond de A15 zijn nu alle instrumenten aanwezig om te komen tot nog meer samenhang in het verkeersmanagement. In 2011 komt de focus dan ook nog sterker te liggen op regie. Daarnaast verbeteren we continu incident-management. Afhandeltijden worden verder verkort door gebruik te maken van speciaal equipment, nieuwe technieken en betere afspraken.

Gevaarlijke stoffen bij verkeersincident in toekomst snel naar veiligstelplek Op 1 december ondertekenden Rijkswaterstaat en de Gezamenlijke Brandweer een samenwerkingsovereenkomst waarin afspraken staan over een zogenaamde ‘veiligstelplek’ die op dit moment wordt aangelegd bij de nieuwe brandweerkazerne aan de Butaanweg in Rotterdam. In het havengebied van Rotterdam vindt met grote regelmaat vervoer plaats van gevaarlijke en/of vloeibare stoffen. Als een tankauto met deze stoffen betrokken raakt bij een ongeval, wordt dit ter plaatse opgelost. In de toekomst kan een lekkende tankauto worden overgeheveld in een speciaal ontworpen lekbak waarin hij wordt vervoerd naar de nieuwe veiligstel-

De bereikbaarheid van de Rotterdamse haven hangt soms af van kleine situaties met grote gevolgen. Te vaak komt het nog voor dat te hoge vrachtwagens toch de Botlek– of Thomassentunnel inrijden en daarbij het plafond van de tunnel beschadigen. Reparatie ervan kost veel geld en levert hinder op voor alle weggebruikers. Zo kunnen er files ontstaan als gevolg van te hoge vrachtwagens die stilstaan voor een tunnel en bij reparaties aan beschadigde tunnels. Deze files waren niet nodig geweest als de chauffeur de omleidingroute had genomen. Om het aantal hoogtemeldingen bij de Botlektunnel nog verder te verminderen heeft Rijkswaterstaat in februari 2010 een tekstkar geplaatst met daarop foto’s van te hoge vrachtwagens met de tekst ‘u bent te hoog’. De Verkeersonderneming heeft de kosten van de tekstkar voor haar rekening genomen. In maart 2010 hebben, op initiatief van De Verkeersonderneming, P&O Ferries en het Havenbedrijf hoogtedetectie

8

geplaatst voor vrachtwagens die de poort van P&O uitrijden. Per week pikt het systeem er ettelijke te hoge vrachtwagens uit. Dit systeem voorkomt dat te hoge vrachtwagens de weg opgaan en tunnels inrijden met alle gevolgen van dien. Peter Stolk, Port Manager P&O Ferries, zegt daarover: ‘Ik ben tevreden over de hoogtedetectie, ook andere bedrijven in de regio zouden dit voorbeeld moeten volgen. Voorkomen is beter dan repareren.’ Een relatief simpele maatregel die helpt vermijdbare verkeersopstoppingen voor tunnels en veel ergernis te voorkomen. Voor 2011 blijft de hoogte van vrachtwagens een aandachtspunt. Met het Landelijk Parket Verkeer en het Korps Landelijke Politiediensten is overleg over strengere handhaving.

dáárom ben ik verkeersondernemer

Te hoge vrachtwagens

Robert Boshouwers (projectleider Mobiliteit) ‘Denk in kansen in plaats van in beperkingen’ ‘De Verkeersonderneming is een club die probeert meters te maken en daarbij goed vooruitkomt. We proberen met z’n allen mogelijkheden te zien die niemand ziet en waar velen vooraf sceptisch over zijn. Bij projecten als SpitsScoren en de e-bike/-scooterregeling was het succes groter dan van tevoren werd gedacht. Bovendien staan dergelijke projecten dicht bij de gebruiker en dat is iets dat mij enorm aanspreekt. Dergelijke initiatieven zijn de kracht van De Verkeersonderneming. We moeten ook vooral een organisatie blijven die vooruit denkt en niet alleen beperkingen ziet.’

plek. Daar kan de lading veilig worden opgeruimd. Voordeel van deze oplossing is dat het verkeer na een incident weer snel op gang komt en dat incidenten in een veilige omgeving kunnen worden afgehandeld. De brandweerkazerne aan de Butaanweg en de bijbehorende veiligstelplek worden naar verwachting medio 2011 feestelijk in gebruik genomen. Deze samenwerking tussen de Gezamenlijke Brandweer en Rijkswaterstaat is uniek in Nederland en tot stand gekomen door De Verkeersonderneming. Op basis van de ervaringen wordt bekeken of een veiligstelplek ook in andere delen van Nederland uitkomst biedt.

Lutske Lindeman, Projectleider mobiliteitsmanagement Ik geloof in mobiliteitsmanagement als dè oplossing voor de fileproblematiek. Veel alternatieven zijn bovendien duurzaam en ook dat spreekt me aan. Er zijn heel veel kansen, het is de kunst die te verzilveren. Ik wil mensen enthousiast maken; ik wil dat ze net als ik de kansen zien. Ik heb zelf op proef een paar keer ge-e-fietst... ik ben om! Ideaal: je fietst supersnel en toch kom je fris aan. Zo moeten we het doen: mensen de alternatieven laten ervaren. Als iedereen – werkgevers, werknemers, overheden, Verkeersonderneming – zijn schouders eronder zet, houden we samen de haven bereikbaar!

9

Naar mobiliteit zonder zorgen Mobiliteitsalternatieven slaan aan in de haven. ‘Neem bijvoorbeeld de scooterregeling. 340 A15 reizigers maken daar gebruik van, een enorm succes,’ aldus Hans Stevens, programmamanager mobiliteitsmanagement bij De Verkeersonderneming. Een ander paradepaardje is SpitsScoren, met achttienhonderd deelnemers waarvan er elke ochtend minstens 715 de spits mijden. ‘Dat is anderhalf keer zoveel mensen als we hadden verwacht! Ook ben ik heel blij met initiatieven als Hotel At Work en Port Project Services.’ Toch leidt een positieve houding ten opzichte van mobiliteitsmanagement bij ondernemingen nog niet altijd tot het uitvoeren van maatregelen. De stap naar een optimale mobiliteit van medewerkers leidt immers eerst tot extra zorgen voor

de werkgever. Bij De Verkeersonderneming is in 2010 daarom ook verder gedacht over een andere aanpak van mobiliteit en bereikbaarheid in de Rotterdamse haven. Hier ziet Hans een uitdaging voor marktpartijen: ‘Volgens mij zit de toekomst in een systeem waarbij een ondernemer voor zijn of haar medewerkers mobiliteit inkoopt bij een marktpartij. Die marktpartij of serviceprovider regelt naar de wens van iedere werknemer een persoonlijk mobiliteitspakket. In 2011 onderzoeken we de mogelijkheid dat de markt dit soort plannen zelf gaat oppakken.’ Hans zegt met enige trots: ‘Het is nieuw in Nederland. De Verkeersonderneming is dé organisatie om zoiets op te pakken. We zijn opgericht om innovatief te zijn. Het past in Rotterdam, waar innovatie hoog in het vaandel staat.’

Eerst analyseren dan aanbieden Vanuit de verre omtrek reizen werknemers naar de haven. Het kan niet anders of ze rijden over de A15. Als je weet waar mensen wonen en waar ze werken, kan je ze ook andere manieren van reizen aanbieden. De Verkeersonderneming heeft daarom aan bedrijven gevraagd om de postcodegegevens van hun werknemers te mogen analyseren. Veel bedrijven gingen daarmee akkoord onder de vanzelfsprekende voorwaarde van bescherming van de privacy van medewerkers en bedrijven. De postcodeanalyse levert een stroom aan gegevens op: waar veel werknemers wonen, hoe ze reizen en op welk tijdstip en wat de mogelijkheden zijn om gezamenlijk te reizen. De Maasvlakte is daar een goed voorbeeld van. Dit gebied ligt op grote afstand van de woonplaatsen, werknemers wonen echter vaak geconcentreerd en werken in ploegendiensten. Per dag is er een aantal piekmomenten waarop medewerkers van en naar het werk reizen. Dat biedt een goede kans voor collectief vervoer zoals bij de ECT, EMO en E.ON, waar ze dat al jaren doen. Ook andere mogelijkheden komen naar voren uit de analyses: vervoer over water vanaf Vlaardingen naar de industriegebieden Vondelingenplaat en Botlek, fietsenstallingen om medewerkers te verleiden met de fiets, brommer of scooter te komen en werktijdveranderingen om buiten de spits te reizen. De Verkeersonderneming ziet daarnaast ook kansen voor fietsenstallingen bij metrostations of bedrijfsbushaltes zoals in Pernis en bij Tussenwater. Bij verschillende bedrijven is verder een online enquête uitgezet over het reisgedrag van de werknemers. De uitkomst laat zien dat 79% van de respondenten met de auto reist (als enige inzittende), 7% carpoolt, 5% fietst en 2 % met het openbaar vervoer komt. 68% van de automobilisten is bereid eventueel over te stappen naar een andere vervoerswijze, onder de

10

voorwaarde dat er goede alternatieven beschikbaar zijn. Telewerken is hét alternatief waar 51% positief tegenover staat, 36% staat positief tegenover bedrijfsvervoer/shuttlebus, 34% tegenover carpoolen, 28% tegenover fietsen en 25% staat positief tegenover vervoer over water. Al deze gegevens heeft De Verkeersonderneming verwerkt in aanbiedingen aan bedrijven om mobiliteit anders en slimmer aan te pakken. Deze aanbiedingen zijn in de laatste maanden van 2010 verstuurd of worden begin 2011 verstuurd. De aanbiedingen zijn gericht op het specifieke bedrijf en variëren van: verandering van bedrijfstijden en carpoolen tot de inzet van scooters of het opzetten van bedrijfsvervoer per bus. Reisgedrag werknemers

Openbaar vervoer Fietsen Carpoolen Auto

Meest populaire alternatieven

Vervoer over water Fietsen Carpoolen Bedrijfsvervoer/shuttlebus Telewerken

11

Cees Deelen is hoofd Modaliteiten van het Havenbedrijf en is accounthouder voor De Verkeersonderneming.

Cees Deelen: ‘Alle hens aan dek voor een betere bereikbaarheid’ De haven zit qua overslag boven het niveau van 2008; we zijn ‘de crisis grotendeels voorbij’. Het goede economische nieuws heeft echter ook een keerzijde.

Continue groei Bekijken we specifiek de containeroverslagcijfers - die immers de meeste invloed hebben op de bereikbaarheid over de weg dan noteerden we eind 2010 zo’n 11 miljoen containers (TEU). Een stijging van maar liefst 3,4% ten opzichte van 2008. Een groot deel van deze containers vindt zijn weg over de A15 van en naar het achterland. Ook de blik op de toekomst, tot 2030, toont groei. In het kader van de Havenvisie heeft het Havenbedrijf Rotterdam prognoses uitgebracht. Ze wijzen op een toename van het wegverkeer. Dit ondanks de gunstige ontwikkelingen ten aanzien van de modal split. In 2009 werd zo’n 47% van de containers vanaf de Maasvlakte over de weg naar het achterland vervoerd. De overige containers gingen per schip verder het land in. Dankzij concrete afspraken met het havenbedrijfsleven, is het streven om in 2035 slechts 35% van de containers vanaf de Maasvlakte over de weg naar Europa te vervoeren.

Urgentie De Verkeersonderneming is opgericht vanuit dit groeiende gevoel van urgentie bij het Havenbedrijf en de gemeente en stadsregio Rotterdam en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De verbreding van de A15 komt steeds dichterbij. En tijdens de verbouwing moet de winkel – de haven – door blijven draaien. De bereikbaarheid van de haven is op de regionale agenda geplaatst als een gemeenschappelijke uitdaging. Daarnaast is De Verkeersonderneming opgericht om knopen

12

door te hakken in langlopende discussies én ervoor te zorgen dat er daadwerkelijk voortgang wordt geboekt. Goede voorbeelden daarvan in 2010 zijn de projecten ‘RITS’ en ‘Hotel At Work’. ‘RITS’ (reistijdverwachting in transportmanagementsystemen) heeft tot doel vrachtwagenritten beter te plannen door verkeersgegevens te gebruiken in de planningssystemen. ‘Hotel At Work’, op de Maasvlakte, heeft ervoor gezorgd dat maar liefst 750 tijdelijke werknemers overnachten in de buurt van het werk en dus de A15 niet gebruiken voor het woonwerkverkeer. Nieuw is de gezamenlijke aanpak van mobiliteitsmanagement; dat deed nog niemand in de regio. Dit heeft nu al tot successen geleid, zoals het project ‘SpitsScoren’ en de e-bike en scooterregeling. Belangrijk aandachtspunt blijft de medewerking van de bedrijven in het havengebied. Ze hebben last van een verslechterende bereikbaarheid, maar kunnen ook hun steentje bijdragen door anders om te gaan met het vervoer van hun werknemers. De Verkeersonderneming heeft goede initiatieven ontwikkeld, die nu door de bedrijven moeten worden opgepakt.

Incident-management De perceptie van het bedrijfsleven ten aanzien van de bereikbaarheid wordt voor een groot deel bepaald door incidenten. De A15 is incidentgevoeliger dan vergelijkbare wegen in Nederland door het hoge aandeel van het vrachtverkeer en de vele op- en afritten. Er zijn al flinke stappen gezet op het gebied van incident-management. Het zou goed zijn als De Verkeersonderneming dit tot één van haar speerpunten maakt. Daar is veel goodwill mee te winnen. Kortom; alle hens aan dek om de A15 de komende jaren bereikbaar te houden!

Contractors Op 6 april 2010 hield De Verkeersonderneming een bijeenkomst over de huisvesting en het vervoer van contractors en over bouwlogistiek. Aanbieders van tijdelijke huisvesting, personen– en goederenvervoer en tijdelijk personeel presenteerden hun diensten. De bijeenkomst werd goed bezocht. De aanpak van het onderwerp contractors en bouwlogistiek berust op drie pijlers. We willen eerst aandacht rond het onderwerp genereren, vervolgens de bedrijven voorzien van generieke oplossingen en ten slotte speciale situaties benaderen met maatwerkoplossingen.

’Initiatieven als Hotel At Work en Port Project Services zijn in 2010 van de grond gekomen. In Hotel At Work slapen ongeveer zevenhonderdvijftig tijdelijke werknemers en Port Project Services huisvest en vervoert vierhonderd tijdelijke arbeidskrachten en dat aantal groeit’, aldus Hans Stevens van De Verkeersonderneming. Een mooi voorbeeld van maatwerk is het vervoer van vijftig Poolse constructiewerkers, die vanaf 15 november 2010 per bus naar hun werk gaan. Bij Exxon Mobil op de Botlekweg bouwen zij mee aan een nieuwe raffinaderij. In plaats van iedere dag vanuit hun tijdelijke woonplaats Vlaardingen met de auto naar het werk te reizen, stappen ze in de touringcar.

Meer mensen reizen in minder auto’s; carpoolen in de praktijk De Verkeersonderneming ziet graag dat het havenbedrijfsleven zijn werknemers actief stimuleert te carpoolen. Zij heeft daarom op verzoek van een aantal ondernemers een carpoolmatchingssite opgestart: carpoolA15.nl. Vanaf september 2010 kunnen werkgevers in de Rotterdamse haven een jaar lang gratis gebruik maken van een carpoolmatchingssysteem via de website van De Verkeersonderneming.

Goed voor de portemonnee, beter voor het milieu én een essentiële verbetering van de bereikbaarheid. Nu carpoolt al een aanzienlijk gedeelte van autorijdend Nederland. In de Rotterdamse haven maken Argos, Breijer, Broekman, Deltalinqs, Evergreen, de Rotterdam Port Promotion Council en Shin-Etsu al gebruik van het carpoolmatchingssysteem.

Werknemers kunnen via een boekingssysteem op internet kijken met welke collega’s er het slimst gecarpoold kan worden. Maar niet alleen bínnen het bedrijf kan de auto worden gedeeld. Zelfs per gebied of reisroutes, en dus tussen verschillende havenbedrijven, kunnen werknemers onderling afstemmen op welke woon-werkroute men de auto kan delen met anderen.

13

11-03-2010

19-08-2010

19-10-2010

Steeds kortere afhandeltijd

60 minuten

2007

17-10-2010

50,7 minuten (2007)

2008

48,6 minuten (2008)

2009 45 minuten

15 minuten

45,1 minuten (2009) 38 minuten (ambitie 2015) Ambitie 2015 30 minuten Incidenten afhandeling binnen 90 minuten 90%

88%

84%

82%

80%

12-02-2010

20-05-2010

20-12-2010

78%

76% 2006

Eric Marteijn: ’Incident-management moet altijd beter!’

Eric Marteijn is directeur Wegen en Verkeer bij Rijkswaterstaat Zuid-Holland. Files als gevolg van ongevallen moeten zo snel mogelijk worden afgehandeld, want anders slibt alles dicht. ‘In ZuidHolland scoren we het beste van Nederland met onze afhandelingstijd van incidenten,’ aldus Eric Marteijn. Files als gevolg van incidenten vormen een grote ergernis voor weggebruikers. Politie, brandweer, ambulance en Rijkswaterstaat werken sinds jaren samen om incidenten zo snel mogelijk af te handelen, zodat het verkeer snel weer door kan. De weginspecteurs van Rijkswaterstaat in hun gele auto’s zijn

14

bekende fenomenen geworden op de weg. ‘En ook op de motor,’ meldt Eric Marteijn. ‘’Bij wijze van pilot, die goed is geslaagd. Of we dit echt gaan uitrollen, weet ik nog niet. Het voordeel van de motor is dat de weginspecteur in de spits tussen de file door kan en dus veel sneller bij een ongeval is. Tien minuten eerder ter plaatse, betekent achteraan de file een half uur minder lang wachten.’ Eric benadrukt het belang van de hele keten bij incident-management. ‘Het zijn niet alleen de weginspecteurs. Afspraken met andere hulpdiensten en goede contracten met bergingsbedrijven zijn cruciaal, net als het samenspel tussen de verschillende onderdelen van Rijkswaterstaat. Incidentmanagement moet altijd beter, want de eisen van de samenleving worden steeds hoger.’ Eric is trots op het incident-management, maar plaatst ook een kanttekening. ‘We moeten het met minder mensen doen. In 2010 hebben we op de snelwegen in Zuid-Holland gewerkt met tien weginspecteurs minder. We roosteren ze 24/7 in, maar we moeten ons wel aan de arbeidstijdenwet houden. Soms zullen we dus moeten accepteren dat een weginspecteur iets minder snel ter plekke is. Het is niet anders. Wel positief is dat ook de provincie Zuid-Holland grote ambities heeft op het gebied van incident-management en ook bij de gemeente Rotterdam staat het onderwerp steeds hoger op de agenda.’

Incident-management in 2010 Het gaat steeds beter met de afhandeling van incidenten (ongevallen en pechgevallen) in de regio Rijnmond. Werd in 2009 nog 85% van de incidenten met letselslachtoffers binnen 90 minuten afgehandeld, in 2010 (tot augustus) steeg dit percentage tot 89%. Daarmee staat de regio Rijnmond op een tweede plaats in Nederland! Ook de gemiddelde afhandeltijd op het hoofdwegennet in Nederland wordt steeds korter. De gemiddelde afhandeltijd is

2007

2008

2009

2010

in twee jaar tijd met vijf minuten gezakt naar 45 minuten. De samenwerkende hulpdiensten hebben dit goed opgepakt. Maar we zijn er nog niet! De ambitie is om deze tijd in 2015 naar 38 minuten terug te brengen. Dat kan alleen maar door verdergaande samenwerking tussen de hulpdiensten. De conclusie uit bovenstaande grafiek en klok is dat de grote druk op het gezamenlijk afhandelen van incidenten, het verscherpen van de aanrijtijden en het gezamenlijk uitvoeren van de Richtlijn ‘Eerste veiligheidsmaatregelen bij incidenten’ zijn vruchten afwerpt.

Het jaar 2010 was het jaar van enkele uitzonderlijke en soms tragische incidenten op de A15/N15. Hieronder zetten we de meest opvallende incidenten op een rijtje: 12-2-2010

 en metershoge kraan ging op een levensgevaarlijke manier over de weg bij Euromax. Gelukkig gebeurde er E geen ongelukken. 11-3-2010 Een vrachtwagen kantelde in de berm nabij de afrit Rhoon. Door de snelle plaatsing van calamiteitenschermen zorgde dit incident voor weinig overlast voor het overige verkeer. 20-5-2010 In de Botlektunnel (Maasvlakte richting Vaanplein) schaarde een caravan met als gevolg dat deze tunnel anderhalf uur afgesloten was. Het verkeer werd omgeleid via de Botlekbrug. 19-8-2010 Drie rijstroken moesten worden afgesloten nadat een vrachtwagen zijn container (27 ton) met stalen onderdelen verloor op de A15 nabij het Shell-station Portland. Het verkeer kon de container via de uitvoegstrook net passeren. 17-10-2010 Bij een ongeval op de Maasvlakte waren een personenauto en een motor betrokken. Bij dit ongeluk vielen drie doden. 19-10-2010 Vanaf de Vondelingenweg tot aan het Gaderingviaduct lekte een vrachtwagen palmolie. Er moesten twee rijstroken worden afgesloten. 20-12-2010 Een gekantelde vrachtwagen met gevaarlijke stoffen leidde op de N15 tot veel vertraging. Beide rijstroken richting Vaanplein waren gedurende acht uur gesloten. Ook was er enkele uren één rijstrook richting de Maasvlakte dicht.

15

Karlien Haak: ‘Ondernemingsraden helpen bij ander mobiliteitsbeleid’ op bijvoorbeeld verhuizing of organisatie van het werk. Daarbij kunnen zij vanuit hun onafhankelijke positie werknemers meenemen in vernieuwing van het mobiliteitsbeleid.’

Op de scooter langs de file 340 werknemers uit de haven kochten in 2010 een e-bike of –scooter met de kortingsregeling van De Verkeersonderneming. Frank Coppenrath uit Spijkenisse maakte de overstap naar de scooter: ‘De scooter is voor mij aantrekkelijk omdat ik dan sowieso nooit meer in de file zal staan. Ik ben er bijna net zo snel als met de auto en het scheelt me een hoop geld qua benzine, het enige nadeel is het weer.’

Wat is de aanleiding om als OR-en (en de gezamenlijke vakbonden FNV/CNV/ Unie MHP) actief te worden op het onderwerp mobiliteit? ‘Wij zien kansen voor de werknemer om meer te zeggen over waar en wanneer hij werkt, en hoe hij reist bij een slim mobiliteitsbeleid. Dat geldt voor de kenniswerkers én productiemedewerkers. Dat de werknemer door ideeën van onderop kan bijdragen aan minder files en minder CO2 uitstoot zien we daarbij als winst.’

Karlien Haak is projectleider bij het Kenniscentrum Werk & Vervoer Reiskosten en werktijden bepalen in belangrijke mate het reisgedrag van werknemers en dat heeft effect op de verkeersdrukte en fileoverlast op de A15. Ondernemingsraden spelen daarbij binnen de bedrijven hun eigen rol. De Verkeersonderneming onderzocht wat OR-en kunnen betekenen.

Kun je iets zeggen over de mogelijkheden van een andere invulling van mobiliteit in de haven? ‘Nou, dat is toch vooral maatwerk per onderneming. We hebben de ervaring dat in brainstormbijeenkomsten met groepen werknemers, slimme ideeën kunnen ontstaan die mobiliteitsbeleid versterken. Zoals ideeën over samen reizen, spreiden van reizen over de dag en sommige activiteiten op een andere locatie uitvoeren. Geen nieuwe ideeën maar wel ideeën waar werknemers zelf mee komen en achter staan.’ Liggen er kansen voor de OR-en in de havenbedrijven? ‘Ja, daar ben ik van overtuigd! Er liggen kansen om mee te werken aan mobiliteitsbeleid dat nauw aansluit bij wat werknemers wensen, dat wellicht ook bijdraagt aan hun werkplezier en de balans werk-privé. En kansen om als leidinggevenden en medewerkers gezamenlijk door kennis, faciliteiten en enthousiasme tot goede maatwerkoplossingen komen.’

Karlien, wat kunnen OR-en betekenen om bereikbaarheid en mobiliteit van bedrijven anders in te vullen? ‘OR-en hebben vanuit de wet op ondernemingsraden instemmingsrecht op zaken als werktijden en roosters en adviesrecht

E-bike/scooterregeling stand per 31/12/2010 Aanmeldingen totaal: Goedgekeurde aanmeldingen: Aangeschafte scooters en e-bikes Aantal spitsmijdingen: (iedere deelnemer dient minstens 2 dagen per week de spits te mijden)

Oktober 2009 is SpitsScoren van start gegaan en we kunnen nu terugblikken op de eerste anderhalf jaar. Het doel van het project SpitsScoren is drie jaar lang elke werkdag minimaal 530 auto’s uit de ochtendspits (6 - 9 uur) halen. In het najaar van 2010 is onderzoek gedaan naar de tevredenheid onder de deelnemers. Op de vraag of SpitsScoren een succesvol project is dat bijdraagt aan de filebestrijding van de A15, kwam een volmondig ja als antwoord. Vóór aanvang van SpitsScoren reed 65% van de deelnemers dagelijks in de spits. Gedurende deelname aan het project is dat percentage fors gedaald. De deelnemers beoordelen SpitsScoren dan ook gemiddeld met een 7.6.

Andere werktijden helpen bedrijf én A15

Jolinda Wissink, HR manager, ziet de voordelen: ‘Voor de collega’s is eerder beginnen makkelijk omdat je snel naar je werk kan reizen, zonder last van files. De collega’s van de werkplaats en de garage die dit doen, zijn er blij mee. Ze kunnen dan ook eerder op de dag naar huis, zonder filehinder. Voor het bedrijf betekent het meer efficiency.’

16

‘Collega’s zijn zelf met deze voorstellen gekomen. Aanleiding was het project SpitsScoren om automobilisten tussen 6 en 9 uur ‘s ochtends de A15 te laten mijden. Zij wilden daar aan mee doen en vroegen of het mogelijk was om ’s ochtends om 6 uur te beginnen in plaats van 7 uur.’ Vanaf oktober 2010 is de verandering van werktijden een feit. Mourik denkt nu na over een proef om kantoorpersoneel eerder naar huis te laten gaan en daar nog een uur te werken.

534 340 296 Maximaal 296 per dag

Enthousiaste spitsscoorders!

Mario Groenendijk (accountmanager bedrijven, Gezamenlijke Brandweer in Rozenburg) en Nardo de Vetten (werkzaam bij Keppel Verolme in het Botlekgebied), beide SpitsScoorders,

Vroeger naar je werk gaan of juist eerder naar huis. Voor een groep werknemers van Mourik Services uit het Distripark Botlek (waarmee De Verkeersonderneming actief samenwerkt) behoort dat tot de reële mogelijkheden. Aanleiding is de overlast die files veroorzaken.

Op zijn scooter vermijdt Frank de file op de A15 als hij naar zijn werk rijdt bij Ziegler in Albrandswaard. ‘Mijn baas staat er positief tegenover, zeker voor mensen die een langere afstand moeten reizen, als je weet dat er een slechte busverbinding is naar ons bedrijf.’ ‘Er zouden best veel collega’s met de scooter willen, maar de meesten komen van zuid of Hoogvliet en dat is te dichtbij voor de regeling. Voor de vermindering van het aantal auto’s op de A15 zou het naar mijn idee zeker schelen.’

SPITSSCOREN stand per 31/12/2010 Aantal deelnemers: Aantal spitsmijdingen: Meest gekozen alternatief:

1800 SpitsScoorders Minstens 715 spitsmijdingen per dag Buiten de spits rijden

zijn enthousiast over het actief mijden van de spits. Voorheen stonden zij ’s ochtends in de file op weg naar hun werk, maar nu hebben zij allebei een goede alternatieve route gevonden. Ze omzeilen op deze manier niet alleen de file, maar verdienen er ook nog geld mee. ‘Bovendien is het beter voor het milieu,’ vult Nardo aan. Vijf dagen per week mijdt hij de spits en gaat hij via een alternatieve route naar zijn werk. ‘Mijn reistijd is niet korter of langer geworden door deze alternatieve route, maar het scheelt wel enorm veel stress!’ Ook Mario mijdt de spits en reist op een andere manier naar zijn werk. Door zijn enthousiaste verhalen heeft hij andere collega’s overgehaald om op dezelfde manier te reizen. ‘Ik vind de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven belangrijk en ben heel tevreden met mijn alternatieve vervoerwijze: ik ga met de auto naar de pont en vanaf de pont stap ik op de fiets. Ik vraag mijzelf wel eens af waarom ik vroeger nooit voor deze vervoerwijze heb gekozen’, aldus een tevreden SpitsScoorder. Op de vraag wat te doen als SpitsScoren stopt, is het antwoord duidelijk: ‘Ik ga echt niet meer in de spits met de auto over de A15 naar mijn werk,’ aldus Nardo de Vetten.

17

toebrengen aan de weg, waardoor vaker onderhoud nodig is. En dat veroorzaakt overlast en oponthoud. Een andere wens was om behalve bij de Butaanweg ook op een andere plek in het havengebied een veiligstelplek voor lekkende tankwagens die betrokken zijn bij een ongeval te realiseren. Ook hier is er wegens budgettaire redenen ervoor gekozen om het effect van de veiligstelplek op de Butaanweg af te wachten alvorens te besluiten tot de realisatie van een tweede veiligstelplek.

Het project Tovergroen is na een ‘slow start’ inmiddels op stoom. Te weinig menskracht maakte het lastig om dit project goed op te pakken. Tovergroen is een project dat een zogenoemde ‘groene golf’ voor vrachtwagens moet ontwikkelen op de Vondelingenweg in de Rotterdamse haven. Het project Tovergroen moet ervoor zorgen dat als vrachtwagens 80 kilometer per uur rijden de stoplichten op groen blijven staan, zodat er door gereden kan worden. Vrachtwagens doen er langer over om af te remmen en weer op te trekken.

Slimmere ritplanning van vrachtverkeer Vrachtverkeer op de A15 heeft last van de onbetrouwbare reistijden die een gevolg zijn files. De economische schadepost is groot. Het project reistijdverwachting in transportmanagementsystemen (RITS) geeft planners van transportbedrijven actuele en betrouwbare informatie over reistijden. Daarmee kunnen zij de vrachtwagens en de chauffeurs beter inplannen en files mijden. Ook zijn aankomsttijden bij klanten, terminals en distributiecentra nauwkeuriger te voorspellen. Het project maakt bovendien inzichtelijk dat kosten van transport variabel zijn naar tijd en plaats.

Niet alleen successen In 2010 startte De Verkeersonderneming met de gebiedsgerichte aanpak. Per gebied werden ondernemers benaderd om gezamenlijk bijvoorbeeld bedrijfsvervoer op te pakken, een pont naar de noordoever mogelijk te maken of de bedrijfstijden te veranderen. Uit de contacten bleek dat de bedrijven onderling zeer verschillend zijn in mobiliteitseisen, ploegenwissels en mogelijkheden. De gebiedsgerichte aanpak behaalde mede daardoor onvoldoende resultaat. Daarop besloten de projectleiders van De Verkeersonderneming de aandacht te verplaatsen naar maatwerk voor individuele bedrijven. In de laatste maanden van 2010 ontvingen de eerste bedrijven een aanbod van De Verkeersonderneming met voorstellen om de mobiliteit te verbeteren. Het doen van maatgerichte aanbiedingen gaat door in 2011. Maatwerk moet ook helpen om vervoer tussen metrostations en bedrijven mogelijk te maken. Dit komt voort uit het besef dat mensen tijdens één reis gebruik maken van verschillende soorten vervoer. Dus met de fiets naar de metro en na de metro rest nog het stuk naar de werkplek. In 2010 is een aantal mogelijkheden geïnventariseerd waar de vervoersketen sluitend gemaakt kan worden. Na het metrostation ont-

18

In het jaar 2010 zijn vijf consortia aan de slag gegaan met RITS. Ieder consortium bestaat uit minimaal twee wegvervoerbedrijven, een leverancier van een transportmanagementsysteem en een aanbieder van reistijdverwachtingen. In de eerste fase van het project worden ritten gepland op basis van historische reistijdgegevens. In de tweede fase, waarvoor secretaris-generaal Siebe Riedstra van het ministerie van Infrastructuur en Milieu in juni het startsein gaf, draait het om de integratie van een actuele

breekt vaak een makkelijke aansluiting met (pendel) bussen, fietsen of vanpools naar bedrijven in de haven. Leenfietsen of OV –fietsen zijn niet verkrijgbaar bij de metrostations. Bij bedrijven zijn vaak geen fietsenstallingen om de tweewielers te stallen. Deze constateringen vormen de basis voor het ‘to do-lijstje’ van 2011. In het Rotterdamse havengebied zijn de mogelijkheden voor openbaar vervoer niet groot, maar wel ligt er een spoorlijn. Die was officieel alleen in gebruik voor goederentransport. Al jaren klinken er in het havengebied geluiden dat het goed zou zijn die spoorlijn beschikbaar te maken voor personenvervoer. De Verkeersonderneming heeft dit geregeld met NS en Prorail. Het is nu mogelijk dat bedrijven voor groepen werknemers een trein laten rijden. Er is echter nog geen ondernemer geweest die daarvan gebruik heeft gemaakt. Ook op het gebied van verkeersmanagement hebben we niet alle vorderingen gemaakt die we hadden willen maken. Zo lag er het plan om in 2010 meer punten aan te brengen die vrachtwagens wegen tijdens het rijden (weigh in motion). In het havengebied liggen nu twee van deze punten. Het plan om er nog meer aan te brengen ligt er nog steeds, maar uit budgettaire overwegingen is besloten om eerst het effect van de twee huidige punten af te wachten vóór er nog meer worden aangebracht. Het wegen van vrachtwagens is van belang omdat te zware vrachtwagens onevenredig veel schade

Kees Abrahamse (programmamanager verkeersmanagement) ‘Met de auto, maar buiten de spits’

zo ga ik naar mijn werk

Een jaarverslag wil graag alleen succesverhalen vertellen. Helaas lukt dat niet altijd. De Verkeersonderneming heeft zeker successen geboekt en veel bereikt, maar niet alle projecten zijn even goed van de grond gekomen het afgelopen jaar.

reistijdvoorspelling in de planningssystemen. Een dergelijke informatiedienst was nog niet op de markt. Eind 2010 is de ontwikkeling daarvan van start gegaan met een voorspelwedstrijd. Zes bedrijven die meedoen aan de wedstrijd toonden in de voorronde aan betrouwbare reistijden te kunnen voorspellen. In de voorronde van de wedstrijd bleek al dat de nauwkeurigheid van de reistijdvoorspelling 25 procent beter was ten opzichte van de reistijdvoorspelling met historische data. De finaleronde van de wedstrijd loopt in de eerste maanden van 2011. Daarna wordt de voorspeller geïntegreerd in de planningssytemen van vervoerders.

‘Ik ga dagelijks met de auto van Dordrecht naar De Verkeersonderneming aan de Boompjes in Rotterdam. Dat lijkt niet efficiënt, maar ik ben wel efficiënt door dit zoveel mogelijk buiten de spitstijden te doen. Ik probeer ’s ochtends in de ‘slipstream’ van de spits te rijden en ’s avonds ga ik ruim na de spits naar huis. Bovendien rijd ik maximaal vier dagen per week naar De Verkeersonderneming en werk ik één dag thuis. Ook dat draagt bij aan de vermindering van de files. De reden dat ik voor de auto kies en niet voor het openbaar vervoer heeft te maken met het feit dat ik veel afspraken heb.

Marian van den Akker (communicatieadviseur) ‘In tien jaar één keer gestrand’ ‘Sinds 2001 werk ik in gebouw De Maas in Rotterdam. Eerst bij Rijkswaterstaat, nu bij De Verkeersonderneming. Ik woon in Zevenhuizen, ten noorden van Rotterdam. Zevenhuizen is niet rijk bedeeld met openbaar vervoer. Als ik naar kantoor ga, rijd ik met de auto naar een metrohalte in Ommoord. Vandaar ga ik verder met de metro. Hoewel ik vaak kritische geluiden hoor over de metro, ervaar ik het als prima. De metro rijdt zo vaak, dat ik vertraging nauwelijks merk. Al met al heb ik geen enkele reden om helemaal met de auto naar kantoor te gaan. De betrouwbaarheid van de metro is veel groter dan die van de filegevoelige A16 en A20.

19

Hans Kruijt: ‘Meer bewust zijn van regionale verkeersbelangen’ eiland en die loopt al snel vol als de doorstroming op de A15 voor langere tijd hapert. Ook het verkeer van en naar de Spijkenisserbrug raakt dan geblokkeerd. Het verkeer in Spijkenisse loopt vast. Daarom is het belangrijk dat weggebruikers met de U-bordjes worden gewezen op omleidingsroutes.’

Hans Kruijt is coördinator team Economie, Milieu en Mobiliteit bij de gemeente Spijkenisse. In het voorjaar van 2010 zijn er U-bordjes geplaatst in het Rotterdamse havengebied. Deze U-bordjes geven de alternatieve route aan als het extreem druk is op de A15. Bovendien geven de informatiepanelen in de berm aan de weggebruiker informatie over andere routes. Voor Voorne-Putten zijn alternatieve routes essentieel. Hans Kruijt, werkzaam bij de gemeente Spijkenisse, licht de situatie toe: ‘Het wegennetwerk op Voorne-Putten is bijzonder kwetsbaar bij incidenten en calamiteiten op de A15. De N218 Groene Kruisweg is de enige doorgaande oost-west verbinding op het

Omleidingsroutes zijn het resultaat van samenwerking tussen verschillende partijen. Hans zegt daarover: ‘Je moet over de grenzen van de eigen gemeente heen willen kijken en het hogere, regionale belang voorop stellen. Dat doet soms pijn voor de gemeente en vereist een goede uitleg richting de eigen achterban. Ik denk dat De Verkeersonderneming een belangrijke stimulerende rol heeft gespeeld om dat bewustzijn van het regionale verkeersbelang in snel tempo verder te ontwikkelen. De laatste tijd is er meer aandacht voor afstemming van wegwerkzaamheden op het (sub)regionale wegennet en de communicatie daarover naar de verschillende wegbeheerders. Het belang van afstemming zit nu beter tussen de oren.’

Over de financiën en de stichting

‘Het zou mooi zijn als, in navolging van de pogingen bij de Botlekbrug, het openingsregime van de Spijkenisserbrug in de spits zou kunnen worden beperkt (minder brugheffingen). De scheepvaartwereld zou op een meer integraal schaalniveau moeten kijken naar het vraagstuk van de belangen van de scheepvaart en het wegverkeer. De Verkeersonderneming kan hierin een belangrijke rol spelen. Samenwerken met verschillende partijen, zowel publiek als privaat, is anno 2010 een ‘must’ om zaken voor elkaar te krijgen. Wij dragen daar graag ons steentje aan bij, ook in 2011 en verder.’

Samenwerking helpt!

In april 2009 werden de verkeerslichten vernieuwd bij de kruisingen van de op- en afritten van de A15 met de Clydeweg en de Welplaatweg (afrit 15). Toen zijn ook de opstelvlakken onder het viaduct gewijzigd. Er waren twee opstelvlakken linksaf naar de A15-Botlektunnel. Het rechteropstelvlak was ook bestemd voor rechtdoorgaand verkeer naar de Clydeweg. Verkeerskundig gezien is dat niet ideaal. Sinds een ernstig ongeval in het verleden pleit het Korps Landelijke Politie-

20

diensten al jaren voor een aanpassing van de opstelvlakken. Met de vernieuwing van de verkeerslichten is ook de indeling van de kruising aangepast. Vanaf dat moment was er nog maar één opstelvlak linksaf. De verkeerslichten werden geregeld via een snelle computer, zodat het verkeer vanaf de Welplaatweg kon blijven doorstromen naar de A15. Dat bleek niet voldoende. In de avondspits stonden er lange files vanaf de Welplaatweg naar de A15. Het aantal klachten bij Rijkswaterstaat en De Verkeersonderneming groeide met de week. De files groeiden eens te meer toen van januari tot en met maart 2010 zo’n 1200 contractors aan de slag waren bij Exxon Mobil (Esso). Er moest echt iets gebeuren. Gelukkig moest het Havenbedrijf het asfalt op de kruisingen vernieuwen. Gezamenlijk besloten politie Rotterdam-Rijnmond, Rijkswaterstaat, gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf om na het vernieuwen van het asfalt de weg weer in te delen zoals vroeger. De wachtrijen en klachten horen weer tot het verleden.

Op 14 september 2010 werd De Verkeersonderneming een stichting voor alle activiteiten op het gebied van mobiliteitsmanagement. Het grote voordeel is dat De Verkeersonderneming zelf opdrachten kan verstrekken. In 2010 is € 580.000 besteed aan de werkgeversaanpak, aan de e-bikeregeling en scooterregeling € 192.000 en aan de mobiliteitscampagne € 104.000. Voor het project SpitsScoren werd in 2010 € 3.060.000 uitgegeven.

De Verkeersonderneming heeft het jaar positief afgesloten. Uit 2009 was een niet besteed bedrag ‘meegenomen’ naar 2010. Deze beide jaren is iets minder uitgegeven dan de moederorganisaties hadden gestort. Het exploitatiebudget is voor 60% besteed aan externe inhuur, 18% aan advieskosten op het gebied van juridische en financiële onderwerpen, 7% aan communicatie, 8% aan bedrijfsruimte en 7% aan overige kosten.

Voor projecten in het kader van verkeersmanagement hebben en gaan onze vier moederorganisaties in de periode 2008 – 2011 globaal een bedrag van € 13.100.000 uitgegeven. De gemeente Rotterdam spendeerde € 400.000, de stadsregio Rotterdam € 1.100.000, het Havenbedrijf Rotterdam € 3.400.000 en het ministerie van Infrastructuur en Milieu € 9.200.000.

Roel Bouman is senior beleidsadviseur bij de stadsregio Rotterdam en accounthouder voor De Verkeersonderneming.

accounthouder

In april 2010 is de indeling van de kruising en de op- en afritten naar en van de A15 met de Clydeweg en Welplaatweg weer in oude staat hersteld, met twee opstelvakken om linksaf te gaan richting de A15-Botlektunnel. Een jaar lang was de kruising anders ingedeeld, met maar één opstelvlak linksaf. Gevolg: lange files, met name in de avondspits. Toen het Havenbedrijf Rotterdam voorjaar 2010 een aantal kruispunten opnieuw ging asfalteren, is deze kruising weer volgens de oude situatie ingedeeld. Dit tot grote blijdschap van heel veel weggebruikers.

De Verkeersonderneming is opgericht door de gemeente en stadsregio Rotterdam, het Havenbedrijf Rotterdam en het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De financiering is afkomstig van deze moeders: het Havenbedrijf en het ministerie van Infrastructuur en Milieu zorgen elk voor 1/3e deel van de financiering, de gemeente en de stadsregio zorgen elk voor 1/6e deel. In totaal is voor 2010 € 1.250.000 ingelegd voor de algemene kosten (exploitatie).

‘De stadsregio Rotterdam is een samenwerkingsorganisatie van Rotterdam en de gemeenten daar omheen. Wat De Verkeersonderneming daar nog aan toe kan voegen, is een logische vraag. Het antwoord zit ‘m in het woord ‘regie’. Het aanjagen van langlopende processen en zorgen dat er besluiten worden genomen. Ook is De Verkeersonderneming voortvarend bezig met de markt te benaderen voor mobiliteitsvraagstukken.

In dat verband noem ik het project SpitsScoren, waarvoor De Verkeersonderneming opdrachtgever is namens de stadsregio. Vanaf het begin in oktober 2009 is het aantal spitsmijdingen per werkdag boven verwachting. Een enorm succes, waar we allemaal de vruchten van plukken. Marktbenadering bij mobiliteitsprojecten biedt kansen. Het is goed om een organisatie te hebben die de Rotterdamse daadkracht kan uitbuiten.’

21

Een blik in de inbox van [email protected]

De inhoud van deze e-mails liep zeer uiteen. Er waren veel vragen van belangstellenden voor de scooterregeling of SpitsScoren, bijvoorbeeld over de voorwaarden om mee te mogen doen. Mensen die niet aan de voorwaarden voldeden, uitten vaak hun teleurstelling via de elektronische postbus. Daarnaast kwam een aantal keren de vraag voorbij of het mogelijk was beide regelingen te combineren. Maar naast de vragen werden er ook suggesties en ideeën aangedragen. Bijvoorbeeld hoe de drukte op te lossen ’s ochtends op de N218 vanaf Oostvoorne naar de Maasvlakte. Meedenkende automobilisten droegen ideeën aan om dit probleem op te lossen. Zo was er iemand die suggereerde de weg met één rijstrook te verbreden om zo de doorstroming te verbeteren. We hebben dit idee aan de betreffende wegbeheerder voorgelegd. Dit idee bleek niet uitvoerbaar aangezien hier juridisch allerlei haken en ogen aan zitten. Een regelmatig terugkerende vraag is de mogelijkheid tot het instellen van een inhaalverbod voor vrachtwagens op de A15. Weggebruikers ergeren zich aan vrachtwagenchauffeurs die naar verhouding lang op de linkerrijstrook ‘blijven hangen’ om een andere vrachtwagen in te halen. Op de A15 is een

Elizabeth Wiebrens (secretaris) ‘Sinds 1 november 2009 werk ik bij De Verkeersonderneming. Wat ik van de samenwerking onderling vind? Leuk, maar soms ook ingewikkeld. Dit heeft te maken met de verschillende culturen die er binnen De Verkeersonderneming zijn, dat schept verschillende verwachtingen. Die culturen hebben te maken met het feit dat er mensen uit diverse organisaties werkzaam zijn hier. Zij hebben soms verschillende verwachtingen ten aanzien van bijvoorbeeld het secretariaat en de communicatie, en dat is af en toe lastig. Gelukkig zijn er genoeg aspecten die het werken binnen De Verkeersonderneming ontzettend leuk maken. Alle mensen samen zorgen voor diversiteit, afwisseling en verschillende gezichtspunten. Daardoor leer je veel. De mensen die hier werken zijn slim, gedreven en kritisch en dat maakt het leuk. De collega’s zijn soms ook kritisch op de eigen Verkeersonderneming, maar toch vindt iedereen het bijzonder om hier te werken. Blijkbaar is er iets in De Verkeersonderneming dat mensen raakt.’

22

inhaalverbod niet haalbaar. Het aandeel vrachtwagens is daar erg groot: zo’n twintig procent van het verkeer. (Op andere rijkswegen is dat een procent of zes.) Bovendien heeft de A15 veel op- en afritten. Het effect van een inhaalverbod is een lange kolonne vrachtwagens op de rechterrijstrook. Andere weggebruikers kunnen dan onmogelijk veilig in- of uitvoegen. Een ongeschreven regel in Nederland is dat we veiligheid nóg belangrijker vinden dan doorstroming. Om die reden is een inhaalverbod voor vrachtwagens op de A15 in het havengebied geen reële optie. Bezoekers van onze website denken actief mee over de bereikbaarheid van de Rotterdamse haven. De ideeën zijn vaak zeer creatief.

Barbara van Hennik (secretaresse) ‘Aanpassing van het Hartelkruis een enorme verbetering’ “Aanpassing van het Hartelkruis een enorme verbetering” “Vier dagen per week reis ik van Abbenbroek (Voorne-Putten) naar De Verkeersonderneming. Dit doe ik per auto, en dus over de A15. De reden dat ik niet met de metro ga, heeft alles te maken met het feit dat ik het openbaar vervoer niet fijn vind. ’s Ochtends ben ik ongeveer 45 minuten aan reistijd kwijt, mits er geen ongeluk gebeurt. De terugweg verloopt iets anders. Het is dan een stuk drukker en ik doe er gemiddeld al een half uur over voordat ik vanuit het centrum op de snelweg zit. Ook bij de afslag Spijkenisse is het, aan het eind van de middag, redelijk druk. Gelukkig is het Hartelkruis aangepast. Echt ontzettend fijn dat dit is gedaan, de doorstroming is sindsdien aanzienlijk verbeterd. Al met al doe ik er gemiddeld één uur over om thuis te komen.”

dáárom ben ik verkeersondernemer

Het afgelopen jaar kwamen er veel vragen en ideeën binnen via de inbox van de website van De Verkeersonderneming. Om een idee te geven: alleen al in de maand december 2010 kwamen er twintig e-mails binnen via [email protected].

De Verkeersonderneming Gebouw De Maas Boompjes 200 3011 XD Rotterdam T 010-402 69 03 [email protected] verkeersonderneming.nl